adsl 2. tv en telefoon via het web?

COMPUTER!TOTAALJULI/AUGUSTUS 200526

ADSL2+

REAGEER OP DIT ARTIKEL VIA FORUM.COMPUTERTOTAAL.NL

I n dit artikel onderzoeken we eerst wat ADSL2+ precies inhoudt: in hoeverre verschilt het van onze gewone adsl-aan-

sluiting? Zowel Quicknet als InterNLnet hebben bij wijze van proef de afgelopen maanden een aantal huishoudens via ADSL2+ aangesloten op internet. Wij brengen u op de hoogte van de erva-ringen. En we besteden kort aandacht aan triple play: internetten, telefoneren en televisiekijken via een breedbandaansluiting. Een aantal aanbie-ders, waaronder Versatel en Fiberworld, wil triple play-diensten gaan aanbieden in combinatie met ADSL2+. Om te browsen en telefoneren hebt u zo-veel bandbreedte niet nodig, maar om fatsoenlijk televisie te kijken via internet, is een behoorlijk snelle verbinding noodzakelijk. Is voor triple play inderdaad een ADSL2+aansluiting noodzakelijk, of kunt u ook televisiekijken via een reguliere adsl-aansluiting van maximaal 8Mbps? En kunnen de adverteerders hun mooie beloften wel waar-

maken? Verder kijken we naar alternatie-ven voor ADSL2+: de kabelexploitanten

zitten ook niet stil en bieden tegen-woordig ook hogere bandbreedtes

aan. En we vergeten ook Wimax niet, een draadloos netwerk dat internettoegang biedt en met name geschikt is voor gebieden waar (nog) geen ADSL of kabel-internet beschikbaar is. Ten slotte kijken we nog naar de opvolger van ADSL2+. VDSL, wat staat voor Very High Speed DSL, belooft een maxi-male snelheid van 52Mbps.

WAT IS ADSL2+?

De fysieke drager voor adsl (asym-metric digital subscriber line) is de koperdraad van onze telefoonverbinding. Voor spraak is het frequentiegebied van 0 tot 4KHz gereserveerd, uw reguliere adsl-verbinding maakt gebruik van het spectrum van 25 tot 1100KHz. Door verdub-beling van het frequentiegebied (van 25 tot 2200KHz) dat voor datatransport wordt gebruikt, is bij ADSL2+ een maximale snelheid van 24Mbps mogelijk (ten opzichte van 8Mbps voor ‘gewoon’ ADSL). Overigens is ADSL2+ eigenlijk de opvolger van ADSL2, een versie die de aanbieders over-slaan omdat die met een maximale download van 12Mbps onvoldoende concurrentie biedt aan internet via de kabel (tegenwoordig maximaal 20Mbps).ADSL2+ werkt zowel via een ISDN- als via een ana-loge lijn. Versatel is de enige die ADSL2+ alleen via een analoge lijn aanbiedt: als u dus al een ISDN–lijn naar uw huis hebt lopen, zou u die eerst door KPN Telecom moeten laten omzetten. Erva-ring leert dat dit een traag proces is, waardoor u mogelijk een maand verstoken bent van een breedbandaansluiting.

ADSL2+Verschillende aanbieders kondigen momenteel ADSL2+ aan: snelheden tot maximaal 24Mbps zijn straks werkelijkheid. En als we de reclamecampagnes moeten geloven, kunt u dan niet alleen surfen, maar ook tv-kijken via het web. Is het werkelijk zaak zo snel mogelijk over te stappen, of is het verstandiger even af te wachten? Wij zetten alle voor- en nadelen van ADSL2+ op een rijtje.

TV en telefoon via het web?

illustratie: SevensHeaven

door Marc Boersma

© IDG Nederland. Niets uit de hier aangeboden publicaties mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. Het verlenen van toestemming tot publicatie strekt zich tevens uit tot het in enige vorm elektronisch beschikbaar stellen. Deze pdf is uitsluitend voor particulier gebruik. Voor commercieel gebruik neem contact op met de uitgever.Hoewel aan Computer!Totaal uiterste zorg is besteed, aanvaarden de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in de hier aangeboden tekst.

