บทบาทของผู บริีหารโรงเรยน ......บ ณฑ...

บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม

โดย นายมนส ชยยะ

สารนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2548

ISBN 974 – 464 – 961 – 5 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ROLES OF ADMINISTRATORS OF GENERAL SECONDARY SCHOOLS AND LAB SCHOOLS UNDER THE OFFICE OF NAKHON-PATHOM

EDUCATION SERVICE AREA

By Manus Chaiya

A Master’s Report Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree MASTER OF EDUCATION

Department of Educational Administration Graduate School

SILPAKORN UNIVERSITY 2005

ISBN 974 – 464 – 961 – 5

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหสารนพนธ เรอง "บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม” เสนอโดย นายมนส ชยยะ เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

....................................................…..……… (รองศาสตราจารย ดร. วสาข จตวตร )

รองอธการบดฝายวชาการ รกษาราชการแทน คณบดบณฑตวทยาลย

วนท….…..เดอน……………….พ.ศ……... ผควบคมสารนพนธ อาจารย ดร. ศรยา สขพานช คณะกรรมการตรวจสอบสารนพนธ …………………………………………...….ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารย.ดร. ศรชย ชนะตงกร ) ……...../………..…./……...... ………………………………………………กรรมการ (อาจารย ดร.ศรยา สขพานช) ……...../………..…./……...... ………………………………………………กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร. ชวนชม ชนะตงกร ) ………………./……………/…………..

K 44252511 : สาขาวชาการบรหารการศกษา คาสาคญ : บทบาท / ผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป / โรงเรยนในฝน/สานกงาน เขตพนทการศกษานครปฐม

มนส ชยยะ : บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม (ROLES OF ADMINISTRATORS OF GENERAL

SECONDARY SCHOOLS AND LAB SCHOOLS UNDER THE OFFICE OF NAKHON-PATHOM EDUCATION SERVICE AREA) อาจารยผควบคม สารนพนธ : อ. ดร. ศรยา สขพานช. 84 หนา. ISBN 974 – 464 – 961 – 5

การวจยครงน มวตถประสงคเพอทราบ 1) บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม 2) ความแตกตางของบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม กลมตวอยางทใชในการวจยไดแก โรงเรยนมธยมศกษาทวไป จานวน 22 โรงเรยน โรงเรยนในฝนจานวน 7 โรงเรยน โดยเกบรวบรวมขอมลตงแตวนท16 พฤศจกายน 2548 ถงวนท 31 ธนวาคม 2548 เครองมอทใชเปนแบบสอบถามทเกยวกบบทบาทของผบรหารตามแนวคดของแฟเรน และเคย(Farren & Kaye) สถตทใชในการวเคราะหขอมลคอคารอยละ (%) คาเฉลย ( X ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D ) และการทดสอบคาท(t-test)

ผลการวจยพบวา

1. บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน โดยภาพรวมและ

รายดานอยในระดบมาก

2. บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยโรงเรยนในฝนมคาเฉลยสงกวาโรงเรยนมธยมศกษาทวไปทกดาน

ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2548

ลายมอชอนกศกษา…………………………………………………………….

ลายมอชออาจารยผควบคมสารนพนธ …………………………….. ………………………….…

ง

K 44252511 : MAJOR : EDUCATIONAL ADMINISTRATION KEY WORDS : ROLES/ ADMINISTRATORS OF GENERAL SECONDARY SCHOOLS / LAB SCHOOLS /THE OFFICE OF NAKHON-PATHOM EDUCATION SERVICE AREA MANUS CHAIYA : ROLES OF ADMINISTRATORS OF GENERAL SECONDARY SCHOOLS AND LAB SCHOOLS UNDER THE OFFICE OF NAKHON-PATHOM EDUCATION SERVICE AREA MASTER’S REPORT ADVISOR : SARIYA SUKHABANIJ, Ph.D. 84 pp. ISBN 974-464-961-5 The purposes of this study were to find 1) the roles of administrators of general secondary schools and lab schools under the Office of Nakhon Pathom Education Service Area, and 2) the difference between the roles of administrators of general secondary schools and lab schools under the Office of Nakhon Pathom Education Service Area.The samples were 22 general secondary schools and 7 lab schools. The data were collected from November 16,2005 to December 31, 2005. The instrument was a questionnaire about roles of the administrators based on the concept of Farren and Kaye. Percentage (%), mean ( X ), standard deviation (S.D ) and t-test were used in data analysis.

The findings revealed as follows:

1) The roles of the administrators of general secondary schools and lab schools, as a whole and as an individual aspect, were at a high level.

2) There was a significant difference between the roles of the administrators of general secondary schools and lab schools under the Office of Nakhon Pathom Education Service Area at 0.05 level of significance. The mean of the lab schools was higher than the general secondary schools in every aspect.

Department of Education Administration Graduate School, Silpakorn University, Academic Year 2005

Student’s signature ……………………………………….

Master’s Report Advisors’ signature ……………………………..………………………………..

จ

กตตกรรมประกาศ

สารนพนธฉบบนสาเรจไดดวยความกรณาของ อาจารย ดร. ศรยา สขพานช รองศาสตราจารย ดร.ชวนชม ชนะตงกร และ รองศาสตราจารย ดร.ศรชย ชนะตงกร ซงใหความ เอาใจใส ใหคาปรกษา ขอเสนอแนะ ตรวจแกไข ขอบกพรองตาง ๆ เปนอยางดตลอดมา ผวจยขอกราบขอบพระคณมา ณ โอกาสน

ขอขอบพระคณ ผบรหารโรงเรยน คณะกรรมการวชาการ และคณะครในโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ทง 29 โรงเรยน ซงไดอานวยความสะดวกและใหขอมลในการศกษาวจยเปนอยางด

ขอขอบพระคณเพอน ๆ นกศกษารน 21 ทกทานทใหความชวยเหลอและเปนกาลงใจ ในการศกษาวจย นอกจากน ผวจยขอขอบพระคณ นายสทธ สรพเดช ผอานวยการโรงเรยน โคกปรงวทยาคม นายจตรงค อนทรรง ผอานวยการโรงเรยนบานปากหวา ทใหความชวยเหลอ ในเรอง ตาง ๆ ซงเปนผอยเบองหลงความสาเรจ

ฉ

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย…………………………………………………………………………. ง บทคดยอภาษาองกฤษ……………………………………………………………………… จ กตตกรรมประกาศ…………………………………………………………………………. ฉ สารบญตาราง………………………………………………………………………………. ญ บทท

1 บทนา....................................................................................................................... 1 ภมหลงและความสาคญของปญหา ................................................................... 3 ปญหา ............................................................................................................... 4 วตถประสงคของการวจย.................................................................................. 7 ขอคาถามของการวจย ....................................................................................... 7 สมมตฐานการวจย ............................................................................................ 7 ขอบขายทางทฤษฎของการวจย ........................................................................ 7 ขอบเขตของการวจย ......................................................................................... 11 นยามศพทเฉพาะ .............................................................................................. 12

2 วรรณกรรมทเกยวของ ............................................................................................. 13 บทบาทของผบรหาร......................................................................................... 13 แนวคดทฤษฎทเกยวกบบทบาท ................................................................ 13 บทบาทใหมของผบรหาร ................................................................................. 15 การบรหารโรงเรยนในโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน ..................... 22 แนวคดในการพฒนาผบรหารและคร ............................................................... 28 แนวคดในการพฒนาวชาการของโรงเรยนในฝน ............................................. 34 การประเมนคณภาพภายในโรงเรยน.......................................................... 37 แนวการกากบ ตดตามและประเมนผล....................................................... 41 งานวจยทเกยวของ ............................................................................................ 43 สรป .................................................................................................................. 45

ช

บทท หนา 3 การดาเนนการวจย ................................................................................................... 46 วธการและขนตอนการดาเนนการวจย .............................................................. 46 ระเบยบวธวจย .................................................................................................. 47 แผนแบบของการวจย................................................................................... 47 ประชากร ..................................................................................................... 48 ตวแปร ......................................................................................................... 49 เครองมอทใชในการวจย .............................................................................. 50 การสรางเครองมอ........................................................................................ 50 การเกบรวบรวมขอมล ................................................................................. 51 การวเคราะหขอมล....................................................................................... 51 สถตทใชในการวจย ..................................................................................... 51 สรป ......................................................................................................................... 52

4 การวเคราะหขอมล .................................................................................................. 53 ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม .................................................... 53 ตอนท 2 บทบาทของผบรหารของโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝนโดยภาพรวม สงกดสานกงานเขตพนท

การศกษานครปฐม ..........................................................................

55 ตอนท 3 ความแตกตางของบทบาทของผบรหาร ของโรงเรยนทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขต

พนทการศกษานครปฐม ..................................................................

61

5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ ........................................................ 67 การอภปรายผล ................................................................................................. 68 ขอเสนอแนะ ..................................................................................................... 70 ขอเสนอแนะทวไป .................................................................................... 70 ขอเสนอแนะเพอการวจย ........................................................................... 70

ซ

หนา

บรรณานกรม ......................................................................................................................... 71 ภาคผนวก ภาคผนวก ก แบบสอบถามเพอการวจย .................................................................. 76 ภาคผนวก ข รายชอผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอ................................... 82 ประวตผวจย .......................................................................................................................... 84

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 ขอมลนกเรยนโรงเรยนมธยมศกษาทไดรบการคดเลอกเขารวมโครงการ หนงอาเภอหนงโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษา นครปฐม...................................................................................................... 6 2 แสดงจานวนกลมผใหขอมลในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษา นครปฐม ในโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน .................... 48 3 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ...................................................... 53 4 บทบาทของผบรหารของโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน โดยภาพรวม............................................................... 55 5 ระดบบทบาทของผบรหารของโรงเรยนมธยมศกษาทวไป จาแนกเปนรายดาน .................................................................................... 55 6 ระดบบทบาทของผบรหารของโรงเรยนในฝน จาแนกเปนรายดาน .................................................................................... 56 7 วเคราะหระดบบทบาทของผบรหารของโรงเรยนมธยมศกษา ทวไป จาแนกเปนรายขอ ........................................................................... 57

ญ

บทท 1

บทนา กระแสการเปลยนแปลงดานสารสนเทศในสงคมโลกปจจบนดาเนนไปอยางรวดเรว

อนเนองมาจากความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยประชาชนในแตละประเทศสามารถรบทราบขอมลขาวสารของอกประเทศหนงไดอยางรวดเรว ผานทางสอตาง ๆ ไดแก โทรทศน วทย หนงสอพมพ โดยเฉพาะอยางยงทางเครอขายอนเตอรเนต ดงนนประชาชน ของประเทศตาง ๆ ในโลกจงจาเปนตองมการปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงทเกดขน อยตลอดเวลา ประชาชนของประเทศจกตองมการเตรยมความพรอมทจะเผชญกบการเปลยนแปลงเหลานไดในทกสภาพการณ

การจดการศกษาเพอพฒนาคนใหมคณภาพไดมาตรฐานสอดคลองกบความตองการของสงคมและบคคล จงมความสาคญยงในการพฒนาคนซงเปนทรพยากรทสาคญทสดรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 มาตรา 43 บญญตวา “บคคลยอมมสทธเสมอกน ในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถง และมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจาย” และในมาตรา 81 ไดบญญตไววา “ รฐตองจดการศกษาอบรมและสนบสนนใหเอกชนจดการศกษาอบรมใหเกดความรคคณธรรม จดใหมกฎหมายเกยวกบการศกษาแหงชาตปรบปรงการศกษาใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมสรางเสรมความร และปลกฝงจตสานกท ถกตองเก ยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สนบสนนการคนควาวจยในศลปะวทยาการตาง ๆ เรงรดพฒนา วทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการพฒนาประเทศพฒนาวชาชพคร และสงเสรมภมปญญาทองถน ศลปวฒนธรรม ของชาต”1 การศกษาเปนรากฐานทสาคญทสดประการหนง ในการสรางสรรค ความเจรญกาวหนาและแกไขปญหาตาง ๆ ในสงคมได เนองจากการศกษาเปนกระบวนการทชวยใหคนไดพฒนาตนเองดานตาง ๆ ตลอดชวต ตงแตการวางรากฐานพฒนาการของชวตตงแตแรกเกด การพฒนาศกยภาพ และขดความสามารถดานตาง ๆ ทจะดารงชวตและประกอบอาชพได อยางมความสข รเทาทนการเปลยนแปลง รวมเปนพลงสรางสรรคการพฒนาประเทศอยางยงยนได อทธพลความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรเทคโนโลยทาใหเกดโลกยคไรพรมแดน มการแขงขนในทก ๆ ดาน การทจะทาใหประเทศมความสามารถในการแขงขน ในสงคมโลกได จาเปนตอง

1รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 (กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา, 2540), 19. 1.

2

พฒนาคนใหมคณภาพ องคกรทมสวนเกยวของในการพฒนาคน จาเปนตองมผบรหารทมความเปนผนาทดดวย เพราะผนาคอสญลกษณขององคกร ผบรหารจงมความสาคญ ตอหนวยงาน ตอผใตบงคบบญชา ตอสวนรวม บทบาทของผบรหารยอมมผลสะทอนตอวธปฏบตงาน ผลงานขององคกร บทบาทของ ผบรหารมสวนสาคญทจะทาใหเกดความสาเรจหรอความลมเหลวขององคกร ผบรหารจาเปนตองอาศยผรวมงาน กระบวนการการทางานและความเปนผนา ผบรหาร จงจาเปนตองมทกษะในการทางาน บทบาทของผบรหารยคใหมตองเปนผอานวยความสะดวกทด เปนผประเมนผลงานทด สามารถคาดการณไดเปนอยางด เปนผใหคาปรกษา และเปนผสนบสนนสงเสรมใหบคลากรทางานเตมความสามารถ ทสาคญบทบาทของผบรหาร ทเหมาะสม จะขนอยกบสถานการณวาจะใชบทบาทใด บทบาทของผนาจงมความสาคญในการผลกดนการจดการศกษาของชาตใหมคณภาพได การปฏรปการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 เพอพฒนาสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนร อนเปนเงอนไขไปสระบบเศรษฐกจฐานความร สถานศกษาซงเปนหนวยงานทางการศกษา ทจาเปนตองฝกฝนใหเดก มพนฐานในการเรยนรดวยตนเองตลอดเวลา คดใหเทาทนโลก การจดการเรยนการสอนตองทาใหเดกเตบโตดวยความเชอมนในระบบททาใหสามารถพฒนาตนเองตลอดเวลาและพฒนาใหเตมตามศกยภาพ โดยมการบรณาการใหเดกสนกกบการเรยนร โดยใชเทคโนโลยเปนเครองมอในการเรยนร เดกตองไดรบการศกษาทมคณภาพ เขารบการศกษาในโรงเรยนทมคณภาพมาตรฐาน แตโรงเรยนดงกลาวมไมครอบคลมทกพนท นายกรฐมนตรหวงใยปญหาการศกษาของไทยทเดกไดรบการศกษาแลวคดและวเคราะหไมเปน ไมรกการอาน อานหนงสอหรออานขาวแลวคดวเคราะหไมได จงจาเปนตองฝกการอานตงแตปฐมวยเพอปพนฐานใหเดกสามารถเรยนรดวยตนเองตลอดเวลา คดใหเทาทนโลกในอนาคตทจะเกดขน การเรยนการสอนตองทาใหเดกเตบโตดวยความเชอมน มระบบทสามารถพฒนาตนเองตลอดเวลาและพฒนาไดเตมตามศกยภาพสงสด เพมมลคาความเปนมนษยใหสงขนโดยมการบรณาการเกดขนทกป ทจะทาใหเดกรสกสนกกบการเรยนร โดยใชเทคโนโลยในการเรยนร ทตองปลกฝงใหเปน เพอไวใชคนควาหาความรตลอดชวต ทาใหเกดความเชอมนในตนเอง สามารถแสดงออกและนาเสนอในเชงสรางสรรค เจตนารมณดงกลาวจะบรรลผลได เดกตองไดรบการศกษาทมคณภาพ เขารบการศกษาในโรงเรยนทมคณภาพมาตรฐาน แตโรงเรยนดงกลาวมไมครอบคลมทกพนท และเปนโรงเรยนขนาดเลก ซงคณะรฐมนตรใหความเหนชอบโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน เมอวนท 22 เมษายน 2546 และใหกระทรวงศกษาธการ พฒนาแนวคดโดยพฒนาโรงเรยนใหเปนโรงเรยนทประชาชนใฝฝนอยากใหบตรหลานไดเขาเรยนในโรงเรยนทมคณภาพได

3

ภมหลงและความสาคญของปญหา โรงเรยนเปนหนวยงานทมหนาทจดการศกษาใหแกคนในชาต ผบรหารสถานศกษาเปรยบเสมอนหวใจของการศกษา ตองแสดงความเปนผนาของสถานศกษานน ๆดวย ผบรหารสถานศกษาทม ความสามารถ ตองเปนทงผบรหารและผนาในเวลาเดยวกน ผบรหารสถานศกษาทมสมรรถภาพความเปนผนาสง ยอมทาใหสงทตนรบผดชอบสาเรจดวยด ซงผบรหารเพยงคนเดยวไมสามารถดาเนนการไดทงหมด แตตองอาศยความชวยเหลอ สนบสนนจากผรวมงานทกฝาย ผบรหารทด ตองพยายามเขาใจเกยวกบพฤตกรรมของมนษย และตองสนใจปรบปรงพฒนาทกษะในการจดการบคลากรใหมประสทธภาพ2 ดงนน โรงเรยนซงเปนหนวยงานหลกในการจดการศกษา เพอพฒนาเยาวชนของชาตใหมคณภาพมาตรฐาน เปนคนด คนเกง มความสข และมจตวญญาณแหงความรกชาต จงจาเปนจะตองดาเนนการจดการศกษาใหมคณภาพ เพอตอบสนอง ความตองการของชมชนสงคมและประเทศชาต และเมอวนท 22 เมษายน 2546 คณะรฐมนตรไดใหความเหนชอบโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน และกระทรวงศกษาธการไดพฒนาแนวคดและดาเนนโครงการตอไป โดยมหลกการและความเชอวา การศกษาสามารถเปลยนแปลงสถานภาพคนจากคนจนไปเปนคนรวยได หากไดรบการศกษาทมคณภาพ มพนฐานการเรยนรทด ทสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดตลอดชวต จะสามารถพฒนาตนเองใหเปนแรงงานทมคณภาพ เปนแรงงานทมฝมอ มรายไดและคณภาพชวตสงขน สามารถหลดพนวงจรความยากจนได อนเปนความมงมนของรฐบาล โดยพฒนาโรงเรยนใหเปนโรงเรยนทประชาชนใฝฝนอยากใหบตรหลานไดเขาเรยนในโรงเรยนดทมคณภาพ โครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน จะชวยสานฝนใหเปนจรง ลกษณะสาคญของโรงเรยนในฝนประกอบดวย 1. จดการศกษาไดคณภาพมาตรฐานปฏรปการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนสาคญสอดคลองกบความตองการของทองถน แขงขนไดในระดบสากล ผเรยนมคณภาพมาตรฐานชาต สามารถพฒนาสมาตรฐานสากล บนพนฐานความเปนไทย จดบรรยากาศการเรยนร เออตอการพฒนาศกยภาพผเรยน และมความเปนประชาธปไตย 2. เปนตวอยางการจดการศกษาขนพนฐานในระดบอาเภอทมคณภาพมาตรฐาน เทยบเคยงกบโรงเรยนชนนา เปนทยอมรบศรทธาของนกเรยน ผปกครอง และชมชน ทเนนการมสวนรวม 3. มการบรหารจดการทมประสทธภาพ บรหารคณภาพทงระบบ มความคลองตวรวดเรว ทนสมย มผบรหาร คร และบคลากรทางการศกษามออาชพและมจานวนเพยงพอ

2เสรมศกด วศาลาภรณ, ความขดแยงการบรหารเพอความสรางสรรค (กรงเทพฯ : สานกพมพตะเกยง,2538), 64.

