ความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง

สารนพนธ

ของ กงกาญจน ศรบญโกศย

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาบรหารธรกจบณฑต สาขาวชาการจดการ

พฤษภาคม 2554

ความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง

สารนพนธ ของ

กงกาญจน ศรบญโกศย

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาบรหารธรกจบณฑต สาขาวชาการจดการ

พฤษภาคม 2554 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง

บทคดยอ ของ

กงกาญจน ศรบญโกศย

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาการจดการ

พฤษภาคม 2554

กงกาญจน ศรบญโกศย. (2554). ความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการ ปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชน แหงหนงในเขตหวยขวาง. สารนพนธ บธ.ม. (การจดการ). กรงเทพฯ: บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ:

รองศาสตราจารย สพาดา สรกตตา.

การวจยครงนมความมงหมายเพอศกษา ความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง เพอนาผลวเคราะหทไดจากการวจยมานาเสนอเปนขอมลเพอใหกอประโยชนตอการพฒนาการบรหารทรพยากรบคคลใหมประสทธภาพและบรรลตามวตถประสงคขององคการ กลมตวอยางในการวจย คอ พนกงานประจาของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง ทมอายมากกวาหรอเทากบ 21 ป จานวน 350 ราย โดยใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมล สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท การวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว และ การทดสอบหาคาสมประสทธสหสมพนธ แบบเพยรสน จากผลการวจยพบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง มอาย 31 ปขนไป มระดบการศกษาระดบตากวาระดบปรญญาตร/ปรญญาตร มระยะเวลาในการปฏบตงาน 4-6 ป และ มตาแหนงงานอยในระดบปฏบตการ ความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา พบวา มระดบความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา อยในระดบมาก สวนทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา พบวา มระดบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา อยในระดบด 1. เพศ ทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 2. อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาในการปฏบตงานทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 3. ความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

4. ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มความสมพนธกบความผกพนตอองคการของพนกงาน ไปในทศทางเดยวกนในระดบปานกลาง อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

EMPLOYEES’ COGNITIVE AND ATTITUDE IN 360 DEGREE FEEDBACK PERFORMANCE APPRAISALS AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT OF PRIVATE

HOSPITAL IN HUAY-KWANG DISTRICT

AN ABSTRACT BY

KINGKARN SIRIBOONKOSAI

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Business Administration Degree in Management

at Srinakharinwirot University May 2011

Kingkarn Siriboonkosai. (2011). Employee’s Cognitive and Attitude in 360 Degree Feedback Performance Appraisals and Organizational Commitment of Private Hospital in Huay-Kwang District. Master’s Project, M.B.A. (Management). Bangkok: Graduate School,

Srinakharinwirot University. Project Advisor: Assoc. Prof. Supada Sirikudta.

The purpose of this research is to study the Employee’s Cognitive and Attitude in 360 Degree Feedback Performance Appraisals and Organizational Commitment of Private Hospital in Huay-Kwang District in order to develop the human resource management to be effective and achieve the objectives of the organization. The samples in this study are 350 full time employees of Private Hospital in Huay-Kwang district aged not less than 21 years. This research was using questionnaire as a tool to collect data from sampling group. The statistical analysis used in this study were statistical Percentage, Mean, Standard Deviation, Independent t-test, One-Way ANOVA and the pair different analysis by Dunnett’s T3 and Pearson Product Moment Coefficient Correlation for Relationship Analysis.

The findings showed that most of the samples were female, above 31 years of age, graduated at bachelor degree or under, worked for 4 – 6 years and worked in operative level.

The cognitive of Private Hospital in Huay-Kwang District’s employees in 360 Degree Feedback Performance Appraisals, the employees possessed the cognitive average at were high level. In addition to, the attitude of Private Hospital in Huay-Kwang District’s employees in 360 Degree Feedback Performance Appraisals, the employees possessed the attitude average were a good level

1. Employees who have difference in gender had the difference in attitude in 360 degree feedback performance appraisals with statistical significance of 0.05 level.

2. Employees who have difference in age, education, position and working experiences had the difference in attitude in 360 degree feedback performance appraisals with statistical significance of 0.01 level.

3. Employees who have difference in cognitive in 360 degree feedback performance appraisals had the difference in attitude in 360 degree feedback performance appraisals with statistical significance of 0.01 level.

4. The attitude in 360 degree feedback performance appraisals correlated with the employee’s organizational Commitment in the positive direction at a moderate level, with statistical significance of 0.01 level

ประกาศคณปการ

สารนพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยด เนองจากความกรณาและความอนเคราะหในการเปนทปรกษาอยางดยงจาก รองศาสตราจารย สพาดา สรกตตา อาจารยทปรกษาสารนพนธ ทไดกรณาเสยสละเวลาอนมคา นบตงแตเรมตนจนเสรจเรยบรอยสมบรณ ในการใหคาปรกษา ขอแนะนาทมคณคา ชวยเหลอและตรวจสอบแกไขขอบกพรองตางๆ ซงเปนประโยชนตอการทาสารนพนธฉบบน ผวจยรสกซาบซงในความกรณา และขอกราบขอบพระคณอยางสงไว ณ โอกาสน

ผวจยขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.ณกษ กลสร และ รองศาสตราจารย ศรวรรณ เสรรตน ทกรณาเปนกรรมการเพมเตมในการสอบสารนพนธ และใหขอเสนอแนะตางๆ เพอปรบปรงแกไขขอบกพรองอนเปนประโยชน และกรณาใหความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจคณภาพของเครองมอ อกทงยงใหคาแนะนาในการวจยครงน และใหความเมตตาดวยดเสมอมา

ผวจยขอกราบขอบพระคณคณาจารย ในภาควชาบรหารธรกจ คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร ทกทานทประสทธประสาทวชาความรใหความชวยเหลอตลอดจนประสบการณทดแกผวจย อกทงใหความเมตตาดวยดเสมอมา

ผวจยขอขอบคณเจาหนาทภาควชาบรหารธรกจ คณะสงคมศาสตร และบณฑตวทยาลยทกทาน ตลอดจนผมสวนในความสาเรจตองานวจยชนน

ผวจยขอกราบขอบพระคณ คณพอ คณแม และครอบครว ผซงใหชวต ความรก อบรมสงสอน และเปนกาลงใจใหตลอดชวต อกทงยงมอบโอกาสในการศกษาเปนวชาความรตดตวในปจจบน

ผวจยขอขอบคณเพอนนสต คณะสงคมศาสตร ภาควชาบรหารธรกจ สาขาการจดการ รน 10 ทกคน ทคอยชวยเหลอ ใหกาลงใจ และใหคาแนะนา ในการทาสารนพนธฉบบนมาโดยตลอด

คณประโยชนและความดอนพงมจากสารนพนธฉบบน ผวจยขอมอบเปนเครองบชาพระคณของบดา มารดา บรรพบรษ ญาตพนอง บรพคณาจารยทกทาน ทไดอบรมสงสอน ชแนะแนวทางทดและมคณคาตลอดมาจนสาเรจการศกษา

กงกาญจน ศรบญโกศย

สารบญ

บทท หนา

1 บทนา.............................................................................................................. 1 ภมหลง......................................................................................................... 1 ความมงหมายของการวจย………………………………………………..…...... 2 ความสาคญของการวจย……………………………………………………........ 3 ขอบเขตของการวจย…………………………………………………………...... 3

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย...………......……..……………. 3 ตวแปรทใชในการวจย…………………………………......……..……….. 4

นยามศพทเฉพาะ……………………………………………..…......…………... 5 กรอบแนวคดในการวจย…………………………………………...…....……….. 7 สมมตฐานในการวจย………………………………………...……………...…… 7

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ.................................................................... 8 แนวคดและทฤษฎเกยวกบลกษณะประชากรศาสตร………………………….... 8 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงาน…………………........ 9 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา…...... 30 แนวคดและทฤษฎเกยวกบทศนคต.................................…………………....... 42 แนวคดและทฤษฎเกยวกบความผกพนตอองคการ……………………………...

เอกสารและงานวจยทเกยวของ……………………...………………………....... 51 56

3 วธดาเนนการระเบยบวธวจย………………………….………………………... 63 การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง……………………………...… 63 ประชากรทใชในการวจย…………………………………………..……........ 63 กลมตวอยางทใชในการวจย……………………………..…………….......... 63 การสรางเครองมอทใชในการวจย..............………………………………...….... 65 การหาคณภาพของเครองมอทใชในการวจย……….………..………………...... 70 การเกบรวบรวมขอมล……………….……………………..…………………........ 70 การจดทาขอมลและการวเคราะหขอมล………………………………………........ 71 สถตทใชในการวเคราะหขอมล…………………………..……………………..... 72

สารบญ (ตอ) บทท หนา 4 ผลการวเคราะหขอมล .................................................................................. การเสนอผลการวเคราะหขอมล ................................................................... ผลการวเคราะหขอมล ................................................................................. 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ ........................................................ ความมงหมายของการวจย........................................................................... สมมตฐานของการวจย................................................................................. สรปผลการวเคราะหขอมล............................................................................ อภปรายผลการวจย..................................................................................... ขอเสนอแนะจากการวจย.............................................................................. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป.................................................................. บรรณานกรม………………...……………………………………….………..…………...

79 79 80

105 105 105 109 111 114 115

117

ภาคผนวก………………………………………………………………………………….... 125 ภาคผนวก ก แบบสอบถามทใชในการวจย ……………………….………................ 126 ภาคผนวก ข หนงสอเชญผเชยวชาญตรวจแบบสอบถาม....................................... 132 ประวตยอผทาสารนพนธ............................................................................................ 136

บญชตาราง

ตาราง หนา

1

2 3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14 15

แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวาง PA กบ 360 Degree Feedback…………………………………………………………………………แสดงจานวน (ความถ) และรอยละของปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง……..แสดงจานวน (ความถ) และรอยละของปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง ดาน ระดบอาย และระดบการศกษา โดยจดกลมใหม…………….………………... แสดงจานวน (ความถ) และ คารอยละ ของปจจยดานความรความเขาใจตอ ระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา…………………………… แสดงคะแนนรวมระดบความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการ ปฏบตงานแบบ 360 องศา………………………………………………………. แสดงคาระดบความรความเขาใจของพนกงานตอระบบการประเมนผลการ ปฏบตงานแบบ 360 องศา………………………………………………………. แสดงคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานทศนคตของพนกงานตอ ระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา…………….……………แสดงคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานความผกพนตอองคการ ของพนกงาน……………….……………………………………………………..แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางเพศกบทศนคตตอระบบการ ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา………….………………………..… แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางอายกบทศนคตตอระบบการ ประเมนผลการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา................................ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางระดบการศกษากบทศนคตตอ ระบบการประเมนผลการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา…….......... แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางตาแหนงงานกบทศนคตตอ ระบบการประเมนผลการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา.................แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางระยะเวลาในการปฏบตงานกบ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา……………………………………………………………………………… แสดงผลการใช Brown-Forsythe ในการทดสอบ..............................................แสดงผลการเปรยบเทยบทศนคตตอระบบการประเมนผลการประเมนผลการ ปฏบตงานแบบ 360 องศา จาแนกตามระยะเวลาในการปฏบตงานโดย เปรยบเทยบรายคดวยวธทดสอบแบบ Dunnett’s T3…………………………..

34 80 82 82 86 87 88

90

92

93

95

96

98 98

99

บญชตาราง (ตอ)

ตาราง หนา 16

17

18 19 20

แสดงผลการทดสอบความแตกตางของทศนคตตอระบบการประเมนผลการ ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จาแนกตามความรความเขาใจ….... แสดงการวเคราะหความสมพนธระหวางทศนคตของพนกงานตอระบบการ ประเมนผลการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา กบความสมพนธกบ ความผกพนตอองคการของพนกงาน............................................................. สรปผลการทดสอบสมมตฐาน ขอ 1............................................................... สรปผลการทดสอบสมมตฐาน ขอ 2............................................................... สรปผลการทดสอบสมมตฐาน ขอ 3...............................................................

101 102 103 104 104

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา 1 การกระจายตามลกษณะการแจกแจงปกตของคะแนน....................................... 23 2 หนสวนในผลงาน............................................................................................. 32

3 วงจรการไดรบขอมลจากแหลงตางๆ................................................................. 33 4 ผลลพธทคาดหวงและไมคาดหวง...................................................................... 36 5 การประเมนจากหนสวนของผลงาน................................................................... 37 6 โมเดลเชงระบบเพอการประยกตใชการประเมนขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา.. 42 7 โมเดลองคประกอบทศนคต 3 ประการ (Tricomponent attitude model)………. 45

บทท 1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา การทองคการจะมประสทธภาพหรอไมนน ยอมขนอยกบความสามารถในการบรหารธรกจใหบรรลตามวสยทศน พนธกจ และกลยทธไดมากนอยเพยงใด ความสามารถในการบรหารทวานกคอ ความสามารถในการใชทรพยากรหรอปจจยตางๆ ทมอยในองคการใหเกดประโยชนสงสด ซงปจจยในการดาเนนงานขององคการนน แบงออกไดเปน 5 ประการดวยกน คอ คน (Man) วสดอปกรณ (Material) เงนทน (Money) การตลาด (Marketing) และการจดการ (Management) รวมถงปจจยภายนอกตางๆ เชน ภาวะเศรษฐกจ สงคม การเมอง แรงงาน ตลอดจนขอกาหนดดานกฎหมายและอทธพลของโลกาภวฒน เปนตน ทกองคการนนเชอมนไดวามความทดเทยมในการใชปจจยตางๆใหเกดประสทธภาพกบธรกจ แตความสามารถในการใชปจจยดานทรพยากรมนษย หรอทนมนษย (Human Capital) นนไมเทาเทยมกน ฉะนน ปจจยทชวาองคการแตละแหงจะประสบความสาเรจหรอไมนน ขนอยกบความสามารถของผบรหารในการจดการทรพยากรบคคลเปนประการสาคญ

