องค์การบริหารการพัฒนา ... - after action ·...

รายงานผลการด าเนนงาน (After Action Report)

การด าเนนงานการจดท าชดองคความร การด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ GSTC

การด าเนนงานวจยเพอพฒนาองคความรทางวชาการ

ดานการทองเทยวอยางยงยน

จดท าโดย

ภาควชาพฒนาเศรษฐกจการเกษตร

คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

กนยายน 2559

เสนอตอ องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยว

อยางยงยน (องคการมหาชน)

คณะผวจย

หวหนาโครงการ

ผชวยศาสตราจารย ดร.กมล งามสมสข

นกวจย

อาจารย วลาสน ไกรมาก อาจารย ฐานต ศาลตกลนการ

ผชวยวจย

นาย สงกรานต จนทตะคาด นางสาว วรยา วรวงศตระกล นาย วรวฒ บญวงศ นาย ภาณ อศวปรมตชย นางสาว กรญา งามสมสข

ก ค ำน ำ

ค าน า

รายงานการวจยฉบบน เปนสวนหนงของโครงการวจยเรอง "การด าเนนงานวจยเพอพฒนาองคความร

ทางวชาการดานการทองเทยวอยางยงยน" ในสวนของการรวบรวมองคความรดานการพฒนาการทองเทยว

อยางยงยนในมตดานสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม ของ อพท. ทด าเนนงานภายใตเกณฑการทองเทยว

อยางยงยนโลก (GSTC Criteria) เนอหาของรายงานประกอบดวย หลกการและเหตผลของการศกษาวจย

วตถประสงคของการวจย ขอบเขต วธการศกษาเพอจดท าชดองคความร และองคความรดานการจดการการ

ทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกของ อพท.

คณะนกวจย

กนยายน 2559

ข สำรบญ

สารบญ

หนา

ค าน า ก

สารบญ ข

สารบญตาราง ช

สารบญรป ซ

บทท 1 บทน า: การด าเนนการวจยและผลทไดจากกจกรรมการวจย 1

1.1 หลกการและเหตผล 1 1.2 วตถประสงค 4 1.3 ขอบเขตการศกษา 4 1.4 วธการศกษา 5 1.5 ภาพรวมการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกท

น าไปใชในการจดสมมนาและนทรรศการ 6

1.6 การด าเนนการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรทตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก

61

1.7 การจดท าชดองคความรการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกของ อพท.: “Mr. DASTA พาเทยว...” การทองเทยวอยางยงยนบนผนแผนดนไทย ทไหน อยางไร ใครใครร ถามกร Mr. DASTA

64

1.8 การจดท าบทความทางวชาการ 65

บทท 2 ความทวไปเกยวกบการจดการทองเทยวอยางยงยน 67

2.1. รจกกบ อพท. 68 2.1.1 ชอนาม ความหมาย และทมาของ อพท. 68 2.1.2 หลกและอดมการณการท างานของ อพท. 73 2.1.3 จากหลกและอดมการณสปฏบตการการท างานของ อพท. 74 2.2 ความเขาใจเกยวกบการทองเทยวอยางยงยน: การสรางความสมดลของมตทาง

สงแวดลอม เศรษฐกจ และสงคม-วฒนธรรม 76

2.3 ความรทวไปวาดวยเรองสงแวดลอม 77 2.3.1 ภาวะโลกรอน (Global Warming) 77 2.3.1.1 นยามความหมาย “ภาวะโลกรอน” 77

ค สำรบญ

สารบญ

หนา 2.3.1.2 สาเหตการเกดภาวะโลกรอน 79 2.3.1.3 ผลกระทบของภาวะโลกรอน 82 2.3.1.4 ผลกระทบภาวะโลกรอนตอประเทศไทย 83 2.3.1.5 การชะลอการเกดภาวะโลกรอน 85 2.3.2 ความรเบองตนเกยวกบการจดการขยะและของเสย 86 2.3.2.1 ความหมายและประเภทของ “ขยะและของเสย” 86 2.3.2.2 ความรเรองการก าจด: การคดแยกขยะและของเสย 88 2.4 ความรทวไปเกยวกบการรกษามรดกวฒนธรรม 94 2.4.1 ความหมายและประเภทของ “มรดกวฒนธรรม” 94 2.4.2 คณคาของมรดกวฒนธรรม 95 2.4.3 หลกการบรหารจดการมรดกวฒนธรรม 96 2.5 การกระจายรายไดจากการทองเทยวเพอการจดการทองเทยวอยางยงยน 99 2.6 ความรทวไปเกยวกบนโยบาย Co-Creation และเครอขายของเกณฑการทองเทยว

อยางยงยนระดบโลก หรอ GSTC 103

2.6.1 นโยบาย Co-Creation ของ อพท. 103 2.6.2 ความรเบองตนเกยวกบสภาการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC) 108 2.6.2.1 ความเปนมาของสภาการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC) 108 2.6.2.2 เกณฑส าหรบการทองเทยวอยางยงยนโลก หรอ Global

Sustainable Tourism Council's Sustainability Criteria: GSTC Criteria

111

2.6.2.3 การเขาเปนสวนหนงกบ GSTC ขององคกรทจดการดานการทองเทยว

115

บทท 3 การจดการทองเทยวตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (เกณฑ GSTC) ในพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน

119

3.1 การจดการการทองเทยวอยางยงยน ภายใตเกณฑ GSTC ของ อพท. และ อพท.พนทพเศษ ทง 6 พนท

119

3.1.1 ผลการด าเนนงานการจดการทองเทยวตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (Global Sustainable Tourism Criteria: GSTC)

119

3.1.2 บรบทพนทพเศษทง 6 พนทกบเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC) 126

ง สำรบญ

สารบญ

หนา 3.2 การจดการการทองเทยวเชงประวตศาสตร วฒนธรรม และวถชวต 132 3.2.1 การบรหารจดการการทองเทยว 3.2.1.1 การจดองคกรและการบรหารการทองเทยว 132 3.2.1.2 ทรพยากรทองเทยวและการจดโปรแกรมการทองเทยว 139 3.2.1.3 การดแลนกทองเทยว 141 3.2.1.4 การจดการประชาสมพนธ 143 3.2.1.5 การจดการความเสยง 144 3.2.1.6 การดแลดานความปลอดภย 144 3.2.1.7 มาตรฐานของแหลง/ทรพยากรทองเทยว 144 3.2.2 การใชประโยชนทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรทองเทยว 145 3.2.2.1 ระบบการตรวจสอบผลประโยชนทงทางตรงและทางออมดาน

เศรษฐกจทเกดจากแหลงทองเทยว 145

3.2.2.2 การจดสรรผลประโยชนทางเศรษฐกจทเกดจากการทองเทยว 145 3.2.2.3 การใชประโยชนทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรทองเทยว 146 3.2.2.4 การปองกนการใชประโยชนในทางทไมถกตอง 148 3.2.3 การปกปอง ดแล และรกษาแหลง/ทรพยากรทองเทยว 148 3.2.3.1 การปองกนแหลง/ทรพยากรทองเทยว 148 3.2.3.2 การจดการนกทองเทยว 151 3.2.3.3 การปกปองมรดกทางวฒนธรรมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว 151 3.2.3.4 การสรางจตส านกทดใหแกนกทองเทยว 153 3.2.4 การดแลและอนรกษสงแวดลอมในแหลงทองเทยว 154 3.2.4.1 การดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว 154 3.2.4.2 การจดการน าและพลงงานในแหลง/ทรพยากรทองเทยว 158 3.2.4.3 การดแลสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม 159 3.3 การจดการการทองเทยวเชงนเวศธรรมชาตปาเขา 160 3.3.1 การบรหารจดการการทองเทยว 160 3.3.1.1 การจดองคกรและการบรหารการทองเทยว 160 3.3.1.2 ทรพยากรทองเทยวและการจดโปรแกรมการทองเทยว 166 3.3.1.3 การดแลนกทองเทยว 173 3.3.1.4 การจดการประชาสมพนธ 174

จ สำรบญ

สารบญ

หนา 3.3.1.5 การจดการความเสยง 176 3.3.1.6 การดแลดานความปลอดภย 176 3.3.1.7 มาตรฐานของแหลง/ทรพยากรทองเทยว 179 3.3.2 การใชประโยชนทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรทองเทยว 179 3.3.2.1 ระบบการตรวจสอบผลประโยชนทงทางตรงและทางออมดาน


3.3.2.2 การจดสรรผลประโยชนทางเศรษฐกจทเกดจากการทองเทยว 179 3.3.2.3 การใชประโยชนทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรทองเทยว 182 3.3.2.4 การปองกนการใชประโยชนในทางทไมถกตอง 184 3.3.3 การปกปอง ดแล และรกษาแหลง/ทรพยากรทองเทยว 184 3.3.3.1 การปองกนแหลง/ทรพยากรทองเทยว 184 3.3.3.2 การจดการนกทองเทยว 184 3.3.3.3 การปกปองมรดกทางวฒนธรรมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว 186 3.3.3.4 การสรางจตส านกทดใหแกนกทองเทยว 186 3.3.4 การดแลและอนรกษสงแวดลอมในแหลงทองเทยว 187 3.3.4.1 การดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว 187 3.3.4.2 การจดการน าและพลงงานในแหลง/ทรพยากรทองเทยว 189 3.3.4.3 การดแลสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม 189 3.4 การจดการการทองเทยวเชงธรรมชาตชายฝงทะเล 191 3.4.1 การบรหารจดการการทองเทยว 191 3.4.1.1 การจดองคกรและการบรหารการทองเทยว 192 3.4.1.2 ทรพยากรทองเทยวและการจดโปรแกรมการทองเทยว 195 3.4.1.3 การดแลนกทองเทยว 198 3.4.1.4 การจดการประชาสมพนธ 201 3.4.1.5 การจดการความเสยง 203 3.4.1.6 การดแลดานความปลอดภย 204 3.4.1.7 มาตรฐานของแหลง/ทรพยากรทองเทยว 205 3.4.2 การใชประโยชนทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรทองเทยว 207 3.4.2.1 ระบบการตรวจสอบผลประโยชนทงทางตรงและทางออมดาน


ฉ สำรบญ

สารบญ

หนา 3.4.2.2 การจดสรรผลประโยชนทางเศรษฐกจทเกดจากการทองเทยว 208 3.4.2.3 การใชประโยชนทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรทองเทยว 209 3.4.2.4 การปองกนการใชประโยชนในทางทไมถกตอง 210 3.4.3 การปกปอง ดแล และรกษาแหลง/ทรพยากรทองเทยว 210 3.4.3.1 การปองกนแหลง/ทรพยากรทองเทยว 210 3.4.3.2 การจดการนกทองเทยว 211 3.4.3.3 การปกปองมรดกทางวฒนธรรมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว 211 3.4.3.4 การสรางจตส านกทดใหแกนกทองเทยว 212 3.4.4 การดแลและอนรกษสงแวดลอมในแหลงทองเทยว 213 3.4.4.1 การดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว 213 3.4.4.2 การจดการน าและพลงงานในแหลง/ทรพยากรทองเทยว 221 3.4.4.3 การดแลสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม 222

บทท 4 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ 227

4.1 สรปผลการศกษา 227 4.2 ขอเสนอแนะ 230 บรรณานกรม 231 ภาคผนวก 241 ภาคผนวก ก. ก าหนดการจดกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะหการ

ด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ GSTC 243

ภาคผนวก ข. รายชอเจาหนาทของอพท.ทเขารวมกจกรรม “การแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ GSTC”

247

ภาคผนวก ค. บทความทางวชาการเรอง “การจดการการทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก กรณศกษาพนทพเศษเลย (อพท.5)”

251

ช สารบญตาราง

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 2.3.1 ปรมาณการปลดปลอยกาซกาซคารบอนไดออกไซดและเรอนกระจกสะสมของประเทศตางๆ ทปลดปลอยกาซกาซคารบอนไดออกไซดและเรอนกระจกสะสมในชวงป พ.ศ. 2533 - 2555 สงสด 20 อนดบแรกของโลก

80

ตารางท 3.1.1 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวดและพนทพเศษ เมอไมพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ

120

ตารางท 3.1.2 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวดและพนทพเศษ เมอพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ

121

ตารางท 3.1.3 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวด พนทพเศษ และแหลงทองเทยว/แหลงด าเนนการ เมอไมพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ

121

ตารางท 3.1.4 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวด พนทพเศษ และแหลงทองเทยว/แหลงด าเนนการ เมอพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ

123

ตารางท 3.2.1 เปรยบเทยบยทธศาสตรทง 3 พนทพเศษ (อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร อพท.6 เมองเกานาน และอพท.7 เมองโบราณอทอง)

139

ตารางท 3.4.1 เปรยบเทยบยทธศาสตรของ อพท. พนทพเศษหมเกาะชางและพนทพเศษเมองพทยา

194

ซ สารบญรป

สารบญรป

หนา

รปท 1.4.1 กรอบแนวคดการศกษาเพอด าเนนจดท าชดองคความรการด าเนนงานของอพท. ภายใตเกณฑ GSTC

6

รปท 1.7.1 หนงสอพอคเกตบคชดองคความรการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก

65

รปท 2.1.1 สญลกษณ (logo) ของ อพท. 68 รปท 2.1.2 โครงสรางการบรหารงานขององคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอทองเทยว

อยางยงยน (องคการมหาชน): อพท. สวนกลาง 71

รปท 2.1.3 โครงสรางการบรการงานของส านกงานองคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน) ในพนทพเศษแหงตางๆ

72

รปท 2.3.1 การเพมขนของอณหภมบนผวโลกและทะเลในชวงกวาศตวรรษทผานมา 78 รปท 2.3.2 กจกรรมของมนษยทมการปลดปลอยกาซเรอนกระจกจนท าใหเกดปรากฏการณ

เรอนกระจก 81

รปท 2.3.3 แหลงทมาของกาซคารบอนไดออกไซดทปลดปลอยสบรรยากาศของโลก 82 รปท 2.3.4 ปรมาณมลฝอยทเกดขนจากการน าไปใชประโยชนและไดรบการก าจดอยางถกตอง

ในป 2551 – 2557 88

รปท 2.3.5 แนวทางการจดการขยะ 3Rs (Reduce Reuse and Recycle) 89 รปท 2.3.6 แนวทางการจดการขยะ 5Rs 91 รปท 2.3.7 ถงขยะแบงแยกประเภทของถงรองรบขยะมลฝอยตามสตาง ๆ 92 รปท 2.5.1 แนวทางการเกด Multiplier Effect 100 รปท 2.6.1 แนวคด Co-Creation ทประกอบดวย 5 ประการ 108 รปท 2.6.2 จดประสงคขององคกร GSTC (Global Sustainable Tourism Council) สราง

ความสมดลครอบคลมมตทงสามดาน 111

รปท 2.6.3 ขนตอนการขอรบการรบรองการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑ GSTC ของแหลงทองเทยว โรงแรม หรอองคกรทจดบรการเกยวกบการทองเทยว

117

รปท 2.6.4 ขนตอนและกระบวนการด าเนนการใหองคกรจดการการทองเทยวไดเปน “องคกรทสามารถใหการรบรององคกรอนวามการด าเนนการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑของ GSTC (Certifying Body)”

118

ฌ สารบญรป


หนา

รปท 3.2.1 แผนภาพโครงสรางและกรอบอตราก าลงส านกงานพนทพเศษเมองเกานาน (อพท.

6) 134

รปท 3.2.2 นางเพลนจต พวงเจรญ หวหนาชมชนบานมหาโพธ รวมน าเสนอเคลดลบความส าเรจในการบรหารจดการวดมหาโพธ

136

รปท 3.2.3 โครงสรางส านกงานพนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร และส านกงานพนทพเศษเมองโบราณอทอง

138

รปท 3.2.4 ชดความรเทยวชมชนคนของด “นาน ในเวยง” 140

รปท 3.2.5 เอกสาร “ขอมลเทยววดในพนทพเศษเมองเกานาน” 141

รปท 3.2.6 โฮงเจาฟองค า 142

รปท 3.2.7 งานแถลงขาว “นาน...เมองเกาทมชวต” และงานทองเทยวชมชนไปกบคน อพท. 143

รปท 3.2.8 ปายหามถายภาพรปภาพประวตศาสตรเมองนาน ตกรงษเกษม ร.ร.นานครสเตยนศกษา

149

รปท 3.2.9 รางวลการอนรกษสถาปตยกรรมดเดน ซงมอบใหแก คมเจาฟองค า 149 รปท 3.2.10 การจดเกบวตถโบราณ และมกญแจลอคปองกน แหลงเตาเผาและเครองเคลอบ

บานบอสวก 150

รปท 3.2.11 ขอหามปฏบต ในการเยยมชมโฮงเจาฟองค า ต.ในเวยง อ.เมอง จ.นาน 151 รปท 3.2.12 นกสอความหมายใหขอมลเกยวกบวดภมนทร 152

รปท 3.2.13 การปกปองมรดกทางวฒนธรรม (โรงเรอนเตาเผาโบราญ ต.บอสวก อ.เมอง จ.นาน) 153 รปท 3.2.14 วสาหกจชมชนสามลอเมองเกานาน เพอสนบสนนการทองเทยวเพอลดภาวะโลกรอน 155 รปท 3.2.15 กจกรรมปนจกรยานในเมองนานเพอสนบสนนการทองเทยวเพอลดภาวะโลกรอน 155 รปท 3.2.16 ชดองคความรการทองเทยวแบบคารบอนต า (Low Carbon Tourism) 155

รปท 3.2.17 กจกรรมการคดแยกขยะของชมชนบานมหาโพธ 157

รปท 3.3.1 โครงสรางของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ 160

รปท 3.3.2 โครงสรางการบรหารงานการทองเทยวของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ 161

รปท 3.3.3 ทวทศนบรเวณยอดภปาเปาะ อ าเภอหนองหน จงหวดเลย 167

ญ สารบญรป


หนา

รปท 3.3.4 เสนทางเดนบรเวณรมฝงโขง อ าเภอเชยงคาน จงหวดเลย 168

รปท 3.3.5 ชดความรเทยวชมชนคนของด ส าหรบแหลงทองเทยวเชงนเวศในต าบลกกสะทอนและต าบลปลาบา

169

รปท 3.3.6 ตนพญาเสอโครง บรเวณภลมโล ต าบลกกสะทอน อ าเภอดานซาย จงหวดเลย 169 รปท 3.3.7 แหลงทองเทยวภายในศนยวจยพชสวนเลย (เกษตรทสง) 170

รปท 3.3.8 แผนทแสดงเสนทางแหลงทองเทยวของต าบลปลาบา 171

รปท 3.3.9 แผนผงแสดงเสนทางแหลงทองเทยวอ าเภอเชยงคาน 172 รปท 3.3.10 โปรแกรมการทองเทยวของกลมวฒนธรรมวถเชยงคาน บานตนหลา 172 รปท 3.3.11 ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ 174 รปท 3.2.12 โปสเตอรประชาสมพนธงานประเพณออกพรรษาและผาสาดลอยเคราะหเมองเชยง

คาน ประจ าป 2558 175

รปท 3.3.13 โปสเตอรแนะน าบานผาหวาย ณ ศนยบรการนกทองเทยวชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ ต าบลปวนพ อ าเภอหนองหน จงหวดเลย

175

รปท 3.3.14 รถอแตกทใชในการรบสงนกทองเทยวขนภปาเปาะโดยเฉพาะและจ ากดจ านวนผโดยสารเพอความปลอดภยของนกทองเทยว

177

รปท 3.3.15 เสนทางขนภปาเปาะดวยรถอแตก (มสภาพเปนถนนลกรง แตไดรบการดแลใหอยในสภาพด)

177

รปท 3.3.16 จดทวทศนบรเวณภปาเปาะมการท ารวกนทสงระดบเอวเพอปองกนมใหนกทองเทยวพลดตก

178

รปท 3.3.17 หองน าบรการผพการและผสงอาย ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ 179

รปท 3.3.18 ของทระลกรปผขนน า โดยกลมสตรชมชนวดปาใต หมท 2 เชยงคาน 184 รปท 3.3.19 ขอควรปฏบตและสงทควรละเวนในเมองเชยงคาน จงหวดเลย 185

รปท 3.3.20 เมองโบราณเชยงคานรมฝงโขงทไดรบการอนรกษและปกปองเพอใชเปนทรพยากรทองเทยว

186

รปท 3.3.21 โรงคดแยกและก าจดขยะมลฝอย เทศบาลต าบลเชยงคาน 188

รปท 3.3.22 การคดแยกขยะและการจดเกบขยะจากนกทองเทยวโดยมตะกราเกบขยะตดไปกบรถอแตกทพานกทองเทยวขนชมทวทศนของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปา

189

ฎ สารบญรป


หนา

เปาะ

รปท 3.4.1 โครงสรางคณะกรรมการชมรมสงเสรมการทองเทยวบานน าเชยว 195 รปท 3.4.2 ชดความรเทยวชมชนคนของด ชดความรเทยวชมชนคนของด ส าหรบการทองเทยว

ธรรมชาตชายฝงทะเล 197

รปท 3.4.3 อาชพการประมงของชมชนบานน าเชยว อนเปนสวนหนงของกจกรรมการทองเทยวเพอศกษาวถชวตชาวประมง

197

รปท 3.4.4 ศนยรบนกทองเทยวของศนยการทองเทยวเชงธรรมชาตหาดทรายด าและปาชายเลน

199

รปท 3.4.5 แผนทหาดทรายด าพรอมสถตนกทองเทยวแตละป 199 รปท 3.4.6 ศนยบรการนกทองเทยวของชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนบานน าเชยว 200 รปท 3.4.7 ปายบอกทางนกทองเทยว สปาทรายด าวถชมชนบานยายมอม 200 รปท 3.4.8 ปายบอกทาง และปายสอความหมาย ภายในศนยการทองเทยวเชงธรรมชาตหาด

ทรายด าและปาชายเลน 201

รปท 3.4.9 ประชาสมพนธกจกรรมทองเทยวของชมชนทองเทยวบานสลกคอก 202

รปท 3.4.10 แอพพลเคชน Smart Pattaya 202 รปท 3.4.11 ปายประชาสมพนธเพทอใหขอมลขาวสารกจกรรมทองเทยวของชมชนทองเทยว

บานสลกคอก 203

รปท 3.4.12 เสอชชพส าหรบนกทองเทยว ณ ศนยบรการนกทองเทยวชมชนทองเทยวบานสลกคอก

204

รปท 3.4.13 ทพกโฮมสเตยของบานน าเชยวทจดอยางมคณภาพไดมาตรฐานโฮมสเตย 206

รปท 3.4.14 รางวลตางๆทชมชนบานน าเชยวไดรบ 207 รปท 3.4.15 ปายบรรยายความเปนมาและสถานททมการบรรยายทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

ชมชนบานสลกคอก 207

รปท 3.4.16 ปายประกาศ ขอความกรณาไมน าทรายด าออกนอกพนท บรเวณหนาทางเขาหาดทรายด า

211

รปท 3.4.17 แอพพลเคชน Smart Pattaya ซงมการจดท า 4 ภาษา ไดแก ไทย องกฤษ รสเซย และจน

212

ฏ สารบญรป


หนา

รปท 3.4.18 ถนนคนเดน ซงแสดงอตลกษณความเปนอยของคนไทยเชอสายจนของชมชนบานชากแงว

213

รปท 3.4.19 ปายประชาสมพนธ Low Carbon Destination บรเวณแปลงผกปลอดสารพษ เกาะหมาก

214

รปท 3.4.20 ชาวบานอนรกษทรายด า บรเวณปาแหลมมะขาม อ าเภอแหลมงอบ จงหวดตราด ไดท าการลอมรวพนททรายด าไวเพอใหบรการแกนกทองเทยว

215

รปท 3.4.21 บอลจลนทรยหรอ Dasta Ball ทใชส าหรบโปรยลงในน าเพอชวยบ าบดน าเสย 216 รปท 3.4.22 ระบบบ าบดน าเสย ชมชนหาดทรายขาว บนเกาะชาง 216

รปท 3.4.23 สภาพของโรงคดแยกขยะ (Energy Park) บนเกาะหมาก ทอพท. สรางขน 218

รปท 3.4.24 อปกรณการคดแยกขยะของศนยการทองเทยวเชงธรรมชาตหาดทรายด าและปาชายเลน

218

รปท 3.4.25 ขอควรปฏบตของนกทองเทยวทพกโฮมสเตยบานน าเชยว ขอ 3 ไมสงเสยงดงรบกวนผอน

219

รปท 3.4.26 แผนทเสนทางปนจกรยาน บนเกาะหมาก 220

รปท 3.4.27 กจกรรมผจญภยแบบไรมลพษ (Green Outdoor Adventure) ซงเปนกจกรรมทนกทองเทยวมสวนรวมในการดแลสงแวดลอม

221

รปท 3.4.28 จดเรยนรระบบพลงงานแสงอาทตย รานอาหารเกาะหมากซฟด 222

รปท 3.4.29 เขตอนบาลสตวน า ศนยการเรยนรและศกษาระบบนเวศปาชายเลน หาดทรายด า 223

รปท 3.4.30 กจกรรมการดแลสตวน าทอยในภาวะลอแหลมของชมชนแหลมกลด จ.ตราด 225

บทท 1 บทน า: การด าเนนการวจยและผลทไดจากกจกรรมการวจย

1 บทท 1 บทน า: การด าเนนการวจยและผลทไดจากกจกรรมการวจย

1.1 หลกการและเหตผล

จากผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจปพ.ศ. 2540 – 2544 รฐบาลในขณะนน ไดพจารณาเหนถง ความส าคญของอตสาหกรรมการทองเทยวทมบทบาทชวยพยงและฟนฟเศรษฐกจของประเทศได โดยเฉพาะอยางยงหากไดมการบรหารและจดการอตสาหกรรมการทองเทยวอยางมเอกภาพและประสทธภาพ จะสามารถสรางรายไดใหประเทศจากเดมปละแสนลานบาท เปนปละลานลานบาทได ท งนเพราะประเทศไทยมแหลงทองเทยวทมศกยภาพจ านวนมาก โดยบางแหงมความโดดเดนทาง ธรรมชาตสง และบางแหงมเอกลกษณทางประวตศาสตรศลปวฒนธรรม ประเพณ และวถชวตของชมชนทองถนทสามารถพฒนาสรางเปนจดขายดงดดนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตทวโลกได ในป พ.ศ. 2546 รฐบาลจงไดออกพระราชกฤษฎกาจดตงองคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน พ.ศ. 2546 ภายใตพระราชบญญตองคการมหาชน พ.ศ. 2542 ประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท 2 มถนายน 2546 ก าหนดใหองคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน หรอ อพท. เปนองคการมหาชนทมบทบาทหนาทเพอปฏบตหนาทเปนหนวยงานในการก าหนดนโยบาย และแผนการบรหารการพฒนา ในพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน รวมถงการประสานหนวยงานภาครฐสวนกลาง สวนทองถน และประชาชน เพอใหเกดความรวมมอในการพฒนาแหลงทองเทยวในพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน เกดความสมดลระหวางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม คงสภาพแหลงทองเทยวใหมความงดงาม สงแวดลอมทเหมาะสม และวฒนธรรมประเพณอนดงาม เปนแหลงทองเทยวทสรางความประทบใจ แกนกทองเทยวชาวไทยและตางประเทศใหระลกถงและกลบมาทองเทยวใหม ซงจะเปนแรงขบเคลอนทส าคญในการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวของประเทศทงระยะสนและระยะยาว โดย อพท. มพนทด าเนนการทงหมด 6 แหง ดงน 1) พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง 2) พนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง 3) พนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย–ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร 4) พนทพเศษเลย 5) พนทพเศษเมองเกานาน 6) พนทพเศษเมองโบราณอทอง

จากอดตจนถงปจจบน อพท. มงมนในการท าหนาทเปนองคกรกลางในการประสาน สงเสรม และสนบสนนทกภาคการพฒนาให เขามามสวนรวมอยางบรณาการ โดยรกษาสมดลใน 3 มต คอ เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม เพอใหเกดความยงยนในการบรหารจดการพนทพเศษเพอการทองเทยว โดยจะขบเคลอนนโยบายอยางตอเนอง ดงน 1) นโยบายทองเทยวคณภาพแบบ Co - Creation “รวมคด รวมวางแผน รวมปฏบต รวมรบผดชอบ และรวมรบผลประโยชน” เพอเสนอแนวทางความรวมมอบนพนฐานการมสวนรวมระหวาง อพท. กบ ประชาคม และภาคการพฒนาในการบรหารจดการพนทพเศษ 2) นโยบายการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม (low carbon tourism) 3) นโยบายการทองเทยวเชงสรางสรรค (creative tourism) 4) นโยบายการด าเนนงานกบภาคเครอขายการพฒนาทงในประเทศและตางประเทศ โดยตงแตปงบประมาณ


พ.ศ. 2552-2556 มพฒนาการอยางกาวกระโดดจากคะแนน 3.89 สคะแนนเตม 5.00 นอกจากน ผลการด าเนนงานของ อพท. ยงไดรบการ คดเลอกใหเปน best practices จากส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ในมตท 2 มตดานคณภาพการใหบรการ และมตท 4 ระดบการพฒนา

ตลอดชวงระยะเวลาทผานมา อพท. ได การขบเคลอนโครงการภายใตแผนยทธศาสตรสการปฏบตในพนทพเศษหลายแหง อาท โครงการศกษาออกแบบและกอสรางเพอพฒนาพนทเกาะชางใหเปนแหลงทองเทยว โครงการศกษาออกแบบและกอสรางระบบบ าบดน าเสยชมชนหาดทรายขาว โครงการพฒนาสนคาทเปนเอกลกษณของอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร โครงการรณรงคลดปรมาณขยะในชมชนรอบอทยานประวตศาสตร เปนตน รวมทงมการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนสมดลใน 3 มต ไดแก ดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม

ในดานเศรษฐกจ ปงบประมาณ พ.ศ. 2557 อพท. ไดก าหนดเปาหมายททาทายความส าเรจของรายไดชมชนในพนทพเศษ โดยจะตองเพมขนไมต ากวา รอยละ 37 ผลจากการด าเนนงาน ณ เดอนกรกฎาคม 2557 พบวา ชมชนทเขารวมกจกรรมการสงเสรมใหเกด รายไดจากการทองเทยวในพนทพเศษ มรายไดเพมขนโดยเฉลยถงรอยละ 101.60 ซงในบางชมชนมภาพรวมของ รายไดสงกวาเปาหมายทก าหนดไว อกทงผลการด าเนนงานดานการประเมนความพงพอใจ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 พบวาผรบบรการในพนทพเศษเมองเกานาน และพนทพเศษเมองโบราณอทอง มความพงพอใจสงเกนกวารอยละ 90

ส าหรบในดานสงคม มการสนบสนนใหชมชนในพนทพเศษไดรบการพฒนาตามเกณฑมาตรฐานการบรหาร จดการแหลงทองเทยวโดยชมชน ในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 อพท. จดท าเกณฑมาตรฐานการรบรองแหลงทองเทยวโดย ชมชน เพอใหชมชนสามารถพฒนาแหลงทองเทยวชมชนไดตามเกณฑฯ ซงมชมชนตนแบบ 8 ชมชน และในปงบประมาณ พ.ศ. 2557 อพท. ไดด าเนนการปรบปรงเกณฑฯ ใหเปนเกณฑมาตรฐานการบรหาร จดการแหลงทองเทยวโดยชมชนทเหมาะสม โดยเปาหมายคอ ชมชนตนแบบทง 8 ชมชนสามารถพฒนาศกยภาพเพมขน และขยายผลเพมเตมไปสชมชนใหมอก 5 ชมชน ปงบประมาณ พ.ศ. 2556 อพท. ไดจดท าเครองมอการส ารวจระดบความอยดมสขของชมชน (gross village happiness: GVH) ในพนทพเศษท อพท. เขาไปด าเนนการพฒนา โดยแบบส ารวจวดระดบ ความอยดมสข อพท. ไดประยกตมาจากกรมการพฒนาชมชน แลวน าไปทดลองวดกบชมชนน ารอง 8 ชมชน ซงผลการทดลองวดระดบความอยดมสขพบวาชมชนน ารองมระดบความอยดมสขเฉลยถงรอยละ 83 และในปงบประมาณ พ.ศ. 2557 อพท. ไดน าเกณฑทดลองฯ ของป 2556 มาปรบปรงใหสอดคลองกบบรบทการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนมากยงขน โดยน ามาใชประเมนกบชมชนท อพท. เขาไปประสาน สงเสรม และสนบสนนการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน ซงมชมชนเปาหมายทเขารวมการวดระดบความอยดมสขจ านวนทงสน 33 ชมชน ครอบคลมกลมตวอยางจ านวน 748 คน

และส าหรบการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในมตดานสงแวดลอม อพท. ไดยกระดบพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยงเปน low carbon destination สระดบสากล ดวยการสนบสนนผประกอบการโรงแรมในพนทพเศษเพอด าเนนมาตรการลดภาวะโลกรอน ซง อพท. และผประกอบการในพนทเกาะหมากรวมกนลงนามปฏญญาเกาะหมาก พรอมทงพฒนาการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอมรวมกบภาคเครอขาย


การพฒนาทหลากหลายอยางเปนรปธรรม เชน GIZ มลนธใบไมเขยว สมาคมธรกจการทองเทยวจงหวดตราด เปนตน อพท. ไดด าเนนการใหความรและสงเสรมการด าเนนกจกรรมรวมกบชมชนและสถานประกอบการในพนทพเศษทง 6 แหง เกยวกบมาตรการลดภาวะโลกรอน 4 มาตรการ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 มชมชนและสถานประกอบการในพนทพเศษ รวมด าเนนกจกรรมกบ อพท. ทงสน 51 แหง ผานเกณฑการประเมน 49 แหง หรอคดเปนรอยละ 96.08 จากจ านวนผเขารวมทงหมด สงผลใหชมชนและสถานประกอบการสามารถลดการปลดปลอย คารบอนไดออกไซดลงได 43,117.64 kg. CO2e เทยบเทาการปลกตนไมในพนทพเศษจ านวน 2,000 ตน

นอกจากนยงไดมการสรางความรวมมอกบภาคระดบสากล เพอน าความร ประสบการณ เทคนค และเทคโนโลยในระดบนานาชาต มาปรบใชในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในพนทพเศษ ควบคไปกบการใชเวทระดบนานาชาตในการเผยแพร การท างานและองคความรของ อพท. เพอเปนประโยชนตอการทองเทยวอยางยงยนของไทยในระดบสากลโดย ในชวงปงบประมาณ พ.ศ. 2556 - 2557 อพท.ไดขยายความรวมมอกบภาคเครอขายระดบนานาชาต อาท global sustainable tourism council (GSTC), the international ecotourism society (TIES) และเขารวมเปนสมาชกสมทบองคการการทองเทยวโลกแหงสหประชาชาต (UNWTO) รวมถงขยายความรวมมอกบภาค เครอขายนานาชาตเพอแลกเปลยนแนวคด กระบวนการท างาน การจดท าผลงานทางวชาการรวมกบหนวยงาน ส าคญๆ เชน GIZ, Earth Check, ILO, PATA และ Mekong Tourism เปนตน รวมทงท าการสงเสรมใหประชาชนมโอกาสไดรบรขอมลขาวสารจากทางราชการ สอสารมวลชน และสอสาธารณะทกประเภทไดอยางกวางขวาง รวดเรว ถกตอง และเปนธรรมดวยการพฒนาชองทางการรบรขอมลขาวสารของประชาชน ผานการเชอมโยงกบเทคโนโลยสารสนเทศ และนวตกรรมททนสมยมาใชในการเผยแพรขอมลขาวสารอยางกวางขวาง

จากผลการปฏบตงานทผานมาขางตนนน องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน) หรอ อพท. ซงด าเนนงานดานการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน ไดมองเหนความส าคญของการน าประสทธผลของการปฏบตงานดงกลาวมาท าการสงเคราะห เพอใหเกดเปนองคความรใหม ทจะสามารถพฒนาไปเผยแพรและใชประโยชน ในการถายทอดความรแกบคลากรดานการทองเทยว ใหไดรวมเรยนรและสามารถน าองคความรทมไปพฒนาการด าเนนงานตอยอดการด าเนนงานทผานมาใหเกดประสทธภาพยงขน ซงจะเปนกลไกส าคญในการพฒนาการด าเนนงานของ อพท. ใหสามารถบรรลเปาประสงคเชงยทธศาสตรและวตถประสงคในการด าเนนงานขององคกร รวมถงการยกระดบการด าเนนงานและสรางภาพลกษณของ อพท. ในการเปนศนยกลางความรดานการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนทส าคญของประเทศ ทงในเชงวชาการและเชงการปฏบต ผลของการสงเคราะหดงกลาว จะกอใหเกดความเปนศนยกลางความรดานการทองเทยวอยางยงยน และสอดคลองกบยทธศาสตรการด าเนนงานขององคกร ภายใตยทธศาสตรท 4 ซงจะน าไปสความเปนองคกรทมขดสมรรถนะสงดานการทองเทยวอยางยงยนตอไปได


1.2 วตถประสงค

รายงานการวจยฉบบนเปนสวนหนงของโครงการวจยเรอง “การด าเนนงานวจยเพอพฒนาองคความรทางวชาการดานการทองเทยวอยางยงยน” ซงโครงการวจยนมวตถประสงค 3 ประการคอ

1) เพอรวบรวมองคความรดานการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในมตดานสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม ของ อพท. รวมถงการด าเนนงานภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก

2) เพอพฒนาผปฏบตงานของ อพท. ในกระบวนการวเคราะห สงเคราะห การด าเนนงานในพนทพเศษ จนเกดเปนองคความรดานการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนของ อพท. และพฒนาเปนผลงานทางวชาการ

3) เพอเผยแพรองคความรดานการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนของ อพท. ใหสามารถเขาถงและใชประโยชนไดทงในกลมหนวยงานก าหนดนโยบาย หนวยงานปฏบต และภาคเอกชนทเกยวของ

ส าหรบรายงานฉบบนเปนการรายงานผลการด าเนนการตามวตถประสงคขอท 1 และ 2

1.3 ขอบเขตการด าเนนการ

การด าเนนงานวจยเพอจดท าชดองคความรการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC Criteria) ประกอบดวย การด าเนนการรวบรวมขอมลการด าเนนงานของ อพท. แลวน ามาสงเคราะหภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (Global Sustainable Tourism Council’s Sustainability Criteria: GSTC Criteria) และจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ทมการด าเนนงานภายใตเกณฑ GSTC รวมกบเจาหนาทของ อพท. รวมทงจดท าชดองคความรการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก พรอมจดพมพเปนชดองคความรฉบบยอ ตลอดจนจดท าบทความทางวชาการพรอมบทคดยอ เพอเปนสอในการเผยแพรองคความรทางวชาการดานการทองเทยวอยางยงยนตอไป การด าเนนงานขางตนคลอบคลมการด าเนนงานของอพท. สวนกลาง และการด าเนนงานในพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนทง 6 พนทพเศษ ไดแก พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง พนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง พนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร พนทพเศษเลย พนทพเศษเมองเกานาน และพนทพเศษเมองโบราณอทอง โดยใชขอมลทตยภมทรวบรวมจาก อพท.สวนกลาง และพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนทง 6 พนทพเศษ และเสรมดวยขอมลปฐมภมจากการสงเกตการณและส ารวจขอมลภาคสนามในพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนทคดเลอกจ านวน 3 พนทพเศษ ประกอบดวย พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง พนทพเศษเลย และพนทพเศษเมองเกานาน


1.4 วธการศกษา

ในการด าเนนการจดท าชดองคความรการด าเนนงานของ อพท. นน ไดก าหนดขนตอนการด าเนนงานไวดงน (รปท 1.4.1)

(1) ด าเนนการรวบรวมขอมลการท ากจกรรมของ อพท. สวนกลาง และส านกงานพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนทงหมดจ านวน 6 พนทพเศษ ประกอบดวย 1) พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง 2) พนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง 3) พนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร 4) พนทพเศษเลย 5) พนทพเศษเมองเกานาน 6) พนทพเศษเมองโบราณอทอง

(2) สงเคราะหขอมลการด าเนนงานของ อพท. สวนกลาง และส านกงานพนทพเศษเ พอการทองเทยวอยางยงยนทง 6 พนทพเศษ ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC) ซงประกอบดวย 4 หมวด 42 ตวชวด โดยพจารณาจากกจกรรมทด าเนนงานและประสบความส าเรจตามกรอบ GSTC เปนส าคญ เพอใหไดมาซงชดองคความรเบองตน ซงรายละเอยดผลการสงเคราะหภาพรวมการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกทน าไปใชในการจดสมมนาและนทรรศการจะกลาวถงตอไปในหวขอท 1.5

(3) ด าเนนการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากชดองคความรเบองตนทไดจากการสงเคราะหมา โดยมวทยากรผมความรหรอประสบการณเกยวกบเกณฑ GSTC มาบรรยายและรวมกจกรรมแลกเปลยนเรยนร โดยผเขารวมกจกรรมคอเจาหนาทของ อพท. จ านวน 15 ทาน โดยจดขนเมอวนท 13–14 มถนายน 2559 ณ KU Home มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ เพอน าขอมลองคความรมาสงเคราะหและแลกเปลยนองคความรกบเจาหนาทของ อพท. เพอใหไดเปนชดองคความรทสมบรณมากยงขน โดยผลการด าเนนการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรดงแสดงในหวขอ 1.6

(4) ด าเนนการจดท าชดองคความรเพอการเผยแพร โดยชดองคความรนสามารถน าไปใชประโยชนในการจดสมมนาและนทรรศการในดานการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑ GSTC ได จ าแนกดงตอไปน

ก. ชดองคความรการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยน ฉบบเตม จ านวน 1 ชด ซงมรายละเอยดอยในบทท 2-3 ของรายงานฉบบน

ข. ชดความรการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนฉบบยอ ขนาด A5 จ านวนไมนอยกวา 40 หนา พมพ 4 ส จ านวน 200 ชด

ค. บทความทางวชาการพรอมบทคดยอจากการรวบรวม สงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC) และการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร จ านวน 1 บทความ


รปท 1.4.1 กรอบแนวคดการศกษาเพอด าเนนจดท าชดองคความรการด าเนนงานของ อพท.

ภายใตเกณฑ GSTC

1.5 ภาพรวมผลการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกทน าไปใชในการจดสมมนาและนทรรศการ

โครงการวจยไดด าเนนการรวบรวมขอมลทตยภมจาก อพท. สวนกลางและส านกงานพนทพเศษทง 6 พนทโดยผานการประสานงานกบอพท.สวนกลาง แลวน าขอมลเหลานนมาวเคราะหและจ าแนกการด าเนนงานตามตวชวดของเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกท 41 ตวชวด และอก 1 ตวชวดทอพท.น ามาใช รวมทงสน 42 ตวชวด และท าการเรยบเรยงเปนภาพรวมการด าเนนงานของอพท.ทสอดคลองกบเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก และสงผลการดงกลาวใหอพท.สวนกลางไดใชเพอจดงาน “การสมมนาและนทรรศการความรดานการทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก” ซงจดขนเมอวนท 26 เมษายน 2559 ณ หอง The Chamber 1 ชน B โรงแรม S 31 Sukhumvit Hotel สขมวท 31 กรงเทพมหานคร ผลการศกษาทไดมรายละเอยดดงน

อพท.สวนกลาง และอพท. 6 พนทพเศษ

ประชากรทเปน Stakeholders ในพนท

อพท. จ านวน 3 พนทพเศษ

ขอมลองคความรดานการทองเทยวอยางยงยนในมตดานสงคม เศรษฐกจ

และสงแวดลอมภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC)

วเคราะหและสงเคราะหองคความรการด าเนนงานของ อพท.ภายใต

กรอบ GSTC (4 หมวด 43 ตวชวด)

การจดท าชดองคความร

กจกรรมการ

แลกเปลยนเรยนร

บทความทางวชาการ 1 ชน

เจาหนาท อพท.

การสงเกตการณการสงเกตการณและส ารวจขอมลภาคสนาม


หมวด A: การบรหารจดการดานความยงยนทมประสทธภาพ

A1 Sustainable destination strategy: The destination has established and is implementing a multi-year destination strategy that is publicly available, is suited to its scale; that considers environmental, economic, social, cultural, quality, health, and safety, and aesthetic issues; and was developed with public participation.

IN-A1.a. Multi-year destination strategy that includes a focus on sustainability and sustainable tourism and includes environmental, economic, social, cultural, quality, health, and safety issues. แผนยทธศาสตรทมงเนนในเรองความยงยนและการทองเทยวอยางยงยน รวมถงประเดน ในดานสงแวดลอม เศรษฐกจ วฒนธรรม คณภาพ สขอนามย และความปลอดภย

วสยทศนของ อพท. คอ “ประสานทกภาคเพอการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน” และม 4 ยทธศาสตรหลกคอ

- ยทธศาสตรท 1 การบรณาการการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน - ยทธศาสตรท 2 การสรางเครอขายการพฒนาทกภาคสวน - ยทธศาสตรท 3 การเพมศกยภาพและขดความสามารถดานการทองเทยวในพนทพเศษเพอการ

ทองเทยวอยางยงยน - ยทธศาสตรท 4 การเปนองคกรทมสมรรถนะสง (HPO) ดานการทองเทยวอยางยงยน

ทงนเพอบรรลเปาหมาย 3 ประการประกอบดวย 1) ประสานกบหนวยงานภาครฐภาคเครอขาย ภาคเอกชนและประชาชนทงดานการใชอ านาจ

หรอการแลกเปลยนความคดเหน 2) สงเสรมพนททองเทยวทมศกยภาพใหมการบรหารจดการการทองเทยวดวยการระดม

บคคลากรงบประมาณเครองมอ เครองใชและองคความรดานการบรหารจดการเพอใหบรรลผลของการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน

3) สนบสนนใหหนวยงานภาครฐภาคเครอขายภาคเอกชนและประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการการทองเทยวใหเกดความยงยน ในรปแบบ Co-Creation "โครครเอชน"

ทงวสยทศนและยทธศาสตรขางตนน าไปสการมแผนแมบท แผนยทธศาสตร หรอแผนการท างานของ

ทง อพท.สวนกลาง และ อพท.ในพนทพเศษทง 6 พนท ทมงเนนเรองความยงยนของการทองเทยว ครอบคลมประเดนเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอม กลาวคอ อพท. มการท าแผนแมบทของ อพท. ทมวสยทศนเพอบรหารจดการพนทเพอการทองเทยวอยางยงยน ดวยการรกษาสมดล ทางเศรษฐกจ สงคม และ


สงแวดลอม โดยกระบวนการมสวนรวมของทงภาครฐและชมชน อาท เชน แผนแมบทพนทพเศษเลยเกดจากการศกษาวเคราะหถงศกยภาพและความเปนไปไดในลกษณะองครวม (Holistic approach) การเพมศกยภาพของแหลงทองเทยว ทงในดานกายภาพ เศรษฐกจ ดานการเงน ดานสงอ านวยความสะดวก ดานการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว ดานสงแวดลอม ดานสงคมวฒนธรรม และสงคมสรางสรรค เปนตน หรอกรณแผนแมบทหมเกาะชางและพนทเชอมโยงเปนแผนแมบททมงเนนความยงยนของการทองเทยวหมเกาะชางและพนทเชอมโยง ครอบคลมประเดนทางเศรษฐกจ วฒนธรรม และสขภาพ

ส าหรบในประเดนดานเศรษฐกจและสงคม อพท. มแผนแมบททนโยบายทองเทยวคณภาพแบบ Co

Creation “รวมคด รวมวางแผน รวมปฏบต รวมรบผดชอบ และรวมรบผลประโยชน” เพอเสนอแนวทางความรวมมอบนพนฐานการมสวนรวมระหวาง อพท. กบ ประชาคม และภาคการพฒนาในการบรหารจดการ พนทพเศษ หรอการมยทธศาสตร เชน 1) ยทธศาสตรดานสรางความมนคงและเขมแขงดานเศรษฐกจในพนท 2) ยทธศาสตรดานการพฒนาเปนเมองนวตกรรมสเขยวทยงยน 3) ยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบการขยายตวดานการทองเทยวและการเปนเมองทนาอย และ 4) ยทธศาสตรดานความสะดวกรวดเรว ความปลอดภยในทรพยสน

สวนในประเดนดานวฒนธรรม อพท. มแผนยทธศาสตรทเปนแนวทางสงเสรมความยงยนการทองเทยวดานวฒนธรรม เชน แผนปฏบตการทมงเนนพฒนาการทองเทยวเชงอนรกษศลปวฒนธรรม เมองเกานาน ระยะ 5 ป ภายใตวสยทศน “นาน เมองเกาทมชวต” มเปาหมายเพอฟนฟอนรกษ และพฒนาแหลงทองเทยวอยางยงยน ปรบปรงการบรหารใหมคณภาพมาตรฐานระดบสากล พรอมทงเพมรายไดจากการทองเทยว หรอยทธศาสตรการพฒนาพนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร เพอเพอเปนการบรณาการสรางความเปนเอกภาพของทศทางการพฒนาพนทพเศษฯเพอการทองเทยวอยางยงยน ซงประกอบดวยยทธศาสตรท 1 อนรกษคณคาของอทยานประวตศาสตรและแหลงมรดกโลก และยทธศาสตรท 2 พฒนาและอนรกษเพอสรางสรรคคณคาแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

ทายทสด ในประเดนดานสงแวดลอม อพท. มแผนยทธศาสตรหรอแผนแมบททท าไปสกจกรรม โครงการทตระหนกถงความยงยนดานสงแวดลอมในพนททองเทยว อาท เชน นโยบาย Low Carbon Destination ทเปนนโยบายหลกของ อพท. ในพนทพเศษทง 6 เพอสงเสรมการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม การมแผนการทสงเสรมการทองเทยวอยางยงยนผานการสรางภาพลกษณ (Brand Image) การทองเทยวเชงอนรกษ เชน ภาพลกษณการทองเทยวแบบ Low Carbon การจดท าแผนยทธศาสตรการลดโลกรอนอยางยงยน การบรรเทาและการปรบตวเปนสองสงทจะตองด าเนนการไปพรอมๆ กน เชน การอนรกษแหลงน าเพอรบมอกบสภาวะแหงแลงทก าลงเกดขน หรอการท อพท. มยทธศาสตรแผนจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2555-2559 ดวย 6 ยทธศาสตรส าคญ 1) การปรบฐานการผลตและการบรโภคใหเปนมตรตอสงแวดลอม 2) การอนรกษและฟนฟแหลงทรพยากรอยางยงยน 3) การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอเสรมสรางธรรมาภบาล 4) การสรางคณภาพสงแวดลอมทดใหกบประชาชนในทกระดบ 5) การ


เตรยมความพรอมเพอรบมอกบความเสยงจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยธรรมชาต และ 6) การพฒนาคนและสงคมใหมส านกรบผดชอบตอสงแวดลอม

นอกจากน อพท. ยงมการจดท าแผนยทธศาสตรระดบพนทพเศษหรอพนททองเทยวในพนทพเศษ

ตางๆ เชน

การจดท าแผนยทธศาสตรเกยวกบการแลกเปลยนเรยนรโครงการ Low Carbon Destination ในพนทเมองดานซาย

การจดท าแผนยทธศาสตรและแผนปฏบตการการทองเทยวโดยชมชนชมรมทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ

การจดท าแผนยทธศาสตรการลดโลกรอนอยางยงยน การบรรเทาและการปรบตวเปนสองสงทจะตองด าเนนการไปพรอมๆ กน เชน การอนรกษแหลงน าเพอรบมอกบสภาวะแหงแลงทก าลงเกดขน

จดท าแผนแมบทบรณาการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนแหลงมรดกโลก

แผนแมบทของ อพท. ทมวสยทศนเพอบรหารจดการพนทเพอการทองเทยวอยางยงยน ดวย การรกษาสมดล ทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม โดยกระบวนการมสวนรวมของทงภาครฐและชมชน

แผนแมบททมงเนนความยงยนของการทองเทยวหมเกาะชางและพนทเชอมโยง ครอบคลมประเดนทางเศรษฐกจ วฒนธรรม สขภาพ

แผนพฒนาเมองโบราณอทองสการทองเทยวแบบยงยนของชมรมสงเสรมการทองเทยวเมองโบราณอทองและอพท.

แผนแมบทอทยานประวตศาสตรสโขทยและเมองบรเวณทจดท าโดยคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร เมอป พ.ศ. 2550

IN-A1.b. Multi-year destination plan or strategy that is up-to-date and publicly

available มแผนยทธศาสตรหรอกลยทธ ทมความทนสมยและเปดเผยตอสาธารณชน (บคคลอนเขาถงขอมลได)

อพท. มยทธศาสตรหรอแผนทมความทนสมย แตการเปดเผยแผนยทธศาสตรหรอกลยทธตอสาธารณชนยงไมมความชดเจน อยางไรกตาม การท อพท. ไดมแผนยทธศาสตรและแมบทจากทงสวนกลาง และสวนพนทพเศษเปนทงเอกสารหนงสอและเอกสารอเลคทรอนคสเปนราย 1 ป ราย 3 ป หรอ 5 ป เปนตน


ยอมแสดงใหเหนวา อพท. ไดมแผนยทธศาสตรทมความทนสมยและมการเผยแพรแผนยทธศาสตรตอสาธารณชนระดบหนง

IN-A1.c. Multi-year destination plan or strategy that was developed with public participation มแผนยทธศาสตรหรอกลยทธทพฒนาขนจากการมสวนรวมของประชาชน

อพท. มการจดท าแผนยทธศาสตรการทองเทยวอยางยงยนทพฒนาขนจากการมสวนรวมของประชาชนตงแตในระดบพนทพเศษจนถงพนทสวนกลาง กลาวคอ ในระดบพนทพเศษ ชมชนทองถนมสวนรวมในการวางแผนการทองเทยวในพนทตนเอง อาท เชน 1) การจดท าแผนยทธศาสตรและแผนปฏบตการการทองเทยวโดยชมชนชมรมทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ 3) มการด าเนนกจกรรมความรวมมอวางแผนระหวางชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนกบภาคเครอขายทงในและนอกชมชน อยางนอยปละ 1 ครง โดยพจารณาจากตวกจกรรมในแตละป 3) ผเขารวมประชมซงเปนตวแทนจากชมชนตนแบบทง 13 ชมชน มารวมกนพจารณา/ราง ระเบยบ ขอบงคบ ชมรมเครอขายสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน เปนตน

ส าหรบในระดบสวนกลางมการวางแผนการท างานทมาจากการมสวนรวมจากภาคสวนอนๆ เชน นโยบาย “DASTA multi-stakeholder participation model” ถกพฒนาขนมาภายใตแนวคดการพฒนาการทองเทยวโดยชมชน อนเกดขนจากการรวมวางแผนในทกขนตอนของผทจะไดรบประโยชนทกฝาย เชน ชมชน ผประกอบการทงรายเลกและรายใหญ เปนตน นอกจากน อพท. ยงมกระบวนการพฒนาแผนการท างานกบภาคเครอขายกบ อพท. วามความสอดคลองกบวตถประสงคและอ านาจหนาทอยางครบถวนตามพระราช กฤษฎกาจดตง อพท. พ.ศ. 2546 มากนอยเพยงใด

IN-A1.d. Political commitment to implement the multi-year destination plan and evidence of implementation มความชดเจนเชงนโยบายทจะทาใหแผนยทธศาสตรเปนผลและมการนาไปปฏบตจรง

อพท. มความชดเจนเชงนโยบายทจะท าใหแผนยทธศาสตรเปนผลและมการน าไปปฏบตจรงได โดยบางกจกรรมหรอโครงการระบอยางชดเจนวา ไดท าตามแผนยทธศาสตรของ อพท. หรอยทธศาสตรของพนท พเศษ ดงเชน

1) กจกรรมยอนอดตตลาดจนโบราณบานชากแงวเปนกจกรรมทสอดคลองกบยทธศาสตร อพท. คอ ยทธศาสตรท 3 การสงเสรมการตลาดการทองเทยวในพนทพเศษและชมชน และยทธศาสตรท 4 การเพมขดความสามารถในการแขงขนในพนทพเศษ

2) โครงการเทศกาลศลปะ นาน ครงท 2 ภายใตแนวคด “รกษปานาน” ถกจดท าขน ซงสอดคลองกบแผนยทธศาสตรของ อพท. ยทธศาสตรท 3 ของ อพท. คอ การสงเสรมการตลาดการทองเทยวในพนทพเศษและการทองเทยวชมชน


3) โครงการ “เรยนร สบสาน และประชาสมพนธลกปดอทอง” ถกจดท าขน เพอใหสอดคลองกบแผนยทธศาสตรของ อพท. คอ ยทธศาสตรท3 การเพมศกยภาพและขดความสามารถดานการทองเทยวในพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน

A2 Destination management organization: The destination has an effective organization, department, group, or committee responsible for a coordinated approach to sustainable tourism, with involvement by the private sector and public sector. This group is suited to the size and scale of the destination, and has defined responsibilities, oversight, and implementation capability for the management of environmental, economic, social, and cultural issues. This group’s activities are appropriately funded.

IN-A2.a. An organization has responsibility for a coordinated approach to the management of sustainable tourism มองคกรทมหนาทรบผดชอบในการเชอมโยงภาคเพอสรางการทองเทยวอยางยงยน

อพท. ท าหนาทเปนหนวยงานกลางในการประสานเชอมโยงหนวยงานทเปนภาคตางๆ ตงแตระดบชมชน ไปจนถงภาคระดบชาตและระดบนานาชาต กลาวคอ ในระดบชมชน อพท. มการท างานรวมกบชมรมการทองเทยวทจดตงขนในชมชน เชน ชมรมสงเสรมการทองเทยวในพนทยอยของพนทพเศษ เครอขายคณะท างานในพนทพเศษ หรอ อพท. ท างานรวมกบองคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) เทศบาลและองคการบรหารสวนต าบล (อบต.) สวนในระดบชาต อพท. ท างานรวมกบหนวยงานภาครฐและสถาบนการศกษา อาท เชน การทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) สภาวฒนธรรมจงหวดในพนทพเศษ ในเรองสงเสรมการทองเทยวอย า งย งย น และสถาบน อดมศ กษา เชน มหาวทยาล ย เช ย ง ใหม มหาวทยาล ย ธรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ในเรองการศกษาวจยองคความรดานการทองเทยวอยางยงยน รวมถงการท างานรวมกบภาคในระดบนานาชาต อพท. ยงท างานรวมกบเครอขายส าคญๆ เชน GIZ, Earth Check, ILO, PATA และ Mekong Tourism ในเรองการสงเสรมและจดการการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม เปนตน

IN-A2.b. The private sector and public sector are involved in the organization and coordination of tourism. ภาคเอกชนและภาครฐมสวนรวมในองคกรและความรวมมอกนในดานการทองเทยว

ในการบรการจดการการทองเทยวอยางยงยน อพท. มการท างานรวมกบทงภาคเอกชนและภาครฐ ภายใตนโยบาย Co-Creation ทใหทกภาคสวนรวมคด รวมวางแผน รวมปฏบต รวมรบผดชอบ และรวมไดรบ


ผลประโยชน ดงตวอยางเชน พนทพเศษเมองเกานาน มการบรณาการท างานรวมกบองคกรภาค 17 องคกร เชน ส านกงานจงหวดนาน ส านกงานวฒนธรรมนาน ภาคพฒนาเมองนาน ส านกศลปากรท 7 นาน องคกรปกครองสวนทองถน และเครอขายชมชนในพนทพเศษ หรอการท างานระหวางทงภาครฐและภาคเอกชน เชน อพท. กระทรวงวฒนธรรม และการทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ไดด าเนนการรวมกบภาคเอกชน ซงเปนกลมธรกจตางๆ เชน ธนาคารกสกรไทย, บรษทบญรอดบรวเวอรร จ ากด, นกแอร, แอรเอเชย เปนตน ตลอดจนการท างานรวมกบหนวยงานการศกษา เชน คณะคณะวนเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เพอพฒนาแหลงทองเทยวพหางนาค พนทพเศษเมองโบราณอทอง หรอการมสวนรวมของภาคเครอขายตางๆ เชน มหาวทยาลยราชภฏเลย การศกษานอกโรงเรยน (กศน.) รวมกบหนวยงานเอกชน เชน ปตท. และซพ เปนตน

IN-A2.c. The tourism organization is suited to the size and scale of the destination มองคกรเพอการทองเทยวทมขนาดและระดบทเหมาะสมกบสถานททองเทยว

อพท. ไดจดตงส านกงานพนทพเศษขนในจงหวดตางๆ (พนทพเศษ 1, 3, 4, 5, 6 และ 7) รวมถงส านกสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน (สทช.) เพอใหเหมาะสมกบการบรหารจดการพนททองเทยวอยางเหมาะสม และในสวนพนทพเศษยงมการแบงเขตพนทยอยเพอการบรหารจดการทคลองตวมากขน

IN-A2.d. Individuals within the tourism organization have assigned responsibilities for sustainable tourism พนกงานในองคกรการทองเทยวไดรบหมอบหมายใหรบผดชอบในเรองการทองเทยวอยางยงยน

ในประเดนเกยวของกบการจดการพนกงานใหมหนาทรบผดชอบการทองเทยวอยางยงยน อพท. มการด าเนนงานใน 2 สวนคอ ในสวนแรก การมโครงสรางองคกรทแบงฝายส าหรบรบผดชอบดานการทองเทยวอยางยงยน เชน อพท.เมองเกานาน มโครงสรางองคกรทมฝายงานสงเสรมการทองเทยวอยางยงยนโดยเฉพาะหรอเจาหนาท อพท. มหนาทเปนผประเมนสถานประกอบการและครวเรอน เพอน าไปสการพฒนาใหเกาะลานไดกลายเปนแหลงทองเทยวระดบสากลทเปนมตรตอสงแวดลอม และในสวนทสอง อพท. มนโยบายหรอกจกรรมทสรางเสรมศกยภาพบคลากรทเกยวของกบการทองเทยวอยางยงยน เชน ในยทธศาสตรท 6 แผนแมบทการท างานของ อพท. มการใหบรการดานองคความรและการเพมขดความสามารถบคลากรเพอพฒนาพนททองเทยวอยางยงยน มการพฒนาบคลากร อพท. ใหมความรและประสบการณดานการทองเทยวอยางยงยน เพอเพมประสทธภาพการปฏบตงานใหสงขนอยางตอเนอง หรอการจดกจกรรมพฒนาศกยภาพผน าของชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน อพท. และกจกรรมแลกเปลยนเรยนรและศกษาดงาน เพอใหผน าชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนไดมความร ความเขาใจ และทกษะทจ าเปนส าหรบการบรหารจดการการทองเทยวโดยชมชนอยางยงยน และสามารถถายทอดความรทไดรบจากการอบรมครงนใหแกสมาชกชมรมได


IN-A2.e. The tourism organization is appropriately funded องคกรเพอการทองเทยวไดรบการสนบสนนทางงบประมาณอยางเหมาะสม ในการบรหารจดการการทองเทยวอยางยงยน อพท. ไดรบการสนบสนนงบประมาณหลกจากรฐบาลในฐานะทเปนองคการมหาชน ในขณะเดยวกน อพท. เอง ยงมหนาทในการสนบสนนงบประมาณตอหนวยงานภาค อาท เชน ภายใตยทธศาสตรท 4 ของแผนแมบท อพท. มการจดตงกองทนอนรกษการทองเทยวเมองมรดกโลกอยางยงยน และการสนบสนนกลไกของสถาบนการเงน และกองทนตางๆ ทมอย เชน กองทนเพอสงเสรมการทองเทยวไทยกองทนสงแวดลอม กองทนเพอการอนรกษพลงงาน เปนตน A3 Monitoring: The destination has a system to monitor, publicly report, and respond to environmental, economic, social, cultural, tourism, and human rights issues. The monitoring system is reviewed and evaluated periodically.

IN-A3.a. Active monitoring and public reporting of environmental, economic, social, cultural, tourism and human rights issues มการตรวจสอบและรายงานตอสาธารณชนในประเดนในดานสงแวดลอม เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม การทองเทยวและสทธมนษยชน

อพท. มการด าเนนงานตรวจสอบและรายงานตอสาธารณชนในประเดนในดานสงแวดลอม เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ทเกยวของกบการทองเทยวอยางยงยน ไมวาจะเปนโครงการประเมนผลการสงเสรมการการพฒนาสถานประกอบการทเปนมตรกบสงแวดลอม มการประเมนศกยภาพชมชนตนแบบของ อพท. ตามเกณฑมาตรฐานแหลงทองเทยวโดยชมชน หรอมรายงานการส ารวจความอยดมสขของประชาชนในเขตพนทพเศษทง 6 พนท ซงเปนการตรวจสอบและรายงานผลในประเดนดานสงคม เศรษฐกจ และการลงพนทประเมนและตรวจสอบพฒนาการของชมรมฯ โดยทมคณะกรรมการรบรองแหลงทองเทยวชมชนในดานตางๆ เชน สงคม วฒนธรรม เปนตน

IN-A3.b. Monitoring system is reviewed and evaluated periodically มระบบการตรวจสอบทไดรบการพจารณาและประเมนผลเปนระยะๆ

การด าเนนการของ อพท. มการระบบการตรวจสอบทไดรบการพจารณาและประเมนผลเปนระยะๆ ดงเชน การด าเนนการจดตงคณะท างานในการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ คอ คณะประสานงานการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามแผนแมบทบรณาการการบรหารพฒนาพนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร มการจดท าแผนปฏบตการปองกนและปราบปรามการทจรตของ อพท. ประจ าป 2559 มการตดตามรวบรวมแผนงานและผลการด าเนนกจกรรมสงเสรมการพฒนา


สถานประกอบการทพกเปนมตรตอสงแวดลอมของส านกงานพนทพเศษ ตลอดจนการมการบรหารและตดตามงบประมาณอยางโปรงใสและมธรรมาภบาล

อยางไรกตาม ในเกณฑน ควรจะหมายถงการย าวาระบบการตรวจสอบการท างานในหมวด A3.a. เปนการตรวจสอบทมการประเมนผลเปนระยะๆ ซงในกจกรรมโครงการของ อพท. อาจยงมไมการด าเนนงานตาม เกณฑ A3.b. อยางชดเจน

IN-A3.c. Tourism impact mitigation procedures funded and active มกระบวนการเยยวยาผลกระทบจากการทองเทยวทไดรบการสนบสนนทางการเงนและมความรวดเรว

อพท. ไดมกระบวนการเยยวยาผลกระทบจากการทองเทยวทไดรบการสนบสนนทางการเงนและมความรวดเรวดงเชน การจดตงกองทนอนรกษการทองเทยวเมองมรดกโลกอยางยงยน และการสนบสนนกลไกของสถาบนการเงน และกองทนตางๆ ทมอย เชน กองทนเพอสงเสรมการทองเทยวไทยกองทนสงแวดลอม กองทนเพอการอนรกษพลงงาน หรอการมกองทนทเออประโยชนตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของชมชน A4 Tourism seasonality management: The destination dedicates resources to mitigate seasonal variability of tourism where appropriate, working to balance the needs of the local economy, community, cultures and environment, to identify year-round tourism opportunities.

IN-A4.a. Specific strategy for marketing off-season events and attracting year round visitors มกลยทธ มาตรการทจะท าการตลาดนอกฤดกาลทองเทยวและดงดดนกทองเทยวตลอดป

อพท. และพนทพเศษมกจกรรมหรอโครงการทมงหมายสงเสรมการทองเทยวนอกฤดกาลการทองเทยวหรอสงเสรมการทองเทยวตลอดป เชน การสรางกจกรรมในแตละพนทหรอแตละชมชนเพอพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทไมซ ากน มกจกรรมสงเสรมการตลาดผานการออกงานแสดงการสงเสรมการทองเทยวรวมกบเทศบาล เพอดงดดนกทองเทยวนอกฤดกาลการทองเทยว รวมถงการศกษาแนวโนมดานการตลาดนอกชวงฤดทองเทยว เชน การทองเทยวทางเรอในแมน าโขงเพอใหทราบจ านวนและกลมนกทองเทยว ตลอดทงสภาพกจกรรมรปแบบ และโครงขายการทองเทยวทเกยวของ รวมไปถงวางแผนวธการดงดดนกทองเทยวใหมาเทยวในชวงนอกฤดทองเทยวเพมขน A5 Climate change adaptation: The destination has a system to identify risks and opportunities associated with climate change. This system encourages climate change adaptation strategies for development, siting, design, and management of facilities.


The system contributes to the sustainability and resilience of the destination and to public education on climate for both residents and tourists.

IN-A5.a. Current system for climate change adaptation and risk assessmentn มระบบงานปจจบนทปรบตวตอการเปลยนแปลงของสภาพอากาศและมการจดการความเสยง

อพท. ไมมระบบทจดการตอการเปลยนแปลงของสภาพอากาศและมการจดการความเสยงทเปนปจจบนโดยตรง หากแต อพท. มแผนการจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.2555-2559 ในยทธศาสตรการเตรยมความพรอมเพอรบมอกบความเสยงจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยธรรมชาต หรอนโยบายทสนบสนนใหผประกอบการใหมการใชพลงงานทางเลอกทดแทนพลงงานหลก เพอปองกนสภาวะโลกรอน

IN-A5.b. Laws or policies to mitigate climate change and encourage technologies to mitigate climate change มกฎหมายหรอนโยบายทบรรเทาการเปลยนแปลงของสภาพอากาศและสนบสนนเทคโนโลยทบรรเทาการเปลยนแปลงของสภาพอากาศ

อพท. ไดมนโยบายทบรรเทาการเปลยนแปลงของสภาพอากาศและสนบสนนเทคโนโลยทบรรเทาการเปลยนแปลงของสภาพอากาศ อาท เชน แนวคดปกปองสภาพภมอากาศเขากบการจดท าแผนและการจดการการทองเทยวโดย อพท. รวมกบองคกรความรวมมอระหวางประเทศของเยอรมน (GIZ) จดท าแผนรองรบภยธรรมชาตหรอความเสยงทอาจจะเกดขน

IN-A5.c. Program to educate and raise awareness among the public, tourism enterprises, and visitors about climate change มโครงการทใหความรและสรางความตระหนกตอการเปลยนแปลงของสภาพอากาศใหกบประชาชน ผประกอบการทองเทยว และนกทองเทยว

อพท. มโครงการทใหความรและสรางความตระหนกตอการเปลยนแปลงของสภาพอากาศใหกบประชาชน ผประกอบการทองเทยว และนกทองเทยว อาท เชน กจกรรมตองการปลกฝงจตส านกใหแกนกทองเทยวและประชาชนเมองนานใหรบรและตระหนกถงการลดภาวะโลกรอนผานกจกรรม การทองเทยวแบบคารบอนต า (Low Carbon Tourism) และสถานประกอบการทเปนเครอขายของ อพท. มการรบรและเขาใจเกยวกบการทองเทยวแบบคารบอนต ามากยงขน ตลอดจนน าแนวทางไปพฒนาปรบปรงการใหบรการแบบคารบอนต าแกนกทองเทยวตอไป หรอการมโครงการทใหความรและสรางความตระหนกตอการเปลยนแปลงของสภาพอากาศใหกบผประกอบการทองเทยวโดยตรง เปนตน


A6 Inventory of tourism assets and attractions: The destination has an up-to-date, publicly available inventory and assessment of its tourism assets and attractions, including natural and cultural sites.

IN-A6.a. Current inventory and classification of tourism assets and attractions including natural and cultural sites จดท ารายการแหลงทองเทยว(สะสม)และความนาสนใจของแหลงทองเทยว และจดกลมสถานททองเทยวและทรพยสนทางการทองเทยวทนาสนใจทงทางธรรมชาตและวฒนธรรมใหเปนปจจบน

อพท. ไดสรางสรรคและจดท ารายการกจกรรมการทองเทยวใหสอดคลองกบความสนใจและความตองการของนกทองเทยวแตละกลมเปาหมายและใหสอดคลองกบทรพยากรทองเทยวทมอยในแตละพนท โดย อพท. ไดด าเนนการจดท ารายการสงทนาสนใจในแตละชมชนทองเทยว เพอเปนฐานทรพยากรทองเทยวโดยชมชนแกนกทองเทยวและเพอออกแบบกจกรรมทองเทยวใหสอดคลองกบวถชวตของคนในแตละทองถน เชน กจกรรมการเดนปาศกษาธรรมชาต กจกรรมท าอาหารพนบาน กจกรรมหาปลา กจกรรมทอผา เปนตน

อพท. ยงไดจดท าเสนทางทองเทยวหรอกจกรรมการทองเทยวในรปแบบตางๆ เพอตอบสนองรปแบบการทองเทยวของนกทองเทยวแตละกลม ไมวาจะเปนการทองเทยวเชงวฒนธรรม การทองเทยวเชงนเวศนและผจญภย และการทองเทยวแบบคารบอนต า (Low Carbon Tourism) โดยแตละเสนทางการทองเทยวจะมทรพยากรทองเทยวและกจกรรมการทองเทยวทแตกตางกน เชน เสนทางการทองเทยว “จตวญญาณเมองดานซาย (Spirit of Dansai)” และเสนทางการทองเทยวเชงสรางสรรค “จากดนถงดวงดาว (อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร)” เปนตน

ในสวนของการบรหารจดการขอมลแหลงทองเทยว อพท. ไดด าเนนการในหลายๆ รปแบบ โดยมการจดท าแผนทชนดตางๆ เพอตอบสนองความตองการของนกทองเทยว เชน แผนทเสนทางการทองเทยวซงเชอมโยงแหลงทองเทยวแมน าโขง แผนทการเดนทางดวยจกรยานในแตละพนทพเศษ และแผนทแสดงผลตภณฑหรอสนคาทมความโดดเดนในพนท และยงไดมการจดท าชดองคความร คมอ หรอแผนพบประชาสมพนธใหสอดคลองกบรปแบบของกจกรรมทองเทยว เชน คมอนกทองเทยวลดโลกรอน ชดองคความรเกยวกบวดตางๆ ในพนทเมองเกานาน นอกจากน ยงมการจดเกบขอมลสถานททองเทยวและเสนทางการทองเทยวไวภายในแอปพลเคชน โดยมการจดท าแอปพลเคชน ชอ “Smart Pattaya Application” ซงเปนแอปพลเคชนทเกบขอมลแหลงทองเทยวตางๆ ในพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง A7 Planning Regulations: The destination has planning guidelines, regulations and/or policies that require environmental, economic, and social impact assessment and integrate sustainable land use, design, construction, and demolition. The guidelines,


regulations and/or policies are designed to protect natural and cultural resources, were created with local inputs from the public and a thorough review process, are publicly communicated, and are enforced.

IN-A7.a. Planning or zoning guidelines, regulations and/or policies that protect natural and cultural resources มการก าหนดแผน แนวทางการจดโซนนง ขอบงคบและนโยบายเพอปกปองทรพยากรทางธรรมชาตและวฒนธรรม

อพท. ไดจดโซนนงเพอปกปองทรพยากรทางวฒนธรรม ในสวนของพนทอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร โดย อพท.ไดมการก าหนดพนทเพอการพฒนา และเปนการอนรกษสภาพทางกายภาพของโบราณสถานและฟนฟสภาพโบราณสถานตามหลกฐานทางโบราณคดและประวตศาสตร มการก าหนดเขตการจดการพนทพเศษอทยานประวตศาสตร-เมองมรดกโลก มการจดการพนทเขตการจดการพนทพเศษอทยานประวตศาสตร-เมองมรดกโลก มการจดท าแผนการพฒนาพนทอทยานประวตศาสตร มการจดโซนการใหบรการทไมรบกวนศาสนสถานของชมชน ในสวนของพนทอ าเภอดานซายนน อพท. ไดมการจดท าแผนผงและโซนนงโดยละเอยดของพพธภณฑของแตละทองถน และ ในสวนของพนทเมองเกานาน อพท. ยงมโครงการผลกดนใหออกเทศบญญตควบคมอาคารเทศบาลเมองนาน และ โครงการใหความคมครองแก โบราณสถาน เพอปกปองทรพยากรทางวฒนธรรมในพนทเมองเกานานตอไป

ในสวนของการจดโซนนงเพอปกปองทรพยากรทางธรรมชาต อพท. ไดมการแบงพนทใหเหมาะสมเปนสดสวนส าหรบพนทธรรมชาตทควรสงวนไวในพนทพเศษเพอการทองเทยวหมเกาะชางและพนทเชอมโยง มการจดท าเสนทางจกรยานซงเปนเสนทางทเปนมตรกบสงแวดลอม ไมท าลายธรรมชาต ในหลายๆพนท เชน จดท าโซนและเสนทางการปนจกรยานทองเทยวตามแคมเปญ “แอวนานมวนใจ” และอพท.ยงไดท าการจดกลมพนททมศกยภาพในการเปนศนยบรการจดการขยะมลฝอยและจดล าดบความส าคญของพนทการจดการขยะมลฝอยเพอพจารณาเทคโนโลยทเหมาะสมในการจดการขยะมลฝอย นอกจากน อพท.ไดมการจดท าเกณฑมาตรฐานสถานประกอบการและครวทเปนมตรตอสงแวดลอมในพนทเกาะลาน เพอพฒนาเกาะลานใหเปนแหลงทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอมในระดบสากลตอไป

IN-A7.b. Guidelines, regulations, and/or policies that address sustainable land use, design, construction, and demolition มแนวทาง ขอบงคบ และ/หรอนโยบายทกลาวถงการใชทดนอยางยงยน การออกแบบ การสราง และการรอถอน

อพท. ไดมการก าหนดแนวทาง ขอบงคบหรอนโยบายทเกยวของกบการออกแบบ สราง รอถอน หรอการใชทดนอยางยงยน เชน มการก าหนดใหรปแบบสถาปตยกรรมอาคารและสงกอสรางในเขตพนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร ใหมรปแบบสถาปตยกรรมอาคารตามระเบยบกรม


ศลปากร วาดวยการอนญาตปลกสรางอาคารในเขตโบราณสถาน อทยานประวตศาสตรสโขทย และอทยานประวตศาสตรศรสชนาลย พ.ศ. 2552 และมการก าหนดระยะหางของอาคารทจะกอสรางใหหางจากโบราณสถาน 20 เมตร หรอตามความเหมาะสม และยงก าหนดใหมแนวเขตกนชนโดยรอบโบราณสถาน หรอ ในสวนของพนทพเศษเมองโบราณอทองนน อพท. ไดท าแผนงานการใชประโยชนทดนและพฒนาชมชนและจดท ามาตรฐานตามการกอสรางโดยค านกถงหลกปฏบต เกณฑ มาตรฐานหรอรายละเอยดขอก าหนดตาม ระเบยบของทางราชการ

อพท. ยงไดท าการส ารวจและศกษากอนจะมการกอสราง ปรบปรง หรอรอถอน เชน มการศกษาการออกแบบและกอสรางเพอพฒนาพนทเกาะชางใหเปนแหลงทองเทยว หรอมการส ารวจพนทของพพธภณฑเพอออกแบบและปรบปรงพพธภณฑมชวตในพนทพเศษเลย เปนตน

IN-A7.c. Planning guidelines, regulations, and/or policies were created with local inputs from the public and a thorough review process มการรบฟงความคดเหนของคนในชมชนในการวางแนวทางปฏบต ขอบงคบ และ/หรอนโยบายตางๆ และมกระบวนการพจารณา

อพท. ไดมการจดประชมปรกษาหารอกบผมสวนไดสวนเสยหรอคนในชมชน เพอรวมวางแนวทางปฏบตตางๆ เชน มการประชมจดท าแผนพฒนากลมผผลตน าออยโบราณรวมกบหนวยงานทเกยวของ เพอรบฟงขอคดเหนเรองแนวทางการด าเนนกจกรรมทสอดคลองกบวตถประสงคของโครงการจดตงวสาหกจชมชน และรวมจดท าแผนปฏบตการกจกรรมโครงการ มการจดประชมรบฟงความคดเหนและจดท าแผนการฝกอบรมใหความรเรองการใหบรการทพกแบบโฮมสเตย (HOME STAY) แกสมาชกกลมทองเทยวโดยชมชนและจดเวทระดมความคดเพอทบทวนความพรอมในการใหบรการทพกสมผสวฒนธรรมชนบทบานบอสวก มการสรางความเขาใจเกยวกบแคมเปญ “แอวนานมวนใจ” โดยการจดเวทแลกเปลยนและจดประชมสนทนากลม (Focus group) กบกลมผประกอบการ มการเปดเวทระดมสมองใหชาวบานไดมสวนรวมในการแสดงความคดเหนตอการบรหารจดการชมชนทอยรมน าเจาพระยา เพอคงความอดมสมบรณของตนไม และความสมบรณของวฒนธรรมวถชวตพนบาน

อพท. ไดรบฟงความคดเหนของคนในชมชนทมตอนโยบายหรอกฎระเบยบตางๆ เชน มการด าเนนการจดประชมประชาคมรบฟงความคดเหนการจดท าระบบสอความหมายการทองเทยวเชงพทธศาสนาและศลปวฒนธรรม มการจดประชมระดมความคดเหนกบประชาชนในพนทเกาะลานเพอสอบถามความคดเหนทประชาชนมตอโครงการการรบรองการพฒนาพนทเกาะลานเปนแหลงทองเทยวระดบสากลทเปนมตรตอสงแวดลอม มการเชญตวแทนจากชมชนมารวมกนพจารณา “(ราง) ระเบยบ ขอบงคบ ชมรมเครอขายสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน แกไขครงท 1” ในการประชมเพอสรางเสรมชมรมเครอขายสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน และมการสนทนาและแลกเปลยนความคดเหนวตถประสงคของการท างานกบตวแทน


ชมชนหรอเจาของกจกรรมเพอสรางความเขาใจและเหนชอบรวมกนของเปาหมายและทศทางของการท างานตามโครงการตนแบบการทองเทยวเชงสรางสรรค เปนตน

IN-A7.d. Planning guidelines, regulations, and/or policies are publicly communicated and are enforced มแนวทางปฏบต ขอบงคบ หรอ/และนโยบายทมการประชาสมพนธตอสาธารณชนและมการบงคบใช

อพท. ไดมการประชาสมพนธแนวทางปฏบต ขอบงคบหรอนโยบายตางๆ ใหผทมสวนเกยวของและประชาชนไดรบรถงแนวทางอนน าไปสการน าแผนหรอนโยบายไปปฏบตจรง เชน มการจดกจกรรมแลกเปลยน “เฮยนฮ ฮวมใจ” เพอพฒนาต าบลบอสวก เพอสรางการมสวนรวมในการพฒนาการทองเทยวเมองนานกบภาคเครอขาย มการจดประชมกบผมสวนเกยวของทงจากทางภาครฐ เอกชน องคกรปกครองสวนทองถน องคกรพฒนาเอกชนสถาบนการศกษา ผแทนทองถน และผน ากลมอาชพตางๆ ทมบทบาทตอการพฒนาพนทตลอดจนประชาชนทวไปเพอแนะน าและประชาสมพนธโครงการรบรองการพฒนาพนทเกาะลานเปนแหลงทองเทยวระดบสากลทเปนมตรตอสงแวดลอม มการจดกจกรรมเพอเผยแพรผลการศกษาจากโครงการด าเนนกจกรรมเปรยบเทยบการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากกจกรรมการทองเทยวในเสนทางทองเทยวของจงหวดเลยใหกบเจาหนาทจาก อพท. และภาคทเกยวของ และมการน าเสนอระบบสนบสนนการคดค านวณคาคารบอนไดออกไซดในรปของโปรแกรมทใชงานไดงาย ไมซบซอน เพอใหทางสมาชกของสมาคมฯ บรษทน าเทยว หรอนกทองเทยว สามารถทดลองกรอกขอมลแผนการเดนทางและกจกรรมการทองเทยวบนเสนทางเพอค านวณปรมาณการปลดปลอยคารบอนจากการเดนทางไปทองเทยวเสนทางอนๆ ได เพอน าไปสการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนอยางเปนรปธรรมตามนโยบายการทองเทยวแบบคารบอนต าของ อพท. เปนตน A8 Access for all: Where appropriate, sites and facilities, including those of natural and cultural importance, are accessible to all, including persons with disabilities and others who have specific access requirements. Where such sites and facilities are not immediately accessible, access is afforded through the design and implementation of solutions that take into account both the integrity of the site and such reasonable accommodations for persons with access requirements as can be achieved.

IN-A8.a. Policies supporting access to tourist sites and facilities, including those of natural and cultural importance, for individuals with disabilities and others who have specific access requirements, where appropriate นโยบายทสนบสนนผพการและบคคลทตองไดรบ


ความชวยเหลอเปนพเศษใหสามารถเขาถงแหลงทองเทยวและสงอ านวยความสะดวกตางๆ ทงแหลงทองเทยวเชงธรรมชาตและวฒนธรรม

อพท. มนโยบายทสนบสนนผพการและบคคลทตองไดรบความชวยเหลอเปนพเศษใหสามารถเขาถงแหลงทองเทยวและสงอ านวยความสะดวกตางๆ ในแหลงทองเทยว เชน จากโครงการออกแบบรายละเอยดและประมาณการคากอสรางการพฒนาแหลงทองเทยวทางน าเมองโบราณอทอง มการใชหลกการออกแบบทเรยกวา “Universal Design” คอ มการใชหลกการการออกแบบทขจดสงกดขวางระหวางทางเพอใหผพการสามารถด าเนนชวตและรวมกจกรรมได รวมถงการออกแบบใหมความยดหยน คอ สามารถใชงานไดทงผใชงานทถนดขวาและถนดซาย

IN-A8.b. Accessibility solutions are designed to take into account the integrity of the site while making reasonable accommodation for people with disabilities การสรางสงอ านวย ความสะดวกใหกบผพการโดยตองค านงถงความกลมกลนกบสถานททองเทยวแหงนน

อพท. มแผนทจะสรางสงอ านวยความสะดวกใหกบผพการทมความกลมกลนกบแหลงทองเทยว เชน มแผนการทจะสรางสงอ านวยความสะดวกใหกบผพการ เชน ทางลาด ในโครงการออกแบบและปรบปรงพพธภณฑมชวตทองถน โดยการออกแบบและการกอสรางจะค านงถงความเหมาะสมและความสอดคลองกบลกษณะภมทศนของพพธภณฑดวย A9 Property acquisitions: Laws and regulations regarding property acquisitions exist, are enforced, comply with communal and indigenous rights, ensure public consultation, and do not authorize resettlement without prior informed consent and/or reasonable compensation.

IN-A9.a. Policy or legislation, including enforcement provisions, exist การมนโยบายหรอกฎหมาย รวมถงบทบญญตตางๆ

อพท. มนโยบายหรอกฎหมาย รวมถงบทบญญตทเกยวของกบกรรมสทธในทดนในพนทพเศษเพอการทองเทยว เชน ในเขตพนทอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย–ก าแพงเพชร ไดมการใชกฎหมายผงเมองซงประกาศใหทงพนทเมองและเขตอรญญก เปนพนทประเภทอนรกษเพอสงเสรมเอกลกษณศลปวฒนธรรมไทย และมการใชกฎหมายควบคมอาคารบงคบใช ในยทธศาสตรท 1 ตามแผนแมบทบรณาการ การบรหารพฒนาพนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร มการเพมประสทธภาพของการบงคบใชกฎหมายในการคมครองและอนรกษโบราณสถานควบคไปกบการควบคมการพฒนาในเขตพนทพเศษฯให


สอดคลองกบภาพลกษณการเปนเมองมรดกโลก พฒนาและมการปรบปรงกฎหมาย ระเบยบและขอก าหนดทเกยวของ เพอกระตนใหเกดการลงทนตามแนวทางทก าหนด

IN-A9.b. Policy or legislation that considers indigenous rights, ensures public consultation and authorizes resettlement only when there is informed consent and/or reasonable compensation นโยบายหรอกฎหมายทค านงถงสทธของชนพนเมองโดยมการปรกษาหารอกบประชาชนและการบงคบใหออกจากพนทตามกฎหมาย เฉพาะกรณทไดรบการยนยอม และ/หรอมการจายคาชดเชยอยางสมเหตสมผล

ไมมการด าเนนงานตามตวชวดน A10 Visitor satisfaction: The destination has a system to monitor and publicly report visitor satisfaction, and, if necessary, to take action to improve visitor satisfaction.

IN-A10.a. Collection and public reporting of data on visitor satisfaction มการเกบขอมลความพงพอใจของนกทองเทยวและรายงานผลตอสาธารณชน

อพท. ไดท าการเกบขอมลความพงพอใจของนกทองเทยวในหลายรปแบบ ไมวาจะเปนในรปแบบของการจดท าสมดเยยม การเกบแบบสอบถามความพงพอใจ หรอการสมภาษณ เชน มการจดท าแบบสอบถามความพงพอใจของผเขารวมงานควฮอมของดชมชนในเวยง มการจดท าแบบสอบถามเพอรวบรวมขอมลความคดเหนของผประกอบการและนกทองเทยวในตลาดยอนยคนครชม มการสมภาษณนกทองเทยวทมารวมงานเทศกาลศลปะ นาน ครงท 2 และมการพดคยแลกเปลยนขอคดเหนระหวางนกทองเทยวกบชมชนทมตอกจกรรมทองเทยวตางๆ ททางชมรมสงเสรมการทองเทยวชมชนไดก าหนดขน โดยหลงจากการส ารวจขอมลแลว อพท. ไดน าขอมลทไดไปวเคราะหทงเชงปรมาณและคณภาพ และสรปผลศกษาความพงพอใจของนกทองเทยว เพอน าไปสการพฒนาโครงการหรอปรบปรงแผนพฒนาการทองเทยวใหตอบสนองความตองการของนกทองเทยวตอไป

IN-A10.b. System to take action to improve visitor satisfaction based on monitoring information มระบบทน าขอมลจากการสงเกตการณมาปรบปรงพฒนาในดานความพงพอใจของนกทองเทยว

อพท. ไดมการน าขอมลทไดจากการส ารวจความพงพอใจของนกทองเทยวมาปรบปรงพฒนาการทองเทยว โดยมการศกษาความตองการและความพงพอใจของนกทองเทยว และน าผลขอมลทไดจากการศกษามาจดท าแผนพฒนาการทองเทยวใหสอดคลองและตอบสนองความตองการของนกทองเทยวมาก


ยงขน มการแลกเปลยนความคดเหนกบนกทองเทยวทมตอกจกรรมการทองเทยวโดยชมชนแตละกจกรรมและมการน าขอเสนอแนะทไดจากนกทองเทยวมาปรบปรงกจกรรมทองเทยวใหมความเหมาะสมและตรงกบความตองการของนกทองเทยวมากยงขน ไมวาจะเปนในสวนของกจกรรมการทองเทยว วธการเดนทาง ทพก อาหาร นกสอความหมาย หรอสงอ านวยความสะดวกในแหลงทองเทยวตางๆ เพอสรางความประทบใจใหกบนกทองเทยวทมาทองเทยวในชมชนทองเทยวตางๆ นอกจากน อพท. ไดปรบปรงการด าเนนงานเพอใหผรบบรการเกดความพงพอใจมากขน A11 Sustainability standards: The destination has a system to promote sustainability standards for enterprises consistent with the GSTC Criteria. The destination makes publicly available a list of sustainability certified or verified enterprises.

IN-A11.a. Industry-supported sustainable tourism certification or environmental management system การรบรองอตสาหกรรมทสนบสนนการทองเทยวอยางยงยนหรอมระบบการจดการ สงแวดลอม

อพท. ไดใหการรบรองอตสาหกรรมทมระบบการจดการสงแวดลอมทน าไปสการทองเทยวอยางยงยน โดยมการออกใบรบรองมาตรฐานและมอบตราสญลกษณ “Koh Larn Green Island” ใหกบผประกอบการทเขารวมโครงการการรบรองการพฒนาพนทเกาะลานเปนแหลงทองเทยวระดบสากล ทเปนมตรตอสงแวดลอม มการประเมนผประกอบการทเปนภาคเครอขายในพนทเกาะชางและพนทเชอมโยงทเกยวของกบการทองเทยวแบบ “Low Carbon Tourism” โดยผประกอบการทผานเกณฑการประเมนนนจะไดรบการรบรองวาสถานประกอบคารบอนต า (Low Carbon) ซงมการประกอบการทเปนมตรกบสงแวดลอม มเกณฑการตรวจสอบคณภาพดานสงแวดลอมของสถานประกอบการทองจากเกณฑระดบสากล เชน จากองคกรการทองเทยวโลก หรอมาตรฐานสากล ISO เพอประเมนสถานประกอบการตามโครงการรสอรทสเขยว และมการประเมนผประกอบการทพกและรานอาหารสเขยวซงเขารวมแคมเปญ Low Carbon เปนตน

IN-A11.b. Sustainable tourism certification or environmental management system recognized by the GSTC มการรบรองการทองเทยวอยางยงยนหรอระบบการจดการดานสงแวดลอมทไดรบการยอมรบตามมาตรฐาน GSTC

อพท.ไดเขารวมเปนภาคกบองคกรเกยวกบการทองเทยวอยางยงยนในระดบสากล เชน GSTC และUNWTO และไดมการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนหรอรบรองมาตรฐานการจดการดานสงแวดลอม โดยใชแนวทางปฏบตและเกณฑมาตรฐานทไดรบการยอมรบตามมาตรฐานของ GSTC โดย อพท. ไดด าเนนการพฒนาชดองคความรตามกรอบของ GSTC เพอน าชดองคความรนนไปเผยแพรกบผประกอบการ ชมชน และ


นกทองเทยว เพอน าไปสการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน มการจดท าชดองคความรดานการด าเนนงานของ อพท.ซงขอมลการด าเนนงานตางๆ จะถกสงเคราะหภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (The Global Sustainable Tourism Council Criteria: GSTC Criteria) และมการน าเกณฑ GSTC เขามาเปนเกณฑชวดในการรบรองมาตรฐานแหลงทองเทยวโดยชมชนของ อพท. เปนตน

IN-A11.c. Monitoring of tourism business participation in tourism certification or environmental management system การตรวจสอบการมสวนรวมของภาคธรกจในอตสาหกรรมการทองเทยวทไดรบการรบรองหรอมระบบการจดการสงแวดลอม

อพท. ไดตรวจสอบการมสวนรวมของภาคธรกจทองเทยวในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนและท าการตรวจสอบระบบการจดการดานสงแวดลอมของภาคธรกจในพนทพเศษ เชน มการประเมนและจดระดบสถานประกอบการทเปนมตรตอสงแวดลอมในพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยงและในพนทเกาะลานซงอยในพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง เพอพฒนาการจดการดานสงแวดลอมในสถานประกอบการใหเปนมตรตอสงแวดลอม ซงเกณฑการประเมนถกพฒนาขนจากเกณฑมาตรฐานระดบโลกตางๆ ในสวนของผลการประเมนจะแบงสถานประกอบการออกเปน 4 ระดบ ไดแก ระดบ Bronze Silver Gold และ Platinum หลงจากการประเมนจะมการออกใบรบรองมาตรฐานใหกบสถานประกอบการ เพอเปนการรบรองวาสถานประกอบการนนไดมสวนรวมในการรกษาสงแวดลอมเพอพฒนาการทองเทยวอยางยงยน เปนตน

IN-A11.d. Publicly available list of sustainably certified or verified enterprises การเปดเผยรายชอผประกอบการทผานการตรวจสอบหรอรบรองดานการพฒนาอยางยงยนตอสาธารณชน

อพท. ไดท าการเปดเผยรายชอสถานประกอบการทผานการตรวจสอบหรอผานการรบรองดานการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน เชน มการเปดเผยรายชอรสอรททไดรบรางวลตางๆ ทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอม มการรบรองและเปดเผยรายชอสถานประกอบการคารบอนต า (Low Carbon) ซงผานเกณฑการประเมนท อพท. เปนผก าหนด มการรบรองและเปดเผยรายชอสถานประกอบการทเปนมตรตอสงแวดลอม และมการมอบใบรบรองและตราสญลกษณ Koh Larn Green Island ใหกบสถานประกอบการในพนทเกาะลานทมการด าเนนงานทเปนมตรตอสงแวดลอม มการเปดเผยรายชอสถานประกอบการในพนทเมองเกานานทเขารวมแคมเปญ “แอวนานมวนใจ” ซงเปนกจกรรมการทองเทยวแบบคารบอนต า (Low Carbon Tourism) โดยนกทองเทยวสามารถเลอกเขาพกและรบประทานอาหารในสถานประกอบการตามรายชอดงกลาว เปนตน A12 Safety and security: The destination has a system to monitor, prevent, publicly report, and respond to crime, safety, and health hazards.


IN-A12.a. On-going compulsory inspections of fire, food hygiene, and electricity safety for tourism properties มการตรวจสอบคณสมบตดานการทองเทยวในดานอคคภย สขลกษณะของอาหาร และความปลอดภยทางไฟฟาทจ าเปนตองท าอยางตอเนอง

อพท. ไดสนบสนนดานความปลอดภยและความมนคง โดยมการน าประเดนดานการบรการและความปลอดภยไปรวมพจารณาเพอรบรองการเปนแหลงทองเทยวโดยชมชน โดยอพท. ไดน าประเดนดานอคคภยมารวมพจารณาในการวางแผนหรอการก าหนดเกณฑพจารณาตางๆ เชน มการก าหนดใหการมยานพาหนะทเตรยมพรอมใหบรการในกรณเกดเหตฉกเฉน การซอมปองกนและระวงเหตอคคภยและอบตภยอยางสม าเสมอ เปนเกณฑหนงทอพท. ใชพจารณาตามโครงการรสอรทสเขยว หรอมการพจารณาถงความพรอมของแหลงทองเทยวในการรบมอกบอคคภยในโครงการออกแบบรายละเอยดและประมาณการคากอสรางการพฒนาแหลงทองเทยวทางน าเมองโบราณอทอง โดยแหลงทองเทยวนนตงอยใกลสถานดบเพลงและแหลงน าซงมน าตลอดป จงสามารถตรวจสอบและรบมอกบอคคภยไดอยางรวดเรว

ในดานสขอนามย อพท. ไดด าเนนการในหลายๆดาน เชน มการสนบสนนใหชมชนทองเทยวหรอสถานประกอบทด าเนนการในพนทพเศษเพอการทองเทยวโดยการน าผกปลอดสารพษมาประกอบอาหารส าหรบใหบรการแกนกทองเทยว มการตรวจสอบคณภาพของอาหารพนบานทเขารวมประกวดในโครงการการประกวดอาหารเมองโบราณอทองใหมความปลอดภยและถกตองตามหลกโภชนาการ และมการวางมาตรฐานส าหรบผประกอบการในเรองความปลอดภยและสขลกษณะตางๆ

ในดานความปลอดภยในสถานททองเทยว อพท. ไดท าการส ารวจเสนทางทองเทยวและปรบปรงใหมความปลอดภย เชน มการส ารวจเสนทางเดนขนน าตกทาเสนและด าเนนการปรบปรงทางเดนขนน าตกใหมความปลอดภยมากยงขน หรอมการรวมมอกบภาครฐอนๆ เชน กรมอทยานฯ ในการตรวจสอบความปลอดภยในเสนทางทองเทยวอทยานประวตศาสตร เปนตน

IN-A12.b. Safety precautions such as first aid stations at beaches/tourist attraction sites มการระมดระวงปองกนลวงหนาในดานความปลอดภย เชน มจดปฐมพยาบาลทชายหาด/แหลงทองเทยว

อพท. มการเฝาระวงและดแลดานความปลอดภยและความมนคงในแหลงทองเทยว โดยมมาตรการทเกยวของกบการปองกนแจงเตอนเหต และการระงบเหตในแหลงทองเทยว มมาตรการดานความปลอดภยในการใหบรการ เชน การจดมชชพหรอการตรวจตราภายในบรเวณพนทตลอดวน มการพฒนาระบบการชวยเหลอดแลปฐมพยาบาลใหมความถกตอง มการเตรยมพรอมดานการปฐมพยาบาลแก มการพฒนาโครงขายเพอการปองกนภยและชวยเหลอนกทองเทยว โดยมการจดฝกอบรมการกภยและคนหาผประสบภย


มการจดตงศนยบรการ และมการส ารวจความปลอดภยของเสนทางทองเทยวเปนระยะๆ เพอความปลอดภยของนกทองเทยว เปนตน

IN-A12.c. System to prevent and respond to crime มระบบทปองกนและตอบสนองตออาชญากรรม

อพท. ไดมแผนและการด าเนนงานเพอปองกนและตอบสนองกบเหตอาชญากรรมในพนทพเศษเพอการทองเทยว โดยมเปาหมายเพอดแลความปลอดภยในชวตและทรพยสนใหกบนกทองเทยว โดย อพท. ไดมการจดอบรมดานความปลอดภย การใชอปกรณ และการปองกนเหตฉกเฉนใหกบผทมสวนเกยวของ มการตรวจสอบและจดระเบยบภายในแหลงทองเทยวและเสนทางทองเทยวตางๆ มการเตรยมยานพาหนะทพรอมใหบรการกบนกทองเทยวในกรณเกดเหตฉกเฉน มการจดตงศนยบรการนกทองเทยว และมการวางแผนและซอมรบมอกบเหตการณไมคาดฝนทมผลตอความปลอดภยของนกทองเทยวอยางสม าเสมอ เปนตน

IN-A12.d. Taxi licensing system with clear pricing and an organized taxi dispatch system at points of visitor entry มระบบขนสงมวลชนทไดรบใบอนญาตทมการก าหนดราคาอยางชดเจน และมระบบตดตามขององคกรขนสงมวลชนจากจดทนกทองเทยวมาเยอน

อพท. ไดด าเนนการใหมการจดตงกลมของชาวบานเพอจดการการทองเทยวในพนทภปาเปาะ โดยมกลมรถอแตก ซงท าหนาทพานกทองเทยวขนไปชมววทวทศนบนภปาเปาะ และทางชมรมฯไมอนญาตใหนกทองเทยวใชพาหนะประเภทอนๆ โดยทางชมรมฯไดก าหนดคาโดยสาร 60 บาทตอคนและจะมมคคเทศกซงเปนคนในชมชนตดตามนกทองเทยวขนไปบนภปาเปาะดวย

IN-A12.e. Public reporting of safety and security มการรายงานตอสาธารชนในดานความปลอดภยและความมนคง

ไมมการด าเนนงานตามตวชวดน A13 Crisis and emergency management: The destination has a crisis and emergency response plan that is appropriate to the destination. Key elements are communicated to residents, visitors, and enterprises. The plan establishes procedures and provides resources and training for staff, visitors, and residents, and is updated on a regular basis.


