afgiftekantoor gent x nieuws · belgië - belgique p.b. 9000 gent x p702024 3/6148 afgiftekantoor...

België - BelgiqueP.B.

9000 Gent XP7020243/6148

afgiftekantoor GENT X

Afstandstolken

NIEUWS

1jaargang 88 - nummer 1 tweemaandelijks januari-februari 2013

KAFT DN 1 2013.indd 1 13/12/12 11:02

NATIONAAL SECRETARIAATFevlado vzwStropkaai 38 - 9000 GentTel.: 09/224.46.76 - Fax: 09/329.07.47E-mail: [email protected]

Fevlado-Diversus vzwStropkaai 38 - 9000 GentTel. 09/228.59.79 - Fax: 09/329.07.47 E-mail: [email protected]

AANGESLOTEN DOVENVERENIGINGEN

AALST – ‘HOOP IN DE TOEKOMST’Contact : Roger Van Impe – Calloystraat 32 – 1790 Teralfene, fax 053/68.20.36

ANTWERPEN – ‘MADOSA’ Lokaal en secretariaat: Haantjeslei 213 – 2018 Antwerpen – [email protected] – Tel/Fax: 03.238.56.77 - www.madosavzw.be Afdelingen: Sportafdeling ‘Dosporta’ – Jeugdclub ‘De Vlinder’ – Damesclub ‘Dodocan’ – Ontspanningsclub ‘Dovca’ – 50-plussers ‘ Dosena’ – Toneelclub ‘Andothe’ – Motoclub ‘Domocan MTC’ – Holebiworld ‘Pink’

BRUGGE – ‘NOWEDO’ Lokaal en secretariaat: Polderstraat 76a – 8310 Brugge St-Kruis – Fax: 050/67.34.31 – [email protected] – www.nowedo.be Afdelingen: Sportvereniging ‘KSKD Brugge’ – ‘Mountainbike Club’ – MV Nowedo – Kinderafdeling De Dolfijntjes & – Jeugdclub ‘De witte doordrijvers’ – Cultuur- en ontspanning ‘De zeester’ – Damesclub ‘Ladies Only!? – Kompas’ – 55 plussers ‘Nowedo-senioren’ – Kon. Brugse dovenverenigingen – Brugse Gebarenkring

BRUSSEL – ‘TRED’ Secretariaat: Steven Verbeeck - Goudenregenstraat 43 - 2800 Mechelen Contact: voorzitter: [email protected] of secretaris: [email protected] - www.tred.be

EEKLO – ‘DE MEETJESLANDSE DOVENVRIENDEN’Lokaal: Balgerhoeke 180 – 9900 EekloContact: Raf Reyniers, Urseldorp 6 B2 – 9910 Ursel - [email protected]

GENT – ‘GTG ‘Lokaal: Stropkaai 38 – 9000 Gent – Fax: 09/343.80.04 – [email protected] – www.gtg-gent.be Secretariaat: Chantal Roose – Begonialaan 15 – 9930 ZomergemAfdelingen: Sportclub ‘KSKD Surdac Gent’ – Kinderclub ‘DoCoclub’ – Jeugdclub ‘De joker’ – Damesclub ‘Gentse damesclub ter doven’ - ‘Cultuur en Vorming’ – Manillenkaarters – Gentse Gebarenkring

GENT - Ledeberg – ‘DE VRIENDEN VAN PRIESTER DE L’EPEE’Lokaal: Van den Heckestraat 39, 9050 Gent-LedebergContact: Thierry Bekaert- Stijn Streuvelslaan 63, 9800 Deinze of per mail: [email protected] - http://www.lepeetjegent.be HASSELT – ‘LIMBURGIA’ Lokaal en secretariaat: Rechterstraat 43 – 3511 Kuringen-Hasselt – Tel/Fax: 011/22.19.14 – [email protected] – www.vzw-limburgia.be Afdelingen: Sportvereniging ‘Lido-sport’ – Ontspanningsclub ‘De Stille Genieters’ – 55 plussers ‘Limburgia Senioren’

KORTRIJK – ‘DE HAERNE CLUB’ Lokaal en secretariaat: Kortrijksestraat 70 – 8501 Heule – Tel/Fax: 056/36.02.32 – [email protected] – www.dehaerneclub.be Afdelingen: Sportclub – Kaartersclub - Kinderclub ‘Dobbelsteentjes’ – Jongerenwerking – Ontspanningsclub – 55+ - Toneelclub ‘Niemand Perfect’ – Kortrijkse Gebarenkring ‘KGK’ – Stil en Blij Ieper

KORTRIJK – ‘DE GETROUWE VRIENDEN’ Contact : Freddy Haghebaert - Toekomststraat 31 - 8581 Avelgem- [email protected] : De Vurige Manillers - De Levensgenieters - De Orde van den Vlaschaard

NINOVE – ‘DE DENDERVRIENDEN’ Contact : Ann Baten - Affligemstraat 7 - 1742 Ternat - fax: 053/68 29 49- [email protected] - www.dedendervrienden.be

SINT-NIKLAAS – ‘DE WAASVRIENDEN’ Contact : Rony Mets, Wijnstraat 48 - 9170 Sint-Pauwels – fax: 03/777 95 13 – [email protected]

TURNHOUT – ‘PIRAMIME’ Lokaal en secretariaat: H. Consciencestraat 17 – 2300 Turnhout – Tel/Fax: 014/42.80.60 – [email protected] – www.piramime.be Afdelingen: Sportvereniging ‘Kedosport’ – Kaartersclub ‘Kedoka’ - Biljartclub ‘Kebildo’ – Vissersclub ‘Kedovis’ – Kinderclub ‘Kedokids’ – Jeugdclub ‘De Kempen’ – Cultuur- en ontspanningsvereniging ‘Kemados’ – Bezigheidsclub

ZOTTEGEM – ‘DE EGMONTSVRIENDEN’ Lokaal: Ontmoetingscentrum Leeuwergem – Gentsesteenweg 306 – 9620 Leeuwergem – [email protected] - http://www.egmontsvrienden.be

FEVLADO- LEDEBEWEGING:AFDELINGEN EN AANGESLOTEN ORGANISATIES:

•VlaamseDovenVerenigingen E-mail: [email protected]

•Jong-Fevlado E-mail: [email protected]

•Fevlado-senioren E-mail: [email protected]

•Fevlado“HelenKellerclub”(HKC) E-mail: [email protected] [email protected]

•Fevlado-Ontspanning E-mail: [email protected]

Stropkaai 38 - 9000 Gent Tel.: 09/224 46 76 Fax: 09/329 07 47

•VlaamseDovenSportbondvzw(VDSB) E-mail: [email protected] GSM 0478-65 36 96

Verantwoordelijke uitgever: Andre LathouwersEindredactie: Nick MoutonRedactie: Nick Mouton, Filip Verstraete, Ilse Wouters, Pascal Mollet, Ludwina Degryse, Natalie Lefevre Lay-out: Ludwina DegryseAdministratie abonnementen: Martine Gilen

Abonnement: Leden Fevlado: abonnement inbegrepen bij lidgeld. Lidgeld Fevlado is 22 Euro en 15 Euro vanaf het 2de lid van hetzelfde gezin. Niet-leden Fevlado: abonnement 15 Euro Buitenlandse abonnees krijgen Dovennieuws in pdf via mail. Verzending naar het buitenland enkel mogelijk op kosten van abonnee. Reknr: KBC 448-7656581-81Contact: [email protected]

Copyright : Overname van artikels is enkel toegestaan na toestemming van de uitgever, en met bronvermelding

DOVENNIEUWS - Tijdschrift van Fevlado vzwFederatie van Vlaamse Dovenorganisaties - Jaargang 88 - 2013

KAFT DN 1 2013.indd 2 13/12/12 11:02

Dovennieuws 2013 nr.1 1

VOORWOORD

InhoudThema: afstandstolken .........................................................................2Het belang van VGT in de opvoeding van dove kinderen .......9Project: “Gelijke kansen voor dove baby’s: recht op volledige informatie voor de ouders “ ...............................................................10Studievoormiddag: leren visueel communiceren in vgt met dove baby’s en peuters ....................................................................... 10Toegankelijke computercursussen ................................................. 15Lezing Christine ‘Coco’ Roschaert - 01/12/2012 .........................15Vgt Doe Mee ...........................................................................................16Dove senioren .........................................................................................17Ledenbeweging .....................................................................................18Familienieuws .........................................................................................22

Beste lezers,Op het moment dat ik dit voorwoord schrijf kent Fevlado vzw een heel drukke periode, zowel binnen de dagdagelijkse werking van Fevlado (wat positief is) maar ook op bestuursniveau (wat minder positief is). Interne tegenstellingen, wantrouwen en foute informatie die wordt verspreid binnen de doven-gemeenschap zorgt voor veel energieverspilling. Die energie zou naar de goede werking van Fevlado moeten gaan, naar onze missie voor de Dovengemeenschap, onze doelstellingen, … Nu echter kruipt die energie in persoonlijke discussies. Hopelijk zal dit in het belang van Fevlado en de Dovengemeenschap snel achter de rug zijn. Maar ondanks de stormachtige tijden wordt er ook hard gewerkt en kan Fevlado toch terugkijken op een vruchtbaar jaar 2012. Door de niet aflatende druk van onze cel Belangenbehartiging, van de ouders, van de dovengemeenschap zelf (dank zij de sociale media !) konden we verkrijgen dat het pakket tolkuren in het onderwijs een héél grote sprong vooruit heeft gemaakt – nu moeten we dit nog decretaal vastleggen. Ook in de media is VGT door onze volgehouden druk steeds meer aanwezig. Karrewiet op Ketnet wordt nu getolkt door een dove tolk en de nieuwsuitzendingen op de VRT worden sinds 3 december ook getolkt. Dit zijn slechts enkele resultaten maar er zijn er nog veel meer.Daarnaast werden in 2012 diverse projecten opgestart zoals bewustmaking van de doven rond het afstandstolken met de steun van CERA, het project rond informatie voor ouders van dove baby’s met de steun van de minister van Gelijke Kansen, het project Gemeenschapsmedia van Visual Box in sa-menwerking met Fevlado dat gesponsord werd door de minister van Media en waarvan u het mooie resultaat ongetwijfeld al gezien hebt, … Rond de hervorming van de wet van 1987 (tegemoetkomin-gen personen met een handicap) kon Fevlado samen met veel andere organisaties ook een belang-rijke inbreng doen en we hopen dat er met onze wensen rekening zal gehouden als de nieuwe wet geschreven wordt. Nu de medewerkers van Fevlado-Passage overgedragen zijn aan het Algemeen Welzijnswerk (CAW) zal Fevlado dit jaar ook meer aandacht besteden aan het luik “Welzijn en Zorg” voor onze Dovengemeenschap. En ook de activiteiten van de zuster-vzw Fevlado-Diversus zoals “VGT Doe mee” en de Werelddovendag te Leuven waren telkens een schot in de roos en kenden zeer veel belangstelling.Voor het jaar 2013 ligt er weer een pak werk op de plank maar we zullen er klaar voor zijn. We heb-ben al een stevige begroting opgesteld voor 2013 en ook weer een begroting in evenwicht! Ook het jaarplan 2013 bevat veel prioriteiten maar ditmaal op een duidelijke, overzichtelijke wijze. En goed nieuws ook – Fevlado krijgt voor de jaren 2013, 2014 en 2015 een extra personeelslid doordat de minister van Cultuur ons aanvraagdossier voor een startsubsidie als erkende ‘vereni-ging’ goedkeurde. Zo willen we het verenigingsleven verder uitbouwen, zowel qua aanbod als qua kwaliteit. We willen ook meer advies geven aan de clubs voor een betere werking. Samen staan we sterk. Op 30 december 2012 werden alle aangesloten dovenclubs hierover ingelicht en werden er afspraken gemaakt om van het jaar 2013 een prima werkjaar te maken. Onze nieuwe website is nu ook al een tijdje online – we gaan dit kanaal ook meer gebruiken om verder met onze leden en onze partners in contact te blijven. Fevlado evolueert mee met de nieuwe tijden en misschien hebben we nog een paar leuke verrassingen in petto voor het jaar 2013. Namens het bestuur en ons personeel : het allerbeste voor het jaar 2013 – we zullen ons blijven inspannen voor de Vlaamse Dovengemeenschap en rekenen op jullie steun en medewerking.