การบรหารงานดาน “บคคล” ถอเปนสงทสาคญมากในการบรหารองคการ หากบคคล (พนกงานทกคนในองคการ รวมไปถงผบรหารทกระดบ) ไมสามารถปฏบตงานตามเปาหมายขององคการได จะกอใหเกดความเสยหายแกองคการ เนองจากบคคลจะเปนผใชทรพยากรตางๆในองคการ หากบคคลนนไมมคณภาพหรอไมมคณสมบตเพยงพอ กอาจจะใชทรพยากรไดอยางไมเหมาะสม ดงนน จงอาจกลาวไดวา วธการทดทสดทจะสามารถพจารณาถงความสามารถของบคคลใหบรรลเปาหมายขององคการไดอยางมประสทธภาพ คอ การประเมนผลการปฏบตงาน (Performance Appraisal) การประเมนผลการปฏบตงานนบเปนเครองมอหรอองคประกอบหนงในกระบวนการบรหารทรพยากรบคคลสมยใหมทมความเชอมโยงและเปนอนหนงอนเดยวกน ทงยงมความสมพนธสอดคลองกบแผนยทธศาสตรขององคการ โดยมความสาคญทจะชวยใหการบรหารทรพยากรบคคลเปนไปอยางมประสทธภาพ ขอมลทไดจากการประเมนสามารถนาไปใชประโยชน นบตงแตกระบวนการสรรหา คดเลอกพนกงาน ไปจนถงการฝกอบรมและพฒนาพนกงาน การประเมนผลการปฏบตงานเปนเครองมอทชวยใหผบงคบบญชาหรอหวหนางานทราบจดเดน จดดอย ระดบขดความสามารถและศกยภาพของพนกงานผปฏบตงานแตละคน ทาใหองคการสามารถฝกอบรม ปรบปรงแกไขจดดอย และพฒนาจดเดนไดอยางถกตองเหมาะสม เพอใหพนกงานมขดความสามารถทจะปฏบตงานไดอยางกวางขวางมากขน และนาไปสกระบวนการพจารณาแตงตงใหดารงตาแหนงทสงขน รวมทงการพฒนาความกาวหนาในสายวชาชพ เพอใหสามารถปฏบตงานให

2

วธการประเมนผลการปฏบตงานนนมหลายระบบ เชน ระบบการประเมนแบบ 90 องศา แบบ 180 องศา รวมถงแบบ 360 องศา ซงเปนการประเมนแบบรอบทศทางและนบวาเปนระบบการประเมนแบบใหมทสรางความยตธรรมไดสงมาก (ดนย เทยนพฒ. 2541) ธรกจประเภทโรงพยาบาลนบเปนธรกจทสาคญมากตอประชาชนทกคน เพราะเปนงานบรการทางสขภาพทตองดแลบคคลทเจบปวยบาดเจบใหพนขดอนตรายจนเขาสภาวะปกต โดยมหนาทใหการดแลผปวยตลอด 24 ชวโมง การทางานตองใชทงความร ความสามารถ ทกษะ ความรบผดชอบและความอดทนกบบคคลทกเพศ ทกวย ทกชนชน และทกสงคม การทตองพบกบบคคลหลายประเภท หลายสภาพอารมณ ทงของผเจบปวยและญาต นบเปนภาระอนหนกหนวง (ทศนา บญทอง. 2533 : 186) ดงนน บคลากรของโรงพยาบาลจงถอเปนบคลากรทมความสาคญมาก ไมวาจะเปนแพทย นกเทคนคการแพทย นกรงสเทคนค เภสชกร รวมถงบคลากรสนบสนนดานอนๆ ดงนน ความพงพอใจในการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานจงเปนองคประกอบในการบรหารงานบคคลทสาคญทผบรหารทกคนควรใหความใสใจ เพราะหากพนกงานเกดความเครยด เบอหนาย ทอแท หงดหงด คบของใจ คณภาพของงานและการบรการยอมลดลง การแสดงออกทางพฤตกรรมทไมกระตอรอรน ทอแท ไมรบผดชอบงาน หรอไมอยากทางาน ละเลยผปวยมผลทาใหประสทธภาพของงานลดลง (สาราญ บญรกษา. 2539 : 74) ปจจบน วงการแพทยของไทยไดพฒนาขนจากเดมมาก ทงบคลากรทางการแพทยทมความสามารถและความชานาญเฉพาะดาน รวมถงความกาวหนาทางดานเทคโนโลยทางการแพทยทมการเตบโตขนเรอยๆ สงผลใหธรกจโรงพยาบาลขยายตวอยางรวดเรว และเนองจากในเขตหวยขวางมโรงพยาบาลและสถานพยาบาลอยหลายแหง ซงหนงในจานวนนมโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงซงอยในอนดบตนๆของประเทศไทย ทมชอเสยงทงทางดานประสทธภาพในการรกษาและเทคโนโลยททนสมย ดวยเหตนผวจยจงมความสนใจทจะศกษาถง ความรความเขาใจและทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงน วามความนาเชอถอและยอมรบมากนอยเพยงใด และมปจจยใดบางทมผลตอทศนคตของพนกงานทงในดานบวกและดานลบ รวมถงพนกงานในองคการมความผกพนตอองคการมากนอยเพยงใด เพอนาผลวเคราะหทไดจากการวจยมานาเสนอเปนขอมลเพอใหกอประโยชนตอการพฒนาการบรหารทรพยากรบคคลใหมประสทธภาพและบรรลตามวตถประสงคตอไป

ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไวดงน

เพอศกษาถงปจจยลกษณะทางประชากรศาตรดานปจจยสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาในการปฏบตงาน ทมผลตอทศนคตตอระบบ

1.

3

2. เพอศกษาความรความเขาใจในระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทมผลตอทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง

3. ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงาน มความสมพนธตอความผกพนตอองคการ

ความสาคญของการวจย

ผลทไดจากการศกษาคนควาครงน ทาใหทราบถงความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง เพอนามาใชเปนแนวทางและขอเสนอแนะใหกบผบรหารองคการและผทเกยวของเพอทจะนาไปใชในการประเมนพนกงานขององคการไดอยางมประสทธภาพ และกอใหเกดความเปนธรรมตอพนกงานในองคการ

ขอบเขตของการวจย ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการวจยครงน คอ พนกงานประจาทงเพศชายและเพศหญงของ พนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง ซงมจานวน 1,988 คน แหลงทมา : ฝายทรพยากรบคคลโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง มกราคม 2553

กลมตวอยางทใชในการวจย

กลมตวอยางทใชในการศกษาคนควาครงน คอ พนกงานประจาทงเพศชาย และเพศหญงของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง โดยใชสตรกรณทราบจานวนประชากรของ Taro yamane (ศรวรรณ เสรรตน; และคณะ. 2548: 194) จะไดกลมตวอยางทใชในการศกษาจานวน 333 คน โดยเพมตวอยาง 5% จานวน 17 คน รวมเปนกลมตวอยางทงสน 350 คน โดยมข นตอนการสมตวอยางตามขนตอนดงน

ขนตอนท 1 วธการสมตวอยางแตละชนภมดวยวธการกาหนดสดสวนของจานวน สมาชกในแตละชนภม (Proportional Stratified Sampling) โดยคานวณจากสตร (บญเรยง ขจรศลป. 2543)

sf = N

nns ×

4

เมอ แทน สดสวนในการสมของแตละชนภม sf

sn แทน ขนาดของจานวนพนกงานจากแตละชนภม n แทน ขนาดของกลมตวอยางทงหมด

N แทน ขนาดของจานวนพนกงานทงหมด

ศนยเครอขายโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง ศนยโรงพยาบาลโรคทวไป จานวน 1,016 คน

ศนยโรงพยาบาลโรคหวใจ จานวน 217 คน ศนยโรงพยาบาลนานาชาต จานวน 102 คน

ศนยสนบสนนโรงพยาบาล จานวน 653 คน

ทมา : ฝายทรพยากรบคคลโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง. (2553). จากการคานวณจะไดกลมตวอยางของแตละระดบชนดงน

ฝายปฏบตงาน จานวน ประชากร

จานวน กลมตวอยาง

ศนยโรงพยาบาลโรคทวไปเอกชนแหงหนง 1016 179

ศนยโรงพยาบาลโรคหวใจเอกชนแหงหนง 217 38

ศนยโรงพยาบาลนานาชาตเอกชนแหงหนง 102 18

ศนยสนบสนนโรงพยาบาลเอกชนแหงหนง 653 115

Total Clinical 1,988 350

ขนตอนท 2 วธการสมตวอยางตามสะดวก (Convenience sampling) ทาการเกบ

รวบรวมขอมล โดยนาแบบสอบถามทไดจดเตรยมไปจดเกบขอมล ณ ศนยตางๆตามทระบไวในขนตอนท 1

ตวแปรทใชในการวจย

1. ตวแปรอสระ (Independent Variables) ไดแก 1.1 ลกษณะทางประชากรศาสตร โดยจาแนกไดดงน 1.1.1 เพศ 1.1.1.1 ชาย 1.1.1.2 หญง 1.1.2 อาย

5

1.1.2.1 21 - 30 ป 1.1.2.2 31 - 40 ป 1.1.2.3 41 - 50 ป 1.1.2.4 51 ปขนไป 1.1.3 ระดบการศกษา 1.1.3.1 ตากวาปรญญาตร 1.1.3.2 ปรญญาตร 1.1.3.3 สงกวาปรญญาตร 1.1.4 ตาแหนงงาน 1.1.4.1 ระดบปฏบตการ 1.1.4.2 ระดบหวหนางาน 1.1.5 ระยะเวลาในการปฏบตงาน 1.1.5.1 1 – 3 ป 1.1.5.2 4 – 6 ป

1.1.5.3 7 – 9 ป 1.1.5.4 มากกวา 10 ป ขนไป 1.2 ความรและความเขาใจของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขต

หวยขวางตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา 2. ตวแปรตาม (Dependent Variables) ไดแก 2.1 ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง 2.2 ความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง นยามศพทเฉพาะ

1. ปจจยลกษณะทางประชากรศาสตร หมายถง พนกงานของโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง โดยศกษาลกษณะประชากรศาสตร ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาในการปฏบตงาน

2. การประเมนผลการปฏบตงาน หมายถง การเปรยบเทยบผลงานของบคคลกบมาตรฐานทวางไวสาหรบตาแหนงหนาทนน ๆโดยอาศยการยอมรบรวมกนระหวางผบงคบบญชาในฐานะผวางมาตรฐาน กบผใตบงคบบญชาในฐานะผปฏบตตามมาตรฐาน ทงนเพอประโยชนในการควบคมตรวจสอบปรมาณงานและ

6

3. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา หมายถง วธการประเมนผลความสามารถ (Competencies) ของผปฏบตงานในลกษณะใหขอมลยอนกลบโดยอาศยมมมองของบคคลรอบขางทเกยวของ คอ ผถกประเมนมการประเมนตนเอง และถกประเมนจากเพอนรวมงาน ลกคา กอนจะสงใหผบงคบบญชาประเมนตอ ขณะเดยวกนผถกประเมนกสามารถทจะประเมนผบงคบบญชาไดดวย สาหรบขอมลยอนกลบทดาเนนการรวบรวมในการประเมนผลแบบนไดแก ทกษะความสามารถ ความร และพฤตกรรมหรอวธการทแสดงออกในการปฏบตงานหรอตอสภาพแวดลอมภายนอก

4. พนกงาน หมายถง ผทปฏบตงานประจาโดยทางานเตมเวลา เปนผทไดรบเงนเดอนและคาตอบแทนอนๆจากองคการ และเปนผทอยในระบบการประเมนผลการปฏบตงานโดยมประสบการณไดรบการประเมนผลจากองคการอยางนอย 1 ครง

5. ผประเมน หมายถง ผบงคบบญชา หรอผทไดรบมอบหมายใหมอานาจในการพจารณาผลการปฏบตงานของพนกงาน

6. ความรความเขาใจ หมายถง การรบร และเขาใจในระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทงในดานความหมาย ความสาคญ นโยบาย วธการประเมน ตลอดจนผลประโยชนทไดรบของพนกงาน

7. ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา หมายถง การทพนกงานมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง จนสามารถยอมรบระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทนามาใชในการบรหารจดการทรพยากรบคคลขององคการได

8. ความผกพนตอองคการ หมายถง ความรสกของพนกงานและพฤตกรรมทพนกงานแสดงตอองคการทตนปฏบตงานอย โดยยอมรบจดมงหมาย และคานยมขององคการ แสดงตนเปนหนงเดยวกบองคการ มความเตมใจทจะทางานเพอใหองคการบรรลเปาหมายและเพอความกาวหนาขององคการ มความจงรกภกดตอองคการ และตองการทจะทางานกบองคการตอไป

7

กรอบแนวคดในการวจย ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

(Independent Variables) (Dependent Variables)

ปจจยดานประชากรศาสตร

1. เพศ

2. อาย

ทศนคตตอระบบการประเมนผล

การปฏบตงานแบบ 360 องศา

3. ระดบการศกษา

สมมตฐานในการวจย 1. ลกษณะทางประชากรศาสตร ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และ

ระยะเวลาในการปฏบตงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

2. ความรและความเขาใจในระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

3. ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงานมความสมพนธตอความผกพนตอองคการ

4. ตาแหนงงาน 5. ระยะเวลาในการปฏบตงาน

ความรความเขาใจของ พนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงาน แบบ 360 องศา

ความผกพนตอองคการ

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง “ความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง” ไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดนาเสนอตามลาดบหวขอตอไปน

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบลกษณะประชากรศาสตร 2. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงาน 3. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา 4. แนวคดและทฤษฎเกยวกบทศนคต 5. แนวคดและทฤษฎเกยวกบความผกพนตอองคการ 6. ผลงานวจยและเอกสารทเกยวของ

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบลกษณะประชากรศาสตร ศรวรรณ เสรรตน (2538: 41) กลาววา การแบงสวนตลาดตามตวแปรดาน

ประชากรศาสตร ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพ ครอบครว จานวนสมาชกในครอบครว ระดบการศกษา อาชพ และรายไดตอเดอน ลกษณะงานประชากรศาสตรเปนลกษณะทสาคญ และสถตทวดไดของประชากรและชวยในการกาหนดตลาดเปาหมาย ในขณะทลกษณะดานจตวทยาและสงคมวฒนธรรมชวยอธบายถงความคดและความรสกของกลมเปาหมายนน ขอมลดานประชากรจะสามารถเขาถงและมประสทธผลตอการกาหนดตลาดเปาหมายคนทมลกษณะประชากรศาสตรตางกนจะมลกษณะทางจตวทยาตางกน โดยวเคราะหจากปจจย ดงน

1. เพศ ความแตกตางทางเพศ ทาใหบคคลมพฤตกรรมของการตดตอสอสารตางกน คอ เพศหญงมแนวโนม มความตองการทจะสงและรบขาวสารมากกวาเพศชาย ในขณะทเพศชายไมไดมความตองการทจะสงและรบขาวสารเพยงอยางเดยวเทานน แตมความตองการทจะสรางความสมพนธอนดใหเกดขนจากการรบและสงขาวสารนนดวย นอกจากนเพศหญงและเพศชายมความแตกตางกนอยางมากในเรองความคด คานยมและทศนคตทงนเพราะวฒนธรรมและสงคม กาหนดบทบาทและกจกรรมของคนสองเพศไวตางกน

2. อาย เปนปจจยททาใหคนมความแตกตางกนในเรองของความคดและพฤตกรรม คนท อายนอยมกจะมความคดเสรนยม ยดถออดมการณและมองโลกในแงดมากกวาคนทอายมาก ในขณะทคนอายมากมกจะมความคดทอนรกษนยม ยดถอการปฏบต ระมดระวง มองโลกในแงรายกวาคนทมอายนอย เนองมาจากผานประสบการณชวตทแตกตางกน ลกษณะการใชสอมวลชนกตางกนคนทมอายมากมกจะใชสอเพอแสวงหาขาวสารหนกๆ มากกวาความบนเทง

