ลักษณะผู้ป่วยภาวะหัวใจหยุด...

53วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา

บทคดยอ โรงพยาบาลแมสายไดจดตงทมชวยฟนคนชพตงแต

ป พ.ศ. 2552 แตยงไมมการรวบรวมผลการปฏบตงาน

การศกษานมวตถประสงค เพอศกษาลกษณะผปวยหวใจ

หยดเตนหรอหยดหายใจ ประเมนกระบวนการฟนคนชพ

โดยใชมาตรฐานของ American heart association

(AHA) และศกษาปจจยทสมพนธกบความสำาเรจในการ

ฟนคนชพ รปแบบเปนภาคตดขวาง เกบขอมลยอนหลง

ในผปวยทไดรบการชวยฟนคนชพในงานอบตเหตฉกเฉน

โรงพยาบาลแมสาย จงหวดเชยงรายตงแต 1 เม.ย.

2554-31 ม.ค. 2555 ทกรายรวม 59 ราย รวบรวมขอมล

ลกษณะทวไปของผปวย ขอมลการฟนคนชพเชน ผลสำาเรจ

ระยะเวลาทใช วเคราะหดวยสถตพรรณนา และ

multivariable logistic regression ผลการศกษา พบวา

ผปวยสวนใหญเปนเพศชาย (รอยละ 57.6) ป มธยฐานอาย

50 ป พบโรคความดนโลหตสงมากทสด (รอยละ 30.5)

หวใจหยดเตนหรอหยดหายใจนอกโรงพยาบาลรอยละ

78 ความสำาเรจของปฏบตการฟนคนชพรอยละ 40.7

เวลาการชวยฟนคนชพขนพนฐานทำาไดภายใน 4 นาท

รอยละ 86.5 ผปวยเขาเกณฑการกระตกหวใจดวยไฟฟา

มาล คณคงคาพนธ, ฐตพนธ จนทรพนงานอบตเหตฉกเฉน โรงพยาบาลแมสาย

ลกษณะผปวยภาวะหวใจหยดเตนหรอหยดหายใจและปจจยทสมพนธกบความสำาเรจของปฏบตการชวยฟนคนชพในงาน

อบตเหตฉกเฉนโรงพยาบาลแมสาย จงหวดเชยงรายcharacteristics of cardiac arrest patients and factors

associated with return of spontaneous circulationsuccess at the emergency department Maesai hospital chiang rai province

รอยละ 30.5 ทกรายทำาไดภายในเวลา 4 นาท การชวยฟนคนชพ

ขนสงทำาไดรอยละ 81.4 ปจจยทสมพนธกบความสำาเรจ

ของปฏบตการชวยฟนคนชพไดแกผปวยทหวใจหยดเตน

หรอหยดหายใจในโรงพยาบาล (Adj. OR 14.24; 95%CI

1.69-119.92, p=0.015) เวลารวมในการชวยฟนคนชพ

ทเพมขนทก 10 นาท (Adj. OR 0.40; 95%CI 0.19-0.83,

p value=0.014) และปรมาณยา adrenal ine

ทไดรบเพมขนทก 1 mg (Adj. OR 0.68; 95%CI 0.51-0.90,

p value=0.007) สรปความสำาเรจของปฏบตการฟนคนชพ

รอยละ 40.7 สวนใหญทำาไดตามเกณฑของ AHA และปจจย

สมพนธกบความสำาเรจม 3 ปจจย ดงนน ควรจดทำาแนวทาง

ปฏบตทไดมาตรฐานใหพยาบาลในหองฉกเฉนเพมขนและ

อบรมการฟนคนชพเบองตนใหผดแลผปวยทมภาวะเสยง

รวมทง

ขยายการอบรมไปยงหนวยกภย

คำ�สำ�คญ : การฟนคนชพ, แนวปฏบต AHA,

ปจจย, หวใจหยดเตนหรอหยดหายใจ, CPR team

54 วารสารการพยาบาล การสาธารณสขและการศกษา

Abstract Maesai hospital has developed cardiopulmonary

resuscitation team since 2009. However, performance

of operations has yet beenevaluated.This study

aimed to investigate cardiac arrest patients’

characteristics, evaluate resuscitation process

according to American heart association (AHA)

guidelines, and determine factors associated

with resuscitation success. The design was

across-sectional study with retrospective data

collection in patients receiving resuscitation at

emergency department, Maesai hospital, Chiang

Rai province during April 1st 2011 to March 31st

2012. Fifty nine patients had their characteristics,

resuscitation data including time of operations,

success collected. Data were analyzed using

descriptive statistics and mulltivariable logistic

regression.Most of patients were male(57.6%)

median age50 years old, 30.5% had hypertension,

78% cardiac arrested outside the hospital. Basic life

support time within 4 minutes was86.5%,advanced

cardiovascular life supportwithin 8 minutes was

81.4%. Those indicated for defibrillation (30.5%),

all received within 4 minutes. Factors statistically

associated with resuscitation success were

in- hospital cardiac arrest (Adj. OR 14.24; 95%CI

1.69-119.92, p=0.015), every 10 minutes increase

of total time for resuscitation (Adj. OR 0.40;

95%CI 0.19-0.83, p value=0.014), and every one

mg. of adrenaline received(Adj. OR 0.68; 95%CI

0.51-0.90, p value=0.007). In conclusion, success

for resuscitation was 40.6% and most can be

operated within AHA criteria. Three factors were

found associated with resuscitation success.