4

4. มความเขมแขงทางวชาการ สามารถเปนตนแบบ เปนแหลงเรยนร ตลอดจนชวยเหลอพฒนาชมชน และเกอหนนซงกนและกน ผปกครอง กรรมการสถานศกษา และชมชน เขมแขง 5. มเครอขายการสนบสนน มกระบวนการวจยและพฒนาอยางตอเนอง เปนแหลงทดลองสาธต และฝกอบรมครของสถาบนการศกษาในระดบอดมศกษา และการมสวนรวมของภาคเอกชน 6. สอและเทคโนโลยทนสมยเพยงพอ เปนระบบเครอขายและเออตอการเรยนรรวมกน 7. เปนตนแบบใหกบโรงเรยนอน ๆ นานวตกรรมทางการศกษาททนสมยไปพฒนาโรงเรยนใหมคณภาพมาตรฐาน ลกษณะทางกายภาพของโรงเรยนไดมาตรฐานและเหมาะสม ตอการพฒนาคณภาพชวต โรงเรยนในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐมไดรบการคดเลอกเขารวมโครงการโรงเรยนในฝนอาเภอละหนงโรงเรยน รวม 7 โรงเรยนประกอบดวยโรงเรยนวดหวยจรเขวทยาคม โรงเรยนสามพรานวทยา โรงเรยนคงทองวทยา โรงเรยนรตนโกสนทรสมโภชบวรนเวศศาลายา โรงเรยนบางเลนวทยา โรงเรยนภทรญาณวทยา โรงเรยนกาแพงแสนวทยา

ปญหา

อทธพลความเจรญจากอดตถงปจจบนเปนททราบกนโดยทวไปวา คณภาพการจดการศกษาของไทย ยงมความแตกตางกนในดานคณภาพการศกษา มโรงเรยนเพยงบางแหงเทานน ทชมชนและสงคมยอมรบและนยมสงบตรหลานเขาศกษา ขอมลจากการประเมนของ IEA (Intenational Association for the Evaluation of Education Achievement) เกยวกบผลการเรยนคณตศาสตร และวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาของประเทศไทย แมวาจะดกวาหลายประเทศในโลก แตกยงตากวาหลายประเทศในแถบเอเชยโดยภาพรวมแลวคณภาพการจดการศกษาของไทย ยงคงถกมองวา 1) ผจบการศกษาในแตละระดบของหลกสตรการศกษาขนพนฐานยงไมมคณภาพทสงคมพอใจ 2) ยงไมมมาตรฐานกลางทโรงเรยนตาง ๆ พงม พงประสงค และพงผลตใหไดผลเทาเทยมกนในการนาหลกสตรไปใชในการจดการเรยนการสอน 3) มความสบสนและขาดสภาพสมดลของแนวคดตาง ๆ เชงนโยบาย เชน การรวมอานาจ การกระจายอานาจ การควบคมจาก สวนกลาง การใหโรงเรยนเปนอสระ และอยในความดแลของทองถน สดสวนบงคบวชาเรยน และการปลอยใหเลอกเรยนเสร ความเขมงวดในมาตรฐานความรความสามารถและคณธรรม จรยธรรมกบการยนยอมใหมความยดหยนหลากหลาย และ 4) ขาดมาตรฐานทจะกากบกาชบใหโรงเรยนดาเนนงานจรงจงในการพฒนาคณภาพของการจดการสอน และการปฏบตตาง ๆ ตามแนวทางการ

5

ใชหลกสตรใหไดผลสาเรจจรงจง3 เหตผลสาคญประการหนงกคอการจดการศกษาของไทยท ผานมาไมไดใหความสาคญเรองของการประเมนคณภาพ และมาตรฐานการศกษาอยางเพยงพอ การประกนคณภาพการศกษา จงเปนกลไกสาคญในการพฒนาคณภาพการศกษา เพราะเปนระบบทสรางความมนใจวาสถานศกษาสามารถจดการศกษาไดคณภาพตามมาตรฐาน ผสาเรจการศกษามความรมคณลกษณะอนพงประสงคตามทหลกสตรและสบเนองจากการทกระทรวงศกษาธการไดกระจายบทบาทการจดการศกษาใหสถานศกษาเปนหนวยรบผดชอบและพฒนาคณภาพการศกษาใหเปนทเชอมนของผปกครองชมชนและสงคม ปจจบน การจดการศกษาของโรงเรยนตาง ๆ ยงมความหลากหลายทงมาตรฐานและคณภาพ โรงเรยนทมคณภาพสงมกจะอยเฉพาะในกรงเทพมหานครและในเขตอาเภอเมอง ซงมอยจานวนจากด สวนโรงเรยนทอยในชนบทหางไกล มกจะมความขาดแคลนในทกๆดาน ทาใหไมสามารถจดการศกษาไดอยางมคณภาพและมาตรฐานได เดกและเยาวชนทมาจากครอบครวทมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมดทอยในเมองมโอกาสเขาเรยน ในโรงเรยนดมคณภาพ มากกวาผทมาจากครอบครวยากจนและอาศยอยใน ตางจงหวด สภาพดงกลาวกอใหเกดชองวางทางสงคม และเปนอปสรรคแหงการเรยนร โรงเรยนด มคณภาพและไดมาตรฐาน ซงเปนโรงเรยนทมความพรอมดานงบประมาณ วสดอปกรณ ดานเทคโนโลย ดานสาธารณปโภค สภาพแวดลอมเอออานวยตอการเรยนร สวนโรงเรยนทคณภาพยงไมไดมาตรฐานซงจด เปนโรงเรยนทขาดแคลนงบประมาณ วสดอปกรณ เทคโนโลยและสาธารณปโภค4 รฐมแนวคดทจะพฒนาโรงเรยนทขาดแคลนใหเปนโรงเรยนทมคณภาพและมาตรฐาน ใหทดเทยมกบโรงเรยนทมคณภาพและไดมาตรฐาน ทกอาเภอ จงไดจดทาโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝนขน ในสวนของโรงเรยนมธยมศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ทจดการศกษาระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 (ชวงชนท3-4)ทงโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝนกยงมความหลากหลายทงมาตรฐานและคณภาพเชนกน โรงเรยนทมคณภาพสงมกอยในเฉพาะในเขตเมอง ซงมอยจานวนจากด สวนโรงเรยนทอยในชนบทหางไกลมกมความขาดแคลนในทกๆดาน ทาใหไมสามารถจดการศกษาไดอยางมคณภาพและมาตรฐานได5 สาหรบโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ทจดการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย(ชวงชนท3-4) คณภาพการศกษายงมความแตกตางกนทงในโรงเรยนขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ ทาใหผปกครอง ชมชน และ

3 กรมสามญศกษา, “ เอกสารประกนคณภาพการศกษา เลม 1,” 2542, 8-9. (อดสาเนา)

4 กระทรวงศกษาธการ, “ โครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน” 2546.

5 เรองเดยวกน

6

สงคม ไมเปนทพอใจ เมอเปรยบเทยบกบโรงเรยนขนาดใหญบางแหงเชนโรงเรยนพระปฐมวทยาลย โรงเรยนราชนบรณะ โรงเรยนสรนธร โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลย ทผปกครองนยม สงบตรหลานเขาเรยน โครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยน เปนมาตรฐานทสาคญของการใหโอกาสแกลกหลานไทยทกคนไมวาจะเกดจากสวนใหนของประเทศ จะไดรบการศกษาทมคณภาพสงทดเทยมกน เปนการลดความเหลอมลาของคณภาพการศกษาระหวางเมองกบชนบทระหวางอาเภอใหญ กบอาเภอเลก อกทงโครงการนจะชวยลดปรมาณการเดนทางมาเรยนในตวจงหวดของนกเรยนจากอาเภอตางๆ6 โรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐมทไดรบการคดเลอกเขารวมโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน จานวน 7 โรงเรยนดงแสดงในตารางท 1 ตารางท 1 ขอมลนกเรยนโรงเรยนมธยมศกษาทไดรบการคดเลอกเขารวมโครงการหนงอาเภอหนง โรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ท โรงเรยน จานวนนกเรยน จานวนหองเรยน 1 บางเลนวทยา 1,327 33 2 คงทองวทยา 1,587 42 3 กาแพงแสนวทยา 1,568 40 4 วดหวยจรเขวทยาคม 1,716 44 5 สามพรานวทยา 1036 28 6 รตนโกสนทสมโภชนบวรนเวศศาลายา 856 23 7 ภทรญานวทยา 1,167 30 ทมา : สานกงานเขตพนทการศกษานครปฐมเขต 1 และเขต 2 ปการศกษา 2545 (นครปฐม : ฝายแผนงาน, 2545), 3. จากปญหาดานคณภาพการจดการศกษาขนพนฐานของไทย โรงเรยนในสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐมมกมปญหาเกยวกบบทบาทของผบรหารโรงเรยน ในการควบคม กากบตดตามดแลชวยเหลอ อานวยความสะดวก ตลอดจนปญหาเกยวกบการโยกยายผบรหารโรงเรยน ปญหาดงกลาวมปจจยทจะชวยแกปญหากคอ การแสดงบทบาทของผบรหาร ในดานผอานวยความสะดวก ผประเมน ผคาดการณ ผใหคาปรกษา และผสงเสรมสนบสนน7

6เรองเดยวกน

7Caela Farren and Beverly L Kaye . “New skills Leadership Roles,”in the The Leader of The Future 3 rd ed.(New York: The Drucker Foundation,1996), 175-187.

7

วตถประสงคของการวจย เพอใหสอดคลองกบปญหาของการวจยและสามารถตอบปญหาดงกลาวผวจย จงกาหนดจดประสงคของการวจยดงน 1. เพอทราบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม 2. เพอทราบความแตกตางของบทบาทผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ขอคาถามของการวจย เพอเปนแนวทางของการแสวงหาคาตอบและแนวทางในการศกษาวจย ผวจยจงไดกาหนดขอคาถามของการวจยไวดงน 1. บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม อยในระดบใด 2. บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม แตกตางกนหรอไม สมมตฐานการวจย เพอเปนแนวทางของการแสวงหาคาตอบและแนวทางในการศกษาวจย ผวจยจงไดตงสมมตฐานในการวจยไวดงน 1. บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม อยในระดบปานกลาง 2. บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม แตกตางกน ขอบขายทางทฤษฎของการวจย

โรงเรยนมธยมศกษาเปนองคการหนงในระบบสงคม มลกษณะเปนองคการระบบเปดทมการเคลอนไหวเปลยนแปลงอยางตอเนอง ดงนน การดาเนนงานตาง ๆ สามารถจดในรปแบบ เชงระบบ ซงประกอบไปดวยปจจยนาเขา (input) กระบวนการ (Process) และผลผลต (output) ท สงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน สวนตวปอนในระบบนไดแก บคลากร วสด อปกรณ งบประมาณ การบรหารจดการ ซงจะมการดาเนนงานอยางเปนกระบวนการตาง ๆ คอ กระบวนการบรหารจดการ กระบวนการนเทศ กระบวนการจดการเรยนการสอน ใหไดมาซง

8

ผลผลตทมคณภาพ8 ในการพฒนาการศกษาของโรงเรยนจาเปนตองมผบรหารสถานศกษาทมความร ความสามารถ และมพฤตกรรมในการปฏบตงานเปนไปตามบทบาททไดรบมอบหมาย ซง คธ (Keith) ไดกลาวถงความสมพนธระหวางบทบาทและความรบผดชอบทกาหนดควบคกบตาแหนงเสมอ บทบาทและความรบผดชอบทกาหนดไวนตองเปนทรและเขาใจกนระหวางผดารงตาแหนงเอง และบคคลอนทมสวนเกยวของ9 บคคลทกคนมบทบาททแตกตางกน โดยผบรหารโรงเรยนเปนผทมบทบาททมความสาคญทสดเพราะบทบาทดงกลาวมอทธพลตอองคกรโดย

สวนรวมยงกวาบทบาทใดๆ จนอาจกลาวไดวา ความเจรญกาวหนาหรอความเสอมของโรงเรยนขนอยกบบทบาทของผบรหารเปนสาคญ สาหรบโรงเรยนทกระดบ ประกอบดวย คร บคลากรทางการศกษาทมความร ความสามารถทแตกตางกนพอสมควร ดงนนบทบาทของผบรหารโรงเรยน จงมความแตกตางกนจากบทบาทของผบรหารองคกรอน ซง สมอล (Small ) ไดกลาวถงบทบาทของผบรหารสถานศกษาทวไปไว 10 ประการ คอ 1) ผรเรม 2) ผกระตน 3) ผดแลสงการ 4) ผปฏบต 5)ผเชอมโยง 6) ผประสาน 7) เปนผชกจงหรอยบยง 8) ผแกตาง 9) ผรบฟง 10) ผวางเฉย10 อบรามสน (Abramson) ไดกลาวถงบทบาท (roles) ใหมของผบรหารวาตองแสดงบทบาทเหลานในการบรหารงานไดแกการเปนตวกลาง ในการเปลยนแปลง (change agent) หมายถง ผบรหารตองเปนผนาในการเปลยนแปลงในสงทลาสมยและไมถกตอง โดยทเขาตองมความมนคงเขมแขง การเปนผประกอบการ (entrepreneurial) หมายถง ผบรหารตองเปนผลงทน มความคดสรางสรรคและมปฏภาณไหวพรบด และการเปนผใหคาปรกษา (counselor) หมายถงผบรหารตองเนนและใหความสาคญแกบคคลและเกบเกยวผลประโยชนจากบคลากร11 แฟเรน และเคย(Farren & Kaye ) ซงกลาววา ผบรหารสามารถชวยบคลากรพฒนางานอาชพไดดวยการแสดงบทบาท 5 ประการคอ 1) ผอานวยความสะดวกโดยมลกษณะดงน (1 ชวยใหบคลากรรคณคาในอาชพ ความสนใจและทกษะทเปนจดขายของตน (2ชวยใหบคลากรตระหนกถงความสาคญของการวางแผนอนาคตดานการงานในระยะยาว (3สรางบรรยากาศการทางานทเปดกวางและรบฟงความคดเหนเพอ

8Daniel Katz and Robert L. Kahan , The Social Psychology of Organizations, 2 nd ed.

(New York : John Wiley & Son, 1978), 20.

9Davis Keith, Human Relation at WorkZ (New Yoek : Mc Graw Hill Book Co, 1962) .P.40.

10 James F. Small, “Role Options for School Administration,” in Jack A.culbertion,Curtis Henson and Paul Morrison, eds.,Performance Odjectives for School Principalship (California: McCutchan Publishing corporation,1974), pp. 21-22.

11 Mark A. Abramson, “In Search of The New Leadership,” Leadership, 10.

9

เปดโอกาสใหบคลากรแตละคนแสดงความสนใจเกยวกบอนาคตดานการงานของตนได (4ชวยใหบคลากรมความเขาใจและสามารถแสดงความตองการของตนเกยวกบอนาคตดานการงานได 2) ผประเมน โดยมลกษณะดงน (1 แจงผลการประเมนเกยวกบการทางานและผลการปฏบตตวของสมาชกในองคกรอยางเปดเผยและตรงไปตรงมา (2 แจงใหบคลากรทราบความคาดหวงและมาตรฐานทใชในการประเมน (3 รบฟงความคดเหนของบคลากรวาสงใดมความสาคญตอการทางานในปจจบนและความมงหวงในการปรบปรงการทางานตอไป (4 ชใหเหนความสมพนธระหวางการการทางานผลการปฏบตตวและเปาหมายในงานอาชพ (5เสนอแนะบคลากรทจะชวยใหบคลากรสามารถปรบปรงการทางานและปฏบตตวของตนได 3) ผคาดการณ โดยมลกษณะดงน (1 ใหขอมลเกยวกบองคกรอาชพ (2 ชวยใหบคลากรสามารถใชขอมลและเขาถงแหลงขอมลได (3ชใหเหนถงแนวโนมทเกดขนและการพฒนาใหม ๆ ทมผลกระทบตอหนาทการงานของบคลากร 4) ผใหคาปรกษา โดยมลกษณะดงน (1 ชวยใหบคลากรแสดงเปาหมายเกยวกบอนาคตดานการงานทตนตองการได (2 ชวยเหลอบคลากรในการคดเลอกเปาหมายเกยวกบอนาคตดานการงานทสามารถปฏบตไดจรง(3 เชอมโยงเปาหมายในดานการงานทมประสทธภาพใหเขากบความจรงและตามเปาหมายขององคกร(4 แสดงใหเหนถงปจจยทจะชวยสนบสนนรวมทงอปสรรคทมผลตอความสาเรจในหนาทการงาน 5) ผสงเสรมสนบสนน โดยมลกษณะดงน (1 ชวยใหบคลากรแตละคนสามารถพฒนาแผนงานโดยละเอยดทจะนาไปสความสาเรจในหนาทการงาน(2ชวยใหบคลากรประสบความสาเรจ ดวยการประสานงานกบบคคลในสาขาอาชพอนๆในองคกร (3 อภปรายถงความสามารถและเปาหมายในหนาทการงานของบคลากรกบบคคลทสามารถหยบยนโอกาสดๆใหกบบคลากรเหลานนได12 (แสดงรายละเอยดไวในแผนภมท 1)

12 Caela Farren and Beverly L Kaye . “New skills Leadership Roles”in the The Leader of The Future 3 rd ed.(New York: The Drucker Foundation,1996), 175-187.

10

แผนภมท 1 ขอบขายทางทฤษฎของการวจย ทมา : ประยกตมาจาก : Daniel Katz and Robert L. Kahn, The Social Psychology of Organization, 2 nd ed.(New York : John Wiley & Son , 1978), 20.

สภาพแวดลอม (context)

ปจจยนาเขา(input) บคลากร วสด อปกรณ งบประมาณ การบรหารจดการ

กระบวนการ(process) การบรหาร -บทบาทผบรหาร

การจดการเรยนการสอน การนเทศ

ผลผลต(output) ผลสมฤทธทางการเรยน

ขอมลยอนกลบ (Feedback)

11

ขอบเขตของการวจย เพอใหการวจยครงนเปนไปตามจดประสงคของผวจย ผวจยจงไดศกษาถงบทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝนและโรงเรยนมธยมศกษาทวไป ไดแก บทบาทของผบรหารโรงเรยน ในฝน และโรงเรยนมธยมศกษาทวไป ตามแนวคดของ แฟเรน และเคย (Farren & Kaye ) กลาววา ผบรหารสามารถแสดงบทบาทได 5 ประการคอ1) ผอานวยความสะดวก 2) ผประเมน 3) ผคาดการณ 4) ผใหคาปรกษา 5) ผสงเสรมสนบสนน13 ( แสดงไวในแผนภมท 2) แผนภมท 2 ขอบเขตของการวจย ทมา : Caela Farren and Beverly L. Kaye, “New skills Leadership Roles,” in The Leader of The Future, 3rd d. (New York: The Drucker Foundation,1996), 179-180. 13 Caela Farren and Beverly L. Kaye, “New skills Leadership Roles,”in the The Leader of The Future 3 rd ed.(New York: The Drucker Foundation,1996), 179-180.

บทบาทของผบรหารโรงเรยน 1. ผอานวยความสะดวก 2. ผประเมน 3. ผคาดการณ 4. ผใหคาปรกษา 5. ผสงเสรมสนบสนน

โรงเรยนในมธยมศกษาทวไป

โรงเรยนในฝน

12

นยามศพทเฉพาะ บทบาทของผบรหารโรงเรยน หมายถง การทาหนาทในการควบคม กากบตดตามหรอสงเสรมสนบสนนใหการปฏบตงานเปนไปตามเปาหมายและมประสทธภาพ โดยแสดงบทบาทเปนผอานวยความสะดวก ผประเมน ผคาดการณ ผใหคาปรกษา และผสงเสรมสนบสนน ผบรหารโรงเรยน หมายถง ผทไดรบแตงตงใหดารงตาแหนง ผอานวยการโรงเรยน โรงเรยนมธยมศกษาทวไป หมายถง สถานศกษาของรฐทจดการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน(ชวงชนท3)และมธยมศกษาตอนปลาย (ชวงชนท 4) สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาจงนครปฐม โรงเรยนในฝน หมายถง สถานศกษาของรฐทจดการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย(ชวงชนท3-4)และไดรบการคดเลอกเขารวมโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ซงเปนโรงเรยนทมความพรอม มบรรยากาศและสภาพแวดลอมทเออตอบรรยากาศแหงการเรยนร

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ ในการศกษาวรรณกรรมการทเกยวของกบงานวจยครงน ผวจยมงศกษาบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม และงานวจยทเกยวของดงตอไปน บทบาทของผบรหาร การเปนผบรหารทมประสทธภาพไดนน ผบรหารจาเปนอยางยงทจะตองรจกการนาบทบาทและหนาทของตนเองในการบรหารไปใช การนาทมประสทธภาพเปรยบเสมอนประทปของหนวยงาน และเปนศนยรวมพลงของกลมใหดาเนนงานสาเรจลลวงไปดวยด ความสามารถของผบรหารมสวนสมพนธใกลชดกบปรมาณ และคณภาพของหนวยงาน โดยนยนการฝกฝนผทจะมาเปนผบรหาร จงมความสาคญตอผรวมงาน ตอสถาบน และตอความสาเรจของหนวยงานเปนอยางยง แนวคดทฤษฎทเกยวกบบทบาท ราชบณฑตยสถาน ไดใหความหมายของคาวาบทบาทไวดงน คาวา บทบาท (Role)หมายถง “การทาหนาทหรอพฤตกรรมทสงคมกาหนดและคาดหมายใหบคคลกระทา”14 บรซ และโคเฮน (Bruce and J. Cohen) ไดใหคาอธบายเกยวกบบทบาทไว ดงน“การทสงคมไดกาหนดเฉาะเจาะจงใหเราปฏบตหนาท ตามบทบาทใดบทบาทหนงนนเรยกวาเปน

14ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมศพทสงคมวทยา (กรงเทพมหานคร : อมรนทรพรน

ตงกรป, 2532) , 315.

13

14 บทบาททถกกาหนด ( prescribed role) ถงแมวาบคคลบางคน จะไมไดประพฤตปฏบตตามบทบาททคาดหวง โดยผอนกยงยอมรบวา จะตองปฏบตไปตามบทบาททสงคมกาหนดใหสวนบทบาททปฏบตจรง (enacted role) เปนวธการทบคคลไดแสดง หรอปฏบตออกมาจรงตามตาแหนงของเขา ความไมตรงกนของบทบาททถกกาหนดกบบทบาททปฏบตจรงนน อาจมสาเหตมาจาก 1. บคคลขาดความเขาใจในสวนของบทบาททตองการ (lack of understanding)

2. ความไมเหนดวย (can not to conform) หรอไมลงรอยกบบทบาททถกกาหนด 3. บคคลไมมความสามารถ(inability ) ทแสดงบทบาทนนไดอยางมประสทธภาพ

เกยวกบบทบาททสงคมกาหนด หรอบทบาทในสงคม (social role) น15 ซาบน และ เจอรเนอร ( Sarbin and Jurnur ) ใหความหมายไววา “บทบาท”คอ พฤตกรรมทคาดหวงผอยในแตละสถานภาพจะพงกระทา16 วนจ เกตขา และคมเพชร ฉตรศภกล ไดกลาวถงทฤษฎบทบาทวา เปนทฤษฎทกลาวถงพฤตกรรมของบคคลเมอรวมกลมกนวาแตละคนจะมพฤตกรรมออกมาอยางไร พฤตกรรมนคอบทบาท(role) คาวาบทบาทหมายถง การแสดงออกของบคคลในดานทเกยวกบคาพดลกษณะทาทางการตอบสนองกรรยาอกการตาง ๆ เพอใหผอนทราบวาตนกาลงทาหนาทอะไร มตอเจาของตาแหนงหรอฐานะทางสงคมอยางไร จงอาจกลาวไดวา “บทบาท”กคอการแสดงออกถงฐานะตาแหนงหนาทของแตละคนในสงคมนนเอง”17 สรป ความหมายของบทบาท หมายถง การทาหนาทหรอพฤตกรรมทสงคมกาหนด และคาดหมายใหบคคลกระทา หรอสงทเราทาหนาททเราตองทา เมอเราเปนอะไรสกอยางหนงสงทเราทาตองมาคกบสงทเราเปน

15Bruce J. Cohen , Introduction of Sociology ( New York : McGraw Hil Book

company , 1979 ) , 36.

16Theodure Sarbin and Raph H. Jurnur, Role The Engyclopedia of social Science ( New York : Gordon and Breach Science Publishers , 1995 ) , 236 – 214.

17วนจ เกตขา และคมเพชร ฉตรศภกล , “สองทศวรรษหลกสตรการศกษาไทย , “ วารสารวชาการ3.5(เมษายน2544):41-51.

