ab kavir-[]

10
 ر  " در د ز هﮕﺎ د"  ب , د,  هر: ن ر  اﻴﺪ ﻬﺘﺎ  و ر ر ا   و ﻨﻈ ر: 10 / 11 / 84  Water; Symbol; Desert Mahta Heidari & Omid Rismanchian : Author  M.S in landscape architecture & architecture  

Upload: goleniaz

Post on 07-Jul-2015

174 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ab kavir-[]

5/8/2018 ab kavir-[www.naghsh-negar.ir] - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ab-kavir-wwwnaghsh-negarir 1/10

 

 كويريهمايش معمار

 "دانگشاه  آزاد اردستان"

 كوير, نماد, آب

 يو مهتا حيدراميد ريسماچنيان: گانگنارنده

 ي منظر و معماري ارشد معمار ي كارشناس 

  :10/11/84تاريخ

Water; Symbol; Desert

Mahta Heidari&Omid Rismanchian:Author  

M.S in landscape architecture & architecture 

١

Page 2: ab kavir-[]

5/8/2018 ab kavir-[www.naghsh-negar.ir] - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ab-kavir-wwwnaghsh-negarir 2/10

 

 كوير,نماد, آب 

 يدري مهتا ح و اميد ريسماچنيان:گان گنارنده

 سنت,چشمه,جوگشاه,معنا,صورت, كالبد,روح,نفس, ي ران  ي  اغ اب ,آب,سمبل,نماد:ي د ي واگژان  كل 

 :چكيده

در. ترين عنصر حيات بخش مطرح بوده استاست و آب در معماري  كوير به عنوان اصليآبي را به دنبال داشته كوير همواره مفهومي از خشكي و بي

 و آب جلوه  گر مي اين گنرش متفاوت زاينده ريشه.آب متفاوت از مردم ساير اقليم ها مي باشدگنرش مردم نسبت به,شودجائيكه  تضاد بين خشكي

نظير جوگشاههاي باغ ايراني  كه نمادي از سچرشمه ها مي باشد و از,و مفاهيم نمادين است  كه همواره  تبلوري  كالبدي درمعماري  كوير داشته استها

در  كوير آب نيست اما هر خطي برخاك  يادآور خاطره آب است و مهمترين.مگييرداين جوشش و حركت آب در دل خاك زنگدي و معماري  كوير هستي 

 تحت  تاثير مقوله,امتداد حركت قناتها, توالي فضاهاي باز و بسته مسكوني,نظم شبكه معابر,مكانيابي شهرها.عامل شكل دهنده به فضاي زنگدي مردم

 .آب شكل  گرفته است

  كه به واسطه سوار يفضائ ,آب در معماري  كوير  يكي از عوامل هدايت  كننده فكر معمار در خلق فضا بوده است نمادينيهامسلم آن است  كه جلوه

 نمادينيهاامروزه با از دست رفتن اين جلوه.شدن بر مفاهيم عميق فكري و معنوي همواره مورد ستايش بوده و زنگدي درون خود را حفظ  كرده است

هدف از اين.اندفضاهاي  كالبدي زنگدي به رفع نياز فيزيكي  تنزل  يافته, عماري و خالي شدن  كانپستهاي طراحي از معناو مفاهيم بنيادين در  تفكرات م 

 . مفاهيم نمادين آب در معماري  كوير و  تاثير آن بر زنگدي مردم مي باشديمقاله بازگنر

 : گانگنارنده

  نظر شهيد بهشتياميد ريسماچنيان دانشجوي  كارشناسي ارشد معماري م 

 مهتا حيدري دانشجوي  كارشناسي ارشد معماري علم و صنعت

in.co.yahoo@rismanchian _ o:Email

[email protected]

 اميد ريسماچنيان– 4طبقه 6بن بست اول  پالك-  كچوه عزيز هللا عگسريان- فرمانيه- شميران– تهران:نشاني  تماس

٢

Page 3: ab kavir-[]

5/8/2018 ab kavir-[www.naghsh-negar.ir] - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ab-kavir-wwwnaghsh-negarir 3/10

 

 :مقدمه

  تشك  ي ن  يي هر آ  استعدادها و ي بر  كس ي است و برعكس هر رمزي رمز يياش باالضروره شامل معنا ل دهنده ي  در همه اجزا   كه با

 توان  گفت ي ن م  ي هچمن .  كلمه است ي واقع  ي ن به معن  يي  اثرآ ه به ي  ار شب  ي  گذارد  كه بس  ي م  ييفضائل الزم در آن امعان نظر  كند اثرها

