จิตรกรรมเทคนิคผสม ลวดลายช่อง...

จตรกรรมเทคนคผสม : ลวดลายชองลมมลาย

นางสาวปารยะห เจะเลาะ

ศลปนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตรศกษาศาสตรบณฑต สาขาวชาศลปศกษา ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ปการศกษา 2560

หวขอศลปนพนธ ลวดลายชองลมมลาย ผท าการศกษา นางสาวปารยะห เจะเลาะ สาขาวชา ศลปศกษา อาจารยทปรกษา อาจารยรซณ ซสารอ ปการศกษา 2560

คณะกรรมการตรวจสอบศลปนพนธ เหนสมควรใหรายงานการศกษาฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรบณฑต สาขาวชาศลปศกษา แผนกศลปศกษา ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

คณะกรรมการตรวจสอบศลปนพนธ

………………….………………...………………..ประธานกรรมการ

(อาจารยประทป สวรรณโร)

………….………………………………………………………กรรมการ

( รองศาสตราจารยวฒ วฒนสน )

………….……………………………………………………...กรรมการ

( ผชวยศาสตราจารย ดร.อศวน ศลปเมธากล )

………….………………….………………...………………..กรรมการ

( ผชวยศาสตราจารย ดร.อมพร ศลปเมธากล )

………….……………………………………………………...กรรมการ

( ผชวยศาสตราจารยชยวฒน ผดงพงษ )

………….……………………………………………………...กรรมการ

( อาจารยรซณ ซสารอ )

อนมตลงวนท………..เดอน…………………….พ.ศ………...…….

บทคดยอ

การศกษาศลปนพนธหวขอ จตรกรรมเทคนค : ลวดลายชองมลาย มวตถประสงคเพอศกษาถงลกษณะรปแบบและลวดลายชองลมในเรอนไทยมสลม และเพอสรางสรรคผลงานจตรกรรมเทคนคผสม

การศกษาความรทวไปหวขอ ลวดลายชองลมมลาย จากแหลงทมาหลายๆแหลงจะไดท าการสรปเรองราวไดชาวมสลมจากประเทศตางๆ และไดน าเอาศาสนาเขามาตงถนฐานจงหวดปตตานเปนจ านวนมากอกทงมนษยใชศลปะในการประดบตกแตงลวดลายทงในและนอกอาคารเชน ตามผนง ซมประตหนาตาง ระเบยง เสา และหนาจว ทส าคญศลปะสามารถสะทอนสงตางๆของสงคมไดเชนกน วฒนธรรม ชวตความเปนอย ซงมนษยทกชาต ทกภาษา และทกชนชน ตางมความตองการทางดานศลปะดวยกนทงสนเพราะศลปะมผลตอบสนองอารมณ จตใจ

การศกษาจตรกรรมเทคนคผสม ผศกษาไดทราบถงลกษณะของลวดลายชองลมโดยมน ารปแบบของรปทรง และลวดลายชองลมในเรอนไทยมสลมมาสรางสรรคผลงานศลปะรปแบบงานเปน ลกษณะ 2 มต บนเฟรมไม และจดองคประกอบศลปโดยใชวสดจากไมอดมาฉลลวดลาย และลงสดวยสน ามน และน ามาสรางสรรคเปนผลงานทางศลปะในรปแบบจตรกรรมเทคนคผสมเพอถายทอดเรองราวทางวฒนธรรมสะทอนใหเหนถงความเปนอยทมเอกลกษณของชาวมสลมโดยแสดงออกมาตามแนวคดตามจตนาการ

การสรางสรรคผลงานจตรกรรมเทคนคผสม หวขอ ลวดลายชองลมมลาย ทงหมด 3 ชน ขนาด 120 x 100 เซนตเมตร โดยในแตละผลงานนน มแนวคดทตองการสอถงความเปนเอกลกษณและมความโดดเดนของลวดลายชองลมมลาย ผลงานชนท 1 แสดงถงความงดงาม ประณต และใหความรสกตนตา ดงดดความสนใจอกดวย ผลงานชนท 2 แสดงถงความสวยงามของลวดลาย และใหความรสกมพลงแขงแรงมงคง ผลงานชนท 3 แสดงถงความประณต ละเอยดออน สดใสของมนษย เพอตอบสนองความตองการทางดานจตใจ เมอดภาพโดยรวมของผลงานทง 3 ชนน จะใชลวดลายชองลมมลายบงบอกถงเอกลกษณ วฒนธรรมทองถน เกดเปนผลงานทเปนอนหนงอนเดยวกน

กตกรรมประกาศ

การศกษาวจย และศลปนพนธในครงนสามารถส าเรจลลวงไปดวยดเนองจากไดรบความ

ชวยเหลอจากคณาจารยหลายๆทานทใหค าปรกษาและคอยใหค าปรกษา และคอยชวยเหลอในการสนบสนนอกทงยงใหความรหลายๆดานไมวาจะเปนขอมลตางๆตลอดจนขอเสนอแนะในการจดท าศลปนพนธ

ณ โอกาสนขาพเจาขอขอบคณ บดา มารดา ดวยความเคารพอยางสงทเปนผใหก าเนดสงสอน เลยงด และเปนก าลงใจเสมอมาพรอมทงทกคนในครอบครวทใหค าอวยพรดๆ และใหการสนบสนนดานคณทรพยตลอดมา ขอขอบคณ คณาจารยประจ าแผนนกศลปศกษา ทคอยใหค าปรกษา ขอคดตางๆ และยงถายทอดองคความรในการจดท าศลปนพนธ ขอบคณเพอนๆ พๆ นองๆ วชาเอกศลปศกษาทกคนทใหความรวมมอใหความรสกทดใหก าลงใจ และใหความผกพนทมมาใหตลอดเวลาทปรกษาในรวมหาลยแหงน

สดทายนขอขอบคณแหลงวชาการทใหขอมล เนอหา และประสบการณชวตในการศกษาของผศกษาจงท าใหการท าศลปนพนธครงนจนส าเรจลลวงไปดวยด ปารยะห เจะเลาะ

สารบญ เรอง หนา หนาอนมต ก บทคดยอ ข กตตกรรมประกาศ ค สารบญ ง สารบญ (ตอ) จ สารบญภาพ ฉ สารบญภาพ (ตอ) ช บทท 1 บทน า หลกการและเหตผล 1

วตถประสงคของการศกษา 2 ขอบเขตของการศกษา 2 นยามศพทเฉพาะ 2

วธการด าเนนงาน 3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 บทท 2 เอกสารทเกยวของ ประวตความเปนมาของเรอนไทยมสลม 4 ลกษณะเรอนไทยมสลม 5 ศลปะกบศาสนาอสลาม 6 โครงสรางและองคประกอบของเรอนไทยมสลม 8 รปแบบของเรอน 11 อทธพลความเชอทมผลตอรปแบบของศลปะอสลาม 11 สวนตางๆ ของตวเรอนทมตอการตกแตงลวดลาย 13 การออกแบบลวดลาย 16 องคประกอบศลป 20 จตรกรรม 27 บทท 3 วธด าเนนการสรางสรรค ขอบเขตแนวความคดในการสรางสรรคผลงาน 33 แผนการด าเนนการศกษา 35 กระบวนการสรางสรรคผลงาน 36 แนวความคดในการสราสรรคผลงาน 39 วสดอปกรณในการสรางสรรคผลงาน 39

สารบญ (ตอ) เรอง หนา บทท 4 วเคราะหผลงานสรางสรรค ผลงานชนท 1 46

ผลงานชนท 2 48 ผลงานชนท 3 50

บทท 5 สรปผล ปญหา และขอเสนอแนะ สรปผลการศกษา และการสรางสรรค 52 ปญหา 53

ขอเสนอแนะ 53 บรรณานกรม 54 ประวตผศกษา 55 ภาคผนวก

สารบญภาพ ภาพประกอบ หนา ภาพประกอบท 1 แสดงภาพอกษรประดษฐ 12

ภาพประกอบท 2 แสดงภาพลวดลายพนธไม 12

ภาพประกอบท 3 แสดงภาพลวดลายเรขาคณต 13

ภาพประกอบท 4 แสดงภาพสนหลงคา 13

ภาพประกอบท 5 แสดงภาพหนาจวและยอดจว 14

ภาพประกอบท 6 แสดงภาพเชงชาย 14

ภาพประกอบท 7 แสดงภาพชองลมใตหลงคา 15

ภาพประกอบท 8 แสดงภาพชองลมเหนอประต และหนาตาง 15

ภาพประกอบท 9 แสดงภาพระเบยง และลกกรงระเบยง 16

ภาพประกอบท 10 แสดงภาพตนหรอตอมอ 16

ภาพประกอบท 11 แสดงภาพรปแบบ และลวดลายจาก 18

สงทมนษยสรางขน

ภาพประกอบท 12 แสดงภาพรปแบบ และลวดลายจากธรรมชาต 18

ภาพประกอบท 13 แสดงภาพลวดลายทปรากฏขนเองโดยธรรมชาต 19

ภาพประกอบท 14 แสดงภาพรปแบบทมนษยสรางขนอก 20

ลกษณะหนงตามลทธความเชอ

ภาพประกอบท 15 แสดงภาพแผนผง 34

ภาพประกอบท 16 แสดงภาพแผนผง 35

ภาพประกอบท 17 ภาพถายจากเรอนไทยมสลม 36

สามจงหวดชายแดนภาคใต

ภาพประกอบท 18 ภาพรางดนสอ 37

ภาพประกอบท 19 ภาพรางสชนท 1 38

สารบญภาพ (ตอ)

เรอง หนา




ภาพประกอบท 23 จดท าโครงลวดลายชองลมมลาย 40

ภาพประกอบท 24 ลงสพรอมสรางคาน าหนก 41

ภาพประกอบท 25 ลงสลวดลายตามชองตางๆ 41

ภาพประกอบท 26 รางลวดลายบนไมอดแลวน าไปฉล 42

ภาพประกอบท 27 ลวดลายทฉลน ามาตดบนโครงทจดท า 42

และลงสตามสวนตางๆ

ภาพประกอบท 28 เกบรายละเอยด 43

ภาพประกอบท 29 ผลงานเสรจสมบรณชนท 2 43

ภาพประกอบท 30 แสดงภาพผลงานศลปะนพนธชนท 1 46



บทท 1 บทน า

หลกการและเหตผล

จาการศกษาลวดลายชองลมมลายถอวาเปนขอมลหรอหลกฐานทส าคญในการศกษาประวตศาสตรไดเปนอยางดโดยรปแบบลวดลายของเรอนไทยมสลมสามารถแสดงใหเหนถงการผสมผสานของศลปวฒนธรรมทองถนทเปนเอกลกษณของชาวมลายสบทอดกนมาหลายชวงอาย และไดสะทอนผานอาคารบานเรอน เชน การออกแบบรปทรงลวดลายชองลมตางๆทท าใหมอาคารแตกตางกนไป และไดรบการถายเทจากอทธพลของลมของตวอาคารทส าคญอยางยงเปนศลปะทมคณคาอนนาคนหา ควรทจะหยบยกมาศกษาและไวคงอยตอไปเพอเปนหลกฐานทางประวตศาสตรของทองถน

โดยทวไปลวดลายชองลมชาวมสลมจากประเทศตางๆ และไดน าเอาศาสนาเขามาตงถนฐานจงหวดปตตานเปนจ านวนมากการตกแตงลวดลายของบานเรอนไทยมสลมมการตกแตงลวดลายตามสวนตางๆของบานมลวดลายตวอกษรประดษฐ ลวดลายจากพนธไม ลวดลายเรขาคณตจะหลกเลยงลวดลายทเปนรปสตว หรอ รปคน บานทมลวดลายตกแตงมากมกจะเปนบานของผมฐานะดหรอบานอดตเจาเมองหรอขนนาง การตกแตงลวดลายชองลมนนน ามาแกะสลกแสดงความสงต า และฉลโปรง เพอใหแสงสวางเขามาภายในได และเพอเปนการระบายอากาศดวยสวนมากศาสนาอสลามจะนยมใชลวดลายพนธไม และลวดลายอกษรประดษฐ มาจากเลอดจากโองการทสรรเสรญอลลอฮเชอกนวาเพอใหเปนศรมงคลแกผอาศยหรออาจจะแกะสลกไมเปนลวดลายเครอเกาตามความนยมแตทงายทสดคอ ลวดลายเรขาคณต บานนอกจากทเปนอยอาศยเเลวกยงประกอบไปดวยรปแบบศลปะททรงคณคาไมวาจะเปนสถาปตยกรรมหรอประตมากรรมอกทงมนษยยงใชศลปะในการประดบตกเเตงบานเพอเปนการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมน ามาเผยเเพรใหมวลชนไดทราย

ลกษณะลวดลายทนยมตกแตงบานเปนลกษณะลวดลายตามแบบของศลปะอสลามมาประดบตางๆของบาน รายทน ามาตกแตงสวนตางๆของบานม 3 แบบใหญๆคอ

ลายอกษรประดษฐน าลวดลายอกษรประดษฐมาตกแตงบรเวณเหนอประตหนาตางนยมตวอกษรแบบซลซ อกษรคฟ และนสค ขอความน ามาจากโองการในอลกรอานนยมแกะสลกดวยไมแบบนนต าโดยแกะสลกใหตวอกษรนนขนจากพนบางแหงนยมระบายสบนตวอกษรดวยสทอง สเหลอง และสเขยว อกแบบหนงคอการฉลไมเปนเสนรปตวอกษรโดยน าขอความทตองการตกแตงมาออกแบบ และจดชองไฟใหไดจงหวะงดงาม และพอเหมาะกบบรเวณทตองการตกแตง

ลายพนธไมหรอลายเครอเถาโดยอาศยรปแบบของไปปาลม ใบผกกาด เถาองน ดอกไมตม ดอกไมบาน การจดองคประกอบม 2 แบบคอจดใหมความสมดลอยางแกงกน และจดใหมความตอเนองและซ ากน

ลายเรขาคณต นยมใชกนนอยเนองจากมความงาม และความประณตนอยกวา 2 แบบแรก ชางจะใชตกแตงราวบนได ลกกรง ระเบยง และชองลมเปนตน (เอกรนทร เบญโหด, 2546 : 30-33)

2

ดงนน ลวดลายชองลมมาลายเปนส าคญอยางยงในการท าใหผศกษาเกดแรงบนดาลใจในการสรางสรรคงานทางดานศลปะเพอสะทอนถงคณคาความงามของลวดลายชองลมมลายโดยใหคนรนหลงไดอนรกษมรดกทางวฒนธรรมไวเพอไมใหสญหายไป และตองการน ามาปรบปรงพฒนาเผยแพรความรทางศลปะ

วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาถงลกษณะของรปแบบ และลวดลายชองลมในเรอนไทยมสลม 2. เพอสรางสรรคผลงานจตรกรรมเทคนคผสม

ขอบเขตของการศกษา

1. ขอบเขตดานพนท ศกษาจากสามจงหวดชายแดนใตไดแก ปตตาน ยะลา นราธวาส

2. ขอบเขตดานเนอหา - ประวตความเปนมาของเรอนไทยมสลม - ลกษณะเรอนไทยมสลม - ศลปะกบศาสนาอสลาม - โครงสรางและองคประกอบของเรอนไทยมสลม - รปแบบของเรอน - อทธพลความเชอทมผลตอรปแบบของศลปะอสลาม - สวนตางๆ ของตวเรอนทมตอการตกแตงลวดลาย - การออกแบบลวดลาย - องคประกอบศลป - จตรกรรม

3. ขอบเขตดานการปฏบตงาน สรางสรรคผลงานจตรเทคนคผสมหวขอ ลวดลายชองลมมลาย จ านวน 3 ชน

ผลงานขนาด 100 x 120 เซนตเมตร

นยามค าศพทเฉพาะ ลวดลาย หมายถง ลายเสน และสสนทมการประดษฐสรางสรรคใหเกดคณคาน าไปใชประดบ