IN-A13.a. Publicly available crisis and emergency response plan that considers the tourism sector มแผนรองรบกรณฉกเฉนและวกฤตซงค านงถงภาคการทองเทยวทเปดเผยตอสาธารชน

ในแผนยทศาสตรของ อพท. ไดมการก าหนดใหมการเตรยมความพรอมเพอการตอบสนองเหตการณฉกเฉนอยางฉบไว และเตรยมความพรอมในการกวนาศภยในภาวะฉกเฉน ซงแผนยทธศาสตรจะครอบคลมถงการเตรยมความพรอมดานการวางมาตรการปองกนและแกไขเมอเกดภาวะฉกเฉนและมาตรการฟนฟภายหลงเกดเหตการณ นอกจากนยงมการวางแผนเพอรองรบกรณฉกเฉนโดยชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน โดยมการวางแผนและประสานงานรวมกบกบต ารวจหรออาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน (อปพร.) ในชมชน มการจดท าแผนเพอปองกนน าทวม โดยมแผนใหมการสรางระบบระบายน า มการเพมจดระบายน าลงทะเลโดยการตดตงปมน า มการท า Box Converter และมการสรางสระเกบน า (แกมลง) เปนตน (แตไมมขอมลทชชดวาเปดเผยแผนรองรบกรณฉกเฉนตอสาธารณชนหรอไม)

IN-A13.b. Financial and human capital to implement the crisis and emergency response plan มทนทรพยและบคลากรทรองรบตามแผนรองรบกรณฉกเฉนหรอวกฤต

อพท. ไดเตรยมความพรอมเพอรบมอกบเหตการณฉกเฉนตางๆ เชน มการจดฝายพยาบาลและรกษาความสงบเรยบรอยภายในบรเวณทมการจดกจกรรมประเพณแปดเปงนมสการพระธาตเขานอยฯ นอกจากน ยงไดวางแนวทางการบรหารจดการในกรณฉกเฉนตางๆ โดยท างานรวมกบ อสม. และอปพร. มการจดเตรยมอปกรณส าหรบการปฐมพยาบาลและรถพยาบาลจากเทศบาลมาเตรยมพรอมส าหรบการสงตอผปวยไปยงโรงพยาบาลตอไป

IN-A13.c. Crisis and emergency response plan developed with input from the tourism private sector and includes communication procedures for during and after a crisis or emergency แผนรองรบกรณฉกเฉนหรอวกฤตทถกพฒนาขนจากการฟงความคดเหนของหนวยงานเอกชนในภาคทองเทยวรวมไปถงการสอสารใหขอมลระหวางกนระหวาง/หรอหลงจากเกดเหตฉกเฉนหรอวกฤต

อพท. ไดมการเตรยมความพรอมเพอรบมอกบกรณฉกเฉนรวมกบหนวยงานอนๆ เชน มการเขารวมอบรมความปลอดภยส าหรบการคมนาคมทางน ารวมกบส านกงานเจาทาภมภาค สาขาจงหวดตราด และการสรางการรบรตอแนวทางปฏบตรวมกนส าหรบเจาหนาทผใหบรการน าเทยว และบรเวณลานจอดรถ และซมรานคาจ าหนายผลตภณฑทองถนของแหงทองเทยวภปาเปาะ เปนตน


IN-A13.d. Crisis and emergency response plan provides resources and training for staff, visitors, and residents แผนรองรบกรณฉกเฉนหรอวกฤตไดจดใหมการจดหาเครองมอและมการฝกอบรมพนกงาน นกทองเทยว และประชาชน

อพท. ไดมการเตรยมความพรอมเพอรบมอกบกรณฉกเฉนโดยมการจดอบรมใหกบผทเกยวของ เชน มการเขารวมอบรมความปลอดภยส าหรบการคมนาคมทางน า รวมกบส านกงานเจาทาภมภาค สาขาจงหวดตราด เปนตน

IN-A13.e. Crisis and emergency response plan is updated on a regular basis แผนรองรบกรณฉกเฉนหรอวกฤตทมการปรบปรงใหทนสมยเปนประจ า

ไมมขอมลทแสดงวามการด าเนนงานตามตวชวดนอยางชดเจน A14 Promotion: Promotion is accurate with regard to the destination and its products, services, and sustainability claims. The promotional messages treat local communities and tourists authentically and respectfully.

IN-A14.a. Destination promotional messages that represent local communities and visitors authentically and respectfully. ขอความทใชในการประชาสมพนธสถานททองเทยวจะตองน าเสนอชมชนทองถนอยางแทจรงและใหความนบถอ

อพท. ไดด าเนนการประชาสมพนธกจกรรมการทองเทยวในหลายๆรปแบบ ไมวาจะเปนสอสงพมพ เชน แผนพบ โปสเตอร ปายประกาศตางๆ สอวทยโทรทศน สอประชาสมพนธทางอนเตอรเนต และมการจดงานแถลงขาวหรอจดประชมเพอประชาสมพนธกจกรรมทองเทยวกบผทมสวนเกยวของโดยตรง เพอใหนกทองเทยวและผทมสวนเกยวของไดรบขอมลขาวสารทมความถกตอง รวดเรวและเปนธรรม ซงขอความทจะใชในการประชาสมพนธจะตองสอใหเหนถงลกษณะกจกรรมทองเทยวและวถชวตของชมชนในแตละพนทอยางแทจรง และจะตองน าเสนอจดเดนหรอเอกลกษณของชมชนทองเทยวนนๆ นอกจากน ขอความทจะใชในการประชาสมพนธตองไดรบการยอมรบจากชมชนทองเทยวอกดวย ดงนน อพท. จงสนบสนนใหชมชนเปนผประชาสมพนธการทองเทยวผานโซเชยลเนตเวรคและท าการแนะน าสถานททองเทยวดวยตนเอง และมการเชญผทมสวนเกยวของมารวมตรวจสอบและปรบปรงขอความทใชในการประชาสมพนธอกดวย


IN-A14.b. Destination promotional messages that are accurate in their description of products and services. ขอความทใชในการประชาสมพนธสนคาและบรการในแหลงทองเทยวตองมความถกตอง

อพท. มการด าเนนการและตรวจสอบความถกตองของขอความทจะใชในการประชาสมพนธสนคาและบรการในแหลงทองเทยวในพนทพเศษเพอการทองเทยว โดยมการปรบปรงปายบอกเสนทางในแหลงทองเทยวทงแหลงทองเทยวหลกและแหลงทองเทยวรองใหเปนระบบเดยวกนและได มาตรฐานสากล มการประชาสมพนธกจกรรมทองเทยวในหลายรปแบบ ไมวาจะเปนสอสงพมพ โทรทศน วทย และอนเตอรเนต เพอสรางความเขาใจใหกบนกทองเทยวตอกจกรรมการทองเทยวตางๆ และเพอใหนกทองเทยวไดรบขอมลขาวสารทมความถกตอง รวดเรวและเปนธรรม นอกจากน ยงมการเชญผทมสวนเกยวของและผเชยวชาญทางดานภาษามารวมตรวจสอบและปรบปรงขอความทใชในการประชาสมพนธเชน มการเชญผประกอบการและเจาของภาษามารวมจดท าคมอสองภาษา (ไทย-องกฤษ) แนะน าผลตภณฑชมชนและทองถนในเขตเทศบาลต าบลเชยงคาน เพอใหขอความทน าไปประชาสมพนธมความถกตองตามทผประกอบการตองการจะสอความหมายและถกตองตามหลกภาษาองกฤษ เปนตน

หมวด B: การเพมผลประโยชนและลดผลกระทบเชงลบ ทางสงคม-เศรษฐกจแกชมชนทองถน B1 Economic monitoring: The direct and indirect economic contribution of tourism to the destination’ s economy is monitored and publicly reported at least annually. To the extent feasible, this should include visitor expenditure, revenue per available room, employment and investment data.

IN-B1.a. Regular monitoring and reporting of visitor expenditure data, revenue per available room, employment and investment data มการประเมนตรวจสอบและรายงานขอมลดานการใชจายของนกทองเทยว รายรบตอหองพกทวาง การจางงานและการลงทนเปนประจ า

ไมมการด าเนนงานในตวชวดน

IN-B1.b. Regular monitoring and reporting at least annually of direct and indirect contributions of tourism มการประเมนตรวจสอบและรายงานผลในดานประโยชนจากการทองเทยวทงทางตรงและทางออมอยางนอยปละครง


อพท. ไดท าการศกษา รวบรวม ขอมลการด าเนนงาน วเคราะหผลสมฤทธการปฏบตงาน และประเมนความคมคาในการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน เปนระยะเวลา 3 ป (พ.ศ. 2554 – 2556) โดยครอบคลมประเดนส าคญ ในดานตางๆ ทงตามหลกวชาการ อกทงยงมการประเมนระดบความสขของคนในพนทพเศษ ตามเกณฑ GVH (Gross Village Happiness) และประเมนผลตอบแทนทจะไดจากการแผนปฏบตการ ทงผลลพธทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ทเปนไปตามแผนด าเนนการ

IN-B1.c. Collection and public reporting at least annually of tourism-related employment data, disaggregated by gender and age group เกบรวบรวมขอมลและรายงานผลขอมลดานการจางงานทเกยวของกบภาคการทองเทยวตอสาธารณชนอยางนอยปละครง โดยแบงเปนกลมตามเพศและอาย

มการเกบขอมลดวยแบบส ารวจภาวการณมงานท าในพนทพเศษ เพอทจะสงเสรมการพฒนาพนททมศกยภาพในดานการทองเทยว เพอใหเกดการจางงานและยกระดบคณภาพชวตและความเปนอยในทองถนใหดขนจากการเกบรวบรวมขอมลดงกลาว ยกตวอยางการส ารวจภาวการณมงานท าของพนทพเศษ อพท.1 และอพท.3 เปนตน B2 Local career opportunities: The destination’ s enterprises provide equal employment, training opportunities, occupational safety, and fair wages for all.

IN-B2.a. Legislation or policies supporting equal opportunities in employment for all, including women, youth, disabled people, minorities, and other vulnerable populations การออกกฎหมายหรอนโยบายทสนบสนนการใหโอกาสการจางงานอยางเทาเทยมกนในทกๆ กลม ไมวาจะเปนผหญง คนอายนอย คนพการ ชนกลมนอย และกลมคนทดอยโอกาสอนๆ

อพท. ไดจดกจกกรมและโครงการตางๆเพอสนบสนนใหเกดโอกาสการจางงานอยางเทาเทยมกนและครอบคลมทกกลม มโครงการบรรจพนกงานพฒนาการทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถนทมแหลงทองเทยว หรอลกษณะกจกรรมรวมตวอยางเชน บานนาตนจนทนโฮมสเตยทเปดใหนกทองเทยวสามารถมสวนรวมในกจกรรมประจ าวนตางๆ กบชาวบาน ท าใหเยาวชนในพนทสามารถท าหนาทเปนมคคเทศกทองถนและเปนสมาชกของวงดนตรการแสดงในพธตอนรบ หรอการจดกจกรรมยอนอดตตลาดจนโบราณบานชากแงว ทมการสงเสรมและสนบสนนใหเยาวชนเกดความคดสรางสรรคในการใชเวลาวางในการแสดงความสามารถดานตางๆ โดยมการแสดงบนเวท จากนกเรยนโรงเรยนเทศบาล 1 บานหนองชากแงว ซงกจกรรมเหลานถอเปนการสรางรายไดพเศษแกเยาวชน นอกจากนทาง อทพ.ยงไดมการจดอบรมทน าเยาวชนของแตละพนทพเศษ มาพฒนาเปนนกสอความหมาย (มคคเทศกหรอผน าเทยว) อกดวย


IN-B2.b. Training programs that provide equal access to all, including women, youth,

disabled people, minorities, and other vulnerable populations มโปรแกรมฝกอบรมทใหโอกาสใหคนทกกลมสามารถเขารวมได ไมวาจะเปนผหญง คนอายนอย คนพการ ชนกลมนอย และกลมคนทดอยโอกาสอนๆ

อพท. ไดด าเนนงานและสนบสนนแนวทางตางๆ ของกลมอาชพ ผประกอบการ ทสรางโอกาสใหแก ผหญง ผอาวโสชมชนเขามามสวนรวมในการท างานอยางใกลชดผานกระบวนการท างานพฒนาการทองเทยวโดยชมชนตามหลก Co-Creation ทใชการอบรมองคความรการทองเทยวเชงสรางสรรคแกเจาของกจกรรมทองเทยวในพนทพเศษและในพนทของชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนในแตละพนทพเศษทมความนาสนใจ ยกตวอยาง โครงการฝกอบรมและน ารองการจดการทองเทยวแบบสมผสวฒนธรรมเมองนาน (พนททองเทยวโดยชมชนเมองนาน) หรอในงานเทศกาลศลปะ นาน ครงท 2 ภายใตแนวคด "รกษปานาน" มการถายทอดความรดานศลปะและประสบการณดานการเขยนและการถายภาพใหกบเดกและเยาวชน มการจดการประกวดงานศลปะตางๆ นอกจากน ยงมการจดกจกรรมอบรม "ภตพทกษปา" รวมกบเดกพการทางหและสมอง จากโรงเรยนนานปญญานกล โดยพาเดกๆ ออกทศนศกษานอกสถานท เลอกววทวทศนตามใจชอบจากนนใหเดกๆ เปนผวาดภาพ ระบายส ถายทอดเรองราวความทรงจ าเกยวกบตนไมของพวกเขา

IN-B2.c. Legislation or policies supporting occupational safety for all. การออกกฎหมายหรอนโยบายทสนบสนนความปลอดภยในการทางานในทกกลม


IN-B2.d. Legislation or policies supporting fair wages for all, including women, youth, disabled people, minorities, and other vulnerable populations การออกกฎหมายหรอนโยบายทสนบสนนการใหคาจางอยางเปนธรรมในทกๆ กลม ไมวาจะเปนผหญง คนอายนอย คนพการ ชนกลมนอย และกลมคนทดอยโอกาสอนๆ

อพท.ไดมการด าเนนกจกรรมตางๆทมการจดสรรรายไดสวนหนงเขาสาธารณะประโยชน เชน ในเทศกาลศลปะนาน ครงท 2 ภายใตแนวคด “รกษปานาน” มการจดสรรรอยละ 60 ของรายไดจากการขายรปภาพฝมอเดกพการทางหและสมองเปนทนการศกษาของเดกๆ และรอยละ 40 ของรายไดจากการขายรปภาพฝมอเดกพการทางหและสมองและรายไดจากการขายงานปนเซรามก “ภตพทกษตนไม” มอบใหเปนกองทนในการจดงานนานอารตในปตอไป อกทงมกจกรรมสาธารณะท ารวมกน และมการจดสรรผลประโยชนใหเปนงบประมาณส าหรบการบรหารจดการศนยจากรายไดในแตละวน เปนสดสวนรอยละ 20 (ซง


งบประมาณสวนน ไดใชประโยชนในการน ามาพฒนาปรบปรงศนย การพฒนาแหลง และการท ากจกรรมอนๆ ภายในชมชน) B3 Public participation: The destination has a system that encourages public participation in destination planning and decision making on an ongoing basis.

IN-B3.a. System for involving public, private, and community stakeholders in destination management planning and decision making. ระบบทรวมภาครฐ เอกชน ผมสวนไดสวนเสยในชมชนมารวมกนวางแผนในสวนของการจดการและการตดสนใจ

จากการท อพท. ไดเขามาด าเนนงานในพนทพเศษตางๆ ซงเปนการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในพนทนนๆ กไดวางระบบ กจกรรม หรอการประชมตางๆ ทรวมเอาผมสวนไดสวนเสยเขามามสวนรวมในการตดสนใจ ในลกษณะของเครอขายทสรางขนเพอพฒนาพนทประกอบกบรบฟงความคดเหน ยกตวอยาง กจกรรมความรวมมอวางแผนระหวางชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนกบภาคเครอขาย ซงภาคเครอขายประกอบดวย ภาคเอกชน ผประกอบการ ผน าชมชนและประชาชนในพนท มาจดประชมเปดตวโครงการศกษา ประชมรายงานความกาวหนา ประชมปดโครงการ และประชมสงมอบรายงานการศกษา เปนตน รวมไปถง การใหชมชนมสวนรวมในการสรางหรอบรหารจดการพนทพเศษทตนเองอาศยอย โดยมอบหมายใหสทช. เปนหนวยงานสนบสนนเครองมอ องคความรตางๆ ในการบรหารจดการ จนสามารถจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรระหวางเครอขายกบชมชนทประสบความส าเรจ ท าการจดท าชดความรทไดจากการถอดบทเรยนและการจดกระบวนการได

IN-B3.b. Public meeting(s) to discuss destination management issues each year มการประชมรบฟงความคดเหนเพอพจารณาประเดนดานการจดการในแหลงทองเทยวทกๆ ป

ในเรองการพจารณาประเดนการจดการทองเทยวของ อพท. ไดมการจดประชมแนะน าโครงการศกษาโดยมตวแทนของหนวยงานภาครฐ ผประกอบการ และประชาชนในพนทเขารวมประชมเพอใหหนวยราชการทเกยวของ องคการพฒนาเอกชน ภาคเอกชน และประชาชนทเกยวของตอการพฒนาโครงการ เพอสรางการรบรองคกรปกครองสวนทองถน สรางความเขาใจและเขามามสวนรวมในการแสดงความคดเหนเกยวกบการด าเนนงานศกษาของการพฒนาโครงการ นอกจากนยงมการจดสมมนาแลกเปลยนประสบการณการท างานและหารอถงแนวทาง ขอเสนอแนะและแกไขรวมกนตอการลดภาวะโลกรอน การปรบภมทศนสถานททองเทยว หรอการหารอเรองตางๆ ในการจดการ สถานททองเทยวนนๆ แลวน ามา วเคราะหสถานการณปจจบนดานการทองเทยวโดยของชมรมชมรมสงเสรมการทองเทยวของแตละพนทจะรวมพจารณาปจจย


ภายในและปจจยภายนอก และจดท าแผนปฏบตการประจ าปของชมรมการทองเทยวขนมาเปนแนวทางการปฏบต B4 Local community opinion: Local communities’ aspirations, concerns, and satisfaction with destination management are regularly monitored, recorded and publicly reported in a timely manner.

IN-B4.a. Regular collection, monitoring, recording, and public reporting of data on resident aspirations, concerns, and satisfaction with destination management มการเกบขอมลความตองการ ขอวตกกงวลและความพงพอใจของคนในชมชน ตรวจสอบ บนทกผลและรายงานตอสาธารณชน

การด าเนนงานในกจกรรมตางๆ ของ อพท. ไดมการศกษาและเกบขอมลของคนในชมชน ทน ามาบนทกและสรปผล เพอทจะท ามาใชประโยชนในการวเคราะห การพฒนาพนทพเศษใหเปนแหลงทองเทยวทยงยน ซงทาง อพท. ไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมล ดงน

การเกบขอมลดวยแบบส ารวจภาวการณมงานท าของพนทพเศษ อพท.1 และ อพท.3

รายงานวเคราะหจดแขง จดออน ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการจดงาน “ควฮอมของดชมชนคนในเวยง เมองเกานาน ป 2555” แตละครง เพอน ามาปรบปรงพฒนาการจดกจกรรมในครงตอๆไป

มโครงการทมการประเมนระดบความสขของคนในพนทพเศษ ตามเกณฑ GVH (Gross Village Happiness)

มโครงการส ารวจ “ดชนความอยดมสข” ของคนในชมชนทอยในพนทพเศษ อาท เชน รายได คณภาพชวต สงคมและวฒนธรรม ตลอดจนสภาพแวดลอม ของแหลงทองเทยว โดยผลสรปชมชนตางๆ ในพนทพเศษมดชนความสขในระดบทด

มการเกบขอมลเกยวกบทศนคตและแนวโนมพฤตกรรมการใชจกรยาน

มการท าดชนความสขของคนในชมชนทมตอการทองเทยว

มการประชมรบฟงความคดเหนของประชาชนสองครง เพอแนะน าประชาสมพนธโครงการการรบรองการพฒนาพนทเกาะลานเปนแหลงทองเทยวระดบสากล ทเปนมตรตอสงแวดลอมรวมกบเครอขายนานาชาต EARTHCHECK และสอบถามความคดเหนทมตอโครงการ เพอระดมความคดเหนของผมสวนเกยวของทงจากภาครฐ เอกชน องคกรปกครองสวนทองถน องคกรพฒนาเอกชนสถาบนการศกษา ผแทนทองถน และผน ากลมอาชพตางๆ ทมบทบาทตอการพฒนาพนท ตลอดจนประชาชนทวไป


มการประเมนความพงพอใจของผ เขาอบรมเชงปฏบตการฯ ในการจดกจกรรมพฒนาภาษาองกฤษใหกบผประกอบการในพนทอ าเภอเชยงคาน

มการศกษาวจยและเกบรวมรวบขอมลมรดกทางวฒนธรรมในดานตางๆ ของทองถนชมชน

มการส ารวจขอมล พนท และกจกรรมการทองเทยว ของพนทอ าเภอหนองหน เพอน ามาวเคราะหเปรยบเทยบกบหลกการของการทองเทยวอยางยงยน เพอจดท าเปนตวอยางเพอใหสามารถเขาใจไดชดเจนในเชงพนท

มการส ารวจความพอใจของผเขารวมกจกรรมโครงการบางโครงการท อพท. ไดจดท าขนและ เกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถาม รวมไปถงน ามาวเคราะหและประเมนผล

มกจกรรมเสวนาแลกเปลยนความคดเหนกบบคคลในพนทอทอง ในเรองลกปดทวารวดอทอง

รวบรวมขอมลความพงพอใจของคนในชมชน งานศกษารปแบบการทองเทยวเชงสรางสรรค (Creative Tourism) ทงในประเทศและตางประเทศเพอก าหนดเปนนยาม ความหมายและคณสมบตของกจกรรมทองเทยวเชงสรางสรรค

ศกษารวบรวมขอมลกจกรรมการทองเทยวเชงวฒนธรรม ประเพณ และภมปญญาทองถนทสอดคลองกบเสนทางการทองเทยวเชงวฒนธรรมในพนทพเศษเลย

สมภาษณประชาชน 400 คนเพอสอบถามความเหนเกยวกบขอเสนอแนะทมตอ อพท. ในการพฒนาการทองเทยวดวยกน 6 ดานดงน คอ (1) ดานการมสขภาวะ (2) ดานเศรษฐกจชมชนเขมแขง (3) ดานครอบครวอบอน (4) ดานการบรหารจดการชมชนทด (5) ดานการมสภาพแวดลอมทด และ (6) ดานการเปนชมชนประชาธปไตยและธรรมาภบาล

หลงจากการลงพนทและทดลองกจกรรมทองเทยวตามโปรแกรมทองเทยวททางชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลในเวยง-หนองเตา และชมชนบานชากแงวไดก าหนดขน มการแลกเปลยนความคดเหนระหวางนกทองเทยวและชมชน เพอเสนอแนะในการพฒนาการทองเทยวโดยชมชน

IN-B4.b. Collection, monitoring, recording, and public recording of data occurs in a

timely manner เกบขอมล บนทกผลและท ารายงานเปนเอกสารราชการอยางทนทวงท

อพท. ไดท าการศกษา รวบรวม ขอมลการด าเนนงาน วเคราะหผลสมฤทธการปฏบตงาน และประเมนความคมคาในการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนของ ในระยะเวลา 3 ป (พ.ศ. 2554 – 2556) โดยครอบคลมประเดนส าคญ ในดานตางๆ ทงตามหลกวชาการ รวมไปถงการส ารวจและเกบขอมลตางๆ ของผมสวนไดสวนเสยหรอผทเกยวของกบการพฒนาพนทพเศษอกดวย ยกตวอยาง การส ารวจความคดเหนของประชาชนในพนทเขตเทศบาลต าบลดานซายและเทศบาลต าบลศรสองรก และ การเกบขอมลดวยแบบส ารวจภาวการณมงานท าของพนทพเศษ อพท.1 และ อพท.3 เปนตน


B5 Local access: The destination monitors, protects, and when necessary rehabilitates or restores local community access to natural and cultural sites.

IN-B5.a. Programs to monitor, protect, and rehabilitate or restore public access by locals and domestic visitors to natural and cultural sites โครงการทสงเกตการณ ปกปอง และพกฟนหรอฟนฟการเขาถงสถานททองเทยวทางธรรมชาตและวฒนธรรมของบคคลในทองถนและนกทองเทยว

อพท. ไดจดท าโครงการตางๆ ทเกยวกบการสงเกตการณ, ปกปอง, และพกฟนหรอฟนฟการเขาถงสถานททองเทยวทางธรรมชาตและวฒนธรรมของบคคลในทองถนและนกทองเทยว อาท เชน โครงการ Low Carbon หรอแคมเปญ Don't burn the heritages ท าใหลดการท าลายโบราณสถาน ท าใหอากาศบรสทธใหกบเมองแหงมรดกโลก การจดตงศนยการเรยนรพพธภณฑชมชนตางๆ เพอสงเสรมการทองเทยวเชงศลปวฒนธรรมและพทธศาสนา การปรบปรงภมทศนสถานททองเทยวตางๆ ดวยการบรณะสถานททองเทยวนนๆ หรอปรบปรงบรเวณพนทโดยรอบ เชนพนผวถนน หรอสญญาณปายจราจร และยงมโครงการฟนฟมรดกทางวฒนธรรมทก าลงสญหาย หรอสญหายไปแลวมาท าใหมคณคาและสนบสนนใหทองถนชมชนมสวนรวมในการก าหนดระเบยบ หลกเกณฑเงอนไข และมาตรการทางกฎหมาย หรอแนวทางในการปกปองมรดกทางวฒนธรรมของทองถนชมชนของตนเอง

IN-B5.b. Monitoring of behavior and characteristics of local, domestic and foreign visitors to tourist sites and attractions การสงเกตการณพฤตกรรมและลกษณะของนกทองเทยวทงในประเทศและตางประเทศทมาเยอนสถานททองเทยว

ทางหนวยงานเจาหนาท สทช. ไดลงพนทเพอเกบขอมลในชมชนทองเทยว โดยไดสอบถามถงกระบวนการท างานทองเทยวชมชนของทง 2 ชมชน คอ บานน าเชยว และแหลมกลด ในเรองกลมนกทองเทยวทเขามาใชบรการในพนทและมการศกษากลมตลาดนกทองเทยวทสนใจและเลอกทองเทยวแบบ Low Carbon Tourism ทเขารวม แคมเปญ “แอวมวนใจ ไมเอาถาน” B6 Tourism awareness and education: The destination provides regular programs to affected communities to enhance their understanding of the opportunities and challenges of tourism, and the importance of sustainability.

IN-B6.a. Program to raise awareness of tourism’s role and potential contribution held in communities, schools, and higher education institutions หลกสตรทสรางความตระหนกถง


บทบาทของอตสาหกรรมทองเทยวและศกยภาพของการทองเทยวในการ ในชมชน โรงเรยนและสถาบนการศกษาใน ระดบอดมศกษา

อพท. ไดมหลกสตรหรอกจกรรมทเสรมสรางใหผมสวนเกยวของกบพนทพเศษไดตระหนกถงศกยภาพการทองเทยว การอนรกษวฒนธรรม สงแวดลอมของแตละพนท โดยเฉพาะการทใหเยาวชนเขามามสวนรวมในกจกรรมตางๆ ไมวาจะเปนการอนรกษวฒนธรรม สงเสรมเยาวชนใหเผยแพรศลปะการแสดงดนตรพนบานทสามารถรกษาอตลกษณของตน บนความหลากหลายทางวฒนธรรม โครงการประกวดหรอแขงขนตางๆ เชน ประเพณแขงเรองานบญสล ากภต การประกวดแขงขนตกลองปจาของเมองเกานาน โครงการประกวดขนมพนบาน อาหารพนเมองสบสานภมปญญาทองถน และการพฒนาศนยเรยนรคายตนก าเนดลกเสอชาวบานใหเปนแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร อ าเภอนาแหว เปนตน สวนการอนรกษสงแวดลอม มการจดกจกรรมใหเยาวชนมการปาทดแทนดวยพนธไมททนตอความแหงแลงและรอน รวมไปถงเรยนรวธการคดแยกขยะ และการลดใชพลงงาน การสรางกระแส โดยเรมตนทกลมผน าชมชนหรอกลมองคกรปกครอง ใชจกรยานในชวตประจ าวน และกจกรรมกจกรรมงานวน Car Free Day มกจกรรมเทศกาลหอยขาวทกปเพอเสรมสรางจตส านกอนรกษสงแวดลอมในชมชน เปนตน ซงหลกสตรหรอกจกรรมหลกของทาง อพท. ทสรางความตระหนกถงบทบาทของอตสาหกรมการทองเทยวไดดทสดคอ การฝกอบรมการทองเทยวโดยชมชน เปนระยะเวลา 4 ป ซงไดจดอบรมเชงปฏบตการการพฒนาศกยภาพผน าชมชนและมการศกษาดงานพรอมทงแลกเปลยนเรยนรเรองการจดการทองเทยวโดยชมชน รวมทงการพฒนาศกยภาพเยาวชนในพนทพเศษ ดวยกจกรรมและการศกษาดงานในพนทพเศษอนๆ B7 Preventing exploitation: The destination has laws and established practices to prevent commercial, sexual, or any other form of exploitation and harassment of anyone, particularly of children, adolescents, women, and minorities. The laws and established practices are publicly communicated.

IN-B7.a. Laws and a program to prevent commercial, sexual, or any other form of exploitation, discrimination or harassment of residents or visitors กฎหมายและโครงการทปองกนการแสวงหาผลประโยชนอยางไมถกตองในรปแบบของธรกจการคา การคาประเวณและรปแบบอนๆ การเลอกปฏบต หรอการคกคามตอประชาชนหรอนกทองเทยว

ทางดานการปองกนการแสวงหาผลประโยชนทไมชอบธรรม หรอการปองกนการคกคามตอประชาชนหรอนกทองเทยว ทาง อพท. ไดด าเนนการโดยการสรางระบบทใหชมรมสงเสรมการทองเทยวแตละพนท มกฎระเบยบชดเจนในการจดสรรรายได โดยใชการจดตงกองทนส าหรบสาธารณประโยชนและสรางความเทาเทยมในการกระจายรายได สวนในดานของนกทองเทยวไดใชรปแบบของกจกรรมตางๆ เกยวกบการทองเทยว


ทก าหนดใหสอดคลองกบความสามารถในการรบรองของทรพยากรภายในพนท ซงบางพนทใชหลกการพฒนาสวนผสมทางการตลาดเขามาก าหนดราคาในการใชประโยชนจากพนท

IN-B7.b. Laws and program are publicly communicated กฎหมายและโครงการทมการสอสารจะสาธารณะ

ไมมการด าเนนงานในตวชวดน B8 Support for community: The destination has a system to enable and encourage enterprises, visitors, and the public to contribute to community and sustainability initiatives.

IN-B8.a. Programs for enterprises, visitors, and the public to contribute donations to community and biodiversity conservation initiatives and/or infrastructure development. โครงการส าหรบผประกอบการนกทองเทยวและสาธารณะทสนบสนนเงนบรจาคแกชมชนและการเรมตนทจะอนรกษความหลากหลายทางชวภาพและ/หรอการพฒนาโครงสรางพนฐาน

ส าหรบพนทพเศษตางๆ ทาง อพท. ไดมการสงเสรมใหและพฒนาโครงสรางพนฐานและอนรกษสงแวดลอมทใหผประกอบการพฒนารวมดวย โดยขอความรวมมอผประกอบการเขามารวมมสวนรวมกจกรรมททาง อพท. ไดจดขน เชน การจดกจกรรมอบรมเชงปฏบตการ “พสอนนองปน” และ “พสอนนองซอม” ทชวยรณรงคการรกษาสภาพแวดลอม การเชอมโยงการเดนทางกบสนามบนสโขทย และสนามบนพษณโลก ในยทธศาสตรท 3 ไดมการพฒนาเสนทางรวมถงเสนทางบกและปรบปรงโครงสรางพนฐานและสงอ านวยความสะดวก จ านวน 16 โครงการ โครงการพฒนาดานคมนาคมเพอเชอมโยงพนทพฒนาโดยการกอสรางทางหลวงขยายผวจราจร กอสรางอโมงค กอสรางรถไฟทางค พฒนาขยายสนามบน รถเมลไฟฟาและทาเทยบเรอทงหมด 24 โครงการ รวมไปถงการสนบสนนดานสงอ านวยความสะดวกเพอใหรองรบกบการเตบโตของการทองเทยวทมการเตบโตอยางตอเนอง เชน การพฒนาปายใหขอมล จดพกรถ หองสขา ปมน ามน ทพก รานอาหาร บรษททวร รถประจ าทาง ไฟสองสวางในเสนทางถนน เปนตน B9 Supporting local entrepreneurs and fair trade: The destination has a system that supports local and small and medium-sized enterprises, and promotes and develops local sustainable products and fair trade principles that are based on the area’s nature and culture. These may include food and beverages, crafts, performance arts, agricultural products, etc.


IN-B9.a. Program to support and build capacity of local and small-and medium

sized enterprises โครงการทสนบสนนและสรางประสทธภาพของชมชนและสถานประกอบการขนาดเลกและขนาดกลาง

ส าหรบการสนบสนนและสรางประสทธภาพใหแกชมชน อพท. ไดจดท าโครงการทเกยวเนองกบการพฒนาองคความรและสงเสรมดานตางๆ เพอใหชมชนและผประกอบการรายยอยในพนทพเศษไดมความรในการพฒนาผลตภณฑหรอการบรการทจะสามารถสรางรายไดทเพมขน อาท กจกรรมเพอพฒนาศกยภาพดานการพฒนาผลตภณฑเดมทมอยใหมมาตรฐานและเพมคณภาพ คณคาในดานตางๆ เชน การฝกอบรมเชงปฏบตการ เรองการตดเยบ และการแปรรปผลตภณฑ การออกแบบผลตภณฑรวมสมย เปนตน สวนการเสรมสรางความรและความเขาใจเรองการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน ทาง อพท. ไดจดกจกรรมทสรางทกษะทจ าเปนแกผน าชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน และโครงการศกษาดงานแลกเปลยนเรยนร เพมศกยภาพการทองเทยวชมชนเพอน าไปพฒนานกสอความหมายในพนทตอไป อกดานหนงกไดมการจดกจกรรมประเพณตางๆ ทเปนผลทางออมใหเกดรายไดแกผประกอบการรายยอยและสถานประกอบการขนาดเลกหรอคนในชมชน เชน การน ากลมไปตงบธขายผลตภณฑในงานหรอกจกรรมตางๆ รวมไปถงการสรางศกยภาพใหกลมบคคลเหลาน ดวยการใชการประชมหารอ หรอจด workshop ตางๆ

IN-B9.b. Program encourages enterprises to purchase goods and services locally โครงการทสงเสรมใหสถานประกอบการซอสนคาและบรการในทองถน ในสวนของการสงเสรมใหสถานประกอบการซอสนคาและบรการในทองถนของ อพท. นน พบวา อพท. ไดใชวธการโดยออมในการสงเสรมใหสถานประกอบการเขามามสวนในกจกรรมและอดหนนผลตภณฑคณภาพจากทองถน หรอ การจดระบบการขายสนคาทตองเปนเปนคนในทองถนนน ยกตวอยาง รานคาทขายของในบรเวณถนนคนเดนในกจกรรมยอนอดตตลาดจนโบราณบานชากแงวตองเปนคนในชมชนเทานน ซงจะท าใหผประกอบการเขาถงสนคาทมาจากผประกอบการไดโดยตรง เปนตน รวมทงการสรางรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ ในการขอใบรบรองมาตรฐานผลตภณฑชมชน เพอพฒนาสนคาของชมชนใหมมาตรฐานและเปนทยอมรบของลกค าและคนทวไป

IN-B9.c. Program to promote and develop local sustainable products based on local nature and culture โครงการทสงเสรมและพฒนาผลตภณฑทยงยนในทองถนโดยขนอยกบธรรมชาตและวฒนธรรมในทองถน อพท. ไดมโครงการและการจดตงสถานทหรอกจกรรมทเกยวของกบการพฒนาผลตภณฑทขนอยกบ


ธรรมชาตและวฒนธรรมทองถนไวมากมาย ดงน

การกอสรางตลาดน าเมองโบราณอทองโดยการตกแตงอาคารบานเรอนใหสวยงามและเชอมโยงกบกจกรรมการผลตในลกษณะตางๆ เชน การท ามาหน การผลตอาหาร การกอสรางทาเทยบเรอทองเทยวคเมองโบราณอทอง

มการสรางแนวคดผลตภณฑสรางสรรคทางการทองเทยว โดยด าเนนการพฒนาและปรบปรงสนคาทางการทองเทยวใหมอตลกษณเฉพาะตวอนโดดเดน โดยการคดสรรผประกอบการหรอวสาหกจชมชนทผานการเขารวมจากกจกรรม

การสรางมาตรฐานของผลตภณฑชมชน รวมกบผประกอบการและหนวยงานตางๆ

การอบรมพฒนาผประกอบการเพอสรางผลตภณฑของทระลกและวสดอปกรณ ลงมอท าการแปรรปอาหารเพอแปรรปผลตภณฑในทองถน

กจกรรมทดลองทองเทยวตามโปรแกรมทองเทยวททางชมรมสงเสรมการทองเทยว

จดโครงการสนบสนนใหชมชนมพพธภณฑมรดกทางวฒนธรรมของทองถน

จดใหชมรมสงเสรมการทองเทยว มการจดจ าหนายผลตภณฑใหนกทองเทยวบรเวณศนยบรการนกทองเทยว เชน ไขเคม น าพรก ของทะเลแปรรป และผลตภณฑตางๆ ทเกยวเนองกบพนทนนๆ

สรางแนวคดการผลตแบบ Low Carbon มาใชในการพฒนาหรอปรบปรงผลตภณฑดวยวตถดบ และกระบวนการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม กจกรรมการพฒนาตนแบบ 3 ผลตภณฑของจงหวดตราด การพฒนาผลตภณฑอยางสรางสรรค

มโครงการฝกอบรมการผลตและออกแบบลกปดเพอใหผ เขาอบรมสามารถน าไปผลตของทระลกได ในการจดท าชดองคความร เรองลกปดอทอง ผจดท าไดรวบรวมขอมลจากชดความร องคความร รายงานวจย เอกสาร สอสงพมพทเกยวของ ทงจาก อพท. และ ภาคเครอขายตางๆ ตลอดจนผรตางๆ

สงเสรมการน าวตถดบทชมชนมอยมาพฒนาเปนผลตภณฑหรอสนคาดานการทองเทยวและเปนของฝากของทระลก

IN-B9.d. Program to include local artisans, farmers, and suppliers in the tourism

value chain โครงการทรวมชางฝมอทองถน เกษตรกรและผผลตสนคา และบรการไวในหวงโซคณคาดานการทองเทยว


หมวดC: การเพมผลประโยชนและลดผลกระทบเชงลบ ทางวฒนธรรมแกชมชนและนกทองเทยว


C1 Attraction protection: The destination has a policy and system to evaluate, rehabilitate, and conserve natural and cultural sites, including built heritage (historic and archaeological) and rural and urban scenic views.

IN-C1.a. Management system to protect natural and cultural sites, including build heritage and rural and urban scenic views มระบบการจดการเพอปกปองแหลงธรรมชาตและวฒนธรรมรวมไปถงมรดกโบราณสถานและภมทศนของสถานททองเทยว

ตวชวด C1.a. ในเรองของการจดการการปกปองแหลงธรรมชาตและวฒนธรรมรวมไปถงมรดกโบราณสถานและภมทศนของสถานททองเทยวไดมการด าเนนงานการปองกนแหลงธรรมชาตในหลากหลายทาง ซงส าหรบในพนทชายฝงทะเล เชน พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง ไดมการกระท าผานโครงการเกบขยะใตน าและโครงการเยาวชนอนรกษปะการงและทรพยากรธรรมชาตชายฝงทะเล ทงยงมการก าหนดเขตอนรกษโดยกรมทรพยากรชายฝง โดยเฉพาะในสวนของปาชายเลน นอกจากนแผนการจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.2555-2559 นน ไดถกน ามาใชก าหนดแนวคดเพอเปนยทธศาสตรในการอนรกษและฟนฟแหลงทรพยากรธรรมชาตทยงยนโดยใหมการจดการอยางเหมาะสมกบแหลงทองเทยว เชน แหลงทองเทยวสวนหนพนาค เมอกลาวถงการจดภมทศนของสถานททองเทยวนน ไดมการจดการปรบปรงภมทศนในแหลงทองเทยวตางๆ ใหมความกลมกลนกบธรรมชาตและวฒนธรรมในทองถน อาท เชน โครงการปรบปรงภมทศนโดยรอบเมองโบราณอทอง การปรบปรงภมทศนพนทรมน า การกอสรางทาเทยบเรอทองเทยวคเมองโบราณอทอง การปรบปรงและจดภมทศนของพพธภณฑในพนทพเศษเลยทงภายในและภายนอกอาคาร และการปลกตนกลปพฤกษในเสนทางขนดอกภซาง ฯลฯ อกทงยงมการจดเสนทางทองเทยวทสะดวกปลอดภยและสวยงาม ดวยการรกษาและจดแตงภมทศน ก าหนดเสนทางชมธรรมชาต จดชมววหรอถายรป ส าหรบการปลกจตส านกใหกบชมชนกน ามาใชเปนการจดการการปกปองแหลงธรรมชาตและวฒนธรรมของสถานททองเทยวเพอใหเกดการอนรกษ การพฒนาและฟนฟทรพยากรการทองเทยวใหยงยน เชน การปลกจตส านกใหกบเยาวชนในทองถนเกดความรกความหวงแหนชมชนของตนเอง การน าเอาประสบการณจรงจากการเขาไปมสวนรวมในการเรยนรดานศลปะ มรดก และวฒนธรรม การจดกจกรรมยอนอดตตลาดจนโบราณบานชากแงว ซงแสดงใหเหนถงวฒนธรรมไทยจนโบราณอตลกษณวถชวตความเปนอยของคนไทยเชอสายจน และการทองเทยวทสอดคลองกบวถชวตเชงเกษตรและกจกรรมทางดานวฒนธรรมทองถนตางๆ ซงความส าเรจในการจดการเพอปกปองแหลงธรรมชาตและวฒนธรรมนนกเกดมาจากการมสวนรวมของชมชนเอง ยกตวอยางเชน การจดการทรพยากรธรรมชาตโดยชมชนในพนทมใหมการตดไมท าลายปา การมสวนรวมในการเฝาระวงดแลรกษาสงแวดลอม การบ ารงรกษา ศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถนหรอวฒนธรรมโดยรวมมอกบองคกรปกครองสวนถน และ ใหชมชนมสวนในการก าหนดระเบยบ หลกเกณฑ เงอนไข และมาตรการตางๆ ในการปกปองมรดกทางวฒนธรรมของชมชนตนเองรวมทงมการด าเนนการรวบรวมความรในเรองของการอนรกษ


เอกลกษณ ประตมากรรม การใชประโยชนของสถานททองเทยวอยางรคณคาซงมการด าเนนการ ณ พนทพเศษนาน เมองเกานาน โดยสามารถน าไปสบทอดและใหความตระหนกเกยวกบประเพณไดดวยเชนกน

IN-C1.b. Management system to monitor, measure, and mitigate tourism impacts on sites and attractions มระบบการจดการทสงเกตการณและวดผลได บรรเทาผลกระทบจากการทองเทยวในสถานททองเทยว

ไมมการด าเนนการตามตวชวดน C2 Visitor management: The destination has a visitor management system for attraction sites that includes measures to preserve, protect, and enhance natural and cultural assets.

IN-C2.a. Administrative mechanism responsible for implementing visitor management plans and operations มกลไกการปกครองทรบผดชอบในการวางแผนตามแผนบรหารจดการของผเขาชมและด าเนนงานตามแผน ตวชวด C2.a. ซงเกยวของกบกลไกการปกครองทรบผดชอบในการวางแผนตามแผนบรการจดการของผเขาชมและด าเนนงานตามแผน ซงไดมการด าเนนงานดงนคอ การจดการแผนทองเทยวโดยชมชนตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทไดมแผนซงสามารถรองรบการด าเนนงานมาตรการปองกนผลกระทบไวมโครงการศกษาเพอปรบปรงกฎหมายเขตสถานบรการเพอรองรบนกทองเทยวในอนาคตรวมทงมโครงการกอสรางพพธภณฑธรรมชาตและศนยบรการนกทองเทยวน าตกชนชวน-เลยวงไสย อ าเภอภหลวง และโครงการปรบปรงหรอกอสรางศนยบรการการทองเทยวในพนทอนๆ ซงชวยอ านวยความสะดวกใหกบนกทองเทยวทเขามาเยยมชมได นอกจากนนในพนทพเศษเมองเลยไดมกลไกวางแผนจดกจกรรมโครงการการทองเทยวเชงวฒนธรรมในชมชนตนแบบเพอสรางคณคาทางประวตศาสตร ประเพณ พธกรรม ความเชอ และวถชวตชาตพนธ ส าหรบนกทองเทยว กรณศกษาพนทน ารองในกจกรรมวนไทลอนาออ ไทลอเมองเลย ทงนยงมการด าเนนการตามตวชวด C2.a. โดยการศกษาสภาพการทองเทยวทางเรอและจดรมสองฝงโขงเพอใหทราบลกษณะกจกรรมแหลงทองเทยว และจ านวนนกทองเทยว รวมไปถงมการประเมนการขยายตวดานการทองเทยวระหวางประเทศไทย และประเทศสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) เพอรองรบการเปด AEC ซงการศกษานจะเปนประโยชนในการบรหารจดการนกทองเทยวได


C3 Visitor behavior: The destination has published and provided guidelines for proper visitor behavior at sensitive sites. Such guidelines are designed to minimize adverse impacts on sensitive sites and strengthen positive visitor behaviors.

IN-C3.a. Cultural and environmental guidelines for visitor behavior in sensitive sites มแนวทางปฏบตส าหรบผเขาชมในสถานททเกยวของกบวฒนธรรมและสงแวดลอม

ตวชวด C3.a. ซงเกยวของกบแนวทางปฏบตส าหรบผเขาชมสถานททองเทยวทซงมความเกยวของกบวฒนธรรมและสงแวดลอม ไดมการด าเนนการในการก าหนดกฎระเบยบหรอขอปฏบตใหกบนกทองเทยวหรอผเยยมชมสถานททองเทยวโดยจดท ากฎระเบยบและขอตกลงในการบรหารจดการการทองเทยวในชมชน โดยเฉพาะในดานการอนรกษวฒนธรรม ยกตวอยาง ในพนทพเศษเมองนานไดมการด าเนนโครงการจดท าปายการทองเทยวเพอประชาสมพนธการทองเทยวในเชงอนรกษศลปวฒนธรรมเมองนาน นอกจากนนยงมการก าหนดกลมนกทองเทยวเปาหมายใหเหมาะสมกบชมชนและมนโยบายก าหนดความสามารถในการรองรบนกทองเทยวในแตละพนทเพอสามารถควบคมคณภาพของแหลงทองเทยวและใหบรการโครงสรางพนฐานตางๆ เชน โครงการศกษาเพอปรบปรงกฎหมายเขตสถานบรการเพอรองรบนกทองเทยวในอนาคต โครงการสนบสนนใหเกดการจดระเบยบนกทองเทยวในการเขาชมแหลงทองเทยวทางทะเล ซงกฎระเบยบและขอปฏบตตางๆ ส าหรบนกทองเทยวจะมการแจงใหนกทองเทยวทราบในขณะโทรมาสอบถามและมการประกาศใหนกทองเทยวรบรขอปฏบตตางๆ ได อาท เชน การท าปายทศนยการทองเทยว การตดปายประกาศทหนาบานพกโฮมสเตย เปนตน รวมทงมแนวทางการปฏบตในการขบขจกรยานในชวงเวลากลางคน เชน ตดตงไฟกระพรบหนาและหลง สวมเสอผาสสดใส และใหสญญาณมอในขณะปนทงกลางวนและกลางคน ทงยงมการจดกจกรรมทมขอปฏบตในการรกษาสงแวดลอมไมวาจะเปน กจกรรมทองเทยวเชงสรางสรรค และ กจกรรม Low Carbon Destination C4 Cultural heritage protection: The destination has laws governing the proper sale, trade, display, or gifting of historical and archaeological artefacts.

IN-C4.a. Laws or regulations to protect historical and archaeological artefacts including those located under water, and evidence of their enforcement มกฎหมายหรอกฎระเบยบเพอปองกนสงของทางประวตศาสตรและโบราณคดรวมไปถงสงทตงอยใต น าและหลกฐานทางประวตศาสตร

ส าหรบตวชวด C4.a. ไดมการด าเนนการใหมกฎหมาย กฎระเบยบเพอปกปองสงของทางประวตศาสตรและโบราณคดรวมไปถงสงทตงอยใตน าและหลกฐานทางประวตศาสตรดงน คอ พระราชบญญต


โบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวตถและพพธภณฑสถานแหงชาต พ.ศ. 2504 การประกาศเขตโบราณสถานซง มการควบคมโดยกฎหมายท าใหมความสามรถในการบรหารจดการและดแลรกษาแหลงโบราณสถานในพนทนนๆ ได การก าหนดมาตรการควบคมการใชประโยชนทดนท โบราณสถานตงอยและก าหนดใหมการใชประโยชนทดนประเภทชนบทและเกษตรกรรมเพอสงวนรกษาพนทเกษตรกรรม นอกจากนยงมโครงการทเกยวของและมการด าเนนการ อาท เชน โครงการส ารวจและอนรกษโบราณสถานและแหลงโบราณคดเมองโบราณอทอง โครงการใหความคมครองแกโบราณสถาน (ในเขตผงเมองรวมเมองนาน) เปนตน C5 Site interpretation: Accurate interpretive information is provided at natural and cultural sites. The information is culturally appropriate, developed with community collaboration, and communicated in languages pertinent to visitors.

IN-C5.a. Interpretive information available to visitors in tourist offices and at natural and cultural sites มการแปลความของขอมลท าใหนกทองเทยวสามารถเขาถงขอมลไดทงในศนยบรการนกทองเทยวและสถานททองเทยวทางธรรมชาตและวฒนธรรม

ตวชวด C5.a. ซงมเนอหาเกยวของกบการแปลความของขอมลท าใหนกทองเทยวสามารถเขาถงขอมลไดทงในศนยบรการนกทองเทยวและสถานททองเทยวธรรมชาตและวฒนธรรม โดยไดมการด าเนนการโดยมการจดรวบรวมขอมลและเผยแพรในรปแบบตางๆ เชน การจดท ารปเลมตแผขอมลเกยวกบการสมผสวถชวต วฒนธรรม “ความเปนไทลอ” ของชาวนาออในจงหวดเลย การรวบรวมขอมลของดในชมชนเปนรปเลมโดยอาจารยมหาวทยาลยนเรศวร จดท าคมอประชาสมพนธประกอบการทองเทยวแบบสมผสวฒนธรรม และคมอการศกษาธรรมชาต ซงคมอตางๆ ชวยใหนกทองเทยวสามารถรบรขอมลเกยวกบแหลงทองเทยวนนๆ ได นอกจากน ยงมการประชาสมพนธขอมลเพอใหความสะดวกกบนกทองเทยวมากขน อาท เชน การจดท าโบชวร (brochure) แผนผบ โปสเตอร ปายไวนล แผนททองเทยวชมชน แผนทเสนทางการทองเทยว ฯลฯ ซงชวยใหความรและรบรเกยวกบกจกรรมการทองเทยวแกนกทองเทยว โดยยงมการจดท าขอมลสารสนเทศเกยวกบการทองเทยวและพฒนาระบบสารสนเทศตางๆ เพอรองรบนกทองเทยวทเขามาสบคนขอมลดานการทองเทยวผานเวบไซต ส าหรบระบบสอความหมายไดด าเนนการพฒนาระบบสอความหมายธรรมชาต มโครงการจดท าระบบสอความหมายเพอสรางความรความเขาใจในการทองเทยวเชงอนรกษ โครงการจดท าภาพลกษณการทองเทยว และมนกสอความหมายในบางบรเวณทมการจดกจกรรมการทองเทยว ซงในสถานททองเทยวไดมการด าเนนการดวยหลกการออกแบบ Universal Design ดวยค าอธบายเรยบงายและใชรปภาพในการสอสารรวมทงมการแปลความเปนภาษาองกฤษตามหลกของ UNWTO อกทงมการสรางศนยขอมลและประชาสมพนธแหลงทองเทยวขนในพนทพเศษเมองโบราณอทอง และการเกบรวบรวมขอมลดานวฒนธรรมในศนยเรยนรบานรอยเสา


IN-C5.b. Interpretive information is culturally appropriate มการแปลความของขอมลทเหมาะสมกบวฒนธรรมในพนท

ตวชวด C5.b. ซงเกยวของกบการแปลความของขอมลทเหมาะสมกบวฒนธรรมในพนทนนไดมการด าเนนการโดยการจดท าโปสเตอรเพอสงเสรมการทองเทยวถายทอดองคความร การสงเสรมใหพนทพเศษเมองนานมภาพลกษณการทองเทยว “นานเมองเกาทมชวต” และจดท าขอมลสารสนเทศเกยวกบการทองเทยว

IN-C5.c. Interpretive information is developed with community collaboration มการแปลความขอมลขาวสารทถกพฒนาจากความรวมมอของชมชนในพนท

ตวชวด C5.c. มเนอหาเกยวกบการแปลความทถกพฒนามาจากความรวมมอของชมชนในพนท โดยมการด าเนนการตามตวชวดดงกลาวโดยการจดท าคมอการมสวนรวมในการพฒนาการทองเทยวและบรหารจดการการทองเทยวใหเกดความยงยนทนาสนใจ และมการด าเนนโครงการจดท าแผนทองเทยวชมชนเพอเปนฐานทรพยากรการทองเทยวโดยชมชน รวมทงนกสอความหมายของชมชนนนเปนเยาวชนในพนท เชน ชมชนบานชากแงว หรอเยาวชนในพนทพเศษโบราณอทอง

IN-C5.d. Interpretive information is available in languages pertinent to visitors มการแปลความในภาษาทผเขาชมสามารถเขาใจได

ตวชวด C5.d. เกยวของกบการแปลความในภาษาทผเขาชมสามารถเขาใจได ซงไดมการด าเนนการตามตวชวดดงนคอ โครงการ Low Carbon Destination ทเกดขนในเกาะหมากไดมการแปลความเปนภาษาองกฤษเพอใหนกทองเทยวตางชาตไดเขาใจได การจดท า Mobile Application Form ทมหลายภาษา ไมวาจะเปนภาษาไทย จน องกฤษ รสเซย ท าใหนกทองเทยวมทางเลอกในการใชงานทหลากหลายขน และการใชหลกการออกแบบ Universal Design ดวยค าอธบายเรยบงายและมการใชรปภาพในการสอสาร นอกจากนน ยงมนกสอความหมายในทองถนอยบางทสามารถใหขอมลและเลาเรองราวของชมชนได เชน เจาบานทมความรความสามารถ กรรมการชมรมฯ ประธานชมรมฯ ผใหญในชมชน เปนตน รวมทงการผกขอมลใหกบนกทองเทยวซงเปนอกทางหนงแปลความหมายทางดานการเผยแพรวฒนธรรมใหกบนกทองเทยว

IN-C5.e. Tour guide training in the use of interpretive information มการฝกอบรมไกดน าเทยวในการน าเสนอขอมลเกยวกบแหลงทองเทยว


ตวชวด C5.e. มความเกยวของกบการฝกอบรมไกดน าเทยวในการน าเสนอขอมลเกยวกบแหลงทองเทยว ซงไดมการด าเนนการตามตวชวดดงกลาวโดยการด าเนนกจกรรมพฒนานกสอความหมายและกจกรรมทดลองการทองเทยวโดยชมชน โครงการมคคเทศกเฉพาะ (ไทย-เฉพาะพนท) ในจงหวดสพรรณบร และโครงการฝกอบรมหลกสตรภาษาเพอการบรการทองเทยวและการสอสารระหวางประเทศ C6 Intellectual property: The destination has a system to contribute to the protection and preservation of intellectual property rights of communities and individuals.

IN-C6.a. Laws, regulations or programs to protect intellectual property rights of local individuals and communities มกฎหมาย ระเบยบขอบงคบหรอหลกเกณฑเพอปกปองสทธในทรพยสนทางปญญาของประชาชนในทองถนและชมชน

ตวชวด C6.a. ในเรองของกฎหมาย ระเบยบขอบงคบหรอหลกเกณฑเพอปกปองสทธในทรพยสนทางปญญาของประชาชนในทองถนและชมชนนน ไดมการด าเนนการคอ มการรวบรวมทะเบยนครภมปญญาไว และไดมการสนบสนนและผลกดนการใหความรความเขาใจในความส าคญของการจดสทธบตรทางปญญาแกประชาชนในทองถนและชมชน เพอรบรองในเรองของทรพยสนทางปญญาของชมชนและมการสงวนไวเปนลขสทธของชมชนและประชาชนในพนท C7 สรางจตส านกทดใหแกนกทองเทยว: มระบบทเออใหนกทองเทยวมจตส านกและความสมครใจในการรวมพฒนาชมชน รกษามรดกทางวฒนธรรม และความหลากหลายทางชวภาพ (ตวชวดนไมมปรากฎในขอก าหนด GSTC ระดบสากล)

IN-C7.a. มระบบทเออใหนกทองเทยวมจตส านกและความสมครใจในการรวมพฒนาชมชนรกษามรดกทางวฒนธรรม และความหลากหลายทางชวภาพ

ตวชวด C7.a. ซงเกยวของกบระบบทเออใหนกทองเทยวมจตส านกและความสมครใจการรวมพฒนาชมชน รกษามรดกทางวฒนธรรม และความหลากหลายทางชวภาพ ซงไดมการด าเนนงานตามตวชวดดงกลาว โดยมการวจยและศกษาการทองเทยวเชงสรางสรรคทชวยสรางความสมพนธระหวางเจาบานกบผเยยมชมท าใหสรางจตส านกแกนกทองเทยว รวมทงการน านโยบายการทองเทยวแบบ Low Carbon Tourism หรอ Low Carbon Destination ทมงเนนการทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยมการด าเนนนโยบายนในพนทพเศษเมองเกานานดวยการน านโยบาย Low Carbon Tourism มาใชในการจดกจกรรมการทองเทยวคารบอนต า ด าเนนการแจก Passport ใหกบนกทองเทยวเพอใหประทบตราดอกไมอนเปนสญลกษณแทนกจกรรมการทองเทยวทใชคารบอนต า ซงเมอนกทองเทยวเกบสญลกษณดอกไมไดครบ 51 ดอก นกทองเทยว


กจะไดรบรางวลยกยองใหเปน “ฮโรไมเอาถาน” ท าใหชวยสรางจตส านกใหกบนกทองเทยวทเขารวมโครงการไดเปนอยางด นอกจากนยงมการด าเนนการจดกจกรรมทเกยวของในหลากหลายกจกรรมคอ กจกรรมโฮมสเตยทใหนกทองเทยวไดมโอกาสสมผสเรยนรวถชวตชมชนจงท าใหนกทองเทยวรสกเปนสวนหนงในชมชนและเกดความส านกรกชมชน กจกรรมสงเสรมภมปญญาดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมผานกจกรรมตางๆ ไมวาจะเปน การปลกปาชายเลน การปลกปาทดแทน ฯลฯ กจกรรมสาธตวธการท าใหแกนกทองเทยวจงสามารถสะทอนถงตวตนและคณคาทางวถชวตวฒนธรรมของพนทไดเปนอยางด กจกรรมทดลองทองเทยวตามโปรแกรมทองเทยวททางชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนบานชากแงว เชน กจกรรมสกการะไหวศาลเจาแมทบทม กจกรรมตามรอยสนทรภ ท าใหนกทองเทยวไดทราบถงความเปนมาและความเชอของคนในชมชน ซงเปนการสรางจตส านกในการอนรกษวฒนธรรมใหแกนกทองเทยวได เชนเดยวกบกจกรรมทองเทยวตามโปรแกรมทองเทยวททางชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลในเวยง-หนองเตาซงมการเยยมชมหอประวตศาสตร รวมไปถงไดมการด าเนนการโดยใหความรความเขาใจแกนกทองเทยวเพอใหตระหนกถงคณคาของแหลงทองเทยวทเดนทางไปและเกดจตส านกในการอนรกษสงแวดลอมและวฒนธรรมประเพณ อาท เชนในพนทพเศษเมองนาน ไดใหประชาชนและนกทองเทยวไดเรยนรประวตศาสตรความเปนมาของวดพระธาตแชแหงท าใหเกดความประทบใจในประเพณ อกทงยงมงานเทศกาลศลปะและการจดแสดงศลปวฒนธรรมการฟอน การตกลองปจาเปนตน นอกเหนอจากนนไดมด าเนนการจดการบรรยายและสนทนาในหวขอ “จากดนถงดวงดาว” เพอเชอมโยงนกทองเทยวใหตระหนกและสรางความเขาใจอยางลกซงในจตวญญาณของพนททไดทองเทยว และการจดท าคมอการทองเทยว “คณเปนคนหนงทชวยลดภาวะโลกรอนได” เพอใหนกทองเทยวมจตส านกในการอนรกษสงแวดลอม ส าหรบการสรางและปลกจตส านกนนไดมการด าเนนการโดยปลกฝงเยาวชนและคนในทองถนชมชนรวมถงนกทองเทยวตระหนกถงคณคาของมรดกวฒนธรรมและแหลงทองเทยวใหเกดการอนรกษตอสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต ยกตวอยางเชน โครงการสงเสรมองคความรดานการบรหารจดการทองเทยวอยางยงยน โครงการจดตงโรงเรยนสานศลปนาน หรอ โครงการจดท าระบบสอความหมายเพอสรางความรความเขาใจในการทองเทยวเชงอนรกษ เปนตน

หมวด D: การเพมผลประโยชนและลดผลกระทบดานลบทางสงแวดลอม D1 Environmental risks: The destination has identified environmental risks and has a system in place to address them.

IN-D1.a. Sustainability assessment of the destination within the last five years, identifying environmental risks มการประเมนในเรองความเสยงของสงแวดลอมใน 5 ปทผานมา

อพท.ไดท าการศกษาผลกระทบทเกดขนตอสงแวดลอมทผานมาและประเมนผลกระทบเบองตนจากผลกระทบทเกดขนจากระหวางการด าเนนโครงการฯ รวมถงขอดขอเสยในการเปลยนแปลงดานสงแวดลอม


IN-D1.b. System in place to address identified risks มระบบทใชระบถงสงแวดลอมทอยใน

ขนเสยง

มระบบการน าขอมลมาท าการแยกแยะตามชนดของผลกระทบหรอความเสยงทมตอสงแวดลอม โดยค านงใชหลกการบรรเทา การก าจด การลด และการทดแทน D2 Protection of sensitive environments: The destination has a system to monitor the environmental impact of tourism, conserve habitats, species, and ecosystems, and prevent the introduction of invasive species.

IN-D2.a. Maintained and updated inventory of sensitive and threatened wildlife and habitats จดท ารายการสตวปาและสงมชวตทเสยงตอการสญพนธใหทนสมย

ไมมการด าเนนงานตามตวชวดน

IN-D2.b. Management system to monitor impacts and to protect ecosystems, sensitive environments, and species มระบบการตรวจสอบผลกระทบตอระบบนเวศ สงแวดลอมและสงมชวต

มการน าเอาขอมลทไดจากการเกบรวบรวมขอมลในขนตอนการท าบญชรายการสงแวดลอมหรอ LCI แลวท าการประเมนผลกระทบทางสงแวดลอมทเกดขน มาสรป รวบรวม ตความหมาย และแปลคาผลกระทบทางสงแวดลอมทเกดขนจากกระบวนการนนๆ และมแผนการประเมนผลตอบแทนทจะไดจากการท าแผนปฏบตการ ทงทางผลลพธดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม เชน มการส ารวจและจดท าขอมลปะการงและ หญาทะเล บรเวณหมเกาะหมากและหมเกาะรง วามผลกระทบในเชงบวกหรอเชงลบตอระบบนเวศทางทะเลอยางไรบาง ซงจากการศกษาพบสงมชวตบนแนวปะการงและแหลงหญาและสาหรายทะเลรวมอยางนอย 599 ชนด จดวาเปนพนททมความอดมสมบรณ เปนแหลงอาหารของสตวน าทะเล และมความหลากหลายของสงมชวตมากทสดแหงหนง

IN-D2.c. System prevents the introduction of invasive species มระบบปองกนเบองตนในการรกลาท าลายสตวปาและพนธพช


อพท.ไดจดใหมกจกรรมทปกปองการรกล าท าลายระบบนเวศทงสตวปาและพนธพช อาท มกฎหมายจบผทท าการรกล าเขตปาสงวนหรอปาอนรกษ เพอเขาไปใชประโยชนใชสอยในพนทปา สวนในดานทะเลและชายฝง มการจดวางทนก าหนดแนวเขตการใชประโยชนทรพยากรชายฝงและแนวปะการง เพอปองกน และฟนฟแนวปะการง โดยการเพาะเลยงปะการงออน และการปลอยพนธสตวน าในแนวปะการง หรอมการตงกฎท าการประมง เชน การจ ากดพนทในการจบสตวน า การจ ากดเครองมอทใชในการจบสตวน า รวมถงระบขนาดของสตวน าทสามารถท าการประมงได D3 Wildlife protection: The destination has a system to ensure compliance with local, national, and international laws and standards for the harvest or capture, display, and sale of wildlife (including plants and animals).

IN-D3.a. Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES) ปฏบตตามอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดสตวปาและพชปาทใกลสญพนธ (CITES)


IN-D3.b. Regulations and standards for controlling harvesting or capture, display, sale, of plants and animals มมาตรการและมาตรฐานสาหรบควบคมการลกล า จบ จดแสดงและซอขาย สตวปาและพนธพช

อพท. มนโยบายไมซอสนคาทผลตจากสตวปาของปาหายาก เพอชวยอนรกษพนธสตวและพช เพอใหระบบนเวศมความอดมสมบรณ D4 Greenhouse gas emissions: The destination has a system to encourage enterprises to measure, monitor, minimize, publicly report, and mitigate their greenhouse gas emissions from all aspects of their operation (including emissions from service providers).

IN-D4.a. Program to assist enterprises to measure, monitor, minimize, and publicly report greenhouse gas emissions มโครงการการสนบสนนผประกอบการ ใหมมาตรการตรวจวดและรายงานผลการปลอยกาชเรอนกระจก


เนองจากสภาพภมอากาศของโลกในปจจบนมการเปลยนแปลงไปในทางทเสอมโทรมลงคอนขางมาก ซงสวนมากเกดจากฝมอของมนษยแทบทงสน ไมวาจะเปนในดานเกษตรกรรม อตสาหกรรม หรอรวมไปถงอตสาหกรรมการทองเทยว ซงกจกรรมตางๆ ดงกลาว สงผลกระทบใหเกดสภาพอากาศทเปลยนแปลงรวมไปถงสงแวดลอมทเสอมโทรมลง ดงนน อพท. ซงเปนองคการทปฏบตหนาทในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน โดยการมสวนรวมกบทกภาคสวน ไดมโครงการตางๆ ใหผประกอบการในแหลงทองเทยวพนทพเศษ ไดรวมกนปฏบตในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก โดยมโครงการ แนวทางปฏบต หรอรวมกจกรรมการรณรงค ไดแก

1. มเกณฑและตวชวดส าหรบการวดการใชทรพยากรและการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดของโรงแรมและสถานประกอบการทเกยวของ

2. การตดฉลากคารบอนเพอบงบอกกระบวนการผลตสนคาวามการปลอยกาซเรอนกระจกจ านวนเทาใด

3. ใชสญลกษณดอกไมแทนการประเมนคาคารบอนทปลดปลอยจากกจกรรมตางๆ โดยอยในเกณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม

4. การมสวนรวมในการรณรงคและสงเสรมการทองเทยวแบบคารบอนต า ในพนท ของชมชนและผประกอบการ ตลอดจนเพมพนทดดซบกาซเรอนกระจก (IPCC,2001)

5. การใหทนสนบสนนในกจกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอมส าหรบสถานททองเทยว หรอสถานประกอบการ

6. มการใหผประกอบการเขารวมการประชมโครงการ Low Carbon Tourism เพอตอบรบกระแสการเปลยนแปลงของโลกดานสภาพภมอากาศ โดยก าหนดใหมการวดปรมาณคารบอน เพอก าหนดตวชวดของการด าเนนการของผประกอบการ และแสดงสถตการใชพลงงาน รวมถง มการจดรายงานผลการปลอยกาซเรอนกระจก ตลอดจนการใหความรและค านวณวดคา คารบอนฟตพรนท

7. มการจดกจกรรมส าหรบผประกอบการเพอเผยแพรผลการศกษาใหกบ อพท. และภาคทเกยวของ และมการน าเสนอระบบสนบสนนการคดค านวณคาคารบอนไดออกไซดในรปของโปรแกรมทใชงานไดงาย ไมซบซอน เพอใหทางสมาชกของสมาคมฯ บรษทน าเทยว สามารถทดลองกรอกขอมลแผนการเดนทาง และกจกรรมการทองเทยวบนเสนทางเพอค านวณปรมาณการปลดปลอยคารบอนฯ

8. มการส ารวจผลลพธคาคารบอนทลดลง รวมไปถงการปลอยคารบอนสชนบรรยากาศ เฉพาะภาคการทองเทยวหลงจากเขาไปท ากจกรรมลดภาวะโลกรอน

9. มเกณฑเรองการจดใหมพนทสเขยว เชน การปลกตนไมในสถานประกอบการ 10. อพท. ด าเนนนโยบาย Low Carbon Destination, Low Carbon Tourism, Carbon

Footprint และนโยบายทองเทยวเชงอนรกษสงแวดลอม


IN-D4.b. System to assist enterprises to mitigate greenhouse gas emissions มระบบการจดการทชวยใหผประกอบการลดการปลอยกาซเรอนกระจก

ตวชวด D4.b. ทเกยวของกบการมระบบการจดการทชวยใหผประกอบการลดการปลอยกาซเรอนกระจก อพท. ไดจดใหมการด าเนนการโดยการมงเนนการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพในภาคการทองเทยวและด าเนนการทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอมเพอลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดสชนบรรยากาศ โดยมระบบการจดการทชวยใหผประกอบการลดการปลอยกาซเรอนกระจกภายใตแนวคดสถานประกอบการคารบอนต า (Low-Carbon Hotels) จากการสมภาษณและการส ารวจพนทของสถานประกอบการประเภทตางๆ ซงการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอมนนไดมการสนบสนนและสงเสรมผประกอบการในพนทด าเนนมาตรการลดภาวะโลกรอนดวยนโยบาย Low Carbon Destination และ Low Carbon Holiday ในพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง หรอนโยบาย Low Carbon Tourism ในพนทพเศษเมองนาน ส าหรบนโยบาย Low carbon Tourism ทจดขนในพนทพเศษเมองนาน ไดจดกจกรรมสนบสนนผประกอบการเขารวมเคมเปญในโครงการทองเทยวแบบไมเอาถาน โดยมกจกรรมตางๆ เชน การเขาพกในสถานประกอบการสเขยว หรอการเลอกรบประทานอาหารเมน Low Carbon ในรานอาหารทเขารวมเคมเปญ เปนตน เชนเดยวกบในพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยงทมการด าเนนกจกรรมสนบสนนสถานประกอบการใหมการจดการทเปนมตรตอสงแวดลอมรวมถงมโครงการปองกนผลกระทบดานลบตอสงแวดลอมภายใตนโยบาย Low Carbon Destination นอกจากนนในพนทพเศษเมองเลยกมการจดกจกรรม “ปน...เปลยนเมองทดานซาย” ซงเปนการสนบสนนการทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอมและชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจก ทงนการด าเนนการตามตวชวด D4.b. ไดด าเนนการในหลากหลายโครงการซงเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอม เชน โครงการจดท าเสนทางเดนปาศกษาธรรมชาตเขาไมแกว โครงการดแลรกษา และฟนฟสภาพสงแวดลอมของพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง โครงการเยาวชนคนรกษสงแวดลอม โครงการชมชนสเขยว โครงการดแลรกษา และฟนฟสภาพสงแวดลอมของพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง และ โครงการน ารองธรกจทเปนมตรกบสงแวดลอม ยงไมรวมถงการจดโครงการสงเสรมการจดตลาดคารบอนฟรตปรนซของผลตภณฑเพอการทองเทยว โครงการตลาดปลอดสารพษเพอนกทองเทยวและประชาชนเมองโบราณอทอง และ โครงการรณรงคสรางอากาศบรสทธเมองโบราณอทอง ทงนทงนนยงไดมการด าเนนมาตรการตรวจสอบรายงาน มาตรการการลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจก และ ก าหนดมาตรการการลดพลงงานของสถานประกอบการ ในเรองของการรณรงคใหผประกอบการด าเนนกจกรรมการทองเทยวโดยลดภาวะโลกรอน ไดมการด าเนนการรณรงคในรปแบบตางๆ เชน การสงเสรมการใชพลงงานสะอาด การใชเคมภณฑทไมกอใหเกดอนตรายตอผบรโภค และการเลอกใชวสดทหลกเลยงการเพมคารบอนไมวาจะเปน การใชถงผาแทนถงพลาสตก การจดการซากผลตภณฑหลงการใชงาน รวมไปถงการขนสง อกทงไดมการด าเนนการในการเพมศกยภาพผประกอบการในการใชพลงงานในโรงแรมใหเกดประโยชนสงสด ลดการปลอยกาซเรอนกระจกและลดคาใชจายเพอประโยชนในการทองเทยวทยงยน มการศกษา วเคราะห และคนหาแนวทางในการด าเนนกจกรรมลดภาวะโลกรอนท


สามารถลดการปลดปลอยคารบอน (Carbon Emission) ในภาคการทองเทยวในแตละชมชนเปาหมาย และผประกอบการรวมทงจดท าชดองคความร การทองเทยวแบบคารบอนต า (Low Carbon Toursim) ขนเพอสรางตนแบบ Low Carbon Tourism ทถกตองตามนโยบายของ อพท. และน าผลทไดรบมาถอดเปนบทเรยนเปนความรให ส านกงาน อพท. พนทอนๆ เพอสรางความรบรในการลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดในอตสาหกรรมการทองเทยว D5 Energy conservation: The destination has a system to encourage enterprises to measure, monitor, reduce, and publicly report energy consumption, and reduce reliance on fossil fuels.

IN-D5.a. Program to promote energy conservation and measure, monitor, reduce, and publicly report energy consumption มโครงการสงเสรมการอนรกษพลงงาน และมการตรวจวด ท ารายงานเกยวกบการบรโภคใชสอยพลงงาน

ในปจจบนการใชสอยทรพยากรในดานตางๆ ของมนษยมมากเพมขนเรอยๆ ตลอดจนการใชพลงงาน

ในดานตางๆ ในชวตประจ าวน รวมไปถงการใชสอยบรโภคพลงงานไฟฟาในการทองเทยวของนกทองเทยว และอตสาหกรรมการทองเทยวของสถานประกอบการ ดงนน อพท.ซงเปนองคการฯทปฏบตหนาทในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในพนทพเศษโดยการมสวนรวมกบทกภาคสวน ไดมโครงการตางๆ กจกรรมรณรงค หรอนโยบายขอปฏบต ทเกยวกบการประหยดพลงงานแกทกภาคสวนหรอผมสวนไดสวนเสยในการทองเทยว ดงน

1. การสงเสรมและอบรมสถานประกอบการใหสถานประกอบการมการใชพลงงานทเกยวกบการอนรกษพลงงานในหลายๆ ทาง เชน การใชหลอดไฟ LED ประหยดพลงงาน ตดตงแผงโซลารเซลลเพอลดคาใชจายดานไฟฟา

2. การจดกลมของอาคารกลม (Cluster Development) เพอชวยประหยดพลงงานอยางมประสทธภาพ

3. ภาคธรกจโรงแรมทพกใหมโครงการออกแบบตวอาคารทเกยวกบการลดใชพลงงาน 4. นกทองเทยวชวยกนปดไฟ ปดเครองปรบอากาศทกครง เมอออกจากทพกไปยงสถานท

ทองเทยว 5. มโครงการรถ Shuttle Bus เพอประหยดพลงงานไฟฟาในเมองโบราณอทอง 6. สงเสรมผประกอบการบ ารงรกษาเครองมอไฟฟาอยางสม าเสมอ 7. ใหสถานประกอบการจดท าแผนและขนตอนการด าเนนการเพอลดการใชพลงงานทชดเจน 8. กจกรรมปรบเปลยนพฤตกรรมดานการใชพลงงานในทกภาคสวน เพอสรางสรรคการ

ด าเนนงานดานกจกรรมสงแวดลอมและการลดใชพลงงาน


9. มเกณฑเกยวกบการอนรกษไฟฟาแกพนกงานของสถานประกอบการ เชน มขอปฏบตและปลกฝงพนกงานใหประหยดไฟฟา ปดสวตซเครองใชและไฟสองสวางทไมไดใชใหเปนนสย การรณรงคประชาสมพนธ ใหแขกผพกประหยดไฟโดยการตดประกาศ ตดสตกเกอรสญลกษณแสดงขอความการประหยดพลงงานตางๆ

IN-D5.b. Policies and incentives to reduce reliance on fossil fuels, improve energy

efficiency, and encourage the adoption and use of renewable energy technologies มนโยบายกระตนในการลดการใชพลงงานจากฟอสซล (น ามน ถายหน) โดยการพฒนาเทคโนโลยพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก

สบเนองจาก อพท. ไดมโครงการในการสงเสรมการประหยดพลงงานแลว ดงนน อพท. จงมนโยบายในการกระตนใหมการลดใชพลงงานจากฟอสซล และมนโยบายการใชพลงงานทดแทน เพอปองกนสภาวะโลกรอน โดยมกจกรรมหรอโครงการตางๆ ดงน

1. สงเสรมผประกอบการมการใชพลงงานทางเลอก เชน ใชพลงงานจากแสงอาทตย อาท ใชแผงโซลารเซลล ตดตงทตมน ารอนซงเปนการลดการพงพาพลงงานกระแสไฟฟาหลก เปนตน

2. มมาตรการการใชพลงงานอยางมประสทธภาพมากขน การใชพลงงานหมนเวยนในภาคการผลตไฟฟา (ทงจากลม แสงอาทตย ชวมวล และกาซชวภาพ) เชน การตดตงเครองจกรยนตทประหยดพลงงานและเชอเพลงในภาคขนสง

3. อพท. มการอบรมใหความรในการใชพลงงานทดแทน เชน สาธตระบบการท า Biogas เพอน าขยะหรอเศษอาหารน ากลบมาใชเปนพลงงานเชอเพลง โดยผานกระบวนการทางชวภาพ หรอสงเสรมการท าถานจดไฟอดแทง และแปรรปขยะพลาสตกเปนน ามน

4. มกจกรรมการใชแหลงพลงงานทางเลอกและหมนเวยน และการใชวตถดบในทองถนส าหรบอาหารและเครองใชในสถานประกอบการและชมชน

5. มการประสานความสมพนธกบภาคเครอขายการพฒนาการทองเทยวคารบอนต าระดบประเทศ หรอระดบนานาชาต โดยการรณรงคการใชพลงงานทดแทน

D6 Water Management: The destination has a system to encourage enterprises to measure, monitor, reduce, and publicly report water usage.

IN-D6.a. Program to assist enterprises to measure, monitor, reduce, and publicly report water usage มโครงการสนบสนนผประกอบการใหมระบบการสอบ ตรวจวด จดท ารายงาน เกยวกบการอนรกษจดการน า


เนองจากสถานประกอบการการตางๆ ทเกยวกบการทองเทยวเปนตวแปรหลกทมการท าลายสงแวดลอมมากกวาผมสวนไดสวนเสยกลมอน โดยเฉพาะการใชทรพยากรน า ดงนน อพท.จงมโครงการสนบสนนผประกอบการใหมระบบการตรวจสอบ ตรวจวด จดท ารายงานเกยวกบการอนรกษจดการน า เพอใหสงแวดลอมในสถานททองเทยวพนทพเศษไมเสอมโทรมหรอมผลกระทบดานลบใหนอยทสด โดยมแผนงานนโยบาย หรอโครงการตางๆ ทเกยวกบการอนรกษทรพยากรน า ดงน

1. มการการจดฝกอบรมเชงปฏบตการเรอง การจดการน าใชอยางมประสทธภาพ โดยมสถานประกอบการเขารวมกจกรรมไมนอยกวา 20 แหง ในพนทเกาะลานซงอยในพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง รวมกบเครอขายนานาชาต EARTHCHECK

2. มแผนงานเกยวกบการบ าบดน าเสย เชน โครงการกอสรางระบบบ าบดน าเสยทกพนท 3. สนบสนนใหผประกอบการวเคราะหหารปแบบประเภทของน าทใชและมการบนทกคาน าเปน

ประจ าทกเดอน 4. มโครงการปรบปรงระบบ รวบรวมและระบบบ าบดน าเสยของสถานประกอบการในพนทพเศษ

เมองเกานาน 5. สรางระบบหมนเวยนน าทผานการบ าบดกลบมาใชใหมตลอดจนมมาตรการตรวจสอบระบบการ

น าน ากลบมาใชใหมใหมประสทธภาพและคณภาพเปนทยอมรบ D7 Water security: The destination has a system to monitor its water resources to ensure that use by enterprises is compatible with the water requirements of the destination community.

IN-D7.a. Management system to ensure that water use by enterprises and water requirements of the destination community are balanced and compatible มระบบการจดการน าทผประกอบการสามารถใชสอยในแหลงทองเทยวอยางสมดลกบชมชนและผใชสอยอนๆ

เนองจากสถานประกอบการจดวาเปนกลมทมการใชทรพยากรน าเพอการทองเทยวคอนขางสง และในปจจบนทกภาคสวนก าลงประสบปญหาการขาดแคลน ซงท าใหการใชน าของผประกอบการเกดผลกระทบในการใชน ารวมกบชมชนในพนท ดงนน เพอใหไมกอเกดปญหาความขดแยงในการแยงใชทรพยากรน าระหวางผประกอบการและชมชน อพท.จงมนโยบายหรอการสงเสรมการจดการน าส าหรบผประกอบการใหสามารถใชสอยทรพยากรน าใหเกดประโยชนโดยสงสด และไมกระทบกบชมชน ดงน

1. มนโยบายใหผประกอบการประชาสมพนธหรอมระเบยบขอปฏบตแกนกทองเทยวในการประหยดพลงงานน า เชน ปดฝกบวในขณะถสบ เปนตน

2. มนโยบายใหผประกอบการเลอกใชสขภณฑหรออปกรณทประหยดพลงงานน า เชน ตดตงกอกน าอตโนมต เปนตน


3. มโครงการศกษาและกอสรางอางเกบน าและระบบระบายน า เพอรองรบชวงฤดแลง เชน ทเมองโบราณอทอง

4. มนโยบายใหผประกอบการศกษาความเหมาะสมในการน าน าทงผานระบบบ าบดน าเสยกลบมาใชใหม

5. มระบบการจ าหนายน าประปาโดยควรวางโครงขายทอสงน าประปาสายประธานและสายรองใหทวถง น าฝนจากสระเกบน า (แกมลง) ทปองกนการปนเปอนจากสงสกปรกไดจะสามารถน าไปเกบในอางเกบน าซากนอกหรอสระน าขนาดใหญทศนยกฬาภาคตะวนออกแลวน ามาใชเปนน าดบผลตน าประปาได

D8 Water quality: The destination has a system to monitor drinking and recreational water quality using quality standards. The monitoring results are publicly available, and the destination has a system to respond in a timely manner to water quality issues.

IN-D8.a. Management system to monitor and publicly report on drinking and recreational water quality มระบบจดการในการตรวจสอบ ท ารายงาน คณภาพของน าส าหรบดมกนและน าทใชในกจกรรมตางๆ

“น า” ถอวาเปนทรพยากรธรรมชาตทส าคญเปนล าดบตนๆ ดงนน การใชสอยทรพยากรน าจงตองมระบบการจดการในการตรวจสอบในการใชอปโภคและบรโภค รวมถงมการท ารายงานการใชน าในดานตางๆ โดยมแผนหรอมกจกรรมทเกยวกบทกลาวมา ดงน

1. มแผนการจดการมลพษทางน า พ.ศ.2555-2559 โดยวดคณภาพของน าทงสดสวนของจ านวนแหลงน าผวดนและสดสวนสถานตรวจวดคณภาพน าทางทะเลชายฝง

2. มการจดการคณภาพน า รณรงคการใชน าอยางประหยดเพอลดปรมาณน าเสยจากการทองเทยวท าแหลงน าใหสะอาด หรอถากรณมแหลงน าตกหรอธารน าธรรมชาตไมควรใชยาสระผม สบหรอสงทมสารเคมเจอปนเนองจากจะสงผลกระทบถงสตว พช และระบบนเวศ

3. ประสานกบหนวยงานทเกยวของดานสงแวดลอม เชน ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดนนๆ ส านกงานสงแวดลอมภาคทรบผดชอบในพนท โดยเขามาตรวจสอบคณภาพน าดวยคาการสองแสงในน า หาคา PH คาเฉลยคณภาพน า DO และ BOD และน าตวอยางน าไปทดลอง เพอหาคาคณภาพน าในแหลงนนๆ ตอไป เปนตน

4. มโครงการศกษาเพอจดท าแผนปฏบตการจดการน าเสยและขยะมลฝอยเพอการทองเทยวอยางยงยนในพนทพเศษเลย


IN-D8.b. Monitoring results are publicly available มการแจงผลการตรวจสอบสสาธารณะ


IN-D8.c. System to respond in a timely manner to water quality issues มระบบการจดการคณภาพน าอยางทนเวลา

อพท. มการสงเสรมระบบการจดการคณภาพน า เพอไมใหน าเนาเสย ดงนน จงมกจกรรมการรณรงค และสงเสรมเพอปกปองคณภาพน า เชน ควบคมดแลไมใหผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวนทงขยะลงในแมน า ค คลอง และใหผประกอบการศกษาความเหมาะสมในการน าน าทงผานระบบบ าบดน าเสยน ากลบมาใชใหม D9 Wastewater: The destination has clear and enforced guidelines in place for the siting, maintenance and testing of discharge from septic tanks and wastewater treatment systems, and ensures wastes are properly treated and reused or released safely with minimal adverse effects to the local population and the environment.

IN-D9.a. Regulations for the siting, maintenance, and testing of discharge from septic tanks and wastewater treatment systems, and evidence of their enforcement มกฎ ระเบยบส าหรบก าหนดพนทท าบอบ าบดน าเสย และการทดสอบคาของเสยจากบอบ าบดน าเสย

ในปจจบนอตสาหกรรมการทองเทยวมการปลอยของเสยทางน าออกมากมาย ซงกอใหเกดมลพษตอสงแวดลอมทางน า อนกอใหเกดโรคพาหนะตางๆ ตามมา ดงนน เพอปองกนการเกดปญหาดงกลาว อพท. จงไดด าเนนการดงตอไปน

1. มโครงการศกษาความเหมาะสมในการน าน าทงผานระบบบ าบดน าเสยกลบมาใชใหม 2. มเกณฑเกยวกบ มการบ าบดน าเสยอยางเหมาะสมกอนปลอยสสาธารณะ และมระบบบ าบดท

เหมาะสมและมประสทธภาพตามขนาดของสถานประกอบการและเกณฑทกฎหมายก าหนด

IN-D9.b. Regulations to ensure the size and type of waste water treatment is adequate for the location, and evidence of their enforcement มขอก าหนดเกยวกบขนาดและชนดของบอบ าบดน าเสยทเหมาะสมกบพนท



IN-D9.c. Program to assist enterprises to effectively treat and reuse wastewater มโครงการสนบสนนผประกอบการใชน าอยางมประสทธผลและลดการปลอยน าเสย

ตวชวด D9.c. มเนอหาเกยวกบการมโครงการสนบสนนผประกอบการใชน าอยางมประสทธผลและลดการปลอยน าเสย ซงไดด าเนนการใหมการจดการการใชน าอยางมประสทธภาพเพอใหเกดการประหยดพลงงาน รกษาสงแวดลอมนบรวมถงคาใชจายของสถานประกอบการ โดยมการจดกจกรรมทสงเสรมการจดการน าเสยและการน าน ากลบมาใชใหมซงท าใหเกดการใชน าอยางมประสทธภาพและสงเสรมใหชมชนใชพลงงานไดอยางมประสทธภาพ การด าเนนการตามตวชวด D9.c. ดวยโครงการพฒนาแหลงน าเดมบรเวณพทธมณฑลสพรรณบร โครงการอนรกษแหลงตนน าแหลงทองเทยวพหางนาค และ โครงการศกษาและกอสรางระบบบ าบดน าเสยเพอรกษาสงแวดลอมเมองโบราณอทอง นอกจากนยงมการมงเนนในเรองของระบบบ าบดน าเสยโดยมการใชน าทงจากระบบบ าบดน าเสยเพราะน าทงมคณภาพระดบน าดบเนองจากระบบระบายน าใชทอรวมน าฝนกบน าเสยในทอเดยวกน น าเสยจงเจอจางลงและระบบบ าบดน าเสยเปนระบบ CFFAS และระบบระบายและบ าบดน าเสยแบบระบบเลยงตะกอน ซงในพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยงไดมการด าเนนโครงการศกษาออกแบบและกอสรางระบบบ าบดน าเสยชมชนหาดทรายขาวขน ในขณะเดยวในพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยงกมการจดโครงการรบรองการพฒนาพนทเกาะลานเปนแหลงทองเทยวระดบสากลทเปนมตรตอสงแวดลอมโดยรวมกบเครอขายนานาชาต EARTHCHECK ซงเปนการจดฝกอบรมเชงปฏบตการเกยวกบเรอง การจดการน าใชอยางมประสทธภาพและการจดการน าเสยโดยมสถานประกอบการเขารวมกจกรรมไมนอยกวา 20 แหง ซงเปนการใหความรความเขาใจเรองน าเพอสามารถจดการน าเสยและน ากลบมาใชประโยชนไดอยางคมคา รวมทงมขอเสนอในการจดการระบบการก าจดขยะและบ าบดน าเสยตามมาตรฐานสากล และก าหนดเกณฑเกยวกบ มการบ าบดน าเสยอยางเหมาะสมกอนปลอยสสาธารณะ มระบบบ าบดทเหมาะสมและมประสทธภาพตามขนาดของสถานประกอบการและเกณฑทกฎหมายก าหนด ยงไปกวานนมการด าเนนนโยบาย Low Carbon Tourism และ Low Carbon Destination ในพนทพเศษเมองนานและพนทพเศษเกาะชางและพนทเชอมโยงตามล าดบ ซงมการด าเนนกจกรรมทชวยใหเกดการใชน าอยางมประสทธผลและลดการปลอยน าเสย เชน โรงแรมทเขารวมโครงการจะไมเปลยนผาปทนอน ปลอกหมอน ผาเชดตว ผาหม ผาเชดเทา ไมบรการสบ แชมพและอปกรณบางอยาง ในกรณทนกทองเทยวไมรองขอ และงดบรการท าความสะอาดหองน าในทกวนทเขาพก แตจะท าความสะอาดในทก 2 หรอ 3 วน หรอ มการน าน าทลางจานแลว สามารถน าไปลดตนไมไดสราง เปนตน

IN-D9.d. Program to ensure proper treatment of wastes and safe reuse or release with minimal adverse effects to local population and environment มโครงการใชน าอยางเปนมตรกบสงแวดลอม คน และสตว


“น า” เปนทรพยากรธรรมชาตทส าคญส าหรบในการใชด ารงในชวตประจ าวนของมนษย สตว และพช ดงนน การใชน าส าหรบการอปโภคและบรโภคใหเกดประโยชนสงสดและเปนมตรตอสงแวดลอม จงควรมการจดการการใชน าอยางมประสทธภาพ ไมวาจะเปน ชมชน นกทองเทยว ผประกอบการ รวมไปถงผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวน เพอไมใหสนเปลองพลงงานน า โดยการใชน าอยางประหยดเพอลดปรมาณน าเสยจากการทองเทยว นอกจากนควรมการใชน าในแหลงน าใหเหมาะสมกบพนท เชน กรณมแหลงน าตกหรอธารน าธรรมชาตไมควรใชย าสระผม สบหรอสงทมสารเคมเจอปน เนองจากจะสงผลกระทบถงสตว พช ระบบนเวศ D10 Solid waste reduction: The destination has a system to encourage enterprises to reduce, reuse, and recycle solid waste. Any residual solid waste that is not reused or recycled is disposed of safely and sustainably.

IN-D10.a. Waste collection system that maintains public records on the amount of waste generated มการรวบรวมบนทกปรมาณขยะทเกดขน

ในปจจบนปญหาเรองขยะเปนปญหาวกฤตทก าลงทวความรนแรงมากขนเรอยๆ อนเนองมาจากปจจยหลายๆดาน เชน ประชากรเพมมากขน มกจกรรมตางๆ ในเพมขน ฯลฯ ซงปญหาเหลานสงผลกระทบตอสงแวดลอมโดยตรงโดยเฉพาะมลพษทางอากาศ ซงกอใหเกดโรคตางๆ ทางสขภาพ ดงนน อพท.จงมความรวมมอกบองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ในเรองการก าจดขยะมลฝอย และมการแสดงถงปรมาณขยะทเกดขน (ตน/วน) ซงอาจจะใชวธการเกบรวบรวมขอมลโดยการใชแบบบนทกและการสงเกตการณ (Observation) ในการเกบรวบรวมขอมล รวมไปถงแผนการวางโครงการทเสนอใหมการแจงสถตขยะในแตละพนทใหสสาธารณะรบทราบในอนาคต

IN-D10.b. Solid waste management plan that is implemented, and has quantitative goals to minimize, and ensure safe sustainable disposal of waste that is not reused or recycled มแผนจดการขยะมลฝอย โดยมเปาหมายคอการลดปรมาณขยะ โดยเฉพาะขยะจ าพวกทไมสามารถน ากลบมาใชซ าและใชใหมได

ปจจบนอตราการเพมขนของ ประชากรโลกเปนไปอยางอยางรวดเรว สาเหตจากการเพมของประชากร การขยายตวทางเศรษฐกจและทางอตสาหกรรมตางๆ ควบคไปกบการบกรกท าลายทรพยากรปาไม เพอแสวงหาทดนท ากนของประชากรโลก มการใชทดนเพมมากขน มการผลตเพอการอปโภค บรโภคเพมมากขน จงเปนเหตใหเกดขยะเศษสงของเหลอใชปรมาณมากขน ซงมนษยเราผลตขยะในแตละวนโดยเฉลยวนละ 1 กโลกรม และประชากรโลกกวา 6,000 ลานคน กจะผลตขยะทมปรมาณมากมายมหาศาลสงถงวนละ 6,000 ลานกโลกรม ดงนน อพท.รวมถงหนวยงานและทกภาคสวนทเกยวของ จงมความรวมมอการก าหนดแผนและ


นโยบายในการจดการขยะมลฝอย โดยมเปาหมายในการลดปรมาณขยะในพนท โดยมกจกรรมโครงการ หรอการสงเสรมทกษะดานตางๆ ในการก าจดขยะมลฝอยในเขตพนทพเศษของ อพท. ดงน

1. การเกบและขนสงขยะมลฝอย การคดแยกขยะมลฝอยทโรงคดแยกขยะฯ ซงตงอยในพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง รวมถงการเลอกวธการก าจดขยะมลฝอยโดยการฝงกลบอยางถกสขลกษณะ หรอการเผาดวยเตาเผาขยะทอณหภมสง

2. สงเสรมลดการใชทรพยากรอยางสนเปลองและลดปรมาณของเสยทเปนอนตราย 3. กจกรรมลดปรมาณขยะอนทรยดวยถงหมกกาชชวภาพ และจดอบรมใหความรแกชาวบานและ

ผประกอบการบนเกาะหมาก ในการจดการขยะสดดวยถงหมกกาชชวภาพ ณ วดเกาะหมาก อ.เกาะกด จ.ตราด

4. สงเสรมการจดท าไฟฉายโซลารเซลลเพอสงเสรมการลดใชถานไฟฉาย ซงเปนขยะอนตรายทไมสามารถยอยสลายไดเองตามธรรมชาต

5. สงเสรมจดท าสาธตระบบ Biogas ตนแบบเพอลดปรมาณขยะจากเศษอาหาร 6. จดใหมบรเวณพนทส าหรบรวมและเกบขนขยะและเพมจ านวนถงขยะตงในพนทโครงการ 7. มแนวทางการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสานโดยมแนวคดการจดการขยะมลฝอยแบบบรณา

การและหลกการของ CBM และ 5Rs คอลดปรมาณขยะมลฝอยทตองก าจดใหนอยทสด น าขยะมลฝอยทมประสทธภาพกลบไปใชใหมากทสด มศนยกลางก าจดขยะและเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสม แผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ (พ.ศ.2559 - 2564) แนวทางการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายฉบบผานความเหนชอบจากคณะรกษาความสงบแหงชาต เมอวนท 26 สงหาคม 2557

8. มการทบทวนปรมาณและองคประกอบขยะ วเคราะหองคประกอบขยะเพอสมดลมวลและพลงงาน เพอใชคดเลอกเทคโนโลยทเหมาะสมในการท า Zero Waste ใหสอดคลองกบงานดานวศวกรรม

9. มโครงการศกษาและออกแบบระบบก าจดขยะเทศบาลต าบลเชยงคาน ต าบลทาล จงหวดเลย 10. มโครงการศกษาและจดการขยะแบบครบวงจรเมองโบราณอทอง

IN-D10.c. Program to assist enterprises to reduce, reuse, and recycle waste มโครงการ

สงเสรมผประกอบการลดการใชขยะ และน ากลบมาใชซ า ใชใหม

ในปจจบนอตสาหกรรมการทองเทยวเจรญเตบโตเรวมาก ท าใหนกลงทนหรอนายทนหนเขามาใหความสนใจธรกจดานสถานททองเทยวเพมมากขน เชน ธรกจโรงแรม ธรกจรานอาหาร ฯลฯ ซงธรกจดงกลาวสงผลใหเกดขยะมลฝอยคอนขางมาก ดงนน เพอการลดการก าจดขยะ อพท.จงมนโยบายและการสงเสรมใหผประกอบการลดการใชขยะ และน ากลบมาใชซ าใหม โดยมวธ ดงน


1. สงเสรมผประกอบการใหมการปฏบตเรองการจดการขยะโดยการน ากลบมาใชใหม และการแยกขยะ รวมถงการเรยนรวถพอเพยง เชน การท าน าหมก เปนตน

2. มการใชผลตภณฑทระบไดมาจากการรไซเคลหรอใชผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม 3. มโครงการจดอบรมเชงปฏบตการและใหความรเกยวกบการจดท าระบบ Biogas เพอลด

ปรมาณขยะจากเศษอาหารและน าไปใชเปนพลงงานเชอเพลง พรอมทงสาธตการใชงานและตดตงระบบ Biogas ตนแบบ

4. ระบบการก าจดขยะ Recycle โดยมศนยการรบซอขยะ Recycle ในชมชน 5. โครงการรานรบซอของเกาสเขยว และโครงการจดท าสงประดษฐจากวสดรไซเคล ซงชมชน

ตนแบบประสบความส าเรจ 6. สงเสรมผประกอบการผลตผลตภณฑจากวสดเหลอใช ซงเปนการชวยลดปรมาณขยะ และของ

เหลอใชในชมชน 7. สนบสนนใหผประกอบการจดการขยะอยางเปนระบบและมกจกรรมทเปนสวนหนงของการลด

ขยะ เชน ใชสนคาหรอวสดภณฑเปนแพคใหญเพอหลกเลยงการใชผลตภณฑทไมจ าเปน 8. อบรมการจดการขยะมลฝอย

IN-D10.d. Program to reduce the use of bottled water by enterprises and visitors มโครงการใหผประกอบการและนกทองเทยวลดการใชน าบรรจขวด

ภายใตนโยบายหลกดานสงแวดลอม Low Carbon Destination อพท. มโครงการสงเสรมผประกอบการและนกทองเทยวในการใชซ าขวดบรรจน า เปนตนวามการสงเสรมผประกอบการใชกระบอกน าหรอภาชนะทน ากลบมาใชใหมได ประหยดเงนและไมสรางขยะพลาสตกเพมขน หรอการสงเสรมใหสถานประกอบการมการเลอกใชสนคาทสามารถสงคนบรรจภณฑกลบสผผลตได เชน ขวดเครองดมทมระบบมดจ าคนเงน เปนตน D11 Light and noise pollution: The destination has guidelines and regulations to minimize light and noise pollution. The destination encourages enterprises to follow these guidelines and regulations.