 ن و رمز دو يي اصوال آ. است  كه به عمل درآمده استي رمز ي ن  يي  ت درآمده است و هر  كردار آ ي  ن همان رمز است  كه فعل  يي  كه آ

را به هم مرتبط جهاني  كه همه مراتب وجود ي ست جز  تناظرات  ي  ن ي ز ي  ت امر چ  ي  ت در غا ي  ن واقع  ي  ت هستند  كه ا ي  ك واقع  ي جنبه از

 به ي سالها به صورت سنت ازنسل  ي است  كه در ط ي ت درآمده رموز ي  در اصل به فعل ي به عنوان اثر هنريمعمار, ر ي در  كو. كند يم 

در اين نوشتار سعي شده  تا. شده است ي و اسالم  ي ران  ي  چند صد ساله اي معمار ي پكاگچر  ي  گر منتقل شده و باعث وحدت و ي نسل د

.زي معماري  كوير را  كه مبتني بر عنصر حيات بخش آب بوده مورد بازگنري قرار دهيماي از رمپزردا گوشه

 ):سمبل( ف  نمادي تعر

ان " "symbolواژهي برا ينماد  كه واژه معادل منتخب فرهگنستان علوم و ادب  پارس  عـم ه بـ اد خـهد گنهرف رد تسا ي دو مـن ,

اد ي  مطرح شده است  كه ازدي و ماد ي اله  ي ن  ي دو جهان ب , ف نماد ي در  تعر.] ]1نده است ي و نما,ظاهركننده مـ هاگد يد حـ رد ا هـدامن 

 ي د ي   توح  ي ن  ي  ژه جهان ب  ي  و بو ي اله  ي ن  ي  طه جهان ب  ي  كه در ح  ي در حال , ابند ي عالمت و نشانه  تنزل م  تـح ي ه بـ ند شـ ل ئـاق ترو صـ رد 

ا, ر گداه نص  ي  از د ي اله  ي ن  ي ب المثل درجهان يف .شود ي ز غفلت نم  ي  ن  ي و باطن  ياز مراتب معنائ , نمادهاي براي ماد يمعان  نـعم هب دامنياالترو ي به منظور درك رابطه ب .]]2باشد ي نتر م  ي  در مرتبه  پا, ت مربوط به مرتبه باالتر از وجود ي  ك واقع  ي  از ي بازتاب ,رمز بـ بتارم ن 

)دهر( ي خ  ي ن فراتارصورت را از رگهذر زبا, ات عالم شهادت ي  درك رمزي براي د ي  ل با ارائه  كل  ي  تاو. ل استفاده شود ي  د ازتاو ي  نتر با يي  پا

ري ل و درك مراتب معنو ي  ن  تاو ي مرتبه ا.]]3دهد يربط م  يبه اصل آن  تجل   ثـا ,دو جـو ب تـارم ه بـ هتس بـيب طـاخم و د نـمرنه ,

ر ك ي به  كمال نز)هنرمند و مخاطب( ن دو ي  ايهچره مراتب وجود.شود ي ا برداشت م  ي  اعمال وي ك اثر هنر ي  در يبصورت نسب   تـ  

 .شود ي  تر م  يمتعال )استفاده از سمبلها( يمگزشائ  و ري ن رمپزرداز ي ا,باشد

 :يلزوم  نماپدرداز

اور.انسان سنتي بر اين باور است  كه هر آچنه در جهان است نماد و  تكراري است از نمونه ازلي خود در عالم واال بـ نيا ساسا رب

ا. ت درآورد ي  خداوندوارش را به فعل  ن صفات ي  همواره بر آن است  تا ا و د ي آ ي حق بشمار م  ي نش و  تجل  ي مظهر آفرانسان خود  جـنآ زا ا ي  ن زبان مشترك همان زبان نماد ي ا. از دارند ي  مشترك ن  ي ستند به زبان  ي  ن ي ك سطح واحد معنو ي  كه انسانها همه در بـ ه كـ  تسا ن 

 .]4[ پردازد ي در قالب صورت م  ي ق باطن  ي  ان حقا ي به ب ,) ان ي  ران  ي  ايبرا( ي ران  ي  و ا ي سنن اسالم ي ادها ي  ه بر بن  ي  تك 

 : ي ران ي  اد و سمبل در سنت ا نم 

  ي است با منشا آسمان ي ر ي  ل نپاذ ي سخن از اصول  تبد,سخن از سنت فـلتخم عطاقم رد ناشدربراك  زا نخس و ي نا كـم و نا مـز زا .