9

3. การศกษา เปนปจจยททาใหคนมความคด คานยม ทศนคตและพฤตกรรมแตกตางกน คนทมการศกษาสงจะไดเปรยบอยางมากในการเปนผรบสารทด เพราะเปนผมความกวางขวางและเขาใจสารไดด แตจะเปนคนทไมเชออะไรงายๆ ถาไมมหลกฐานหรอเหตผลเพยงพอ ในขณะทคนมการศกษาตามกจะใชสอประเภทวทย โทรทศนและภาพยนตร หากผมการศกษาสงมเวลาวางพอกจะใชสอสงพมพ วทย โทรทศนและภาพยนตร แตหากมเวลาจากดกมกจะแสวงหาขาวสารจากสอสงพมพมากกวาประเภทอน

4. สถานะทางสงคมและเศรษฐกจ หมายถง อาชพ รายไดและสถานภาพทางสงคมของบคคลมอทธพลอยางสาคญตอปฏกรยาของผรบสารทมตอผสงสารเพราะแตละคนมวฒนธรรม ประสบการณ ทศนคต คานยมและเปาหมายทตางกน ปจจยบางอยางทเกยวของกบตวผรบสารแตละคนเชนปจจยทางจตวทยาและสงคมทจะมอทธพลตอการรบขาวสาร

2. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงาน การประเมนผลการปฏบตงานเปนเครองมอหรอองคประกอบหนงในกระบวนการบรหารทรพยากรมนษยซงมสวนสาคญทจะชวยใหการบรหารทรพยากรบคคลเปนไปอยางมประสทธภาพ ขอมลทไดจากการประเมนสามารถนาไปใชประโยชนนบตงแตกระบวนการสรรหา การคดเลอกบคลากร ใชสาหรบการฝกอบรมและการพฒนาบคลากรในดานตางๆ อกทงยงเปนเครองมอทชวยใหผบงคบบญชาหรอหวหนางานทราบจดเดน-จดดอย ระดบขดความสามารถ และศกยภาพของพนกงานแตละคน เพอทจะจดฝกอบรม ปรบปรงแกไขจดดอย และพฒนาจดเดนไดอยางถกตองและเหมาะสม อนจะนาไปสกระบวนการพจารณาแตงตงผทเหมาะสมใหดารงตาแหนงสงขน รวมทงการพฒนาความกาวหนาในสายวชาชพ นอกจากน การประเมนผลการปฏบตงานยงชวยใหทราบวา องคการควรจะใหผลตอบแทนแกพนกงานแตละคนมากนอยเพยงใด หากพนกงานไมสามารถปฏบตงานใหบรรลตามมาตรฐานหรอเปาหมายทกาหนด กจะมขอมลประกอบการตดสนใจทจะใหพนกงานมโอกาสปรบปรงแกไขตนเองหรอควรใหพนสภาพการเปนพนกงานขององคการในทสด ความหมายของการประเมนผลการปฏบตงาน ในการพจารณาความหมายของการประเมนผลการปฏบตงานนน มนกวชาการหลายทานไดใหความหมายและแนวคด ดงตอไปน (Michael J. Jucius. 1956: 354) ใหคานยามวา การประเมนผลการปฏบตงานเปนการประเมนคาความสาเรจในการทางานของพนกงาน เพอใชในการตดสนใจใหรางวลหรอลงโทษและใหคาปรกษาหารอเพอเพมประสทธภาพในการทางานของพนกงาน (ประทม ฤกษกลาง. 2538: 32; อางองจาก Szilagyi; & Wallac.) อธบายวา ผลการปฏบตงานนนเปนตวแปรสาคญในการประเมนประสทธผลของบคคล กลม ผนา และองคการ

10

เสนาะ ตเยาว (2539: 160) ใหความหมายวา การประเมนผลการปฏบตงาน คอระบบทจดทาขนเพอหาคณคาของบคคลในแงของการปฏบตงานทจะระบไดวาการปฏบตงานนนไดผลสงกวาหรอตากวาเงนทจายสาหรบงานนน และสมรรถภาพในการพฒนาตนเอง ดนย เทยนพฒ (2547: 27) ใหคานยามวา แนวคดของการประเมนผลการปฏบตงานนน อาจแบงเปนแนวคดหลกและรองไดดงน

แนวคดหลก คอ เพอใหทราบคาผลการปฏบตงานของพนกงานหรอทราบถงจดเดน-จดดอย ของพนกงาน

แนวคดรอง คอ เปนการนาผลการประเมนทไดมาประกอบการพจารณาเลอนตาแหนง ประกอบการประเมนขดความสามารถ/ศกยภาพ หรอประกอบการพจารณาความดความชอบในการเลอนขนหรอปรบเงนเดอน สาหรบความหมายของการประเมนผลการปฏบตงานนน หากจะพจารณาทงแนวคดหลก

และรองแลวกคอ การวดผลการปฏบตงานของพนกงานคนหนงในชวงระยะเวลาหนงโดยการเปรยบเทยบผลการปฏบตงานผนนกบเกณฑหรอมาตรฐานทกาหนดไวสาหรบแตละชนงานอยางเปนระบบ จาเนยร จวงตระกล (2527: 19) ใหความหมายวา การประเมนผลการปฏบตงาน คอ การวดผลการปฏบตงานของพนกงานคนหนงในชวงระยะเวลาหนง โดยการเปรยบเทยบผลการปฏบตงานของพนกงานผนนในชวงระยะเวลานน กบเกณฑหรอมาตรฐานทไดกาหนดไวสาหรบแตละชนงาน ซงไดระบไวในลกษณะงานของพนกงานผนนวาผลงานทพนกงานผนนปฏบตไดในระยะเวลาดงกลาวเปนอยางไร ทงในแงของคณภาพ ปรมาณ และแบบอยางของการปฏบตทแสดงออกมาวาเปนอยางไร กลาวคอ ผลการปฏบตงานทวดไดนนบรรลผลตามมาตรฐานทกาหนดไวหรอไม จากนนจงเอาผลทวดไดนนมาประเมนคาออกมาวา ผลการปฏบตงานมคาอยางไร คอ ดเลศ ดมาก ด พอใช หรอใชไมได ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2542: 363) ใหความหมายวา การประเมนผลการปฏบตงาน คอ ระบบทจดทาขนเพอหาคณคาบคคลในแงของการปฏบตงาน และสมรรถภาพในการพฒนาตนเอง กลาวอยางงายๆวาเปนการหาประโยชนหรอตราคาผลงาน โดยปกตผทจะประเมนผลงานกคอผบงคบบญชาโดยตรงของบคคลนน การประเมนผลอาจไมกระทาเปนตวเลขหรอจานวนเงน และไมจาเปนตองอาศยเหตการณทเกดขน แตใชวธเปรยบเทยบกบวตถประสงคของงาน ธงชย สนตวงศ (2540: 251) ใหคานยามวา การประเมนผลการปฏบตงานเปนกจกรรมทางดานบรหารงานบคคลทเกยวของกบวธการทหนวยงานพยายามทจะกาหนดใหทราบแนชดวาพนกงานของตนสามารถปฏบตงานไดมประสทธภาพมากนอยเพยงใด สนนทา เลาหนนทน (2542: 281) กลาววา การประเมนผลการปฏบตงานเปนกระบวนการทผบรหารใชเพอตรวจสอบสมรรถภาพการทางานของผปฏบตงานวามประสทธภาพเพยงใด โดย

11

1. การกาหนดวตถประสงคและมาตรฐานของการปฏบตงาน 2. การวดปรมาณงานทปฏบตได 3. การเปรยบเทยบปรมาณงานทปฏบตไดกบวตถประสงคและมาตรฐานของการ

ปฏบตงานทกาหนดไว 4. การตคาผลการปฏบตงานทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ

จากความหมายขางตน สรปไดวา การประเมนผลการปฏบตงานนนถอไดวาเปนสวนหนง

ของกระบวนการบรหารบคคลทตองกระทาอยางตอเนอง เปนระบบ และตองนาผลการประเมนทไดมาวเคราะหและวางแผนการดาเนนงานตามความเหมาะสมทจะกอใหเกดประโยชนสงสดแกบคคลากร ผบรหารและองคการ ซงการประเมนผลการปฏบตงานนน เปนกระบวนการประเมนคาของบคคลผปฏบตงานในดานตางๆ ทงผลงานและคณลกษณะอนๆทมคณคาตอการปฏบตงานภายในระยะเวลาทกาหนดไว ภายใตการสงเกต จดบนทก และประเมนโดยหวหนางาน โดยอยบนพนฐานของความเปนระบบและมมาตรฐานแบบเดยวกน มเกณฑการประเมนทมประสทธกภาพในทางปฏบตใหความเปนธรรมโดยทวกน

ความสาคญของการประเมนผลการปฏบตงาน

ความสาคญของการประเมนผลการปฏบตงาน อาจพจารณาไดวาคอความสาคญทมตอพนกงานผปฏบตงาน ความสาคญทมตอผบงคบบญชาซงเปนผประเมนผลการปฏบตงานและความสาคญทมตอองคการ ดงจะไดบรรยายพอสงเขปดงตอไปน (จาเนยร จวงตระกล. 2523: 6)

1. ความสาคญตอพนกงาน เปนธรรมดาทคนเราเมอไดทาอะไรแลวยอมอยากรอยากเหนวาสงทตนไดกระทาลงไปนนมผลอยางไร ดหรอไมด มคณคามากหรอนอยเพยงใด พนกงานผปฏบตงานองคการใดๆกตาม ยอมตองการทราบวาผลการปฏบตงานของตนมคาอยางไร เปนทพอใจตามทผบงคบบญชากาหนดไวหรอไม มจดบกพรองทจะตองแกไขปรบปรงใหดขนอยางไรบาง พดใหชดขนกคอพนกงานตองการทราบวา เขายนอยทจดไหนในสายตาของผบงคบบญชาและองคการ เพราะวาโดยปกตทวไปนน องคการตางๆจะยงคงใหพนกงานอยกบองคการตอไปนนกตอเมอพนกงานนนมคาผลการปฏบตงานอยในระดบทนาพอใจเทานน ถาผลการปฏบตงานของพนกงานผใดมคาตากวามาตรฐานหรอเกณฑทตองการ ยอมตองปรบปรงใหดขนจนไดมาตรฐาน หากพนกงานผนนไมสามารถปรบปรงการปฏบตงานของตนใหดขนจนผลการปฏบตงานของตนมคาเปนทพอใจได องคการยอมพจารณาโยกยายไปปฏบตงานในตาแหนงอนทคาดหวงไดวาพนกงานผ

12

2. ความสาคญตอผบงคบบญชา หนาทและความรบผดชอบอนยงใหญของผบงคบบญชา คอ การจดการงานในหนวยงานของตนใหดาเนนไปอยางมประสทธภาพ บรรลเปาหมายตามมาตรฐานทองคการไดกาหนดไว กลาวอกนยหนงกคอ ผบงคบบญชาเปนผรบผดชอบผลการปฏบตงานทงหมดของหนวยงานของตน ดงนน ผลการปฏบตงานรวมของหนวยงานในสวนรวมจะดหรอเลวอยางไรยอมขนอยกบพนกงานแตละคน ทงน ผบงคบบญชากเชนเดยวกบพนกงาน จะตองไดรบการประเมนผลการปฏบตงานจากผบงคบบญชาชนเหนอขนไปอกเชนกน การประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานมความสาคญตอผบงคบบญชามาก เพราะความสาเรจหรอความเจรญกาวหนาในงานของผบงคบบญชานนขนอยกบผลการปฏบตงานของผใตบงคบบญชาของตน ผบงคบบญชาจงจาเปนตองพจารณาใชมาตรฐานการทกวถทางทจะสงเสรมและรกษาไวซงผลการปฏบตงานของผใตบงคบบญชานน ซงกระทาไดโดยการประเมนคาผลการปฏบตงานของพนกงานแลวนาเอาผลทประเมนไดไปดาเนนการตอไป

3. ความสาคญตอองคการ กลาวไดวา ผลสาเรจขององคการมาจากผลการปฏบตงานของพนกงานทกคนในองคการ การประเมนผลการปฏบตงานเปนการวดและประเมนคาผลการปฏบตงานของพนกงานทกคนในองคการ เมอทราบคาผลการปฏบตงานของพนกงานแตละคนแลว ผบรหารองคการกสามารถหาทางปรบปรงพนกงานทมคาผลการปฏบตงานดอยกวามาตรฐานใหดขนได สวนผทมคาผลการปฏบตงานอยในระดบทพอใจหรอดแลวสามารถจงใจใหปฏบตงานใหไดผลดยงขนไปอก ซงจะทาใหงานขององคการดาเนนไปอยางเรยบรอยและมประสทธภาพ บรรลตามเปาหมายทกาหนดไวอยางดยง

สรปจากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวา ความสาคญการประเมนผลการปฏบตงานเนองจากเปนการวดคาผลการปฏบตงานของพนกงาน ผบงคบบญชา หรอสวนงานในองคการวามคาอยในระดบใด ถามคาไมเปนทนาพอใจหรอตากวามาตรฐานควรหาทางแกไขปรบปรง หรอถาดอยแลวควรปรบปรงใหมคาสงยงขนไปอก ยอมสงผลดตอตวพนกงาน ผบงคบบญชา และองคการในภาพรวม ทาใหงานขององคการดาเนนไปอยางเรยบรอยและมประสทธภาพ บรรลตามเปาหมายท

13

วตถประสงคของการประเมนผลการปฏบตงาน

ผสด รมาคม (2551) ไดกลาววา การประเมนผลการปฏบตงานถกนามาใชเกยวกบการตดสนใจและการใหแนวทางกบการปฏบตงานของผใตบงคบบญชาตามปกต โดยกาหนดวตถประสงคของการประเมนผลการปฏบตงาน ดงน

1. วตถประสงคดานการประเมน (Evaluative Objectives) การตดสนใจทปกตธรรมดาทสดตามวตถประสงคดานการประเมนเกยวของกบเรองของ

คาตอบแทน การประเมนผลการปฏบตงานมกจะมผลกระทบสองสวนตอคาตอบแทนในอนาคตในระยะสน การประเมนผลการปฏบตงานจะกาหนดความสามารถทจะตองเพมขนในปตอไป สวนในระยะยาวจะเปนการกาหนดวาพนกงานคนใดจะไดรบการเลอนตาแหนง ซงจะไดรบคาตอบแทนเพมขน