IN-D11.a. Guidelines and regulations to minimize noise and light pollution มแผนและกฎระเบยบในการลดการกอเกดมลภาวะทางเสยงและแสง

ตวชวด D11.a. ซงมเนอหาเกยวของกบการมแผนและกฎระเบยบในการลดการกอเกดมลภาวะทางเสยงและแสง ซงไดมการด าเนนการจดการแสงและเสยงเพอควบคมมใหเกดเสยงอกทกครกโครมโดยมแผน


จดการมลพษ พ.ศ.2555-2559 โดยวดระดบเสยงในพนทใหอยในเกณฑมาตรฐานคอจ านวนวนทมระดบเสยงอยในเกณฑมาตรฐานอยางนอยรอยละ 81 และก าหนดเกณฑเกยวกบการจดการคณภาพอากาศและเสยง เชน มการปลกตนไมหรอปรบปรงหรอดดแปลงสวนของอาคาร เพอปองกนมใหเสยงทมแหลงก าเนดจากภายนอกโรงแรมเขามาในเขตโรงแรมจนกอความร าคาญใหกบผมาเขาพก ทงยงมแนวคดการออกแบบ Universal Design ทไรมลพษทงทางอากาศเสยงและสายตาโดยการก าหนดมาตรการจ ากดการใชเสยงและจ ากดความเรวรถทผานเขาออกพนทโครงการ โดยมการตรวจวดระดบเสยงเทยบเทาตอเนองและระดบเสยงเฉลยกลางวนและกลางคน นอกจากนยงมการขอความรวมมอในการไมสงเสยงดงจนเกนไป เพราะท าลายความสงบของผอน และสงแวดลอม

IN-D11.b. Program to encourage enterprises to follow guidelines and regulations to minimize noise and light pollution มโครงการสงเสรมผประกอบการด าเนนงานตามแผนและกฎระเบยบเรองการลดการกอเกดมลภาวะทางเสยงและแสง

ไมมการด าเนนงานตามตวชวดน D12 Low-impact transportation: The destination has a system to increase the use of low impact transportation, including public transportation and active transportation (e.g., walking and cycling).

IN-D12.a. Program to increase the use of low-impact transportation มโครงการสงเสรมการใชการคมนาคมทสงผลกระทบตอสงแวดลอมต า

อพท. ไดมการรณรงคดานการทองเทยวตางๆ ทสงเสรมใหใชการคมนาคมทสงผลกระทบตอสงแวดลอมต า เชน แคมเปญการทองเทยวแบบคารบอนต า (Low Carbon Tourism) โดยใชรถจกรยาน และการทองเทยวแบบไมรบรอน (Slow Life Tourism) โดยมโครงการตางๆ มากมายทสนบสนนการใชจกรยานเปนพาหนะส าหรบการทองเทยว เชน กจกรรมปนจกรยานทองเทยวชมวถชมชนบานหนองเตา กจกรรมปนจกรยานรอบเกาะหมาก กจกรรมปนปนคนสขทองเทยวพทยา และกจกรรมปนจกรยานท าเนยบตนไมใหญในเมองนานในงานเทศกาลศลปะนาน และอพท. ยงไดด าเนนโครงการพฒนาเสนทางจกรยานในพนทพเศษตางๆ เชน โครงการจดท าเสนทางขบขจกรยานเพอการทองเทยวในพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยงโครงการพฒนาเสนทางจกรยานเพอการทองเทยวเมองโบราณอทอง และโครงการพฒนาเสนทางจกรยานเสอภเขาเพอการทองเทยวเชงอนรกษ ต าบลเสยว อ าเภอเลย เปนตน นอกจากการสนบสนนใหใชจกรยานแลว อพท. ยงไดสนบสนนการคมนาคมในรปแบบอนๆ ทสงผลกระทบตอสงแวดลอมต า โดยมการสนบสนนใหใชการเดนเทาในกจกรรมทองเทยวตางๆ เชน กจกรรมเทยวเดนเลนใจเมองนานและกจกรรมเดนส ารวจเสนทางธรรมชาต และ


ยงไดสนบสนนใหใชเรอคายคหรอเรอยางเปนพาหนะในการทองเทยวทางน า เชน สงเสรมการทองเทยวลองเรอยางแกงคดค-แกงฟา-แกงจนทร อ าเภอเชยงคาน

ในสวนของการขนสงสาธารณะ อพท. กไดสนบสนนใหใชพาหนะทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยสนบสนนการทองเทยวโดยการใชรถราง เชน กจกรรมนงรถรางเทยวชมเมองเกานาน และอพท. ยงสนบสนนใหมการปรบปรงสภาพรถสามลอถบใหมความพรอมในการใหบรการส าหรบนกทองเทยว เพอเปนพาหนะน าเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม

นอกจากน อพท. ยงไดสงเสรมการใชผลตภณฑจากทองถน เพอลดผลกระทบทางสงแวดลอมทจะเกดขนจากการคมนาคมขนสงอกดวย

IN-D12.b. Program to make sites of visitor interest more accessible to active transportation (e.g., walking and cycling) มโครงการสงเสรมใหแหลงทองเทยวเขาถงไดโดยการเดนทางแบบ active transportation เชน การเดนเทา การใชจกรยาน

อพท. ไดมการด าเนนการจดท ากจกรรมตางๆ ทสงเสรมใหนกทองเทยวใชการเดนทางแบบ Active Transportation โดย อพท. ไดจดกจกรรมตางๆ ทสงเสรมการใชจกรยานเปนพาหนะในการทองเทยว เชน กจกรรมปนจกรยานทองเทยวชมวถชมชนบานหนองเตา กจกรรมเทยวเดนเลนใจเมองนาน กจกรรมเดน จกรยานส ารวจพนทเพอการอนรกษ กจกรรมการปนจกรยานหรอนงสามลอถบเทยวชมเมองเกาตามเสนทางทองเทยว “ปนมวนใจ ไปกบจกรยาน” กจกรรมปนปนคนสขทองเทยวพทยา และกจกรรมปนจกรยานท าท าเนยบตนไมใหญในเมองนานในงานเทศกาลศลปะนาน และกจกรรมปนจกยานรอบเกาะหมาก และมการจดท าเสนทางจกรยานตางๆ เพอรองรบความตองการของนกทองเทยวทสนใจการทองเทยวแบบ Active Transportation เชน มโครงออกแบบกอสรางเสนทางเพอการทองเทยวและเสนทางจกรยานตามแนวคลองแมร าพนสโขทยธาน-เมองเกาสโขทย และโครงการพฒนาเสนทางจกรยานเสอภเขาเพอการทองเทยวเชงอนรกษของต าบลเสยว อ าเภอเมองเลย จงหวดเลย

ในสวนของการทองเทยวดวยวธการเดนเทา อพท. ไดพฒนาเสนทางทองเทยวทางธรรมชาต เพอสนบสนนการทองเทยวเชงนเวศนและผจญภย เชน มการจดทางเสนทางเดนปาศกษาธรรมชาตเขาไมแกว มกจกรรมเพอสงเสรมการพฒนาการทองเทยวเชงนเวศรปแบบทางเดนเหนอภผ าและแมกไม Canopy Walkway คนหมง-เขารปหงส บรเวณสวนหนผางาม จดท าเสนทางศกษาธรรมชาตและระบบนเวศนบรเวณหาดทรายด า เปนตน และอพท. ยงไดมโครงการปรบปรงพฒนาทางเทาบรเวณแหลงทองเทยวอกดวย

นอกจากการสนบสนนใหใชจกรยานหรอการเดนเทาแลว อพท. ยงไดสนบสนนการทองเทยวแบบ Active Transportation ประเภทอนๆ เชน มกจกรรมพายเรอคายคหรอกจกรรมพายเรอยาง มกจกรรมเทยวชมธรรมชาตทใหนกทองเทยวไดสมผสกบการเดนทางโดยใชสตวในทองถนเปนพาหนะ เปนตน


1.6 การด าเนนการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรทตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก

เมอโครงการไดด าเนนการสงเคราะหภาพรวมการด าเนนงานของอพท.ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกตามรายละเอยดผลการศกษาทไดกลาวมาแลวในหวขอท 1.5 แลว โครงการฯไดด าเนนการจ าแนกกลมส านกงานพนทพเศษทง 6 พนทออกเปน 3 กลมตามลกษณะและอตลกษณของการทองเทยวในพนทพเศษ ประกอบดวย กลมพนทพเศษทมลกษณะการทองเทยวเปนแบบ “การทองเทยวเชงประวตศาสตร วฒนธรรม และวถชวต” ประกอบดวยพนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร (อพท.4) พนทพเศษเมองเกานาน (อพท.6) และพนทพเศษเมองโบราณอทอง (อพท.7) กลมพนทพเศษทมลกษณะการทองเทยวเปนแบบ “การทองเทยวเชงนเวศธรรมชาตปาเขา” ประกอบดวยพนทพเศษเลย (อพท.5) เพยงแหงเดยว และกลมพนทพเศษทมลกษณะการทองเทยวเปนแบบ “การทองเทยวเชงธรรมชาตชายฝงทะเล” ซงประกอบดวยพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) และพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท.3) และท าการวเคราะห สงเคราะห และเรยบเรยงผลการด าเนนงานของ อพท.ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกในแตละกลมพนทพเศษเหลานอกครงหนง และน าผลการวเคราะห สงเคราะห และเรยบเรยงผลการด าเนนงานของอพท.ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกทไดนไปจดกจกรรมเวทแลกเปลยนเรยนรรวมกบเจาหนาทของ อพท. ทมาจากทง อพท.สวนกลาง และ อพท.ในพนทพเศษทง 6 แหง โดยใชชอวา “กจกรรมการแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ GSTC”

การจด “การกจกรรมแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ GSTC” ไดด าเนนการขนระหวางวนท 13 – 14 มถนายน 2559 ณ หองนนทร 2 ชน 4 โรงแรม KU Home มหาวทยาลยเกษตรศาสตร บางเขน กทม. โดยมคณะนกวจยน าเสนอผลการวเคราะหและสงเคราะหผลการด าเนนงานของ อพท. ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกทจ าแนกตามกลมพนทพเศษทง 3 กลมตามทไดกลาวมาขางตน (รายงานผลการสงเคราะห “ชดองคความรการจดการการทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC)”) เพอรบฟงความคดเหนและเพมเตมความสมบรณของการด าเนนงานจากเจาหนาทของ อพท. ทท างานอยในสวนกลางและทท างานอยในส านกงานพนทพเศษแหงตางๆ ตลอดจนการจดใหมการบรรยายพเศษในหวขอเรอง “หลกเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก” โดย ผชวยศาสตราจารย ดร. จฑามาศ วศาลสงห วทยากรผช านาญการดานเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (ดรายละเอยดก าหนดการในภาคผนวก ก.)

ผลการจดกจกรรมพบวา มเจาหนาทของ อพท. เขารวมกจกรรมทงสน 43 คน เปนเจาหนาทจากส านกงานพนทพเศษทง 6 พนท จ านวน 12 คน (พนทเศษแหงละ 2 คน) และเจาหนาทจาก อพท. สวนกลางจ านวน 31 คน (ดรายชอผเขารวมกจกรรมในภาคผนวก ข.)


เมอคณะนกวจยไดน าเสนอรายงานผลการสงเคราะห “ชดองคความรการจดการการทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC)” แลว ไดมการซกถามประเดนขอสงสย อภปรายผล แลกเปลยนเรยนรและประสบการณ ตลอดจนเพมเตมขอมลการด าเนนงานของ อพท. ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก เพอใหคณะนกวจยไดน าไปปรบปรงรายงานใหมความสมบรณมากยงขน นอกจากน ผเขารวมกจกรรมทมาจากพนทพเศษแหงตางๆ ยงไดน าเสนอรายละเอยดประเดนส าคญของการด าเนนโครงการ/กจกรรมตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกทเปนโครงการหรอกจกรรมเดนของแตละพนทเพอประกอบการเรยนรการด าเนนงานใหเปนไปตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกอกสวนหนงดวย

ส าหรบกจกรรมการบรรยายพเศษในหวขอเรอง “หลกเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก” นน ผชวยศาสตราจารย ดร.จฑามาศ วศาลสงห ไดชใหเหนประเดนส าคญของเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกวา องคกร GSTC ไมไดเปนองคกรทใหการรบรองแหลงทองเทยว/องคกรการทองเทยววามการทองเทยวอยางยงยนโดยตรง หากแต GSTC เปนองคกรทใหการรบรองแหลงทองเทยวหรอองคกรการทองเทยวทไดรบการตรวจสอบจากองคกรทด าเนนงานดานการท ามาตรฐานการทองเทยวอยางยงยนซงเปนภาครวม (Third Party) เชน Earth Check เปนตน ดงนน GSTC ทมสมาชกเปนทงองคกรทบรหารจดการดานการทองเทยว/องคกรตรวจสอบการทองเทยวอยางยงยน จงเปรยบเสมอนสงยนยนวา แหลงทองเทยว/องคการการทองเทยวท GSTC รบรองนน มการจดการการทองเทยวอยางยงยนอยางแทจรง

ส าหรบการทองคกรดานการทองเทยว (Tourism organization) จะสามารถเปนสวนหนงกบ GSTC ม 2 แนวทางหลกดวยกน ดงน

ในแนวทางทแรก องคกรดานการทองเทยวเลอกเกณฑการทองเทยวขององคกร (ทไดจดท าขนเพอ

พฒนาแหลงทองเทยวและเปนไปในแนวทางการจดการทองเทยวอยาวยงยน) ไปลงทะเบยนกบ GSTC เพอให

GSTC ตระหนกร (Recognized) ซงหาก GSTC พจารณาเหนวาเกณฑการทองเทยวขององคกรดานการ

ทองเทยวนนๆ สามารถน าไปพฒนาแหลงทองเทยวใหยงยนได GSTC จะใหการตระหนกร (Recognized) วา

เปนเกณฑทสามารถสรางการทองเทยวอยางยงยนได

สวนในแนวทางทสอง องคกรดานการทองเทยวตองเลอกแหลงทองเทยว (Tourism destination) ทมการด าเนนงานเปนไปตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก เพอลงทะเบยนกบองคกรทท างานดานตรวจสอบ/รบรองแหลงทองเทยวทเรยกวา Certifying body (ซงไดรบการรบรองจาก GSTC แลว) หรอเรยกวา Third Party มาท าการตรวจสอบแหลงทองเทยววามการบรหารจดการแหลงทองเทยวทยงยนหรอไมและใหการรบรอง โดยวธการตรวจสอบจะมการพจารณา 2 ระดบดวยกนคอ

1) Process-based วธการพจารณาแบบน เปนการพจารณาการด าเนนงานของสถานททองเทยวแหลงนนไดด าเนนการใดไปแลวบาง โดยยงไมไดวดผลตามเกณฑมาตรฐานใดๆ เชน แหลงทองเทยวมนโยบายการจดการขยะหรอไม หากมนโยบายน กถอวาผานการพจารณาแบบในแบบ Process-based


2) Performance-based วธการนจะตองมการก าหนดคะแนนหรอระดบคะแนนใหกบสถานททองเทยวนนหรอเกณฑมาตรฐาน (Benchmark) การทองเทยวนน โดยวดออกมาเปนระดบของคะแนน มตวเลขทสามารถแสดงได เชน แหลงทองเทยวมนโยบายในการก าจดขยะแลว จะตองมการวดปรมาณขยะ ปรมาณการจดการขยะ แหลงก าจดขยะ ทสามารถผานเกณฑมาตรฐานทตงไวได ซงวธการนเปนวธการทพจารณาทมขนตอนละเอยด ซบซอน และใชเวลานานกวาวธการพจารณาแบบ Process-based เนองจากเกณฑมาตรฐานถกก าหนดจากองคกรการทองเทยวทเชยวชาญดานการทองเทยวอยางยงยนโดยเฉพาะหลากหลายองคกร

หากแหลงทองเทยวทองคกรดานการทองเทยวนนๆ เสนอขอรบการรบรอง ผานการพจารณาแบบ Performance-based องคกรดานการทองเทยวนนจะไดรบการอนมตรบรอง (Approved) จาก GSTC (ผาน Third Party ทเปนผตรวจสอบรบรองโดยตรง) วาเปนแหลงทองเทยวทมการบรหารจดการทองเทยวอยางยงยน (The destination benchmark certified)

อยางไรกตาม องคกรดานการทองเทยวสามารถเลอกท าทง 2 แนวทางไปพรอมๆ กน ซงหาก GSTC

ใหการตระหนกร (Recognized) วาเกณฑการทองเทยวขององคกรดานการทองเทยวสามารถสรางความ

ยงยนแกแหลงทองเทยวได ขณะเดยวกนเมอเขาไปตรวจสอบแหลงทองเทยวทองคกรนนด าเนนงานอยใน

ระดบ Performance-based วามการจดการทองเทยวอยางยงยนสามารถผานตวชวดหรอเกณฑมาตรฐาน

ไดและไดรบการอนมตรบรอง (Approved) แหลงทองเทยว (Tourism destination) ขององคกรการ

ทองเทยวนนๆ องคกรดานการทองเทยวนนกจะสามารถเปน Certifying body หรอผเชยวชาญดานการ

ทองเทยวอยางยงยน ทสามารถไปตรวจสอบและใหการรบรองแหลงทองเทยว/องคกรการทองเทยวอนๆ วาได

ด าเนนการตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนตอไปได ตลอดจนสามารถใหความร การฝกอบรม ในเรองการ

ทองเทยวอยางยงยนได

ส าหรบสถานภาพของ อพท. กบการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกนน ทประชมไดอภปรายแลกเปลยนความคดเหนและท าความเขาใจรวมกนและสรปไดวา ปจจบน อพท. ยงไมไดเปนสวนหนงในสภาการทองเทยวอยางยงยนโลก หรอ GSTC อยางเตมตว เพยงแตมการลงนามบนทกความเขาใจกบ GSTC เพอรวมมอในการพฒนาหลกสตรการฝกอบรมการทองเทยวอยางยงยน เมอวนท 17 กนยายน 2558 เพอเพมศกยภาพในการบรหารจดการพนทพเศษและการทองเทยวไทยใหอยในระดบสากลไดอกทางหนง โดย GSTC จะพฒนาผฝกสอนทไดรบอนญาต (Authorized Trainers) ใหกบบคลากรของ อพท. และมอบสทธให อพท. น าเนอหาหลกสตรนไปฝกอบรมใหกบภาคการทองเทยว โดย อพท. ไดเรมจดการฝกอบรมในป พ.ศ. 2559 น โดยเรมฝกอบรมในพนทพเศษของ อพท. กอน และจะเรมเปดการฝกอบรมใหกบบคคลทวไปในระยะตอไป


1.7 การจดท าชดองคความรการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกของ อพท.: “Mr. DASTA พาเทยว...” การทองเทยวอยางยงยนบนผนแผนดนไทย ทไหน อยางไร ใครใครร ถามกร Mr. DASTA

ผลจากการด าเนนการวเคราะห สงเคราะห และเรยบเรยงผลการด าเนนงานของ อพท. ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกทแบงพจารณาตามกลมพนทพเศษ 3 กลม และผลจากการจดกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรฯ ตามรายละเอยดทกลาวมาแลวในหวขอท 1.6 คณะนกวจยไดน ามาปรบปรงและเรยบเรยงเปนเนอหาองคความรการจดการทองเทยวอยางยงยนของ อพท. ทครอบคลมการแนะน า อพท. ความรทวไปทเกยวของกบการจดการทองเทยวอยางยงยน เชน ความรเกยวกบภาวะโลกรอน ความรเกยวกบการจดการขยะและของเสย และความรเกยวกบการรกษามรดกวฒนธรรม ความรเกยวกบการกระจายรายไดจากการทองเทยวเพอการจดการทองเทยวอยางยงยน ความรทวไปเกยวกบนโยบาย Co-Creation และเครอขายของเกณฑการทองเทยวอยางยงยนระดบโลก หรอ GSTC และองคความรการจดการทองเทยวตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (เกณฑ GSTC) ในพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนของ อพท. ในพนทพเศษทแบงออกเปน 3 กลมคอ (1) กลมการจดการทองเทยวเชงประวตศาสตร วฒนธรรม และวถชวต (2) กลมการทองเทยวเชงนเวศธรรมชาตปาเขา และ (3) กลมการจดการทองเทยวเชงธรรมชาตชายฝงทะเล ซงรายและเอยวความรและองคความรดงกลาวนไดน าเสนอในบทท 2 และ 3 ของรายงานฉบบน

เมอไดความรและชดองคความรเกยวกบการจดการการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกตามรายละเอยดในท 2 และ 3 แลว คณะนกวจยไดน ามาจดท าเปนชดองคความรผลการด าเนนงานของ อพท. ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกฉบบยอ โดยใชชอวา “Mr. DASTA พาเทยว...” การทองเทยวอยางยงยนบนผนแผนดนไทย ทไหน อยางไร ใครใครร ถามกร Mr. DASTA ซงเปนหนงสอพอคเกตบค ขนาด A5 ความหนา 60 หนา และจดพมพจ านวน 200 เลม (รปท 1.7.1)


รปท 1.7.1 หนงสอพอคเกตบคชดองคความรการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกฉบบยอ

1.8 การจดท าบทความทางวชาการ

หลงจากทไดจดท าชดองคความรฉบบยอแลว คณะนกวจยไดพจารณาเหนวาพนทพเศษเลย (อพท.5) นน แมจะมการด าเนนการตามเกณฑตวชวดการทองเทยวอยางยงยนโลกไมสงเทากบพนทพเศษเมองโบราณอทอง (อพท.7) แตกมการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (เกณฑ GSTC) ในหลายๆ ประเดนทโดดเดนอยางหลากหลายและเปนหนงเดยวมากกวาพนทพเศษแหงอนๆ หรอกลมอนๆ อกทงคณะนกวจยไดมโอกาสรวบรวมขอมลปฐมภมภาคสนามมาประกอบการศกษาดวย จงเลอกจดท าบทความทางวชาการโดยใชพนทพเศษเลยหรอกลมการจดการทองเทยวเชงนเวศธรรมชาตปาเขาเปนตวอยาง โดยใชชอบทความวา “การจดการการทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกกรณศกษาพนทพเศษเลย (อพท.5)” ซงคณะนกวจยไดด าเนนการไดแลวเสรจมขนาดความหนาจ านวน 23 หนา ซงเนอโดยสมบรณของบทความดงกลาวนปรากฏอยในภาคผนวก ค.

67 บทท 2 ความรทวไปเกยวกบการจดการทองเทยวอยางยงยน

บทท 2 ความรทวไปเกยวกบการจดการทองเทยวอยางยงยน

องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน หรอ อพท. เปนองคการมหาชน ทกอตงขนเมอป 2546 มบทบาทหนาทเพอปฏบตหนาทเปนหนวยงานในการก าหนดนโยบาย และแผนการบรหารการพฒนา ในพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน รวมถงการประสานหนวยงานภาครฐสวนกลาง สวนทองถน และประชาชน เพอใหเกดความรวมมอในการพฒนาแหลงทองเทยวในพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน เกดความสมดลระหวางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม คงสภาพแหลงทองเทยวใหมความงดงาม มสงแวดลอมทเหมาะสม และด ารงวฒนธรรมประเพณอนดงามสบไว เปนแหลงทองเทยวทสรางความประทบใจแกนกทองเทยวชาวไทยและตางประเทศใหระลกถงและกลบมาทองเทยวใหม ซงจะเปนแรงขบเคลอนทส าคญในการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวของประเทศทงระยะสนและระยะยาว

อพท. มงมนในการท าหนาทเปนองคกรกลางในการประสาน สงเสรม และสนบสนนทกภาคการพฒนาให เขามามสวนรวมอยางบรณาการ โดยรกษาสมดลใน 3 มต คอ เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม เพอใหเกดความยงยนในการบรหารจดการพนทพเศษเพอการทองเทยว โดยขบเคลอนนโยบายการพฒนาการทองเทยวอยางตอเนองภายใตนโยบายทส าคญ 3 นโยบาย คอ 1) นโยบายทองเทยวคณภาพแบบ Co - Creation “รวมคด รวมวางแผน รวมปฏบต รวมรบผดชอบ และรวมรบผลประโยชน” เพอเสนอแนวทางความรวมมอบนพนฐานการมสวนรวมระหวาง อพท. กบ ประชาคม และภาคการพฒนาในการบรหารจดการพนทพเศษ 2) นโยบายการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม (low carbon tourism) 3) นโยบายการทองเทยวเชงสรางสรรค (creative tourism) 4) นโยบายการด าเนนงานกบภาคเครอขายการพฒนาทงในประเทศและตางประเทศ

ตลอดชวงระยะเวลา 13 ปทผานมา อพท. ไดด าเนนการพฒนาแหลงทองเทยวในพนทพเศษตามกรอบภาระหนาท โดยในดานเศรษฐกจ อพท. ไดก าหนดเปาหมายในการสรางของรายไดของชมชนในพนทพเศษ สวนในดานสงคมนน อพท. มการสนบสนนใหชมชนในพนทพเศษไดรบการพฒนาตามเกณฑมาตรฐานการบรหาร จดการแหลงทองเทยวโดยชมชน โดยจดท าเกณฑมาตรฐานการรบรองแหลงทองเทยวโดยชมชน เพอใหชมชนสามารถพฒนาแหลงทองเทยวชมชนไดตามเกณฑฯ และส าหรบการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในมตดานสงแวดลอม อพท. ไดด าเนนการพฒนาพนทพเศษใหเปน Low Carbon Destination อาทเชนการสนบสนนผประกอบการโรงแรมในพนทพเศษเพอด าเนนมาตรการลดภาวะโลกรอน พรอมทงพฒนาการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอมรวมกบภาคเครอขายการพฒนาทหลากหลายอยางเปนรปธรรม

นอกจากนยงไดมการสรางความรวมมอกบภาคระดบสากล เพอน าความร ประสบการณ เทคนค และเทคโนโลยในระดบนานาชาต มาปรบใชในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในพนทพเศษ ดงตวอยางทอพท. ไดขยายความรวมมอกบภาคเครอขายระดบนานาชาต อาท Global Sustainable Tourism Council


(GSTC) และ The International Ecotourism Society (TIES) และเขารวมเปนสมาชกสมทบองคการการทองเทยวโลกแหงสหประชาชาต (UNWTO) รวมถงขยายความรวมมอกบภาค เครอขายนานาชาตเพอแลกเปลยนแนวคด กระบวนการท างาน การจดท าผลงานทางวชาการรวมกบหนวยงาน ส าคญๆ เชน GIZ Earth Check ILO PATA และ Mekong Tourism เปนตน

จากผลการปฏบตงานทผานมา องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน) หรอ อพท. ไดมองเหนความส าคญของการน าประสทธผลของการปฏบตงานดงกลาวมาท าการวเคราะห สงเคราะห และประมวลผล จนเกดเปนองคความรใหมทจะสามารถน ามาใชประโยชนในดานการถายทอดความรแกบคลากรดานการทองเทยว ภาคดานการทองเทยว สามารถน าองคความรไปพฒนาและบรหารจดการการทองเทยวใหเกดประสทธภาพยงขน ดวยเหตน จงน ามาสการจดท า “ชดองคความรการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยน” ฉบบน ซงเนอหาประกอบไปดวย 4 สวนดวยกน คอ

สวนแรก แนะน าองคกร อพท. สวนทสอง ความรเรองการทองเทยวอยางยงยน อนเกดจากความสมดลของมตทาง-

สงแวดลอม สงคม และเศรษฐกจ สวนทสาม ความรทวไปเกยวกบนโยบาย Co-Creation และเครอขายของเกณฑการ-

ทองเทยวอยางยงยนระดบโลก (GSTC) สวนทสดทาย การจดการการทองเทยวอยางยงยน ภายใตเกณฑ GSTC ของ อพท. และ อพท.

พนทพเศษ ทง 6 พนท

2.1 รจกกบ อพท.

2.1.1 ชอนาม ความหมาย และทมาของ อพท.

“อพท.” คอชอยอของ องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน) ซงใชชอในภาษาองกฤษวา Designated Areas for Sustainable Tourism Administration ซงเขยนโดยยอวา “DASTA” โดยใชเครองหมายตวอกษร อพท ททายตว ท พมพค าวา DASTA (รปท 1) เปนสญลกษณหรอเครองหมายขององคกร

ทมา : สอออนไลนขององคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน)

www.dasta.or.th (สบคนเมอวนท 17 มถนายน 2559)

รปท 2.1.1 สญลกษณ (logo) ของ อพท.

http://www.dasta.or.th/


“อพท.” หรอ “องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน” เปนองคกร

มหาชน หนงในหนวยงานภาครฐนอกเหนอจากสวนราชการและรฐวสาหกจ ซงกอตงขนตามเจตนารมณของรฐธรรมนญฉบบประชาชน พ.ศ. 2540 ภายใตพระราชกฤษฎกาจดตงองคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน) ฉบบป พ.ศ. 2546 เมอวนท 2 มถนายน พ.ศ. 2546 เพอใหเกดการบรหารและพฒนาพนทเพอการทองเทยวในเชงบรณาการกบหนวยงานอนทเกยวของอยางมเอกภาพ ท างานอยางคลองตว รวดเรว และมประสทธภาพ อพท. จงเปนองคการกลางท าหนาทก าหนดนโยบายแผนยทธศาสตรและประสานงานกบทองถนหรอพนททเปนแหลงทองเทยว เพอสงเสรมและพฒนาพนททมศกยภาพในการทองเทยวใหมการบรหารจดการพนทเพอการทองเทยวในเชงคณภาพ สามารถระดมบคลากร งบประมาณ และเครองมอเครองใชมาใชในการบรหารจดการทองเทยวอยางมเอกภาพ และแกไขปญหาโดยรวดเรว ตลอดจนสงเสรมใหมการน าความรดานการบรหารจดการสมยใหมมาใช เพอใหบรรลผลตามเปาหมายทวางไว

อพท. ด าเนนงานโดยมส านกงานใหญตงอยในกรงเทพมหานคร (ตอไปนจะเรยกวา “อพท.สวนกลาง”) และมส านกงานพนทพเศษตงอยในจงหวดตางๆ ทประกาศเปนพนททองเทยวพเศษซงเรยกวา “ส านกงานพนทพเศษ” หรอเรยกสนๆวา “อพท. แหงตางๆ” โดยในปจจบน อพท. พนทพเศษมทงหมด 6 พนท 1 ดงน

1) ส านกงานพนทพเศษท 1 (อพท.1) คอ ส านกงานพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง

2) ส านกงานพนทพเศษท 3 (อพท.3) คอ ส านกงานพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง

3) ส านกงานพนทพเศษท 4 (อพท.4) คอ ส านกงานพนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร

4) ส านกงานพนทพเศษท 5 (อพท.5) คอ ส านกงานพนทพเศษเลย 5) ส านกงานพนทพเศษท 6 (อพท.6) คอ ส านกงานพนทพเศษเมองเกานาน 6) ส านกงานพนทพเศษท 7 (อพท.7) คอ ส านกงานพนทพเศษเมองโบราณอทอง

อพท. สวนกลาง เปนหนวยงานทมหนาทบรหาร วางแผน ควบคม และดแลการท างานของส านกงานพนทพเศษทองถน โดยแบงโครงสรางการบรหารงานออกเปนส านกตางๆ 5 ส านก ประกอบดวย ส านกบรหารงานกลาง ส านกบรหารยทธศาสตร ส านกพฒนาขดความสามารถการทองเทยว ส านกทองเทยวโดยชมชน และส านกสอสารองคกร (รปท 2) ซงในบรรดาส านกตางๆ น ส านกทองเทยวโดยชมชน หรอชอยอวา

1 เดมทมส านกงานพนทพเศษท 2 หรอ อพท. 2 คอ ส านกงานพนทพเศษไนทซาฟารและพนทเชอมโยง ซงตงอยทจงหวดเชยงใหม และสงกด

ส านกนายกรฐมนตรเชนกน


สทช. เปนฝายงานมงเนนการเสรมสรางศกยภาพชมชนทองถนใหสามารถเขามามสวนรวมในการพฒนาการทองเทยว ไดจดตง “ชมชนตนแบบ” ทเปนตวอยางของชมชนทมศกยภาพในเรองการทองเทยวอยางยงยนจ านวน 13 ชมชนเพอด าเนนการพฒนารปแบบการทองเทยวทสอดคลองกบบรบทและศกยภาพของของพนท ไดแก

1. ชมชนบานสนลมจอย จงหวดเชยงใหม 2. ชมชนบานไรกองขง จงหวดเชยงใหม 3. ชมชนบานน าเชยว จงหวดตราด 4. ชมชนแหลมกลด จงหวดตราด 5. ชมชนบานตะเคยนเตย จงหวดชลบร 6. ชมชนหวยใหญ จงหวดชลบร 7. ชมชนนครชม จงหวดก าแพงเพชร 8. ชมชนบานคกพฒนา จงหวดสโขทย 9. ชมชนเทศบาลเมองเกา จงหวดสโขทย 10. ชมชนบานกกสะทอน จงหวดเลย 11. ชมชนบานปลาบา จงหวดเลย 12. ชมชนในเวยง จงหวดนาน 13. ชมชนบอสวก จงหวดนาน



www.dasta.or.th (สบคนเมอวนท 17 มถนายน 2559)

รปท 2.1.2 โครงสรางการบรหารงานขององคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอทองเทยว อยางยงยน (องคการมหาชน): อพท. สวนกลาง

ส าหรบส านกงานพนทพเศษแหงตางๆ มโครงสรางการบรหารงานโดยแบงออกเปนฝายตางๆ 3 ฝาย ประกอบดวย ฝายอ านวยการ ฝายบรหารแผน และฝายสงเสรมการทองเทยวอยางยงยน (รปท 3)

http://www.dasta.or.th/



www.dasta.or.th สบคนเมอวนท 17 มถนายน 2559

รปท 2.1.3 โครงสรางการบรการงานของส านกงานองคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอทองเทยว อยางยงยน (องคการมหาชน) ในพนทพเศษแหงตางๆ


2.1.2 หลกและอดมการณการท างานของ อพท.

การขบเคลอนการท างานของ อพท. ด าเนนงานดวยการก าหนดปรชญาการด าเนนงาน วสยทศน และพนธกจอยางชดเจนและใชเปนกรอบในการด าเนนงาน โดยปรชญาการด าเนนงานของ อพท. ทก าหนดไว คอ รกษาสมดลใน 3 มต เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม เพอการทองเทยวอยางยงยน ดวยกระบวนการมสวนรวมจากทกภาคสวนทเกยวของ อนน าไปสการก าหนดวสยทศนหรอสงท อพท. มงหมายใหเกดขนในอนาคตตามเปาหมายคอ “การประสานทกภาคเพอการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน” จากนนไดก าหนดขอบเขตการด าเนนงานหรอพนธกจออกเปน 8 ประการ คอ

1. ประสานงานการบรหารจดการการทองเทยวระหวางสวนราชการ รฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถน หรอ หนวยงานอนของรฐทมอ านาจหนาทหรอไดรบมอบหมายใหบรหารจดการการทองเทยว ไมวาในระดบชาต ระดบภมภาค หรอระดบทองถน

2. ประสานงานการใชอ านาจหนาทของสวนราชการ รฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถนหรอหนวยงานอนของรฐทมอ านาจหนาทเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจ สงคม ชมชน ผงเมอง สงแวดลอม การทองเทยว หรอ การรกษาความสงบเรยบรอย เพอบรณาการการบรหารจดการการทองเทยวอยางยงยน

3. สงเสรมและสนบสนนใหมการพฒนา และรกษาสงแวดลอมเพอการทองเทยวอยางยงยน 4. สงเสรมการใชศกยภาพของหนวยงานตางๆ ทงภาครฐและภาคเอกชนในการพฒนาตลาดการ

ทองเทยว 5. สงเสรมและสนบสนนใหประชาชนและชมชนเขามามสวนรวมในการอนรกษ และพฒนาแหลง

ทองเทยว ในพนทชมชนทองถนของตน 6. สงเสรมและสนบสนนใหองคการปกครองสวนทองถนและชมชนทองถนจดใหมการบ ารงรกษา

ศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน หรอวฒนธรรมอนดงามของทองถน 7. สงเสรมการจดท าขอมลสารสนเทศเกยวกบการทองเทยว 8. สงเสรมการพฒนาพนททมศกยภาพในดานการทองเทยว เพอใหเกดการจางงานและยกระดบ

คณภาพชวต และความเปนอยแหงทองถนใหดขน

นอกจากน อพท. ยงมคานยมองคกรส าหรบเปนแนวทางหรออดมการณในการท างานของเจาหนาทภายในองคกร โดยคานยมนสอดคลองกบความหมายทแฝงในตวยอภาษาองกฤษ DASTA กลาวคอ

D = Determination ทมเทมงมน การท างานอยางอทศตน อดทน กระตอรอรน และตงใจอยางเตมก าลงความสามารถ พฒนาความรความสามารถใหเทาทนการเปลยนแปลงอยเสมอ และตองท างานอยางมออาชพ เปนผช านาญดานการทองเทยวอยางแทจรง

A = Alliance ประสานภาค การท างานแบบบรณาการกบชมชน และทกภาคทเกยวของกบการพฒนาการทองเทยว


S = Service Mind มใจบรการ จะท างานดวยจตอาสาพรอมบรการดวยความเตมใจ และจรงใจ

T = Teamwork ท างานเปนทม การประสานท างานรวมกนอยางมประสทธภาพภายใตความมงมน ความส าเรจของงานและองคกร โดยรบฟงความคดเหนดวยความเขาใจ ใหเกยรต และชวยเหลอซงกนและกน

A = Audience ยมฟงชมชน การเขาถงชมชน เปดใจรบฟงความคดเหนทงดานบวกและลบ เคารพความคดทแตกตาง พรอมปรบปรงและพฒนารวมกบชมชน

2.1.3 จากหลกและอดมการณสปฏบตการการท างานของ อพท.

นบตงแตกอตงองคกรขนในป พ.ศ.2546 อพท. มการจดท าแผนเพอเปนแนวทางการปฏบตงานขององคกรปฏบตงานรวม 4 ฉบบ โดย 3 ฉบบแรก

จากหลกและอดมการณในการท างานของ อพท. ขางตน อพท.ไดน ามาจดท าเปนแผนการด าเนนงานในการขบเคลอนการด าเนนงานของ อพท. ซงในระยะแรก (พ.ศ.2548-2558) เรยกวา “แผนปฏบตงาน ระยะ 3-4 ป” โดยเรมใชครงแรกในป 2548 คอ แผนปฏบตงาน 4 ป พ.ศ.2548 – 2550 จากนนใชแผนปฏบตงาน 4 ป พ.ศ.2551 – 2554 และแผนปฏบตงาน 4 ป พ.ศ.2555 – 2558 ปจจบน อพท. ไดปรบเปลยนชอแผนการด าเนนงานมาเปน “แผนยทธศาสตรองคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน) พ.ศ. 2558-2560” ซงนบเปนแผนการด าเนนงานฉบบท 4 แผนยทธศาสตรของ อพท. ฉบบนไดก าหนดยทธศาสตรของการด าเนนงานของ อพท. ไว 6 ประการ คอ

ยทธศาสตรท 1 การประสานการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน

ยทธศาสตรท 2 การพฒนาสนคา บรการ และสงอ านวยความสะดวกดานการทองเทยว

ยทธศาสตรท 3 การสงเสรมการตลาดการทองเทยวในพนทพเศษและการทองเทยวชมชน

ยทธศาสตรท 4 การเพมขดความสามารถในการแขงขนดานการทองเทยวในพนทพเศษ

ยทธศาสตรท 5 การสรางเครอขายการพฒนาทกภาคสวน

ยทธศาสตรท 6 การใหบรการดานองคความรเพอพฒนาแหลงทองเทยวอยางยงยน

มการด าเนนงานตามยทธศาสตรทง 6 ประการดงกลาวขางตน อพท. ไดวางกรอบการท างานภายใตประเดนการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม การทองเทยวเชงสรางสรรค และการท างานรวมกบภาคและเครอขายพฒนาภายใตแนวคด Co - Creation (ซงจะอธบายในบทตอไป) ใหเหมาะสมและสอดคลองตามลกษณะภมศาสตรและสงคมในแตละพนทพเศษ โดยก าหนดใหพนทพเศษทง 6 พนทมจดเนนการพฒนาทแตกตางกน ดงน


1. พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง พฒนาใหเปนพนทตนแบบดานการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม “Low Carbon Destination” โดยมงเนนกจกรรมการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม เชน การใชพลงงานทดแทน การบรหารจดการขยะ การน าน ากลบมาใชใหมเพอชวยลดภาวะโลกรอนจากการทองเทยว เปนตน

2. พนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง พฒนาใหเปนเมองทองเทยวแหงนวตกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม“Greenovative Tourism City” ศนยรวมกจกรรมทองเทยวทมความหลากหลาย ภายใตความรวมมอกบคนในทองถน

3. พนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร พฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทมคณคาแหงเมองมรดกโลก “World Heritage City” ทงทางโบราณสถาน โบราณวตถภมปญญาไทยอตลกษณและวถชวตความเปนไทยในอดตทสบทอดจากบรรพบรษ เชน การท าเครองทองและเงนการทอผา และเครองสงคโลก เปนตน

4. พนทพเศษเลย เมองแหงการพกผอน “Leisure Loei” พฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทมคณคาของธรรมชาต และประเพณ วฒนธรรม ทมความเกยวเนองกนระหวางไทย – ลาวทแสดงถงมตรไมตรทดตอกน

5. พนทพเศษเมองเกานาน พฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทเนนศลปวฒนธรรมขนบธรรมเนยมประเพณ ในแบบฉบบเมองเกาทมชวต “Living Old City”

6. พนทพเศษเมองโบราณอทอง พฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทมนษยสรางขนเพอบอกเลาประวตศาสตรชนชาตไทยในอดต ในรปแบบตนก าเนดอารยธรรมสวรรณภม “Origin of Suvarnabhumi”

กลาวโดยสรป องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษอยางยงยน (องคการมหาชน) หรอเรยกโดยทวไปวา อพท. คอ องคการมหาชนทมบาทบาทหนาทในการพฒนาพนทแหลงทองเทยวในพนทพเศษทง 6 พนทไดแก อพท.1 หรอส านกงานพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง อพท.3 หรอส านกงานพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง อพท.4 หรอส านกงานพนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร อพท.5 หรอส านกงานพนทพเศษเลย อพท.6 หรอส านกงานพนทพเศษเมองเกานาน และ อพท.7 หรอส านกงานพนทพเศษเมองโบราณอทอง เปาหมายการท างานของ อพท. และ ส านกงานพนทพเศษ ทง 6 พนท คอ การบรหารจดการพนททองเทยวรวมกบภาคเครอขาย เชน ชมชน หนวยงานรฐ หนวยงานปกครองทองถน และหนวยงานเอกชน โดยเปาหมายการท างานของ อพท. คอ การพฒนาแหลงทองเทยวใหไดรบประโยชนดานสงคม เศรษฐกจ วฒนธรรม และสงแวดลอมสงสด ขณะเดยวกนกด าเนนการใหไดรบผลกระทบในทางลบตอมตตางๆ ดงกลาวทนอยทสด อนจะน าไปสการสรางพนทพเศษใหมการทองเทยวทยงยนในทสด


2.2 ความเขาใจเกยวกบการทองเทยวอยางยงยน: การสรางความสมดลของมตทางสงแวดลอม เศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรม

เมอเปาประสงคหลกในการท างานของ อพท. คอการพฒนาแหลงทองเทยวใหเกดความยงยน ดงนนจงมความจ าเปนทจะตองเขาใจแนวคดวาดวย “การทองเทยวอยางยงยน” ในเบองตน เพอจะน าไปสความเขาใจวา กระบวนการท างานของ อพท. ทด าเนนการผานการท ากจกรรมโครงการเกยวกบการทองเทยวตางๆ วา มความสอดคลองหรอสะทอนถงการพฒนาแหลงทองเทยวในพนทพเศษใหเกดความยงยนอยางไรนนเอง

World Tourism organization Network ไดอธบายความหมายของ “การทองเทยวอยางยงยน” ไววา “การทองเทยวอยางยงยนคอ การทองเทยวซงสรางผลดทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมทงในปจจบนและอนาคต รวมทงตอบสนองความตองการของนกทองเทยว อตสาหกรรม สงแวดลอม และชมชน” ซงแนวทางการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน สามารถใชไดกบการทองเทยวทกรปแบบและในทกสถานททองเทยว รวมถงการทองเทยวขนาดใหญและภาคการทองเทยวตางๆ ขณะทพนฐานของความยงยน หมายถง มมมองของการพฒนาการทองเทยวทมการจดการทางดานสงแวดลอม เศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรม (ในฐานะทเปนสวนหนงของสงคม) ใหเหมาะสมและสมดลเพอสรางความยงยนในระยะยาว โดยหลกการของการทองเทยวอยางยงยนจะตองครอบคลมประเดนส าคญ ดงน

1. ท าใหเกดการใชทรพยากรสงแวดลอมอยางสงสดซงถอเปนกญแจส าคญในการพฒนาการทองเทยว และรกษากระบวนการของระบบนเวศ ทงการชวยเหลอเพอปกปองมรดกทางธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ

2. ใหความเคารพกบสงคมและวฒนธรรมของชมชน รกษาสงกอสราง และมรดกทางวฒนธรรม รวมถงคณคาทางประเพณใหคงอยเพอใหเกดความเขาใจระหวางวฒนธรรม

3. ใหแนใจวาเกดการท างาน การด าเนนการทางเศรษฐกจในระยะยาว การจดใหมสทธประโยชนทางเศรษฐกจและสงคมส าหรบผมสวนไดสวนเสยทงหมดอยางเปนธรรม รวมไปถงการจางงานทมนคงและโอกาสการท ารายได เกดการบรการทางสงคมกบชมชนทซงเออตอการแกไขปญหาความยากจน

(Sustainable Tourism, 2016; The World Tourism Organization (UNWTO), 2016 และ The Global Development Research Center, 2016)

พจารณาจากความหมายท World Tourism organization Network อธบายไวน จะเหนไดวาความสมดลของมตทางสงแวดลอม สงคม (วฒนธรรม) และเศรษฐกจ คอ ปจจยส าคญในการสราง “การทองเทยวอยางยงยน” เนอหาในหวขอนจงมงใหความรทวไปเรองสงแวดลอมทเกยวกบประเดนภาวะโลกรอน และปญหาเรองขยะและของเสยเปนประเดนในมตดานสงแวดลอม และการใหความรทวไปเรองมรดกวฒนธรรม


ทนบเปนสวนส าคญของมตทางสงคม รวมทงใหความรเรองการกระจายรายไดจากการทองเทยว อนเปนแนวคดในมตทางเศรษฐกจ

2.3 ความรทวไปวาดวยเรองสงแวดลอม

2.3.1 ภาวะโลกรอน (Global Warming)

ปจจบน “ภาวะโลกรอน” (Global Warming) นบเปนปญหาททงมนษย สตว ธรรมชาต และ สงแวดลอมตองเผชญอยางหลกเลยงไมได โดยเฉพาะภยธรรมชาตทเกดขน อาทเชน อทกภย ภยแลง ปญหาไฟปาและหมอกควน ซงลวนเปนผลสบเนองมาจากภาวะโลกรอนทงสน โดยประเดนส าคญคอนกวชาการดานสงแวดลอม2สวนใหญเชอวา “ภาวะโลกรอน” นนเกดจากกจกรรมของมนษยเอง ดงนน ประเดนค าถามทส าคญและนาสนใจจงอยทวา “ปรากฏการณธรรมชาตและภยธรรมชาตดงกลาวเกดขนเพราะน ามอของมนษยเราไดอยางไร”

2.3.1.1 นยามความหมาย “ภาวะโลกรอน”

กลาวโดยทวไปแลว “ภาวะโลกรอน (global warming)” หมายถง ภาวะทโลกมอณหภมสงขน ซงจะท าใหสภาพภมอากาศเปลยนแปลง ซงสงผลตอการเปลยนแปลงปรมาณฝน และระดบน าทะเล การเปลยนแปลงดงกลาวน สงผลกระทบตอระบบนเวศทงของคน พช ปา สตว และสงแวดลอมอยางกวางขวาง ในขณะทองคกรดานสงแวดลอมในสหรฐอเมรกาอยาง United States Environmental Protection Agency ใหค าจ ากดความ “ภาวะโลกรอน” วา

เปนค าจ าเพาะค าหนงของอบตการณการเปลยนแปลงภมอากาศของโลก โดยท "การเปลยนแปลงภมอากาศ" มความหมายถงการเปลยนแปลงอณหภมในทกชวงเวลาของโลก รวมทงเหตการณปรากฏการณโลกเยนดวย โดยทวไป ค าวา "ปรากฏการณโลกรอน" จะใชในการอางถงสภาวะทอณหภมของโลกรอนขนในชวงไมกทศวรรษทผานมา และมความเกยวของและกระทบตอมนษย

(United States Environmental Protection Agency, 2015)

อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) ใชค าวา “การเปลยนแปลงภมอากาศ” (Climate Change) แทนค าวา “ภาวะโลกรอน (global warming)” ส าหรบการเปลยนแปลงทเกดจากกจกรรมของมนษย และใชค าวา "การผนแปรของภมอากาศ (climate variability)” ส าหรบการเปลยนแปลงทเกดจากเหตอน สวนค าวา “ปรากฏการณโลกรอนจากกจกรรมมนษย (anthropogenic global warming)” กมทใชในบางคราวเพอเนน

2 องคกรหลกทมขอเสนอวา ภาวะโลกรอนเกดจากกจกรรมของมนษย คอ คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(Intergovernmental Panel on Climate Change: IPCC) ของสหประชาชาต


ถงการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศของโลกทเกดจากการกระท าของมนษย (United Nations Framework Convention, 2015)

ภาวะโลกรอน (global warming) มความเกยวของกบกจกรรมการด าเนนชวตของมนษย โดยคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ( Intergovernmental Panel on Climate Change: IPCC) ของสหประชาชาตไดสรปไววา “จากการสงเกตการณการเพมอณหภมโดยเฉลยของโลกทเกดขนตงแตกลางครสตศตวรรษท 20 (ประมาณตงแตประมาณป ค.ศ. 1950 หรอ พ.ศ. 2493 เปนตนมา – รปท 4) คอนขางแนชดวาเกดจากการเพมความเขมของแกสเรอนกระจก (ซงมในชนบรรยากาศโดยธรรมชาตอยแลว) ทเกดขนโดยกจกรรมของมนษย” (รปท 2.3.1)

ทมา : National Aeronautics and Space Administration, [Online] Available: http://data.giss.nasa.gov/gistemp (สบคนเมอวนท 13 กรกฎาคม 2559)

รปท 2.3.1 การเพมขนของอณหภมบนผวโลกและทะเลในชวงกวาศตวรรษทผานมา


2.3.1.2 สาเหตการเกดภาวะโลกรอน

ภาวะโลกรอน เกดขนจากความเขมของกาซเรอนกระจก (greenhouse gas: GHG)3 มากเกนปกต จนเกด “ปรากฏการณเรอนกระจก (greenhouse effect)”4 อนสงผลใหอณหภมของพนโลกสงขน องคกรดานสงแวดลอมอาทเชน IPCC และ NMSEA หรอ New Mexico Solar Energy Association ชใหเหนวา มนษยเปนตนเหตของปรากฏการณเรอนกระจกไดผานกจกรรม เชน การเพมคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมสงตางๆ การใชน ามนเชอเพลงในการขนสงหรอเครองยนต และกจกรรมการผลตในโรงงานอสาหกรรม เปนตน นอกจากนยงรวมถงพฤตกรรมการตดไมท าลายของมนษยไดสงผลใหการดดซบคารบอนไดออกไซดไมมประสทธภาพ อนเปนผลท าใหเกดปรากฏการณเรอนกระจกอกทางหนง และสงผลตอการเกดภาวะโลกรอนในทสด (New Mexico Solar Energy Association, 2559)

ในบรรดากาซเรอนกระจก อนไดแก ไอน า, กาซคารบอนไดออกไซด (CO2), กาซโอโซน (O3), กาซมเทน (CH4) กาซไนตรสออกไซด (N2O), กาซไฮโดรฟลออโรคารบอน (HFC), กาซเพอรฟลออโรคารบอน (PFC) และกาซซลเฟอรเฮกซะฟลออไรด (SF6) เปนตน (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2559) นน ไอน า เปนกาซเรอนกระจกตามธรรมชาตทม ปรมาณสงสดคอประมาณรอยละ 60 รองลงมาเปน กาซคารบอนไดออกไซด (ประมาณรอยละ 26) และกาซโอโซน โดยกาซทมเปนสวนนอยคอ กาซมเทนและกาซไนตรสออกไซด สวนกาซเรอนกระจกทเกดจากภาคอตสาหกรรม ไดแก ฮาโลคารบอน (Halocarbons), ซเอฟซ (CFC), HCFC-22 (เชน Freon และ Perfluoromethane), และกาซซลเฟอรเฮกซะฟลออไรด (Sulphur Hexafluoride: SF6) เปนตน (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2559)

กาซคารบอนไดออกไซด ซงเปนการเรอนกระจกอนเปนสาเหตใหเกดภาวะโลกรอนทส าคญนน นอกจากจะเปนกาซทมอยตามธรรมชาตแลว มนษยยงมสวนส าคญทในการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดขนสบรรยากาศดวยการเผาไหมสงตางๆ การใชน ามนเชอเพลงในการขนสงหรอเครองยนต และการผลตในโรงงานอตสาหกรรม ตารางท 2.3.1 แสดงขอมลรายนามประเทศทปลอยปรมาณคารบอนไดออกไซดและกาซ

3 กาซเรอนกระจกมหลายชนด ไดแก ไอน า, กาซคารบอนไดออกไซด (CO2), กาซโอโซน (O3), กาซมเทน (CH4) กาซไนตรสออกไซด (N2O), กาซ

ไฮโดรฟลออโรคารบอน (HFC), กาซเพอรฟลออโรคารบอน (PFC) และกาซซลเฟอรเฮกซะฟลออไรด (SF6) เปนตน กาซเรอนกระจกทถกควบคม

โดยพธสารเกยวโต จะตองเปนกาซทเกดจากกจกรรมของมนษย เทานน ม 6 ชนด ไดแก กาซคารบอนไดออกไซด (CO2), กาซมเทน (CH4), กาซ

8.ไนตรสออกไซด (N2O), กาซไฮโดรฟลออโรคารบอน (HFC), กาซเพอรฟลออโรคารบอน (PFC) และ กาซซลเฟอรเฮกซะฟลออไรด (SF6) (กรม

สงเสรมคณภาพสงแวดลอม. 2559. รโลกรอน. http://www.environnet.in.th/ ?page_id=3438 (สบคนเมอวนท 13 กรกฎาคม 2559))

4 “ปรากฏการณเรอนกระจก” หรอ “ภาวะเรอนกระจก (greenhouse effect)” เปนปรากฏการณของการเพมขนของอณหภมความรอนท

เปนไปตามกระบวนการธรรมชาต คอการทชนบรรยากาศดดกลนรงสคลนยาวชวงอนฟาเรดทแผออกจากพนผวโลก แลวคายพลงงานความรอนปกคลมใหความอบอนแกโลก ภาวะเรอนกระจก ชวยรกษาสภาพสมดลทางอณหภมไวได จงมวฏจกรน าอากาศ และฤดกาล ตางๆ ด าเนนไปอยางสมดลเอออ านวยตอการด ารงชวต นอกจากน ภาวะเรอนกระจก เปรยบเสมอนกรอบกระจกทคอยควบคมอณหภมและวฏจกรตางๆ ใหเปนไปอยางสมดล (กระทรวงพลงงาน, 2559) อยางไรกตามเมอความเขมของแกสเรอนกระจกมากขนเกนปรกต จะสงผลท าใหเกดภาวะโลกรอนในทสด

http://www.environnet.in.th/%20?page_id=3438


เรอนกระจกสะสมมากทสดมาตงแตป ค.ศ. 1990 – 2012 ชใหเหนวากาซคารบอนไดออกไซดทถกปลดปลอยขนสบรรยากาศของโลกสงถงรอยละ 75 ของปรมาณกาซเรอนกระจกทปลดปลอยทงหมด

ตารางท 2.3.1 ปรมาณการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดและเรอนกระจกสะสมของประเทศตางๆ ท

ปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดและเรอนกระจกสะสมในชวงป พ.ศ. 2533 - 2555 สงสด 20 อนดบแรกของโลก

ล าดบท

ประเทศ ปรมาณกาซคารบอนไดออกไซด

สะสม (ลานตน)

ปรมาณกาซเรอนกระจกสะสม (ลานตน)

รอยละของปรมาณกาซ

คารบอนไดออกไซดตอกาซเรอนกระจก

ทงหมด 1 United States 117,002.45 141,273.85 82.82 2 China 104,673.11 133,621.31 78.34

European Union (28) 85,512.98 106,226.23 80.50 European Union (15) 69,372.43 85,619.53 81.02

3 Russian Federation 34,427.60 52,814.47 65.19 4 India 24,486.31 42,144.25 58.10 5 Brazil 30,190.52 40,609.55 74.34 6 Indonesia 28,603.32 34,980.11 81.77 7 Japan 25,002.46 27,234.70 91.80 8 Germany 18,062.33 21,374.89 84.50 9 Canada 14,273.83 18,132.69 78.72

10 United Kingdom 12,088.95 14,905.32 81.10 11 Mexico 9,258.52 14,184.59 65.27 12 Australia 8,385.13 13,351.55 62.80 13 Iran 8,907.91 11,312.35 78.74 14 Italy 9,306.90 11,155.38 83.43 15 Korea, Rep. (South) 9,640.70 10,933.02 88.18 16 France 7,875.03 10,739.07 73.33 17 Ukraine 6,434.32 10,409.57 61.81 18 Nigeria 5,902.28 9,936.92 59.40 19 South Africa 7,250.36 8,858.51 81.85


ตารางท 2.3.1 ปรมาณการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดและเรอนกระจกสะสมของประเทศตางๆ ทปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดและเรอนกระจกสะสมในชวงป พ.ศ. 2533 - 2555 สงสด 20 อนดบแรกของโลก

ล าดบท

ประเทศ ปรมาณกาซคารบอนไดออกไซด

สะสม (ลานตน)

ปรมาณกาซเรอนกระจกสะสม (ลานตน)

รอยละของปรมาณกาซ

คารบอนไดออกไซดตอกาซเรอนกระจก

ทงหมด 20 Argentina 4,942.23 8,187.28 60.36

ประเทศอนในโลก 183,579.64 257,389.23 71.32 รวมทงโลก 670,293.90 893,548.61 75.01

ทมา: World Resources Institute. 2016. CAIT Climate Data Explorer, [Online] Available: http://cait2.wri.org/historical/Country (สบคนเมอวนท 13 กรกฎาคม 2559)

โดยจะสงเกตไดวา ประเทศทปลอยปรมาณคารบอนไดออกไซดและกาซเรอนกระจกสะสมมากทสดนน สวนมากจะเปนประเทศทมประชากรมากเปนอนดบตนๆ ของโลกซงจะมกจกรรมทมกเพมปรมาณคารบอนไดออกไซดในชนบรรยากาศจากกจกรรมการผลตกระแสไฟฟา การท าอตสาหกรรมอยางเขมขน การขนสง การใชชวตประจ าวน การตดไมท าลายปา การท าการเกษตร และนนเอง (รปท 5 และ 6)

ทมา : สอออนไลนของจราพชร แสงพนธ https://sites.google.com/a/svc.ac.th/stop-global-warming/cause (สบคนเมอวนท 17

มถนายน 2559)

รปท 2.3.2 กจกรรมของมนษยทมการปลดปลอยกาซเรอนกระจกจนท าใหเกดปรากฏการณเรอนกระจก

https://sites.google.com/a/svc.ac.th/stop-global-warming/cause


ทมา: สอออนไลนของศนยสารสนเทศสงแวดลอม กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม http://www.environnet.in.th/?page_id=3438 (สบคนเมอวนท 13 กรกฎาคม 2559)

รปท 2.3.3 แหลงทมาของกาซคารบอนไดออกไซดทปลดปลอยสบรรยากาศของโลก

2.3.1.3 ผลกระทบของภาวะโลกรอน

การเกดปรากฏการณเรอนกระจกอนเปนสาเหตของภาวะโลกรอนหรออณหภมของโลกเพมสงขน มผลท าใหเกดการละลายของน าแขงบรเวณขวโลก ปรมาณน าทะเลจงเพมสงขน นอกจากน ยงกอใหเกด ปรากฏการณกระแสน าในมหาสมทรไหลเวยนผกผน (ทเรยกวาปรากฏการณเอลนโญและลานญา) ปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (climate Change) (เชน การเกดเหตการณอณหภม/ปรมาณน าฝนสงหรอต าอยางผดปกต (world temperature and rainfall extremes) การเกดพายทมความรนแรงสง เปนตน) การระบาดของโรคและแมลงชนดใหมๆ ทมผลกระทบตอพช สตว และมนษย ซงองคกรดานสงแวดลอมอยาง NMSEA หรอ New Mexico Solar Energy Association (2016) ไดสรปถงผลกระทบจากภาวะโลกรอนไวดงน

1. การเพมขนของระดบน าทะเลจนท าใหทวมพนทลม 2. การเปลยนแปลงรปฟาฝนจนท าใหบางพนทแหงแลง ขณะทบางพนทกลบเกดน าทวม 3. เกดเหตการณหรอภยธรรมชาตฉบพลน เชน น าทวมใหญ หรอวาตภย 4. เกดการละลายของบรเวณขวโลก 5. ธารน าแขงละลาย 6. การสญพนธของเหลาสตวปา

http://www.environnet.in.th/?page_id=3438


7. เกดโรคระบาด เชน โรคมาลาเรยสายพนธใหม 8. การทรดโทรมและเสอมเสยของแนวปาการง 9. การเสอมโทรมของแพลงตอน อนจะน าไปสการท าลายระบบนเวศของเหลาสตวในทะเล

ตลอดชวงเวลาหลายปทผานมาน โลกไดเผชญกบภยพบตทางธรรมชาตนานบประการอนเปนผลของภาวะโลกรอนทหนกหนวงและรนแรงมากขนเรอย ๆ อาทเชน เหตการณเคลอนยกษและสนามครงใหญในทะเลอนดามนเมอปลายป พ.ศ. 2547 และสบเนองถงเหตการณแผนดนไหวในอนโดนเซย ญปน เปร โบลเวย จากนนยงเกดคลนความรอน (heat wave) บรเวณประเทศจน อนเดย บงคลาเทศ ฝรงเศส สเปน และอตาล หรอในชวงเดอนสงหาคม ป พ.ศ. 2548 กเกดพายเฮอรเคนถลมทอเมรกาและเมกซโก และในเดอนตลาคมปเดยวกน เกดภาวะแหงแลงอยางหนกในทวปอเมรกาใต เปนผลใหแมน าอเมซอนในประเทศบราซลเกดความแลงจนกอเกดเกาะแกงกลางน ามากมาย ภยธรรมชาตดงกลาวสงผลใหผคนลมตายและเดอดรอนหลายแสนคน

2.3.1.4 ผลกระทบภาวะโลกรอนตอประเทศไทย

แมประเทศไทยไมไดเปนตนเหตของผปลอยกาซเรอนกระจกเปนอนดบตนๆ ของโลก แตกมสวนในการปลดปลอยกาซเรอนกระจกไมนอย (ปลดปลอยกาซเรอนกระจกสะสมอยในล าดบท 26 ของโลก – World Resources Institutes, 2016) และไดรบผลกระทบจากภาวะโลกเรอนทงในดานสงแวดลอมและสขภาพของประชาชน โดย Green Peace Thailand ไดเสนอรายละเอยดของผลกระทบดงน (กรนพช ไทยแลนด, 2551)

ดานสงแวดลอม

ประเทศไทยนนไดรบผลกระทบทงดานกายภาพและชวภาพในหลากหลายประการจากระดบน าทะเลทสงขน ระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพ การเกษตรและแหลงน า และเหตการณสภาพอากาศรนแรง โดยกลาวถงผลกระทบจากระดบน าทะเลทสงขนท าใหมความเปนไปไดวาประเทศไทยจะเผชญกบภาวะขาดแคลนน าในพนทลมน าทใหญทสดของประเทศ และความถและความรนแรงของอทกภยในพนทราบลม โดยเฉพาะ กรงเทพมหานครฯ ซงเปนเมองหลวงและศนยกลางทางเศรษฐกจและมประชากรหนาแนน ยงไมรวมถงผลกระทบตอพนทเกษตรกรรม แหลงเพาะเลยงสตว แหลงทองเทยวอาจเกดการยบตวเกดขน ในสวนของพนทปาชายเลนนนเกดหาดเลนแทนทและแองน าเคมลดลงซงเปนผลกระทบจากพชตายเมอระดบน าทะเลสงขน ในขณะทปากแมน าเรมจมลงใตน า ทงนทะเลสาบสงขลาซงเปนแหลงน าชายฝงอาจมน าเคมรกเขามามากขน ส าหรบตวอยางพนททไดรบความเสยหายและความเสยหายทเกดกบพนทการเกษตรและนากง คอ จงหวดสราษฎรธาน อนเนองมาจากระดบน าทะเลสงขนท าใหพนทรอยละ 34 ของจงหวดจะถกกดกรอนและพงทลาย

อณหภมเฉลยของโลกทสงขนท าใหเกดการระเหยของแหลงน า และเกดปญหาภยแลงยงขนโดยเฉพาะในภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย ซงสงผลตอปาไมในพนทเนองจากมปรมาณฝนตกทนอยลงแตกลบมประมาณฝนตกเพมขนในภาคใตท าใหเกดการเปลยนแปลงประเภทของปาไมและระบบนเวศ ยกตวอยางเชน ปาแลงเขตรอน มแนวโนมวาลกเขาไปในปาชนใกลเขตรอน ซงหมายถงพนทปาชนมแนวโนม


ลดลง และพนทปาแลงมแนวโนมเพมขน ทงนอณหภมทเปลยนแปลงยงมผลใหวฏจกรน าเกดการเปลยนแปลงไมวาจะเปนการไหลของผวดนและระดบน าใตดนรวมถงอณหภมผวน าทเพมขนท าใหสตวและพชตองมการปรบตวเขาสระแบบนเวศทเปลยนแปลงสงผลตอความหลากหลายทางชวภาพ ดงเชนในกรณพชและสตวทะเลบางชนดสญพนธ และการเกดปรากฏการณปะการงฟอกขาวทงในอาวไทยและฝงทะเลอนดามน

ดานสขภาพ

จากภาวะโลกรอนทเกดขนสงผลกระทบโดยตรงตอสขภาพและอนามยของประชาชนไทย เพราะภาวะโลกรอนท าใหเกดภยธรรมชาตทรนแรงบอยครง เชน ภยน าทวมทสงผลใหแหลงน าเกดเชอโรคปนเปอน ยกตวอยางเชน โรคทองรวง โรคบดและ อหวาหตกโรค เปนตน ทงนอณหภมเฉลยของโลกทเพมขนเกดฤดกาลทไมแนนอนซงท าใหเกดการขยายพนธของยงเปนจ านวนมากขนจงมจ านวนผปวยสงขนไมวาจะเปน ผ ปวยไขมาลาเรย ผปวยไขสา โดยเฉพาะในประเทศไทยซงอยในเขตรอน พบวาการระบาดของไขสาในปจจบนมความรนแรงยงขนและมผปวยเปนจ านวนมากขนประมาณ 8-10 เทา ยงไมรวมถงภาวะขาดแคลนอาหารและความอดอยากทเกดขนน าไปสภาวะขาดสารอาหารเนองมาจากผลผลตทางการเกษตรมแนวโนมลดลงจากภยธรรมชาต

ดานสงคมและเศรษฐกจ

กลาวถงผลกระทบทางสงคมและเศรษฐกจทเกดขนในประเทศไทยจากภาวะโลกรอนนนมความรนแรงเพมขน เนองจากการเปลยนแปลงสภาพอากาศ การยบตวของชายฝง โรคระบาดทรนแรง ฯลฯ นนสงผลใหประชาชนเจบปวย ไรทท ากนและทอยอาศยเปนจ านวนมากขน ทงยงไดรบความเดอดรอนจากการขาดแคลนอาหารและน าดม ยงไมรวมถงการสญเสยพนทเกษตรกรรมตามแนวชายฝงซงท าใหผลผลตทางการเกษตรมปรมาณลดลง มเพยงพนททมการพฒนาสงเทานนท ไดรบการปองกน เชน นคมอตสาหกรรมมาบตาพด ทมโครงสรางปองกนกระแสคลนหรอการสรางก าแพงกนน าทะเล หรอเขอน เปนตน อยางไรกตามการปองกนเชนนนจะตองใชงบประมาณอยางมหาศาล จงท าใหชาวนาจ าเปนตองยายทอยไปในทสงอนเปนผลมาจากน าทะเลรก

ผลกระทบดานเศรษฐกจทส าคญอกประการคอ ประเทศไทยมขาวเปนพชเศรษฐกจทส าคญของประเทศซงตองอาศยปรมาณน าฝนและแสงแดดรวมถงความชนของดนและอณหภมทพอเหมาะดวย ซงการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะท าใหปรมาณน าลดลงสงผลใหผลผลตทางการเกษตรมจ านวนลดลง ทงน การท าประมงในแหลงน าทเคยอดมสมบรณมผลใหการขยายพนธและการเตบโตของสตวน ามจ านวนและความหลากหลายลดลง เชนในแหลงน าแถบลมแมน าโขงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอทความอดมสมบรณและความหลากหลายทางชวภาพลดลงอยางตอเนอง กลาวถงเหตการณสภาพอากาศทรนแรง ซงสงผลกระทบอยางรนแรงในประเทศไทย ยกตวอยาง เหตการณพายถลมทเกดขนในภาคใตของประเทศไทย เมอป พ.ศ.2531 ซงเกดภาวะน าทวม พายฝนตอเนอง แผนดนถลมลงสพนทเพาะปลกของเกษตรกรและคราชวตประชาชนเปนจ านวนมาก


2.3.1.5 การชะลอการเกดภาวะโลกรอน

การชะลอการเกดภาวะโลกรอนนน การลดการใชพลงงานทเปนเหตของการเกดภาวะโลกรอนดงเชนพลงงานทไดจากเผาเชอเพลงฟอสซล เชน ถานหน กาซธรรมชาต หรอน ามนปโตรเลยม นบเปนหนทางส าคญในการแกไขปญหาภาวะโลกรอน และการหนมาใชพลงงานทดแทนพลงงานเชอเพลงฟอสซล อนไดแก พลงงานลม พลงงานแสงอาทตย และพลงงานชวภาพ กนบเปนแนวทางทจะแกปญหาภาวะโลกรอนอยางยงยน ขณะทมนษยทกคนสามารถเปนสวนหนงในการลดภาวะโลกรอนในชวตประจ าวนของตนเองไดเชนกน โดยส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน (2551) ไดเสนอแนวทางในการชะลอการเกดภาวะโลกรอน โดยสรปไดดงน

1. ปลกตนไมใหญรอบบานเพอใหมรมเงา ในเวลาอากาศรอนรมเงาของตนไมจะชวยบงแสงแดดใหและท าใหเกดการลดการพงพาเครองปรบอากาศ

2. ตดฉนวนกนความรอนภายในบาน ใตหลงคา ฝาเพดาน รวมถงผนงบาน ซงกเปนวธลดการใชเครองปรบอากาศในอกทางหนง

3. เลอกใชหลอดประหยดไฟ เพราะนอกจากจะมประสทธภาพมากกวา สวางยงกวา ยงประหยดพลงงาน ไฟฟา

4. ใชเครองใชไฟฟาทมฉลากประหยดไฟเบอร 5 เพราะเปนสนคาทมคณภาพมาตรฐาน และชวยใหเกดการประหยดการใชพลงงานไฟฟา ลดคาใชจายทเกนจ าเปน

5. ไมเปดเครองปรบอากาศทงไวและหมนดแล โดยเลอกขนาดเครองใหเหมาะสมกบพนทและหมนท าความสะอาดแผนกรองอากาศจะชวยประหยดไฟลงได

6. รดผาครงละจ านวนมากและเลอกขนาดเตารดใหเหมาะสม 7. เครองซกผาควรใชใหเหมาะสมกบงาน 8. ใชแสงแดดใหเปนประโยชน โดยการผงลมหรอตากแดดเพอประหยดไฟ 9. ใชน ารอนใหนอยลง เพราะการท าน ารอนใชพลงงานในการตมสงมาก 10. หลกเลยงผลตภณฑทมบรรจภณฑหลายชน และน ากลบมาใชใหมใหมากขน เพยงแคลดขยะ

ในระดบสวนตวทเราสรางเองเพยง 10% จะลดคารบอนไดออกไซด ได 1,200 ปอนดตอป และลดขยะในระดบครอบครวใหไดครงหนงจะชวยลดคารบอนไดออกไซด ไดถง 2,400 ปอนดตอป

11. บรโภคเนอววใหนอยลง เนองจากฟารมเลยงวว คอแหลงหลกในการปลอยกาซมเทนสบรรยากาศ เนองจากมลของสตวทขบถายออกมารวมกนจะกอใหเกดกาซมเทน หนมารบประทานผกใหมากขน ทานเนอ ววใหนอยลง

12. เลอกไปตลาดสดแทนซเปอรมารเกต ซอผก ผลไม หม ไก ปลา ในตลาดสดใกลบาน แทนการซอสนคาในซเปอรมารเกตทอาหารสดทกอยางเพราะมการหอดวยพลาสตกและโฟม ท าใหเกดขยะจ านวนมาก

13. เลอกใชผลตภณฑทใชซ าได เพอเปนการลดขยะจากหบหอของบรรจภณฑ


14. ใชกระดาษทง 2 หนา เพราะกระบวนการผลตกระดาษแทบทกขนตอนใชพลงงานจากน ามนและไฟฟาจ านวนมาก

15. ลดการใชถงพลาสตก หนมาใชถงผา เพราะถงพลาสตกไมสามารถยอยสลายไดเองตามธรรมชาต (ยอยสลายไดแตใช เวลาประมาณ 450 ป) และการเผาก าจดในเตาเผาขยะอยางถกวธตองใชพลงงานจ านวนมาก ซงท าใหมกาซเรอนกระจกเพมในบรรยากาศ

16. น าขวดน าตดตวไปดวยระหวางการเดนทาง เพราะขวดน าพลาสตกแบบใชครงเดยวสนเปลองพลงงานในการผลตมหาศาลและ สนเปลองพลงงานในการก าจดอกดวย

17. ลดการกนทงกนขวาง เพราะเศษอาหารและของทบดเนา เมอไปทบถมอยทกองขยะจะกลายเปนแหลง ผลตกาซมเทน ซงเปนกาซเรอนกระจกทส าคญอกตวหนง

18. สนบสนนการซอสนคาและบรการ (เชน โรงแรม ทพก รานอาหาร) จากบรษทผผลตทสนใจปญหาสงแวดลอม เพอเปนก าลงใจใหแกผผลตทมสวนในการรกษาสงแวดลอม และอยากมสวน ในการปกปองโลก

กลาวโดยสรปแลว เราจะเหนวา ภายหลงหลงจากทโลกหมนเขาสศตวรรษท 21 มนษยตองเผชญกบภยธรรมชาตทหนกหนวงและรนแรงมากขน ไมวาจะเปนแผนดนไหว คลนยกษสนาม น าทวมใหญ ไฟปา หมอกควนพษ คลนความรอน และความแหงแลงครงใหญ แมจะแลดเหมอนเปนภยทเกดจากธรรมชาต ทวานกวชาการหรอนกวทยาศาสตรดานสงแวดลอมไดออกมาใหขอมลอยางชดเจนวา ภยธรรมชาตเหลานนมผลสบเนองมาจากน ามอของมนษยทเปนผท าใหเกด “ภาวะโลกรอน” อนหมายถงภาวะทอณหภมบนผวโลกและมหาสมทรสงขนอยางตอเนองในชวงศตวรรษทผานมา ปญหาภาวะโลกรอนไมเพยงแตมผลกระทบธรรมชาตและสงแวดลอมเทานน หากแตยงสงผลสบเนองตอมาถงการด ารงชพของมนษยทเกยวของกบความเปนอย การท ามาหากน และสขภาพ ทเกยวของกบเศรษฐกจและสงคมของมนษยดวย ดงนน ภาวะโลกรอนจงกลายเปนประเดนรอนแรงของมวลมนษยชาตทตองรอนตวตระหนกในการทจะเรยนร เขาใจและรวมกนแกไขเพอประโยชนของทงคนรนนและคนรนหลงสบไป

2.3.2 ความรเบองตนเกยวกบการจดการขยะและของเสย

2.3.2.1 ความหมายและประเภทของ “ขยะและของเสย”

ขยะและของเสยคอสงทมนษยไมตองการใชประโยชนแลว และตองการน าไปทงเสย โดยเรยกขยะเหลานในทางวชาการวา “ขยะมลฝอย” (Solid waste) หมายถงเศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษวตถ ถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว ซากสตวหรอสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตวหรอทอน และหมายรวมถงมลฝอยตดเชอ มลฝอยทเปนพษหรออนตรายจากชมชนหรอครวเรอน โดยสามารถแบงขยะและของเสยออกเปน 4 ประเภท ดงน (ส านกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2558)


1. ขยะยอยสลาย (Compostable waste) หรอ ขยะมลฝอยยอยสลาย คอ ขยะทเนาเสยและยอยสลายไดรวดเรว สามารถน ามาหมกปยได เชน เศษผก เศษอาหาร เศษเนอสตว ใบไม เปนตน โดยทขยะยอยสลายนเปนขยะทพบมากทสดรอยละ 64 ของปรมาณขยะทงหมดในกองขยะ

2. ขยะรไซเคล (Recyclable waste) หรอมลฝอยทยงใชได คอ ของเสยบรรจภณฑ หรอวสดเหลอใช ซงสามารถน ากลบมาใชประโยชนใหมได เชน แกว กระดาษ เศษพลาสตก กลองเครองดมแบบ UHT กระปองเครองดมโลหะ อะลมเนยม ยางรถยนต เปนตน ส าหรบขยะรไซเคลนเปนขยะทพบมากเปนอนดบสองในกองขยะ กลาวคอ พบประมาณรอยละ 30 ของปรมาณขยะทงหมดในกองขยะ

3. ขยะอนตราย (Hazardous waste) หรอขยะมลฝอยอนตราย คอ ขยะทมองคประกอบหรอปนเปอนวตถอนตรายชนดตางๆ ซงไดแก วตถระเบด วตถไวไฟ วตถออกซไดซ วตถมพษ วตถทท าใหเกดโรค วตถกรรมมนตรงส วตถทท าใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม วตถกดกรอน วตถทกอใหเกดความระคายเคอง วตถอยางอน ไมวาจะเปนเคมภณฑหรอสงอนใดทอาจท าใหเกดอนตรายแกบคคล สตว พช ทรพยสน หรอสงแวดลอม เชน ถายไฟฉาย หลอดฟลออเรสเซนต แบตเตอร ภาชนะบรรจสารก าจดศตรพช เปนตน ขยะอนตรายเปนขยะทพบประมาณรอยละ 3 ของปรมาณกองขยะทงหมด

4. ขยะโดยทวไป (General waste) หรอมลฝอยทวไป คอ ขยะประเภทอนนอกเหนอจากขยะยอยสลาย ขยะรไซเคล และขยะอนตราย มลกษณะทยอยสลายยากและไมคมคาส าหรบการน ามากลบมาใชประโยชนใหม เชน หอพลาสตกใสขนม ถงพลาสตกบรรจผงซกฟอก ซองบะหมกงส าเรจรป โฟมเปอนอาหาร เปนตน ส าหรบขยะชนดนพบประมาณรอยละ 3 ของปรมาณขยะทงหมดในกองขยะ

ปจจบนปรมาณขยะมลฝอยยงเปนปญหาส าคญอกหนงประการในประเทศไทย ซงยงไมมการจ าจดขยะเหลานมากเทาทควร โดยทปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนในประเทศไทยส าหรบป 2557 เปนปรมาณ 26.19 ลานตนตอป แตสามารถน าไปก าจดอยางถกตองเพยง 7.88 ลานตนตอป น ากลบไปใชประโยชน 4.82 ลานตนตอป โดยมขยะตกคางในพนทซงไมไดรบการจดการ 13.49 ลานตนตอป ซงหากยอนไปในชวงระหวางป 2551-2554 แลวนน อตราการเกดขยะมลมรการเพมขนตอเนองทกป แมวาในป 2555 และ 2557 ปรมาณขยะมลฝอยจะลดลงเมอเทยบกบปกอนหนา แตขยะทถกจ ากดอยางถกวธและการมน าไปใชประโยชนนนกยงมปรมาณทนอย ดงนนสถานการณปรมาณขยะมลฝอยน น าไปสปญหาทงในดานสาธารณะสข สงแวดลอม สงคม เศรษฐกจ ตลอดจนความมนคงของประเทศ


ทมา: กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2557) เอกสารรายงานสถานการณมลพษของ

ประเทศไทยป 2557

รปท 2.3.4 ปรมาณมลฝอยทเกดขน การน าไปใชประโยชนและไดรบการก าจดอยางถกตอง ในป 2551 – 2557

2.3.2.2 ความรเรองการก าจด: การคดแยกขยะและของเสย

ปจจบน การก าจดขยะมลฝอยเปนหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนในการน าไปก าจดโดยวธฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล อยางไรกตาม ดงทไดกลาวมาขางตนวาแหลงก าจดขยะของประเทศไทยมไมเพยงพอตอปรมาณขยะทเพมขนทกวน นอกจากน ยงมขยะสวนหนงทถกเทไวกลางแจงอนสงผลกระทบตอสงแวดลอม สขภาพอนามยของประชาชนทอยใกลเคยง ตลอดจนเกดปญหาไฟไหมบอขยะดงเชนเหตการณไฟไหมบอขยะครงใหญทวประเทศถง 5 บอในป พ.ศ.2557

แนวความคดในเรองการก าจดขยะทโดดเดนประการหนงคอ แนวคด Zero Waste (ของเสยเปนศนย) แนวคดนถกน ามาใชเปนแนวทางการจดการขยะและของเสยอยางแพรหลาย โดย Zero Waste มความหมายคอ การออกแบบ การจดการผลตภณฑ และการด าเนนการเพอหลกเลยงและขจดปรมาณและความเปนพษของของเสยอยางเปนระบบ และหากจะยงมขยะทตองก าจดกจะตองกระท าโดยไมฝงหรอเผาขยะของเสย และใชวธการก าจดขยะทกอใหเกดการอนรกษและฟนฟทรพยากร ทงน Zero Waste มเปาหมายซงเกยวของกบจรยธรรม ความประหยด การมประสทธภาพ และวสยทศน เพอชน าผคนใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมการใชชวตประจ าวน และเกดการปฏบตเพอน าไปสวฏจกรทางธรรมชาตอยางยงยน โดยการน าวสดหรออปกรณทถกทงกลบมาออกแบบเพอเปนทรพยากรใหผอนใชอกคร ง หรออาจกลาวไดวา “การท าใหขยะเหลอนอยทสดและก าจดทเหลอ (residue) ดวยเทคโนโลยทมประสทธผล” (Palmer, 2005) ซงการด าเนนการของ Zero Waste จะชวยก าจดการปลอยของเสยลงสพนดน พนน า และอากาศ ซงเปนภยคกคาม

5.69 5.97 5.77 5.64 5.83 7.42 7.88

3.45 3.86 3.9 4.1 5.28 5.15 4.82

23.93 24.11 24.22 25.35 24.73 26.77 26.19

14.79 14.28 14.55 15.61 13.62 14.2 13.49

0

10

20

30

2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557

ปรมา

ณ (ล

านตน

/ป)

ปรมาณมลฝอยทเกดขน การน าไปใชประโยชนและไดรบการก าจดอยางถกตอง ในป 2551 – 2557

ก าจดอยางถกตอง น าไปใชประโยชน ขยะมลฝอยทเกดขน ขยะมลฝอยไมไดรบการจดการ


ตอโลก มนษย สตว และพช ดงนน แนวคดของ Zero Waste จงมงมนทไมใหมการกลบฝงของเสย รวมถงลดการใชทรพยากรส าหรบการก าจดขยะ และการน าไปรไซเคลเพอน ากลบมาใชใหมใหไดมากทเทาทท าไดนนเอง

สถาบนชววทยาศาสตรโมเลกล มหาวทยาลยมหดล (สถาบนชววทยาศาสตรโมเลกล, 2559) เสนอแนวทางการลดปรมาณขยะมลฝอยใหไดผลดตองเรมตนทการคดแยกขยะมลฝอยกอนทง เพอไมใหเกดการปนเปอน ท าใหไดวสดเหลอใชทมคณภาพสง สามารถน าไป Reused-Recycle ไดงาย ซงการคดแยกขยะมลฝอย ณ แหลงก าเนดนนตองค านงถงความเหมาะสมของแตละชมชน เชน ครวเรอน รานคา หางสรรพสนคา ส านกงาน บรษท สถานทราชการตาง ๆ เปนตน รวมทงปรมาณ และลกษณะสมบตขยะมลฝอยทแตกตางกนดวย ทงนการคดแยกขยะมลฝอยสามารถด าเนนการตามแนวทางหลกการจดการขยะ 3Rs และ แนวทางการจดการขยะ 5R ดงน

แนวทางการจดการขยะ 3Rs

หลกการ 3Rs (Reduce, Reuse and Recycle) คอ หลกการจดการขยะโดยใชวธการลดการใชวสด ผลตภณฑเพอลดปรมาณขยะทเกดขน (Reduce) การน าวสด ผลตภณฑทยงสามารถใชงานไดกลบมาใชซ า (Reuse) และน าเศษวสด ผลตภณฑทใชงานแลวมาแปรรปเพอน ากลบมาใชประโยชนใหม (Recycle) (รปท 8) ซงการด าเนนการแตละ R มรายละเอยดดงน (กรมควบคมมลพษ, 2559 และ ส านกงานสงแวดลอม กรงเทพมหานคร, 2553)

ทมา : Tata Power. 2016. Energy conservation, [online] Available: http://www.clubenerji.com (สบคน

เมอวนท 17 มถนายน 2559)

รปท 2.3.5 แนวทางการจดการขยะ 3Rs (Reduce Reuse and Recycle)

1) ลดการใช (Reduce) แนวทางการลดการใช อาทเชน

1.1) ปฏเสธการใชบรรจภณฑฟมเฟอย รวมทงขยะทเปนมลพษตอสงแวดลอม อาทเชน กลองโฟม ถงพลาสตก หรอขยะมพษอน ๆ

1.2) หลกเลยงการเลอกซอสนคาหรอผลตภณฑทใชบรรจภณฑหอหมหลายชน

http://www.clubenerji.com/


1.3) หลกเลยงการเลอกซอสนคาชนดใชครงเดยว หรอผลตภณฑทมอายการใชงานต า 1.4) ไมสนบสนนรานคาทกกเกบและจ าหนวยสนคาทใชบรรจภณฑฟมเฟอย และไมมระบบ

เรยกคนบรรจภณฑใชแลว 1.5) กรณการเลอกซอผลตภณฑประจ าบานทใชเปนประจ า เชน สบ ผงซกฟอก น ายาลางจาน

ใหเลอกซอผลตภณฑทมขนาดบรรจใหญกวา เนองจากใชบรรจภณฑนอยกวาเมอเปรยบเทยบกบหนวยน าหนกของผลตภณฑ

1.6) ลดหรองดการบรโภคทฟมเฟอย โดยเลอกใชสนคาหรอผลตภณฑใหเหมาะสมกบความตองการ

1.7) เลอกซอสนคาหรอใชผลตภณฑทมระบบมดจ า – คนเงน เชน ขวดเครองดมประเภทตาง ๆ

1.8) เลอกซอสนคาหรอผลตภณฑทสามารถน ากลบไปรไซเคลได หรอมสวนประกอบของวสดรไซเคล เชน ถงใสสนคา ไปรษณยบตรภาพ

1.9) เลอกซอสนคาหรอผลตภณฑทผผลตเรยกคนซากบรรจภณฑ หลงจากการบรโภคของประชาชน

2) ใชซ า (Reuse) การใชซ า เปนหนงในแนวทางการใชประโยชนจากทรพยากรทมอยอยางรคณคา และเปนการทเราน าสงตางๆ ทใชงานไปแลวกลบมาใชอก เปนการลดการใชทรพยากรใหม รวมทงเปนการลดปรมาณขยะทจะเกดขนอกดวย ตวอยางของการใชซ า เชน

2.1) เลอกซอหรอใชผลตภณฑทออกแบบมาใหใชไดมากกวา 1 ครง เชน แบตเตอรประจไฟฟาใหมได

2.2) ซอมแซมเครองใช และอปกรณตางๆ (Repair) ใหสามารถใชประโยชนตอไปไดอก 2.3) บ ารงรกษาเครองใช อปกรณตางๆ ใหสามารถใชงานไดคงทนและยาวนานขน 2.4) น าบรรจภณฑและวสดเหลอใชอนๆ กลบมาใชประโยชนใหม เชน การใชซ าถงพลาสตก

ถงผา ถงกระดาษ และกลองกระดาษ การใชซ าขวดน าดม เหยอกนม และกลองใสขนม 2.5) ยม เชา หรอใชสงของหรอผลตภณฑทใชบอยครงรวมกน เชน หนงสอพมพ วารสาร 2.6) บรจาคหรอขายสงของเครองใชตางๆ เชน หนงสอ เสอผา เฟอรนเจอร และเครองมอใช

สอยอนๆ 2.7) น าสงของมาดดแปลงใหใชประโยชนไดอก เชน การน ายางรถยนตมาท าเกาอ การน าขวด

พลาสตกมาดดแปลงเปนทใสของ แจกน การน าเศษผามาท าเปลนอน เปนตน 2.8) ใชซ าวสดส านกงาน เชน การใชกระดาษทงสองหนา เปนตน

3) รไซเคล (Recycle) การรไซเคล คอการน าวสดตางๆ อยางเชน กระดาษ แกว พลาสตก เหลก อะลมเนยม ฯลฯ มาแปรรปโดยกรรมวธตางๆ เพอน ากลบมาใชใหม ซงนอกจากจะเปนการลดปรมาณขยะมลฝอยแลว ยงเปนการลดการใชพลงงานและลดมลพษทเกดกบสงแวดลอม ซงเราสามารถท าไดโดย


3.1) คดแยกขยะรไซเคลแตละประเภท ไดแก แกว กระดาษ พลาสตก โลหะ/อโลหะ เพอใหงายตอการน าไปรไซเคล

3.2) น าไปขาย/บรจาค/น าเขาธนาคารขยะ/กจกรรมขยะแลกไข เพอเขาสวงจรของการน ากลบไปรไซเคล

แนวทางการจดการขยะ 5R

นอกจากหลกการจดการขยะ 3Rs แลวยงมแนวทางการจดการขยะของสถาบนชววทยาศาสตรโมเลกล มหาวทยาลยมหดล (2559) ตามหลกการ 5R คอ (รปท 9)

Reduce การลดปรมาณขยะ โดยลดการใชผลตภณฑทมบรรจภณฑสนเปลอง Reuse การน ามาใชซ า เชน ขวดแกว กลองกระดาษ กระดาษพมพหนาหลง เปนตน Repair การซอมแซมแกไขสงของตางๆ ใหสามารถใชงานตอได Reject การหลกเลยงใชสงทกอใหเกดมลพษ Recycle การแปรสภาพและหมนเวยนน ากลบมาใชไดใหม โดยน าไปผานกระบวนการผลต

ใหมอกครง

ทมา : ส านกสอสารและตอบโตความเสยง กรมอนามย

http://multimedia.anamai.moph.go.th/view.php?id=376 (สบคนเมอวนท 17 มถนายน 2559)

รปท 2.3.6 แนวทางการจดการขยะ 5Rs

http://multimedia.anamai.moph.go.th/view.php?id=376%20(สบคน


แนวทางการก าจดขยะ 5R ไดเพมเตมจากแนวทางการก าจดขยะ 3Rs คอการซอมแซม (Repair)

สงของตางๆ เพอไมใหกลายเปนขยะในทนท และการหลกเลยง (Reject) การใชสงทกอใหเกดมลพษมากทสดเพอน าไปสการก าจดขยะอยางมประสทธภาพมากทสด

ภาชนะรองรบขยะมลฝอย

นอกเหนอจากแนวทางการจดการขยะ 3Rs และ 5R แลว ภาชนะรองรบขยะมลฝอยกเปนสงส าคญในกระบวนการจดการขยะเชนกน สถาบนชววทยาศาสตรโมเลกล มหาวทยาลยมหดล ใหความรเรองเกยวกบ ภาชนะรองรบขยะมลฝอย ดงเชนถงขยะ ถงขยะ รวมถงการก าหนดเกณฑมาตรฐานภาชนะรองรบขยะมลฝอย (สถาบนชววทยาศาสตรโมเลกล มหาวทยาลยมหดล, 2559) กลาวคอ

1) ถงขยะ เพอใหการจดเกบรวบรวมขยะมลฝอยเปนไปอยางมประสทธภาพและลดการปนเปอนของขยะมลฝอยทมศกยภาพในการน ากลบมาใชประโยชนใหมจะตองมการตงจดรวบรวมขยะมลฝอย (Station) และใหมการแบงแยกประเภทของถงรองรบขยะมลฝอยตามสตาง ๆ โดยมถงบรรจภายในถงเพอสะดวกและไมตกหลน หรอแพรกระจาย ดงน

สเขยว รองรบขยะทเนาเสยและยอยสลายไดเรว สามารถน ามาหมกท าปยได เชน ผก ผลไม เศษ อาหาร ใบไม

สเหลอง รองรบขยะทสามารถน ามารไซเคลหรอขายได เชน แกว กระดาษ พลาสตก โลหะ สฟา รองรบขยะยอยสลายไมได ไมเปนพษและไมคมคาการรไซเคล เชน พลาสตกหอลกอมซอง

บะหมส าเรจรป ถงพลาสตก โฟมและฟรอยดทเปอนอาหาร สแดง รองรบขยะทมอนตรายตอสงมชวต และสงแวดลอม เชน หลอดฟลออเรสเซนต ขวดยา

ถานไฟฉาย กระปองสสเปรย กระปองยาฆาแมลง ภาชนะบรรจสารอนตรายตาง ๆ

ทมา สอออนไลนวชาการ.คอม http://www.vcharkarn.com/varticle/502399 (สบคนเมอวนท 17 มถนายน 2559)

รปท 2.3.7 ถงขยะแบงแยกประเภทของถงรองรบขยะมลฝอยตามสตาง ๆ

http://www.vcharkarn.com/varticle/502399


นอกจากนยงมถงพลาสตกส าหรบรองรบขยะมลฝอยในแตละถง โดยมดปากถงสเดยวกบถงทรองรบมลฝอยตามประเภทดงกลาวขางตน

ในกรณทสถานทมพนทจ ากดในการจดวางภาชนะรองรบขยะมลฝอยและมจ านวนคนทคอนขางมากในบรเวณพนทนน เชน ศนยการประชมสนามบน ควรมถงทสามารถรองรบขยะมลฝอยไดทง 4 ประเภทในถงเดยวกน โดยแบงพนทของถงขยะมลฝอยออกเปน 4 ชอง และตวถงรองรบขยะมลฝอยท าดวยสแตนเลส มฝาผดแยกเปน 4 ส ในแตละชองตามประเภทของขยะมลฝอยทรองรบ ดงน

ฝาสเขยว รองรบขยะมลฝอยทเนาเสยและยอยสลายไดเรว ฝาสเหลอง รองรบขยะมลฝอยทสามารถน ารไซเคล หรอขายได ฝาสแดง รองรบขยะมลฝอยทมอนตรายตอสงมชวตและสงแวดลอม ฝาสฟา รองรบขยะมลฝอยทยอยสลายไมได ไมเปนพษและไมคมคาการรไซเคลและม

สญลกษณขางถง 2) ถงขยะ ส าหรบคดแยกขยะมลฝอยฝนครวเรอนและจะตองมการคดแยกรวบรวมใสถงขยะมล

ฝอยตามสตาง ๆ ดงตอไปน

ถงสเขยว รวบรวมขยะมลฝอยทเนาเสย และยอยสลายไดเรวสามารถน ามาหมกท าปยได เชน ผก ผลไม เศษอาหาร ใบไม

ถงสเหลอง รวบรวมขยะมลฝอยทสามารถน ามารไซเคลหรอขายได เชน แกว กระดาษ พลาสตก โลหะ อลมเนยม

ถงสแดง รวบรวมขยะมลฝอยทมอนตรายตอสงมชวตและสงแวดลอม เชน หลอดฟลออเรส- เซนต ขวดยา ถานไฟฉาย กระปองสสเปรย กระปองสารฆาแมลง ภาชนะบรรจสารอนตรายตาง ๆ

ถงสฟา รวบรวมขยะมลฝอยทยอยสลายไมไดไมเปนพษและไมคมคาการรไซเคล เชน

พลาสตกหอลกอม ซองบะหมส าเรจรป ถงพลาสตก โฟมและฟรอยดทเปอนอาหาร

ทงถงขยะและถงขยะดงกลาวตองอยภายใตเกณฑมาตรฐานภาชนะรองรบขยะมลฝอย ทควรมสดสวนของถงขยะมลฝอยจากพลาสตกทใชแลวไมต ากวารอยละ 50 โดยน าหนก ไมมสวนประกอบสารพษ (toxic substances) หากจ าเปนควรใชสารเตมแตงในปรมาณทนอยและไมอยในเกณฑทเปนอนตรายตอผบรโภค อกทงมความทนทาน แขงแรงตามมาตรฐานสากล มขนาดพอเหมาะมความจเพยงพอตอปรมาณขยะมลฝอย สะดวกตอการถายเทขยะมลฝอยและการท าความสะอาด ตลอดจนสามารถปองกน แมลงวน หน แมว สนข และสตวอน ๆ มใหสมผสหรอคยเขยขยะมลฝอยได

