ชนมธยมศกษาปท ๔-๖ ประวตศาสตรไทย ม.๔-๖

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

• ส๔.๑ ม.๔/๑ สรางองคความรใหมทางประวตศาสตรโดยใชวธการ

ทางประวตศาสตรอยางเปนระบบได

๒ หนวยการเรยนรท การใชองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ตวชวด

หนวยการเรยนรท ๒

การสรางองคความรใหม

ทางประวตศาสตรไทย

วธการทางประวตศาสตรไทย ขนตอนวธการทาง

ประวตศาสตร

หลกฐานทางประวตศาสตรไทย

ความหมาย

ความส าคญ

ประโยชน

การก าหนดหวเรองทจะศกษา

การรวบรวมหลกฐาน

การประเมนคณคาของหลกฐาน

การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ

หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร

หลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษร

ความส าคญของหลกฐานทาง

ประวตศาสตรไทย

แหลงรวบรวมหลกฐาน

ประวตศาสตรไทย

เปนวธการหรอขนตอนตางๆ ทใชในการศกษาเรองราวทางประวตศาสตร โดยอาศยจากหลกฐานทเปน

ลายลกษณอกษรและไมเปนลายลกษณอกษร เพอใหสามารถฟนหรอจ าลองอดตขนมาใหมไดอยางถกตอง

นาเชอถอ

ท าใหเรองราว กจกรรม เหตการณทเกดขนในประวตศาสตรมความนาเชอถอ มความถกตองเปนจรง

หรอใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด เพราะมการศกษาอยางเปนระบบ มขนตอน

ท าใหเปนคนละเอยดรอบคอบ มการตรวจสอบเรองราวทศกษา น ามาปรบใชในชวตประจ าวนได ท าให เปนผรจกประเมนความนาเชอถอของเหตการณตางๆ ผานการตรวจสอบ

วธการทางประวตศาสตร

ความหมายของวธการทางประวตศาสตร

ความส าคญของวธการทางประวตศาสตร

ประโยชนของวธการทางประวตศาสตร

• เรมจากความสงสย อยากร

• หลงจากนนก าหนดเรองหรอประเดนทตองการศกษา

• ประเดนทจะศกษาควรก าหนดไวกวางๆ กอน แลวจ ากดประเดน

ใหแคบลง เพอความชดเจนในภายหลง

• การก าหนดหวเรองอาจเกยวกบเหตการณ ความเจรญ ความเสอม

ของอาณาจกร ตวบคคลในชวงเวลาใดเวลาหนง

ขนตอนของวธการทางประวตศาสตร

การก าหนดหวเรองทจะศกษา

ภาพถายเหตการณ ๑๔ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ เปนหลกฐานชนตน

การรวบรวมหลกฐาน

หลกฐานชนตน

• เปนหลกฐานรวมสมยของผท เกยวของกบเหตการณ

โดยตรง

หลกฐานชนรอง

สารนพนธของ ดร. ประเสรฐ ณ นคร เปนหลกฐานชนรอง

• หลกฐานทจดท าขนโดยอาศยหลกฐานชนตน

การประเมนคณคาภายนอกหรอวพากษวธภายนอก

ประเมนคณคาจากลกษณะภายนอกของหลกฐาน บางคร งมการปลอมแปลงเพอการโฆษณาชวนเชอ ท าใหหลงผด

จงตองมการประเมนวาหลกฐานนนเปนของจรงหรอไม พจารณาจากสงทปรากฏภายนอก เชน เนอกระดาษ เปนตน