COMPUTER!TOTAALJULI/AUGUSTUS 2005 27

ADSL2+


tel straks gaat doorgeven, loopt via hun eigen glasvezelnetwerk en gaat buiten het internet om. Ook de tv-uitzendingen die Wanadoo dit jaar nog denkt te gaan faciliteren via de Livebox, verlopen via hun eigen netwerk, waardoor vloeiend beeld gegarandeerd zou moeten zijn. Bij ADSL2+ heeft de internetprovider meer mogelijkheden om op afstand de verbinding te monitoren. Hiermee kunnen storingen in theorie sneller worden verholpen. Het opstarten van een internetverbinding gaat ook sneller: waar regulier adsl tien seconden nodig heeft, kan ADSL2+ vol-staan met maar drie seconden. De maximale overbruggingsafstand wordt bij gebruik van ADSL2+ met ongeveer 30 procent vergroot (zeven kilometer; vijf kilometer bij gewoon adsl). In theorie betekent dit dat meer huishoudens via ADSL2+ kunnen internetten. Wel is het zo dat de maximale afstand tussen uw aansluiting en de wijkcentrale waarvoor de maximale snelheid wordt gegarandeerd, bij ADSL2+ lager ligt dan bij gewoon ADSL: al na anderhalve kilometer loopt de maximaal

Verschillende internetproviders beloven in de zomer van 2005 ADSL2+ te gaan aanbieden. De carriers die het onderliggende DSL-netwerk in beheer hebben, zoals KPN Telecom, Versatel en BBned, moeten hun infrastructuur hiervoor ge-reedmaken. Elke carrier heeft in de wijkcentrale hardware staan, Digital Subscriber Line Access Multiplexer (DSLAM) geheten, waarop adsl-abon-nees zijn aangesloten. Deze hardware wordt vervangen of uitgebreid, zodat internettoegang via ADSL2+ mogelijk gaat worden. KPN denkt pas aan het eind van 2005 alle wijkcentrales gereed te hebben voor ADSL2+. BBned wil in elk geval 400 wijkcentrales, waar ruim 80% van alle telefoonlij-nen van Nederlandse huishoudens op aange-sloten zijn, dit jaar gereedmaken voor ADSL2+. Versatel wil in het derde kwartaal van 2005 zeker 90% van alle wijkcentrales voor ADSL2+ geschikt hebben gemaakt. Ondanks de beloofde hogere snelheid van maxi-maal 24Mbps blijven de meeste internetproviders net als nu een overboekingsratio van 1:25 gebrui-ken. Dit betekent dat u de maximale bandbreedte van 24Mbps moet delen met maximaal 25 huis-houdens die via dezelfde internetprovider op uw wijkcentrale zijn aangesloten. Als alle huishou-dens in uw wijk die via dezelfde provi-der zijn aangesloten, tegelijkertijd via ADSL2+ streaming media gaan kijken, is uw download-snelheid nog geen 1Mbps. Dat betekent trager downloaden en kan ongewenste haperingen geven. Of deze situatie in de praktijk inderdaad problemen zal opleveren, moet nog blijken. Voor de tv-uitzendingen van Versatel en (later) Wanadoo wordt in elk geval geen overboe-kingsratio gehanteerd: het tv-signaal dat Versa-

haal bare snelheid terug, waar deze snelheid bij gewoon ADSL over drie kilometer nog haalbaar is. Volgens BBned is met ADSL2+ bij een afstand van zeven kilometer nog een snelheid van enkele hon-derden kbps mogelijk. Dit is weliswaar geen ide-ale snelheid, maar u hebt in elk geval een perma-nente internetverbinding zonder dure beltikken. Bedenk overigens wel dat ook de overboekings-factor, de kwaliteit van de gebruikte koperlijn en het netwerk van de provider van invloed zijn op de uiteindelijke snelheid van uw internetverbin-ding.