نت, يدر هنر و جامعه سنت .] ]5ك قوم است ي  ات ي  بخش به  كل ح  ي متعارف و اصل زنگد يامثال ناظر بر جامعه,سنت سـ لوصا,

 . كند يم م  ا واحد ادغ  ي ت  ي  ست و همه جامعه را در  كل  ي خالقه آدم ي روها ي الهام بخش ن 

ريصور, عت ي شر. قت ي  قت و حق  ي طر, عت ي شر:شود ي م م  ي   تقس  ي ن نوشتار است به سه قسم  كل  ي   كه مرجع ما در ا يسنت اسالم  تـ  ي ن 

ه ي  ا همان طر ي  الم اس  ي عرفان يها ن جنبه ي  اما ا, است ي آدم  ي و رفتار و زنگد  ي ن اله  ي  ن است  كه مرتبط با قوان  ي جنبه د  كـ  تسا تق ورت ي قت آن است  كه برا ي  پس مفهوم طر. قت دارد ي ظهور حق  افت و ي  در در ي سع ياطول حاكم بر معماربه عنوان  صـ ر هـ ي   يـ ك 

ط از راه ي باشد و باطن همان حق  ي قابل درك م  يظاهر همان صورت محسوس است  كه به آسان . وجود دارد يباطن  قـف هك  تسا تق 

  توان در نماد دا ي ن وجه م  ي  عت را به بهتر ي  قت و شر ي طر, قت ي  ن حق  ي  ه ب  ط راب . افت ي ن دست توان به آ ي  قت م  ي  طر يط  يـ داد ناش نـ هر .

 حق  ي  شود و مركز دا ي  است  كه به مركز وصل م  ي قت شعاعهائ  ي طر, ره است ي  ط دا ي همان مح , عت ي شر  . قت است ي  ره همان

٣

Page 4: ab kavir-[]

5/8/2018 ab kavir-[www.naghsh-negar.ir] - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ab-kavir-wwwnaghsh-negarir 4/10

 

  گ  ي له زبان نمادها انجام م  ي به وس )ظاهر( عت ي و شر)باطن( قت ي  ن حق  ي  ان رابطه ب  ي ب  يـ در .دا مـن نا بـز ي ن ,ه بـنجا هـي سوس حـم ي زا 

د ي جامعه محسوس م ي را برا ي ماورائ يها ت ي  ن زبان هنرمند واقع  ي   توسط ا ي عن  ي .] ]6هستند ي ماورائ يها ت ي واقع  نـك .ا  يـ ارف ن  ي د نـ 

 .است) قت ي طر( ق ي  طر يهمان ط 

 : ن آبي   نماد يبررس 

را مختلفي نها ي  است  كه در سرزم  ي آشكار به سچرشمه زنگد يا اشاره ات و ي  ن سمبل ح  ي آب روشنتر شـ ه بـ ه جـوت  اب ي  لقا ط  ي   مـ ي و 

ت ي  آب نشانه وفور نعمت و زا يفراوان .است د قرار  گرفته ي  خاص مورد  توجه و  تاك يها از جنبه يفرهگن  سـا ش . كا و  پـ صو لـخ ي  گز ي 

 به روحان آب, ت ي  ح  ي  ن مس  ي در آئ . ز  پاك  كند ي  كه روحها را ن نها بل  د تواند نه  تنها ب  ي  است  كه  تقدس آن م  ي از  پاكدامن  ي ل  ي آب  تمث   يـ و ت 

ه داو ي آب به عنوان سمبل مرگ ن , ن آب ي  آفر يبه رغم نقش زنگد . مرتبط است ي باطن يرسگتار چنـانت چ سـا ه تـفر راكب ز  ي   چنـ ي 

  تخر, ست ي  بت ن  ي  ن مص  ي آتش بزگرتر, ان انواع وحشتها ي در م , ي عموم يها شه ي  بر خالف اند" د ي  گو يم  يـ  نا و ب  ماد هـ ي   ر  پـد ه كـ  ي 

 ] ."]7ب  تر است ي  د از همه مه  ي آ يب م آ ان ي طغ 

شت و, ي ن مهپررست  يي  كه در آ ي شده است بطور يمقدس محسوب م , ان ي  ران  ي  ا ي ن  يي  آيدر باورها, ن ي  ر ي  ديآب از زمانها تـرز بهذ مـ