การประเมนคณคาภายในหรอวพากษวธภายใน

ประเมนคณคาจากขอมลภายในหลกฐานนน เชน มชอบคคล สถานท เหตการณ ในชวงเวลาทหลกฐานนนท าขน

หรอไม นอกจากนยงสงเกตไดจากการกลาวถงตวบคคล เหตการณ สถานท ถอยค า เปนตน

• ตองศกษาขอมลในหลกฐานนนวาใหขอมลเรองอะไรบาง มความ

สมบรณเพยงใด มจดมงหมายเบองตนอยางไร เปนตน

• น าขอมลทงหลายมาจดหมวดหม

• เมอไดขอมลเปนประเดนแลว ตองหาความสมพนธของประเดนตางๆ

และตความขอมล

• ในการวเคราะห สงเคราะหขอมลผศกษาควรมความรอบคอบ วางตว

เปนกลาง

การประเมนคณคาของหลกฐาน

การวเคราะห สงเคราะห และจดหมวดหมขอมล

• เปนขนตอนสดทายของวธการทางประวตศาสตร ซงมความส าคญมาก

• เปนการน าขอมลท งหมดมารวบรวม เรยบเรยง หรอน าเสนอใหตรง

กบประเดนทตนสงสย

• ควรน าเสนอเหตการณอยางมระบบ มความสอดคลองตอเนอง

เปนเหตเปนผล

• สามารถสรปผลการศกษาวาสามารถใหค าตอบในเรองทสงสย

อยากรไดเพยงใด

การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ

จารกลานทอง พบทวดสองคบ จ. ชยนาท

ปกพระราชพงศาวดารกรงรตนโกสนทร รชกาลท 2 พระนพนธสมเดจฯ กรมพระยาด ารงราชานภาพ

หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร

หลกฐานทางประวตศาสตรไทย

จารกหรอจาร

• ทสลกลงบนแทงหรอแผนหน เรยก ศลาจารก

• จารกลงแผนทองค า เรยก จารกลานทอง

• จารกลงแผนเงน เรยก จารกลานเงน

• ทจารลงใบลาน เรยก หนงสอใบลาน

• ศลาจารกมความคงทนมากทสด

พระราชพงศาวดาร

• เปนการจดบนทกเรองราวเกยวกบพระมหากษตรย

• เขยนลงบนสมดไทย

• เรมขนในสมยอยธยาเรอยมาจนกระทงสมยรชกาลท ๕

• พระราชพงศาวดารฉบบหลวงประเสรฐฯ ถอเปนพระราช-

พงศาวดารทเกาแกทสด

ชนกาลมาลปกรณและต านานพนเมองเชยงใหม ต านานเกยวกบพระพทธศาสนา และประวตศาสตรลานนา

ต านาน

• เลาเรองประวตความเปนมาของบคคล โบราณสถาน โบราณวตถ

สบทอดกนมา

• โดยการบอกเลา จดจ าและบนทก

• จดวามคณคาทางประวตศาสตรนอย เพราะไมทราบวาใครแตง

และแตงเมอใด

เอกสารสวนบคคล

• เปนบนทกสวนตวของผทเกยวของหรอผทรเหนเกยวกบเหตการณนนๆ

• เชน จดหมายเหตพระราชกจรายวนในรชกาลท ๕ จดหมายเหตความทรงจ า

ของกรมหลวงนรนทรเทว และบนทกของคณะราษฎรหลายทานทเกยวของ

กบการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ เปนตน

เอกสารสวนบคคล (จากภาพ) ลายพระราชหตถเลขาของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงพระราชทานแกนางแอนนา เลยวโนเวนส