การตดสนใจเรองการเปลยนแปลงตาแหนงงานจะไดรบผลกระทบจากการประเมนผลการ ปฏบตงานเชนเดยวกน เนองจากผบรหารจะตองตดสนใจเกยวกบการเลอนตาแหนง การลดตาแหนง การโยกยาย และการใหออกจากงาน การประเมนผลการปฏบตงานยงสามารถถกนาไปใชในการประเมนระบบการสรรหา การคดเลอก และการบรรจพนกงาน โดยการเปรยบเทยบผลการประเมนการปฏบตงานของพนกงานกบคะแนนสอบคดเลอกในขณะทเปนผสมครงาน

2. วตประสงคดานการพฒนา (Developmental Objectives) การใหขอมลยอนกลบเกยวกบการปฏบตงานเปนความตองการดานการพฒนาในเบองตน

เนองจากเกอบทกคนตองการทจะทราบวาผบงคบบญชารสกอยางไรเกยวกบการปฏบตงานของพวกเขา แรงจงใจทจะปรบปรงการปฏบตงานจะเพมขนเมอพนกงานไดร บขอมลยอนกลบทเสนอแนะเปาหมายซงสงเสรมความกาวหนาของงานอาชพในอนาคต การประเมนผลการปฏบตงานดานการพฒนาจะมงไปทการใหทศทางกบการปฏบตงานในอนาคตแกพนกงานเปนสาคญ ขอมลยอนกลบดงกลาวจะตระหนกถงจดแขงและจดออนในการปฏบตงานทผานมา และกาหนดวาพนกงานควรจะใชแนวทางใดเพอทจะปรบปรงใหดขน ผลทไดจากการประเมนผลการปฏบตงานจะมอทธพลตอการตดสนใจเกยวกบการฝกอบรมและการพฒนาพนกงาน การประเมนทต ากวาคาเฉลยอาจจะสงสญญาณใหเหนถงพฤตกรรมของพนกงานทจะตองทาใหมจดแขงโดยอาศยการฝกอบรมในขณะปฏบตงานและนอกการปฏบตงาน ผบงคบบญชาจะตองแยกปญหาเกยวกบการปฏบตงานซงเปนผลจากการขาดความสามารถหรอทกษะออกจากปญหาทมสาเหตมาจากการขาดแรงจงใจ

14

สมาน รงสโยกฤษณ (2541: 87–88) กลาวถงวตถประสงคของการประเมนผลการปฏบตงานวา มดงตอไปน

1. ใชพจารณาความเหมะสมในการใหผลตอบแทนแกบคลากร เชน เงนเดอน คาจาง หรอผลตอบแทนในรปแบบตางๆ มความสอดคลองกบงานทบคคลปฏบตเพยงใด

2. ใชพจารณาความเหมาะสมในการปฏบตงานในตาแหนงของงานบคลคลวามความเหมาะสมเพยงใด ตองมการปรบปรง พฒนา ฝกอบรม หรอปรบยายอยางไรเพอใหเกดความเหมาะสมและสามารถดาเนนงานอยางมประสทธภาพ

3. ใชประกอบการพจารณาการเปลยนตาแหนงของบคลากร การประเมนผลการปฏบตงานจะแสดงถงประสทธภาพในการปฏบตงานของบคคลซงถอเปนปจจยในการพจารณาความดความชอบของบคลากร

4. ใชประกอบการพจารณาเพอการฝกอบรมและการพฒนาบคลากรผลลพธทไดจากการประเมนผลการปฏบตงานเปนขอมลทบงชวา บคคลสมควรทจะไดรบการฝกอบรมและการพฒนาในรปแบบใด

5. ใชประกอบการจดบนทกขอมลสวนตวของพนกงาน ผลลพธทไดจากการประเมนผลการปฏบตงานจะถกบนทกลงในทะเบยนประวตของพนกงาน เพอใหฝายบรหารสามารถนาขอมลทไดรบประโยชนใชไดตรงตามความตองการ

6. ใชประกอบในการบรหารงานในดานตางๆ เชน การสรางความยตธรรมและการแกไขปญหาความขดแยงภายในองคการ เปนตน เพอกอใหเกดบรรยากาศในการปฏบตงานทดและเสรมสรางศกยภาพโดยรวมขององคการ ประโยชนของการประเมนผลการปฏบตงาน

การประเมนผลการปฏบตงานในแตละครงสามารถนาไปใชเพอประโยชน ดงตอไปน 1. ชวยปรบปรงผลการปฏบตงาน (performance improvement) ขอมลยอนกลบทไดจาก

การประเมนผลการปฏบตงาน จะชวยใหพนกงาน ผบรหาร รวมทงผเชยวชาญดานบคคลกาหนดวธการทางานทเหมาะสมเพอปรบปรงผลการปฏบตงานใหดยงขน

2. ชวยปรบระบบคาตอบแทน กจการขนาดใหญมกจดระบบคาตอบแทนบนพนฐานของระบบคณธรรม ดงนนผลของการประเมนผลการปฏบตงานจะชวยในการตดสนใจขนคาจางและกาหนดโบนสใหแกบคคลอยางเปนธรรม

3. ชวยในการตดสนใจบรรจบคคลในกรณตางๆ เชน การเลอนตาแหนง การโยกยาย หรอการลดตาแหนง จาเปนตองอยบนพนฐานของผลการปฏบตงานในอดตของพนกงาน

4. ชใหเหนถงความจาเปนในการฝกอบรมและพฒนา ผลการปฏบตงานทไมดของบคคลอาจแสดงใหเหนวาขณะนพนกงานมความจาเปนทตองไดรบการฝกอบรม ขณะเดยวกนผลการ

15

5. ชวยในการวางแผนสายอาชพและการพฒนาบคลากร ขอมลเกยวกบผลการปฏบตงานจะชวยในการตดสนใจเกยวกบการวางแผนสายอาชพของบคคลในองคการ

6. ชใหเหนถงความบกพรองของกระบวนการจดการกาลงคน ผลการปฏบตงานทดหรอไมดของบคลากรในองคการจะชใหเหนถงจดแขงหรอจดออนของกระบวนการจดการกาลงคนของแผนกบรหารงานบคคลขององคการ

7. ชใหเหนความไมถกตองของขอมล ผลการปฏบตงานทไมดอาจชใหเหนถงความคลาดเคลอนของขอมลเกยวกบการวเคราะหงาน การวางแผนทรพยากรกาลงคน หรอขอมลอนในระบบขอมลของการบรหารทรพยากรกาลงคน ความไมถกตองของขอมลเหลานอาจนาไปสความไมเหมาะสมในการจางงาน การฝกอบรม หรอการใหคาปรกษาหารอ

8. ชวยแกไขความผดพลาดของการออกแบบงาน ผลการปฏบตงานทไมดอาจเปนอาการแสดงของการออกแบบงานทผดพลาด และการประเมนผลจะชวยวนจฉยความผดพลาดเหลานได

9. สรางโอกาสของความเสมอภาคในการจางงาน การประเมนผลการปฏบตงานทถกตองจะสามารถวดผลการปฏบตงานทมความสมพนธกบงานไดอยางแทจรง ทาใหการบรรจบคคลโดยการสรรหาภายในองคการมความเชอถอไดมากขน

10. สะทอนใหเหนประสทธภาพของทรพยากรมนษย ผลการปฏบตงานทดหรอไมดของบคคลทวทงองคการ จะชใหเหนถงประสทธภาพของฝายทรพยากรมนษยวาเปนอยางไร หลกการประเมนผลการปฏบตงาน

การประเมนผลการปฏบตงานจาเปนตองมหลกการสาคญ เพอใชเปนแนวทางในการกาหนดนโยบายใหการประเมนผลการปฏบตงานดาเนนไปอยางถกตองและบรรลวตถประสงค ดงนน สงทเปนหวใจสาคญของการประเมนผลการปฏบตงานจงสามารถนามากาหนดเปนหลกการสาคญๆ ไดดงน (สมชย แซจง. 2539: 16-20)

1. ผบงคบบญชาทกคนตองมหนาทและความรบผดชอบในการจดการและควบคมงานในหนวยงานของตนใหสาเรจลลวงตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ ผบงคบบญชาจงคอยตดตามความกาวหนาของงานอยเสมอ รวมทงควบคมดแลงานทตนมอบหมายสงการผใตบงคบบญชาใหดาเนนไปจนบรรลผลสาเรจ ในการควบคมดแลงานนเอง ผบงคบบญชาจะตองจดการหามาตรการในการควบคม ซงมาตรการทสาคญอนหนงกคอการประเมนผลการปฏบตงาน

2. การประเมนผลการปฏบตงานเปนกระบวนการประเมนคาผลการปฏบตงานมใชประเมนคาบคคล (Weight the Work-Not the Worker) ผประเมนตองคานงคาผลการปฏบตงานของพนกงานเทานน จะไมเขาไปประเมนคาของบคคลหรอของพนกงาน

16

3. การประเมนผลการปฏบตงานเปนกระบวนการทสรางความเปนธรรม การประเมนผลการปฏบตงานนนกอใหเกดความเปนธรรมในการบรหารงานเปนอนมาก โดยเฉพาะอยางยงในการพจารณาตดสนดาเนนการเกยวกบบคคล การพจารณาความดความชอบหรอการใหประโยชนแกพนกงาน และสามารถแยกแยะไดวาพนกงานคนใดปฏบตงานดหรอไมด คนใดเหมาะสมกบงานปจจบนเพยงใด จะดาเนนการอยางไรจงเหมาะสม เมอสามารถแยกแยะออกมาไดอยางชดเจนแลว การพจารณาดาเนนการยอมเปนธรรม

4. การประเมนผลการปฏบตงานจะตองมความแมนยาในการประเมน กลาวคอตองมความเชอถอได (Reliability) ในผลการประเมน และความเทยงตรง (Validity) ของผลการประเมน

5. การประเมนผลการปฏบตงานจะตองมเครองมอหลกชวยในการประเมนทสาคญไดแก มาตรฐานการปฏบตงาน (Performance Standard) แบบฟอรมการประเมนผลการปฏบตงาน (Format) และระเบยบบคคลวาดวยการประเมนผลการปฏบตงาน (Personnel Procedure on Performance Evaluation)

6. การประเมนผลการปฏบตงานเปนกระบวนการทจะตองปฏบตเปนระบบอยางตอเนอง เปนขนตอนอยางเปนทางการ และใชเทคนควธการ ตลอดจนเครองมอวดทเหมาะสมกบลกษณะงานและสอดคลองกบวตถประสงคของการประเมน เพอนาผลไปใชอยางจรงจงและมประสทธภาพ

7. การประเมนผลการปฏบตงานจะตองมการแจงผลการประเมน หรอแจงผลการปฏบตงานภายหลงสนสดการประเมนแลว เพอใหพนกงานผรบการประเมนทราบถงขอด ขอบกพรองในการปฏบตงานของตนในสายตาของผบงคบบญชา จะไดปรบปรงแกไขใหดขน อนจะสงผลถงความมประสทธภาพของงานขององคการและบรรลเปาหมายตามทตองการ และยงเปนการเปดโอกาสใหพนกงานไดแสดงความรสก ซกถามขอของใจ ขอคาแนะนา หรอแลกเปลยนความคดเหนของผบงคบบญชาของตน

สรปจากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวา หลกการประเมนผลการปฏบตงานทาใหเราสามารถนาไปพจารณาเปนแนวทางในการกาหนดนโยบายขององคการในเรองของการประเมนผลการปฏบตงานดาเนนไปอยางถกตองและบรรลวตถประสงคอนเปนหวใจสาคญของการประเมนผลการปฏบตงาน อนจะสงผลถงความมประสทธภาพของงานขององคการและบรรลเปาหมายตามทตองการ บคคลทเกยวของกบการประเมนผลการปฏบตงาน

1. ผรบผดชอบการประเมนผลการปฏบตงาน เปนหนาทหลกของฝายบคคล โดยขนอยกบลกษณะและขนาดขององคการเปนสาคญ ถาหากองคการมการกระจายหนวยงาน หรอสาขามากและมสถานทตงหางไกลจากสานกงานใหญ การแบงหนวยงานดานบคคลของแตละสาขาจะเปนสงจาเปน จงทาใหหนาทความรบผดชอบในเรองการประเมนผลการปฏบตงานของฝายบคคลนนมอย 2 ลกษณะ ไดแก ลกษณะรวมศนยเขาสสวนกลาง ซงฝายบคคลของสวนกลางหรอสานกงาน

17

2. ผบรหารระดบสง ผบรหารระดบสงจาเปนอยางยงทจะตองเขามาเกยวของกบการประเมนผลการปฏบตงานตงแตเรมแรกจนกระทงสนสด ขนตอนทผบรหารระดบสงมบทบาทอยางมากคอ การกาหนดนโยบายใหมการประเมนผลการปฏบตงาน และกาหนดวตถประสงคในการประเมนผลการปฏบตงานใหแนชด และหลงจากไดดาเนนการภายใตความรบผดชอบควบคมดแลของฝายบคคลแลว ผบรหารจะตองทบทวนวาการประเมนผลการปฏบตงานประสบความสาเรจตามวตถประสงคทกาหนดหรอไม ถาปราศจากความสนใจของผบรหารระดบสงแลว การประเมนผลการปฏบตงานมกจะลมเหลวหรอมอปสรรค

3. ผประเมนผลการปฏบตงาน การประเมนผลการปฏบตงานเปนหนาทและความรบผดชอบของผบงคบบญชาโดยตรง เพราะเปนผใกลชดและมขอมลตางๆ เกยวกบผลการปฏบตงานของผใตบงคบบญชาเปนอยางด และหลงจากทาการประเมนแลว จะใหผบงคบบญชาเหนอขนไปใหความเหนชอบอกทหนง เพอใหเปนทม นใจวาผลการประเมนนนถกตองและเปนธรรม อยางไรกตามผทมหนาทประเมนผลการปฏบตงานนนอาจเปนบคคลอนกไดทงนยอมขนอยกบวตถประสงคและวธการประเมนผลการปฏบตงานของแตละองคการเปนหลกสาคญ ซงอาจจะแบงประเภทของผประเมนไดดงน คอ

3.1 หวหนางานหรอผบงคบบญชา วธนเปนวธทนยมใชกนอยท วไปและมากกวาวธ อนๆทงในภาครฐบาลและเอกชน โดยผบรหารหรอหวหนางานทรบผดชอบหนวยงานหรองานใดอยจะเปนผทาการประเมนผใตบงคบบญชาในหนวยงานหรอในงานนนผรวมงานทอยในระดบเดยวกน วธนใหผรวมงานทอยในระดบเดยวกนเปนผทาการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงาน เปนวธการทสามารถนามาใชเสรมวธการแรกไดแตไมไดนามาใชแทน เนองจากการประเมนของหวหนางาน อาจจะไมสามารถไดภาพพจนทสมบรณเกยวกบตวบคคล โดยเฉพาะหวหนางานทมผใตบงคบบญชามาก ไมอาจจะทางานใกลชดกบทกคนได ผรวมงานในระดบเดยวกนสามารถมองเหนขอบกพรองและจดออนไดดกวาผบงคบบญชา ดงนนการใชผรวมงานในระดบเดยวกนทาการประเมนกนและกน จงเปนวธทเปดเผยขอมลใหสมบรณกวา แตมขอจากดเรองการแขงขนผลประโยชนสวนตวทอาจกอใหเกดความลาเอยง และประเมนไมตรงกบขอเทจจรง