15 บทบาทใหมของผบรหาร

ในชวง 25 ปสดทายของศตวรรษทผานมา เราตางไดเหนชวงเวลาแหงการเปลยนแปลงครงยงใหญ ทสงผลกระทบในระดบโลกอดตสหภาพโซเวยตลมสลาย ฝนรายเกยวกบวนนวเคลยรลางโลกทไมกลายเปนจรง เทคโนโลยสอสาร และขอมลประสานเขากนเปนระบบเครอขายอเลกทรอนกส โรคระบาดจากเชอไวรสและความรนแรงทวขนอยางไมอาจควบคมการเชอมโยงกนมมากกวาเดมเปนพนเทา ในครสตวรรษ 1970 การจะสรางความวนวายใหเกดขนในโลกตองอาศยความรวมมอ จากประเทศสมาชกโอเปค (OPEC) แตมาในป ค.ศ. 1995 นกคาเงนเพยงคนเดยว กสามารถสรางความปนปวนใหกบตลาดเงนตรานานาชาตได ในขณะนหากจะเปรยบไปแลวเรา กเหมอนผโดยสารในนาวาอนบอบบาง ทโคลงเคลงไปมาตามกระแสนาแหงความไมแนนอนไปสฝงแหงสหสวรรษใหม ทมองเหนอยราไร ผบรหารตองรจกมองอนาคต เชน ในเรองวชาชพ คอ ความชานาญหรอสาขาของความร ประกอบดวย ความเชยวชาญและไดรบการยอมรบใหเปน มาตรฐานในการปฏบต และมผบรหารไปปฏบตจนเกดความเชยวชาญ การจะมความเชยวชาญ ในสาขาวชาชพไดนน จะตองผานการศกษาในสถาบนการศกษา หรอผานการอบรม และการฝกหดในระยะยาว ในขณะทตาแหนงงานเฉพาะอาจเกดขน และหายไปในชวขามคน ดงนน ระบบวชาชพจงมเสถยรภาพเหมาะทจะเฝาตดตามแนวโนมการเปลยนแปลงในเรองวชาชพ คอ ความชานาญหรอสาขาของความร ประกอบดวย ความเชยวชาญและไดรบการยอมรบใหเปนมาตรฐานในการปฏบต และมผบรหารไปปฏบตจนเกดความเชยวชาญ การจะมความเชยวชาญในสาขาวชาชพไดนน จะตองผานการศกษาในสถาบนการศกษา หรอผานการอบรม และการฝกหดในระยะยาว ในขณะทตาแหนงงานเฉพาะอาจเกดขน และหายไปในชวขามคน ดงนน ระบบวชาชพจงมเสถยรภาพเหมาะทจะเฝาตดตามแนวโนมการเปลยนแปลง การทวชาชพใดวชาชพหนงในองคกร จะอยไดนานหรอไมนน ขนอยกบวาวชาชพนนชวยสรางศกยภาพใหองคกรไดมากนอยเพยงใด เชน ถาความสาเรจขององคกรนนขนอยกบ ศกยภาพของวชาชพนนเปนสาคญ บคคลทประกอบวชาชพนน กจะมโอกาสกาวหนาในการประกอบงานอาชพนนไดในระยะยาว สาหรบวชาชพทสรางศกยภาพใหกบภารกจหลกขององคกรเพยงเลกนอยนน ผบรหารควรสงเสรม แนะนา ใหมการวางแผนในการพฒนาความกาวหนาทางดานวชาชพเปนหลก มากกวาทจะมงใหพฒนาภายในกรอบขององคกรดวยเหตน ผบรหารจงควรใสใจในการเฝาตดตามแนวโนมทเกดขนในกลมวชาชพตาง ๆ และพจารณาวาแนวโนมเหลานนสมพนธกบเปาหมายขององคกรอยางไร การวางแผนอนาคตทางการงานเปนสวนหนงของกระบวนการการวางแผนชวต การตดสนใจในการเลอกงานอาชพใดอาชพหนง ควรใหสมพนธกบแผนทไดวางเอาไว และควรมความเขาใจในแผนนนดวย ผบรหารในฐานะทเปนผอานวยความ

16 สะดวก ชวยใหบคลากรเขาใจแผนชวตของตน และควรมบทบาทในการคนหาทศทางใหกบบคลากรในการพฒนาตนเอง เพอเตรยมพรอมสาหรบการทางานเปนทม ควรตดตามแนวโนม เกยวกบบคลากร ในขนตอนการพฒนาของบคลากรแตละคน ปจจยทตองคานงถงอกประการหนง ในการตดตามดแนวโนมดานบคลากร คอ ความเชยวชาญ (competencies) และทกษะ (skills) ทบนทกลงในแฟมสะสมงาน ความเชยวชาญเปนความรความสามารถทมในสาขาใดสาขาหนง สวนทกษะเปนสงทจะชวยสงเสรมความเชยวชาญโดยรวม ความเชยวชาญอาจเปรยบไดกบวชาชพ และทกษะเปรยบไดกบตาแหนงงานเฉพาะ ความเชยวชาญจะคงอยกบเราไปตลอด และตองอาศยการเรยนร และฝกฝนอยางตอเนองยาวนาน สวนทกษะนนเกดขนไดจากการทางานเพยงชวระยะเวลาสน ๆ

จะเหนไดวาการเปลยนแปลงพฤตกรรมในองคกรนน มหลายวธตงแตการเปลยนแปลงรนแรง (ปฏวต) หรอคอยเปนคอยไป (ววฒนาการ) หรอลกษณะการมแผนไวลวงหนา (planned changed) การมแผนไวลวงหนายอมเปนสงทด เพราะองคกรประกอบดวยสงแวดลอมทงภายในและภายนอก ทาใหกระบวนการเปลยนแปลงตองพจารณาถงการเปลยนแปลงทงทระบบโครงสราง ระบบวทยากร ระบบมนษย และระบบงาน ในขณะทลกษณะของการเปลยนแปลงพฤตกรรม กระทาไดในสวนบน สวนลาง และรวมกนทา อยางไรกตาม ในการเปลยนแปลงนน จาเปน อยางยงทจะตองมผนาในการเปลยนแปลง (change agent) ซงบคคลนจะเปนผทชนาประสานงานและชวยใหเกดผลสาเรจในทางปฏบตดวย การจะกาวไปสความสาเรจนนได กตองอาศยความเชอมน และความทมเททงแรงกายแรงใจ ผบรหารสามารถชวยใหบคลากรพฒนางานอาชพไดดวยการแสดงบทบาท 5 ประการ ไดแก ผอานวยความสะดวก ผประเมน ผคาดการณ ผใหคาปรกษา และผสงเสรมสนบสนน

ผอานวยความสะดวก 1. ชวยใหบคลากรรคณคาในงานอาชพ ความสนใจ และทกษะทเปนจดขายของตน 2. ชวยใหบคลากรตระหนกถงความสาคญของการวางแผนอนาคต ดานการงานในระยะยาว 3. สรางบรรยากาศการทางานทเปดกวาง และรบฟงความคดเหน เพอโอกาสใหบคลากร

17 4. ชวยใหบคลากรมความเขาใจ และสามารถแสดงความตองการของตนเกยวกบอนาคตดานการงานได18

ผประเมน 1. แจงผลการประเมนเกยวกบการทางาน และผลการปฏบตตวของสมาชกในองคกร

อยางเปดเผย และตรงไปตรงมา 2. แจงใหบคลากรทราบความคาดหวงและมาตรฐานทใชในการประเมน 3. รบฟงความคดเหนของบคลากรวาสงใดมความสาคญตอการทางานในปจจบน และ

ความมงหวงในการปรบปรงการทางานตอไป 4. ชใหเหนความสมพนธระหวางการทางาน ผลการปฏบตตว และเปาหมายในงาน

อาชพ 5. เสนอแนะกจกรรมทชวยใหบคลากรสามารถปรบปรงการทางาน และการปฏบตตว

ของตนได19

ผคาดการณ 1. ใหขอมลเกยวกบองคกร อาชพ และอตสาหกรรม 2. ชวยใหบคลากรสามารถใหขอมล และเขาถงแหลงขอมลได 3. ชใหเหนแนวโนมทเกดขนและการพฒนาใหม ๆ ทมผลกระทบตอหนาทการงาน

ของบคลากร20

ผใหคาปรกษา (counselor) กด (Good) ไดใหคาจากดความของ “การใหบรการปรกษา” (counseling) ไววาการ

ใหบรการปรกษา คอกระบวนการใหความชวยเหลอผรบบรการในปญหาดานการศกษา อาชพ และสวนตว ซงมการเกบและวเคราะหขอมล ตลอดจนแสวงหาลทางในการแกปญหาซงผใหบรการปรกษาเปนผเชยวชาญทางการใหความชวยเหลอและพยายามชวยใหผรบบรการสามารถตดสนใจไดดวยตนเอง21 เพพนสก (Pepinsky) กลาววา “การใหบรการปรกษาเปนกระบวนการ 18Farren Caela and Kaye Beverly L. “New skills Leadership Roles”in The Leader of The Future, 3 rd ed.(New York: The Drucker Foundation,1996), 175-187.

19เรองเดยวกน

20เรองเดยวกน 21C.V. Good, Dictionary of Education (New York : McGraw–Hill, 1945), 39.

18 ของสมพนธภาพระหวางผใหบรการกบผรบบรการในสถานทซงเปนสวนตว โดยมจดประสงคเพอ ชวยเหลอผรบบรการใหเปลยนพฤตกรรมไปสทางทพงปรารถนา การใหบรการปรกษาเปนกระบวนการทผใหบรการชวยเหลอผรบบรการใหเขาใจและยอมรบตนเองในดานตาง ๆ เปนตนวา ดานความสามารถ ความถนด ความสนใจ ตลอดจนไดตระหนกถงความตองการของตนเอง และชวยใหผรบบรการไดดาเนนการตามจดมงหมายทวางไว ไดพฒนาตนเองจนถงขดสดจากคา จากดความตาง ๆ ดงกลาว สรปไดวา การใหบรการปรกษาทางจตวทยามลกษณะดงตอไปนคอ 1) การใหบรการปรกษาเปนบรการทางวชาชพ ซงกระทาโดย ผใหบรการปรกษาทไดรบการฝกอบรมจนมความสามารถ และทกษะในการใหบรการดงกลาว เชน มความสามารถในการฟง การตอบสนอง การชวยเหลอใหบคคลเปลยนพฤตกรรม 2) การใหบรการปรกษาเปนกระบวนการของสมพนธภาพ ซงเตมไปดวยความอบอน การยอมรบ ความ เขาใจ 3) การใหบรการปรกษาเปนกระบวนการชวยเหลอใหผรบบรการ มทกษะในการตดสนใจ และแกปญหา 4) การใหบรการปรกษาจะชวยใหผรบบรการไดเรยนรพฤตกรรม และทศนคตใหม ๆ 5) การใหบรการปรกษาเปนความรวมมอกนระหวางผใหบรการปรกษากบผรบบรการ และ 6) การใหบรการปรกษาเปน กระบวนการชวยใหบคคลพฒนาขน สรปไดวา “การใหบรการปรกษาเปนกระบวนการของสมพนธภาพระหวางผใหบรการปรกษาซงเปนนกวชาชพทไดรบการฝกอบรมกบผบรการซงตองการความชวยเหลอเพอให ผรบบรการเขาใจตนเอง เขาใจผอนและเขาใจสงแวดลอมเพมขน ไดปรบปรงทกษะในการ ตดสนใจ และทกษะในการแกปญหา ตลอดจนปรบปรงความสามารถในการทจะทาใหตนเองพฒนาขน”

จดมงหมายของการใหคาปรกษา การบรการใหคาปรกษา มกไดรบการอธบายวา เปนหวใจของการแนะแนว แตจดมงหมายของการบรการใหคาปรกษา มความแตกตางกน ตามแตผใหคาปรกษา (counselor) แตละคน ทงนเปนเพราะผใหคาปรกษาแตละคนจะมองเหนวตถประสงคของการใหคาปรกษาไป ตาง ๆ นานาแลวแตการศกษาทเขาไดรบมา คานยม บทบาททเขามองเหน และความตองการ ของผรบ คาปรกษา ทเขากาลงชวยเหลออย แตอยางไรกตามเราอาจกาหนดจดมงหมายของการใหคาปรกษาไวกวาง ๆ ได ผใหคาปรกษาทกคนคงจะยอมรบกนวาเปาหมายของการใหคาปรกษาคอ การ เปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลในทางทจะทาใหเขามชวตทสรางสรรคดขน หรอมความพอใจในชวตมากขน เชอรทเซอร (Shertzer) ไดสรปวตถประสงคของการใหคาปรกษาเอาไวดงน 1) เพอแยกนกเรยนออกจากอทธพลของกลมใหนกเรยนแตละคนคงลกษณะเฉพาะตวของตนไว 2) เพอชวยนกเรยนแตละคนใหเขาใจบคลกสวนตวของตนเอง ไดตระหนกถงความสามารถของ

19 ตน และเกดการรจกตนเองทเหมาะสม 3) เพอทาใหนกเรยนสามารถทจะปรบปรงตนเอง ใหเปนคนทรจกการตดสนใจทฉลาดในอนาคตรวมทงชวยแกไขใหเขาหลดพนจากความยากลาบากทเขากาลงประสบอย ปญหาปจจบนของเขาอาจถกนามาใชเปนสงทจะชวยใหเขาเกดความสามารถทจะนาทางตวเองไดในเวลาตอไป 4) ทาใหนกเรยนมความเปนอสระจะสามารถทจะเรยนตอไปไดอยางไมมอปสรรค จากการใหคาปรกษา บคคลจะสามารถทจะทาใหตนเองเขมแขง และเกดการมองตนเองทดขน และ 5) ชวยนกเรยนแตละคนใหรจกหาโอกาสทเหมาะสมกบตน ประเมนคาประสบการณของเขา ประเมนการปรบตว และความใฝฝนทะเยอทะยานของเขาวาเหมาะสมกบโอกาสเหลานนอยางไร สาหรบจดประสงคระยะยาวในอนาคต คอ ใหผรบบรการสามารถพฒนาตนเองอยางเตมท ชวยใหผรบบรการเปนบคคลทมประสทธภาพ (the fully functional person) รอเจอรส (Rogers) ประมวลลกษณะของบคคลทมประสทธภาพไวดงน 1) มการตระหนกรคอ ตระหนกในสวนด และสวนบกพรอง ตระหนกในแรงจงใจ ความเชอคานยมและความรสกของตนเอง 2) มพฤตกรรมทสมาเสมอ ไมใชเปลยนแปลงอยตลอดเวลา 3) ควบคมตนเองได ไมววาม หรอวตกกงวลเกนกวาเหต ไมทอแท สนหวง สงสารตนเอง และปลอยชวตตามยถากรรม 4) มความสามารถทจะดาเนนการกบสภาพการณ ทเปนปญหาไดอยางมเหตผล ไมใชอารมณ ไมหนปญหา และ 5) มความมงมนในการกระทา ไมจบจดเมอตดสนใจทจะทาสงใดแลว กมใจจดจอ และ มงมนในการกระทาจนสาเรจลลวง22 จดมงหมายของการใหบรการปรกษามทงจดมงหมายในระยะสนและจดมงหมาย ระยะยาวในอนาคต ยอรช และครสเตยน (George and Cristiani) ไดกลาวถงจดมงหมายของการใหบรการปรกษาระยะสนวาครอบคลมสงตาง ๆ ดงนคอ 1) สงเสรมการเปลยนแปลงพฤตกรรม จดประสงคของการใหบรการปรกษา คอ การสงเสรมใหผรบบรการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปสแนวทางทพงปรารถนา เปนตนวา ใหเรยนไดดขน มพฤตกรรมกลาแสดงออก เพมความรบผดชอบในการทางาน และดาเนนการใหสาเรจลลวง สามารถตอบสนองอยางเหมาะสม และรบฟงคาวจารณตาง ๆ เกยวกบตวเขาไดอยางเยอกเยน ลดความขดแยงดานจตใจ ไดเขาทางาน ประสบความสาเรจในการทางาน มชวตสมรสทราบรน 2) สงเสรมความสามารถของผรบบรการ

22C. Roger, On Becoming a Person (Boston : Houghton Mifflin, 1961), 81.

20 ในการตดสนใจและวางโครงการในอนาคต 3) สงเสรมการปรบปรงสมพนธภาพ และ 4) สงเสรมทกษะของผรบบรการในการแกปญหาและอปสรรคตาง ๆ ในชวต23 บทบาทของผใหบรการปรกษา การใหผใหบรการปรกษา ไมรจกบทบาทของตนอยางเดนชด กอใหเกดปญหาในการทางาน ทาใหการใหบรการปรกษาดวยประสทธภาพ การทผใหบรการปรกษาไมแนใจในบทบาทของตน อาจเกดจากการทผใหบรการตองการตอบสนองความตองการและขอเรยกรองจากบคคลอนมากเกนไป จนลมบทบาทหนาท โดยเฉพาะแหงวชาชพของตนเองบอยทเดยว ทผรบบรการคาดหวงใหผใหบรการปรกษาแกปญหาใหเขา เชน ใหตดสนใจใหเขาวาควรหยารางหรอไม ควรลาออกจากโรงเรยนหรอไม หรอควรเลอกเขาคณะ หรอมหาวทยาลยใดซงความคาดหวงน ขดแยงกบจดประสงคของการใหบรการปรกษา ทมงชวยใหผรบบรการตดสนใจไดดวยตนเอง ในโรงเรยนและสถาบนตาง ๆ ทผใหบรการปรกษาเขาทางาน อาจจะมความคาดหวงใหผใหบรการปรกษาปฏบตนโยบายของสถาบนนน ๆ การกระทานนอาจขดตอหลกการของการใหบรการปรกษา ซงทาใหผบรการปรกษาเกดความลาบากใจ และความขดแยงในจตใจในกรณเชนน ผใหบรการปรกษาควรชแจงบทบาทของตนแกผบรหาร และเพอนรวมงานใหกระจางชด

บทบาทของผใหบรการปรกษานนแตกตางกนไปบาง ในแตละสถาบนทเขาเขาทางาน ผใหบรการปรกษาจะตองรบทบาทหนาทเหมาะสมในแตละสถาบนดงน คอ 1) ใหบรการปรกษานกเรยนเพอใหนกเรยนเขาใจตนเอง สามารถตดสนใจ และวางโครงการในอนาคตตนได 2) แนะนาครและผปกครองเกยวกบการปฏบตตอนกเรยน และ 3) ตดตอประสานงานกบสถาบนภายนอกโรงเรยนเพอรวมมอกนชวยเหลอนกเรยน เซอรทเซอร และสโตน (Shertzer and Stone) พบวา ผทเกยวของกบปญหาของนกเรยน พจารณาบทบาทของผใหบรการปรกษาแตกตางกนออกไป พอแมมองวาผใหบรการปรกษามหนาทชวยลกของตนเลอกสาขาศกษาและอาชพตลอดจน มบทบาทชวยแกไขพฤตกรรมเดก ผบรหารพจารณาทชวยเหลอคนเกยวกบการตดสนใจเลอกศกษาตอ และเลอกอาชพ ผใหบรการปรกษาจะตองกาหนดบทบาทของตน โดยพจารณาจากความคาดหวงของ

23Rikey L. Geogge and Therese Stridde Cristiani, Theory, Method Processes of Counseling and Psychotherapy (New Jersey : Prentice–Hall Inc, 1981), 16–17.

21 ผรบบรการ นโยบายของสถาบนทตนสงกดประกอบกบบทบาททว ๆ ไป แหงวชาชพของตนและควรชแจงบทบาทของตนแกผรบบรการ และเพอนรวมงานทงผบรหาร24 นอกจากผใหบรการปรกษาจะตองตระหนกในบทบาทของตนแลว ผใหบรการปรกษาจะตองมความสามารถทจะใหบรการรวมมอ และมความรบผดชอบรวมกนในทกขนตอนของการ ใหบรการ ผใหบรการปรกษาจะเปนผกระตน ผสนบสนน ผอานวยความสะดวก ตลอดจนจด สภาพแวดลอม สวนการตดสนใจเปนหนาทของผรบบรการ ถาผรบบรการขาดความรบผดชอบ และไมรวมมอในการใหบรการปรกษาแลว จะไมมการเปลยนแปลงพฤตกรรมใด ๆ เกดขนแกผรบบรการ ดงนน จงจดดาเนนการทกขนตอนใหเสรจ และผรบบรการบางคนคดวาผใหบรการปรกษาจะชวยแกปญหา หรอตดสนใจใหเขาได โดยเขาไมตองทาอะไรเลยซงทาใหขาดความรวมมอ แหงวชาของตน ตลอดจนมความสามารถในการใหผรบบรการปรกษามสวนรวมมอดวย จะเปนองคประกอบสาคญของประสทธภาพในการใหบรการปรกษา ความรวมมอระหวางกนและกน การทผใหบรการปรกษารจกบทบาทหนาทของตน และปฏบตตามบทบาทแหงวชาของตน ตลอดจนมความสามารถในการใหผรบบรการปรกษามสวนรวมมอดวย จะเปนองคประกอบสาคญของประสทธภาพในการใหบรการปรกษา

ผใหคาปรกษา 1. ชวยใหบคลากรแสดงเปาหมายเกยวกบอนาคตดานการงานทตนตองการได

ชวยเหลอบคลากรในการคดเลอกเปาหมายเกยวกบอนาคตดานการงานทสามารถปฏบตไดจรง 2. เชอมโยงเปาหมายในดานการงาน ทมประสทธภาพใหเขากบความตองการทาง

ธรกจ และตามเปาหมายขององคกร 3. แสดงใหเหนถงปจจยทจะชวยสนบสนน รวมทงอปสรรค ทมผลตอความสาเรจ

ในหนาทการงาน

24B. Sherzer and S.C. Stone, Fundamentals of Counseling, 2nd ed. (Boston : Houghton Mifflin, 1974), 40-41.

22 ผสงเสรมสนบสนน

1. ชวยใหใหบคลากรแตละคน สามารถพฒนาแผนงานโดยละเอยด จะนาไปสความ สาเรจในหนาทการงาน

2. ชวยใหบคลากรประสบความสาเรจดวยการประสานงานกบบคคลในสาขาอาชพอน ๆ ในองคกร หรออตสาหกรรม

3. อภปรายถงความสามารถ และเปาหมายในหนาทการงานของบคลากรกบบคคลทสามารถหยบยนโอกาสด ๆ ใหกบบคลากรเหลานนได

4. สนบสนนใหบคลากรรจกใชแหลงขอมลตางๆ ในการสรางแผนงานเพอใหประสบความสาเรจในหนาทการงานได25 นอกจากผใหบรการปรกษาจะตองตระหนกในบทบาทของตนแลว ผใหบรการปรกษาจะตองมความสามารถทจะใหบรการรวมมอ และมความรบผดชอบรวมกนในทกขนตอนของการใหบรการ ผใหบรการปรกษาจะเปนผกระตน ผสนบสนน ผอานวยความสะดวก ตลอดจนจดสภาพแวดลอม สวนการตดสนใจเปนหนาทของผรบบรการ ถาผรบบรการขาดความรบผดชอบ และไมรวมมอในการใหบรการปรกษาแลว จะไมมการเปลยนแปลงพฤตกรรมใดๆ เกดขนแกผรบบรการ ดงนน จงจดดาเนนการทกขนตอนใหเสรจ และผรบบรการบางคนคดวาผใหบรการปรกษาจะชวยแกปญหาหรอตดสนใจใหเขาได

การบรหารงานโรงเรยนในโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน (Lab School Project)

ความเปนมา นายกรฐมนตรหวงใยปญหา การศกษาของไทย ทเดกไดรบศกษาแลวคดและวเคราะหไมเปน ไมรกการอาน อานหนงสอ หรออานขาว แลวคดวเคราะหไมได จงจาเปนตองฝกการอานตงแตปฐมวย เพอปพนฐานใหเดกสามารถเรยนรดวยตนเองตลอดเวลา คดใหเทาทนโลกอนาคตทจะเกดขนการเรยน การสอนตองทาใหเดกเตบโตดวยความเชอมน มระบบททาใหสามารถพฒนาตวเองตลอดเวลาและพฒนาไดเตมตามศกยภาพสงสด เพมมลคาความเปนมนษยใหสงขน โดยมการบรณาการเกดขนทกป ทจะทาใหเดกรสกสนกสนานกบการเรยนร โดยใช 25 Farren Caela and Kaye Beverly L. “New skills Leadership Roles”in The Leader of The Future, 3 rd ed.(New York: The Drucker Foundation,1996), 175-187.