ตกแตงเพอความสวยงาม ความหรหราหรอความเหมาะสมกบบรเวณวางของสงนนๆ มลาย หมายถง ชอชนชาตหนงอยทางตอนใตของแหลมมลายตอเขตแดนกบไทย

3

วธการด าเนนงาน 1. ศกษาคนควาจากหอสมด จอหน เอฟเคนาด และหาขอมลจากสถานทจรง 2. เรยบเรยงเนอหา 3. วาดภาพราง 4. น าเสนอเปนรปเลมของศลปนพนธ 5. เตรยมวสดอปกรณ 6. ลงมอปฏบตผลงานจตรกรรมเทคนคผสม 7. ปรบแตงผลงานใหสมบรณ 8. น าผลงานทไดน าเสนอ

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดรลกษณะ และรปแบบลวดลายชองลมในเรอนไทยมสลม 2. ไดสรางสรรคผลงานจตรกรรมเทคนคผสม

บทท 2 เอกสารทเกยวของ

การศกษาคนควาหวขอ จตรกรรมเทคนคผสม : ลวดลายชองลมมลาย ผศกษาไดศกษาและ

ล าดบรวบรวมขอมลจากเอกสารทเกยวของดงน

ประวตความเปนมาของเรอนไทยมสลม - ลกษณะเรอนไทยมสลม - ศลปะกบศาสนาอสลาม - โครงสรางและองคประกอบของเรอนไทยมสลม - รปแบบของเรอน - อทธพลความเชอทมผลตอรปแบบของศลปะอสลาม - สวนตางๆ ของตวเรอนทมตอการตกแตงลวดลาย - การออกแบบลวดลาย - องคประกอบศลป - จตรกรรม ประวตความเปนมาของเรอนไทยมสลม

ภาคใตของประเทศไทยมสภาพทางภมศาสตรทแตกตางไปจากภาคอนๆของประเทศ กลาวคอ มลกษณะเปนแหลมหรอคาบสมทรยนออกไปจนจรดประเทศมาเลเซยลอมรอบดวยฝงทะเล โดยมอาวไทยอยทางฝงทะเลตะวนออก และทะเลอนดามนอยทางฝงทะเลตะวนตก

ดานสภาพภมอากาศของภาคใตเปนอาณาบรเวณทมอากาศรอนฝนตกชกความชนสง ม 2 ฤดไดแก ฤดรอน และฤดฝนในฤดรอนอากาศจะไมรอนจดเหมอนภาคอนทงนเพราะไดรบลมมรสมตะวนตกเฉยงเหนอ และลมมรสมตะวนออกเฉยงใต

ลกษณะทางภมศาสตร และภมอากาศดงกลาวนมอทธพลส าคญ ตอการก าหนดรปแบบเรอนพกอาศยของประชาชนในภาคใต เชน การออกแบบรปทรงหลงคาใหลาดเอยงมากเพอระบายน าฝนจากหลงคาการใชตอมอหรอฐานเสาแทนทจะฝงเสาเรอนลงไปในดนฯลฯ

ดานสภาพสงคม และวฒนธรรมประชากรในภาคใตมทงชาวไทยพทธ ชาวไทยเชอสายจน และชาวไทยมสลม ชาวไทยเหลานมขนบธรรมเนยม วฒนธรรม ประเพณ ความเชอทแตกตางกน โดยเฉพาะชาวไทยมสลมจะไดรบอทธพลทางวฒนธรรมจากประเทศเพอนบานทม อาณาเขตตดตอกบภาคใตหรอ“เรอนไทยมสลม” มลกษณะรวมกบเรอนพกอาศยทางตอนเหนอของมาเลเซย (เรอนไทยภาคใต, 2552 : ออนไลน)

5

ลกษณะเรอนไทยมสลม 1. เรอนไทยมสลมในจงหวดปตตาน ตามหลกฐานทางประวตศาสตรปตตานไดชอวาเปนเมองทเปนศนยกลางของวฒนธรรม

อสลามซงยงคงสบทอดใหปรากฏมาตงแตบรรพชนจนถงปจจบนวฒนธรรมเหลานมลกษณะทเปนเฉพาะตวไมวาทางดานภาษา ขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอตลอดจนการด ารงชวต และทส าคญคอ ทางดานสถาปตยกรรมพนถนทแมจะดวาคลายคลงกบสถาปตยกรรมพนถนของไทยในภาคอนๆของประเทศไทย แตเมอศกษาลกลงไปจะพบวามคณคาสมควรอนรกษไวใหเปนมรดกอนชนสบตอไป เนองจากปตตานมพนทอยตดชายฝงตะวนออกไดแก อาวไทย และยงมอาณาเขตตดตอกบจงหวดยะลา และนราธวาสหมบานของชาวไทยมสลมในจงหวดปตตาน จงมลกษณะหลากหลาย เชน มทงหมบานชาวประมง ชาวสวนยางพารา และชาวผลไม ซงเปนผลท าใหรปแบบของการตงถนฐานชมชนครบทง 3 รปแบบ คอ แบบกระจก กระจดกระจาย และแบบเรยงรายไปตามแนวชายฝงทะเลหรอเสนทางสญจร เรอนไทยมสลมในปตตาน ในฐานะทเปนเมองส าคญทเปนศนยกลางการคาขายทางทะเลมาตงแตสมยอยธยา รปแบบสถาปตยกรรมพนบาน มาจากการสรางสรรควฒนธรรมคอ การเอาตางสงคมมรปแบบทหลากหลาย เรอนชาวไทยมสลมโบราณในจงหวดปตตานยงมลกษณะเดน คอ การประดษฐลวดลายไมแกะสลกทงบรเวณชองลม และประดบฝาเรอน และการประดษฐฝาเรอนแบบเขาไมยดกนใหดงดงามอกดวย

2. เรอนไทยมสลมในจงหวดยะลา มลกษณะเชนเดยวกบทพบในปตตานเปนเรอนไมใตถนสง หลงคาทรงจวมนลา และทรง

ปนหยาแตทรงจวมนลาจะพบมากกวาปนหยาเมอเทยบกบเรอนไทยมสลมทปตตานชามกระเบองทท าในทองถนทางขนเรอนมทงดานหนาดานหลงและดานขางเรอนหนงๆมทางขนเรอนอยางนอยสองทางเสมอเนองจากเมอมกจกรรมตางๆเกยวของกบศาสนา วฒนธรรม และประเพณตางๆ จะมการแยกเพศระหวางชาย และหญง เชน แขกทมาในงานถาเปนชายกจะขนเรอนทางดานหนาสวนหญงจะขนเรอนทานดานขางหรอดานหลง

3. เรอนไทยมสลมในจงหวดนราธวาส เรอนไทยมสลมในจงหวดนราธวาส มรปทรงของเรอนเหมอนเรอนไทยมสลมทวไป คอ เปน

เรอนไมใตถนสง เสารจะวางอยบนตอมอ สรางบานบานกจะเปนตอมอซเมนตหลอออยางแขงแรง บางบานกใชเสาไมขนาดใหญท าตอมอ รปทรงหลงคาเรอนไทยมสลมในจงหวดนราธวาสแตกตางจากจงหวดปตตาน และจงหวดยะลา คอ หลงคาเปนทรงจวมนลทรงสงเลก มหลงคาทอดกวางออกไปในลกษณะสวนเดยวหรอซอนเรยงกน 2 จวแลวกขนาดของเรอนวาเลกใหญแคไหนหลงคามทงกระเบองและสงกะสการใชพนทในเรอนและบรเวณบานจะมลกษณะเชนเดยวกบเรอนในจงหวดยะลา และจงหวดปตตานเนองจากเปนกลมประชากรทมลกษณะทางวฒนธรรมแบบเดยวกน (เขต รตจรณะ, 2544 : 181-184)

6

ศลปะกบศาสนาอสลาม เปนทยอมรบกนวาเรอง ศลปะกบศาสนานนบางครงเราแยกกนไมออกกลาวคอ ศลปะนนเปรยบเสมอนสอแบบหนงอนจะน ามาซงความเลอมใสศรทธาตอศาสนานนๆเมอพจารณาดแลวแทบทกศาสนาจะมความผกพนอยกบศาสนาอยากซงวาจะเปนพทธ อสลามหรอครสตศาสนาทแขวนอยในรปสอทางศลปะนนไดแก สาขาจตรกรรม เชนภาพเขยนชาดกของพทธศาสนางานจลจตกรรมของศาสนาอสลาม สาขาประตมากรรม เชน รปปน สลก หลอพระพทธรปหรอเทวรปของศาสนาอนๆ เสรละสาขาสถาปตยกรรมอนไดแก โบสถ วหาร สเหราเปนตนนอกจากนยงมประเภทวสดสนอนๆทไมสามารถจดเขาในสาขาใดสาขาหนงทกลาวมาขางตนอกนบอเนกอนนต ศลปะมสลมนนเปนงานศลปะอกแบบหนงซงสรางขนโดยชนมสลมในต าราศลปะหลายเลมเรยกชอศลปะอยางเดยวกนนแตกตางกนไป เชน ศลปะอสลาม ศลปะโมฮมหมดดนแตในเอกสารเลมนจะใชศลปะมสลมเพราะวาชอทกลาวมานนเมอพจารณาดโดยองเหตผลแลวคอนขางจะไมเหมาะสมกลาวคอ ค าวาศลปะอสลามเปนการระบวางานศลปะนนก าหนดโดยหลกศาสนาอสลามตามความเปนจรงแลวศลปะทสรางขนโดยชนมสลมนนบางครงอาจจะสอดคลองกบหลกศาสนาแตกมงานศลปะอกมากทสรางขนขดกบหลกศาสนาสวนศลปะโมฮมหมดดนยงผดความหมายอกหลายเทาดงนนการใชชอศลปะมสลมจะใหความหมายทครอบคลมไดกวาง และเหมาะสมกวา ศลปะมสลมก าเนดประมาณตนปท 7ของประวตศาสตรอสลามศนยกลางการปกครองศลปะและวฒนธรรมมสลมก าเนดอยระหวางดนแดนทเรยกวา พระจนทรเสยวซงเป นอาณาจกรของปาเลสไตน และอรคบรเวณนเปรยบเสมอนเบาหลอมของวฒนธรรมตะวนตก และตะวนออกเขาดวยกนกลาวคอ เปนบรเวณทตดกบอาณาจกรไบเซนไทน ซงยอมรบกนวาเปนแหลงผสมผสานของศลปะครสเตยนแบบตะวนตกและตะวนออก และบรเวณนยงอดมไปดวยซากทางโบราณคดทางศลปะมากมายทจะอ านวยแบบอยาง และแนวทางการพฒนาของศลปะมสลมในทสด กลาวไดวา ศลปะมสลมนน ไดรบอทธพลจากศลปวฒนธรรมหลายๆฝายต งแตตนครสตศตวรรษท 10 - 16 จน เปนทยอมรบกนวาศลปะมสลมนน คอศลปะแหงลวดลายตกแตง มากกวาศลปะแหงรปทรงศลปะลวดลายทปรากฏในศลปะมสลมแยกได 2 ประเภทคอ

1. อาราเบสค อาราเบสค แปลวา ลวดลายแบบอาหรบซงเปนลวดลายตกแตงทหรทสดในศลปะมสลมดวยเหตทวาหลกศาสนาอสลามนนไดหามสรางแตกตางรปเคารพหรอรปคนเหมอนดงนนศลปนจงไมนยมสรางงานศลปะทเปนรปคนแตหนมาสรางงานศลปะลวดลายตกแตงแทนดงทปรากฏในศลปสถาน และศลปวตถทวๆไปลวดลายเหลานจงกลายเปนเอกลกษณอยางหนงจนชาวยโรปเรยกลวดลายตกแตงทไมมรปคนทกแบบวา อาราเบสค ภายหลงไดน ามาใชกบศลปะของชาวตะวนตกโดยน ามาประกอบพนหลงของภาพประมาณ ค. ศ 1890 ลวดลายตกแตงถกยอมรบกนในหมบานชนชาวฝรงวา เปนงานศลปะทอสระแขนงหนง ซงมความงามไมแพภาพคน กลาวคอลวดลายไดถกประดษฐใหมความพสดาร และทนสมยขนจนเรยกกนวา ศลปะใหม ภายหลงไดแพรหลายไปทวยโรปและอเมรกา

7

อยางไรกตามถาจะกลาวถงลกษณะลวดลายอาราเบสคทปรากฏในผลงานศลปะมสลมควรกลาวถง 2 ลกษณะตอไปคอ

1.1 ลวดลายเครอเถา ไดแก ลวดลายทเอาเถาจากพชมาขดเปนลายประกอบดวย ชอใบ ผล ดอก กงกาน น ามาจดใหอยในกรอบหรอนอกกรอบโดยค านงองคประกอบสมดลจากศนยกลาง และซายขวาเปนส าคญพชทนยมใชกนมากคอ เถาองน ใบผกกาดและพรรณไมดอกชนดตางๆ ถาเปนพชไมดอกลวดลายใชทงไมดอกบาน และดอกตมซงพบทวไปทงลายตกแตงภาชนะ และตกแตงอาคารสถานท

1.2 ลวดลายเรขาคณต ไดแกลวดลายทใชเสนตรง วงกลม สามเหลยม สเหลยม ลายรปแฉกตางๆซงเกดจากการซอนทบของเสนตรง เสนโคงมความสลบซบซอน และสะทองใหเหนถงความเขาใจในวชาเรขาคณตในมตทลกตนหลากหลาย

1.3 ลวดลายแบบผสมผสาน เปนลายทใชลายเถา และลายเรขาคณตรวมกนทงนเพอสรางความกลมกลนตามหลกองคประกอบแหงศลป เพราะถาลายเถาอยางเดยวจะท าใหองคประกอบของลายเคลอนไหว วนเวยนอยางไมมจดจบ สวนเรขาคณตนนใหมความกระชบมงคง แตขาดความสมดลทงทางองคประกอบและความงาม

2. อกษรประดษฐ

ศลปกรรมของชนมสลมทมความสมพนธกบศาสนาทมองเหนไดชดทสดกคอ ศลปะประดษฐอกษรมสลมเปนชนกลมแรกทเอาจารกจากคมภรของศาสนาซงเปนภาษาอาหรบมาประดษฐเปนลวดลายตกแตงในงานศลปะบนระนาบตางๆขอความทน ามาประดษฐนนลวนแตคดลอกมาจากคมภรอลกรอานนอกจากเปนการแสดงออกทางสนทรยภาพแลวยงสนองศรทธาของศลปนหรอผวาจางลวดลายเหลานนอกจากจะเปนการตกแตงความงามแลวยงเปนขอความเตอนสตผดอานใหเรานกถงค าสอนจากคมภรทงยงเปนสงเปนมงคลอกดวย

. 2.1 แบบอกษรเหลยม อกษรประดษฐแบบนนยมเขยนโดยใชเสนแนวตงทหกมมกบแนวนอนท าใหตวอกษรท ามมฉากเกดเหลยมสน และใชเสนหนาอกษรแบบนไดแกแบบมาสค และแบบคฟค

2.2 แบบอกษรเสนโคง นยมเขยนกนมากเพราะใหความอสระ และคลองตวในการลากเสนผทเขยนแบบนไดสวยตองมความช านาญ และผานการฝกฝนเปนเวลานานมแบบอยางทแตกตางกนไปเชน แบบนสค รยฮาน เทาค เปนตน

2.3 แบบจดองคประกอบ เปนการผสมผสานหลายๆ แบบโดยแยกเปนกรอบเปนกลมแตตองประสานใหอยในเอกภาพคอนขางจะสลบซบซอนนยมใชตกแตงผนง เสา และสวนอนๆ ของสถาปตยกรรม