3.2 คณะกรรมการ วธนเปนวธทมการตงคณะกรรมการขนมาเพอประเมนโดย เฉพาะคณะกรรมการทไดรบการแตงตงขนมาน โดยทวไปประกอบดวยหวหนางานทรบผดชอบโดยตรงและหวหนางานทรบผดชอบหนวยงานอนๆ อก 3 – 4 คน โดยผประสานงานซงโดยทวไปจะเปนผจดการฝายบคคลอก 1 คน ประชมรวมกน ประเมนผลการปฏบตงาน เพอใหไดวจารณญาณเกยวกบบคคลหลายฝาย ทาใหผลการประเมนเชอถอไดดกวา และขจดความลาเอยง เกดความเปนธรรมแกตวผรบการประเมน แตมขอเสยคอ เสยเวลามากและยงหาขอยตในการพจารณายาก

3.3 พนกงานประเมนตนเอง วธนเปนการใชตวบคคลทจะไดรบการประเมนเปนผ

18

ประเมนตนเอง เพราะเชอวาผรบการประเมนสามารถใหขอมลเกยวกบสวนด และสวนทไมดของตนไดถกตองตรงความเปนจรงมากกวาผอน แตในวธนโดยทวไปแลวผรบการประเมนม แนวโนมในการประเมนตนเองใหปรากฏแตสวนทด และในระดบความสามารถทสงเสมอ โดยจะไมแสดงขอมลทไมดของตนเองใหปรากฏออกมา ทาใหไดผลการประเมนทไมสมบรณ

3.4 ผใตบงคบบญชาเปนผประเมนวธนมแนวคดทวา ผใตบงคบบญชาจะเปนผท สามารถใหภาพพจนเกยวกบตวผบงคบบญชาไดเปนอยางด การมอบหมายงาน การมอบอานาจหนาท และความสามารถดานการวางแผนการปฏบตงานระบบความคด และภาวะผนาเปนอยางไร

3.5 บคคลภายนอกเปนผประเมน วธนไมไดมความเกยวของกบงาน เชน ประเมน โดยผทมความรความสามารถ และมความเชยวชาญทางดานบรหารงานดานบคคล โดยวธนอาจจะตองมคาใชจายและมกจะใชกบตาแหนงสาคญหรอระดบสงขององคการ แตวธนกจะมขอเสยคอ ผประเมน อาจจะไมไดรบขอมลรายละเอยดจากผถกประเมนเพยงพอ วธการประเมนผลโดยบคคลภายนอกน ใหดผลการเปลยนแปลง ไดมการพฒนาไปเปนการประเมนผลการปฏบตงานโดยลกคาขององคการ (บรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย, ทปรกษาทางการเงน เปนตน) เพอเปนขอมลยอนกลบมาใหสานกงานปรบปรงการทางานของพนกงานในองคการ เพอตอบสนองความตองการของลกคาไดอยางรวดเรวและดยงขน และเปนขอมลททนสมย

3.6 ผรบการประเมนพนกงานทกคนในองคการ จะตองเปนผรบการประเมนผลการ ปฏบตงาน ทงเปนแบบทางการและไมเปนทางการ ซงทผานมานนเปนการประเมนผลการปฏบตงานจะทาเฉพาะพนกงานระดบลาง คอพนกงานระดบปฏบตการลงไปจนถงพนกงานระดบลาง แตในปจจบนนยมการประเมนผลการปฏบตงานทกคน ทกระดบ ลดหลนกนไปตามสายงานจะยกเวนอยเฉพาะผบรหารระดบสงทเปนผบรหารของสานกงาน

สรปจากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวา ผรบผดชอบการประเมนผลการปฏบตงานเปนหนาทหลกของฝายบคคล โดยขนอยกบลกษณะและขนาดขององคการเปนสาคญ อาจเปนลกษณะรวมศนยเขาสสวนกลาง โดยฝายบคคลของสวนกลางหรอสานกงานใหญเปนผรบผดชอบจดการประเมนผลการปฏบตงาน หรอการกระจายความรบผดชอบในการจดประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานไปยงหนวยงานหรอสาขาตางๆ กระบวนการในการประเมนผลการปฏบตงาน

กระบวนการในการประเมนผลมข นตอนทสาคญดงน 1. การกาหนดวตถประสงคหรอจดมงหมายในการประเมนผลการปฏบตงานอาจม

วตถประสงค หรอจดมงหมายหลายอยาง แตองคการหรอหวหนางานควรกาหนดวตถประสงคหลก และวตถประสงครองไวใหชดเจนเพอจะไดจดรปแบบการประเมนผลการปฏบตงานใหสอดคลองกบ วตถประสงค เชน ถาตองการประเมนผลการปฏบตงานเพอใชเปนเกณฑพจารณาขนเงนเดอน กอาจเนนผลงานมากกวาลกษณะการทางาน

19

2. เลอกวธการประเมนผลการปฏบตงานทสอดคลองกบลกษณะงาน และความตองการขององคการ วธการตางๆ นน บางวธการอาจไมเหมาะสมกบลกษณะงาน และไมนาไปสวตถประสงคทตองการ จงตองมการคดเลอกวธการทเหมาะสมซงอาจใชหลายวธการผสมกนกได ในองคการทมการจดระบบการประเมนผลการปฏบตงานอยกอนแลว การเลอกวธการประเมนผลการปฏบตงานอาจเรมจากการวเคราะหวธการทใชอยในปจจบนวาสามารถตอบสนองวตถประสงคทตองการไดหรอไม หากยงไมอาจตอบสนองไดดพอจะมวธใหมทดกวา หรอใชวธใหมทดกวา หรอใชวธการอนเสรมได อยางไรกตามควรมการปรกษาหารอกบผทเกยวของ รวมทงผบรหารองคการ ผทาหนาทประเมน และฟงความเหนผรบการประเมนดวย

3. กาหนดมาตรฐานในการปฏบตงาน มาตรฐานในการปฏบตงานจะเปนหวใจสาคญทใชวดผลของการประเมนผลการปฏบตงาน การกาหนดมาตรฐานของงานทตองการจงตองใหสอดคลองกบลกษณะงานและเปาหมายทตองการจากการทางานของพนกงาน การกาหนดมาตรฐานในการปฏบตงานควรกาหนดใหเปนทยอมรบทงผบงคบบญชาและพนกงาน โดยอาจกาหนดจากสถตยอนหลง หรอการเปรยบเทยบกบงานอนทคลายคลงกน หรอกาหนดโดยใชหลกวทยาศาสตรคาดคะเนผลงาน โดยการศกษาการเคลอนไหวในการทางานเมอเทยบกบเวลากไดองคประกอบของมาตรฐานในการปฏบตงานควรประกอบดวย ปรมาณของงานในเวลาทกาหนด คณภาพของงานทตองการโดยอยในเกณฑของความเชอถอถกตองตามมาตรฐาน และลกษณะทแสดงออกในทางปฏบต เชน ความรบผดชอบในงาน การรกษาวนยการทางานรวมกบคนอน การแสดงความคดเหน ความสามารถในการปกครองบงคบบญชา ความคดรเรม ทศนคตตองานและเพอนรวมทางาน เปนตน โดยมการจดลาดบความสาคญของมาตรฐานทตองการ และมการใหนาหนกในการกาหนดคางานเพอการประเมนผลอยางชดเจน โดยทวไปแบบฟอรมการประเมนผลการปฏบตงานจะม 3 แบบ คอ

3.1 แบบคณลกษณะ เปนแบบทพจารณาถงคณลกษณะของบคคลตลอดจนคานยมและ สงจงใจในการทางานซงจะชวยใหการปฏบตงานสาเรจลลวงไปได มกใชในการคดเลอกคนเพอการเลอนชนเลอนตาแหนง

3.2 แบบพฤตกรรม เปนการพจารณาพฤตกรรมทแสดงออก เชน การมาทางาน การ ทางานรวมกบคนอน การตดตอลกคา การปรบตว ลกษณะการแสดงความคดเหน ซงจะชวยใหเหนขอความปรบปรงทนาไปใชในการจดการฝกอบรมได

3.3 เปนการดผลงานทเกดขนเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานทกาหนดไวทงในรป ปรมาณ คณภาพ เวลา และประสทธผล ซงใชประโยชนในการควบคม ตดตามงานและพจารณาความดความชอบ การกาหนดแบบฟอรมการประเมนผลการปฏบตงานควรใชใหถกตองกบวตถประสงค อยางไรกดแบบฟอรมอาจมหลายแบบผสมกน และมวตถประสงคหลายดานกได

4. การทาความเขาใจกบผเกยวของ ผทเกยวของรวมทงผทาหนาทประเมน ผรบการประเมน และผทนาผลการประเมนไปใช ผทาหนาทประเมนจะตองไดรบทราบจดมงหมายในการประเมน วธการประเมนเครองมอทใชในการประเมนผลการปฏบตงาน และระยะเวลาทจะประเมนผล

20

การประเมนผลการปฏบตงานทมผประเมนหลายคนตามสายงานหรอการประเมนผลการปฏบตงานโดย คณะกรรมการผทเขารวมในการประเมนผลกตองไดรบรรบทราบ ขอมลเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานโดยทวถงกน เปนแนวทางเดยวกนดวย สาหรบผ ถกประเมนผลควรไดรบทราบถงเกณฑมาตรฐานทใชวดผลในงานของตนเองทงในดานปรมาณ คณภาพ การปฏบตงานและอนๆ เพอจะไดสามารถ ปรบปรงตวเองใหเปนไปตามมาตรฐานทกาหนดไว

หนวยงานทจะนาผลของการประเมนผลการปฏบตงานไปใช ไมวาจะเปนฝายทรพยากรมนษย ฝายวางแผน ฝายงบประมาณ ฝายฝกอบรม หรอหนวยงานอนๆ จะตองมสวนรวมในการออกแบบเกณฑมาตรฐานในการประเมน สามารถวเคราะหผลของการประเมนและนาผลไปใชเพอพฒนาคณภาพการทางานของพนกงานได ผบรหารระดบสงขององคการควรกาหนดนโยบายเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานใหชดเจนและใหหนวยงานตางๆ ยดเปนแนวทางในการปฏบตอยางถกตองรวมทงใหผลทสบเนองจากการประเมนผลการปฏบตงาน เชน การใหความดความชอบ การเลอนชนเลอนตาแหนง การโยกยายหนาทการงาน

5. การประเมนผลการปฏบตงาน คอการรวบรวมผลการปฏบตงาน ลกษณะการทางาน และพฤตกรรมของผรบการประเมนเพอเปรยบเทยบกบมาตรฐานการปฏบตงานทกาหนดไว ขอทควรระมดระวงในการประเมนผลกคอ ผประเมนควรจะไดทราบขอมลทใชในการประเมนผลดวยตวเอง โดยอาจมาจากการสงเกตหรอการตรวจสอบจากรายงานเอกสารตางๆ เกยวกบผรบการประเมน นอกจากนการประเมนผลควรไดเปนไปอยางเปนธรรม ปราศจากอคต เพอสงผลไปสการปรบปรงคนและการปรบปรงงานอยางแทจรง ในการใชแบบฟอรมการประเมนผล แบบฟอรมนนควรสอดคลองกบประเภทของผรบการประเมน และเปนไปตามวตถประสงคของการประเมน เชน แบบประเมนผลสาหรบพนกงานทวไป ควรแตกตางจากแบบประเมนผลสาหรบผบงคบบญชา และแบบประเมนผลสาหรบพนกงานขายควรแตกตางจากแบบประเมนสาหรบพนกงานในสานกงาน หลกเกณฑในการตคาการประเมนออกมาเปนคะแนนนน ผประเมนควรจะใชมาตรฐานทใกลเคยงกน ทงนเพอใหผลการประเมนเปนทเชอถอยอมรบ และสามารถเปรยบเทยบกนไดระหวางหนวยงาน ทงนอาจมการจดการฝกอบรมผทาหนาทประเมนใหสามารถปฏบตหนาทไดอยางถกตองสาหรบระยะเวลาในการประเมนนน แมโดยปกตจะมการประเมนปละครงหรอปละ 2 ครง แตผประเมนควรมประวตผลการปฏบตงาน หรอมบนทกหลกฐานการปฏบตงานตลอดทงปประกอบกบทะเบยนประวตพนกงาน แบบแสดงลกษณะงานและแผนภมโครงสรางขององคการ เพอใหการประเมนผลนนไมเปนเครองชเฉพาะในชวงเวลาทมการประเมนผลเทานน การจดทาบนทกการปฏบตงานนจะทาใหการประเมนผลเปนไปดวยความรอบคอบไมเรงรดจนเกนไปและประเมนผลไดตรงกบความเปนจรง

21

6. การวเคราะหผลการประเมน เมอมการประเมนผลแลว ผประเมนควรวเคราะหผลทได เพอทจะไดหาทางแกไขขอบกพรองทเกดขนตอไป ตามแนวทางดงน

6.1 ถาผลการประเมนปรากฏวาการปฏบตงานดกวามาตรฐานทกาหนดไวผประเมน ควรชแนะใหพนกงานพยายามรกษามาตรฐานการปฏบตงานแลวหาทางพฒนาใหดยงขนไป

6.2 ถาผลการปฏบตงานมคาพอดหรอใกลเคยงกบมาตรฐาน ผประเมนควรชแนะให พนกงานไดมองหาขอบกพรองเพอปรบปรงงานใหสงกวามาตรฐาน

6.3 ถาผลการปฏบตงานมคาตากวามาตรฐานผประเมนควรไดศกษาสาเหตแลวหาทาง ปรบปรงแกไข เชน ถาสาเหตมาจากการขาดทกษะหรอความชานาญงาน กควรเปดโอกาสใหพนกงานไดเขารบการฝกอบรม หรอโยกยายไปทางานอนทจะทาไดดกวา แตถาไมมการพฒนาใหดขนไดกอาจตองใชการเลกจาง แตถาสาเหตมาจากการขาดแรงจงใจในการทางาน ผประเมนควรหาทางกระตนใหเกดกาลงใจ โดยการชแจงขอเทจจรงชวยเหลอในการขจดปญหาอปสรรค หรอขอขดของทเปนเหตของการไมมกาลงใจในการทางานนน เพอใหพนกงานหนมาปรบปรงการทางานของตนตอไป

7. การนาผลการประเมนไปใช ผลการประเมนนนอาจนาไปใชในดานตางๆ ทเปนประโยชนตอองคการไดดงตอไปน