NIEUWE MODEMSAls u ADSL2+ wilt gaan gebruiken, hebt u daar een speciaal modem voor nodig. Het ligt in de verwachting dat de meeste aanbieders deze bij wijze van introductie gratis zullen meeleveren. Opvallend is dat u met ADSL2+modems energie bespaart: als u geen data ontvangt of verstuurt, schakelt het modem automatisch over in een slaapstand. Allied Data Technologies brengt een aantal nieuwe modellen modems op de markt, speciaal geschikt voor ADSL2+. Deze modems uit de 16xx serie zijn zowel geschikt voor een ana-loge als een ISDN-lijn. De modems van Allied Data Technologies ondersteunen de Annex M-variant (offi ële term is ITU-G.992.5 Annex M), waarmee u een hogere upstreamsnelheid zou kunnen realise-ren: maximaal 3Mbps (in de praktijk zo’n 2Mbps). Dit gaat wel ten koste van de downloadsnelheid, maar voor ADSL2+ is dat niet zo’n probleem: netto houdt u nog steeds zo’n 20Mbps over. Voor-waarde is wel dat de apparatuur in de wijkcentrale voor deze technologie geschikt moet worden ge-maakt. Vooralsnog biedt nog geen enkele provider ondersteuning voor de Annex M-variant, dus voor-

DSL-variant Downstream Upstream Maximale afstand *

ADSL 8 Mbps 1 Mbps 3 km

ADSL2+ 24 Mbps 1 Mbps 1,5 km

VDSL 52 Mbps 12 Mbps 1,2 km

* De maximale afstand tussen wijkcentrale en thuisaansluiting waarvoor de optimale over-drachtssnelheid wordt gegarandeerd. Boven deze afstand loopt de overdrachtssnelheid terug. ADSL is tot op 5km bruikbaar, ADSL2+ tot op 7km. Het getal voor VDSL is vooralsnog een schatting.

0-4 kHzTELEFOON

25-1100 kHzADSL

0-4 kHzTELEFOON

25-2200 kHzADSL2+

ADSL2+ weet driemaal zoveel snelheid te persen uit een tweemaal grotere frequentieband dan ADSL.

Het CopperJet 816-2P- modem van Allied Data, dat gebruikt wordt voor het ADSL2+ netwerk van BBned.

na anderhalve kilometer loopt de maximaal ken. Dit betekent dat u de maximale bandbreedte van 24Mbps moet delen met maximaal 25 huis-houdens die via dezelfde internetprovider op uw wijkcentrale zijn aangesloten. Als alle huishou-dens in uw wijk die via dezelfde provi-der zijn aangesloten, tegelijkertijd via ADSL2+ streaming media gaan kijken, is uw download-snelheid nog geen 1Mbps. Dat betekent trager downloaden en kan ongewenste haperingen geven. Of deze situatie in de praktijk inderdaad problemen zal opleveren, moet nog blijken. Voor de tv-uitzendingen van Versatel en (later) Wanadoo wordt in elk geval geen overboe-kingsratio gehanteerd: het tv-signaal dat Versa-

Het Alcatel Speedtouch 516- modem is gebruikt tijdens de ADSL2+ test van interNLnet, Surfnet en BBned.



ADSL2+


lopig zult u het moeten doen met een maximale uploadsnelheid van 1Mbps. InterNLnet heeft voor een proef met BBned gebruikgemaakt van het Alcatel SpeedTouch 516 modem. U kunt dit appa-raat een username en password laten genereren, waarmee u de internetprovider via een browser als Explorer of Firefox maximaal twintig minuten toegang kunt geven tot uw modem om zo storin-gen sneller te kunnen oplossen.