Recommendations were to develop additional

guideline for nurses at the emergency room and

training for care givers to perform basic CPR in

patients with high risks and extended to emergency

medical service personnel.

Keywords:Resuscitation, AHA guidelines,

factors, arrest, CPR team

บทนำ� ภาวะฉกเฉนทางการแพทยในผปวยทหวใจหยดเตน

หรอหยดหายใจมอบตการณแตกตางกนทวโลก รวมทง

อตราการตอบสนองตอการชวยเหลอ (restoration of

spontaneous circulation; ROSC) และอตราการรอด

ชวตจนออกจากโรงพยาบาล (human being) จากผลการ

ศกษาในประเทศไทย เชน โรงพยาบาลสงขลานครนทร

พบ ROSC รอยละ 71 (ธวช ชาญชญานนท, ปยวรรณ

สวรรณวงศ, &ศศกานต นมมานรชต, 2554) โรงพยาบาล

ศรราช พบรอยละ 61.7 ในป พ.ศ. 2546-2547

(Suraseranivongse S, Somprakit P, Soontranant P,

Katesumparn Y, & W., 1998) และโรงพยาบาลมหาราช

นครเชยงใหม พบรอยละ 42.2 ในปพ.ศ. 2543-2544

(Sittisombut S, Love EJ, & Sitthi-Amorn C, 2001)

นอกจากนยงพบอตราการรอดชวตจนออกจากโรงพยาบาล

ทแตกตางกนเชนโรงพยาบาลสงขลานครนทร รอยละ 12

และโรงพยาบาลศรราช รอยละ 6.91

ปจจบนขอแนะนำาในการชวยฟนคนชพของสมาคม

แพทยโรคหวใจประเทศสหรฐอเมรกา (American Heart

Association ; AHA) ฉบบปพ.ศ. 2548 (The American

Heart Association, 2005) เปนแนวปฏบต ทยอมรบ

ทงนเพอลดการสญเสยและชวยผปวยใหรอดชวตมากทสด

จะตองอาศยปจจยหลายดานเรมตงแตการแจงเหตขอความ

ชวยเหลอ (early detection and early access) การชวยเหลอ

ขนพนฐาน (basic life support; BLS) การกดหนาอกและ

การชวยหายใจ (early cardiopulmonary resuscitation ;


CPR) การกระตนหวใจผปวยอยางรวดเรวในเวลาทเหมาะสม

(early defibrillation) ทำาไดใน 4 นาท และการชวยชวต

ขนสง (early advanced cardiovascular life support;