หนงสอราชการ

• เปนเอกสารเกยวของกบการบรหารราชการ

• มความส าคญ เพราะเปนบนทกของผทเกยวของกบเหตการณโดยตรง

• หนงสอราชการสวนใหญเปนของสมยรตนโกสนทร

บนทกของชาวตางชาต

• เปนเอกสารของชาวตางชาตทเขยนหรอบนทกเกยวกบเมองไทย

• อาจอยในรปของบนทกประจ าวน การเลาเรอง หรอจดหมายเหต

• มคณคามากในทางประวตศาสตร โดยบางเรองอาจใหขอมลนอกเหนอ

จากทมอยแลว หรอบางเรองอาจเปนการเสรมขอมลทไทยมอย เชน

จดหมายเหตลาลแบร ของซมง เดอ ลาลแบร ราชทตฝร งเศส สมยสมเดจ

พระนารายณมหาราช

จดหมายเหตลาลแบร ของซมง เดอ ลา ลแบร ราชทตฝรงเศสในสมยอยธยา

• สวนใหญเปนหลกฐานประเภทโบราณสถาน

โบราณวตถ

• เปนหลกฐานทมคณคา ใหขอมลทาง

ประวตศาสตรไดเปนอยางมาก

• ควรใชประกอบกบหลกฐานทเปนลายลกษณอกษร

และควรมการตรวจสอบดวย

หลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษร

ประเภทของของหลกฐานทางประวตศาสตรไทย

หลกฐานทางประวตศาสตรเปนรองรอยของมนษยทหลงเหลออยจากอดต หลกฐานทาง

ประวตศาสตรมท งวตถ เอกสาร จารก โดยแบงออกเปน ๒ ประเภท

หลกฐานชนตน • หรอหลกฐานปฐมภม คอ หลกฐานทเปนของรวมสมย เชน เอกสารหรอ

บนทกทเขยนขนโดยบคคลทเกยวของหรอรเหนเหตการณ เชน ภาพถาย

วตถรวมสมย เชน โบราณวตถ เครองมอเครองใช จารก ผศกษาควรมความ

ระมดระวง เนองจากหลกฐานบางอยางมกจะกลาวถงแตเรองราวในดานด

หรอไมเปนกลาง เพอใหเรองราวมความนาเชอถอยงขน จงตองมการ

ตรวจสอบ ประเมนหลกฐาน โดยใชวธการทางประวตศาสตร

หลกฐานชนรอง • หรอหลกฐานทตยภม คอ หลกฐานทเขยนขนภายหลงจากเหตการณนน

เกดขน โดยผบนทก อาจไดยนค าบอกเลาผานบคคลอน หรอเปนหลกฐาน

ทเขยนขนโดยบคคลทอาศยขอมลจากหลกฐานชนตน เชน หนงสอ งานวจย

บทความ รวมทงหลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษร เชน ภาพยนตร ละคร

ขาวโทรทศน

๒

๓

๔

๑

ความส าคญของของหลกฐานทางประวตศาสตรไทย

หลกฐานทางประวตศาสตรสะทอนใหเหนโลกทศน วฒนธรรมประเพณ ตลอดจนความเชอ

ของคนในสมยกอน

หลกฐานควรไดรบเกบรกษาใหด เพอจะไดน ามาศกษาคนควาเผยแพรตอไป อนจะชวยให

ประวตศาสตรไทยมความชดเจน ถกตองมากขน

การใชหลกฐานของชาวตางชาต ผศกษาควรมความระมดระวง เนองจากชาวตางชาตมพนฐาน

ความคดและวฒนธรรมทแตกตางจากคนไทย

มความส าคญตอการศกษาประวตศาสตรไทยมาก เพราะหลกฐานขอมลท งหลายท าหรอเขยนขนโดยผเกยวของ

โดยตรง หรอมความใกลชดกบเหตการณหรอเรองราวทงหลายทเกดขน

• ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต

• พพธภณฑสถานแหงชาต

• หอสมดกลางของมหาวทยาลยตางๆ

แหลงรวบรวมหลกฐานทางประวตศาสตรไทย

หอจดหมายเหตแหงชาต

ค าถามหนวยการเรยนรท ๒

๑. วธการทางประวตศาสตรมความส าคญและมประโยชนตอการศกษา

ประวตศาสตรอยางไร

๒. นกเรยนคดวาขนตอนใดของวธการทางประวตศาสตร มความส าคญทสด

เพราะเหตใด

๓. หลกฐานทางประวตศาสตรทนาเชอถอควรมลกษณะเชนใด จงอธบาย

๔. การใชหลกฐานทางประวตศาสตรแตละประเภท ควรมหลกในการใชอยางไร

๕. นกเรยนคดวาการเรยนรประวตศาสตรทองถน หรอประวตศาสตรชาตไทย

โดยอาศยวธการทางประวตศาสตร มประโยชนตอนกเรยนอยางไร