8

2.4 แบบอกษรประดษฐ คอการพฒนาชนสงสดของอกษรประดษฐนยมกนมากในสมยศตวรรษท 19 โดยศลปนจะน าเอาขอความจากคมภรบางตอนทกลาวถงสงใดกตามศลปนจะเอาอกษรในขอความนนมาประดษฐเปนรปสงนนเปนการแปลนามธรรมเปนรปธรรม

(เอกรนทร เบญโหด, 2546 : 30-33)

โครงสรางและองคประกอบของเรอนไทยมสลม การปลกสรางเรอนไทยมสลมโครงสรางสวนใหญจะใชไมการสรางเรอนมไดมการเขยนแบบใดๆไวลวงหนาชางพนบานจะสรางเรอนโดยอาศยประสบการณในการก าหนดผงเลอนขนาด และรปแบบของเรอน เรอนทสรางเสรจแลวจะใชน ามนทาไม ภาพผนง และสวนตางๆของเรอนปจจบนไดมการใชสทาเรอนบางแลว

1. ฐานเสาเรอน ไมใชเสาเรอนปกลงดนแตจะใชฐานคอนกรตส าเรจรปรองรบเสาเรอนฐานทรองรบเรอนจะวางบนพนดนซงปรบไวเรยบไมฝงในดน 2. เสาเรอน ใชไมเนอแขงเปนเสาสเหลยมวางบนฐานคอนกรตส าเรจรปโดยมไดมการบากเสา แตจะอาศยโครงสรางทยดกน และน าหนกเรอนท าใหเรอนวางอยบนฐานได 3. บนได เรอนไทยมสลมสวนมากจะมบนไดแบงไดเปน 2 ลกษณะตามวสดทใช เชน บนไดทท าดวยดวยไมจะเปนบนไดแบบโปรงขนของบนไดจะท าดวยไมกระดานหรอไมกลมมแตลกนอนไมมลกตง แมบนไดจะใชไมกระดานและไมกลมเชนกน ราวบนไดไมคอยนยมใชกนลกษณะจะเปนบนไดท าดวยปนซเมนตจะมลกษณะเปนแบบทบทงลกตงลกนอนขนบนไดทใชกนจะมจ านวนเปนเลขคทางขนบนไดจะมทลางเทาอาจจะกออฐตนๆเปนบอพกน า หรอใชโองขนาดเลกใสน า เพอลางเทากอนขนเรอน บานเรอนจะปลกตนไมบรเวณทลางเทาดวย 4. ชานโลง จากบนไดกอนขนสตวเรอนมกจะท าชานโลงซงแมบนไดจะพลาดบนพนของชานโลงนสวนมากจะปนพนชานโลงดวยไมกลมเนอแข เพอใหทนทานตอสภาพดนฟาอากาศ และไมมการกนราวรอบๆชานโลง 5. ซมประต จะแบงออกเปน 2 ลกษณะคอ ซมประตทางเขาบาน และซมประตทางเขาเรอนบานทกนรวเปนอาณาเขตจะนยมซมประตเปนหลงคาทรงจวดวยสงกะสหรอกระเบองดนเผาสวนซมประตทางเขาเรอนจะท าเหนอประตซงถดจากชานโลงเขามาลกษณะรปทรง และวสดทใชจะเปนเชนเดยวกบซมประตเขาบานจากการส ารวจพบวาในเรอนไทยมสลมมท าซมประตกนนอยเนองจากไมนยมการสรางกนบรเวณบาน

6. เฉลยง คอ สวนทอยดานหนาสดของเรอนซงอยภายใตหลงคาของเรอนเปนทส าหรบใชพกผอน และพนทอเนกประสงคมกจะท ามานงเปนไมกระดานวางอยรมเฉลยงทอดยาวตามลกษณะของเฉลยงลาวลกกรงทเฉลยงเปนไมจรงฉลโปรง และไมจรงกลงแบบลกกรงพนสวนของจะเปนไมกระดานระดบของพนจะต ากวาระดบพนยาวในเรอน 7. พนเรอน ใชไมกระดานปตามยาวของเรอนพนเรอนของพนธสวนนาจะเปนระดบเดยวกนตลอดสวนพนเรอนของพนสวนหลงมดจะลดระดบลงไปเปนอกสวนบานเรอนจะใชเสอน ามนปทบพนเรอนสวนหนาอกชนพนครวนยมปใหหางโดยเฉพาะเรอนในชนบทเพอสะดวกในการเทน าทง และใหอากาศถายเทไดสะดวก

9

8. ฝาผนง ใชวสดตางๆในการท าฝาผนงเรอนตามฐานะ และประโยชนใชสอยเรอนในชนบทฝาผนงจะใชไมไผหรอหวายขดแตะเรอนทมฐานะมกจะใชไมกระดานตทบซอนเปนเกลดหรอสงกะสเคลอบสส าเรจรปจะไมคอยปรากฏวามการใชผนงอฐ ฉาบปนถาจะมใชบางกจะเปนสวนหลงของเรอนทเปนหองครวและหองน าคงเรอนคหบดฝาผนงของเรอนทเกาแกจะใชไมกระดานแผนกวางบงเปนชวงแบบลกฟกตกแตงดวยลายแกะสลกฉลโปรง 9. หนาตาง ใชภาษาถนมลายเรยกวา “ปตนนาแต” หมายถง หนาตางทมลกษณะเปนเชนเดยวกบประตเพราะมความสงจะหลดพนมบานเปดทงสองบานมลกกรงไมกนกนเดกตกไมกนนสงจากพนประมาณ 1 เมตรหนาตางลกษณะนจะสะทอนวฒนธรรมดงเดมของชาวไทยมสลมคอ การนงกบพนเพราะหนาตางจะเปดรบลมไดอยางทวถง เหนอขอบหนาตาง จะมชองลมเพอระบายลมเรอนคหบดจะนยมสลกไมลวดลายโปรงเพอประดบใหดงดงามยงขนสวนเรอนของผมฐานะทางเศรษฐกจดวยกวาจะเวนชองลมใหโลงไว เพอระบายอากาศหรอตไมระแนงเปนลวดลายทรงเรขาคณตบางบานโดยเฉพาะบานคหบดจะมมานหนาตางประดบ 10. ประต ถาเปนประตเขาเรอนดานหนาจะนยมใชประตแบบบานเฟยมท าดวยไมในบานขนาดใหญถาเปนบานขนาดเลกจะใชบานประตเปดแบบสองบานสวนประตเขาหองตางๆในเรอนจะไมคอยท ากนแตจะใชมานแทนประดทนาสงเกตจะพบวาประตหนาเรอนจะเยองกบประตดานในเสมอ เพอไมใหผมาเยอนมองเหนสตรทอยในเรอน 11. ฝาเพดาน เรอนไทยมสลมจะไมท าฝาเพดานจงสามารถมองเหนโครงหลงคาของเรอนไดชดเจนถามท าในบางเรอนกจะเปนลกษณะเฉพาะสวนเชน เฉพาะหองนอน และใชวสดทไมถาวรเชน ผา ไมไผจกสาน เปนตน 12. หลงคา โครงสรางโครงหลงคาสวนมากจะใชไมระแนงเพราะนยมมงกระเบองดนเผาวสดทใชมงหลงคาเชน จาก สงกะส และกระเบองดนเผาตามฐานะเจาของเรอนหลงคาครวมกนยมท าหลงคาเลกซอนเปนชนเพอระบายควนไฟ 13. หนาจว เรอนไทยมสลมนยมตกแตงหนาจวเปนลกษณะตางๆกนเชน ตกแตงเปนรปรศม ดวงอาทตยโดยใชไมกระดานตซอนทบมองเหนรศมชดเจนบางหนาจวจะตไมกระดานเรยบแตมการเขยนสเปนลวดลายดอกไม และอกษรอาหรบหรอจะตไมกระดานซอนทบเปนเกลดตลอดจนมลวดลายแกะสลกดวยไมแลวน าไปปดทบพนหนาจว 14. ยอดจว จะนยมตกแตงเปนเอกลกษณอยางชดเจนตรงปลายมมแหลมของยอดจวจะท าเปนเสาขนาดเลกท าดวยไมกลง และหลอซเมนตดานขางทงสองขาง 2 ขางของสาวทยอดจวจะตกแตงดวยลวดลายฉลไมหลอปนซเมนตและฉลสงกะสอยางงดงาม 15. ปนลม สวนมากจะใชไมเนอแขงเปนเสนตรงบรรจบกนทมมแหลมของยอดจวสวนรางของปนลมจะตดตรงไมท าลวดลายอะไรแตปนลมของเรอนทมอายเกาแกจะมการตกแตงปนลมเปนลายฉลแกะสลกไม และสงกะสฉลเปนชายระยาลงมา 16. สนหลงคา ใชครอบกระเบอง และปนปนสวนปลายของสนหลงคาทเทลงมาจะปนปนใชกระดกขนเลกนอยเรอนบางหลงจะตกแตงสนหลงคาดวยเสากลงขนาดเลก และลวดลายฉลท าดวย

10

สงกะส ไมหรอซเมนตอยางใดอยางหนงการตกแตงสนหลงคานสวนมากจะท ากนในเรอนรานคาทมหลงคาทรงปนหยา 17. เชงชาย เรอนไทยมสลมทวไปเชงชายเรยบธรรมดาแตมบางเรอนทมการตกแตงเชงชาย ในลกษณะใชไมกระดานเปนเชงชายแผนเดยวแตดานลางจะท าลวดลายฉลไมตลอดรอบตวเรอนลกษณะจะใชวสดอยางอนปทบกนเชงชายแผนไมเชน ใชสงกะสฉลลวดลายรอบตวเรอนเชนกน 18. ยงขาว เรอนไทยมสลมในจงหวดปตตานมกจะสรางยงขาวไวเพอเกบขาวอกหลงตางหาก ยงขาวสรางไวดานขางหรอดานหลงของเรอนรปทรงของยงขาวจะมลกษณะเปนสเหลยมผนผาไมใหญโตมากนกเปนเรอนชนเดยวใตถนโลงหลงคาทรงจว และปนหยามงดวยจากหรอกระเบองดนเผาฝาผนงใชไมไผขดแตะหรอสงกะสไมเจาะชองหนาตางจะมประตเปดเปนทางของเรอนเพยงดานเดยวมทางขนเปนบนไดเดยวประกอบดวยชานโลงขนาดเลกเปนทวางพกขาวกอนน าไปเกบในยง 19. บอน า ถามเรอนหลงเดยวจะมบอน าประจ าบานแตละหลงถาเปนหมบานทปลกสรางใกลกนจะใชบอน ารวมกนทตงของบอน าจะอยดานหลงหรอดานหนาของเรอนบรเวณบอน าจะตงอยทกลางแจงแตมบางเรอนจะกอสรางหลงคาคลมบอน า 20. ทอาบน า โดยปกตชาวไทยมสลมจะไมอาบน าบนเรอนจะอาบน าช าระรางกายบรเวณบอน าของเรอนทอาบน าจะแบงเปน 2 ลกษณะ ลกษณะแรกจะใชแผนหนหรอแผนซเมนตปพนขางบอน าเปนทอาบน าอกลกษณะจะกลนเปนคอกสเหลยมท าดวยจากใบมะพราวหรอสงกะสสงแคไหลไมมหลงคาเวนทางเดนเขาดานใดดานหนงเพอตกน าจากบอเขาไปอาบ

21. สวม ในอดตบานของชาวไทยมสลมจะไมมการสรางสวมในบรเวณบานจะไปถายในปาหรอทงใกลบานแตปจจบนมการสรางสวมบางแลวในบางเรอนผทมฐานะดจะสรางสวมไวในบานแตโดยทวไปจะสรางไวดานหลงของเรอนโดยการสรางเปนคอกงายๆใชจากใบมะพราวหรอสงกะสกนเปนผนงและประตสวนหลงคาไมคอยท ากน

22. เสาแขวนกรงนกเขาชวา วฒนธรรมอกประการหนงของชาวไทยมสลมคอ การเลยงนกเขาชวาถอวาเปนงานอดเรกอยางหนงทแพรหลายในภาคใตตอนลาวธการเลยงนกเขาชวาอยางหนงคอ จะตองแขวนกรงนกไวทสงฉะนนจงพบเหนเสาแขวนกรงนกมประจ าแทบทกบานลกษณะของเสาแขวนกรงนกจะใชไมไผเปนล ายาวปดบนพนดนบรเวณบาน หรอดานขางของบานความสงตงแต 4 เมตรขนไปบางแหงจะใชเสาแขวนกรงนกท าดวยไมทอนกลมหรอแปปเหลกปลายสดของเสาจะท าทาวแขวนยนออกมาปลายของทาวแขนจะตดรอกรอยเชอกถงพนดนเพอชกรอกกรงนกสยอดเสา

23. รวบาน โดยปกตเรอนไทยมสลมในชนบทไมนยมสรางรวเพอกนอาณาบรเวณรอบตวเรอน แตจะปลกไมผล โดยเฉพาะมะพราว กลวย ไปรอบๆเรอนเพอใหรมเงาบรโภคและใชเปนพชเศรษฐกจ รวบานมกจะพบในบานทอยในเขตเมอง

24. บรเวณบาน โดยทวไปจะเปนลานดนหมบานทปลกสรางเปนกระจกเรอนแตละหลงจะปลกสรางชดกนเวนไวเฉพาะทางเดนแคบๆระหวางบานส าหรบเรอนทตงอยใกลเสนทางคมนาคมทางบก ถาสรางรวจะสรางแบบงายๆใชไมกลมขนาดเลกตโปรงเตยๆเฉพาะดานหนาหรอจะใชเสาคอนกรตส าเรจรปรอยลวดหนามกนบรเวณบานเรอนทปลกหลงเดยวๆภายในบานจะใชพนทดานหนาเปนทางเดนขนเรอน ปกเสาแขวนกรงนกเขาชวาดานขางของเรอนจะเวนพนทเพอเพาะปลกสรางยงขาวและกรงเลยงนกเขาชวา ดานหลงของเรอนจะขดบอน า ทอาบน าและสวม