7.1 ใชในการปรบเงนเดอนประจาป โดยถอผลทไดจากการปฏบตงานเปนหลกในการ เพมเงนเดอน

7.2 ใชในการเลอนตาแหนง เมอเหนวาพนกงานมคณลกษณะทเหมาะสมกบการไดรบ การเลอนตาแหนงทสงขน

7.3 ใชในการโยกยาย เมอเหนวาพนกงานมปญหาในการทางานไมเหมาะสมในการ ทางานในตาแหนงนนตอไป กควรโยกยายไปทางานอนทเหมาะสมกวา

7.4 ใชในการสรรหาและคดเลอก เปนการนาผลการประเมนไปใชพจารณาผทรบมา ทดลองงานวาเหมาะสมทจะรบเปนพนกงานหรอไม ในตาแหนงใด

7.5 ใชในการวางแผนฝกอบรม ผลการประเมนจะชใหเหนวาองคการควรมการพฒนา บคลากรอยางไร ในดานใดบาง จดออนของพนกงานโดยทวไปอยตรงไหน ซงหนวยงานในการฝกอบรมสามารถนาไปใชในการวางแผนการฝกอบรมไดตอไป

7.6 ใชในดานอนเชน การวางแผนกาลงคน การพฒนาระบบงาน การลดจานวน พนกงาน และอนๆ เพอปรบองคการใหอยรอดภายใตสภาวะแวดลอมทเปลยนแปลงไป วธการประเมนผลการปฏบตงาน

มอยมากมายหลายวธ แตละวธจะมความเหมาะสมกบการประเมนผลการปฏบตงานลกษณะใด ยอมขนอยกบลกษณะงาน การจดแบงสวนงาน และมาตรฐานตางๆทกาหนดไวเปนสาคญ

22

จากขอมลเกยวกบววฒนาการของการประเมนผลการปฏบตงาน สามารถแบง รปแบบวธการประเมนไดเปน 4 ลกษณะใหญๆ คอ วธยดคณลกษณะบคคลเปนหลก วธยดพฤตกรรมการปฏบตงานเปนหลก วธยดผลสาเรจของงานหรอวตถประสงคเปนหลก และวธผสมผสาน (อลงกรณ มสทธา; และ สมต สจชกร. 2545: 21)

1. วธการประเมนผลการปฏบตงานทยดคณลกษณะบคคลเปนหลก (trait rating based approach) ประกอบดวย

1.1 วธการประเมนแบบใหคะแนนตามมาตราสวน (graphic rating scale method) อาจเรยกวาวธการประเมนแบบกราฟ เปนวธการประเมนผลการปฏบตงานทมรปแบบหลากหลาย และนยมใชกนแพรหลายมากทสด ซงมกจะใชประเมนทงคณลกษณะทสมพนธกบผลการปฏบตงานและคณลกษณะดานบคลกภาพ

1.2 วธการประเมนแบบสารวจรายการ (checklist appraisal) เปนวธการประเมนผล การปฏบตงานทนยมใชกนอกวธหนง แบบประเมนแบบสารวจรายการจะประกอบดวยขอความทแสดงถงบคลกลกษณะทสมพนธกบงานหรอพฤตกรรมตางๆ ของบคคล ผทาการประเมนจะพจารณาวาพนกงานมบคลกลกษณะหรอพฤตกรรมเชนนนหรอไม ถาเปนเชนนนกทาเครองหมายหรอตอบวา “ใช” ในรายการนน ในกรณทรายการใดไมตรงกบบคลกลกษณะ หรอ พฤตกรรมของผรบการประเมนกจะถกปลอยวางไว หรอตอบวา “ไมใช” ในกรณทผบรหารเหนวาในแตละรายการมความสาคญไมเทากน กอาจมการกาหนดนาหนกใหแตละรายการดวยคะแนนทแตกตางกน ในกรณเชนนเรยกวา การประเมนแบบสารวจรายการถวงนาหนก

1.3 วธการประเมนแบบเปรยบเทยบ (comparative methods)เปนวธการประเมนผล การปฏบตงานทนาเอาวธการของวธการอนๆ มารวมกนไวโดยจะเปรยบเทยบผลการปฏบตงานของพนกงานคนหนงๆ กบพนกงานคนอนๆ ซงจะชวยใหสามารถเรยงลาดบพนกงานผทมผลการปฏบตงานดทสด ในทนจะไดกลาวถงวธการประเมนแบบเปรยบเทยบ 3 รปแบบ ไดแก วธการเรยงลาดบ วธการกระจายเปนกลม และวธการเปรยบเทยบค

1.3.1 วธการเรยงลาดบ (ranking) ผประเมนจะทาการพจารณาเปรยบเทยบผลการ ปฏบตงานของพนกงานของทกคน แลวจดอนดบใหแกพนกงานเหลานนจากผทมผลการปฏบตงานในระดบดทสดไปยงผทมผลการปฏบตงานในระดบตาสด ผลของการเรยงลาดบจะทาใหทราบวาพนกงานคนใดดกวาพนกงานคนใด แตกไมสามารถแสดงใหเหนถงปรมาณของคาวา “ดกวา” ของพนกงานแตละคนไดวามมากนอยเพยงใด วธการเรยงลาดบจะทาใหปญหาความลาเอยงทเกดจากการยดแนวโนมเขาสสวนกลางและการปลอยคะแนนของผประเมนลดนอยลง วธการเรยงลาดบมขอดคอเปนวธทงายและสามารถดาเนนการไดในเวลารวดเรวและการเรยงลาดบทสมบรณจะหลกเลยงปญหาการยดแนวโนมสสวนกลางและการปลอยคะแนนของผประเมนได แตกมขอจากดดงกลาวมาแลว คอไมสามารถนามาใชไดกบพนกงานหลายๆ กลมทมลกษณะแตกตางกน แตหากจะสามารถกระทาใหดขน กควรจะเปนวธทเรยกวา “การจดลาดบทางเลอก” (alternative ranking) ซงเปนการจดเรยงลาดบพนกงานจากดทสดไปสดนอยทสดโดยถอเกณฑคณลกษณะเฉพาะอยาง

23

1.3.2 วธการกระจายเปนกลม (forced distributions or grading on the curve) เปนระบบการประเมนผลการทางานของแตละบคคล ซงผประเมนจะตองกาหนดพนกงานเปนกลม โดยถอเกณฑการทางานของเขาแลวกระจายความถ ในรปโคงปกต (normal distribution) วธนทาใหสามารถตดสนไดลวงหนาถงเปอรเซนตทจะจดระดบ ตามหลกวชาสถต การแจกแจงดงกลาว โดยปกตนยมกาหนดวา ในแตละแผนกจะมคนทดทสดไมเกน 10% ดรองลงมา 20% พอใชหรอปานกลาง 40% คอนขางตาหรอตองปรบปรง 20% และตาหรอใชไมได 10% ดงภาพประกอบ 1

ภาพประกอบ 1 แสดงการกระจายตามลกษณะการแจกแจงปกตของคะแนน ทมา : อลงกรณ มสทธา; สมต สจชกร. (2545). การประเมนผลการปฏบตงาน. หนา.21.

1.3.3 วธการจบคเปรยบเทยบ (paired comparison method) เปนแนวทางการ ประเมนผลการปฏบตงานทพนกงานแตละคนจะถกเปรยบเทยบกบทกคนในกลมทสามารถเปรยบเทยบกนได และประเมนคาพนกงานแตละคนเกยวกบขอดหรอขอเสยเปนคๆ

2. วธการประเมนผลการปฏบตงานทยดพฤตกรรมการปฏบตงานเปนหลก (job performance or behavior based approach) ประกอบดวย

2.1 วธการประเมนแบบบนทกเหตการณสาคญ (critical incident technique) เปน วธการประเมนทกาหนดใหผประเมนบนทกพฤตกรรมสาคญของพนกงานแตละคนทมผลตอการปฏบตงานทงดานบวกและดานลบ พฤตกรรมดานบวกจะสงผลใหการปฏบตงานมประสทธภาพ ในทางตรงกนขามพฤตกรรมดานลบจะสงผลใหการปฏบตงานไรประสทธภาพ โดยทวไปวธการบนทกเหตการณสาคญ มกถกนามาใชในกรณทผบงคบบญชาเปนผประเมนผใตบงคบบญชามากกวากรณผใตบงคบบญชาประเมน หรอเพอนรวมงานประเมนกนเอง

2.2 วธการประเมนแบบยดพฤตกรรมโดยอาศยมาตราสวน (behaviorallyanchored ration scales: BARS) เปนวธการทนาเอาขอดของวธการประเมน 3 วธ ไดแก แบบใหคะแนนตามมาตราสวน แบบบนทกเหตการณสาคญ และแบบบรรยายความ มาผสมผสานกน โดยจะใชแกนมาตราสวนเชงปรมาณของกลมพฤตกรรมทเปนตวอยางของการปฏบตงานทดและทไมด เปน

24

2.2.1 กาหนดเหตการณสาคญโดยจะใหผทมความรเกยวกบงานทจะประเมน 2.2.2 กาหนดกลมพฤตกรรมของงาน โดยผเชยวชาญดานการบรหารทรพยากร

มนษยจะนาเอาเหตการณตางๆ มาจดเปนกลมยอยตามลกษณะของพฤตกรรมการทางาน 2.2.3 จดกลมเหตการณสาคญอกครงหนง ในขนตอนนเปนการขอใหผเชยวชาญ

จากภายนอกทมความรเกยวกบงานทจะทาการประเมนมาพจารณาทบทวนวาการกาหนดเหตการณสาคญตางๆ ไวในแตละกลมพฤตกรรมในเบองตนนนถกตองเหมาะสมแลว หรอยง ถายงไมเหมาะสมกจะเสนอใหการจดกลมใหมได

2.2.4 กาหนดมาตราสวนใหแกเหตการณสาคญ โดยทวไปจะกาหนดมาตราสวนไว 7-9 คาคะแนน

2.2.5 พฒนาเครองมอขนสดทายของการประเมน เปนการนาเอาเหตการณสาคญ ของแตละพฤตกรรมมาไวในแกนมาตราสวน เพอใชในการประเมนพฤตกรรมการทางานของบคคลในแตละดานตอไป

3. วธการประเมนผลการปฏบตงานทยดผลสาเรจของงานหรอวตถประสงคเปนหลก (result or objective based approach) เปนวธทมงประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานในแงผลสาเรจของงานตามวตถประสงค หรอเปาหมาย หรอมาตรฐานทกาหนดไว โดยมกจะประเมนในรปของ ปรมาณ คณภาพ เวลา หรอประสทธผลในการปฏบตงาน ไดแก

วธการประเมนโดยยดวตถประสงค (Management By Objective: MBO) เปนวธการประเมนผลการปฏบตงานทนยมใชกนอยางกวางขวาง โดยพนกงานจะถกประเมนวาการปฏบตงานของตนบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคเฉพาะทไดกาหนดไวหรอไม วธการนอาจเรยกวาเปนการบรหารงานโดยยดวตถประสงคสวนบคคล กระบวนการบรหารงานโดยยดวตถประสงคประกอบดวย 4 ขน ดงน

ขนตอนท 1 การกาหนดเปาหมาย เปนขนตอนทเปนหวใจของกระบวนการบรหารโดยยดวตถประสงค เปนการกาหนดวตถประสงคระยะยาวในระดบองคการ

ขนตอนท 2 การวางแผนปฏบตการ เปนขนตอนทจะกาหนดวธการทจะบรรลเปาหมาย ขนตอนท 3 การควบคมตนเอง ปรชญาของการบรหารโดยยดวตถประสงคอยบน

สมมตฐานทวา บคคลเปนผมความรบผดชอบสามารถฝกควบคมตนเองได ไมตองการควบคมจากภายนอก

ขนตอนท 4 การทบทวนเปนระยะ กระบวนการบรหารโดยยดวตถประสงคสวนมาก จะตองมกลไกของการวดความกาวหนาของเปาหมายอยางเปนระยะๆ อยางนอยปละ 2-3 ครง ในขนตอนนจะทาใหพนกงานมโอกาสอภปรายถงปญหาตางๆ ทเกดขนในการทางาน

25

นอกจากน ยงมการประเมนผลการปฏบตงานทยดผลสาเรจของงานหรอ วตถประสงคเปนหลก ดวยวธอนๆ อก เชน การประเมนตามผลงาน (appraisal by result)

การประเมนโดยใชตวชโดยตรง (the direct index) การประเมนโดยเปรยบเทยบกบมาตรฐานการปฏบตงาน (standards of performance) การจดบนทกปรมาณงาน (production records) การบนทกผลการปฏบตงานตามชวงเวลา (periodic test) การทดสอบผลงาน (performance test) การวเคราะหหนาทและความรบผดชอบตามตาแหนง (analysis of position functions and responsibilities) และการประเมนผลการปฏบตงานโดยใชดชนวดผลงานหลก (KPI: Key Performance Indicators)

4. วธการประเมนผลการปฏบตงานแบบผสมผสาน ( hybrid approach / hybrid system ) เปนวธการประเมนผลการปฏบตงานทเกดจากการผสมผสานระหวางวธการประเมนทเนนการวางแผนงานอยาง MBO กบวธการประเมนตามพฤตกรรมอยาง BARS เพอใชประเมนผลสาเรจของงาน (outcome) และพฤตกรรมการปฏบตงาน (behavior) ของพนกงาน ซงเปนความพยายามทจะแกไขจดดอยและนาจดเดนของแตละวธมาใชรวมกน เพอสนองความตองการของผบรหารและพนกงาน ในการวางแผนการปฏบตงานและการแจงผลการปฏบตงาน (feedback) ตลอดจนสนองความตองการขององคการในการใชประโยชนจากการประเมนในการบรหารงาน เชน การบรหาร คาจางเงนเดอน การทดสอบความเทยงตรงของการประเมน ฯลฯ วธการประเมนผลการปฏบตงานแบบผสมผสานทสาคญ ไดแก การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา (360 degree feedback) การวเคราะหผลและการแปลความหมาย

บญเลศ ไพรนทร (2541: 4 - 19) ไดกลาววา ขนตอนนเปนขนตอนทสาคญมากของการประเมนเพราะแมจะไดดาเนนการมาตงแตแรกใหถกตองดเพยงใดกตาม แตถาหากเกดความผดพลาดขนภายหลงโดยเฉพาะในขนของการวเคราะหและการแปลความหมายผลการประเมนเสยแลว กจะทาใหโครงการประเมนผลการปฏบตงานลมเหลวโดยสนเชง นนคอผลทไดจากการประเมนนน กบดเบยงไมถกตองกบความเปนจรง ขาดความเทยงตรงและความเชอถอ และไรความเปนธรรมหรออาจทาใหโครงการการประเมนผลนอกจากจะไมไดผลดงกลาวแลวยงทาใหเกดความสญเปลาอกดวย