23 เทคโนโลยเปนเครองมอในการเรยนร ทตองปลกฝงให “เปน” เพอไวใชคนควาหาความรตลอดชวต ทาใหเกดความเชอมนในตนเอง สามารถแสดงออกและนาเสนอในเชงสรางสรรค เจตนารมณดงกลาวจะบรรลผลได เดกตองไดรบการศกษาทมคณภาพ เขารบการศกษาในโรงเรยนทมคณภาพมาตรฐาน แตโรงเรยนดงกลาวมไมครอบคลมทกพนท โดยเฉพาะอาเภอในชนบทหางไกลซงคนยากจนตองเรยนในเขตพนทและเปนโรงเรยนขนาดเลก ซงคณะรฐมนตรไดใหความเหนชอบ โครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน เมอวนท 22 เมษายน 2546 และกระทรวงศกษาธการ ไดพฒนาแนวคดและดาเนนโครงการตอไป โดยมหลกการและความเชอวา การศกษาสามารถ เปลยนแปลงสถานภาพคนจากคนจนไปเปนคนรวยได หากไดรบการศกษาทมคณภาพ มพนฐานการเรยนรทด ทสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดตลอดชวต จะสามารถพฒนาตนเองใหเปน แรงงานทมคณภาพ เปนแรงงานทมฝมอ มรายไดและคณภาพชวตสงขน สามารถหลดพนวงจรความยากจนได อนเปนความมงมนของรฐบาล โดยพฒนาโรงเรยนใหเปนโรงเรยนทประชาชนใฝฝนอยากใหบตรหลานไดเขาเรยนในโรงเรยนดทมคณภาพ โครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน จะชวยสานฝนใหเปนจรงได

วตถประสงค 1. เพอกระจายโรงเรยนทมคณภาพมาตรฐานใหทวถงทกอาเภอ เพอใหเดกและเยาวชนในชนบทมโอกาสเขารบการศกษาทมคณภาพอนเปนพนฐานใหสามารถเรยนรดวยตนเองตลอดชวต คด ใหเทาทนโลกอนาคตทจะเกดขน ทาใหเดกเตบโตดวยความเชอมนและมคณภาพชวตทดขน 2. เพอพฒนาเยาวชนไทย ใหเตบโตดวยความพรอมอยางสากล ใหเปนพลงสาคญในการปรบเปลยนและขบเคลอนอนาคตของชาตใหพฒนาอยางยงยนและมศกดศร

ลกษณะโรงเรยนในฝน 1. จดการศกษาไดคณภาพมาตรฐาน ปฏรปการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนสาคญ

สอดคลองกบความตองการของทองถน แขงขนไดในระดบสากล ผเรยนมคณภาพมาตรฐานชาต สามารถพฒนาสมาตรฐานสากล บนพนฐานความเปนไทย จดบรรยากาศการเรยนร เออตอการพฒนาศกยภาพผเรยน และมความเปนประชาธปไตย

2. เปนตวอยางการจดการศกษาขนพนฐานในระดบอาเภอทมคณภาพมาตรฐาน เทยบเคยงกบโรงเรยนชนนา เปนทยอมรบศรทธาของนกเรยน ผปกครอง และชมชน ทเนนการมสวนรวม

24

3. มการบรหารจดการทมประสทธภาพ บรหารคณภาพทงระบบ มความคลองตวรวดเรว ทนสมย มผบรหาร คร และบคลากรทางการศกษามออาชพและมจานวนเพยงพอ

4. มความเขมแขงทางวชาการ สามารถเปนตนแบบ เปนแหลงเรยนร ตลอดจนชวยเหลอพฒนาชมชน และเกอหนนซงกนและกน ผปกครอง กรรมการสถานศกษา และชมชน เขมแขง

5. มเครอขายการสนบสนน มกระบวนการวจยและพฒนาอยางตอเนอง เปนแหลงทดลองสาธต และฝกอบรมครของสถาบนการศกษาในระดบอดมศกษา และการมสวนรวมของภาคเอกชน

6. สอและเทคโนโลยทนสมยเพยงพอ เปนระบบเครอขายและเออตอการเรยนร รวมกน

7. เปนตนแบบใหกบโรงเรยนอน ๆ นานวตกรรมทางการศกษาททนสมยไปพฒนาโรงเรยนใหมคณภาพมาตรฐาน ลกษณะทางกายภาพของโรงเรยนไดมาตรฐานและเหมาะสมตอการพฒนาคณภาพชวต26

เปาหมาย 1. โรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา (เดม) และสานกงานคณะกรรมการการ

ประถมศกษาแหงชาต (เดม) คดเลอกอาเภอละหนงโรงเรยน จานวน 795 อาเภอ 81 กงอาเภอ และ 45 เขตในกรงเทพมหานคร ได 921 โรงเรยน

2. โครงการ ฯ เรมนาสการปฏบต 1 ตลาคม 2546 3. โครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน จะพฒนาทกโรงเรยนใหเตมรปแบบ

ภายในเวลา 3 ป

วธดาเนนการ เมอคณะรฐมนตรมมตใหความเหนชอบกระทรวงศกษาธการไดดาเนนการตามแนวทางการดาเนนงาน ดงน

1. แตงตงคณะกรรมการขนรบผดชอบการดาเนนงาน 2. ระดมความคดกาหนดแนวคดพนฐานโครงการใหชดเจนยงขน เพอเตรยมการนาสการปฏบตทเปนรปธรรม โดยมอบหมายผรบผดชอบแตละเรอง

26กระทรวงศกษาธการ, “โครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน” 2546.

25 (1) การคดเลอกโรงเรยน โดยมเกณฑทชดเจน จะดาเนนการใหแลวเสรจภายในกลางเดอนพฤษภาคม 2546 เพอนาเสนอคณะกรรมการพจารณากอนนาเสนอผวาราชการจงหวด ทกจงหวด พจารณามอบหมายใหนายอาเภอรวมกบชมชนพจารณาคดเลอกอกครงหนง เพอใหเปนไปตามความตองการของชมชนอยางแทจรง (2) จดทาแผนพฒนาผบรหาร คร และบคลากรทางการศกษาใหไดคณภาพมาตรฐานตามเกณฑทตองการในการพฒนา โรงเรยนใหเปนโรงเรยนในฝน ใหบรรลผลตามเปาหมายและทนเวลา โดยใชระบบเครอขายรวมกบสถาบนอดมศกษา และโรงเรยนทประสบความสาเรจ (3) จดแผนประชาสมพนธเพอสรางความตระหนกรของโครงการฯ ใหสาธารณชนและผเกยวของ ทกสวนของสงคมรบทราบอยางตอเนอง สรางความนาสนใจของโครงการฯ และสอใหภาคเอกชนรบร และตอบรบเขามาสนบสนน เสรมสรางความรสกมสวนรวมเปนเจาโครงการฯ ใหเกดขนกบคนไทยทกคนในการพฒนาเดกและเยาวชนไทย จะแลวเสรจและดาเนนการภายในเดอนพฤษภาคม (4) รางโครงการสรางการบรหารจดการทมความคลองตว การบรหารสถานศกษาใหมความเขมแขงทางวชาการ หลกสตร มาตรฐานดานกระบวนการเรยนร ความสมพนธในการพฒนา ระหวางผบรหาร คร ผเรยน และชมชน และผสนบสนน (5) การระดมทรพยากรจากทองถน และเชญชวนเอกชนเขามารวมจดการศกษา งบประมาณดาเนนการ และคาใชจาย ในการบรหาร โดยคานงถงจานวนนกเรยนและจานวน คร : นกเรยน โดยใหกรมสามญศกษา (เดม) และสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (เดม) ดาเนนการประสานหารอเกยวกบวธการ งบประมาณใหไดขอยตกอน เพอประมาณการ งบประมาณใหชดเจนใหเหมาะสมตอการพฒนา (6) จดทาแผนเพอวางระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) เพอวางระบบ ICT ของโรงเรยนเปาหมาย และระบบเครอขายทเชอมโยงกนทง 921 โรงเรยน ใหแลวเสรจทนเวลาตามเปาหมายทจะดาเนนการ ทงน เนนการใช ICT เพอพฒนาการเรยนรของนกเรยน (7) กาหนดวธการกากบ ตดตาม และประเมนผล ทงการพฒนาผบรหาร คร โรงเรยน และคณภาพนกเรยน เปนการประเมนผลเชงวจยเพอพฒนา โดยมตวชวดความสาเรจ และตวบงชตามมาตรฐานดานตาง ๆ ตามมาตรฐานและเอกลกษณของแตละโรงเรยน/แตละอาเภอ ทาใหเหนคณคาทเปนพลวต และเกดความคดรเรม สรางสรรค เปนเครองมอของการจดการเปลยนแปลงในการปรบเปลยนพฤตกรรมองคกรดวยความเตมใจทกภาค (ผบรหาร คร ผเรยน

26 ผปกครอง กรรมการโรงเรยน ชมชน ผประเมน และอน ๆ) มความเปนอสระทจะสรางสรรค มเอกภาพเชงเปาหมาย โดยแตงตงคณะกรรมการกากบ ตดตาม และประเมนผลโครงการ หนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน (8) จดทา mapping ในการสนบสนนและเปนพเลยงโรงเรยนในโครงการ ของสถาบนราชภฏ สถาบนการศกษาในระดบอดมศกษา และโรงเรยนชนนาทางการศกษา การดาเนนงาน กระบวนการ/กจกรรมตาง ๆ จะมการแตงตงคณะกรรมการขน รบผดชอบ และจะใหแลวเสรจภายใน 3 เดอน เพอใหสามารถเรมโครงการ 1 ตลาคม 2546 ไดตามเปาหมาย27

ผรบผดชอบโครงการ กระทรวงศกษาธการ และคณะกรรมการนโยบายหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน ผลทคาดวาจะไดรบ 1. เดกและเยาวชนไทยในชนบทมโอกาสไดรบการศกษาในโรงเรยนทมคณภาพ รกการอาน เปนผทเรยนรตลอดชวตทสามารถพฒนาใหพงตนเองได และเตบโตเปนคนมคณภาพของประเทศ 2. มโรงเรยนคณภาพมาตรฐานกระจายทวถงทกอาเภอ ทาใหเดกไทยเตบโตดวยความเชอมนและรกชาต

รปแบบการบรหารโรงเรยนในฝน

รปแบบการบรหารโรงเรยนในฝน มวตถประสงคเพอใหการบรหารงานมความคลองตว โปรงใส ตรวจสอบได และเพอมงสความมประสทธภาพในระดบสากล โดยมหลกการดงน

1. ดานบคลากร 1.1 มระบบการสรรหาผบรหารสถานศกษาทมความเหมาะสม และใหไดผทความสามารถในการบรหารจดการ ทงดานวชาการ บคคล ทรพยสน และเทคโนโลยใหม ๆ มภาวะ ผนาทดเปนทยอมรบและทางานเปนทมได

1.2 ครและบคลากรจะตองไดรบการคดเลอก พฒนาใหเปนตนแบบของครและบคลากรทางการศกษาทมความเหมาะสม มความสามารถตามอดมการณของโรงเรยนในฝน


27

2. ดานการบรหาร – จดการ 2.1 ใหมคณะกรรมการบรหารของโรงเรยนทเขมแขง และเขาใจวตถประสงค

โรงเรยนในฝน 2.2 รปแบบการบรหารใหมหลกการแนวปฏบตดงน

ลกษณะงาน แนวคดหลก 1. ดานการบรหารจดการ - งานอานวยการ - งานพสด - งานการเงน / งบประมาณ

- มระบบการทางานทคลองตวและกาหนดระเบยบขนใชเปน การเฉพาะ ไมองระบบราชการ - ใหคณะกรรมการบรหารโรงเรยนมอานาจในการวางระเบยบใช

2. ดานบคลากร - การบรรจ - การแตงตง - การโอน

- มระบบทกาหนดการพฒนาบคคลใหเหมาะสมภาระงาน - มระบบการจงใจการทางานทเหมาะสมทงคาตอบแทนและสวสดการ - มระบบการพฒนาผบรหารทเนนการทางานแบบมงผลสมฤทธ และมระบบการประเมนผลงานอยางตอเนอง

3. ดานวชาการ - หลกสตร - การบรหารวชาการ - การรวมมอกบหนวยงานอน - การเทยบโอน ประสบการณผลการเรยน

- ใหคณะกรรมการบรหารโรงเรยนมอานาจในการอนมตการปรบปรง หลกสตรไดภายใตกรอบมาตรฐานทกาหนดไว - ใหมระบบการสรางความรวมมอจากแหลงตาง ๆ ไดตามความเหมาะสม - ใหมการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนการสอน

4. ดานงบประมาณ - เงนงบประมาณแผนดน - เงนรายได - การบรหารสนทรพย - การระดมทรพยากร

- ใหมการจดสรรเงนแบบทนอดหนนทวไป - ใหคณะกรรมการบรหารโรงเรยนมอานาจในการบรหารงบประมาณ ทไดรบ - ใหโรงเรยนมอานาจในการบรหารทรพยได และรายไดทเกดขน ไมตองนาสงคลง - ใหโรงเรยนมการระดมทรพยากรจากชมชนทองถน สถานประกอบการ และองคกรตาง ๆ ไดอยางคลองตว

5. ดานการกากบดแล

- รฐบาลกากบการบรหาร โดยมกรอบนโยบาย และมาตรฐานทางวชาการ - คณะกรรมการบรหารโรงเรยนและผบรหารสถานศกษารบผดชอบและ มอานาจดาเนนงานทคลองตว

6. ดานชมชนสมพนธ - การสรางความสมพนธ ระหวางโรงเรยนกบชมชน

ทองถน องคกรเอกชน และหนวยงานอน

- ใหโรงเรยนมเครอขายความสมพนธเพอสนบสนนการดาเนนงานใหม ความคลองตว

28

แนวคดการพฒนาผบรหารและคร

ปรบกระบวนทศน (paradigm Shift) ปรบกระบวนทศนและความเขาใจของผบรหารและครอาจารยในการรวมพลง ขบเคลอนการปฏรปการเรยนร แนวทางนเปนสอสาคญทจะนาไปสการขบเคลอนกระบวนการใหบรรลเปาหมายทคน การปฏรป การศกษาทสามารถพฒนาผบรหารและครใหจดการเรยนรทสรางปญญาใหกบเดกไทยไดอยางแทจรง โดยการปฏบตการ (workshop) รวมคนควากระบวนการเรยนรรวมกน เพอคนใหพบปญหาหลกและนาไปกาหนดเปนเปาหมายวางแผน คอ รวมคน รวมคด รวมทางาน รวมสรปบทเรยนจากการทางาน และรวมรบผลจากการดาเนนงาน28 เทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาและการสอสาร (ICT) การใชประโยชนสารสนเทศมาสนบสนนใหสถานศกษาทกแหงไดมความพรอมในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาและการสอสาร และเปนการนาการใช ICT เพอพฒนา คณภาพของผเรยนและผสอน นา ICT มาใชในการบรหาร และบรหารการศกษา โดยใหหนวยงานมศนยปฏบตการมคลงขอมล มระบบงานเพอการบรหาร มทกษะการใช ICT นา ICT มาใชในการผลตและพฒนาบคลากรใหมความรความสามารถในการสอน ICT มหลกสตร ICT รองรบ เพอปอนตลาดแรงงาน และกระจายโครงสรางพนฐาน ICT เพอการศกษา โดยใหบคลากรมความพรอมในการใช ICT มซอฟตแวรพนฐาน มเครอขาย Internet และ Intranet

การประกนคณภาพการศกษา (Quality Assurance : QA) ระบบการประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา เพอสรางความเขาใจให สถานศกษา และผเกยวกบระบบการประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ไดแก ระบบการประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา : กรอบแนวทางการบรหารจดการคณภาพสถานศกษา แนวทางการตรวจสอบและทบทวน คณภาพภายในของสถานศกษา แนวทางการรายงานคณภาพการศกษาประจาปของสถานศกษา แนวทางการ ตรวจสอบและทบทวนคณภาพการศกษาของสถานศกษาโดยเขตพนทการศกษา

งบประมาณแบบมงเนนผลงาน (Performance – Based Budgeting : PBB)


29

ความหมาย “ระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงาน” รฐบาลมอบนโยบายใหนามาใช จะมสวนสาคญ ๆ ดงน การวางแผนงบประมาณการคานวณตนทน การจดระบบการจดซอ จดจาง การบรหารการเงน และควบคม งบประมาณ การบรหารสนทรพย การรายงานทางการเงนและผลการทางาน การตรวจสอบภายใน ซงงบประมาณแบบมงเนนผลงาน หรอ งบประมาณแบบ มงเนนผลสมฤทธเปนเรองทสถานศกษา เขตพนทการศกษาเปนผกาหนดแนวทางการทางานเพอใหเปนไปตามกรอบแนวคด “ธรรมาภบาล” ถกระเบยบ มระบบคณธรรม โปรงใส มผรบผดชอบคมคา และหลายฝายมสวนรวม เพอการบรหารจดการอยางมประสทธภาพสงสดคมคาทสด

เครอขายการเรยนร (Resource Center)

“เครอขายพฒนาครและบคลากรทางการศกษาเพอการปฏรปทางการเรยนร” เปนระบบเครอขายการพฒนาคร และบคลากรทางการศกษาเพอการปฏรปการเรยนร เพอสนองนโยบายการปฏรปการศกษา โดยเผยแพรความรทนาสนใจทางดานการศกษา แหลงเรยนร แหลงทรพยากรสารสนเทศ หลกสตรการศกษาขนพนฐาน 8 กลมสาระ ตลอดจนเปนเวทแลกเปลยนความคดเหน อนจะเออประโยชนแกคร อาจารย และผสนใจสามารถเขาศกษาขอมล และความชวยเหลอผานเวบไซตตดตอโดยตรงทสานกวทยบรการทวประเทศเขาสเวบไซต http://www.rajabhat.ac.th แลวเลอกท “เครอขายพฒนาครและบคลากรทางการศกษา”

การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ (Child Centered) กระบวนการเรยนการสอนใหโอกาสผเรยน เรยนรดวยวธการของตนเองตามความ

ถนดทแตกตาง ผเรยนสรางความรและพฒนาทกษะและเจตคตจากการลงมอทา ครผสอนควรใหคาปรกษา ชทางเลอกใหผเรยนฝกคด วเคราะห เทคนคการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ ไดแก การสอนแบบรบผดชอบรวมกน การเรยนแบบสรางแผนทความคด การสอนโดยการใชกระบวนการคด การสอนแบบระดมพลงสมอง การสอนแบบโครงการ การสอนแบบการแกปญหา การสอนโดยใชกระบวนการกลม และการสอนแบบปรกษาหารอ การสอนโดยใชการสรางเรอง การสอนโดยการตงคาถามแบบหมวก 6 ใบ และการสอนโดยใช 4 MAT29

การผลตและการใชสอการสอน (Instructional Media & Resources) เปนหวขอทประกอบดวย การเลอกสอทมอยมาใชใหเหมาะสมกบเนอหาทตองการ

วธใชสอตาง ๆ เทคนคการใชสอใหเกดประสทธภาพสงสด วธผลตสอมลตมเดย วธปรบปรง


30 ดดแปลง ผลตสอจากวสดเหลอใช วสดธรรมชาต วสดทมในทองถน และวธใชโดยใหชมชน ผปกครอง และนกเรยนมสวนรวมในการคด ผลต และใชสอตาง ๆ

การบรหารแบบยดโรงเรยนเปนฐาน (School – Based Management : SBM) การบรหารโรงเรยนเปนฐาน เปนการกระจายอานาจการบรหารและการจดการศกษาทง

ดานวชาการงบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารงานทวไปจากกระทรวงศกษาธการ ไปยงสถานศกษาในเขตพนทการศกษาโดยตรง เพอมงใหผบรหารพฒนาสรางสรรคสงคมการเรยนรแกโรงเรยนและชมชน

การวจยชนเรยน (Action Research) การพฒนาผเรยนอยางมระบบ หรอเปนกระบวนการแกไขปญหา หรอแสวงหาคาตอบ

จากขอสงสยทเกดขน ในการจดการเรยนรของครทจะนาไปใชประโยชนในการพฒนาผเรยน อาจเปนรายบคคล เปนกลม หรอทงชนเรยนอยางมขนตอน ประกอบดวย การวางแผน การพฒนาสอ หรอวธการทจะนามาใชในการวจย การวเคราะห และสรปผลการวจย การนาเสนอผลการศกษา และขอคนพบทไดในรปเอกสารการวจยหรอรายงานการพฒนาผเรยน

การเรยนรแบบออนไลน (e – Learning) การเรยนรแบบออนไลน หรอ e – Learning การศกษาเรยนรผานระบบเครอขาย

คอมพวเตอร อนเทอรเนต หรอ อนทราเนต เปนการเรยนรดวยตนเองตามความสามารถและความสนใจของตนเอง เนอหาของบทเรยนประกอบดวย ขอความ รปภาพ เสยง วดโอ และมลตมเดยอน ๆ จะถกสงไปยงผเรยนผาน Web Browser โดยผเรยน ผสอนจะสามารถตดตอ ปรกษา แลกเปลยนความคดเหนระหวางกนได องคประกอบของ e- Learning ประกอบดวย 1) เนอหาของบทเรยน 2) ระบบบรหารการเรยน 3) การตดตอสอสาร และ 4) การสอบ/วดผลการเรยน

เทคนคการบรหารจดการแบบมงเนนผลสมฤทธ (Result – Based Management : RBM) การบรหารจดการแบบมงเนนผลสมฤทธ Result – Based Management เปนการบรหาร

ทใหความสาคญตอผลการดาเนนงาน และการตรวจวดผลสาเรจในการดาเนนงานขององคการ ทงในแงปจจยนาเขา กระบวนการ ผลผลต และผลลพธ ซงจะตองมการกาหนดตวบงชผลการดาเนนงาน (Key Performance Indicators; KPIs) รวมทงการกาหนดเปาหมาย (targets) และวตถประสงค (objective) ไวลวงหนา โดยอาศยการมสวนรวมระหวางผบรหาร สมาชกขององคการ และตลอดถงผทมสวนไดเสยกลมตาง ๆ (stakeholders) ทเกยวของกบการปฏบตงานขององคการ

31

การประเมนตามสภาพจรง (Authentic Assessment Approach : AAA) การวดและประเมนตามสภาพจรง คอ กระบวนการวดผลการเรยนรตามแนวทาง

3 ประการ คอ 1) วดครบถวนตามจดประสงคการเรยนรไดจรง คอ วดความสามารถทางความรวดความสามารถในการปฏบตไดจรง วดคณลกษณะทางจตใจ 2) วดไดตรงความเปนจรงคอ สงทวดไดนนเปนขอมล เปนการแสดงพฤตกรรมทสะทอนความสามารถทแทจรงของผเรยน ทงความสามารถทางความร ความคด ความสามารถในการปฏบตและคณลกษณะทางจตใจ และ 3) เลอกสรรคดคนเครองมอและเทคนคการวดผลทเปนการวดพฤตกรรมทแทจรงทแสดงออกซงความสามารถของผเรยน ซงอาจไดจากการสงเกตพฤตกรรมผเรยน สงเกตจากการปฏบตภาระงานทจดใหปฏบตในสถานการณทผสอนกาหนด