Andre LathouwersVoorzitter Fevlado vzw

2

15

DN 1 2013.indd 1 13/12/12 11:01

Dovennieuws 2013 nr.12

Thema: AFSTANDSTOLKENVoor Fevlado vzw is afstandstolken Vlaamse Gebarentaal al enkele jaren een prioriteit. Dankzij de financiële steun van Cera kon Fevlado in 2011 een vooronderzoek uitvoeren en ook vele instanties sensibiliseren over het bestaan van afstandstolken. Dat leidde in 2012 tot de oprichting van een experimentele afstandstolkendienst en een tweede Cera-project voor Fevlado. Zo kan Fevlado de gebruikers van het afstandstolken informeren en ook de afstandstolken trainen. Nu is binnen het afstandstolken het informeren en bewust maken van de dove gebruikers de prioriteit. Gebruikers kunnen er zelf voor zorgen dat de kwaliteit van hun ervaring met afstandstolken verbetert, door enkele aandachtspun-ten te volgen. De belangrijkste worden hieronder beschreven. Dovennieuws sprak ook met enkele personen die belangrijk zijn voor het afstandstolken in Vlaanderen. Een interview met hen kan je in deze Dovennieuws lezen.

Om ervoor te zorgen dat je de best mogelijke dienstverlening krijgt, houd je rekening met de volgende aandachtspunten als je gebruik maakt van het afstandstolken:

Positie• Dedovepersoonzitrecht(frontaal)voorhetscherm.Indien de gebaarder niet frontaal in beeld komt, is het aflezen voor de tolk moeilijker.• Dehorendepersoonzitbestachterhetbeeldschermzodat de dove persoon zowel de tolk als de spreker tegelijk kan zien.• Alsjeeensmartphonegebruikt,zorgdandatjegebarenop het scherm passen.

AchtergrondZorg ervoor dat de achtergrond niet afleidt:• Gavooreenmuurofschermstaan(eeneffenachtergrond).• Demuurofhetschermheefthetbesteeneffenkleurwant sommige kleurpatronen kunnen het moeilijk maken voor de afstandstolk om je goed te zien.• Zorgervoordaterniemandachterjeinbeeldlooptofzit,ook geen huisdier.• Zorgervoordatergeentelevisieoflampachterjeaanstaat.• Alsdeafstandstolkjevraagtomergensanderstegaanvoor het gesprek omdat de achtergrond storend is, volg haar raad dan op.

Aandachtspunten voor gebruikers

• Alsjebuitengebruikmaaktvanhetafstandstolken,zorgdat er geen vlag, boom of plant achter jou staat als er veel wind is.

VerlichtingDe belichting moet goed zijn om de gebaren vlot te kunnen aflezen: • Zorgervoordatergenoeglichtis.Steekdelichteninde kamer aan als het nodig is, zodat de afstandstolk je duidelijk kan zien.• Vermijdsterktegenlicht(duslichtdievanachterde gebaarder komt). Sluit de gordijnen als er een venster achter jou is.• Alsjeeenlichtaansteekt,isdatbesteenlichtdatzichvooren zeker niet achter de gebaarder bevindt.

Gebaren• Hettolkenkanietstragerverlopenbijhetafstandstolkenin vergelijking met het live tolken door het vertragend karakter van de technologie. Gebruikers moeten hier bewust van zijn en hun tempo aanpassen. • Vingerspeltragerendichterbijhetlichaamomeenwazig beeld bij de afstandstolk te vermijden. • Draaijehandzodatdehandvormbeterzichtbaarisvoor de camera en het dus gemakkelijker af te lezen is voor de afstandstolk.• Alsjemeerderegebarenvoorhetzelfdebegriphebt,kiesvoor

DN 1 2013.indd 2 13/12/12 11:01


het gebaar dat best binnen het scherm past. Een voorbeeld hiervan is het gebaar voor ‘wie’. Het gebaar met de wijsvinger naast de mond is duidelijker in 2D dan de horizontale W- hand.• Alsjeeenreekslettersofnummersgebaart,doedatdantraag en duidelijk zodat de afstandstolk zeker niets mist. Indien de reeks heel lang of ingewikkeld is, herhaal alles.• De(vaaklokale,somszelfspersoonlijke)gebarendieje gebruikt voor zaken zoals winkels, snelwegen, steden, personen, enzoverder kunnen voor de afstandstolk onbekend zijn. Vingerspel deze gebaren de eerste keer dat je ze gebruikt in een gesprek.• Alsdetolkjoutochnognietkanbegrijpen,dankanjetypen via de tekstfunctie.

TelefonerenTot nu toe was telefoneren onmogelijk voor dove personen, zij hebben dus geen ‘telefooncultuur’ en zijn dan ook niet ver-trouwd met de gebruiken als men telefoneert:• Alsjeiemandopbelt,steljezelfeerstvoor(voornaamen familienaam), en als het de eerste keer is dat je deze persoon opbelt, zeg dat je doof bent en via een afstandstolkendienst Vlaamse Gebarentaal belt (horende personen begrijpen anders niet waarom een mannennaam een vrouwenstem heeft). • Vraagmetwiejespreektvoordatjebegintuitteleggen waarvoor je belt. Als de opnemer zijn of haar naam niet meteen noemt, vraag met wie je spreekt. Houd pen en papier

bij de hand en schrijf de naam van de persoon op. • Zegwiejebeltenwaaromjebelt:Jijwiltwetenmetwie je spreekt, maar de ander wil natuurlijk weten wie je bent en waarom je belt. Vertel de reden en wacht daar niet mee totdat de ander erom vraagt. • Zorgervoorallenoodzakelijkegegevensbijdehandte hebben. Denk ook aan een pen en papier. Anders is de kans groot dat je namen, datum, modelnummers, telefoonnummers, adressen en dergelijke niet meer uit elkaar kunt houden als je alles probeert te onthouden.• Zorgdatjeweetwiejewaarvoormoethebben.• Informeerofhetuitkomt:Begineengesprekaltijdmetde vraag of het past dat je belt. Als dat niet het geval is, bied dan aan om later terug te bellen.• Houddegesprekkenzokortalsderelatieende omstandigheden het toelaten.• Hetmoetduidelijkzijnvoorjegesprekspartnerwanneerje het gesprek wil afsluiten. • Sluithetgesprekgoedaf:bedankdeandervoorhetgesprek, neem afscheid en hang op.• Alsjezelfopgebeldwordt,neemdanzovlugmogelijkde telefoon op en antwoord met: “Goedemiddag, u spreekt met …”. De horende persoon kan je immers niet zien.• Alsjeeenberichtopeenantwoordapparaatachterlaat, vergeet dan niet om ook je naam en telefoonnummer te geven zodat ze je eventueel kunnen terugbellen.

Meer aandachtspunten, video’s ter illustratie en de vertaling in VGT vind je terug op de website: www.afstandstolkenvgt.be

NIEUWE WEBSITE OVER AFSTANDSTOLKENwww.afstandstolkenvgt.be

Op deze website vind je meer uitleg over de nood aan afstand-stolken, over hoe afstandstolken nu precies werkt, maar ook de volledige aandachtspunten voor gebruikers en aandachtspunten voor afstandstolken. Deze informatie wordt voor een groot deel ook in VGT aangeboden en er staan veel video’s op ter illustratie.

DN 1 2013.indd 3 13/12/12 11:01


Interview met Filip Verstraete, cel Belangenbehartiging Fevlado

Dovennieuws: Filip, jij volgt als medewerker van Fevlado het dossier “Afstandstolken” op. Nu is er ondertussen al een experiment gestart. Ben je tot nu tevreden over de evolutie en de stand van zaken?Filip:Jazeker,ikvinddatFevladomooieresultatenbehaaldheeft, dit ook dankzij een goede samenwerking met veel ver-schillendepartners.IkdenkbijvoorbeeldaanJohanVerstraete:hij maakte na zijn studies in de VS Fevlado ervan bewust dat af-standstolken belangrijk is voor de integratie van dove mensen in de horende maatschappij. Hij bracht ons ervan op de hoogte dat de kansen van dove mensen hierdoor verbeterd konden worden en dat wij niet mochten wachten om te lobbyen bij de overheid.Een partner waaraan we ongelofelijk veel te danken hebben is Cera. Cera keurde twee projecten van Fevlado goed. Het eerste project was een vooronderzoek naar de mogelijkheden van afstandstolken in Vlaanderen. Daardoor konden wij een goed dossier met duidelijke aanbevelingen aan de Vlaamse overheid overhandigen. Dankzij dit dossier en de inspanningen van de VDAB, het VAPH, het Kabinet Welzijn en het CAB is er nu een subsidie voorzien voor 2 jaar voor een experimentele afstand-stolkendienst. Enkele maanden geleden startte de afstands-tolkendienst bij het CAB. De afstandstolkendienst wordt mee gecoördineerd door een stuurgroep met vertegenwoordigers van het CAB, Fevlado, de VDAB, het VAPH en het KOC. We werken allemaal goed samen! Dus ik kan besluiten dat er een goede evolutie is tot nu en dat in deze tijden van economische crisis.

DN: Wat moeten volgens jou de prioriteiten omtrent af-standstolken zijn voor Fevlado in de volgende jaren? Filip: Er is nog heel veel werk te doen. Het bestuur heeft beslist dat dit één van de prioriteiten van Fevlado blijft voor 2013. Ik geef een paar aspecten:Nadenken op lange termijn1. Het experiment duurt maar twee jaar, hé. Een afstandstolken-dienst is zeker niet goedkoop, wat zal er na die 2 jaar gebeuren? Ik wil dat de Dovengemeenschap hier niet hetzelfde moet ervaren als in Canada. Daar was er ook een proefperiode. De Canadese Dovengemeenschap was heel tevreden hierover. Maar toen de proefperiode voorbij was, werd het niet verdergezet omdat men blijkbaar geen oplossing vond. Canadese doven zijn nu heel geërgerd. Dus wij moeten nu reeds goed voorbereiden voor later na het experiment … Financiële tussenkomst voor de gebruiker 2. Onderhandelen met de overheid over een tussenkomst voor de aankoop van een beeldtelefoon, software,… De Vlaamse overheid is nu bereid een tussenkomst te subsidiëren alleen voor de software. Maar een gemiddelde dove persoon heeft een beeldtelefoon, software, een mobiele beeldtelefoon (zoals bv ipad), een smartphone,… nodig. Ik begrijp wel dat de overheid liever afwacht tot na het experiment en daarna kunnen wij samen zien met welke tussenkomst de overheid dove personen kan steunen. Fevlado stelt het voorzien van een forfaitair bedrag voor. Sociaal tarief internet3. We moeten ook bekijken of doven beter een sociaal tarief voor het internet krijgen. Om via afstandstolken vlot te kun-nen communiceren, heb je een goede internetverbinding (dus hoge kwaliteit en voldoende snelheid) nodig. Als blijkt dat de goedkoopste internetverbinding onvoldoende is en dat doven dus duurdere internetabonnementen moeten nemen, dan zal Fevlado ervoor pleiten dat doven net zoals horende burgers een internetabonnement betalen maar dat ze geen duurder abonne-ment moeten betalen voor een betere internetverbinding. Dus

hierover zullen we ook moeten onderhandelen met de overheid.Doven bewust maken4. Voor veel doven is afstandstolken uiteraard totaal nieuw, daarom is er nog veel sensibilisering nodig. Dankzij het 2e pro-ject via Cera-subsidie geven wij lezingen bij dovenclubs en wij hebben ook een nieuwe website gelanceerd, nl. www.afstands-tolkenvgt.beHetisheelbelangrijkdatdedoveneffectiefgebruikmakenvanhet afstandstolken en dat zoveel mogelijk. Als na het experiment blijkt dat de doven er heel weinig gebruik van maken en hier-voor geen goede reden is, dan zal de overheid wellicht beden-kingen hebben of zij dit verder wil subsidiëren.

DN: Vanaf 2013 is er een nieuw project in ziekenhuizen. Kan je hierover meer vertellen?Filip: Ik ben heel blij dat de FOD Volksgezondheid en het UZ Gent veel inspanningen doen om in ziekenhuizen een afstands-tolkendienst voor dove patiënten te installeren. Doven kunnen naast live tolken nu ook op een afstandstolkendienst rekenen wanneer het nodig is. Sinds deze maand is er een tolk VGT ge-vestigd bij het UZ Gent, en een tiental Vlaamse ziekenhuizen en huisartspraktijken kunnen via afstandstolken ook beroep doen op deze tolk. De FOD, de ziekenhuiskoepel Zorgnet Vlaanderen, Fevlado,… moeten alle andere ziekenhuizen aanmoedigen om hierbij ook aan te sluiten. Dus het systeem en de apparatuur moet daar ook geïnstalleerd worden, zodat men toegankelijker wordt voor dove patiënten of bezoekers. Er is nog veel sensibili-sering nodig.