ACLS) ทำาไดใน 8 นาท รวมเรยกขนตอนทงหมดวา หวงโซ

ของการมชวตรอด (chain of survival) ซงขนตอนเหลาน

ถามความพรอมมการทำางานอยางเปนระบบ เจาหนาท

มความรความสามารถในการปฏบตการจะทำาใหหวงโซ

ของการมชวตรอดมประสทธภาพสงขนอตราการรอดชวต

ของผปวยเพมขน

ปจจยทสมพนธกบการตอบสนองความชวยเหลอ

พบหลายปจจย ไดแก สาเหตทมการเรยกทม โรคประจำาตว

และปรมาณ adrenaline ทผปวยไดรบระหวางการชวย

ฟนคนชวต (ธวช ชาญชญานนท et al., 2554) นอกจากน

ยงพบวาลกษณะคลนไฟฟาหวใจกอนการชวยฟนคนแบบ

pulseless electrical activity (PEA) มความสมพนธกบ

ความสำาเรจกบการฟนคนชพของผปวย (ทรงศกด พทกษ

รตนานกล, 2557) การศกษาในตางประเทศรายงานปจจย

การกระตนหวใจชา สาเหตของหวใจหยดเตน ความเหมาะสม

ในกระบวนการดแลผปวย และการดแลผปวยหลงการ

ฟนคนชพ (Saklayen M, Liss H, & Markert R,

1995) ปจจยทแตกตางกนอาจเนองจากความแตกตาง

ของประชากร และความพรอมทมชวยฟนคนชพในแตละ

โรงพยาบาล

ทมงานอบตเหตฉกเฉนโรงพยาบาลแมสาย จงหวด

เชยงราย ไดตระหนกถงความสำาคญของการใหชวยเหลอ

ผปวยทมภาวะหวใจหยดเตนหรอมภาวะหยดหายใจ และ

เพอใหการชวยเหลอมประสทธภาพรวมทงมประสทธผล

สงสดจากการเพมอตราการรอดชพ จงมการจดตงทมการ

ชวยฟนคนชพ (CPR Team) ในหนวยงาน ทพรอมให

บรการไดตลอด 24 ชวโมง มเครองมอและยาครบพรอม

ใชงาน มจำานวนสมาชกของทมเพยงพอตามกำาหนดหนาท

และสมาชกในทมมความรความสามารถในบทบาทหนาท

ของทกๆ ตำาแหนงในการชวยฟนคนชพ โดยสามารถ

หมนเวยนสบเปลยนกนไดและยดมาตรฐานการ CPR

ตามสมาคมแพทยโรคหวใจประเทศสหรฐอเมรกา ไดมการ

ปฏบตการดงกลาวมาอยางตอเนองตงแตป พ.ศ. 2552

มการปรบเปลยนและพฒนาอยางตอเนอง อยางไรกตาม

ไมไดมการวเคราะหและศกษาถงผลของการปฏบตงาน

วตถประสงคก�รวจย ดงนนงานวจยนจงมวตถประสงคหลกเพอ ศกษา

ขอมลทวไปของผปวยทหวใจหยดเตนหรอหยดหายใจ และ

ประเมนกระบวนการรกษาผปวยทหวใจหยดเตนหรอหยด

หายใจกบแนวทางในการรกษาตามมาตรฐานของ AHA

วตถประสงครองเพอศกษาปจจยทสมพนธความสำาเรจ

ในการรกษาผปวยทหวใจหยดเตนหรอหยดหายใจ ในงาน

อบตเหตฉกเฉนโรงพยาบาลแมสาย

ระเบยบวธก�รวจย รปแบบก�รศกษ�

เปนการศกษาภาคตดขวาง แบบเกบขอมลยอนหลง

นย�มศพทเฉพ�ะ

คว�มสำ�เรจของก�รปฏบตก�รชวยพนคนชพ

หมายถง การคลำาชพจร carotid ไดหลงจากปฏบตการ

ชวยฟนคนชพจนกระทงนำาสงถงโรงพยาบาลเชยงราย

ประชานเคราะห

ปฏบตก�รชวยฟนคนชพหมายถง กระบวนการ

ชวยเหลอผทหยดหายใจหรอหวใจหยดเตนใหมการหายใจ

และการไหลเวยนสสภาพเดมตามมาตรฐาน AHA โดยการ

ชวยชวตขนพนฐาน (basic life support; BLS) การกระตก

หวใจ (defibrillation) และการชวยฟนคนชพขนสง (ACLS)

ม�ตรฐ�นก�รรกษ�ของAHAก�รชวยฟนคนชพ

หมายถง

1. การชวยฟนคนชพขนพนฐาน (BLS) ทำาได

ภายในเวลา 4 นาท จาก

2. การกระตกหวใจดวยไฟฟาทมขอบงช (Defibrillation)

ทำาไดภายในเวลา 4 นาท


3. การชวยฟนคนชพขนสง (ACLS) ทำาไดภายใน

เวลา 8 นาท

ประช�กรและกลมตวอย�ง

ผปวยหวใจหยดเตนหรอหยดหายใจไดแกผทหมด

สตหยดหายใจและหวใจหยดเตนหรอคลำาชพจร carotid

ไมได สงเกตการหายใจไมพบการกระเพอมของทรวงอก

ทไดรบการชวยฟนคนชพในงานอบตเหตฉกเฉนโรงพยาบาล

แมสายตงแต 1 เม.ย. 2554-31 ม.ค. 2555 ทกราย

รวมทงหมด 59 ราย

เครองมอทใชในก�รศกษ�

ใบบนทกการชวยฟนคนชพ (CPR record) และ

แฟมเวชระเบยนผปวยนอก (OPD card) ของผปวยทไดรบ

การชวยฟนคนชพในงานอบตเหตฉกเฉนโรงพยาบาลแมสาย

ก�รเกบรวบรวมขอมล

การศกษานรวบรวมขอมลลกษณะทวไปของผปวย

หวใจหยดเตนหรอหยดหายใจเชน เพศ อาย การวนจฉยโรค

ขอมลการกชพ เชนยาทไดรบ การรกษา ระยะเวลาตางๆ

จากใบบนทกการกชพ (CPR Record) และขอมลจาก

เวชระเบยนนอกจากนยงเกบขอมลจากการตดตามขอมล

ผปวยทมการตอบสนองตอการชวยเหลอ (restoration of

spontaneous circulation ; ROSC) ขอมลผลสำาเรจ

การเสยชวตจากทะเบยนผปวยเสยชวตและทะเบยนการ

ชวยฟนคนชพ

ก�รวเคร�ะหขอมล

วเคราะหลกษณะของผปวยดวยสถตพรรณนาและ

นำาเสนอดวย ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน คามธยฐาน คาตำาสด คาสงสด วเคราะหขอมล

เพอหาปจจยสมพนธกบความสำาเรจของปฏบตการชวย

ฟนคนชพแบบ Two-stage data analysis คอขนแรก

วเคราะหหาความสมพนธของตวแปรเดยวดวย Fisher’s

exact test กรณตวแปรเปนแบบจดกลม และวเคราะห

ขอมลคาตอเนองดวย independent t-test กรณขอมล

กระจายปรกต หรอ Mann-Whitney U test กรณขอมล

กระจายไมปกต จากนนเลอกตวแปรทใหคา p-value

นอยกวา 0.2 เขาตวแบบแลวทำาการวเคราะหในขนตอน

ทสองดวย multivariable logistic regression โดยเลอก

นำาเสนอปจจยทสมพนธกบความสำาเรจของปฏบตการชวย

ฟนคนชพอยางมนยสำาคญทางสถตเปนตวแบบสดทาย

กำาหนดความผดพลาดชนดท 1 (type I error) ท 0.05

ผลก�รวจย ผปวยทมภาวะหวใจหยดเตนและหยดหายใจและ

ไดรบการปฏบตการชวยฟนคนชพในงานอบตเหตฉกเฉน

โรงพยาบาลแมสาย จงหวดเชยงรายจำานวนทงหมด 59 ราย

สวนใหญเปนเพศชาย 34 ราย (รอยละ 57.6) ป มธยฐาน

อาย 50 ป อายนอยทสด 12 วน อายมากทสด 84 โรค

ประจำาตวทพบมากทสดคอความดนโลหตสง 18 ราย

(รอยละ 30.5) รองลงมาไดแก โรคหวใจขาดเลอด 9 ราย

(รอยละ 15.3) และเบาหวาน 7 ราย (รอยละ 11.9) ตามลำาดบ

สถานทผปวยหยดหายใจสวนใหญพบนอกโรงพยาบาล

46 ราย (รอยละ 78) electrocardiography (EKG) แรกรบ

สวนใหญเปน asystole (AS) 37 ราย (รอยละ 62.7)