وي ران مركز ي  كمبود آب در ا.است شده ي ن اسالم به ارزش آن اشاره شده و از  تباه  كردن آن نه  ي د كـ  و  ي ر ي,من تـغم ار نآ دو جـو

اختهي ران جار ي  طلب آب در فرهگن اي را برا ييها ن مراسم ي داشته و هچمن   سـ ت سـا. هانآ زا بآ ت سـاوخرد م سـارم ي نارا بـ و ا تـ  .] ]8ران است ي  خ ا ي داب در  گذر  تارآ ن ي  ر ا ي نشاگنر  تداوم س , بارش باراني برا ي و انجام مراسم مصل  يخواه 

 : نماد آب در قرآن

  ا آ ي است به طور مثال در سوره انب  ت انسانها استفاده  كرده ي  هداي ن آب برا ي  مختلف نماديهااز جنبه رآن ات ق  ي خداوند در آ يـ   سـ ه ي 

 .]"]9ء من الماء ي وجعلنا  كل ش ".است ات بخش آب اشاره  كرده ي  جنبه ح  ي عن  ي  ن نقش آب ي به مهمتر

ف آن ي آب در زم . كند يطل عنوان م  آن را باي را به مانند حق وكف روي ه هفدهم خداوند آب جار ي در سوره روم آ كـ  و هتفرورف ن 

ت و با پ بعد قت ي  كه حق  ي  نند در حال  ي ب  يگآاه هستند و آن را خوب م ) كفها(ي و ي  مردم از ظواهر دن  ي عن  ي .ماند ي م  يباق  سـا نآ ناهن   يـ د 

 .] ]9كشف شود

 كند  كه آب به عرفان و رود به دل ي نظر م  گنونه اظهار ي  ه ا ي  ن آ ي  در مورد ا يغزال . به آب دارديا ز اشاره ي  ه هفدهم ن  ي آدر سوره رعداث  ي است نه در خود آب  كه مستق )انسانها( متفاوت رودهاي ها ي  نجا در ظرف  ي  تفاوت در ا.است ه شده ي  تشب  تـ  ت حـت  و هد مـآ الاب زا ام  ي ر 

 .] ]9رد ي  گ  ي قرار م  ي ل خاك و سگن و  كان  ي  از قب  يعوامل 

  ات در ق  ي ح .است ه از آسمانها فرو ستاده شده است  ك  ي به مانند آب  ي ونس زنگد  ي  ست چهار سوره ي  ه ب  ي در آ يـ ا سا   يـ ر مـا نا هـج ن ي

 .]]9آماده است  تا به مبداء خود باگزردد, گردد ي شود و به آسمان باز م  ي  ر م  ي   كه  تبخ  ي است و همانند آب  يمتعال 

  ي  ك چشمه ي  شدنيجار. ه چهل و شش سوره حج به چشمه اشاره شده است ي در آ نـع ي هد شـ لزا نـ نا هـنب  پآ دد جـم رو هـظ زا 

 .  تر است ي متعال  ي رون  ي  كند  كه از ظواهر ب  ي داللت م  ي قت  ي  حق  ي گاهان  ن بر  كشف,آسمان

شم دل ي  شان فقط به ظواهر  توجه دارند و چشمه داللت باز شدن ي  مردم به واسطه سخت شدن دلها ن چـآ و تساراد ار مشك چ 

ازد يا سرشار از نور معرفت م  سخت شده ري شكافد دلها ي   كه سگنها را م  يهچمون آب ,است  كه به واسطه بازشدنش  سـ)آ هر قـب  يـ ه 74(]9[. 

 : ري  كوي ن آب در باغسازي   نماد يبررس 

دهيجوشد و پسس جار ي رون م  ي  ر  كوشك ب  ي  باغ از زز ا يدر ابتدا درقسمت .  كند ي به صور مختلف ظهور  پبدا م  ي ران  ي آب در باغ ا شـ 

 ن جنبه ي مب ,ها ن جلوه ي  ك از ا ي  گذارد  كه هر ي ش م  ي ب را به نما از آ ي ع  ي  گر  پهنه وس  ي  د يافتد و در قسمت  ي ان م  ي  به جر ييو در نهرها