การวเคราะหและการแปรความหมายของการประเมนผลทด จงมความสาคญเปนอยางยงความสาเรจและความลมเหลวของโครงการผลการปฏบตงานของเจาหนาททเกยวของเปนอยางมาก การวเคราะหผลจากแบบประเมนผลเปนขนตอนทสาคญขนหนงในการประเมนผลการปฏบตงานดวยระบบคณธรรมกลาวคอ เมอเจาหนาทบรหารงานบคคลไดรบแบบประเมนผลทผบงคบบญชาไดประเมนไวแลว จะตองพจารณาวเคราะหรายงานจากแบบการประเมนแตละสายเปนคน ๆ ไป ในขณะนนตองกาหนดวธการวเคราะหผลงาน ผวเคราะหจะตองมความชานาญในการแปล

26

ดงนนสรปไดวา การวเคราะหและการแปลความหมายของการประเมนผลทดนนตองมวธการเกบรวบรวมขอมลการปฏบตงานทเชอถอได ทงกอนการแปลผลและหลงการแปลผล มกระบวนการดาเนนงานอยางเปนระบบจงมความสาคญเปนอยางยงกบเจาหนาททเกยวของ และเพอใหเกดความเปนธรรมกบผรบการประเมนผล การนาผลการประเมนการปฏบตงานไปใช

เสนาะ ตเยาว (2539: 202) กลาววา การนาผลของการประเมนผลการปฏบตงานไปใชนน กระทาไดหลายทางขนอยกบวตถประสงควากระทาเพออะไร ซงสามารถแยกได ดงน

1. การกาหนดคาตอบแทน เปนวตถประสงคทใชกนเปนสวนใหญ ทเหนไดชดเจนคอใชในเรองการปรบเงนเดอนประจาป และประโยชนอน ๆ ทเกยวของ ทงนเพอใหพนกงานไดเงนเดอนทเหมาะสมกบความสามารถการประเมนผลการปฏบตงาน จะเปนเครองมอทชวยใหการปรบเงนเดอนประจาปของพนกงานมความเปนธรรมสมเหตผลมากขน ซงในปจจบนนเปนทนยมกนแพรหลายและเปนทยอมรบจากผเกยวของทกฝาย

2. การเปลยนตาแหนง หมายถง การเลอนตาแหนง รวมถงการโยกยายตาแหนงและการ ลดตาแหนงดวย การประเมนผลการปฏบตงานมบทบาทมากในเรองน จะใหขอมลประกอบการตดสนใจทาใหการเปลยนแปลงตาแหนงเปนไปดวยความยตธรรมและเหมาะสมกลาวคอ สามารถบรรจแตงตงบคคลใหเหมาะสมกบงาน เพราะการประเมนผลการปฏบตงานนน นอกจากจะชวยใหทราบถงศกยภาพ ลกษณะเดนและจดออนของพนกงานแตละคนอกดวยวา พรอมทจะกาวไปสตาแหนงสงขนตอไปไดหรอไมเพยงใด

3. การปรบปรงการปฏบตงาน วธนมกนาไปใชในการวางแผนฝกอบรมพฒนาพนกงาน และการวางแผนอาชพ เพอจงใจใหพนกงานมความตนตว กระตนความสนใจในการพฒนาตนเองใหมความสามารถมากขน

4. การเลกจาง ใชในกรณทคาผลการปฏบตงานของพนกงานตากวามาตรฐานหรอไมเปนทพอใจ เปนมาตรการขนสดทายทควรใชหลงจากทไดกระทาทกวถทาง เพอใหโอกาสพนกงานในการปรบปรงการปฏบตงานของตนเสยกอน แตปรากฏเปนทแนชดแลววาพนกงานไมสามารถปรบปรงการปฏบตงานของตนใหดขนได ปญหาในการประเมนผลการปฏบตงาน

ปญหาในการประเมนผลการปฏบตงาน เกดจากองคประกอบหลายประการ มนกวชาการหลายทานไดกลาวถงปญหาในการประเมนผลการปฏบตงาน ผวจยไดรวบรวมไวดงน

27

อลงกรณ มสทธา และสมต สชฌกร (2539: 3) กลาววา การประเมนผลการปฏบตงานทาใหเกดการตอตาน ทงๆทมความสาคญและมประโยชน จากการสงเกตการณพบวากระบวนการประเมนผลการปฏบตงานทมเหตผล อาจกอใหเกดพฤตกรรมทไรเหตผล เชน เมอมการประเมนผลการปฏบตงาน และแจงผลใหผรบการประเมนทราบ ปรากฎวาผรบการประเมนบางคนไมยอมรบ ทาใหผประเมนเสยเครดต สงผลใหการทางานทางานรวมกนไมราบรน การประเมนไมใชการวด จงไมสามารถแสดงผลอยางชดแจง การประเมนผลการปฏบตงานโดยบคคลเปนผประเมน ยอมมขอผดผลาดจากความคด ความเชอ ความรสกและอารมณของผประเมนได ไมมขอพสจนใดเลยทแสดงวา การประเมนผลการปฏบตงานจะตองบรรลวตถประสงคอยางสมบรณทกประการ มองคประกอบหลายประการททาใหผลการประเมนอาจเบยงเบนไปจากความถกตองเปนจรง ซงลวนนามาสปญหาในการประเมนผลการปฏบตงานทงสน

จากการสารวจความคดเหนของผรบการประเมน อาจประมวลสาเหตของปญหาในการประเมนผลการปฏบตงานได 3 ดาน ไดแก วธการประเมน ผประเมน ผรบการประเมน

1. วธการประเมน การประเมนผลการปฏบตงานมวธการหลายวธ จงตองพจารณาความเหมาะสมในการเลอกใช ขอทเปนปญหาเกยวกบวธการประเมนเกดขนไดหลายกรณแตทมการระบถงเปนสวนใหญ คอ ระบบประเมนผลการปฏบตงานไมเปนทยอมรบ เนองจากไมเหมาะสมกบลกษณะและความตองการขององคการ กระบวนการในการประเมนผลทาอยางรวบรดใชเวลาพจารณานอยเกนไปเพราะขาดระเบยบปฏบตทด ไมมการกาหนดระยะเวลาการประเมนใหแนนอน จะเรงทาการประเมนเมอใกลเวลาพจารณาบาเหนจหรอความดความชอบเพอปรบเงนเดอนประจาป

2. ผประเมน ปญหาอนมสาเหตจากผประเมนมมากมาย เพราะผประเมนเปนปถชนมความคด ความเชอ ความรสก และอารมณ อาจกลาวโดยรวมวา มทศนคตตอวธการประเมนและผรบการประเมนแตกตางกนออกไปตามตวคนและเวลา ซงความมอคต ความลาเอยง เปนขอจากดในการประเมนอยางสาคญ ไดมความคดทจะนาเครองมอหรอวธการทจะลดนาหนกความเบยงเบน อนเกดจากบคคลออกไป แตในทสดเครองมอหรอวธการตางๆ กถกใชโดยบคคลอยางหลกเลยงไดยาก ขอทเปนปญหาเกยวกบผประเมนเกดขนในหลายๆ กรณมการระบไวดงน

2.1 ประเมนโดยไมเขาใจวตถประสงคทแทจรงของการประเมน บางคนมงถงการนา ผลไปใชในการพจารณาบาเหนจความดความชอบ จงนาไปเชอมโยงกบการพจารณาฐานเงนเดอนของผรบการประเมนวาสงเทาใด และพยายามใชผลการประเมนไปปรบจานวนเงน โดยทไมใสใจวา ถาประเมนไมตรงตามความเปนจรงจะไมสามารถนาผลการประเมนไปใชประโยชนได

2.2 ประเมนโดยไมเขาใจวธการประเมน เพราะไมไดศกษาเครองมอตางๆ ทใชใน การประเมน เปนผลใหบนทกผลการประเมนไมตรงตามทควรจะเปน บางคนประเมนผลการปฏบตงาน โดยวธการจบคเปรยบเทยบ แตเปนการเปรยบเทยบไมครบค หรอเปรยบเทยบโดยจบคทมลกษณะงานตางกน

2.3 ประเมนโดยใชความรสกแทนขอมล เปนเพราะไมมการบนทกผลการ

28

ปฏบตงานของผรบการประเมนและประมวลความรสกทมตอตวผรบการประเมน เมอรสกอยางไรกบนทกผลการประเมนไปตามนน

2.4 ประเมนตวคนมากกวาผลการปฏบตงาน เพราะขาดความรและความเขาใจ ใน แนวความคดทถกตองในการประเมนผลการปฏบตงานทใหการประเมนผลการปฏบตงานเปนหลก

2.5 ประเมนโดยมอคตลาเอยง หากผประเมนไมสามารถลดละความมอคตตอผรบ การประเมนแลวกจะเปนผลใหการประเมนเบยงเบนไปทางใดทางหนง ซงเปนผลเสยตอองคการแมวาการลาเอยงในทางบวกจะเปนผลดตอผรบการประเมนกตาม การประเมนโดยมอคตกเทากบผประเมนขาดความรความเขาใจในบทบาทหนาทและความรบผดชอบของตน

2.6 ประเมนโดยถอความสมพนธสวนตวกบผรบการประเมน เปนปญหาทจะตอง ระมดระวงเปนอยางยง เพราะผประเมนยอมจะตองมความรสกโนมเอยงไปในทางเอาประโยชนใหแกผรบการประเมน ทาใหเสยความเทยงตรงและเปนธรรมในการประเมน

2.7 ประเมนโดยไมรหนาทอยางชดแจงของผรบการประเมน เปนเพราะไมไดศกษา หนาทตามเอกสารพรรณนาลกษณะงาน หรอใบกาหนดหนาทงานของผรบการประเมนโดยใชเพยงการสงเกตวา ผรบการประเมนทางานอะไรใหเหนหรอคดเอาเองวาผรบการประเมนมหนาทตามทตนเขาใจ ดงนนจงประเมนผลการปฏบตงานนอกหนาทของผรบการประเมน

2.8 ประเมนโดยใหความสาคญแกคณลกษณะ หรอหวขอประเมนบางขอมากไปจน มองขามความสาคญของคณลกษณะอนๆ ซงแทจรงมความสาคญเทากนหรออาจสาคญมากวาเปนเพราะสงใดทตรงกบความรสกของตนจะใหคะแนนสง สงใดทไมชอบจะใหคะแนนตา เชน ผประเมนทชอบการตรงตอเวลามกจะใหคะแนนหวขอประเมนเกยวกบเวลาสงดวย หรอการทผรบการประเมนคนใดมบคลกลกษณะดพดจาสภาพออนหวาน ไมควรมอทธพลตอการประเมนผลการปฏบตงานของผนนในปจจยอนๆ ดวย เชน ความนาเชอถอ และความไววางใจหรอความไมทอถอยในงานประเมนโดยใช ตรรก (logic) ผดวธ ผประเมนทเชอวาคนดตองทางานด คนฉลาดตองทางานเปนผลสาเรจหรอเมอพบวา ผลการปฏบตงานสวนหนงมคาดเลศ กจะประเมนวา ผรบการประเมนนนจะตองปฏบตงานดเลศในทกกรณ หรอในทางกลบกนผประเมนเหนวาผรบการประเมนผหนงมผลการปฏบตงานสวนหนงมคาไมด กจะประเมนวาพนกงานผนนปฏบตงานไมดไปทงหมดทกดาน

2.9 ประเมนในเวลาทไมเหมาะสม ผประเมนใชชวงเวลาในการประเมนในขณะท กาลงมความพงพอใจในผลงานของผรบการประเมนอยางมาก กจะเปนผลใหเกดฉนทาคตลาเอยงเพราะความชอบทาใหการประเมนเบยงเบนไปในทางบวกเกนความเปนจรง ในทานองตรงกนขาม หากผประเมนใชชวงเวลาการประเมนในขณะทกาลงมความโกรธไมพอใจในผลงานของผรบการประเมนอยางรนแรงกจะเปนผลใหเกดโกรธาคตลาเอยง เพราะความโกรธทาใหการประเมนเบยงเบนไปในทางลบ

2.10 ประเมนโดยระมดระวงเกยวกบความรสกของผรบการประเมน เกรงวาผรบ การประเมนจะโกรธเกลยดไมพอใจ จนไมรวมมอในการปฏบตงาน จงมกประเมนใหผลการปฏบตงานมคากลางๆ หรอใกลเคยงกบผลการประเมนทผานมา เพอไมใหเกดขอโตแยงทงๆ ทผล

29

3. ผรบการประเมน ปญหาอนมสาเหตจากผรบการประเมน เปนปญหาทอาจเกดจากระบบการประเมนผลการปฏบตงาน หรอจากตวผรบการประเมนเองกได หากผไดรบการประเมนพอใจในผลการประเมน แมวาการประเมนจะผดวธหรอผประเมนประเมนผดพลาด ผรบการประเมนกจะไมใสใจทจะพจารณาวามปญหาหรอไม เพราะไมมผลเสยเกดแกตน ในทางตรงกนขามหากผรบการประเมนไมพอใจในผลการประเมน เขายอมจะตองถามหาเหตผลและคาอธบายวาการประเมนผลการปฏบตงานมปญหา เพราะไมนาเชอถอและไมเทยงตรงในทศนะของเขา ขอทเปนปญหาเกยวดวยผรบการประเมน สารวจพบวามหลายกรณ ดงน

3.1 ขาดความรและความเขาใจ ในแนวความคด หลกการและวธการประเมนผลการ ปฏบตงาน เพราะไมไดรบการฝกอบรม หรอใหคาชแจง จงอาจปฏเสธระบบการประเมนผลทกวธ โดยสรปหาคาความเปนธรรมไดยากและเชอมนวาหากทาตนใหเปนทพอใจผประเมน กจะไดรบผลการประเมนดเอง

3.2 ไมเหนดวยกบวธการประเมน เมอการประเมนไมสามสามารถสรางความพง พอใจใหแกตนกจะไมยอมรบการประเมนไมวาจะโดยวธใด ทงไมประสงคจะทาความเขาใจวธประเมนดวย

3.3 ผรบการประเมนบางคน ไมเขาใจเหตผล และความจาเปนในการประเมนผล การปฏบตงาน และสนใจแตเรองการขนคาจางและเงนเดอนเทานน

3.4 ผรบการประเมนบางคนไมเชอวาวธการประเมนจะใชกบ ลกษณะงานของตน ไดอยางเหมาะสม ดวยเหตผลทวางานของตนเปนงานทมลกษณะเฉพาะยากทคนทวไป (ray man) จะเขาใจได โดยทลมไปวา ผบงคบบญชาในสายงานของตนซงรงานดพอสมควร สามารถจะนาลกษณะงานไปรวมหารอกาหนดวธการ และหวขอประเมนไดผรบการประเมนจานวนไมนอย ทเกดความฝงใจวาผประเมนมอคตลาเอยง เพราะเคยมความขดเคองไมพอใจกนมากอน จงสญเสยความไววางใจ และไมเชอมนในผลการประเมน