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) เพอการเรยนร

การจดทาระบบ ICT สาหรบโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน ไดดาเนนการโดยมงเนนประสทธภาพและประสทธผลทจะมตอการดาเนนงานของโครงการเปนสาคญ ประการแรก ประการตอมาคอการนาทรพยากรดาน ICT ททางกระทรวงศกษาธการและหนวยงานทเกยวของมอยมาใชใหเกดประโยชนสงสดและไมใหเกดการซาซอน ขอสรปเบองตนทไดคอ ระบบเครอขายสามารถใชของเครอขายบรการการศกษา (EdNet) ซงสอดคลองกบระบบงานทออกแบบไวแลว

วตถประสงค เพอเตรยมความพรอมดานระบบ ICT สาหรบโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน

เปาหมาย มระบบ ICT ทพรอมใหบรการศกษาแบบเครอขายแกโรงเรยนในโครงการ 921

โรงเรยน สาหรบระยะท 1 ของโครงการ

ตวบงชผลการดาเนนงาน 1. เชงปรมาณ

- ตองม ICT ทศนยสวนกลางเชอมโยงกบโรงเรยนในโครงการครบทง 921 แหง 2. เชงคณภาพ - การสงผานขอมลของระบบสามารถทาไดโดยถกตองและรวดเรว

32 - ระบบทงระดบสวนกลางและโรงเรยนมความเสถยรภาพและมระบบสารองทได มาตรฐาน

หลกการ/แนวทางการดาเนนงาน การออกแบบระบบ ICT ทาโดยยดถอประสทธภาพและประสทธผลทจะมตอการ

ดาเนนงานของโครงการเปนสาคญ จากนนจงศกษาและพจารณาทรพยากรดาน ICT ทมอยในปจจบนของกระทรวงศกษาธการและหนวยงานทเกยวของ ทจะสามารถนามาใชกบระบบทวางไว ทงนเพอใหการจดทาระบบ ICT เปนไปในลกษณะตอยอดจากสงทมอยเดม ไมซาซอน จากการศกษาในเบองตน ไดขอสรปดงรายละเอยดตอไปน

ระบบสวนกลาง (Data Center) ปจจบนกระทรวงศกษาธการไดดาเนนการจดทาระบบสวนกลางของกระทรวงแลว เมอพจารณาความสามารถของระบบทมอย เหนวาสามรถรองรบการใหบรการแกโรงเรยนในโครงการได

สวนระบบงานสวนกลาง (Applications) ปจจบนระบบงานสวนกลางมอย 8 หลก คอ 1. ระบบสารสนเทศดานการศกษา (ระบบ EIS) ซงประกอบดวย ขอมลสถต และ ขอมลรายบคคล

2. ระบบสารบรรณอเลกทรอนกส 3. ระบบสารสนเทศพนฐานสาหรบผบรหาร 4. ระบบสารสนเทศภมศาสตร (ระบบ GIS) 5. ระบบตดตามแผนงานโครงการดาน ICT 6. ระบบงบประมาณ 7. ระบบพสดครภณฑ 8. ระบบฐานขอมลกลางของศนยปฏบตการการศกษา

ซอฟตแวรกลางเพอการบรหารของภาครฐ (back office) ของกระทรวง ICT อก 8 ระบบ คอ

1. ระบบบคลากร 2. ระบบตรวจราชการ 3. ระบบบรหารแผนงาน/โครงการ 4. ระบบบรหารทรพยากรมนษย 5. ระบบงานนตการ 6. ระบบประชาสมพนธและเผยแพรขอมล

33

7. ระบบวเทศสมพนธ 8. ระบบขอมลงานผตรวจราชการ

คงเหลอสวนระบบทจะตองทาเพมเตมดงน 1. ระบบ e – Collaboration ซงเปนเครองมอสาหรบการบรณาการขอมลและ

ระบบงานทมอย (Enterprise Integration Application) เพอชวยใหผใชขอมลแตละคนสามารถใชงานของขอมลทพฒนาดวยเครองมอทแตกตางกนไดสะดวก และขอมลทมอยจะถกตองตรงกน

2. ระบบการทดสอบ ซงจะเปนเครองมอสาหรบใหนกเรยนทดลองทาขอสอบเพอทดสอบความรของตน การเรยนรในลกษณะเกมสทนาสนใจ เชน ทายคาศพทภาษาองกฤษ ตลอดจนการสรางกจกรรม (Activities) การศกษาในเชงสรางสรรคชวยสงเสรมและใหโอกาสแกนกเรยนทมความเปนเลศและอจฉรยะ เชน การจดแขงขนเชงวชาการแบบพรอมกนหลายโรงเรยน ทงแบบรายบคคลและเปนทม

3. ระบบบรการเนอหา ซงจะเปนเครองมอสาหรบใหครผสอนสามารถจดทาเนอหาการสอนใหเปนในรปแบบสอการเรยนการสอนแนวใหมไดโดยงายและมมาตรฐานตรงกน

4. ระบบ Digital Library ซงจะเปนเครองมอสาหรบการรวบรวมสอการเรยนการสอนในรปแบบตาง ๆ เชน e – Book, Multimedia ตลอดจนการเชอมตอกบฐานขอมลเพอการศกษาอน ๆ เพอใหการสบคนเปนไปไดโดยสะดวก ทงนยงรวมถงการจดทาตาราและหนงสอในรปแบบอเลกทรอนกส

5. ระบบ Management Report ซงจะเปนเครองมอสาหรบการบรหารงานของผบรหารในระดบตาง ๆ โดยมการนาขอมลทมมาวเคราะห และนาเสนอเพอใหสามารถประเมนผลการบรหาร 8 อยาง สอดคลองกบแผนยทธศาสตรและเปาหมาย

ระบบเครอขาย ปจจบนกระทรวงศกษาธการไดดาเนนการเชอมโยงเครอขายสวนกลางระหวางกระทรวงฯ และโรงเรยนภายในสนป 2546 จานวน 20,000 โรงเรยน และจะดาเนนการใหเสรจสนทงหมดภายในป 2547 โดยลกษณะการเชอมตอจะเปนแบบ Dial-up หรอ Leased Line ความเรวท 64 Kpbs ขนอยกบจานวนของคอมพวเตอรในแตละโรงเรยนทมอย แตทงนสาหรบ โรงเรยน 921 โรงเรยน จะเชอมตอเครอขายอนเทอรเนตแบบ Leased Line ขนาดความเรวท 256 Kbps ในฐานะททาหนาทเปนโรงเรยนตนแบบของโครงการฯ พรอมทงสามารถรองรบการเรยนการสอนในลกษณะ Real Time ได อยางไรกด ในสวนของอนเทอรเนตตางประเทศปจจบนเปนขนาด 8 Mbps เพอใหเหมาะสมกบการดาเนนการของโครงการ เหนวาควรขยายเพมขนาดความเรวเปนอยางนอย 155 Mbps

34 อปกรณพนฐานของโรงเรยน ในปจจบนโรงเรยนหลายแหงในสงกดสานกคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาตและกรมสามญศกษาไดมอปกรณ ICT เครองคอมพวเตอรและระบบเครอขายไวใชงานแลว ในสวนงบประมาณทใชจงเปนการประมาณการ โดยจะมการสารวจทางกายภาพโดยละเอยดเมอทราบรายชอโรงเรยนทเขารวมโครงการแลว

สวนการฝกอบรมบคลากรดานไอท ปจจบนกระทรวงศกษาธการ ไดมการจดฝกอบรมดานไอททงในสวนการดแลเครอขายการผลตสอการเรยนการสอนและอน ๆ อยางตอเนอง อยางไรกดเพอใหมบคลากรของโรงเรยนมความพรอมในการดแล และใชงานระบบเครอขายของโครงการอยางเทาเทยมกน จงเหนควรจดใหมการฝกอบรม รวมทงการทดสอบความรหลงเขารบการฝก อบรมของบคลากรในแตละโรงเรยน

แนวคดในการพฒนาวชาการของโรงเรยนในฝน

นโยบาย รฐบาลทจะขบเคลอนการปฏรปการศกษา เนนการกระจายอานาจและมสวนรวมจากทกฝายทงภาครฐและภาคเอกชนรวมทงเรงรดพฒนาคณภาพของสถานศกษาในทก ๆ ดาน ให ใกลเคยงกน และกระจายไปในทกภมภาคของประเทศ

วสยทศน โรงเรยนในฝนสามารถพฒนาหลกสตรและจดการเรยนรไดอยางหลากหลายและ ไรขดจากด (unconventional curriculum and learning) โดยอาศยความรวมมอและการสนบสนนรวมกน (participation and Supports) ระหวางผปกครอง โรงเรยน และชมชน ดวยระบบบรหารจดการททนสมยและมประสทธภาพ ใชเทคโนโลยและนวตกรรมใหม ๆ ในการเรยนรรวมกนระหวางนกเรยน ครอาจารย และชมชน (all for education) เปนโรงเรยนทมงพฒนาสความเปนเลศทงดานวชาการและการประกอบอาชพ เพอใหผเรยนไดรบการพฒนาเตมศกยภาพตามความสามารถ รกการแสวงหาความรอยางไมสนสด รทนการเปลยนแปลงและสามารถแขงขนกบสงคมโลกได30

ลกษณะหลกสตร หลกสตรสถานศกษาของโรงเรยนในฝนตองมลกษณะตอไปน


35

มาตรฐานและสาระการเรยนรมงสความเปนเลศ (advanced programer) • มอสระในการจดการเรยนร ตามศกยภาพผเรยน • เปดโปรแกรมการเรยนอยางหลากหลายและมมาตรฐานสง

• เชอมโยงกบอาชพในทองถน เพมพนทกษะเพอการประกอบอาชพและการศกษาตอได

• เนนใหผเรยนทกคนสามารถสอสารดวยภาษาองกฤษได และใชเทคโนโลย (ICT) เปน และพฒนาสความเปนเลศได

• เปนตลาดความรใหแกชมชน (ชมชนรวมเรยนรกบผเรยนไดตามทตองการ) • เปนหลกสตรทเรยนไดทงนกเรยนและบคคลทวไป • เปนหลกสตรทสะทอนภมปญญาทองถน สงเสรมการศกษาตอและสรางฐานการ

เรยนรสการประกอบอาชพ (career path) ของผเรยน

แนวการบรหารจดการ โรงเรยนใชการบรหารจดการดวยระบบคณภาพ (PDCA) ใชเทคโนโลยททนสมยและ

นวตกรรมใหม ๆ ( คดนอกกรอบ ) โดยอาศยแนวทางตอไปน • ปรบโครงสรางการบรหารจดการ สรางบรรยากาศการบรหารทเปนเอกภาพ (school-based management) • พฒนาตนเองอยางตอเนอง โดยวธการบรหารแบบทวทงองคกร (whole-school approach)

• บรหารดวยระบบขอมล (databased) และมระบบดแลนกเรยนทมประสทธภาพ • ระดมทรพยากรและการมสวนรวมของผมสวนเกยวของจากแหลงเรยนรและ ภมปญญาทองถน (participatory learning) • พฒนาเครอขายทจะแลกเปลยนเรยนรระหวางชมชน โรงเรยนชนนาทกสงกด และสถาบนอดมศกษา (two - way communication)

• จดสรรใหมครครบทกสาระหลกสตร และบคลากรสนบสนนเพยงพอ • มระบบการจงใจ ทงนกเรยน คร ผบรหาร และ ผสนบสนนดวยการประกวด ผลงานผานสอ ICT อยางตอเนอง • บรหารงบประมาณ และทรพยากร แบบมงผลสมฤทธ (result – based management)

• พฒนาระบบประกนคณภาพภายในใหมความเขมแขง

36 แนวการจดการเรยนร

โรงเรยนตองจดการเรยนรทเนนนกเรยนเปนสาคญ (child – centered) อยางแทจรง โดยผานกระบวนการตอไปน

• จดการเรยนรโดยใหผเรยนลงมอทา (activities – based learning) • เรยนรจากสงแวดลอม (site – based learning)

• เรยนรแบบรวมมอ (co – operative learning) และเนนการทางานรวมกนเปนกลม (team projects)

• รวมเรยนรรวมกนกบชมชนหรอสถานประกอบการ (participatory learning) • เรยนรอยางหลากหลายและบรณาการ (diversified/Integrated learning model)

• เรยนรโดยใชเทคโนโลยเพอการสอสาร การเรยนรผานสออเลกทรอนกส และการเรยนรผานเครอขาย (ICT, E – learning, Network Learning)

แนวทางพฒนาหองสมดและแหลงเรยนร โรงเรยนจะสามารถพฒนานกเรยนไดเตมศกยภาพตามทคาดหวงได ตองมหองสมด

และแหลงเรยนรทมประสทธภาพและเพยงพอตอจานวนนกเรยน • มหองสมดทไดมาตรฐาน มหนงสอและสอตาง ๆ ครบถวนเพยงพอ มบคลากร คณภาพดแลรบผดชอบ • จดใหม E – Library, E – Book เครอขายการเรยนรทาง Internet และมคอมพวเตอรเพยงพอตอจานวนนกเรยน • เชอมโยงเครอขายแหลงเรยนรในชมชนอยางทวถง (lists of wisdom in communities)

• มการอบรมผนาของแหลงเรยนรใหทาหนาทชวยเหลอดแลโรงเรยนได แนวทางพฒนาบคลากร

ครผสอนเปนหวใจสาคญของการพฒนาคณภาพนกเรยน จดเนนในการพฒนาครตองมงประเดนสาคญดงตอไปน

• มภาวะผนาทางการสอนเขมแขง (สอนเกง) • สรางบรรยากาศความคาดหวงผลการเรยนสง • ยดภารกจการสอนเปนเรองสาคญ • จดสภาพแวดลอมเกอกลตอการเรยน • ตดตามความกาวหนาของนกเรยนอยางสมาเสมอ

37

• ตดตอสอสารกบผปกครองอยางใกลชด • ทมเทเวลาใหกบการสรางสรรคกจกรรมการเรยนร

แนวทางการประเมนผล การประเมนผลการเรยนร การจดการเรยนรทเนนนกเรยนเปนสาคญตองใชวธการทสอดคลองกบการจดการ

เรยนร และเออตอการเทยบโอนผลการเรยนไดอยางคลองตว แนวทางการประเมนผลการเรยนควรดาเนนการดงน

• กาหนดเกณฑซงเปนตวชวดผลการเรยนทชดเจน • กาหนดภาระงาน/ผลงาน/โครงงานทนกเรยนตองปฏบต • ใชวธการประเมนทหลากหลาย สงเกตจากผลงานและสภาพการปฏบตงานตามจรง

(alternative and authentic assessment) • ประเมนโดยยดมาตรฐานการปฏบตงาน (performance standard assessment) • ประเมนจากผลงาน (projects) และการแสดงความสามารถจากแฟมสะสมงาน • นกเรยนมสวนรวมในการกาหนดเกณฑการประเมนททาทายความสามารถ • แจงผลการเรยนใหผเรยนทราบทนทเพอการปรบปรงและพฒนาใหดขน

การประเมนคณภาพภายในโรงเรยน (การประกนคณภาพภายใน) การพฒนาคณภาพของโรงเรยนใหมความตอเนองและยงยนไดตองอาศยกลไก

บางประการเปนตวขบเคลอน การประกนคณภาพภายใน (quality assurance) เปนกลไกทม ประสทธภาพรปแบบหนง ซงมงพฒนาคณภาพทงโรงเรยน ภารกจของการประกนคณภาพภายในตามประกาศกระทรวงศกษาธการ เรองระบบหลกเกณฑและวธการประกนคณภาพภายในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานและปฐมวย ลงวนท 26 พฤศจกายน พ.ศ. 2544 มดงน

• การจดระบบบรหารและสารสนเทศ • การพฒนามาตรฐานการศกษา • การจดทาแผนพฒนาคณภาพการศกษา • การดาเนนงานตามแผนพฒนาคณภาพการศกษา • การตรวจสอบและทบทวนคณภาพการศกษา • การประเมนคณภาพการศกษา (ระดบเขตพนท และระดบชาต) • การรายงานคณภาพการศกษาประจาป • การผดงระบบการประกนคณภาพการศกษา

38

เสนทางสการเปนโรงเรยนในฝน แนวทางการพฒนาโรงเรยนไปสโรงเรยนในฝนมขนตอนการดาเนนงานดงตอไปน

1. ขนเตรยมการและสรางความเขาใจ ผบรหารศกษาและเชอมโยงแนวคดการพฒนาสความเปนโรงเรยนในฝนรบฟงความคดเหนจากบคคลทเกยวของทกฝาย สรางความเขาใจและความตระหนกใหกบบคลากร ทางการศกษาทกฝาย เนนการสรางคานยมรวมในการพฒนา (shared vision)

2. ตรวจสอบสถานภาพโรงเรยน โรงเรยนประเมนตนเอง เพอศกษาความพรอม สมรรถนะทงดานปจจยทจาเปน

(คณภาพคร อาคารสถานท สงอานวยความสะดวก) ปจจยเสรมการเรยนร (ICT, E – learning, E-Media) และกระบวนการบรหารจดการ (ความมอสระในการดาเนนการฯลฯ)

3. สารวจความตองการของชมชน

โรงเรยนจาเปนตองแสวงหาความรวมมอระหวางโรงเรยนกบองคกรทเขมแขง ภายในชมชนรวมทงสรางความเชอมโยงระหวางภมปญญาทองถนกบหลกสตรสถานศกษา (all for education)

4. กาหนดเปาประสงคของการพฒนา โรงเรยนรวมกบคณะกรรมการสถานศกษา และชมชนกาหนดเปาประสงคทเนน

การพฒนาคณภาพผเรยนใหเปนคนเกง คนด มความสข ใชภาษาองกฤษและคอมพวเตอรไดอยางชานาญ สามารถประกอบอาชพพฒนาอาชพทมอยในทองถน หรอศกษาตอในระดบทสงขนไดอยางมคณภาพ

5. กาหนดแผนปฏบตการยกระดบคณภาพ กาหนดยทธศาสตรการพฒนาสความเปนโรงเรยนในฝนตามจดเนนของแตละ

สถานศกษาจดทาแผนทเกดจากความรวมมอของทกฝายอาศยกลไกการประกนคณภาพภายในสถานศกษาเปนตวกากบ

39

6. ดาเนนการเพอยกระดบสความเปนโรงเรยนในฝน ประชาสมพนธการดาเนนงานใหผเกยวของทกฝายรบรอยางทวถง กาหนดกลไก

และภารกจทชดเจน ดาเนนการตามแผนโดยมตวชวดความสาเรจทชดเจนเปนเปาหมายของการดาเนนงาน

7. ประเมนผลการปฏบตงาน มแผนการประเมนผลการปฏบตงานทงระยะสนและระยะยาว

8. สรางความยงยนในการพฒนา เขตพนทการศกษา กรมตนสงกด และกระทรวงศกษาธการใหขวญกาลงใจดวย

การมอบรางวลความสาเรจ สถานศกษาพฒนาตนเองอยางตอเนองไมหยดยง31

แนวทางการพฒนาหลกสตรสถานศกษาของโรงเรยนในฝน เพอใหไดหลกสตรสถานศกษาทมลกษณะโดดเดนสมกบการเปนโรงเรยนในฝนของทองถนและชมชน โรงเรยนจะตองดาเนนการศกษาวเคราะห ตรวจสอบและทบทวนกระบวนการจดทาหลกสตรตงแตเรมตนดงน 1. ใชผลการตรวจสอบสถานภาพโรงเรยนและความตองการของชมชนและทองถน ปรบแตงวสยทศนและเปาหมายของโรงเรยนใหสอดคลองรบกบความตองการของชมชน และสอดคลองกบหลกสตรของโรงเรยนในฝนทคาดหวง 2. ทบทวนหลกสตรสถานศกษา ตงแตการจดโครงสรางการกาหนดเวลาเรยน โปรแกรมการเรยน จดรายวชาพนฐานและเพมเตมแตละกลมสาระการเรยนร รวมทงกจกรรมพฒนาผเรยนใหสอดรบและสงผลถงเปาหมายทกาหนดไวอยางมคณภาพและประสทธภาพ 3. ทบทวนหนวยการเรยนและแผนการสอน โรงเรยนแหงใดยงไมไดลงมอทาหรอแหงใดยงทาไมสมบรณ กเรงดาเนนการจดทาหรอปรบปรงใหสมบรณครบถวนทกกลมสาระการเรยนร 4. ตรวจสอบศกยภาพของผบรหาร ครอาจารย และบคลากร ผบรหารตองเปนผนาทางวชาการและสามารถกระตนใหครผสอนปรบปรงเปลยนแปลงวธการสอนแบบเดม ๆ ทเนนการบรรยายเปนการใหนกเรยนเรยนรจากการลงปฏบต เรยนรผานเทคโนโลย สรางและสงเสรมการ


40 รวมคดรวมเรยนรระหวางคร นกเรยน และชมชน (องคกร อาชพตาง ๆ หรอสถานประกอบการเปนตน) บคลากรฝายสนบสนนตองเขาใจและเออประโยชนในการใหบรการตาง ๆ 5. ทบทวนระบบบรหารจดการและการจดปจจยเสรมการเรยนรของนกเรยนกรณทบางสวนยงบกพรองหรอยงไมคลองตว ตองเรงปรบปรงเพอใหเออตอการพฒนาอยางเรงดวน 6. ตรวจสอบระบบสนบสนนและสงเสรมการดาเนนงาน เชน บทบาทของคณะกรรมการสถานศกษาตองชดเจนและสงเสรมการคด และพฒนารวมกนอยางเขมแขง บทบาทของทปรกษาหรอผทรงคณวฒทโรงเรยนเชญไวกฎระเบยบตาง ๆ เออหรอขดตอการปฏบตงาน หวใจสาคญของการปฏบตงาน และไดผลงานทมคณภาพ แตถกตองตามกฎหมายและโปรงใสตรวจสอบได 7. ทบทวนการพฒนาบคลากร จากแผนพฒนาบคลากรทโรงเรยนกาหนดไว โรงเรยนอาจตองมการปรบแผนใหมใหเหมาะสมกบการพฒนาโรงเรยนไปสความเปนโรงเรยน ในฝน 8. ทบทวนระบบการประเมนผล ในทนหมายรวมถงการทบทวนระบบการประเมนผลการเรยนทไมเนนแตการทดสอบเนอหา หรอความร ความจา แตตองประเมนจากผลงานและการแสดงออกตามความสามารถทบทวนระบบการประเมนตนเอง (ซงเปนสวนหนงของการประกนคณภาพภายในสถานศกษา ) เนนกลไกการทางานดวยระบบคณภาพ (Plan Do Check Act : PDCA)32

คณภาพเดกไทยทพงประสงค ดานพนฐานเพอการพฒนา • รกการอาน รกการเรยนรตลอดชวต • สอสารดวยภาษาองกฤษไดอยางมนใจ • คดวเคราะห แกปญหา เผชญสถานการณไดอยางมสต • วางแผนการทางาน คาดการณอนาคตได • ใชเทคโนโลยทนสมย (คอมพวเตอร) ไดคลองแคลว

ดานคณธรรมประจาตน


41

• มวนย และรบผดชอบ • อดทนอดกลน หนกเอาเบาส • มความซอสตย รจกเสยสละ • มจตสานกตอสวนรวม