(ตาราง 1)


ต�ร�ง1ขอมลทวไปของผปวยหวใจหยดเตนหรอหยดหายใจ ในงานอบตเหตฉกเฉน โรงพยาบาลแมสาย (n = 59)

ขอมล จำ�นวน(รอยละ)

เพศ ชาย 34(57.6) หญง 25(42.4)อาย (ป)

คามธยฐาน (นอยทสด - มากทสด) 50 (12 วน-84 ป)เบาหวาน เปน 7(11.9) ไมเปน 52(88.1)ความดนโลหตสง เปน 18(30.5) ไมเปน 41(69.5)หวใจขาดเลอด เปน 9(15.3) ไมเปน 50(84.7)ปอดอดกนเรอรง เปน 2(3.4) ไมเปน 57(96.6)หวใจลมเหลว เปน 6(10.2) ไมเปน 53(89.8)มะเรง เปน 1(1.7) ไมเปน 58(98.3)สถานทหวใจหยดเตน นอกโรงพยาบาล 46(78.0) ในโรงพยาบาล 13(22.0)EKG* แรกรบ AF 1(1.7) AS 37(62.7) PEA 4(6.8) VF 11(18.6) VS 6(10.2)

*EKG = electrocardiography ; AS = Asystole ; PEA = Pulseless electrical

activity ; VF = ventricular fibrillation ; VS = ventricularseptal defect


จากผลการศกษาเรองเวลาในการชวยฟนคนชพ

งานอบตเหตฉกเฉนโรงพยาบาลแมสายจงหวดเชยงราย

ใหการชวยฟนคนชพโดยยดปฏบตตามมาตรฐานการรกษา

ของ AHA พบวาการชวยฟนคนชพขนพนฐาน (BLS)

ทำาไดภายในเวลา 4 นาท การชวยฟนคนชพขนพนฐาน

ของงานอบตเหตฉกเฉนทำาได 51 ราย (รอยละ 86.4)

โดยสวนใหญนอยกวา 1 นาท จำานวน 45 ราย (รอยละ

76.3) ชวงของ BLS อยระหวาง 1 นาท ถง 15 นาท

การกระตกหวใจดวยไฟฟาทมขอบงช (defibrillation) พบวา

EKG แรกรบเปนแบบ non-shockable จำานวน 41 ราย

(รอยละ 69.5) และเปนแบบ shockable จำานวน 18 ราย

(รอยละ 30.5) ทกรายททำา defibrillation สามารถทำาได

ภายในเวลา 4 นาท เวลาทแพทยเรมชวยชวตสวนใหญ

อยระหวางมากกวา 4 นาทถง 8 นาท จำานวน 26 ราย

(รอยละ 44.1) โดยอยในชวงนอยทสด 1 นาท ถงมาก

ทสด 25 นาท การชวยฟนคนชพขนสง (ACLS) ทำาได

48 ราย (รอยละ 86.4) เวลาในการชวยฟนคนชพ ALCS

สวนใหญอยระหวางมากกวา 4 นาทถง 8 นาท จำานวน

29 ราย (รอยละ 49.2) อยระหวางชวง 1 นาท ถง 25

นาทเวลามธยฐานในการชวยฟนคนชพทงหมด (total

time) เทากบ 30 นาทนอยทสด 5 นาท และมากทสดท

70 นาท ยาทใชในการปฏบตการชวยฟนคนชพ ของงาน

อบตเหตฉกเฉนมทงหมด 6 รายการ ยาทผปวยไดรบมากทสด

คอ adrenaline สวนใหญคอ 1-5 mg จำานวน 26 ราย

(รอยละ 44.1) มคามธยฐานของขนาดยา 6 mg นอยทสด

คอ 1 mg และมากทสดคอ 16 mg ยาอนๆ ทไดรบ

เชน sodium bicarbonate 33 ราย (รอยละ 55.9)

atropine 11 ราย (รอยละ 18.6) เปนตน (ตาราง 2)

ต�ร�ง2ก�รรกษ�ทผปวยไดรบ(n=59)

ขอมล จำ�นวน(รอยละ)

การ defibrillation

ไดรบ 18(30.5)

ไมไดรบ 41(69.5)

เวลาในการทำา BLS (นาท)

<1.0 45(76.3)

>1.0-4.0 6(10.2)

>4.0 8(13.6)

คามธยฐาน (นอยทสด - มากทสด) 1.00(1.00-15.00)

เวลาแพทยเรมชวยชวต (นาท)

<4.0 16(27.1)

>4.0-8.0 26(44.1)

>8.0 17(28.8)