DN: Zijn er nog andere toekomstwensen?Filip:Jazeker,erzijnernogveel.Hiereenpaarvoorbeelden- De afstandstolkendienst bij het CAB, bij Directeye en bij de zie-kenhuizen hebben allemaal een verschillend systeem en zij zijn niet allemaal compatibel. Dat kan toch niet! Horende mensen kunnen elkaar bellen via verschillende telefoonmaatschappijen, verschillende merken van toestellen,… Het maakt niet uit. Het wordt hoog tijd dat doven elkaar kunnen bellen met gelijk welk softwareprogramma of toestel … Afstandstolkendiensten in het Verenigd Koninkrijk en in de Verenigde Staten werken af en toe samen, bijvoorbeeld als er een wachtrij is. Dan wordt automatisch doorverbonden en doorgeschakeld naar een ander afstandstolkendienst. Dus het zou mogelijk zijn dat bijvoorbeeld CAB en Directeye gaan samenwerken zodat er een minder lange wachtrij is. Ik weet wel dat dit nu momenteel bij de EUD besproken wordt en dat er nieuwe richtlijnen worden gemaakt en voorgesteld aan de Europese Unie.

DN 1 2013.indd 4 13/12/12 11:01


JohanVerstraetewasdeeerstepersoondiemethetideevan afstandstolken in Vlaanderen kwam aanzetten. Nu is hij zaakvoerder van DirectEye, een sociale onderneming die afstandstolken in VGT (DirecTolk) en LSFB (DirectInter-prète) aanbiedt.

Dovennieuws: Johan, hoe kwam je voor het eerst in aanra-king met afstandstolken?Johan: Ik leerde het systeem kennen toen ik in de Verenigde Staten studeerde. Daar hebben dove en slechthorende mensen meer recht op videotolkminuten voor toegankelijke telecommu-nicatie. Dit alles wordt gefinancierd door de telecombedrijven. Dus zonder overheidssubsidies. Dat is toch een mooi voorbeeld hoe bedrijven en diensten zichzelf toegankelijk maken uit res-pect voor personen met een handicap.

DN: Wat vond je zo fantastisch aan afstandstolken?Johan: Het gaf me eindelijk de vrijheid om zelf te communice-ren via telecommunicatie. Altijd en overal, wat vroeger onmoge-lijk was.

DN: Hoe kwam je op het idee om ook werkelijk een afstands-tolkendienst op te richten in Vlaanderen?Johan: Toen ik terug kwam van de Verenigde Staten miste ik die vrijheid die ik kende. En dus wou ik het zelf proberen en gelukkig heb ik een goed team die me al lang steunt zoals Glen Gross die ons al bijna 3 jaar belangeloos adviseert, meedenkt, meewerkt aan het project. En ook niet te vergeten Benoit Seutin enJeremyMiessediemeondersteunenvoorWallonië.Wezijnallemaal doven. En ja, DirectEye opereert nationaal. Het AWIPH in Wallonië heeft onze beeldtelefoon “VidEye” en onze “Direct-Work” videotolk minuten abonnement goedgekeurd omdat we in Wallonië hiervoor wel een erkenning gekregen hebben. In Vlaanderen gaat het wat moeilijker, want alle ogen staan nu gericht op het CAB die dankzij Europese en Vlaamse subsidies gratis kan werken tijdens een testperiode van 2 jaar. Ik vraag me enkel af wat er gaat gebeuren na 2 jaar? Moeten de doven en slechthorenden dan toch zelf betalen? DirectEye kiest voor een ander systeem, namelijk dat de bedrijven en openbare diensten zelf verantwoordelijk moeten zijn voor toegankelijkheid zodat doven niet uitgesloten worden van deze dienstverlening (zoals het gevraagd wordt in het VN Verdrag inzake rechten van perso-nen met een handicap)

DN: Hoe ben je er dan aan begonnen?Johan: Ik deed eerst onderzoek in het buitenland waar deze diensten al bestonden zoals in de Verenigde Staten, Zweden, Frankrijk en Engeland. Na lang onderzoeken beslisten we om samen te werken met een kwaliteitsvolle en bekende provider

-JohanVerstraete,eendoveondernemer,heeftveelinspan-ning gedaan voor zijn bedrijf. Ik hoop dat dit bedrijf verder blijft groeien. Hij is zoals andere dove zelfstandigen een rolmodel voor jonge doven, die interesse hebben om als zelfstandige aan de slag te gaan.- Momenteel gebruiken ongeveer 750 unieke dove gebruikers Teletolk en 1500 unieke doven tolken. Ik hoop dat deze 1500 doven allen ook de afstandstolkendienst gaan gebruiken. Dus

zij moeten zeker eerst bewust gemaakt worden van het belang en de voordelen van afstandstolken. Dove mensen zijn ook niet gewoon om te telefoneren, dus ze moeten eerst nog ‘telefoon-bewust’ gemaakt worden.- Via Teletolk kunnen horende mensen niet bellen naar do-ven, dus er is maar communicatie in één richting. Ik hoop dat horende mensen later ook weten dat ze zelf naar dove mensen kunnen bellen via afstandstolken!

Interview met Johan Verstraete, DirectEye

Meer info kan je vinden op www.directeye.beDirecTolk (VGT) callcenter is open :Dinsdag : 9:00 - 12:00Woensdag : 9:00 - 12:00Donderdag : 9:00 - 12:00Naargelang er klanten bijkomen zullen die uren uitgebreid worden. We voorzien binnenkort een verhoging naar 20 uren per week. Hoe meer klanten er intekenen – hoe meer uren bereikbaarheid we kunnen inzetten van onze dienst DirecTolk.JemoetjenietinschrijvenvoorDirectWeb,jekanbedrijven“bellen”viaeenhyperlink.Debedrijvenmoetdanwelklantzijnbij ons. Vraag je bank, telecomprovider, verzekeringsmaatschappij, gemeente, ziekenhuis, openbare dienst, dokter, enz. om toegankelijk te zijn via DirectWeb.VoorDirectWorkmoetjewerkgeverbijonsinschrijven.Jekanhetinschrijvingsformulierbijwww.directeye.bedownloaden.

DN 1 2013.indd 5 13/12/12 11:01


in Frankrijk – het was wel niet de goedkoopste maar we kozen bewust voor kwaliteit omdat de doven daar veel beter mee geholpen zijn. Die provider werkt met veel bekende callcenters over heel Europa en de Verenigde Staten. Zij werken volgens de goedgekeurde standaard van ITU en EC namelijk de ETSI-standaard. Bij DirecTolk hanteren we zeer hoge standaarden en verzekeren we dat we enkel en alleen met de beste afstandstol-ken werken.

DN: Gebruik je zelf vaak afstandstolken?Johan: Zoveel als ik kan, maar nog niet zoveel als ik zou willen. Ons budget is zeer beperkt want we krijgen geen financiële steun van de Europese of Vlaamse overheden zoals het CAB.

DN: Met welke aandachtspunten moeten dove gebruikers zeker rekening houden zodat het afstandstolken zo vlot mogelijk verloopt?

Johan: Ze moeten de tolk informeren, ze moeten duidelijk vertellen wie ze gaan opbellen en uiteraard vertellen wie ze zijn. Kijk ook naar het licht, de lichtbron mag niet schijnen in de camera. En je draagt best een neutraal T-shirt, hemd, trui of jurk. Iets met een druk bloemenmotief zou alleen maar storend zijn. Heel belangrijk is dat je je moet voorbereiden op het gesprek, schrijf even op wat je zeker wilt weten of zeggen.

DN: Wat zijn de grootste fouten die dove gebruikers maken als ze beroep doen op een afstandstolk?Johan: Zichzelf niet voorstellen, zo weet de andere kant niet met wie ze te maken hebben. De dove persoon moet eraan den-ken dat de horende persoon aan de telefoon hem niet kan zien (de tolk kan hem wel zien) … dus de dove persoon moet meer informatie geven aan de “telefoon” via de tolk.

DN: Bedankt voor dit interviewJohan: Graag gedaan!

Het CAB begon in oktober een afstandstolkendienst Vlaamse Gebarentaal. Met de steun van het Europees Sociaal Fonds (ESF) en het Departement Welzijn, kan het CAB tijdens bepaalde uren enkele afstandstolken ter beschikking stellen van de Vlaamse doven. Deze afstand-stolkendienst is ‘experimenteel’, wat betekent dat dit project na 2 of 3 jaren geëvalueerd zal worden en dat de overheid dan hopelijk gestructureerde financiering zal voorzien. Het CAB kon binnen dit project ook een dove medewerker aanstellen. Dennis Deschildre is de contact-persoon voor de afstandstolkendienst. Hij is nu al enkele maanden aan het werk, dus wou Dovennieuws hem graag enkele vragen stellen.

Dovennieuws: Dennis, wat is precies jouw taak bij de af-standstolkendienst van het CAB?Dennis: Ik ben aangeworven als ICT medewerker en coördinator van de afstandstolkendienst. Mijn jobinhoud is dus het opvolgen van deze dienst. Ik zorg voor de inschrijving van de gebruikers: ze krijgen een login en wachtwoord, zodat ze gebruik kunnen maken van de afstandstolkendienst. Wanneer de gebruiker problemen ondervindt, bied ik ook de nodige support. Dit kan via e-mail en ooVoo. Voor sommige problemen, moet ik ter plaatse gaan, bv. bij moeilijkheden met de firewall van grote instellingen. De financiële coördinatie tenslotte gebeurt door de directie van het CAB.

DN: Wat zijn de vaakst voorkomende vragen die je van dove klanten krijgt?Dennis: Er is niet echt 1 vraag die er uitspringt. De enige vraag die ik dagelijks hoor, is de vraag om deel te kunnen nemen aan het project.

DN: Is het een voordeel voor deze job dat je ook doof en gebarentalig bent? Appreciëren de mensen dit?Dennis: Dit is een groot voordeel! Op het CAB werkten tot nu toe enkel horende personeelsleden en een slechthorend perso-neelslid. Dirk De Witte, de directeur, kent wel Vlaamse Gebaren-taal. Door mijn aanwerving maakt het CAB zijn dienstverlening ook toegankelijker voor de dovengemeenschap. Ik heb dagelijks contact met de gebruikers van de afstandstolkendienst. Omdat ze met mij kunnen communiceren in Vlaamse Gebarentaal, zijn er ook voor hen geen communicatiebarrières.

Interview met Dennis Deschildre, CAB afstandstolkendienst

DN: Wist je voordat je aan deze job begon al iets over af-standstolken? Dennis: Ik had vernomen dat deze dienst in Vlaanderen zou opgericht worden en volgde alle ontwikkelingen hierover op de voet, via Fevlado en tolken. Ik wist dat men in de Scandinavische landen al langer bezig waren met afstandstolken en dat deze dienst veel meer voordelen bood dan bijvoorbeeld Teletolk.

DN: Wat vind je zelf het grootste voordeel aan afstandstol-ken?Dennis: Het grootste voordeel is natuurlijk de toegankelijkheid van informatie. Alle horende mensen kunnen via de telefoon op een vlotte en efficiënte manier informatie inwinnen. Voor het bestaan van de afstandstolkendienst, moesten wij beroep doen op Teltolk of op e-mailverkeer. Deze manier van communicatie is voor ons niet zo efficiënt, omdat ze via geschreven commu-nicatiegebeurt.Jemoetookviae-mailvaaklangerwachtenopeen antwoord. Via de afstandstolkendienst kunnen wij nu ook communiceren in onze moedertaal, via een tolk VGT. Een bijkomend voordeel is natuurlijk ook dat je voor een ge-sprek van 10 tot 30 minuten niet meer op zoek moet gaan naar een live-tolk, maar dat je gewoon gebruik kan maken van de afstandstolken dienst.

DN: Gebruik je zelf vaak een afstandstolk?

DN 1 2013.indd 6 13/12/12 11:01


Interview met Ann Smets, afstandstolk

Dovennieuws: Sinds wanneer ben je actief als afstandstolk? Ann: In april 2011 ben ik gestart in het eerste project rond afstandstolken van Fevlado en Cera. Het project voorzag een testgroep met een 10-tal dove gebruikers. Iedere donderdag-namiddag was ik beschikbaar in het callcenter zodat de Dove gebruikers gebruik konden maken van de service.

DN: Waarom heb je besloten om ook als afstandstolk te werken? Ann: In eerste instantie was het een samenwerking tussen Fe-vlado, het CAB en DirectEye. Ik werd als instanttolk ingeschakeld om mee te werken als afstandstolk. In april 2012 startte het CAB een testgroep op voor een tweetal weken. Ik heb mij onmiddellijk kandidaat gesteld om aan dit project mee te werken omdat ik al een positieve ervaring had bij het eerste project.

DN: Wat vind je zelf de voordelen van het afstandstolken voor een tolk VGT? Ann: Een van de voordelen is dat je je niet moet verplaatsen. Een ander voordeel is dat je een hele dag andere gezichten ziet en verschillende onderwerpen mag tolken. In tegenstelling tot het live-tolken tolk je hier ook af en toe gezellige familiepraatjes.Alsafstandstolkhebjevasteuren,watzeeraantrekkelijkis.Jebent zeker dat je maandelijks kan rekenen op een vast inkomen.