ดานคานยม • มคานยมในการผลตมากกวาบรโภค • รกบานเกด รกทองถน รกความเปนไทย • เหนคณคาการอนรกษและพฒนาสงแวดลอม • รกการออกกาลงกาย และหลกเลยงสงเสพตด • เลอกวธคลายความเครยดจากศลปะ ดนตร กฬา

รปแบบการกากบ ตดตามและประเมนผล โครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน

วตถประสงคและผลลพธของโครงการ เพอพฒนาโรงเรยนใหมประกนคณภาพไดมาตรฐานเทยบเคยงโรงเรยนชนนาใหทวทกอาเภอสามารถเปนโรงเรยนตนแบบ เปนแหลงเรยนร ตลอดจนชวยเหลอพฒนาชมชน โรงเรยนในฝน เปนโรงเรยนชนนาทมความเขมแขงทางดานวชาการอยางแทจรงมมาตรฐานทงดานผเรยน และผสาเรจการศกษามาตรฐานดานกระบวนการเรยนร หลกสตร และการเรยนการสอน มาตรฐานดานปจจย และมาตรฐานดานการบรหารจดการ โรงเรยนในฝน จะเปนโรงเรยนของชมชน เปนทยอมรบศรทธาของนกเรยน ผปกครอง และชมชน โดยเฉพาะอยางยงภาคเอกชนทพรอมทจะคนกาไรใหสงคมโดยเขารวมสนบสนน และพฒนาโรงเรยนใหเปนโรงเรยนในฝน ทาใหรฐไมตองเสยงบประมาณมากนก โครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน เปนมาตรฐานสาคญของการใหโอกาสแกลกหลานไทยทกคน ไมวาเกดมาในสวนไหนของประเทศจะไดรบการศกษาทมคณภาพสงทดเทยมกน เปนการลดความเหลอมลาของคณภาพการศกษาระหวางเมองกบชนบท ระหวางอาเภอใหญกบอาเภอเลก อกทงโครงการนจะชวยลดปรมาณการเดนทางมาเรยนในตวจงหวดของนกเรยนจากอาเภอตาง ๆ ทาใหนกเรยนมโอกาสเรยนรเพมขนและเปนการลดคาใชจายของผปกครอง คณภาพ

42 การศกษาจะเรมจากการ “กระจายตว” ไปทวถนไทย แทนทจะ “กระจกตว” เฉพาะในเมอง ซงเปนอยางนมาชานาน โดยโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน

ตวบงชความสาเรจของโครงการ 1. ตวบงชมาตรฐานการศกษาของชาต 27 มาตรฐาน 91 ตวบงช เปนมาตรฐานดานผเรยน 12 มาตรฐาน มาตรฐานดานกระบวนการ 6 มาตรฐาน และมาตรฐานดานปจจย 9 มาตรฐาน 2. ตวบงชเพมเตมทเปนเอกลกษณของโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน 3. ตวบงชประสทธผลของโครงการ

แนวการกากบ ตดตาม และประเมนผล 1. เพออะไร

1.1 พฒนาวฒนธรรมประสทธภาพ ประสทธผล ทาใหเหนคณคาทเปนพลวต เกดความสมพนธแนวราบ และเกดความคดรเรมสรางสรรค 1.2 เปนเครองมอของการจดการเปลยนแปลงในการปรบเปลยนพฤตกรรมองคกรดวยความเตมใจของทกภาค 1.3 สรางภาคทหลากหลาย

1.4 ทาใหทกอยางเปนกระบวนการเรยนร

2. หลกการ 2.1 ความเปนอสระทจะสรางสรรค 2.2 การ empower ททางาน 2.3 มเอกภาพเชงเปาหมาย แตหลากหลายเชงปฏบต 2.4 รวมกนพฒนาแลวประเมน

2.5 เปนกระบวนการดงพลงจากทกคนเพอผลสมฤทธของงาน โดยใชกระบวนการกากบ ตดตาม ประเมนผล เปนกระบวนการสรางความสาเรจ

2.6 ใชการกากบตดตาม และประเมนผลเปนเครองมอพฒนางาน 2.7 การประเมนผลเพอยนยนสภาพจรง

3. ภาค คร อาจารย ผบรหาร ผเรยน ผปกครอง กรรมการโรงเรยน ผประเมน ชมชน และอน ๆ

43

รปแบบการกาก บ ตดตาม และประเมนผลโครงการ เปนการบรณาการระหวาง Self – Assessment, Realistic Assessment, Conformity Assessment, Qualitative Assessment, Empowerment Evaluation และ Participatory Evaluation

เทคนคการกากบตดตาม 1. เทคนคการรายงาน

1.1 รายงานการดาเนนงานในแตละไตรมาส โดยผรบผดชอบในแตละแผนงานของโครงการ และสถานศกษาทเขารวมโครงการ 1.2 รายงานการประเมนตนเองของผรบผดชอบในแตละแผนงานของโครงการ และสถานศกษาทเขารวมโครงการ

1.3 รายงานการเยยมเยอนของนกวชาการรบเชญทเชญสถานศกษาเสนอแนะ 2. เทคนคการทดสอบ

2.1 ผลการทดสอบผเรยนโดยสานกงานเขตพนทการศกษา 2.2 ผลการทดสอบผเรยนโดยสถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต

2.3 ผลการประเมนคณภาพสถานศกษา โดยสานกงานการประเมนคณภาพและมาตรฐานการศกษา

2.4 ผลการประเมนผลลพธ และผลกระทบของโครงการโดยนกวชาการอสระ

งานวจยทเกยวของ ประอรศร อชวฒน ไดศกษาวจยเรอง บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรม

การเรยนการสอนภาษาไทย โรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา ผลการวจยพบวา บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมการเรยนการสอนภาษาไทย ในโรงเรยนดานการยกยองเชดชครและนกเรยนทมความสามารถดานภาษาไทยผบรหารโรงเรยนไดปฏบตในระดบมากทกดาน33

ประเสรฐ ครอบแกว ไดศกษาบทบาทผบรหารโรงเรยนในการปฏรปการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ผลการวจบพบวาบทบาทผบรหารโรงเรยนในการปฏรปการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญโดยภาพรวมอยในระดบมาก เรยงลาดบคอ การจดกระบวนการเรยนร การ

33 ประอรศร ชววฒน, “บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมการเรยนการสอนวชา

ภาษาไทยในโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดสพรรณบร”(วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,2542),บทคดยอ.

44 พฒนาบคลากร สอการเรยนการสอนและแหลงเรยน การสรางความรวมมอกบชมชน การประเมนผลการเรยนร การสรางและพฒนาหลกสตร และการวจยเพอพฒนาการเรยนร สวนปญหาความตองการของผบรหารและครผสอนเกยวกบการปฏรปการเรยนรคอ โรงเรยนขาดแคลนคร ครมภารกจมาก ขาดแคลนสอการเรยนการสอนและแหลงเรยนร การสรางความรวมมอกบชมชนมนอย และการวจยเพอการพฒนามนอย34 อทธฤทธ เกกนะ ไดทาการวจยเรองความพรอมในการจดโรงเรยนในฝน ในเขตพนทการศกษากระบ พบวา โรงเรยนในฝนมความพรอมมากในดานการบรหารจดการและงบประมาณ35

ชชวาล ปญญาไชย ไดศกษาวจยเรอง การศกษาความคดเหนดานบรหารจดการโรงเรยนในโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน ในจงหวดเชยงราย ผลการวจยพบวา การบรหารจดการโรงเรยนในฝนในโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน ในจงหวดเชยงราย โดยภาพรวมมคณภาพมากในทกๆดาน36

โอภาส ศลปเจรญ ไดศกษาวจยเรองความคดเหนของผบรหารและคณะครตอการมสวนรวมของชมชนในการบรหารงานวชาการของโรงเรยนในฝนจงหวดสระบร พบวา ชมชนใหการสนบสนนเทคโนโลยททนสมยมาใชในการบรหารจดการงานวชาการและมสวนรวมในการสนบสนนโครงการระดมทรพยากรเพอนามาใชในการบรหารงานวชาการอยในระดบมาก37

34ประเสรฐ ครอบแกว,”บทบาทผบรหารในการปฏรปการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ”

(สารนพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร,2545),บทคดยอ.

35 อทธฤทธ เกกนะ “ความพรอมในการจดโรงเรยนในฝนในเขตพนทการศกษากระบ(วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวยาลยเกษตรศาสตร, 2547),บทคดยอ

36ชชวาล ปญญาไชยการบรหารจดการโรงเรยนในโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน”ในจงหวดเชยงราย(ศกษาคนควาดวยตนเองศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหาร การศกษา มหาวทยาลยนเรศวร,2548),บทคดยอ.

37โอภาส ศลปเจรญ “ความคดเหนของผบรหารและครตอการมสวนรวมของชมชนในการบรหารงานวชาการโรงเรยนในฝน จงหวดสงหบร “ (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,2548),บทคดยอ.

45 สนรตน เงนพจน ไดศกษาวจยเรองการประเมนการบรหารโรงเรยนในฝน จงหวดนครปฐม ผลการวจยพบวา สภาพการบรหารโรงเรยนในฝน จงหวดนครปฐม โดยภาพรวมมการปฏบตอยในระดบมากทกดาน ทงดานนกเรยน ดานกระบวนการจดการภายในโรงเรยน ดานการเรยนรและการพฒนาดานงบประมาณและดานทรพยากร38

ดลก อภรกษขต ไดทาการศกษาวจยเรองการบรหารโรงเรยนในฝนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ผลการวจยพบวา1) การบรหารโรงเรยนในฝนมระดบการปฏบตอยในระดบมากทกดาน2)แนวทางการบรหารดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารควรปรบปรง39

สรป

บทบาทของผบรหารมอทธพลตอการพฒนาการจดการศกษาของโรงเรยนเปนอยาง

มาก ไดมการศกษาคนควาอยางตอเนองเพอใหสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจ สงคมในปจจบน ในสภาพปจจบนเปนชวงแหงการเปลยนแปลงทงทางดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และวฒนธรรม และทสาคญคอการเปลยนแปลงทางดานการศกษา โรงเรยนเปนหนวยงานทสาคญในการจดการศกษา ผบรหารโรงเรยนจาเปนอยางยงทจะนาพาโรงเรยนใหกาวไปสความสาเรจไดนน กตองอาศยความเชอมน และความทมเททงแรงกายแรงใจ ผบรหารสามารถชวยใหบคลากรพฒนางานไดดวยการแสดงบทบาท 5 ประการ ตามแนวคดของ แฟเรน และเคย(Farren & Kaye ) ไดแก ผอานวยความสะดวก ผประเมน ผคาดการณ ผใหคาปรกษา และผสงเสรมสนบสนนศกษา และผบรหารจะตองแสวงหาแนวทางในการพฒนาการศกษาของโรงเรยน ผบรหารตองเปนผนาแหงการเปลยนแปลง เปนผมวสยทศนกวางไกล มทกษะในเชงบรหาร เพอพฒนาโรงเรยนเปนโรงเรยนในฝนของประชาชน

38สนรตน เงนพจน “การประเมนการบรหารโรงเรยนในฝน จงหวดนครปฐม โดยรปแบบ

การกาหนดผลสาเรจอยางสมดลรอบดาน”(สารนพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร,2548),บทคดยอ.

39 ดลก อภรกษขต,”การบรหารโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม”(สารนพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร,2548),บทคดยอ.

บทท 3

การดาเนนการวจย

ในการวจยครงนมวตถประสงคเพอทราบ1)บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน 2)ความแตกตางของบทบาทผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม เปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) โดยใชโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสางานเขตพนทการศกษานครปฐม เปนหนวยวเคราะห เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามเกยวกบบทบาทของผบรหารโรงเรยนตามแนวคดของของแฟเรน และเคย(Farren & Kaye ) การดาเนนการวจยประกอบดวยวธการและขนตอน การดาเนนการวจย ระเบยบวธวจย ประชากร ตวแปรทศกษา เครองมอทใชในการวจย การสรางเครองมอ การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล และสถตทใชในการวจย มรายละเอยดดงตอไปน คอ

วธการและขนตอนการดาเนนการวจย เพอเปนแนวทางสาหรบการดาเนนงานวจยตามวตถประสงคของงานวจยทกาหนดไวใหแลวเสรจตามกาหนดอยางมประสทธภาพ ผวจยจงไดกาหนดรายละเอยด และขนตอน การดาเนนงานวจยไวเปน 3 ขนตอน ขนตอนท 1 การจดเตรยมโครงงานวจยเปนการจดเตรยมโครงการอยางเปนระบบ โดยการศกษาจากเอกสาร ตารา ขอมล สถต วรรณกรรม รวมทงงานวจยทเกยวของ จดทาโครงราง การวจย ตามคาแนะนา และความเหนของการอาจารยทปรกษาสารนพนธ เพอเสนออนมตโครงงานวจย ตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ขนตอนท 2 การดาเนนการตามโครงการวจยเปน ขนตอนทผวจยและการสราง เครองมอ การเกบรวบรวมขอมล ปรบปรงขอบกพรองของเครองมอใชเครองมอทสรางขนใน ขนตอนท 1 โดยไดรบความเหนชอบจากอาจารยทปรกษา และนาไปใหผเชยวชาญตรวจสอบ เมอไดรบการแกไขและตรวจสอบแลว จงนาไปทดลองใช (try out ) จานวน 30 คนเมอหาความเชอมนไดแลว นาไปเกบขอมลจากโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝนสงกดสางานเขตพนทการศกษานครปฐม จานวน 29 โรงเรยน คอ จากโรงเรยนมธยมศกษาทวไป จานวน 22 โรงเรยนและโรงเรยนในฝน จานวน 7 โรงเรยน และแลวนาขอมลทเกบรวบรวมไดมาตรวจสอบความสมบรณของขอมล ทาการวเคราะห ขอมลทางสถตและแปลผลการวเคราะหขอมล 46

47

ขนตอนท 3 การรายงานผลการวจย เปนขนตอนการรางรายงานผลงานวจยเสนอตอคณะกรรมการผควบคมสารนพนธ ตรวจสอบความถกตอง ปรบปรงแกไขขอบกพรองตามทคณะกรรมการ ผควบคมสารนพนธเสนอแนะ พมพและสงรายงานผลงานวจยฉบบสมบรณตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร เพอขออนมตจบการศกษา ระเบยบวธวจย เพอใหงานวจยครงนมประสทธผลสงสดและเปนไปตามวตถประสงคของการวจย ผวจยจงไดกาหนดรายละเอยดตาง ๆ เกยวกบระเบยบวธวจย ซงประกอบดวยแผนแบบการวจย ประชากรเปาหมาย ตวอยางและขนาดของตวอยาง ตวแปรทศกษา เครองมอและการสราง เครองมอ การเกบรวบรวมขอมลและสถตทใชในงานวจย ดงรายละเอยดตอไปน

แผนแบบของการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) ทมแผนแบบการวจยม รปแบบการวจยแบบสองกลมเปรยบเทยบไมมการทดลอง (the two group, non-experimental comparison) ซงเขยนเปนแผนผง (diagram) ไดดงน คอ

R1 หมายถง ตวอยางทเปนผบรหารโรงเรยนทวไป R2 หมายถง ตวอยางทเปนผบรหารโรงเรยนในฝน X หมายถง ตวแปรทศกษา O1 หมายถง ขอมลทไดจากผบรหารโรงเรยนทวไป

O2 หมายถง ขอมลทไดจากผบรหารโรงเรยนในฝน

O1

R1 X R2 X

O2

48

ประชากร ประชากรทใชในการวจย ครงน คอ โรงเรยนมธยมศกษาทวไปจานวน 22 โรงเรยน และโรงเรยนในฝนจานวน 7 โรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ผวจยเลอกผตอบแบบสอบถามจากโรงเรยนมธยมศกษาทวไปโดยใชวธจาแนกประเภทผตอบแบบสอบถามออกเปน 4 กลม คอกลมผบรหาร รองผบรหาร คณะกรรมการวชาการ และกลมครปฏบตการสอน โดยมผบรหาร1 คน รองผบรหาร 1 คน คณะกรรมการวชาการ4 คน และครปฏบตการสอน4 คน รวมผใหขอมล 220 คน และผตอบแบบสอบถามจากโรงเรยนในฝนใชวธจาแนกประเภทผตอบแบบสอบถามออกเปน 4 กลม คอกลมผบรหาร รองผบรหาร คณะกรรมการวชาการ และกลมครปฏบตการสอน โดยมผบรหาร1คนรองผบรหาร 1 คนคณะกรรมการวชาการ 4 คน และครปฏบตการสอน 4 คน รวมผใหขอมล 70 คน ดงตารางท 2

ตารางท 2 แสดงจานวนกลมผใหขอมลในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ในโรงเรยนทวไป และโรงเรยนในฝน ดงน

กลมผใหขอมล จานวนผใหขอมล/คน ผบรหาร รองผบรหาร คณะกรรมการวชาการ ครปฏบตการสอน

29 29

116 116

รวม 290 ทมา : สานกเขตพนทการศกษานครปฐม, ขอมลสารสนเทศ ปการศกษา 2546 (นครปฐม : ฝาย แผนงาน, 2546), 4. ตวแปร ตวแปรทใชในการวจยครงนประกอบดวย ตวแปรพนฐาน ตวแปรทศกษา ดงมรายละเอยดตอไปน 1. ตวแปรพนฐาน เปนตวแปรทเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงและประสบการณการทางาน

49

2. ตวแปรทศกษา เปนตวแปรทเกยวกบบทบาทของผบรหารโรงเรยนตามแนวคดของแฟเรน และเคย(Farren & Kaye ) ประกอบดวย ตวแปรยอย 5 ตว คอ ผอานวยความสะดวก ผประเมน ผคาดการณ ผใหคาปรกษา และสงเสรมสนบสนน 2.1 ผอานวยความสะดวก หมายถง บทบาทของผบรหารทมลกษณะ (1) ชวยใหบคลากรรคณคาในงานอาชพ ความสนใจ และทกษะทเปนจดขายของตน (2) ชวยใหบคลากรตระหนกถงความสาคญของการวางแผนอนาคตดานการงานระยะยาว(3) สรางบรรยากาศการทางานทเปดกวางและรบฟงความคดเหนเพอเปดโอกาสใหบคลากรแตละคนแสดงความสนใจเกยวกบอนาคตดานการงานของตนได (4) ชวยใหบคลากรมความเขาใจและสามารถแสดงความตองการของตนเกยวกบอนาคตดานการงานได 2.2 ผประเมน หมายถง บทบาทของผบรหารทมลกษณะ (1) แจงผลการประเมนเกยวกบการทางานและผลการปฏบตตวของสมาชกในองคกรอยางเปดเผยและตรงไปตรงมา (2) แจงใหบคลากรทราบความคาดหวงและมาตรฐานทใชในการประเมน (3) รบฟงความคดเหนของบคลากร วาสงใดมความสาคญตอการทางานในปจจบน และความมงหวงในการปรบปรงการทางานตอไป (4) ชใหเหนความสมพนธระหวางการทางานผลการปฏบตตวและเปาหมายในอาชพ (5) เสนอแนะกจกรรมทจะชวยใหบคลากรสามารถปรบปรงการทางานและการปฏบตตวของตนได 2.3 ผคาดการณ หมายถง บทบาทของผบรหารทมลกษณะ (1) ใหขอมลเกยวกบองคกร (2) ชวยใหบคลากรสามารถใหขอมลและเขาถงแหลงขอมลได (3) ชใหเหนถงแนวโนมทเกดขนและการพฒนาใหมๆทมผลกระทบตอหนาทการงานขอแงบคลากร 2.4 ผใหคาปรกษา หมายถง บทบาทของผบรหารทมลกษณะ (1) ชวยใหบคลากรแสดงเปาหมายเกยวกบอนาคตดานการงานทตนตองการได (2) ชวยเหลอบคลากรในการคดเลอกเปาหมายเกยวกบอนาคตดานการงานทสามารถปฏบตจรงได (3) เชอมโยงเปาหมายในการทางานทมประสทธภาพใหเขากบความตองการทางธรกจ และตามเปาหมายขององคกร (4) แสดงใหเหนถงปจจยทจะชวยสนบสนนรวมทงอปสรรคทมผลตอความสาเรจในหนาทการงาน 2.5 ผสงเสรมสนบสนน หมายถง บทบาทของผบรหารทมลกษณะ (1) ชวยใหบคลากรแตละคนสามารถพฒนาแผนงานโดยละเอยดทจะนาไปสความสาเรจในหนาทการงาน (2) ชวยใหบคลากรประสบความสาเรจดวยการประสานงานกบบคคลในสาขาอาชพอนๆในองคการณ (3) อภปรายถงความสามารถและเปาหมายในหนาทการงานบคลากรกบบคคลทสามารถหยบยนโอกาสด ๆ ใหกบบคลกรเหลานนได (4) สนบสนนใหบคลากรรจกใชแหลงขอมลตาง ๆ ในการสรางแผนงานเพอใหประสบความสาเรจในหนาทการงานได

50

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชการวจยครงนเปนแบบสอบถาม (questionnaire) หนงฉบบ แบงเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 แบบสอบถามสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถามในเรอง เพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงหนาท และประสบการณในการทางาน ตวเลอกทกาหนดคาตอบไวให (forced choice) ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบบทบาทของผบรหารโรงเรยน ตามแนวความคดของ แฟเรนและเคย (Farren & Kaye ) ทผวจยไดพฒนามาจากแบบสอบถามของกนกวรรณ โสรจตานนท ซงครอบคลม 5 บทบาท คอ ผอานวยความสะดวก ผประเมน ผคาดการณ ผใหคาปรกษา และผสงเสรมสนบสนน ลกษณะแบบสอบถาม ตอนท 2 น เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ของ ไลเคอรท (Likert)40 ดงน

ระดบ1หมายถงบทบาทของผบรหารอยในระดบนอยทสดใหมนาหนก 1 คะแนน ระดบ2หมายถง บทบาทของผบรหาร อยในระดบนอย ใหมนาหนก 2 คะแนน ระดบ3หมายถงบทบาทของผบรหารอยในระดบปานกลางใหมนาหนก 3 คะแนน ระดบ4หมายถงบทบาทของผบรหาร อยในระดบมาก ใหมนาหนก 4 คะแนน ระดบ5 หมายถงบทบาทของผบรหารอยในระดบมากทสดใหมนาหนก 5 คะแนน

การสรางเครองมอ ผวจยวางแผนดาเนนการสรางเครองมอทเปนแบบสอบถาม เพอใชในการเกบขอมลในการวจยครงน โดยมขนตอนดงตอไปน ขนตอนท 1 ศกษาหลกการ แนวคด ทฤษฏเกยวกบบทบาทของผบรหารโรงเรยน จากเอกสาร ตารา และงานวจยทเกยวของโดยไดรบคาแนะนาจากอาจารยผควบคมสารนพนธ ขนตอนท 2 ตรวจสอบความตรงของเนอหา(content validility) ของแบบสอบถาม และปรบแกรายละเอยดตามทอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญโดยใชเทคนค IOC (Index of Item Ofjective Congruence)