ดงขอมลทเสนอขางตน ปญหาการเพมขนของขยะและของเสยในประเทศไทยยงเพมทวขนทกวนๆ ในขณะทการบรหารจดการขยะและของเสย อาทเชน แหลงก าจดขยะยงมไมเพยงพอ ฉะนนวธการก าจดและบรหารจดการขยะและของเสยทดทสดกคอการท “มนษย” ในฐานะผผลตขยะและของเสย จ าเปนตองม


ความรเบองตนเกยวกบแนวทางการจดการขยะและของเสย และรวมแรงรวมใจ รวมลงมอปฏบตตามแนวทางดงกลาว เพอเปนสวนส าคญในการแกไขปญหาทนบวนยงทวความรนแรงขนเรอยๆ นนเอง

2.4 ความรทวไปเกยวกบการรกษามรดกวฒนธรรม

“จตวญญาณไมสามารถน าพาอนใดไปในโลกหนาได ทวา การศกษาและวฒนธรรมสามารถกระท าได ในหวงแรกแหงการเดนทางสโลกหนานน การศกษาและวฒนธรรมนนแล ทจะเปนสงหนนน าหรอรบภาระอนยงใหญใหแดหมมนษยผเพยงเกดมาเพอลวงลบดงไป”

เพลโต, นกปรชญาชาวกรก

2.4.1 ความหมายและประเภทของ “มรดกวฒนธรรม”

แนวคดทางสงคมวทยาและมานษยวทยาใหนยาม “วฒนธรรม” วาคอระบบคณคารวม (Shared belief and value) ของสงคมทถกเรยนรสงผานและถายทอดได เปนองครวมของความรและภมปญญาทปรากฏในชวตประจ าวน เชน ภาษา เงนตรา สถาปตยกรรม สงปลกสราง สงประดษฐ ฯลฯ ตลอดจนการสรางสถาบน องคกร เพอตอบสนองการด าเนนชวตรวมกนในสงคม (ยศ, 2548)

ดงนน “มรดกวฒนธรรม” ยอมหมายถงวฒนธรรมทด ารงสบทอดกนมาจากรนสรน ซงองคการการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาตหรอ UNESCO ไดใหค าจ ากดความ “มรดกวฒนธรรม” (Cultural heritage) และแบงประเภทมรดกวฒนธรรม (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, 2003(a); 2003(b)) ไวดงน

“มรดกทางวฒนธรรม คอสงสบทอดจากคนรนกอนสคนรนหลง โดยมรดกวฒนธรรมเปนไดทงวตถสามารถจบตองได เชน โบราณสถาน เครองมอการประกอบอาชพของทองถน และยงเปนสงทไมสามารถจบตองได เชน ภมปญญาเรองแพทยแผนโบราณ มรดกวฒนธรรมจะไดรบการบ ารงรกษาไวอยางตอเนอง เพอเปนประโยชนใหกบคนรนตอไปในอนาคต”

ส าหรบประเภทของ “มรดกวฒนธรรม” UNESCO ไดแบงมรดกทางวฒนธรรมออกเปน 2 ประเภทไดแก

1) มรดกทางวฒนธรรมทจบตองได (Tangible Cultural Heritage) หมายถง สถานทเกบรกษา อนรกษ และจดแสดงโบราณวตถ ศลปวตถ วตถรวมสมย รวมถงโบราณสถาน พพธภณฑ อนสาวรย ฯลฯ ซงมคณคาในการอนรกษไวในอนาคต โดยทวตถเหลานมความส าคญกบโบราณคด สถาปตยกรรม วทยาศาสตร หรอเทคโนโลยของวฒนธรรมแตละแหลงแหงท

2) มรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมได (Intangible Cultural Heritage) หมายถง วถปฏบต การแสดงออก ความร และทกษะ โดยทชมชนหรอกลมคนยอมรบกนวาเปนสวนหนงในมรดกวฒนธรรมของชมชนหรอกลมคนนนๆ อาทเชน ภาษา การแสดงทางศลปะ วถปฏบตของชมชน ประเพณ ความรและวธการปฏบต


ทสมพนธกบธรรมชาต เปนตน โดยมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมไดนจะถกสงสม เรยนร ถายทอด สบสานไปยงรนตอๆปในแตละกลมวฒนธรรม

โดยสรปแลว “มรดกวฒนธรรม” จงหมายถงสงทแสดงถงความเจรญรงเรองทผานการคนคด ประดษฐสราง สงสม เรยนร และสบทอด มานบตงแตอดต จนถงปจจบนผคนยงไดใชประโยชนทงในแงใชสอยในชวตประจ าวน ในแงการเทยวชม ชนชม บนเทงใจ หรอภมใจ ดงตวอยาง “มรดกวฒนธรรมในประเทศไทย” เชน อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-นครชม อทยานประวตศาสตรอยธยา แหลงโบราณคดบานเชยง องคพระปฐมเจดย ภมปญญาดานแพทยแผนไทย (ยาสมนไพรไทย การนวดไทย) ภมปญญาเรองการท าเครองมอการเกษตรของทองถน ศลปะการแสดงตางๆ เชน โขน ร าไทย ดนตรไทย เปนตน ดงนน การรกษามรดกวฒนธรรม (โดยเฉพาะของไทย) จงเปนเรองส าคญททกคนตองรบร เขาใจ รวมถงเปนสวนหนงของการอนรกษและสบสานใหมรดกวฒนธรรมไดด ารงตอไป

2.4.2 คณคาของมรดกวฒนธรรม

เมอกลาวถงคณคาของมรดกวฒนธรรมยอมหมายถงคณประโยชนทไดจากมรดกวฒนธรรมเอง ไมวาจะเปนประโยชนใชสอยในชวตประจ าวนหรอประโยชนทางความรสกและจตใจ ซงหนวยงานอยาง NSW Government Sydney Harbour Foreshore Authority องคกรทบรหารจดการการทองเทยวบรเวณอาว Sydney Harbour แหลงทองเทยวส าคญของประเทศออสเตรเลยไดเสนอขอบเขต “คณคาของมรดกวฒนธรรม” เอาไววามคณคาความส าคญ 8 ดานดงน (อางใน วชรญา, 2557: 32-33)

1) คณคาทางดานประวตศาสตร (Historical Significance) ทแสดงใหเหนถงพฒนาการของวถชวต การด ารงชพอยรอดของกลมคนและสงคมทไดมการสบทอดกนมาแตโบราณ อนเปนสงทมคณคาในฐานะทเกยวของกบบคคลหรอเหตการณส าคญในประวตศาสตร

2) คณคาทางดานการรวมกลม (Associational Significance) เปนคณคาทสะทอนถงคานยมของสงคมและวฒนธรรมชมชนทองถนและสถานทโดยทวไป รวมถงความงาม ประวตศาสตรทางสงคมทมนษยมรวมกนสบมา

3) คณคาทางสนทรยศาสตรหรอความงาม (Aesthetic Significance) เปนคณคาความงาม รวมถงการรบรทางประสาทสมผสทเกยวของกบสถานทและการใชงานของมรดกวฒนธรรม

4) คณคาทางสงคม (Social Significance) เปนการแสดงถงการรวมกลมกนของวฒนธรรมเปนสงคม แสดงใหเหนถงเอกลกษณในพนท

5) คณคาทางการศกษาคนควา (Research Significance) คอ ประโยชนทางการศกษา จากความเปนมรดกวฒนธรรม สามารถน าไปสรางองคความรในเรองใดเรองหนงขน

6) คณคาทางโบราณคด (Archaeological Significance) คอคณคาในฐานะทเปนหลกฐานส าคญทเกยวของกบเหตการณหรอบคคลส าคญในประวตศาสตร ทสะทอนถงสภาพเศรษฐกจ


และสงคมของแตละยคสมย แสดงถงเอกลกษณทางโบราณสถาน รวมทงประวตศาสตรศลปะ สถาปตยกรรม เปนสงส าคญทเกยวของกบวฒนธรรมในอดตของมนษย

7) คณคาความหายาก (Rarity Significance) มลกษณะการกอสรางทพบไดยาก มเอกลกษณโดดเดน และความเปนตวแทนของยคสมย

8) คณคาดานการเปนตวแทน (Representativeness Significance) การเปนสงแสดงถงความสมพนธระหวางพนทและวฒนธรรม อนเปนสญลกษณส าคญของพนทหนงนน

2.4.3 หลกการบรหารจดการมรดกวฒนธรรม

เนองดวยมรดกวฒนธรรมมคณคาตอมวลมนษยชาตในหลายดานดงทกลาวในขางตน ดงนนเราทกคนจงตองเรยนรและพรอมปฏบตในการทจะรกษามรดกวฒนธรรมเพอใหตนเองไดใชประโยชนทงทางกายภาพและดานจตใจ ตลอดจนเพอเกบไวเปนประโยชนคนในสงคมและคนรนลกรนหลานตอไป โดยใน “กฎบตรประเทศไทยวาดวยการบรหารจดการแหลงมรดกวฒนธรรม” (Thailand Charter on Culture Heritage Management)5 ซงเปนขอตกลงตามแนวทางการบรหารจดการแหลงมรดกวฒนธรรมทก าหนดรวมกน ไดเสนอหลกการส าคญในการบรหารจดการแหลงมรดกวฒนธรรม นบตงแตหลกการจดการองคความร หลกการในการอนรกษ และหลกการมสวนรวมในการอนรกษมรดกวฒนธรรม ซงสรปโดยสงเขปไดดงน (สมาคมอโคโมสไทย, 2559)

ก) หลกการในการจดการองคความรทางมรดกวฒนธรรม

1) จดท าฐานขอมลของแหลงมรดกวฒนธรรมดวยวธทถกตองตามหลกวชาการและเปนระบบในลกษณะการจดท าฐานขอมลการศกษาการวจย โดยใหมการเชอมโยงขอมลและมการปรบปรงขอมลใหทนสมยอยเสมอทงนตองเปนขอมลทมคณภาพโดยมการตรวจสอบและรบรองจากผเชยวชาญแลว

2) บนทกหลกฐานแสดงการกระท าตางๆ ทสงผลตอการเปลยนแปลงทางกายภาพตอมรดกวฒนธรรม เชน การบนทกเปนเอกสารภาพถาย การเขยนแบบ การท าหนจ าลอง เปนตน

3) จดท ารายงานรวบรวมขอมลเพอการอนรกษมรดกวฒนธรรมทยงไมมการคกคาม

5 สภาการโบราณสถานระหวางประเทศ (International Council on Monuments and Sites หรอ ICOMOS) เปนผประกาศกฎบตรดงกลาว ได

มเปาหมายการท างาน เพอการอนรกษ และปกปองคมครองโบราณสถานในลกษณะขององคกรอสระ (NGO) ทจะมหนาทเปนทปรกษาอยางเปน

ทางการของ UNESCO โดยมบทบาทหนาทเปนเวทในระดบระหวางประเทศในการเจรจาแลกเปลยนความคดเหนทางดานการอนรกษมรดกทาง

วฒนธรรม และเปนเครอขายของบคลากรผปฏบตงานเกยวของกบมรดกทางวฒนธรรม รวมถงใหการชวยเหลอในการแกปญหา หรอสนบสนน

โครงการในการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมขององคกรตางๆ ทงในระดบชาต และระดบระหวางประเทศ ขณะเดยวกนกใหค าแนะน า และเปนผ

ก าหนดขอตกลงระดบระหวางประเทศ กฎบตร และแนวทางปฏบตตางๆ เพอการปฏบต ทางดานการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในแนวทางทด

ทสด ทงนกมคณะกรรมการโบราณสถานแหงชาตวาดวยสภาการโบราณสถานระหวางประเทศ (ICOMOS) หรอทเรยกวา "ICOMOS Thailand" ใน

ประเทศไทย


4) จดใหมการศกษาถงผลกระทบทจะมตอมรดกวฒนธรรมและแหลงโบราณคด โดยใหถอเปนหนาทของผลงทนในโครงการพฒนาใดๆ ทจะตองรบผดชอบด าเนนการ ทงนการพฒนาจะตองเปนไปในแนวทางทมผลกระทบตอมรดกวฒนธรรมนอยทสด

5) จดใหมกระบวนการและชองทางเผยแพรความรและองคความรอยางมประสทธภาพอยางแพรหลายและทวถงในทกกลมเปาหมายทกระดบอายและระดบความเขาใจ รวมถงจดใหการเขาถงแหลงขอมลทเปนองคความรและแหลงความรเปนไปไดโดยสะดวก

6) ผลกดนใหมการสอความหมายและน าเสนอมรดกวฒนธรรมในทกแหลง โดยใหถอเปนกระบวนการหนงในการจดการมรดกวฒนธรรม และเปดโอกาสใหมเวทสาธารณะในการสมมนาอภปรายเพอสอความหมายและน าเสนอมรดกวฒนธรรม

ข) หลกการในการอนรกษมรดกวฒนธรรม

1) การด าเนนการอนรกษแหลงมรดกวฒนธรรมทมคณคาความส าคญระดบสงและหาไดยากพงรกษาความแทไวโดยแกไขนอยทสด จงควรอนรกษดวยวธปองกนการเสอมสภาพ วธการสงวนรกษา วธการเสรมความมนคงแขงแรงเทานน ทงนใหหลกเลยงการรบกวนหลกฐานดงเดมทยงหลงเหลออย และไมควรกอสรางทบลงบนซากสงกอสรางเดม

2) ด าเนนการอนรกษแหลงมรดกวฒนธรรมทเปนปชนยสถานอนเปนทเคารพบชาโดยไมมการแกไขเปลยนแปลงลกษณะสและทรวดทรง ซงจะท าใหมรดกวฒนธรรมนนดอยคณคาหรอเสอมความศกดสทธไป

3) ในการอนรกษแหลงมรดกวฒนธรรมทยงมประโยชนใชสอยอยอยางตอเนอง การเสรมสรางหรอตอเตมสงทจ าเปนขนใหมสามารถท าไดเพอความเหมาะสมในการใชงาน โดยไมจ าเปนตองสรางใหเหมอนสวนของเดม แตสงทเพมขนใหมนนจะตองกลมกลนและไมท าใหมรดกวฒนธรรมนนดอยคาลงไป

4) ไมควรเคลอนยายแหลงมรดกวฒนธรรมหรอชนสวนของมรดกวฒนธรรมไปยงสถานทตงใหม ซงเปนการฝาฝนหลกการอนรกษมรดกวฒนธรรม

5) การกอสรางหรอฟนฟแหลงมรดกวฒนธรรมขนมาใหมตามความตองการในปจจบน จะตองมาจากการออกแบบและการตดสนใจทมกระบวนการศกษาขอมลรปแบบและทตงดงเดมอยางครบถวน ทจะไมกอใหเกดการสอความหมายทผดและบดเบอนขอมลคณคาของมรดกวฒนธรรม

6) การด าเนนการอนรกษมรดกสงกอสรางพนถน ใหค านงถงการพฒนาหรอความเปลยนแปลงทไมอาจหลกเลยงได และลกษณะเฉพาะทางวฒนธรรมทสบทอดมาของชมชน โดยงานทตอเตมบนสงกอสรางหรอในบรเวณชมชนพนถนนนควรเคารพคณคาทางวฒนธรรมและลกษณะตามแบบดงเดม ทผสานกลมกลนกบสภาพแวดลอมทางวฒนธรรมและทางธรรมชาต การด าเนนการอนรกษแหลงมรดกวฒนธรรมประเภทยานชมชนและเมองประวตศาสตรมความจ าเปนทจะตองพฒนาและปรบปรงใหสอดคลองกบวถชวตความเปนอยในปจจบน


7) การด าเนนการอนรกษแหลงมรดกวฒนธรรมทเปนซากสงกอสรางซงมคณคาทางศลปะ ประวตศาสตร หรอโบราณคด ใหรกษาไวตามสภาพเดมหลงการขดแตงแตตองปองกนมใหมความเสยหายตอไป

8) การอนรกษมรดกวฒนธรรมใดๆ กตามจะตองค านงถงวถชวตชมชน ทสอดคลองกบสภาพโดยรอบและภมทศนวฒนธรรมในฐานะท เปนสวนประกอบส าคญทมผลตอการด ารงอยและการเปลยนแปลงในคณคาและลกษณะเฉพาะของมรดกวฒนธรรม

9) การอนรกษสภาพโดยรอบและภมทศนวฒนธรรมควรด าเนนการตงแตการจดใหมระเบยบกฎหมายและระเบยบเฉพาะ มแผนการอนรกษแผนการบรหารจดการทมประสทธภาพ การก าหนดขอบเขตโบราณสถานตอเนองและเขตกนชนรอบบรเวณแหลงมรดกวฒนธรรม หรอมาตรการอนๆ เพอรกษาคณคาทางวฒนธรรมและลกษณะเฉพาะของแหลงมรดกวฒนธรรมนน ตลอดจนการจ ากดผลกระทบทจะเกดขนจากการพฒนาพนท

10) มรดกวฒนธรรมทจบตองไมไดถอเปนสวนหนงทสรางคณคาและความหมายรวมทงเกยวของกบมรดกวฒนธรรมทจบตองได จงจะตองพจารณารวมกนและค านงถงมาตรการในการอนรกษไวดวย

ค) หลกการมสวนรวมในการอนรกษมรดกวฒนธรรม

1) แหลงมรดกวฒนธรรมเปนสมบตของประชาชนทกคนในชาต ชมชนและประชาชนในทองถนจงมสทธและหนาทในการมสวนรวมอนรกษและบรหารจดการมรดกวฒนธรรม โดยเฉพาะอยางยงการเฝาระวงตดตามตรวจสอบมใหแหลงมรดกวฒนธรรมถกบกรกท าลาย เสยหาย เสอมคา หรอไรประโยชน

2) หนวยงานของรฐมหนาทสงเสรมและสนบสนนใหทกภาคสวนเขามามสวนรวมในการวางแผนการก าหนดนโยบาย การเฝาระวง การตดสนใจ การตรวจสอบในการอนรกษ และพฒนามรดกวฒนธรรม เชน การพฒนาและถายทอดองคความร การสรางความเขาใจ การสรางจตส านกรบผดชอบ โดยเฉพาะอยางยงการสนบสนนใหมการขบเคลอนเครอขายเพอการอนรกษมรดกวฒนธรรมในทกพนท

3) กระบวนการการมสวนรวมตองเปนการมสวนรวมในทกขนตอน และจากทกภาคสวนทเกยวของอยางแทจรง

4) กลไกส าคญของการมสวนรวมอยางมประสทธภาพ ไดแก การจดการองคความรและการสรางความเขาใจเพอสรางความพรอมในการมสวนรวม โดยเคารพในภมปญญาและความหลากหลายทางวฒนธรรมเหลานน

โดยสรปแลว พลเมองทกคนและองคกรทกสวนยอมมสวนส าคญการรกษามรดกวฒนธรรม เพอทจะไดใชสอยประโยชนทงดานกายภาพและดานจตใจ ตลอดจนรกษาไวใหคนรนหลงไดใชประโยชนเชนกน การมสวนในการรกษามรดกวฒนธรรมนนสามารถท าไดตงแตในระดบการหาความรเพอเขาใจแหลงมรดกวฒนธรรมนนๆ เชน การอานคมอแนะน าโบราณสถาน การศกษาคนควาประวตศาสตรมรดกวฒนธรรมของทองถน จากนนสามารถรวมการลงมอ และรวมมอกบผอน ในการรกษาแหลงมรดกวฒนธรรม เชน การรวมกจกรรมสบสานศลปะการแสดงพนบาน การอดหนนผลตภณฑทท าจากภมปญญาทองถน เปนตน และ


ประการสดทายทกคนสามารถรวมรบผดชอบแหลงมรดกวฒนธรรมได เชน การรกษาความสะอาดบรเวณสถานททองเทยวทางมรดกวฒนธรรม การเปนสวนหนงในการอธบายใหผอนเขาใจมรดกวฒนธรรมของแตละพนทหรอแตวฒนธรรมใหถกตอง เปนตน

2.5 การกระจายรายไดจากการทองเทยวเพอการจดการทองเทยวอยางยงยน

การทองเทยวเปนอตสาหกรรมขนาดใหญและเกดการเจรญเตบโตอยางรวดเรว รวมทงการทองเทยวสามารถใหประโยชนอยางมากทงส าหรบชมชนและประเทศ แตอยางไรกตาม การทองเทยวยงมผลกระทบเชงลบเกดขน เชน การท าใหแหลงทองเทยวเสอมโทรม เกดชมชนแออด อาชญากรรม หรอธรกจผดกฎหมาย เปนตน ดงนนจงควรมการท าความเขาใจเกยวกบผลกระทบในเชงบวกและเชงลบของการทองเทยว ใหมากทสด เพอน าไปสการพฒนาการทองเทยวใหเกดความยงยน ดงเชน “การกระจายผลประโยชนจากการทองเทยวใหแกชมชน” นบเปนสวนส าคญในแนวคดการทองเทยวอยางยงยน เนองจากชมชนถอเปนเจาของแหลงทองเทยว/ทรพยากรทองเทยวทมสวนไดสวนเสยจากการทองเทยวโดยตรง

โดยแนวทางในการกระจายผลประโยชนจากการทองเทยวแกชมชนนน รฐบาลและชมชนยอมเปนผมบทบาทส าคญในการกระจายผลประโยชนน ส าหรบสวนของภาครฐบาล สามารถด าเนนการเพอใหเกดการกระจายรายไดอยางมประสทธภาพหลากหลายวธ อาทเชน (มงสรรพ, 2556)

1) การสงเสรมการแขงขน 2) การใชนโยบายการคลง (ภาษและการใชจายของรฐบาล) 3) นโยบายทชวยเสรมศกยภาพของกลมคน หรอ สถานททองเทยวทเปนรองกวา 4) การฟนฟศลปวฒนธรรม หรอ การจดกจกรรมตางๆ ในสถานททองเทยวทยงไมเปนท

นยมของนกทองเทยว 5) การจดสรรงบประมาณดานการทองเทยวซงใหน าหนกกบตลาดในประเทศมากกวา

ตลาดตางประเทศ 6) แหลงทองเทยวทยงไมเปนแหลงทองเทยวหลกควรไดรบการสนบสนนจากภาครฐใน

การพฒนาแหลงทองเทยวใหมระบบโครงสรางพนฐานและความปลอดภยทไดมาตรฐาน

7) แนวทางปองกนผลกระทบทางสงแวดลอมและสงคม 8) การพฒนาดานทกษะการบรการของบคลากรทรองรบการทองเทยว และทกษะการ

บรหารจดการทองเทยวขององคปกครองสวนทองถน 9) การพฒนาสนคาพนบานใหเปนของทระลกและของฝากแกนกทองเทยว

ขณะทในสวนของชมชนซงเปนสวนทส าคญในการจดสรรกระจายรายไดจากการทองเทยว ในฐานะทเปนเจาของแหลง/ทรพยากรทองเทยว เปนผบรหารจดการทองเทยว การกระจายรายไดจากการทองเทยวจงควรค านงไดจากปจจยในหลายประการ ดงน


1. ทรพยากร หมายความรวมถง ทรพยากรการทองเทยว เชน สถานททองเทยว ภมปญญาทองถน มรดกวฒนธรรม เปนตน ซงทรพยากรดงกลาวมชมชนเปนเจาของ รวมทงมการใชประโยชนรวมกนในชมชนและมสทธอยางเทาเทยม

2. ผประกอบการ ซงมความหมายถง ผประกอบการผซงเปนคนในชมชน โดยก าไรทไดจากการทองเทยวมการกระจายผลประโยชนสวนนสชมชนในวธแตกตางกนโดยการคาเปนธรรมและการใชวตถดบของทองถน ยกตวอยางเชน หตถกรรมพนบาน ซงเมอนกทองเทยวเดนทางไปทใดกมการใชจายเปนคาอาหาร ซอสนคา โดยหากมนกทองเทยวมการพกแรมกจะมคาใชจายในสวนทพก ส าหรบคาใชจายสวนทนกทองเทยวจายเพอการทองเทยวนไมควรตกอยเฉพาะกบโรงแรมแตจะตองมการกระจายออกไปสเกษตรกรรายยอยตางๆ เมอมหตถกรรมพนบานขายใหเปนของทระลกใหกบนกทองเทยว จงมการอดหนนการใชวตถดบพนบานมาเปนวตถดบในการท าเปนของทระลก ซงแมจะเปนรายไดจ านวนนอยแตเมอมการจ าหนายในปรมาณมากกสามารถเปนรายไดส าคญได ทงนกระตนการผลตทเรยกวา “Multiplier Effect” ทางการทองเทยว โดยอตสาหกรรมการทองเทยวเปนอตสาหกรรมทไมมขดจ ากดในการจ าหนาย อาจเรยกไดวาเปน Limitless Industry เมอเปรยบเทยบกบอตสาหกรรมอนๆ

ทมา: Creston Valley Chamber of Commerce, [Online] Available:

https://www.crestonvalleychamber.com/local-multiplier/ (2 August 2016)

รปท 2.5.1 แนวทางการเกด Multiplier Effect

https://www.crestonvalleychamber.com/local-multiplier/


3. แรงงาน ส าหรบอตสาหกรรมการทองเทยวนนมการใชแรงงานอยางเขมขน การจดสรรสดสวนทเหมาะสมของรายไดจากการทองเทยวแบงจากรายไดทจายใหกบแรงงานทงในดานการบรการนกทองเทยวและผลประโยชนจากการใชจายของนกทองเทยว คนในชมชนซงไดรบคาจางจากการทองเทยว โดยตองเกดการจางงานอยางเปนธรรมและการจดสรรรายไดอย างเทาเทยม รวมถงการทองเทยวยงตองเกดการสรางงานสรางอาชพ หรอ การเสรมสรางอาชพดวยอาชพทเกดตอเนองจากการทองเทยว อาทเชน หตกรรมพนบาน อาหารทองถนทสามารถน าไปจ าหนายในสถานททองเทยวตางๆได หรอ การเปนผน าเทยวใหกบนกทองเทย ว นอกจากนอตสาหกรรมทองเทยวเปนอตสาหกรรมทางดานการบรการจงตองการแรงงานทท าหนาทในการบรการโดยเฉพาะในธรกจโรงแรม ภตตาคาร รานอาหาร บรษทน าเทยว ฯลฯ ทงนยงมธรกจอนๆทเขามามสวนดวย เชน หตถกรรมพนบาน การใชเวลามารบจางกอสราง เปนตน

แนวทางการกระจายผลประโยชนส าหรบก าไรทผประกอบการไดรบและคาจางทแรงงานในชมชนไดรบจากการทองเทยว ควรมการแบงสรรผลประโยชนดงกลาวนสผมสวนไดสวนเสย และ คนในชมชนทอาจจะไมไดมสวนในการทองเทยว ไดรบผลประโยชนรวมดวย เนองจากกลมคนดงกลาวกถอเปนเจาของทรพยากรการทองเทยวดวยเชนกน ซงการแบงสรรผลประโยชนโดยการแบงเปอรเซนตของรายไดจากการทองเทยวเขาสกองกลางของชมชนเพอเปนทนในการพฒนาแหลงทองเทยวตอไป ดวยวธการแบงสรรผลประโยชนสวนนเปนสดสวนทชดเจน เชน รอยละ 10 หรอรอยละ 5 เปนตน ตามความเหมาะสมของพนททองเทยวและรายไดทไดรบจกการทองเทยว

นอกจากนแนวคดขางตนยงสอดคลองกบองคการการทองเทยวโลก (World Tourism Organization: WTO) ซงไดศกษาเรอง "Tourism and Poverty Alleviation: Recommendations for Action" และกลาวถงการทองเทยววาถอเปนเครองมอส าคญทชวยบรรเทาปญหาความยากจน เนองจากพบวา การทองเทยวนนมการขยายตวอยางตอเนองโดยเฉพาะในกลมประเทศก าลงพฒนา ดงนน องคการการทองเทยวโลกจงไดสนบสนนการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนเพอขจดความยากจน (Sustainable Tourism – Eliminating Poverty : ST-EP) ซงประกอบไปดวย 7 แนวทางเพอการกระจายผลประโยชนจากการทองเทยวทงทางตรงและทางออมไปสคนยากจนในทองถน ดงน (World Tourism Organization, 2004)

1. การจางงานคนยากจนในอตสาหกรรมการทองเทยว โดยภาครฐควรสงเสรมกจกรรมพฒนาทกษะเพอการประกอบอาชพใหกบคนในทองถน ในสวนของภาคธรกจทองเทยวนน ควรเปดโอกาสผสมครงานทเปนคนในทองถนมากขน เพมทางเลอกในสวนของเวลาท างาน เชน เวลาท างานแบบยดหยน (Flexible Working Hours) หรอ การท างานแบบนอกเวลา (Part-time contracts) เพอใหคนในทองถนมโอกาสหารายไดเสรมจากการทองเทยว และควรใหผลตอบแทนหรอคาชดเชยตางๆ โดยค านงถงครอบครวและชมชนของลกจางอกดวย


2. การใชสนคาและบรการการทองเทยวทผลตโดยคนยากจนหรอผลตโดยผประกอบการทจางงานคนยากจน

เพอสงเสรมการกระจายผลประโยชนจากการทองเทยวสคนยากจนในทองถน ควรสนบสนนใหโรงแรมหรอธรกจทองเทยวประเภทอนๆ ใชสนคาและบรการ เชน สนคาเกษตร งานหตกรรม งานฝมอตางๆ ทผลตโดยคนยากจนในทองถน และควรสนบสนนใหมการสรางเครอขายระหวางผประกอบการในทองถน เพอกระตนใหมการใชสนคาและบรการในทองถนมากยงขน นอกจากน ภาครฐควรสงเสรมและใหค าแนะน าแกผประกอบการหรอผผลตซงเปนคนยากจนในทองถน เพอชวยปรบปรงพฒนาคณภาพของสนคาและบรการ และยงเปนการชวยเพมความสามารถในการผลตอกดวย

3. การใหคนยากจนขายสนคาและบรการใหกบนกทองเทยวโดยตรง โดยการเผยแพรขอมลทจ าเปนใหกบนกทองเทยว เชน สถานทตงของรานคา เพอเปดโอกาสใหนกทองเทยวไดมโอกาสเขาถงกลมผคาซงเปนคนยากจนในทองถนไดโดยตรง และมการสนบสนนการสรางเครอขายระหวางกลมผประกอบการกบกลมผคาซงเปนคนยากจนในทองถน ภาครฐควรสงเสรมการพฒนาคณภาพสนคาและบรการการทองเทยวในทองถน และควรใหความรในดานการบรหารจดการและการตลาด เพอใหคนยากจนสามารถประกอบธรกจคาขายไดดวยตนเองอยางยงยน

4. การจดตงวสาหกจทเกยวของกบการทองเทยว (เชน วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม วสาหกจชมชน) ทด าเนนการโดยคนยากจน

สนบสนนใหคนยากจนในทองถนเขามามสวนรวมในการวางแผนเกยวกบกจกรรมการทองเทยว สนบสนนใหคนยากจน โดยเฉพาะผหญงและคนในชมชนมกรรมสทธในทรพยากรทองเทยว สงเสรมใหวสาหกจทองเทยวรวมท าธรกจกบผประกอบการเอกชนอนๆ จดกจกรรมอบรมใหความรทส าคญตอการด าเนนกจการของวสาหกจทองเทยว เชน การบรหารจดการ การหาแหลงเงนทน เปนตน และจดอบรมพฒนาทกษะใหกบกลมวสาหกจเพอพฒนาสนคาและบรการการทองเทยว

5. การน าภาษจากภาคการทองเทยวไปใชเพอประโยชนของคนยากจน ภาครฐควรทบทวนนโยบายภาษในระดบประเทศ รวมไปถงศกษาความเปนไปไดในการเกบภาษทเกยวเนองกบภาคการทองเทยว ควรศกษาและพฒนานโยบายดานภาษรวมกบบคคลในทองถน และสงเสรมใหหนวยงานทองถนน าภาษจากภาคการทองเทยวไปลงทนในโครงการทเกยวของกบการแกปญหาคนยากจนในทองถน โดยตองอยบนพนฐานของการศกษาความเปนไปไดและตองพจารณารวมกบผมสวนไดสวนเสยในทองถน

6. การบรจาคหรอสนบสนนคนยากจนโดยกลมธรกจทองเทยวหรอนกทองเทยว โดยการสรางความรวมมอกบองคกรไมแสวงผลก าไร (NGOs) หรอกลมธรกจในทองถนใหเขามามสวนรวมในการแกปญหาความยากจน มการใหความรแกผประกอบการทองเทยวในดานการบรจาคหรอการเปนผสนบสนนกลมคนยากจนในพนท มการประชาสมพนธกจกรรมทเกยวของกบการแกปญหาความยากจนใหกบนกทองเทยว เพอใหนกทองเทยวไดมสวนรวมในการแกปญหาความยากจน และตองมการเปดเผยวตถประสงคของการใชเงนบรจาคและจ านวนเงนทถกใชไปทงหมดสสาธารณชน


7. การลงทนในโครงสรางพนฐานเพอการทองเทยวตองเออประโยชนกบคนยากจนในทองถนทงทางตรงหรอผานทางภาคสวนอนๆ

ในสวนของการลงทนดานโครงสรางพนฐาน ภาครฐควรค านงถงภาคการทองเทยว นอกเหนอจากภาคการเกษตรและภาคอตสาหกรรมดวย นอกจากน ในการจดสรางโครงสรางพนฐานตางๆ ควรใหคนในทองถนเขามามสวนรวมตงแตการวางแผนโครงการ เพอทจะเปนประโยชนกบคนในทองถนมากทสด

ความรทวไปเกยวกบการลดภาวะโลกรอน การบรหารจดการขยะ การปกปองมรดกวฒนธรรม และการกระจายรายไดจากการทองเทยวดงทเสนอในหวขอท 2 น นบเปนองคความรทผทเกยวของกบการทองเทยวทงโดยตรงและโดยออม เชน นกทองเทยว องคกรการทองเทยว ผประกอบ เจาหนาทรฐ และประชาชน สามารถน าไปเปนแนวทางในการปฏบต เผยแพรองคความร เพอเปนสวนหนงซงมความส าคญตอการสรางการทองเทยวใหเกดความยงยนได

2.6 ความรทวไปเกยวกบนโยบาย Co-Creation และแนวคดวาดวย “การทองเทยวอยางยงยนโลก” (GSTC)

ในหวขอทผานมาไดสะทอนใหเหนแลววา “การทองเทยวอยางยงยน” เกดขนจากการพฒนาและปกปองสงแวดลอม วฒนธรรม และเศรษฐกจใหเกดความสมดลทสดภายในแหลงทองเทยว ดวยเหตน อพท. จงมแนวนโยบายตางๆ เพอใชเปนเครองมอในการพฒนาพนทพเศษใหเกดความยงยน ดงเชน นโยบาย Co – Creation และแนวคดวาดวย “การทองเทยวอยางยงยนโลก” (GSTC) นบเปนสงท อพท. ใชเปนเครองมอส าคญในการด าเนนงาน โดยทนโยบาย Co – Creation เปรยบเปนเครองยนตขบเคลอนการท างานของ อพท. ในขณะท GSTC เปรยบเปนผสองทางแกการท างานของ อพท. เพอไปสการทองเทยวอยางยงยนในระดบสากล

2.6.1 นโยบาย Co-Creation ของ อพท.

นโยบาย Co-Creation เปนแนวนโยบายใหมของประเทศไทยในการสรางคณภาพการทองเทยวอยางครบวงจร ซง อพท. ไดน าเสนอตอสาธารณชนเพอสรางความยงยนของอตสาหกรรมการทองเทยว สรางสมดลการทองเทยวทงดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม (องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน), 2554) ซงมองคประกอบ 5 แนวทาง คอ

1) เนนการสรางคณคาจากการทองเทยวมากกวามลคาจากตวเงน (value for money)

การวางเปาหมายการทองเทยวทเนนการเพมจ านวนนกทองเทยวนน เปนสาเหตหนงทท าใหทรพยากรทองเทยวของประเทศเสอมโทรมลงไป ดงนน อพท. เหนวาแทนทจะเพมจ านวนนกทองเทยวใหมากขนในแตละป ควรหนมาก าหนดเปาหมายการทองเทยวใหม โดยตองก าหนดกลมนกทองเทยวใหเปนกลมนกทองเทยวทมคณภาพ พรอมหากลยทธใหกลมนนใชจายเงนใหมากขน ดวยการสราง “คณคา” เพอเพม “มลคา” ใหกบสนคาและการบรการทางการทองเทยวของประเทศ เนนการใชแนวคดสรางสรรคเพอสราง


มลคาเพมใหกบกจกรรมการทองเทยว ซงท าใหการทองเทยวยงคงความสวยงาม มมลคา และคงความยงยนตอไป

2) ยดหลกความสมดลทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

การพฒนาการทองเทยวในระยะยาว จะตองบรหารจดการความตองการของนกทองเทยวกบผลประโยชนของเจาของแหลงทองเทยวใหเปนธรรม โดยยดหลกความสมดลของเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ซงเปนหวใจหลกของการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน ไมใหม ความเหลอมล าของรายได ด าเนนการปองกนไมใหกลมทนนอกพนทเขามารบผลประโยชนแลวสรางความเสอมโทรมแกแหลงทองเทยว สนบสนนใหคนในชมชนทองถนมสทธในการบรหารจดการแหลงทองเทยวมากขน ซงหากด าเนนการตามนโยบายนแลว คนในชมชนกสามารถรวมรบผลประโยชนอยางทวถงและเปนธรรม ภายใตกรอบกตกาทจะตองอยรวมกนใหไดระหวางผประกอบการและเจาบานอยางพงพาอาศยกน และมจตส านกในคณคาของทรพยากรแหลงทองเทยวทสรางคณประโยชนให ซงจะตองด าเนนการสงเสรมใหภาคเอกชนด าเนนกจกรรมการทองเทยวอยางมจรยธรรมและคณธรรม

3) สงเสรมการทองเทยวเชงสรางสรรค (creative tourism)

การทองเทยวเชงสรางสรรค เปนแนวทางในการสรางสรรคกจกรรมใหมๆ เพอดงดดใหนกทองเทยวเขามาเทยวในชวง low season มากขน โดยสรางสรรคกจกรรมการทองเทยวใหมทนาสนใจเพอจงใจนกทองเทยว ซงการสรางการทองเทยวเชงสรางสรรคจะตองเปลยนมมมองความคด สรางนวตกรรมดานการทองเทยว ซงกจกรรมเหลานนจะตองสามารถสรางสรรคใหเปนกจกรรมการทองเทยวระดบโลกได ซงควรสรางกจกรรมทใหความส าคญและใสใจการทองเทยวใหมคณภาพและยงยน (sustainable tourism) ในทกฤดกาลทองเทยวมากกวาการทองเทยวแบบมวลชน (mass tourism) ทแมวาจะสามารถเพมจ านวนนกทองเทยวและเพมรายไดจรง แตกจ ากดอยในชวง high season ท าใหชวง high season การทองเทยวในประเทศขยายตวมากเกนกวาศกยภาพทมอยจะรองรบนกทองเทยวจ านวนมากได (carrying capacity)

4) มงการพฒนาคน

การเพมศกยภาพแรงงานและผประกอบการดานทองเทยวใหมความเปนมออาชพ เปนสงส าคญในการสรางมลคาดานการทองเทยว โดยเฉพาะแรงงานทมฝมอจากสถาบนการศกษาสายอาชพ ทตองใหความส าคญเปนพเศษ ขณะเดยวกนกสนบสนนผประกอบการทตองการลงทนในตางประเทศ รวมถงสงเสรมใหชาวตางชาตเขามาลงทนในประเทศไทยเพอสรางโอกาสทางการตลาด พฒนาศกยภาพผประกอบการ สรางงานใหกบบคลากรดานการทองเทยวของไทย นอกจากนยงชวยดงเงนทนตางชาตใหเขามาหมนเวยนเปนรายไดอกสวน

5) ใหความส าคญกบการแลกเปลยนความคดเหน

การแกปญหาและพฒนาการทองเทยวนน ภาครฐบาลและผมสวนเกยวของตองรวมมอกนด าเนนงานอยางมประสทธภาพ มการตดตอประสานงานกนอยางตอเนอง มเวทแลกเปลยนเรยนรดานการทองเทยวอยาง


ยงยนซงกนและกน มการสรางความรความเขาใจดานแนวทางและมาตรการสงเสรมการทองเทยวใหไดมาตรฐานและมคณภาพแกผประกอบการระดบชาตและระดบทองถน ตลอดจนการสรางกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวนเพอขบเคลอนภาคอตสาหกรรมการทองเทยวใหมความสมดลและยงยน

ทงน อพท. ไดเสนอแนวดงกลาวตอ 4 หนวยงานภาคเอกชน ไดแก สภาอตสาหกรรมทองเทยวแหงประเทศไทย สมาคมไทยทองเทยวเชงอนรกษและผจญภย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยอสสมชญ และวทยาลยนวตกรรม มหาวทยาลยธรรมศาสตร ซงทกฝายตางใหการสนบสนน และพรอมทจะรวมผลกดนนโยบายการทองเทยวทค านงถงประโยชนของประชาชนและความยงยนอยางแทจรง ซงนโยบาย Co -Creation จะประสบผลส าเรจไดกตอเมอบคลากรดานการทองเทยวของไทยตอง “รวมคด รวมวางแผน รวมปฏบต รวมรบผดชอบ และรวมรบผลประโยชน” (องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน), 2554) โดยกระบวนการ 5 รวมดงกลาวนนมรายละเอยดดงน

ก) รวมคด คอการทผเกยวของกบทรพยากรการทองเทยวมสวนรวมในเสนอความคดเพอพฒนาทรพยากรการทองเทยว อาทเชน

- การรเรมโครงการ/กจกรรมตางๆ ทเกยวของกบการทองเทยวในพนท - การรวมคนหา/เสนอปญหา/เสนอความตองการของชมชน เพอพฒนาการทองเทยวในพนท - การเสนอความคดเหนรวมกบชมชน หรอหนวยงานภาครฐ หรอองคกรทองถน เพอหา

วธการจดการทองเทยวในพนท - การมสวนรวมเสนอความคดเหนในการพฒนาบคลากรทางการทองเทยวรวมกบ

สถาบนการศกษาในดานการจดการการทองเทยวในพนท - การมสวนรวมในการแสดงความคดเหนเกยวกบการลงทน การไดรบผลประโยชน จากการ

จดการการทองเทยวในพนท

ข) รวมวางแผน คอการมสวนรวมในระดบการวางแผนเพอพฒนาทรพยากรทองเทยว เชน

- การมสวนรวมในการวางแผนยทธศาสตรการทองเทยว

- การมสวนรวมวางแผนเพอแกไขปญหาการทองเทยวในพนทรวมกบเจาหนาททเกยวของ

- การมสวนรวมในการพจารณาแนวทางการพฒนาแหลงทองเทยวในพนทของแผนการทองเทยวในพนท

- การใหขอมลหรอแนวคดทจ าเปนแกเจาหนาทในวางแผนการจดการการทองเทยวในพนท - การไดรวมประชมการวางแผนจดสถานทบรเวณพนททองเทยว เชน การวางแผนจดรานคา

จดสถานทจอดรถ จดระเบยบสงปลกสรางตางๆ หรอการจดท าปายประชาสมพนธตางๆ

- การไดรวมแสดงความคดเหนในการวางแผนการใชประโยชนจากทรพยากรดน น า ปาไม สตว ในพนท


- การรวมคด/หาแนวทางการพฒนาการทองเทยวในพนทเพอน าไปใชในการวางแผนจดการการทองเทยว

- การรวมท าแผนงานการปองกนปญหาทเกดจากการทองเทยวในพนท

ค) รวมปฏบต คอการมสวนรวมในการปฏบตงานตามแผนการพฒนาทรพยากรการทองเทยว ดงเชน

- การมสวนรวมในการสนบสนนทรพยากรในการด าเนนกจกรรมการทองเทยวในพนท เชน การสละแรงงาน บรจาคเงนและวสดอปกรณ หรอการใหขอมลขาวสาร

- การมสวนรวมในการท า/ด าเนนกจกรรมตามแผนงานการพฒนาการทองเทยว

- การรวมเปนลกจางหรอสมาชกทมทปรกษา ผบรหาร สมาชกอาสา ในการด าเนนกจกรรมหรอประสานงานกจกรรมการทองเทยวในพนท

- การใหความรวมมอในกจกรรมการทองเทยวในพนท เชน มสวนรวมในการแสดง การแขงขน การละเลนพนเมอง

- การมสวนรวมพฒนาสนคาและบรการดานการทองเทยวในพนท - การเขารวมบรณะ ซอมแซม และกอสรางสงอ านวยความสะดวกเกยวกบแหลงทองเทยวใน

พนท - การรวมรณรงคหรอประชาสมพนธบอกกลาวใหนกทองเทยว หรอเพอนบานรจกระมดระวง

ในการอนรกษทรพยากรในแหลงทองเทยว เพอใหสถานททองเทยวคงสภาพเดมอยไดนาน

- การเขารวมกจกรรมรณรงครกษาความสะอาด ความสวยงาม และความเปนระเบยบเรยบรอยของชมชน

- การมสวนรวมในการด าเนนกจกรรมของโครงการทเกยวของกบการทองเทยวในพนท เชน รวมพธบายศรสขวญแกนกทองเทยว รวมจดสถานทในพธตอนรบนกทองเทยว

ง) รวมรบผดชอบ การมสวนรวมในการรบผดชอบตอทรพยากรแหลงทองเทยว โดยการกระท าทไมกระทบตอการทองเทยวตางๆ เชน

- การรวมรกษาความสะอาดบรเวณแหลงทองเทยว เชน ไมปลอยน าเสย ไมทงเศษขยะมลฝอยและสงปฏกลตางๆ ไมขดเขยนตามตนไมหรอสงปลกสราง เปนตน

- การรวมปฏบตตามค าแนะน าการทองเทยวของแหลงทองเทยวอยางเครงครด เชน ไมลาสตว ไมสงเสยงอกทก ไมเคลอนยายพนธพชออกจากแหลงทองเทยว เปนตน

- การรวมดแลรกษา/บรณะ/ซอมแซม แหลงทองเทยว โดยอาจท าโดยไมไดคาตอบแทนหรอตองเสยสละก าลงกายและก าลงทรพย

- การมสวนรวมฟนฟมาตรฐานการใหบรการทงดานการตลาด การขนสง การลงทน การบรหารจดการ รวมถงการขจดอปสรรคในการทองเทยว


- การไมละเมดสทธสวนบคคลของนกทองเทยว/ประชาชน ในพนท เชน ไมประกอบการคาบรเวณทางเทาสาธารณะ ไมตงเตนทพกในพนทสาธารณะ เปนตน

- รวมสงขอมลปญหา/ขอคดเหน/ขอเสนอแนะ เพอการพฒนาการทองเทยวในพนท - รวมมบทบาทในการแกปญหาการทองเทยวในพนท เชน รวมเกบขยะในแหลงทองเทยว

คอยสอดสองดแลความปลอดภย และใหการชวยเหลอ รวมปลกปาอนรกษสงแวดลอม เปนตน

จ) รวมรบผลประโยชน คอการมสวนรวมในการรบผลประโยชนตอบแทนทงทางตรงและทางออม ทงประโยชนในเชงเศรษฐกจและสงคมวฒนธรรม อาทเชน

- การมสวนรวมด าเนนธรกจหรอไดรบประโยชนสวนบคคลจากการทองเทยวในพนท โดย มรายไดจากการเปนผประกอบการทเกยวกบการทองเทยวหรอมรายไดอนเนองมาจากการทองเทยวในพนท เชน จ าหนายสนคาทระลก ธรกจโฮมสเตย ธรกจรถเชา และราน อาหาร การบรการตางๆ เปนตน

- การมสวนรวมไดรบประโยชนจากการพฒนาศกยภาพใหมความรความเขาในการจดการการทองเทยวในพนท

- การมความภาคภมใจทพนทเปนทรจกของนกทองเทยว

- การไดรบคณภาพชวตความเปนอยทดขนจากการการจดการทองเทยวในพนท เชน ไดรบอากาศบรสทธ มความปลอดภยในชวตและทรพยสน มสงอ านวยความสะดวกตางๆ เปนตน

- การไดรบความรใหมๆ จากการทองเทยว เพอใชในการประกอบอาชพ

- การเกดความรก ความสามคคในชมชน ความเขมแขงของชมชน อนเกดจากการพฒนาการทองเทยวในพนท

อยางไรกตาม แมวาแนวคด Co-Creation จะมงเนนการมสวนรวมทง 5 ประการจากบคลากรและองคกรทเกยวของกบการบรหารการทองเทยว แตเมอพจารณาอยางรอบดานแลว “นกทองเทยว” ทเปนผบรโภค (consume) หรอผรบบรการการทองเทยว นบเปนอกหนงฝายส าคญทสามารถมสวนรวมพฒนาแหลงทองเทยวดวยเชนกน

“Co-creation จงเปนรปแบบของกลยทธทเนนการสรางคณคา (Value creation) ทใหประโยชนแกทงผใหบรการ และผรบบรการ เปนรปแบบการใชทรพยากรของแตละฝาย เพอรวมกนสรางคณคาผานกลไกปฏสมพนธ การบรการ และการเรยนร ผรบบรการจะตองเปลยนสถานภาพจาก Passive เปน Active actor ทงน Co-creation หวงผลท าใหผรบบรการไดประโยชน และเกดประสบการณทด มความพอใจ ภายหลงจากไดน าเสนอของผรบบรการไปสรางคณคา (Value in use) ภายในบรบทหนงๆ (Value in context) ผลดงกลาวนน าไปสความสมพนธทด และยงยน (Sustainable relationship) และสะทอนกลบไปสผใหบรการ ในรปของความส าเรจทางธรกจ หรอผลสมฤทธตามวตถประสงค (ส าหรบงานทไมใชธรกจ) ” (มน, 2555) ดงนน "นกทองเทยว” ยอมสามารถมสวนรวมใน “5 รวมตามหลกการ Co - Creation” ไดเชนกน


ทมา : คณะนกวจย

รปท 2.6.1 แสดงแนวคด Co-Creation ทประกอบดวย 5 ประการ

2.6.2 ความรเบองตนเกยวกบสภาการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC)

2.6.2.1 ความเปนมาของสภาการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC)

องคกร GSTC มชอเปนทางการวา “the Partnership for Global Sustainable Tourism Criteria” (สภาการทองเทยวอยางยงยนโลก) จดตงขนในป พ.ศ.2550 จากการรวมตวขององคกรทงหมด 32 องคกร มองคกรผเรมตน 4 องคกร ดงน

1) The Rainforest Alliance เปนองคกรทไมแสวงหาผลประโยชนซงใหความส าคญกบการอนรกษปกปองปาเขตรอน โดยมการด าเนนการท างานเพออนรกษปกปองความหลากหลายทางชวภาพและสรางความมนใจวาวถชวตอยางยงยนโดยการเปลยนแปลงวธการใชทดน การด าเนนธรกจ และพฤตกรรมการบรโภค (The Rainforest Alliance, 2016)

Co-creation

รวมวางแผน

รวมรบผดชอบ

รวมรบผลประโยชน

รวมคด

รวมปฏบต


2) The United Nations Environment Programme (UNEP) คอองคกรซงท าหนาทเปนผน าในดานสงแวดลอมโดยการก าหนดวาระการประชมสงแวดลอมโลก สงเสรมการด าเนนงานทสอดคลองกนของมตในการพฒนาดานสงแวดลอมอยางยงยนของสหประชาชาต และท าหนาทเปนผสนบสนนสทธส าหรบสภาพแวดลอมของโลก (The United Nations Environment Programme (UNEP), 2016)

3) The United Nations Foundation เปนองคกรระหวางประเทศโดยมจดมงหมายและวสยทศนในการแกไขปญหาระดบโลก โดยการเชอมตอกบการทท างานของสหประชาชาตกบองคกรอนๆ ทวโลก เพอจดการกบปญหาการเปลยนแปลงภมอากาศ ดานสขภาพระดบโลก สนตภาพและความมนคง ทงนกสนบสนนการเพมขดความสามารถของผหญง การขจดความยากจน การเขาถงพลงงานและ ความสมพนธสหรฐฯ กบสหประชาชาต (The United Nations Foundation, 2016)

4) The United Nations World Tourism Organization (UNWTO) คอหนวยงานในองคการสหประชาชาตทรบผดชอบในการสงเสรมการการทองเทยวใหเกดความความยงยนและเปนสากล UNWTO สงเสรมการทองเทยวเปนสวนส าคญในการขบเคลอนการเตบโตทางเศรษฐกจ ควบคไปกบกบการพฒนาความยงยนดานสงแวดลอม ดานสงคมวฒนธรรม และสนบสนนใหภาคสวนตางๆ ในดานการใหความรทกาวหนาและนโยบายการทองเทยวทวโลก (The United Nations World Tourism Organization (UNWTO), 2016)

องคกร GSTC เปนองคกรอสระและด าเนนการอยางเปนกลาง มบทบาทส าคญในการบรหารจดการเกณฑมาตรฐานการทองเทยวเพอความอยางยงยน และเปนองคกรอาสาสมครซงมความเชยวชาญดานการทองเทยวอยางยนยน รวมถงมองคกรทสนบสนนซงเปนการสรางความมนใจวามาตรฐานนนสามารถใชเพอใหเกดความยงยนตอการทองเทยวใหแพรหลายทวโลก ดวยเหตนองคกร GSTC จงไมไดเปนองคกรทท างานดานการตรวจสอบแหลงทองเทยววามความยงยนโดยตรง หากแต GSTC เปนองคกรสนบสนนและใหความรเรองการสรางความยงยนใหแกแหลงทองเทยว โดยมองคกรผเชยงชาญในเรองการทองเทยวอยางยงยนในดานตางๆ เปนภาครวมท างาน

ส าหรบการท างานขององคกร GSTC นนมกระบวนการท างานทส าคญดงน

1) การพฒนามาตรฐานระหวางประเทศ ซงเกณฑมาตรฐานของ GSTC ท าหนาทเปนเกณฑพนฐานส าหรบการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนโลก เกณฑสามารถน ามาใชในหลากหลายรปแบบ อาท เชน เปนแนวทางพนฐานส าหรบธรกจทกขนาดเพอใหเกดความยงยนและชวยใหธรกจสามารถเลอกโปรแกรมการทองเทยวอยางยงยนทตอบสนองตอเกณฑโลกได ตอบสนองขอเสนอของรฐบาลทไมใชภาครฐและเอกชนในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน หรอ แนวทางเปนพนฐานส าหรบการศกษาและการฝกอบรมรางกายเชนโรงเรยนโรงแรมและมหาวทยาลย เปนตน


2) เกดจดหมายของความยงยน เปนกระบวนการของชมชนทองถน หนวยงานของรฐ องคกรไมแสวงหาผลก าไร และอตสาหกรรมการทองเทยวทเกยวของ หรอ ผมสวนไดเสยในการทองเทยว เปนสวนส าคญในการรกษาวฒนธรรม สงแวดลอม เศรษฐกจ และความงามความสมบรณของประเทศภมภาคหรอเมองของพวกเขา รวมถงเพมคณลกษณะทโดดเดนทท าใหเกดความนาสนใจใหกบการทองเทยว

3) การสงเสรมการเขาถงตลาด โดยเปนการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนและการใหบรการเพอสรางความไววางใจในหมนกทองเทยวและเพมความตองการของตลาดส าหรบการทองเทยวมากขน ซงสนบสนนวตถประสงคดงเชน เพมจ านวนของผลตภณฑการทองเทยวอยางยงยนโดยการสรางแรงจงใจตลาดวาธรกจตดตามการด าเนนงานอยางยงยน สรางการรบรและสงเสรมการขายของผลตภณฑทองถนอยางยงยนผานองคกรการจดการปลายทางสงเสรมนโยบายการจดซอจดจางทตองการการทองเทยวอยางยงยน และเพอใหสามารถเขาถงโอกาสทางการตลาดส าหรบธรกจขนาดเลกและการทองเทยวโดยชมชน

4) การเพมพนความรการทองเทยวอยางยงยน โดยการใหการศกษาและการฝกอบรมทเหมาะกบแตละภาคสวนเพอชวยใหเกดการด าเนนการการทองเทยวอยางยงยนโดยใชเกณฑ GSTC เปนมาตรฐาน รวมถงใหการศกษาใหกบองคกรในการมงไปส การรบรอง และ ตรวจสอบเกณฑการทองเทยวอยางยงยนทวโลกและรวมเขาในหลกสตรของมหาวทยาลย โรงเรยนฝกอบรมและโปรแกรมอน ๆ ซงหลกสตรนไดรบการออกแบบจากทกภาคสวนทเกยวของกบการทองเทยวทงโรงแรมและผประกอบการ ภาครฐ ทปรกษาการศกษาและสถาบนการศกษา

5) Integrity Program ซงชวยตรวจสอบการพฒนาอยางยงยน เปนการวางเครองหมายมาตรฐานทใชโดยองคกรโดยมความตองการชใหเหนความแตกตางความเปนเลศและความเทยงธรรมขององคกร GSTC

ในดานการสรางความเขาใจเกยวกบวธการทองเทยวอยางยงยน และการยอมรบหลกการการทองเทยวอยางยงยนอยางเปนสากล องคกร GSTC และ องคกรรวมไดพฒนาชดของเกณฑพนฐานของการทองเทยวอยางยงยนเปน 4 เกณฑหลก คอ การวางแผนความยงยนอยางมประสทธภาพ การสรางผลประโยชนทางสงคมและเศรษฐกจอยางสงสดสชมชน การลดของผลกระทบทางลบตอมรดกวฒนธรรมอนเปนทรพยากรทองเทยว และการลดผลกระทบทางลบในดานตางๆ ทเกดกบทรพยากรการทองเทยว


ทมา: จากกจกรรมแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ GSTC โดย ดร.จฑามาศ วศาลสงห ในวนท 14 มถนายน 2559 ณ โรงแรม KU Home มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รปท 2.6.2 จดประสงคขององคกร GSTC (Global Sustainable Tourism Council) สรางความสมดลครอบคลมมตทงสามดาน

2.6.2.2 เกณฑส าหรบการทองเทยวอยางยงยนโลก หรอ Global Sustainable

Tourism Council's Sustainability Criteria: GSTC Criteria

กองสงเสรมแหลงทองเทยว (2552) ไดกลาวถงทมาของการก าหนดเกณฑส าหรบการทองเทยวอยางยงยนไววา การทองเทยวแหงประเทศไทยไดเขารวมเปนสมาชกหนวยงานเครอขายของเกณฑการทองเทยวอยางยงยนระดบโลก (Global Sustainable Tourism Council’s Partnership หรอ GSTC’s Partnership) ซงนบเปนการแสดงทาทของประเทศไทยในการขบเคลอนการทองเทยวอยางยงยนอยางเปนรปธรรมในประชาคมโลก เชนเดยวกนกบ อพท. ทมความพยายามพฒนาพนทพเศษตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนของ GSTC เชนกน

เกณฑส าหรบการทองเทยวอยางยงยนโลกของ GSTC (GSTC Criteria) ม 2 เกณฑ คอ เกณฑส าหรบแหลงทองเทยว (Global Sustainable Tourism Council Criteria for Destinations or Destination Criteria: GSTC-D) และเกณฑส าหรบโรงแรมและองคกรทจดบรการทองเทยว (Global Sustainable Tourism Criteria for Hotels and Tour Operators or Hotel & Tour Operator Criteria: GSTC-H&TO) ซงในทนจะขอกลาวรายละเอยดเฉพาะเกณฑส าหรบแหลงทองเทยว (Destination Criteria: GSTC-D) โดยเกณฑการทองเทยวอยางยงยนส าหรบแหลงทองเทยวของ GSTC ประกอบดวย 4 หมวดหลกและมตวชวดจ านวน 42 ตวชวด ไดแก

Economy

(เศรษฐกจ)

Environment

(สงแวดลอม)

Social

(สงคม)


หมวดท 1 การสรางการบรหารจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน ประกอบดวย 14 ตวชวด หมวดท 2 การท าใหชมชนเจาของแหลงทองเทยวไดรบประโยชนในเชงสงคมและเศรษฐกจ

ใหไดมากทสด และเกดผลกระทบแงลบนอยทสด ประกอบดวย 9 ตวชวด หมวดท 3 การสรางประโยชนมากทสดใหชมชน นกทองเทยว และมรดกทางวฒนธรรมโดย

สรางผลกระทบนอยทสด ประกอบดวย 7 ตวชวด หมวดท 4 การท าใหสงแวดลอมของแหลงทองเทยวไดรบประโยชนมากทสด และเกดผล

กระทบในแงลบนอยทสด ประกอบดวย 12 ตวชวด

ส าหรบรายละเอยดของเกณฑส าหรบแหลงทองเทยว (Destination Criteria: GSTC-D) ของ GSTC มรายละเอยดอธบายไดดงน

หมวดท 1 การสรางการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน ประกอบดวย 14 ตวชวด คอ ตวชวดท 1.1 – 1.14 ดงตอไปน

1.1 ยทธศาสตรการทองเทยว คอ แหลงทองเทยวตองจดท าแผนยทธศาสตรการทองเทยวระยะยาวและน าไปใชใหถกตองตามขนาดของพนท เงอนไขดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม มรดกวฒนธรรม คณภาพสขอนามย และความปลอดภย อกทงแผนยทธศาสตรตองไดรบการพฒนาผานกระบวนการมสวนรวมจากเวทสาธารณะ

1.2 องคกรทจดการการทองเทยว คอ แหลงทองเทยวมการจดองคกร ฝาย กลม หรอคณะกรรมการทมประสทธภาพ เพอรบผดชอบในการเชอมโยงภาคและเครองมอตางๆ ส าหรบการสรางการทองเทยวอยางยงยน โดยกลมทวาจะตองเปนผรบผดชอบในการจดการประเดนในดานสงแวดลอม เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

1.3 การตรวจสอบ คอ แหลงทองเทยวมระบบการตรวจสอบ การรายงานตอสาธารณะ และตอบสนองตอประเดนทางดานสงแวดลอม เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

1.4 การจดการการทองเทยวตามฤดกาล คอ แหลงทองเทยวมการจดท ารายการสถานททองเทยวทนาสนใจทงในเชงวฒนธรรม สงคม สงแวดลอม อยางสม าเสมอและเหมาะสมกบฤดกาล

1.5 มการปรบตวไดตอการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ คอ แหลงทองเทยวมระบบเครองมอทจะบงชถงอปสรรคและโอกาสทเกยวกบเรองการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ ระบบเครองมอดงกลาวนจะสนบสนนความสามารถในการปรบตวไดตอการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศเพอทจะสามารถพฒนา จดตง ออกแบบ และจดการสงอ านวยความสะดวกในการทองเทยวใหถกตอง อกทงระบบนจะตองมสวนทจะกอใหเกดความยงยนและการฟนฟของแหลงทองเทยวได

1.6 การจดท ารายการสถานททนาสนใจในแหลงทองเทยว คอ แหลงทองเทยวจะตองอพเดตรายการของสถานททองเทยวแหลกทนาสนใจในแหลงทองเทยวอยตลอดเวลา ไมวาจะเปนในเชงธรรมชาต ประวตศาสตร โบราณคด ศาสนา จตวญญาณ และวฒนธรรม

1.7 ขอบงคบในการวางแผน คอ แหลงทองเทยวจะตองมแนวทาง ขอบงคบ และนโยบายในการวางแผน เพอใชในการใชพนท การออกแบบ การสราง และการรอถอน ใหมความยงยน รวมถงขอบงคบในการปกปองรกษาธรรมชาตและมรดกทางวฒนธรรม จะตองมการประชาสมพนธใหสาธารณะทราบและมการบงคบใชอยางจรงจง

1.8 การท าใหทกคนสามารถเขาถง คอ แหลงทองเทยวและสงอ านวยความสะดวกตางๆ ไมวาจะเปนการทองเทยวเชงธรรมชาต วฒนธรรม และประวตศาสตร ทกคนจะตองมสทธเขาถง ไมวาจะเปนผพการหรอผท


ตองไดรบความชวยเหลอพเศษ หากแหลงทองเทยวและสงอ านวยความสะดวกทเกยวของกบการทองเทยวใดๆ ไมสารทมารถเขาถงได จะตองไดรบการออกแบบและแกไขใหม ทงนโดยตองค านงถงสภาวะของแหลงทองเทยว และความสมเหตสมผล

1.9 การไดมาซงทดนแหลงทองเทยว คอ จะตองมการใชกฎหมายและขอบงคบในการไดมาซงการครอบครองทดนทค านงถงสทธของชมชนและคนพนเมอง การยายถนจะตองท าภายใตการยนยอมและการจายคาชดเชยอยางเตมท

1.10 ความพงพอใจของนกทองเทยว คอ แหลงทองเทยวจะตองมระบบทจะสามารถตรวจสอบและรายงานตอสาธารณะเพอทจะปรบปรงใหเกดความพงพอใจแกนกทองเทยว

1.11 มาตรฐานความยงยน คอ แหลงทองเทยวจะตองมระบบทสงเสรมมาตรฐานดานความยงยนทสอดคลองกบเกณฑของ GSTC ส าหรบผประกอบการการทองเทยว

1.12 ความปลอดภยและสวสดภาพ คอ แหลงทองเทยวจะตองมระบบทจะปองกนและตอบสนองตออาชญากรรมทเกยวของกบการทองเทยว ความปลอดภย และสขอนามย

1.13 การเตรยมพรอมและการรบมอกบสภาวะวกฤตและสภาวะฉกเฉน คอ แหลงทองเทยวจะตองมแผนรบมอกบสภาวะวกฤตและสภาวะฉกเฉนอยางเหมาะสม โดยหลกแลวคอการสอสารใหขอมลแกประชาชน นกทองเทยว และผประกอบการเกยวกบการทองเทยว ซงแผนการดงกลาวจะตองมขนตอนชดเจน มการก าหนดเครองมอและการฝกซอมดวย

1.14 การสงเสรม คอ การสงเสรมและการประชาสมพนธแหลงทองเทยวจะตองค านงถงความถกตองเทยงตรง ไมวาจะเปนในเรองของผลตภณฑ การบรการ และความยงยนในการทองเทยว ขอความทสอออกไปจะตองเปนความจรงและตรงไปตรงมา

หมวดท 2 การท าใหชมชนเจาของแหลงทองเทยวไดรบประโยชนสงสดในเชงสงคมและเศรษฐกจโดยใหเกดผลกระทบในเชงลบนอยทสด ประกอบดวย 9 ตวชวด คอ ตวชวดท 2.1 – 2.9 ดงตอไปน

2.1 การประเมนดานเศรษฐกจ คอ ผลประโยชนในเชงเศรษฐกจทเกดจากการทองเทยวไมวาจะเปนทางตรงหรอทางออมทเกดในแหลงทองเทยวนนจะตองไดรบการประเมนตรวจสอบและผลลพธจะตองรายงานตอสาธารณะ

2.2 การจางงานในทองถน คอ แหลงทองเทยวจะตองมการจางงานและการฝกงานใหกบคนทองถน อยางเทาเทยม ซงโอกาสเหลานตองเปดกวางแกผหญง เยาวชน คนกลมนอย และผดอยโอกาส

2.3 การมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสย คอ แหลงทองเทยวจะตองมระบบทเปนชองทางใหผมสวนไดสวนเสยเขามามสวนรวมในการวางแผน และตดสนใจในเรองทเกยวของกบการทองเทยว

2.4 ฟงความคดเหนของคนทองถน คอ แรงบนดาลใจ ขอหวงใย และความพงพอใจของคนทองถนในเรองของการทองเทยวนน ตองไดรบความสนใจ ประเมน บนทก และรายงานตอสาธารณะ ผมสวนไดสวนเสยหลกจะตองไดรบการดแลเมอมความตองการ

2.5 การเขาถงของทองถน คอ ผคนทองถนตองสามารถเขาถงสถานททองเทยวในทองถนได ไมวาจะเปนสถานทเชงธรรมชาต ประวตศาสตร โบราณคด ศาสนา จตวญญาณ และวฒนธรรม

2.6 ความตระหนกรดานการทองเทยว คอ แหลงทองเทยวจะตองมแผนงานในการสรางความเขาใจดานโอกาสและความทาทายในอตสาหกรรมการทองเทยว และความส าคญของความยงยน ใหแกผคนทองถน


2.7 ปองกนการฉวยโอกาสทไมถกตอง คอ แหลงทองเทยวตองมระบบและมาตรการในทางปฏบตทปองกนธรกจผดกฎหมาย การคาประเวณ หรอการกระท าผดตอเดก เยาวชน ผหญง และชนกลมนอย

2.8 สนบสนนชมชน คอ แหลงทองเทยวตองมระบบทท าใหผประกอบธรกจดานการทองเทยวมการสนบสนนชมชนและรเรมการพฒนา

2.9 สนบสนนผประกอบการทองถนและการคาทเปนธรรม คอ แหลงทองเทยวตองมระบบทสนบสนนผประกอบการ และสงเสรมหลกการการคาทเปนธรรม (Fair Trade)

หมวดท 3 การสรางประโยชนมากทสดใหชมชน นกทองเทยว และมรดกทางวฒนธรรม โดยสรางผลกระทบนอยทสด ประกอบดวย 7 ตวชวด คอ ตวชวดท 3.1 – 3.7 ดงตอไปน

3.1 การปองกนสถานททองเทยว คอ แหลงทองเทยวจะตองมนโยบายและระบบทจะรกษาสถานททองเทยว ทงเชงธรรมชาต ประวตศาสตร โบราณคด ศาสนา จตวญญาณ และวฒนธรรม รวมถงภมทศนของภมประเทศ วฒนธรรม และพนทปา

3.2 การจดการนกทองเทยว คอ แหลงทองเทยวตองมระบบการจดการนกทองเทยว รวมถงมาตรการในการอนรกษและปกปองทรพยากรธรรมชาตและวฒนธรรม

3.3 พฤตกรรมนกทองเทยว คอ แหลงทองเทยวตองมแนวทางทจะท าใหนกทองเทยวมพฤตกรรมการทองเทยวทสรางผลกระทบในแงลบตอแหลงทองเทยวใหนอยทสด

3.4 การปกปองมรดกทางวฒนธรรม คอ ตองไมมการซอขายหรอจดแสดงวตถทางประวตศาสตรและโบราณคดอยางผดกฎหมาย

3.5 มการแปลภาษาและสอสารทถกตอง คอ แหลงทองเทยวตองมการแปลและสอสารขอมลการทองเทยวทงเชงธรรมชาต ประวตศาสตร โบราณคด ศาสนา จตวญญาณ และวฒนธรรมทถกตอง

3.6 เคารพทรพยสนทางปญญา คอ แหลงทองเทยวตองมระบบทกอใหเกดการเคารพในเรองของทรพยสนทางปญญาของบคคลและทองถน ทงในรปธรรมและนามธรรม

3.7 สรางจตส านกทดใหแกนกทองเทยว คอ แหลงทองเทยวจะตองมระบบทเออใหนกทองเทยวมจตส านกและความสมครใจในการรวมพฒนาชมชน รกษามรดกทางวฒนธรรม และความหลากหลายทางชวภาพ

หมวดท 4 การท าใหสงแวดลอมของแหลงทองเทยวไดรบประโยชนมากทสด และเกดผลกระทบแงลบนอยทสด ประกอบดวย 11 ตวชวด คอ ตวชวดท 4.1 – 4.12 ดงตอไปน

4.1 ความเสยงในเรองสงแวดลอม คอ แหลงทองเทยวตองทราบถงความเสยงใหเรองสงแวดลอมและมระบบในการจดการ

4.2 ปกปองสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม คอ แหลงทองเทยวตองมระบบในการตรวจสอบดแลผลกระทบทเกดจากการทองเทยวตอสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม และปกปองแหลงทอยอาศยของสงมชวตทใกลสญพนธ

4.3 การปกปองพชพนธและสตวปา คอ แหลงทองเทยวตองมระบบทเปนไปตามมาตรฐานทงในระดบทองถน ระดบชาต และระดบนานาชาตในการหามการเลยง จบ จดแสดง และซอขายพชพนธและสตวปา

4.4 การปลดปลอยกาซเรอนกระจก คอ แหลงทองเทยวจะตองสงเสรมผประกอบธรกจและบรการทเกยวของกบการทองเทยว มมาตรการ การตรวจสอบ การรายงาน ตลอดจนมาตรการลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจก


4.5 การอนรกษพลงงาน คอ แหลงทองเทยวตองมระบบการสงเสรมการอนรกษพลงงานมาตรการการบรโภคพลงงานอยางคมคา และการลดการใชเชอเพลง แหลงทองเทยวจะตองสงเสรมใหผประกอบธรกจทเกยวของกบการทองเทยวมการอนรกษพลงงานและมการใชเทคโนโลยทน าพลงงานกลบมาใชใหม

4.6 การจดการน า คอ แหลงทองเทยวจะตองมระบบในการอนรกษและจดการการใชน า แหลงทองเทยวจะตองสงเสรมใหผประกอบธรกจทเกยวของกบการทองเทยวมการอนรกษและจดการน า

4.7 การปองกนการขาดแคลนน า คอ แหลงทองเทยวจะตองมระบบในการตรวจสอบทรพยากร (ปรมาณ) น าทใชส าหรบการทองเทยว ซงจะตองปองกนไมใหมผลกระทบตอปรมาณน าทใชโดยชมชนในแหลงทองเทยว

4.8 คณภาพของน า คอ แหลงทองเทยวจะตองมระบบในการตรวจสอบคณภาพของน าทใชบรโภคและน าทใชในกจกรรมตางๆ และมการแจงผลการตรวจสอบสสาธารณะ

4.9 การจดการน าเสย คอ แหลงทองเทยวจะตองมระบบในการตรวจสอบคณภาพของน าทใชบรโภคและน าทใชในกจกรรมตางๆ และมการแจงผลการตรวจสอบสสาธารณะ

4.10 การลดขยะมลฝอย คอ แหลงทองเทยวจะตองมระบบทน าไปสการลดปรมาณขยะมลฝอย การใชซ า การน าหมนเวยนกลบมาใชใหม แหลงทองเทยวจะตองสงเสรมใหผประกอบธรกจทเกยวของกบการทองเทยวใหมยทธศาสตรการลดปรมาณขยะมลฝอย

4.11 การลดผลกระทบจากมลภาวะทางเสยงและแสง คอ แหลงทองเทยวจะตองมระบบในการจดการเรองผลกระทบจากมลภาวะทางเสยงและแสง

4.12 การลดผลกระทบจากการคมนาคม แหลงทองเทยวจะตองมระบบในการเพมการใชการขนสงคมนาคมทมผลกระทบตอสงแวดลอมต า

2.6.2.3 การเขาเปนสวนหนงกบ GSTC ขององคกรทจดการดานการทองเทยว6

องคการทองเทยวอยางยงยนโลก (Global Sustainable Tourism Council: GSTC) ไมไดเปนองคกรทใหการรบรองแหลงทองเทยวหรอโรงแรมและองคกรบรการจดทองเทยววาไดด าเนนงานตามเกณฑของ GSTC โดยตรง หากแตมการด าเนนงานผานกลไก 3 ประการ คอ

1) ตงเกณฑกลางส าหรบการจดการทองเทยอยางยงยนทเรกวา เกณฑส าหรบการทองเทยวอยางยงยนโลกของ GSTC (GSTC Criteria) ซงม 2 เกณฑ คอ เกณฑส าหรบแหลงทองเทยว (Global Sustainable Tourism Council Criteria for Destinations or Destination Criteria: GSTC-D) และเกณฑส าหรบโรงแรมและองคกรทจดบรการเกยวกบการทองเทยวตางๆ (Global Sustainable Tourism Criteria for Hotels and Tour Operators or Hotel & Tour Operator Criteria: GSTC-H&TO) ดงทไดกลาวมาแลวในหวขอ 3.2.2

2) ใหการตระหนกร (Recognize) เกณฑการจดการทองเทยวอยางยงยนขององคกรตางๆ ทเปนไปตามเจตนารมยของเกณฑส าหรบการทองเทยวอยางยงยนโลกของ GSTC

6 ในหวขอน คณะนกวจยเรยบเรยงสรปจากกจกรรมแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ

GSTC โดย ดร.จฑามาศ วศาลสงห ในวนท 14 มถนายน 2559 ณ โรงแรม KU Home มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และขอมลใน www.gstcouncil.org ซงเปนสอออนไลนของ GSTC โดยตรง

http://www.gstcouncil.org/


3) ใหการรบรองหนวยงานระดบท 3 (Third Party) เพอท าหนาทในการใหการรบรองแหลงทองเทยวหรอโรงแรมและองคกรทจดบรการทองเทยวทด าเนนงานเปนตามเกณฑ SGTC ซงหนวยงานท GSTC ใหการรบรองวาเปนหนวยงานทสามารถใหการรบรองการจดการทองเทยวอยางยงยนของแหลงทองเทยว (Certifying Body) ม 2 หนวยงานคอ EarthCheck โดยใช EarthCheck Destination Standard และ The Responsible Tourism Institute (RTI บางทเขยนเปน ITR) ทด าเนนงานภายใตแบรนดแนมวา Biosphere Responsible Tourism สวนหนวยงานท GSTC ใหการรบรองวาเปนหนวยงานทสามารถใหการรบรองการจดการทองเทยวอยางยงยนของโรงแรมและองคกรทจดบรการเกยวกบก

4) ารทองเทยวตางๆ ม 3 หนวยงานคอ The Responsible Tourism Institute หรอ Biosphere Responsible Tourism, EarthCheck โดยใช EarthCheck Company Standard และ Ecotourism Australia7

แหลงทองเทยว โรงแรม หรอองคกรทจดบรการเกยวกบการทองเทยวตางๆ ทตองการไดรบการรบรองวาไดด าเนนการเกณฑการทงเทยวอยางยงยนจะตองจดทะเบยนและขอรบการตรวจสอบจากหนวยงานทใหการรบรอง (Certifying Body) ขางตน มาท าการตรวจสอบแหลงทองเทยวหรอองคกรวามการบรหารจดการแหลงทองเทยวหรอด าเนนการจดการทองเทยวอยางยงยนหรอไม โดยวธการตรวจสอบจะมการพจารณา 2 ระดบดวยกนคอ

ก) ระดบ Process-based วธการพจารณาแบบนเปนการพจารณาการด าเนนงานของสถานททองเทยวแหลงนนไดด าเนนการใดไปแลวบาง โดยยงไมไดวดผลตามเกณฑมาตรฐานใดๆ เชน แหลงทองเทยวมนโยบายการจดการขยะหรอไม หากมนโยบายน กถอวาผานการพจารณาแบบในแบบ Process-based เปนตน

ข) ระดบ Performance-based วธการนจะตองมการก าหนดคะแนนหรอระดบคะแนนใหกบสถานททองเทยวนนหรอเกณฑมาตรฐาน (Benchmark) การทองเทยวนน โดยวดออกมาเปนระดบของคะแนน มตวเลขทสามารถแสดงได เชน แหลงทองเทยวมนโยบายในการก าจดขยะแลว จะตองมการวดปรมาณขยะ ปรมาณการจดการขยะ แหลงก าจดขยะ ทสามารถผานเกณฑมาตรฐานทตงไวได ซงวธการนเปนวธการทพจารณาทมขนตอนละเอยด ซบซอน และใชเวลานานกวาวธการพจารณาแบบ Process-based เนองจากเกณฑมาตรฐานถกก าหนดจากองคกรการทองเท ยวทเชยวชาญดานการทองเทยวอยางยงยนโดยเฉพาะหลากหลายองคกร

แหลงทองเทยวหรอองคกรทไดรบการรบรองวามการจดการการทองเทยวตามเกณฑของ GSTC จะตองผานการตรวจสอบในระดบ Performance-based ซงขนตอนการด าเนนงานดงรปท 2.6.3

7 https://www.gstcouncil.org/en/gstc-certification/certifying-body.html (สบคนเมอวนท 21 กรกฎาคม 2559)

https://www.gstcouncil.org/en/gstc-certification/certifying-body.html


รปท 2.6.3 ขนตอนการขอรบการรบรองการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑ GSTC ของแหลง

ทองเทยว โรงแรม หรอองคกรทจดบรการเกยวกบการทองเทยว

หากแหลงทองเทยวหรอองคกรดานการทองเทยวแหงใดสามารถผานเกณฑการพจารณาแบบ Performance-based จากหนวยงานทสามารถใหการรบรองการจดการทองเทยวอยางยงยน (EarthCheck,

The Responsible Tourism Institute หรอ Ecotourism Australia) แหลงทองเทยวหรอองคกรดานการทองเทยวนนจะไดรบการอนมตรบรอง (Approved) วาเปนแหลงทองเทยวหรอองคกรทมการบรหารจดการทองเทยวอยางยงยน (The Destination Benchmark Certified or Hotel and Tourism Operator Benchmark Certified)

ส าหรบการทองคกรดานการทองเทยว (Tourism organization) ทตองการทจะเขาเปนสวนหนงกบ GSTC ทสามารถใหการรบรององคกรอนวามการด าเนนการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑ GSTC ตองด าเนนการใน 2 แนวทางหลกดวยกน ดงน (รปท 2.6.4)

(1) ก าหนดเกณฑการจดการทองเทยวอยางยงยนของตนเอง แลวน าไปลงทะเบยนกบ GSTC เพอให GSTC ตระหนกรในเกณฑการจดการการทองเทยวทองคกรก าหนดขนนน แลวน าเกณฑท GSTC ตระหนกรแลวนนไปเผยแพรใหภาคไดด าเนนการตาม

(2) องคกรตองไดรบการรบรองวาเปนองคกรทด าเนนการตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนของ GSTC โดยการด าเนนการตามขนตอนในรป 2.6.3

Tourism Destination, Hotel and Tourism Operators

Registration for Certification

Registration for Certification with Selected

Certifying Body

Certifying Body Check Benchmarking Performance-based

Measure

Tourism destination, hotel and tourism operators are certified


เมอองคกรสามารถด าเนนการไดตามขอ (1) และ (2) ขางตนนไดครบถวน องคกรดานการทองเทยว

นนจะไดรบการอนมตรบรอง (Approved) จาก GSTC วาเปนแหลงทองเทยวทมการบรหารจดการทองเทยวอยางยงยน (The destination benchmark certified) และองคกรดานการทองเทยวนนกจะสามารถเปน Certifying body หรอผเชยวชาญดานการทองเทยวอยางยงยน ทสามารถไปตรวจสอบแหลงทองเท ยว/องคกรการทองเทยวอนๆ ตลอดจนสามารถใหความร การฝกอบรม ในเรองการทองเทยวอยางยงยนได

ทมา: เรยบเรยงโดยคณะนกวจย

รปท 2.6.4 ขนตอนและกระบวนการด าเนนการใหองคกรจดการการทองเทยวไดเปน “องคกรทสามารถใหการรบรององคกรอนวามการด าเนนการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑของ GSTC (Certifying Body)”

Tourism Organization

Registration for Certification

Registration for Certification with Selected

Certifying Body

Certifying Body Check Benchmarking Performance-based

Measure

Tourism destination, hotel and

tourism operators are certified

Develop Sustainable Tourism Criteria

Registration of Criteria Recognition with GSTC

GSTC checks and announce as recognized

sustainable tourism criterions

Tourism Organization is

being “certifying body.”

บทท 3 การจดการทองเทยวตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก

(เกณฑ GSTC) ในพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงงยน

119 บทท 3 การจดการทองเทยวตามเกณฑ GSTC ในพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงงยน

3.1 การจดการการทองเทยวอยางยงยน ภายใตเกณฑ GSTC ของ อพท. และ อพท.พนทพเศษ ทง 6 พนท

ดวยความมงหวงสการพฒนาพนทพเศษใหเกดความยงยนอยางมมาตรฐานในระดบสากล อพท. ไดขยายความรวมมอกบภาคระดบนานาชาต อาทเชน สภาการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC), สมาคมการทองเทยวเชงนเวศ (TIES), องค๑การการทองเทยวโลกแหงสหประชาชาต (UNWTO), GIZ, Earth Check, ILO, PATA และ Mekong Tourism เปนตน โดยเฉพาะความรวมมอกบ สภาการทองเทยวอยางยงยนโลก หรอ GSTC อพท. ไดรวมเปนภาคอยางเหนยวแนน โดยการน าเกณฑ๑การทองเทยวอยางยงยนของ GSTC (Global Sustainable Tourism Council Criteria) มาเปนกรอบในการสรางองค๑ความร เพอพฒนาบคลากรและเครอขายใหสามารถน าไปบรหารจดการการทองเทยวใหมประสทธภาพ และสรางความยงยนอยางแทจรง

ณ ปจจบน อพท. ไดรวมมอกบคณะนกวจยภาควชาพฒนาเศรษฐกจการเกษตร คณะเกษตรศาสตร๑ มหาวทยาลยเชยงใหม ในการสงเคราะห๑ผานแนวคดทางสถตวากจกรรมโครงการท อพท. ไดด าเนนการมาทงหมดนนมความสอดคลองกบเกณฑ๑การทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC) หรอไม โดยการพจารณาจากขอมลการด าเนนกจกรรมโครงการของ อพท. ในระดบพนทพเศษทง 6 พนทพเศษทผานมาประกอบกบขอมลจากการลงพนทภาคสนามใน 3 พนทพเศษของคณะนกวจย อนประกอบดวย พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชองโยง พนทพเศษเลย และพนทพเศษเมองเกานาน เพอวเคราะห๑และสรปผลวา พนทพเศษทง 6 พนท มการด าเนนงานทสะทอนถงเกณฑ๑การทองเทยวอยางยงยนโลกอยางไร โดยด าเนนการตรวจสอบในลกษณะของการตรวจสอบกระบวนการ (Process-based)

3.1.1 ผลการด าเนนงานการจดการทองเทยวตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (Global Sustainable Tourism Criteria: GSTC)

การประเมนผลการด าเนนงานตามเกณฑ๑การทองเทยวอยางยงยนโลก ซงประกอบดวยเกณฑ๑ 4 หมวด มตวชวดหลกจ านวน 42 ตว และตวชวดยอยจ านวน 103 ตว พจารณาจากการนบหรอวเคราะห๑การด าเนนงานตามตวชวดยอยและตวชวดหลก 2 วธ คอ วธแรกเปนการวเคราะหโดยไมพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ ซงวเคราะห๑โดยการนบการด าเนนงานตามตวชวดหลก โดยพนทพเศษแหงใดหรอแหลงทองเทยวแหงใดไดด าเนนการตวชวดยอยตวใดตวหนงจากกจกรรมใดกจกรรมหนงกถอวาไดด าเนนการตามตวชวดหลกแลว และท าการค านวณคะแนนการประเมนดวยการหาสดสวน (รอยละ) ของจ านวนตวชวดหลกทไดด าเนนการเทยบกบจ านวนตวชวดทงหมดในแตละหมวดและตวชวดทงหมด สวนวธทสองเปนการวเคราะหโดยพจารณาถงความเขมขนของการด าเนนงานตามเกณฑ ซงวเคราะห๑โดยการนบการด าเนนงานตามตวชวดยอย โดยพนทพเศษแหงใดหรอแหลงทองเทยวแหงใดไดด าเนนการตวชวดยอยตวใด


ตวหนงจากกจกรรมใดกจกรรมหนงกถอวาไดด าเนนการตามตวชวดยอยนน ส าหรบตวชวดหลกวดจากสดสวนจ านวนตวชวดยอยทไดด าเนนการตอจ านวนตวชวดยอยของตวชวดหลกนนๆ (เนองจากการด าเนนงานทเขมขนจะตองด าเนนงานตามตวชวดยอยทกตองอยางครบถวนจงจะถอวาไดด าเนนงานตามตวชวดหลกอยางสมบรณ๑ ดงนน ตวชวดหลกแตละตวในกรณนจะมคาระหวาง 0.00 – 1.00) และท าการค านวณคะแนนการประเมนดวยการหาสดสวน (รอยละ) ของผลรวมคาตวชวดหลกทไดด าเนนการเทยบกบจ านวนตวชวดทงหมดในแตละหมวดและตวชวดทงหมด

ผลการประเมน พบวา หากไมพจารณาถงความเขมขนของการด าเนนงานตามเกณฑ๑ GSTC โดยภาพรวม อพท. มการด าเนนงานตามเกณฑ๑การจดการการทองเทยวอยางยงยนโลกอยางครบถวนทกตวชวดหลก (ตารางท 3.1.1) แตเมอพจารณาแยกตามรายพนทพเศษจะพบวา แตละพนทพเศษสามารถด าเนนการไดเพยงรอยละ 81 – 86 ของตวชวดหลกเทานน โดยหลายพนทพเศษมการด าเนนงานตามเกณฑ๑การจดการการทองเทยวอยางยงยนโลกในหมวด D และหมวด B ในระดบต า (เพยงรอยละ 67 หรอ 78 เทานน – ตารางท 3.1.1) และเมอการประเมนโดยพจารณาถงความเขมขนของการด าเนนงานตามเกณฑ๑ GSTC ขอมลในตารางท 3.1.2 ชใหเหนวา แมในภาพรวมของอพท. กยงมการด าเนนงานตามเกณฑ๑ GSTC ทยงไมเขมขนเตมท (ไดคะแนนรอยละ 91 เทานน – ตารางท 3.1.2) และเมอพจารณาในแตละพนทพเศษ ผลกเปนเชนการพจารณาการด าเนนงานตามเกณฑ๑ GSTC โดยไมพจารณาถงความเขมขนของการด าเนนงานตามเกณฑ๑ (การประเมนวธท 1) กลาวคอ พนทพเศษตางๆ มคะแนนการด าเนนงานตามเกณฑ๑ GSTC ลดต าลง และหลายพนทพเศษ (พนทเดยวกบการประเมนโดยวธท 1) มการด าเนนงานตามเกณฑ๑การจดการการทองเทยวอยางยงยนโลกในหมวด D และหมวด B ในระดบต าเชนเดยวกบทพจารณาตามวธท 1

ตารางท 3.1.1 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ๑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวดและพนท

พเศษ เมอไมพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ๑

พนทพเศษ หมวด A

(14 ตวชวด) หมวด B

(9 ตวชวด) หมวด C

(7 ตวชวด) หมวด D

(12 ตวชวด) รวม

(42 ตวชวด)

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ อพท.1 12 85.71 7 77.78 4 57.14 12 100.00 35 83.33 อพท.3 13 92.86 7 77.78 6 85.71 8 66.67 34 80.95 อพท.4 14 100.00 8 88.89 6 85.71 8 66.67 36 85.71 อพท.5 14 100.00 7 77.78 6 85.71 8 66.67 35 83.33 อพท.6 13 92.86 9 100.00 5 71.43 8 66.67 35 83.33 อพท.7 12 85.71 8 88.89 4 57.14 10 83.33 34 80.95 อพท.รวม 14 100.00 9 100.00 7 100.00 12 100.00 42 100.00

ทมา: วเคราะห๑จากขอมลทตยภมทรวบรวมจาก อพท. และอพท. พนทตางๆ


ตารางท 3.1.2 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ๑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวดและพนทพเศษ เมอพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ๑






(42 ตวชวด) จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

อพท.1 7.50 53.57 5.33 59.26 3.10 44.29 9.50 79.17 25.43 60.56 อพท.3 9.68 69.17 4.83 53.70 5.10 72.86 5.58 46.53 25.20 60.00 อพท.4 10.32 73.69 5.75 63.89 5.50 78.57 5.17 43.06 26.73 63.65 อพท.5 10.08 72.02 6.25 69.44 5.10 72.86 6.33 52.78 27.77 66.11 อพท.6 9.88 70.60 6.33 70.37 4.50 64.29 6.83 56.94 27.55 65.60 อพท.7 8.15 58.21 5.25 58.33 3.10 44.29 7.25 60.42 23.75 56.55 อพท. รวม 12.97 92.62 8.42 93.52 6.50 92.86 10.33 86.11 38.22 90.99


เมอพจารณาในรายละเอยดในระดบการจดการการทองเทยวแตละแหงภายในพนทพเศษ ผลการ

ประเมนในตารางท 3 และ 4 ชใหเหนวา การจดการทองเทยวของแตละแหลงทองเทยวมการด าเนนงานตามเกณฑ๑การจดการการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC) ในระดบต า (รอยละ 2 – 71 ในกรณการประเมนไมพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ๑ – ตารางท 3.1.3 และรอยละ 1.75 - 46 ส าหรบกรณการประเมนพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ๑ – ตารางท 4) แตมการด าเนนงานตามเกณฑ๑ GSTC โดยสวนกลางของ อพท. แตละแหงในระดบสงซงไมปรากฏชดเจนวาท าในแหลง/ทรพยากรทองเทยวแหงใด การด าเนนงานในลกษณะเชนน แมจะมผลใหการด าเนนงานของอพท. ในภาพรวมของ อพท. แตละแหงและของอพท.รวมเปนไปตามเกณฑ GSTC แตหากแหลงทองเทยวแตละแหงมการด าเนนงานอยางอสระโดยไมเกอหนนซงกนและกนหรอรวมเปนองคกรเดยวกนแลว การจดการการทองเทยวของแหลงทองเทยวแตละแหง (ในแตละพนทพเศษ) กจะไมเปนไปตามเกณฑ GSTC และจะไมกอใหเกดการทองเทยวทยงยนได การด าเนนงานในระยะตอไปทง อพท.สวนกลาง และอพท.ในแตละพนทควรตองพจารณาปรบการด าเนนงานตามเกณฑ๑ GSTC โดยเนนทแหลงทองเทยวแตละแหงใหชดเจนเพอใหเกดความยงยนตามเกณฑ๑การจดการการทองเทยวอยางยงยนโลกอยางแทจรง

ตารางท 3.1.3 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ๑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวด พนทพเศษ

และแหลงทองเทยว/แหลงด าเนนการ เมอไมพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ๑







อพท.1 12 85.71 7 77.78 4 57.14 12 100.00 35 83.33 อพท.1 สวนกลาง 12 85.71 5 55.56 4 57.14 11 91.67 32 76.19 เกาะชางใต 1 7.14 1 11.11 - - - - 2 4.76


ตารางท 3.1.3 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ๑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวด พนทพเศษ และแหลงทองเทยว/แหลงด าเนนการ เมอไมพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ๑







เกาะรง - - - - - - 1 8.33 1 2.38 เกาะหมาก 6 42.86 2 22.22 4 57.14 9 75.00 21 50.00 บานน าเชยว 4 28.57 5 55.56 3 42.86 1 8.33 13 30.95 แหลมกลด 7 50.00 5 55.56 2 28.57 1 8.33 15 35.71 แหลมงอบ 1 7.14 1 11.11 - - - - 2 4.76 อพท.3 13 92.86 7 77.78 6 85.71 8 66.67 34 80.95 อพท.3 สวนกลาง 11 78.57 5 55.56 3 42.86 7 58.33 26 61.90 เกาะลาน 5 35.71 2 22.22 - - 4 33.33 11 26.19 ตะเคยนเตย 7 50.00 3 33.33 4 57.14 1 8.33 15 35.71 นาจอมเทยน 2 14.29 - - - - - - 2 4.76 บานซากแงว 5 35.71 5 55.56 4 57.14 - - 14 33.33 หนองปรอ 1 7.14 1 11.11 - - - - 2 4.76 หวยใหญ 4 28.57 2 22.22 - - 1 8.33 7 16.67 กลมประมงบางละมง 1 7.14 1 11.11 1 14.29 - - 3 7.14 อพท.4 14 100.00 8 88.89 6 85.71 8 66.67 36 85.71 อพท.4 สวนกลาง 12 85.71 6 66.67 5 71.43 5 41.67 28 66.67 นครชม 9 64.29 5 55.56 4 57.14 8 66.67 26 61.90 บานคกพฒนา 7 50.00 2 22.22 1 14.29 - - 10 23.81 บานนาตนจน 1 7.14 1 11.11 1 14.29 - - 3 7.14 เมองเกาสโขทย 9 64.29 4 44.44 4 57.14 1 8.33 18 42.86 เมองสโขทย - - 1 11.11 - - - - 1 2.38 ศรสชนาลย 4 28.57 3 33.33 3 42.86 - - 10 23.81 ศรส าโรง - - 1 11.11 - - - - 1 2.38 สโขทย - - 1 11.11 1 14.29 - - 2 4.76 อทยานฯก าแพงเพชร 2 14.29 2 22.22 1 14.29 - - 5 11.90 อทยานฯสโขทย 4 28.57 4 44.44 2 28.57 - - 10 23.81 อพท.5 14 100.00 7 77.78 6 85.71 8 66.67 35 83.33 อพท.5 สวนกลาง 10 71.43 5 55.56 5 71.43 7 58.33 27 64.29 เชยงคาน 9 64.29 6 66.67 5 71.43 2 16.67 22 52.38 ดานซาย 8 57.14 6 66.67 4 57.14 2 16.67 20 47.62 ทาล 3 21.43 2 22.22 2 28.57 0 - 7 16.67 นาหอ 1 7.14 - - 1 14.29 0 - 2 4.76 นาแหว 5 35.71 3 33.33 2 28.57 0 - 10 23.81 นาออ 2 14.29 1 11.11 2 28.57 0 - 5 11.90 ปวนพ 1 7.14 1 11.11 - - - - 2 4.76 ภกระดง 3 21.43 1 11.11 1 14.29 - - 5 11.90 ภปาเปาะ 6 42.86 3 33.33 1 14.29 - - 10 23.81 ภเรอ 6 42.86 3 33.33 2 28.57 1 8.33 12 28.57


ตารางท 3.1.3 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ๑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวด พนทพเศษ และแหลงทองเทยว/แหลงด าเนนการ เมอไมพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ๑







ภหลวง 5 35.71 1 11.11 1 14.29 1 8.33 8 19.05 เมองเลย 5 35.71 1 11.11 1 14.29 1 8.33 8 19.05 หนองหน 7 50.00 6 66.67 2 28.57 2 16.67 17 40.48 บานปลาบา 4 28.57 2 22.22 3 42.86 - - 9 21.43 บานกกสะทอน 6 42.86 2 22.22 3 42.86 - - 11 26.19 อพท.6 13 92.86 9 100.00 5 71.43 8 66.67 35 83.33 อพท.6 สวนกลาง 10 71.43 8 88.89 5 71.43 8 66.67 31 73.81 ชมชนบานชางค า 1 7.14 - - - - 3 25.00 4 9.52 ชมชนบานมหาโพธ 1 7.14 - - - - 3 25.00 4 9.52 ชมชนบานหวขวง 1 7.14 - - - - 3 25.00 4 9.52 ดใต 2 14.29 3 33.33 1 14.29 - - 6 14.29 ตงคาคง - - 1 11.11 1 14.29 - - 2 4.76 นาซาว 3 21.43 4 44.44 2 28.57 - - 9 21.43 ในเวยง 3 21.43 4 44.44 2 28.57 - - 9 21.43 ภเพยง 1 7.14 3 33.33 1 14.29 - - 5 11.90 มวงตด 2 14.29 4 44.44 2 28.57 - - 8 19.05 เมองเกานาน 8 57.14 3 33.33 2 28.57 3 25.00 16 38.10 วดพระธาตเขานอย 5 35.71 - - 1 14.29 - - 6 14.29 บานบอสวก 6 42.86 5 55.56 3 42.86 3 25.00 17 40.48 บานหนองเตา 4 28.57 3 33.33 2 28.57 1 8.33 10 23.81 อพท.7 12 85.71 8 88.89 4 57.14 10 83.33 34 80.95 อพท.7 สวนกลาง 9 64.29 6 66.67 4 57.14 6 50.00 25 59.52 ทาวอทอง 1 7.14 1 11.11 - - - - 2 4.76 เทศบาลต าบลอทอง 1 7.14 2 22.22 - - - - 3 7.14 พหางนาค 3 21.43 2 22.22 2 28.57 1 8.33 8 19.05 เมองโบราณอทอง 10 71.43 7 77.78 4 57.14 9 75.00 30 71.43

อพท. รวม 14 100.00 9 100.00 7 100.00 12 100.00 42 100.00 ทมา: วเคราะห๑จากขอมลทตยภมทรวบรวมจาก อพท. และอพท. พนทตางๆ