 .ب استآ از ي ن  ي  نماديها

 : ن جوشگشاه ي جنبه نماد

 كه ي ل ص  از سچرشمه ا ي سات  ي   تاس ي ستمها ي  ق س  ي  ست بلكه آب از طر ي  ن  كننده آب باغ ن  ي   تام  يجوشد منبع اصل  ي  كه از دل باغ م  يآب 

اك  ي ا. د ي آ ي رون م  ي د و از جوشگشاه ب  وش مي ده ي  خارج از باغ واقع شده به درون باغ  كش در ظ  پـ فـح ر بـ هوالع رما ن  ي  گز ي همش چرـس 

 .باشد ي نه صفات حق م  ي  گاه و آئ  ي  ا  كه  تجل  ي است به مثابه دن ) يسچرشمه اصل ( گاه بعد  پنهان حق ي  ن  تجل  ي  از جنبه نماد ياصل 

٤

Page 5: ab kavir-[]

5/8/2018 ab kavir-[www.naghsh-negar.ir] - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ab-kavir-wwwnaghsh-negarir 5/10

 

 

  ن حركت آب ي جوشگشاه آب در باغ نقطه آغاز

 : ن نهر ي جنبه نماد

 ر ي  كه مس  ي باشد در حال  ي باغ م ي تا در ورود) ن ي شتگرلو در باغ ف ( از سمت جوشگشاه, ن  كاشان ي  ر باغ ف  ي  نظ , ي ران  ي ب در باغ اآ ان ي جر

رخالف جر ي  ن مس  ي ا.باشد ي ان آب م  ي  بر خالف جر ي عن  ي حركت انسان از در باغ  تا  كوشك و جوشگشاه است  بـ تكرح ر   يـ و بآ نا 

س  ي هاست  كه در طول ا ي ران نماد حركت انسان به سمت سچرشمه  پاك  ي  ايبه سمت سچرشمه در معمار  مـ ن  ي زا ار دو خـ ناس نـا ر 

 .]]10رود ي ش م  ي است  پ  ي د و به سمت سچرشمه  كه نماد  پاك  ي آال ي گناه م 

 : استفاده  كرد ي بهشت ي روان باغهاي ز در مورد نهرها ي  سوره مباركه الرحمن ن  ي ات قرآن  ي  توان از آ ي ر ذكر شده م  ي عالوه برتفاس 

ت وه ي در آن دو بهشت انواع  گونگاون م , د ي  كن  ي تان را انكار م  ي  خداي ن نعمتها ي  كدام  سـاهتمعن و اه.بآ همش چوـد تش هـب ود نآ رد

ا ي  كدام ). 62ه ي آ(. گر است ي دو بهشت د, جز آن دو بهشت.) 50ه ي آ( تروان اس   هـتمعن ن ياد خـ  ي   مـ را كـنا ار نات ي  نك   يـ د .ود نآ رد

 ). 66ه ي آ(جوشد ي گر هم دو چشمه آب  گوارا م  ي بهشت د

ا ي  ن از چهار باغ  تشك  ي  به طور نماد ي جه  گرفت  كه بهشت اله  ي  توان نت  ي كه م  هـنآ زا رهنرا هـه چ كـ  همش ر چـا هـا چ بـ هدش ل را جـي

 .باشد ي ا چهار جهت اربعه م  ي )باد,آتش,خاك,آب( از چهار ركن عالميشود و نماد يم 

 باغ شاهزاده ماهان  كرمانمسير حركت آب در

٥

Page 6: ab kavir-[]

5/8/2018 ab kavir-[www.naghsh-negar.ir] - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ab-kavir-wwwnaghsh-negarir 6/10

 

 

 چهار نهر و چهار باغ

 : ن آب ساكن ي جنبه نماد

  ي  ن زم  ي آب ساكن مرز ب . ن ي  زم ي كران در رو ي  لگواه عمق آسمان ب آب ساكن منعكس  كننده آسمان است و ج  بـ زا ار نامسآ و ن  ي ن 

  ي گوئ , مبهم هستندي رمز و رازي آرام آب در آنها داران ل سكوت متفكرانه و جمع شد ي برد و به دل  يم  حـور ي را جـ و ر كـفتم يزا 

 در ي ف  ي موج ظر, آرام ييهاباشد بلكه  توسط فواره ي نم  مطلقا ساكن ي ران  ي  اياما آب در باغها.]]11است عت در آنها رسوخ  كرده ي طب 