DN: Wat raad je andere tolken VGT aan die erover twijfelen om als afstandstolk te werken? Ann: Een leuke job met veel afwisseling en een vast inkomen zijn zeer aantrekkelijk. Er is veel meer interactie tussen de klant

en de horende partij, terwijl je bij het live tolken vaak in de situ-atie komt dat het bijna enkel gebarentolken is. Bij het afstandstolken komen ook de vaardigheden van stemtol-ken aan bod. Ook alle kleine aspecten zoals kleine geluiden die de horende partij maakt in je mimiek weergeven zijn belangrijk.DN: Wat zijn de nadelen voor de tolk bij het afstandstolken?Ann: Dat de dove gebruikers nog niet goed weten hoe ze moe-ten omgaan met het afstandstolken: Bijvoorbeeld eerst zichzelf voorstellen, korte info doorgeven over wat het gesprek zal gaan enbijheteffectievetelefoongesprekhunnaamvermelden.Als tolk mag je je enkel toespitsen tot het vertalen, terwijl er eigenlijk nog veel feedback gegeven moet worden aan de dove gebruiker hoe het werkt. Dit is niet echt een nadeel, maar het vergt toch een zekere extra inspanning.

DN: Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten waarop een dove gebruiker zeker moet letten om de kwaliteit van het afstandstolken te verbeteren?Ann: Zich niet in een drukke plaats begeven. Achtergrondlawaai is zeer hinderlijk om kwalitatief te kunnen vertalen. Drukke ach-tergronden (flikkerlichten, tv op de achtergrond,…) kunnen ook best vermeden worden. Een dove gebruiker moet zelf eerst zijn naam vermelden als hij in contact komt met de horende partij en erbij vermelden dat hij via een tolk VGT belt.

DN: Onlangs volgden jullie een training georganiseerd door Fevlado en gegeven door Deense experts. Wat zijn de be-langrijkste punten die je voor jezelf hebt onthouden?Ann: Dat we goed bezig zijn in Vlaanderen!!! We hebben er wel veel van bijgeleerd. Bijvoorbeeld onze houding, hoe je concen-tratie verbeteren, stemgebruik, standaardzinnen gebruiken, …

Interview met afstandtolken

Dennis: Ik maak dagelijks gebruik van een afstandstolk. Vroeger gebruikte ik sporadisch de dienst Teletolk, maar de afstandstol-kendienst biedt een grote meerwaarde ten opzicht van Teletolk. Ik besef ook heel goed dat alle informatie nu voor ons Doven toegankelijk wordt. We kunnen net als alle andere burgers gewoon telefonisch contact opnemen met bedrijven, privé personen, een helpdesk, …

DN: Wat vind je de belangrijkste aandachtspunten waarop dove gebruikers zeker moeten letten?Dennis: Er zijn een aantal aandachtspunten. Ten eerste moet de gebruiker zorgen voor een webcam van goede kwaliteit en een goede internetverbinding. Hij moet ervoor zorgen dat hij goed in beeld zit wanneer hij gebaren maakt, zodat hij goed zicht-baar is voor de tolk. Om deze zichtbaarheid te verzekeren is ook voldoende belichting nodig. Dit zijn aandachtspunten voor de technische kant van de zaak.Daarnaast is het ook heel belangrijk om de horende persoon waarmee je contact opneemt bewust te maken van het feit dat je gebruik maakt van een afstandstolk om te telefoneren. Wan-neer je een gesprek start, stel je je dus best even voor en zeg je dat je belt via een tolk Vlaamse Gebarentaal. Op die manier creëer je een groter bewustzijn bij je horende contactpersoon en zal de communicatie enkel verbeteren, aangezien hij dan meer begrip heeft voor de situatie en dus geduldiger zal zijn. Hij zal begrijpen dat er een tolkproces aan de gang is.

DN: Er is momenteel een grote vraag naar tolken VGT in het onderwijs, hoe kunnen tolken overtuigd worden om met afstandstolken te beginnen? Wat zijn de voordelen om aan de slag te gaan als afstandstolk?Dennis: Een afstandstolk komt dagelijks in contact met de ge-bruikers. Dat betekent dat de tolk op korte tijd heel wat ervaring kan opbouwen. Dit houdt in dat de tolkvaardigheid zal stijgen, zowel wat betreft gebaren-als stemtolken. Een afstandstolk heeft ook als voordeel dat hij geen tijd meer verliest door zich te moe-ten verplaatsen van de ene naar de andere opdracht. Bovendien hebben afstandtolken een flexibel werkschema.

DN: Wat kan er volgens jou nog verbeteren aan de huidige afstandstolkendienst?Dennis: De afstandstolkendienst in Vlaanderen staat nog in zijn kinderschoenen. We moeten nog door een leer-en groeiproces en al de kinderziektes overwinnen. We moeten ervoor zorgen dat we nu een mooie basis leggen om de dienst in de toekomst verder te kunnen uitbouwen. Voor mij persoonlijk is het natuur-lijk een streefdoel om de openingsuren uit te breiden. Zorgen dat er een verhoogde permanentie is van de tolken, zodat de dienst van maandag tot vrijdag geopend kan zijn en naar de toekomst toe ook ’s avonds en in het weekend.

DN: Bedankt voor het interview!

Zowel het CAB als DirectEye kan beroep doen op een aantal afstandstolken Vlaamse Gebarentaal. Deze tolken zijn nu al een aantal maanden aan de slag als afstandstolken en ze hebben er ook een opleiding door buitenlandse experten opzitten. Reden genoeg om hen enkele vragen voor te schotelen.

DN 1 2013.indd 7 13/12/12 11:01


Vanaf januari 2013 zal een tolk Vlaamse Gebarentaal aan de slag gaan in het UZ Gent. Deze tolk zal via afstandstolken ook ter be-schikking staan van bepaalde andere ziekenhuizen en huisartspraktijken in Vlaanderen. De deelnemende ziekenhuizen zijn UZ Gent; ZNAAntwerpen;SintLucas,Gent;AZGroeninge,Kortrijk;AZSintJan,Brugge;CHUBrugmann,Brussel;CHUSaint-Pierre,Brussel;UZGasthuisberg, Leuven.

DedeelnemendehuisartspraktijkenzijnHuisartsenpraktijkHeirnis,Gent;Medikuregem,Brussel;MHColin,Antwerpen;PCSintJozef,Kortenberg; UG Nieuw Gent; WGC De Sleep, Gent.De bedoeling is dat later ook andere ziekenhuizen uit heel Vlaanderen en Brussel bij deze afstandstolkendienst zullen aansluiten.Fevlado juicht dit initiatief, gesubsidieerd door de FOD Volksgezondheid, en ook de inspanningen van het UZ Gent toe. Deze instanties en Fevlado zullen nu samen verder overleggen over de aanpak van de sensibilisatie van dove mensen en ook van andere ziekenhuizen.

Binnenkort staat er meer informatie over de procedure voor de tolkaanvraag en andere interessante informatie op de website van Fevlado en de website van de ziekenhuizen die toegankelijk zullen zijn via afstandstolken VGT.

Vanaf januari afstandstolken VGT beschikbaar in een aantal ziekenhuizen en huisartspraktijken

Interview met enkele afstandstolken

DN: Waarom hebben jullie besloten om ook als afstandstolk te werken?Afstandstolk: Toen het CAB op zoek ging naar tolken voor dit project was ik vrij om me hiervoor te engageren. Daar bovenop vond ik het ook zeer interessant om mee te werken aan een nieuw project. Het idee om te kunnen tolken voor verschillende mensen in verschillende settings vond ik zeker een pluspunt. Het biedt de mogelijkheid om veel te groeien als tolk op een korte tijd. Het is dus op hetzelfde moment een mooie kans en een uitdaging.

DN: Wat vind je zelf de voordelen van het afstandstolken voor een tolk VGT? Afstandstolk: Het feit dat de verplaatsing zich beperkt tot het heen en weer rijden naar de afstandstolkendienst is positief, geen files, geen stress om op tijd op de volgende opdracht te geraken, … Daarnaast ben je ook zeker van een vast maandelijks inkomen.Geenannulatiesofwisselendeuren.Jehebtcontactmet een zeer diverse groep gebruikers en je komt ook in aanra-king met een ruime setting.

DN: Wat raad je andere tolken VGT aan die erover twijfelen om als afstandstolk te werken?Afstandstolk: we denken dat het belangrijk is dat de tolken de kans krijgen om het eens te proberen. Dit al dan niet onder begeleiding zodat men iemand heeft om op terug te vallen. Sla niet in paniek als het niet van de eerste keer lukt, uiteindelijk is er een reden waarom men in Denemarken eerst een opleiding van 1 week heeft voordat men start met afstandstolken.

DN: Wat zijn de nadelen voor de tolk bij het afstandstolken?Afstandstolk: Ik zie het niet echt als een nadeel maar het is wel belangrijk dat je als tolk ook de live settings blijft tolken, dit om meer ervaring op te doen en als extra oefening want afstandstol-ken is toch iets helemaal anders dan live tolken. Doordat de ge-bruikersgroep erg divers is kan het gebeuren dat je niet iedereen kent. Dit vraagt dan ook even wat inwerktijd en kan in het begin wat onduidelijkheden geven maar dat loopt meestal snel los.

DN: Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten waarop een dove gebruiker zeker moet letten om de kwaliteit van het afstandstolken te verbeteren?Afstandstolk: De website die reeds voorzien is is zeer duidelijk en omvattend. Het is dus belangrijk dat de gebruikers op de hoogte zijn van alle zaken die hierop vermeld staan. Daarnaast gebeurt het wel vaker dan de gebruiker zich vergeet voor te stel-len of vergeet te vermelen dat het gesprek via een afstandstolk loopt. Dit kan problemen geven die vermeden kunnen worden. Het is wel een begrijpelijke fout aangezien dit allemaal nieuw is, werken met het systeem, een tolk op het scherm, telefoneren, …

DN: Onlangs volgden jullie een training georganiseerd door Fevlado en gegeven door Deense experts. Wat zijn de be-langrijkste punten die je voor jezelf hebt onthouden?Afstandstolk: Zij wisten ons er vooral op te wijzen dat dit helemaal niet gemakkelijk is en gaven ons enkele tips om dit op lange termijn vol te kunnen houden. Of je nu de ene oproep na de andere hebt of een rustige dag, beide zijn erg vermoeiend want je moet er wel zijn en je moet alert blijven. Men gaf ons ook de tip om niet in te gaan op persoonlijke ge-sprekken tijdens wachttijden om zo niet te vermoeid te geraken voor de opdracht nog moet beginnen.Algemene tip: denk aan je gezondheid!

DN: Er is momenteel een grote vraag naar tolken VGT in het onderwijs, hoe kunnen tolken overtuigd worden om met afstandstolken te beginnen? Afstandstolk: we denken dat iedere tolk dit voor zichzelf moet uitmaken maar ik zou zeggen probeer het gewoon eens. We merken dat alle tolken die hier werken het wel erg graag doen en dat is voor mij de beste referentie aangezien het gaat om een diverse groep tolken.

DN: Bedankt voor dit interview!

DN: Er is momenteel een grote vraag naar tolken VGT in het onderwijs, hoe kunnen tolken overtuigd worden om met afstandstolken te beginnen? Ann: Tolken in het onderwijs is natuurlijk ook zeer belangrijk, maar enkele tolken meer bij het afstandstolken zou ook zeer nuttig zijn. We streven naar een goede dienstverlening die toegankelijk is op alle werkdagen tijdens de kantooruren. Een avond per week is de dienst van het CAB ook geopend. Later kan dit nog uitgebreid worden.

DN: Bedankt voor dit interview!

DN 1 2013.indd 8 13/12/12 11:01


De cel belangenbehartiging van Fevlado start dit jaar met een project rond informatie voor ouders van dove kin-deren. In januari heeft een studiedag plaats rond visuele communicatie met dove baby’s. Meer hierover vind je elders op deze pagina’s. In 2012 publiceerden we al 2 gesprekken met onderzoe-kers die rond dit thema werken tijdens hun doctoraat – Stefan Hardonk en Liesbeth Matthijs - en in deze editie vind je het derde in de reeks. Kimberley Mouvet presen-teerde haar onderzoek al tijdens de workshop die de Taalgroep VGT van de Lessius hogeschool in Antwerpen in 2012 organiseerde rond bilingualisme en ook tijdens de studiedag van Fevlado-Diversus vorig jaar over dove ouders met horende kinderen en VGT als thuistaal. Haar doctoraatsonderzoek is nog niet afgewerkt, maar de cel belangenbehartiging vroeg toch al naar haar bevindingen tot nu toe.