ตารางท 3.1.4 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ๑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวด พนทพเศษ

และแหลงทองเทยว/แหลงด าเนนการ เมอพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ๑

พนทพเศษ

หมวด A (14 ตวชวด)

หมวด B (9 ตวชวด)

หมวด C (7 ตวชวด)

หมวด D (12 ตวชวด)

รวม (42 ตวชวด)

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

อพท.1 7.50 53.57 5.33 59.26 3.10 44.29 9.50 79.17 25.43 60.56

อพท.1 สวนกลาง 6.92 49.40 4.33 48.15 2.90 41.43 8.67 72.22 22.82 54.33

เกาะชางใต 1.67 11.90 0.50 5.56 - - - - 2.17 5.16


ตารางท 3.1.4 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ๑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวด พนทพเศษ และแหลงทองเทยว/แหลงด าเนนการ เมอพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ๑








เกาะรง 0.40 2.86 - - - - 0.33 2.78 0.73 1.75

เกาะหมาก 2.67 19.05 1.50 16.67 2.70 38.57 6.42 53.47 13.28 31.63

บานน าเชยว 2.45 17.50 2.50 27.78 2.20 31.43 0.25 2.08 7.40 17.62

แหลมกลด 4.30 30.71 3.00 33.33 1.50 21.43 0.50 4.17 9.30 22.14

แหลมงอบ 0.40 2.86 0.50 5.56 - - - - 0.90 2.14

อพท.3 9.68 69.17 4.83 53.70 5.10 72.86 5.58 46.53 25.20 60.00

อพท.3 สวนกลาง 5.88 42.02 3.08 34.26 2.40 34.29 4.58 38.19 15.95 37.98 กลมประมงบางละมง

1.27 9.05 0.25 2.78 1.00 14.29 - - 2.52 5.99

เกาะลาน 2.48 17.74 0.75 8.33 - - 2.00 16.67 5.23 12.46

ตะเคยนเตย 4.15 29.64 1.50 16.67 2.90 41.43 0.25 2.08 8.80 20.95

นาจอมเทยน 1.10 7.86 - - - - - - 1.10 2.62

บานซากแงว 1.90 13.57 2.50 27.78 2.90 41.43 - - 7.30 17.38

หนองปรอ 0.73 5.24 0.50 5.56 - - - - 1.23 2.94

หวยใหญ 2.40 17.14 0.75 8.33 - - 1.00 8.33 4.15 9.88

อพท.4 10.32 73.69 5.75 63.89 5.50 78.57 5.17 43.06 26.73 63.65

อพท.4 สวนกลาง 8.65 61.79 4.25 47.22 3.90 55.71 3.25 27.08 20.05 47.74

นครชม 6.95 49.64 3.00 33.33 2.70 38.57 3.67 30.56 16.32 38.85

บานคกพฒนา 3.85 27.50 1.00 11.11 1.00 14.29 - - 5.85 13.93

บานนาตนจน 0.73 5.24 0.50 5.56 0.20 2.86 - - 1.43 3.41

เมองเกาสโขทย 4.10 29.29 2.75 30.56 3.10 44.29 1.00 8.33 10.95 26.07

เมองสโขทย 0.60 4.29 0.50 5.56 - - - - 1.10 2.62

ศรสชนาลย 1.83 13.10 1.75 19.44 2.50 35.71 - - 6.08 14.48

ศรส าโรง 0.20 1.43 0.50 5.56 - - - - 0.70 1.67

สโขทย - - 0.25 2.78 1.00 14.29 - - 1.25 2.98 อทยานฯก าแพงเพชร

1.00 7.14 1.50 16.67 1.00 14.29 - - 3.50 8.33

อทยานฯสโขทย 1.95 13.93 1.75 19.44 1.50 21.43 - - 5.20 12.38

อพท.5 10.08 72.02 6.25 69.44 5.10 72.86 6.33 52.78 27.77 66.11

อพท.5 สวนกลาง 6.65 47.50 2.50 27.78 3.90 55.71 5.83 48.61 18.88 44.96

เชยงคาน 5.70 40.71 4.50 50.00 3.70 52.86 1.00 8.33 14.90 35.48

ดานซาย 4.97 35.48 4.50 50.00 3.50 50.00 1.50 12.50 14.47 34.44

ทาล 2.05 14.64 1.50 16.67 1.50 21.43 - - 5.05 12.02

นาหอ 0.25 1.79 - - 0.50 7.14 - - 0.75 1.79

นาแหว 2.20 15.71 2.00 22.22 1.50 21.43 - - 5.70 13.57

นาออ 0.45 3.21 0.50 5.56 0.70 10.00 - - 1.65 3.93


ตารางท 3.1.4 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ๑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวด พนทพเศษ และแหลงทองเทยว/แหลงด าเนนการ เมอพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ๑








บานกกสะทอน 3.15 22.50 1.00 11.11 2.20 31.43 - - 6.35 15.12

บานปลาบา 3.18 22.74 1.25 13.89 2.20 31.43 - - 6.63 15.79

ปวนพ 0.60 4.29 0.50 5.56 - - - - 1.10 2.62

ภกระดง 1.85 13.21 1.00 11.11 0.50 7.14 - - 3.35 7.98

ภปาเปาะ 1.70 12.14 1.25 13.89 1.00 14.29 - - 3.95 9.40

ภเรอ 3.85 27.50 2.00 22.22 1.50 21.43 0.50 4.17 7.85 18.69

ภหลวง 2.63 18.81 1.00 11.11 0.50 7.14 0.50 4.17 4.63 11.03

เมองเลย 2.43 17.38 1.00 11.11 0.50 7.14 0.50 4.17 4.43 10.56

หนองหน 3.88 27.74 4.50 50.00 0.70 10.00 1.00 8.33 10.08 24.01

อพท.6 9.88 70.60 6.33 70.37 4.50 64.29 6.83 56.94 27.55 65.60

อพท.6 สวนกลาง 6.42 45.83 5.08 56.48 3.90 55.71 6.83 56.94 22.23 52.94

ชมชนบานชางค า 1.47 10.48 - - - - 2.50 20.83 3.97 9.44 ชมชนบานมหาโพธ

0.20 1.43 - - - - 2.50 20.83 2.70 6.43

ชมชนบานหวขวง 0.20 1.43 - - - - 2.50 20.83 2.70 6.43

ดใต 0.70 5.00 1.50 16.67 1.00 14.29 - - 3.20 7.62

ตงคาคง 0.20 1.43 0.25 2.78 1.00 14.29 - - 1.45 3.45

นาซาว 0.75 5.36 2.50 27.78 1.50 21.43 - - 4.75 11.31

ในเวยง 1.70 12.14 2.50 27.78 1.40 20.00 - - 5.60 13.33

บานบอสวก 3.55 25.36 3.50 38.89 2.20 31.43 2.50 20.83 11.75 27.98

บานหนองเตา 2.85 20.36 2.00 22.22 1.20 17.14 1.00 8.33 7.05 16.79

ภเพยง 0.70 5.00 1.75 19.44 1.00 14.29 - - 3.45 8.21

มวงตด 0.50 3.57 2.00 22.22 1.50 21.43 - - 4.00 9.52

เมองเกานาน 3.53 25.24 1.25 13.89 1.20 17.14 2.25 18.75 8.23 19.60 วดพระธาตเขานอย

2.38 17.02 - - 1.00 14.29 - - 3.38 8.06

อพท.7 8.15 58.21 5.25 58.33 3.10 44.29 7.25 60.42 23.75 56.55

อพท.7 สวนกลาง 5.62 40.12 3.00 33.33 3.10 44.29 4.75 39.58 16.47 39.21

ทาวอทอง 1.47 10.48 0.50 5.56 - - - - 1.97 4.68 เทศบาลต าบลอทอง

0.60 4.29 1.00 11.11 - - - - 1.60 3.81

พหางนาค 0.75 5.36 1.50 16.67 0.70 10.00 0.50 4.17 3.45 8.21 เมองโบราณอทอง

5.13 36.67 5.00 55.56 3.10 44.29 6.00 50.00 19.23 45.79

อพท.รวม 12.97 92.62 8.42 93.52 6.50 92.86 10.33 86.11 38.22 90.99



3.1.2 บรบทพนทพเศษทง 6 พนทกบเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC)

ขอมลเชงปรมาณขางตนแสดงใหเหนวา ในภาพรวม อพท. มการด าเนนกจกรรมโครงการภายใตเกณฑ๑การทองเทยวโลก GSTC ในแงกระบวนการ (Process-based) อยางสมบรณ๑ อยางไรกตาม เมอมองในระดบพนทพเศษ หรอระดบแหลงทอเทยว/ทรพยากรทองเทยว พบวา แหลงทองเทยวบางแหง/ทรพยากรทองเทยวบางอยาง ยงด าเนนการทความสอดคลองกบเกณฑ๑การทองเทยวอยางยงยนโลกไมมากนก ดวยเหตน เพอความสมบรณ๑ในขอมลของการจดท าชดองค๑ความรการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑ๑ของ GSTC นอกจากคณะนกวจยฯไดท าการเกบขอมลทตยภมการด าเนนกจกรรมโครงการของพนทพเศษทง 6 พนทแลว ยงไดท าการรวบรวมขอมลภาคสนามใน 3 พนทพเศษคอ อพท.1 หรอพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง อพท.5 หรอพนทพเศษเลย และ อพท.6 หรอพนทพเศษเมองเกานาน รวมทงมการจดกจกรรมประชมแลกเปลยนเรยนรกบเจาหนาท อพท.สวนกลาง และ อพท. พนทพเศษทง 6 พนท จากนนน ามาวเคราะห๑และสงเคราะห๑ดวยวธการวจยเชงคณภาพ เอน ามาสรปเรยบเรยงแสดงใหเหนวา การด าเนนการของ อพท. มองค๑ความรของการด าเนนงานทมความสอดคลองกบเกณฑ๑การทองเทยวอยางยงยนโลกอยางไรบาง

ในการเรยบเรยงชดองค๑ความรการตดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑ๑ของ GSTC ของ อพท. ในครงน คณะนกวจยฯ ไดน าเกณฑ๑ 43 ตวชวดมาใชเปนแนวทางในการสงเคราะห๑องค๑ความรทเชอมโยงและเหมาะสมกบบรบทพนทพเศษทเปนแหลงทองเทยว/ทรพยากรการทองเทยวทมความหลากหลายทงดานสงแวดลอม สงคมและวฒนธรรม โดยท าการจดหมวดหมตวชวดการด าเนนงานตามเกณฑ๑ของ GSTC ทง 43 ตวเสยใหมใหมความตอเนองเชอมโยงกนอยางเปนระบบและปรบเปลยนการเรยกชอหมวดตวชวดและกลมตวชวดใหเหมาะสมตามเปาหมายของตวชวดทคณะนกวจยไดท าการวเคราะห๑และการประมวลผลได โดยมกรอบการพจารณาชดองค๑ความรฯ ดงน

หมวด A การบรหารจดการการทองเทยว

1. การจดองค๑กรและการบรหารการทองเทยว

องค๑กรทบรหารจดการการทองเทยว (ชอองค๑กรและโครงสรางขององค๑กร)

แผนงานและยทธศาสตร๑การจดการทองเทยว

ระบบการตรวจสอบการด าเนนงานการจดการทองเทยว

ระบบการจดหาทรพยากรทองเทยว (การด าเนนการเปนไปตามกฎหมายอยางไร) 2. ทรพยากรการทองเทยวและการจดโปรแกรมการทองเทยว

ทรพยากรการทองเทยวทมอยและการเพมขนของทรพยากรทองเทยว

การจดโปรแกรมการทองเทยว 3. การดแลนกทองเทยว


ระบบการจดการนกทองเทยว

ระบบการประเมนและสรางความพงพอใจใหแกนกทองเทยว 4. การจดการประชาสมพนธ๑

การประชาสมพนธ๑

ความถกตองของขอมลทใชในการประชาสมพนธ๑ 5. การจดการความเสยง

ระบบการประเมนและจดการความเสยง

ผลกระทบของภาวะโลกรอนและการจดการ 6. การดแลดานความปอดภย

การดแลดานความปลอดภยตอชวต ทรพย๑สน และสขภาพของนกทองเทยวและประชาชนในพนท

7. มาตรฐานของแหลง/ทรพยากรทองเทยว

การไดรบมาตรฐานของแหลง/ทรพยากรทองเทยว

มาตรฐานและการม/จ านวน - หองน าทบรการนกทองเทยว - ปายบอกเสนทาง - บรการชวยเหลอผพการ เชน หองน าคนพการ ทจอดรถคนพการ และบรการ

รถเขน เปนตน - ทสบบหร - หองละมาด - ขอมลค าอธบายทรพยากรทองเทยวทชดเจนทงภาษาไทยและองกฤษ

หมวด B การใชประโยชนทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรการทองเทยว

1. ระบบการตรวจสอบผลประโยชน๑ทงทางตรงและทางออมดานเศรษฐกจทเกดจากแหลงทองเทยว

ระบบการตรวจสอบผลประโยชน๑ทางเศรษฐกจทสรางขน

การรายงานผลการตรวจสอบตอสาธารณะ 2. การจดสรรผลประโยชน๑ทางเศรษฐกจทเกดจากการทองเทยว

การจางงานในชมชน

การคนในชมชนมสวนรวมในการวางแผนและใชประโยชน๑จากการทองเทยวของคนในชมชน

การประเมนความพงพอใจของคนในชมชนในดานการจดสรรผลประโยชน๑


กลมผไดรบประโยชน๑ทางเศรษฐกจและการกระจายผลประโยชน๑จากการทองเทยว 3. การใชประโยชน๑ทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรการทองเทยว

การสรางความรความเขาใจในบทบาทของการทองเทยวและทรพยากรทองเทยวเพอใหเกดการใชประโยชนจากการทองเทยวใหแกคนในทองถน

การสนบสนนการคาทเปนธรรม 4. การปองกนการใชประโยชน๑ในทางทไมถกตอง

ระบบและมาตรการในทางปฏบตทปองกนธรกจผดกฎหมาย การคาประเวณ หรอการกระท าผดตอเดก เยาวชน ผหญง และชนกลมนอย

หมวด C การดแลรกษาแหลง/ทรพยากรการทองเทยว

1. การปองการแหลง/ทรพยากรการทองเทยว

นโยบายและระบบทจะรกษาสถานททองเทยว ทงเชงธรรมชาต ประวตศาสตร๑ โบราณคด ศาสนา จตวญญาณ และวฒนธรรม รวมถงภมทศน๑ของภมประเทศ วฒนธรรม และพนทปา

2. การจดการนกทองเทยว

ระบบการจดการนกทองเทยวเพอไมใชเกดผลกระทบเชงลบตอแหลง/ทรพยากรทองเทยว

ระเบยบหรอขอก าหนดในการควบคมนกทองเทยว 3. การปกปองมรดกทางวฒนธรรมของแหลง/ทรพยากรการทองเทยว

การปองกนการซอขายหรอจดแสดงวตถทางประวตศาสตร๑และโบราณคดอยางผดกฎหมาย

ระบบการจดการขอมลและการใหขอมลเกยวกบแหลง/ทรพยากรการทองเทยวทถกตอง

ขอก าหนดเกยวกบการปกปองทรพย๑สนทางปญญาของบคคลและทองถนทงในรปธรรมและนามธรรม

หมวด D การดแลและอนรกษสงแวดลอมในแหลงทองเทยว

1. การดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรการทองเทยว

ระบบการวเคราะห๑ความเสยงในเรองสงแวดลอมและการจดการ

การดแลสภาพแวดลอมในประเดนตอไปน - การดแลเรองการปลอยก๏าซเรองกระจก - การจดการน าเสย


- การก าจดขยะและสงปฏกล - การจดการเรองมลภาวะทางแสงและเสยง - การจดการมลภาวะทางอากาศ - การจดการการจราจร

2. การจดการน าและพลงงานในแหลง/ทรพยากรการทองเทยว

การบรหารจดการและการอนรกษ๑พลงงาน

การบรหารจดการทรพยากรน า

การปองกนการขาดแคลนน า

การควบคมและดแลคณภาพน า 3. การดแลสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม

ระบบในการตรวจสอบดแลผลกระทบทเกดจากการทองเทยวตอสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม และปกปองแหลงทอยอาศยของสงมชวตทใกลสญพนธ๑

ระบบการการปองการพชพนธ๑และสตว๑ปา

การหามการเลยง จบ จดแสดง และซอขายพชพนธ๑และสตว๑ปา

จากหวขอและหวขอรองทก าหนดมาขางตนน คณะนกวจยไดประมวลองค๑ความรการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑ๑ GSTC จากกจกรรมท อพท. ไดด าเนนการในพนทพเศษทง 6 พนท ซงสามารถแบงออกเปน 3 กลมตามลกษณะพนททางภมศาสตร๑ สงคมและวฒนธรรมของแหลงทองเทยว/ทรพยากรทองเทยว ดงน

1) กลมแหลงทองเทยว/ทรพยากรทองเทยวเชงประวตศาสตร วฒนธรรม และวถชวต

กลมแหลงทองเทยว/ทรพยากรการทองเทยวประเภทนประกอบไปดวยพนท พเศษอทยานประวตศาสตร๑สโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร (อพท.4) พนทพเศษเมองเกานาน (อพท.6) และพนทพเศษเมองโยราณอทอง ทง 3 พนทพเศษนมความโดดเดนดานประวตศาสตร๑ในแตละยคสมย นบจากยคทวารวดในพนทพเศษ อพท.7 ยคอาณาจกรสโขทยในพนท อพท.4 และยคอาณาจกรลานนาตะวนออกในพนท อพท.6 และดวยการทแตละพนทไดสงสมประวตศาสตร๑มาอยางยาวนาน จงท าใหมความรมรวยทางวฒนธรรมและวถชวตทถกถายทอดและสบสานมาจนถงปจจบน เชน วดวาอาราม การแสดงฟอนแงนและกลองปจาซงเปนศลปวฒนธรรมลานนา อทยานประวตศาสตร๑ ประเพณเผาเทยนเลนไฟ (ลอยกระทง) ของชาวเมองเกาสโขทย และแหลงโบราณคดและความหลากหลายทางชาตพนธ๑ เชน ชาวไทยจน ชาวไทยเวยง ชาวไทยทรงด า และลาวครง ของพนทเมองโบราณอทอง


2) กลมแหลงทองเทยว/ทรพยากรทองเทยวเชงนเวศธรรมชาตปาเขา

พนทพเศษเลย (อพท.5) มการทองเทยวลกษณะเชงนเวศ กลาวคอ ผสมผสานการทองเทยวทางธรรมชาตกบวถชวตชมชน อาทเชน พนททองเทยวกกสะทอน ปลาบา ภปาเปาะ และภกระดง ซงมสถานททองเทยวทงประเภทธรรมชาตปาเขา มเสนทางศกษาธรรมชาตชมววทวทศน๑ทสวยงาม ในขณะทชาวบานมการรวมกลมในกจกรรมทเกยวของกบการทองเทยว และสงเสรมงานประเพณส าคญทนาสนใจ ไดแก งานประเพณผาลาดลอยเคราะห๑ งานปใหมมง งานขาวไร งานสขวญขาว และงานบญขาวเปลอก เปนตน

3) กลมแหลงทองเทยว/ทรพยากรทองเทยวเชงธรรมชาตชายฝงทะเล

พนทพเศษเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) กบพนทพเศษพทยาและพนทเชอมโยง (อพท.3) มลกษณะแหลงทองเทยว/ทรพยากรการทองเทยวรวมกนในประเภทธรรมชาตชายฝงทะเล โดยทง 2 พนทมชายหาดทงดงาม ธรรมชาตทางทะเลอนสมบรณ๑ เชน ปาชายเลน และปาเขาบรเวณชายฝง ตลอดจนมชมชนทงบรเวณเกาะและชายฝงบางชมชนทสะทอนวถชวตทองถนทเปนชนชาวเล เชน ชมชนชาวมสลม ชาวพทธ และชาวจน บานน าเชยว ชมชนปาชายเลนบานสลกคอก (อพท.1) หรอชมชนชาวจนบานชากแงว (อพท.3) เปนตน

การจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑ๑ของ GSTC ของทง 3 กลมพนทพเศษ มบทเรยนหรอองค๑ความรทสามารถน ามาใชในการพฒนาการทองเทยวเพอใหเกดความยงยนอยางหลากหลายและควรคาแกการศกษาเพอน าไปใชประโยชน๑รวมกนหรอแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน ตลอดจนเผยแพรไปสการพฒนาการทองเทยวในแหลงทองเทยวอนๆ ตอไป รายละเอยดขององค๑ความรในแตละกลมพนทพเศษมดงหวขอตอไปน


3.2 การจดการการทองเทยวเชงประวตศาสตร วฒนธรรม และวถชวต

3.2.1 การบรหารจดการการทองเทยว

3.2.1.1 การจดองคกรและการบรหารการทองเทยว

ส านกงานพนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร (อพท.4) ส านกงานพนทพเศษเมองเกานาน (อพท.6) และส านกงานพนทพเศษเมองโบราณอทอง (อพท.7) มการจดการองค๑กรและการบรหารการทองเทยวภายใต “แผนแมบท” ทจดท าขนเพอใชเปนแนวทางในการด าเนนงานขององค๑กร โดยมการก าหนดวสยทศน๑และยทธศาสตร๑การท างาน การจดโครงสรางองค๑กรการท างาน และรายการกจกรรมหรอโครงการทจะด าเนนการ พรอมดวยวธการด าเนนงานเพอบรรลเปาหมายคอ การทองเทยวอยางยงยนในพนททองเทยวแตละแหง เชนเดยวกบในระดบชมชนทอยในแหลงทองเทยวในพนทพเศษบางแหงไดมการจดการองค๑กรและการบรหารการทองเทยวเปนของตนเองเชนกน

ส าหรบ อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร มการจดแผนงานและยทธศาสตร๑เพอสรางการรบรดานการทองเทยวของของพนทภายใตวสยทศน๑ “เมองมรดกโลก แหลงเรยนรความเปนไทย: Thai Root Thai Legend” ซงในแตละพนทยอยจะมค านยามเฉพาะพนท โดยอทยานประวตศาสตร๑สโขทยคอ “เมองโบราณสถานทแสดงภาพของเมองหลวงสมยสโขทยอยางสมบรณ” อทยานประวตศาสตร๑ศรสชนาลยคอ “เมองโบราณทแวดลอมดวยสภาพแวดลอมแบบชนบท และชมชนเกษตรกรรม” และอทยานประวตศาสตร๑ก าแพงเพชรคอ “เมองโบราณทมการพฒนารวมกบชมชนมาอยางตอเนอง” อยางไรกตามทง 3 พนทยอยจะด าเนนการภายใตยทธศาสตร๑เดยวกนคอ

ยทธศาสตรท 1 อนรกษคณคาของอทยานประวตศาสตรและแหลงมรดกโลก กลยทธ๑ท 1.1 อนรกษ๑ บรณะ แหลงโบราณสถาน แหลงโบราณคดและแหลงทมคณคาทาง

ประวตศาสตร๑ และรกษาคณคาแหงความเปนมรดกโลก กลยทธ๑ท 1.2 ขยายฐานองค๑ความรดานโบราณคดและประวตศาสตร๑ของชาตและแหลงมรดกโลก กลยทธ๑ท 1.3 พฒนาอทยานประวตศาสตร๑ใหเปนแหลงทองเทยวเพอการเรยนรอยางยงยน กลยทธ๑ท 1.4 เพมประสทธภาพการบรหารจดการพนทอทยานประวตศาสตร๑และการจดการตาม

อนสญญาฯ คมครองแหลงมรดกโลก


ยทธศาสตรท 2 พฒนาและอนรกษเพอสรางสรรคคณคาแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน กลยทธ๑ท 2.1 พฒนาแหลงและกจกรรมการทองเทยวสการทองเทยวเชงสรางสรรค๑ กลยทธ๑ท 2.2 พฒนาตอยอดคณคาและสรางมลคาเพมในการทองเทยวตามแนวทางเศรษฐกจ

สรางสรรค๑ กลยทธ๑ท 2.3 สรางเรองราวเชอมโยงพฒนาโครงขายเสนทางเพอเพมคณคาในการทองเทยว กลยทธ๑ท 2.4 ยกระดบคณภาพและมาตรฐานของการทองเทยว กลยทธ๑ท 2.5 บรหารการพฒนาเมองควบคกบการจดการการทองเทยวเมองมรดกโลกอยางยงยน

ยทธศาสตรท 3 พฒนาโครงสรางพนฐานและสงอ านวยความสะดวกเพอการทองเทยว กลยทธ๑ท 3.1 พฒนาการเดนทางเชอมโยงเพอการทองเทยว กลยทธ๑ท 3.2 พฒนาสงอ านวยความสะดวกในแหลงทองเทยว

ยทธศาสตรท 4 พฒนาขดความสามารถในการแขงขนและสงเสรมการลงทนดานการตลาดการทองเทยว กลยทธ๑ท 4.1 พฒนาการประชาสมพนธ๑และท าการตลาดเชงรก กลยทธ๑ท 4.2 สรางความเชอมนและสงเสรมภาพลกษณ๑ทดส าหรบการทองเทยว กลยทธ๑ท 4.3 สงเสรมการลงทนดานการทองเทยว กลยทธ๑ท 4.4 พฒนาขดความสามารถในการแขงขนดานการบรหารจดการและพฒนาการทองเทยว

เมองมรดกโลกระดบนานาชาต ยทธศาสตรท 5 พฒนาองคความร สรางเครอขายและสงเสรมกลไกการมสวนรวมของทกภาคสวน ในการ

บรหารจดการการทองเทยว กลยทธ๑ท 5.1 พฒนาสบสานองค๑ความรและวฒนธรรมทองถนเพอการทองเทยวอยาง กลยทธ๑ท 5.2 พฒนาเครอขายและกลไกการมสวนในการบรหารจดการการทองเทยวเมองมรดกโลก กลยทธ๑ท 5.3 เสรมสรางสมรรถนะ (Capacity Building) ในการบรหารจดการการทองเทยว

สวนส านกงานพนทพเศษเมองเกานานหรอ อพท.6 ไดมการจดท า “แผนปฏบตการตามแผนแมบทการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนเมองเกานาน ระยะ 5 ป พ.ศ.2556-2560)” เพอเปนแนวทางในการจดกจกรรม/โครงการตางๆ ในแหลงทองเทยวเมองเกานาน โดยแผนแมบทฯ น ด าเนนการภายใตวสยทศน๑

“วสยทศน ‘นาน เมองเกาทมชวต: Living Old City’ โดยมเปาหมายเพอฟนฟ อนรกษ และพฒนาแหลงทองเทยว และปรบปรงการจดการบรการใหมคณภาพมาตรฐานระดบสากล เพอการทองเทยวอยางยงยน พรอมทงเพมรายไดการทองเทยวใหแกเมองเกานาน”

และตามยทธศาสตร๑ทง 5 ประการ ยทธศาสตร๑ท 1 ฟนฟ อนรกษ๑ และพฒนาทรพยากรทองเทยวทางศลปวฒนธรรมและวถชวตชมชน ใหม

คณภาพมาตรฐานและมความยงยน ยทธศาสตร๑ท 2 สงเสรมการเปนศนย๑แหงการเรยนรศลปวฒนธรรมลานนาตะวนออก


ยทธศาสตร๑ท 3 เสรมสรางและพฒนาสงอ านวยความสะดวก การบรการ และความปลอดภยใหแกนกทองเทยวอยางมคณภาพมาตรฐานระดบสากลและครบวงจร

ยทธศาสตร๑ท 4 สงเสรมการมสวนรวมของทกภาคทเกยวของการบรหารการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน เพอเพมรายไดและพฒนาคณภาพชวตความเปนอยของประชาชนและชมชนทองถน

ยทธศาสตร๑ท 5 สรางสรรค๑มลคาของการทองเทยวอยางยงยนใหสงขน เพอเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนในตลาดการทองเทยวทงในประเทศและตางประเทศ

นอกจากน อพท.6 เมองเกานาน ยงมการจดการโครงสรางขององค๑กรเพอเอออ านวยตอการจดการการทองเทยวอยางยงยน โดยมโครงสรางดงน

ทมา: แผนปฏบตการตามแผนแมบทการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนเมองเกานาน ระยะ 5 ป พ.ศ.2556-2560

รปท 3.2.1 แผนภาพโครงสรางและกรอบอตราก าลงส านกงานพนทพเศษเมองเกานาน (อพท.6) จากโครงสรางองค๑กรของ อพท.6 แสดงใหเหนวา นอกจากจะมฝายอ านวยการซงประกอบไปดวยงาน

การเงนและงบประมาณ งานบญช งานธรการและพสด งานกฎหมาย งานเทคโนโลยสารสนเทศ ยงมฝายบรหารแผนและประสานงาน โดยมการท างานครอบคลมทงการจดท าแผนและตดตามผลการด าเนนงาน มการประสานการพฒนา งานสงเสรมการทองเทยวอยางยงยน และงานมวลชนสมพนธ๑ เพอใหการบรหาร

ส านกงานพนทพเศษ

ฝายอ านวยการ

• งานการเงนและงบประมาณ

• งานบญช

• งานธรการและพสด

• งานกฎหมาย

• งานเทคโนโลยสารสนเทศ

คณะทปรกษา

ผจดการพนทพเศษ

รองผจดการพนทพเศษ

ฝายบรหารแผน ประสานงาน

• งานจดท าแผนและตดตามผลการด าเนนงาน

• งานมวลชนสมพนธ

• งานประสานการพฒนา

• งานสงเสรมการทองเทยวอยางยงยน


จดการทองเทยวอยางยงยนอยางมประสทธภาพ โดยฝายบรหารแผนและประสานงานไดมการจดท าแผนงานและโครงการตางๆ 73 รายการ ภายใตขอบเขต 6 แผนงานคอ

1) แผนงานการพฒนาทรพยากรทองเทยว (การกอสรางโครงสรางพนฐาน สงอ านวยความสะดวกและบรการสาธารณะเพอการทองเทยว และการปรบปรงภมทศน๑สงแวดลอมบรเวณแหลงทองเทยว) เชน โครงการปรบปรงสภาพภมทศน๑ ถนนผากอง โครงการปรบปรงภมทศน๑คเมองและก าแพงเมองเกา และโครงการปรบปรงภมทศน๑วดภมนทร๑ เปนตน

2) แผนงานการพฒนาสงแวดลอมเพอการทองเทยว (การจดการสงแวดลอม น าเสย มลพษ และลดปรมาณคาร๑บอนไดออกไซด๑) ดงเชน โครงการปรบปรงระบบรวบรวมและบ าบดน าเสยรวมพนทพเศษเมองเกานาน โครงการสงเสรมการน าพาหนะทไมกอใหเกดมลพษสงแวดลอมมาใหบรการนกทองเทยว เปนตน

3) แผนงานการพฒนาธรกจทองเทยว (การพฒนาธรกจ กจกรรมการทองเทยว สนคา และการบรการทองเทยว) เชน โครงการอนรกษ๑และพฒนามรดกทางวฒนธรรมชมชนเพอการทองเทยวอยางยงยนต าบลบอสวก โครงการปรบปรงแหลงจ าหนายสนคาและผลตภณฑ๑ชมชนเชยงแขง และโครงการพฒนาบคลากรในทองถนเมองนานเพอรองรบการทองเทยวเชงอนรกษ๑ศลปวฒนธรรมเมองนานอยางยงยน

4) แผนงานการพฒนาตลาดทองเทยว (การประชาสมพนธ๑ การเผยแพร และระบบสารสนเทศเพอการทองเทยว ปายสอความหมาย จดท าเอกสารคมอการทองเทยว) อาทเชน โครงการจดท าภาพลกษณ๑ (Brand) การทองเทยว โครงการสงเสรมการขายการทองเทยว consumer fair

5) แผนงานการพฒนาการมสวนรวมทางการทองเทยวของชมชนทองถน (การจดกจกรรมศลปวฒนธรรมประเพณ และภมปญญาทองถนของชมชนทองถน) เชน โครงการฝกอบรมและน ารองการจดการทองเทยวแบบสมผสวฒนธรรมเมองนาน โครงการจดตงศนย๑การเรยนรดานศลปวฒนธรรมและเอกลกษณ๑ทองถนเมองนาน และโครงการจดตงวสาหกจชมชนเพอการทองเทยว เปนตน

6) แผนงานการพฒนาจตส านกทางการทองเทยว (การเผยแพรความรเกยวกบศลปวฒนธรรม

ประเพณวถชวตชมชน และภมปญญาทองถน เพอใหประชาชนทองถนและนกทองเทยวตระหนกในคณคา

และเกดจตส านกในการอนรกษ๑ใหคงอยสบไป ดงเชนโครงการบรหารงานอนรกษ๑และพฒนาเมองเกานานแบบ

มสวนรวม โครงการจดตงโรงเรยนสานศลปนาน โครงการสงเสรมองค๑ความรดานการบรหาร (เสวนามรดก

นานสมรดกโลก) เปนตน

นอกจากนในระดบของชมชนในพนททองเทยวเมองเกานาน ยงมองค๑กรชมชนทเกยวของกบการสงเสรมการทองเทยว ไดแก ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน ต าบลบอสวก (มแหลงทองเทยว เชน เตาเผา ผาทอบานซาวหลวง ประเพณเดนขนดอยภสะงด โฮมสเตย๑) ชมรมสงเสรมการทองเทยว ต าบลในเวยง-บานหนองเตา อ าเภอภเพยง (มแหลงทองเทยว เชน เพาะปลกดอกไม ท าเทยนบชาวดพระธาตแชแหง เสนทางจกรยาน เปนตน) และชมชนทเขารวมเปนเครอขายของ อพท.6 เชน ชมชนบานมหาโพธ เปนตน โดยแตละชมชนมการจดโครงสรางองค๑กรการทองเทยวทคลายคลงกนคอ ประธาน 1 คน รองประธาน 2 คน เลขานการ 1 คน เหรญญก 1 คน สวนกรรมการจะมาจากกลมกจกรรมตางๆ เชน กลมจกรยาน กลมทอผา


กลมเครองปนดนเผา กลมน าออย กลมโฮมสเตย๑ และกลมอาหาร (ตวแทนกลมละ 1 คน) ตลอดจนผทมความรจากภายนอกชมชนเปนผใหค าปรกษาเรองการจดการการทองเทยว รวมทงแหลงทองเทยวแตละแหลงยงไดเสนอแผนหรอโครงการเขาบรรจในแผนยทธศาสตร๑ของ อพท. เชน ประธานชมชนบานมหาโพธ ไดเสนอแนวทางการจดการทองเทยว โดยใหชมชนเปนตวตงหรอแกนน าในการประชมเครอขายการทองเทยวโดยม อพท.6 เมองเกานาน รวมรบฟงความคดเหน (เพลนจต, 2559)

ทมา: อพท.6 เมองเกานาน

รปท 3.2.2 นางเพลนจต พวงเจรญ หวหนาชมชนบานมหาโพธ รวมน าเสนอเคลดลบความส าเรจใน การบรหารจดการวดมหาโพธ

ขณะท อพท.7 เมองโบราณอทองมการบรหารการทองเทยวโดยการจดท า “แผนแมบทและแผนปฏบตการพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน โบราณอทอง จงหวดสพรรณบร” มจดมงหมายเพอสรางกระบวนการมสวนรวมในการจดท าแผนแมบทและแผนปฏบตการ ภายใตการเปดรบฟงความคดเหนขอเสนอแนะ อปสรรค ปญหา และความตองการของประชาชนในพนทพเศษ ซง อพท. เปนหนวยงานหลกในการเชอมโยงกบภาค เชน หนวยงานราชการระดบจงหวด อ าเภอ หนวยงานปกครองทองถน (อบต.และอบจ.) และหนวยงานเอกชน อกทงยงมการสนบสนนงบประมาณจากภาครฐและจาก อพท.สวนกลาง โดยมงบประมาณสนบสนนองค๑กรทเปนภาค ทงนเพอพฒนาพนททองเทยวภายใตวสยทศน๑ “รปแบบตนก าเนดอารยธรรมสวรรณภม: Origin of Suvarnabhumi”

โดย อพท.7 ม ยทธศาสตร๑ 6 ประการ ดงน

1) การพฒนาแหลงทองเทยว คอ เกดการอนรกษ๑ ฟนฟ และพฒนาแหลงทองเทยวใหสอดคลองกบบรบททางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ของเมองโบราณอทอง รวมทงใหประชาชนในทองถนเขามามสวนรวมในการอนรกษ๑ ฟนฟ และพฒนาแหลงทองเทยวรวมกน โดยการเสรมสรางกจกรรมใหเกดความตระหนกและจตส านกหวงแหนสงทมคณคาใหคงไวอยางยงยน


2) การพฒนาโครงสรางพนฐาน คอ ปรบปรง พฒนา และจดสรางโครงสรางพนฐานและสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ ใหครบถวนและทวถงมมาตรฐาน เพอรองรบการสรางสรรค๑การทองเทยวและการอยอาศยใหนาเยอนและนาอย โดยมงเนนการปรบองค๑ประกอบทางกายภาพของเมอง ระบบการคมนาคมของเมองและแหลงทองเทยวตาง ๆ เพอรองรบจ านวนนกทองเทยวและผใชงานพนท รวมทงกจกรรมสนบสนนการทองเทยวทจะมจ านวนมากขนในอนาคต โดยค านงถงบรบทและขดความสามารถในการรองรบของพนททมอยเดม

3) การสรางกจกรรมการทองเทยว คอ มงเนนดานการสรางกจกรรมการทองเทยวทหลากหลาย รวมทงสนบสนนเสนทางทองเทยวเชอมตอกบแหลงทองเทยวอนๆทงทางบก ทางน า และทางอากาศ ในจงหวดสพรรณบร รวมถงกลมจงหวดโดยรอบและแหลงทองเทยวอนๆ ในประเทศไทย

4) การพฒนาบรการเพอการทองเทยว คอ มงเนนเพอเพมมาตรฐานโดยรวมดานการบรการการทองเทยว เชน พฒนาบคลากรและประชาชนเพอใหมสวนรวมในการบรการศนย๑ขอมลและประชาสมพนธ๑แหลงทองเทยว รวมถงจดกจกรรมเสรมสรางศกยภาพแกชมชนภายในพนทเมองโบราณอทอง

5) การประชาสมพนธ คอ สงเสรม สนบสนน และสรางสรรค๑ใหเมองโบราณอทองเปนแหลงทองเทยวทางประวตศาสตร๑ทมชอเสยงแหงหนงของประเทศไทย เพอกระตนและยกระดบดานเศรษฐกจใหกบชมชน โดยเนนใหเปนเศรษฐกจสรางสรรค๑ทพฒนาตอยอดจากผลตผลหรอผลตภณฑ๑ของทองถน นอกจากนยงสงเสรมการลงทนจากภาคธรกจโดยเฉพาะธรกจทองเทยวและธรกจทเกยวเนองกนอยางครบวงจรเพอสรางความสะดวกสบายใหกบนกทองเทยว รวมทงยงตองอาศยแผนการประชาสมพนธ๑เพอเปนแรงขบเคลอนใหเมองโบราณอทองมชอเสยงเปนทรจกทงในประเทศและตางประเทศ

6) การบรหารจดการ คอ มงเนนการบรหารจดการ ดแล ประสานงาน ประชาสมพนธ๑ กจกรรมทเกยวของกบการทองเทยวรวมทงรวมมอกบหนวยงานตาง ๆ ของทองถน และหนวยงานหรอองค๑กรทเกยวของกบการทองเทยวในการขบเคลอนโครงการและกจกรรมการทองเทยวภายในเมองโบราณอทองใหเกดการพฒนาและขบเคลอนใหเมองโบราณอทองเปนแหลงทองเทยวทางประวตศาสตร๑อยางยงยน

ทงน อพท.4 สโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร และ อพท.7 เมองโบราณอทอง มการจดองค๑กรการทองเทยวตามโครงสรางส านกงานพนทพเศษท อพท.สวนกลาง ไดวางโครงสรางไว ดงแผนผงตอไปน


ทมา: องค๑การบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน, 2559

รปท 3.2.3 โครงสรางส านกงานพนทพเศษอทยานประวตศาสตร๑สโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร และส านกงานพนทพเศษเมองโบราณอทอง

กลาวโดยสรป การจดองค๑กรและการบรหารการทองเทยวของส านกงานพนทพเศษทง 3 พนท มการ

จดโครงสรางองค๑กรการทองเทยวทมรปแบบเดยวกนตามแนวทางท อพท.สวนกลางก าหนดไว อยางไรกตามในระดบชมชนในพนทพเศษ ดงเชนชมชนในเขตเมองเกานานมการจดตงองค๑กรทเรยกวา “ชมรมการทองเทยว” โดยมโครงสรางองค๑กรประกอบดวยคณะกรรมการชมรม ประธานชมรม และทปรกษาชมรม ซงชมชนสวนใหญมการจดรปแบบโครงสรางชมรมการทองเทยวในลกษณะดงกลาว

ส าหรบการบรหารการทองเทยวนน พนทพเศษทง 3 พนทมการด าเนนงานภายใตยทธศาสตร๑ของแตละพนทแตกตางกนไป (ตารางท 3.2.1) ซงมขอสงเกตวา แมพนทพเศษทง 3 พนทจะมรายละเอยดของยทธศาสตร๑ทแตกตางกนไป แตกมจดรวม 3 ประการดวยกนคอ การพฒนาแหลงทองเทยวในรปแบบการพฒนาโครงสรางพนฐาน สงอ านวยความสะดวกหรอบรณะปรบปรง ประการตอมาคอการสรางการมสวนรวมของภาคดงเชน ชมชน ภาคเอกชนและภาครฐ และประการสดทายการพฒนาขดความสามารถของแหลงทองเทยว ทงนการด าเนนงานตามยทธศาสตร๑ดงกลาว ดวยความมงหมายไปสวสยทศน๑ของแตละพนท ดงน อพท.4 อทยานประวตศาสตร๑สโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร “เมองมรดกโลก แหลงเรยนรความเปนไทย: Thai Root Thai Legend” อพท.6 เมองเกานาน “นาน เมองเกามชวต: Living Old City” และ อพท.7 เมองโบราณอทอง “รปแบบตนก าเนดอารยธรรมสวรรณภม: Origin of Suvarnabhumi” ทงนแมการจดท ายทธศาสตร๑ของ อพท. แตละพนทจะด าเนนการภายใตกรอบการด าเนนงานจาก อพท.สวนกลาง ทวาในระดบแหลงทองเทยวหรอชมชนแหลงทองเทยวสามารถเสนอโครงการหรอกจกรรมการทองเทยวตอ อพท. ได โดย อพท. จะมการการประชาสมพนธ๑และรบฟงความคดเหนจากผทเกยวของ เชน การท าประชาคมใหชมชนเสนอโครงการตอ อพท. เชน โครงการจดงานของดบอสวก เกดขนจากคนในชมชนบอสวกไดท าประชาคมเสนอโครงการตอ อพท.6 เปนตน

อพท.

ส านกงานพนทพเศษ

ฝายอ านวยการ ฝายบรหารแผน ฝายสงเสรมการ

ทองเทยวอยางยงยน


ตารางท 3.2.1 เปรยบเทยบยทธศาสตร๑ทง 3 พนทพเศษ (อพท.4 อทยานประวตศาสตร๑สโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร อพท.6 เมองเกานาน และอพท.7 เมองโบราณอทอง)

อพท. ยทธศาสตรท 1 ยทธศาสตรท 2 ยทธศาสตรท 3 ยทธศาสตรท 4 ยทธศาสตรท 5 ยทธศาสตรท 6

สวน กลาง

การประสานการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน


การประสานการพ ฒ น า พ น ทพ เ ศษ เพ อก า รทองเทยวอยางยงยน

ก า ร เ พ ม ข ดความสามารถในการแข งข นด า นการทองเท ยวในพนทพเศษ

การสรางเครอขายการพฒนาทกภาคสวน

การใหบรการดานองค๑ ค วามร เพ อพ ฒ น า แ ห ล งท อ ง เท ย วอย า งยงยน

อพท.4 อนรกษ๑คณคาของอทยานประวตศาสตร๑และแหลงมรดกโลก

พฒนาและอนรกษ๑เ พ อ ส ร า ง ส ร ร ค๑ค ณ ค า แ ห ล งท อ ง เ ท ย ว ท า งวฒนธ รรมอย า งยงยน

พฒนาโครงสรางพนฐานและส งอ า น ว ย ค ว า มสะดวกเพอการทองเทยว

พ ฒ น า ข ดความสามารถในกา รแข ง ข นและสงเสรมการลงทนดานการตลาดการทองเทยว

พฒนาองค๑ความร สรางเครอขายและสงเสรมกลไกการมส ว น ร ว ม ข อ งท กภาคส วน ในกา รบรหารจดการการทองเทยว

-

อพท.6 ฟนฟ อนรกษ๑ และพฒนาทรพยากรท อ ง เ ท ย ว ท า งศลปวฒนธรรมและวถชวตชมชน ใหมคณภาพมาตรฐานและมความยงยน

ส ง เสร มการเป นศนย๑แหงการเรยนรศ ล ป ว ฒ น ธ ร ร มลานนาตะวนออก

เสรมสรางและพฒนาสงอ านวยค ว า ม ส ะ ด ว ก การบรการ และความปลอดภยใ ห แ กน ก ท อ ง เ ท ย วอยางม คณภาพมาตรฐานระดบสากลและครบวงจร

สงเสรมการมสวนรวมของทกภาคทเ ก ย ว ข อ ง ก า รบ ร ห า ร ก า รพ ฒ น า ก า รท อ ง เ ท ย ว อ ย า งย ง ย น เ พ อ เ พ มรายไดและพฒนาคณภาพชวตความเ ป น อ ย ข อ งป ร ะ ช า ช น แ ล ะชมชนทองถน

สร า งสรรค๑ ม ล ค าของการทองเทยวอยางยงยนใหสงขน เพอเสรมสราง ขดความสามารถ ในการแขงขนในตลาดการทองเทยวทงในป ร ะ เ ท ศ แ ล ะตางประเทศ

-

อพท.7 การพฒนาแหล งทองเทยว

ก า ร พ ฒ น าโครงสรางพนฐาน

ก า ร ส ร า งก จ ก ร ร ม ก า รทองเทยว

การพฒนาบรการเพอการทองเทยว

การประชาสมพนธ๑ การบรหารจดการ

ทมา: จากการสงเคราะห๑เปรยบเทยบโดยคณะนกวจย

3.2.1.2 ทรพยากรทองเทยวและการจดโปรแกรมการทองเทยว

อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร มการจดท า “ชดความรทองเทยวโดยชมชน” แสดงรายการสงทองเทยวทนาสนใจพนทชมชนเมองเกาสโขทย ชมชนนครชม และชมชนบานคกพฒนา เชน โบราณสถานในเมองเกาสโขทย เรยนรเรองก าเนดอกษร การท าเครองปนดนเผาโบราณ หรอการเทยวชมตลาดยอนยคนครชม ก าแพงเพชร เปนตน

อพท.6 เมองเกานาน มการจดท ารายการสถานททองเทยวทนาสนใจ โดยการท า “ชดความรเทยวชมชนคนของด” ในพนทเมองเกาในเวยงทมความโดดเดนในเรองโบราณสถาน วดวาอาราม และความวจตร


งดงามทางศลปวฒนธรรม เชน พระพทธรปและจตรกรรมฝาผนงวดภมนทร๑ พระพทธรปและเจดย๑วดชางค า พระธาตและปนปนเชงพทธศลปวดพระธาตแชแหง หรอในพนทบอสวกและพนทใกลเคยงทมแหลงทองเทยวทนาสนใจ เชน เตาเผาโบราณบอสวก ผาทอมอบานซาวหลวง รวมถงหมบานวถเศรษฐกจพอเพยงบานเชยงยนแหงต าบลบอสวก เปนตน นอกจากนยงไดจดท าเอกสารขอมลเทยววดในพนทพเศษเมองเกานาน ซงแสดงขอมล ทตง และรปภาพของวดในพนทเมองเกานาน เพอเผยแพรแกนกทองเทยว

ทมา: องค๑การบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องค๑การมหาชน)

รปท 3.2.4 ชดความรเทยวชมชนคนของด “นาน ในเวยง”


ทมา: องค๑การบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องค๑การมหาชน)

รปท 3.2.5 เอกสาร “ขอมลเทยววดในพนทพเศษเมองเกานาน”

ส าหรบการจดโปรแกรมการทองเทยว ชมชนพนทเมองเกานานจะมการจดโปรแกรมการทองเทยว ยกตวอยางเชน ในชมชนบอสวกจะโปรแกรมทองเทยวแบบ 1 วน ทองเทยว 2 วน และทองเทยว 3 วน รวมถงโปรแกรมการทองเทยวในระยะยาว โดยจะมการพาไปชมวธการท าผาทอ ชมเตาเผาโบราณ เทยวชมภสะงด เปนตน

3.2.1.3 การดแลนกทองเทยว

อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร มระบบการประเมนความพงพอใจของนกทองเทยว โดยการส ารวจ เกบขอมล และวเคราะห๑ผลการประเมนความพงพอใจผรบบรการการทองเทยว เพอน ามาการพฒนาการด าเนนงานและสรางความพงพอใจแกนกทองเทยว เชนเดยวกนกบการด าเนนการส ารวจพนทเพอรวมรวมขอมลความคดเหนของผประกอบการและนกทองเทยวในตลาดยอนยคนครชม โดยวธการส ารวจดวยแบบสอบถาม เพอน ามาพฒนาแหลงทองเทยวตอไป

ส าหรบการดแลนกทองเทยวในพนท อพท.6 เมองเกานาน มระบบจดการนกทองเทยว ดงตวอยางแหลงทองเทยว “โฮงเจาฟองค า” ทเปนทงพพธภณฑ๑บานโบราณของเจาเมองนานและศนย๑เรยนรเรองหตถกรรมศลปะลานนาตะวนออก มการจ ากดจ านวนนกทองเทยวทจะเขามาเยยมชมไมเกน 20 ทานตอรอบ


การเยยมชม และมขอหามตางๆ อาท หามใสรองเทาขนเรอน หามน าอาหารเขามารบประทาน เพอเปนการปองกนการเกดความเสยหายตอบานไมทมอายมากกวา 100 ป เปนตน

ทมา: จากการส ารวจ

รปท 3.2.6 โฮงเจาฟองค า

ในขณะทกลมวสาหกจชมชนสามลอเมองเกานาน ไดมการก าหนดหรอจดตงจดบรการสามลอถบแกนกทองเทยว มการตดตอประสานงานกบโรงแรมจงหวดนาน มการใหบรการเชอมโยงกบกลมผประกอบการสามลอ เพออ านวยความสะดวกแกนกทองเทยว นอกจากนยงมการใหขอมลการทองเทยวเสนทางจกรยาน พรอมแผนทเสนทางจกรยานและกจกรรมตางๆ ทเกยวเนอง เชนเดยวกบชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนบานบอสวก มลานวฒนธรรมบานบอสวก เปนจดรบนกทองเทยว หรอชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนพนทเมองเกานาน จะมทท าการชมรมสงเสรมการทอเทยวชมรม ต าบลในเวยง-บานหนองเตา บานแมต า เปนจดรบนกทองเทยว

ขณะทการดแลนกทองเทยวอกประการของ อพท.6 เมองเกานาน มการส ารวจความพงพอใจนกทองเทยวหรอผรวมงานการทองเทยวอยเสมอ อาทเชน มการส ารวจความพงพอใจผเขารวมงานกจกรรม “ควฮอมของดชมชนในเวยง” โดยส ารวจ 3 ครง ครงละ 100 ชด (และไดท าการส ารวจเชนเดยวกนนในงาน “ควฮอมของด” ในชมชนอน เชน ชมชนบอสวก ชมชนมวงตด) มการสอบถามความคดเหนของผมารวมงานทมตอการจดงาน “เทศกาลศลปะ นาน ครงท 2 ภายใตแนวคดรกษปานาน” การส ารวจความคดเหนของนกทองเทยวทวไปทเขารวมแคมเปญฯ ใน “โครงการการทองเทยวแบบคารบอนตา กรณศกษาแคมเปญแอวมวนใจไมเอาถาน” หรอมการประเมนความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอความพงพอใจของการทองเทยวเชงสรางสรรค๑ แลวน าขอมลทไดยอนกลบไปทบทวนวามจดแขงและขอจ ากดอยางไรใน “โครงการตนแบบการ


ทองเทยวเชงสรางสรรค” เปนตน นอกจากนยงมการสรางศนย๑บรการนกทองเทยวเพอดแลและบรการนกทองเทยวดวย

3.2.1.4 การจดการประชาสมพนธ

ในการประชาสมพนธ๑แหลงทองเทยวพนทพเศษทง 3 พนท ไดด าเนนการภายใต “โครงการตนแบบการทองเทยวเชงสรางสรรค” ทมงานแถลงขาวประชาสมพนธ๑กจกรรมการทองเทยวเชงสรางสรรค๑เพอเปดตวโครงการทองเทยงเชงสรางสรรค๑: หวใจส าคญสการทองเทยวอยางยงยน เมอวนท 25 ม.ย. 2558 ณ Marriott Executive Apartments Sukumvit Park และยงมการจดตงเวบไซต๑ Creative Tourism Thailand (http://cctthailand.net/) นอกจากน พนทเมองเกานานยงมการประชาสมพนธ๑โดยใชสอความหมาย เชน Passport ไวนล ปายใหขอมลบนโต๏ะอาหาร แผนผบความร เปนตน ใน “โครงการการทองเทยวแบบคารบอนตา กรณศกษาแคมเปญแอวมวนใจไมเอาถาน” และมการประชาสมพนธ๑ผานสอVTR, สอสงพมพ๑ (โปสเตอร๑, แผนพบ, สจบตร, ปาย ฯลฯ), หนงสอและประมวลภาพผลงาน รวมทงมการจดแถลงขาวงาน/โครงการตางๆเชน “นาน...เมองเกาทมชวต” เทศกาลศลปะ นาน ครงท 2 ภายใตแนวคด "รกษ๑ปานาน" ใน “โครงการเทศกาลศลปะ นาน ครงท 2 ภายใตแนวคดรกษปานาน”

อกทงยงไดมการจดงานทองเทยวชมชนไปกบคน อพท. (ป 2557) โดยรวมกบสมาคมไทยทองเทยวเชงอนรกษ๑และผจญภย (สทอ.) เพอชอตลกษณ๑ น าเสนอของด เดน ดง ของชมชนตนแบบ เสนห๑แหงวถการทองเทยวชมชน เพอแสดงถงแนวคด และเผยแพรชมชนทองเทยวตนแบบในพนทพเศษ ครอบคลมทง อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร อพท.6 เมองเกานาน และอพท.7 เมองโบราณอทอง ใหเปนทรจก อกทงเปนการแลกเปลยนเรยนร สมผสวถชวตการทองเทยวแบบชมชน ทนบเปนเสนห๑ของการทองเทยวอยางยงยน

ทมา: องค๑การบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน, 2559

รปท 3.2.7 งานแถลงขาว “นาน...เมองเกาทมชวต”และงานทองเทยวชมชนไปกบคน อพท.

http://cctthailand.net/


3.2.1.5 การจดการความเสยง

การจดการความเสยงตอสภาพแวดลอมของ อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร มการจดการความเสยงตอสภาพแวดลอมพนททองเทยวโดยมการก าหนดกลไกตางๆ หลายรปแบบ โดยเฉพาะการใชกลไกตลาดเปนตวขบเคลอน คอการซอขายคาร๑บอนและกลไกการพฒนาทสะอาด (CDM) และการปฏบตตามแนวทางของสหประชาชาตทไดจดตงอนสญญาวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในป พ.ศ.2545 เพอผลกดนใหประเทศในภาครวมกนบรรเทาปญหาดงกลาวดวยการลดก๏าซเรอนกระจก

ส าหรบอพท.6 เมองเกานานนนไดมการปองกนปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตทเปนผลมาจากการทองเทยว แมวาทผานมากลมนกทองเทยวทเดนทางเขามาคอนขางเปนกลมนกทองเทยวทมคณภาพ ซงยงไมกอใหเกดปญหาแตอยางใด แตอยางไรกตามหนวยงานตางๆ ในพนทไดหารอถงศกยภาพการรองรบนกทองเทยวโดยเหนวาไมควรเกน 3 แสนคนตอป โดยมแนวทางจะจ ากดโควตานกทองเทยวเพอใหปองกนปญหาความเสอมโทรมทมผลตอทรพยากรธรรมชาต เนองจากขยายตวรวดเรวเกนไป รวมทงไดมการจดท า “โครงการการทองเทยวแบบคารบอนตา กรณศกษาแคมเปญแอวมวนใจไมเอาถาน” อนเปนกจกรรมตองการปลกฝงจตส านกใหแกนกทองเทยวและประชาชนเมองนานใหรบรและตระหนกถงลดภาวะโลกรอนผานกจกรรมการทองเทยวแบบคาร๑บอนต า (Low Carbon Tourism) และสถานประกอบการทเปนเครอขายของ อพท. มการรบรและเขาใจเกยวกบการทองเทยวแบบคาร๑บอนต ามากยงขน และน าแนวทางไปพฒนาปรบปรงการใหบรการแบบคาร๑บอนต าแกนกทองเทยวตอไป

3.2.1.6 การดแลดานความปลอดภย

ส าหรบการดแลดานความปลอดภยแกนกทองเทยว อพท.6 เมองเกานาน มการจดฝายพยาบาลและรกษาความสงบเรยบรอยภายในบรเวณทมการจดกจกรรมเพอดแลความปลอดภยตอชว ต ทรพย๑สน และสขภาพของผเขารวมงานใน “โครงการจดประเพณแปดเปงนมสการพระธาตเขานอย” สวนในระดบชมชนนน ชมชนตางๆ จะชวยกนสอดสองดความปลอดภย แตไมตลอดเวลา และมการเปดไฟใหสวางในพนทเปลยว หรอประเพณเดนขนดอยภสะงด ทตองตรวจสอบความพรอมดานสขภาพของนกทองเทยวกอนวาพรอมหรอไม

ขณะท อพท.7 เมองโบราณอทอง มการดแลดานความปลอดภยตอชวต ทรพย๑สน และสขภาพเชนกน เนองจากพนทโครงการอยในรศมการใหบรการของสถานดบเพลงและใกลแหลงน าซงมน าตลอดปซงสามารถตรวจสอบดานอคคภยไดสะดวกและรวดเรว และมมาตรฐานความปลอดภยในการใหบรการ เชน การจดมชชพหรอการตรวจตราภายในบรเวณพนทตลอดวน

3.2.1.7 มาตรฐานของแหลง/ทรพยากรทองเทยว

อพท.6 เมองเกานานไดสรางมาตรฐานแหลงทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอมภายใตโครงการ “Low Carbon Tourism การทองเทยวรปแบบใหมทใสใจสงแวดลอม” โดยการใหผประกอบการทพกและ


รานอาหารสเขยวเขารวมแคมเปญ Low Carbon ยกตวอยางแคมเปญ “หลบสบายใจแบบไมเอาถาน” เปนกจกรรมทใหโรงแรมทพกมสวนรวมในการใสใจและเปนมตรกบสงแวดลอม โดยโรงแรมทเขารวมแคมเปญจะมอบสวนลดพเศษในสวนของหองพกรอยละ 10 ถงรอยละ 20 ใหกบนกทองเทยวทมสวนรวมในกจกรรม ซงจะตองพกอยางนอย 2 คนขนไป และทางโรงแรมจะมบรการตางๆ เชน บรการอาหารเชาทองถน (ส าหรบทพกทมอาหารเชา) ไมเปลยนผาปทนอน ปลอกหมอน ผาเชดตว ผาหม ผาเชดเทา ไมบรการสบ แชมพ (ถานกทองเทยวไมรองขอ) งดบรการท าความสะอาดหองน าในทกวนทเขาพก แตจะท าความสะอาดในทก 2 หรอ 3 วน เปนตน

สวน อพท.7 เมองโบราณอทอง มการท าแหลงทองเทยวใหไดมาตรฐาน โดยน าเอาหลกการจดการการทองเทยวอยางยงยนโดย GSTC การทองเทยวเชงนเวศ (Ecotourism) และการทองเทยวเชงอนรกษ๑ (Conservation Tourism) มาใช และจดตงแผนการบรหารจดการสงเสรมและสนบสนนการทองเทยวอยางยงยนเพอใหแหลงทองเทยวไดรบมาตรฐานสากลดานความยงยน

3.2.2 การใชประโยชนทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรทองเทยว

3.2.2.1 ระบบการตรวจสอบผลประโยชนทงทางตรงและทางออมดานเศรษฐกจทเกดจากแหลงทองเทยว

ไมมการดาเนนการทเดนชดในพนทพเศษทงสามพนทซงเกยวของกบระบบการตรวจสอบผลประโยชนทงทางตรงทางออมดานเศรษฐกจทเกดจากแหลงทองเทยว หรอไมแสดงผลการตรวจสอบและรายงานผลตอสาธารณชน

3.2.2.2 การจดสรรผลประโยชนทางเศรษฐกจทเกดจากการทองเทยว

ส าหรบดานการจดสรรผลประโยชน๑ทางเศรษฐกจทเกดจากการทองเทยวสวน อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร มการจดสรรผลประโยชน๑ทางเศรษฐกจทเกดจากการทองเทยวแกชมชน ดงเชนการทองเทยวแบบโฮมสเตย๑บานนาตนจน ทคนในชมชนทกกลมสามารถไดรบผลประโยชน๑จากการทองเทยว เชน เยาวชนไดรบรายไดจากการเปนผน าเทยวและการแสดงดนตรตอนรบนกทองเทยว กลมสตรสามารถขายผลตภณฑ๑ผา และเจาของบานทท าโฮมสเตย๑นอกจากจะไดคาทพกแลวยงแบงรายไดสวนหนงใหกบชมชน

ส าหรบ อพท.6 เมองเกานาน ไดมการสงเสรมใหคนในชมชนมสวนรวมรบผลประโยชน๑ทางเศรษฐกจ อาทเชน การสนบสนนชมชนทองถนในเขตต าบลในเวยง 28 ชมชน และชมชนเครอขายเพอการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนเมองนาน ต าบลดใต บอสวก นาซาว และมวงตดไดมสวนรวมในการน าผลตภณฑ๑ชมชน อาทเชน ผาทอมอ เครองปนดนเผาโบราณ อาหารประจ าทองถน หตถกรรมทเกดจากภมปญญาทองถนมาจดแสดงและจดจ าหนายในงาน "ควฮอมของดชมชนคนในเวยง" รวมถงในแหลงทองเทยวอยางเชน วดในชมชน


มหาโพธ ชมชนพระเกด มการจดกจกรรมใหผสงอายเขามาท างานหตถกรรม เชน การทอผาไทลอ การท าตงคาคง เพอจ าหนายแกนกทองเทยว

นอกจากคนในชมชนทวไปหรอกลมผสงอายแลว ยงมกจกรรมโครงการทสนบสนนคนกลมนอยและคนชายขอบ เชน เยาวชนและเยาวชนผพการใหไดรบผลประโยชน๑ทางเศรษฐกจเชนกน โดยมการจดกจกรรมอบรม "ภตพทกษ๑ปา" รวมกบเยาวชนและเดกพการทางหและสมองจากโรงเรยนนานปญญานกล โดยพาเดกๆออกทศนศกษานอกสถานท เลอกววทวทศน๑ตามใจชอบ จากนนใหเดกๆ เปนผวาดภาพ ระบายส ถายทอดเรองราวความทรงจ าเกยวกบตนไมของพวกเขา จากนนมการจดสรรใหรอยละ 60 ของรายไดจากการขายรปภาพฝมอเดกพการทางหและสมองเปนทนการศกษาของเดกๆ และรอยละ 40 ของรายไดจากการขายรปภาพฝมอเดกพการทางหและสมอง รวมทงรายไดจากการขายงานปนเซรามค "ภตพทกษ๑ตนไม" มอบใหเปนกองทนในการจดงานนานอาร๑ตในปตอไป นอกจากนยงมการประเมนความพงพอใจของคนในชมชนในดานการจดสรรผลประโยชน๑ โดยมการประชมเพอสรางความเขาใจเกยวกบนโยบายหรอแคมเปญฯ กบผประกอบการผานเวทแลกเปลยน การจดประชม ท ากจกรรมกลม กบการประชมเครอขายเพอรายงานผลการด าเนนงาน และรบฟงความคดเหนของผรวมกจกรรมโครงการ สวนในระดบชมชนพนททองเทยวเมองเกานาน คนในชมชนมสวนรวมในการวางแผนการจดการทองเทยวแค เพยงบางสวนทสนใจการจดการการทองเทยวอยางจรงจงผานการเสนอในทประชมเครอขายการทองเทยว สวนผลประโยชน๑ทไดรบ คอ เมอมนกทองเทยวมาเทยวท าใหคนในชมชนสามารถรบมอกบนกทองเทยวไดเปนอยางด และมการกระจายรายไดหรอผลประโยชน๑ทางเศรษฐกจอยางทวถง ดงตวอยางชมชนวดมหาโพธ มกระจายผลประโยชน๑ใหผรวมกจกรรม เชน การท าอาหาร การแสดง มคคเทศก๑ และเกบเงนเขากองกลางเพอชมชน (มยรและเพลนจต, 2559)

ขณะท อพท.7 เมองโบราณอทอง มงเนนใหคนในชมชนมสวนรวมในการวางแผนและใชประโยชน๑จากการทองเทยว โดยไดด าเนนโครงการพฒนาแหลงทองเทยวทเกดจากการมสวนรวมของหลายภาคสวน ไดแก คณะสงฆ๑ หนวยงานภาครฐ ผประกอบการและประชาชน เขามารวมประชมและวางแผนปฏบตงาน

นอกจากนยงมการส ารวจ “สารวจความอยดมสขของประชาชนในพนทพเศษ พ.ศ. 2558 เมองเกาสโขทย และ นครชม” โดยสมภาษณ๑ประชาชน 400 คนเพอสอบถามความเหนเกยวกบขอเสนอแนะทมตอ อพท. ในการพฒนาการทองเทยวดวยกน 6 ดานดงน 1) ดานการมสขภาวะ 2) ดานเศรษฐกจชมชนเขมแขง 3) ดานครอบครวอบอน 4) ดานการบรหารจดการชมชนทด 5) ดานการมสภาพแวดลอมทด 6) ดานการเปนชมชนประชาธปไตยและธรรมาภบาล

3.2.2.3 การใชประโยชนทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรทองเทยว

อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร มการใชประโยชน๑ทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรทองเทยวโดยการมกจกรรมพฒนานกสอความหมาย และกจกรรมทดลองการทองเทยวโดยชมชน สรางความเขาใจในรปแบบการทองเทยวอยางยงยน เชนการเรยนรประวตศาสตร๑อาณาจกรสโขทย และเรยนรภมปญญาการท าเครองสงคโลกและเครองเงนสโขทย เพอทจะถายทอดใหแกนกทองเทยวได มการ


ตอยอดผลตภณฑ๑เดมทมอยใหมมาตรฐานและเพมคณภาพ มคณคาในดานตางๆ และสงเสรมการน าวตถดบทชมชนมอยมาพฒนาเปนผลตภณฑ๑หรอสนคาดานการทองเทยวและเปนของฝาก ของทระลก อกทงยงมการสนบสนนไมท าการแขงขนกนทางการคา โดยเฉพาะในเรองของราคาของสนคาในชมชนซงเปนการเคารพทรพย๑สนทางปญญา และมการกระจายรายไดอยางเปนธรรม เชน กจกรรมโฮมสเตย๑ของชมชนเปรดใน ซงจะมคณะกรรมการในหมบาน เปนผก าหนดและจดสรรใหนกทองเทยวเขาพกกระจายตามบานพกของสมาชกแตละหลงคาเรอน รวมทงก าหนดกจกรรมการทองเทยวใหสอดคลองความสามารถในการรองรบของทรพยากรภายในชมชน อกทงยงมการส ารวจความคดเหนนกทองเทยวจ านวน 150 ราย ทเขามาเทยวชมโรงงานเซรามคในเขตอ าเภอเมองและศรส าโรง สโขทย เพอน าขอมลทไดมาพฒนาการทองเทยวในชมชนตามแนวคดก ารทองเทยวเชงสรางสรรค๑ (Creative tourism)

อพท.6 เมองเกานาน มการสรางความรความเขาใจในบทบาทของการทองเทยวและทรพยากรทองเทยวเพอใหเกดการใชประโยชนจากการทองเทยวใหแกคนในทองถนผานการจดฝกอบรม ดงเชนการจดอบรมโครงการการสรางหลกสตรการเรยนรเพมเตมใหกบเจาของกจกรรมการทองเทยว เพอใหเขาใจถงเนอหาขององค๑ความรหรอทกษะทตนเองมอยและพรอมจะสงตอ/ถายทอดใหกบนกทองเทยว พรอมใหแตละกจกรรมคดคาใชจายเพอเปนตนทนของกจกรรม และจดอบรมโครงการประกวด จตวญญาณของพนท เพอจดหาและคดเลอกโครงการทมศกยภาพจากบคคลจ านวน 5 กลม คอ 1) กลมผน าชมชน 2) กลมผคา ผประกอบการ ผผลตสงคโลก 3) กลมชางปน 4) กลมชางวาด 5) กลมเยาวชน นอกจากนยงมการจดฝกอบรมพฒนาศกยภาพดานการบรหารจดการวสาหกจชมชน กระบวนการผลต การแปรรปการออกแบบผลตภณฑ๑และการจดจ าหนายสนคาของวสาหกจชมชน เชน วสาหกจผปลกออยบานปาคา และการสงเสรมเดกและเยาวชนในจงหวดนาน มความรความเขาใจงานดานวฒนธรรม เผยแพรศลปะการแสดงดนตรพนบาน สามารถรกษาอตลกษณ๑ของตน บนความหลากหลายทางวฒนธรรม สวนในระดบชมชนมการจด Focus Group และประชาคมรวมกบชมชน เพอคนหาความตองการของชมชนทเกยวกบการทองเทยว รวมถงใหความรเกยวกบของดซงเปนสงทชมชนมภายในชมชนอยแลว เพอสงเสรมใหชมชนกลายเปนแหลงเทยวและมรายไดเพมขน อกทงคนในชมชนสามารถฝากขายสนคาทเกยวกบการทองเทยวในจดขายสนคาได และมการกระจายรายไดอยางทวถงกนในกลมขายของทเกยวกบการทองเทยว

ในสวนของ อพท.7 เมองโบราณอทอง มการสรางความรความเขาใจในบทบาทของการทองเทยวและทรพยากรทองเทยวเพอใหเกดการใชประโยชนจากการทองเทยวใหแกคนในทองถน ดงเชนการจดน าเทยวส าหรบกลมนกเรยนสถาบนการศกษา สอมวลชน และผประกอบการน าเทยว การสงเสรมการลงทนทเหมาะสมกบสภาพพนทโบราณเมองอทอง โดยมผประกอบการรวมดวย และมการสงเสรมการเพมมลคาของสนคาจากการพฒนารปแบบของผลตภณฑ๑ใหสวยงามและทนสมย รวมถงการอบรมพฒนาผประกอบการเพอสรางผลตภณฑ๑ของทระลกและวสดอปกรณ๑ หรอการด าเนนโครงการพฒนาแหลงทองเทยวแมน าโบราณจระเขสามพน โดยใชหลกการ Universal Design กอสรางและพฒนาแหลงทองเทยวทางน า และจดกลมอาคารใหกบถนนสายหลกและสายรองเพอรองรบการเขาถงทางรถยนต๑ จกรยานและทางเทา นอกจากนยงมการ


กอสรางตลาดน าเมองโบราณอทอง โดยการตกแตงอาคารบานเรอนใหสวยงามและเชอมโยงกบกจกรรมการผลตในลกษณะตางๆ เชน การท ามาหน การผลตอาหาร การกอสรางทาเทยบเรอทองเทยวคเมองโบราณอทอง และมการศกษาดงานทงในประเทศและตางประเทศ

3.2.2.4 การปองกนการใชประโยชนในทางทไมถกตอง

ไมมการดาเนนการทเดนชดในพนทพเศษทงสามพนทซงเกยวของกบระบบและมาตรการในการปองกนการใชประโยชนในทางทไมถกตอง เชน ธรกจผดกฎหมาย การคาประเวณ หรอการกระทาผดตอเดก เขาวชน ผหญง และชนกลมนอย

3.2.3 การปกปอง ดแล และรกษาแหลง/ทรพยากรทองเทยว

3.2.3.1 การปองกนแหลง/ทรพยากรทองเทยว

ในประเดนการมนโยบายและระบบทจะรกษาสถานททองเทยว ทงเชงธรรมชาต ประวตศาสตร๑ โบราณคด และวฒนธรรม ของการทองเทยวเชงวฒนธรรม/โบราณสถาน และวถชวต มรายละเอยดดงน

อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชรมนโยบายและระบบทจะรกษาสถานททองเทยว โดยการสรางทองถนชมชนใหมสวนรวมในการก าหนดระเบยบ หลกเกณฑ๑เงอนไข และมาตรการทางกฎหมาย หรอแนวทางในการปกปองมรดกทางวฒนธรรมของทองถนชมชนของตนเอง เชน สงเสรมและสนบสนนใหชมชนมพพธภณฑ๑มรดกทางวฒนธรรมของทองถนชมชนขน เพอแสดงสภาพชวต ประวตศาสตร๑ และความเปนมาของชมชน

อพท.6 เมองเกานาน ไดมการด าเนนงานทงในเชงการออกกฎระเบยบปกปองแหลงทองเทยว อาทเชน สถานททองเทยวส าคญ (พพธภณฑ๑ อารามหลวง คมเจา) จะมกฎระเบยบ ยกตวอยางเชน 1) การหามถายรปภาพวาดและจตรกรรมตางๆ 2) การหามเขาชมในพนททองเทยวทอาจท าใหแหลงทองเทยวเสยหาย 3) มการใชกญแจเพอลอคหองหรอตส าหรบเกบทรพย๑สนการทองเทยวทส าคญ



รปท 3.2.8 ปายหามถายภาพรปภาพประวตศาสตร๑เมองนาน ตกรงษเกษม ร.ร.นานครสเตยนศกษา


รปท 3.2.9 รางวลการอนรกษ๑สถาปตยกรรมดเดน ซงมอบใหแก คมเจาฟองค า



รปท 3.2.10 การจดเกบวตถโบราณ และมกญแจล๏อคปองกน แหลงเตาเผาและเครองเคลอบ บานบอสวก

พนทพเศษเมองเกานานยงมการใหองค๑ความรและในเชงการพฒนาแหลงทองเทยว อาท การ

ด าเนนการรวบรวมความรเกยวกบการอนรกษ๑เรอเอกลกษณ๑นานและประเพณแขงเรองานบญสลากภตในพนทพเศษเมองเกานาน โดยมการรวบรวมความรทฝงอยในคน หรอ Tacit Knowledge (จากการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร) และความรทชดแจง หรอ Explicit Knowledge (จากการรวบรวมจากหนงสอตางๆ) เพอน าไปสบทอดและใหความตระหนกเกยวกบประเพณแขงเรอฯ มการจดการดานการอนรกษ๑สงแวดลอมโดยการลดการใชคาร๑บอน ใหความรการบรหารจดการสถานประกอบการทพกใหสามารถยกระดบสสถานประกอบการทเปนมตรตอสงแวดลอมตามมาตรฐานระดบประเทศและนานาชาตไดในอนาคต หรอมการปรบปรงภมทศน๑และอนรกษ๑ประตมากรรมเพอสมผสเอกลกษณ๑ชมชนเมองเกานานต าบลมวงตด เพอแสดงถงวถชมชนเมองเกานานใหคงอยตลอดไป การปลกตนกลปพฤกษ๑เพอปรบปรงภมทศน๑เสนทางขนดอยภซาง การปรบปรงพนผวถนนและสญลกษณ๑จราจรบนถนนผากอง และตดตงปายบอกสถานทบนถนนเจาฟา

นอกจากนการสรางส านกในเรองการอนรกษ๑ทรพยากรหรอแหลงทองเทยวถอไดวาเปนอกหนทางหนงในการรกษามรดกทางวฒนธรรมไว ดงเชน การสงเสรมใหชมชนเมองนาน ตระหนกถงคณคาความส าคญของกลองบชา มการอบรมความรพนฐานการตกลองบชาและการประกวดศลปะการตกลองบชา หรอการสรางความตระหนกแกคนในชมชนใหเหนถงความส าคญของประเพณแขงเรองานบญสลากภตทมเอกลกษณ๑และความงดงาม ในขณะทชมชนพนททองเทยวเมองเกานาน มการดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว เชน มการไมทงขยะเรยราด ใหทงในถงขยะ ไมใหนกทองเทยวเอามอไปสมผสฝาผนงทเปนจตรกรรมของวด ส าหรบกลมโฮมสเตย๑จะมเวรผลดเปลยนท าความสะอาดเพอรองรบนกทองเทยว หรอบนพนททองเทยวภสะงดมการก าหนดไมใหมการกอสรางสงกอสรางใดๆ เพอรกษาสภาพภมทศน๑ใหคงเดมตามธรรมชาต

ในสวนของ อพท.7 เมองโบราณอทองมกจกรรมการส ารวจและออกแบบปรบปรง ผงพนทและออกแบบสงอ านวยความสะดวกทเหมาะสมใหกบแหลงทองเทยวสวนหนพหางนาคและพนทเชอมโยง และ


กจกรรมการก าหนดแนวคดในการปรบปรง ภมทศน๑บรเวณแหลงทองเทยวในพนทเชอมโยงภายใน เมองโบราณอทอง และจดท าแผนททองเทยว โดยมจดมงหมายเพอปองกนแหลงทรพยากรทองเทยว

3.2.3.2 การจดการนกทองเทยว

ในชมชนการทองเทยวเมองเกานาน นอกจากการมแนวทางในการจ ากดโควตาจ านวนนกทองเทยวเพอปองกนปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตแลว ในแตละแหลงทองเทยวยงมการจดการนกทองเทยวโดยการการปองกนจดจ านวนนกทองเทยวในการเยยมชมสถานท ยกตวอยางเชน โฮงเจาฟองค า ทรองรบนกทองเทยวไดไมเกนรอบละ 20 คน และมขอหามตางๆ อาท หามใสรองเทาขนเรอน หามน าอาหารเขามารบประทาน เพอเปนปองกนมใหเกดความเสยหายแกบานไมโบราณทมอายมากกวา 100 ป


รปท 3.2.11 ขอหามปฏบต ในการเยยมชมโฮงเจาฟองค า ต.ในเวยง อ.เมอง จ.นาน

3.2.3.3 การปกปองมรดกทางวฒนธรรมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว

ส าหรบการปกปองมรดกทางวฒนธรรมของแหลงทองเทยว อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร ไดมการศกษาวจยและเกบรวมรวบขอมลมรดกทางวฒนธรรมในดานตางๆ ของทองถนชมชนเพอการฟนฟมรดกทางวฒนธรรมทก าลงสญหาย หรอสญหายไปแลวมาท าใหมคณคาและสนบสนนใหทองถนชมชนมสวนรวมในการก าหนดระเบยบ หลกเกณฑ๑เงอนไข และมาตรการทางกฎหมาย หรอแนวทางในการปกปองมรดกทางวฒนธรรมของทองถนชมชนของตนเอง อกทงคนในชมชนเองซงเปนผใหบรการการทองเทยวตองสามารถอธบายขอมลภายในชมชนได อาท วถชวตของชาวบาน ภมปญญา และการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหกบนกทองเทยว


ในสวนของอพท.6 เมองเกานาน มการปกปองมรดกทางวฒนธรรมของแหลง/ทรพยากรทองเทยวโดยการสงเสรมใหเปนภาพลกษณ๑การทองเทยว “นานเมองเกาทมชวต” ภายใตโครงการอนรกษ๑ฟนฟกลองบชาเพอเสรมสรางเอกลกษณ๑การทองเทยวเมองนาน การมนกสอความหมายในบางบรเวณทมการจดกจกรรมทองเทยว เพอใหขอมลเกยวกบทรพยากรทองเทยวทถกตอง เชน วดพระธาตชางค าวรวหาร ขวงเมองนานและวดภมนทร๑ (กจกรรมลงพนทและทดลองกจกรรมทองเทยวตามโปรแกรมทองเทยวททางชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนตาบลในเวยง-หนองเตา) การจดท าคมอประชาสมพนธ๑ประกอบการทองเทยวแบบสมผสวฒนธรรม และการจดท า “ชดความรขอมลทองเทยววดในพนทพเศษเมองเกานาน” อนเปนการด าเนนงานภายใตเกณฑ๑การทองเทยวโลก (UNWTO) หมวด C ตวชวดเรองการแปลภาษาและสอสารทถกตอง (Site interpretation) โดยการแปลความขอความในแหลงทองเทยวเปนภาษาองกฤษ หรอในระดบชมชนดงตวอยางเชน มการจดระเบยบขอมลคมภร๑โบราณอยางเปนหมวดหมของวดพระเกด และในดานการขอก าหนดเกยวกบการปกปองทรพย๑สนทางปญญาของบคคลและทองถนนน ทชมชนวดพระเกดมการแสดงขอมลผพฒนาและอนรกษ๑ตงคาคงทชดเจน ตลอดจน การสรางโรงเรอนคลมเตาเผาโบราญและท าเขตกนนกทองเทยวเขาใกลเตาเผา เพอปกปองเตาเผาโบราญจากฝน แสงแดด และการเหยยบย าจากมนษย๑


รปท 3.2.12 นกสอความหมายใหขอมลเกยวกบวดภมนทร๑


ทมา : จากการส ารวจพนทพเศษเมองเกานานของคณะนกวจย มหาวทยาลยเชยงใหม

รปท 3.2.13 การปกปองมรดกทางวฒนธรรม (โรงเรอนเตาเผาโบราญ ต.บอสวก อ.เมอง จ.นาน)

3.2.3.4 การสรางจตส านกทดใหแกนกทองเทยว

พนทพเศษทง 3 พนท มระบบทเออใหนกทองเทยวมจตส านกและความสมครใจในการรวมพฒนาชมชน รกษามรดกทางวฒนธรรม และความหลากหลายทางชวภาพ ดวยการสรางจตส านกใหนกทองเทยวในการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม ภายใตแนวคด "Low Carbon Tourism" อาทเชน การปนจกรยานทองเทยว การอดหนนผลตภณฑ๑จากทองถนททงเปนการสนบสนนการรกษาภมปญญาทองถนและการอนรกษ๑สงแวดลอม (เนองดวยเปนผลตภณฑทาจากวสดธรรมชาต)

ในขณะทพนท อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร มการสรางจตส านกและคานยมในความเปนไทย (Thainess) รวมทงสรางความตระหนกความส าคญของการทองเทยวในพนทโบราณสถานอนเปนมรดกโลก ดงเชนการประชาสมพนธ๑แนะน าแหลงทองเทยวมรดกโลก และงานเทศกาลประเพณ เชน ลอยกระทง สงกรานต๑ สระดบนานาชาต โดยเขารวมงานเสนอ ในการสงเสรมการขายการทองเทยว ทงในประเทศและตางประเทศ การเสนอเมองมรดกโลกเขาสเวทการประกวดดานการทองเทยวตางๆ

ในพนท อพท.6 เมองเกานาน มการสรางจตส านกใหแกนกทองเทยวในการรกษามรดกวฒนธรรมและสงแวดลอม ในดานมรดกวฒนธรรมมการสรางจตส านกทดใหผเขาเยยมชมงานไดเรยนรและเหนคณคาของเอกลกษณ๑ทางวฒนธรรมสบไป ประชาชนในพนทบอสวกมความตนตวเขารวมกจกรรม รวมมอในการอนรกษ๑วฒนธรรมและภมปญญาทองถนอยางเขมแขง ซงเปนการถายทอดจตส านกทดใหผเขาเยยมชมงานได


เรยนรและเหนคณคาของเอกลกษณ๑ทางวฒนธรรมของชมชนบอสวก มการจดแสดงศลปวฒนธรรม เชน การฟอน การตกลองปจา เปนตน และจดนทรรศการภมปญญาทองถน ซงเปนการสรางจตส านกทดในการสงเสรมวฒนธรรมประเพณใหแกนกทองเทยวในงาน "ควฮอมของดชมชนคนในเวยง ป 2555" มกจกรรมทองเทยวตามโปรแกรมทองเทยวททางชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลในเวยง -หนองเตา ไดก าหนดขน มกจกรรมชมหอประวตศาสตร๑ โรงเรยนนานครสเตยนศกษา ท าใหนกทองเทยวไดรบความรเกยวกบเรองราวในอดตของจงหวดนาน

3.2.4 การดแลรกษาและอนรกษสงแวดลอมในแหลงทองเทยว

3.2.4.1 การดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว

ส านกงานพนทพเศษทง 3 พนท มการจดการเรองการดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยวภายใตนโยบายหลกคอ การลดปรมาณก๏าซคาร๑บอน ดงเชนการมโครงการทสนบสนนผประกอบการมมาตรการลดการปลอยก๏าชเรอนกระจกภายใตแนวคด "Low Carbon Tourism" เชน โครงการทองเทยวแบบไมเอาถาน หรอ โครงการ Low Carbon Holiday โดยมการจดกจกรรมทสงเสรมการจดการน าเสยและการน าน ากลบมาใชใหม การจดการขยะ การใชน าอยางมประสทธภาพ และการใชพลงงานอยางมประสทธภาพใหกบชมชน และมโครงการจดอบรมเชงปฏบตการและใหความรเกยวกบการจดท าระบบ Biogas เพอลดปรมาณขยะจากเศษอาหารและน าไปใชเปนพลงงานเชอเพลง พรอมทงสาธตการใชงานและตดตงระบบ Biogas ตนแบบ รวมทงโครงการรณรงค๑การใชรถจกรยานแทนการใชรถจกรยานยนต๑ เพอลดปรมาณคาร๑บอนไดออกไซด๑

ส าหรบอพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร มการดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว โดยมม “โครงการพฒนาการทองเทยวแบบคารบอนตาสาหรบชมชนนครชม” ทมการเขารวมประชมในหวขอเรองการทองเทยวคาร๑บอนต า (Low Carbon Tourism) นอกจากนยงมการด าเนนการออกแบบปายประชาสมพนธ๑ขนาดใหญ พรอมจดตดตงน าเสนอตอหนวยงานทเกยวของพจารณาเหนชอบรวมกน เพอสงเสรมความรเรองโทษของภาชนะโฟมและคณประโยชน๑ของบรรจภณฑ๑ยอยสลายไดผลตจากวสดธรรมชาต พรอมทงการเตรยมความพรอมการจดงานเปดตวตลาดยอนยคนครชม

ส าหรบดานการดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว อพท.6 เมองเกานาน มการจดการในเรองนดงเชน การดแลเรองการปลอยก๏าซเรองกระจก การจดการน าเสย การก าจดขยะและสงปฏกล การจดการมลภาวะทางอากาศ ผานกจกรรมโครงการตางๆ อาทเชน การจดท า “ชดองคความรการทองเทยวแบบคารบอนตา (Low Carbon Tourism)” มการส ารวจผลลพธ๑คาคาร๑บอนทลดลง รวมไปถงการปลอยคาร๑บอนสชนบรรยากาศ เฉพาะภาคการทองเทยวหลงจากเขาไปท ากจกรรมลดภาวะโลกรอน และรณรงค๑ลดการใชถงพลาสตก อกทงยงมการรณรงค๑ใหเกดการทองเทยวเชงอนรกษ๑ ชวยลดปญหามลพษ และเปนการจดระเบยบ ชวยลดปญหาการจราจรและอบตเหต โดยการสงเสรมใหนกทองเทยวใชบรการรถสามลอถบหรอจกรยานในเมองนาน


ทมา: อพท.6 เมองเกานาน

รปท 3.2.14 วสาหกจชมชนสามลอเมองเกานาน เพอสนบสนนการทองเทยวเพอลดภาวะโลกรอน

ทมา: จากการส ารวจ, 2559

รปท 3.2.15 กจกรรมปนจกรยนานในเมองนานเพอสนบสนนการทองเทยวเพอลดภาวะโลกรอน

ทมา: www.issuu.com (สบคนเมอวนท 9 มถนายน 2559)

รปท 3.2.16 ชดองค๑ความรการทองเทยวแบบคาร๑บอนต า (Low Carbon Tourism)


นอกจากนยงมโครงการทมความมงหมายหลกในการสนบสนนผประกอบการมมาตรการลดการปลอยก๏าชเรอนกระจกภายใตแนวคด "Low Carbon Tourism" เชน กจกรรมทองเทยวแบบไมเอาถาน โครงการ Low Carbon Holiday อนเปนกจกรรมทสงเสรมการจดการน าเสยและการน าน ากลบมาใชใหม การจดการขยะ การใชน าอยางมประสทธภาพ และการใชพลงงานอยางมประสทธภาพใหกบชมชน มโครงการ “การทองเทยวแบบคารบอนตา กรณศกษาแคมเปญแอวมวนใจไมเอาถาน” ทสนบสนนใหโรงแรมทเขารวมโครงการจะไมเปลยนผาปทนอน ปลอกหมอน ผาเชดตว ผาหม ผาเชดเทา ไมบรการสบ แชมพ และอปกรณ๑บางอยาง ในกรณทนกทองเทยวไมรองขอ และงดบรการท าความสะอาดหองน าในทกวนทเขาพก แตจะท าความสะอาดในทก 2 หรอ 3 วน มการสนบสนน Low Carbon Menu และการปนจกรยานไปเทยวในสถานททองเทยวตางๆ อกทงมการท า “โครงการ Low Carbon Tourism” ภายใตแคมเปญแอวมวนใจ๐ไมเอาถานมกจกรรมการปนจกรยานหรอนงสามลอถบเทยวชมเมองเกาตามเสนทางทองเทยว “ปนมวนใจ ไปกบจกรยาน” เชนเดยวกบมกจกรรม "เผาฮกปน" โดยกลม "Big Trees" โดยรวมปนจกรยาน ท าเนยบตนไมใหญในเมองนาน และกจกรรมปนจกรยานทองเทยวชมวถชมชนบานหนองเตา กจกรรมเทยวเดนเลน ใจ๐เมองนาน และกจกรรมนงรถรางไปสกการะอนสาวรย๑พระเจาสรยพงษ๑ผรตเดช

ในระดบชมชนพนททองเทยวเมองเกานาน มการดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว ยกตวอยางเชน มกจกรรมปนจกรยาน "แอวมวนใจไมเอาถาน" และทาง อพท.6 มการใหบรการยมจกรยานปนรอบเมองเกานาน โดยมการใหไปปมตราดอกไมสะสมตามจดตางๆ เชน วดภมนทร๑ วดชางค า รานกาแฟ work boxes รานกาแฟ mix โรงแรมนานบตค เปนตน เพอน ารบของรางวลทส านกงาน อพท.6 นอกจากนยงมการขอความรวมมอจากโรงแรม เชน มโปรโมชนสวนลดจากโรงแรม อาท ถานกทองเทยวพกแกวมาใชเองจะมสวนลดคาใชจายใหประมาณรอยละ 5 ของคาบรการโรงแรม เปนตน หรอมการจดอบรมใหแกทกภาคสวนในการจดการน าเสย โดยเฉพาะผประกอบการทมการปลอยน าเสยลงสแหลงน ามากกวาภาคสวนอนๆ และมการจดอบรมการคดแยกขยะใหแกชมชนในพนทรบผดชอบของ อพท.6 เชน ในเรองการคดแยกขยะ รวมถงมแนวคดการจดการของเสยดวยแนวคด zero waste ของชมชนบานมหาโพธทยดหลก ดงน 1) ลด 2) ใชซา 3) นามาใชใหม 4) แปรรปขยะใหเปนพลงงานทดแทน 5) กาจด นอกจานชมชนใชการหมนเวยนทรพยากรกลบมาใชใหมเพอเปนการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพสงสด และเปนการลดปรมาณของเสย ทเกดขนใหนอยทสดโดยใชหลกการของ 3Rs (Reduce, Reuse, Recycle) รวมทงการออกแบบ ผลตภณฑ๑ใหสามารถน ากลบมาใชใหมไดเกอบทงหมด เพอเปนการลดปรมาณของเสย ทสงไปก าจดโดยวธการฝงกลบและเตาเผาท าลายใหมปรมาณนอยทสด


ทมา: www.123rf.com และ www.matichon.co.th (สบคนเมอวนท 9มถนายน 2559)

รปท 3.2.17 กจกรรมการคดแยกขยะของชมชนบานมหาโพธ

ในขณะท อพท.7 เมองโบราณอทอง มการดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว ยกตวอยางเชน การด าเนนการการประเมนผลสงแวดลอมเบองตนจากผลกระทบทเกดขนจากโครงการในชวงด าเนนการกอสราง รวมทงก าหนดมาตรการบ ารงรกษาบอเกรอะของหองน าใหมสภาพด และจดใหมบรเวณพนทส าหรบรวมและเกบขนขยะรวมทงเพมจ านวนถงขยะตงในพนทโครงการ โดยมการน าแนวความคดในการออกแบบ Universal Design ทไรมลพษทงทางอากาศ ทางเสยงและสายตา รวมทงมมาตรการจ ากดการใชเสยงและจ ากดความเรวรถทผานเขาออกพนทโครงการ โดยมการตรวจวดระดบเสยงเทยบเทาตอเนองและระดบเสยงเฉลยกลางวนกลางคน และจดกลมอาคารใหกบถนนสายหลกและสายรองเพอรองรบการเขาถงทางรถยนต๑ จกรยานและทางเทาและสรางทางจกรยานและทางเทา และยงมการรณรงค๑ลดการใชถงพลาสตก และสรางความรความเขาใจเรองน าเพอสามารถจดการน าเสยและน ากลบมาใชประโยชน๑ไดอยางคมคา การจดท าไฟฉายโซลาร๑เซลล๑เพอสงเสรมการลดใชถานไฟฉาย ซงเปนขยะอนตรายทไมสามารถยอยไดเองตามธรรมชาต การจดท าสาธตระบบ Biogas ตนแบบเพอลดปรมาณขยะจากเศษอาหาร และอบรมการจดการขยะมลฝอย

อกทงในพนทเมองโบราณอทอง มการจดการขยะโดยมโครงการศกษาและออกแบบการจดการขยะแบบครบวงจรเมองโบราณอทองไดมน าแผนจดการมลพษ พ.ศ.2555-2559 โดยวดความสามารถในการบ าบดน าเสยชมชนอยางถกหลกวชาการ และวดระดบเสยงในพนทใหอยในเกณฑ๑มาตรฐานคอ จ านวนวนทมระดบเสยงอยในเกณฑ๑มาตรฐานควรมจ านวนวนอยางนอยรอยละ 81 เขามาใช และแบงกลมพนทองค๑กรปกครองสวนทองถนในการก าจดขยะมลฝอยซงมการแสดงถงปรมาณขยะทเกดขน รวมทงก าหนดแนวทางการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสาน โดยมแนวคดการจดการขยะมลฝอยแบบบรณาการและหลกการของ CBM และ 5Rs คอลดปรมาณขยะมลฝอยทตองก าจดใหนอยทสด น าขยะมลฝอยทมประสทธภาพกลบไปใชใหมากทสด มระบบการก าจดขยะ Recycle โดยมศนย๑การรบซอขยะ Recycle ในชมชน โครงการรานรบซอของเกาสเขยว และโครงการจดท าสงประดษฐ๑จากวสดรไซเคล

ในประเดนเรองการจดการน าเสย ส าหรบอพท. 6 เมองเกานานไดมโครงการ Low Carbon Holiday อนเปนกจกรรมทสงเสรมการจดการน าเสยและการน าน ากลบมาใชใหม การใชน าอยางมประสทธภาพ และการใชพลงงานอยางมประสทธภาพใหกบชมชน อกทงยงมการดแลเรองการจดการน าและ

http://www.123rf.com/

http://www.matichon.co.th/


พลงงานในแหลง/ทรพยากรทองเทยวโดยจดท าโครงการทเสนอการทบทวนปรมาณ และคณภาพน าเสย วเคราะห๑จดทตง ขนาดของพนท งบประมาณ เพอคดเลอกเทคโนโลยทเหมาะสม ในการปรบแกคณภาพน าเสยและน ากลบมาใชใหมใหสอดคลองกบงานดานวศวกรรม การเงน งบประมาณ สงคมและสงแวดลอม ก าหนดคณลกษณะ เครองจกรอปกรณ๑เพอจดท า TOR และจดท าแผนการบรหารจดการน าเสย มการใหความรแกผประกอบการในการจดการขยะและน าเสย และดานการบรหารจดการและการอนรกษ๑พลงงานนน

และส าหรบ อพท. 7 เมองโบราณอทอง ไดมการน าแผนจดการมลพษ พ.ศ.2555-2559 โดยวดความสามารถในการบ าบดน าเสยชมชนอยางถกหลกวชาการ รวมทงใหมการตรวจสอบคณภาพน าดวยคาการสองแสงในน า คา PH และคาเฉลยคณภาพน า DO, BOD และควบคมดแลไมใหคนงานทงขยะในแมน าและคเมอง ระวงไมใหมการรวไหลของน าลงสคเมองและแมน า

ในประเดนเรองการก าจดขยะและสงปฏกล ส าหรบ อพท. 6 เมองเกานาน ในระดบชมชนพนททองเทยวเมองเกานาน มการดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว โดยมการจดอบรมการคดแยกขยะใหแกชมชนในพนทรบผดชอบของ อพท. 6 เชน ในเรองการคดแยกขยะ รวมถงมแนวคดการจดการของเสยดวยแนวคด zero waste ชมชนบานมหาโพธยดหลกตอไปน 1) ลด 2) ใชซ า 3) น ามาใชใหม 4) พลงงานใชประโยชน๑ 5) ก าจด นอกจานชมชนใชการหมนเวยนทรพยากรกลบมาใชใหมเพอเปนการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพสงสด และเปนการลดปรมาณของเสย ทเกดขนใหนอยทสดโดยใชหลกการของ 3Rs (Reduce, Reuse, Recycle) รวมทงการออกแบบ ผลตภณฑ๑ใหสามารถน ากลบมาใชใหมไดเกอบทงหมด เพอเปนการลดปรมาณของเสย ทสงไปก าจดโดยวธการฝงกลบและเตาเผาท าลายใหมปรมาณนอยทสด

ในประเดนเรองการจดการมลภาวะทางแสงและเสยง ส าหรบ อพท. 7 เมองโบราณอทอง ไดมการจดการขยะโดยมโครงการศกษาและออกแบบการจดการขยะแบบครบวงจรเมองโบราณอทองไดมน าแผนจดการมลพษ พ.ศ.2555-2559 โดยวดระดบเสยงในพนทใหอยในเกณฑ๑มาตรฐานคอ จ านวนวนทมระดบเสยงอยในเกณฑ๑มาตรฐานควรมจ านวนวนอยางนอยรอยละ 81 ทมระดบเสยงอยในเกณฑ๑มาตรฐาน

ส าหรบประเดนเรองการจดการมลภาวะทางอากาศและการจดการการจราจร ยงไมพบปญหาทส าคญ จงไมไดมการด าเนนการทชดเจนในพนท

3.2.4.2 การจดการน าและพลงงานในแหลง/ทรพยากรทองเทยว

อพท.4 อทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร มการจดการน าและพลงงานในแหลง/ทรพยากรทองเทยว ยกตวอยางเชน การสรางระบบทางระบายน าหรอทอน า เพอใหน าเสยไหลไปรวมกน ท าใหตลาดยอนยคนครชมสะอาดยงขน การสงเสรมการน าน าทลางจานแลว สามารถน าไปลดตนไมได การแยกขวดน าเพอน าไปขาย และสงเสรมใหมการน าถงพลาสตกน ากลบมาใชใหม และมกจกรรมทสงเสรมผประกอบการอนรกษ๑พลงงานในหลายๆ ทาง เชน การใชหลอดไฟประหยดพลงงาน อบรมผประกอบการในเรองการอนรกษ๑พลงงาน ตลอดจนการมโครงการทสงเสรมใชพลงงานจากแสงอาทตย๑


