Adjektivbøyning• Bøying i kjønn og tall• Sammensatte adjektiv• Forsterkende og forminskende betydning• Gradbøying• Adjektivets plassering• Ved flere adjektiv i samme uttrykk

Adjektiv

• Et adjektiv beskriver et substantiv og bøyes etter substantivets kjønn og tall. Adjektivet kan også gradbøyes.

• På spansk står adjektivet som regel bak substantivet, men kan i visse sammenhenger også stå foran dette.

Bøying i kjønn og tall

• Adjektiv som slutter på -o i hankjønn og -a i hunkjønn:

Entall FlertallHankjønn Hunkjønn Hankjønn Hunkjønnel perro flaco la casa blanca los perros flacos las casas blancasden magre hunden det hvite huset de magre hundene de hvite husa

• Ved denne typen adjektiv vil endingen følge nomenets fysiske kjønn:

Soy morena Jeg har mørkt hår (sagt av en kvinne)Soy moreno Jeg har mørkt hår (sagt av en mann)

Estoy casada Jeg er gift (sagt av en kvinne)Estoy casado Jeg er gift (sagt av en mann)

• Hankjønn fungerer som fellesbetegnelse om personer i flertall:

soy morena + soy moreno → somos morenos vi har mørkt hår (sagt av en mann og en kvinne)

estoy casado + estoy casada → estamos casados vi er gift (sagt av en mann og en kvinne)

• Adjektiv som slutter på -e, -ista eller konsonant har samme ending i hankjønn og hunkjønn:

Entall Flertall

Hankjønn Hunkjønn Hankjønn Hunkjønn

el niño triste la niña triste los niños tristes las niñas tristes

den triste gutten den triste jenta de triste guttene de triste jentene

el lector optimista la lectora optimista los lectores optimistas

las lectores optimistas

den optimistiske leseren

den optimistiske leseren

de optimistiske leserne

de optimistiske leserne

el artista popular la artista popular los artistas populares

las artistas populares

den populære artisten

den populære artisten de populære artistene

de populære artistene

• Dette gjelder ikke for adjektiv som slutter på -or i hankjønn og -ora i hunkjønn og ved nasjonalitetsbetegnende adjektiv som ender på konsonant (i hankjønn):

Entall Flertall

Hankjønn Hunkjønn Hankjønn Hunkjønn

el chico encantador la chica encantadora los chicos encantadores

las chicas encantadoras

den fortryllende gutten

den fortryllende jenta de fortryllende guttene

de fortryllende jentene

el cantante español la cantante española los cantantes españoles

las cantantes españolas

den spanske sangeren

den spanske sangeren

de spanske sangerne de spanske sangerne

Sammensatte adjektiv

pelirrojo rødhåret rabicorto korthalet

puntiagudo spiss sordomuda døvstum

agridulce sursøt verdinegra grønn og sort

Adjektiv kan være sammensatt av :substantiv + adjektiv og adjektiv + adjektiv:

Forsterkende og forminskende betydning

På samme måte som med substantiv kan adjektivets betydning forsterkes eller forminskes ved hjelp av suffiks:I. Endingene (-ito, -ico, -uco, -ucho) brukes når:

I.- man ønsker å uttrykke mindre grad: gordito tykkfallen, maluco småslem, feúcho småstygg

II.- man ønsker å snakke kjærlig om noe(n): gordito liten og rund, malico smårampete

• Endingen -ísimo forsterker adjektivets betydning:

simpático sympatisk – simpatiquísimo veldig sympatiskmalo slem, dårlig – malísimo veldig slem / dårligfácil lett – facilísimo kjempeletttriste trist – tristísimo veldig trist

Gradbøying

• På spansk gradbøyes regelmessige adjektiv ved at man setter:

más (i komparativ)

el / la / los / las más (i superlativ) foran positivformen

Regelmessig komparationEksempler

Positiv "høy

Komparativ "høyere"

Superlativ "høyest"

alto más alto el más altoalta más alta la más altaaltos más altos los más altosaltas más altas las más altas

Juan es más alto que su hermano. Juan er høyere enn broren sinMaría es la más alta de mis amigas. María er den høyeste av mine veninner.María es mi amiga más alta. María er min høyeste veninne.