DN: Hoe kwam je in aanraking met VGT en hoe leidde dit tot je onderzoek? Kimberley: Ik kwam tijdens mijn studies Taal- en Letterkunde aan de universiteit van Gent in contact met VGT via de introduc-tielessen van Mieke Van Herreweghe. Na mijn studies startte ik mijn doctoraat waarin ik meewerk aan het onderzoek ‘Wat met gebarentaal? Een longitudinaal onderzoek naar de intersubjectieve ontwikkeling en taalontwikkeling bij jonge dove kinderen met een CI’. In dit onderzoek wordt bekeken hoe de communicatie tussen moeder en kind verloopt. Ook Liesbeth Matthijs werkt hier aan mee: zij richt zich op de kwaliteit van de interactie tussen moeder en kind en de rol van visuele communicatiestrategieën hierin, ik bestudeer de invloed van communi-catie op de taalontwikkeling van het kind. Ik plan het einde van mijn doctoraat in oktober 2013.

DN: Wat onderzoek je dan precies?Kimberley: Ik bestudeer de taalontwikkeling, zowel van het Nederlands als van VGT, van jonge dove kinderen met (meestal) een CI. Ik bekijk die taalontwikkeling als een wederzijds proces tussen moeder en kind; de taal ontwikkelt zich in en door interactie tussen die 2. En dan is het dus belangrijk te kijken welk taalaanbod een doof kind krijgt en welke invloed dat heeft op zijn of haar taalontwikkeling. Ik ging er in het begin van uit dat moeders kozen voor Nederlands óf VGT in de communicatie met hun dove kind. Maar tijdens het onderzoek bleek al snel dat de horende moeders een soort tussentaal hanteren omdat ze ofwel onvoldoende VGT beheersen ofwel niet helemaal overtuigd zijn hoe VGT te gebruiken in interactie met een doof kind. Die ‘tus-sentaal’ noemen we ‘communicatie met visuele elementen’.

DN: En wat wil je met dit onderzoek aantonen?Kimberley: Ik wil bekijken of visuele communicatie een positie-ve invloed heeft op taalontwikkeling, zowel van het Nederlands als van VGT. Visuele communicatie wordt daarbij heel breed bekeken: het gaat over communicatie waar in een zekere mate gebruik wordt gemaakt van visueel-gestuele modaliteiten.

DN : Hoe ga je te werk?Kimberley: 14 jonge dove kinderen worden op de leeftijd van 6, 9, 12, 18 en 24 maanden gefilmd in interactie met hun moeder. Daarnaast wordt ook op elk van die momenten een interview afgenomen van de moeder. Vanaf 9 maanden krijgt die ook een lijst waarop ze zelf de vooruitgang van het taalgebruik – Neder-lands en VGT - moet invullen. Zo probeer ik na te gaan wat de rol van visuele communicatie nu exact is voor jonge dove kinderen met een cochleaire inplant. De groep is zeer divers samenge-steld : er zijn kinderen met weinig en veel gehoorverlies, met en zonder CI, ouders die geen VGT willen gebruiken, ouders die een cursus VGT hebben gevolgd,…

DN: En hoe ver staat je onderzoek?Kimberley: Er zijn al 3 deelonderzoeken klaar waarvan de resultaten binnenkort worden gepubliceerd. Een eerste betreft een casestudie: Een mama communiceert met haar doof kind zowel in het Nederlands als met visuele elementen, tot het kind 10 maanden oud is en geïmplanteerd wordt. Vanaf dan spreekt de mama haar kind veel meer toe en vermindert ze het gebruik van visuele elementen drastisch. Op de leeftijd van 18 maanden blijkt uit de testen dat de taalontwikkeling sterk vertraagt, maar dat de VGT toch sneller doorgroeit en groter wordt dan het Nederlands. In de casestudie gaat de mama dus van bimodale communicatie naar monomodale communicatie. Maar dan merkt ze dat de interactie met haar kind vermindert, er weinig

dialoog en connectie meer is, en ze schakelt opnieuw over op bimodale communicatie. We zien dus dat er rond het tijdstip van implantatie een verandering optreedt in communi-catiepatronen. Maar die lijken zich wel te herstellen na verloop van tijd. Toch blijkt dat het kind daardoor een achterstand oploopt in woorden-schatontwikkeling (zowel voor VGT als voor Nederlands).

DN: Wat houdt het tweede deelonderzoek in?Kimberley: Dat is een vergelijking tussen 2 ouders, één van de 2 is de mama uit de net besproken casestudie. De 2e ouder heeft geen communicatie met haar doof kind tot het moment van implantatie. Ze verwacht dat haar kind met een CI horend is en gebruikt vanaf de implantatie enkel Nederlands. De com-municatie verloopt zeer slecht en de moeder verlaat het kind op het moment dat dat 18 maanden oud is. Wanneer de interac-tiepatronen werden vergeleken met wat deze mama’s vertelden tijdens het interview, bleek dat de verandering in de interactie (1ste mama naar meer monomodale interactie; 2de mama naar interactie) samen voorkwam met een sterkere nadruk van het medische discours in hun eigen verhaal. Deze studie toont duidelijkaandatartsengoedmoetenbeseffenwelkeinvloedzehebben op de manier waarop ouders hun kind bekijken, er mee communiceren en dus op de taalontwikkeling van het doof kind.

DN: Dus de manier waarop de moeder denkt over VGT be-paalt mee de communicatiewijze met haar kind? Kimberley: Ja,uitdeinterviews,waarinonderanderegepeildwordt naar hoe de moeder de doofheid van haar kind beleeft, kan je afleiden wat de status van VGT is in dat gezin. Een moeder die zegt dat ze verwacht dat haar kind zal horen na de imple-mentatie, herhaalt wat de arts haar verteld heeft, en ziet dus ook absoluut het nut niet in van het gebruik van VGT. Moeders

Het belang van VGT in de opvoedingvan dove kinderen

“Nederlands en VGT zijn gelijkwaardige talen, maar er is een verschil in hoe ze gewaardeerd worden, welke status ze hebben. Dat verklaart ook waarom meertaligheid bij gesproken talen gewaardeerd wordt en geen probleem vormt, en meertaligheid gesproken taal/gebarentaal steeds opnieuw in vraag wordt gesteld.”

DN 1 2013.indd 9 13/12/12 11:01


Kort

rijk

- JW

De

Hae

rne

emai

l: jo

nger

enw

erki

ng@

deha

erne

club

.be

web

site

: ww

w.jw

dhc.

belo

kaa:

‘Clu

bhui

s De

Hae

rne’

Kort

rijks

estr

aat 7

085

01 K

ortr

ijk -

Heu

le

Tunh

out -

JC D

e Ke

mpe

nem

ail: d

ekem

pen@

pira

mim

e.be

web

site

: ww

w.p

iram

ime.

be/jc

dkLo

kaal

: ‘Soc

iaal

- Cu

lture

el

Cent

rum

Pira

mim

e’H

endr

ik C

onsc

ienc

estr

aat 1

723

00 Tu

rnho

ut

Gen

t - JC

De

Joke

rem

ail:

jcdj

oker

@gm

ail.c

omw

ebsi

te: w

ww

.jcde

joke

r.be

Loka

al: ‘D

oven

club

Gen

t ’

Stro

pkaa

i 38

9000

Gen

t

Bru

gge

- JW

Dew

itte

’s D

oord

rijv

ers

Emai

l: jw

dwd@

now

edo.

bew

ebsi

te: w

ww

.jwdw

d.be

Loka

al:D

OCEff

eta

Pold

erst

raat

76a

8310

St K

ruis

Bru

gge

Ant

wer

pen

- JC

De

Vlin

der

Emai

l: dev

linde

r@m

ados

avzw

.be

web

site

: ww

w.jc

devl

inde

r.be

Loka

al: ‘M

ados

a’H

aant

jesl

ei 2

1320

18 A

ntw

erpe

n.

die in de gesprekken aangeven geen VGT te willen gebruiken, gebruikenwelcommunicatiemetvisueleelementen.Jekanjeafvragen waarom? Is het Nederlands dan toch niet voldoende?

DN: En merk je soms een evolutie binnen die houding ten aanzien van VGT? Kimberley: Vanaf 9 maanden krijgen de moeders een lijst waarop ze zelf de vooruitgang van het taalgebruik – Neder-lands en VGT - moeten invullen. Voor het Nederlands vullen alle ouders die in, het gedeelte dat te maken heeft met VGT wordt door de moeders die geen VGT gebruiken opengelaten of soms zelfs doorstreept. Bij sommigen zie je daar een evolutie in en vul-len ze ook na verloop van tijd toch het gedeelte met betrekking totVGTin.Jekuntjeafvragenwaaromzedatdoen.Merkendemoeders dat ‘gebaren’ toch bijdragen aan een betere interactie met hun doof kind? Nederlands en VGT zijn gelijkwaardige talen, maar er is een verschil in hoe ze gewaardeerd worden, welke status ze hebben. Dat verklaart ook waarom meertaligheid bij gesproken talen gewaardeerd wordt en geen probleem vormt, en meertaligheid gesproken taal/gebarentaal steeds opnieuw in vraag wordt gesteld.

DN: En wat houdt het derde deelonderzoek in?Kimberley: Dat zijn video-analyses; in de filmopnames wordt gekeken hoe moeder en kind om de beurt communiceren en hoeveel keer na elkaar. Het blijkt dat moeders die geen visuele elementen gebruiken kortere periodes van beurtwisseling heb-ben met hun kind. Moeders die wel visuele elementen gebrui-ken, slagen er in om de periodes van beurtwisseling langer aan te houden; de communicatie lijkt daar dus intenser. Dus het lijkt er op dat, als je communicatie met visuele elementen gebruikt,

De cel belangenbehartiging van Fevlado start een nieuw project rond het recht op volledige informatie voor horende ouders van dove baby’s. Dit project wordt gesubsidieerd door de Vlaamse overheid, cel Gelijke Kansen in Vlaanderen, en zal zes maanden duren (december 2012 – mei 2013). De VUB onderzoeksgroep Interpersoonlijke, Discursieve en Narratieve Studies in Psychologie en Educa-tiewetenschappen (IDNS-PE) zal als partner de wetenschappelijke omkadering voorzien.Het doel van het project is het sensibiliseren en bewust maken van horende ouders en professionelen over de voordelen van het vroeg aanleren van Vlaamse Gebarentaal en het tweetalig en bi-cultureel opvoeden van dove baby’s. Ouders baseren hun opvoe-dingskeuze vaak op de eenzijdige informatie die ze vanuit de medische wereld krijgen, en die zich voornamelijk op het gehoorver-lies focust. Ze krijgen echter weinig of geen informatie over de meerwaarde van Vlaamse Gebarentaal en de Dovengemeenschap in de opvoeding van hun dove kind. Fevlado wil via dit project het belang van het geven van volledige informatie over doofheid vanuit een sociale, culturele en linguïstische dimensie aankaarten. Via getuigenissen van dove jongeren en ouders van dove kinderen over de waarde van Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur in hun leven zal die informatie op een toegankelijke manier verspreid worden. Meer informatie over dit project vind je op www.fevlado.be .

Wat?Deze studievoormiddag wordt georganiseerd naar aanleiding van de publicatie van de nieuwe cursus ‘Leren Visueel Communi-cereninVGTmetDoveBaby’senPeuters’.Hetboekendemateriaalkofferdiebijdecursushorenwordengepresenteerd.Waar?Vrije Universiteit BrusselWanneer?25 januari 2013Wie?Georganiseerd door de Vrije Universiteit Brussel, vzw ‘t Signaal en FevladoProgramma?Naastdevoorstellingvanhetboekendemateriaalkoffers,zaldr.MargaretHarris(UK)eenoverzichtgevenvanhetwetenschap-pelijk onderzoek naar het gebruik van visuele communicatiestrategieën en gebarentaal in de vroegtijdige moeder-kindinterac-tie.Meer over deze studiedag en hoe je je kan inschrijven vind je op www.fevlado.be

dat positief is voor de duur van de gezamenlijke betrokkenheid en voor de totale communicatieproductie van het kind. Dus meer visueel communiceren levert langere dialogen op, meer communicatie en dus meer interactie tussen moeder en kind.

DN: Wat zijn tot nu toe voor jou de belangrijkste conclusies uit je onderzoek?Kimberley: Wel, we weten dat taalontwikkeling een wederzijds proces is en dat een vlotte band ontwikkelen met je kind een vlotte taalontwikkeling in de hand werkt: ouder en kind werken samen aan die band. We weten ook dat taalontwikkeling een lang proces is, maar dat een goede basis verdere taalontwikke-ling echt wel in de hand werkt. Kinderen leren in verschillende situaties, dus is die basis en de goede band van belang, niet zo-zeer het altijd 100% perfecte voorbeeld geven. Maar we weten ook dat taalontwikkeling vrij complex is als de gehoorstatus van moeder en kind niet overeenkomt. Toch kunnen we nu al wel besluiten dat communicatie met een visueel element gedeelde aandacht én communicatieve productie in zowel gesproken als gebarentaal in de hand werkt en ze zeker niet belemmert. Een goede interactie is dus zeer belangrijk om de taalontwikkeling in goede banen te leiden.