11

รปแบบของเรอน เกยวกบอาชพและฐานะเจาของบานจะแบงออกเปนเรอนชาวกสกรรม ชาวประมง เรอน

คาขาย และเรอนคหบด เรอนเหลานจะมความแตกตางกนมรปแบบ และการใชสอยเฉพาะตว 1. เรอนชาวกสกรรม จะปลกดวยวสดทหางายในทองถนหลงคาของเรอนจะเปนทรงจวไมมการตกแตงหนาจวใดๆทงสนวสดมงหลงคาสวนใหญใชจากฝาผนงเรอนใชไมไผขดแตะใตถนเรอนยกสงจากพนดนจะใชพนทใตถนเรอนเพอการเลยงสตวเชน โค กระบอ ไก และแกะมบนไดขนเรอนดานหนาหรอดานซายของเรอนยงขาวใชวสดเปนแบบเดยวกบเรอนพกอาศย 2. เรอนชาวประมง มการปลกสรางเรอนทงบนพนดน และในน าหลงคาทรงจว ทรงมนลา และทรงปนหยามการตกแตงจวบางแตไมทวไปวสดมงหลงคาสวนใหญใชกระเบองดนเผาจากสงกะส ถาเปนเรอนทปลกบนพนดนใตถนเรอนยกสงสวนเรอนจะไมสงมากมกใชใตถนเรอนเปนทจอดเรอ ทางเดนเขาเรอนจะเปนสะพานไมแคบๆทเชอมจากพนดน 3. เรอนคาขาย ลกษณะของเรอนเปนแบบชนเดยวและสองชนชนลางใชส าหรบคาขายชนบนเปนทพกอาศย สรางตดพนดนไมมใตถน หลงคาปนหยา ทรงจว และทรงมนลาสวนมากมกใช หลงคาปนหยา และมกหนดานเอยงลาดขงหลงคาทางดานหนาตดถนน และดานหลงของรานหนหนาจวออกดานขางมงหลงคาสวนมากมงดวยกระเบองดนเผา และสงกะสบางแหงมการตกแตงสนหลงคาดวยเสาขนาดเลก และลายฉลโปรงประตหนารานใชไมกระดานท าแบบบานเฟยมพบเกบไวรมหองทง 2 ขางฝาผนงใชไมกระดานเปนแผนตซอนทบเปนเกลด 4. เรอนคหบด เปนเรอนทมขนาดใหญหลงคาจว และมนลาตงแต 2 หลงคาขนไปวสดมงหลงคาใชกระเบองดนเผาลกษณะเฉพาะมการตกแตงลวดลายมากเชน สนหลงคา หนาจว ผนงของเรอนใชไมกระดานตซอมทบเปนเกลดในเรอนทมอายเกาแกผนงเรอนจะใชไมกระดานแผนใหญเปนฟกมลายลกแกะสลกทชองแสง และระบายอากาศประตทางเขาบาน และประตขนเรอนจะมซมประตดานหนาของเรอนจะมเฉลยงนงพกผอนดานหนาของเรอนเปนครว บอน า มสวมไวในตวเรอนใตถนของเรอนไมสงมากนกไมใชพนทใตถนเลยงสตวหรอเกบของใดๆ ทงสน อทธพลความเชอทมผลตอรปแบบของศลปะอสลาม ศลปะอสลามไมเหมอนกบศลปะในศาสนาอนๆทมกจะเปนศลปะทตอบสนองความเชอทางศาสนาเชน ในศาสนาพทธ หรอศาสนาครสตแตเปนศลปะทสรางขนในกรอบความเชอทางศาสนา นนทา โรจนอดมศาสตร (2525) ผวจย เรอง “ลวดลายตกแตงบานของชาวไทยมสลมในสามจงหวดภาคใต” กลาววาศลปะตกแตงลวดลายในศลปะอสลามนนไมไดสรางขนเพราะศาสนาบญญตใหสรางขนแตการสรางศลปะในอสลามนนจะตองอยในขอบเขตทศาสนาอนมตศลปะอสลามจงไมมการแสดงออกทเกยวกบกามารมณ การรอนท าร าเพลง การวาด และการปนรปคนซงแตกตางไปจากศลปะตะวนตกโดยสนเชง จากขอจ ากดดงกลาวจงท าใหชางไมเรอนไทยมสลมจะตองประดษฐลวดลายแกะสลกประดบตวอาคารซง นนทา โรจนอดมศาสตร (2529) ไดแบงไวเปน 3 ลกษณะคอ

1. อกษรประดษฐ จะพบวาชองลมเหนอประตจะใชลวดลายอกษรอาหรบเปนนามของผน าศาสนาซงเปนทสกการะ และถอวาเปนศรมงคลแกผอยอาศยในเรอน

12

ภาพประกอบท 1 แสดงภาพอกษรประดษฐ

(ปารยะห เจะลาะ)

2. ลวดลายพนธไม ชางไมจะใชลวดลายพนธไมทงไมใบ และไมดอกมาผสมประสานแกะสลก เหนอประตหนาตาง ประดบฝาเรอน

ภาพประกอบท 2 แสดงภาพลวดลายพนธไม

(ปารยะห เจะเลาะ)

3. ลวดลายเรขาคณต ลวดลายทางเรขาคณต เปนลวดลายทประดษฐงาย จงปรากฏอยตามชองลม ราวบนได และลกกรงระเบยงบานของชาวไทยมสลมทวๆไป

13

ภาพประกอบท 3 แสดงภาพลวดลายเรขาคณต

(ปารยะห เจะเลาะ)

จากการส ารวจของคณะวจยพบวาลวดลายอกลกษณะหนงซงขอเพมเตมเปนลกษณะท 4 คอ

4. ลวดลายเลยนแบบธรรมชาต ชางไมนยมท าลวดลายรศมดวงอาทตยหรอลายทวทศนลงบนหนาจว สวนตางๆของตวเรอนทมการตกแตงลวดลาย ลกษณะการใชไมแกะสลกหรอปนปนทประดบยอดจว สงหลงคา และเชงชายนบไดวาเปนลกษณะเดนของเรอนไทยมสลมเปนทประทบใจแกผพบเหนในความมรสนยมทางศลปะทมเอกลกษณเฉพาะตวนาศกษาเปนอยางยงอาคารทมกจะมประดบตกแตงมากเปนพเศษ ไดแก อาคารทางศาสนา เรอนของเจาเมองและเรอนคหบดมกจะมอายตงแต 30 ปขนไป จากการส ารวจ พบวาตวเรอนทชางไมประดบตกแตง คอ

1. สนหลงคา ไมแจกประดษฐจากโลหะหรอปนปนเปนลวดลายทประดบทอดตวขนาดกนไปกบสนหลงคารปแบบของลายมกจะเปนลวดลายเครอเถาหรอลวดลายประดษฐหรอชางไมอาจจะใชปนปนตามสงหลงคาปลายงอนแบบหางเปดใหดออนชอยและปองกนฝนรวซมไปดวย

ภาพประกอบท 4 แสดงภาพสนหลงคา จาก “สวนตางๆของตวเรอน,”โดย เขต รตนจรณะ, 2537, เรอนไทยมสลมในจงหวด ชายแดนภาคใต,61

14

2. หนาจวและยอดจว ชาวไทยมสลมจะเรยกลวดลายทประดบยอดจว “บเวาะฮฆตง” และเรยกบรเวณหนาจววา “ ตแบลายา” เลอกลายทตกแตงบรเวณนจะใชวธฉลไมหรอลายปนปนประดบซงคนทนถาวรลวดลายประดบยอดจวอาจจะแกะสลกจากโลหะสวนหนาจวอาจจะเขยนลวดลายดวยสฝนหรอตเกลดไมใหเปนรศมแสงตะวน

ภาพประกอบท 5 แสดงภาพหนาจวและยอดจว

จาก “สวนตางๆของตวเรอน,”โดย เขต รตนจรณะ, 2537, เรอนไทยมสลมในจงหวด ชายแดนภาคใต,61

3. เชงชาย ทชาวพนเมองเรยกวา “ตอโปกาซา” เปนการตกแตงบรเวณชายคาลวดลายทใชประดบมกจะเปนลายประดษฐแกะสลกจากไมหรอสงกะสเปนลายเครอเถาเทามลกษณะโปรงท าใหตวเรอนดออนชอยงดงาม

ภาพประกอบท 6 แสดงภาพเชงชาย


4. ชองลมใตหลงคา ซงชาวพนเมองเรยกวา “ฌาลอ” เรอนไทยมสลมใหความส าคญกบชองลมใตหลงคามากในการชวยระบายอากาศรอนอบอาวไดเพอนชาวบานมกจะปลอยโลงแตเพอนเจานายหรอคหบดจะสลกไมฉล โปรงเปนรายประดษฐจดองคประกอบในทางตงเปนลวดลายตอเนองกนไปโดยปกตจะมความสงประมาณ 60 เซนตเมตร

15

ภาพประกอบท 7 แสดงภาพชองลมใตหลงคา


5. ชองลมเหนอประตและหนาตาง รปแบบของชองลมเหนอประตหนาตางจะม 2 ลกษณะคอ ลกษณะเปนชองสเหลยมผนผา และลกษณะโคงเปนรปครงวงกลม

ลวดลายแกะสลกเหนอประต อาจจะใชไมแกะสลกใหโปรงเปนลายอกษรประดษฐทเลอกจากโองการทสรรเสรญอลลอฮเชอกนวาเพอใหเปนศรมงคลแกผอาศยหรออาจจะแกะสลกไมเปนลวดลายเครอเถาตามความนยมแตทงายทสดคอลวดลายเรขาคณต

ภาพประกอบท 8 แสดงภาพชองลมเหนอประตและหนาตาง

จาก “สวนตางๆของตวเรอน,”โดย เขต รตนจรณะ, 2537, เรอนไทยมสลมในจงหวด ชายแดนภาคใต,62 6. ระเบยงและลกกรงระเบยง ซงชาวพนเมองเรยกวา “ปาฆามแซ” อาจจะใชไมระแนงมาต

สลบกนเปนลวดลายเรขาคณตหรอใชไมแกะสลก

16

ภาพประกอบท 9 แสดงภาพระเบยงและลกกรงระเบยง


7. ตนหรอตอมอ ซงชาวพนเมองเรยกวา “ปลาแปะ” การหลอตนเสานนในสมยโบราณใช

สลกจากแผนหนตอมาจงหลอจากซเมนตมกนยมใชลายนนประดบตนเสาใหดงานแตกตางไปจากตนเสาทหลอออกมาใชในปจจบนซงและจะท าเปนเสาปนธรรมดาใหละเอยดออนเทาของเดม

ภาพประกอบท 10 แสดงภาพตนหรอตอมอ


การประดบตกแตงเรอนนขนอยกบความสามารถในเชงชางไมผสมผสานกบรสนยมและฐานะ

เศรษฐกจของเจาของเรอนดวยเรอนไทยมสลมทเปนเรอนไมไมนยมทาสแตถาเปนเรอนทใชฝาสงกะส จะนยมใชสเปนสฟาน าทะเลเปนพนเชอวาการทาสท าใหผชาและอมความรอนไดนอยกวาฝาดงดงามดวย (เขต รตนจรณะ, 2537 : 53-62)

การออกแบบลวดลาย

การออกแบบลวดลาย นบเปนผลงานของมนษยทแฝงไวดวยศลปวฒนธรรมอนประณตละเอยดออนบงบอกถงแปลกใหมทสะสมจากประสบการณสงแวดลอม อนกอใหเกดเอกลกษณของชมชน เชอชาตของบคคลในแตละสงคม และเปนสงสามารถศกษาถงวถชวต วฒนธรรมประเพณ ในเชงประวตศาสตรไดทางหนง ลวดลายทไดรบการออกแบบ โดยนกออกแบบทมความแตกตางกนใน

17

เรองเชอชาต ภาษา วฒนธรรมประเพณ ยอมมลกษณะของลวดลายทแตกตางกน หรอแมแตลวดลายในแตละชวงเวลาแตละชวงเวลาแตละยคแตละสมยกยอมมความแตกตางกนตามสมยนยมนนๆการออกแบบลวดลายมความส าคญโดยเขาไปเปนสวนประกอบในการสรางงานแทบทกประเภทโดยเฉพาะการออกแบบผลตภณฑสงของเครองใชตางๆเชน การออกแบบลวดลายเสอผาเครองแตงกาย ลวดลายทอจกสาน ลวดลายภานะ ลวดลายฉล ฯลฯลวดลายเปนปจจยหนงทผบรโภคใชพจารณาตดสนใจ ตามรสนยม คานยม หรอสมยนยม ความสวยงามทตนเองพงพอใจชอชอบ ฉะนนลวดลายจงมสวนส าคญในธรกจการจดจ าหนายโดยเพาะสนคาทมการแขงขนสงฉะนนหากไดท าการศกษาขอมลการออกแบบลวดลาย และฝกปฏบตสรางงานใหกลมเปาหมายหรอผใชเกดความพงพอใจกสามารถทจะใชประกอบอาชพอสระไดอาชพหนงปจจบนเปนศลปะประยกตแขนงหนงทสรางสานองคประกอบทางศลปะใหปรากฏเปนรปแบบในลกษณะลวดลาย เพอเสรมแตงโครงสรางสงตางๆ ใหมคณคามากยงขนกวาเดมทมอย (รสด สาดน, 2549 : 27-28)

1. ความหมายของการออกแบบลวดลาย

การออกแบบ คอ กระบวนการสรางสรรคประเภทหนงของมนษย โดยมทศนธาต และลกษณะของทศนธาตเปนองคประกอบศลปใชทฤษฎตางๆเปนแนวทาง และใชวสดนานาชนดเปนวตถดบในการสรางสรรค โดยนกออกแบบจะตองมขนตอนในการปฏบตงานตลอดจนกระบวนการสรางสรรค (มาโนช กงกะนนทน, 2537 : 18)

ลวดลาย คอ การรจกวางแผนก าหนดรปแบบของจด เสน รปราง รปทรง และสใหเกดความแปลใหมเหมาะกบการน าไปใชกบผลตภณฑ

การออกแบบ มความหมายโดยสรปคอ การสรางสรรคสงใหมหรอการปรบปรงของเดมทมอยใหมความแปลกใหมเพมขนการออกเเบบลวดลายกเชนกน ยอมหมายถงการสรางสรรคลวดลายใหมๆหรอการปรบปรงลวดลายทมอยเดมใหมความเเปลกใหมยงขน

การปรบปรงหรอสรางสรรคสงใหมจะเกดขนไดโดยอาศยรากฐานสงเกาหรอรปเเบบเกาเปนตวก าหนดเปรยบเทยบความใหมหรอความเเปลกไปจากเดมจงอาจกลาวไดวาร ปเเบบลวดลายทปรากฏอยเดมนนคอทมาเเหงเเนวคดของการออกเเบบลวดลายในปจจบน

รปเเบบเดมทสามารถพบเหนไดโดยทวไปนนมเพยง 2 เเหลงทมาคอเเหลงทมาจากสงตางๆในธรรมชาต เเละเเหลงทมาจากสงทมนษยสรางขนในอดตมนษยอาจไดอทธพลเเนวคดเกยวกบรปเเบบการสรางสงตางๆจากธรรมชาตเปนส าคญเเตปจจบนรปเเบบจากธรรมชาตถกมนษยท าลายเรอยมา จนมปรากฎใหเหนไมมากมายเชนในอดตดงนนรปเเบบทใหอทธพลเเนวคดเเกมนษยปจจบน

18

จงมกเปนรปเเบบทสรางสรรคขนโดยมนษยดวยกนเองเปนสวนใหญนบตงเเตเครองยงชพเครองใชไมสอยทอยอาศยดงเปนตน

จากสงเเวดลอมทางกายภาพทงทเกดจากการสรางสรรคของมนษยหรอทเกดขนเองตามธรรมชาตหากพจารณาเเยกสวนประกอบของรปเเบบทปรากฎโดยรวมจะเหนไดถงสวนประกอบทส าคญ 2 ลกษณะคอ ลกษณะรปเเบบสวนโครงสราง เเละลกษณะรปเเบบสวนทลวดลาย

ลกษณะรปเเบบสวนทเปนโครงสรางคอ รางของสงตางๆทคมกนอยในรปท าใหสามารถเเยก ชนด ประเภท เเละก าหนดชอเรยกรปลกษณะโครงสรางนนๆ เพอสอความเขาใจตอกนได เชน บาน ดกไม ง ผเสอ ถวย ชามเเละรถยนต เปนตน

ลกษณะรปเเบบสวนทเปนลวดลาย คอ รปเเบบสวนทเเฝงปนประกอบรวมอยกบโครงสราง โดยอาจเปนสวนประกอบส าคญทมาคมเขาดวยกนเปนโครงสรางนนๆ หรออาจเปนสวนประกอบตกเเตงในรายละเอยดของโครงสรางเเตละสวน

ภาพประกอบท 11 แสดงภาพรปแบบและลวดลายจากสงทมนษยสรางขน

จาก “สงแวดลอมทางกายภาพ,” โดย ประเสรฐ ศลรตน, 2538, การออกแบบลวดลาย, 7.