ส าหรบ อพท.6 เมองเกานาน มการสงเสรมการแปรรปขยะใหเปนพลงงานดวยเทคโนโลย เชน เทคโนโลยการผลตเชอเพลงขยะ เทคโนโลยการผลตพลงงานโดยใชกระบวนการทางชวภาพ อกทงมการประสานความสมพนธ๑กบภาคเครอขายการพฒนาการทองเทยวคาร๑บอนต าระดบประเทศหรอระดบนานาชาต โดยการรณรงค๑ใชพลงงานทดแทน ขณะทในระดบชมชน มการรณรงค๑ใหทกภาคสวนชวยกนประหยดไฟเมอไมใช และมการเปลยนมาใชอปกรณ๑ไฟฟาทประหยดพลงงาน โดยเฉพาะอยางยงผประกอบการโรงแรม จะมสตกเกอร๑ตดทในหองพกใหชวยกนปดไฟเมอไมใช

ในสวนของ อพท.7 เมองโบราณอทอง มการจดกลมของอาคารกลม (Cluster Development) เพอชวยประหยดพลงงานอยางมประสทธภาพ และการตดตงแผงโซลาเซลล๑เพอลดคาใชจายดานไฟฟา

3.2.4.3 การดแลสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม

ไมมการดาเนนการทเดนชดในพนทพเศษทงสามพนทซงเกยวของกบระบบตรวจสอบดแลผลกระทบทเกดจากการทองเทยวตอสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม ปกปองแหลงทอยอาศยของสงมชวตทใกลสญพนธ ระบบการปองกนพชพนธและสตวปา รวมทงการหามการเลยง จบ จดแสดง และซอขายพชพนธและสตวปา


3.3 การจดการการทองเทยวเชงนเวศธรรมชาตปาเขา



ส าหรบพนทการทองเทยวจงหวดเลยไดมการด าเนนการจดองค๑กรทบรหารจดการการทองเทยวอยางเหนไดชด โดยมองค๑กรทบรหารจดการการทองเทยวในพนทยอยของพนทพเศษจงหวดเลย เชน ต าบลปลาบาในอ าเภอภเรอ ต าบลกกสะทอนในอ าเภอดานซาย และภปาเปาะ ในต าบลปวนพ อ าเภอหนองหน เปนตน โดยมการจดตงเปนชมรมเพอการทองเทยวในพนทดงกลาว ซงมโครงสรางของชมรมการทองเทยวในแตละพนทดงน

แหลงทองเทยวภปาเปาะ ต าบลปวนพ อ าเภอหนองหน ไดจดตงเปนเปนชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ (องค๑กรสวสดการชมชน) ซงมการจดทะเบยนเปนนตบคคล โดยชมรมฯเปนเครอขายน ารองของพนทอ าเภอหนองหนในการรวมกนขบเคลอนการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนรวมกบ อพท.เลย ซงแบงกลมการทองเทยวเปน 4 กลม (รปท 3.3.1)

ทมา: จากการส ารวจและเยยมเยอนพนทแหลงทองเทยวภปาเปาะ

รปท 3.3.1 โครงสรางของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ

กลมทองเทยว

กลมรานคา กลมมคคเทศน๑ กลมรถอแต๏ก กลมแมบาน


กลมรานคา มกจกรรมกลมคอ ขายของทศนย๑ ซงมทงรานอาหาร รานขายของฝากทระลก ราน

ขายเครองดม รานกาแฟ และรานขายของฝาก

กลมมคคเทศก๑ ท าหนาทในการแนะน าขอมลเบองตนของพนททองเทยวภปาเปาะใหกบ

นกทองเทยวโดยจะท างานรวมอยกบกลมรถอแต๏ก

กลมรถอแต๏ก มหนาทในการบรการน านกทองเทยวชมววบนยอดภปาเปาะโดยใชรถอแต๏กซงเปน

รถแทรคเตอร๑ขนาดเลกส าหรบการท าการเกษตรมาดดแปลงใหมทนงส าหรบนกทองเทยวเพอ

น าพานกทองเทยวขนไปชมทวทศน๑ของภปาเปาะทคนในชมชนและชมรมฯขนานนามใหเปนท

ดงดดนกทองเทยววา “ฟจเมองเลย” ในชวงทวางจากการท าการเกษตร

กลมแมบาน ท าหนาทบรการท าอาหารรบคณะทวร๑ คณะอบรมศกษาดงาน รวมทงมการจดโฮมส

เตย๑ใหกบนกทองเทยว

ส าหรบโครงสรางการบรหารงานการทองเทยวของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะจดอยในรปแบบคณะกรรมการดงรปท 3.3.2


รปท 3.3.2 โครงสรางการบรหารงานการทองเทยวของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ

ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบา กอตงขนอยางเปนทางการในป พ.ศ. 2556 โดยมค าสงจากเทศบาลรองรบ ซงมการท างานรวมกบภาคตางๆ เชน เทศบาล และ หนวยงานเอกชนตางๆ อทยานฯ เกษตรอ าเภอ เพอรวมก าหนดการใชพนทและแบงโซนการใชพนททงพนททางการเกษตร พนทอนรกษ๑ปา อนรกษ๑พนธ๑สตว๑ และพนทเพอการทองเทยว และมแผนยทธศาสตร๑ 3 ป ครอบคลมทง 3 มต ซงการพฒนาการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบาถกบรรจอยในแผนการพฒนาการทองเทยวของ อบต . ปลาบา มโครงสรางการท างานชดเจน และมการจดท าทะเบยนประวตสมาชกโดยมกลมผน าประมาณ 12 คน มจ านวนสมาชกเพมขนมาจากทกหมบาน (ป พ.ศ. 2557 มสมาชก 100 กวาคน) และมการปรบปรงค าสงชมรมฯ ใหม

ประธานชมรมฯ

ประธานกลมรานคา

กรรมการกลมรานคา

ประธานกลมมคคเทศน๑

กรรมการกลมมคคเทศน๑

ประธานกลมรถอแต๏ก

กรรมการกลมรถอแต๏ก

ประธานกลมแมบาน

กรรมการกลมแมบาน


จาก อบต.ปลาบา ทงนมการสรางทท าการชมรมฯ เพอใชเปนศนย๑กลางในการบรหารจดการตางๆ เชน เปนสถานทประชมชมรมฯ ตอนรบนกทองเทยว ศนย๑ขอมลตางๆ มกลมตางๆในชมรมฯ เชน กลมรถอแต๏กน าเทยว กลมแมบาน กลมของฝากของทระลก กลมเกษตรปลอดสาร เปนตน นอกจากน การพฒนาการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบาถกบรรจอยในแผนการพฒนาการทองเทยวของ อบต. ปลาบา โดยมบญชชมรมฯ เหรญญก ผดแลการเงน ควบคมการเบก-จาย ทชดเจน และมการเปดเผย รายงานดานการเงนของชมรมฯ ชดเจนในการประชมประจ าเดอนใหสมาชกชมรมฯ ไดรบทราบ ทงนไดการก าหนดการจดกจกรรมตางๆ จะมสมาชกเขารวมไมนอยกวารอยละ 50 และมการจดประชมเพอสรางการรบรในการด าเนนการตางๆ จากมตทประชมเปนประจ า รวมถงแจงขาวสารทวไปเกยวกบชมชนเปนประจ าทกเดอน รวมถงมการแจงขาวสารชมรมฯ ผานทางเสยงตามสายสถานชมชนของหมบานเปนประจ า และมการประชมชมรมฯ เพอเตรยมความพรอมรบนกทองเทยวทกครง (กรณคณะใหญ) ซงการทองเทยวนกชวยใหคนในชมชนสวนใหญรบร เขาใจและมสวนรวมในการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จากกจกรรมตางๆ เชน กจกรรมอนรกษ๑ปา ปลกปาทดแทนในพนททถกท าลาย การยดทท ากน (ชมรมฯ รวมกบอทยานฯ) ทบกรกผดกฎหมายและปลกปาทดแทนเปนตน

ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน ตงขนอยางเปนทางการ โดยมค าสงจากเทศบาลรองรบ ในปจจบนต าบลกกสะทอนเรมมชอเสยงดานการทองเทยวจากทงซากระเมองไทยภลมโล ซงชาวบานมการรวมกลมในกจกรรมทเกยวของกบการทองเทยว เชน กลมน าเทยวภลมโล กลมโฮมสเตย๑ เปนตน ซงโครงสรางการท างานนนมสมาชกเปนคนในชมชนทงหมด โดยม อบต.กกสะทอน เปนผน าดานการทองเทยวและสนบสนนดานการสาธารณปโภคพนฐาน ซงมแผนยทธศาสตร๑ 3 ป ครอบคลมทง 3 มต โดยด าเนนงานดานการพฒนารวมกบหลายภาค เชน ม.ราชภฎเลย เขามาชวยสงเสรมการพฒนาผลตภณฑ๑จากขง กศน. เขามาชวยสงเสรมการพฒนาการใหความรและโอกาสทางการศกษากบชมชน ปตท . และ ซพ เขามาชวยสงเสรมรณรงค๑การปลกปา ศนย๑วจยพชสวนเลย (เกษตรทสงภเรอ) เขามาชวยพฒนาผลตภณฑ๑ทางการเกษตร เชน ขง ขาวเหนยวด า ธกส. เขามาชวยสนบสนนเงนทนทางการเกษตร อบต.กกสะทอน สนบสนนการจดกจกรรมตางๆในชมชน การรณรงค๑อนรกษ๑ การสงเสรมใหชมชนจ าหนายผลตภณฑ๑ทองถนตางๆ อพท . สงเสรมการพฒนาศกยภาพดานการทองเทยวโดยชมชนของชมรม กองทพภาคท 2 และ 3 สนบสนนการใชพนทและขอมล (VCD) ณ อทยานเทดพระเกยรตบานหมากแขง ททท. และ สภาอตสาหกรรมฯ สนบสนนการ PR การทองเทยว (ในเชงการเกบขอมล) และรวมไปองค๑การบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องค๑การมหาชน) หรอ อพท. ไดเขามามบทบาทภารกจดานการทองเทยวในดานการประสาน สงเสรม และสนบสนนใหเกดการพฒนาและบรหารจดการการทองเทยวอยางยงยนผานกระบวนการการมสวนรวมในทกภาคสวน โดยเฉพาะชมชนผเปนเจาของทรพยากรทองเทยวในทองถนใหเขามามบทบาทในการรวมคด รวมวางแผน รวมปฏบต รวมรบผดชอบ และรวมรบผลประโยชน๑จากการทองเทยว โดยมการจดตงขอระเบยบของชมรมฯ คอ การจดท าทะเบยนประวตสมาชก และมขอตกลงเรองการประชมชมรมฯ เดอนละ 1 ครง (ทกวนท 5 ของเดอน) แตในบางครงกเปนการประชมตามวนและเวลาตามความเหมาะสมมากกวา (ตามวาระ เชน ฤดทองเทยวกกสะทอน ชวงเดอน มกราคม-กมภาพนธ๑) รวมถงเปดโอกาสรบสมครสมาชกปละ 2 ครง โดยมขอ


ก าหนดการสมคร 100 บาท/หน ซงซอไดไมเกน 10 หน/คน ซงชมรมฯไดเขารวมการพฒนาศกยภาพดานตางๆใหชมชน เชน การท ากจกรรมพฒนาการทองเทยวในชมชน การประเมนตดตามผลการพฒนามาอยางตอเนอง

ในพนทพเศษจงหวดเลยน มแผนแมบททมงเนนความยงยนของการทองเทยวพนทพเศษเลยเพอการทองเทยวอยางยงยนในระยะยาว โดยไดท าการศกษาวเคราะห๑ถงศกยภาพและความเปนไปไดในลกษณะองค๑รวม (Holistic approach) และท าการพฒนาการทองเทยวดวยการเนนการเพมศกยภาพของแหลงทองเทยวทมความสมดลทงทงในดานกายภาพ ดานเศรษฐกจ ดานการเงน ดานสงอ านวยความสะดวก ดานการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว ดานสงแวดลอม ดานสงคมวฒนธรรม และดานสงคมสรางสรรค๑ นอกจากนยงไดท าการประชาสมพนธ๑และการสรางการมสวนรวมในการจดการทองเทยวของประชากรใน ซงเปนแผนแมบททมการแจกแจงรายละเอยดโครงการ เพอความชดเจนพรอมทจะน าไปปฏบตจรงได แผนแมบทฯ ฉบบนสรางจากกระบวนการมสวนรวมของภาคสวนและภาคตางๆ โดยการเปดรบฟงความคดเหนขอเสนอแนะ อปสรรค ปญหา และความตองการของประชาชนในพนทพเศษฯ โครงการจดตงเครอขายและด าเนนกจกรรม และมการสนบสนนงบประมาณจากภาครฐผานองค๑กรปกครองสวนทองถน นอกจากน อพท. ยงไดจดใหมงบประมาณสนบสนนองค๑กรทเปนภาค ซง อพท.เลย ท าหนาทเชอมโยงภาคทงองค๑กรภาครฐ เอกชน และการองค๑กรสวนทองถน ทงนไดมยทธศาสตร๑ทใชในการด าเนนงานทส าคญคอ คอ นโยบายทองเทยวคณภาพแบบ co - creation คอ “รวมคด รวมวางแผน รวมปฏบต รวมรบผดชอบ และรวมรบผลประโยชน๑” เพอเสนอแนวทางความรวมมอบนพนฐานการมสวนรวมระหวาง อพท. กบ ประชาคม และภาคการพฒนาในการบรหารจดการพนทพเศษ นอกจากนยงด าเนนการพฒนาการทองเทยวตามแนวนโยบายการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม (low carbon tourism) นโยบายการทองเทยวเชงสรางสรรค๑ (creative tourism) และนโยบายการด าเนนงานกบภาคเครอขายการพฒนาทงในประเทศและตางประเทศ

ส าหรบการจดท าแผนแมบทและแผนปฏบตการพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนในพนทพเศษเลยไดก าหนดยทธศาสตร๑การขบเคลอนการแกปญหาและการพฒนาการทองเทยวเชงพนทเพอการพฒนาทยงยนมเนอหาดงน

ยทธศาสตรท 1 การอนรกษ๑ ฟนฟทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรธรณ และสงแวดลอมสการเปน

แหลงเรยนรทางธรรมชาตทไดคณภาพมาตรฐานอยางยงยน

ยทธศาสตรท 2 การพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศและจดหาสงอ านวยความสะดวกตางๆ และ

การจดการภมทศน๑วฒนธรรมของทองถนใหมคณภาพสอดคลองกบความตองการของชมชน

ทองถน โดยไมเกดผลกระทบตอสงแวดลอมทางธรรมชาต

ยทธศาสตรท 3 การเพมขดความสามารถในการแขงขน การจดหาและพฒนาเสนทางทองเทยว

เชงนเวศ การสรางสรรค๑และการน าภมปญญาทองถนมาพฒนาผลตภณฑ๑และบรการใหได


มาตรฐานของสนคาและบรการเพอเพมรายไดและเศรษฐกจชมชนและยกระดบคณภาพชวตบน

ฐานความรในการบรหารจดการทองเทยวชมชน

ยทธศาสตรท 4 การฟนฟ อนรกษ๑และเผยแพรวถชวต ประเพณวฒนธรรมทองถนและการจด

กจกรรมเพอการเรยนรและสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนดวยกระบวนการมสวนรวม

ยทธศาสตรท 5 การสนบสนนและสงเสรมการจดกจกรรมการทองเทยว การฝกอบรม และ

พฒนาผประกอบการดานการทองเทยวใหมความเขาใจในเรองการทองเทยวเชงนเวศอยาง

ถกตองและเกดความตระหนกถงผลกระทบทจะเกดขนตอแหลงทองเทยวขณะเดยวกนกไม

กระทบตอการด าเนนกจกรรมทางธรกจ

ยทธศาสตรท 6 การเผยแพรและประชาสมพนธ๑แผนแมบทและแผนปฏบตการพนทพเศษเพอ

การทองเทยวอยางยงยนเลยในรปแบบสอตางๆ ในการสรางความเขาใจแกทกภาคสวนท

เกยวของ การประชาสมพนธ๑กบนกทองเทยวคณภาพใหมาทองเทยวเมองเลย การจดท าระบบ

ขอมลสารสนเทศดานการทองเทยว และจดท าระบบเตอนภยเพอแจงภยตางๆ แกนกทองเทยว

รวมถงการศกษาและตดตามประเมนผลการพฒนาการทองเทยวในพนทพเศษเลย

ในระดบชมชนการทองเทยวในพนทแหลงทองเทยวภปาเปาะ ไดมการจดท าแผนยทธศาสตร๑และแผนปฏบตการทองเทยวโดยชมชนของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ ใน พ.ศ.2558 ซงมวตถประสงค๑ของกจกรรม คอ เพอสรางองค๑ความรและการมสวนรวมของคณะกรรมการและสมาชกกลมเครอขาย ชมรมฯ ในการจดท าแผนยทธศาสตร๑และแผนปฏบตการการทองเทยวโดยชมชน ซงการจดท าแผนนมการก าหนดแนวคดและวธการฝกอบรมใหเปนเวทการฝกอบรบ สมมนาเชงปฏบตการเปนเวลา 3 วน โดยมผเขารวมคอ คณะกรรมการชมรมทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ ตวแทนชมชนบานผาหวาย คณะทปรกษา และเจาหนาท อพท.เลย ซงเนนกระบวนการมสวนรวมในการวเคราะห๑สถานการณ๑ปจจยภายในและภายนอกรวมทงรวมกนก าหนดทศทาง ยทธศาสตร๑ และแผนงาน ส าหรบแนวทางการด าเนนงานเรมจากการเตรยมพนท ประสานงาน จดเกบขอมลในพนท จดประชมเชงปฏบตการจดท าแผนยทธศาสตร๑ -แนวทาง และแผนปฏบตการของชมรมฯ ตดตามใหค าปรกษาหรอแนะน าในการพฒนาปรบปรงแผนและการแปลงแผนสการด าเนนงานการทองเทยวโดยชมชนฯ

การจดท าแผนยทธศาสตร๑ของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ เรมจากการประชมรวมกนระหวางคณะกรรการชมรมฯ ตวแทนจากชมชนผาหวาย คณะทปรกษา และเจาหนาทของ อพท.5 รวมจ านวน 43 คน ท าการประเมนปจจยภายในและภายนอก ประเดนจดแขง จดออน และโอกาส อปสรรคในการพฒนาการทองเทยวของชมรมฯ ซงวเคราะห๑ขอมล SWOT และ จดท าวสยทศน๑และยทศาสตร๑ กลยทธ๑ กจกรรม ทงนยงมการแลกเปลยนกระบวนทศน๑ “กระบวนทศน๑การพฒนาการทองเทยว” รวมทงมการระดมความคดเหน แสดงความคดเหนรวมกนเพอประเมนปจจยภายในและภายนอกในประเดนจดแขง จดออน และ


โอกาส อปสรรคในการพฒนาการทองเทยวของชมรมฯ และจดท ายทธศาสตร๑ตามผลการวเคราะห๑ SWOT ไดยทธศาสตร๑เปนไปไดจ านวน 10 ยทธศาสตร๑คอ

ก) ยทธศาสตรเชงรก 1. ยทธศาสตร๑พฒนาแหลงทองเทยวใหมทสอดคลองกบศกยภาพชมชน

2. ยทธศาสตร๑สรางเครอขายความรวมมอกบแหลงทองเทยวในใกลเคยง เชน ผาสวรรค๑ ผาหน

งาน (คณหมง)

3. ยทธศาสตร๑พฒนาผลตภณฑ๑สนคาของฝากของทระลก

ข) ยทธศาสตรเชงพฒนา 1. ยทธศาสตร๑กระจายรายไดอยางเปนธรรม 2. ยทธศาสตร๑สรางเครอขายประชาสมพนธ๑ทงเครอขายสอกระแสหลกและ Social online 3. ยทธศาสตร๑อบรมพฒนาความรความปลอดภยฉกฉน และขอรบการสนบสนนวสด อปกรณ๑

กภยฉกเฉนเพอบรการนกทองเทยว จดตงเครอขายความปลอดภยนกทองเทยว 4. ยทธศาสตร๑พฒนาศกยภาพ บคลากรของชมรมและชาวบาน 5. ยทธศาสตร๑การพฒนาและปรบปรงโครงสรางพนบานแหลงทองเทยวเดมและแหลงทองเทยว

ใหม ค) ยทธศาสตรเชงปองกน

1. ยทธศาสตร๑สงเสรมชาวบานผาหวายใหเขามามสวนรวมและรบผลประโยชน๑จากการทองเทยว

ง) ยทธศาสตรเชงหลกเลยง 1. ยทธศาสตร๑สรางความรวมมอกบหนวยงานรฐ ทองถน เอกชน ทเกยวของ

จากนน ทประชมไดรวมกนก าหนดวสยทศน๑ของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ ซงวสยทศน๑ทก าหนดไดคอ “ภายในป พ.ศ.2563 ชมรมฯและชมชนผาหวายมความรวมมอในการทางานทเขมแขงในการพฒนาชวตความเปนอยและอนรกษทรพยากรธรรมชาตใหเปนแหลงทองเทยวโดยชมชนทมความหลากหลาย มคณภาพ เทยวไดตลอดปและไดรบการยอมรบจากนกทองเทยว อาหาร สนคา ของฝาก มความเปนเอกลกษณสอดคลองกบวถชมชน สามารถใหบรการทสรางความประทบใจแกนกทองเทยวภายใตความรวมมอของภาคเครอขายทกภาคสวนทงในและนอกพนทสความยงยนของชมชนตลอดไป” และไดปรบยทธศาสตร๑ทก าหนดไดเบองตนทง 10 ยทธศาสตร๑ใหสอดคลองกบวสยทศน๑ จนสดทายไดยทธศาสตร๑หลกการพฒนาการทองเทยวโดยชมชนของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะจ านวน 5 ประการคอ

1. เสรมสรางความเขมแขงขององค๑กรชมรมฯและชมชนในการบรหารจดการทองเทยวทยงยน 2. พฒนาแหลงทองเทยวโดยชมชนใหมความหลากหลายเหมาะสมตอการทองเทยวและเรยนรทง

แหลงทองเทยวเดมและแหลงทองเทยวใหมใหมความพรอมตอการใหบรการทสรางทางเลอกในการเพมเวลาของนกทองเทยวและสามารถเทยวไดตลอดป


3. ยกระดบการใหบรการทมคณภาพไดมาตรฐานสอดคลองตอการมสวนรวมและการกระจายผลประโยชน๑สคนในชมชน

4. พฒนา/ปรบปรงคณภาพ มาตรฐาน รานอาหาร สนคา ผลตภณฑ๑ของฝากในชมชนผาหวายใหมความเปนเอกลกษณ๑และอตลกษณ๑สอดคลองกบวถชวตและการผลตของคนในชมชนใหเปนทยอมรบจากนกทองเทยว

5. ประสานความรวมมอองค๑กร หนวยงาน ภาคภาครฐ ภาคเอกชน ภาคทองถน ภาคประชาชน ในดานการพฒนาและจดการทองเทยวโดยชมชน

ชมชนบานผาหวาย มแหลงทองเทยวภปาเปาะทงดงามเปรยบเปน “คนหมงเมองไทย” และชมชนมการบรหารจดการการทองเทยวทด จนสามารถ “พลกวถชวตการเกษตรเปนการทองเทยว” โดยมการจดตง “ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ” ประกอบดวยคณะกรรมการชมรม มกระบวนการท าประชาคมในการตดสนใจตางๆ มการจดตงกองทนเพอการทองเทยว และในทสดใหชมชน เขยนแผนพฒนาการทองเทยวเอง

แผนพฒนาการทองเทยวชมชนบานผาหวาย ปท 1 : ตองการนกทองเทยว 18,000 คน และการมรายรบจากนกทองเทยว 130 บาทตอหว ซง

ผลสรปในปแรกภปาเปาะตอนรบนกทองเทยว 60,000 คน มรายรบจากนกทองเทยว 330 บาทตอหว นกทองเทยวทกลบมาเปนหนาเดมเกนกวากงหนง...วนนมเงนพฒนาหมบาน 4 ลานบาท สามารถตอนรบพระองค๑โสมเอง โดยไมพงเงนจากหลวง ชาวบานตระหนกวาการทองเทยวเปนอกหนงอาชพส าคญ จงชวยกนปกปองทรพยากรทองเทยว เชน การท าแนวปองกนไฟปา

ปท 2 ตองการนกทองเทยว 30,000 คน และมรายรบจากนกทองเทยว 500 บาทตอหว

ทงนชมรมการทองเทยวฯ มการน านโยบาย Co – Creation มาเปนเครองมอหลกในการปฏบตงานใหบรรลเปาหมายทตงไว

ส าหรบระบบการตรวจสอบการด าเนนงานนน อพท. เลย ไดตดตามและตรวจสอบการด าเนนงานตามแผนชมชนทด าเนนงานตามแผนยทธศาสตร๑ท อพท.เลย โดยก าหนดใหทกกจกรรมหรอโครงการทด าเนนงานตองรายงานผลการด าเนนงานให อพท.เลยรบทราบ อยางไรกตาม การรายงายผลการด าเนนงานตามกจกรรมหรอโครงการของบางชมชนอาจยงไมมเนอหาสาระทครบถวนดพอ

ในการก าหนดทรพยากรทองเทยว อพท. เลย ไดก าหนดแหลงหรอทรพยากรทองเทยวรวมกบชมชน โดยความยนยอมของชมชนหรอเจาของทรพยากรทองเทยว ในกรณททรพยากรทองเทยวอยในเขตปาสงวนหรออทยานแหงชาตกไดมการขออนญาตใชพนทอยางถกตองตามกฎหมาย


เนองจากพนทของจงหวดเลยนนมลกษณะเปนภเขาลอมรอบตวเมองซงเปนภเขาสงต าและตงอยบนเทอกเขาเพชรบรณ๑ตดกบแมน าโขง จงสงเกตไดวาทรพยากรทองเทยวในพนทพเศษจงหวดเลยเปนทงปาไม


ภเขา ถ า น าตก เปนตน ซงแหลงทองเทยวในจงหวดเลยกมหลายหลากแหงเรมตนดวยอ าเภอเชยงคาน จงหวดเลย ทมประวตความเปนมายาวนาน และเคยเปนศนย๑กลางการปกครองของอาณาจกรศรสตตนานหต แตเดมเมองเชยงคานตงอยทเมองสานะคาม ประเทศสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวหลงจากทเกดวกฤตการณ๑หลายครง ท าใหผคนอพยพมาอยทบานทาจนทร๑หรออ าเภอเชยงคาน ในปจจบนมอาชพหลกคอ ท านา ท าสวน และอาชพเสรมปลกพชฤดแลง ซงมผลตภณฑทขนชอของชมชนคอ มะพราวแกว ส าหรบสถานททองเทยวทนาสนใจ ไดแก แกงคดค จดชมววภทอก ศาลเจาพอปนค า วดทาแขก และอบต.เชยงคาน ซงในสวนงานของ อพท. ในพนทพเศษเลย กไดเขาไปรวมพฒนาการทองเทยวกบทางเทศบาลต าบลเชยงคาน ทงนจงหวดเลยเปนจงหวดชายแดน มอาณาเขตตดตอกบสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว จงมวฒนธรรมลานชางทยงด ารงคงอยอยางโดดเดนเปนเอกลกษณ๑สบเนองมาอยางยาวนานกวา 400 ป เชน ส าเนยงภาษาพด ภมสถาปตย๑ สถาปตยกรรม ประเพณ วฒนธรรม จงมโครงการ“สเหลยมวฒนธรรมลานชาง” อารยธรรมลานชางในอดตซงยงเปนวถชวตมาจนถงทกวนน เชน การตกบาตรพระตอนเชาของหลวงพระบางและอ าเภอเชยงคาน ประเพณบญหลวงและการละเลนผตาโขน หรอปเยอ ยาเยอ เปนตน นอกจากนยงมแผนการพฒนาการทองเทยว “สเหลยมวฒนธรรมลานชาง” โดยการด าเนนงานทเนนการสรางสรรค๑กจกรรมการทองเทยวรปแบบใหมใหสอดคลองกบความสนใจและตรงกบความตองการของนกทองเทยวและกลมเปาหมาย


รปท 3.3.3 ทวทศน๑บรเวณยอดภปาเปาะ อ าเภอหนองหน จงหวดเลย



รปท 3.3.4 เสนทางเดนบรเวณรมฝงโขง อ าเภอเชยงคาน จงหวดเลย

การจดโปรแกรมการทองเทยวภายในพนทการด าเนนงานของ อพท.เลย ทชดเจนคอ โปรแกรมการทองเทยวของอ าเภอดานซาย แบงออกเปนสเสนทางเพอใหนกทองเทยวสามารถเลอกเทยวชมได คอ เสนทางท 1 เสนทางจตวญญาณดานซาย ระยะทาง 9 กโลเมตร เสนทางท 2 เสนทางปนจกรยานชมทวทศน๑อ าเภอดานซาย ระยะทาง 14 กโลเมตร เสนทางท 3 เสนทางปนจกรยานชมทวทศน๑อ าเภอดานซาย ระยะทาง 20 กโลเมตร และเสนทางท 4 เสนทางปนจกรยานชมทวทศน๑อ าเภอดานซาย ระยะทาง 21 กโลเมตร

การระบทรพยากรทองเทยวในพนทพเศษเลย ทางอพท. ไดมการระบทรพยากรทองเทยวภายใตชดความรเทยวชมชนคนของด ไดแก ต าบลปลาบา และต าบลกกสะทอน (รปท 3.3.5) โดยในแตละแหลงทองเทยว มรายละเอยดทรพยากรทองเทยวดงตอไปน


ทมา: องค๑การพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน

รปท 3.3.5 ชดความรเทยวชมชนคนของด ส าหรบแหลงทองเทยวเชงนเวศในต าบลกกสะทอนและต าบลปลาบา

สวนในต าบลกกสะทอนมทรพยากรทองเทยวทหลากหลายทงปาไม ภเขา ถ า และน าตก เชน บานหมากแขง ถ าเสา ถ าโคง ภลมโล และศนย๑วจยพชสวนเลย (เกษตรทสงภเรอ) ซงต าบลกกสะทอนมลกษณะทางธรรมชาตทเออตอการจดเสนทางศกษาธรรมชาต ทงเสนทางศกษาปาสมนไพร และเสนทางดรอยเทาไดโนเสาร๑ นอกจากนคนในชมชนยงมการรวมกลมกนท ากจกรรมตางๆ ไดแก กลมแมบาน เกษตรกร กลมออมทรพย๑ กลมผปลกหมอนเลยงไหม เปนตน นอกจากนยงมประเพณทนาสนใจ ไดแก งานปใหมมง งานขาวไร งานสขวญขาว และงานบญขาวเปลอก สวนอาหารประจ าทองถน คอ น าผกสะทอน (ชาวบานมกใชแทนปลาราในสมต า) ปหน และหมกอปม เปนตน

ทมา: ชมรมสงเสรมการทองเทยวต าบลกกสะทอน

รปท 3.3.6 ตนพญาเสอโครง บรเวณภลมโล ต าบลกกสะทอน อ าเภอดานซาย จงหวดเลย



รปท 3.3.7 แหลงทองเทยวภายในศนย๑วจยพชสวนเลย (เกษตรทสงภเรอ)

ส าหรบในพนทต าบลปลาบา มแหลงทรพยากรทองเทยวเชงธรรมชาต ไดแก น าตกปลาบาและน าตก

สองคอน และทองเทยวเชงนเวศเกษตรทมความสวยงามอยใกลกบชมชน ไดแก ศนย๑วจยพชสวนเลย (เกษตรทสง) ซงเปนแหลงถายทอดเทคโนโลยทางการเกษตร สรางงานใหกบประชาชนในพนทและรองรบการเขามาศกษาดงานดานการเกษตรและแปรรปผลตภณฑ๑ทางการเกษตรใหแกผทสนใจทวไปได วฒนธรรมทโดดเดนอกอยางหนงของต าบลปลาบา คอ วฒนธรรมการกนอาหารพนบานทหาไดจากธรรมชาต อาท เมยงสมนไพร ยาผกกด ผดผงกระหรปหน กอยกง เปนตน นอกจากนชาวบานในชมชนมความเขมแขง มการรวมกลมกนเพอท ากจกรรม เชน กลมผลตไมกวาด มการผลตของใชเองในชมชนลดการพงพาสนคาจากภายนอกและมกลมปลกผกทสามารถเปนแหลงเรยนรการปลกผกปลอดสารพษ เปนตน โดยในต าบลปลาบาไดมกจกรรมเนนการจดท ารายการแหลงทองเทยว(สะสม)และความนาสนใจของแหลงทองเทยว และจดกลมสถานททองเทยวและ


ทรพย๑สนทางการทองเทยวทนาสนใจทงทางธรรมชาตและวฒนธรรมใหเปนปจจบน โดยกจกรรมการทองเทยวของชมชนมความสอดคลองและกลมกลนกบฐานทรพยากรของชมชน เชน การเทยวชมธรรมชาตภบกใด๐ การเยยมชมพชพนธ๑ไมและไมดอกในพนทของศนย๑วจยพชสวนเลย (เกษตรทสงภเรอ) การจดกจกรรมปลกปา การเดนปา การปลกผกและเกบผกปลอดสารพษ เปนตน ในการจดท ารายการสงทนาสนใจเทยวในกกสะทอน และปลาบา


รปท 3.3.8 แผนทแสดงเสนทางแหลงทองเทยวของต าบลปลาบา



รปท 3.3.9 แผนผงแสดงเสนทางแหลงทองเทยวอ าเภอเชยงคาน

บานตนหลา อ าเภอเชยงคาน โดยกลมวฒนธรรมวถเชยงคานบานตนหลา และเครอขายจดการทองเทยวเชงสรางสรรค๑ มการจดเสนทางการทองเทยวออกเปน 3 เสนทาง และโปรแกรมการทองเทยวเชงวฒนธรรมอ าเภอเชยงคาน ไดแก การไหวพระวดเชยงคานหรอวดทาแขก การศกษา/ชมการท ามะพราวแกว การชมววทวทศน๑เมองเชยงคานบนภทอก เดนทางไปพระพทธบาทภควายเงน การท าผาสาดลอยเคราะห๑บานตนหลา การลองเรอลอยเคราะห๑ชมสองฝงโขง เดนถนนวฒนธรรมชมบานไมเกา การตกบาตรขาวเหนยว และการเทยวชมบานพพธภณฑ๑ไทด าหมบานไทด า เปนตน


รปท 3.3.10 โปรแกรมการทองเทยวของกลมวฒนธรรมวถเชยงคาน บานตนหลา



กลาวถงในดานการดแลนกทองเทยว มการด าเนนการเรองของระบบการจดการนกทองเทยวในบรเวณพพธภณฑ๑ในพนทพเศษจงหวดเลย โดยการสรางสงอ านวยความสะดวกใหกบผพการโดยตองค านงถงความกลมกลนกบสถานททองเทยวแหงนน เนนในเรองการปรบปรงพพธภณฑ๑ในพนทพเศษใหเหมาะสม มความทนสมย และสอดคลองกบทองถน สวนของการประเมนและสรางความพงพอใจใหแกนกทองเทยวไดด าเนนโครงการเพอส ารวจความพงพอใจในการใหบรการของส านกงานพนทพเศษเลยซงเปนโครงการทท าเรองการส ารวจความพอใจของนกทองเทยวโดยตรง และมการรายงานผลตอสาธารณะซงไมปรากฏความชดเจนในการเผยแพรตอสาธารณชน ทงนยงมโครงการทด าเนนการในดานการประเมนความพงพอใจของนกทองเทยวตอความพงพอใจของการทองเทยวเชงสรางสรรค๑แลวน าขอมลยอนกลบไปทบทวนวามจดแขงและขอจ ากดอยางไรและรายงานผลตอสาธารณชน

ต าบลกกสะทอนกด าเนนการในเรองของมการเกบขอมลความพงพอใจของนกทองเทยวและรายงานผลตอสาธารณชนดวยการสอบถามความคดเหนและขอเสนอแนะจากนกทองเทยว ซงชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอนทมสมดเยยมส าหรบนกทองเทยวใหนกทองเทยวไดแสดงความคดเหนและความพงพอใจ ซงกรรมการชมรมฯ ไดอานและน ามาปรบปรงการบรการตางๆ ซงชมรมฯ ไดรบความพงพอใจจากนกทองเทยวในการบรการคอนขางมาก และไมเคยมการรองเรยนการบรการทางการทองเทยวของชมรมฯ จากนกทองเทยว แตมนกทองเทยวบางสวนจากฝงบานรองกลากลาวตเตยนการจดการการทองเทยวบนภลมโล (พนทผลประโยชน๑ทบซอน) ซงชมรมฯ กแกปญหาโดยการอธบายใหนกทองเทยวทราบเปนรายๆไปเชนเดยวกนกบในชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบาไดมการประเมนและสรางความพงพอใจใหแกนกทองเทยว โดยจดใหมการแลกเปลยนประสบการณ๑การรบนกทองเทยวระหวางกลมรถน าเทยวและมคคเทศก๑ดวยกนเปนประจ า และน าผลการแลกเปลยนประสบการณ๑ดงกลาวมาปรบปรงการใหบรการแกนกทองเทยว และในการประชมประจ าเดอน และมสมดเยยมใหนกทองเทยวไดสะทอนความคดเหนและความพงพอใจเหนไดชดเจน

ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ มศนย๑รบนกทองเทยว และมการจดการใหนกทองเทยวรวมตวอยทศนย๑การทองเทยว แลวจงน านกทองเทยวไปเทยวชมภปาเปาะดวยรถอแต๏ก มมคคเทศก๑คอยแนะน าสถานทและขอปฏบต นอกจากนชมรมฯ จะไมอนญาตใหนกทองเทยวขนไปบนภปาเปาะตามล าพงโดยเฉพาะบรเวณจดชมทวทศน๑ 360 องศา ซงเปนจดท 4 ของเสนทางการน าพานกทองเทยวเทยวชม



รปท 3.3.11 ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ


การประชาสมพนธ๑ในพนทพเศษจงหวดเลยนน ไดมการก าหนดใหขอความทใชในการประชาสมพนธ๑สนคาและบรการในแหลงทองเทยวตองมความถกตอง ซง มโครงการทไดด าเนนการใหเปนโครงการเพอการประชาสมพนธ๑พนทพเศษเลยใหนกทองเทยวและผสนใจไดรบขอมลขาวสารทถกตอง โดยมการสงเสรมการประชาสมพนธ๑ เชน ปายโฆษณา สปอตวทย เกยวกบการอนรกษ๑ศลปวฒนธรรม ประเพณ ภมปญญาทองถนเพอดงดดนกทองเทยวเขามาในชมชนมากขน การจดกจกรรมการจดท าแผนพบเพอเปนสอประชาสมพนธ๑การทองเทยวในจงหวดเลย ยงมการจดการประชาสมพนธ๑ ณ ต าบลเชยงคาน อ าเภอเชยงคาน การจดท าโปสเตอร๑ประชาสมพนธ๑งานประเพณออกพรรษาและผาสาดลอยเคราะห๑เมองเชยงคาน อกทง ไดจดกจกรรมใหผประกอบการ บคลากรในชมชนทดลองอานเนอหาทจะจดท าคมอสองภาษา (ไทย -องกฤษ) ซงแนะน าผลตภณฑ๑ชมชนและทองถนในเขตเทศบาลต าบลเชยงคาน เพอส ารวจความเขาใจในเนอหา และความถกตองของคมอฯ และด าเนนการปรบเปลยนแกไขเนอหา หลงจากนนมการตรวจสอบความถกตองของเนอหาคมอฯ โดยผเชยวชาญทางภาษา (ไทย-องกฤษ)


ทมา: สอออนไลน๑ของบรษท ฟวเจอร๑มาร๑ท ครเอชน จ ากด http://www.thailandexhibition.com/ (สบคนเมอวนท

มถนายน 2559)

รปท 3.2.12 โปสเตอร๑ประชาสมพนธ๑งานประเพณออกพรรษาและผาสาดลอยเคราะห๑เมองเชยงคาน ประจ าป 2558


รปท 3.3.13 โปสเตอร๑แนะน าบานผาหวาย ณ ศนย๑บรการนกทองเทยวชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ ต าบลปวนพ อ าเภอหนองหน จงหวดเลย

http://www.thailandexhibition.com/


นอกจากนการจดงานแถลงขาวประชาสมพนธ๑กจกรรมการทองเทยวเชงสรางสรรค๑เพอเปดตวโครงการทองเทยงเชงสรางสรรค๑: หวใจส าคญสการทองเทยวอยางยงยน เมอวนท 25 ม.ย. 2558 ณ Marriott Executive Apartments Sukumvit Park และมการจดตงเวบไซต๑ Creative Tourism Thailand (ทมา http://cctthailand.net/) เพอประชาสมพนธ๑ใหนกทองเทยวเขาถงแหลงทองเทยวในพนทพเศษแหลงตางๆ ไดสะดวกขน รวมถงชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบากด าเนนการดานการประชาสมพนธ๑ โดยการจดท าแผนพบประชาสมพนธ๑การทองเทยว พรอมทงแผนททองเทยวแลว มการประชาสมพนธ๑การทองเทยวโดยชมชนผานการน าแผนพบไปวางทวาการอ าเภอภเรอ และตามงานตางๆทออกบท รวมถงมการจดท าสอประชาสมพนธ๑เปนแผนพบและปายไวนลแสดงเสนทางทองเทยวในชมชนชดเจน ซงมขอมลอยในเวบไซด๑และทท าการชมรมฯ ในทางเดยวกนชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอนกมการใชสอประชาสมพนธ๑และบรการในแหลงทองเทยว เชน มแผนททองเทยวชดเจนตดตงท อบต. เพอใหนกทองเทยวทมโอกาสไดมา อบต. ศกษาเสนทางการทองเทยว รวมถงใหคนในชมชนศกษา เพอทจะน าไปใหขอมลแกนกทองเทยว ในกรณทเจอนกทองเทยวมาซกถามเสนทางทองเทยวได


ส าหรบชมรมฯตนแบบท อพท. ไดประกาศไว ประกอบดวยชมชนต าบลปลาบา และชมชนต าบลกกสะทอน ซงไดด าเนนการจดการในดานความเสยง โดยก าหนดแผนรองรบกรณเหตการณ๑ฉกเฉนแกนกทองเทยว เพอสรางมาตรฐานความปลอดภยและความเชอมน โดยการทชมรมฯ มผประสานงานกรณเกดเหตการณ๑ฉกเฉนและมอปกรณ๑ทมความพรอม เพราะมสมาชกชมรมเปนหนวยอาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน (อปพร.) จงมความพรอมในดานนอยางเปนระบบโดยเฉพาะในชวงเทศกาลทองเทยวจะมเจาหนาทชมรมฯ ประสานงานอยทศนย๑ 24 ชวโมงและคอยสลบเปลยนกนใหบรการ และมอปกรณ๑ทมความพรอมชวยเหลอแกนกทองเทยว นอกจากนมสมาชกกลมรถพรอมชวยเหลอกรณฉกเฉนอยางเปนระบบสงตอ รพ. และยงสรางการรบรตอแนวทางปฏบตรวมกนส าหรบเจาหนาทผใหบรการน าเทยว และบรเวณลานจอดรถ และซมรานคาจ าหนายผลตภณฑ๑ทองถน


ในดานการดแลดานความปลอดภยตอชวต ทรพย๑สน และสขภาพ ไดมการด าเนนการ ณ แหลงทองเทยวภปาเปาะ ในการพฒนาความปลอดภยใหนกทองเทยว เชน ระบบการชวยเหลอดแลปฐมพยาบาล และยงมการจดระเบยบเพอรกษาความปลอดภยใหกบนกทองเทยว โดยใหนกทองเทยวรวมตวอยทศนย๑การทองเทยวและจงน านกทองเทยวขนไปเทยวชมบนภปาเปาะดวยรถอแต๏กทจ ากดจ านวนผโดยสารพรอมกบมคคเทศก๑เพอคอยแนะสถานททองเทยวและขอปฏบตของนกทองเทยว รวมทงคอยสอดสองดแลความปลอดภยของนกทองเทยว นอกจากนชมรมฯ จะไมอนญาตใหนกทองเทยวขนไปบนภปาเปาะตามล าพง



รปท 3.3.14 รถอแต๏กทใชในการรบสงนกทองเทยวขนภปาเปาะโดยเฉพาะและจ ากดจ านวนผโดยสารเพอความปลอดภยของนกทองเทยว


รปท 3.3.15 เสนทางขนภปาเปาะดวยรถอแต๏ก (มสภาพเปนถนนลกรง แตไดรบการดแลใหอยในสภาพด)


ส าหรบในพนทต าบลปลาบา ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบาเองกมการประกอบอาหารทใชวตถดบในทองถน เนนเมนผกปลอดสารพษ สะอาด สด อรอย ทงนในเรองความปลอดภยของนกทองเทยว ชมรมฯ จะมการแจงใหนกทองเทยวทราบถงการเตรยมตวกอนทองเทยวทางโทรศพท๑ทงกอนมาและตอนมาถง นอกจากนยงไดจดเตรยมอปกรณ๑ทจ าเปนตางๆ เชน ถงกนทาก อปกรณ๑ชวยเหลอฉกเฉนเบองตน รวมทงมการส ารวจเสนทางและเฝาระวงความปลอดภยจากอาสาสมครชมชนอยเปนปกต (เสนทางปา) รวมถงใชการเดนทางทองเทยวโดยรถน าเทยว เชน รถอแต๏ก มความพรอมใชงาน เพยงพอและปลอดภย จากการจ ากดจ านวนไมเกน 6 ทาน/รถ เชนเดยวกนกบชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน ทกจกรรมทองเทยวของชมรมฯ มการบรการรอบดาน ทงพาหนะ อาหาร และ การดแลความปลอดภยตางๆ โดยการประกอบอาหารจะใชวตถดบในทองถน สะอาด สด อรอย ซงประกอบเปนอาหารทองถนทงหมด เชน หลามไก ขาวเหนยว เปนตน ในสวนของพาหนะทใชเดนทางพานกทองเทยวไปทองเทยว สวนใหญจะใชรถขบเคลอน 4 ลอเปนรถน าเทยว โดยมอปกรณ๑ปฐมพยาบาลเบองตนบนรถน าเทยวทกคน และมอปกรณ๑ชวยเหลอกรณฉกเฉน และมความพรอมใชงานซงมการตรวจสภาพกอนการใชงานทกครง คนขบมความช านาญ มความรความสามารถในการขบขทางวบากเปนอยางด มการจ ากดจ านวนนกทองเทยวไมเกน 10 ทาน/รถ โดยการน าพานกทองเทยวขนภลมโล ทางชมรมฯ จะมการรายงานขอมลเสนทางและความปลอดภยรวมถงขอเทจจรง เชน การส ารวจเสนทางความปลอดภยตามเสนทางการทองเทยวตลอดในฤดทองเทยว โดยกลมรถน าเทยวน ามาบอกตอๆ กนในชมรมฯ ถงขอควรระวงตางๆ พรอมทงมปายเตอนบรเวณทมความเสยง และแจงโอกาสทนกทองเทยวจะไดเหนดอกของตนนางพญาเสอโครงบานมากนอยเพยงใดกอนใหบรการทกครงกบนกทองเทยว และดวยเสนทางขน-ลงภลมโลเปนเสนทางทมความทาทายและตองการขอมลทเปนปจจบน ทางชมรมฯจงไดจดใหมการสอสารขอมลความปลอดภยของการเดนทางระหวางกลมผใหบรการรถน าเทยวทใหบรการกอนหนานน นอกจากน ยงมทพกแบบเตนท๑บนภลมโล ซงจะมอปกรณ๑เครองนอนเตรยมไวใหอกดวย


รปท 3.3.16 จดทวทศน๑บรเวณภปาเปาะมการท ารวกนทสงระดบเอวเพอปองกนมใหนกทองเทยวพลดตก



อพท.เลย ไดน าเอามาตรฐานการจดการโฮมสเตย๑ ของ กรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา มาใชกบการด าเนนการทองเทยวแบบโฮมสเตย๑ ในพนทพเศษเลย และมชมชนทจดท าโฮมสเตย๑ เชนทอ าเภอเชยงคานไดน าเอามาตรฐานโฮมสเตย๑ของกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา มาใชในการด าเนนงานใหบรการโฮมสเตย๑ส าหรบในระดบชมชนการทองเทยว พบวา ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ ไดจดใหมหองน าบรการนกทองเทยว ทงบรเวณศนย๑รบนกทองเทยวและจดชมทศนยภาพภปาเปาะ รวมทงมหองน าผพการและผสงอายไวบรการนกทองเทยวดวย


รปท 3.3.17 หองน าบรการผพการและผสงอาย ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ



ไมมการดาเนนการทเดนชดในพนทพเศษเลยซงเกยวของกบระบบการตรวจสอบผลประโยชนทงทางตรงทางออมดานเศรษฐกจทเกดจากแหลงทองเทยว หรอไมแสดงผลการตรวจสอบและรายงานผลตอสาธารณชน


ในดานการจดสรรผลประโยชน๑ทางเศรษฐกจทเกดจาการทองเทยว ไดด าเนนการในแหลงทองเทยวภปาเปาะโดยมกจกรรมสาธารณะท ารวมกน ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะไดใหบรการแกนกทองเทยวทงในรปแบบการน าพาชมทวทศน๑ภปาเปาะโดยกลมรถอแต๏กและกลมม คคเทศก๑ทมจดชมวว


จ านวน 4 จด คดคาบรการแกนกทองเทยวในอตราคนละ 60 บาท บรการทพกโฮมสเตย๑โดลกลมแมบานคดคาบรการรวมคาอาหารในอตราคนละ 350 บาท ซงอตราการใหบรการดงกลาวนก าหนดโดยมตของชมรมฯ นอกจากน ชมรมฯ โดยกลมรานคาดแลการใหบรการรานคาทจ าหนายอาหารและของทระลกใหแกนกทองเทยว ซงแตละกลมมการจดสรรคาใชจายและการกระจายผลประโยชน๑ดงน

กลมรถอแต๏ก อตราคาบรการ 60 บาทน จะเกบโดยชมรมฯ ซงชมรมฯจะหกรอยละ 20 ของรายไดคารถน าเทยวในแตละวนเขาชมรมฯ โดยในรอยละ 20 ของรายไดคารถน าเทยว สวนทเหลอ (รอยละ 80 ของรายไดคารถน าเทยว) จะจดสรรใหแตละครวเรอนทน ารถอแต๏กมาลงทะเบยนใหบรการน าพานกทองเทยวเพอขนชมทวทศน๑ภปาเปาะในวนนนรายละเทาๆ กน โดยแตละครวเรอนจะสามารถน ารถอแต๏กมาใหบรการแกนกทองเทยวไดเพยงหนงคน (โดยตดปายบานเลขทตดบนรถอแต๏ก) เทานน เพอเปนการกระจายรายไดใหทวถงกน สวนรายรบทชมรมฯไดนน รอยละ 15 จะถกจดสรรใหกบมคคเทศก๑ (ซงกลมมคคเทศก๑จะจดสรรรายไดใหแกมคคเทศก๑ทท างานในวนนนๆ คนละเทาๆ กน) ในสวนทเหลอ (รอยละ 85) จงจะเปนรายไดสทธของชมรมฯ

กลมมคคเทศก๑เปดโอกาสใหเยาวชนเขามาเปนมคคเทศก๑ โดยชมรมฯจะจดอบรมวธการเปนมคคเทศก๑ใหแกเยาวชนทสนใจ และจดใหมคคเทศก๑ทสงอายคอยชวยแนะน า ถายทอดประสบการณ๑ และใหขอมลแหลงทองเทยวใหแกมคคเทศก๑รนเยาว๑เหลานน จนมคคเทศก๑รนเยาว๑สามารถน าพานกทองเทยวไดอยางมประสทธภาพ

กลมแมบานจดสรรรอยละ 10 ของรายไดทไดรบจากคาบรการอาหารและโฮมสเตย๑เขาชมรมฯและจดสรรรายไดสวนทเหลอใหแกเจาบานทใหบรการโฮมสเตย๑และแมบานทรวมท าอาหารบรการแกนกทองเทยวตามเกณฑ๑ทก าหนดรวมกนในทประชมชมรมฯ

รายไดของชมรมฯ ซงไดจากการจดสรรของสมาชกกลมตางๆ นน ชมรมฯไดน ามาใชประโยชน๑ในการน ามาพฒนาปรบปรงพนทศนย๑บรการนกทองเทยวของชมรมฯ การพฒนาแหลงทองเทยว และการท ากจกรรมสาธารณประโยชน๑อนๆ ภายในชมชน เชน คาใชจายในการท าความสะอาดในหมบาน (คาอาหารของผรวมงานและวสด/อปกรณ๑) คาสวสดการงานฌาปนกจศพของคนในชมชน และคาสงของเยยมคนในชมชนทเจบปวย เปนตน

รวมถงโครงการนไดจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรระหวางเครอขายกบชมชนทประสบความส าเรจ ท าการจดท าชดความรทไดจากการถอดบทเรยนและการจดกระบวนการ และมการวเคราะห๑สถานการณ๑ปจจบนดานการทองเทยวของชมรมฯ โดยพจารณาปจจยภายในและปจจยภายนอก จดท าแผนปฏบตการประจ าปของชมรมการทองเทยว ยงไมรวมถงมการสรางความรความเขาใจในกระบวนการวางแผนการทองเทยวโดยชมชน และก าหนดทศทางหรอบรบทการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนภายในชมชน นอกจากนชมรมฯ เองมการจดกจกรรมสรางความรการวเคราะห๑ ผเกยวของหรอผมสวนไดสวนเสย พรอมวเคราะห๑บทบาทของผมสวนเกยวของหรอผมสวนไดสวนเสย สรางความเขาใจถงบทบาทในการพฒนาการทองเทยวและใหขอมลการเชอมโยงแหลงทองเทยวในแตละแหลง ซงเปนการรวมวางแผนและใชประโยชน๑จากคนในชมชน และมการ


ส ารวจขอมล พนท และกจกรรมการทองเทยวของพนทอ าเภอหนองหน เพอน ามาวเคราะห๑เปรยบเทยบกบหลกการของการทองเทยวอยางยงยน เพอจดท าเปนตวอยางเพอใหสามารถเขาใจไดชดเจนในเชงพนท

ในขณะเดยวกนนนชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบากมการจดสรรผลประโยชน๑ทางเศรษฐกจเชนเดยวกน โดยมกลมตางๆในชมรมฯ ทชดเจนมากขน เชน กลมรถอแต๏กน าเทยว กลมแมบาน กลมของฝากของทระลก กลมเกษตรปลอดสาร เปนตน โดยชมรมฯไดรวมท างานกบภาครวมสงเสรมการอนรกษ๑ปา เชน อทยานแหงชาตภเรอ องค๑การบรหารสวนต าบลปลาบา และ ปตท. เปนตนดวย ส าหรบมการเปดรบสมาชกใหมตลอดจนถงวนท 31 ตลาคม ของทกป มกลมเยาวชนเขามามสวนรวมเปนสมาชกชมรมฯ โดยกลมเยาวชนเขามามสวนรวมทางการทองเทยว เชน การแสดงร าบายศรสขวญ และยงน าเอาเยาวชนเขารวมโครงการพฒนาศกยภาพของชมชน ทงนยงเปดโอกาสใหสตร คนชรา และเยาวชนเขามามสวนรวมในกจกรรมการทองเทยวของชมชน โดยการจดสรรรายไดเขาชมรมฯเปนรอยละ 10 จากรายไดของแตละกลม และก าหนดราคาคาบรการทองเทยวรวมกนเปนมตชมชน โดยคดคารถน าเทยว 600 บาท /ครง ส าหรบคาอาหาร คาของวาง และคาทพก มจ านวน 1,300 บาท/คน (2 วน 1 คน) ทงนการจดการของชมรมฯ ไดก าหนดไววาสมาชกจะเขารวมไมนอยกวารอยละ 50 และมการจดประชมเพอสรางการรบรในการด าเนนการตางๆ จากมตทประชมเปนประจ า รวมถงแจงขาวสารทวไปเกยวกบชมชนเปนประจ าทกเดอน รวมถงมการจดท ารายงานการประชมทกครง เหนไดจากแฟมรายงานการประชมของชมรมฯ นอกจากนมการสบทอดประเพณ วฒนธรรมดงเดมของชมชนบางอยางจากรนสรนเพออนรกษ๑และสรางการมสวนรวมในชมชนใหเหนความส าคญ เชน ประเพณบญขาวจ ไหวศาลเจ าป เปนตน โดยยงไมมกจกรรมการทองเทยวทางดานวฒนธรรม เปนเพยงการกระตนและฟนฟวฒนธรรมทองถนโบราณใหคนในชมชนมสวนรวมเทานน ในสวนของการทองเทยว ชมรมฯไดก าหนดกลมเปาหมายทเหมาะสมกบชมชน และเกบขอมลสถตของนกทองเทยว โดยกลมศกษาดงานนกทองเทยวเชงอนรกษ๑ และกลมเดนปา กลมถายภาพ จะเขามาทองเทยวในชมชนอยเปนประจ า มการก าหนดขดความสามารถในการรองรบนกทองเทยว เชน รถอแต๏ก 1 คน/ไมเกน 6 คน และการรบนกทองเทยว/ครง ไมเกน 50 คน เปนตน

ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน บรการนกทองเทยวโดยมแหลงทองเทยวหลกคอ การชมดอกนางพญาเสอโครงหรอทเรยกวา “ซากระเมองไทย” บนภลมโล นอกจากน นกทองเทยวยงสมารถชมเสนทางศกษาธรรมชาต ถ าเสา ถ าโคง ศนย๑วจยพชสวนเลย (เกษตรทสงภเรอ) เสนทางศกษาปาสมนไพร และเสนทางดรอยเทาไดโนเสาร๑ เปนตน หรออาจเขาชมและรวมงานประเพณทนาสนใจ ไดแก งานปใหมมง งานขาวไร งานสขวญขาว และงานบญขาวเปลอก มสวนรวมในกจกรรมฟนฟวฒนธรรมทองถนของตนรวมกบ อบต. และจงหวดเลย เหนไดจากมขบวนแหงานบญหลวงผตาโขนประจ าปของจงหวดเลย โดยสมาชกของชมรมฯแตละกลมจะจดสรรรายได รอยละ 10 ของตนเพอเขาเปนรายไดของชมรมฯ และชมรมฯก ไดจดสรรรายไดรอยละ 20 จากกองทนกลางของชมรมฯ เพอน าไปใชในกจกรรมสาธารณประโยชน๑ของชมชน เชน ใหทนการศกษาเดกนกเรยนในชมชนและชมชนใกลเคยงจ านวน 4 โรงเรยน มอบเงนให อบต. กกสะทอน เพอน าไปด าเนนกจกรรมสาธารณประโยชน๑ ยกตวอยางเชน รวมกจกรรมงานบญตางๆ งานฌาปนกจศพของ


คนภายในต าบล เปนตน ส าหรบรายไดจากการทองเทยวสวนทเหลอของแตละกลมอกรอยละ 90 จะถกจดสรรไปใหสมาชกของกลมทมสวนในการใหบรการการทองเทยวตามอตราทชมรมฯ ก าหนด ทงนชมรมฯจดสรรรายไดรอยละ 3 เพอเปนเงนปนผลใหกบสมาชกชมรมฯ ก าหนดใหสมาชกของชมรมฯตองซอหนกบชมรมฯ ในอตราหนละ 100 บาท ซงสมาชกแตละคนสามารถซอไดไมเกนคนละ 10 หน (ในป 2556-2557 ชวงฤดทองเทยวทผานมา มการปนผลไดสงถงหนละ 52 บาท)

นอกจากนชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ ยงมการสงเสรมเยาวชนเขามสวนรวมเรองการบรหารจดการทองเทยว เชน การเปนมคคเทศก๑ และเขามารวมกจกรรมการแยกขยะ ขณะทผสงอายจะเขาคอยสนบสนนในดานตางๆ อยเบองหลง

อพท.5 เลย ยงมการประเมนความพงพอใจดานตางๆ ของคนในชมชน จากการจดท าโครงการ “สารวจความอยดมสขของประชาชนในพนทพเศษ พ.ศ. 2558” โดยสมภาษณ๑ประชาชน 400 คนเพอสอบถามความเหนเกยวกบขอเสนอแนะทมตอ อพท. ในการพฒนาการทองเทยวดวยกน 6 ดานดงน 1) ดานการมสขภาวะ 2) ดานเศรษฐกจชมชนเขมแขง 3) ดานครอบครวอบอน 4) ดานการบรหารจดการชมชนทด 5) ดานการมสภาพแวดลอมทด 6) ดานการเปนชมชนประชาธปไตยและธรรมาภบาล


ในการใชประโยชน๑ทางเศรษฐกจจากทรพยากรทองเทยว อพท. ไดใหความส าคญกบดานนและด าเนนการตามแผนแมบทและแผนปฏบตการพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยนจงหวดเลยซงมทงโครงการจดตงกองทนอนรกษ๑และสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศและการทองเทยวชมชนในพนทพเศษเลย โครงการสงเสรมการพฒนาการทองเทยวเชงสรางสรรค๑ของชมชนในพนทพเศษเลย โครงการ Low Carbon Destination กมการสรางกระแสโดยเรมตนทกลมผน าชมชนหรอกลมองค๑กรปกครอง ใชจกรยานในชวตประจ าวน และจดกจกรรมงานวน Car Free Day

นอกจากนชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบากมการจดสรรผลประโยชน๑ทางเศรษฐกจทอ านวยประโยชน๑แกชมชน โดยมการจดสรรรายไดโดยหกรอยละ 10 จากรายไดเขาชมรมฯ เพอน าไปท ากจกรรมสาธารณประโยชน๑ในชมชน เชน บรจาคเงนสบทบใหกบโรงทานทวด เปนตน แตรปแบบของกองทนยงไมเปนรปธรรมมากนก และ มการน ากองทนกลางของชมรมฯ ไปใชเพอกจกรรมสาธารณประโยชน๑ของชมชน ในขณะเดยวกนกมการสนบสนนการจ าหนายสนคาทมาจากชมชนอยางชดเจน และมจดวางขายทท าการชมรมฯ โดยเปนสนคาทมาจากกลมตางๆของชมรมหลากหลาย เชน ไมกวาดดอกหญา ผกปลอดสาร ผลตภณฑ๑จากขง (ขงผง) แมคคาเดเมย ผาทอ ผลตภณฑ๑จากน าเตา และพระเจาหาพระองค๑ ผลไมตามฤดกาล (แกวมงกร สตอเบอร๑ร) เปนตน ทงนวตถดบทน ามาท าเปนสนคาทองถน เปนวตถดบในชมชน และมการจ าหนายใหกบนกทองเทยว โดยคนในชมชนสามารถน ามาจ าหนายไดตามสถานททชมรมฯ จดสรรให เชน บรเวณทท าการชมรมฯ และ จดจ าหนายสนคาทางขนภบกได๐ (แตเปนการจ าหนายเฉพาะชวงทมนกทองเทยวเขามาเทานน ยงไมตองน ามาจ าหนายถาวร) รวมถงจดกจกรรมพฒนาศกยภาพใหแกของสมาชกชมรมฯ เปน


ประจ าทกปโดยใชงบประมาณอดหนนของหนวยงานอนรวมกบชมรมฯ เชน การฝกอบรมและการแลกเปลยนเรยนรดานการบรหารจดการการทองเทยว การพฒนานกสอความหมาย และการศกษาดงานการทองเทยวในชมชนอน เปนตน การด าเนนงานดงกลาวกเพอใหสมาชกของชมชนเกดแนวคดใหมๆ ในการใชประโยชน๑จากการทองเทยวมาสรางรายไดใหตนองและชมชน

ขณะเดยวกนชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอนกมบทบาทในการสรางความรความเขาใจในเรองของการทองเทยวและทรพยากรทองเทยวเพอใหเกดการใชประโยชน๑จากการทองเทยวแกคนในทองถน จนคนในชมชนเกดความตนในเรองการทองเทยวทสามารถสรางรายไดและเขามามสวนรวมในการจดการการทองเทยวของต าบล โดยเรมจากการเปดโอกาสใหกลมเยาวชนเขามามสวนรวมในแงการแสดงวฒนธรรมตางๆ และเขามามสวนรวมทางการทองเทยว เชน การแสดงร าบายศรสขวญ ระบ าชาวมง และผตาโขน ทงยงมการบรรจเรองราววฒนธรรมทองถนตางๆ เชน ผตาโขน ในหลกสตรทองถนในโรงเรยนตางๆ

ซงสมาชกในชมรมฯ สวนใหญรบรและเหนความส าคญในการรวมอนรกษ๑และฟนฟวฒนธรรมทองถนของตน และมจตอาสาในการรวมกจกรรมตางๆ และมการจดกจกรรมการปลกปาเพมตนนางพญาเสอโครงถอเปนกจกรรมทกระตนการมสวนรวมของคนในชมชน สรางความรก ความหวงแหนและความสามคคไดเปนอยางมาก อกทงยงใหนกทองเทยวมสวนรวมในการปลกตนพญาเสอโครง (ชวงนอกฤดการทองเทยว) เปนการขยายหรอเสรมสรางทรพยากรทองเทยวใหมขนาดใหญเพอสรางประโยชน๑จากการทองเทยวไดมากขน นอกจากนยงมการท างานรวมกบภาคเพอรณรงค๑การลดละเลกตางๆ กระตนใหชมชนเหนความส าคญในการปองการอบายมขตางๆ อนเปนการเสรมสรางประโยชน๑ในทางสงคมอกสวนหนงดวย ยงไมรวมถงการสนบสนนการคาในต าบลซงมผลตภณฑ๑ชมชน เชน ผลตภณฑ๑จากขง (ขงผง ขงดอง และขงหยอง) ขาวเหนยวด าลมผว ชาขาวเหนยวด าลมผว น าพรกผกสะทอน เครองแตงกายชาวมง ตะกราสาน เปนตน ซงเปนการจ าหนายผลตภณฑ๑ทองถนใหนกทองเทยว และน าวตถดบในชมชนมาเปนสนคาทองถน เพอสรางรายไดจากการทองเทยวใหแกชมชน และมการจ าหนายใหกบนกทองเทยว โดยคนในชมชนสามารถน ามาจ าหนายไดตามสถานททชมรมฯ จดสรรให เชน บรเวณทท าการชมรมฯ แตเปนการจ าหนายเฉพาะชวงทมนกทองเทยวเขามาเทานน

ส าหรบบานตนหลา กลมวฒนธรรมวถเชยงคาน ไดมการด าเนนงานในรปแบบของเครอขายการเชอมงานในชมชน ไดแก กลมทพก ประกอบดวย โฮมสเตย๑ 3 โซน คอ โรงแรมตดแมน าโขง รสอร๑ทในเมองเชยงคาน และรสอร๑ทนอกเมองเชยงคาน กลมอาหาร ประกอบดวย กลมอาหารพนบาน และกลมอาหารนอกเมองเชยงคาน กลมวฒนธรรม ประกอบดวย การน าเทยวเชงวฒนธรรม การตกบาตรขาวเหนยว การแสดงฟอนเชยงคาน การเตนผขนน าฯ และกลมภาคเครอขาย ประกอบดวย ไทด าบานนาปาหนาด ผขนน าบานนาซาว ไทพวนบานกลาง มะพราวแกว รถน าเทยวภทอกและภควายเงน นอกจากนยงมการจดท าของทระลกพวงกญแจผขนน า โดยกลมสตรชมชนวดปาใตหมท 2 เพอจ าหนายเปนรายไดแกชมชนดวย



รปท 3.3.18 ของทระลกรปผขนน า โดยกลมสตรชมชนวดปาใต หมท 2 เชยงคาน


ส าหรบในต าบลปลาบา ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบารวมกบอทยานฯ ด าเนนการปองกนการใชประโยชน๑ในทางทไมถกตองโดยมการยดทท ากนทบกรกผดกฎหมายและมการผลดเปลยนของคนในชมชน (ผชายอาสาสมคร) เฝาระวงพนทปา ปองกนการบกรกปา รวมกบอทยานฯ



การปองกนแหลงการทองเทยวซงมการด าเนนงานในพนทต าบลกกสะทอน มการปรบปรงพพธภณฑ๑ทงภายในและนอกอาคารเพอจดภมทศน๑ เชนเดยวกนกบการด าเนนการในแหลงทองเทยวภปาเปาะ โดยการใชพลงหรอมตของชมชนผลกดนไมใหมรานคาเขาไปตงบรการในแหลงทองเทยว ซงเปนการปกปองและดแลแหลงทองเทยวใหมสภาพภมทศทสวยงามเปนธรรมชาตและไมเสอมโทรม


ในสวนของการจดการนกทองเทยว พนทพเศษเมองเลยไดด าเนนการในหลากหลายพนทดวยกน โดยชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน จดตงขอควรปฏบตของนกเทยวทชดเจนรวมถงเรองการจดการขยะ และมการแจงใหนกทองเทยวรบทราบกอนเขาสโปรแกรมการทองเทยวของชมรมฯทกครง มการแบงการใชพนทชดเจนตามทอทยานฯเปนผก าหนดจ านวนนกทองเทยวตอคนรถ และพยายามทจะก าหนดจ านวนนกทองเทยวบนภลมโลไมใหมากเกนไปจนกอใหเกดผลเสยตอทรพยากรทองเทยวบนภลมโล (การม


ปญหาเรองขยะ และการรบกวนสตว๑ปา) นอกจากนมการจดท าแผนทเพอการทองเทยวตามผงการใชพนท และมการก าหนดขดความสามารถในการรองรบนกทองเทยว เชน รถน าเทยว 1 คน/ไมเกน 10 คน เปนตน

ในขณะเดยวกนชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบา มการก าหนดกฎระเบยบส าหรบนกทองเทยว โดยเฉพาะดานการอนรกษ๑สงแวดลอม และมการแจงใหนกทองเทยวรบทราบกอนเขาสโปรแกรมการทองเทยวของชมรมฯ และมการแลกเปลยนประสบการณ๑การรบนกทองเทยวกนเปนประจ าระหวางผใหบรการน าพานกทองเทยวในทประชมประจ าเดอนของชมรมฯ

ส าหรบกลมวฒนธรรมวถเชยงคานบานตนหลา อ าเภอเชยงคาน มการจดท าเอกสารขอควรปฏบตส าหรบนกทองเทยวและสงทควรละเวนในเมองเชยงคาน เชน เคารพในวฒนธรรมและวถชวตในทองถน ทงขยะลงถงตามประเภททระบ หรอไมใชรถยนต๑หรอจกรยานยนต๑บนถนนวฒนธรรมในชวงเวลา 17.00 – 22.00 น. เพอเปนการรณรงค๑ใหนกทองเทยวมสวนรวมในการรกษาวฒนธรรมและวถชวตแบบดงเดมทดงามของชาวเชยงคานใหคงไวสบไป


รปท 3.3.19 ขอควรปฏบตและสงทควรละเวนในเมองเชยงคาน จงหวดเลย


พนทพเศษเลยไดมการจดการในการปกปองมรดกทางวฒนธรรมของแหลงหรอทรพยากรทองเทยว ดงเชนกรณของชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน ไดรวบรวบขอมลแหลงทองเทยวโดยมเอกสารรวบรวมประวตศาสตร๑การตอสทบานหมากแขง ซงแสดงอยทอนสรณ๑สถานเทดพระเกยรตบานหมากแขง และมการสบทอดจากบนทกประวตศาสตร๑ และยงไดรวมมอท างานกบภาคในการรวมสนบสนนและสงเสรมการเพมพนทปาและการอนรกษ๑ปา ปลกปาตามฤดกาล เพอเพมพนทตนนางพญาเสอโครงและปลกดอกกระดาษตามสถานทตาง เชน กจกรรมอนรกษ๑ปา ปลกปาตนนางพญาเสอโครง และยงมแผนการทจะ


จดตงพพธภณฑ๑ประเพณ/วฒนธรรมและวถชวตของคนในทองถน (ชาวมงและอนๆ) ใหเปนแหลงเรยนรของนกทองเทยวอกดวย

ในทางเดยวกนนนในชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบามการตงจดบรการทองเทยวทชดเจน และจดใหมขอมลแนะน าจดชมดอกไม และขอบงคบของอทยานฯ เชน การรกษาความสะอาด การไมเดดดอกไม ท าลายตนไมใบหญาในเขตอทยาน ไมรบกวนสตว๑ปา เปนตน เพอปกปองแหลงทองเทยว รวมทงมขอมลเพอประโยชน๑ทางการทองเทยวของชมรมฯ รวมทงมเจาหนาทดแลและใหขอมล และเปนสถานททใชประชมชมรมฯ แตยงไมมการอบรมเจาหนาทบรการขอมลอยางเปนระบบ เชน การผลดเปลยนกนใหบรการ การน าเสนอขอมลการทองเทยวทหลากหลาย เปนตน


รปท 3.3.20 เมองโบราณเชยงคานรมฝงโขงทไดรบการอนรกษ๑และปกปองเพอใชเปนทรพยากรทองเทยว


การสรางจตส านกทดใหแกนกทองเทยวในเรองของการมระบบทเออใหนกทองเทยวมจตส านกและความสมครใจในการรวมพฒนาชมชน รกษามรดกทางวฒนธรรม และความหลากหลายทางชวภาพ ในแหลงทองเทยวภปาเปาะ มการสรางจตส านกเรองการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาตและวฒนธรรมทงในสวนของชาวบานและผมาเยอน เนองจากชาวบานหรอชมชนมสวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยวภปาเปาะรวมกนจงท าใหชาวบานมจตส านกในการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาตและแหลงทองเทยวภปาเปาะของตน รวมถงมคคเทศก๑มการขอความรวมมอนกทองเทยวในการชวยกนดแลสงแวดลอมบรเวณภปาเปาะดวย รวมถงในอ าเภอทาล และ เชยงคาน ด าเนนการโครงการอบรมสรางจตส านกในการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอการทองเทยวโดยการลองเรอตามล าแมน าโขงและเรยนรวถชวตชมชนรมแมน าโขง เชน ในอ าเภอทาล มการชมแกงโตน ประเพณแหตนดอกไม เทยวชมพระธาตมะนาวเดยว และเทยวชมเลอกซอผลตภณฑ๑ทองถน ยกตวอยางเชน ผาฝายทอมอ หรอ หตถกรรมหวาย โดยเฉพาะในพนทการทองเทยวใน


อ าเภอเชยงคานทมการศกษาโดยคณะนกวจยไดใหความเหนวา ค าจ ากดความของการทองเทยวเชงสรางสรรค๑เปนทางเลอกใหมเพอการทองเทยวในปจจบน นอกจากนมการด าเนนการการทองเทยวเชงสรางสรรค๑ ทชวยเปนการสรางความสมพนธ๑ระหวางชมชนและนกทองเทยว สรางความประทบใจ ความทรงจ า และความเขาใจอยางลกซงในจตวญญาณของแหลงทองเทยวโดยใหนกทองเทยวไดมสวนรวมในการท ากจกรรมการทองเทยวดวยรวม เชน การปลกปา และการรวมประเพณของชมชน หรอในระดบชมชน ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะกไดใหมคคเทศก๑ขอความรวมมอนกทองเทยวในการชวยกนดแลสงแวดลอมบรเวณแหลงทองเทยวภปาเปาะ

3.3.4 การดแลและอนรกษสงแวดลอมในแหลงทองเทยว


การดแลสภาพแวดลอมของแหลงการทองเทยว ไดมการด าเนนโครงการตางๆในพนทพเศษเลยซง อพท. เปนหนวยงานทเขามาชวยดแลสภาพแวดลอมและความเสยงในเรองสงแวดลอม ยกตวอยางเชน โครงการจดท าแผนแมบทซงไดมการระบถงการม โครงการสงเสรมกจกรรมการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอมในอทยานแหงชาตในพนทพเศษเลย โครงการพฒนาเสนทางจกรยานเสอภเขาเพอการทองเทยวเชงอนรกษ๑ ต าบลเสยว อ าเภอเมองเลย และมโครงการสงเสรมการจดท าลานคาร๑บอนฟรตปรนซ๑ของผลตภณฑ๑เพอการทองเทยว นอกจากนยงมโครงการศกษาออกแบบและกอสรางเพอพฒนาระบบรวบรวมและบ าบดน าเสยชมชนเทศบาลต าบลเชยงคาน และมโครงการศกษาความเหมาะสมและออกแบบระบบบ าบดน าเสยและระบบก าจดมลฝอยชมชนเทศบาลต าบลทาล ในเรองของการจดการขยะโครงการไดมโครงการศกษาและออกแบบระบบก าจดขยะเทศบาลต าบลเชยงคาน โครงการศกษาความเหมาะสมและออกแบบระบบบ าบดน าเสยและระบบก าจดมลฝอยชมชนเทศบาลต าบลทาล รวมถงมโครงการพฒนาเสนทางจกรยานเสอภเขาเพอการทองเทยวเชงอนรกษ๑ ต าบลเสยว อ าเภอเลย และ โครงการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวลองเรอยางแกงคดค-แกงฟา-แกงจนทร๑อ าเภอเชยงคาน ยงไมรวมถงโครงการมการใหทนสนบสนนในกจกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอมส าหรบสถานททองเทยว หรอ สถานประกอบการ และ มการด าเนนมาตรการตรวจสอบรายงานและมาตรการลดการปลดปลอยก๏าซเรอนกระจก นอกจากนนยงมการสนบสนนนกทองเทยวรวมกจกรรมการทองเทยวแบบคาร๑บอนต าและการทองทองเทยวอยางแชมชา หรอ Slow Life Tourism เชน การทองทองเทยวโดยใชจกรยาน และใสใจใฝดสงรอบขางอยางแชมชา

นอกจากน ในพนทพเศษจงหวดเลยยงมการด าเนนโครงการศกษาและประเมนผลการสงเสรมการพฒนา สถานประกอบการทพกเปนมตรตอสงแวดลอมในพนทพเศษ มความมงหมายหลกในการสนบสน นผประกอบการมมาตรการลดการปลอยก๏าชเรอนกระจกภายใตแนวคด "Low Carbon Tourism" เชน โครงการทองเทยวแบบไมเอาถาน และ โครงการ Low Carbon Holiday และยงมกจกรรมทสงเสรมการจดการน าเสยและการน าน ากลบมาใชใหม การจดการขยะ การใชน าอยางมประสทธภาพ และการใชพลงงานอยางมประสทธภาพใหกบชมชน ทงนโครงการยงจดอบรมเชงปฏบตการและใหความรเกยวกบการจดท าระบบ


Biogas เพอลดปรมาณขยะจากเศษอาหารและน าไปใชเปนพลงงานเชอเพลง พรอมทงสาธตการใชงานและตดตงระบบ Biogas ตนแบบ รวมถงมโครงการรณรงค๑การใชรถจกรยานแทนการใชรถจกรยานยนต๑ เพอลดปรมาณคาร๑บอนไดออกไซด๑ และจากพนทอ าเภอดานซายทมการจดท าโครงการการจดเสนทางการปนจกรยานจตวญญาณดานซายมงเนนในเรองของการมโครงการสงเสรมใหแหลงทองเทยวเขาถงไดโดยการเดนทางแบบ active transportation เชน การเดนเทา การใชจกรยาน ขณะทชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน ไดจดการเกยวกบเรองขยะโดยการขอความรวมมอจากนกทองเทยวไมใหทงขยะในชมชนและตามแหลงทองเทยวและขอใหกลมรถน าเทยวจะน าถงด าตดรถไปดวยระหว างการรวมกจกรรมการทองเทยวเพอน าขยะลงมาทงและคดแยกขยะในชมชนอกครง เชนเดยวกบชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบา ขอความรวมมอนกทองเทยวไมใหทงขยะในชมชนและตามแหลงทองเทยว แตใหทงไดตามจดทมถงขยะ

ส าหรบในเขตพนทอ าเภอเชยงคาน ทาง อพท.5 พนทพเศษเลย ไดสนบสนนใหจดตงศนย๑การเรยนรการบรหารจดการสงแวดลอมดานขยะมลฝอย และโรงคดแยกและก าจดขยะมลฝอย เทศบาลต าบลเชยงคาน เพอเปนแหลงเรยนรและแหลงจดการขยะมลฝอยในพนททองเทยวเชยงคาน ส าหรบชมรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน ต าบลปลาบา และภปาเปาะ กมการด าเนนการคดแยกขยะในพนททองเทยว อนเปนการดแลสงแวดลอมใหสวยงามและยงยนตอไป


รปท 3.3.21 โรงคดแยกและก าจดขยะมลฝอย เทศบาลต าบลเชยงคาน



รปท 3.3.22 การคดแยกขยะและการจดเกบขยะจากนกทองเทยวโดยมตะกราเกบขยะตดไปกบรถอแต๏กทพานกทองเทยวขนชมทวทศน๑ของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ภปาเปาะ

ในเรองของการจดการน าเสย ในพนทพเศษเลย มการทบทวนปรมาณ และคณภาพน าเสย วเคราะห๑จดทตง ขนาดของพนท งบประมาณ เพอคดเลอกเทคโนโลยทเหมาะสม ในการปรบแกคณภาพน าเสยและน ากลบมาใชใหมใหสอดคลองกบงานดานวศวกรรม การเงน งบประมาณ สงคมและสงแวดลอม ก าหนดคณลกษณะเครองจกรอปกรณ๑เพอจดท า TOR และจดท าแผนการบรหารจดการน าเสย รวมทงมการใหความรแกผประกอบการในการจดการขยะและน าเสย

ส าหรบประเดนการจดการมลภาวะทางอากาศ ในพนทพเศษเลย มการรณรงค๑ใชจกรยาน โดยเฉพาะในพนทอ าเภอดานซาย ซงมการจดท าโครงการการจดเสนทางการปนจกรยานจตวญญาณดานซาย มงเนนในเรองของการมโครงการสงเสรมใหแหลงทองเทยวเขาถงไดโดยการเดนทางแบบ active transportation เชน การเดนเทา การใชจกรยาน


ในการจดการน าและพลงงานในแหลงการทองเทยวของพนทพเศษเลย (อพท.5) ไดเขามามสวนในการด าเนนโครงการเพอบรหารจดการทรพยากรน าและพลงงานเพออนรกษ๑พลงงานและปองกนการขาดแคลนน าพรอมทงควบคมและดแลคณภาพน า มการการสงเสรมการแปลงขยะใหเปนพลงงานดวยเทคโนโลย เชน เทคโนโลยการผลตเชอเพลงขยะ เทคโนโลยการผลตพลงงานโดยใชกระบวนการทางชวภาพ เปนตน


ในสวนของการดแลสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลมน ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน ไดท างานรวมกบภาค คอ อทยานแหงชาตภหนรองกลา เพอรวมกนก าหนดการใชพนทและ


แบงโซนการใชพนทระหวางพนททางการเกษตร พนทอนรกษ๑ปา พนทอนรกษ๑พนธ๑สตว๑ และพนทเพอการทองเทยว และมการท ารวกนแนวพนทเลยงวว สงผลใหปญหาววท าลายตนนางพญาเสอโครงลดลง


3.4 การจดการการทองเทยวเชงธรรมชาตชายฝงทะเล



ส านกงานพนทพเศษเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท. 1) และ ส านกงานพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท. 3) ไดมการบรหารการทองเทยวภายใต “แผนแมบท” ทกลาวถงยทธศาสตร๑ แนวทางการท างาน การจดโครงสรางองค๑กรการท างาน เพอจดการการทองเทยวในพนทพเศษ เชนเดยวกบชมชนในพนทพเศษบางแหงทมการบรหารจดการการทองเทยวโดยชมชนเองเชนกน ซง อพท. 1 มการจดท า “แผนแมบทและแผนปฏบตการพฒนาพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยงเพอการทองเทยวอยางยงยน” อนเปนแนวทางในการจดกจกรรมและโครงการตางๆ ในพนทพเศษซง อพท. 1 ไดรวมกบหนวยงานตางๆ ในการท ากจกรรมและก าหนดแผนงานทจะเกดขนตอไปในอนาคต ตามยทธศาสตร๑สามประการ ดงน


ยทธศาสตรท 1 : การบรหารจดการพนทเพอการทองเทยว 1) วางกรอบแนวทางการใชประโยชน๑พนทเพอการทองเทยวใหเปนระบบ โดยประสานกบหนวยงาน

ภาครฐทเกยวของจดท าผงเมองรวมพนทหมเกาะชาง ผงเมองเฉพาะ และจดแบงเขตการใชประโยชน๑ทดน (Zoning) ควบคไปกบการจดการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาต

2) วางกรอบการพฒนาโครงขายคมนาคมและบรการพนฐานตางๆเพอรองรบการขยายตวของการทองเทยวทงระบบ พรอมกบสรางมาตรฐานการจดการในทกๆดาน รวมถงดานความปลอดภยและคณภาพของการบรการการทองเทยว

3) จดท ากรอบการจดการพนทแหลงทองเทยวใตทะเลของหมเกาะใกลเคยง และระบบโครงขายการทองเทยวเชอมโยงพนทภายในประเทศและประเทศเพอนบาน

4) แนะน า ก ากบ และผลกดนใหเกดการบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด เพอจดระเบยบชมชนโดยหนวยงานภาครฐในทองถน ควบคกบการพฒนาพนทเพอการทองเทยวอยางยงยน

ยทธศาสตรท 2 : การพฒนาคณภาพผลตภณฑและการบรการดานการทองเทยว 1) เชอมโยงชมชนทองถนกบการทองเทยวโดยรกษาทรพยากรธรรมชาตและวฒนธรรมทองถน 2) วางกรอบการพฒนาหมเกาะชางและจงหวดตราด ใหเปนศนย๑กลางการทองเทยว มกจกรรม

รองรบการทองเทยวหลากหลาย และคงไวซงวถชมชน รวมทงการสรางเอกลกษณ๑สนคาและบรการทางการทองเทยว

3) ผสมผสานกจกรรมการผลตและบรการตอเนองกบการทองเทยว ควบคกบการวจยพฒนาวตถดบธรรมชาตทมอยในพนท เพอสรางมลคาเพมและไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม

4) รณรงค๑และประชาสมพนธ๑ดานการตลาดในเชงรกแกนกทองเทยวในทกระดบ ทงชมชนและผประกอบการ ทงในและนอกประเทศอยางตอเนอง โดยใชระบบสารสนเทศเปนเครองมอส าคญ

ยทธศาสตรท 3 : การระดมการมสวนรวมของภาคการพฒนา ใหมการจดตงกลไกบรหารจดการ การพฒนาการทองเทยวหมเกาะชางและพนทเชอมโยง ทเปน

เอกภาพ โดยทงภาครฐและเอกชน ผประกอบการ องค๑กรปกครองสวนทองถน และประชาชนในพนทเขามาด าเนนการ เพอประสทธภาพและความคลองตวในการบรหารจดการอยางยงยนในระยะยาว โดยค านงถง

1) ความสามารถในการรองรบ (Carrying Capacity) หมายถง ความสามารถในการรองรบกจกรรมการทองเทยวของพนท ไดแก ทะเล ปาไม การจดบรการโครงสรางพนฐาน และวถชวตของชมชน

2) การสรางความสมดลระหวางการพฒนาการทองเทยวและการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาต (Balance between Tourism Development & Natural Resources Conservation)


ส าหรบ อพท. 3 กไดมการจดท า “แผนยทธศาสตรสานกงานพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง” เพอด าเนนกจกรรมและโครงการตางๆ ใหสอดคลองกบการพฒนาพนทพเศษ โดยมยทธศาสตร๑ทส าคญสประการ ดงน

ยทธศาสตรท 1 การประสานการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน 1) โครงการศกษาความตองการของนกทองเทยว เพอจดท าแผนพฒนาการทองเทยวเมองพทยาและ

พนทเชอมโยง 2) โครงการศกษาการวางระบบรถเมล๑ไฟฟา 4 สาย 3) โครงการศกษาความเหมาะสมในการน าน าทงผานระบบบ าบดน าเสยกลบมาใชใหม 4) โครงการศกษาเพอปรบปรงกฎหมายเขตสถานบรการเพอรองรบนกทองเทยวในอนาคต

ยทธศาสตรท 2 การพฒนาสนคาบรการและสงอ านวยความสะดวกดานการทองเทยว 1) โครงการจดท าเสนทางขบขจกรยานเพอการทองเทยวในพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง 2) โครงการประชาสมพนธ๑การด าเนนงานของ อพท. และแนะน าแหลงทองเทยวในพนทพเศษเมอง

พทยาและพนทเชอมโยง

ยทธศาสตรท 3 การสงเสรมการตลาดการทองเทยวในพนทพเศษและการทองเทยวชมชน 1) โครงการจดท าเสนทางเดนปาศกษาธรรมชาตเขาไมแกว 2) โครงการดแลรกษา และฟนฟสภาพสงแวดลอมของพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง

ยทธศาสตรท 4 เพมขดความสามารถในการแขงขนดานการทองเทยวในพนทพเศษ 1) โครงการพฒนาการทองเทยวชมชนในพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง 2) โครงการสงเสรมการปลกพชผกปลอดสารพษ

จากแผนงานของ อพท. ทงสองพนท เมอพจารณาเปรยบเทยบกนในแตละยทธศาสตร๑ พบวา ทงสองพนทตางมงผลกดนการบงคบใชกฎหมายทเกยวของกบการทองเทยว โดย อพท. 3 ไดเนนผลกดนใหมการปรบปรงกฎหมายเขตสถานบรการ ในขณะท อพท. 1 มงผลกดนใหมการบงคบใชกฎหมายทเกยวของกบการทองเทยวโดยหนวยงานทองถน ไดวางยทธศาสตร๑ในเรองของการพฒนากจกรรมการทองเทยว สนคาและบรการการทองเทยว โดยเนนความเชอมโยงกบวฒนธรรมของชมชนเปนส าคญ ซง อพท. 3 ไมไดมงการพฒนาในเรองของวฒนธรรมชมชน ซงกมสาเหตมาจากลกษณะพนทและความเปนอยของชมชนทแตกตางจากชมชนในพนทรบผดชอบของ อพท. 1 โดยสามารถสรปเปรยบเทยบยทธศาสตร๑ไดแสดงดงตารางท 3.4.1


ตารางท 3.4.1 เปรยบเทยบยทธศาสตร๑ของ อพท. พนทพเศษหมเกาะชางและพนทพเศษเมองพทยา

อพท. ยทธศาสตรท 1 ยทธศาสตรท 2 ยทธศาสตรท 3 ยทธศาสตรท 4

หมเกาะชางและพนทเชอมโยง

การบรหารจดการพนทเพอการทองเทยว

การพฒนาคณภาพผลตภณฑ๑และการบรการดานการทองเทยว

การระดมการมสวนรวมของภาคการพฒนา

เมองพทยาและพนทเชอมโยง


การพฒนาสนคาบรการและสงอ านวยความสะดวกดานการทองเทยว

การสงเสรมการตลาดการทองเทยวในพนทพเศษและการทองเทยวชมชน

เพมขดความสามารถในการแขงขนดานการทองเทยวในพนทพเศษ

อพท. ไดวางเปาหมายการพฒนาทเหมาะสมและสอดคลองตามลกษณะภมสงคม ภมศาสตร๑ และสงคมศาสตร๑ในแตละพนทโดยทพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยงเปนพนทตนแบบดานการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม “Low Carbon Destination” โดยมงเนนกจกรรมการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอมซงกคลายคลงกบพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยงทเนนเมองทองเทยวแหงนวตกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม “Greenovative Tourism City” เชนกน

สวนแผนงานและยทธศาสตร๑ของการทองเทยวชมชนนนยงไมเปนททราบแนชดเนองจากกลมชนชน สวนใหญด าเนนกจกรรมการทองเทยวเปนอาชพเสรม จงไมมการจดท าแผนงานการทองเทยวของกลมอยางชดเจน ซงตวอยางกลมชมชนตวอยางทมการรวมกลมและจดตงเปนชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนทมการด าเนนการชดเจนในปจจบนอาท บานน าเชยว บานแหลมกลด และบานสลกคอก เปนตน ในพนท อพท. 1 ซงมการบรหารจดการชมรมโดยชมชน อยางเชนบานน าเชยวทมการจดการประชมเดอนละครงเพอการวางแผนการด าเนนงาน โดยมการบรหารจดการการทองเทยวในรปแบบคณะกรรมการทมการจดการกลมกนเอง มประธาน มแบงเปนกลมยอยๆ ในชมชนตามความช านาญในกจกรรมตางๆ จ านวน 6 กลมประกอบดวย กลมบานพกโฮมสเตย๑ กลมมคคเทศก๑ กลมเรอเลกน าเทยว กลมอาหารพนบาน กลมของฝาก/ของทระลก และกลมสบสานวฒนธรรมพนบาน/ภมปญญาทองถน เชนเดยวกบชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนบานสลกคอก ซงกมการแบงเปนกลมยอยๆ เชน กลมท าอาหาร กลมเรอน าเทยว ส าหรบกลมโฮมสเตย๑บานแสลกคอกนนยงไมมการด าเนนการจดตงเปนกลมโฮมสเตย๑ ซงหากนกทองเทยวเดนทางมาทองเท ยวและตองการทพก ทางชมรมฯ จะจดสรรใหพกกบชาวบานได บานละ 2-3 คน แตถาตองการพกโรงแรม ทางกลมจะประสานงานใหนกทองเทยว เขาพกในโรงแรมทมความรวมมอกบทางชมรมฯ ส าหรบชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลแหลมกลดนน มการจดตงเปนชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนอยางเปนทางการ โดยมค าสงจากเทศบาลรองรบ มโครงสรางการท างานชดเจน โดยสมาชกเปนคนในชมชนทงหมด อกทงมกจกรรมการพฒนาสมาชกใหเหนเดนชด ทงยงมการด าเนนกจกรรมรวมกบภาคตางๆ เชน กรมการทองเทยว ททท. กลมวสาหกจชมชน กลม OTOP เปนตน


ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนบานน าเชยวไดมโครงสรางทชดเจนโดยแบงเปนฝายตางๆ ตามโครงสรางดงรปท 3.4.1 ซงฝายอ านวยการ เปนฝายทตดตอประสานงานกบหนวยงานทเกยวของกบการทองเทยว เชน ททท. อพท. สมาคมการทองเทยวตางๆ ฝายประชาสมพนธ๑และการตลาดเปนฝายเชอมโยงกจกรรมการทองเทยวของชมชนสกลมนกทองเทยวเปาหมาย โดยผานเครองสอสารทเหมาะสม ใหการสอสารภายในชมชนเพอใหเกดความรความเขาใจทตรงกน โดยการท าจดหมายแจงเวยน หรอผานเสยงตามสายของชมชน ฝายกลมทองเทยวกจะเปนฝายรบรองนกทองเทยวใหไดรบความสะดวกสบายในการทองเทยวในชมชน เปนตน

ทมา: แผนพฒนาการทองเทยวโดยชมชน ชมชนบานน าเชยว

รปท 3.4.1 โครงสรางคณะกรรมการชมรมสงเสรมการทองเทยวบานน าเชยว

สวนในดานของระบบการจดหาทรพยากรนน อพท. ก าหนดแหลงหรอทรพยากรทองเทยวรวมกบชมชน โดยความยนยอมของชมชนหรอเจาของทรพยากรทองเทยว ในกรณททรพยากรทองเทยวอยในเขตปาสงวนหรออทยานแหงชาตกไดมการขออนญาตใชพนทอยางถกตองตามกฎหมาย เชนเดยวกนทง อพท. 1 และ อพท. 3


เขตพนทในความรบผดชอบของ อพท. 1 และ อพท. 3 นน ถงแมจะมลกษณะภมประเทศเปนพนทชายฝงทะเลในภมภาคตะวนออกของประเทศไทยเชนเดยวกน ซงสามารถพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษ๑ธรรมชาตและสงแวดลอมได แตกยงมความแตกตางกนในเชงพนทอย โดยพนทเกาะชาง มลกษณะพนททประกอบไปดวยหมเกาะเลกใหญแตกตางกนไปหลายเกาะ บางสวนเปนพนทปาชายเลนบรเวณทะเลชายฝง โดยมการระบทรพยากรทองเทยวภายใตชดความรเทยวชมชนคนของด โดยน าเสนอของดในชมชน

ประธานกลมฯ

รองประธาน เลขานการ เหรญญก กลม

ทองเทยว

กลมบานพกโฮมสเตย๑

กลมมคคเทศก๑

กลมเรอเลกน าเทยว

กลมอาหารพนบาน

กลมของฝาก/ของท

ระลก

กลมสบสานวฒนธรรมมพนบาน/ภม

ปญญาทองถน

ประชาสมพนธ๑

งานทะเบยน สถานท & จดเลยง


ไดแก บานน าเชยว มแหลงทรพยากรทส าคญเชน ปาชายเลน วฒนธรรมสองศาสนา กจกรรมงมหอยหากเปด งอบน าเชยว บานแหลมกลด มแหลงทรพยากรทส าคญ เชน วถอาชพประมง การอนรกษ๑หอยขาว ประเพณงมหอยขาว กจกรรมนงเรอประมงชมโลมา และต าบลตะเคยนเตย มแหลงทรพยากรทส าคญเชน บานรอยเสา วธดแลรกษาสขภาพ “กวชา” ศนย๑เรยนรเพอชวตพอเพยง ซงชมชนตะเคยนเตยไดเปนสวนหนงของชมชนตนแบบตามเกณฑ๑มาตรฐานการรบรองแหลงทองเทยวโดยชมชนจากส านกงานสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน (สทช.) เพอใหชมชนสามารถพฒนาแหลงทองเทยวชมชนไดตามเกณฑ๑ ซงมชมชนตนแบบในพนทของ อพท. 1 ไดแก บานน าเชยวและบานแหลมกลดทมการจดโปรแกรมการทองเทยวโดยการน ากจกรรมของคนในทองถนมาใหนกทองเทยวไดมสวนรวมดวย ซงสามารถแวะเวยนมาท ากจกรรมการทองเทยวกบชมชนไดตลอดทงป ตวอยางโปรแกรมการทองเทยวเชน โฮมสเตย๑บานน าเชยวทเปนหมบานมสลม ซงใชทรพยากรในพนทมาจดการทองเทยวแมน า (ลองเรอ) ปาโกงกาง (ชมหงหอย ปลกปา) workshop ท างอบ หรอท าขนมตงเมกรอบ ซงการจดโปรแกรมการทองเทยวกแลวแตความพงพอใจของนกทองเทยว โดยมการจดโปรแกรมการทองเทยว 2 รปแบบ คอ แบบท หนง เปนกจกรรมลองเรอชมธรรมชาตปาชายเลน ตกปลาน าตน โดยใชเรอเลก (ไมเกน 5 คน) หรอเรอกลาง (ไมเกน 20 คน) ใชเวลาประมาณ 1 ชวโมง หรอนกทองเทยวอาจเชาเหมา 1 วน (คางคน)และแบบทสอง เปนกจกรรมลองเรอชมธรรมชาตปาชายเลน ตกปลาน าลก ไดหมก ด าน าดปะการง โดยใชเรอเลก (ไมเกน 5 คน) หรอเรอกลาง (ไมเกน 20 คน) ใชเวลาไปกลบไมเกน 12 ชวโมง หรอ เชาเหมา 1 วน (คางคน)

ชมชนต าบลสลกคอก ทเปนชมชนชาวประมงทใหนกทองเทยวไดเรยนรวถชวตของชาวประมงและการทองเทยวเชงนเวศ การอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาต ขนบธรรมเนยมประเพณทองถน และการจบสตว๑น าโดยใชเครองมอพนบาน ซงกลมอนรกษและชมรมน าเทยวพนบานสลกคอกจดโปรแกรมการทองเทยวใหนกทองเทยวไดลองเรอมาดและพายเรอคายคเพอชมและสมผสความงามของธรรมชาตปาชายเลนและเรยนรวถชวตของชาวประมงและการทองเทยวเชงนเวศ การอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาต ขนบธรรมเนยมประเพณทองถน และการจบสตว๑น าโดยใชเครองมอพนบาน นอกจากน ยงมการจดงานประเพณทใหนกทองเทยวไดเขารวมคอ “สลกรกสลกคอก” โดยจดใหนกทองเทยวทเปนครกไดแตงงานกนตามประเพณทองถน


ทมา: องค๑การพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน

รปท 3.4.2 ชดความรเทยวชมชนคนของด ชดความรเทยวชมชนคนของด ส าหรบการทองเทยวธรรมชาตชายฝงทะเล

ทมา: จาการส ารวจ

รป 3.4.3 อาชพการประมงของชมชนบานน าเชยว อนเปนสวนหนงของกจกรรมการทองเทยวเพอศกษาวถชวตชาวประมง