PRAKTIJKTESTS MET ADSL2+ De afgelopen maanden hebben verschillende ADSL2+aanbieders tests uitgevoerd in Neder-land. Zo heeft InterNLnet in samenwerking met BBned en SURFnet een drie maanden durende ADSL+proef gedaan in Nijmegen, Amsterdam, Den Haag en Hoofddorp. Bij deze technische proef is gebruikgemaakt van het Alcatel Speed-touch 516-modem. De gemiddelde behaalde downloadsnelheid lag zo rond de 20Mbps. In eerste instantie zal BBned de nieuwe dienst ADSL2+ alleen leveren op telefoonlijnen waarop nog geen adsl-aansluitig actief is. Pas in het na-jaar van 2005 is het via het netwerk van BBned mogelijk om een bestaande adsl-lijn te migreren of te upgraden. Aangezien het switchen tussen adsl-providers in de praktijk vaak niet probleem-loos verloopt, blijft het risico aanwezig dat u enige weken geen breedbandinternet hebt. U kunt dit probleem gedeeltelijk oplossen door tijdelijk van een inbelabonnement gebruik te maken: de snelheid is niet zo hoog en u hebt wel-iswaar weer beltikken, maar u kunt in elk geval mail ontvangen en verzenden. QuickNet heeft in samenwerking met Priority Telecom in de gemeente Utrecht een proef ge-daan onder dertig huishoudens. Volgens Quick-Net is de proef goed verlopen en ook hier lag de gemiddelde snelheid rond de 20Mbps. In dit test-gebied is gebruik gemaakt van een Zyxel Prestige 660R- modem. Provider hcc!net start binnen-kort ook met een proef onder vijftig bestaande adsl-klanten die een aansluiting zullen krijgen via ADSL2+. Als de test volgens plan verloopt, denkt hcc!net na de zomer van 2005 ook ADSL2+ te kun-nen aanbieden.

ALTERNATIEVENDe maximale downloadsnelheid van een reguliere adsl-aansluiting is momenteel 8Mbps. Wie een nog snellere internetverbinding wil hebben, kan overwegen over te stappen naar ADSL2+, maar er zijn ook nog andere mogelijkheden. WiMAX (Wordwide Interoperationability for Microwave Access) is een draadloze techniek die breedband kan leveren over een afstand van maximaal 50 kilometer en met een maximale snelheid van 75Mbps. Het voordeel van WiMAX is dat het een symmetrische verbinding biedt: de snelheid van down- en uploaden is even hoog. Vooralsnog is deze dienst nog niet beschikbaar voor particulie-

ren, maar de verwachting is dat daar binnen een jaar of twee verandering in komt. De kabelbedrijven zitten ook niet stil. Snel-heden van 10Mbps of meer zijn niet ongewoon. Via Chello Extreme kunt u met een snelheid van 20Mbps downloaden en 1Mbps uploaden. Nadeel is wel het prijskaartje: het kost u bijna 80 euro per maand. Versatel is met nog geen 40 euro per maand een stuk goedkoper, waarbij u dan ook nog eens voetbalwedstrijden uit de eredivisie kunt bekijken. Door slimmere compressietech-nieken denken de kabelexploitanten straks inter-netverbindingen te kunnen gaan aanbieden met snelheden van circa 50Mbps. In de toekomst zal VDSL (Very High Speed DSL) worden aangeboden, waarmee snelheden van maximaal 52Mbps downstream en 12Mbps up-

stream haalbaar zijn. Het nadeel van deze tech-nologie is dat de afstand tot de wijkcentrale maxi-maal 1,2 kilometer mag zijn. Voor VDSL is tevens vereist dat glasvezelkabels worden doorgetrok-ken naar de wijkcentrales en verdeelkastjes bij u in de buurt en dat is een dure aangelegenheid: de verwachting is daarom dat het nog wel even duurt voordat VDSL commercieel in de markt wordt gezet.