เวลาในการทำา ACLS (นาท)

<4.0 19(32.2)

>4.0-8.0 29(49.2)


>8.0 11(18.6)


เวลารวม (นาท)

<10.0 11(18.6)

>10.0-20.0 9(15.3)

>20.0-30.0 19(32.2)

>30.0-40.0 15(25.4)

>40.0 5(8.5)


ยา adrenaline(mg)

1-5 26(44.1)

6-10 25(42.4)

11-15 6(10.2)

16-20 2(3.4)


ยา NaHCo3

ไดรบ 33(55.9)


ยา Atropine

ไดรบ 11(18.6)


Glucose

ไดรบ 8(13.6)


Calcium

ไดรบ 3(5.1)


ยา Amiodalone

ไดรบ 2(3.4)


Magnesium

ไดรบ 1(1.7)


เมอทำาการวเคราะหปจจยตางๆจำาแนกตามความสำาเรจของปฏบตการชวยฟนคนชพ พบผปวยทพบความสำาเรจ

ของปฏบตการชวยฟนคนชพ จำานวน 24 ราย (รอยละ 40.7) เพศหญงมสดสวนของความสำาเรจมากกวาเพศชาย

(รอยละ 48.0 และ รอยละ 35.5 ตามลำาดบ) อายของกลมทสำาเรจมากกวากลมเสยชวต (มธยฐาน 58 ปเทยบกบ

42 ป ตามลำาดบ) โรคประจำาตวทพบสดสวนการเสยชวตมากกวาไดแก โรคหวใจขาดเลอดและหวใจลมเหลว สถานท

หวใจหยดเตนหรอหยดหายใจในโรงพยาบาลมสดสวนความสำาเรจมากกวานอกโรงพยาบาล (รอยละ 61.5 และรอยละ

34.8 ตามลำาดบ) ในกลมทสำาเรจพบ EKG แรกรบเปน VF และ AF มากกวากลมทเสยชวต (ตาราง 3)

ต�ร�ง3ขอมลทวไปของผปวยทหวใจหยดเตนหรอหยดหายใจ จำาแนกตามความสำาเรจของการชวยฟนคนชวต

ขอมลฟนคนชพสำ�เรจ

(n=24)เสยชวต(n=35) p-value

เพศ 0.423

ชาย 12(35.3) 22(64.7)

หญง 12(48.0) 13(52.0)

อาย (ป)*

คามธยฐาน

(นอยทสด - มากทสด)

58(1-82) 42 (1-84)

0.052

เบาหวาน 0.109

เปน 5(71.4) 2(28.6)

ไมเปน 19(36.5) 33(63.5)

ความดนโลหตสง 0.395

เปน 9(50.0) 9(50.0)

ไมเปน 15(36.6) 26(63.4)

หวใจขาดเลอด 0.725

เปน 3(33.3) 6(66.7)

ไมเปน 21(42.0) 29(58.0)

ปอดอดกนเรอรง 0.161

เปน 2(100) 0(0)

ไมเปน 22(38.6) 35(61.4)


หวใจลมเหลว 1.000

เปน 2(33.3) 4(66.7)

ไมเปน 22(41.5) 31(58.5)

มะเรง 0.407

เปน 1(100) 0(0)

ไมเปน 23(39.7) 35(60.3)

สถานทหวใจหยดเตน 0.113

นอกโรงพยาบาล 16(34.8) 30(65.2)

ในโรงพยาบาล 8(61.5) 5(38.5)

EKG แรกรบ 0.029

AF 1(100) 0(0)

AS 17(45.9) 20(54.1)

PEA 0(0) 4(100)

VF 6(54.5) 5(45.5)

VS 0(0) 6(100)

* Mann-Whitney U test

ในสวนของการรกษาจำาแนกตามความสำาเรจของปฏบตการชวยฟนคนชพ พบวาไมพบความแตกตางของการไดรบ

defibrillation ผปวยทฟนคนชพสำาเรจพบวาชวงของเวลา BLS เวลาเรมชวยชวตของแพทย เวลา ACLS และเวลารวม

ตำากวาผปวยทเสยชวต ยาทผปวยไดรบเพอการฟนคนชพพบวาในกลมทฟนคนชพสำาเรจไดรบยา adrenaline ตำากวา

(ตาราง 4)

ปจจยทสมพนธอยางมนยสำาคญทางสถตเมอวเคราะหแบบตวแปรเดยวคอ EKG แรกรบ (p value = 0.029)

เวลารวมในการชวยฟนคนชพ (p value<0.001) และปรมาณยา adrenaline(p value<0.001) สวนปจจยทมแนวโนม

ตอความสำาเรจของการฟนคนชพแตไมพบนยสำาคญทางสถตไดแกเพศหญง และสถานทหวใจหยดเตนหรอหยดหายใจ

ในโรงพยาบาล (ตาราง 3 และ 4)


ต�ร�ง4ก�รรกษ�จำ�แนกต�มคว�มสำ�เรจของก�รชวยฟนคนชวต

ขอมล ฟนคนชพสำ�เรจ

(n=24)

เสยชวต

(n=35)

p-value

การ defibrillation 1.000

ไดรบ 7(38.9) 11(61.1)

ไมไดรบ 17(41.5) 24(58.5)

เวลาในการทำา BLS (นาท) 0.599

<1.0 20(44.4) 25(55.6)

