Aanraken, knuffelen en meer...

Info

Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Informatie voor cliënten

2

InhoudIN

HO

UD 1. Waargaathetover 3

2. Aanraken 4

3. Hoenoemjijdat? 5

4. Baasoverjeeigenlichaam 6

5. Verliefd 7

6. Waarjeaanmoetdenken 8

7. Doehetveilig 10

8. Vrijenmetjezelf 11

9. Hetero,homooflesbisch 12

10.Filmovervrijen 12

11.Somsisaanrakennietleuk 13

12.Praaterover 14

13.Vooroudersenvertegenwoordigers 15

1. Waar gaat het over?W

AA

R G

AAT H

ET O

VE

R?

DefolderisgemaaktomuitteleggenhoewebijSEINdenkenoveraanraken,overvrijenenoverseks.

Aldiedingenbijelkaarnoemjeseksualiteit.

Voor wie is deze folder?Dezefolderisgemaaktvoor:• IedereendiebijSEINwoont.• VertegenwoordigersvaniedereendiebijSEINwoont.• Voordebegeleidersvanbewoners.

Jouw persoonlijk begeleider kan deze folder gebruiken ommetjetepratenoverseksualiteit.

Jijmagzelfbeslissenofjedaarwelofnietoverwiltpraten.

33

2.A

AN

RA

KE

N Alsjewordtgeboren,rakenjemoederenjevaderjeaan.Jewordt jehele levenaangeraakt.Ookals jegroterwordt.Jekrijgteenzoenvanjevaderofvanjemoederalsjenaarbedgaat.Jeloopthandinhandmeteenvriendjeopschool.Jeoudersknuffelenjeomdatjehunkindbentenzevanjouhouden.Vaakisdatgewoonleuk.

Alsjevolwassenbent,houdthetaanrakennietop.Ookvolwassenmensenvindenhetfijnomaangeraakttewor-den.Alsjeomjeheenkijkt,kunjedatzien.Jezietvriendendieeenarmomelkaarheendoen.Jezietdateenmaneenvrouwoverhaarhandaait.Jezietdateenverliefdstelzoent.Jezietdatiemandhuiltenlegtjehandopzijnschouderomtetroosten.

Alsjegrootwordt,verandertjelichaam.Aanrakenkanookveranderenalsjegroterwordt.Misschienwiljezoenen.Misschienwiljeiemandblootzienenaanraken.Misschienwil jemet iemandvrijen. Enmisschienwil jedatallemaaljuistniet.

Aanraken

4

5

3. Hoe noem jij dat?H

oe

no

em

jij dat?

Erzijnveelverschillendewoordenvoor.Indezefolderwordendevolgendewoordengebruikt:

Eenmanheefteenpiemel.Eenvrouwheefteenvagina.

Knuffelen betekent: met je armen om elkaar heen en jullielichamentegenelkaar,elkaarvasthouden,omhelzen.

Vrijenbetekent: tongzoenen,met jehandenonder iemandsklerengaan,elkaaraanrakenalsjeblootbent,elkaarspiemelofvaginaaanraken.Maarook:alsdepiemelvandemanindevaginavandevrouwgaat.

Seksualiteitbetekent:alledingendietemakenhebbenmetjeeigenlichaamendatvananderen,dievooreenprettig,ofopgewondengevoelzorgenbijjezelfofbijdeander.Seksualiteit is dus niet alleen vrijen, maar ook: verliefd zijn,eenrelatiehebben,hetvoelenvanjeeigenlichaam,hetaan-rakenvanjeborsten,piemelofvagina,hetvoelenvanelkaarsblotelichaamensamenafsprakenmakenoverwatjewelennietwilt.

5

Baas over je eigen lichaamB

aa

s

4.Overjouwlichaambenjijdebaas.Jijmagkiezenwiejoumagaanrakenenwieniet.Alsjeietsnietprettigvindtmagjedatmeteenzeggen.Jehoeftnietaltijdaardigtedoen.

Anderemensenzijnookbaasoverhuneigenlichaam.Jekunteenanderdusnietzomaaraanraken.Datmagalleenalsdeanderhetookwil.

Aanrakenisfijnalsjedatallebeiwilt.Alsiemandnietwil,moetjestoppen.Alsjijnietwil,moetdeanderstoppen.