DN: Bedankt voor dit gesprek Kimberley!

En ook nog… Kimberley Mouvet werkt nu samen met Stefan Hardonk aan een nieuw deelonderzoek: ze willen nagaan of de manier waarop ou-ders over doofheid denken, zich weerspiegelt in de manier waarop ze communiceren met hun dove kind. Later daarover meer.

Project: “Gelijke kansen voor dove baby’s: recht op volledige informatie voor de ouders “

Studievoormiddag: Leren Visueel Communiceren in VGT met Dove Baby’s en Peuters

DN 1 2013.indd 10 13/12/12 11:01

Dovennieuws 2013 nr.1 Jongerenkrant 11

Kort

rijk

- JW

De

Hae

rne

emai

l: jo

nger

enw

erki

ng@

deha

erne

club

.be

web

site

: ww

w.jw

dhc.

belo

kaa:

‘Clu

bhui

s De

Hae

rne’

Kort

rijks

estr

aat 7

085

01 K

ortr

ijk -

Heu

le

Tunh

out -

JC D

e Ke

mpe

nem

ail: d

ekem

pen@

pira

mim

e.be

web

site

: ww

w.p

iram

ime.

be/jc

dkLo

kaal

: ‘Soc

iaal

- Cu

lture

el

Cent

rum

Pira

mim

e’H

endr

ik C

onsc

ienc

estr

aat 1

723

00 Tu

rnho

ut

Gen

t - JC

De

Joke

rem

ail:

jcdj

oker

@gm

ail.c

omw

ebsi

te: w

ww

.jcde

joke

r.be

Loka

al: ‘D

oven

club

Gen

t ’

Stro

pkaa

i 38

9000

Gen

t

Bru

gge

- JW

Dew

itte

’s D

oord

rijv

ers

Emai

l: jw

dwd@

now

edo.

bew

ebsi

te: w

ww

.jwdw

d.be

Loka

al:D

OCEff

eta

Pold

erst

raat

76a

8310

St K

ruis

Bru

gge

Ant

wer

pen

- JC

De

Vlin

der

Emai

l: dev

linde

r@m

ados

avzw

.be

web

site

: ww

w.jc

devl

inde

r.be

Loka

al: ‘M

ados

a’H

aant

jesl

ei 2

1320

18 A

ntw

erpe

n.

In deze jongerenkrant:

WIE ZIJN WE? Voorzitter Hannes De Durpel - verantwoordelijk voor leiden van vergaderingen, contacten met binnen- en buitenland - Ondervoorzit-ter Sammy Van Landuyt - verantwoordelijk voor overname van afwezigheid voorzitter - Secretaris Dennis Deschildre - verantwoordelijk voor back-up administratie, opvolgen en contacten met binnen- en buitenland - Schatbewaarder Yves Van Acker - verantwoordelijk voor financiën en sensibilisatie (website) - Verslaggever Dora Moens - verantwoordelijk voor verslaggeving van vergaderingen - Bestuursleden Marieke Kusters - Sara Van Leuven - Davy Van Landuyt - verantwoordelijk voor activiteiten e.a.

BestuurJong-Fevlado2013:Erzijn2nieuwekandidatenbijgekomen,hetbestuur ziet er als volgt uit:• Voorzitter: Hannes De Durpel• Ondervoorzitter: Sammy Van Landuyt • Secretaris: Dennis Deschildre• Schatbewaarder: Yves Van Acker• Verslaggever: Dora Moens• Bestuursleden: Marieke Kusters, Sara Van Leuven en Davy Van Landuyt.

• Actieplan 2013• 25jaarJong-Fevlado• Sfeerbeelden

DN 1 2013.indd 11 13/12/12 11:01

Dovennieuws 2013 nr.1 Jongerenkrant12

Interne activiteitenJaarlijksorganiserenwe10 bestuursvergaderingen.

Daarnaast wonen wij ook de General Assembly van EUDY in Berlijn in de maand mei bij.

Zoals elk jaar betalen we een vergoeding aan WFDYS en EUDY voor ons lidmaatschap.

Met het oude bestuur van 2012 gaan we jaarlijks uit eten.

Daarnaast zal er ook een teambuildingsweekend georganiseerd worden voor het bestuur.

In 2012 hebben we een nieuwe koepel, WGDY (West-German Deaf Youth), opgericht in samen-

werking met de Nederlandse, Waalse en Ierse jongerenfederatie en deze is ook van toepassing

voor Duitsland, Engeland, Oostenrijk,…

In 2013 is er voorzien dat we een seminarie zullen organiseren in Gent in de zomervakantie.

Dit is nog niet 100% zeker maar deze seminarie is bedoeld om de doelen van WGDY meer uit te

werken en is ook bedoeld voor netwerking tussen de verschillende internationale jongerenfede-

raties.

TussenactiviteitenMet tussenactiviteiten bedoelen we enkel de activiteiten in samenwerking met de lokale jonge-

renwerkingen/jeugdclubs.

We zullen begin 2013 een teambuildingsweekend organiseren met alle bestuursleden van de

jeugdclubs. Dit zorgt voor meer samenwerking en overleg. Tijdens deze teambuilding zal er ook

nagedacht worden over het aantal tornooien georganiseerd door de jeugdclubs, een betere

reclameverspreidingviaJong-Fevlado,eengeïntegreerdekalenderopdewebsitevanJong-

Fevlado,…

Uiteraard worden er ook 2 jeugdraden voor de jeugdclubs alleen en een AV voor alle leden

georganiseerd.DeAVzalin2013inBruggedoorgaaninsamenwerkingmetJWDWD.

Daarnaast zal er een avond georganiseerd worden waarbij alle kinderclubs worden uitgenodigd

zodatJong-Fevladokanbekijkenwatwijalsorganisatievoordezegroepenkunnendoen.Dit

is vrijblijvend: het is aan de kinderclubs om te beslissen of ze bij ons willen aansluiten. Dit zal

vermoedelijk al in januari/februari 2013 gebeuren.

Externe activiteitenJaarlijksorganiserenweaanheteindevandezomereenkamp en dat is voor 2013 van toepas-

sing.

Aldus zullen we ook tijdens de WereldDovenDag in Oostende meer actief zijn, op vraag van de

jeugdclubs.

We hebben vorig jaar ons kandidaat gesteld om in 2014 een EUDY Junior (van 13 tot 17 jaar)

Camp teorganiseren,insamenwerkingmetFFSB-Jeunes.Tegeneinddecember2012moeter

een COC (Camp Organising Comitee) opgericht worden die deze kamp intens en specifiek zal

voorbereiden. 2 mensen van het bestuur zullen leidinggevende functies krijgen binnen de COC.

DoraMoensisnamensJong-FevladoverantwoordelijkvoordezeCOC.

Actieplan 2013 Jong Fevlado 25

jaar

DN 1 2013.indd 12 13/12/12 11:01

Dovennieuws 2013 nr.1 Jongerenkrant 13

Op 30 november 2013 vieren we ons 25ste verjaardag! We zijn al bezig met de werkgroepjes en de voorbereidingen. Eind 2012, begin 2013, zullen we al moeten kijken naar eventuele subsidies. We hebben de voorbereidingen opge-deeld in aantal werkgroepen:

ArchiefDit zal gebeuren in samenwerking met Fevlado-Diversus, we willen namelijk een boek en dvd maken op basis van 25 jaar archief. Mogelijk kan er dan ook een tentoonstelling komen, dit hangt af van ons budget.

LocatieWe zullen een zaal voorzien waar er gegeten en gefeest kan worden. Het eten zal verzorgd worden door een traiteur.

Public RelationsEr zal een website komen, het hele gebeuren zal worden verfilmd, er zullen flyers worden verspreid,…

ProgrammaOm het avondprogramma op te fleuren, willen wij er aantal zaken aantoevoegen o.a. presentatoren, Signmark, dove artiesten,…

MateriaalUiteraardiserdanookmateriaalnodigo.a.verlichting,DJ-materiaal, groene bekleding, tafels, stoelen,… Dit zal deels gehuurd, deels gekocht worden.

Jong Fevlado 25

jaar 25 JAAR!

JONG-FEVLADO

GROOT FEEST!

25 JAAR!

GROOT FEEST!

GROOT

FEEST!

DN 1 2013.indd 13 13/12/12 11:01

Dovennieuws 2013 nr.1 Jongerenkrant14

Enkele sfeerbeelden van de gezellige Algemene Vergadering, het eten en de quiz ‘s avonds.

Jong-Fevladoheeftmeegewerktaaneenboeiende lezing geleid door Christine ‘Coco’ RoschaertinsamenwerkingmetFFSB-Jeu-nes, Fevlado-Diversus en FFSB. Het was een groot succes. Meer informatie kan je lezen in de Dovennieuws zelf.

COCO

Algemene Vergadering

Sfeerbeelden

DN 1 2013.indd 14 13/12/12 11:01


In een vorige editie van Dovennieuws vermeldden we al dat Fevlado-Diversus dankzij de steun van Mentor vzw toegankelijke com-putercursussen kan aanbieden. Een eerste reeks computercursus en fotobewerking is nog bezig. Men is er echt positief over, dus organiseren wij graag een vervolg voor jullie! Inschrijven kan via het personeel van GTG Gent; email: [email protected]. Er zijn maximaal 12 deelnemers toegestaan. Snel inschrijven is dus de boodschap! Het bedrag van 30 euro kan overschreven worden op rekeningnummer van GTG: BE35 7370 0328 7737, met vermelding van “cursus fotobewerking + naam”.

Inhoud: Digitale fotobewerking Locatie: Lokaal van GTG-Gent, Stropkaai 38, 9000 GentPrijs: 30 euro voor 12 lessenUur: 19u – 21 (maandag)Data: 21/01, 28/01, 04/02, 11/02, 18/02, 25/02, 4/03, 11/03, 18/03, 25/03, 8/04 en 15/04/13

Tijdens een vergadering van de ledenbeweging eind december 2011 kwam de vraag of Fevlado geen cursus ‘websites maken’ kon organiseren. Fevlado-Diversus heeft daarvoor overlegd met Mentor vzw en zij zijn bereid om dit te organiseren. Wie dit succes-vol volgt kan na afloop eenvoudige websites maken. Mentor zal ook advies geven over hoe je gratis of voor weinig geld websites kan maken zonder dure en ingewikkelde software. Dat kan perfect passen voor een dovenclub die activiteiten wil aankondigen of nieuws wil verspreiden. Ook voor deze cursus zijn er maximaal 12 deelnemers toegestaan. Inschrijven kan via email: [email protected] Het bedrag van 20 euro kan overschreven worden op rekeningnummer van Diversus: BE07 7330 0708 4666, met vermel-ding van “cursus website + naam”. Er is koffie en water voorzien tijdens de pauze.

Inhoud: Basiscursus websites maken Locatie: Lokaal van GTG-Gent, Stropkaai 38, 9000 GentPrijs: 20 euro voor 6 lessenUur: 19u – 21 (dinsdag)Data: 8/01,15/01, 22/01, 29/01, 05/02, 19/02

Deze lezing was een groot succes: er namen in totaal 130 mensen deel aan deze lezing. Deze mensen kwamen uit Vlaanderen, Wallonië, Nederland en zelfs enkele Fransen waren ook aanwezig. Coco, een Canadese vrouw die momenteel in Nepal woont en werkt, gaf een lezing over doofblindheid in het algemeen. Eerst begon ze over haar interessante levensloop: ze is als een doof en gebarentalig meisje opgegroeid. Haar ouders zijn horend en begonnen gebarentaal te leren nadat Coco werd geboren. Later werd vastgesteld dat zij het Usher syndroom heeft. Ze ging in haar studentenjaren naar de Gallaudet Univer-sity om dan vrijwilligerswerk te doen in Nigeria in verband met dove mensen. Buiten haar vrijwilligerswerk in Afrika was ze al sterk geïnteresseerd in doofblinde mensen en begon ze meer en meer na te denken en zocht ze doofblinden in Nigeria op en daar ontmoette ze mensen die haar nog meer tot denken zette. Ze besloot uiteindelijk om naar Nepal te reizen en een doofblin-denproject op te richten ten voordele van doven met het Usher syndroom. Afgelopen zomer heeft ze tal van lezingen gegeven aan heel wat Europese landen over haar leven, de doofblinden, Deafblindhood (denk aan Deafhood),…

TOEGANKELIJKE COMPUTERCURSUSSEN

Lezing Christine ‘Coco’ Roschaert - 01/12/2012

Na het vertellen over haar levensloop, ging ze verder in op de volgende vragen: wat betekent doofblindheid? Wat zijn de oor-zaken? Welke hulpmiddelen zijn er zoal? Daarnaast gaf ze ook uitleg over bekende personen met doofblindheid: er zijn heel wat die werken als dokter, advocaat, ICT-technicus,… Ze sloot af met een interessante visie op de belangenverdediging van de doven in het algemeen: ze vindt dat er meer aandacht aan besteed moet worden binnen de besturen, zowel op nationaal als internationaal niveau. Want veel mensen met syndroom van Usher zijn doof geboren en dus in eerste plaats opgegroeid als een doof persoon en dan pas slechtziend of blind. Men zou er dus meer aandacht aan moeten besteden.