>1.0-4.0 2(33.3) 4(66.7)

>4.0 2(25.0) 6(75.0)

คามธยฐาน (นอยทสด - มากทสด) 1.00(1.00-10.00) 1.00(1.00-15.00)

เวลาแพทยเรมชวยชวต (นาท) 0.243

<4.0 8(50.0) 8(50.0)

>4.0-8.0 12(46.2) 14(53.8)

>8.0 4(23.5) 13(76.5)


เวลาในการทำา ACLS (นาท) 0.236

<4.0 8(42.1) 11(57.9)

>4.0-8.0 14(48.3) 15(51.7)

>8.0 2(18.2) 9(81.8)


เวลารวม (นาท) <0.001

<10.0 9(81.8) 2(18.2)

>10.0-20.0 8(88.9) 1(11.1)

>20.0-30.0 5(26.3) 14(73.7)

>30.0-40.0 1(6.7) 14(93.3)

>40.0 1(20.0) 4(80.0)



ยา adrenaline (mg) <0.001

1-5 19(73.1) 7(26.9)

6-10 4(16.0) 21(84.0)

11-15 1(16.7) 5(83.3)

16-20 0(0) 2(100.0)


ยา NaHCo3 1.000

ไดรบ 13(39.4) 20(60.6)

ไมไดรบ 11(42.3) 15(57.7)

ยา Atropine 0.328

ไดรบ 6(54.5) 5(45.5)

ไมไดรบ 18(37.5) 30(62.5)

Glucose 0.453

ไดรบ 2(25.0) 6(75.0)

ไมไดรบ 22(43.1) 29(56.9)

Calcium 0.561

ไดรบ 2(66.7) 1(33.3)

ไมไดรบ 22(39.3) 34(60.7)

ยา Amiodalone 0.509

ไดรบ 0(0) 2(100)

ไมไดรบ 24(42.1) 33(57.9)

Magnesium 1.000

ไดรบ 0(0) 1(100)

ไมไดรบ 24(41.4) 34(58.6)


เมอนำาปจจยเดยวทให p value <0.2 มาวเคราะหหาปจจยทสมพนธกบความสำาเรจของปฏบตการชวยฟนคนชพดวย

multivariable logistic regression พบวาผปวยทหวใจหยดเตนหรอหยดหายใจในโรงพยาบาลมโอกาสฟนคนชพ

สำาเรจเปน 14.24 เทาของนอกโรงพยาบาล (p value=0.015) เวลารวมในการชวยฟนคนชพทเพมขนทก 10 นาท

มโอกาสฟนคนชพสำาเรจเปน 0.40 เทา (p value=0.014) และปรมาณยา adrenalineทไดรบเพมขนทก 1 mg มโอกาส

ฟนคนชพสำาเรจเปน 0.68 เทา (p value=0.007) (ตาราง 5)