و ي نماد, ن آسمان  كچوك ي   تكرارشده در ا ياگلوئ .باشند ي هم مركز م ي ر ي  د آورنده دوا ي شود  كه  پد ي جاد م  ي آب ا خـ لصا زا تس  ي ش 

ه تر آن ط  ي ن  ي نمونه ع . بخش جهان است يها به دور نقطه هست  منظومهودر عالم واالتر  كه همانا چرخش  كرات  بـ ناناملس مـ فاو 

 .دور خانه  كعبه است

 : ري   كوي ن آب در معماري   نماد يبررس 

دهي شهري دارد  كه احداثش در فضا ي ن  ي  سگن  ي ه باشد جنبه  تجمل  ي   پرماي ث نماد  پرور ي باغ  گسترده هرقدر هم  كه ازح  هـع زا ز جـ 

  ي  نجاست  كه طرح ح  ي ا. د ي آ ي برنم يمعدود مـ هدرتس غ  گـاب حرط تازاوم هب طا ي دو شـ. ح حر طـ  يـ ا ه نـارامعم را كـرب ط"زاس نـاكمي"ل, گردد ي خود نمونه مكان م  يحكمفرماست و در دوره اسالم   كـ  ا بـ ار ءز جـ ك تـ  كت  و ارسناوراك  اب ار هسردم و دجسم اب ار هناخ

 .] ]12كند ي گانه م  ي 

 ي ق  ي  حق  يب  نه آ ي  اط مساجد هچمون آ ي سامان دهنده عناصراطرافش است و در ح ,ي ك عنصر مركز ي  اط به عنوان ي  ان ح  ي حوض در م 

شت ي اهان سبز  كه نماد باغها ي  نات  گ  ي  با  تزئ  ي وانهائ  ي  ر ا ي  تصو, كند ي جاد م  ي  ر ا ي  منعكس  كننده  تصو ياست  كه سطح   هـب ي ت سـا .رد

 چهار ا, ن چهار چشمه در مساجد ي  اي ن جا ي  ان دارد  كه به  گفته استرل  ي  قرآن چهار چشمه جر ي ف  ي بهشت  توص   يـ اراد ناو ياه سـوق ي

اه ي  ادآور جا ي  است  كه غاره  زان ي  آوي لها ي  وانها همان قند ي  ن ا ي  رگن ا ي آب ي ه شده و مقرنسها ي  تشب  رگن است  كه به چهار غار يآب  گـ 

 .]]13باشد يآب م 

٦

Page 7: ab kavir-[]

5/8/2018 ab kavir-[www.naghsh-negar.ir] - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ab-kavir-wwwnaghsh-negarir 7/10

 

  نيمه بازيايوان فضا

و روح) بسته مسجديفضا( ن  كالبد ي   كرد  كه واسط ب  ي توان به مثابه نفس  تلق  ي مه باز هستند م  ي  ن ي وانها را  كه فضا ي  گر ا ي از جنبه د

 .دانست, كه نشات  گرفته از آب حوض است) اط ي  باز ح يفضا(

ه ي  ر رابطه ب  ي   كوي و باغسازيدر معمار, د ي آ ي برم ي ن باغ و معمار ي همانطور  كه از مطالب ذكر شده در بحث نماد بـ اض فـ و دبلاك  ن 

) كالبد و فضا(روح ن جسم و ي  ن ا ي گاچره رابطه ب .باشد ي ناقص م ي گر ي  بدون د ي ك  ي  ن جسم و روح است  كه ي  ن ب  ي مثابه رابطه نماد 

)فضا(به محتوا) كالبد( ر از صورت ي  د  كننده س  ي  ن و  تائ  ي رسند اما هردو مب  ي گر به نظر م  ي  كد ي  به ظاهر خالفي و باغسازي ار م در مع  

ه ي  مركگزرا از  كالبد خانه به ح  ي حركت ي اطراف و در معماري ز از  كوشك به فضا ي  مركز  گر ي كه در باغ حركت  ي بطور.هستند نـاخ طا 

 .شود يم مشاهده 

يشود  كه حركت آب از  كوشك مركز ي كه در باغ مشاهده م  ي باشد بطور ي ز نماد حركت از وحدت به  كثرت م  ي  ن حركت مركز  گر ي ا

  پراكنده شده ودر فضا ي توسط چهار نهر اصل  حركت مركگزرا همان حركت از  كثرت,يشود و در معمار ي باغ  پخش م ي به اطراف