Wat wil jij?Jijmagzelfwetenmetwiejeomgaat.Jekiestzelfjevriendenofvriendinnen.Watgajemetjevriendendoen?Gajesamenergens een kopje koffie drinken? Of wil je elkaar ook aan-raken?

Hetisgoedomtebedenkenwatjezelfwilmetaanrakenenrelaties.Alsjebedenktwatjewelennietwilkanjedatduide-lijk vertellen aan anderen. Belangrijke afspraken kan jouwpersoonlijkbegeleiderinjouwondersteuningsplanopschrijven.

JemagNEEzeggenalsjegeenvriendenwilzijnmetiemand.Somswiljevriendofvriendinietswatjijnietwil.Bijvoorbeeld:jevriendwilzoenenmetzijntongmaar jijwildatniet.OokdanzegjeNEE.AlsdeandernietluistertalsjijNEEzegt,vraagdaniemandandersomhulp.Bijvoorbeeldeenbegeleider,jeoudersofeengoedevriendofvriendin.

6

5.v

er

liefd

Verliefd

Somsvindjeiemandheelleuk.Jewildichtbijhemzijn.Ofbijhaar.Jekrijgtkriebels in jebuik.Enmisschienwil jehemofhaarookaanraken.Ofzoenen?Durfjetevragenofdieanderookverliefdisopjou?

Erzijnveelmanierenomelkaaraanteraken.Jelijfheeftveelplekjes die lekker voelen. Je voelt je heel lekker als je daarwordt aangeraakt. Je kan hierdoor opgewonden worden.Misschienwil je verdergaandanalleenaanraken. Jemoetdanheelgoedwetenofdeanderdatookwil.

Ishetgewooneenvriendofbenjeverliefd?Wiljeverkeringhebben?Misschienwiljezoenen.Misschienwiljetegenelkaaraanliggen.Misschienwiljejevriendofvriendinoveralaanraken.Misschienwiljenaakttegenelkaaraanliggen.Misschienwiljevrijen.

Hetisgoedomtebedenkenhoejeiemandwilaanraken.Dankan jehetmet jevriendofvriendinbespreken.Wilhijofzijhetook?

77

Waar je aan moet denkend

en

ke

n

6.Alsjeweetwatjewil,watdan?OpdezedrievragenmoetjetegelijkJAkunnenzeggen.•Isditdegoedepersoon?•Isditdegoedeplaats?•Isditdegoedetijd?

•Isditdegoedepersoon?

8

VoorbeeldAls je dus met je begeleider op de activering of van de werkplaats wilt vrijen, is dat niet de goede persoon.NEE dus.Je kunt niet vrijen met iemand die je begeleider is.

VoorbeeldAls je met je vriend wilt vrijen en hij wil het ook, is dat de goede persoon.Als je met je vriendin wilt vrijen en zij wil het ook, is dat de goede persoon.JA dus. Je mag vrijen met je vriend of vriendin op een plek waar dit kan.

•Isditdegoedeplaats?Degoedeplaatsiseenplekwaarjemetz’ntweeënbentennietgestoordkanworden.

VoorbeeldAls je in de woonkamer bent en je hebt zin om te vrijen, dan is de woonkamer niet de juiste plaats.NEE dus. Je kunt niet in de woonkamer vrijen.

9

VoorbeeldAls je met je vriend of vriendin op je kamer wilt vrijen, is dat de juiste plaats. JA dus. Je kunt met je vriend of vriendin op je kamer vrijen.

•Isditdegoedetijd?Degoedetijdiswanneerjeallebeizinhebtomtevrijen.

Voorbeeld Als je met je vriend wil vrijen maar hij moet bijna naar zijn werk, is dat niet de juiste tijd. Hij komt dan te laat op zijn werk.Of als je met je vriendin wil vrijen en zij is net met een vriendin aan de telefoon, dan is dat niet de juiste tijd. Je vriendin heeft het te druk met praten. NEE dus. Je kunt nu niet vrijen met je vriend of vriendin.

Voorbeeld Het is avond. Je zit op de kamer van je vriend en jullie zijn samen een film aan het kijken.Als je met je vriend wilt vrijen, is dat de juiste tijd.Het is weekend en jullie kunnen uitslapen. Als je nu met je vriendin wilt vrijen, is dat de juiste tijd.JA dus. Je kunt nu vrijen met je vriend of vriendin.