อภปร�ยผล การศกษานพบวาอตราการเกด ROSC ของการ

ชวยฟนคนชพในงานอบตเหตฉกเฉนโรงพยาบาลแมสาย

จงหวดเชยงราย เทากบรอยละ 40.7 ซงตำากวาการรายงาน

ของโรงพยาบาลอนๆ เชนโรงพยาบาลสงขลานครนทร

รอยละ 71 (ธวช ชาญชญานนท et al., 2554) และ

โรงพยาบาลศรราช รอยละ 61.7 (Suraseranivongse

S et al., 1998) แตใกลเคยงกบของโรงพยาบาลมหาราช

นครเชยงใหมท รอยละ 42.2 (Sittisombut S et al.,

2001)สดสวนทแตกตางกนอาจเนองจากความแตกตางกน

ของลกษณะของผปวย รวมทงสถานทในการเกบรวบรวม

ขอมล เชนโรงพยาบาลสงขลานครนทรเกบขอมลใน

ICU แตการศกษานเกบขอมลเฉพาะในหองฉกเฉน และ

นอกจากนยงพบวาผปวยเกดหวใจหยดเตนหรอหยดหายใจ

นอกโรงพยาบาลมากกวา ความแตกตางยงอาจเกดจาก

บคลากรและขดความสามารถของเครองมอในแตละ

โรงพยาบาล

หลายการศกษาเนนถงระยะเวลาของการเรม CPR

และ defibrillation ซงมสวนสำาคญตอการชวยฟนคนชพ

(Cooper S, Janghorbani M, & G, 2006 ; Isenberg

DL & Bissell R, 2005) โดยเวลาดงกลาวมผลตออตราการ

รอดชวตของผปวย ถาเวลาในการเรมใหความชวยเหลอสน

จะทำาใหอตราการรอดชวตสงขน เมอประเมนการชวยฟน

คนชพของงานอบตเหตฉกเฉนโรงพยาบาลแมสายของ

การศกษานพบวาสามารถทำาไดตามมาตรฐาน AHA

เปนสวนใหญโดยพบวา การเรมการชวยฟนคนชพขนพนฐาน

สามารถทำาไดภายใน 4 นาท การชวยฟนคนชพขนสง และ

defibrillation ภายใน 8 นาท

สำาหรบปจจยทสมพนธกบความสำาเรจของปฏบต

การชวยฟนคนชพอยางมนยสำาคญทางสถตในงานอบตเหต

ฉกเฉนโรงพยาบาลแมสายพบ 3 ปจจยดวยกน ปจจยแรก

คอปจจยดานสถานทพบวาหากผปวยหยดหายใจหรอ

หวใจหยดเตนในโรงพยาบาลจะมโอกาสฟนคนชพสำาเรจ

เปน 14.24 เทาของผปวยทหวใจหยดเตนหรอหยดหายใจ

นอกโรงพยาบาลเนองจากผปวยไดรบการชวยเหลอชากวา

ทำาใหอตราการรอดชวตนอยกวาในโรงพยาบาล ดงนน

จงควรมการเฝาระวงในผปวยกลมนใหมากขนและมการ

แนะนำาอบรมญาต ผดแลผปวยเรอรงทมภาวะเสยงรวมทง

หนวยกภยใหมการชวยฟนคนชพเบองตนได

ต�ร�ง5ปจจยทสมพนธกบคว�มสำ�เรจในก�รCPRวเคร�ะหดวยmultivariablelogisticregression

ปจจย AdjustedOR(95%CI) p-value

หวใจหยดเตนในโรงพยาบาล 14.24(1.69-119.92) 0.015

เวลารวมในการชวยชวตเพมขนทก 10 นาท 0.40(0.19-0.83) 0.014

Adrenaline ทเพมขนทก 1mg 0.68(0.51-0.90) 0.007


ปจจยทสองทมความสมพนธกบความสำาเรจในการฟน

คนชพไดแกปจจยเวลาการศกษานทพบวามธยฐานเวลา

รวมในการชวยฟนคนชพในผปวยทตอบสนองตำากวา

ในผปวยทเสยชวตอยางมนยสำาคญทางสถต (14 นาท

เปรยบเทยบกบ 32 นาท) และการวเคราะหถดถอย

แบบพหพบวาระยะเวลารวมทเพมขนทก 10 นาท ทำาให

ความสำาเรจในการฟนคนชพลดลดโดยไดคาความสมพนธ

0.40 เทา ระยะเวลาในการ CPR แตละครงพบวาสมพนธ

กบความรนแรงของอาการของผปวย การ CPR ทใช

เวลามากขนโอกาสรอดชวตจะลดลง สอดคลองกบการศกษา

ของสมาคมแพทยโรคหวใจสหรฐอเมรกา การศกษานพบวา

ระยะเวลาทไดผลสำาเรจมากทสดคอ 1-40 นาท และเมอใช

เวลารกษามากกวา 40 นาท ไมพบวามผรอดชวต กรณ

เกยวกบการมาถงของแพทยซงเปนหวหนาทม CPR มผล

ตอการเรม ACLS การศกษานแมวาแพทยมาถงหลง

สมาชกอนๆ แตไมพบนยสำาคญตอความสำาเรจในการ

ฟนคนชพ แตอาจจะเนองจากกำาลงในการทดสอบนอย

จากจำานวนตวอยางนอยในการศกษาน กรณท เชน

โรงพยาบาลแมสายทมแพทยอยเวรเพยงคนเดยว และ

อาจไมไดอยในหองฉกเฉนตลอดเวลาดงนนวธแกปญหา

ในเบองตนอาจทำาการฝกอบรมบคลากรทางการแพทย

โดยเฉพาะพยาบาลหองฉกเฉน ใหมความรความชำานาญ

ในการชวยฟนคนชพขนสงโดยจดทำาแนวทางทไดมาตรฐาน

ปจจยสดทายทพบความสมพนธกบความสำาเรจ

ในการฟนคนชพไดแกยาทผปวยไดรบการศกษานพบวา

ปรมาณยา adrenaline ทไดรบเพมขนจะทำาใหความสำาเรจ

ลดลงทงนปรมาณยา adrenaline ทใชสามารถบอกถง

ความรนแรงของอาการของผปวย 1-5 mg ตอบสนอง

มากทสด รอยละ 73.1 และถามากกวา 15 mg ไมพบ

ผรอดชวตสอดคลองกบผลการศกษาจากโรงพยาบาล

สงขลานครนทร(ธวช ชาญชญานนท et al., 2554)