ภาพประกอบท 12 แสดงภาพรปแบบและลวดลายจากธรรมชาต


19

รปเเบบของถาดและเกสรดอกไม จะเหนวาลวดลายเปนสวนประกอบส าคญ ทมาคมเขาดวยกนเปนโครงสราง สวนลกษณะโครงสรางของถวย ชาม เเละกลบดอกไมลวดลายเปนเพยงสวนประกอบตกเเตงในรายละเอยดของโครงสรางเทานน

2. ทมาหรอตนเคาทางรปเเบบ

รปเเบบทปรากฎเปนโครงเเกตาในลกษณะตางๆนนมตนก าเนดจาก 2 เเหลงทมาคอ จากธรรมชาตเเละมนษยสรางรปเเบบธรรมชาตอาจถอไดวาเปนเเมบทของรปเเบบทส าคญของมนษยในอดตสวนในปจจบนอทธพลของรปเเบบทถกน ามาก าหนดใชเปนเเนวคดในการออกเเบบนนมทงสวนทเปนธรรมชาตเเวดลอม เเละทมนษยสรางขนดงนนการเรยนรในประเดนของทมาหรอตนเคาทางรปเเบบจงควรเเยกศกษาทง 2 เเหลงทมาคอ

2.1 เเหลงรปเเบบจากธรรมชาต มนษยไดรบเเรงบนดาลใจจากรปเเบบ เเละลวดลายของสงตางๆในธรรมชาต มาสรางสรรคดดเเปลงใหเปนผลงานการออกเเบบลวดลายอยเสมอมา นบตงเเตอดตจนถงปจจบน ทงจากรปเเบบทสามารถมองเหนไดดวยตาเปลาในอดตจนกระทง ถงรปเเบบทมองเหนไดดวยเครองชวยในปจจบนเชน รปเเบบจากกลองจลทรรศนหรอรปเเบบจากดาวเทยมเปนตน ท าใหรปเเบบลวดลายมความเเปลกใหมขนมาตลอด ทงนเพราะรปเเบบ เเละลวดลายจากเเหลงธรรมชาตเปรยบเสมอนวตถทางความคดทมสวนใหอทธพลตอการออกเเบบ เเละการสรางสรรครปเเบบของมนษยเปนอยางมาก

ภาพประกอบท 13 แสดงภาพลวดลายทปรากฏขนเองโดยธรรมชาต


2.2 เเหลงรปเเบบทมนษยสรางขน ขณะทมนษยไดรบอทธพลกระตนเราจาก รปเเบบ เเละลวดลายในธรรมชาตจนกอใหเกดเเนวคดในการออกเเบบสรางสรรคผลงานตอมาธรรมชาตคอยๆถกท าลายลงคงเหลอไวเเตรปเเบบ เเละลวดลายทถกสรางขนใหมโดยฝมอมนษยเปนสวนใหญเเหลงรปเเบบในระยะตอๆมาของนกออกเเบบจงไดเเกผลงานทคนรนกอนไดสรางไวไมวาจะ

20

เปนรปเเบบตวอกษร รปเเบบอสระ รปเเบบเรขาคณต รปเเบบผลผลตหรอเครองมอเครองใชหรอรปเเบบตามลทธความเชอเหลานลวนเปนรปเเบบทมนษยสรางขน เเละกลายเปนเเรงบนดาลใจเเกนกออกเเบบรนใหมในเวลาตอมา เเละกลายเปนสญลกษณหรอรปเเบบลกษณะสากลจนเปนทรจกกนโดยทวไปคลายดงรจกรปเเบบจากเเหลงธรรมชาต (ประเสรฐ ศลรตนา, 2538 : 6-8 )

ภาพประกอบท 14 แสดงภาพ รปแบบทมนษยสรางขนอกลกษณะหนงตามลทธความเชอ


องคประกอบศลป

การจดองคประกอบศลป คอ การน าเอาองคประกอบของศลปมาจดประกอบเขาดวยกนดวยความพอด เหมาะสมท าใหงานศลปกรรมชนนนเกดความสวยงามความไพเราะและมคณคา

การจดองคประกอบของศลปทางศลปคอ การน าเอาทศนธาต อนไดแก จด เสน รปราง รปทรง น าหนกออนแก บรเวณวาง ส และพนผวมาจดประกอบเขาดวยกนจนเกดความพอด เหมาะสม ท าใหงานศลปกรรมชนนมคณคาอยางสงสด (วฒ วฒนสน, 2539 : 133)

1. ความสมดล

2. จดเดน

3. จงหวะ

4. สดสวน และขนาด

5. ทศทาง

6. ความกลมกลนและความตดกน

7. เอกภาพ

21

1. ความสมดล

การน าความสมดลไปใชในงานทศนศลปบอยๆมประสบการณในการสงเกตมากๆเปนสงทส าคญและพงปฏบตเพราะความสมดลในงานทศนศลปเปนผลจากความรสก และอารมณซงไมเหมอนกบความสมดลของน าหนกทางกายภาพ (วฒ วฒนสน, 2539 : )

1.1 ความหมายของความสมดล

ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานระบวา สมดล (อาน สะ -มะ-ดล) หมายความวา เปนการเสมอกนเทากน

สมดลหมายถงการทน าหนกของวตถนนไปรวมกนทจ ดหนงทเรยกวา จดศนยกลางโดยเกดจากความเทากนของซายและขวาทงทเปนจรงและรสกชวยใหผลงานมความมนคง สงาและมเสนห (ธดา ชมพนช, 2526 : 40)

ความสมดลในการออกแบบ หมายถง ความสมดลตามสภาพการมองเหนหรอการรบรเกยวกบน าหนก แรง และความมนคงบนพนภาพ (สงเขต นาคไพจตร, 2530 : 119)

ดลยภาพ หมายถง การถวงน าหนกทเทากนสองขางของสงของหรอรปทรง ดลยภาพเกดจากการถวงดลของสงทขดแยงกน และจากการรวมตวหรอการซ าของสงทเหมอนกนทง 2 ขาง (ชะลด นมเสมอ, 2531 : 144)

1.2 ประเภทของสมดล

1.2.1 สมดลแบบเหมอนกนทงสองขาง หมายถง ดลยภาพทเกดขนจากความเหมอนกนและเทากนทงสองขางดลยภาพประเภทนใหความรสกเครงครมเปนทางการ และสงบ

1.2.2 สมดลแบบคลายคลงกนสองขาง หมายถง ดลยภาพทเกดขนจากลกษณะทคลายคลงกนถวงดลกน

1.2.3 สมดลแบบไมเหมอนกนสองขาง หมายถง ดลยภาพทเกดขนจากลกษณะทสองขางไมเหมอนกนแตสามารถถวงกนได ดลยภาพประเภทนใหความรสกมชวตชวา ไมเปนทางการและนยมใชในงานจตรกรรม

1.2.4 สมดลแบบรศม หมายถง ดลยภาพประเภทนเกดจากแนวทศทางพงเขาสศนยกลาง และพงออกจากจดศนยกลางท าใหทศทางสวนทศทางกนจงเกดดลยภาพได

1.3 ลกษณะของการสมดล

1.3.1 ความสมดลในลกษณะราบ

1.3.2 ความสมดลในลกษณะตง

1.3.3 ความสมดลแบบรศม

22

1.4 องคประกอบของศลปกบความสมดล

1.4.1 ความสมดลของเสน

1.4.2 ความสมดลของรปรางและรปทรง

1.4.3 ความสมดลของแสงและเงา

1.4.4 ความสมดลของทวาง

1.4.5 ความสมดลของพนผว

1.4.6 ความสมดลของส

2. จดเดน

งานศลปะทกชนจะตองปรากฏจดเดนทตองการเนนชดเจนซงหากงานศลปะทขาดการค านงถงจดเดนจะท าใหงานมความส าคญเทากนหมดดงนนผลทปรากฏคอความลมเหลวในการสอความหมาย และสรางความสบสนแกผด

2.1 ความหมายของจดเดน

จดเดน หมายถง จดรวมของความสนใจ อนเนองมาจากสะดดตา แปลกตา นาทง (วฒ วฒนสน, 2539 : 143)

2.2 องคประกอบศลปกบการสรางความเดน สามารถแบงได 6 ประเภทดงน

1. การสรางความเดนดวยเสน

2. การสรางความเดนดวยรปรางและรปทรง

3. การสรางความเดนชดดวยน าหนกออนแกของแสงและเงา

4. การสรางความเดนดวยทวาง

5. การสรางความเดนดวยพนผว

6. การสรางความเดนดวยส เนนความงามสโดยใหมพนทสวนใหญมสทหมนหรอคล า และใหสวนทเปนจดเดนมสโดดเดนสดใส

3. จงหวะ

ค าวา “จงหวะ” เปนค าทคนเคยกนด ในหลายๆดานซงในทางดานศลปะจงหวะกมความส าคญเชนเดยวกนในการสรางสรรคผลงาน

23

3.1 ความหมายของจงหวะ

จงหวะ (Rhythm) ทางทศนศลปหมายถง ชวงจงหวะความหาง และความสมพนธตอเนองทสม าเสมอ และไมสม าเสมอของทศนธาตจะยงผลใหเกดความเคลอนไหว และความงาม (วฒ วฒนสน, 2539 : 150)

3.2 ประเภทของจงหวะในทางทศนศลป

3.2.1 การจดทศนธาตแบบซ าๆกน หมายถง การจดชวงจงหวะของทศนธาตทมลกษณะเดยวกน ตอเนองกน และหางเปนระยะเทาๆกน (ใกลเคยงกน)

3.2.2 การจดทศนธาตแบบสลบไปมา หมายถง การจดชวงจงหวะของทศนธาตทมลกษณะตางกนมาจดวางตอเนองกนแตสลบกนไป

3.2.3 การจดทศนธาตแบบเพมขนเรอยๆ หมายถง การจดชวงจงหวะของทศนธาตตงแตขนาดเลกไปใหญ จากสออนไอสเขม ใหความรสกมากขนหรอนอยลง

3.2.4 การจดทศนธาตแบบไหลลน หมายถง การจดชวงจงหวะของทศนธาตใหไดความรสกทไหลเกดความรสกตอเนองเชอมโยง (วฒ วฒนสน, 2539 : 150-152)

4.สดสวน

สดสวนมความเกยวพนกบขนาดเปนสมพนธภาพระหวางสวนตางๆตอสวนรวมหรอความสมพนธของสวนหนงกบอกสวนหนงในงานทศนศลปตางๆตอสวนรวมหรอความสมพนธของสวนหนงกบอกหนงในงานทศนศลป (วฒ วฒนสน, 2539 : 153)

4.1 ความหมายของสดสวน

สดสวน หมายถง สมพนธภาพทเหมาะสมภายในขององคประกอบหนงทจะตองมความประสานกลมกลนกบองคประกอบโดยรวมดวย (วฒ วฒนสน, 2539 : 153)

4.2 หลกการจดสดสวน

4.2.1 การจดสดสวนของรปราง ในการจดสดสวนของรปรางขนอยกบลกษณะงาน เชน งานจตรกรรมสากล ควรค านงถงความไดสดสวนขององคประกอบของรปรางนนในงานจตรกรรมไทยการก าหนดขนาดตวละครแตละตววาเลกใหญขนอยกบความส าคญของตวละครหรอประตมากรรมสมยกรกหรออยปตจะมขนาดใหญกวาธรรมดา

4.2.2 การจดสดสวนของพนทวาง ในการจดสวนของพนทวางในงานทศนศลปตองพจารณาดวยถงความเหมาะสม และใหประสานกลมกลนกบสดสวนของรปรางดวย

24

5. ทศทาง

ในการออกแบบเพอกจกรรมตางๆ ทางศลปกรรมทงวจตรศลป และประยกตศลปเมอพจารณาในชนงานผดงานศลปกรรมจะเกดความรสกซงไดจากงานชนนนคอ “การเลอนไหล” ของสายตาเปนไปอยางสะดวกไมตดขดแสดงวาการจดทศนธาตตางๆในงานชนนนมทศทางการเคลอนไหวทสวยงามนาชมจะเหนวาการจดทศทางของทศนธาตตางๆมความส าคญทจะชวยเสรมสรางใหงานศลปกรรมชนนนมความสวยงามและมคณคามากยงขน (วฒ วฒนสน, 2539 : 157)

5.1 ความหมายของทศทาง

ทศทาง หมายถง ลกษณะทแสดงใหรวาการออกแบบนนมลกษณะจงใจผพบเหนในการออกแบบเกยวกบทศทางนนผออกแบบจะตองค านงถงองคประกอบเปนอยางมากกวา เสน จด รปราง รปทรงเมอบรณาการเขาดวยกนจะใหความรสกไปในทศทางใด

(สงเขต นาคไพจตร, 2530 : 76)

ทศทาง คอ สอโยงหรอเครองช และทศทางทเปนภายนอกทโยงหรอชใหผสมผสเขาสตงงานศลปกรรม (ประเสรฐ ศลรตนา, 2525 : 157)

ทศทาง ในทางทศนศลป หมายถง ลกษณะทจงใจผพบเหนใหเหนถงแนวทางเคลอนไหวของทศนธาตจากจดหนงไปยงอกจดหนง

5.2. ลกษณะของทศทางทเปนพลงเลอนไหวลวง

5.2.1 ลกษณะของทศทางทเกดจากสวนประกอบพนฐานของศลปะทมมมเหลยม หรอความกวางความยาว (รปราง-รปทรง)

5.2.2 ลกษณะของทศทางทเกดจากระนาบ

5.2.3 ลกษณะของทศทางทเกดจากการใชเทคนคในการท างาน

5.2.4 ลกษณะของทศทางทเกดจากการจดวางองคประกอบของภาพทเปนโครง

5.2.5 ลกษณะของทศทางทเกดขนจากลกษณะการมองมนษย

5.3 การจดทศทางทดในงานทศนศลป

ความสวยงามมความสมพนธกบการจกทศทางของทศนธาตทเหมาะสมกบการเลอนไหลของสายตา ทเปนไปอยางราบรนตลอดทงภาพ จะท าใหเกดความรนรมในการด และจะน ามาซงความสวยงามไมขดตาในทางทศนศลปการจดทศทางของทศนศลปควรค านงถง

25

1.ความกลมกลนของทศทางทศนธาต ไดแก เสน รปราง พนผว และส ฯลฯ

2.ควรจดทศทางของทศนธาต ใหเกดความเคลอนไหว ทเปนเอกภาพในผลงานศลปกรรมแตละชน (วฒ วฒนสน, 2539 : 165)

6. ความกลมกลน

ความประสานกนเปนภาคสวนแหงมลฐาน และโดยเหตความงามไมผกผนอยกบแบบอยางซงก าหนดไวเปนเฉพาะ เพราะฉะนนความประสานกนจงอาจหมายถงสงตางๆทมลกษณะแตกตางกนมากไดทงนน

6.1 ความหมายของความกลมกลน

ความกลมกลน เปนหลกของการจดองคประกอบทส าคญและมขอบขายกวางขวางเชน ความกลมกลนในรปลกษณะ ส พนผว และชองวางการจดองคประกอบของศลปะใหกลมกลนกนจงชวยใหงานศลปะเกดคณคาทางสนทรยภาพมากขน (วรตน พชญไพบลย, 2524 : 49)

ความกลมกลน หมายถง การประสาน เชอมตอตดหรอทบกนของรปลกษณ แสง เงา ส โดยวธจดใหประสานกลมกลนเปนเรองราว พวก หม หรอ ล าดบกนใหเกดความเหมาะสมเจาะสวยงามมองดแลวไมขดตา ไมมากเกนไปหรอนอยเกนไป (วทย พณคนเงน, 2520 : 16)

ความกลมกลน ในทางทศนศลป คอ การประกอบกนของทศนธาตตางๆทประสานกนอยางด สวยงามไมขดตา (วฒ วฒนสน, 2539 : 169)

6.2 ประเภทของความกลมกลน

6.2.1 ความกลมกลนกนดวยสวนประกอบของทศนธาต ไดแก ความกลมกลนของเสน รปราง และเงา ส ทวาง และพนผว

6.2.2 ความกลมกลนกนทางความคด ไดแก ความกลมกลนของความคดสรางสรรคของศลปน ทงในดานเนอหา เรองราว เทคนค และรปแบบทางศลปะ

6.2.3 ความกลมกลนกนตามธรรมชาต ไดแก ความกลมกลนของสงแวดลอมทงทมชวตและไมมชวตแตสามารถอยรวมกนอยางเหมาะสมกลมกลน