We danken Coco nogmaals voor haar boeiende uiteenzetting en haar invloed op het publiek was groot.

DN 1 2013.indd 15 13/12/12 11:01


We willen de Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur bieden aan kinderen van 6 tot en met 12 jaar die weinig tot geen VGT kun-nen. Daarnaast zijn horende broers en/of zussen ook welkom, net als kinderen die vlot gebarentalig zijn. Doordat de begeleiders gebarentalig en doof zijn, zijn zij rolmo-dellen voor de kinderen en zorgen ze ervoor dat de kinderen een positieve identiteit en zelfbeeld kunnen ontwikkelen. Dit heeft als uiteindelijk doel een gezonde portie zelfvertrouwen en een optimistisch beeld van het leven. Doof-zijn kan dan worden gezien als iets positief en niet als het louter verlies van een zintuig.

DeeersteontmoetingsdaginGentwaseenvoltreffer:11kinderen en 8 ouders waren aanwezig. De kinderen waren zeer enthousiast en genoten volop mee van de activiteiten “Sport & Spel” georganiseerd door de begeleiders. De ouders kregen een kleine inleiding over de Vlaamse Gebarentaal en Dovencul-tuur en achteraf was er nog een interessante discussie over de belevenissen van de ouders met hun kinderen. We deden ook een korte brainstorming om te zien hoe we de ouders het best kunnen opvangen; met interessante lessen, getuigenissen, lezingen,… De bedoeling is dat we de ouders, zowel horend

als doof, kennis laten maken met de Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur. Er wordt dus vorming op maat gegeven door een gastspreker over thema’s die aansluiten bij de leefwereld van de ouders en de kinderen.

In Ekeren ging de tweede ontmoetingsdag door. Hier kwamen er 18 kinderen en 19 ouders op af: een succesvolle dag met als thema ‘Alice in Wonderland’. Een leuk thema voor de kinderen en ook de ouders waren na afloop tevreden over de cursus VGT door Serge Vlerick en de interessante lezing van Kimberley Mou-vet over taalverwerving/ontwikkeling bij jonge kinderen. De kinderen en de ouders gingen dus met de glimlach naar huis.DederdeontmoetingsdaggingdoorinGent.Jammergenoegzal het verslag net iets te laat aankomen om nog in de Doven-nieuws te kunnen staan. Het thema voor de kinderen was: ‘Reis door de wereld’ en Serge zorgt opnieuw voor de opvang van de ouders, met als aanvulling een interessante lezing van Mieke Van Herreweghe over de Vlaamse Gebarentaal.

De volgende ontmoetingsdagen zijn al gepland op 27 januari (Ekeren), 24 februari (Gent) en 10 maart (Ekeren). Iedereen is vrijblijvend welkom!!! Ook ouders en kinderen die tot nu toe niet heb-ben deelgenomen zijn nog welkom.

VGT DOE MEE

DN 1 2013.indd 16 13/12/12 11:01


Dovennieuws: Kan je de lezers van Dovennieuws wat meer over jezelf vertellen?Simonne Peremans: Mijn naam is Simonne Peremans, op de leeftijd van 2,5 jaar kreeg ik de ziekte Difterie. Door deze ziekte werd ik slechthorend en had ik problemen om te spreken. Toen ik 7 jaar oud was, ging ik eerst naar de dovenschool in Brussel Papenvest, later in 1955 naar Ukkel tot mijn 18de. Dan ben ik afgestudeerd met een diploma van snit en naad op zak, maar de school werd in die tijd nog niet erkend door de overheid. In juni 1959 behaalde ik mijn eerste diploma van dactylo.

DN: Je hebt als eerste lerares die zelf doof is lesgegeven aan dove leerlingen in Ukkel. Hoe ben je daarmee begonnen?SP: In Ukkel begon ik vanaf september 1960 eerst als bediende te werken. De lessen dactylo werden toen gegeven door Zuster Richardis tijdens de speeltijd ‘s middags en ‘s avonds. De leerlin-gen waren niet verplicht de lessen te volgen. Ze vroeg mij om mee te werken en zo werd ik haar opvolgster. Het bureelwerk heb ik nog gedaan tot 1971.

DN: Hoelang ben je leerkracht geweest?SP: Ik ben leerkracht geweest van 1963 tot 1979, dus dat is 16 jaar gewerkt. In 1963 behaalde ik mijn diploma van dactylograaf-kopiiste en facturiste en mocht ik les beginnen geven. In 1967 werd ik vast benoemd door de overheid en mocht ik dus verder les geven. In 1974 werd ik geveld door de ziekte van Menière en mijn gehoor begon snel bergaf te gaan tot ik niets meer hoorde. In 1979 heb ik mijn ontslag ingediend omdat ik ondertussen getrouwd was en ik ook in verwachting was van onze zoon. De afstand Overmere naar Ukkel was ook te ver geworden wegens

mijn ziekte en ook door de slechte verbinding. Ik heb veel mooie herinneringen. In de eerste plaats het les geven aan dove leerlingen! Ik wees zelfs meerdere malen huwelijksaanvragen van mijn man af omdat ik zo graag les gaf aan doven. Dat huwelijk kwam maar op de tweede plaats. Nee, grapje!

DN: Waarom wou je leerkracht worden? Had je het gevoel dat je doofheid je in de weg stond of net niet?SP: Als slechthorende begon ik les te geven in dactylo. Ik deed dactylo enorm graag en daarom wilde ik lesgeven. Later is mijn doofheid gekomen en dit was dus echt geen probleem omdat ik werkte met dove meisjes.

DN: Was het gemakkelijk om als dove lerares te starten? Of kreeg je wat tegenstand en heb je mensen moeten overtui-gen van je kunnen?

Na dove ondernemers in 2012, zet Dovennieuws dit jaar dove senioren in de belangstelling. Voor elke edi-tie zal Dovennieuws een andere dove senior aan het woord laten. Deze keer is dat Simonne Peremans, één van de eerste dove leraressen die zelf lesgaf aan dove leerlingen in Ukkel.Interview door Hilde Melis, lid Raad van Bestuur Fevlado-Diversus vzw

Reeks dove seniorenHet immaterieel cultureel erfgoed van de Vlaamse Gebarentaal en de Dovengemeenschap

DN 1 2013.indd 17 13/12/12 11:01


SP: Met de hulp van Zuster Richardis was lesgeven geen pro-bleem. Ik had veel geleerd van haar en ben haar daarvoor nog steeds heel dankbaar. In die tijd had ik als slechthorende een hoorapparaat (ouderwets met toestel) waarmee ik heel goed hoorde. In 1973 kreeg ik dan mijn ziekte en werd ik geleidelijk aan doof.

DN: Je gaf les in dactylo. Wat was de reden hiervoor?SP: Waarom dactylo? Omdat dit de toekomst was voor vele jongeren zoals nu echt wel blijkt: Iedereen werkt met compu-ters. Ik vind dus echt dat mijn dactylolessen niet voor niets zijn geweest.

DN: Heb je zelf een cursus tot leerkracht in dactylo moeten volgen of niet? Waarom wel/niet?SP: Ik heb geen speciale cursus gevolgd om leerkracht te wor-den voor dactylo. Het diploma dat ik had was voldoende om les te geven.

DN: Hoe gaf je les? Destijds was Gebarentaal nog taboe in dovenscholen, gaf je dan les in het Nederlands? Of Neder-lands met Gebaren?SP: Het lesgeven deed ik natuurlijk meestal in Gebarentaal. Dat was de gemakkelijkste manier van communiceren met de dove meisjes.

DN: Welk verschil ervaar je als dove lesgever met horende

lesgevers die lesgeven aan dove jongeren? SP: Ik had goed contact met de dove meisjes, omdat ze me gemakkelijker en sneller verstonden omdat ik Gebarentaal gebruikte. Horende leerkrachten kenden geen Gebarentaal. In die tijd was Gebarentaal nog taboe in vele dovenscholen hé. Er werden ook elk jaar meer en meer uren voor dactylo gegeven en sommige andere leraressen waren niet tevreden omdat ze zo minder uren kregen voor snit en naad.

DN: Wat zijn je positieve en negatieve ervaringen als je nu terugkijkt op je carrière als dove leerkracht?SP: Het positieve is dat ik de lessen altijd graag gegeven heb en dat veel oud-leerlingen mij dankbaar zijn gebleven. Daarover ben ik in mijn hart nog steeds heel trots. Het negatieve was dat wanneer ik zelf doof geworden was, ik tijdens de vergaderingen van de schoolraad niet meer goed kon volgen. Ik bleef meestal weg en las nadien het verslag.Opendeurdagen waren voor mij echt geen probleem omdat de ouders zelf een doof kind hadden en ik hen goed kon verstaan.Wisten jullie dat in gans mijn loopbaan als leerkracht er slechts twee leerlingen niet geslaagd zijn? Velen hebben hun diploma behaald met prachtige resultaten en daar ben ik echt trots op.

DN: Bedankt voor het interview!SP: Heel graag gedaan!

DN 1 2013.indd 18 13/12/12 11:01


Goed nieuws voor Fevlado-Ledenbeweging en de dovenclubs: aanvraag startsubsidie goedgekeurd!

Fevlado heeft een dossier ingediend bij het ministerie van cultuur om een startsubsidie te krijgen als ‘vereniging’ onder het sociaal-cultureel volwassenenwerk. Onder datzelfde sociaal-cultureel volwassenenwerk is ook Fevlado-Diversus erkend als ‘gespecialiseerde vormingsdienst’.Om erkend te worden als ‘vereniging’ moet men een bepaalde werking bewijzen, namelijk dat men een werking heeft als netwerk dat gericht is op zingeving en emancipatie van leden en deelnemers, met het oog op persoonlijke en maatschappelijke ontplooiing. Het netwerk bestaat uit afdelingen en/of groepen. Deze afdelingen of groepen ontplooien een werking in groepsverband die gericht is op gemeenschapsvorming, participatie aan cultuur, maatschappelijke activering en educatie. Daarbij wordt een sociaal-culturele methodiek gehanteerd.Fevlado diende dus een dossier in om als ‘vereniging’ erkend te worden. De beoordeling van het lijvig aanvraagdossier door de administratie was zeer positief en de minister heeft het positieve advies gevolgd! Dank ook aan de afdelingen en de clubs voor de samenwerking voor dit belangrijke dossier!Fevlado zal dus de komende drie jaar extra financiële middelen krijgen. Zo kunnen we de dovenclubs vanuit Fevlado beter on-dersteunen in hun sociaal-culturele werking, willen we het verenigingsleven van de doven uitbreiden met nieuwe initiatieven en nieuwe samenwerkingsverbanden, ... Daarvoor zal wellicht ook een extra personeelslid aangeworven worden. We krijgen de mid-delen dus niet zomaar. We zullen de komende drie jaar heel wat werk moeten verzetten.Als alles goed verloopt, kan Fevlado in 2015 dan een goed dossier voorleggen om erkend te worden als volwaardige ‘vereniging’. Dat zou een serieuze versterking en verankering betekenen voor het verenigingsleven van de doven.

LEDENBEWEGING

Allereerste bijeenkomst voor dove zelfstandigen

Op woensdagavond 24 oktober organiseerde Fevlado een bij-eenkomst voor dove zelfstandigen, dit in de samenwerking met JanVandenBraembussche,zelfeendovezelfstandige.InVlaanderenzijnermeerderedovezelfstandigen.JanenFevlado ondervonden al lange tijd geleden dat het noodzakelijk is dat dove zelfstandigen gaan samenkomen om hun gedachten, ervaringen, informatie, … uit te wisselen. Toen kwam het idee om samen een eerste vergadering te organiseren voor dove zelfstandigen. Op de vergadering werden er verschillende onderwerpen besproken: •Iservoldoendeondersteuningvandeoverheidomvolledigzelfstandig te werken? •Isdeinformatieoverhetzelfstandigenstatuuttoegankelijkvoorhen? Zijn er knelpunten? •Welkeorganisatieszoudenhenkunnenondersteunenwanneerzij het nodig zouden hebben? •WillenzijdatFevladoeenbepaaldbelanggaatverdedigen?•Wensenzijindetoekomstinformatieoverinternationaleconfe-renties voor dove zelfstandigen?