อกทงชมชนบานปลา เกาะชาง ไดด าเนนการทองเทยวภายใตแนวคด Creative Tourism โดยจดโปรแกรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ใหแกนกทองเทยว เรมจากการชมและรวมกจกรรมทชาวบานไดรวมมอกนท าคอ “ธนาคารป” โดยชมชนท าการอนบาลปทก าลงจะตกไขไว จนเมอปตกไขแลว นกทองเทยวสามารถม


สวนรวมในการปลอยปสทะเล นอกจากน ยงมกจกรรมปลกปาการงเทยม โดยชมชนจดเตรยมปะการงเทยมเพอใหนกทองเทยวมาซอปะการงเทยวแลวน าไปปลก (ทงลง) ในทะเล และการทองเทยวแบบคาร๑บอนต า (Low Carbon) โดยการใชจกรยาน กจกรรมการพายเรอคายค และการแลนเรอใบ

ส าหรบการพฒนาการทองเทยวเชงอนรกษ๑ธรรมชาตและสงแวดลอมนน สามารถด าเนนการไดในพนทหมเกาะตางๆ ในทงสองพนท เชน เกาะชาง เกาะหมาก เกาะกด ซงเปนพนทความรบผดชอบของ อพท.1 และ เกาะลาน ในพนทความรบผดชอบของ อพท. 3 โดยทการจดโปรแกรมการทองเทยวในธรรมชาตชายฝงทะเล จะเปนการด าเนนการจากภาคเอกชน สวนใหญจะเปนการทองเทยวทางทะเล ทงการด าน าดปะการง เทยวเกาะ ฯลฯ ซงนกทองเทยวสามารถซอเปนแพคเกจทวร๑เขามาทองเทยวในพนท ซงมโปรแกรมการทองเทยวตลอดทงปแตสวนใหญจะมนกทองเทยวแวะเวยนมาในชวงของ High Season (พฤศจกายน – พฤษภาคม) ในสวนของชมชนพนทของ อพท. 3 ยงมชมชนบานชากแงว ซงเปนหนงในชมชนตนแบบทการจดการทองเทยวโดยชมชน ไดน าวถชวต ภมปญญาและผลตภณฑ๑ของชมชนชขนมาเปนตนแบบการทองเทยวโดยชมชน มการจดท าชดองค๑ความรส าหรบแตละชมชน เชนเดยวกนกบบานน าเชยว และบานแหลมกลด เพอแนะน ากจกรรมและความรตางๆทจะไดจากการท ากจกรรมการทองเทยวภายในแตละพนท


การเขาถงสถานททองเทยวของทงเกาะชางและเมองพทยามความสะดวกสบายดวยโครงสรางพนฐานในพนท สามารถเดนทางไดดวยเสนทางทหลากหลายมศนย๑บรการนกทองเทยวจากหนวยงานตางๆ อาทเชน ต ารวจทองเทยว กภย ทหารเรอ หรอแมแตทาง อพท. กมศนย๑บรการนกทองเทยวเชนกน แตส าหรบปายบอกทางหรอสงอ านวยความสะดวกของแหลงทองเทยวในบางจดนนยงขาดการดแล เนองจากไมมการระบหนวยงานทรบผดชอบอยางชดเจน ทงยงมปญหาในเรองการขาดแคลนงบประมาณดวย สวนชมชนการทองเทยวสวนใหญกมการด าเนนการสรางศนย๑บรการนกทองเทยวไวเชนกน ตวอยางเชน ชมชนแหลมกลดทไดด าเนนการสรางศนย๑บรการการทองเทยวทบรเวณเทศบาล มการสรางหองน า ปายสอความหมาย และปายบอกทางส าหรบบรการนกทองเทยวในการเขาถงแหลงทองเทยว มการส ารวจเสนทางเดนขนน าตกทาเสน และมการปรบปรงทางเดนใหปลอดภยขน มการใชสมดเยยมและการแลกเปลยนขอคดเหนระหวางนกทองเทยวและชมชนเกยวกบกจกรรมทองเทยวตางๆ ททางชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนไดจดท าขน เชนเดยวกบบานน าเชยว บานสลกคอก และหาดทรายด ากมศนย๑รบนกทองเทยวกอนกระจายไปทองเทยวแหลงตางๆ อกทงทเกาะหมาก มชมรมการทองเทยวทไดด าเนนการปองกนอนตรายจากสตว๑น าส าหรบนกทองเทยว โดยการใหความรเรองแมงกะพรนกลอง พรอมทงบรการอปกรณ๑ปฐมพยาบาลเบองตน เชน น าสมสายชแกนกทองเทยว

ตามแผนแมบทของ อพท.1 ไดมการแผนการจดท าภาพลกษณ๑ (Brand Image) การทองเทยวเชงอนรกษ๑อยางยงยน ส าหรบพนทหมเกาะชางและพนทเชอมโยงมการประเมนความพงพอใจนกทองเทยวผานการตอบแบบสอบถาม การสมภาษณ๑กลมตวอยาง และน ามาปรบปรง พฒนาโครงการคลายคลงกบโครงการ


ตนแบบการทองเทยวเชงสรางสรรค๑ สวนทาง อพท.3 เองกไดมการประเมนความพงพอใจของนกทองเทยวตอการทองเทยวเชงสรางสรรค๑แลวน าผลการประเมนขอมลกลบไปพจารณาทบทวนจดแขงจดออนและขอจ ากดตางๆ ภายในพนท


รปท 3.4.4 ศนย๑รบนกทองเทยวของศนย๑การทองเทยวเชงธรรมชาตหาดทรายด าและปาชายเลน


รปท 3.4.5 แผนทหาดทรายด าพรอมสถตนกทองเทยวแตละป



รปท 3.4.6 ศนย๑บรการนกทองเทยวของชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนบานน าเชยว


รปท 3.4.7 ปายบอกทางนกทองเทยว สปาทรายด าวถชมชนบานยายมอม



รปท 3.4.8 ปายบอกทาง และปายสอความหมาย ภายในศนย๑การทองเทยวเชงธรรมชาตหาดทรายด าและปาชายเลน


การจดการขอมลขาวสารในการจดกจกรรมตางๆ ของทง อพท. 1 และ อพท. 3 ไดมการประชาสมพนธ๑ทใชสอตางๆ กระจายขาวสารเพอเชญชวนนกทองเทยวและผคนในทองถน ยกตวอยางเชน โครงการงานเสวนา ทศภาค สมเดจพระเจาตากสนมหาราช เรองตามรอยเจาตาก องค๑มหาราชกรงธนบรศรมหาสมทร ททงทางเกาะชางและพทยาไดรวมกนจดท ากจกรรมขน มการท าการประชาสมพนธ๑งาน ผานสอสงคมออนไลน๑ และการตดปายประชาสมพนธ๑ เพอใหนกทองเทยวและผทมสวนเกยวของไดรบขอมลขาวสารทมความถกตอง รวดเรวและเปนธรรม ซงขอความทจะใชในการประชาสมพนธ๑มการสอใหเหนถงลกษณะกจกรรมทองเทยวและวถชวตของชมชนในแตละพนทอยางแทจรง และน าเสนอจดเดนหรอเอกลกษณ๑ของชมชนทองเทยวนนๆ หรอ โครงการตนแบบการทองเทยวเชงสรางสรรค๑ กไดมการจดงานแถลงขาวประชาสมพนธ๑กจกรรมการทองเทยว มการเปดตวและมการจดตงเวบไซต๑ Creative Tourism Thailand เพอสรางความเขาใจใหกบนกทองเทยวตอกจกรรมการทองเทยวตางๆ และเพอใหนกทองเทยวไดรบขอมลขาวสารทมความถกตอง อกทงยงมแอปพลเคชนบนโทรศพท๑มอถอทพฒนาขนใชในการใหขอมลขาวสารการทองเทยวเมองพทยาแกนกทองเทยวอกดวย


ทมา: สอออนไลน๑ของ Thai LoveTrip http://www.thailovetrip.com (สบคนวนท 9 มถนายน 2559)

รปท 3.4.9 ประชาสมพนธ๑กจกรรมทองเทยวของชมชนทองเทยวบานสลกคอก

ทมา: “Smart Pattaya” Application บนโทรศพท๑ IPhone https://itunes.apple.com/th/app/smart-pattaya/id1003618157?mt=8 (สบคนเมอวนท 9 มถนายน 2559)

รปท 3.4.10 แอปพลเคชน Smart Pattaya

https://itunes.apple.com/th/app/smart-pattaya/id1003618157?mt=8

https://itunes.apple.com/th/app/smart-pattaya/id1003618157?mt=8



รปท 3.4.11 ปายประชาสมพนธ๑เพทอใหขอมลขาวสารกจกรรมทองเทยวของชมชนทองเทยวบานสลกคอก

สวนทางดานของการทองเทยวโดยชมชนสวนมากจะเปนการใช พอคเกตบ๏ค แผนพบ โปสเตอร๑ประชาสมพนธ๑ ในการน าเสนอขอมลในการทองเทยว ซงขอความทจะใชในการประชาสมพนธ๑มการสอใหเหนถงลกษณะกจกรรมทองเทยวและวถชวตของชมชนในแตละพนทอยางแทจรง และน าเสนอจดเดนหรอเอกลกษณ๑ของชมชนทองเทยวนนๆ และหากเปนประเพณทเกยวของกบคนในชมชนกจะมการกระจายขาวออกไปโดยประชาสมพนธ๑ผานทางวทยกระจายเสยงหรอปายประชาสมพนธ๑ภายในพนท เพอผมาพบเหนไดมความสนใจ


จากพนทงสองคอพนทหมเกาะชางและพนทเชอมโยง และเมองพทยาและพนทเชอมโยง นน มการปดแหลงทองเทยวในฤดมรสม รวมทงวเคราะห๑สภาพอากาศเพองดรบนกทองเทยว อพท. สวนกลาง ไดเขามามสวนรวมในการจดโครงการตางๆ ทกระตนใหทงนกทองเทยว คนในชมชน และผประกอบการ ไดตระหนกถงภาวะโลกรอน เพอใหเกดความรความเขาใจในการด าเนนกจกรรมการทองเทยวเชงอนรกษ๑ไดอยางถกตองเหมาะสม ส าหรบ อพท.1 (พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง) มโครงการปกปองผลกระทบจากสภาพภมอากาศตอการทองเทยวของเกาะชาง โดยรณรงค๑ใหผประกอบการใชพลงงานทางเลอกคอโซลาร๑เซลล๑ทดแทนพลงงานไฟฟา เพอปองกนสภาวะโลกรอน นอกจากน ยงมมาตรการเพอสภาพภมอากาศปญหาสภาวะโลกรอนดวยการด าเนนการ 2 สวนหลก คอ การปรบตว การบรรเทาผลกระทบ และมาตรการลดผลกระทบดานสงแวดลอมในดานตางๆ และโครงการจดท ามาตรการลดภาวะโลกรอนกบการทองเทยวอยางยงยน และ


ทงพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง และเมองพเศษพทยาและพนทเชอมโยง ไดใชนโยบายการจดการการทองเทยวในรปแบบทชวยลดภาวะโลกรอน โดยการจดสมมนาใหองค๑ความรเรองการทองเทยวและการเปลยนแปลงสภาพอากาศ (Climate Change) และการจดการทองเทยวแบบ Low Carbon Destination


ในพนท อพท.1 (พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง) ไดมการซอมแผนรบมอกรณฉกเฉนทงทางน าและอากาศซง อพท.1 ไดมการเตรยมความพรอมเพอรบมอกบกรณฉกเฉนรวมกบหนวยงานอนๆ เชน มการเขารวมอบรมความปลอดภยส าหรบการคมนาคมทางน ารวมกบส านกงานเจาทาภมภาค สาขาจงหวดตราด เปนตน และการดแลรกษาแหลงทองเทยวโดยการปดแหลงทองเทยวในฤดมรสม และด าเนนงานกรณมเหตฉกเฉนหรอภยพบตเกดขน และมการฝกอบรมการชวยเหลอผประสบภยทางน าเบองตน (ผจมน า) ใหแกผขายของทระลก (เพศชาย) บรเวณหาดคลองพรอม สวนทางดานการทองเทยวโดยชมชน ชมชนทองเทยวบานสลกคอกไดมการจดเตรยมเสอชชพไวบรการส าหรบนกทองเทยวเพอปองกนการประสบภยทางน า ทงนแหลงทองเทยวท เกาะหมาก มชมรมการทองเทยวทไดด าเนนการปองกนอนตรายจากสตว๑น าส าหรบนกทองเทยว โดยการใหความรเรองแมงกะพรนกลอง พรอมทงบรการอปกรณ๑ปฐมพยาบาลเบองตน เชน น าสมสายช และผาพนแผล แจกใหแกนกทองเทยว


รปท 3.4.12 เสอชชพส าหรบนกทองเทยว ศนย๑บรการนกทองเทยวชมชนทองเทยวบานสลกคอก


ส าหรบ อพท. 3 การทองเทยวโดยชมชนต าบลตะเคยนเตยไดมการวางแนวทางการบรหารจดการใน

กรณฉกเฉนตางๆ โดยท างานรวมกบ อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน (อสม.) และอาสาสมครปองกนไฟ

ฝายพลเรอน (อปพร.) มการจดเตรยมอปกรณ๑ส าหรบการปฐมพยาบาลและรถพยาบาลจากเทศบาลมา

เตรยมพรอมส าหรบการสงตอผปวยไปยงโรงพยาบาลตอไป


พนทหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) และเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท.3) นนม

การยกมาตรฐานระดบสากลมาใชในเปนมาตรฐานการจดการสงแวดลอมและทพก ยกตวอยางเชน โครงการร

สอร๑ทสเขยวของเกาะชาง ทมเกณฑ๑การตรวจสอบคณภาพดานสงแวดลอมของสถานประกอบการทองจาก

เกณฑ๑ระดบสากล เชน จากองค๑กรการทองเทยวโลก (UNWTO : United Nation World Tourism

Organization) และการจดการดานความปลอดภย เชน มยานพาหนะทพรอมใหบรการกรณเกดเหตฉกเฉน ม

การซอมปองกนและระวงเหตอคคภยและอบตภยอยางสม าเสมอ ซงหลงการประเมนกไดเปดเผยรายชอร

สอร๑ททไดรบรางวลตางๆ ทเกยวของกบการอนรกษ๑สงแวดลอม สวนทางดานของพทยา (เกาะลาน) กไดม

โครงการการรบรองการพฒนาพนทเกาะลานเปนแหลงทองเทยวระดบสากล ทเปนมตรตอสงแวดลอม

รวมกบเครอขายนานาชาต EARTHCHECK โดย อพท. สวนกลาง ไดเขาไปมสวนในการด าเนนการพฒนาแหลง

ทองเทยวใหไดมาตรฐาน เชน มการประเมนและจดระดบสถานประกอบการทเปนมตรตอสงแวดลอมในพนท

พเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยงและในพนทเกาะลาน และเกณฑ๑การประเมนทใชถกพฒนาขนจากเกณฑ๑

มาตรฐานระดบโลกตางๆ ทจะประเมนสถานประกอบการออกเปน 4 ระดบ ไดแก ระดบ Bronze, Silver,

Gold และ Platinum สถานประกอบการทผานการประเมนจะมการออกใบรบรองมาตรฐาน เพอเปนการ

รบรองวาสถานประกอบการนนไดมาตรฐานการด าเนนงานทเปนมตรกบสงแวดลอมและมสวนรวมในการ

รกษาสงแวดลอมเพอพฒนาการทองเทยวอยางยงยน

ส าหรบการทองเทยวโดยชมชน ไดมการยกระดบมาตรฐานโดยการใหรางวลแกชมชนตนแบบจาก

องค๑กรการทองเทยวภายในประเทศ เพอเปนตวอยางการด าเนนงานการทองเทยวชมชนทดมประสทธภาพ

ยกตวอยางเชน ชมรมสงเสรมการทองเทยวชมชนบานน าเชยวทไดรางวล "ชมชนดเดนดานการทองเทยว"

จาก ททท. ในป พ.ศ. 2550 รางวล "อตสาหกรรมทองเทยวไทย" (หรอรางวล “กนร”) ครงท 8 ประจ าป

พ.ศ. 2553 และประจ าป พ.ศ.2556 ประเภทแหลงทองเทยวชมชน รวมถงรางวลมาตรฐานโฮมสเตยไทย

จากกรมการทองเทยว ในป 2556 และสดๆ รอนๆ ในป 2559 โฮมสเตยบานน าเชยว กไดรบการคดเลอก

ใหเขารบรางวล ASEAN Homestay Award



รปท 3.4.13 ทพกโฮมสเตย๑ของบานน าเชยวทจดอยางมคณภาพไดมาตรฐานโฮมสเตย๑1


รปท 3.4.14 รางวลตางๆทชมชนบานน าเชยวไดรบ

1 สามารถดรายละเอยด มาตรฐานโฮมสเตย๑ไทย ในกองสงเสรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา ทสอออนไลน๑

http://www.tourism.go.th/subweb/details/5/6406/25472



รปท 3.4.15 ปายบรรยายความเปนมาและสถานท ทมการบรรยายทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ชมชนบานสลกคอก



ทาง อพท. 1 และ อพท. 3 ไดรวมมอกบมหาวทยาลยบรพาในการส ารวจภาวะการมงานท าของส ารวจภาวะการมงานท าของ สตร เยาวชนและผสงอายในเขตพนทพเศษทงเกาะชางและเมองพทยา เพอเปนตวชวดในเรองของการไดรบผลประโยชน๑จากการสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนซน ด าเนนการส ารวจ โดยการรวบรวมเอกสารขอมลตาง ๆ ทงทเปนเอกสาร หนงสอราชการ บทความ รายงานสรปผลการปฏบต ตามแผนปฏบตการประจ าป สถตตางๆ รวมทงเอกสารงานวจยทเกยวของ ตรวจสอบความถกตอง และคดกรองความนาเชอถอของเอกสาร แลวน าเสนอในรปของการอธบายเชงพรรณนา (Descriptive Method) นอกจากนยงไดท าการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) เปนการศกษาจากการเกบขอมล โดยการแจกแบบสอบถามกลมตวอยางทเปนสตร เยาวชน และผสงอาย เลอกกลมตวอยางทจากกลมสตร เยาวชน และผสงอาย ทประกอบอาชพทเกยวกบการทองเทยว แตไมพบการรายงานผลการส ารวจตอสาธารณชนทชดเจน


ส าหรบการทองเทยวโดยชมชนทงในพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง และพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยงยงไมมการด าเนนงานในสวนน


การทองเทยวธรรมชาตชายฝงเปนการทองเทยวทางทะเลทนกทองเทยวสวนใหญใหความส าคญกบสถานทพกซงสถานประกอบการดานทพกในพนท ในระดบพนทพเศษทงในพนท อพท.1 และ อพท.3 ทมผประกอบการโรงแรม รานอาหาร รานคา มากมาย อพท. พนทพเศษทง 2 พนทไดรณรงค๑และสนบสนนใหมการจางงานคนในทองถนเปนส าคญ แตเนองจากการขาดแคลนแรงงาน สถานประกอบการจงท าการจดจางแรงงานตางดาวทเขามาอยางถกกฎหมายรวมไปถงแรงงานตางดาวซงอาศยอยในชมชนนนดวย ในขณะทการจางแรงงานจากในชมชนเองมนอยกวา เนองจากแรงงานในชมชนโดยสวนใหญ จะมอาชพหลกทเปนการประมงหรอเกษตรกรรมมากกวา ท าใหมการจางงานในชมชนนอย แตในสวนในการวางแผนของชมชนนน มการวางแผนผานประชาคมในแตละพนท ซงจะจดประมาณเดอนละครง เพอพดคยถงปญหาทเกดขนในพนท และแจงขาวสาร รวมไปถงเปดโอกาสใหเสนอขอคดเหนตางๆ โดยมเจาหนาทปกครองของรฐเปนผเขารวมรบฟงและดแลการประชม ดานการทองเทยวโดยชมชนกมการประชมเพอเสรมสรางเครอขายในแตละพนทพเศษ ยกตวอยางเชน การประชมเพอสรางเสรมชมรมเครอขายสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน ซงผเขารวมประชมเปนตวแทนจากชมชนตนแบบทง 13 ชมชน มารวมกนพจารณา (ราง) ระเบยบ ขอบงคบ ชมรมเครอขายสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน

ในดานการสงเสรมคนในชมชนมสวนรวมในการวางแผนและใชประโยชน๑ทรพยากรทองเทยว ทชมชนบานสลกคอก พนทพเศษหมเกาะชาง มการใชกระบวนการการมสวนรวมทกขนตอนของชาวบานในการเลอกรบหรอปฏเสธการทองเทยวในรปแบบตางๆ อาทเชน การทองเทยวโดยการลองแพทชาวบานมความคดวาตองการท าเปนกจกรรมการทองเทยวในชมชน แตเมอค านวณตนทนก าไรแลวจะไดรายไดประมาณ 6,000 บาทตอเดอน ซงไมคมหากเทยบกบการประกอบอาชพในปจจบนอยางการกรดยางและการประมง เมอมการลงมตท าประชาคม การทองเทยวโดยการลองแพจงถกปฏเสธไป หรอกจกรรมการทองเทยวแบบโฮมสเตย เมอชาวบานมความประสงค๑จะท า ผน าชมชนจงไดทดลองจดการทองเทยวโฮมสเตย๑ขนมา โดยใหนกศกษาจากสถาบนตางๆ มาเปนนกทองเทยว เมอเสรจสนการทดลองทองเทยว ไดมการประชมอภปรายขอดขอดอย โอกาสและอปสรรคของการทองเทยวชนดน แลวใหชาวบานลงมตประชาคม ซงทสดแลวชาวบานพบปญหา เชน ชาวบานยงไมพรอมตอบสนองความตองการของนกทองเทยว หรอการทนกทองเทยวไดท าใหวถชวตของชาวบานเปลยนไป สงผลใหชาวบานลงมตวายงไมตองการท ากจกรรมการทองเทยวแบบโฮมสเตย๑ ซงนบเปนการสรางบทเรยนจากการทดลองปฏบตจรง (Learning by Doing) นอกจากน ชมชนบานสลกคอกยงมการสงเสรมการจางงานในชมชน โดยมการสรางงานใหกบเยาวชน เชน เยาวชนในชมชนคนหนงจากทเคยเปนพรานลานกเงอก กลายเปนผน าเทยวชมนกเงอกใหแกนกทองเทยว และมไดรายไดจาการน าเทยววนละ 500-1,000 บาทตอวน


ส าหรบการประเมนความพงพอใจของคนในชมชนดานการจดสรรผลประโยชน๑ พบวา พนทพเศษทงสองมการประเมนความพอใจของคนในชมชนโดยใชการประชมเพอรบฟงความคดเหนเปนสวนใหญ เพอใหคนในพนทมสวนรวมในบทบาทการตดสนใจ นอกจากนยงมการด าเนนการวจยเพอใชเปนตวชว ดในการประเมนความพอใจ เชน การด าเนนงานวจยเพอพฒนาองค๑ความรทางวชาการ ดานการทองเทยวอยางยงยน ทใชเครองมอการส ารวจระดบความอยดมสขของชมชน (gross village happiness: GVH)

ดานการกระจายผลประโยชน๑ทางเศรษฐกจนน ในสวนของการทองเทยวโดยชมชน ชมรมและกลมผใหบรการทองเทยวแกนกทองเทยวสวนใหญมการจดแบงผลประโยชน๑หรอรายไดจากการทองเทยวตามสดสวนทเปนธรรมตามโครงสรางของกลมผมสวนไดสวนเสยในชมชนทไดรวมจดตงเปนชมรมสงเสรมการทองเทยว เชน ชมรมสงเสรมการทองเทยวบานน าเชยว กลมอนรกษ๑และชมรมน าเทยวพนบานสลกคอก หรอชมรมสงเสรมการทองเทยวชมชนต าบลแหลมกลด มการแบงผลประโยชน๑จาการทองเทยวใหคนในชมชนทเกยวของกบการทองเทยว ไดแก กลมโฮมสเตย๑ กลมแมบานท าอาหาร กลมผพายเรอ และกลมมคคเทศก๑น าเทยว เปนตน ชมชนแหลมกลด และสลกคอกกท าคลายๆ กบบานน าเชยว ทงยงมการจางงานในรปแบบกจกรรมเชน ในการจดกจกรรมยอนอดตตลาดจนโบราณบานชากแงว มการสงเสรมและสนบสนนใหเยาวชนเกดความคดสรางสรรค๑ในการใชเวลาวางในการแสดงสามารถดานตางๆ โดยมการแสดงบนเวท มการจดอบรมเยาวชนในพนท มาท าหนาทเปนนกสอความหมายหรอมคคเทศก๑

รวมทงท ชมชนนาเกลอ อ าเภอบางละมง พนทพเศษพทยาและพนทเชอมโยง (อพท.3) ซงเดมทเปนชมชนแออด อพท.3 ไดรวมมอกบองค๑กรพฒนาเอกชน (NGO) และมลนธของชาวจนในทองทพฒนาชมชนดานตางๆ เชน สรางแหลงดนกในสสานจน สรางแหลงเรยนรประวตศาสตร๑ชมชนคนจน ภายใตแนวคด “พทยาทเดม...เพมเตมคอนาเกลอ” โดยใหชมชนเปนแกนกลางในการขบเคลอนการทองเทยวทสอดคลองกบวถชวตของคนในชมชน และมการกระจายผลประโยชน๑จากการทองเทยวใหทวถง

นอกจากนยงมการส ารวจ “สารวจความอยดมสขของประชาชนในพนทพเศษ พ.ศ. 2558” ทงพนท อพท.1 และ อพท.3 เพอประเมนความพงพอใจของคนในชมชน โดยสมภาษณ๑ประชาชน 400 คนเพอสอบถามความเหนเกยวกบขอเสนอแนะทมตอ อพท. ในการพฒนาการทองเทยวดวยกน 6 ดานดงน 1) ดานการมสขภาวะ 2) ดานเศรษฐกจชมชนเขมแขง 3) ดานครอบครวอบอน 4) ดานการบรหารจดการชมชนทด 5) ดานการมสภาพแวดลอมทด 6) ดานการเปนชมชนประชาธปไตยและธรรมาภบาล


ในเรองของการสรางความรความเขาใจในบทบาทของการทองเทยวใหแกคนในทองถนนน อพท. 1 มการสรางความรความเขาใจผานการฝกอบรม ซงทเหนไดชดคอการอบรมการทองเทยวโดยชมชน เปนระยะเวลา 4 ป ซงไดจดอบรมเชงปฏบตการการพฒนาศกยภาพผน าชมชนและมการศกษาดงานพรอมทงแลกเปลยนเรยนรเรองการจดการทองเทยวโดยชมชน และจดท าชดองค๑ความรตางๆ เพอจะสานตอภมปญญาทองถนเพอการพงตนเอง และเพอใหเกดการศกษาคนควา และน าภมปญญาทองถนไปประยกต๑ใช ยกตวอยาง


เชน การจดท าชดองค๑ความรสมนไพรเกาะชาง ซงจดท าขนเพอรวบรวมพชสมนไพรทส าคญและหายากบนเกาะชาง เชน เหงอกปลาหมอ เพกา เถาคน มากระทบโรง เปนตน และเพอเปนฐานขอมลสมนไพรทส าคญของชมชน เปนประโยชน๑ในการอนรกษ๑ และถายทอดสคนรนตอไป สวนทางดานของชมชนนนกไดมการประชาคมรวมกบชมชน เพอคนหาความตองการของชมชนทเกยวกบการทองเทยว รวมถงสงเสรม ใหชมชนตระหนกถงของดภายในชมชนอนมประโยชน๑ตอการตอยอดทางการทองเทยว เพอสงเสรมใหชมชนกลายเปนแหลงเทยวและมรายไดเพมขน

ทาง อพท. 3 กมโครงการทเสรมสรางความเขาใจในบทบาทการทองเทยวเชนกน เชน โครงการการรบรองการพฒนาพนทเกาะลานเปนแหลงทองเทยวระดบสากล ทเปนมตรตอสงแวดลอม รวมกบเครอขายนานาชาต EARTHCHECK มการฝกอบรมเชงปฏบตการใหความรและสรางการมสวนรวม จ านวน 4 ครง โดยมผประกอบการเขารวมกจกรรมไมต ากวา 20 แหง อกทงมการรอบรมโครงการตนแบบการทองเทยวเชงสรางสรรค๑ทสรางหลกสตรการเรยนรเพมเตมใหกบเจาของกจกรรมทง 13 กจกรรม เพอใหเขาใจถงเนอหาขององค๑ความรหรอทกษะทตนเองมอย และพรอมจะสงตอและถายทอดใหกบนกทองเทยว โดยในแตละกจกรรมมการเกบคาใชจายในการรวมกจกรรม เพอน ามาใชเปนตนทนของกจกรรม รวมทงมการจดอบรมโครงการประกวด จตวญญาณของพนท เพอจดหาและคดเลอกโครงการทมศกยภาพจากบคคลจ านวน 5 กลม คอ (1) กลมผน าชมชน (2) กลมผคา ผประกอบการ ผผลต (3) กลมชางปน (4) กลมชางวาด (5) กลมเยาวชน


ในดานการมมาตรการปองกนการกระท าผดกฎหมาย ในแตละพนทของทง อพท.1 และ อพท.3 นน กไดมต ารวจทองเทยวทดแลความสงบและเปนฝายรกษากฎหมายใหเปนไปโดยเรยบรอย สวนชมรมการทองเทยวโดยชมชน ตวอยางเชน บานน าเชยวกมกฎระเบยบในการดแลทงนกทองเทยวทมาเขาพกโฮมสเตย๑ แตกยงไมมความชดเจนในดานของกฎหมายหรอมาตรการในทางปฏบตทปองกนธรกจผดกฎหมาย การคาประเวณ หรอการกระท าผดตอเดก เยาวชน ผหญง และชนกลมนอยเชนกน ท าไดเพยงชวยกนสอดสองดแลกนในพนท



ในดานของการปองกนทรพยากรแหลงทองเทยวในเชงธรรมชาตและวฒนธรรมนน ทาง อพท.1 ไดมการด าเนนงานผานโครงการตางๆ ทถกเสนอขนโดยชมชนหรอคนในพนท ผานการ Focus Group กบกลมผมสวนไดสวนเสยในพนท ยกตวอยางเชน โครงการเกบขยะใตน า ทไดความรวมมอกบทหารเรอและกภย และ โครงการเยาวชนอนรกษ๑ปะการงและทรพยากรธรรมชาตชายฝงทะเล หมเกาะชาง ทรณรงค๑ใหเยาวชนเขามามสวนรวมในการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาตชายฝงทะเล ในสวนของชมชนเองกมระบบการรกษาทรพยากรทองเทยวของตนเองเชนกน ตวอยางเชน บานแหลมกลดไดมการก าหนดเขตอนรกษ๑ปาชายเลน โดยกรม


ทรพยากรชายฝง ส าหรบการปองกนทรพยากรแหลงทองเทยวของเกาะหมาก โดยชมชนรวมมอกนสอดสองดแลทรพยากรในพนทเพอไมใหถกท าลายหรอสญหายไป


ส าหรบระบบการจดการการทองเทยวเพอไมใหเกดผลกระทบเชงลบตอทรพยากรทองเทยวนน ทางชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมรมสงเสรมการทองเทยวบานน าเชยว มกฎระเบยบทนกทองเทยวตองปฏบตตามเวลา เมอเขาพกทโฮมสเตย๑ และจ าเปนตองจดสรรจ านวนนกทองเทยวใหพอดกบจ านวนทพก เนองจากโฮมสเตย๑ของบานน าเชยวเปนบานของชาวบานเอง ซงตองมการเตรยมการและทราบจ านวนนกทองเทยวทแนชด เชนเดยวกนกบกลมอนรกษและชมรมน าเทยวพนบานสลกคอก มการก าหนดจ านวนผโดยสารในการนงเรอมาดและเรอคายค โดยมการก าหนดจ านวนผโดยสารเรอมาดไวไมเกนสคนตอหนงล า และก าหนดจ านวนผพายเรอคายคไดไมเกน 2 คน สวนหาดทรายด าทแหลมงอบกไดมการตงกฎในการหามนกทองเทยวน าทรายด าออกนอกพนทเพอปองกนทรพยากรทเปนทรายสด าทมอยอยางจ ากดและมเฉพาะพนทนนใหคงอยตามธรรมชาต


รปท 3.4.16 ปายประกาศ ขอความกรณาไมน าทรายด าออกนอกพนท บรเวณหนาทางเขาหาดทรายด า


ในเรองการปองกนการซอขายหรอจดแสดงวตถทางประวตศาสตร๑และโบราณคดทผดกฎหมาย กลมอนรกษและชมรมน าเทยวพนบานสลกคอกนนไดมการงดรบนกทองเทยวชาวจน เนองดวยเหตผลในเรองของผลกระทบในการด าเนนวถชมชน และการเขามาท ากจกรรมการทองเทยวของแตละหมบานทไดกลาวมานน กจ าเปนตองมการตดตอเขามากอน เพอมการเตรยมการและบอกถงกฎระเบยบของการเขาพกหรอท ากจกรรมตางๆทเกยวของกบวถชมชนในการทองเทยว ส าหรบระบบการจดการขอมลและการใหขอมล ทรพยากรทองเทยวทถกตองนน ขณะท อพท.3 ไดจดท ารายงานการตดตามความกาวหนาของชมรมสงเสรมการทองเทยวของแตละต าบล ซงรวบรวมขอมลดานวฒนธรรมเบองตนในรปแบบของศนย๑เรยนรและรวบรวม


ทะเบยนครภมปญญาเอาไว เชน กรณต าบลตะเคยนเตย ทมการรวบรวมขอมลดานวฒนธรรมเบองตนของศนย๑การเรยนรบานรอยเสา และทางเจาของบานเองกมความรทสามารถทจะเลาเรองราวตางๆ ได สวนบานชากแงวกมชมรมสงเสรมการทองเทยวทไดด าเนนโครงการจดท าแผนททองเทยวชมชนโดยรวบรวมขอมลตางๆ ภายในชมชน เพอเปนฐานขอมลทรพยากรทองเทยว และทาง อพท.3 ยงไดสราง Mobile Application ออกมาเพอบรการนกทองเทยว และไดจดท าแผนพบประชาสมพนธ๑ในการแนะน าการใชงาน Application และประโยชน๑ของ Application ดงกลาว ซงภายใน Application มภาษาใหเลอกหลากหลายภาษา เชน ภาษาไทย ภาษาองกฤษ ภาษาจน ภาษารสเซย เพอใหนกทองเทยวเปนทางเลอกในการใชงาน


รปท 3.4.17 แอปพลเคชน Smart Pattaya ซงมการจดท า 4 ภาษา ไดแก ไทย องกฤษ รสเซย และจน


อพท.1 ไดมโครงการทเออใหนกทองเทยวมจตส านกและความสมครใจในการรวมพฒนาชมชนและความหลากหลายทางชวภาพ ซงไดด าเนนโครงการตางๆแลว เชน การจดท าคมอการทองเทยว "คณเปนคนหนงทชวยลดภาวะโลกรอนได" เพอใหนกทองเทยวมจตส านกในการอนรกษ๑ตอสงแวดลอม โครงการ Low carbon Tourism ทเนนการทองเทยวแบบลดการใชพลงงานเพอสงแวดลอมทด หรอการเรยนรการมจตส านกผ านกจกรรม อย างชมชนต าบลแหลมกลด มการเผยแพรและกจกรรมส ง เสรมภมปญญาดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมผานกจกรรมตางๆ เชน การปลกปาชายเลน เปนตน

ทางดาน อพท.3 ก มการสรางจตส านกใหนกทองเทยวในการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม ภาสยใตแนวคด "Low Carbon Tourism" เชนเดยวกน และบานชากแงว ยงกจกรรมทดลองทองเทยวตามโปรแกรมทองเทยวททางชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนบานชากแงวไดก าหนดขน มกจกรรม


ทองเทยว คอ กจกรรมสกการะไหวศาลเจาแมทบทม, กจกรรมตามรอยสนทรภ, กจกรรมชมโรงหนงเกาชมชนบานชากแงว และกจกรรมฟงการบรรยายเกยวกบโครงงานของเยาวชนโรงเรยนเทศบาล 1 บานชากแงว เกยวกบความเปนมา และความเชอของเจาแมทบทม แสดงใหเหนถงวฒนธรรมไทยจนโบราณ อตลกษณ๑วถชวตความเปนอยของคนไทยเชอสายจน ซงอย ในพนทบานชากแงว เพอเปนการสบทอดประเพณศลปวฒนธรรมอนเปนเอกลกษณ๑ดงเดมของชมชนเอาไว ซงนอกจากบานชากแงวแลว กยงมชมชนต าบลตะเคยนเตย ซงมการจดการทองเทยวโดยใหสอดคลองกบวถชวตเชงเกษตร และกจกรรมวฒนธรรมทองถนตางๆ อกทงทางเทศบาลกมกจกรรมสงเสรมสขภาวะ และ ความสามคคผานงานประเพณตางๆ โดยแสดงใหเหนถงการอนรกษ๑ประเพณผานการทองเทยว อนเปนการรกษาองค๑คามรในการจดประเพณไวไมใหสญหาย

ทมา: สอออนไลนของส านกงานพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง

http://www.dasta.or.th/dastaarea3/th/component/k2/item/211-211 (สบคนเมอวนท 9 มถนายน 2559)

รปท 3.4.18 ถนนคนเดน ซงแสดงอตลกษณ๑ความเปนอยของคนไทยเชอสายจนของชมชนบานชากแงว

3.4.4 การดแลและอนรกษสงแวดลอมในแหลงทองเทยว


ส าหรบการวเคราะหความเสยงในเรองสงแวดลอมในแหลงทองเทยวส าหรบพนทธรรมชาตชายฝงทะเล ในพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) ไดมการจดท ารายงานผลการปลอยก๏าซเรอนกระจกในสถานประกอบการ มการใหความรและค านวณวดคาคาร๑บอนฟตพรนท๑ ซงคาร๑บอนฟตพรนท๑ถอเปนตวชวดความเสยงจากภาวะโลกรอน ในสวนของพนทพเศษหมเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท.3) ไดมการศกษาและหาวธแกไขปญหาดานขยะ เนองจากขยะถอเปนปญหาส าคญของพนท ซงขอมลทไดจากการศกษาถอเปนตวชวดความเสยงทางสงแวดลอมทส าคญประการหนง จากการศกษา พบวา ขยะในพนทนน

http://www.dasta.or.th/dastaarea3/th/component/k2/item/211-211


เปนขยะจากอาหารถง 40% พลาสตก 40% ทเหลออก 20% เปนอนๆ ซงขอมลนสามารถน าไปสการวางแผนเพอแกปญหาในอนาคตตอไป

ส าหรบการดแลและอนรกษ๑สงแวดลอมในแหลงทองเทยวส าหรบพนทธรรมชาตชายฝงทะเล ในสวนของการดแลเรองการปลอยกาซเรอนกระจกในพนท อพท.1 (พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง) ไดสรางความรวมมอกบองค๑กรความรวมมอระหวางประเทศของเยอรมน (GIZ) ในการพฒนาใหเกาะหมากเปนพนทตนแบบในการเปน Low Carbon Destination โดยสนบสนนผประกอบการในพนทเกาะหมากพฒนาการทองเทยวใหออกมาในรปแบบการทองเทยวทปลอดปลอยคาร๑บอนต า (Low Carbon Tourism) เพอลดการปลอยก๏าซเรอนกระจก รวมทงการรณรงค๑การเลอกใชวสดทหลกเลยงการเพมคาร๑บอน เชน การใชถงผาแทนถงพลาสตก มการจดกจกรรมลดปรมาณขยะอนทรย๑ดวยถงหมกก๏าชชวภาพ การจดอบรมใหความรแกชาวบานและผประกอบการบนเกาะหมากในการจดการขยะสดดวยถงหมกก๏าชชวภาพ การสงเสรมผประกอบการน าวสดเหลอใชมาจดท าเปนผลตภณฑ๑ ซงเปนการชวยลดปรมาณขยะและของเหลอใชในชมชน การรณรงค๑การทานอาหารใหหมดเพอลดขยะเปยก อนจะกอใหเกดก๏าซมเทน การรณรงค๑ไมซอสนคาจากแหลงผลตทหางไกล เพอใหไมเปลองพลงงานในการขนสงมายงเกาะ การสงเสรมการใชปนจกยานรอบเกาะหมาก ซงเปนการจดการทองเทยวทลดการปลอยก๏าซเรอนกระจกสชนบรรยากาศ และยงด าเนนการสนบสนนใหปลกผกปลอดสารพษเพอใชเปนวตถดบส าหรบประกอบอาหารในสถานประกอบการเพอเปนการลดมลพษตอสงแวดลอมและเพอสขภาพอนามยทดของผบรโภคเสรมขนอกดวย


รปท 3.4.19 ปายประชาสมพนธ๑ Low Carbon Destination บรเวณแปลงผกปลอดสารพษ เกาะหมาก



รปท 3.4.20 ชาวบานอนรกษ๑ทรายด า บรเวณปาแหลมมะขาม อ าเภอแหลมงอบ จงหวดตราด ไดท าการลอมรวพนททรายด าไวเพอใหบรการแกนกทองเทยว

ส าหรบ อพท.3 ไดผลกดนใหเกาะลานเปนเกาะทเปนมตรกบสงแวดลอมโดยใช วา “เกาะลานสเขยว (Koh Larn Green Island)” เพอผลกดนใหเมองพทยาเปนแหลงทองเทยวทมทงมาตรฐานสากลและมาตรฐานสงแวดลอม โดยจดท าโครงการรณรงค๑การใชรถจกรยานแทนการใชรถจกรยานยนต๑ เพอลดปรมาณก๏าซคาร๑บอนไดออกไซด๑ทถกปลอยสชนบรรยากาศ ภายใตแนวคด "Low Carbon Tourism" และมการจดกจกรรม เชน ปนปนคนสขทองเทยวพทยา 2558 เปนตน

นอกจากน อพท.3 รวมมอกบโรงแรม 12 แหง เพออบรมในเรอง “Green hotel” สนบสนนการประกอบการทคนก าไรใหแกสงคมและเปนมตรกบสงแวดลอม เชน การปลกสาหรายหญาทะเลเพอปองกนการเกดขยะบรเวณชายทะเล อยางไร และสรางความกลมกลนใหแกธรรมชาต

การจดการน าเสย ในพนทหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) ไดด าเนนโครงการศกษาออกแบบและกอสรางระบบบ าบดน าเสยชมชนหาดทรายขาว เพอแกไขปญหาน าเสยในพนทหาดทรายขาว มการโยนบอลจลนทรย๑ (Dasta Ball) ลงในบรเวณแมน าล าคลองทมน าเสย และมการจดกจกรรมท าบอลจลนทรย๑ (Dasta Ball) เพอใหนกทองเทยวไดมสวนรวมในการรกษาสงแวดลอม ในชมชนทองเทยวบานน าเชยวและชมชนทองเทยวบานสลกคอก ในสวนของบานน าเชยวนน ในอดตมการลกลอบถายเทน ามนเคร องของเรอทงลงสแมน าล าคลองในชวงเวลากลางคน แตในปจจบนไมคอยพบปญหาดงกลาวแลว เนองจากมการรบซอน ามนเครองเกา ดงนนจงมการเกบใสถงพลาสตกไวเพอน าไปขาย ทางชมชนเองกขอความรวมมอจาก


ชาวบาน รวมถงทางเทศบาลกมการออกประกาศเสยงตามสาย และมการก าหนดโทษส าหรบการปลอยน าเสยลงแมน าล าคลอง

ทมา: องค๑การบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องค๑การมหาชน) [http://www.dasta.or.th/th/

ขอบงคบ-อพท/item/733-733 (สบคนวนท 9 มถนายน 2559)}

รปท 3.4.21 บอลจลนทรย๑หรอ Dasta Ball ทใชส าหรบโปรยลงในน าเพอชวยบ าบดน าเสย


รปท 3.4.22 ระบบบ าบดน าเสย ชมชนหาดทรายขาว บนเกาะชาง

ในสวนของพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท. 3) มโครงการทเกยวของกบการจดการน าเสยในพนท เชน โครงการเพมประสทธภาพระบบรวบรวมและบ าบดน าเสย พนทพทยา -นาเกลอ และ


โครงการกอสรางระบบบ าบดน าเสย ชมชนทาหนาบาน เกาะลาน เมองพทยา มการจดฝกอบรมเชงปฏบตการ เรอง การจดการน าเสย โดยมสถานประกอบการเขารวมกจกรรมไมนอยกวา 20 แหง ในชมชนตะเคยนเตย มสรางบอบ าบดน าเสยหรอบอดกไขมน มการอบรมกระบวนการก าจดน าเสย น าน าเสยกลบมาใชใหม โดยใชบอดกไขมน

การก าจดขยะและสงปฏกลในพนทหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) นน แตละพนทจะมการตงปายบอกใหทงขยะในททงและหามทงขยะลงคลอง มมคคเทศก๑และกลมทองเทยวเกบขยะทงบนบกและในน า มการสนบสนนใหสถานประกอบการมการเลอกใชสนคาทสามารถสงคนบรรจภณฑ๑กลบสผผลตได คดแยกขยะเพอน ามาใชหมนเวยนหรอขายเพอลดปรมาณขยะกอนสงใหองค๑กรปกครองสวนทองถน นอกจากน อพท.1 ยงมโครงการส ารวจออกแบบการจดการขยะมลฝอยชมชน รวมทงออกแบบรายละเอยดโรงคดแยก และก าจดขยะมลฝอยชมชน และสถานรวบรวมขยะคดทง ในพนทเกาะชางและพนทเชอมโยง เชน โครงการส ารวจออกแบบและสรางระบบบรหารจดการขยะแบบครบวงจร (ไมรด) เพอบรหารจดการขยะใหถกสขลกษณะ ไมเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและนกทองเทยวรวมถงผอยอาศยโดยรอบ ในพนทบานไมรด อ าเภอคลองใหญ จงหวดตราด เปนตน มโครงการเกบขยะรมชายหาด ซงเปนโครงการทชาวบาน นกเรยน นกทองเทยว พนกงานรสอร๑ทตางๆ ในพนทเกาะหมากจะมาชวยกนเกบขยะบรเวณรมชายหาดเดอนละครง และยงมการสนบสนนใหผประกอบการน าเศษอาหารไปเตมในบอหมกก๏าซชวภาพ เพอน าไปผลตเปนก๏าซหงตมใชในครวเรอนและสถานประกอบการ ส าหรบชมชนทองเทยวบานสลกคอกนน ไดมการน าเศษอาหารจากรานอาหารและโฮมสเตย๑ซงไปรบมาจากหมบานสลกเพชร มาท าเปนปยชวภาพ และมการคดแยกขยะในหมบาน นอกจากน อพท.1 ยงไดรเรมโครงการคดแยกขยะภายในเกาะหมาก โดยไดสนบสนนใหมโรงคดแยกขยะ (Energy Park) ศนย๑กลางในการคดแยกขยะประเภท ขวดพลาสตก อลมเนยม แกว กระดาษ เพอคดแยกวสดเหลอใชน ากลบมาใชใหม (Reused) และเพอใหสอดคลองกบแนวทางนโยบายโลว๑คาร๑บอน ทางโรงคดแยกขยะไดน าขยะเปยกมาแปรรปเปนแก๏สชวภาพ (Biogas) ซงน ากลบมาใชประโยชน๑ภายในโรงครวของคนงานในโรงคดแยกขยะ ส าหรบการจดการขยะของชมชนทองเทยวบานน าเชยวนน มการท าอวนดกขยะ เนองจากชมชนบานน าเชยวเปนชมชนทอยตดกบแมน า เวลาทน าขน-ลง เกดการพดพาขยะจากทะเล รวมถงขยะจากหมบานทอยทางปากแมน าเขามายงเขตพนทชมชนบานน าเชยว ดงนนจงไดมการจดท าอวนเพอดกขยะไว และมโครงการทสนบสนนใหเดกๆ ในหมบานชวยกนเกบขยะ รกษาความสะอาดในพนท ซงชวยกระตนใหพอแมทเคยทงขยะไมถกทกเลกทง เพราะเหนลกๆ ของตนเองตองมาตามเกบขยะทตนทงไป นอกจากนยงพบวามการด าเนนการคดแยกขยะในแหลงทองเทยว ไดแก ศนย๑การทองเทยวเชงธรรมชาตหาดทรายด าและปาชายเลน อกดวย



รปท 3.4.23 สภาพของโรงคดแยกขยะ (Energy Park) บนเกาะหมาก ทอพท. สรางขน


รปท 3.4.24 อปกรณ๑การคดแยกขยะของศนย๑การทองเทยวเชงธรรมชาตหาดทรายด าและปาชายเลน

ในสวนของดานการก าจดขยะและสงปฏกลในพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท. 3) ไดเขาไปดแลพนทเกาะลาน ดวยการมงเนนไปทเรองการคดแยกขยะ โดยมจดมงหมายเพอน าขยะเหลานนไปท าใหเกดประโยชน๑ได จงไดจดอบรมเรองการท าธรกจอยางเปนมตรกบสงแวดลอม ใหกบผประกอบการโรงแรม รสอร๑ทแลว 6 แหง ขณะเดยวกนกแนะน าใหผประกอบการไมตองท าอาหารในลกษณะบฟเฟต๑ เพราะโรงแรม


รสอร๑ท ในเกาะลานมจ านวนหองพกไมมาก หากท าอาหารมากเกนความตองการของนกทองเทยวจะท าใหสนเปลอง และยงมโครงการจดอบรมเชงปฏบตการและใหความรเกยวกบการจดท าระบบ Biogas เพอลดปรมาณขยะจากเศษอาหารและน าไปใชเปนพลงงานเชอเพลง พรอมทงสาธตการใชงานและตดตงระบบ Biogas ตนแบบ ในชมชนตะเคยนเตย มมาตรการในการก าจดขยะ โดยมการแยกขยะ แหง -เปยก ใชวสดธรรมชาตทยอยสลายไดเอง ใชเศษอาหารไปเลยงปลาหรอท าปย รณรงค๑ใหมสปดาห๑เกบขยะหมบาน มการสรางแคมเปญ "Green Village" จดใหมการอบรมเพอเรยนรวธการก าจดขยะในชมชนบานชากแงว มการคดแยกขยะ หรอน าขยะไปท าปยและก๏าซชวภาพ มการน าขยะไปผลตไบโอดเซล

ดานการจดการเรองมลภาวะทางเสยงในส านกงานพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) ในชมชนบานน าเชยวมขอก าหนดอนญาตใหนกทองเทยวท ากจกรรมและสามารถสงเสยงดงไดในชวงเวลาไมเกน 22.00 น. โดยผประกอบการโฮมสเตย๑จะตองแจงขอก าหนดดงกลาวใหนกทองเทยวทจะเขาพกรบทราบลวงหนา และผประกอบการโฮมสเตย๑จะตองแจงขอก าหนดดงกลาวใหนกทองเทยวทจะเขาพกรบทราบลวงหนาส าหรบพนทเกาะหมากนน มการขอความรวมมอจากนกทองเทยวและประชาชน ในการไมสงเสยงดงจนเกนไป เพราะจะท าลายความสงบของผอนและสงแวดลอม


รปท 3.4.25 ขอควรปฏบตของนกทองเทยวทพกโฮมสเตย๑บานน าเชยว ขอ 3 ไมสงเสยงดงรบกวนผอน

ดานการสงเสรมการใชการคมนาคมทสงผลกระทบตอสงแวดลอมต าในพนทเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) ไดสนบสนนใหมการจดกจกรรมทองเทยวเชงอนรกษ๑ เชน เดนดนก พายเรอ หลกเลยงการใชพาหนะทใชเชอเพลงในการขบเคลอน และสงเสรมการนงรถสวนตวหรอยานพาหนะรวมกนในการเดนทางหรอขนสงสนคา


ทมา: OK Nation Blog โดยชายสามหยด http://www.oknation.net/blog/chartsiam/2016/04/29/entry-1 (สบคน

เมอวนท 9 มถนายน 2559)

รปท 3.4.26 แผนทเสนทางปนจกรยาน บนเกาะหมาก

ส าหรบพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท.3) นน มโครงการรณรงค๑การใชรถจกรยานแทนการใชรถจกรยานยนต๑ เพอลดปรมาณคาร๑บอนไดออกไซด๑ มการสงเสรมใหใชจกรยานไปตามเสนทางทองเทยวรอบเมองพทยา และยงมโครงการดานการจราจรในพนท เชน โครงการกอสรางทางลอดทางแยกถนนสขมวทตดกบถนนพทยาเหนอ โครงการกอสรางทางลอดทางแยกถนนสขมวทตดกบถนนพทยาใต โครงการกอสรางทางลอดทางแยกถนนสขมวทตดกบถนนเทพประสทธ โครงการกอสรางทางลอดทางแยกถนนสขมวทตดกบถนนพทยากลาง โครงการแกไขปญหาในบรเวณทางแยกถนนสขมวทตดกบถนนนาเกลอ และโครงการปรบปรงถนนบนเกาะลาน เพอแกไขปญหาการจราจรทตดขด ลดการเกดอบตเหตทเกดจากจดตดทางแยก ซงจะสงผลใหประชาชนในเขตเมองพทยาไดเดนทางสะดวกยงขนและนกทองเทยวทมาทองเทยวมความสะดวกปลอดภยมากยงขน

http://www.oknation.net/blog/chartsiam/2016/04/29/entry-1


ทมา: สอออนไลนของส านกงานพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง

http://www.dasta.or.th/dastaarea3/th/component/k2/item/107-path5 (สบคนเมอวนท 9 มถนายน 2559)

รปท 3.4.27 กจกรรมผจญภยแบบไรมลพษ (Green Outdoor Adventure) ซงเปนกจกรรมทนกทองเทยวมสวนรวมในการดแลสงแวดลอม


ในดานการบรหารจดการและการอนรกษพลงงานนน มการสนบสนนการใชแผงโซลาร๑เซลล๑ในสถานประกอบการในพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) เชน มการน าแผงโซลาร๑เซลล๑มาใชในรานอาหารเกาะหมากซฟดและพพธภณฑ๑เกาะหมาก ซงเปนการชวยประหยดพลงงาน ลดการใชไฟฟา มการด าเนนโครงการรสอร๑ทสเขยว ซงเปนโครงการทสนบสนนการอนรกษ๑ไฟฟา เชน มขอปฏบตและปลกฝงพนกงานใหประหยดไฟฟา รณรงค๑ใหปดสวตซ๑เครองใชและไฟสองสวางทไมไดใชใหเปนนสย มการรณรงค๑ประชาสมพนธ๑ใหแขกผพกประหยดไฟโดยการตดประกาศ ตดสตกเกอร๑ตางๆ มการใชแหลงพล งงานจากโซลาร๑เซลล๑แทนเครองยนต๑ปนกระแสไฟฟาของเรอประมง เปนตน

http://www.dasta.or.th/dastaarea3/th/component/k2/item/107-path5



รปท 3.4.28 จดเรยนรระบบพลงงานแสงอาทตย๑ รานอาหารเกาะหมากซฟด

ส าหรบพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท. 3) มกจกรรมทสงเสรมผประกอบการอนรกษ๑พลงงานในหลายๆ ทาง เชน การใชหลอดประหยดพลงงาน อบรมผประกอบการในเรองการอนรกษ๑พลงงาน และเรมใหผประกอบการใชโซลาร๑ รฟ เพอน าพลงงานจากแสงอาทตย๑มาใชในสถานประกอบการอกดวย

ในสวนของการวางแผนเพอปองกนการขาดแคลนน าในพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง ไดมการศกษาโครงการพฒนาและกอสรางระบบประปาเกาะหมาก เพอพฒนาแหลงน าส าหรบการอปโภคและบรโภคบนเกาะหมากในอนาคต เพอใหเกดการพฒนาแหลงน าอยางเปนระบบ และเพออ านวยความสะดวกแกประชาชนและนกทองเทยวเพมมากขน และมการศกษาการกอสรางสถานผลตน าประปาทอางเกบน าเขาระก า เพอสงน าประปาไปยงเกาะชาง ซงจะชวยแกปญหาการขาดแคลนน าบนพนทเกาะชางในอนาคต

ในพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท.3) มการศกษาโครงการวางทอน าประปาฝงพทยา – เกาะลาน เพอแกไขปญหาการขาดแคลนน าในพนทเกาะลาน มการจดฝกอบรมเชงปฏบตการเรอง การจดการน าใชอยางมประสทธภาพ โดยมสถานประกอบการเขารวมกจกรรมไมนอยกวา 20 แหง


ดานระบบในการตรวจสอบดแลผลกระทบทเกดจากการทองเทยวตอสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม และการปกปองแหลงทอยอาศยของสงมชวตทใกลสญพนธ ส าหรบพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) ไดเขาไปสงเสรมพฒนาปาชายเลนหาดทรายด า ซงตงอยท อ.แหลมงอบ ในพนทปาสงวนแหงชาตแหลมมะขาม ซงเปนปาชายเลนทมหาดลกษณะพเศษทมเพยงแหงเดยวในเมองไทย คอ มแรไล


โมไนต๑” (Limonite) ซงเปนแรทมสน าตาลแดงไปจนถงด าเปนตะกอนทรายสะสมอยบนหาดทรายปกตและพนโคลนเลน ซงเดมปาชายเลนแหงนเคยเปนปาเสอมโทรม แตภายหลงไดมโครงการปลกปาเพอฟนฟปาชายเลนหาดทรายด าและพฒนาเปน “ศนย๑การเรยนรและศกษาระบบนเวศปาชายเลน หาดทรายด า” โดยมการสรางเสนทางศกษาธรรมชาตซงสรางเปนสะพานไมทอดยาวไปในผนปายาวประมาณ 1 กโลเมตร ระหวางทางจะมปายสอความหมายจดแสดงเปนระยะๆ รวมไปถงมจดแวะชมสตว๑ประจ าถนนาสนใจ ไดแก จดชมปลาตน จดชมปแสม จดชมปกามดาบ จดชมหงหอย จดดนกปาชายเลนและนกประจ าถน และจดชม“หอยขคอน”ซงเปนสตว๑หายากมรปทรงแหลมเปนกรวยคลายเจดย๑ เนองจากปาชายเลนหาดทรายด ามสงมชวตอาศยอยหลากหลายชนด ดงนน การท อพท.1 ไดเขามาชวยอนรกษ๑ปาชายชายเลนหาดทรายด าจงถอเปนการชวยอนรกษ๑แหลงก าเนดและอนบาลสตว๑น าในระยะตวออน นอกจากน ปาชายเลนหาดทรายด ายงเปนเปนแหลงออกซเจนผนใหญ เปนแหลงอาหารของทงคนและสตว๑ และเปนแหลงท ามาหากนของมนษย๑อกดวย


รปท 3.4.29 เขตอนบาลสตว๑น า ศนย๑การเรยนรและศกษาระบบนเวศปาชายเลน หาดทรายด า

ชมชนต าบลแหลมกลดเปนอกชมชนหนงทมความนาสนใจในดานทรพยากรธรรมชาต เนองดวยสภาพพนทนนตดกบทะเลและภเขา จงอดมไปดวยทรพยากรธรรมชาตอนหลากหลาย มเทอกเขา ปาไม สตว๑ปา และในทะเลกยงมกง หอย ป ปลา และสตว๑หายากหลากหลายพนธ๑ เชน โลมาอระวด แมงกะพรนหลากส เปนตน และชมชนต าบลแหลมกลดมการปกปองแหลงทอยอาศยของสงมชวตทใกลสญพนธ๑ เชน มกลมอนรกษ๑ปาชายเลน ท าหนาทเฝาระวงพนทปาชายเลน เพอใหเปนแหลงอาศยและเพาะพนธ๑สตว๑น า และมกลมอนรกษ๑ประมงทท าการประมงโดยใชวธการทไมท าลายแหลงเพาะพนธ๑สตว๑ทะเล หรอไมท าการประมงในชวงทสตว๑ทะเลอยระหวางการเพาะพนธ๑ มการท าธนาคารปมา เพอฟกและขยายพนธ๑ปมา และปลอยปมาไขลงสทะเล มกจกรรมเทศกาลหอยขาวทกปเพอเสรมสรางจตส านกอนรกษ๑สงแวดลอมในชมชนโดยเฉพาะหอยขาว มการจดท าฐานขอมลทรพยากรทางทะเล สตว๑น า และพนธ๑พชปาชายเลน เพอจะท าใหทราบวาสตว๑ทะเลและ


พชพนธ๑ชนดใดอยในภาวะลอแหลม จะไดหาทางปองกนและอนรกษ๑ตอไป รวมถงมการจดกจกรรมการจดท าปะการงเทยมส าหรบเปนบานของพนธ๑สตว๑น าและชกชวนใหนกทองเทยวมสวนรวมในการจดซอปะการงเทยมเพอน าไปปลอยลงสทะเล

พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) ไดด าเนนการเกยวกบการดแลสตว๑ปาและพนธ๑พชทอยในสภาวะลอแหลม โดยการจดท าฐานขอมลดานทรพยากร และจดท าโครงการศกษาความหลากหลายของทรพยากรชวภาพทางทะเลบรเวณหมเกาะหมากและหมเกาะรง จงหวดตราด ในสวนของชมชนบานน าเชยว มการรวบรวมพนธ๑ไมในปาชายเลนตางๆไวเปนลายลกษณ๑อกษร และไดจดเปนกจกรรมใหนกทองเทยวไดมสวนรวมในการปลกปาทดแทน เนองจากเมอประมาณยสบถงสามสบปกอน มการตดไมโกงกางเพอน าไปท าถาน ท าใหพนทปาโกงกางลดลง ในสวนของชมชนแหลมกลด ไดมการจดท าฐานขอมลทรพยากรทางทะเล สตว๑น า และ พนธ๑พชปาชายเลน

ส าหรบพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท.3) ไดมระบบในการตรวจสอบดแลผลกระทบทเกดจากการทองเทยวตอสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม และปกปองแหลงทอยอาศยของสงมชวตทใกลสญพนธ๑ มโครงการก าหนดเขตการใชประโยชน๑แนวปะการง เกาะลาน เพอรกษาแนวปะการงจากการถกท าลายและรกษาสภาพสงแวดลอมทางทะเลบรเวณรอบพนทเกาะลาน ในสวนของชมชนบานชายทะเลบางละมง มการจดตงกลมประมงเทศบาลบางละมง โดยมแนวคดทจะผลกดนใหบานชายทะเลบางละมงเปน “กลมประมงตนแบบ” มการจดตงธนาคารปมา ธนาคารแมพนธ๑กงแชบ๏วย สนบสนนการเลยงหอยหวาน และสนบสนนการท าปะการงเทยม เพอรกษาสมดลระบบนเวศของทองทะเลชายฝงบานชายทะเลบางละมงอกดวย นอกจากน ทชมชนแหลมกลด จงหวดตราดกมการจดกจกรรมดานการดแลสตว๑น าทอยในภาวะลอแหลมเชนการจดท าปะการงเทยมส าหรบเปนบานของพนธ๑สตว๑น าและชกชวนใหนกทองเทยวมสวนรวมในการจดซอปะการงเทยมเพอน าไปปลอยลงสทะเล การท าธนาคารปและการปลอยปมาไขกลบคนสทะเล เปนตน

เวร๑คชอปท าหญาทะเลเทยมส าหรบเปนบานของพนธ๑สตว๑น า


น าหญาปลอยทะเลเทยมลงสทะเล ปลอยปมาไข

ทมา: สอออนไลนของส านกงานพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) http://lowcarbondestination.blogspot.com/2015_12_01_archive.html (สบคนเมอวนท 7 สงหาคม 2559)

รปท 3.4.30 กจกรรมการดแลสตว๑น าทอยในภาวะลอแหลมของชมชนแหลมกลด จ.ตราด

ในสวนของการหามการเลยง จบ จดแสดง และซอขายพชพนธและสตวปา ในพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) ในพนทหมบานสลกคอก มการปดอาวเปนเวลา 6 เดอน ตงแตเดอนพฤศจกายนถงเมษายน ซงเปนฤดกาลวางไขของสตว๑น าในบรเวณอาวสลกคอก เพอด าเนนการและจดการในเรองอปกรณ๑การจบสตว๑น าใหถกตอง และมการรณรงค๑ใหชาวประมงในหมบาน งดใชรอก อวน หรอตาขาย ทอาจสงผลกระทบกบสตว๑น าในอาวสลกคอกอกดวย นอกจากนหมบานน าเชยวไดมการก าหนดพนทใชประโยชน๑ทางการทองเทยวรวมกบกรมสงเสรมทรพยากรธรรมชาตฯ แตยงไมมการจดท าแผนผงแบงเขตทชดเจนแนนอน ในสวนของชมชนแหลมกลด มการก าหนดเขตอนรกษ๑โดยกรมทรพยากรชายฝง โดยเฉพาะในสวนของปาชายเลน เปนตน

ส าหรบการหามการเลยง จบ จดแสดง และซอขายพชพนธ๑และสตว๑ปาในพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท.3) ไดมโครงการออกกฎหมายหามท าการประมงบางประเภทในเขตเมองพทยาและพนทเชอมโยง รวมทงพนทรมทะทหางจากชายฝงไมเกน 3,000 เมตร เพอลดผลกระทบจากการประมงตอกจกรรมการทองเทยวทางน าและลดอตราการจบสตว๑ทะเล อกทงยงเปนการรกษาทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอมรมชายฝงทะเลอกดวย

http://lowcarbondestination.blogspot.com/2015_12_01_archive.html

บทท 4 บทท 4 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

227 บทท 4 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

4.1 สรปผลการศกษา

รายงานผลการด าเนนการวจย (After Action Report) ผลการด าเนนงานการจดท าชดองคความร

การด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ GSTC ฉบบน เปนสวนหนงของโครงการ “การด าเนนการวจยเพอ

พฒนาองคความรทางวชาการดานการทองเทยวอยางยงยน คณะนกวจยไดด าเนนการตามกรอบทวางไวใน

ขอเสนอโครงการอยางครบถวน โดยไดด าเนนการรวบรวมขอมลทตยภมผลการด าเนนงานของ อพท. ทงจาก

ส านกงาน อพท. สวนกลาง ส านกงานพนทพเศษแหงตางๆ ทง 6 พนทโดยผานการประสานงานจากส านกงาน

อพท. สวนกลาง พรอมทงยงไดด าเนนการรวบรวมขอมลภาคสนามจากส านกงานพนทพเศษจ านวน 3 พนท

คอ พนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.1) พนทพเศษเลย (อพท.5) และพนทพเศษเมองเกานาน

(อพท.6) มาประกอบดวย

คณะนกวจยไดด าเนนการวเคราะห สงเคราะห และเรยบเรยบขอมลผลการด าเนนงานของ อพท.

ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกซงจะตองมการด าเนนงาน 4 ดาน แตละดานมจ านวนตวชวดทตางกน

มตวชวดหลกรวมทงสน 42 ตวชวด (ตวชวดตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกจ านวน 41 ตว และตวชวด

ท อพท. ก าหนดเพมเตมอก 1 ตวชวด) ประกอบดวย หมวด A การบรหารจดการดานความยงยนทม

ประสทธภาพ มตวชวดหลกจ านวน 14 ตวชวด หมวด B การเพมผลประโยชนและลดผลกระทบเชงลบ ทาง

สงคม-เศรษฐกจแกชมชนทองถน (คณะนกวจยเรยกวา “การใชประโยชนทางเศรษฐกจจากการทองเทยวเพอ

ประโยชนของคนในชมชน) มตวชวดหลกจ านวน 9 ตวชวด หมวด C การเพมผลประโยชนและลดผลกระทบ

เชงลบ ทางวฒนธรรมแกชมชนและนกทองเทยว (คณะนกวจยเรยกหมวดนวา “การปกปองและดแลรกษา

แหลง/ทรพยากรทองเทยวมใหถกท าลายหรอมการใชประโยชนจนทรดโทรมหรอสญหาย”) หมวดนมตวชวด

หลกจ านวน 6 ตวชวด (และมตวชวดท อพท. ก าหนดเพมเตมอก 1 ตวชวดรวมเปน 7 ตวชวด) และหมวด D

การเพมผลประโยชนและลดผลกระทบดานลบทางสงแวดลอม (คณะนกวจยเรยกหมวดนวา “การปกปอง

และดแลรกษาสภาพแวดลอมและสงแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยวใหอยในสภาพด”) หมวดนม

ตวชวดหลกจ านวน 12 ตวชวด นอกจากน ยงมการจ าแนกเปนตวชวดหลกออกเปนตวชวดยอยอกระดบหนง

โดยรวมจ านวนตวชวดยอยทงสนมทงสน 103 ตวชวด โดยท าการศกษารายละเอยดของขอมลผลการ

ด าเนนงานทรวบรวมไดและพจารณาวาโครงการ/กจกรรมทด าเนนการม เนอหาสาระทด าเนนการตรงกน

ตวชวดยอยขอใดและอยในตวชวดหลกใด เมอวเคราะหและจ าแนกขอมลไดกท าการวเคราะหในภาพรวมวา

อพท. โดยรวม (ทง อพท.สวนกลาง และส านกงาน อพท. ในพนทพเศษแหงตางๆ) ไดด าเนนการตามตวชวด


ใดบางและมรายละเอยดการด าเนนการอยางไร ผลทไดจากการวเคราะหสวนนไดน าไปใชประโยชนในการจด

สมมนาและนทรรศการเรอง “การสมมนาและนทรรศการความรดานการทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑ

การทองเทยวอยางยงยนโลก” ซงจดขนเมอวนท 26 เมษายน 2559 ณ หอง The Chamber 1 ชน B

โรงแรม S 31 Sukhumvit Hotel สขมวท 31 กรงเทพมหานคร ซงเมอพจารณาโดยภาพรวมกพบวา อพท.

ไดด าเนนงานจดการทองเทยวในพนทพเศษตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนทระดบตวชวดหลกอยาง

ครบถวน แตหากพจารณาทระดบตวชวดยอยแลว การด าเนนงานของ อพท. กยงไมเปนไปตามเกณฑการ

ทองเทยวอยางยงยนโลกทครบทง 103 ตวชวด

ในการจดท าชดองคความรการด าเนนงานของ อพท. ตามเกณฑการทองเทยวอยายงยนโลก คณะ

นกวจยไดวเคราะหและสงเคราะหขอมลดวยการจดกลมพนทพเศษออกเปน 3 กลม ตามลกษณะ และอต

ลกษณของการทองเทยวในพนทพเศษ ประกอบดวย กลมพนทพเศษทมลกษณะการทองเทยวเปนแบบ

“การทองเทยวเชงประวตศาสตร วฒนธรรม และวถชวต” ประกอบดวยพนทพเศษอทยานประวตศาสตร

สโขทย-ศรสชนาลย-ก าแพงเพชร (อพท.4) พนทพเศษเมองเกานาน (อพท.6) และพนทพเศษเมองโบราณอ

ทอง (อพท.7) กลมพนทพเศษทมลกษณะการทองเทยวเปนแบบ “การทองเทยวเชงนเวศธรรมชาตปาเขา”

ประกอบดวยพนทพเศษเลย (อพท.5) เพยงแหงเดยว และกลมพนทพเศษทมลกษณะการทองเทยวเปนแบบ

“การทองเทยวเชงธรรมชาตชายฝงทะเล” ซงประกอบดวยพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง (อพท.

1) และพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง (อพท.3) และท าการวเคราะห สงเคราะห และเรยบเรยงผล

การด าเนนงานของ อพท. ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกในแตละกลมพนทพเศษเหลานอกครงหนง

และน าผลการวเคราะห สงเคราะห และเรยบเรยงผลการด าเนนงานของ อพท. ตามเกณฑการทองเทยวอยาง

ยงยนโลกทไดนไปจดกจกรรมเวทแลกเปลยนเรยนรรวมกบเจาหนาทของ อพท.ทมาจากทง อพท. สวนกลาง

และ อพท. ในพนทพเศษทง 6 แหง โดยใชชอวา “กจกรรมการแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะห

การด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ GSTC”

การจดกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใต

เกณฑ GSTC นน มเจาหนาทของ อพท. เขารวมกจกรรมทงสน 43 คน เปนเจาหนาทจากส านกงานพนทพเศษ

ทง 6 พนท จ านวน 12 คน (พนทเศษแหงละ 2 คน) และเจาหนาทจาก อพท. สวนกลางจ านวน 31 คน โดย

คณะนกวจยไดน าเสนอรายงานผลการสงเคราะห “ชดองคความรการจดการการทองเทยวอยางยงยนภายใต

เกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC)” แลว ไดมการซกถามประเดนขอสงสย อภปรายผล แลกเปลยน

เรยนรและประสบการณ ตลอดจนเพมเตมขอมลการด าเนนงานของ อพท. ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยน

โลก เพอใหคณะนกวจยไดน าไปปรบปรงรายงานใหมความสมบรณมากยงขน นอกจากน ผเขารวมกจกรรม

ทมาจากพนทพเศษแหงตางๆ ยงไดน าเสนอรายละเอยดประเดนส าคญของการด าเนนโครงการ/กจกรรมตาม

เกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกทเปนโครงการหรอกจกรรมเดนของแตละพนทเพอประกอบการเรยนรการ


ด าเนนงานใหเปนไปตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกอกสวนหนงดวย นอกจากน ในการแลกเปลยน

เรยนรครงน ผเขารวมกจกรรมยงไดเรยนร “หลกเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก” จากวทยากร

ผทรงคณวฒ ท าใหทราบความเปนมา หลก และวธการท างานเพอขบเคลอนการพฒนาการทองเทยวอยาง

ยงยนของสภาการทองเทยวอยางยงยนโลก (Global Sustainable Tourism Council) ตลอดจนสถานภาพ

การขบเคลอนการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกของ อพท.

ขอสรปส าคญทไดจากการจดท าประชมองคความรการด าเนนงานของ อพท. ตามเกณฑการทองเทยว

อยางยงยนโลก คอ การด าเนนงานของ อพท. ทงจากส านกงาน อพท. สวนกลาง และส านกงาน อทพ.ในพนท

พเศษแหงตางสวนใหญเปนไปตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (เกณฑ GSTC) และหากพจารณาท

ภาพรวมในระดบองคกรแลว สามารถกลาวไดวา “อพท. ไดด าเนนงานเปนไปตามเกณฑการทองเทยวอยาง

ยงยนโลกอยางครบถวน” ในทกหมวดและทกตวชวดหลก แตเมอพจารณาในรายละเอยดในระดบเกณฑ

ตวชวดยอยกยงพบวา อพท. ยงไมมการผลการด าเนนงานในตวชวดยอยบางตวทชดเจนหรอไมมการ

ด าเนนการเลย และหากพจารณารายละเอยดลงไปถงระดบพนทพเศษแตละแหงหรอทระดบแหลง/ทรพยากร

ทองเทยวแตละอยางแลว กจะพบวา พนทพเศษแหงตางๆ ยงไมไดมการด าเนนการตามเกณฑการทองเทยว

อยางยงยนทครบถวน กลาวคอ แตละแหงมการด าเนนการตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกเพยงรอย

ละ 56-66 ของตวชวดหลกเทานนและหากพจารณาไปถงระดบแหลง/ทรพยากรทองเทยวแลว การ

ด าเนนงานงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนกจะมความเขมขนลดลงอยางมาก (พจารณาจากรอยละ

ของจ านวนตวชวดหลกและตวชวดยอยทมการด าเนนงาน) และหากจะพจารณาวา การตรวจสอบการ

ด าเนนการของ อพท. ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกขางตน เปนตรวจสอบในระดบกระบวนการ

(Process-based) ของเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก ซงหาก อพท. จะพฒนาใหองคกรโดยรวม

ส านกงานพนทพเศษแหงตาง หรอแหลง/ทรพยากรทองเทยวใหไดรบการรบรองโดยสภาการทองเทยวอยาง

ยงยนโลกแลว จะตองมการปรบปรงการด าเนนงานมาก โดยการปรบปรงกระบวนการด าเนนงาน (Process)

ใหครบถวนตามเกณฑ Process-based และยงตองเนนผลการด าเนนงาน (Performance) เพอใหเปนไปตาม

เกณฑ Performance-based ซงตองมการเทยบเคยงกบผลการด าเนนงานขององคกรอนทไดรบการรบรอง

แลวอกดวย อยางไรกตาม เปนทนาสงเกตวา อพท. ยงไมไดประกาศใชเกณฑการทองเทยวอยางยงยนอยาง

เปนทางการ หากแตไดเรมน ากรอบเกณฑการทองเทยวอยางยงยนมาเปนแนวทางการด าเนนงานเมอป 2558

นเอง ผลการตรวจสอบขางตนจงเปนการยนยนวา การด าเนนงานของ อทพ. ทถกตงขนมาเพอพฒนาพนท

พเศษใหเปนแหลงทองเทยวทยงยนนน อพท. ไดด าเนนการมาตามแนวทางการทองเทยวอย างยงยนท

ถกตองแลว และการด าเนนการดงกลาวนจะเปนพนฐานทส าคญทจะท าใหการด าเนนการพฒนาการทองเทยว

ของ อพท. ในพนทพเศษไดรบการรบรอง (Approved) จากสภาการทองเทยวอยางยงยนโลก (Global

Sustainable Tourism Council) ตอไปในอนาคตได


ในสวนของการจดท าชดองคความรการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑการทองเทยว

อยางยงยนโลกของ อพท. ฉบบยอ คณะนกวจยไดน าผลจากการด าเนนการวเคราะห สงเคราะห

และเรยบเรยงผลการด าเนนงานของ อพท. ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกทแบงพจารณา

ตามกลมพนทพเศษ 3 กลม และผลจากการจดกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรฯ มาปรบปรงและ

เรยบเรยงอกครงหนงเพอปรบส านวนการเขยนใหงายการอานและจดพมพออกมาในลกษณะทเปนหนงสอพอคเกตบค ขนาด A5 ความหนา 64 หนา และจดพมพจ านวน 200 เลม โดยใชชอหนงสอพอคเกตบ

คเลมนวา “Mr. DASTA พาเทยว...” การทองเทยวอยางยงยนบนผนแผนดนไทย ทไหน อยางไร ใครใครร

ถามกร Mr. DASTA

ส าหรบงานสวนสดทายคอการจดท าบทความทางวชาการ คณะนกวจยไดพจารณาเหนวาพนทพเศษ

เลย (อพท.5) นน แมจะมการด าเนนการตามเกณฑตวชวดการทองเทยวอยางยงยนโลกไมสงเทยวเทากบพนท

พเศษเมองโบราณอทอง (อพท.7) แตกมการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (เกณฑ GSTC)

ในหลายๆ ประเดนทโดดเดนอยางหลากหลายและเปนหนงเดยวมากกวาพนทพเศษแหงอนๆ หรอกลมอนๆ จง

ไดจดท าบทความทชอวา “การจดการการทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก

กรณศกษาพนทพเศษเลย (อพท.5)” ซงคณะนกวจยไดด าเนนการไดแลวเสรจมขนาดความหนาจ านวน 23

หนา ซงบทความไดชใหเหนบทเรยนหรอองคความรการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกของ

อพท. ในพนทพเศษเลยทไดด าเนนการอยในเขตอ าเภอเชยงคาน อ าเภอเมองเลย อ าเภอหนองหน อ าเภอภ

กระดง อ าเภอหนองเรอ และอ าเภอดานซาย

4.2 ขอเสนอแนะ

ผลจากการศกษาขางตนชใหเหนวา การด าเนนงานของ อพท. มกระบวนการด าเนนงาน ในระดบ

องคกรรวมทสอดคลองกบเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกอยางครบถวน แตหากพจารณาในระดบยอยท

พนทพเศษและหรอระดบแหลง/ทรพยากรทองเทยว อพท. ยงคงตองปรบปรงกระบวนการด าเนนงานในระดบ

พนทพเศษและระดบแหลง/ทรพยากรทองเทยวใหเปนไปตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก เมอได

ด าเนนการตามกระบวนการทครบถวนแลวจงคอยหนไปเนนผลการด าเนนงาน (Performance) ในล าดบตอไป

การด าเนนงานทผานมาของ อพท. นบวาไดด าเนนการมาตามแนวทางการทองเทยวอยางยงยนทถกตอง

แลว และจะตองด าเนนการตอไปอยางแนวแน การด าเนนการดงกลาวอาจตองใหเวลายาวนาน อพท.

ตองอดทนสรางความแนวแนในแนวทางทด าเนนการอยน และหมนตรวจสอบความกาวหนาของการ

ด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนและประชาสมพนธใหทกภาคสวนไดรบทราบเพอสรางขวญ

และก าลงใจของผท างานอยางสม าเสมอ การด าเนนงานทผานมาเปนกาวแรกทถกตองและเปนกาวทยงใหญ

ทจะน าพาการทองเทยวของไทยไปสการทองเทยวอยางยงยนในระดบสากล

บรรณานกรม

231 บรรณานกรม

กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2557. เอกสารรายงานสถานการณมลพษ

ของประเทศไทย (รายงานสถานการณประจ าป ). กรงเทพฯ: กรมควบคมมลพษ กระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม. 2559. รโลกรอน. [ระบบออนไลน]. แหลงทมา: http://www.environnet.

in.th/?page_id=3438 [13 กรกฎาคม 2559].

กองสงเสรมแหลงทองเทยว. 2552. “เกณฑส าหรบการทองเทยวอยางยงยน.” จลสารวชาการทองเทยว. 6(

เมษายน – มถนายน): 71-77.

กองสงเสรมแหลงทองเทยว . 2552(ก). “มาตรฐานโฮมสเตยไทย” [ระบบออนไลน ] . แหลงทมา :

http://www.tourism.go.th/subweb/details/5/6406/25472 [10 กมภาพนธ 2559]

กรนพช ไทยแลนด (Greenpeace Thailand). 2555. ภาวะโลกรอน: ผลกระทบตอประเทศไทย. [ระบบ

ออน ไลน ] . แหล ง ท ม า : http: / /www. greenpeace. org/ seasia/ th/ solargen/ climate-

change/impacts/ impacts-thailand/ [2 สงหาคม 2559].

จนดาลกษณ วฒนสนธ. 2551. เอกสารประกอบการสอนชดวชานโยบายสาธารณะและการวางแผน หนวยท 6 เรอง การประเมนผลนโยบาย. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

จราพชร แสงพนธ . 2558. สาเหตการเกดภาวะโลกรอน. [ระบบออนไลน ] . แหลงทมา: https://

sites.google.com/a/svc.ac.th/stop-global-warming/cause [17 มถนายน 2559].

จฑารตน เจอจน. 2555. แนวทางการจดการทองเทยวทางวฒนธรรม บานน าเชยว จงหวดตราด. วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการทรพยากรวฒนธรรม. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศลปากร.

จฑามาศ วศาลสงห. 2559. เอกสารประกอบการบรรยาย DASTA Sustainability Analysis: a pathway to

international recognition GSTC. ณ โรงแรม KU HOME มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ.

จฬา ตรบตตะ. 2554. การมสวนรวมของประชาชนในการทองเทยวเชงวฒนธรรมแบบโฮมสเตย ชมชนบาน

โคกโกง ต าบลกดหวา อ าเภอกฉนารายณ จงหวดกาฬสนธ. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต

ส า ข า ว ช า พ ฒ น า ส ง ค ม . บ ณ ฑ ต ว ท ย า ล ย ม ห า ว ท ย า ล ย เ ก ษ ต ร ศ า ส ต ร .

http://www.tourism.go.th/subweb/details/5/6406/25472%20%5b10




ทพยสดา พฒจร. 2556. การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมในการจดการทองเทยวโดยชมชน เพอการ

พฒนาชมชนอยางยงยน กรณศกษา ชมชนสลกคอก จงหวดตราด. วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต

สาขาวชาพฒนศกษา. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

ไทยโรจน พวงมณ. 2552. การวจยและพฒนาศกยภาพบคลากรของชมชนทองถน ส าหรบการน าเสนอ

ภาพลกษณทรพยากรการทองเทยวเชงศลปกรรมทองถน เพอการจดการทองเทยวเขตเทศบาล

ต าบลเชยงคาน อ าเภอเชยงคาน จงหวดเลย. รายงานวจยการวจย. เลย: มหาวทยาลยราชภฏเลย.

บรรจง อปแกว, วชราภรณ ชยวรรณ และส าอาง ธนะวต. 2558. “การพฒนาศกยภาพการทองเทยวเชง

วฒนธรรม วดสถารศ อ าเภอเมอง จงหวดนาน.” วารสารวชาการและวจย มทร.พระนคร ฉบบ

พเศษ. 7(74-85).

บวรศกด อวรรณโณ และถวลวด บรกล. ประชาธปไตยแบบมสวนรวม (Participatory Democracy). [ระบบ

ออน ไล น ] . แ หล ง ท ม า : http: / / wiki. kpi. ac. th/ index. php?title=กา ร ม ส ว น ร ว มขอ ง

ประชาชน#cite_note-7 [28 ตลาคม 2558].

พจนา สวนศร, ฆนรจ มงเมธา, จรญยา แดงนอย และฐต ฐตจ าเรญพร. 2557. การพฒนามาตรฐานการ

ทองเทยวโดยชมชนส าหรบภมภาคอาเซยนสความเปนสากล. รายงานวจยฉบบสมบรณ. ส านกงาน

คณะกรรมการการวจยแหงชาตและส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ภาณพงศ สทธวฒ. 2554. การพฒนาเชงอนรกษพนทเมองเกา เพอสงเสรมการทองเทยวทางวฒนธรรม

กรณศกษา อ าเภอเมอง จงหวดนาน. วทยานพนธการวางผงเมองและสภาพแวดลอมมหาบณฑต.

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

มน อรดดลเชษฐ. 2555. เอกสารประกอบการบรรยาย Sustainable Co-creation การสรางคณคารวมกน

อยางยงยน ณ โรงแรมสวสโซเทล เลอ คองคอรด ถ.รชดาภเษก กรงเทพฯ.

มงสรรพ ขาวสะอาด และคณะ. 2556. เศรษฐศาสตรวาดวยการทองเทยว (Tourism Economics). เชยงใหม:

สถาบนนโยบายสาธารณะ.

ยศ สนตสมบต. 2548. มนษยกบวฒนธรรม. กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ราชบณฑตยสถาน. 2542. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542. กรงเทพฯ: นานมบคสพบลเคชนส

วรรณศลป พรพนธ . ม.ป.ป. เอกสารประกอบการสอน ระเบยงผงเมอง. [ระบบออนไลน]. แหลงทมา:

http://pioneer.netserv.chula.ac.th/~pwannasi/ [21 มถนายน 2559].

วชรญา ตตยนนทกล. 2557. การพฒนาคมอการทองเทยวเชงมรดกวฒนธรรมนามธรรมดานหตถกรรมจงหวด

อบลราชธาน. รายงานการศกษาอสระปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาการจดการการ

ทองเทยว. คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยขอนแกน.


วช ร ว ช ร ง ามละม อม . ม . ป .ป . ก า รป ร ะ เ ม น ผลน โยบาย . [ ร ะบบออน ไลน ] . แหล งท ม า :

file.siam2web.com/trdm/journal/201331_80972.doc [31 ธนวาคม 2558].

วรชชา ศรพทธา. 2556. ความตองการมสวนรวมของชมชนในการพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศ ต าบลกกสะ

ทอน อ าเภอดานซาย จงหวดเลย. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการและการ

ประเมนโครงการ. คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเลย.

วลล พทโสม. 2555. “การจดการแบบมสวนรวมของบคคลในทองถน นกทองเทยว และผประกอบการเพอ

การทองเทยวอยางยงยน กรณศกษา: อ าเภอมวกเหลก จงหวดสระบร.” วารสารเซนตจอหน.

15(17): 15-33).

วชาการ.คอม. 2558. 5 มถนายน 2015 วนสงแวดลอมโลก: 7 พนลานฝน 7 พนลานใจ คดหวงใยผนโลก.

[ระบบออนไลน]. แหลงทมา: http://www.vcharkarn.com/varticle/502399 [17 มถนายน

2559]

วภาดา มกดา, บรพร ก าบญ และเพญภาพร กระเวน. 2556. การมสวนรวมของประชาชนในการจดการ

ทองเทยวเชงนเวศ อ าเภออมผาง จงหวดตาก. รายงานการวจยฉบบสมบรณโดยทนอดหนนการวจย

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ปงบประมาณ 2556. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต.

สถาบนชววทยาศาสตรโมเลกล มหาวทยาลยมหดล. 2559. บทความเกยวกบการแยกขยะ [ระบบออนไลน].

แหลงทมา: http://www.mb.mahidol.ac.th/mb-green/index.php/waste-management/

226-m-waste/240-2014-09-29-06-26-21 [15 พฤษภาคม 2559].

สมบต ธ ารงธญวงศ. 2543. นโยบายสาธารณะ: แนวความคด การวเคราะหและกระบวนการ. กรงเทพฯ: คณะ

รฐประศาสนศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

สมาคมอโคโมสไทย (ICOMOS Thailand association). 2016. กฎบตรประเทศไทยวาดวยการบรหารจดการ

แหลงมรดกวฒนธรรม. [Online]. Available: http://www.icomosthai.org/THcharter/

THcharter _main.htm [20 พฤษภาคม 2559].

ส านกขาว AEC-News. 2558. อพท. ยกระดบการฝกอบรมการทองเทยวยงยนในไทยเทยบชนมาตรฐานโลก.

[ระบบออนไลน ]. แหลงทมา: http://www.aecnews.co.th/economic/ read/5880 [28

ตลาคม 2558].

ส านกขาว T-news. 2559. อพท. จบมอสภาการทองเทยวอยางยงยนโลกจดงาน "Grow Green Together,

Travel Forever. " [ระบบออนไลน ] . แหลงทมา : http://www.tnews.co.th/html/

contents/187476/ [21 มถนายน 2559].

ส านกจดการกากของเสยและสารอนตราย กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม .

2558. คมอ การด าเนนงานลดคดแยกขยะมลฝอยภายในอาคารส านกงาน” สวนลดและใชประโยชน

http://www.mb.mahidol.ac.th/mb-green/index.php/waste-management/

http://www.tnews.co.th/html/%20contents/187476/

http://www.tnews.co.th/html/%20contents/187476/


ของเสย. กรงเทพฯ: ส านกจดการกากของเสยและสารอนตราย กรมควบคมมลพษ กระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน. 2551. "ลดโลกรอน" ดวยมอเรา. [ระบบออนไลน].

แหลงทมา: http://www.eppo.go.th/index.php/th/component/k2/item/6220-green-the-

earth [21 มถนายน 2559].

ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2556. ความรดานการอนรกษ คมครองแหลง

มรดกโลก ส าหรบเยาวชน. กรงเทพ : ส านกงานนโยบายแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

ส านกงานพนทพเศษเมองเกานาน. 2556. “โค-ครเอชน” (Co-Creation) สรางคณภาพทองเทยวไทย. [ระบบ

อ อ น ไ ล น ] . แ ห ล ง ท ม า : http: / / www. dasta. or. th/ dastaarea6 / th/ sustain/ 1 0 1 -

cocreation.html [28 ตลาคม 2558].

ส านกงานสงแวดลอม กรงเทพมหานคร. 2553. การจดการขยะมลฝอยของกรงเทพมหานคร. [ระบบ

อ อ น ไ ล น ] . แ ห ล ง ท ม า : http: / / 203. 155. 220. 174/ modules. php?name

=News&file=article&sid=44 [15 พฤษภาคม 2559].

ส านกสอสารและตอบโตความเสยง กรมอนามย. 2557. Infographic ลดขยะดวยกลยทธ 5R. [ระบบ

ออนไลน]. แหลงทมา: http://multimedia.anamai.moph.go.th/view.php?id=376 [17

มถนายน 2559]

องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน). 2554. อพท. ชนโยบาย

5 ขอ สรางคณภาพทองเทยว ชรฐบาลใหมท าได เอกชนขานรบ เชอ! แกปญหาทองเทยวไดครบ

ว ง จ ร . [ ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ] . แ ห ล ง ท ม า : http: / / www. dasta. or. th/ attachments/

article/726/726.pdf [28 ตลาคม 2558].

องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน). 2556ก. กรอบแผน

ป ฏ บ ต ง า น 4 ป ( พ . ศ . 2 5 5 7 -2 5 6 0 ) . [ ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ] . แ ห ล ง ท ม า :

www.dasta.or.th/attachments/ article/763/1648-7075-0.pptx [28 ตลาคม 2558].

องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน). 2556ข. รายงาน

ป ร ะ จ า ป 2 5 5 5 . [ ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ] . แ ห ล ง ท ม า :

http://www.dasta.or.th/attachments/article/1513/ annual%20dasta%2055.pdf [28

ตลาคม 2558].

องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน). 2556. รายงานประจ าป

2556. [ระบบออนไลน]. แหลงทมา: http://www.dasta.or.th/attachments/article/1799/

Annual%20Report%20DASTA%202013.pdf [28 ตลาคม 2558].

http://www.eppo.go.th/index.php/th/component/k2/item/6220-green-the-earth

http://www.eppo.go.th/index.php/th/component/k2/item/6220-green-the-earth


องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน). 2556. การพฒนาการ

ทองเทยวอยางยงยน. รายงานการเขารวมประชมองคการการทองเทยวโลกแหงสหประชาชาต

(UNWTO). กรงเทพฯ: องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการ

มหาชน).

องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน). 2557. สรปผลการ

ด าเนนงาน ปงบประมาณ พ.ศ. 2556-2557.

องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคการมหาชน). 2558. สรปผลการ

ด าเนนงานประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2557.

อารย นยพนจ และฐรชญา มณเนตร. 2551. การมสวนรวมของชมชนในการจดการทองเทยว หมบานบไทร

โฮมสเตย อ าเภอวงน าเขยว จงหวดนครราชสมา. รายงานการวจยฉบบสมบรณโดยทนสนบสนนการ

วจ ยจากมหาวทยาล ยขอนแกน ประจ าป งบประมาณ 2551 . คณะวทยาการจดการ

มหาวทยาลยขอนแกน.

อนทรา มณคณ. 2540. การพฒนาแบบมสวนรวมของประชาชนในหมบานจฬาภรณพฒนาจงหวดนราธวาส.

วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต (การศกษาผใหญและการศกษาตอเนอง). บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศลปากร.

เอนก วดแยม. 2554. การประเมนนโยบายสาธารณะส าคญอยางไร. [ระบบออนไลน ]. แหลงทมา:

http://mpa2011.blogspot.com/2011/06/blog-post_16.html [31 ธนวาคม 2558].

Anderson, J. E. 2003. Public Policy Making: An Introduction. Boston: Houghton Mifflin.

Albert Salman. 2015. “Partnership programme for sustainable destinations” at Living Lakes

Webinar. [Online] . Available: https://www.globalnature.org/bausteine.net/f/8201/

GDinLivingLakeswebinar2015lowres.pdf?fd=0 [17 May 2015].

Bornhorst, T., J. R. B. Ritchie and L. Sheehan. 2010. “Determinants of tourism success for

DMOs & destinations: An empirical examination of stakeholders’ perspectives.”

Tourism Management Journal. 31(5): 572-589.

Bowles, L. and Ruhanen, L. 2012. UNWTO Best Practices and Recommendations for

Ecotourism in the Asia Pacific. [Online] . Available:

http://www.globaleco.com.au/Proceedings/Leonie% 20Bowles.pdf [31 December

2015].

Bramwell, B. and B. Lane. 2000. “Tourism Collaboration and Partnerships: Politics, Practice

and Sustainability.” International Journal of Tourism Research. 5(1): 80-82.


Bricker, K. S. and J. Schultz. 2011. “Sustainable Tourism in the USA: A Comparative Look at

the Global Sustainable Tourism Criteria.” Tourism Recreation Research. 36(3): 215-

229.

Bristow, R. S., W. T. Yang and M. T. Lu. 2011. “Sustainable medical tourism in Costa Rica.”

Tourism Review. 66(1): 107-117.

Cohen, J. M. and N. T. Uphoff. 1977. Rural Development Participation: Concept and

Measures for Project Design, Implementation and Evaluation. Rural Development

Committee Center for International Studies, Cornell University.

Creston Valley Chamber of Commerce. n.d. The Local Multiplier Effect. [Online] Available:

https://www.crestonvalleychamber.com/local-multiplier/ [2 August 2016]

Dunn, W. N. 2004. Public Policy Analysis: An Introduction. NJ: Prentice- Hall.

Global Sustainable Tourism Council (GSTC), 2013. Global Sustainable Tourism Council Criteria

Version 1, 1 November 2013 and Suggested Performance Indicators Version 1, 10

December 2013 for Destinations. [Online] Available:

http://www.gstcouncil.org/images /Dest-_CRITERIA_and_INDICATORS_6-9-14.pdf [7

August 2016].

Gora, A. 2013. Sustainable Tourism Norm Transfer and the Case of Monteverde, Costa Rica.

Senior Thesis in the International Relations Program. Department of Spanish, Lake

Forest College.

Guimont, D. and Lapointe, D. 2015. “Co-Creation of a Technology enhanced Tourist

Experience in the Context of a Living Lab.” E-Review of Tourism Research. 6(1).

[ Online] . Available: http: / / 3ws1wk1wkqsk36zmd6ocne81. wpengine. netdna-

cdn.com/files/2015/02/SP02_ CoCreationSession_Guimont.pdf [31 December 2015].

National Aeronautics and Space Administration. 2016. “GISS Surface Temperature Analysis

(GISTEMP)”. [Online]. Available: http://data.giss.nasa.gov/gistemp [13 July 2016].

New Mexico Solar Energy Association. 2016. Global Warming FAQ. [Online]. Available:

http://www.nmsea.org/Curriculum/Primer/Global_Warming/fossil_fuels_and_global

_warming.htm [17 May 2016].

Palmer and Paul. 2005. “Getting to Zero Waste” United States: Purple Sky Press.

https://www.crestonvalleychamber.com/local-multiplier/


Sustainable Tourism. 2014. “About Sustainable Tourism”. [Online]. Available:

http://www.sustaina bletourism.net [28 May 2016].

Tata Power. 2016. Energy conservation. [Online]. Available: http://www.clubenerji.com [17

June 2016].

The Global Development Research Center. “The Sustainable Tourism Gateway”. [Online].

Available: http://www.gdrc.org/uem/eco-tour/st-whatis.html [15 May 2016].

The Rainforest Alliance. 2016. The Rainforest Alliance. [Online]. Available:

http://www.rainforest-alliance.org [22 June 2016].

The United Nations Environment Programme (UNEP). 2016. The United Nations Environment

Programme (UNEP). [Online]. Available: http://www.unep.org/about [22 June 2016].

The United Nations Foundation. 2016. The United Nations Foundation. [Online]. Available:

http://www.unfoundation.org [22 June 2016].

The United Nations World Tourism Organization (UNWTO). 2016. The United Nations World

Tourism Organization (UNWTO). [Online]. Available: http://www2.unwto.org [22 June

2016].

The World Tourism Organization (UNWTO). 2016. Who we are. [Online]. Available:

http://www2. unwto.org/en [15 May 2016].

The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). 2003(A).

“ Tangible Cultural Heritage” . [ Online] . Available:

http://www.unesco.org/new/en/cairo/culture/ tangible-cultural-heritage/ [2 August

2016].

The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). 2003(B).

“Definition of Intangible Heritage” . [Online] . Available:

http://www.unesco.org/services/ documentation/archives/multimedia/?id_page=13

[2 August 2016].

United Nations Framework Convention. 2015. "United Nations Framework Convention on

Climate Change, Article I". [Online]. Available: www.wikipedia.org [17 May 2016].

United States Environmental Protection Agency. 2015. "Climate Change: Basic Information".

[Online]. Available: www.wikipedia.org [17 May 2016].


World Resources Institute. 2016. CAIT Climate Data Explorer. [Online]. Available: http://cait2.

wri.org/historical/Country [13 July 2016].

World Tourism Organization. 2004. Tourism and Poverty Alleviation Recommendations for

Action. [ Online] . Available: http: / / www. e-unwto. org/ doi/ book/

10.18111/9789284407019 [17 July 2016]

การสมภาษณขอมล

จกรพรรด ตะเวทกล นายกสมาคมธรกจการทองเทยวจงหวดตราด เกาะหมากรสอรท ต าบลเกาะหมาก

อ าเภอเกาะกด จงหวดตราด สมภาษณวนท 24 พฤษภาคม 2559.