ปจจยอนๆ ทพบแนวโนมของความสมพนธแตไมม

นยสำาคญทางสถตในการศกษานพบวา atrial flutter/

fibrillation จะมโอกาสรอดชวตมากทสด คลนหวใจแบบ

asystole มโอกาสรอดชวตนอยทสดซงตรงกบผลการ

ศกษากอนหนาหลายๆ การศกษาทงในและตางประเทศ

(Pepe PE, Levine RL, Fromm RE Jr, Curka PA,

& BS, 1993 ; ทรงศกด พทกษรตนานกล, 2557) ทสรป

วาคลนหวใจแบบ asystole มกเปนตวบงชวาการชวยฟน

คนชพลาชาและโอกาสรอดชวตของผปวยจะนอยลง

กรณของโรคประจำาตวกอนชวยฟนคนชพ การศกษา

ของโรงพยาบาลสงขลานครนทรพบวาโรคหวใจและ

หลอดเลอดหวใจมการ CPR มากทสด (ธวช ชาญชญานนท

et al., 2554) ดงนนจงควรมการเฝาระวงในผปวยกลมน

ใหมากขนและมการแนะนำาอบรมญาตผดแลผปวยเรอรง

ทมภาวะเสยงใหมการชวยฟนคนชพเบองตนไดเพราะผปวย

มโอกาสหยดหายใจหรอหวใจหยดเตนระหวางนำาสง

โรงพยาบาลได การศกษาครงนพบวาโรคหวใจและหลอดเลอด

มอตราการรอดชวตนอยทสด รองลงมาคอ โรคมะเรง ทงน

อาจเนองจากความรนแรงและมภาวะเฉยบพลนมากกวา

โรคอนๆซงสอดคลองกบการศกษา อยางไรกตามเนองจาก

การขาดความสมบรณของขอมลโรคประจำาตวและสาเหต

ภาวะการเกดหวใจหยดเตนหรอหยดหายใจทำาใหไมพบ

นยสำาคญทางสถตในการศกษาน

สำาหรบปจจยทางดานเพศพบวามผลตออตรา

การรอดชวตของผปวยคอมจำานวนผปวยเพศชายมากกวา

เพศหญง แมวาจะไมพบนยสำาคญทางสถตแตเพศชายม

อตราการรอดชวตนอยกวาเพศหญงซงสอดคลองกบการ

ศกษาหลายๆ การศกษาทงนอาจเปนเพราะเพศชายม

ปจจยเสยงดานอนๆ มากกวาเพศหญง และมการดแล

ตนเองดานสขภาพนอยกวาทำาใหเกดโรคทรนแรงและเสยง

ตอการเสยชวตมากกวา (Cooper S et al., 2006;

ธวช ชาญชญานนท et al., 2554)

สรปไดวาความสำาเรจของปฏบตการฟนคนชพ

ของโรงพยาบาลแมสายพบรอยละ 40.7 สวนใหญทำาได

ตามเกณฑของ AHA และปจจยสมพนธกบความสำาเรจม

3 ปจจย คอการหยดหายใจหรอหวใจหยดเตนในโรงพยาบาล

ระยะเวลารวม และปรมาณยา adrenalineทใช ขอเสนอแนะ


ตอการนำาผลการศกษาไปใชไดแกการเฝาระวงผปวยกลมเสยง

ใหมากขน และมการอบรมญาต ผดแลผปวยเรอรงทม

ภาวะเสยง และขยายผลไปยงหนวยกภยใหมการชวยฟน

คนชพเบองตนได นอกจากนควรมการพฒนาระบบบรการ

การแพทยฉกเฉน (EMS) ของโรงพยาบาลใหมประสทธภาพ

มากขน เพมขดความสามารถในการดแลรกษาผปวยโดยจดทำา

แนวทางปฏบตทไดมาตรฐานใหกบพยาบาลหองฉกเฉน

ในการชวยฟนคนชพแบบขนสงในระหวางทแพทยซงเปน

หวหนาทมยงมาไมถง เพอใหผปวยไดรบการชวยเหลอ

อยางทนทวงท

กตตกรรมประก�ศ ผวจยขอขอบคณเจาหนาทในงานอบตเหตฉกเฉน

โรงพยาบาลแมสาย จงหวดเชยงราย ในการรวบรวมขอมล

สำาหรบงานวจยน

เอกสารอางอง

ทรงศกด พทกษรตนานกล. (2557). “ปจจยทเกยวของตอผลของการชวยฟนคนชพของผปวยทหองฉกเฉน

โรงพยาบาลลำาพน”. ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒÃ³ÊØ¢ÅŒÒ¹¹Ò, 10(1), 20-33.

ธวช ชาญชญานนท, ปยวรรณ สวรรณวงศ, & ศศกานต นมมานรชต. (2554). “ผลของการปฏบตการ

ชวยฟนคนชพและปจจยทมผลตอการปฏบตการชวยฟนคนชพในโรงพยาบาลสงขลานครนทร”.

Ê§¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·Ã�àÇªÊÒÃ, 29 (1 ม.ค.-ก.พ. 2554), 39-49.

Cooper S, Janghorbani M, & G, C. (2006). A decade of in-hospital resuscitation : Outcomes

and prediction of survival?.Resuscitation, 68, 231 - 237.

Isenberg DL, & Bissell R. (2005). Dose advanced life support provide benefi ts to patients? : a

literature review.Prehosp Disaster Med, 20, 265 - 270.

Pepe PE, Levine RL, Fromm RE Jr, Curka PA, C. P., & BS, Z. (1993). Cardiac arrest presenting

with rhythms other than ventricular fi brillation : contribution of resuscitation efforts

toward total survivorship.Crit Care Med, 21, 1838 - 1843.

Saklayen M, Liss H, & Markert R. (1995). In-hospital cardiopulmonary resuscitation : Survival

in 1 hospital and literature review. Medicine (Baltimore) 74, 163-175.

Sittisombut S, Love EJ, & Sitthi-Amorn C. (2001). Cardio-pulmonary resuscitation performed

in patients withterminal illness in Chiang Mai University Hospital,Thailand.

Int J Epidemiol 30, 896 - 898.

Suraseranivongse S, Somprakit P, Soontranant P, Katesumparn Y, & W., W. (1998). Factors

infl uencing CPR outcome in Siriraj Hospital. J Med Assoc Thai, 81, 835 - 843.

The American Heart Association. ( 2005). Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation

and Emergency Cardiovascular Care. Part 4 : adult Basic Life Support. Circulation,

112 (24 Suppl), IV19-IV34.

ลักษณะผู้ป่วยภาวะหัวใจหยุด...

Documents