6.3 องคประกอบศลปกบการสรางความกลมกลน

6.3.1 สรางความกลมกลนดวยเสนในทางเดยวกน

6.3.2 สรางความกลมกลนดวยรปรางโดยใชรปรางใหรปรางคลายกน

6.3.3 สรางความกลมกลนดวยขนาดโดยใชขนาดของรปรางทใกลเคยงกน ไมแตกตางกน

26

6.3.4 สรางความกลมกลนดวยส โดยใชสลกษณะพนผวทหยาบและละเอยดไมแตกตางกนมาก

6.3.5 สรางความกลมกลนดวยแสง-เงาโดยใชคาของน าหนกแสงจดทสดถงเงามอทสดทมความประสานกลมกลนตาม

7. ความตดกน

ในงานศลปะแตละชน ควรมการจดองคประกอบของศลปะใหกลมกลนเปนสวนใหญ และใหมความตดกนในสวนนอยเพราะความตดกนนจะชวยใหเกดความเดนและชวยใหงานศลปะนนแลดมจดสนใจยงขน

7.1 ความหมายของการตดกน

การตดกน คอ การตดหรอขดแยงของเสน ส ชองวาง พนผว แสงและเงาความตดกนจะตองมความประสานสมพนธกบความกลมกลน (วรตน พชยไพบลย, 2524 : 49)

7.2 ประเภทของความตดกนทางทศนศลป

7.2.1 ความตดกนดวยสวนประกอบของทศนธาต ไดแก ความตดกนของเสน รปราง รปทรง แสง-เงา ทวาง สและพนผว

7.2.2 ความตดกนหรอความขดแยงกนตามธรรมชาต ไดแก ความตดกนซงเกดขนโดยธรรมชาต ในคน พช สตว ฯลฯ เชน ความตดกนของสของดอกไมสรางความเดนและความสวยงามใหเกดแกตนไมนนได

8. เอกภาพ

งานศลปะทมความเปนเอกภาพสามารถแสดงออกถงสงทตองการแสดงออกไดอยางตรงไปตรงมาถอวาเปนงานศลปะทดยงความมเอกภาพในงานศลปกรรมถอวามความส าคญทสดท าใหเกดคณคาทางสนทรยภาพซงเปนเปาหมายทตองการของศลปนผสรางงาน

8.1 ความหมายของเอกภาพ

เอกภาพ หมายถง ความสมพนธตอเนองของสวนประกอบตางๆจะตองมการวางแผน และเลอกสงมความสมพนธกนดมารวมไวดวยกนและเกยวกบการก าหนดลกษณะเดน และลกษณะดอยใหความหมาย และนาสนใจขน (วรณ ตงเจรญ, 2527 : 34)

27

เอกภาพ คอ ความเปนอนหนงอนเดยวกน เกดขนจากการประกอบกนของทศนธาตตางๆ อยางประสานกลมกลนกน และกอใหเกดคณคาทางสนทรยภาพ

(วฒ วฒนสน, 2539 : 176)

เอกภาพของทศนธาตองคประกอบทส าคญ 4 ประการคอ

8.1.1 ความขดแยงหรอความตดกน

8.1.2 ตวประสาน มการเคลอนไหว

8.1.3 จดเดน จดแหงความสนใน

8.1.4 จดเดนรอง จดส าคญทรองลงมา

8.1.5จดส าคญรองลงมาจาก

8.1.6 การคอยๆเปลยนแปลงไปตามเดม

ในการสรางงานศลปะ โดยเฉพาะผลงานศลปะในแนวศลปะสมยใหมผลงานแตละชนควรมรเอกภาพ ซงมองคประกอบทง 4 ประการ ดงกลาวครบถวน (วฒ วฒนสน, 2539 : 177)

จตรกรรม

เมอเรายอนหลงศกษาประวตศาสตรแหงมนษยจะพบวากจกรรมทเกาแกทสดของมนษยอยางหนงทปรากฏหลกฐานเปนรปธรรมชดเจกคอ ภาพเขยนหรอจตรกรรมดงทปรากฏงานจตรกรรมบนถ าในประเทศฝรงเศษ และสเปนตลอดจนภาพทสลบบนผนงหนในกลมประเทศสแกนดเนเวย และในแอฟรกาเปนตนสงเหลานชใหเหนวามนษยรจกการสรางสงสอแทนโดยการเขยนภาพมาชานานเทากบยคหนเกาทเดยวคอ ประมาณ 18000 ปกอนครสตกาลจงกลาวไววาผลงานศลปะเปนปจจยหนงของชวตซงเกยวเนองกบความเชอถอเปนสญลกษณทานอภนหารอนเรนลบรปสตวตางๆ เชน กวาง วว มา ชาง สนนษฐานกนวาเปนรปทเกยวของกบพธกรรมลาสตว พธขอฝน และพธฝงศพ ลวนแตเปนพธกรรมเพอการอยรอดทงในโลกนและโลกหนาทงสน ภาพผนงในยคอารยธรรมยคแรกทางแถบเมดเตอรเรเนยตะวนออกไดแก ภาพเขยนของชาวอยปตโบราณแตเรารวายงมภาพเขยนของชาวกรกทเขยนขนประมาณศตวรรษท 5 แตปจจบนไดถกท าลายจนไมมหลงเหลออยเลย และจตรกรรมของกรกนเองทมนษยเรมเขาใจ และเชอมโยงความรสกในความงามอยางแทจรง สบทอดมายาวนานทวา ศลปนกรกสามารถวาดภาพพวงองนไดเหมอนจรงขนาดมนกบนโฉบจก เรองนพอทจะวเคราะหไดผลสรปวาจดหมายส าคญโครงการสรางงานจตรกรรมในสมยนนกคอใหภาพเหมอนจรงมากทสด ดาวนชเคยกลาววจตรกรรมคอ บทกวทมองเหนซงหมายถงภาพเขยนไมใชวาจะเปนเพยงภาพบนทกสงทเรามองเหนจากโลกภายนอกอยางเดยวแตยงเปนสงทมผลกระทบตออารมณ และความสะเทอนใจอกดวยรปเหมอนวาเหตประการหลงสดนจะสงผลถงการสรางสรรคงานจตรกรรมในยคตอมาดวยเหตนท าใหศลปนบนทกภาพออกมาจะไมค านงถงความเหมอนหรอไมเหมอนมากนก

28

ภาพจตรกรรมทดนนจะตองทรงคณคา และมความหมายในตวมนเองใหคณคาตอผดมากกวาการบนทกภาพของกลองถายรป ดงนน การศกษาในเรองจตรกรรมนอกจากจะท าใหเราเขาใจในเรองศลปะแลวยงเปดทางใหเราเขาใจในคณคาของความเปนมนษยอกดวย 1.ความหมายของจตรกรรม

ในหนงสอพจนานกรมศพทศลปะ องกฤษ- ไทยฉบบราชบณฑตยไดใหค านยามจตรกรรมไววา ภาพทศลปนแตละบคคลสรางขนดวยประสบการณทางสนทรยภาพ และความช านาญโดยใชสชนดตางๆเชน สน า สน ามน สฝน ฯลฯ เปนสอกลางในการแสดงออกถงเจตนาในการสรางสรรคการสรางงานจตรกรรม และสรางบนพนราบเปนสวนใหญ เชน กระดาษ ผา แผนไม ผนง เพดาน ซงศลปนอาจเลอกรปแบบตางๆเชน แบบสนจะนยม แบบอดมคต แบบนามธรรม

ซงสอดคลองกบค านยามจตรกรรมทสากลยอมรบวาสนแตไดใจความทรดกมทสโดย มอรซ เดนนส ไดใหค านยามไววาคอ การแสดงออกทางศลปะจตรกรรมประกอบดวยการผสานความคดในรปของเสน และสบนพนราบ 2 มต ถาจะกลาวโดยละเอยดเพอขยายความใหเขาใจยงขนจตรกรรมคอ ศลปะสาขาหนงการแสดงออกโดยใชเนอ 4 เปนสอทกอใหเกดภาพทมองเหนภาพจตรกรรมนนอาจเปนภาพทบนทกจากธรรมชาตหรอภาพทมนษยสรางสรรคขนใหมซงเกยวของกบความคดทางประวตศาสตร ศาสนาหรอเกยวของกบการจดองคประกอบขนใหมจากกระบวนการทางนามธรรม

วธทางจตรกรรมไดมววฒนาการจากอดตทใชเครองมอ หรอสอแบบงายๆจนถงการใชสอ และเครองมอทสมบรณแบบอนเปนผลจากการพฒนาทางเทคโนโลยในปจจบนท าใหมนษยใชสอแสดงออกไดสมบรณครบถวนมากยงขนกรรมวธหรอสอทางจตรกรรมแตละชนดจะเปนตวก าหนดลกษณะงานจตรกรรมซงมฝนท าใหลกษณะภาพทออกมานนมรปแบบทแตกตางกนออกไปเชน ภาพจตรกรรมสน ามนยอมแตกตางจากภาพจตรกรรมทเขยนดวยสเฟรสโก ทงยงแตกตางในดานขนตอนกระบวนการเตรยมท างานอกดวยนอกจากสอตางชนดจะท าใหลกษณะภาพแตกตางกนแลว แมกระทงสอชนดเดยวกนหากเปนงานจตรกรรมทสรางขนโดยศลปนตางคนกนยอมท าใหงานแตกตางกนดวยทงนเพราะลกษณะงานขนอยกบแบบอยางของศลปนแตละบคคลซงมพนฐานความร ความเขาใจอารมณ โลกทศนทแตกตางกนไปปจจยเหลานท าใหผลงานจตรกรรมของศลปนแตละคนจะมแบบอยางการแสดงออกเฉพาะตว

อยางไรกตามสอกรรมวธของการใชสชนดตางๆทถกตองนนหาใชวาเปนตวก าหนดส าคญทจะท าใหผลงานของศลปนมชอเสยงขนมาไดหากขนอยกบความสามารถในการแสดงออกของศลปนเปนหลกส าคญ ผลงานจตรกรรมทมชอเสยง และเปนทยอมรบกนโดยทวไปวาเปนงานทยอดเยยม แตอาจจะดอยทางดานสอและกรรมวธกเปนไดเชน ผลงานจตรกรรมฝาผนงของลโอนาโด ดาวนช ชอ “อาหารมอสดทาย” ซงเขยนบนผนงโบถในเมองมลานคอตวอยางทเหนไดชดในขอพสจนดงกลาว

จากทไดกลาวมาพอจะสรปไดวาจตรกรรมคอหลกฐานทางประวตศาสตรอกอยางหนง ทสามารถบงบอกถงเรองราวในอดตทผานมาของมนษยจตรกรรมคอผลงานศลปะทมนษยสรางสรรคขน เพอเปนการแสดงออกทางดานความคด ความตองการ และเพอบนทกความประทบใจตอสงตางๆ ผลงานจตรกรรมเกดขนมาตงแตยคกอนประวตศาสตรมหลกฐานมากมายทบงบอกถงทมาและยคสมย เปนกจกรรมทเกาแกของมนษยทยงคงรกษากจกรรมนไวจนถงปจจบน

29

2. จตรกรรมสน ามน สน ามน ผลตจากการผสมของสฝนกบน ามนซงเปนน ามนพช เชน น ามนลนสดซงกลนมา

จากตนแฟลกซ หรอน ามนจากเมลดปอปป สน ามนเปนสทบแสงเวลาระบายมดใชสขาวผสมใหไดน าหนกออนแองานวาดภาพสน ามนมกเขยนลงบนผาใบมความทนมาก และกนน าศลปนรจกใชสน ามนวาดภาพมาหลายรอยปแลวการวาดภาพสน ามนอาจใชเวลาเปนเดอนหรอเปนปกไดเนองจากสน ามนแหงชามาก ท าใหไมตองรบรอน สามารถวาดภาพสน ามนทมขนาดใหญๆและสามารถแกไขงาน ดวยการเขยนทบงานเดม สน ามนส าหรบงานเขยนภาพจะบรรจในหลอดซงมราคาสงต าขนอยกบคณภาพ การใชงานจะผสมดวยสน ามนลนสด ซงจะท าใหเหนยว และเปนมนแตถาใชน ามนสนจะท าใหแหงเรวขนและสดาน พกนทใชระบายสน ามนเปนคกนแบบทมขนแขงๆสน ามนเปนสทศลปนสวนใหญนยมใชวาดภาพมาตงแตสมยเรอเนซองสยคปลา (รสด สาดน, 2549 : 34-35)

3. วสดอปกรณในการเขยนภาพจตรกรรมสน ามน

3.1 ผาใบ ในการเขยนภาพสน ามนนนผาใบทใชกนอยโดยทวไปจะมอยหลายพนผว ซงขนอยกบความเหมาะสมของการน าไปใชเชน ผาใบ ผาผวเรยบ-เกลยส ผาผวหยาบ- ส าเรจรป ทผลตจากโรงงานซงจะมขนาดตางๆตามเจาของกจการจะผลตขนมาโดยจะมพนผวทยาว และละเอยด ทแตกตางกนไป แตสวนใหญจะสงมาจากตางประเทศ ซงจะเหมาะกบศลปน และชางเขยนทตองการคณภาพของผลงานทสมบรณทสดแตหากหาซอล าบากกมวธเตรยมพนผาใบดวยตนเอง ดงน วธการท 1 จะเปนในลกษณะทผเขยนภาพสามารถสรางผาใบดวยตนเองโดยน าผาใบมาขนลงบนกรอบไมทตองการ แลวใชเกสโซทาลงพนใหทวปลอยใหแหงแลวทาทบใหมอก 1 ถง 2 ครงกสามารถน าไปเขยนเปนภาพได วธการท 2 จะใชวธการลงพนผสมวสด 3 อยางดวยกนคอ สพลาสตก น า และกาวลาเทกซในอตราสวน 3:1:2 ในการลงพนผาใบควรจะใชสทผสมแลวทาพนใหทวประมาณ 3 ครง ครงและครงและมการทารองพนทบกนแตละครงตองรอใหพนเดมแหงสนทเสยกอน และเมอพนแหงสนทแลวใหใชน ามนลนสดทาใหทวอกครง เพอกนไมใหพนผาใบดดสแลวถงจะน ามาเขยนภาพในล าดบตอไป 3.2 กรอบยดผาใบ ในการสรางกรอบยดผาใบนนควรใชไมทมน าหนกเบา และทนตอการกดกนของปลวกและแมลงและเนอไมไมควรยดหยนงายไมทน ามาเปนกรอบเพอยดผาใบควรท ามาจากไมฉ าฉาจะเหมาะสมกวาไมอนๆ และในการเขากรอบไมควรตดไมใหในระดบ 45 องศา องศาซง องศาซงเปนขนาดขององศาซงเปนขนาดของการเขามมทองศาซงเปนขนาดของการเขามมทไดมาตรฐานขององศาซงเปนขนาดของการเขามมทไดมาตรฐานของกรอบไมทก 3.3 ขาตงภาพ ขาตงภาพในการเขยนภาพสน ามนขาตงภาพมอยหลายลกษณะขนอยกบความเหมาะสมในการไปใชตามโอกาสและสถานตางๆแตทปฏบตกนมากจะเปนในลกษณะของการน ามาใชในทท างานหรอภายในบานกบการทเราไปเขยนภาพนอกสถานทซงการเลอกซอตองดตามลกษณะงานหากภาพเขยนใหญเขยนภายในบานควรใชขาตงภาพทมความแขงแรงเพยงพอทจะรบน าหนกภาพได หดเขยนนอกสถานทเฟรมไมใหญมากควรใชขาตงภาพขนาดเลก เบาเหมาะแกการพกพาเพราะยงมวสดอปกรณอกหลายชนดทตองน าไปดวย