Misschienwiljewelvrijen.Maarjehebtgeenvriendofvriendin.Praat erover met je persoonlijk begeleider. Of met iemandanders.Zijwetendanmisschienwatjekandoen.

Doe het veiligv

eil

ig

7.Gebruikaltijdeencondoomalsjegaatvrijen.Anderskanjeziekwordenvanseks.CondoomszijntekoopbijhetwinkeltjeopDeCruquiushoeveofdeEtosofKruidvat.

Benjeeenvrouw?Dan ishetgoedomookdepil tegebruiken.Anders kun jezwangerworden.Maakeenafspraakmetdehuisarts,diekanjeermeeroververtellen.

Debegeleidingkanjoualtijduitleggenhoehetwerkt.Jemagaltijdvragenstellen.

Vrijen en epilepsieDoor aanvallen of medicijnen kan vrijen soms moeilijk zijn.Door medicijnen kun je minder zin hebben om te vrijen.Misschienben jewelbangomeenaanval tekrijgentijdenshetvrijen.Praaterovermetjepersoonlijkbegeleider,deepi-lepsieverpleegkundigeofiemandandersdiejevertrouwt.

10

8.je

ze

lfVrijen met jezelf

Alsjealleenbent,kanjeookzinhebbenomtevrijen.Jekanjeeigenlichaamaanrakenenstrelen.Datiseenlekkergevoel.

Als je tijdens het aanraken van jezelf ook met je piemel ofvagina speelt, noem je dat masturberen. Masturberen isprivé.Datdoejealsjealleenbent,dusnietwaaranderenbijzijn.Bijvoorbeeldopjeeigenkamer.

Zorgdatjedenktaanhetvolgendealsjejezelfwilaanraken:• Isditdegoedeplaats?• Isditdegoedetijd?OpdezetweevragenmoetjeJAkunnenzeggen.

11

VoorbeeldAls je tijdens je werk je lichaam wil aanraken of wil mas-turberen, is dit niet de juiste plaats en tijd.NEE dus.Je kunt niet op je werk masturberen

VoorbeeldAls je ’s avonds op je slaapkamer je lichaam wil aan-raken of wil masturberen, is dat de juiste plaats en de juiste tijd. JA dus. Je kunt op je eigen kamer masturberen

Doet het pijn? Heb je een ander probleem? Praat er metiemandoverdiejevertrouwt.

Eenbegeleidermagjounooithelpenbijhetmasturberen.Eenbegeleiderkanwelmetjounadenkenovereenoplossingvoorjeprobleemofhelpenzoekennaareenantwoordopjevraag.

10. Film over vrijen

Je hebt misschien wel eens een boekje gezien waar blotemensen in staan. Of een film op de tv of computer waarinmensenmetelkaarvrijen.Hetlijktallemaalheelecht.Maarvaakspelenzehet.Zo’n boekje of film kijken, is privé. Dat doe je op je eigenkamer,als jealleenbent.Zorgaltijddateenanderergeenlastvanheeft.

Hebjevragen?Vraaghetaandebegeleiding.

Hetero, homo of lesbischH

ete

ro,

Ho

mo

9.Vaakwordteenmanverliefdopeenvrouwofeenvrouwopeenman.Eenmankanookopeenanderemanverliefdwor-den.Eenvrouwkanookopeenanderevrouwverliefdworden.Datkanendatmag.

KinderenVindjehetmooiomnaarbaby’stekijken?Misschiendroomjedatjezelfeenkindjewil.Eenkindverzorgenenopvoedenismoeilijk.

DebegeleidingvanSEINpraatermetjouover.Watjijwilenwateenkindnodigheeft.Danweetjewaarvoorjekiest.

12

film

nie

t leu

k

13

Soms is aanraken of vrijenniet leuk11.Aanrakenisnietleukalshetvaniemandmoet.Alsjijnietwilmaariemandjeprobeertovertehalen.Datkanopverschil-lendemanieren.Iemandzegt:“Alsjedatnietdoet,wilikjevriendofvriendinnietmeerzijn”.Of iemand belooft iets moois: “Als je dat doet, dan krijg jemijnnieuwecd”.