จนตนา สงหเทพ เจาหนาทพฒนาพนทพเศษเกาะชางและพนทเชอมโยง ส านกงานพนทพเศษเกาะชางและ

พนทเชอมโยง ต าบลเกาะชาง อ าเภอเกาะชาง จงหวดตราด สมภาษณวนท 25 พฤษภาคม 2559.

จระภา นาม เจาหนาทพฒนาพนทพเศษเมองเลย ส านกงานพนทพเศษเมองเลย ต าบลกดปอง อ าเภอเมอง

จงหวดเลย สมภาษณวนท 14 มถนายน 2559.

เชด สงหค าปอง ประธานชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนปลาบา องคการบรหารสวนต าบลปลาบา

ต าบลปลาบา อ าเภอภเรอ จงหวดเลย สมภาษณวนท 28 กรกฎาคม 2559.

นต บญอาจ นายกองคการบรหารสวนต าบลกกสะทอน องคการบรหารสวนต าบลกกสะทอน ต าบลกกสะ

ทอน อ าเภอดานซาย จงหวดเลย สมภาษณวนท 29 กรกฎาคม 2559.

พชรนทร ผลกาจ ประธานชมรมน าเทยวพนบานสลกคอก ชมรมน าเทยวพนบานสลกคอก ต าบลเกาะชางใต

อ าเภอเกาะชาง จงหวดตราด สมภาษณวนท 24 พฤษภาคม 2559.

เพลนจต พวงเจรญ หวหนาบานมหาโพธ บานมหาโพธ ต าบลในเวยง อ าเภอเมอง จงหวดนาน สมภาษณวนท

15 พฤษภาคม 2559.

ไพรนทร แกวกญญา ผประสานงานกลมวฒนธรรมวถเชยงคาน บานตนหลา เครอขายจดการทองเทยวเชง

สรางสรรค บานตนหลา ต าบลเชยงคาน อ าเภอเชยงคาน จงหวดเลย สมภาษณวนท 5 มนาคม

2559.

ภทราภรณ ปราบรป เจาของโฮงเจาฟองค า บานพระเกด ต าบลในเวยง อ าเภอเมอง จงหวดนาน สมภาษณ วนท 17 พฤษภาคม 2559.

มยร ศรบรนทร ผประสานงานชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนปลาบา องคการบรหารสวนต าบลปลาบา

ต าบลปลาบา อ าเภอภเรอ จงหวดเลย สมภาษณวนท 7 มนาคม 2559.

มยร ศรสรยพงศ เจาหนาทพฒนาพนทพเศษเมองเกานาน ส านกงานพนทพเศษเมองเกานาน ต าบลในเวยง

อ าเภอเมอง จงหวดนาน สมภาษณวนท 16 พฤษภาคม 2559.


วนดา อนตน เจาหนาทพฒนาพนทพเศษเมองเกานาน ส านกงานพนทพเศษเมองเกานาน ต าบลในเวยง

อ าเภอเมอง จงหวดนาน สมภาษณวนท 16 พฤษภาคม 2559.

สมนก หงสวเศษ ประธานชมรมสงเสรมการทองเทยวต าบลแหลมกลด ชมรมสงเสรมการทองเทยวต าบลแหลม

กลด ต าบลแหลมกลด อ าเภอเมอง จงหวดตราด สมภาษณวนท 27 พฤษภาคม 2559.

สบน บญแดง ประธานชมรมผประกอบการทองเทยวเกาะกด โรงแรมเกาะกดอาวพราว บช รสอรท อ าเภอ

เกาะกด จงหวดตราด สมภาษณวนท 23 กมภาพนธ 2559.

หรญ อทธวงค ครโรงเรยนนานครสเตยน โรงเรยนนานครสเตยน ต าบลในเวยง อ าเภอเมอง จงหวดนาน

สมภาษณวนท 17 พฤษภาคม 2559.

241 ภาคผนวก

ภาคผนวก

243 ภาคผนวก ก.

ภาคผนวก ก.

ก าหนดการจดกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท.

ภายใตเกณฑ GSTC


ก าหนดการจดกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะห

การด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ GSTC

วนท 13 – 14 มถนายน 2559

ณ หองนนทร 2 ชนท 4 โรงแรม KU Home มหาวทยาลยเกษตรศาสตร บางเขน กทม.

วนอทตยท 12 มถนายน 2559 18.00 น. ผรวมประชมจาก อพท. พนทตางๆ เดนทางมาถงทพก (KU Home)

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร บางเขน กทม.

วนจนทรท 13 มถนายน 2559 08.30 – 09.00 น. ลงทะเบยน 09.00 – 09.20 น. กลาวเปดงาน

โดย ผอ.สชญา อมราลขต (ผอ านวยการส านกบรหารยทธศาสตร อพท.) 09.20 – 10.30 น. แนะน าโครงการและรายงานผลการสงเคราะห “ชดองคความรการจดการการ

ทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC)” โดย คณะผวจยฯ

10.30 – 10.45 น. พกรบประทานอาหารวาง 10.45 – 12.00 น. แนะน าโครงการและรายงานผลการสงเคราะห “ชดองคความรการจดการการ

ทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (GSTC)” (ตอ) โดย คณะผวจยฯ

12.00 – 13.00 น. รบประทานอาหารกลางวน 13.00 – 14.30 น. ความคดเหนจากเจาหนาทของ อพท. 14.30 – 14.45 น. พกรบประทานอาหารวาง 14.45 – 16.15 น. แลกเปลยนเรยนรระหวางเจาหนาทของ อพท. และคณะผวจย 16.15 – 16.30 น. สรปกจกรรมแลกเปลยนเรยนร

วนองคารท 14 มถนายน 2559 08.30 – 09.00 น. ลงทะเบยน 09.00 – 10.30 น. บรรยายพเศษเรอง “หลกเกณฑก ารทองเทยวอย างยงยนโลก”โดย ผชวย

ศาสตราจารย ดร. จฑามาศ วศาลสงห 10.30 – 10.45 น. พกรบประทานอาหารวาง


10.45 – 12.00 น. กจกรรมปฏบตการแลกเปลยนเรยนร “หลกเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก” โดย ผชวยศาสตราจารย ดร. จฑามาศ วศาลสงห

13.00 – 14.30 น. รบประทานอาหารกลางวน 14.30 – 14.45 น. กจกรรมปฏบตการแลกเปลยนเรยนร “หลกเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก”

โดย ผชวยศาสตราจารย ดร. จฑามาศ วศาลสงห 14.45 – 15.00 น. สรปองคความรการด าเนนงานตามเกณฑเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกและ

ปดเวทการแลกเปลยนเรยนร โดย คณะผวจย พกรบประทานอาหารวางและเดนทางกลบโดยสวสดภาพ

หมายเหต: ก าหนดการอาจมการเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสม

247 ภาคผนวก ข.

ภาคผนวก ข.

รายชอเจาหนาทของอพท.ทเขารวมกจกรรม

“การแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ GSTC”


รายชอเจาหนาทของอพท.ทเขารวมกจกรรม

“การแลกเปลยนเรยนรตอเนองจากการสงเคราะหการด าเนนงานของ อพท. ภายใตเกณฑ GSTC”

วนท 13 – 14 มถนายน 2559

ณ หองนนทร 2 ชน 4 โรงแรม KU Home มหาวทยาลยเกษตรศาสตร บางเขน กทม.

ล าดบ ชอ-นามสกล ต าแหนง ส านก / อพท.

1 นายสธารกษ สนทรวภาต รอง ผจก.อพท.1 อพท.1

2 นางจนตนา สงหเทพ จนท. พฒนาพนทพเศษ อพท.1

3 นายธต จนทรแตงผล รอง ผจก. อพท.3 อพท.3

4 นายกฤษณ ภมสวรรณ ผอ.ฝายบรหารแผน อพท.3

5 นายประครอง สายจนทร รอง ผจก.อพท.4 อพท.4

6 นางสาวชตมา แสงสวสด จนท.พฒนาพนทพเศษ อพท.4

7 นายธรรมนญ ภาคธป รอง ผจก.อพท.5 อพท.5

8 นางสาวจระภา นาม จนท.พฒนาพนทพเศษ อพท.5

9 นางสาวมยร ศรสรยพงศ จนท.พฒนาพนทพเศษ อพท.6

10 นางกตตวรา ค ามน จนท. บญช อพท.6

11 นายสมจนต ชาญกระบ รอง ผจก.อพท.7 อพท.7

12 นายเจตนา พฒนจนทร จนท.พฒนาพนทพเศษ อพท.7

13 น.ส. สชญา อมราลขต ผอ.สบย. สบย.

14 ดร.พรสข จงประสทธ ผอ. สพข. สพข.

15 น.ส. นชศรา เทยนไชย หนง. มาตรฐานการทองเทยวอยางยงยน สพข.

16 น.ส. นพมาศ ทตระกล จนท. พฒนาพนทพเศษ สพข.

17 นายจฑา จนลา จนท. บรหารยทธศาตร สพข.

18 น.ส. วรรณวภา ภานมาต หนง. เสรมสรางศกยภาพการทองเทยว สทช.

19 น.ส. ปยะณฐ คลายเดอน จนท. พฒนาการทองเทยวชมชน สทช.

20 นายนรตต บอเกด จนท. พฒนาการทองเทยวชมชน สทช.

21 น.ท.หญง กนกพร กระจางมล หนง. บรหารงานทวไป สบก.


ล าดบ ชอ-นามสกล ต าแหนง ส านก / อพท.

22 พ.อ. ปเมศ ประเสรฐยง หนง. กฎหมายและพสด สบก.

23 นางสาวกฤตกา ชชวาล หนง. การเงนและบญช สบก.

24 น.ส.อญชล ค าคณ จนท. บรหารงานทวไป สบก.

25 นายคฑาวฒ ใจด จนท. บรหารงานทวไป สบก.

26 น.ส.พรอษา จนทการ จนท. บญช สบก.

27 น.ส.เนาวรตน เสนหา จนท. การเงน สบก.

28 น.ส. ภาณมาศ ตงช จนท. พสด สบก.

29 น.ส. กญญปภส รตนเรองศลป จนท. พสด สบก.

30 น.ส. เสมอใจ สงหงาม จนท. กฎหมาย สบก.

31 น.ส. กญจนกนก มแสง หนง. แผนยทธศาสตรองคกร สบย.

32 นางประภสสร วรรธนะภต หนง. องคความร สบย.

33 นายชชวาล มวงพรวน จนท. บรหารองคความร สบย.

34 นายกรกช พบประเสรฐ จนท. บรหารองคความร สบย.

35 นางสาวณวรรณ ทนราช จนท. บรหารองคความร สบย.

36 น.ส. ดวงกมล ทองมง หนง. วเทศนสมพนธ สบย.

37 นายคณน เครอวชฌยาจารย จนท. ประสานงานโครงการและเครอขาย สบย.

38 น.ส. ปวณา หลวงผาด จนท. ประสานงานโครงการฯ สบย.

39 น.ส. นศารตน อนตรวฒนกล จทน. ประสานงานโครงการ สบย.

40 นายธรนย รงษยาภา จนท. เทคโนโลยสารสนเทศ สบก.

41 นายปยวฒ องวเชยร จนท. เทคโนโลยสารสนเทศ สบก.

42 นางสาวอนญญา รงอวม จนท. บรหารงานทวไป สบก.

43 นางภณฑลา โสมรกษ จนท. ประสานงานผบรหาร สบก.

251 ภาคผนวก ค.

ภาคผนวก ค.

บทความเชงวชาการเรอง

“การจดการการทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก กรณศกษาพนทพเศษเลย (อพท.5)”


การจดการการทองเทยวอยางยงยนภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก

กรณศกษาพนทพเศษเลย (อพท.5)

บทคดยอ

บทความนมความมงหมายเพอน าเสนอผลการศกษาการด าเนนการจดการทองเทยวใหเกดความยงยน

ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนระดบสากล (Global Sustainable Tourism Council Criteria: GSTC

Criteria) ขององคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (อพท.) โดยเลอกกรณศกษา

ของการจดการทองเทยวทองเทยวในพนทพเศษเลย (อพท.5) ด าเนนการศกษาเชงปรมาณดวยการตรวจสอบ

(โดยการวเคราะหขอมลเอกสาร) ผลการด าเนนงานตามตวชวดเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก และ

การศกษาเชงคณภาพ (โดยการเกบขอมลเชงคณภาพภาคสนามมาประกอบการสงเคราะหและเรยบเรยงขอมล

จากเอกสารการด าเนนงาน) ผลการศกษาพบวา ส านกงาน อพท.สวนกลางและส านกงาน อพท. พนทพเศษ

เลย (อพท.5) ไดด าเนนการจดการทองเทยวตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกอยางครบถวนตามกรอบ

เกณฑชวดจ านวน 4 หมวดของเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก คอ มการบรหารจดการทด มการใช

ประโยชนจากแหลง/ทรพยากรทองเทยวและกระจายผลประโยชนสชมชนเจาของแหลง/ทรพยากรทองเทยว

มการดแลรกษาและปกปองแหลง/ทรพยากรทองเทยว และมการดแลสงแวดลอมในพนททองเทยวไมใหเสอม

โทรม แตเมอพจารณาตามกรอบตวชวด 42 ตวชวดของเกณฑ GSTC พบวา พนทพเศษเลย (อพท.5) มการ

ด าเนนการตามตวชวดของเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกไดจ านวน 35 ตวชวดซงคดเปนรอยละ 83

ตวชวดทงหมด การด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกในหลายตวชวดส าคญของพนทพเศษ

เลยเปนองคความรทพนทพเศษแหงอนๆ หรอองคกรจดการทองเทยวอนๆ สามารถน าไปใชประโยชนได เชน

การมองคกร ฝาย กลมท างานชดเจน มแผนยทธศาสตรในการท างาน มการจดสรรผลประโยชนทางเศรษฐกจ

ใหแกคนในชมชน เชนเดยวกบการใหคนในชมชนมสวนรวมในการพฒนาการทองเทยว นอกจากน ยงมการ

ปกปองรกษาทรพยากรทองเทยวทตนเองเปนเจาของ โดยการใชความเขมแขงของชมชนรวมกนปกปองท ง

ทรพยากรทองเทยวและสงแวดลอมทหอมลอมพนททองเทยวไมใหเสอมโทรมหรอเสยหาย อยางไรกตาม ยงม

เกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกบางประการทพนทพเศษเลย ยงไมมการด าเนนการหรอด าเนนการไมเตมท

เนองดวยยงอยในขนเรมตนของการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก และยงไมมหนวยงาน

อนมารวมสนบสนนมากนก เชน ตวชวดทเปนประเดนเรองกฎระเบยบทเปนอ านาจหนาทโดยตรงของรฐ


สวนกลาง หรอการสรางโครงสรางพนทหรอสงอ านวยความสะดวกทตองอาศยองคกรรฐท องถนใหการ

สนบสนน เปนตน

ค าส าคญ: การทองเทยวอยางยงยน, เกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก, องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (อพท.), พนทพเศษเลย (อพท.5)

Abstract

This paper aims to study tourism resource and destination management for

sustainability under “the Global Sustainable Tourism Criteria” of the Global Sustainable

Tourism Council. The paper mentions tourism resource and destination management in the

designated area of Loei as a case study. There are two methods implemented in this paper,

which are quantitative analysis (from secondary data) and qualitative analysis (from primary

data and secondary data).

The result of this paper shows that the community in designated area of Loei has

performed entirely 4 sections of the GSTC criteria. The 4 sections of GSTC criteria are

including 1) effective management, 2) benefit to the host community, 3) the protection of

tourism resources or destinations, and 4) taking care of tourism resources or destinations.

Moreover, case study in designated area of Loei has followed 35 indicators of 42 indicators

of GSTC criteria which can be calculated to 83 percentages. The global sustainable tourism

criteria which were used in designated area of Loei could be adopted to benefit other

designated areas, as well. For example, local people are the members of a tourism

organization, which has a plan for sustainable tourism management, and the benefits from

tourism should be spread to host communities. In the meantime, local people or host

communities have to be part of tourism management. And they need to protect their

tourism resources or destinations by unite the power of local people. However, since it is

the beginning, some indicators of GSTC criteria were not implemented in the designated area

of Loei. Also, not so many associations cooperated with the GSTC criteria. For example,

rules, laws, and infrastructures needed support from the government.


Keywords: Sustainable Tourism, Global Sustainable Tourism Criteria, Designated Areas for

Sustainable Tourism Administration (Public Organization), Designated Area of

Loei

1.1 บทน า

ในหลายประเทศทวโลก อตสาหกรรมการทองเทยวมความส าคญอยางยงตอการเจรญเตบโตของ

เศรษฐกจของประเทศ เนองจากอตสาหกรรมการทองเทยวเปนภาคเศรษฐกจทสรางรายไดและสรางงานใหแก

ผทเกยวของกบการทองเทยวหลากหลายกลม อาทเชน กลมรานคา รานอาหาร รานขายของทระลก กลมผ

ใหบรการทพกและโรงแรม กลมบรการน าเทยว และกลมธรกจบรการขนสง รวมถงกลมพนกงานลกจางของ

ผประกอบการเหลานน หรอแมแตกลมคนทไมไดประกอบอาชพเกยวกบการทองเทยวโดยตรง เชน เกษตรกร

หรอผผลตสนคาหตถกรรม กสามารถรบผลประโยชนทางเศรษฐกจโดยการขายสนคาในตลาดเกยวกบการ

ทองเทยวได

ส าหรบประเทศไทย ในชวง 2 ทศวรรษทผานมา จากนโยบายสงเสรมการทองเทยวดงเชนนโยบาย

“Amazing Thailand” (พ.ศ.2541-2542) และนโยบาย “Miracle Thailand” (พ.ศ.2555 – 2559) ก

สะทอนใหเหนวาอตสาหกรรมการทองเทยวไดมสวนส าคญในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศเชนกน อยางไร

กตามในอกดานของเหรยญ การทองเทยวไดสงผลเสยตอแหลง/ทรพยากรการทองเทยวเปนอยางมาก ไมวาจะ

เปนปญหาเรองการเกดความเสอมโทรมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว (ปญหาขยะของเสย น าเสย มลพษทาง

อากาศ ปญหามรดกวฒนธรรมถกท าลาย เปนตน) ปญหาอาชญากรในแหลงทองเทยว หรอปญหาการกดข

แรงงานและการแสวงหาผลประโยชนอยางไมเปนธรรมของนายทน เปนตน ผลกระทบดานลบจากการ

ทองเทยวดงกลาว น ามาสการเกดแนวคดวาดวย “การทองเทยวอยางยงยน” เพอแกปญหาดงกลาวและเพอ

รกษาแหลง/ทรพยากรทองเทยวใหด ารงอยอนจะเปนประโยชนทางเศรษฐกจในแงการสรางรายไดแกคนหลาย

กลมและเปนสวนหนงของความเจรญเตบโตของประเทศ อาทเชน การทองเทยวเชงอนรกษ การทองเทยวเชง

นเวศ การทองเทยวเชงวฒนธรรม เปนตน

องคกรเกยวกบการทองเทยวระดบสากลอยาง World Tourism Organization Network ไดอธบาย

ความหมายของ “การทองเทยวอยางยงยน” วาเปน “การทองเทยวซงสรางผลดทางเศรษฐกจ สงคม และ

สงแวดลอมทงในปจจบนและอนาคต รวมทงตอบสนองความตองการของนกทองเทยว อตสาหกรรม

สงแวดลอม และชมชน” โดยหลกการของการทองเทยวอยางยงยนจะตองครอบคลมประเดนส าคญ ดงน


(Sustainable Tourism, 2016; The World Tourism Organization (UNWTO), 2016 และ The Global

Development Research Center, 2016)

1. ท าใหเกดการใชทรพยากรสงแวดลอมอยางสงสดซงถอเปนกญแจส าคญในการพฒนาการทองเทยว และรกษากระบวนการของระบบนเวศ ทงการชวยเหลอเพอปกปองมรดกทางธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ

2. ใหความเคารพกบสงคมและวฒนธรรมของชมชน รกษาสงกอสรางและมรดกทางวฒนธรรม รวมถงคณคาทางประเพณใหคงอยเพอใหเกดความเขาใจระหวางวฒนธรรม

3. ใหแนใจวาเกดการท างาน การด าเนนการทางเศรษฐกจในระยะยาว การจดใหมสทธประโยชนทางเศรษฐกจและสงคมส าหรบผมสวนไดสวนเสยทงหมดอยางเปนธรรม รวมไปถงการจางงานทมนคงและโอกาสการท ารายได เกดการบรการทางสงคมกบชมชนทซงเออตอการแกไขปญหาความยากจน

ปญหาเรองผลกระทบดานลบจากการทองเทยวและความส าคญของการทองเทยวอยางยงยน น ามาส

ประเดนค าถามททาทายในดานการศกษาการทองเทยววา การจะพฒนาแหลง/ทรพยากรทองเทยวโดยลด

ผลกระทบดานลบมากทสดและกอใหเกดความยงยนนนนาจะมแนวทางอยางไร

ดงนน ความมงหมายของบทความนมความประสงคทจะส ารวจ ตรวจคน และศกษาวา การบรหาร

จดการทองเทยวลกษณะใดทจะท าใหเกดการทองเทยวอยางยงยนได โดยการศกษานจะใชกรณ การ

ด าเนนงานขององคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคกรมหาชน) หรอ

อพท. ทน าเกณฑการทองเทยวอยางยงยนระดบสากลของสภาการทองเทยวอยางยงยนโลก (Global

Sustainable Tourism Council: GSTC (ในบทความนจะเรยกโดยยอวา “เกณฑ GSTC”)) มาใชกบ

พนททองเทยวในการดแลของ อพท. ซงบทความนจะเลอกพนทพเศษเลย (อพท.5) เปนกรณศกษา

1.2 วตถประสงค

การศกษานมวตถประสงค 2 ประการคอ

1. เพอประเมนกระบวนการการจดการการทองเทยวตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกของพนทพเศษเลย

2. เพอศกษาลกษณะการด าเนนการการจดการทองเทยวของพนทพเศษเลยตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนในแตละหมวดและกลมตวชวด


1.3 ขอบเขตการศกษา

การศกษานเปนการศกษาการจดการทองเทยวของพนทพเศษเลยทด าเนนการโดย อพท. สวนกลาง

และ อพท. พนทพเศษเลย (อพท.5) ซงท างานครอบคลมอ าเภอตางๆ จ านวน 3 กลม คอ กลมท 1

ประกอบดวยอ าเภอดานซาย ภเรอ และนาแหว กลมท 2 ประกอบดวย อ าเภอทาล เชยงคาน และเมองเลย

และกลมท 3 ประกอบดวย อ าเภอภกระดง หนองหน และภหลวง (รปท 1) กลมพนทเชอมโยงการทองเทยว

รปท 1 พนทการด าเนนงานพฒนาการทองเทยวของพนทพเศษเลย (อพท.5)

1.4 วธการศกษา

ในการด าเนนการศกษาน ไดด าเนนการรวบรวมขอมลการด าเนนกจกรรมและโครงการของ อพท. สวนกลาง และ อพท. พนทพเศษเลยทผานมา โดยเฉพาะขอมลผลการด าเนนงานในชวงป 2555-2558 จากนนไดน าขอมลทรวบรวมไดมาท าการประเมนกระบวนการด าเนนงานของพนทพเศษเลยตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกโดยการศกษาเชงปรมาณดวยการตรวจสอบ (โดยการวเคราะหขอมลเอกสาร) ผลการด าเนนงานตามตวชวดเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกของ อพท. สวนกลางและส านกงาน อพท. พนทพเศษเลย ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก (เกณฑ GSTC) ซงมทงหมด 4 หมวด 42 ตวชวด (GSTC, 2013) ทด าเนนงานในพนทพเศษเลย

จากนน ไดท าศกษาการด าเนนการจดการทองเทยวของพนทพเศษเลยตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกดวยวธการเชงคณภาพ โดยการเกบขอมลเชงคณภาพจากการสมภาษณผน าชมชนและการสงเกตการณภาคสนามในพนทพเศษเลยมาประกอบการสงเคราะหและเรยบเรยงขอมลจากเอกสารการด าเนนงาน เพอจดท ารางการจดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก และน าไปจดเวทเปลยนเรยนรตอเนองจากชดองคความรเบองตนทไดจากการสงเคราะห โดยมวทยากรทเชยวชาญเกยวกบเกณฑ GSTC และเจาหนาทของ อพท. ทงสวนกลางและพนทตางๆ เขารวม เพอกลนกรองผลการศกษาการ


จดการทองเทยวอยางยงยนตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกของพนทพเศษเลยใหมความถกตองและสมบรณยงขน

1.5 ผลการศกษา

องคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน (องคกรมหาชน) หรอ อพท.

กอตงขนในป พ.ศ. 2546 มหนาทหลกในการพฒนาแหลงทองเทยวใหเกดความยงยน โดยการท าใหผคนใน

ชมชนแหลงทองเทยวเกดความอยดมสข และพฒนาแหลงทองเทยวสวยงามตามอตลกษณของแหลงนน และม

กจกรรมการทองเทยวทนาประทบใจ รวมถงปกปองสงแวดลอมในแหลงทองเทยวใหมความงดงามไมถก

ท าลาย อพท. มส านกงานใหญตงอยในกรงเทพมหานคร (ตอไปนจะเรยกวา “อพท.สวนกลาง”) และม

ส านกงานพนทพเศษตงอยในจงหวดตางๆ ทประกาศเปนพนททองเทยวพเศษซงเรยกวา “ส านกงานพนท

พเศษ” หรอเรยกโดยยอวา “อพท. แหงตางๆ” ซงในปจจบน อพท. พนทพเศษมทงหมด 6 พนท 1 ดงน

1) ส านกงานพนทพเศษท 1 (อพท.1) คอ ส านกงานพนทพเศษหมเกาะชางและพนทเชอมโยง 2) ส านกงานพนทพเศษท 3 (อพท.3) คอ ส านกงานพนทพเศษเมองพทยาและพนทเชอมโยง 3) ส านกงานพนทพเศษท 4 (อพท.4) คอ ส านกงานพนทพเศษอทยานประวตศาสตรสโขทย-ศรสชนาลย-

ก าแพงเพชร 4) ส านกงานพนทพเศษท 5 (อพท.5) คอ ส านกงานพนทพเศษเลย 5) ส านกงานพนทพเศษท 6 (อพท.6) คอ ส านกงานพนทพเศษเมองเกานาน 6) ส านกงานพนทพเศษท 7 (อพท.7) คอ ส านกงานพนทพเศษเมองโบราณอทอง

นอกจากน อพท. ม “ชมชนตนแบบ” ในการก ากบดแลส านกทองเทยวโดยชมชน หรอชอยอวา

สทช. เปนฝายงานมงเนนการเสรมสรางศกยภาพชมชนทองถนใหสามารถเขามามสวนรวมในการพฒนาการ

ทองเทยว โดยบรหารจดการใหชมชนตนแบบเปนตวอยางของชมชนทมศกยภาพในเรองการทองเทยวอยาง

ยงยนจ านวน 13 ชมชนเพอด าเนนการพฒนารปแบบการทองเทยวทสอดคลองกบบรบทและศกยภาพของของ

พนท ไดแก 1) ชมชนบานสนลมจอย จงหวดเชยงใหม 2) ชมชนบานไรกองขง จงหวดเชยงใหม 3) ชมชนบาน

น าเชยว จงหวดตราด 4) ชมชนแหลมกลด จงหวดตราด 5) ชมชนบานตะเคยนเตย จงหวดชลบร 6) ชมชน

หวยใหญ จงหวดชลบร 7) ชมชนนครชม จงหวดก าแพงเพชร 8) ชมชนบานคกพฒนา จงหวดสโขทย 9) ชมชน

เทศบาลเมองเกา จงหวดสโขทย 10) ชมชนบานกกสะทอน จงหวดเลย 11) ชมชนบานปลาบา จงหวดเลย

12) ชมชนในเวยง จงหวดนาน และ13) ชมชนบอสวก จงหวดนาน

1 เดมทมส านกงานพนทพเศษท 2 หรอ อพท. 2 คอ ส านกงานพนทพเศษไนทซาฟารและพนทเชอมโยง ซงตงอยทจงหวดเชยงใหม และสงกด

ส านกนายกรฐมนตรเชนกน


ทงน อพท. มยทธศาสตรและแนวนโยบายในการขบเคลอนการทองเทยวอยางยงยน โดยก าหนดให

พนทพเศษทง 6 พนทมจดเนนการพฒนาทแตกตางกน ส าหรบยทธศาสตรการพฒนาพนทพเศษเลย อพท. มง

พฒนาการทองเทยวใหเปน “เมองแหงการพกผอน (Leisure Loei)” ซงเปนแหลงทองเทยวทมคณคาของ

ธรรมชาต และประเพณ วฒนธรรม ทมความเกยวเนองกนระหวางไทย – ลาวทแสดงถงมตรไมตรทดตอกน

ในการพฒนาพนทพเศษทง 6 พนท และชมชนตนแบบทง 13 แหง ไปสการทองเทยวอยางยงยนนน

อพท. ไดใช “นโยบายการรวมสรางสรรคการทองเทยว” หรอ “Co-Creation” และเกณฑการทองเทยว

อยางยงยนระดบสากลของ “สภาการทองเทยวอยางยงยนโลก” (Global Sustainable Tourism

Council: GSTC) เปนเครองมอส าคญในการขบเคลอนด าเนนงานพฒนาการทองเทยวของ อพท. ซงเร ม

ด าเนนการตงแตป 2558 เปนตนมา

1.5.1 ผลการประเมนกระบวนการด าเนนงานของพนทพเศษเลยตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยน

โลก

ในการศกษาภาพรวมการท างานของ อพท. ภายใตเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก ไดท าการ

รวบรวมและสงเคราะหขอมลเชงเอกสารการด าเนนงานของ อพท. สวนกลาง และ อพท. พนทพเศษเลย โดย

พจารณาจากการนบหรอวเคราะหการด าเนนงานเชงปรมาณตามตวชวด 42 ตวชวด โดยแบงพจารณาออกเปน

2 ระดบคอ คอ การวเคราะหเชงปรมาณการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกเบองตน

(การด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกเบองตน) เปนการวเคราะหโดยไมพจารณาถงความ

เขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ กลาวคอ หากพนทพเศษเลยไดด าเนนการตามตวชวดยอยตวใดตวหนง

จากกจกรรมใดกจกรรมหนงกถอวาไดด าเนนการตามตวชวดหลกแลว และท าการค านวณคะแนนการประเมน

ดวยการหาสดสวน (รอยละ) ของจ านวนตวชวดหลกทไดด าเนนการเทยบกบจ านวนตวชวดทงหมดในแตละ

หมวดและตวชวดทงหมด และการวเคราะหเชงปรมาณการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยน

โลกอยางเขมขน (การด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกทเขมขน) เปนการวเคราะหโดย

พจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ กลาวคอ หากพนทพเศษเลยไดด าเนนการตามตวชวด

ยอยครบทกตวของตวชวดหลกจงจะถอวาไดด าเนนการตามตวชวดหลกนนครบถวน หากด าเนนการเพยงบาง

ตวชวดยอย ตวชวดหลกจะถกค านวณตามสดสวนของจ านวนตวชวดยอยทด าเนนการ และท าการค านวณ

คะแนนการประเมนดวยการหาสดสวน (รอยละ) ของจ านวนตวชวดหลกทไดด าเนนการเทยบกบจ านวน

ตวชวดทงหมดในแตละหมวดและตวชวดทงหมด


ผลการประเมนพบวา หากพจารณาตามระดบการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยนโลก

เบองตน โดยภาพรวม อพท. พนทพเศษเลยมการด าเนนงานตามเกณฑการจดการการทองเทยวอยางยงยน

โลกรอยละ 83 ของตวชวดหลกทงหมด (ตารางท 1) และเมอการประเมนโดยพจารณาถงความเขมขนของการ

ด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก ตามเกณฑยอย 103 ตวชวด ขอมลในสองคอลมนสดทาย

ของตารางท 1 ชใหเหนวา ในภาพรวมของพนทพเศษเลย อพท. มการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยาง

ยงยนโลกในระดบทลดต าลง (ไดคะแนนรอยละ 66 เทานน – ตารางท 1) และเมอเปรยบเทยบผลการ

ด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกในหมวดตางๆ จะพบวา พนทพเศษเลยมการด าเนนงานตาม

หมวด D ในเรองการดแลสงแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยวต าทสด

ตารางท 1 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนทมการด าเนนงานในพนท

พเศษเลยจ าแนกตามระดบของการพจารณาผลการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยว

หมวดตวชวด การด าเนนงานตามเกณฑเบองตน การด าเนนงานตามเกณฑทเขมขน

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

หมวด A (14 ตวชวด) 14 100.00 10.08 72.02

หมวด B (9 ตวชวด) 7 77.78 6.25 69.44

หมวด C (7 ตวชวด) 6 85.71 5.10 72.86

หมวด D (12 ตวชวด) 8 66.67 6.33 52.78

รวมทกหมวด (42 ตวชวด) 35 83.33 27.77 66.11

ทมา: วเคราะหจากขอมลทตยภมทรวบรวมจาก อพท. สวนกลาง และอพท. พนทพเศษเลย

เมอพจารณาในรายละเอยดในระดบการจดการการทองเทยวแตละแหงภายในพนทพเศษเลย ผลการ

ประเมนในตารางท 2 และ 3 ชใหเหนวา การจดการทองเทยวของแตละแหลง/ทรพยากรทองเท ยวมการ

ด าเนนงานตามเกณฑการจดการการทองเทยวอยางยงยนโลกในระดบต า (รอยละ 4.76 – 64.29 ในกรณการ

ประเมนไมพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ – ตารางท 2 และรอยละ 1.79 - 45 ส าหรบ

กรณการประเมนพจารณาถงความเขมขนในการด าเนนงานตามเกณฑ – ตารางท 3) แตมการด าเนนงานตาม


เกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกโดยสวนกลางของ อพท. พนทพเศษเลยในระดบสง ซงไมปรากฏชดเจนวา

เปนการด าเนนการในแหลง/ทรพยากรทองเทยวแหงใด การด าเนนงานในลกษณะเชนน แมจะมผลใหการ

ด าเนนงานของอพท. พนทพเศษเลยโดยรวมเปนไปตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกมากขน แต

หากแหลงทองเทยวแตละแหงมการด าเนนงานอยางอสระโดยไมเกอหนนซงกนและกนหรอรวมเปนองคกร

เดยวกนแลว การจดการการทองเทยวของแหลง/ทรพยากรทองเทยวแตละแหง กจะไมเปนไปตามเกณฑ

การทองเทยวอยางยงยนโลก และจะไมกอใหเกดการทองเทยวทยงยนได การด าเนนงานในระยะตอไปทง

อพท.สวนกลาง และอพท. พนทพเศษแตละแหงจงควรตองพจารณาปรบการด าเนนงานตามเกณฑการ

ทองเทยวอยางยงยนโลก โดยเนนทแหลงทองเทยวแตละแหงใหชดเจนเพอใหเกดความยงยนตามเกณฑการ

จดการการทองเทยวอยางยงยนโลกอยางแทจรง ซงเมอด าเนนการในระดบแหลง/ทรพยากรทองเทยวให

เปนไปตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกได ยอมท าใหการด าเนนงานการจดการทองเทยวในระดบ

ภาพรวมทสงขนเปนไปตามเกณฑการทงเทยวอยางยงยนไปโดยปรยาย

ตารางท 2 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑกาทองเทยวอยางยงยนโลกทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวด

ตวชวด และแหลงทองเทยว/แหลงด าเนนการในพนทพเศษเลย เมอพจารณาการด าเนนงานตามเกณฑการ

ทองเทยวอยางยงยนโลกเบองตน


หมวด A


หมวด B

(9 ตวชวด)

หมวด C

(7 ตวชวด)

หมวด D


รวม



อพท.5 14 100.00 7 77.78 6 85.71 8 66.67 35 83.33

อพท.5 สวนกลาง 10 71.43 5 55.56 5 71.43 7 58.33 27 64.29

เชยงคาน 9 64.29 6 66.67 5 71.43 2 16.67 22 52.38

ดานซาย 8 57.14 6 66.67 4 57.14 2 16.67 20 47.62

ทาล 3 21.43 2 22.22 2 28.57 0 - 7 16.67

นาหอ 1 7.14 - - 1 14.29 0 - 2 4.76

นาแหว 5 35.71 3 33.33 2 28.57 0 - 10 23.81

นาออ 2 14.29 1 11.11 2 28.57 0 - 5 11.90

ปวนพ 1 7.14 1 11.11 - - - - 2 4.76

ภกระดง 3 21.43 1 11.11 1 14.29 - - 5 11.90

ภปาเปาะ 6 42.86 3 33.33 1 14.29 - - 10 23.81

ภเรอ 6 42.86 3 33.33 2 28.57 1 8.33 12 28.57

ภหลวง 5 35.71 1 11.11 1 14.29 1 8.33 8 19.05

เมองเลย 5 35.71 1 11.11 1 14.29 1 8.33 8 19.05

หนองหน 7 50.00 6 66.67 2 28.57 2 16.67 17 40.48


ตารางท 2 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑกาทองเทยวอยางยงยนโลกทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวด

ตวชวด และแหลงทองเทยว/แหลงด าเนนการในพนทพเศษเลย เมอพจารณาการด าเนนงานตามเกณฑการ

ทองเทยวอยางยงยนโลกเบองตน


หมวด A


หมวด B

(9 ตวชวด)

หมวด C

(7 ตวชวด)

หมวด D


รวม



บานปลาบา 4 28.57 2 22.22 3 42.86 - - 9 21.43

บานกกสะทอน 6 42.86 2 22.22 3 42.86 - - 11 26.19

ทมา: วเคราะหจากขอมลทตยภมทรวบรวมจาก อพท. สวนกลาง และอพท. พนทพเศษเลย

ตารางท 3 จ านวนและรอยละของตวชวดตามเกณฑ GSTC ทมการด าเนนการ จ าแนกตามหมวดตวชวด พนทพเศษ

และแหลงทองเทยว/แหลงด าเนนการในพนทพเศษเลย เมอพจารณาการด าเนนงานตามเกณฑการ

ทองเทยวอยางยงยนโลกอยางเขมขน


หมวด A


หมวด B

(9 ตวชวด)

หมวด C

(7 ตวชวด)

หมวด D


รวม



อพท.5 10.08 72.02 6.25 69.44 5.10 72.86 6.33 52.78 27.77 66.11

อพท.5 สวนกลาง 6.65 47.50 2.50 27.78 3.90 55.71 5.83 48.61 18.88 44.96

เชยงคาน 5.70 40.71 4.50 50.00 3.70 52.86 1.00 8.33 14.90 35.48

ดานซาย 4.97 35.48 4.50 50.00 3.50 50.00 1.50 12.50 14.47 34.44

ทาล 2.05 14.64 1.50 16.67 1.50 21.43 - - 5.05 12.02

นาหอ 0.25 1.79 - - 0.50 7.14 - - 0.75 1.79

นาแหว 2.20 15.71 2.00 22.22 1.50 21.43 - - 5.70 13.57

นาออ 0.45 3.21 0.50 5.56 0.70 10.00 - - 1.65 3.93

บานกกสะทอน 3.15 22.50 1.00 11.11 2.20 31.43 - - 6.35 15.12

บานปลาบา 3.18 22.74 1.25 13.89 2.20 31.43 - - 6.63 15.79

ปวนพ 0.60 4.29 0.50 5.56 - - - - 1.10 2.62

ภกระดง 1.85 13.21 1.00 11.11 0.50 7.14 - - 3.35 7.98

ภปาเปาะ 1.70 12.14 1.25 13.89 1.00 14.29 - - 3.95 9.40

ภเรอ 3.85 27.50 2.00 22.22 1.50 21.43 0.50 4.17 7.85 18.69

ภหลวง 2.63 18.81 1.00 11.11 0.50 7.14 0.50 4.17 4.63 11.03

เมองเลย 2.43 17.38 1.00 11.11 0.50 7.14 0.50 4.17 4.43 10.56

หนองหน 3.88 27.74 4.50 50.00 0.70 10.00 1.00 8.33 10.08 24.01

ทมา: วเคราะหจากขอมลทตยภมทรวบรวมจาก อพท. และอพท. พนทตางๆ

1.5.2 การด าเนนการจดการทองเทยวของพนทพเศษเลยตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก


พนทพเศษเลย (อพท.5) มความหลากหลายของแหลง/ทรพยากรทองเทยว ไมวาจะเปนธรรมชาตปา

เขา แมน า วฒนธรรม ประเพณ และวถชวต กอปรกบผลจากการลงพนทเพอเกบขอมลภาคสนาม พบวาใน

ระดบชมชนเจาของแหลง/ทรพยากรทองเทยวหลายแหงมความเขมแขงและมศกยภาพในการจดการการ

ทองเทยวไดดวยตนเอง โดยในเอกสาร “โครงการจดท าแผนแมบทและแผนปฏบตการพนทพเศษเพอการ

ทองเทยวอยางยงยนเลย” ไดแบงพนทการทองเทยวเชอมโยงในพนทพเศษเลยเปน 3 กลม ไดแก 1) กลม

พนทเชอมโยงการทองเทยวดานซาย ภเรอ และนาแหว 2) กลมพนทเชอมโยงการทองเทยวทาล เชยงคาน

และเมองเลย และ 3) กลมพนทเชอมโยงการทองเทยวภกระดง หนองหน และภหลวง โดยแตละกลมจะม

แหลง/ทรพยากรทองเทยวทมลกษณะรวมกน ดงตารางท 4

ตารางท 4 แหลง/ทรพยากรทองเทยวของพนทพเศษเลย (อพท.5) ทอยในกลมอ าเภอตางๆ กลมอ าเภอ แหลง/ทรพยากรทองเทยว

กลมพนทเชอมโยงการทองเทยว ดานซาย ภเรอ และนาแหว

ศลปวฒนธรรมทองถน พชสวน ดอกไมเมองหนาว และความหลากหลายของพรรณไม มรกตแหงอสาน แหลงทองเทยวทส าคญในกลมพนท ประกอบดวย พระธาตศรสองรก งานประเพณบญหลวงและขบวนแหผตาโขน วดเนรมตวปสสนา พพธภณฑ ผตาโขน เทศกาลดอกไมเมองหนาว สถานทดลองเกษตรทสง พรรณไมงามแหงภหลวง น าตกปลาบา วดศรโพธชยงานบญแหตนดอกไม พระธาตดนแทน และภสวนทราย

กลมพนทเชอมโยงการทองเทยว ทาล เชยงคาน และเมองเลย

การทองเทยวชายแดนไทย–ลาว วถชวตชมชนเกาแก 100 ป ศลปวฒนธรรม และธรรมชาตทสวยงาม แหลงทองเทยวทส าคญในกลมพนท ประกอบดวย พระธาตสจจะ ดานทาล สะพานมตรภาพล าน าเมองไทย–ลาว ชายแดนลาว เมองแกนทาวพระใหญภคกงว พระศกดสทธแหงเชยงคาน พระพทธรปสลกหน วดทาแขกศลปะลานชาง และลานนาวดศรคณเมอง วดถ าผาป ชมชนเกาแก 100 ป เชยงคาน แกงคดค (พนทแหงแรกทแมน าโขงไหลผานประเทศไทย ณ อ าเภอเชยงคาน) วนอทยานภผาลอม และวนอทยานภบอบด

กลมพนทเชอมโยงการทองเทยว ภกระดง หนองหน และภหลวง

การทองเทยวเชงนเวศเรองนาม และสวนหนอนงดงามหรอคนหมง เมองไทย รวมถงแหลงทองเทยวภปาเปาะหรอทเรยกวา “ฟจเมองเลย” แหลงทองเทยวทส าคญในกลมพนท ประกอบดวย ชมทงหญาปาสน ทอดอารมณรมหนาผาชมพระอาทตยขนทผานกแอน ชมพระอาทตยตกทผาหมากดด ลานวดพระแกว น าตกวงกวาง น าตกถ าใหญ น าตกถ าสอเหนอ และน าตกถ าสอใต สระอโนดาต และสระแกว ลานกนร ผานานอย ผาเหยยบเมฆ และผาหลมสกอทยานแหงชาตภผามาน สวนหนผางาม (คนหมงเมองไทย) ถ ามโหฬาร ถ าโพธสตว และน าตกหวยเลา

ทมา: (ส านกงานพนทพเศษเลย (สพพ.5), 2555)

1.5.2 การด าเนนการจดการทองเทยวอยางยงยนในพนทพเศษเลย


พนทพเศษเลย (อทพ.5) ไดด าเนนการจดการทองเทยวอยางยงยนใหเปนไปตามเกณฑการทองเทยว

อยางยงยนโลกตามหมวดและตวชวดตางๆ ทรวบรวมตามประเดน ดงน

1.5.2.1 การบรหารจดการการทองเทยวอยางมประสทธภาพ (เกณฑ GSTC หมวด A)

การบรหารจดการการทองเทยวอยางมประสทธภาพของเกณฑ GSTC ในหมวด A นบวาเปน

จดเรมตนส าคญของการพฒนาการทองเทยวไปสความยงยน หากปราศจากการบรหารจดการทดมแบบแผน

ชดเจนกเปรยบเสมอนการไมมรากฐานในการด าเนนงาน โดยเกณฑ GSTC ในหมวด A สามารถจดกลมตาม

เนอหาได 7 ประเดน ทสอดคลองกบบรบทของชมชนแหลงทองเทยวในพนทพเศษเลย (อพท.5) ดงน

ก) การจดองคกรและการบรหารการทองเทยว

ใจความส าคญของเกณฑ GSTC ในหมวด A มความมงหมายใหแหลงทองเทยวมการจดองคกร กลม

ฝาย หรอคณะท างาน และมการท าแผนและยทธศาสตรการจดการทองเทยวทบงชถงเจตนารมณในการไปส

ความยงยน ซงในระดบพนทพเศษเลย (อพท.5) มการด าเนนการจดองคกรและการบรหารการทองเทยวอยาง

ชดเจนเชนเดยวกบ อพท.พนทอนๆ ทง 5 พนท ขณะทในระดบชมชนการทองเทยว พบวา ชมรมการ

ทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ บานผาหวาย ต าบลปวนพ อ าเภอหนองหน จงหวดเลย มการด าเนนงานใน

ประเดนนอยางชดเจนและอยางมสวนรวมกบผทเกยวของฝายตางๆ โดยโครงสรางการบรหารงาน การ

ทองเทยวของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะจดอยในรปแบบคณะกรรมการดงรปท 2


รปท 2 โครงสรางการบรหารงานการทองเทยวของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ

แตละกลมมหนาทดงน

1) กลมรานคา มกจกรรมกลมคอ ขายของทศนย ซงมทงรานอาหาร รานขายของฝากทระลก รานขายเครองดม

รานกาแฟ และรานขายของฝาก

ประธานชมรมฯ

ประธานกลมรานคา

กรรมการกลมรานคา

ประธานกลมมคคเทศน

กรรมการกลมมคคเทศน

ประธานกลมรถอแตก

กรรมการกลมรถอแตก

ประธานกลมแมบาน

กรรมการกลมแมบาน


2) กลมมคคเทศก ท าหนาทในการแนะน าขอมลเบองตนของพนททองเทยวภปาเปาะใหกบนกทองเทยวโดยจะ

ท างานรวมอยกบกลมรถอแตก

3) กลมรถอแตก มหนาทในการบรการน านกทองเทยวชมววบนยอดภปาเปาะโดยใชรถอแตกซงเปนรถแทรคเตอร

ขนาดเลกส าหรบการท าการเกษตรมาดดแปลงใหมทนงส าหรบนกทองเทยวเพอน าพานกทองเทยวขนไปชม

ทวทศนของภปาเปาะทคนในชมชนและชมรมฯขนานนามใหเปนทดงดดนกทองเทยววา “ฟจเมองเลย” ในชวง

ทวางจากการท าการเกษตร

4) กลมแมบาน ท าหนาทบรการท าอาหารรบคณะทวร คณะอบรมศกษาดงาน รวมทงมการจดโฮมสเตยใหกบ

นกทองเทยว

นอกจากน ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ ไดมการจดท าแผนยทธศาสตรและแผนปฏบต

การทองเทยวโดยชมชนของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ ใน พ.ศ. 2558 ซงการจดท าแผนนม

การก าหนดแนวคดและวธการฝกอบรมใหเปนเวทการฝกอบรบ สมมนาเชงปฏบตการเปนเวลา 3 วน โดยม

ผเขารวมคอ คณะกรรมการชมรมทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ ตวแทนชมชนบานผาหวาย คณะทปรกษา

และเจาหนาท อพท.เลย ซงเนนกระบวนการมสวนรวมในการวเคราะหสถานการณปจจยภายในและภายนอก

รวมทงรวมกนก าหนดทศทาง ยทธศาสตร และแผนงานส าหรบแนวทางการด าเนนงานเรมจากการเตรยมพนท

ประสานงาน จดเกบขอมลในพนท จดประชมเชงปฏบตการจดท าแผนยทธศาสตร/แนวทาง และแผนปฏบต

การของชมรมฯ ตดตามใหค าปรกษาหรอแนะน าในการพฒนาปรบปรงแผนและการแปลงแผนสการด าเนนงาน

การทองเทยวโดยชมชน

การจดท าแผนยทธศาสตรของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ เรมจากการประชมรวมกน

ระหวางคณะกรรมการชมรมฯ ตวแทนจากชมชนผาหวาย คณะทปรกษา และเจาหนาทของ อพท.5 รวม

จ านวน 43 คน ท าการประเมนปจจยภายในและภายนอก ประเดนจดแขง จดออน และโอกาส อปสรรคในการ

พฒนาการทองเทยวของชมรมฯ จากนน ทประชมไดรวมกนก าหนดวสยทศนของชมรมการทองเทยวเชง

อนรกษภปาเปาะ (รปท 3) ซงวสยทศนทก าหนดไดคอ “ภายในป พ.ศ. 2563 ชมรมฯและชมชนผาหวายม

ความรวมมอในการท างานทเขมแขงในการพฒนาชวตความเปนอยและอนรกษทรพยากรธรรมชาตใหเปน

แหลงทองเทยวโดยชมชนทมความหลากหลาย มคณภาพ เทยวไดตลอดปและไดรบการยอมรบจาก

นกทองเทยว อาหาร สนคา ของฝาก มความเปนเอกลกษณสอดคลองกบวถชมชน สามารถใหบรการทสราง

ความประทบใจแกนกทองเทยวภายใตความรวมมอของภาคเครอขายทกภาคสวนทงในและนอกพนทสความ

ยงยนของชมชนตลอดไป” และไดปรบยทธศาสตรทก าหนดไดเบองตนทง 10 ยทธศาสตรใหสอดคลองกบ

วสยทศน จนสดทายไดยทธศาสตรหลกการพฒนาการทองเทยวโดยชมชนของชมรมการทองเทยวเชง

อนรกษภปาเปาะ (รปท 3) ซงยทธศาสตรทไดม 5 ประการ คอ


1) เสรมสรางความเขมแขงขององคกรชมรมฯและชมชนในการบรหารจดการทองเทยวทยงยน 2) พฒนาแหลงทองเทยวโดยชมชนใหมความหลากหลายเหมาะสมตอการทองเทยวและเรยนรทงแหลงทองเทยวเดมและ

แหลงทองเทยวใหมใหมความพรอมตอการใหบรการทสรางทางเลอกในการเพมเวลาของนกทองเทยวและสามารถเทยวไดตลอดป

3) ยกระดบการใหบรการทมคณภาพไดมาตรฐานสอดคลองตอการมสวนรวมและการกระจายผลประโยชนสคนในชมชน 4) พฒนา/ปรบปรงคณภาพ มาตรฐาน รานอาหาร สนคา ผลตภณฑของฝากในชมชนผาหวายใหมความ เปนเอกลกษณ

และอตลกษณสอดคลองกบวถชวตและการผลตของคนในชมชนใหเปนทยอมรบจากนกทองเทยว 5) ประสานความรวมมอองคกร หนวยงาน ภาคภาครฐ ภาคเอกชน ภาคทองถน ภาคประชาชน ในดานการพฒนาและ

จดการทองเทยวโดยชมชน

รปท 3 กระบวนการจดท าแผนยทธศาสตรการทองเทยวของชมชนของ

ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ

ข) ทรพยากรการทองเทยวและการจดโปรแกรมการทองเทยว

เมอมการจดองคกรและการท าแผนยทธศาสตรส าหรบการทองเทยวอยางยงยนแลว การจดการ

ทรพยากรการทองเทยวทมอยใหเปนรายการทนาสนใจกเปนอกประเดนทแหลงทองเทยวตองด าเนนการตาม

กรอบของเกณฑ GSTC ซงชมชนเจาของแหลง/ทรพยากรทองเทยวในพนทพเศษเลย (อพท.5) หลายแหงมการ

จดโปรแกรมการทองเทยวทชดเจน ดงตวอยางเชน โปรแกรมการทองเทยวของกลมพนทเชอมโยงการ

ทองเทยว ดานซาย ภเรอ และนาแหว โดยชมรมสงเสรมการทองเทยวต าบลกกสะทอน มทรพยากร

ทองเทยวทหลากหลายทงปาไม ภเขา ถ า และน าตก เชน บานหมากแขง ถ าเสา ถ าโคง ภลมโล และศนย

สงเสรมเกษตรทสงจงหวดเลย ซงต าบลกกสะทอนมลกษณะทางธรรมชาตทเออตอการจดเสนทางศกษา

ธรรมชาต ทงเสนทางศกษาปาสมนไพร และเสนทางดรอยเทาไดโนเสาร นอกจากนยงมประเพณทนาสนใจ

ไดแก งานปใหมมง งานขาวไร งานสขวญขาว และงานบญขาวเปลอก สวนอาหารประจ าทองถน คอ น าผกสะ

ทอน (ชาวบานมกใชแทนปลาราในสมต า) ปหน และหมกอปม เปนตน เชนเดยวกบชมรมสงเสรมการ

ทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบา มแหลงทรพยากรทองเทยวเชงธรรมชาต ไดแก น าตกปลาบาและน าตก

สองคอน ธรรมชาตภบกได และทองเทยวเชงนเวศเกษตรทศนยวจยพชสวนเลย (เกษตรทสงภเรอ) ซงเปน

แหลงถายทอดเทคโนโลยทางการเกษตร สรางงานใหกบประชาชนในพนทและรองรบการเขามาศกษาด งาน

รวมกนประชมโดย

คณะกรรมการชมรมฯ ตวแทนจากชมชน ท

ปรกษา เจาหนาทของ

อพท.5

ประเมนปจจยภายในและภายนอก

ประเดนจดแขง จดออน และ

โอกาส อปสรรค

จดท าวสยทศนและ

ยทศาสตร

กลยทธกจกรรม

แลกเปลยน “กระบวนทศนการพฒนาการ

ทองเทยว” รวมทงมการระดมความ

คดเหน แสดงความคดเหน

รวมกน

แผนยทธศาสตรของชมรมการทองเทยวเชง

อนรกษภปาเปาะ


ดานการเกษตรและแปรรปผลตภณฑทางการเกษตรใหแกผทสนใจทวไปได และพนทนยงมวฒนธรรมทโดด

เดน เชน วฒนธรรมการกนอาหารพนบานทหาไดจากธรรมชาต อาท เมยงสมนไพร ยาผกกด ผดผงกระหรป

หน กอยกง เปนตน นอกจากนชาวบานในชมชนมความเขมแขง มการรวมกลมกนเพอท ากจกรรม เชน กลม

ผลตไมกวาด มการผลตของใชเองในชมชนลดการพงพาสนคาจากภายนอกและมกลมปลกผกทสามารถเปน

แหลงเรยนรการปลกผกปลอดสารพษ เปนตน โดยในต าบลปลาบาไดมการจดท ารายการแหลงทองเทยว

(สะสม) และความนาสนใจของแหลงทองเทยว ใหเปนปจจบนอยเสมอ

ในขณะท กลมพนทเชอมโยงการทองเทยวทาล เชยงคาน และเมองเลย โดยกลมวฒนธรรมวถ

เชยงคานบานตนหลาและเครอขายจดการทองเทยวเชงสรางสรรค มการจดเสนทางการทองเทยวออกเปน

3 เสนทาง ไดแก การไหวพระวดเชยงคานหรอวดทาแขก การศกษา/ชมการท ามะพราวแกว การชมววทวทศน

เมองเชยงคานบนภทอก เดนทางไปพระพทธบาทภควายเงน การท าผาสาดลอยเคราะหบานตนหลา การ

ลองเรอลอยเคราะหชมสองฝงโขง เดนถนนวฒนธรรมชมบานไมเกา การตกบาตรขาวเหนยว และการเทยวชม

บานพพธภณฑไทด าหมบานไทด า เปนตน

ค) การจดการประชาสมพนธ

ความมงหมายของเกณฑ GSTC ในหมวด A ยงมงเนนใหแหลงทองเทยวมการจดการประชาสมพนธ

แหลง/ทรพยากรทองเทยว โดยขอมลการประชาสมพนธจะตองมความถกตองดวย โดยในชมชนการทองเทยว

ในพนทพเศษเลย (อพท.5) ดงเชน กลมวฒนธรรมวถเชยงคานบานตนหลาและเครอขายจดการทองเทยว

เชงสรางสรรค มการจดประชาสมพนธ ณ ต าบลเชยงคาน อ าเภอเชยงคาน การจดท าโปสเตอรประชาสมพนธ

งานประเพณออกพรรษาและผาสาดลอยเคราะหเมองเชยงคาน อกทงไดจดกจกรรมใหผประกอบการ บคลากร

ในชมชนทดลองอานเนอหาทจะจดท าคมอสองภาษา (ไทย-องกฤษ) ซงแนะน าผลตภณฑชมชนและทองถนใน

เขตเทศบาลต าบลเชยงคาน เพอส ารวจความเขาใจในเนอหา และความถกตองของคมอฯ และด าเนนการ

ปรบเปลยนแกไขเนอหา หลงจากนนมการตรวจสอบความถกตองของเนอหาคมอฯ โดยผเชยวชาญทางภาษา

(ไทย-องกฤษ)

ง) การดแลนกทองเทยว

ประเดนเรองการดแลนกทองเทยว เปนประเดนทชมชนการทองเทยวในพนทพเศษเลย (อพท.5) ให

ความส าคญ ดงกรณการดแลนกทองเทยวของชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ มการจดตงศนยรบ

นกทองเทยวและมการจดการใหนกทองเทยวรวมตวอยทศนยการทองเทยว แลวจงน านกทองเทยวไปเทยว

ชมภปาเปาะดวยรถอแตก มมคคเทศกคอยแนะน าสถานทและขอปฏบต นอกจากนชมรมฯ จะไมอนญาตให


นกทองเทยวขนไปบนภปาเปาะตามล าพงโดยเฉพาะบรเวณจดชมทวทศน 360 องศา ซงเปนจดท 4 ของ

เสนทางการน าพานกทองเทยวเทยวชม ขณะทชมรมสงเสรมการทองเทยวต าบลกกสะทอนต าบลกกสะทอน

มการดแลนกทองเทยว โดยการเกบขอมลความพงพอใจของนกทองเทยว สอบถามความคดเหนและ

ขอเสนอแนะจากนกทองเทยว และรายงานผลตอสาธารณชน นอกจากน ชมรมฯ จะมสมดเยยมส าหรบ

นกทองเทยวใหนกทองเทยวไดแสดงความคดเหนและความพงพอใจ ซงกรรมการชมรมฯ ไดอานและน ามา

ปรบปรงการบรการตางๆ นอกจากนยงมการแลกเปลยนประสบการณการรบนกทองเทยวระหวางกลมรถน า

เทยวและมคคเทศกดวยกนเปนประจ า และน าผลการแลกเปลยนประสบการณดงกลาวมาปรบปรงการ

ใหบรการแกนกทองเทยว และในการประชมประจ าเดอน และมสมดเยยมใหนกทองเทยวไดสะทอนความ

คดเหนและความพงพอใจเหนไดชดเจน

จ) การจดการความเสยง

ในกลมพนทเชอมโยงการทองเทยวดานซาย ภเรอ และนาแหว มชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบา และชมรมสงเสรมการทองเทยวต าบลกกสะทอนต าบลกกสะทอน ไดด าเนนการจดการในดานความเสยงภายใตเกณฑ GSTC หมวด A โดยก าหนดแผนรองรบกรณเหตการณฉกเฉนแกนกทองเทยว เพอสรางมาตรฐานความปลอดภยและความเชอมน โดยการทชมรมฯ จะมผประสานงานกรณเกดเหตการณฉกเฉนและมอปกรณทมความพรอม เพราะมสมาชกชมรมเปนหนวยอาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน (อปพร.) จงมความพรอมในดานนอยางเปนระบบโดยเฉพาะในชวงเทศกาลทองเทยวจะมเจาหนาทชมรมฯ ประสานงานอยทศนย 24 ชวโมงและคอยสลบเปลยนกนใหบรการ และมอปกรณทมความพรอมชวยเหลอแกนกทองเทยว นอกจากนมสมาชกกลมรถพรอมชวยเหลอกรณฉกเฉนอยางเปนระบบสงตอโรงพยาบาล และยงสรางการรบรตอแนวทางปฏบตรวมกนส าหรบเจาหนาทผใหบรการน าเทยว และบรเวณลานจอดรถ และซมรานคาจ าหนายผลตภณฑทองถน

ฉ) การดแลดานความปอดภย

ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะไดมการจดการในประเดนเรองการดแลดานความปลอดภย

แกนกทองเทยว กลาวคอ จดใหมระบบการชวยเหลอดแลปฐมพยาบาล และยงมการจดระเบยบเพอรกษา

ความปลอดภยใหกบนกทองเทยว โดยใหนกทองเทยวรวมตวอยทศนยการทองเทยวและจงน านกทองเทยวขน

ไปเทยวชมบนภปาเปาะดวยรถอแตกทจ ากดจ านวนผโดยสาร พรอมกบมคคเทศกเพอคอยแนะน าขอปฏบต

ของนกทองเทยว รวมทงคอยสอดสองดแลความปลอดภยของนกทองเทยว นอกจากนชมรมฯ จะไมอนญาตให

นกทองเทยวขนไปบนภปาเปาะตามล าพง

ขณะทชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบา และชมรมสงเสรมการทองเทยวโดย

ชมชนต าบลกกสะทอน มการประกอบอาหารทใชวตถดบในทองถน เนนเมนผกปลอดสารพษ สะอาด สด


อรอย สวนเรองการดแลนกทองเทยวเรองความปลอดภย สวนชมรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบา

จะมการแจงใหนกทองเทยวทราบถงการเตรยมตวกอนทองเทยวทางโทรศพททงกอนมาและตอนมาถง

นอกจากนยงไดจดเตรยมอปกรณทจ าเปนตางๆ เชน ถงกนทาก อปกรณชวยเหลอฉกเฉนเบองตน รวมทงมการ

ส ารวจเสนทางและเฝาระวงความปลอดภยจากอาสาสมครชมชนอย เปนปกต (เสนทางปา) รวมถงใชการ

เดนทางทองเทยวโดยรถน าเทยว เชน รถอแตก มความพรอมใชงาน เพยงพอและปลอดภย ขณะทชมรม

สงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน ในสวนของพาหนะทใชเดนทางพานกทองเทยวไปทองเทยว

สวนใหญจะใชรถขบเคลอน 4 ลอเปนรถน าเทยว โดยมอปกรณปฐมพยาบาลเบองตนบนรถน าเทยวทกคน และ

มอปกรณชวยเหลอกรณฉกเฉน และมความพรอมใชงานซงมการตรวจสภาพกอนการใชงานทกครง คนขบม

ความช านาญ มความรความสามารถในการขบขทางวบากเปนอยางด มการจ ากดจ านวนนกทองเทยวไมเกน

10 ทาน/รถ โดยการน าพานกทองเทยวขนภลมโล ทางชมรมฯ จะมการรายงานขอมลเสนทางและความ

ปลอดภยรวมถงขอเทจจรง เชน การส ารวจเสนทางความปลอดภยตามเสนทางการทองเทยวตลอดในฤด

ทองเทยว โดยกลมรถน าเทยวน ามาบอกตอๆ กนในชมรมฯ ถงขอควรระวงตางๆ พรอมทงมปายเตอนบรเวณท

มความเสยง และแจงโอกาสทนกทองเทยวจะไดเหนดอกของตนนางพญาเสอโครงบานมากนอยเพยงใดกอน

ใหบรการทกครงกบนกทองเทยว และดวยเสนทางขน-ลงภลมโลเปนเสนทางทมความทาทายและตองการ

ขอมลทเปนปจจบน ทางชมรมฯจงไดจดใหมการสอสารขอมลความปลอดภยของการเดนทางระหวางกลมผ

ใหบรการรถน าเทยวทใหบรการกอนหนานน

ช) มาตรฐานของแหลง/ทรพยากรทองเทยว

การจะท าใหแหลงทองเทยวเกดความยงยนอยางถาวรจะตองมการจดการแหลงทองเทยวใหได

มาตรฐานดวย เชน หองน าคนพการ ทจอดรถคนพการ และบรการรถเขน หรอมพนทสบบหรโดยเฉพาะ และ

การมหองละมาด เปนตน โดยชมชนการทองเทยวในพนทพเศษเลย (อพท.5) อยางเชน กลมวฒนธรรมวถ

เชยงคานบานตนหลาและเครอขายจดการทองเทยวเชงสรางสรรค ไดด าเนนการจดท าโฮมเสตยภายใต

มาตรฐานการจดการโฮมเสตยของกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา ขณะทชมรมการ

ทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ ไดจดใหมหองน าบรการนกทองเทยว ทงบรเวณศนยรบนกทองเทยวและจด

ชมทศนยภาพภปาเปาะ รวมทงมหองน าผพการและผสงอายไวบรการนกทองเทยวตามมาตรฐานการจดการ

แหลงทองเทยวโดยพนฐาน

กลาวโดยสรป ในการบรหารจดการการทองเทยวอยางมประสทธภาพตามเกณฑ GSTC ในหมวด A

ของชมชนการทองเทยวในพนทพเศษเลย ( อพท.5) ไมวาจะเปนชมชนกกสะทอน ชมชนปลาบา ชมบานผา


หวาย (ภปาเปาะ) และชมชนบานตนหลา นน ชมรมทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะมการจดองคกรและมการ

จดท าแผนการพฒนาอยางชดเจน บานตนหลา เชยงคานมการจดรายการทองเทยวและการประชาสมพนธท

นาเอาแบบอยาง ในขณะทโซนดานซายและภเรอมการดแลนกทองเทยวทด

1.5.2.2 การใชประโยชนทางเศรษฐกจอยางจากแหลง/ทรพยากรทองเทยว (เกณฑ GSTC หมวด B)

ในเกณฑ GSTC หมวด B มงหมายใหแหลงทองเทยวสามารถสรางผลประโยชนทางเศรษฐกจอยาง

สงสดสชมชนได โดยในเกณฑหมวดนม 9 ตวชวดหลก ซงไดแบงประเดนทเหมาะสมกบบรบทพนทพเศษเลย

(อพท.5) 3 ประเดน ดงน

ก) การจดสรรผลประโยชนทางเศรษฐกจทเกดจากการทองเทยว

ในดานการจดสรรผลประโยชนทางเศรษฐกจทเกดจาการทองเทยวตามเกณฑ GSTC นน แหลง

ทองเทยวจะตองจดการเรองตางๆ อาทเชน มการจางงานในชมชน คนในชมชนมสวนรวมในการวางแผนและ

ใชประโยชนจากการทองเทยวของคนในชมชน และกลมผไดรบประโยชนทางเศรษฐกจและการกระจาย

ผลประโยชนจากการทองเทยว ซงในชมชนการทองเทยวภปาเปาะ ชมชนต าบลปลาปา และชมชนต าบลกกสะ

ทอน ตางกไดด าเนนการในประเดนนอยางชดเจน

ชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ ไดใหบรการแกนกทองเทยวทงในรปแบบการน าพาชม

ทวทศนภปาเปาะโดยกลมรถอแตกและกลมมคคเทศกทมจดชมววจ านวน 4 จด คดคาบรการแกนกทองเทยว

ในอตราคนละ 60 บาท บรการทพกโฮมสเตยโดยกลมแมบานคดคาบรการรวมคาอาหารในอตราคนละ 350

บาท ซงอตราการใหบรการดงกลาวนก าหนดโดยมตของชมรมฯ นอกจากน ชมรมฯ โดยกลมรานคาดแลการ

ใหบรการรานคาทจ าหนายอาหารและของทระลกใหแกนกทองเทยว ซงแตละกลมมการจดสรรคาใชจ ายและ

การกระจายผลประโยชน คอ กลมรถอแตก อตราคาบรการ 60 บาทน ชมรมฯจะหกรอยละ 20 ของรายไดคา

รถน าเทยวในแตละวนเขาชมรมฯ โดยในรอยละ 20 ของรายไดคารถน าเทยว สวนทเหลอ (รอยละ 80 ของ

รายไดคารถน าเทยว) จะจดสรรใหแตละครวเรอนทน ารถอแตกมาลงทะเบยนใหบรการน าพานกทองเทยวเพอ

ขนชมทวทศนภปาเปาะในวนนนรายละเทาๆ กน โดยแตละครวเรอนจะสามารถน ารถอแตกมาใหบรการแก

นกทองเทยวไดเพยงหนงคน (โดยตดปายบานเลขทตดบนรถอแตก) เทานน เพอเปนการกระจายรายไดให

ทวถงกน สวนรายรบทชมรมฯไดนน รอยละ 15 จะถกจดสรรใหกบกลมมคคเทศก (ซงกลมมคคเทศกจะ

จดสรรรายไดใหแกมคคเทศกทท างานในวนนนๆ คนละเทาๆ กน) ในสวนทเหลอ (รอยละ 85) จงจะเปนรายได


สทธของชมรมฯ และกลมแมบาน มการจดสรรรอยละ 10 ของรายไดทไดรบจากคาบรการอาหารและโฮมส

เตยเขาชมรมฯ และจดสรรรายไดสวนทเหลอใหแกเจาบานทใหบรการโฮมสเตยและแมบานทรวมท าอาหาร

บรการแกนกทองเทยว สวนรายไดของชมรมฯ ซงไดจากการจดสรรของสมาชกกลมตางๆ นน ชมรมฯ ได

น ามาใชประโยชนในการน ามาพฒนาปรบปรงพนทศนยบรการนกทองเทยวของชมรมฯ การพฒนาแหลง

ทองเทยว และการท ากจกรรมสาธารณประโยชนอนๆ ภายในชมชน เชน คาใชจายในการท าความสะอาดใน

หมบาน (คาอาหารของผรวมงานและวสด/อปกรณ) คาสวสดการงานฌาปนกจศพของคนในชมชน เปนตน

ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบา มการจดสรรผลประโยชนทางเศรษฐกจ โดยมกลมตางๆในชมรมฯ ทชดเจนมากขน เชน กลมรถอแตกน าเทยว กลมแมบาน กลมของฝากของทระลก กลมเกษตรปลอดสาร เปนตน โดยชมรมฯ ไดรวมท างานกบภาครวมสงเสรมการอนรกษปา เชน อทยานแหงชาตภเรอ องคการบรหารสวนต าบลปลาบา เปนตน อกทงยงยงมกลมเยาวชนเขามามสวนรวมเปนสมาชกชมรมฯ โดยกลมเยาวชนเขามามสวนรวมทางการทองเทยว เชน การแสดงร าบายศรสขวญ และยงน าเอาเยาวชนเขารวมโครงการพฒนาศกยภาพของชมชน ทงนยงเปดโอกาสใหสตร คนชรา และเยาวชนเขามามสวนรวมในกจกรรมการทองเทยวของชมชน โดยการจดสรรรายไดเขาชมรมฯเปนรอยละ 10 จากรายไดของแตละกลม และก าหนดราคาคาบรการทองเทยวรวมกนเปนมตชมชน โดยคดคารถน าเทยว 600 บาท/ครง ส าหรบคาอาหาร คาของวาง และคาทพก มจ านวน 1,300 บาท/คน (2 วน 1 คน) ทงนการจดการของชมรมฯ ไดก าหนดไววาสมาชกจะเขารวมไมนอยกวารอยละ 50 และมการจดประชมเพอสรางการรบรในการด าเนนการตางๆ จากมตทประชมเปนประจ า รวมถงแจงขาวสารทวไปเกยวกบชมชนเปนประจ าทกเดอน รวมถงมการจดท ารายงานการประชมทกครง นอกจากนมการสบทอดประเพณ วฒนธรรมดงเดมของชมชนบางอยางจากรนสรนเพออนรกษและสรางการมสวนรวมในชมชนใหเหนความส าคญ เชน ประเพณบญขาวจ ไหวศาลเจาป เปนตน เปนเพยงการกระตนและฟนฟวฒนธรรมทองถนโบราณใหคนในชมชนมสวนรวมเทานน

ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน บรการนกทองเทยวโดยมแหลงทองเทยว

หลกคอ การชมดอกนางพญาเสอโครงหรอทเรยกวา “ซากระเมองไทย” บนภลมโล และมกจกรรมการทอง

เทยวอนๆ เชน ชมเสนทางศกษาธรรมชาต ศนยสงเสรมเกษตรทสงจงหวดเลย และเสนทางดรอยเทา

ไดโนเสาร เปนตน หรอการรวมงานประเพณทนาสนใจ ไดแก งานปใหมมง และงานบญขาวเปลอก ขบวนแห

งานบญหลวงผตาโขนประจ าปของจงหวดเลย โดยสมาชกของชมรมฯ แตละกลมจะจดสรรรายได รอยละ 10

ของตนเพอเขาเปนรายไดของชมรมฯ และชมรมฯกไดจดสรรรายไดรอยละ 20 จากกองทนกลางของชมรมฯ

เพอน าไปใชในกจกรรมสาธารณประโยชนของชมชน เชน ใหทนการศกษาเดกนกเรยนในชมชนและชมชน

ใกลเคยงจ านวน 4 โรงเรยน มอบเงนให อบต. กกสะทอน เพอน าไปด าเนนกจกรรมสาธารณประโยชน ส าหรบ

รายไดจากการทองเทยวสวนทเหลอของแตละกลมอกรอยละ 90 จะถกจดสรรไปใหสมาชกของกลมทมสวนใน

การใหบรการการทองเทยวตามอตราทชมรมฯก าหนด ทงนชมรมฯจดสรรรายไดรอยละ 3 เพอเปนเงนปนผล


ใหกบสมาชกชมรมฯ ก าหนดใหสมาชกของชมรมฯตองซอหนกบชมรมฯในอตราหนละ 100 บาท ซงสมาชกแต

ละคนสามารถซอไดไมเกนคนละ 10 หน (ในป 2556-2557 ชวงฤดทองเทยวทผานมา มการปนผลไดสงถงหน

ละ 52 บาท)

ข) การใชประโยชนทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรการทองเทยว

เกณฑ GSTC ในหมวด B ยงมงเนนการใชประโยชนทางเศรษฐกจจากแหลง/ทรพยากรทองเทยว โดย

ใหแหลงทองเทยวตองมการสรางความรความเขาใจในบทบาทของการทองเทยวและทรพยากรทองเทยว

เพอใหเกดการใชประโยชนจากการทองเทยวใหแกคนในทองถน และสนบสนนการคาทเปนธรรมดงตวอยางใน

หลายชมชนการทองเทยวในพนทพเศษเลย (อพท.5) ดงตวอยางเชน

ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบามการจดสรรผลประโยชนทางเศรษฐกจทอ านวย

ประโยชนแกชมชน โดยมการจดสรรรายไดโดยหกรอยละ 10 จากรายไดเขาชมรมฯ เพอน าไปท ากจกรรม

สาธารณประโยชนในชมชน เชน บรจาคเงนสบทบใหกบโรงทานทวด ในขณะเดยวกนกมการสนบสนนการ

จ าหนายสนคาทมาจากชมชนอยางชดเจน และมจดวางขายทท าการชมรมฯ โดยเปนสนคาทมาจากกลมตางๆ

ของชมรมหลากหลาย เชน ไมกวาดดอกหญา ผกปลอดสาร ผลตภณฑจากขง (ขงผง) แมคคาเดเมย ผาทอ

ผลตภณฑจากน าเตา ผลไมตามฤดกาล (แกวมงกร สตอเบอรร) เปนตน ทงนวตถดบทน ามาท าเปนสนคา

ทองถน เปนวตถดบในชมชน และมการจ าหนายใหกบนกทองเทยว โดยคนในชมชนสามารถน ามาจ าหนายได

ตามสถานททชมรมฯ จดสรรให เชน บรเวณทท าการชมรมฯ และ จดจ าหนายสนคาทางขนภบกได (ได)

รวมถงจดกจกรรมพฒนาศกยภาพใหแกของสมาชกชมรมฯ เปนประจ าทกปโดยใชงบประมาณอดหนนของ

หนวยงานอนรวมกบชมรมฯ เชน การฝกอบรมและการแลกเปลยนเรยนรดานการบรหารจดการการทองเทยว

การพฒนานกสอความหมาย และการศกษาดงานการทองเทยวในชมชนอน เปนตน การด าเนนงานดงกลาวก

เพอใหสมาชกของชมชนเกดแนวคดใหมๆ ในการใชประโยชนจากการทองเทยวมาสรางรายไดใหตนองและ

ชมชน

เชนเดยวกน ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอนมบทบาทในการสรางความร

ความเขาใจในเรองของการทองเทยวและทรพยากรทองเทยวเพอใหเกดการใชประโยชนจากการทองเทยวแก

คนในทองถน จนคนในชมชนเกดความตนตวในเรองการทองเทยวทสามารถสรางรายไดและเขามามสวนรวม

ในการจดการการทองเทยวของชมรม โดยเรมจากการเปดโอกาสใหกลมเยาวชนเขามามสวนรวมในแงการ

แสดงวฒนธรรมตางๆ และเขามามสวนรวมทางการทองเทยว เชน การแสดงร าบายศรสขวญ ระบ าชาวมง

และผตาโขน ทงยงมการบรรจเรองราววฒนธรรมทองถนตางๆ เชน ผตาโขน ในหลกสตรทองถนในโรงเรยน

ตางๆ นอกจากน ยงมการท างานรวมกบภาคเพอรณรงคการลดละเลกตางๆ กระตนใหชมชนเหนความส าคญ


ในการปองการอบายมขตางๆ อนเปนการเสรมสรางประโยชนในทางสงคมอกสวนหนงดวย ตลอดจนการ

สนบสนนการคาในต าบลซงมผลตภณฑชมชนทผลตจากวตถดบในชมชน เชน ผลตภณฑจากขง (ขงผง ขงดอง

และขงหยอง) ขาวเหนยวด าลมผว ชาขาวเหนยวด าลมผว น าพรกผกสะทอน เครองแตงกายของชาวมง ตะกรา

สาน เปนตน เพอจ าหนายใหแกนกทองเทยว โดยคนในชมชนสามารถน ามาจ าหนายไดตามสถานททชมรมฯ

จดสรรให เชน บรเวณทท าการชมรมฯ ขณะทกลมวฒนธรรมวถเชยงคานบานตนหลาและเครอขายจดการ

ทองเทยวเชงสรางสรรคไดมการด าเนนงานในรปแบบของเครอขายการเชอมงานในชมชน ไดแก กลมทพก

ประกอบดวย โฮมสเตย 3 โซน คอ โรงแรมตดแมน าโขง รสอรทในเมองเชยงคาน และรสอรทนอกเมองเชยง

คาน กลมอาหาร ประกอบดวย กลมอาหารพนบาน และกลมอาหารนอกเมองเชยงคาน กลม วฒนธรรม

ประกอบดวย การน าเทยวเชงวฒนธรรม การตกบาตรขาวเหนยว การแสดงฟอนเชยงคาน การเตนผขนน าฯ

และกลมภาคเครอขาย ประกอบดวย ไทด าบานนาปาหนาด ผขนน าบานนาซาว ไทพวนบานกลาง มะพราว

แกว รถน าเทยวภทอกและภควายเงน นอกจากนยงมการจดท าของทระลกพวงกญแจผขนน า โดยกลมสตร

ชมชนวดปาใตหมท 2 เพอจ าหนายเปนรายไดแกชมชนดวย

ค) การปองกนการใชประโยชนในทางทไมถกตอง

ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบา มการด าเนนการในประเดนการปองกนการใช

ประโยชนในทางทไมถกตอง โดยรวมกบอทยานฯ ด าเนนการปองกนการใชประโยชนในทางทไมถกตองโดยม

การยดทท ากนทบกรกผดกฎหมายและมการผลดเปลยนของคนในชมชน (ผชายอาสาสมคร) เฝาระวงพนทปา

ปองกนการบกรกปา รวมกบอทยานฯ

กลาวโดยสรป ในการใชประโยชนทางเศรษฐกจจากการทองเทยวสชมชนนน ชมรมทองเทยวเชง

อนรกษภปาเปาะมรปแบบการจดสรรประโยชนใหกลมตางๆ ชดเจน และชมชนในทง 3 กลมอ าเภอทมการ

จดการการทองเทยวไดประโยชนในรปแบบของการจ าหนายผลผลตใหแกนกทองเทยว และไดพฒนาการม

สวนรวมของชมชน

1.5.2.3 การลดของผลกระทบทางลบตอธรรมชาตและมรดกวฒนธรรมอนเปนทรพยากรทองเทยว (เกณฑ GSTC หมวด C)

เมอมการใชประโยชนจากทรพยากรทองเทยวแลว เกณฑ GSTC ยงตระหนกถงการลดผลกระทบทางลบตอธรรมชาตและมรดกวฒนธรรมอนเปนทรพยากรทองเทยวดวย เพอใหแหลง/ทรพยากรทองเทยวไดด ารงอยอนจะเปนประโยชนตอผทเกยวของกบการทองเทยวในระยะยาว โดยเกณฑ GSTC ในหมวด C น สามารถแบงการพจารณาออกเปน 4 ประเดน ใหเหมาะสมกบการอธบายความเกยวของกบการจดการทองเทยวของชมชนเจาของแหลง/ทรพยากรทองเทยวในพนทพเศษเลย (อพท.5) ดงน


ก) การปองการแหลง/ทรพยากรทองเทยว

การปองกนแหลงทองเทยวซงมการด าเนนงานในพนทต าบลกกสะทอน โดยชมรมสงเสรมการ

ทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน มการปรบปรงพพธภณฑทงภายในและนอกอาคารเพอจดภมทศน

เชนเดยวกนกบการด าเนนการในแหลงทองเทยวภปาเปาะ โดยชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ ม

การใชพลงหรอมตของชมชนผลกดนไมใหมรานคาเขาไปตงบรการในแหลงทองเทยว ซงเปนการปกปองและ

ดแลแหลงทองเทยวใหมสภาพภมทศนทสวยงามเปนธรรมชาตและไมเสอมโทรม

ข) การจดการนกทองเทยว

ในดานการจดการนกทองเทยวตามเกณฑ GSTC หมวด C จะตองมระบบการจดการนกทองเทยวเพอ

ไมใชเกดผลกระทบเชงลบตอแหลง/ทรพยากรทองเทยว และมระเบยบหรอขอก าหนดในการควบคม

นกทองเทยว ชมชนแหลงทองเทยวในพนทพเศษเมองเลย ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะ

ทอน จดตงขอควรปฏบตของนกเทยวทชดเจนรวมถงเรองการจดการขยะ และมการแจงใหนกทองเทยว

รบทราบกอนเขาสโปรแกรมการทองเทยวของชมรมฯทกครง มการแบงการใชพนทชดเจนตามทอทยานฯเปนผ

ก าหนดจ านวนนกทองเทยวตอคนรถ และพยายามทจะก าหนดจ านวนนกทองเทยวบนภลมโลไมใหมากเกนไป

จนกอใหเกดผลเสยตอทรพยากรทองเทยวบนภลมโล (การมปญหาเรองขยะ และการรบกวนสตวปา)

นอกจากนมการจดท าแผนทเพอการทองเทยวตามผงการใชพนท และมการก าหนดขดความสามารถในการ

รองรบนกทองเทยว เชน รถน าเทยว 1 คน/ไมเกน 10 คน เปนตน ในขณะท ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดย

ชมชนต าบลปลาบา มการก าหนดกฎระเบยบส าหรบนกทองเทยว โดยเฉพาะดานการอนรกษสงแวดลอม และ

มการแจงใหนกทองเทยวรบทราบกอนเขาสโปรแกรมการทองเทยวของชมรมฯ และมการแลกเปลยน

ประสบการณการรบนกทองเทยวกนเปนประจ าระหวางผใหบรการน าพานกทองเทยวในทประชมประจ าเดอน

ของชมรมฯ รวมทงกลมวฒนธรรมวถเชยงคานบานตนหลาและเครอขายจดการทองเทยวเชงสรางสรรค ม

การจดท าเอกสารขอควรปฏบตส าหรบนกทองเทยวและสงทควรละเวนในเมองเชยงคาน เชน เคารพใน

วฒนธรรมและวถชวตในทองถน ทงขยะลงถงตามประเภททระบ หรอไมใชรถยนตหรอจกรยานยนตบนถนน

วฒนธรรมในชวงเวลา 17.00 – 22.00 น. เพอเปนการรณรงคใหนกทองเทยวมสวนรวมในการรกษาวฒนธรรม

และวถชวตแบบดงเดมทดงามของชาวเชยงคานใหคงไวสบไป

ค) การปกปองมรดกทางวฒนธรรมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว

การปกปองมรดกทางวฒนธรรมของแหลงหรอทรพยากรทองเทยว ดงเชน การปองกนการซอขายหรอ

จดแสดงวตถทางประวตศาสตรและโบราณคดอยางผดกฎหมาย การมระบบการจดการนกทองเทยวเพอไมใช


เกดผลกระทบเชงลบตอแหลง/ทรพยากรทองเทยว ซงชมชนในพนทพเศษเลย (อพท.5) มการจดการใน

ประเดนน ดงน

ในกลมพนทเชอมโยงการทองเทยวดานซาย ภเรอ และนาแหว มชมรมสงเสรมการทองเทยวโดย

ชมชนต าบลกกสะทอน ไดรวบรวบขอมลแหลงทองเทยวโดยมเอกสารรวบรวมประวตศาสตรการตอสทบาน

หมากแขง ซงแสดงอยทอนสรณสถานเทดพระเกยรตบานหมากแขง และมการสบทอดจากบนทก

ประวตศาสตร และยงไดรวมมอท างานกบภาคในการรวมสนบสนนและสงเสรมการเพมพนทปาและการ

อนรกษปา ปลกปาตามฤดกาล เพอเพมพนทตนนางพญาเสอโครงและปลกดอกกระดาษตามสถานทตางๆ เชน

กจกรรมอนรกษปา ปลกปาตนนางพญาเสอโครง เปนตน ขณะทชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบล

ปลาบา มการตงจดบรการทองเทยวทชดเจน และจดใหมขอมลแนะน าจดชมดอกไม และขอบงคบของอทยาน

แหงภเรอ เชน การรกษาความสะอาด การไมเดดดอกไม ท าลายตนไมใบหญาในเขตอทยาน ไมรบกวนสตวปา

เปนตน เพอปกปองแหลงทองเทยว รวมทงมขอมลเพอประโยชนทางการทองเทยวของชมรมฯ รวมทงม

เจาหนาทดแลและใหขอมล และเปนสถานททใชประชมชมรมฯ แตยงไมมการอบรมเจาหนาทบรการขอมล

อยางเปนระบบ เชน การผลดเปลยนกนใหบรการ การน าเสนอขอมลการทองเทยวทหลากหลาย เปนตน

ง) การสรางจตส านกทดใหแกนกทองเทยว

การสรางจตส านกทดใหแกนกทองเทยวกเปนอกประเดนในการลดของผลกระทบทางลบตอธรรมชาต

และมรดกวฒนธรรม โดยชมรมชมรมการทองเทยวเชงอนรกษภปาเปาะ มการสรางจตส านกเรองการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและวฒนธรรมทงในสวนของชาวบานและผมาเยอน เนองจากชาวบานหรอชมชนมสวน

ร วมในการพฒนาแหล งทองเท ยวภป า เปาะรวมกนจ งท า ใหชาวบานมจตส านก ในการอนร กษ

ทรพยากรธรรมชาตและแหลงทองเทยวภปาเปาะของตน รวมถงมคคเทศกมการขอความรวมมอนกทองเทยว

ในการชวยกนดแลสงแวดลอมบรเวณภปาเปาะ นอกจากนชมรมฯ ไดใหมคคเทศกขอความรวมมอนกทองเทยว

ในการชวยกนดแลสงแวดลอมบรเวณแหลงทองเทยวภปาเปาะ

สรป การจดการทองเทยวของชมชนใน อพท.5 ตามเกณฑหมวด C ในเรองการดและและปกปองแหลง/ทรพยากรทองเทยวนน ทง 3 กลมมความพยายามในการจดการไดเปนอยางด แตยงไมถงขนมมาตรการเดดขาด หากแตเปนเพยงขอความรวมมอและสงเสรม

1.5.2.4 การดแล ปกปอง และอนรกษสงแวดลอมในแหลงทองเทยว (เกณฑ GSTC หมวด C)

การจดการการทองเทยวใหเกดความยงยนตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก ยงใหความส าคญ

กบสงแวดลอมไมวาจะเปน น า ดน ฟา อากาศ เสยงและแสง ทหอหมแวดลอมแหลง/ทรพยากรทองเทยวนนๆ


ไว เมอสงแวดลอมดยอมจะท าใหแหลง/ทรพยากรทองเทยวสงแวดลอมไดรบประโยชน ไมเสอมโทรม จนเกด

ความยงยนได เชนเดยวกบผคนในสงแวดลอมนนยอมไดรบความสขกายสบายใจ ซงในพนทพเศษเลย (อพท.5)

มการดแลและอนรกษสงแวดลอมในแหลงทองเทยว 2 ประเดนดวยกน คอ

ก) การดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว

ในพนทพเศษจงหวดเลย (อพท.5) มการดแลสภาพแวดลอมของแหลง/ทรพยากรทองเทยว เชน การดแลเรองการปลอยกาซเรองกระจก การจดการน าเสย การก าจดขยะและสงปฏกล การจดการเรองมลภาวะทางแสงและเสยง การจดการมลภาวะทางอากาศ และการจดการการจราจร เปนตน โดยพนทพเศษเลย (อพท.5) มโครงการศกษาและประเมนผลการสงเสรมการพฒนา สถานประกอบการท พกเปนมตรตอสงแวดลอมในพนทพเศษ มความมงหมายหลกในการสนบสนนผประกอบการมมาตรการลดการปลอยกาชเรอนกระจกภายใตแนวคด “Low Carbon Tourism” เชน โครงการทองเทยวแบบไมเอาถาน และ โครงการ Low Carbon Holiday และยงมกจกรรมทสงเสรมการจดการน าเสยและการน าน ากลบมาใชใหม การจดการขยะ การใชน าอยางมประสทธภาพ และการใชพลงงานอยางมประสทธภาพใหกบชมชน

ขณะทชมชนการทองเทยวในพนทพเศษเลย (อพท.5) ชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน ไดจดการเกยวกบเรองขยะโดยการขอความรวมมอจากนกทองเทยวไมใหทงขยะในชมชนและตามแหลงทองเทยวและขอใหกลมรถน าเทยวจะน าถงด าตดรถไปดวยระหวางการรวมกจกรรมการทองเทยวเพอน าขยะลงมาทงและคดแยกขยะในชมชนอกครง เชนเดยวกบชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลปลาบา ขอความรวมมอนกทองเทยวไมใหทงขยะในชมชนและตามแหลงทองเทยว แตใหทงไดตามจดทมถงขยะ ส าหรบในเขตพนทอ าเภอเชยงคาน ทางพนทพเศษจงหวดเลย ไดสนบสนนใหจดตงศนยการเรยนรการบรหารจดการสงแวดลอมดานขยะมลฝอย และโรงคดแยกและก าจดขยะมลฝอย เทศบาลต าบลเชยงคาน เพอเปนแหลงเรยนรและแหลงจดการขยะมลฝอยในพนททองเทยวเชยงคาน นอกจากน ในพนทอ าเภอดานซาย มการรณรงคใชจกรยาน ซงมการจดท าโครงการการจดเสนทางการปนจกรยานจตวญญาณดานซาย มงเนนในเรองของการมโครงการสงเสรมใหแหลงทองเทยวเขาถงไดโดยการเดนทางแบบ active transportation เชน การเดนเทา การใชจกรยาน เปนตน

ข) การดแลสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลม

ชมชนในพนทพเศษเลย (อพท.5) มการดแลสงแวดลอมทอยในสภาวะลอแหลมตามเกณฑ GSTC

หมวด D โดยชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนต าบลกกสะทอน ไดท างานรวมกบภาค คอ อทยาน

แหงชาตภหนรองกลา เพอรวมกนก าหนดการใชพนทและแบงโซนการใชพนทระหวางพนททางการเกษตร

พนทอนรกษปา พนทอนรกษพนธสตว และพนทเพอการทองเทยว และมการท ารวกนแนวพนทเลยงวว สงผล

ใหปญหาววท าลายตนนางพญาเสอโครงลดลง


สรป การดแลและอนรกษสงแวดลอมในแหลงทองเทยวของชมชนในพนทพเศษเลย (อพท.5) ยงไมม

ความโดดเดนมากนก เนองจากเปนประเดนทตองอาศยหนวยงานอนๆ เชน หนวยงานดานสงแวดลอม องคกร

สวนทองถน เขามาชวยด าเนนการในประเดนน แตการด าเนนงานทผานมานนนบเปนจดเรมตนทดและควร

ไดรบการพฒนาตอยอดตอไป

1.6 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

ผลการศกษาพบวา ส านกงาน อพท.สวนกลางและส านกงาน อพท. พนทพเศษเลย (อพท.5) ได

ด าเนนการจดการทองเทยวตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกอยางครบถวนตามกรอบเกณฑชวดจ านวน

4 หมวดของเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก คอ มการบรหารจดการทด มการใชประโยชนจากแหลง/

ทรพยากรทองเทยวและกระจายผลประโยชนสชมชนเจาของแหลง/ทรพยากรทองเทยว มการดแลรกษาและ

ปกปองแหลง/ทรพยากรทองเทยว และมการดแลสงแวดลอมในพนททองเทยวไมใหเสอมโทรม แตเมอ

พจารณาตามกรอบตวชวด 42 ตวชวดของเกณฑ GSTC พบวา เมอประเมนการด าเนนการจดการทองเทยว

ตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกเบองตน พนทพเศษเลย (อพท.5) มการด าเนนการตามตวชวดของ

เกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกไดจ านวน 35 ตวชวดซงคดเปนรอยละ 83 ตวชวดทงหมด แตเมอประเมน

อยางเขมขน (ประเมนการด าเนนการจดการทองเทยวตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกอยางเขมขน) จะ

พบวา พนทพเศษเลย (อพท.5) มการด าเนนการตามตวชวดของเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกไดจ านวน

35 ตวชวดซงคดเปนรอยละ 66 ตวชวดทงหมด

การด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกในหลายตวชวดส าคญของพนทพเศษเลยเปน

องคความรทพนทพเศษแหงอนๆ หรอองคกรจดการทองเทยวอนๆ สามารถน าไปใชประโยชนได เชน การม

องคกร ฝาย กลมท างานชดเจน มแผนยทธศาสตรในการท างาน มการจดสรรผลประโยชนทางเศรษฐกจใหแก

คนในชมชน เชนเดยวกบการใหคนในชมชนมสวนรวมในการพฒนาการทองเทยว นอกจากน ยงมการปกปอง

รกษาทรพยากรทองเทยวทตนเองเปนเจาของ โดยการใชความเขมแขงของชมชนรวมกนปกปองทงทรพยากร

ทองเทยวและสงแวดลอมทหอมลอมพนททองเทยวไมใหเสอมโทรมหรอเสยหาย อยางไรกตาม ยงมเกณฑการ

ทองเทยวอยางยงยนโลกบางประการทพนทพเศษเลย ยงไมมการด าเนนการหรอด าเนนการไมเตมท เนองดวย

ยงอยในขนเรมตนของการด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก และยงไมมหนวยงานอนมารวม

สนบสนนมากนก เชน ตวชวดทเปนประเดนเรองกฎระเบยบทเปนอ านาจหนาทโดยตรงของรฐสวนกลาง หรอ

การสรางโครงสรางพนทหรอสงอ านวยความสะดวกทตองอาศยองคกรรฐทองถนใหการสนบสนน เปนตน


ผลจากการศกษาขางตนชใหเหนวา การด าเนนงานของ อพท. มกระบวนการด าเนนงานในระดบ

องคกรรวมทสอดคลองกบเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลกอยางครบถวน แตหากพจารณาในระดบยอยท

พนทพเศษและหรอระดบแหลง/ทรพยากรทองเทยว อพท. ยงคงตองปรบปรงกระบวนการด าเนนงานในระดบ

พนทพเศษและระดบแหลง/ทรพยากรทองเทยวใหเปนไปตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนโลก เมอได

ด าเนนการตามกระบวนการทครบถวนแลวจงคอยหนไปเนนผลการด าเนนงาน (Performance) ในล าดบตอไป

การด าเนนงานทผานมาของ อพท. นบวาไดด าเนนการมาตามแนวทางการทองเทยวอยางยงยนทถกตอง

แลว และจะตองด าเนนการตอไปอยางแนวแน การด าเนนการดงกลาวอาจตองใหเวลายาวนาน อพท.

ตองอดทนสรางความแนวแนในแนวทางทด าเนนการอยน และหมนตรวจสอบความกาวหนาของการ

ด าเนนงานตามเกณฑการทองเทยวอยางยงยนอยางและประชาสมพนธใหทกภาคสวนไดรบทราบเพอสราง

ขวญและก าลงใจของผท างานอยางสม าเสมอ การด าเนนงานทผานมาเปนกาวแรกทถกตองและเปนกาวท

ยงใหญทจะน าพาการทองเทยวของไทยไปสการทองเทยวอยางยงยนในระดบสากล

เอกสารอางอง

กองสงเสรมแหลงทองเทยว . 2552(ก). “มาตรฐานโฮมสเตยไทย” [ระบบออนไลน ] . แหลงทมา :

http://www.tourism.go.th/subweb/details/5/6406/25472 [10 กมภาพนธ 2559]

Global Sustainable Tourism Council (GSTC), 2013. Global Sustainable Tourism Council Criteria

Version 1, 1 November 2013 and Suggested Performance Indicators Version 1, 10

December 2013 for Destinations. [Online] Available: http://www.gstcouncil.org/

images/Dest-_CRITERIA_and_INDICATORS_6-9-14.pdf [7 August 2016].

Sustainable Tourism. 2014. “About Sustainable Tourism”. [Online]. Available:

http://www.sustaina bletourism.net [28 May 2016].

The United Nations World Tourism Organization (UNWTO). 2016. The United Nations World

Tourism Organization (UNWTO). [Online]. Available: http://www2.unwto.org [22 June

2016].

The Global Development Research Center. “The Sustainable Tourism Gateway”. [Online].

Available: http://www.gdrc.org/uem/eco-tour/st-whatis.html [15 May 2016].

การสมภาษณ


จระภา นาม เจาหนาทพฒนาพนทพเศษเมองเลย ส านกงานพนทพเศษเมองเลย ต าบลกดปอง อ าเภอเมอง

จงหวดเลย สมภาษณวนท 14 มถนายน 2559.

เชด สงหค าปอง ประธานชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนปลาบา องคการบรหารสวนต าบลปลาบา

ต าบลปลาบา อ าเภอภเรอ จงหวดเลย สมภาษณวนท 28 กรกฎาคม 2559.

นต บญอาจ นายกองคการบรหารสวนต าบลกกสะทอน องคการบรหารสวนต าบลกกสะทอน ต าบลกกสะ

ทอน อ าเภอดานซาย จงหวดเลย สมภาษณวนท 29 กรกฎาคม 2559.

ไพรนทร แกวกญญา ผประสานงานกลมวฒนธรรมวถเชยงคาน บานตนหลา เครอขายจดการทองเทยวเชง

สรางสรรค บานตนหลา ต าบลเชยงคาน อ าเภอเชยงคาน จงหวดเลย สมภาษณวนท 5 มนาคม

2559.

มยร ศรบรนทร ผประสานงานชมรมสงเสรมการทองเทยวโดยชมชนปลาบา องคการบรหารสวนต าบลปลา

บา ต าบลปลาบา อ าเภอภเรอ จงหวดเลย สมภาษณวนท 7 มนาคม 2559.

279 ขอมลพนฐานคณะผวจย

องค์การบริหารการพัฒนา ... - after action ·...

Documents