40 Rensis Likert, New Pattern of Management(NewYork:McGraw-Hill,1961),74.

51

ขนตอนท 3 นาแบบสอบถามทปรบปรงแลวไปทดลองใช (try-out) กบกลมผบรหาร และครปฏบตการสอน จากโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษา เพชรบรณ เขต 3 ทไมใชกลมตวอยาง จานวนทงสน 30 คน ขนตอนท 4 นาแบบสอบถามทไดคนมาคานวณหาคาความเชอมน (reliability) ตามวธการของครอนบาค (Cronbach)41 โดยใชสมประสทธแอลฟา (α - coefficient) โดยไดคาความเชอมนเทากบ 0.93 การเกบรวบรวมขอมล เพอใหการวจยครงนสาเรจดวยด ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลจากตวอยาง ตามวธการและขนตอนดงน

1. ผวจยทาบนทกถงบณฑตวทยาลยผานอาจารยทปรกษา และภาควชาบรหารการศกษา เพอทาหนงสอขอความรวมมอไปยงผอานวยการพนทการศกษานครปฐม เพอออกหนงสอไปยงโรงเรยนกลมเปาหมายในการขอขอมลจาก ผบรหารโรงเรยน รองผบรหารโรงเรยน คณะกรรมการวชาการ ครปฏบตการสอน โดยขอความรวมมอจากรองผอานวยการฝายธรการ เปนผรวบรวมแบบสอบถามคน

2. ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมแบบสอบถามคนจากโรงเรยนตาง ๆ ดวยตนเอง การวเคราะหขอมล

เมอรวบรวมแบบสอบถามกลบคนมาเรยบรอยแลว ผวจยดาเนนการตามขนตอนดง ตอไปน คอ 1. ตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม 2. จดระเบยบขอมลและลงรหส 3. วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS (Statistical Package for the Social Sciences ) สถตทใชในการวจย 1. การวเคราะหขอมลเกยวกบสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถามใชคารอยละ (%)

41 Rensis Likert, New Pattern of Management(NewYork:McGraw-Hill,1961),74.

52

2. วเคราะหระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยน โดยคาเฉลย ( X ) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ซงผวจยไดกาหนดเกณฑในการวเคราะหตามแนวคดของเบสท (Best)42 ซงมรายละเอยดดงน คาเฉลย 1.00 ถง 1.49 แสดงวา บทบาทของผบรหาร อยในระดบนอยทสด คาเฉลย 1.50 ถง 2.49 แสดงวา บทบาทของผบรหาร อยในระดบนอย คาเฉลย 2.50 ถง 3.49 แสดงวา บทบาทของผบรหาร อยในระดบปาน กลาง คาเฉลย 3.50 ถง 4.49 แสดงวา บทบาทของผบรหาร อยในระดบมาก คาเฉลย 4.50 ถง 5.00 แสดงวา บทบาทของผบรหาร อยในระดบมากทสด

3. การวเคราะหเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน ใชการทดสอบคาท( t-test )

สรป

การดาเนนวจยครงนมวตถประสงคเพอทราบ 1)บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน 2)ความแตกตางของบทบาทผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม เปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) ประชากรไดแกโรงเรยนมธยมศกษา(ชวงชนท3-4)สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม จานวน 29 โรงเรยน คอจากโรงเรยนทวไป จานวน 22 โรงเรยน และโรงเรยนในฝน จานวน 7 โรงเรยน ผใหขอมลประกอบดวยผบรหารโรงเรยนจานวน 29 คน รองผบรหารโรงเรยนจานวน 29 คน คณะกรรมการวชาการจานวน 116 คน และครปฏบตการจานวน 116 คน รวมทงสน 290 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามเกยวกบบทบาทผบรหารโรงเรยน ตามแนวคดของ แฟเรนและเคย (Farren & Kaye ) สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ(%) คาเฉลย ( X ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)และการทดสอบคาท(t-test)

42 John W. Best, Research in Education (New Jersey : Prentice Hall Inc., 1970 ), 190.

บทท 4

การวเคราะหขอมล

เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของการวจย และการนาเสนอผลการวเคราะหขอมล ในการวจยเรอง “บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม” ผวจยนาขอมลทไดจากการสงแบบสอบถามไปยง กลมตวอยาง จานวน 290 คน และไดรบแบบ สอบถามกลบคน 290 ฉบบ คดเปนรอยละ 100.00 นามาวเคราะหและนาเสนอผลการวเคราะห โดยใชตารางประกอบคาบรรยาย จาแนกออกเปน 3 ตอน มรายละเอยดดงน ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ตอนท 3 ความแตกตางของบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม

ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ตารางท 3 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ตวแปร จานวน รอยละ 1. เพศ 1.1 ชาย 1.2 หญง

110 180

37.90 62.10

รวม 290 100.00 2. อาย 2.1 20 - 30 ป 2.2 31 – 40 ป 2.3 41 – 50 ป 2.4 51 ป ขนไป

10 69

136 75

3.40 23.80 46.90 25.90

รวม 290 100.00 53

54

ตารางท 3(ตอ) ตวแปร จานวน รอยละ

3. ระดบการศกษา 3.1 ตากวาปรญญาตร 3.2 ปรญญาตร

3.3 สงกวาปรญญาตร

3

222 65

1.00 76.60 22.40

รวม 290 100.00 4. ตาแหนง 4.1 ผบรหารโรงเรยน 4.2 รองผบรหารโรงเรยน 4.3 คณะกรรมการวชาการ 4.4 ครปฏบตการสอน

29 29

116 116

10.00 10.00 40.00 40.00

รวม 290 100.00 5. ประสบการณการทางานในตาแหนงตามขอ 4 5.1 นอยกวา 5 ป 5.2 6 – 10 ป 5.3 11 – 15 ป 5.4 16 – 20 ป 5.5 21 ป ขนไป

70 80 54 32 54

24.14 27.59 18.62 11.03 18.62

รวม 290 100.00

จากตารางท 3 พบวาผตอบแบบสอบถามในการวจยครงน มจานวนทงสน 290 คน สวนใหญเปนเพศหญง จานวน 180 คน (รอยละ 62.10 ) เพศชาย จานวน 110 คน (รอยละ 37.90) อายระหวาง 20-30 ป จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 3.40 อายระหวาง 31-40 ป จานวน 69 คน คดเปน (รอยละ 23.80 ) และอายระหวาง 41-50 ป มากทสด มจานวน136 คน (รอยละ 46.90) มระดบการศกษาปรญญาตรมากทสด จานวน 222 คน (รอยละ 76.60) เปนคณะกรรมการวชาการและครปฏบตการสอน จานวน 116 คน เทากน (รอยละ 40.00) โดยมประสบการณการทางานในตาแหนง 6-10 ป มากทสด จานวน 80 คน (รอยละ 27.59) รองลงมาคอ นอยกวา 5 ป จานวน 70 คน (รอยละ 24.14)

55

ตอนท 2 บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน โดยภาพรวม สงกดสานกเขตพนทการศกษานครปฐม

ตารางท 4 บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน โดยภาพรวม

บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน X S.D. ระดบ

ผอานวยความสะดวก 4.05 .63 มาก ผประเมน 3.85 .67 มาก ผคาดการณ 3.87 .70 มาก ผใหคาปรกษา 3.85 .64 มาก ผสงเสรมสนบสนน 3.95 .70 มาก

รวม 3.91 .66 มาก

จากตารางท 4 พบวา บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ทกดานมการปฏบตอยในระดบมาก ( X = 3.91 ) เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ทกดานอยในระดบมากเชนกน โดยดานทมคะแนนเฉลยจากมากไปหานอย ไดแก ดานผอานวยความสะดวก ( X = 4.05) ดานผสงเสรมสนบสนน ( X = 3.95) ดานผคาดการณ ( X = 3.87) ดานผใหคาปรกษา( X = 3.85) และดานผประเมน ( X = 3.85) ตามลาดบ

ตารางท 5 ระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป จาแนกเปนรายดาน

บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป X S.D. ระดบ


รวม 3.77 .58 มาก

56

จากตารางท 5 พบวา บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ทกดานมการปฏบตอยในระดบมาก ( X = 3.77) เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ทกดานอยในระดบมากเชนกน โดยดานทมคะแนนเฉลยจากมากไปหานอย ไดแก ดานผอานวยความสะดวก ( X = 3.91) ดานผสงเสรมสนบสนน ( X = 3.89) ดาน ผใหคาปรกษา ( X = 3.72) ดานผคาดการณ ( X = 3.69) และดานผประเมน ( X = 3.65) ตามลาดบ

ตารางท 6 ระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน จาแนกเปนรายดาน

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน X S.D. ระดบ


รวม 4.12 .69 มาก

จากตารางท 6 พบวา บทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ทกดานมการปฏบตอยในระดบมาก ( X = 4.12) เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ทกดานอยในระดบมากเชนกน โดยดานทมคะแนนเฉลยจากมากไปหานอย ไดแก ดานผสงเสรมสนบสนน ( X = 4.26) ดานผอานวยความสะดวก ( X = 4.15) ดานผใหคาปรกษา ( X = 4.06) และดานผประเมน ( X =4 .06) และดานผคาดการณ ( X = 4.05) ตามลาดบ

57

ตารางท 7 วเคราะหระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป จาแนกเปนรายขอ

ระดบปฏบต ขอท บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป X S.D. ระดบ

ผอานวยความสะดวก 1.ชวยใหครรคณคาของงาน และสรางความตระหนกใหแกครเกยวกบ คณคาของงานทกษะทจาเปน

3.91

3.82

.57

.71

มาก

มาก 2.ใหบคลากรมสวนรวมในการวางแผนปฏบตงานของโรงเรยน ทงระยะสนและระยะยาว

3.94

.66

มาก

3.สรางบรรยากาศการทางานทเปดกวางและรบฟงความคดเหนของผอน 3.97 .71 มาก

1

4.สรางแรงจงใจใหบคลากรไดแสดงความสามารถของตนเองอยางเตมศกยภาพ

3.90

.69

มาก

ผประเมน 5. แจงผลการประเมนเกยวกบการปฏบตงานใหครทราบอยางเปดเผยและตรงไปตรงมา

3.65

3.37

.67

.98

มาก ปานกลาง

6.แจงใหครทราบถงความคาดหวงและมาตรฐานการปฏบตงานทใชในการประเมน

3.61

.82

มาก

7. เปดโอกาสใหบคลากรภายในโรงเรยนไดประเมนผลการปฏบตงานของผบรหาร

3.89

.67

มาก

8. ชใหเหนถงความสาคญระหวางการทางานกบผลการปฏบตตนและ เปาหมาย ในการปฏบตงาน

3.72

.74

มาก

2

9. เสนอแนะกจกรรมทจะชวยใหครสามารถปรบปรงการทางานและ ปฏบตตวของตนเองได

3.67

.76

มาก

ผคาดการณ 10.เปนผรวมกาหนดวสยทศนของโรงเรยน

3.69 3.65

.66

.75 มาก มาก

11.สามารถนาขอมลสารสนเทศมาประกอบการตดสนใจในการวางแผน 3.65

.72

มาก

3

12. ทราบแนวทางแนวโนมการเปลยนแปลงทจะเกดขนทจะสงผลกระทบตอการปฏบตงานและความตองการของคร

3.78

.76

มาก

58

ตารางท 7 (ตอ)

ระดบปฏบต ขอท บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป X S.D. ระดบ

ผใหคาปรกษา 13.ชวยใหคาแนะนา/แนวทางเกยวกบการปฏรปการเรยนการสอน/การปฏบตงาน

3.72

3.65

.64

.80

มาก

มาก 14. ชวยเหลอครในการคดเลอกเปาหมายเกยวกบงานของตนได 3.78 .70 มาก 15.เชอมโยงเปาหมายในการทางานทมประสทธภาพใหเขากบความตองการขององคกร

3.71

.73

มาก

4

16.แสดงใหเหนถงปจจยทจะชวยสนบสนนรวมทงอปสรรคทมผลตอ ความสาเรจของงาน

3.72

.71

มาก

ผสงเสรมสนบสนน 17.ชวยใหครแตละคนพฒนาแผนงานทจะนาไปสความสาเรจของงาน

3.89 3.80

.62


18.ชวยประสานงานกบบคคล องคกร หรอหนวยงานจากภายนอกจนงานสาเรจ

4.01

.67

มาก

19.มสวนสาคญในการระดมทรพยากรเพอนามาใชในการพฒนาโรงเรยน 3.95 .70 มาก 5

20.สนบสนนใหครรจกใชแหลงขอมลใน การสรางแผนงานทประสบความสาเรจในการปฏบตงาน

3.81

.73

มาก

จากตารางท 7 พบวาในภาพรวมบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม โดยภาพรวมการปฏบตอยในระดบมาก ( X = 3.86) เมอ พจารณาเปนรายดานพบวาอยในระดบมากเชนกน เรยงตามลาดบคาคะแนนเฉลยจากมากไปหานอยดงน 1) ดานผอานวยความสะดวก ( X = 3.91) 2)ดานผสงเสรมสนบสนน ( X = 3.89) 3) ดาน ผใหคาปรกษา ( X = 3.72) 4) ดานผคาดการณ ( X = 3.69) 5) ดานผประเมน ( X = 3.65) ตามลาดบ

59

ตารางท 8 การวเคราะหระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน จาแนกเปนรายขอ

ระดบปฏบต ขอท บทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน X S.D. ระดบ

ผอานวยความสะดวก 1.ชวยใหครรคณคาของงาน และสรางความตระหนกใหแกครเกยวกบ คณคาของงานทกษะทจาเปน

4.15

4.07

.69

.62

มาก

มาก 2.ใหบคลากรมสวนรวมในการวางแผนปฏบตงานของโรงเรยนทง ระยะสนและระยะยาว

4.23

.80

มาก

3.สรางบรรยากาศการทางานทเปดกวางและรบฟงความคดเหนของผอน 4.16 .86 มาก

1

4.สรางแรงจงใจใหบคลากรไดแสดงความสามารถของตนเองอยางเตมศกยภาพ

4.16

.92

มาก

ผประเมน 5. แจงผลการประเมนเกยวกบการปฏบตงานใหครทราบอยางเปดเผยและตรงไปตรงมา

4.06

3.99

.73

.92

มาก

มาก 6.แจงใหครทราบถงความคาดหวงและมาตรฐานการปฏบตงานทใชในการประเมน

4.17

.78

มาก

7. เปดโอกาสใหบคลากรภายในโรงเรยนไดประเมนผลการปฏบตงานของผบรหาร

4.07

.98

มาก

8. ชใหเหนถงความสาคญระหวางการทางานกบผลการปฏบตตนและ เปาหมาย ในการปฏบตงาน

4.11

.82

มาก

2

9. เสนอแนะกจกรรมทจะชวยใหครสามารถปรบปรงการทางานและ ปฏบตตวของตนเองได

3.94

.74

มาก

ผคาดการณ 10.เปนผรวมกาหนดวสยทศนของโรงเรยน

4.05 4.00

.75


11.สามารถนาขอมลสารสนเทศมาประกอบการตดสนใจในการวางแผน 4.00 .83 มาก 3 12. ทราบแนวทางแนวโนมการเปลยนแปลงทจะเกดขนทจะสงผลกระทบตอการปฏบตงานและความตองการของคร

4.16

.79

มาก

60

ตารางท 8 (ตอ)

ระดบปฏบต ขอท บทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน X S.D. ระดบ

ผใหคาปรกษา 13.ชวยใหคาแนะนา/แนวทางเกยวกบการปฏรปการเรยนการสอน/การปฏบตงาน

4.06

3.93

.78

.80

มาก

มาก 14. ชวยเหลอครในการคดเลอกเปาหมายเกยวกบงานของตนได 4.09 .88 มาก 15.เชอมโยงเปาหมายในการทางานทมประสทธภาพใหเขากบความตองการขององคกร

4.11

.84

มาก

4

16.แสดงใหเหนถงปจจยทจะชวยสนบสนนรวมทงอปสรรคทมผลตอ ความสาเรจของงาน

4.11

.84

มาก

ผสงเสรมสนบสนน 17.ชวยใหครแตละคนพฒนาแผนงานทจะนาไปสความสาเรจของงาน

4.26 4.20

.78


18.ชวยประสานงานกบบคคล องคกร หรอหนวยงานจากภายนอกจนงานสาเรจ

4.29

.80

มาก

19.มสวนสาคญในการระดมทรพยากรเพอนามาใชในการพฒนาโรงเรยน 4.27 .90 มาก 5

20.สนบสนนใหครรจกใชแหลงขอมลใน การสรางแผนงานทประสบความสาเรจใน การปฏบตงาน

4.30

.84

มาก

จากตารางท 8 พบวาในภาพรวมบทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม โดยภาพรวมการปฏบตอยในระดบมาก ( X = 4.12) เมอพจารณาเปนรายดานพบวาอยในระดบมากเชนกน เรยงตามลาดบคาคะแนนเฉลยจากมากไปหานอยดงน 1) ดานผสงเสรมสนบสนน ( X = 4.26) 2) ดานผอานวยความสะดวก ( X = 4.15) 3) ดานผใหคาปรกษาและดานผประเมน ( X = 4.06) เทากน4)ดานผคาดการณ ( X = 4.05 ) ตามลาดบ

61

ตอนท 3 ความแตกตางของบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม

ตารางท 9 เปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ในภาพรวม จาแนกรายดาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษา นครปฐม

ดาน รปแบบ จานวน X S.D. t p โรงเรยนมธยมศกษา

ทวไป 220 3.91 .57 ผ อ า น ว ย ค ว า ม

สะดวก โรงเรยนในฝน 70 4.01 .69 2.808 .006

โรงเรยนมธยมศกษาทวไป

220 3.65 .67 ผประเมน

โรงเรยนในฝน 70 4.06 .73 4.249 .000 โรงเรยนมธยมศกษา

ทวไป 220 3.69 .67 ผคาดการณ


ทวไป 220 3.72 .64 ผใหคาปรกษา


ทวไป 220 3.89 .62 ผสงเสรมสนบสนน


ทวไป 220 3.77 .58 เฉลย

โรงเรยนในฝน 70 4.12 .69 4.133 .000

จากตารางท 9 ในภาพรวมความคดเหนบทบาทของผบรหารโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ระหวางโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 จาแนกตามรายดานทกดาน พบวา ความคดเหนบทบาทของ ผบรหารโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ระหวางโรงเรยนมธยมศกษา ทวไป และโรงเรยนในฝน แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยทโรงเรยนในฝนปฏบตมากกวาทกขอ

62

ตารางท 10 เปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ดานผอานวยความสะดวก จาแนกตามรายขอยอย

ขอ รปแบบ จานวน X S.D. t p โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.82 .71 1 โรงเรยนในฝน 70 4.07 .62 2.808 .006 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.94 .66 2 โรงเรยนในฝน 70 4.23 .80 2.721 .008 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.97 .71 3 โรงเรยนในฝน 70 4.16 .86 1.663 .099 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.90 .69 4 โรงเรยนในฝน 70 4.16 .92 2.178 .032 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.91 .57 เฉลย โรงเรยนในฝน 70 4.15 .69 2.987 .003

จากตารางท 10 ความคดเหนบทบาทของผบรหารโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ระหวางโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ดานผอานวยความสะดวก จาแนกตามขอยอย พบวา ขอ 1 ขอ 2 และขอ 4 แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 โดยทโรงเรยนในฝนปฏบตมากกวาในขอ 1, 2, 4, 5 สวนขอ 3 ไมแตกตางกน

63

ตารางท 11 เปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ดานผประเมน

ขอ รปแบบ จานวน X S.D. t p โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.37 .98 5 โรงเรยนในฝน 70 3.99 .92 2.808 .006 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.61 .82 6 โรงเรยนในฝน 70 4.17 .78 2.721 .008 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.89 .67 7 โรงเรยนในฝน 70 4.07 .98 1.663 .099 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.72 .74 8 โรงเรยนในฝน 70 4.11 .82 2.178 .032 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.67 .76 9 โรงเรยนในฝน 70 3.94 .74 2.987 .003 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.65 .67 เฉลย โรงเรยนในฝน 70 4.06 .73 4.249 .000

จากตารางท 11 ความคดเหนบทบาทของผบรหารโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ระหวางโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ดานผประเมน จาแนกตามขอยอย พบวา ขอ 5 ขอ 6 ขอ 8 และขอ 9 แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 โดยทโรงเรยนในฝนปฏบตมากกวาในขอ 5, 6, 8, 9 สวนขอ 7 ไมแตกตางกน

64

ตารางท 12 เปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ดานผคาดการณ

ขอ รปแบบ จานวน X S.D. t p โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.65 .75 10 โรงเรยนในฝน 70 4.00 .83 3.129 .002 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.65 .72 11 โรงเรยนในฝน 70 4.00 .83 3.190 .002 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.78 .76 12 โรงเรยนในฝน 70 4.16 .79 3.589 .000 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.69 .66 เฉลย โรงเรยนในฝน 70 4.05 .75 3.814 .000

จากตารางท 12 ความคดเหนบทบาทของผบรหารโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ระหวางโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ดานผคาดการณ จาแนกตามขอยอย พบวาทกขอคอ 10, 11, 12 แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยทโรงเรยนในฝนปฏบตมากกวาทกขอ

65

ตารางท 13 เปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ดานผใหคาปรกษา

ขอ รปแบบ จานวน X S.D. t p โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.65 .80 13 โรงเรยนในฝน 70 3.93 .80 2.527 .013 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.78 .70 14 โรงเรยนในฝน 70 4.11 .84 3.845 .000 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.71 .73 15 โรงเรยนในฝน 70 4.16 .86 1.663 .099 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.72 .71 16 โรงเรยนในฝน 70 4.11 .84 3.814 .000 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.72 .64 เฉลย โรงเรยนในฝน 70 4.06 .79 3.692 .000

จากตารางท 13 ความคดเหนบทบาทของผบรหารโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ระหวางโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ดานผใหคาปรกษาประเมน จาแนกตามขอยอย พบวา ทกขอ คอ ขอ13 ขอ 14 ขอ 15 และขอ 16 แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 โดยทโรงเรยนในฝนปฏบตมากกวาทกขอ

66

ตารางท 14 เปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ดานผสงเสรมสนบสนน

ขอ รปแบบ จานวน X S.D. t p โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.80 .76 17 โรงเรยนในฝน 70 4.20 .79 3.767 .000 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 4.01 ..67 18 โรงเรยนในฝน 70 4.29 .80 2.609 .010 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.95 .70 19 โรงเรยนในฝน 70 4.27 .90 2.694 .008 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.81 .73 20 โรงเรยนในฝน 70 4.30 .84 4.702 .000 โรงเรยนมธยมศกษาทวไป 220 3.89 .62 เฉลย โรงเรยนในฝน 70 4.26 .78 4.059 .000

จากตารางท 14 ความคดเหนบทบาทของผบรหารโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ระหวางโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ดานผสงเสรมสนบสนน จาแนกตามขอยอย พบวา ทกขอ คอ ขอ17 ขอ 18 ขอ 19 และขอ 20 แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยทโรงเรยนในฝนปฏบตมากกวาทกขอ