Watdoejealsjevriendofvriendinnietwilenjijwel?Jestoptenbedenktsamenietsandersomtegaandoen.Jekuntverdrietigofbooswordenalsjevriendofvriendinnietwilvrijen.Praathierovermetiemandenvraaghulp.BEDENK:Aanrakenisalleenleukalsjehetallebeiwil.AlsjijSTOPofNEEzegtmoetdeanderluisteren.Jouw lichaam is van jou. En niemand mag jouw lichaamzomaar aanraken. Dat mag alleen als jij dat wil. Dat geldtnatuurlijk ook omgekeerd: jij raakt een ander niet aan alsdezehetnietwil.

Watdoejealsdeanderietswilenjijniet?JezegtduidelijkNEEofSTOP!Alsdeandernietstopt,gajewegenzoekjehulp.AlsdatnietkanroepdanhardHELP!Totiemandjehoort.

13

12. Praat erover

Praat je wel eens met je ouders over aanraken, relaties envrijen?Misschienzegtjefamilieietsandersdanjebegeleiders.Overmannenenvrouwen.Overaanrakenenvrijen.

Wewillendatgraaghoren.Vanjouenjefamilie.Dankunnenweeroverpraten.Enkunnenweelkaarbeterbegrijpen.

Heb jevragenoveraanrakenen relaties?Overhoe jemoetvrijen?Wiljewetenwatwelofnietkanofmag?

Alsjemetmeermensenineenhuiswoont,moetjerekeninghoudenmetelkaar.Jepraatmetelkaarenmaaktafsprakenmetelkaar.Ookoveraanrakenenrelaties.

Somspraat jehet liefstmet jeoudersof familie.Soms juistlieverniet.Jekunteraltijdmetdebegeleidingoverpraten.

Heeftiemandjouaangeraaktterwijljedatnietwilde?Benjebangdatiemanddatwil?Weetjenietwatjemoetdoen?Praaterovermetdebegeleidingofjefamilie.Ofmetiemandanders die je vertrouwt. Dat kan ook een huisarts of eengedragswetenschapperzijn.

SEINheeftookeencliëntvertrouwenspersoon.Als je ermetniemand over durft te praten, kun je de cliëntvertrouwens-persoonbellen:telefoonnummer:023-5588405.

pr

aat

er

ov

er

1414

ou

de

rs

15

13. Voor ouders en vertegenwoordigersMet deze folder wil SEIN cliënten, ouders en vertegenwoor-digersinformerenoverdevisieopseksualiteitenseksualiteits-beleving.Indefolderstaandevoornaamsteuitgangspuntenvanonsbeleid.Openeneerlijk.Duidelijkgenoegvoorieder-eenommisverstanden te voorkomen.Maarook zorgvuldig,zodatwehetookaanjongerenkunnenlatenzien.

Mensenmeteenbeperkinghebbenrechtoprelaties, intimi-teitenseksualiteit.Hunbehoeftenopditgebiedzijnhetzelfdealsdievananderemensen.Wijwillennaastdecliëntstaanenluisterennaarhunvraag,ongeachtniveauenaardvandebeperking. Hierbij proberen we zoveel mogelijk rekening tehouden met de eigen individuele behoeften en geloofsover-tuiging.SEIN vindt het belangrijk dat cliënten over het onderwerpdurventepratenendatzedejuisteinformatiekrijgen.Ditomhen te kunnenondersteunen inhunontwikkeling,maarookomdat mensen met een beperking vaker te maken hebbenmetmisbruik.Alsslachtofferenalsdader.

De beleidsnota ‘Seksualiteit en seksualiteitsbeleving binnenSEIN’ is besproken met de cliëntenraad, waar cliënten envertegenwoordigerszitting inhebben.Voormedewerkersencliënten isheteenleidraadvoorgesprekkenoverhetonder-werp. De volledige beleidsnota is online te raadplegen oponzewebsite.Dezefolderlegtalleendebasisregelsuitvanrelaties,intimi-teit en seksualiteit.Het is geen vervanging voor een cursusseksuelevoorlichtingofeenweerbaarheidstraining.Pratenisbelangrijk. Voor cliënten en ouders en vertegenwoordigers.Heeftuvragenofeenopmerking?Neemdanaltijdcontactopmetdepersoonlijkbegeleidervanuwkindoffamilielid.

Vorm

gevi

ng: L

isco

m, T

iel.

Dru

kwer

k: D

rukw

erkd

eal.

Opl

age:

100

0. T

ekst

: SEI

N. V

ersi

e 1.

SEINTelefoonnr :023–5588000email:info@sein.nlFax :023–5588009internet:www.sein.nl