30

3.4 ส ตามสภาพของการผลตสโดยทวไปทจ าหนายอยตามหางรานตางๆนนจะมสอย 2 ลกษณะคอ ลกษณะแรกจะมตวหนงสอภาษาองกฤษทพมพก ากบไว “Artist” ซงเปนสทเหมาะกบศลปนผสรางสรรคผลงานศลปะทมความจ าเปนจะตองใชสในระดบคณภาพ เพอความคงทนของผลงานทางศลปะสวนอกแบบหนงจะมตวหนงสอก ากบไววา “Students” ซงหมายถงสทเหมาะส าหรบนกเรยนนกศกษา หรอประชาชนผสนใจงานศลปะซงราคาจะถกกวาของ “Artist” แตอยางไรกตามในการเขยนภาพทแทจรงนนกคงจะอยทความตงใจทจะเขยนเพอความสขทางจตใจเปนสงส าคญเชนนนการใชสในการเขยนภาพจงเปนเรองของความพรอมความเหมาะสมของแตละสถานการณ ทจะเกดการพฒนาทกษะความสามารถเฉพาะตวไดในล าดบตอไปเพอความเขาใจในกลมของโครงสรางของสแตละสจงแยกแยะกลมสเพอใหเขาใจพอสงเขป

1. กลมสขาว (Lead white, Flake white, Zinc white, Titanium white) 2. กลมสแดง (Rose madder, Alizarin crimson, Cadmium red, Vermilion,

Ultramarine red, Caput mortuum, Mars violet, Ultramarine violet) 3. กลมสเหลอง (Ochre, Naples yellow, Cadmium yellow, Chrome yellow, Yellow

lake, Raw sienna, Zinc yellow) 4. กลมสน าเงน (Ultramarine blue, Cobalt blue, Cerulean blue, Prussian blue,

Monastral blue, Prussion blue) 5. กลมสน าตาล (Burnt sienna, Raw umber, Burnt umber, Cassel brown, Prussian

brown) 6. กลมสเขยว (Oxide of chromium, Emerald green, Ultramarine green, Monastral

green) 7. กลมสด า (Vine black, Lamp black, Bine black)

3.5 เกรยง ในการเขยนภาพสน ามนนอกจากจะใชพกนเปนเครองมอในการเขยนแลวเกรยงกเปนเครองมออกอยางหนงทจะน ามาใชในการเขยนภาพหรออาจจะใชเปนทตกสหรอใชเปนทผสมสกไดตามความถนดของผเขยนเกรยงทน ามาใชมอย 2 ประเภทคอ

3.5.1 เกรยงผสมส 3.5.2 เกรยงระบายส

3.6 จานส แผนจานสทสามารถน ามาใชงานมหลายชนด เชน 3.6.1 แผนจานสทท าดวยแผนไม มขนาดทพอเหมาะ จะท าเปนแผนจานทมรเจาะ เพอใหนวสอบเขาไป หรอจะเปนแผนไมเรยบๆกได ซงแบบรเจาะจะสะดวกไมเมอยมอทง 5 นว เพราะใชแคนวหวแมมอเปนตวบงคบจานส แผนเรยบๆใชไปนานๆจะเมอยมอ 3.6.2 แผนกระจก พนเรยบขนาดทพอเหมาะ มขนาดหนาพอสมควร การน าไปใชในการรองรบผสมสควรหาตามรานตดกระจก ขอดคอ ช าระลางงาย ขอเสยคอ หากไมระวง ตกแตกจะมอนตราย 3.6.3 กลองจานส จะมลกษณะเปนกลองสเหลยมผนผาแบนๆทสามารถพบประกบกนไดเหมาะสมส าหรบใชในโอกาสไปเขยนภาพนอกสถานท

31

3.7 พกน พกนทน ามาเขยนภาพสน ามนอยางนอยควรมขนาดทแตกตางกนใน 3 ขนาด เพอน ามาใชในขนตอนตางๆระหวางการเขยนภา แตในการเขยนภาพขนพนฐานควรใชพกนใหไดหลายขนาด ลกษณะของพกนมอย 2 ชนดคอ กลมและแบน ยงแยกประเภทไดอก 2 ประเภทคอ ขนออน และขนแขง 3.8 ภาชนะลางพกน ภาชนะลางพกนน ควรเปนวสดทคงทนและมน าหนกมากพอสมควรเพอใหมความคงทนในการจดตงเพอรองรบพกนทกๆขนาดทจะตองผานการลางใหสะอาด หรอจะเปนในลกษณะมตะแกรงใสใหรองรบเพอแยกเเยะระหวางน ามนสนกบเนอสทจะอยคนละสวนกนกจะท าใหพกนสะอาดมากยงขน 3.9 น ามนสน เปนน ามนบรสทธใชส าหรบลางพกนใหสะอาดในการเขยนภาพจดใดจดหนงแลวจะเขยนอกสงหนงควรจะตองผานการลางพกนดวยน ามนสวนกจะท าใหศรษะอาจไมเนาไมช าไดคณคาของสตามความตองการจงเปนสงส าคญอยางยงทผสรางสรรคผลงานศลปะตองใชความส าคญตอการลางพกน 3.10 ผาเชดพน ในการลางพกนทกครงควรจะตองผานการใชพกนดวยผาทมเนอนม ตวเนอผาจะดดซบเนอสทตดอยกบปลายพกนใหสะอาดเพอพกนจะไดเรมตน 4 ตวใหมตอไปโดยทไมมสเดมหลงเหลออย 3.11 น ามนลนสด ในการเขยนภาพสน ามนสน ามนลนสดเปนสวนผสมเพอท าใหตวเนอสมความหลอมเหลว และเปนตวเชอมระหวางสหนงกบอกสหนงหรอหรอหลายตอหลายส โดยใชปรมาณทเหมาะสม เพอน าผสมสระบายลงบนพนระนาบตามความรสก และจนตนาการซงจ าไววาน ามนลนสดกเปนตวละลายสใหเหลวเพราะฉะนนควรใชนอยทสดเทาทจะนอยไดหากมากเกนไปกเรงใหสแตกนานไปท าใหภาพเปนมนและมสเหลอง

แนะน าการใชสน า คอ ในการเขยนภาพสน ามน สทนยมใชสวนมากจะเปนสทมคณลกษณะทเปนมาตรฐานสากลอย โดยทวไป แตในการถายทอดการเขยนภาพของแตละบคคลยอมมความแตกตางกนไปตามอารมณ และความรสก ซงจะสะทอนใหเหนถงรสนยมของการใชสทเกดการสมผสดวยสายตา สงผานไปยงสมองเพอใหเกดการรบรแลวจงเกดความคดจนตนาการ และความเชยวชาญไดเปนผลงานตามทปรากฏ ถงแมวาจะอยในเนอหาเดยวกนกตามแตกจะมความแตกตางกนเพราะลกษณะของงาน และการสรางสรรคเฉพาะตน ถงแมสทน ามาใชจะมาจากแหลงผลตเดยวกนกตาม ฉะนนสทนยมใชอยโดยทวไปจะประกอบดวย

1. กลมสโทนรอน 2.กลมสโทนเยน สโทนรอน มกจะแสดงออกในเนอหาธรรมชาต และสงแวดลอมทแสดงความคมชดของภาพทเกดจากแสงและเงาหรอการตดกนระหวางความมดกบความสวาง เปนตวสงประกายความรสกทเรารอน รนแรง และในขณะเดยวกนกใหความรสกในเชญอบอน สนกสนามไดดวยเชนกน สโทนเยน จะเปนกลมสทสะทอนถงอารมณ และความรสกทออนโยน เยอกเยนหรอในเชญนง เงยบ

สงบ ทผสรางสรรคจะเปนผถายทอดสงเรานนตามความรสกและจนตนาการ

32

ในการเขยนภาพนนผสรางสรรคสามารถน าโครงสรางทง 2 อยางมาผสมผสานอยในภาพเดยวกนกไดเชนกน แตอยางไรกตาม อารมณของภาพทแสดงออกมานนยอมชน าถงการสะทอนอารมณการแสดงออกของผสรางสรรคเปนส าคญ

ฉะนน ความพรอมในการเขยนภาพอยางหนงกคอ ความพรอมของตวส ซงควรมใหครบและควรบบสลายจานสออนสดไปถงสเขมมากทสดโดยมสขาวอยตรงกลางของจานสเพราะสขาวจะเปนตวเชอมของสทกสทอยเรยงรายโดยรอบ (รสดน สาดน, 2547 : 32-38 )

1. เทคนคสน ามน

เปนเทคนคทมลกษณะเฉพาะ เนอสมคณสมบตขน เหนยว แหงชา แมแตวสดอปกรณทใชเขยนกมลกษณะเฉพาะ ไดแก พกน เกรยง น ามนลนสดใชผสมส น ามนสนใชลางพกน การเขยนภาพดวยสน ามนนนมหลายเทคนค เชน เทคนคการเกลยกลมกลนนบวาเปนเทคนคพนฐานทส าคญและงายทสด นอกจากนยงมเทคนคอนๆ เชน เทคนคการใชสหนาทบซอนกน เทคนคการเขยนดวยเกรยง เทคนคการเขยนดวยนวมอ เทคนคการกดรองรอยและเทคนคการซบสดวยกระดาษใชแล ซงเทคนคตางๆเหลานเปนเพยงเทคนคเบองตนทกลาวมาพอสงเขปซงความจรงเทคนคสน ามนยงมอกหลายกลวธ ซงสามารถน ามาใชกลวธการเขยนภาพหรอการสรางพนผวฯลฯไดอยางสนใจ

(เทยนชย ตงพรประเสรฐ, 2555 : 188)

บทท 3

วธการด าเนนการสรางสรรคผลงาน

การศกษาเรองลวดลายชองมลาย ผศกษาไดด าเนนการศกษาตามขนตอนดงตอไปน

ขอบเขตแนวความคดในการสรางสรรคผลงาน

ลวดลายชองลมมลาย ศกษาขอมล ขอมลทวไปของเรอนไทยมสลม

ลวดลายและรปทรงของ

เรอนไทยมสลม

ภาพถาย

หนงสอ เกบขอมล ศกษาเทคนค จตรกรรมน ามน

สถานทจรง แบบราง วสดอปกรณ

อนเตอรเนต

ปฏบตตามแบบ

แบบรางชนท 1

รางภาพ แบบรางชนท 2

แบบรางชนท 3

ลงส

แบบรางขาวด า

ผลงานส าเรจ เกบรายละเอยด

แบบรางส

ภาพประกอบท 15 แสดงภาพแผนผง

34

อธบาย : ขอบเขตแนวความคดในการสรางสรรค คอ เรมจากการศกษาขอมลเกยวกบลวดลายชองลมมลาย พรอมศกษาวธการจดองคประกอบ วสดอปกรณ จะน ามาใชในการสรางสรรคงาน จากนนกรวบรวมขอมลทไดจากการศกษาน ามาสการสเกตแบบราง จนกระทงไดแบบรางจรงทพรอมสรางสรรคชนงาน เพอเปนแบบรางไปสการท าชนงานจรง

35

แผนด าเนนการศกษาคนควา

รปแบบผลงาน

ดานวสด – อปกรณ - ไมอด

- สน ามน

- วสดอน

ดานรปแบบ - เนนลวดลาย

- เนนรปทรง

- จดองคประกอบ

- พนผว

ดานเทคนค - ลงสรองพน

- สราง Texture - ตกแตงเกบรายละเอยด

ภาพประกอบท 16 แสดงภาพแผนผง

อธบาย : จากลวดลายชองลมมลายทประดบตกแตงเรอนไทยมสลมสามารถน ามาสรางสรรคชนงานในรปแบบแบบกงนามธรรมได โดยการก าหนดรปแบบผลงานในดานตางๆไมวาจะเปนดานรปแบบ วสดอปกรณ ลกษณะตดทอน รปแบบและเทคนคเพอเปนแนวทางในการสรางสรรคเปนชนงาน

36

กระบวนการสรางสรรคผลงาน

1. ศกษาขอมลเกยวกบลวดลายชองลมมลาย

ภาพประกอบท 17 ภาพถายจากเรอนไทยมสลมสามจงหวดชายแดนภาคใต

37

1. ก าหนดกรอบแนวคดการสรางสรรคผลงาน

ภาพประกอบท 18 ภาพรางดนสอ

38

ภาพประกอบท 19 ภาพรางสชนท 1



39

ค าอธบายประกอบแผนผง : เมอท าการศกษาขอมลเกยวกบลวดลายชองลมมลาย คอ ขอมลภาพแลวสามารถท าใหเกดความรมากยงขนซงจะน าไปสกระบวนการของความคด และแนวทางในการออกแบบ ภาพราง ภาพรางส เมอออกแบบภาพรางไดหลากหลายแบบจะท าใหเกดความคดสรางสรรค และเทคนค รปแบบ และวธการในการสรางสรรคผลงานจงน ามาสกระบวนสรางสรรคผลงานจตกรรมเทคนคผสมทง 3 ชน

แนวคดในการสรางสรรค

ลวดลายชองลมมลายมความโดดเดนดานความงามของลวดลายชองลมทมความประณต ละเอยดออนโดยลวดลายนนท าใหเหนมตทางชองลมทมความสวยงามของลวดลายสามารถสะทอนทางวฒนธรรมใหถงความเปนอยทมเอกลกษณของชาวมสลม

วสดอปกรณในการสรางสรรคผลงาน

1. ไมอด

2. สน ามน

3. ดนสอ

4. กระดาษคารบอน

5. จานส

6. พกน

7. น ามนสน

8. แปรง

9. เครองมอฉลไม

40

ขนตอนในการสรางสรรคผลงาน


ภาพประกอบท 23 ภาพจดท าโครงลวดลายชองลมมลาย

41

ภาพประกอบท 24 ภาพลงสพรอมสรางคาน าหนก

ภาพประกอบท 25 แสดงภาพลงสลวดลายตามชองตางๆ

42

ภาพประกอบท 26 รางลวดลายบนไมอดแลวน าไปฉล

ภาพประกอบท 27 ลวดลายทฉลน ามาตดบนโครงทจดท าและลงสตามสวนตางๆ

43

ภาพประกอบท 28 เกบรายละเอยด

ภาพประกอบท 29 ผลงานเสรจสมบรณชนท 2

44

ผลงานเสรจสมบรณ

ผลงานเสรจสมบรณชนท 1


45


บทท 4

วเคราะหผลงานสรางสรรค

จากการศกษาคนควาผลงานศลปนพนธเรอง ลวดลายชองลมมลาย ผศกษาไดท าการวเคราะหผลงานสรางสรรคใน 3 หวขอดงน

1. การวเคราะหเนอหา 2. การวเคราะหรปแบบ 3. การวเคราะหกลวธ

ผลงานศลปนพนธชนท 1

ภาพประกอบท 30 แสดงภาพผลงานศลปนพนธชนท 1

ประเภทผลงงาน : จตกรรมเทคนคผสม ชอผลงาน : ลวดลายชองมลาย 1 ขนาด : 100 X 120 เซนตเมตร เทคนค /วสด : สน ามนบนไมอด

47

วเคราะหเนอหา : เปนเนอหาทถายทอดเกยวกบลวดลายและรปแบบรปรางรปทรงของเรอนไทยมสลมโดยมการจดองคประกอบใหเกดภาพใหม ในรปแบบการใชสโทนสน าตาล -โทนสเหลอง ใหความรสกตนตา ความสดใส ดงดดความสนใจไดด ลวดลายชองลมมลายของเรอนไทยมสลมบงบอกถงเอกลกษณของชาวมสลม

วเคราะหรปแบบ : โดยรปแบบงานเปนลกษณะ 2มต บนเฟรมไม น าไมอดมาฉลลวดลายมาจดองคประกอบใหเกดผลงาน และดานในของชองลมตางๆนนจะใชการไลสโทนเดยวกบลวดลายดานในใหเกดมตโดยลวดลายฉลนนใชการไลสโทนน าตาลมาสรางสรรค เพอเปนเอกลกษณ และมความโดดเดนในการถายทอดในรปแบบใหม