• Når den bestemte artikkelen står foran substantivet, blir den ikke gjentatt foran adjektivet i superlativ:

*Trabajo en la empresa la más grande de OsloTrabajo en la empresa más grande de Oslo Jeg jobber i det største firmaet i Oslo

• Adjektivene bueno, malo, pequeño og grande har, i tillegg til den regelmessige, også en uregelmessig form, dvs. en form som gradbøyes uten (el / la / los / las) más. Adjektivets betydning varierer med bøyingsformen:

bueno god, bra mejor bedre el mejor (den) best(e)

bueno snill más bueno snillere el más bueno (den) snillest(e)

malo dårlig peor dårligere el peor (den) dårligst(e)

malo slem más malo slemmere el más malo (den) slemmest(e)

pequeño liten menor yngre el menor (den) yngst(e)

pequeño liten más pequeño mindre el más pequeño (den) minst(e)

grande stor mayor eldre el mayor (den) eldst(e)

grande stor más grande større el más grande (den) størst(e)

Adjektivets plassering

• Spanske adjektiv kan plasseres enten foran eller bak substantivet. Det vanligste er at adjektivet, i motsetning til på norsk, står etter substantivet. Adjektivet etterstilles som regel når det er konstaterende og forteller noe om fakta fra virkeligheten eller en egenskap ved substantivet:

carne uruguaya uruguayansk kjøttlos fiordos noruegos de norske fjorderla Unión Europea Den europeiske unionun coche rojo en rød biluna chica estudiosa en skoleflink jente

• Adjektivet foranstilles:I. når det uttrykker den subjektive oppfatningen til den som snakker: es

un interesante comentario det er en interessant kommentar, hoy es un lindo día det er en vakker dag i dag

II. som litterært virkemiddel: el dulce atardecer den søte ettermiddag, las tristes lágrimas de triste tårene

III. når det angir en egenskap som forutsettes eller forventes av substantivet: la blanca nieve den hvite snøen, el cálido día de verano den varme sommerdagen, la triste despedidaden triste avskjeden

IV. i leksikaliserte uttrykk: el Tercer Mundo Den tredje verden, el Viejo Testamiento Det gamle testamentet

V. i faste uttrykk: ¡Feliz Año (Nuevo)! Godt nytt år!, ¡Feliz Navidad! God jul!, ¡Buen(os) día(s)!God dag!, ¡Mala suerte! Uflaks!

VI. når berømte personer omtales i media: el famoso autor Mario Benedetti den berømte forfatteren Mario Benedetti, la popular cantante Sissel Kyrkjebø den populære sangeren Sissel Kyrkjebø

• Adjektivets betydning vil som oftest variere i forhold til plasseringen i setningen:medio noruego halvt norsk el noruego

medio gjennomsnittsnordmannen

una rica niña ei søt jente una niña rica ei rik / bortskjemt jente

un pobre hombre en stakkars mann un hombre pobre en fattig mann

una nueva casa et annet hus una casa nueva et nytt hus

un viejo amigo en gammel venn un amigo viejo en gammel venn

(= en venn fra langt tilbake) (= en venn som er gammel)

distintas personas visse personer personas distintas ulike personer

una sola madre én eneste mor una madre sola en alenemor, en ensom mor

un solo café én eneste kaffe un café solo en svart kaffe

• Men det finnes unntak:

un solo día én eneste dag un día solo én eneste dag

Ved flere adjektiv i samme uttrykk• To adjektiv som står til ett og samme substantiv skal normalt plasseres på hver side

av substantivet:

la antigua peseta española den gamle spanske pesetaenla pobre niña rica den stakkars rike jenta

• Hvis de to adjektivene er forbundet med y eller pero, skal begge stå etter substantivet:

un hermano protector y bondadoso en beskyttende og snill broruna materia interesante pero complicada et interessant men komplisert emne

• Hvis de to adjektivene indikerer forventede egenskaper ved substantivet de står til, kan de stå foran substantivet:

la nueva y moderna tendencia literaria den nye og moderne litterære tendensen