 . ابند ي  ي نه آب وحدت م  يي در انعكاس آ) ره ي ها و غ  يارس ,طاقنماها, وانها ي ا( اط ي  متنوع اطراف ح يباشد  كه در آن فضاها يبه وحدت م 

٧

Page 8: ab kavir-[]

5/8/2018 ab kavir-[www.naghsh-negar.ir] - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ab-kavir-wwwnaghsh-negarir 8/10

 

  : ن آب و  نوري رابطه  نماد

عي د آفتاب و هوا ي  ل  تابش شد ي  ر به دل  ي در  كو. بر نور دارد ي د خاص  ي  ن  تاك  ي  ران زم  ي  ژه در ا ي  بو ي اسالم يمعمار فـترم تال فـ فاف شـ 

وده ي  ان در طول  تار ي  ران  ي  ا ي ر زنگد  ي  نپاذ يبخش جدائ , حساس به نوريفضاها در ي از به زنگد  ي  تحمل نور و ن  بـ خ ت سـا.هد مـع رو نـ

د ي از حق م ي  كه هچمون نمادي مادي ران است  كه نه فقط به مثابه عنصر ي  اي ن مشخصه معمار ي  تر شـاب."و تاومس لـا رو نـلا هللا

 ازيا ن منظور  پهنه ي  ايبرا. بسته داردي دن نور به فضاها در  كشان  ي سع ي ت نور در معمار ي  با وقوف به اهم  ي ران  ي معمار ا."االرض

 .نور را به وسط فضا  كشانده و آنرا روشن  كند, دهد  تا به واسطه انعكاس نور در آب ي  بسته قرار م يآب در فضا

 منتقل  كردن سطح نوراني از قسمت ورودي به سطح آب در مركز فضا

 :ي ر ي  جه  گ  ي  نت 

ا ي است ازل  ي ذارد  كه هر آچنه ملكوت  گ  ي ن م  ي  سم فرض را بر ا ي سمبل  هـدامن و تسي كا خـ ي ,سا كـعنا  يـ وص تـ  ا  ي ت سـا نآ ر .ه چنـآ

  سمبول يها شه ي  و ر ي عال  ياست همان معان  دار گنه داشته ي  ر را  تا  كنون  پا ي   كويمعمار يـ  مس ي ت سـا .روطب ي  ها گنـرد ه كـ ي ه بـ ارذ گـ  

ت و ي  ك زمان و  توسط ي ر دي ن آثار هنر ي رسد  كه همه ا ي به نظر م , ران ي  چند صد ساله ا ي سنت يمعمار سـا هد شـ هتخاس رامعم ك 

 شه در ي  محكم  كه ر ي ان دراز شكل  گرفته اما به خاطر وجود اصول  ي  نكه در طول سال  ي  ران با ا ي  ايمعمارآثار ن است  كه ي  اي ا ي  ن  گو ي ا

 ك فكر غالب ي   توسط ك معمار بلكه ي  ن آثار نه  توسط ي  توان  گفت  كه ا ي با هم دارند و م  ي نگاسستن ي وند ي  ان دارند  پ  ي  ران  ي  ايباورها

طبيعت محسوس و گشفت اگنيز هميشه منبع الهام معمار بوده است.اند ساخته شده ي و اسالم  ي ران  ي  ايها و باورها شه ي  بر ر يمتك 

تو معماربا  كشف رمزهاي  قـيقح زادر ش  پـ قـن لد مش و چـ شيو خـ يدوجو ترطف اب نآ نتخيمآ و ناج قمع اب نتفرگرب و نآ

 . تر خواهد  گرديد تر و جاودانه تر باشد نقش او اصيل تر و به درياي معني آميخته به اين حقيقت آويختهشود و هرميزان  كه اومي

٨

Page 9: ab kavir-[]

5/8/2018 ab kavir-[www.naghsh-negar.ir] - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ab-kavir-wwwnaghsh-negarir 9/10

 

 :ها نوشت يپ 

 -" هنر ي ن مبان  يي رابطه معنا و صورت در  تب " مقاله- 8با شماره ي  زي ه هنرها ي  نشر-زاده ن ي ام ,زاده ينق :]1[