วเคราะหกลวธ : ใชจตกรรมเทคนคผสม มวสดหลกเปนไมอด ใชสน ามนในการสรางสรรคผลงานน ามาจดองคประกอบของรปรางรปทรงใหเกดความงดงามโดยลวดลายดานในชองลมนนจะเหนภาพใหเกดแสงเงา และฉลลวดลาย เพอใหเกดมตของภาพใหผลงานมความสรางสรรคในภาพนนขนจากฐานของงาน

48



ประเภทผลงงาน : จตกรรมเทคนคผสม

ชอผลงาน : ลวดลายชองมลาย 2

ขนาด : 100 X 120 เซนตเมตร

เทคนค /วสด : สน ามนบนไมอด

วเคราะหเนอหา : เปนเนอหาทถายทอดเกยวกบลวดลาย และรปแบบรปรางรปทรงของเรอนไทยมสลม โดยมการจดองคประกอบใหเกดภาพใหม ในรปแบบการไลสโดยใชสโทนสน าตาล โทนสแดง และโทนสด าใหความรสกมดมนมพลงลกลบลวดลายชองลมมลายของเรอนไทยมสลมบงบอกถงเอกลกษณของชาวมสลม

49

วเคราะหรปแบบ : โดยรปแบบงานเปนลกษณะ 2มต บนเฟรมไม น าไมอดมาฉลลวดลายมาจดองคประกอบแตละชนจะมรปแบบของเรอนไทยทแตกตางจากชนท 1 ใหเกดผลงาน และดานในของชองลมตางๆนนจะใชการไลสโทนรอนเดยวกบลวดลายดานในใหเกดมต โดยลวดลายฉลนนใชการไลสสโทนสด ามาสรางสรรค เพอเปนเอกลกษณ และมความโดดเดนในการถายทอดในรปแบบใหม

วเคราะหกลวธ : ใชจตกรรมเทคนคผสม มวสดหลกเปนไมอด ใชสน ามนในการสรางสรรคผลงานน ามาจดองคประกอบของรปรางรปทรงใหเกดความงดงามโดยลวดลายดานในชองลมนนจะเหนภาพใหเกดแสงเงา และฉลลวดลาย เพอใหเกดมตของภาพใหผลงานมความสรางสรรคในภาพนนขนจากฐานของงาน

50



ประเภทผลงงาน : จตกรรมเทคนคผสม

ชอผลงาน : ลวดลายชองมลาย 3

ขนาด : 100 X 120 เซนตเมตร

เทคนค /วสด : สน ามนบนไมอด

วเคราะหเนอหา : เปนเนอหาทถายทอดเกยวกบลวดลาย และรปแบบรปรางรปทรงของเรอนไทยมสลมโดยมการจดองคประกอบใหเกดภาพใหมในรปแบบการไลสโดยใชสโทนสน าตาล โทนสฟา และโทนสขาวใหความรสกมแสงสวางบรสทธลวดลายชองลมมลายของเรอนไทยมสลมบงบอกถงเอกลกษณของชาวมสลม

51

วเคราะหรปแบบ : โดยรปแบบงานเปนลกษณะ 2มต บนเฟรมไม น าไมอดมาฉลลวดลายมาจดองคประกอบ แตละชนจะมรปแบบของเรอนไทยทแตกตางจากชนท 1และ2 ใหเกดผลงานและดานในของชองลมตางๆนนจะใชโทนสเยนเดยวกบลวดลายดานในใหเกดมตโดยลวดลายฉลนนใชการไลสสโทนสขาวมาสรางสรรค เพอเปนเอกลกษณและมความโดดเดนในการถายทอดในรปแบบใหม

วเคราะหกลวธ : ใชจตกรรมเทคนคผสมวสดหลกเปนไมอด ใชสน ามนในการสรางสรรคผลงานน ามาจดองคประกอบของรปรางรปทรงใหเกดความงดงามโดยลวดลายดานในชองลมนนจะเหนภาพใหเกดแสงเงาและฉลลวดลายเพอใหเกดมตของภาพใหผลงานมความสรางสรรคในภาพนนขนจากฐานของงาน

บทท 5

สรปผล ปญหา และขอเสนอแนะ

การศกษาและการสรางสรรคผลงานศลปะในหวขอเรอง จตรกรรมเทคนคผสม : ลวดลายชองลมมลาย ทงนไดก าหนดวตถประสงคไวดงน

1. เพอศกษาถงลกษณะของรปแบบและลวดลายชองลมในเรอนไทยมสลม

2. เพอสรางสรรคผลงานจตรกรรมเทคนคผสม : ลวดลายชองลมมลาย

สรปผลการศกษา และการสรางสรรค

ผลจากการศกษาความรทวไปของจตรกรรมเทคนคผสม : ลวดลายชองลมมลาย จากแหลง ทมาหลายๆ แหลง สรปไดวาเรอนไทยมสลมมหลกฐานโบราณไมนอยกวา 2,000 ป มการตดตอกบอนเดยจน มรองรอยของชมชนโบราณทเปนบานเมองในทวารด โดยทวไปเรอนพกอาศยจะมรปแบบทคลายคลงกน ลกษณะเดนเรอนไทยมสลมจะมรปทรงและลวดลายทสวยงาม ศลปะตกแตงลวดลายในสงทอสลามนน ไมเหมอนศลปะในศาสนาอนๆทมกจะเปนศลปะตอบสนองความเชอและลวดลายนนไมไดสรางขนเพราะศาสนาบญญตใหสรางขนแตการสรางศลปะในอสลามนนจะตองอยในขอบเขตทจะศาสนาอนมต ศลปะอสลามจงไมมการแสดงออกทเกยวกบกามารมณ การร าท ารองเพลง การวาด และการปนรปคน ซงแตกตางไปจากศลปะตะวนตกโดยสนเชง

จากการศกษาจตรกรรมน ามน ผศกษาไดทราบคณสมบตและลกษณะของสน ามน คอ สน ามนมสวนผสมของผงสแหงกบน ามนลนสดบดจนเปนเนอละเอยด เนอสมคณสมบตขน เหนยว แหงชา แมแตวสดอปกรณทใชเขยนกมลกษณะเฉพาะ ไดแก พกน เกรยง น ามนลนสดใชผสมส น ามนสนใชลางพกน การเขยนภาพดวยสน ามนนนมหลายเทคนค เชน เทคนคการเกลยกลมกลน นบวาเปนเทคนคพนฐานทส าคญและงายทสด นอกจากนยงมเทคนคอนๆ เชน เทคนคการใชสหนาทบซอนกน เทคนคการเขยนดวยเกรยง เทคนคการเขยนดวยนวมอ เทคนคการกดรองรอยและเทคนคการซบสดวยกระดาษใชแลว ซงเทคนคตางๆเหลานเปนเพยงเทคนคเบองตนทกลาวมาพอสงเขป ซงความจรงเทคนคสน ามนยงมอกหลายกลวธ ซงสามารถน ามาใชกลวธการเขยนภาพหรอการสรางพนผวฯลฯ ไดอยางสนใจ

53

จากการสรางสรรคผลงานจตรกรรมเทคนคผสม : ลวดลายชองลมมลาย รวมเปนผลงานทงหมดผลงาน 3 ชน ทมเอกลกษณและลกษณะแนวความคดในการสรางสรรคงานทแตกตางกน

ผลงานชนท 1 ใชหลกการจดวางองคประกอบศลปเปนหลก การจดวางรปภาพโดยมแนวความคดจากลวดลายชองลมมลาย และรปราง รปทรงของเรอนไทยมสลมมาตดทอนรปทรงน ามาสรางสรรคใหเปนงานจตรกรรมเทคนคผสมทสอความหมายตามความคดและจนตนาการของผศกษา คอ ลวดลายชองลมและรปทรงประตของเรอนไทยมสลม ทงภายนอกและภายในของเรอนไทยมสลม

ผลงานชนท 2 สอความหมายถงลกษณะของเรอนไทยใหความรสกมดมนมพลงลกลบ โดยมการจดองคประกอบใหเกดภาพใหมทมลวดลายแปลกใหมเกดจากการสรางสรรคตามจนตนาการ

ผลงานชนท 3 สอความหมายและแนวคดของผศกษา คอ การตกแตงลวดลายประดบอาคารเรอนไทยมสลมซงเปนวฒนธรรมอยางหนงแสดงถงความละเอยดออน ความประณตของมนษยในดานความงาม เพอตอบสนองความตองการทางดานจตใจ

ปญหา

การศกษาขอมล เปนประโยชนมากส าหรบการน าไปใชในการสรางสรรคผลงาน ผศกษาไดศกษาคนควาจากหนงสอ อนเตอรเนต และการลงพนทจรง เพอเกบขอมลท าใหเกบขอมลไดยาก เนองจากลวดลายชองลมอยในทสงและเรอนไทยมสลมบางสวนถกดดแปลงไปจากเดมแตขอมลทไดจากการศกษาบางอยางนนมแหลงทมายงไมชดเจนและครอบคลมกบขอมลเกยวกบลวดลายชองลมมลาย การศกษาขอมลจตกรรมน ามน ผศกษาไดศกษาขอมลจากหลายๆแหลง และน าไปสการสรางสรรคผลงาน 3 ชน ปญหาในการสรางสรรคผลงาน คอ การระบายสน ามนจะแหงชาตองใชเวลาในการท าทละขนตอนในการระบาย หากระบายเรวหรอระบายไปแลวบางสวนแลวทบเลยอาจจะไดไมตรงตามทตองการได

ขอเสนอแนะ

การศกษาขอมลเกยวกบลวดลายชองลมมลาย ควรศกษาจากแหลงขอมลหลายๆแหลง และแกปญหาใหตรงจดนนใหใหดทสด หากขอมลทจะศกษามครบเปนการงายตอการสรางสรรคผลงาน โดยทสอความหมายตามแนวความคดของผศกษาเขาไปดวย พรอมมาสรางสรรคผลงานในรปแบบใหม โดยค านงถงการจดวางองคประกอบอกดวย

54

บรรณานกรม

สอหนงสอ

เขต รตนจรณะ. (2537). เรอนไทยมสลมในสามจงหวดชายแดนใต. มหาวทยาลยสงขลานครนทร : สถาบนศลปะและวฒนธรรม

ชนศกด ตณฑกลและคนอนๆ . (2544). ความหลากหลายของเรอนพนถนไทย.

คณะสถาปตยกรรมสาสตร มหาวทยาลยศลปากร.

เทยนชย ตงพรประเสรฐ. (2555). เทคนคองคประกอบศลป . พมพครงท 1. กรงเทพฯ :

อมรนทรพรนตง.

นนทา โรจอดมศาสตร. (2525). รายงานการวจย เรอง ลวดลายตกแตงบานชาวไทยมสลมภาคใต.

มหาวทยาลยสงขลานครนทร : สถาบนศลปะและวฒนธรรม

ประเสรฐ ศลรตนา. (2538). การออกแบบลวดลาย. พมพครงท 1. กรงเทพฯ :

โอ.เอส.พรนตง.เฮาส.

มาโนช กงกะนนทน . (2549). ศลปะการออกแบบ . พมพครงท 2. ส.เอเชย เพรส

รสด สาเดง . (2550). ลวดลายคฤหาสนกเดน . ศลปนพนธ ภาควชาศลปศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาปตตาน.

วฒ วฒนสน . (2539). องคประกอบศลป . พมพครงท 2. ปตตาน : ฝายเทคโนโลยทางการศกษา

ส านกวทยบรการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

เอกรนทร เบญโหด . (2546). ลวดลายชองลมเรอนไทยมสลม . ศลปนพนธ ภาควชาศลปศกษา

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาปตตาน.

สอออนไลน

เรอนไทยภาคใต. (ออนไลน). 2552. สบคนเมอ 25 กมภาพนธ 2561 : สบคนจาก

http://www.openbase.in.th/node/10813.

http://www.openbase.in.th/node/10813

55

ประวตผศกษา

ชอ นางสาวปารยะห เจะเลาะ

วน เดอน ป เกด 3 กนยายน 2538

ทอย 21/5 หม 8 ต าบลบาราเฮาะ อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน 94000

โทรศพท 0808623024

อเมลล [email protected]

ประวตการศกษา

ระดบประถมศกษา โรงเรยนบานปะกาลมาปโระ

ระดบมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนพฒนาอสลาม (มลนธ)

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนพฒนาอสลาม (มลนธ)

ระดบอดมศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

รางวลและเกยรตประวต

1. 2561 กจกรรมสบสานงานพระราชด ารฯ โครงการพฒนาสภาพแวดลอมการเรยนรของโรงเรยน ณ โรงรยนต ารวจตระเวนชายแดน พระยานเคราะหฯ ๔

2. 2561 กจกรรมสบสานงานพระราชด ารฯ โครงการพฒนาสภาพแวดลอมการเรยนรของโรงเรยน ณ โรงรยนต ารวจตระเวนชายแดน บานไอรบอแต

3. 2560 โครงการระดมความคดเพอออกแบบ-สรางสอพฒนาภาษา(หนงสอเลมยกษ)มหาวทยาลยมหดล

4. 2560 โครงการระดมความคดเพอออกแบบ-สรางสอพฒนาภาษา และฝกอบรมกลวธการสอนฉากภาพ วฒนธรรมและนทานภาพ มหาวทยาลยมหดล

5. 2560 โครงการพระราชด าร ในหลวงรชกาลท 9 บนก าแพงรว ณ โรงเรยนวรคามนอนสรณ

56

6. 2559 สรางสรรคภาพวาดฝาผนงภายใน และภายนอกหองเรยน โรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดน บานไอรบอแต

7. 2559 สรางสรรคภาพวาดฝาผนงภายใน และภายนอกหองเรยน โรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดน เฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมารฯ

8. 2559 กรรมการประเมนวาดภาพ การแขงขนวาดภาพระดบมธยมศกษา ในโครงการมหกรรมวชาการ ณ โรงเรยนพฒนาอสลาม

9. 2559 โครงการปฏบตการทางทศนศลปและนทรรศการนานาชาต 2016 ผชวยศาสตราจารยกมล คงทอง

10. 2558 คณะกรรมการ โครงการสรางพนฐานการเรยนร เพอกาวสมหาวทยาลย ครงท7 ณ โรงเรยนแสงประทปวทยามลนธ

11. 2558 โครงการ Bright-shine Bye Freshy มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

ประวตการแสดงผลงาน

ป 2560 : การแสดงนทรรศการผลงานสน ามน ณ อาคาร 27 แผนกศลปศกษามหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

ป 2561 : การแสดงนทรรศการศลปนพนธ ณ หอศลปภาคใต สถาบนวฒนธรรมศกษากลยาณวฒนา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

ภาคผนวก

ภาพประกอบท 33 จดลงทะเบยนเขางานนทรรศการ

ภาพประกอบท 34 ความพรอมพธกรค

ภาพประกอบท 35 การแสดงเปดพธ

ภาพประกอบท 36 กลาวรายงานตอประธานเปดนทรรศการ

ภาพประกอบท 37 ตดรบบนเปดงานนทรรศการ

ภาพประกอบท 38 ผสรางสรรคผลงาน

ภาพประกอบท 39 ผลงานศลปะนพนธ

ภาพประกอบท 40 พๆ ฝกสอนมาแสดงความยนด

ภาพประกอบท 41 พรหส 55 แสดงความยนดกบนองเอก

ภาพประกอบท 42 นกเรยน ผปกครองและผเขารวมเดนชมผลงาน

ภาพประกอบท 43 หนมศลป สาวศลป รวมกนถายรป

ภาพประกอบท 44 รวมกนถายรปหมนทรรศการศลปะนพนธ

จิตรกรรมเทคนิคผสม ลวดลายช่อง...

Documents