CONCLUSIE De komende maanden worden de meeste wijk-centrales in Nederland geschikt gemaakt voor ADSL2+. De uitrol van ADSL2+ zal gefaseerd plaatsvinden, wat in de praktijk betekent dat de stedelijke gebieden als eerste aan de beurt zijn en dat inwoners van andere delen in Nederland

TRIPLE PLAY

Triple play lijkt het modewoord van 2005 te zijn: bellen, internetten en televisiekijken via een breedbandverbinding. Uit een recente enquête onder 500 personen, uitgevoerd door marktonderzoeksbureau Trendbox, kwam naar voren dat 95% van de respon-denten niet weet wat triple play betekent. Na uitleg van de betekenis van de term triple play gaf ruim twintig procent van de respondenten aan hiervoor belangstelling te hebben. Wanadoo biedt al enige tijd de Livebox aan: via een wit plastic kastje kunt u internetten en bellen via uw reguliere adsl-aansluiting. Maar televisiekijken is voorals-nog niet mogelijk via het kastje van Wanadoo en de term triple play is in dit verband dan ook enigszins misplaatst. Wanadoo heeft gezegd dat televisiediensten tegen het einde van dit jaar via de Livebox wel mogelijk moeten zijn. Of dat gerealiseerd gaat worden is nog maar de vraag: half mei was met nog geen enkele omroep een contract getekend. Quicknet heeft een ADSL2+aanbod in combinatie met telefoneren zonder televisiediensten: zij noemen dit vooralsnog heel toepasselijk double play. Overigens is het wel de bedoeling dat Quicknet in de toekomst televisiediensten via internet gaat aanbieden. Versatel is voor-alsnog de enige grote partij met een driedubbel aanbod: bellen, internetten en voetbalwed-strijden uit de eredivisie bekijken. Of de reguliere tv-zenders straks ook worden doorgege-ven is nog onduidelijk, maar de kans is heel groot dat de programma’s van de nieuwe zender van grootaandeelhouder John de Mol on-demand of live via de ADSL2+aansluiting van Versatel kunnen worden bekeken. In elk geval wordt op de website van Versatel aange-kondigd dat straks ook radio-uitzendingen worden doorgegeven. KPN denkt ook televisie-diensten op basis van ADSL2+ te gaan aanbieden: KPN Delay TV en video on demand. Na de zomer start hcc!net met het aanbieden van internettelefonie over alle breedbandnetwerken: adsl, glas vezel en kabel. Overigens is Xs4all sinds april 2005 weer aan het experimenteren met DSL-TV via de lagere bandbreedtes van een reguliere adsl-verbinding: in twee verschillende bitrates (500kbps en 1Mbps) kunt u uitzendingen bekijken van onder andere NBC, Travel Channel en Eurosport. Via een nieuwe mpeg4-compressie (“H.264”) is het straks bij Xs4all mogelijk om tv-uitzendingen in dvd-kwaliteit te bekijken bij een bitrate van slechts 1,5 Mbps.

Vanaf augustus 2005 wil Versatel via ADSL2+ voetbalwedstrijden uit de eredivi-sie schermvullend op uw tv toveren. Voor-

deel: u kunt zelf kiezen wanneer u welke wedstrijd wilt volgen!



ADSL2+


later van deze snelle verbinding gebruik kunnen maken. Carriers die een eigen netwerk hebben, zoals BBned en Versatel, zijn nog steeds afhankelijk van de medewerking van KPN Telecom voor het plaatsen van nieuwe apparatuur. De wijkcentrales zijn van KPN Te-lecom en zij moeten deze partijen toegang geven voor het plaatsen van apparatuur. Het is maar de vraag of alle wijkcentrales volgens tijdschema van nieuwe apparatuur kunnen worden voorzien. Wat betreft de snelheid: voor de meeste gebruikers, die alleen browsen, e-mailen en af en toe een bestand downloaden, is het niet relevant om met 24Mbps te kunnen internetten. Vooralsnog heeft ADSL2+ nog steeds een uploadsnelheid van 1Mbps: bij gebruik van bijvoor-beeld videoconferencing zul u echt geen verschil merken in verge-lijking met een gewone adsl-aansluiting. Bestanden uitwisselen via peer-to-peer met een andere computergebruiker die ook ADSL2+ aansluiting heeft, gaat ook al niet sneller: de maximale snelheid van het downloaden aan beide kanten wordt beperkt door de maximale upstream van 1Mbps. Voor het kijken naar streaming video in hoge kwaliteit hebt u vol-doende aan een downloadsnelheid van 4Mbps. Dat zou betekenen dat u aan een normale adsl-aansluiting genoeg hebt, maar in de praktijk is, door bijvoorbeeld de overboekingswaarde van 1:25, de kans groot is dat u deze snelheid niet haalt. Voor streaming media heeft ADSL2+ dus simpelweg betere papieren. ADSL2+ is momenteel vooral interessant voor internetters die veel grote bestanden tegelijkertijd willen downloaden. Als u niet per se in de hoogste kwaliteit streaming video hoeft te kijken of het downloaden van bestanden u momenteel snel genoeg gaat, zouden wij aanraden nog even te wachten totdat de grootste implementatieproblemen en kinderziektes overwonnen zijn. De vele klachten over de Wanadoo Livebox die bij ons en de Consu-mentenbond binnenlopen, laten zien dat de introductie van een nieuwe techniek niet altijd zo vlekkeloos gaat als de reclames willen doen geloven. Bovendien mag u ervan uitgaan dat de prijzen voor ADSL2+ rap zullen gaan dalen naarmate het aantal aanbieders toe-neemt.