  گشفتار ي   پ - حس وحدت- ن ي  د حس  ي س ,نصر:]2[

  5صفحه– 1380سال– نشر خاك– حس وحدت-الله,نادر, ار ي بخت ,ناردال:]3[

  ي مفاهيمشكل شناس – 1380سال– نشر خاك– حس وحدت-الله,نادر, ار ي بخت ,اردالن:]4[

  گشفتار ي   پ - حس وحدت- ن ي  د حس  ي س ,نصر:]5[

  يم ي مفاه شكل شناس – 1380سال– نشر خاك– حس وحدت-الله,نادر, ار ي بخت ,اردالن:]6[

  -1381ي راث فرهگن  ي  م -ي علم الهدي  ترجمه هد-ي آب در معمار-چارلز,مور:]7[

 " ي ران  ي  ان آب در باغ ا ي نظام جر" مقاله– ي ران  ي  ش باغ ا ي  هما–يمهد, ي د الماس  ي س :]8[

 مقاله نماد آب در قرآن-28فصلنامه هنر شماره- ن ي  د حس  ي س , ا ي  ن يموسو  ترجمه- ژن ي  ن ل  ي مارت :]9[

  ر ي  در دل  كو يشان بهشت  كتاب  كا:]10[

  -1381ميراث فرهگني-  ترجمه هدي علم الهدي- آب در معماري-چارلز,مور:]11[

 68صفحه– 1380سال– نشر خاك– حس وحدت-الله,نادر,بختيار,اردالن:]12[

  -1377نشر فروزان فر- ر بهشت ي  اصفهان  تصو-ي هانر- رلن ي  است :]13[

 :منابع

  –1376نشر مركز– شي و هنر قدسي ي  د رمز ان –جالل,ستاري

  ت اسالمي ي  هنر معنو– ن ي  د حس  ي س ,نصر

  1380سال– نشر خاك– حس وحدت-الله,نادر,بختيار,اردالن

  –1381ميراث فرهگني-  ترجمه هدي علم الهدي- آب در معماري-چارلز,مور

  –1384ش انتشارات سروش دان - سيري در مباني نظري معماري-غالمحسين,معماريان  –1384موسسه  تحقيقات و علوم انساني–مي  كهن, جام نو–مصطفي,دهقان

  –1377نشر فروزان فر- اصفهان  تصوير بهشت- هانري-استيرلن

  -1365انتشارات  پارت– طراحي باغ و احداث فضاي سبز–غزاله,روحاني

 -1382ت حروفيه انتشارا– آناهيتا در باورهاي ايران باستان-فرهاد,شيخ فرشي

 حوزه معاونت عمليات شهري سازمان  پاركهاي و فضاي سبز شهر  تهران–آشنايي با طراحي محيط و منظر

 -1378انتشارات شهيد بهشتي- درآمدي برشناخت معماري روستائي ايران-اكبر,زگرر

  كتاب  كاشان بهشتي در دل  كوير

 "رابطه معنا و صورت در  تبيين مباني هنر" قاله م - 8نشريه هنرهاي زيبا شماره-زادهامين,زادهنقي مقاله وجوه افتراق هنر معنوي و هنر مادي– نشريه هنرنامه شماره  يازده–زادهامين,زادهنقي

 مقاله نماد آب در قرآن- 28فصلنامه هنر شماره-سيد حسين,  ترجمه موسوي نيا-مارتين ليژن

 "نظام جريان آب در باغ ايراني" مقاله– ي راث فرهگن  ي م – همايش باغ ايراني–مهدي,سيد الماسي

 " سير  تحول باغ ايراني ؛باغ ايراني در  گذر زمان" مقاله– ي راث فرهگن  ي  م – ي ران  ي  ش باغ ا ي  هما-)سها(طاهره,نصر

 "باغ ايراني" مقاله– ي راث فرهگن  ي  م – ي ران  ي  ش باغ ا ي  هما- يعقوب,دانش دوست

ي غـار چهـاش,هدازآ-امه  ي ش ا غاب ي  نار ي – م  ي  گنهرف ثار ي –هلاقم "ي نـار يـا غا بـ س كـودارا پـ " 

 " خلق چشم انداز در  گفگتو با فضا و نور" مقاله– ميراث فرهگني– همايش باغ ايراني-مجتبي,انصاري, كاميار،مريم

٩

Page 10: ab kavir-[]

5/8/2018 ab kavir-[www.naghsh-negar.ir] - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ab-kavir-wwwnaghsh-negarir 10/10

 

 : گانگنارنده

 اميد ريسماچنيان دانشجوي  كارشناسي ارشد معماري منظر شهيد بهشتي

 ي دانشجوي  كارشناسي ارشد معماري علم و صنعتمهتا حيدر

١٠

www.naghsh-negar.ir