บทท 5

สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอทราบ 1)บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม 2) ความแตกตางของบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม เครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถามเกยวกบบทบาทของผบรหารโรงเรยน ตามแนวคดของ แฟเรน และเคย ((Farren & Kaye) สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ (%) คาเฉลย ( X ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และหาคาการทดสอบคาท(t-test) 1. สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม พบวา มผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง จานวน 180 คน คดเปนรอยละ 62.10 มอายระหวาง 41-50 ป คดเปนรอยละ 46.90 จบการศกษาระดบปรญญาตรมากทสด จานวน 222 คน คดเปนรอยละ 76.60 และมประสบการณในการทางาน 6-10 ป มากทสด จานวน 80 คน คดเปนรอยละ 27.59 2. บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน โดยภาพรวม และรายดาน พบวา อยในระดบมาก บทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน พบวาในภาพรวมอยในระดบมาก

3. บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน สงกดสานกงาน เขตพนทการศกษานครปฐม โดยภาพรวมและรายดาน พบวามความแตกตางกนทกดานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยคาเฉลยของโรงเรยนในฝนมากกวาทกดาน

67

68 การอภปรายผล ผลการวจยเรอง "บทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม” สามารถนามาอภปรายผลไดดงน 1. การวเคราะหระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยน ในฝน โดยภาพรวมและรายดานพบวาอยในระดบมาก ทงนอาจเปนเพราะวาพนฐานดานความร ทกษะ ประสบการณในการทางานของผบรหารโรงเรยน และมวฒนธรรมองคการใกลเคยงกน ซงสอดคลองกบงานวจยของ ชชวาล ปญญาไชย พบวาการบรหารจดการโรงเรยนในโครงการ หนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน ในจงหวดเชยงราย โดยภาพรวมรวมอยในระดบมากทกดาน และยงสอดคลองกบงานวจยของอทธฤทธ เกกนะ พบวาความพรอมในการจดโรงเรยนในฝน ในเขตพนทการศกษากระบ โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมากทงดานบรหารจดการและดานงบประมาณ สนรตน เงนพจน พบวา สภาพการบรหารโรงเรยนในฝน จงหวดนครปฐม โดยภาพรวมมการปฏบตอยในระดบมากทกดาน ทงดานนกเรยน ดานกระบวนการจดการในโรงเรยน ดานการเรยนรและการพฒนา ดานงบประมาณและดานทรพยากร และยงสอดคลองกบงานวจยของดลก อภรกษขต พบวา1)การบรหารจดการโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก 2) โรงเรยนตองพฒนานวตกรรมและเทคโนโลยใหเพยงพอและตองจดบรรยากาศสงแวดลอมใหเออตอการเรยนรการเรยนภาษาตางประเทศ โดยจางครชาวตางประเทศมาทาการสอน เมอพจารณารายดานพบวา ดานผอานวยความสะดวก บทบาทดานผอานวยความสะดวกของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน อยในระดบมาก ทงนอาจเปนเพราะวา ผบรหารโรงเรยนสวนใหญมความร ทกษะ มประสบการณและเชยวชาญชวยใหครรคณคาของงาน และทกษะทจาเปนของงาน ใหบคลากรมสวนรวมในการวางแผนงานของโรงเรยน รบฟง ความคดเหนของคนอน สอดคลองกบแนวคดของแฟเรน และเคย (Farren & Kaye) กลาววา ผอานวยความสะดวก มลกษณะ ดงน (1 ชวยใหบคลากรรคณคาในอาชพ ความสนใจและทกษะทเปนจดขายของตน 2)ชวยใหบคลากรตระหนกถงความสาคญของการวางแผนอนาคตดานการงานในระยะยาว 3)สรางบรรยากาศการทางานทเปดกวางและรบฟงความคดเหนเพอเปดโอกาสใหบคลากรแตละคนแสดงความสนใจเกยวกบอนาคตดานการงานของตนไดและ 4)ชวยใหบคลากรมความเขาใจและสามารถแสดงความตองการของตนเกยวกบอนาคตดานการงานได ดานผประเมน โดยภาพรวม ของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน พบวาอยในระดบมาก โดยมขอยอยของโรงเรยนมธยมศกษาทวไป ในดานการแจงผลการประเมนเกยวกบการปฏบตงาน

69 ใหครทราบอยางเปดเผยและตรงไปตรงมา อยในระดบปานกลาง อาจเปนเพราะวาผบรหารโรงเรยนมใจกวางแจงใหครทราบผลการประเมน ความคาดหวงและมาตรฐานการปฏบตงานทใชในการประเมน และรบฟงความคดเหนของบคลากร ดานผคาดการณ ของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน พบวาอยในระดบมาก ทงนอาจเปนเพราะวาผบรหารโรงเรยนมทกษะในการใหขอมลและชวยครเขาถงขอมลเพอประกอบการปฏบตงานในโรงเรยน ซงแนวคดของแฟเรน และเคย (Farren & Kaye) กลาววา ผคาดการณ มลกษณะดงนคอ 1)ใหขอมลเกยวกบองคกรอาชพ 2)ชวยใหบคลากรสามารถใชขอมลและเขาถงแหลงขอมลได และ 3)ชใหเหนถงแนวโนมทเกดขนและการพฒนาใหม ๆ ทมผลกระทบตอหนาทการงานของบคลากร ดานผใหคาปรกษา ของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และ โรงเรยนในฝน พบวาอยในระดบมาก อาจเปนเพราะวา ผบรหารโรงเรยนมทกษะในการชวยเหลอครแสดงเปาหมาย คดเลอกเปาหมาย และเชอมโยงปาหมายในการทางานทมประสทธภาพและแนวคดของแฟเรน และเคย (Farren & Kaye) กลาววาผใหคาปรกษา มลกษณะดงนคอ 1)ชวยใหบคลากรแสดงเปาหมายเกยวกบอนาคตดานการงานทตนตองการได 2)ชวยเหลอบคลากรในการคดเลอกเปาหมายเกยวกบอนาคตดานการงานทสามารถปฏบตไดจรง 3) เชอมโยงเปาหมายในดานการงานทมประสทธภาพใหเขากบความจรงและตามเปาหมายขององคกร และ 4)แสดงใหเหนถงปจจยทจะชวยสนบสนนรวมทงอปสรรคทมผลตอความสาเรจในหนาทการงาน ดานผสงเสรมสนบสนน ของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน พบวาอยในระดบมาก อาจเปนเพราะวา ผบรหารสามารถชวยใหครพฒนาแผนงานทจะนาไปสความสาเรจไดและ สนบสนนทรพยากร และรจกใชแหลงขอมลในการสรางแผนงาน ทประสบความสาเรจในการปฏบตงาน สอดคลองกบแนวคดของแฟเรน และเคย (Farren & Kaye) กลาววา ผสงเสรมสนบสนนมลกษณะดงน 1).ชวยใหใหบคลากรแตละคน สามารถพฒนาแผนงานโดยละเอยด จะนาไปสความ สาเรจในหนาทการงาน 2).ชวยใหบคลากรประสบความสาเรจดวยการประสานงานกบบคคลในสาขาอาชพอน ๆ ในองคกร หรออตสาหกรรม3).อภปรายถงความสามารถ และเปาหมายในหนาทการงานของบคลากรกบบคคลทสามารถหยบยนโอกาสด ๆ ใหกบบคลากรเหลานนได 4). สนบสนนใหบคลากรรจกใชแหลงขอมลตางๆ ในการสรางแผนงานเพอใหประสบความสาเรจในหนาทการงานได 2. จากผลการวจยพบวา บทบาทของผบรหารโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม ระหวางโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จาแนกตามรายดานทกดาน พบวา ดานผอานวยความสะดวก บทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน มการปฏบตมากกวาทกขอ ดานผประเมน บทบาทของผบรหาร

70 โรงเรยนในฝน มการปฏบตมากกวาทกขอ ดานผคาดการณ บทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน มการปฏบตมากกวาทกขอ ดานผใหคาปรกษา บทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน มการปฏบตมากกวาทกขอ ดานผสงเสรมสนบสนน บทบาทของผบรหารโรงเรยนในฝน มการปฏบตมากกวาทกขอ แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 เชนกน

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะทวไป จากขอคนพบของการวจย ผวจยมขอเสนอแนะเกยวกบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน เพอใหสามารถนาไปใชในการปรบปรงพฒนาคณภาพการจดการศกษา ดงน 1. ผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไป และโรงเรยนในฝน ควรอานวยความสะดวกในการปฏบตงาน การประเมนผลการปฏบตงานใหมากขน ใหคาปรกษาในการปฏบตงานแกคร และสงเสรมสนบสนนในการทางาน และกาหนดเกณฑในการปฏบตงานของคร 2. หนวยงานทเกยวของเชนกระทรวงศกษาธการ สานกงานการศกษาขนพนฐาน สานกงานเขตพนทการศกษา ควรจดอบรมพฒนาครอยางสมาเสมอเพอพฒนาศกยภาพในการบรหาร 3. ผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทวไปควรสงเสรมสนบสนนงบประมาณ วสดอปกรณ และเทคโนโลยทางการศกษาแกครและบคลากรของโรงเรยน ใหมากขน

ขอเสนอแนะเพอการวจย เพอเปนแนวทางในการทาการวจยในโอกาสตอไป ผวจยมขอเสนอแนะในการวจยครงตอไปดงน

1. ควรมการศกษาวจยเรองปจจยของผบรหารโรงเรยนทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

2. ควรมการศกษาบทบาทของผบรหารโรงเรยนทสงผลตอพฤตกรรมการปฏบตงานของครโรงเรยนมธยมศกษาทวไปและโรงเรยนในฝน

71

บรรณานกรม

ภาษาไทย กรมวชาการ, สานกทดสอบทางการศกษา. “คมอการประเมนคณภาพการศกษา.” กรงเทพฯ : กรมวชาการ, 2541.

กรมสามญศกษา, กองแผนงาน. รายงานการวจยเรองการศกษาแนวทางในการพฒนาคณภาพ ของโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา. กรงเทพฯ : กรมสามญ ศกษา, 2542.

กระทรวงศกษาธการ. “โครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน.” 2546.

ชชวาล ปญญาไชยการบรหารจดการโรงเรยนในโครงการหนงอาเภอ หนงโรงเรยนในฝน” ในจงหวดเชยงราย(ศกษาคนควาดวยตนเองศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหาร การศกษา มหาวทยาลยนเรศวร,2548),บทคดยอ.

ดลก อภรกษขต,”การบรหารโรงเรยนในฝน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม”(สาร นพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร ,2548),บทคดยอ.

ธงชย สนตวงษ. องคการและการบรหาร. พมพครงท 11. กรงเทพฯ : บรษทโรงพมพไทยวฒนา พานช, 2543.

นพพงษ บญจตราดลย. หลกการบรหารการศกษา. กรงเทพมหานคร: บพธการพมพจากด, 2534.

_________. แนวทางการดาเนนงานการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2542.

พชย ลพพฒนไพบลย. “ผนายคโลกาภวฒน.” สงเสรมเทคโนโลย 23, 131 (กมภาพนธ – มนาคม 2540) : 183.

“พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542.” ราชกจจานเบกษา ฉบบกฤษฎกา 116, 74 ก (19 สงหาคม 2542) : 14.

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540. กรงเทพฯ : สานกพมพโรงพมพการศาสนา, 2540.

72

ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมศพทสงคมวทยา. กรงเทพมหานคร : อมรนทรพรนตงกรป, 2532.

วนชย ศรชนะ. การวดผลและประเมนผลการศกษา. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2537.

สมยศ นาวการ. การบรหาร. กรงเทพฯ : สานกพมพดอกหญา, 2544.

สนรตน เงนพจน “การประเมนการบรหารโรงเรยนในฝน จงหวดนครปฐม โดยรปแบบการ กาหนดผลสาเรจอยางสมดลรอบดาน”(สารนพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขา การบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร,2548),บทคดยอ.

สรศกด นานานกล. TQC การบรหารคณภาพทวทงองคการในสหรฐอเมรกาและไทย. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2539.

เสรมศกด วศาลาภรณ. ความขดแยงการบรหารเพอความสรางสรรค. กรงเทพฯ : สานกพมพ ตะเกยง, 2538.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. รายงานบทสงเคราะหเรององคกาหนดประสทธภาพ ของโรงเรยน. กรงเทพฯ : ฟนนพบลชชง, 2539.

อทธฤทธ เกกนะ “ความพรอมในการจดโรงเรยนในฝนในเขตพนทการศกษากระบ(วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวยาลยเกษตรศาสตร, 2547), บทคดยอ

โอภาส ศลปเจรญ “ความคดเหนของผบรหารและครตอการมสวนรวมของชมชนในการ บรหารงานวชาการโรงเรยนในฝน จงหวดสงหบร “ (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,2548),บทคดยอ.

ภาษาองกฤษ Best, John W. Research in Education. New Jersey : Prentice-Hall Inc., 1970 .

Blake, Robert, R. and Jane S., Mouton. The Managerial Grid. Houston : Texas Gulf Publishing, 1964 .

73

Caela Farren and Beverly L. Kaye, “New skill for New Leadership Roles.” in The Foundation 3rd ed. New York : The Drucker Foundation , 1996.

Cronbach, Lee J. Essential of Psychological Testing. New York : Harper & Row Publishes, 1974.

Cohen, Bruce J. Introduction of Sociology. New York : McGraw-Hill Book Company, 1979.

Deming, Edward W. Out of crisis. Cambridge, Mass. : Massachusetts of Technology, 1986.

Dubrin, Andrew J. Leadership. New Jersey : Houghton Mifflin Company, 1995.

Ellis, R. “Quality assurance for university teaching : Issues and approaches.” in Quality assurance for university teaching. Edited by R. Ellis. Great Britain : Open University Press, 1993. Geogge, Rikey L., and Cristiani, Therese Stridde. Theory, Method Processes of Counseling and Psychotherapy. New Jersey : Prentice–Hall Inc., 1981. Good, C.V. Dictionary of Education. New York : McGraw–Hill , 1945.

Halpin, Andrew W. The Leadership Behavior of School Supernatants. Chicago : Medwestration Center, The University of Chicago, 1959.

Hill, R. “Quality assurance continuous quality improvement and health care.” Document in quality assurance seminar, Saraburi. 12-15 (October 1998).

Katz, Daniel and Kahn, Robert L. The Social Psychology of Organization. 2nd ed. New York : John Wiley & Son, 1978.

Krejcie and Morgan. อางถงใน พวงรตน ทวรตน. วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2530.

Likert, Rensis. New Patterns of Management. New York : McGraw-Hill Book Company Inc., 1961.

74

Miller, E.L. “The Relationship Among Leadership Styles, Perception of the Nature of People, and Perceive–Leadership Effectiveness.” Dissertation Abstracts International 48, 1 (October 1987).

Miller, George. Language of Communication. New York : Harper & Row, 1954.

Napoleon, Hill. Keys to Success. Boston : Allyn and Bacon, 1975.

Owen, Jame. “The Uses Of Leadership Theory.” Michigan Business Review 25 (January 1973).

Roger, C. On Becoming a Person. Boston : Houghton Mifflin, 1961.

Sarbin, Theodure, and Jurnur, Raph H. Role The Encyclopedia of Social Science. New York : Gordon and Breach Science Publishers, 1995.

Shertzer, Bruce, and Stone, Shelley C. Fundamentals of Guidance. Boston : Houghton Mifflin Company, 1966. Stebbing, L. Quality assurance : the route to efficiency and competitiveness. 3rd ed. London : Ellis Horwood, 1983.

Weaver, Warren. The Theory of Communication. Illinois : University of Illinois Press, 1949.

White, Randall P. The Future of Leadership. San Francisco : Jossey-Bass Publishers, 1990.

Wrenn, C. The Counselor in a Changing Word. Washington : American Personnel and Guidance Association, 1962.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

แบบสอบถาม

77


เรอง บทบาทของผบรหารโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม

……………………. คาชแจงในการตอบแบบสอบถาม 1. แบบสอบถามนใชสาหรบ ผบรหาร ผชวยผบรหาร คณะกรรมการวชาการและครปฏบตการสอน 2. แบบสอบถามนจดทาขนโดยมจดประสงคเพอทราบบทบาทของผบรหารโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม 3. แบบสอบถามนม 2 ตอน คอ ตอนท 1 ขอมลเกยวกบสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ขอมลเกยวกบบทบาทของผบรหารโรงเรยน

ผวจยหวงวาคงไดรบความอนเคราะหจากทานเปนอยางด ขอขอบพระคณลวงหนาเปนอยางสงมา ณ โอกาสนดวย

นายมนส ชยยะ นกศกษาปรญญาโทสาขาวชาการบรหารการศกษา

ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

78


เรอง บทบาทของผบรหารโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม

……………………. ตอนท 1 สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงใน ( ) หนาขอความทตรงกบความเปนจรงในปจจบน

สถานภาพสวนตว ชองนสาหรบผวจย 1. เพศ

( ) ชาย ( ) หญง

2. อาย ( ) 20-30 ป ( ) 31-40 ป ( ) 41-50 ป ( ) 51 ปขนไป

3. ระดบการศกษา ( ) ตากวาปรญญาตร ( ) ปรญญาตร ( ) สงกวาปรญญาตร

4. ตาแหนง ( ) ผบรหารโรงเรยน ( ) ผชวยผบรหารโรงเรยน ( ) คณะกรรมการวชาการ ( ) ครปฏบตการสอน

5. ประสบการณการทางานในตาแหนงตามขอ 4 ( ) นอยกวา 5 ป ( ) 6-10 ป ( ) 11-15 ป ( ) 16-20 ป ( ) 21 ปขนไป

79

ตอนท 2 ขอมลเกยวกบบทบาทของผบรหารโรงเรยนมการปฏบตมากนอยเพยงใด คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงใน ( ) หนาขอความทตรงกบความเปนจรง

ระดบการปฏบต บทบาทของผบรหารโรงเรยน มาก

ทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอย

ทสด

ชองนสาหรบผวจย

1. ผอานวยความสะดวก 1. ชวยใหครรคณคาของงาน และทกษะ ทจาเปนของตนเอง

2. ใหบคลากรมสวนรวมในการวางแผน ปฏบตงานของโรงเรยนทงระยะสน และระยะยาว

3. สรางบรรยากาศการทางานทเปดกวาง และรบฟงความคดเหนของผอน

4. สรางแรงจงใจใหบคลากรไดแสดง ความสามารถของตนเองอยางเตม ศกยภาพ

2. ผประเมน 5. แจงผลการประเมนเกยวกบการ ปฏบตงานใหครทราบอยางเปดเผย และตรงไปตรงมา

6. แจงใหครทราบถงความคาดหวงและ มาตรฐานการปฏบตงานทใชในการ ประเมน

7. รบฟงความคดเหนของบคลากรเพอ นาไปปรบปรงการปฏบตงาน

8. ชใหเหนถงความสาคญระหวางการ ทางานกบผลการปฏบตตนและ เปาหมายในการปฏบตงาน

80




ทสด


9. เสนอแนะกจกรรมทจะชวยใหคร สามารถปรบปรงการทางานและ ปฏบตตวของตนเองได

3. ผคาดการณ 10. ใหขอมลเกยวกบองคกรเพอประกอบ

การตดสนใจในการบรหารงาน

11. ชวยใหบคลากรสามารถใหขอมล และเขาถงแหลงขอมลเพอประกอบ การปฏบตงานในโรงเรยน

12. ชใหเหนแนวโนมการเปลยนแปลง ทจะเกดขนและมผลกระทบตอการ ปฏบตงานของคร

4. ผใหคาปรกษา 13. ชวยใหครแสดงเปาหมายเกยวกบงาน ของตนได

14. ชวยเหลอครในการคดเลอกเปาหมาย เกยวกบงานของตนได

15. เชอมโยงเปาหมายในการทางานทม ประสทธภาพใหเขากบความตองการ ขององคกร

16. แสดงใหเหนถงปจจยทจะชวย สนบสนนรวมทงอปสรรคทมผลตอ ความสาเรจของงาน

81




ทสด


5. ผสงเสรมสนบสนน 17. ชวยใหครแตละคนพฒนาแผนงานท

จะนาไปสความสาเรจของงาน

18. ชวยประสานงานกบบคคล องคกร หรอ หนวยงานจากภายนอกจนงาน

สาเรจ

19. สนบสนนทรพยากรตาง ๆ เพอใหงาน บรรลเปาหมาย

20. สนบสนนใหครรจกใชแหลงขอมลใน การสรางแผนงานทประสบ ความสาเรจ ในการปฏบตงาน

ภาคผนวก ข

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอ

83

ผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเรองมอ จานวน 5 คน

1. นายชานาญ สอนซอ การศกษา กศ.ม. สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

ตาแหนง ผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม เขต 1

2. นายวนย ศรเจรญ การศกษา ศ.ศม. วชาเอกจวทยาการศกษาและการแนะแนว มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ตาแหนง ผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม เขต 2

3. นายสาเรง กจรพนธ การศกษา Ed.D. จาก University of Northern Philipines

ตาแหนง ผอานวยการโรงเรยนอนบาลนครปฐม

4. นายธรพงษ ศรโพธ การศกษา ศษ.ด.ประชากรศกษา มหาวทยาลยมหดล

ตาแหนง ศกษานเทศก สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม เขต 2

5. นางสาวสปราณ ไกรวตนสสรณ การศกษา ค.ด. สาขาหลกสตรและการสอน จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ตาแหนง ผอานวยการโรงเรยนมหรรณพาราม กรงเทพฯ

84

ประวตผวจย ชอ นายมนส ชยยะ ทอยปจจบน 21/2 หม 4 ตาบลบางแกวฟา อาเภอนครชยศร หวดนครปฐม โทร. 034-276279 09-9852529 สถานททางาน โรงเรยนซบสมบรณวทยาคม สงกดสานกงานเขตพนทเพชรบรณ เขต 3 โทรศพท (056) 7347โทรสาร (056) 797347 ประวตการศกษา พ.ศ. 2520 ชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนพระปฐมวทยาลย อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2524 ปรญญาการศกษาบณฑต (กศ.บ.) วชาเอกพลศกษา จากมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ พลศกษา พ.ศ. 2544 กาลงศกษาปรญญาโทศกษาศาสตรมหาบณฑต (ศษ.ม.) สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ประวตการทางาน พ.ศ. 2524 อาจารย 1 โรงเรยนวดบางภาษ อาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2526 อาจารย 1 โรงเรยนสามพรานวทยา อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2539 อาจารย 2 โรงเรยนวดไรขงวทยา อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2543 ผชวยผอานวยการโรงเรยนบางเลนวทยา อาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2544 ผชวยผอานวยการโรงเรยนวดไรขงวทยา อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2546 ผอานวยการโรงเรยนซบสมบรณวทยาคมสงกดสานกงาน เขตพนทการศกษาเพชรบรณ เขต 3

บทบาทของผู บริีหารโรงเรยน ......บ ณฑ...

Documents