BENT U GEÏNTERESSEERD IN ADSL2+?

Ja, ik download mezelf suf. 8,03% Ja, als er geen datalimiet is. 13,48% Ja, als het niets (of niet veel) extra kost. 35,76% Nee, ik heb nu al zat bandbreedte. 21,97% Dat hangt helemaal af van de webcontent. 3,64% Wat is ADSL2+?. 17,12%

Totaal aantal stemmen: 660Poll onder bezoekers van de website www.computertotaal.nl

Ja, ik download mezelf suf.

ctvb0708

Met deze handige bewaarband van Computer!Totaal kunt u nu een hele jaargang van Computer!Totaal overzichtelijk opbergen zonder te perforeren. De verzamelband wordt geleverd inclusief haakjes om de tijdschriften aan te bevestigen en een stickervel met jaartallen.

KORTOM: Met de Computer!Totaal verzamelband bundelt u nu alle edities van een jaargang handig bij elkaar!

Stuur deze bon ongefrankeerd naar IDG Communications, Antwoordnummer 1000, 2000 VB HAARLEM, bestel via www.computertotaal.nl/verzamelband of bel 0900-4222267 (€ 0,22 p/m)

* inclusief verzendkosten en zolang de voorraad strekt

* Omcirkelen wat van toepassing is ** Helaas is deze optie niet mogelijk voor Belgische lezers. Zij krijgen een factuur thuisgestuurd

JA, ik wil graag exemplaren van de Computer!Totaal Verzamelband bestellen.

❑ Ik betaal via automatische incasso en machtig IDG/HCC om het ver-schuldigde bedrag van onderstaande rekening af te schrijven**❑ Ik ben lid van HCC. Mijn lidnummer is

Naam: Voorletters: M/V*

Straat: Huisnummer:

Woonplaats: Postcode: B/NL*

Telefoon: Geboortedatum:

E-mailadres:

Mijn bank/girorekening is:

Naam rekeninghouder:

Woonplaats:

Datum: Handtekening:

❑ Ik heb geen bezwaar tegen het ontvangen van voor mij relevante (vak) informatie

Voor bezorging buiten Nederland worden extra kosten berekend. Niet ondertekende aanmeldingen kunnen wij niet in behandeling nemen.

Handige Computer!Totaal verzamelband!

Slechts € 8,95*

niet HCC leden € 9,95

© IDG Nederland. Niets uit de hier aangeboden publicaties mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder uitdrukkelijke toestem-ming van de uitgever. Het verlenen van toestemming tot publicatie strekt zich tevens uit tot het in enige vorm elektronisch beschikbaar stellen. Deze pdf is uitsluitend voor particulier gebruik. Voor commercieel gebruik neem contact op met de uitgever.Hoewel aan Computer!Totaal uiterste zorg is besteed, aanvaarden de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in de hier aangeboden tekst.

adsl 2. tv en telefoon via het web?

Documents