De vergadering verliep positief, er werd goed gediscussieerd en gedachten en ervaringen uitgewisseld. Het besluit was dat de bijeenkomst voor dove zelfstandigen heel nuttig was en dat er een vervolg moet komen. OndertussenhaddenJanVandenBraembusscheenFevladoook uitnodigingen ontvangen voor een kennismaking en een samenwerking met belangenorganisaties voor zelfstandigen zoals Unizo, Hazo vzw, Efrem vzw,… Dat is positief. Er is al een tweede bijeenkomst vastgelegd, die gaat door op woensdagavond 16 januari 2013. De aankondiging hierover zal verspreid worden via de website van Fevlado en de elektroni-sche nieuwsbrief. Op die tweede bijeenkomst wordt een beslissing genomen over de officiële oprichting van de nieuwe vereniging voor dove zelfstandigen en een planning voor toekomstige activiteiten.Ben je ook een dove zelfstandige? Noteer 16 januari alvast in je agenda! Alle dove zelfstandigen, leden of niet-leden, zijn welkom!

Ben je geen zelfstandige maar ken je wel iemand, geef dan zeker de informatie over deze vergadering door.Gelieve ons vooraf per mail te laten weten als je naar de verga-dering komt: [email protected]

DN 1 2013.indd 19 13/12/12 11:01


Fevlado-Reisdienst ‘De Dove Trekvogels’Reis naar USA

Fevlado Reisdienst ‘De Dove trekvogels’ organiseert een groeps-reis naar de Verenigde Staten in april of mei 2014. Dit is een rondreis die start in New York en daarna naar de Niagara Water-vallen gaat met onderweg mooi landschap met o.a. de Catskill Mountains. Na de Niagara Falls reizen we door naar Washington DC, de hoofdstad van de VS. Onderweg reizen we door het land van de Amish. Na het bezoek aan Washington DC gaat de reis verder naar Philadelphia en daarna terug naar New York. Alle info en het programma van de reis kan je lezen op de web-site van De Dove Trekvogels: www.dedovetrekvogels.be

Op zondag 18 november kwamen de Waas-vrienden weer eens samen. Het was fijn dat we het feest konden inzetten met een 75-tal aanwezigen!

Naar jaarlijkse gewoonte begonnen we om 11 uur met een gebedsdienst, waarbij we onze gestorven leden herdachten. In het bijzonder dachten we aan de vier mensen waarvan we het voorbije jaar afscheid namen.

Na de dienst volgde een receptie. Daarna genoot iedereen van een rijkelijke Breughelmaaltijd. Het was weer een heel gezellig feest daar in het Grand Café de Meerpaal in Tielrode (Temse).Na de maaltijd nam onze voorzitter, Rony Mets, het woord. Hij vroeg de leden zich kandidaat te stellen om bestuurslid te wor-den. Yannic Goublomme uit Sint-Niklaas stelde zich kandidaat, waarvoor onze dank!

Daarna volgde een huldiging van enkele trouwe leden van de Waasvrienden: • Ere-schatbewaarder Willy Verlent , 50 jaar trouw lid• Secretaris Marcel Beirnaert, 50 jaar trouw lid • Mevr. Erna Vandevyvere, 50 jaar trouw lid • Commissaris Robert Paul, 35 jaar trouw lid Ze kregen elk een mooie korf ‘vol lekkers’.

Het enthousiasme over de nieuwe vlag (vorig jaar gewijd) was groot! Velen wilden er fier mee op de foto staan. Fotograaf van dienst, Gerrit Schwegler, nam veel foto’s!

Het was alweer een heel geslaagde dag, waarbij de leden geno-ten van het lekkers en elkaars aanwezigheid.

De volgende grote bijeenkomst heeft plaats op zondag 20 janu-ari 2013. Er is een programma gepland met receptie en muziek in gebarentaal. Iedereen welkom!

Verslag gemaakt door het bestuur.

Fevlado-Reisdienst ‘De Dove Trekvogels’

Bestuursnieuws

Het bestuur van de Fevlado-reisdienst “Dove Trekvogels” zou graag 1 nieuw bestuurslid aantrekken en is dus op zoek naar geïnteresseerde kandidaten.

Geschikte kandidaten:

• zijn lid van Fevlado • hebben bij voorkeur kennis van de Vlaamse Gebarentaal • hebben een ruime reiservaring • zijn actief en gemotiveerd om mee te werken • beschikken over een computer met toegang tot e-mail en

OOVOO • zijn bereid om ongeveer 3 bestuursvergaderingen per jaar

bij te wonen (vaak in Gent) • zijn bereid om af en toe deel te nemen aan externe • vergaderingen zoals een voordracht bij een reisbureau of

de infostand bemannen op een informatiebeurs (bv. WDD). • respecteren het huisreglement van Fevlado en van Reis-

dienst “Dove Trekvogels”.•Ben je geïnteresseerd en gemotiveerd? Stuur per e-mail je kandidatuur naar [email protected].

DE DOVE TREKVOGELS DE WAASVRIENDEN

DN 1 2013.indd 20 13/12/12 11:01


Deaflympics Sofia 2013Ons lid Lieven Kind is verkozen als delegatieleider voor de 22ste Deaflympics die doorgaan van 26 juli tot 4 augustus 2013 in Sofia (Bulgarije). Proficiat en succes !

Jaarlijks banket De Dendervrienden

Op 10 november vond ons jaarlijks banket plaats. Iedereen werd uitgenodigd om samen lekker te gaan eten in het Guldenhof te Liedekerke. Er werd vooral aandacht geschonken aan één bijzon-der lid van onze dovenvereniging. Marie-Louise Van Londersele is namelijk al 50 jaar lang lid van De Dendervrienden. Zij werd bij haar thuis verrast en opgepikt met een limousine. Hierin was na-tuurlijk champagne voorzien om in de feeststemming te komen. Na het eten was er tijd en ruimte om een dansje te doen en we speelden ook verschillende spelletjes.

Helen Keller Club vierde haar 15-jarig be-staan op 27 oktober 2012 met record op-komst

Op zaterdag 27 oktober 2012 ging het feest van het 15-jarig bestaanvanHKCdoorinhetOntmoetingscentrumEffetateBrugge (St-Kruis). Het was dus een feest vooral voor al onze doofblinde leden, sympathisanten, … We willen er in 2013 werk van maken en iedereen persoonlijk uit te nodigen om kennis te maken met de HKC, de club voor mensen die én doof/slechthorend én blind/slechtziend zijn! De inschrijvingen liepen binnen en … bleven maar binnenlo-pen…. er kwamen zelfs inschrijvingen vanuit Brussel, Luik en Nederland! Bij het afsluiten van de inschrijvingen zaten we aan 110 deelnemers!

Er waren ook zeker 32 Doofblinden aanwezig: 1 uit Brussel, 1 uit Luik, enkele uit Nederland en natuurlijk veel Vlamingen.We zagen veel vermoeide, maar blije gezichten vertrekken. Leuk! Op naar de 20 jaar HKC!

We zijn wat fier op het huidig bestuur dat zich inzet voor de doofblinde leden. We zien dat ze zorgen voor sponsors, voor vrijwilligers en voor ondersteuning.

HELEN KELLER CLUB DE DENDERVRIENDEN

SPORTNIEUWS

DN 1 2013.indd 21 13/12/12 11:01


TORHOUTJürgen Elias050 21 18 08

KORTEMARKFrederik Despierre

051 56 69 44

LICHTERVELDEKatrien Gelaude

051 72 22 72

Houtland verzekeringen BVBA

MariawerdgeborenteDuffelop27februari1950enisoverle-den te Lokeren op 28 oktober 2012.Ze was lid van de Waasvrien-den en Wadoka.

Fevlado wenst de familieleden en vrienden veel sterkte toe.

Frater Marcel Achten

Op 3 december 2012 overleed te Zonhoven, in het Fraterhuis een echte vriend van de Vlaamse Dovengemeenschap. Frater Marcel Achten werd eind vorig jaar gevierd als 100-jarige maar heeft helaas zijn 101e verjaardag niet meer kunnen vieren met zijn geliefden.Hij was amper 17 jaar als hij frater werd en heeft bijna gans zijn leven ten dienste gestaan van de doven, zowel in Limburg als in Vlaanderen en zelfs in het verre Kenia. Ik herinner me hem nog als een heel sportieve frater, steeds met de fiets op weg, een biljartliefhebber en ook een goede sportleraar. Mijn vader heeft nog les van hem gekregen in het Instituut voor Doofstommen te Maaseik tussen de 1e en 2e Wereldoorlog. Daarna verhuisden de fraters naar hun nieuwe gebouwen te Hasselt, het huidige KIDS, en Frater Marcel speelde daar ook een belangrijke rol, hij was toen ook directeur van de “vakschool” en stond er bekend voor dat hij streng maar rechtvaardig was. Hij was vooral enorm geliefd en populair bij al zijn leerlingen, ook omdat hij vlot Vlaamse Gebarentaal kon gebruiken en al zijn dove leerlingen respecteerde, en ook onze taal. Zijn groot engagement blijkt ook uit het feit dat hij mee in het bestuur zat van het toenmalige Navekados totdat het opge-splitst werd in Fevlado voor de Vlaamse doven en FFSB voor de Franstalige doven. Ik herinner me ook nog zijn verhalen wanneer hij terugkwam van zijn opdracht om de dovenschool te Kenia (ik denk in Sikri als ik me niet vergis) mee te helpen uitbouwen – helaas moest hij wegens gezondheidsredenen na een malaria-aanval het terug rustiger aan doen en werd hij door de congregatie van de Fraters teruggeroepen naar zijn geliefde Limburg, terug bij zijn familie en dove vrienden. En nu heeft de Heer hem bij zich geroepen na een lang, mooi leven en blijven wij achter met een groot gevoel van leegte. We gaan hem zeker missen. Frater Marcel – bedankt voor alles wat je ons geleerd en gegeven hebt.

Andre Lathouwers, voorzitter Fevlado vzw en oud-leerling van KIDS Hasselt.

Maria Peeters (1950-2012)FAMILIENIEUWS

OVERLEDEN

DN 1 2013.indd 22 13/12/12 11:01

KAFT DN 1 2013.indd 3 13/12/12 11:02


LIVE TOLK NODIG?surf naar WWW.TOLKAANVRAAG.BE

EN VRAAG ONLINE EEN TOLK

INFO OVER TOLKEN IN WERK OF WELZIJN?

mail naar [email protected]

INFO OVER TOLKEN IN ONDERWIJS?mail naar

[email protected]

AFSTANDSTOLK NODIG ? mail naar [email protected]

om je in te schrijven en software en informatie te ontvangen

Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven (CAB) vzw, Dendermondesteenweg 449 9070 Destelbergen.

Gsm sms/tel 0473.92.33.11 of tel. 09/228.28.08 Website www.cabvlaanderen.be ID ooVoo : cab vlaanderen

Herithos dicht de kloof tussen zorg en ICT

De bedrijfscultuur in de zorgsector creëert een kloof met ICT-technologie.In deze sector is zorgen voor mensen belangrijker dan de materiële aspecten van ICT. Omdat de financiële middelen in de zorgsector dikwijls beperkt zijn, moeten er keuzes worden gemaakt en dit is niet altijd eenvoudig.

Herithos helpt u de juiste keuzes te maken door samen met u structureel naar ICT te kijken. Door een verbeterd ICT-beheer in uw zorgorganisatie, kunnen er voordelen zoals kostenbesparingen gerealiseerd worden.

De Herithos ICT-professionals nemen uw ICT-zorgen over zodat u zich kunt concentreren op mens, welzijn en maat-schappij. Herithos maximaliseert uw dienstverlening door de ICT optimaal te integreren in uw organisatie.

Wij creëren op die manier een verregaande samenwerking in een relatie vanlange duur die gebaseerd is op vertrouwen en evenwicht.

Meer informatie? Contacteer Krista Rampelberg. Tel. 02/ 888.78.00, Herithos nv, Boudewijnlaan 54, 2220 Heist-op-den-Berg

DN 1 2013.indd 23 13/12/12 11:01


DE RIJCK bvba.Doornstraat 51a • 9140 Temse

Tel. 03/771 31 23 • Fax 03/711 07 06KB 414-2107751-74 • BTW.BE 425.941.648 • HR.Sint Niklaas 41.494

e-mail [email protected] • www.confiseriedr.be

DN 1 2013.indd 24 13/12/12 11:01

KAFT DN 1 2013.indd 4 13/12/12 11:02

afgiftekantoor gent x nieuws · belgië - belgique p.b. 9000 gent x p702024 3/6148 afgiftekantoor...

Documents