3.5 ผรบการประเมนสวนมากไมไดรบรผลการประเมนเปนระยะๆ เมอไดรบรผล การพจารณาปรบเงนเดอนประจาปจงเกดความผดหวงอยางเฉยบพลน เปนเหตใหเกดความขบของใจอยางรนแรง

3.6 ผรบการประเมนสวนมากไมไดรบรผลการประเมนอยางถกตอง เพราะไดรบ

30

การแจงผลทไมสมบรณ หรอผแจงผลมไดหารอผลอยางจรงจงเพยงแตใหลงนามรบทราบผลโดยสรป เพราะไมประสงคจะมขอขดแยงกบผรบการประเมน

3.7 ผรบการประเมนบางคนนาผลการประเมนของตน ไปเปรยบเทยบกบเพอน สนทททางานลกษณะตางกน และเขาใจวาตนไดรบการประเมนอยางไมเปนธรรม

3.8 ผรบการประเมนบางคนตองการใหนางานนอกหนาทมาประเมนดวย เพราะ เหนวาจะชวยเสรมนาหนกใหผลการประเมนดขน

3.9 ผรบการประเมนบางคน ไมยอมรบผประเมนวามคณสมบตทจะเปนผ ประเมนผลการปฏบตงานของตน เพราะมวฒภาวะตากวาตน แมจะมฐานะอยในตาแหนงผบงคบบญชา

จากทไดกลาวถงปญหาในการประเมนผลการปฏบตงานมาแลวขางตน จะเหนไดวา การประเมนผลการปฏบตงานมความยงอยางและมความละเอยดออน ทตองศกษาทาความเขาใจทกแงมม ผบรหารระดบนโยบายและระดบจดการจงตองมบทบาทสงเสรมใหหนวยงาน หรอบคคลทรบผดชอบระบบการประเมนผลการปฏบตงานขององคการ ตระหนกถงความสาคญของการประเมนผลการปฏบตงานอยางแทจรงรวมทงจะตองใหการศกษา และการเรยนร ดวยการฝกอบรมใหผบงคบบญชาตามสายงานทกคนทกระดบเขาใจอยางทองแท

3. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา (360 degree feedback) เปนกระบวนการเพอใหไดมาซงขอมลยอนกลบ (feedback) เกยวกบการปฏบตงานของพนกงานจากหลายแหลงขอมลเพอใหมความถกตอง แมนยาและนาเชอถอไดมากกวาการประเมนโดยผบงคบบญชา (supervisor) เพยงลาพง ซงในปจจบนมหลายองคการสงเสรมใหมการประเมนผลการปฏบตงานในรปแบบ 360 องศา (วรนารถ แสงมณ. 2543: 178) ผลทไดจากการประเมนแบบ 360 องศา มกใชสาหรบการฝกอบรมและพฒนามากกวาการจายคาตอบแทนเพม (สมชาย หรญกตต. 2542: 215) การประเมนผลแบบ 360 องศา เปนการประเมนโดยอาศยมมมองของบคคลรอบขางทเกยวของ แบงออกเปน 4 ประเภท คอ (ณรงควทย แสนทอง. 2544: 261-264)

1. แบบมงเนนผลการปฏบตงาน โดยจะเปนการประเมนผลการปฏบตงานของบคคลนนๆ โดยเฉพาะผทมลกนอง โดยมการประเมนจากสทศทาง คอ จากหวหนา เพอนรวมงานทเลอกมาทงสองดาน และการประเมนตนเอง ซงมงเนนทการประเมนพฤตกรรมหรอความสามารถทเกยวของกบผลสาเรจของงาน

2. แบบมงเนนภาวะผนา การประเมนแบบนเหมาะสาหรบการประเมน พฤตกรรมหรอความสามารถของหวหนาตงแตระดบหวหนางานขนไปจนถงหวหนาระดบรองจากผบรหารระดบสงสดขององคการ และการประเมนผลแบบนจะถกประเมนจากหวหนางานระดบเหนอขนไป เพอนรวมงาน ลกนอง และตนเอง โดยมวตถประสงคคอ การประเมนภาวะผนาวา หวหนางานคนนนๆ วา

31

3. แบบมงเนนทมงาน เปนการประเมนพฤตกรรมหรอความสามารถของผนาทมงานซงมกจะเปนลกษณะของโครงการ (project) คณะกรรมการ (committee) ในเรองตางๆ ภายในองคการ

4. แบบมงเนนความสมพนธของทมงาน เปนการประเมนระดบความสมพนธของสมาชกในทมงานนนๆ วามระดบความสมพนธทสงผลตอความสาเรจในเปาหมายงานนนๆ มากนอยเพยงใด วตถประสงคหลกของการประเมนตองการทราบความแขงแกรงของทมงานวาเหมาะสมกบลกษณะงานหรอโครงการนนๆ มากนอยเพยงใด ความหมายของการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

เอดเวรด และอแวน (Edwards; & Ewen.1996) ไดนยามการประเมนระบบ 360 องศาไววาเปนการประเมนผลจากหลายๆ แหลงทจะเขาไปเกบสารสนเทศเกยวกบงานทใกลชดกบพนกงานใหมากทสด เชน หวหนางาน เพอนรวมงาน ผทรายงานขนตรง และลกคาทงภายในและภายนอกเทาทจะเปนไปได

สารสนเทศทเกยวกบงานนน หมายถง สงทเปนความสามารถของพนกงานเพอสรางผลงานในคณคาทสงสด สวนการออกแบบโมเดลการประเมนระบบ 360 องศา จะกาหนดใหสอดคลองกบความสามารถหลกของธรกจ (Core Competencies) ภายใตกรอบวสยทศนและภารกจขององคการ รวมถงการเปดโอกาสใหพนกงานพฒนาตนเองและความกาวหนาในอาชพตามขดความสามารถ เพอใหไดรบรางวลจงใจตามความสามารถดงกลาว อนจะกอใหเกดคณคาตอองคการในทสด

ALD (Association for Leadership Development, Inc.) นยามวา การประเมนระบบ 360 องศา เปนกระบวนการทแตละบคคลถกประเมนผลงานโดยบคคลอนทรเกยวกบงานซงจะหมายถง ผใตบงคบบญชา เพอนรวมงาน ผจดการและในบางกรณจะมลกคาหรอผใชบรการ หรอสรปไดวา ใครกตามทไดรบการยอมรบสาหรบบคคลนนๆ และคนเคยเปนอยางดเกยวกบงานของผถกประเมนจะรวมเขาในกระบวนการใหขอมลยอนกลบ

CCL (Center for Creative Leadership) (1998) ไดเรยกสงนวา ระบบ 360 องศา เปนเครองมอทเปนระบบสาหรบการจดเกบรวบรวมความคดเหนเกยวกบผลงานของผจดการ จากเพอนพนกงานทมขอบเขตกวางมาก โดยอาจจะเปนเพอน ผบงคบบญชาโดยตรง ผบงคบบญชาชนเหนอกวา ผบงคบบญชาสายอน หรอแมกระทงบคคลภายนอกองคการ เชน ลกคา ซพพลายเออร บางครงกอาจจะเปนสมาชกในครอบครว

การเกบรวบรวมของมลในลกษณะแบบน ชวยในการรบรทกวางขนมากกวาการรบรของบคคลคนหนงเทานนจงทาใหเกดภาพทสมบรณ แตความคดหนงทสาคญมากคอ ผบงคบบญชาของเขาโดยตรง

32

สตฟ ฟรานซ (Steve France. 2000) อธบายการประเมนระบบ 360 องศา ไววา เปนขอบเขตของวธการทกวางและการรวบรวมสารสนเทศทเปนทางการจากแหลงหลายๆ แหลง สารเสนเทศจากการประเมนระบบ 360 องศา จะไดมาจากผทประเมนตนเอง ผจดการของผถกประเมน ผบรหารสายงานอน ผใตบงคบบญชา ภายในทมงานของตนเอง เพอนรวมงาน ลกคาและซพพลายเออร

ปเตอร วอรด (Peter Ward. 1999) ไดสรปไววา การประเมนผลการผฏบตงานแบบ 360 องศา เปนระบบการเกบรวบรวมขอมล และการใหขอมลยอนกลบของขอมลผลงาน ทงบคคลและกลมทไดรบมาจากจานวนของผทเปนหนสวนในผลงาน

ผบงคบบญชา

เพอนรวมงาน

พนกงาน

ตนเอง ลกคา

สมาชกในทม

ขอมลยอนกลบ ของหวหนางาน

ภาพประกอบ 2 แสดงหนสวนในผลงาน ทมา: Peter Edward (1997) 360 Degree Feedback P.5

ดนย เทยนพฒ (2546) ไดใหแนวความคดของการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360

องศา ไววา เปนกระบวนการเพอใหไดมาซงขอมลยอนกลบ (Feedback) เกยวกบการปฏบตงานของพนกงาน (ผรบการประเมน) จากผเกยวของ ซงไดแก ผททางานรวมกนหรอทางานใหกบพนกงานผนน รวมทงผทพนกงานผนนทางานใหโดยอาจเปนผบงคบบญชาหรอลกคากได สาหรบขอมลยอนกลบทดาเนนการรวบรวมในการประเมนผลแบบนไดแก ทกษะความสามารถ ความร และพฤตกรรมหรอวธการทแสดงออกในการปฏบตงานหรอตอสภาพแวดลอมภายนอก โดยมวตถประสงคสาคญ 2 ประการ คอ

1. เพอใชในการพฒนาพนกงานผรบการประเมน โดยมงเนนทจดแขงและพฒนาในจดท

33

ตองการปรบปรง เพอใหพนกงานมทกษะความสามารถทเหมาะสมกบการปฏบตงาน โดยมการกาหนดแผนปฏบตการในการพฒนา มการสนบสนนบทบาทการสอนงานแกหวหนางาน เมอพนกงานมทกษะความสามารถเพมขน กเทากบมสวนชวยในการพฒนาสายอาชพของพนกงานอกดวย นอกจากนยงมงเนนเกยวกบการประเมนคณภาพการใหบรการของพนกงานแกลกคาทงภายในและภายนอกองคการ เพอปรบปรงพฒนาการใหบรการมประสทธภาพยงขนและสนองตอบตอความตองการของลกคา

2. เพอใชในการประเมนผลการปฏบตงาน เพอใหพนกงานทราบวาจะตองทางานอยางไรและจะปรบปรงผลการปฏบตงานอยางไร นอกจากน กนาผลการประเมนไปใชในพจารณาเกยวกบการจายคาตอบแทน ไดแก การขนคาจางเงนเดอนประจาป การใหคาตอบแทนแกทมงาน การจดสรรผลกาไรจากการดาเนนงานขององคการ ฯลฯ ดนย เทยนพฒ (2546) ไดสรปอธบายความหมายของการประเมนระบบ 360 องศาทสามารถกาหนดเปนกรอบแนวคดใหมไดดงน

1. เปนการเกบรวบรวมขอมลทเกยวกบผลงาน หรอผลงานทมคณคาสงสดโดยเปนสงท พนกงานใชทงความร ทกษะ ทศนคต และคณลกษณะสวนบคคล

2. ระดบของขอมลสามารถแบงเปน ขอมลทมาจากการสารวจขอมลทมาจากการประเมน แบบรอบมต ขอมลทเปนผลผลตทางดานความคด หรอคณลกษณะสวนบคคล

3. ความเปนระบบทจดขนเพอใหไดขอมลตามแหลงตางๆ โดยมข นตอนตามวงจร ตอไปน

ภาพประกอบ 3 แสดงวงจรการไดรบขอมลจากแหลงตางๆ ทมา: ดนย เทยนพฒ.(2545). คมอการวเคราะหความสามารถ/โมเดล (Competency Analysis & Model Handbook) “เทคนคกลมโฟกสและการประเมนระบบ 360 องศา” เสนอตอสานกงาน ก.พ. หนา 32. ดดแปลงมาจาก Edwards; Ewen (1996) Providing 360-Degree Feedback P.3

34

ตาราง 1 การเปรยบเทยบความแตกตางระหวาง PA กบ 360 Degree Feedback

รายการ PA 360 Degree Feedback

☆ แนวคด

☆วธการ

☆ขอจากด

เปนการประเมนผลงานในลกษณะ 1-2 มตของผประเมนเกยวกบปจจยทมผลตอการปฏบตงาน 1. ใชแบบประเมนผลงานทครอบคลม ปจจยเกยวกบงาน เชน - ปจจยดานการปฏบตงาน (ปรมาณงาน ฯลฯ) - ปจจยดานความสามารถในการ ปฏบตงาน (ความร ทกษะในการ แกปญหา การตดสนใจ)

- ปจจยสวนบคคลทมผลตองาน 2. ผประเมนอาจจะเปนลกษณะผบงคบบญชาเปนผประเมนฝายเดยว หรอ ใหผถ กประ เมนไดประเมนตนเองดวยกได 1. หากเปนองคการทระบบงานไมเปนระบบเปดความยตธรรมจะลดลง 2. เปนการซาซอนกบการวดผลงานตามแผนปฏบตงาน

เปนการประเมนทขยายขอบเขตไปสสงทเรยกวา “ความสามารถ” หรอ “ทกษะเชงพฤตกรรม” ทผถกประเมน สามารถสรางผลงานทมคณคาสงสดโดยผประเมนหลากมต (Multirater) 1. ใชแบบประเมนความสามารถโดยมปจจย เชน (1) การมงลกคา (2) การสอสาร (3) การทางานเปนทม (4) ภาวะผนา (5) ความยดหยน (6) นวตกรรม (7) เทคนควชาชพ และ (8) การมงผลลพธ 2. ผประเมนเปนลกษณะหลากมต เชน ผบงคบบญชาชนตดกนและชนถดไป ผถกประเมน ประเมนตนเอง ลกคาประเมน ผบงคบบญชา สายงานอนประเมน เพอนรวมงานประเมน 1. ตองทาความเขาใจทกคนในองคการใหม เกยวกบการประเมนความสามารถ ไมใชการประเมนผล 2. เนองจากผประเมนมมาก ดงนนตองใชระยะเวลาในการประเมนนานกวาจะไดขอมลครบถวน

35

ตาราง 1 (ตอ)

รายการ PA 360 Degree Feedback 3. มาตรฐานของผประเมนมก

แตกตางกน ทาใหคะแนนทไดรบมอคต (Bias) 4. เมอจะนาผลไปใชปรบเงนเดอน จะมความลกลน ถาไมมการปรบคะแนนใหเปนคะแนนมาตรฐานปกต

3. ผทจะรบผดชอบ ตองมพนฐานทางดานสถตวเคราะหทด 4. จะตองเปนองคการทมโครงสรางแบบแบนราบ หรอเปนทมกระบวนการและใชโมเดลความสามารถจงจะมประสทธภาพสง

ทมา: ดนย เทยนพฒ (2547). ธรกจและกลยทธ HR การประเมนระบบ 360 องศา (360

Degree Feedback). หนา 122-123. วตถประสงคของการประเมนระบบ 360 องศา (ดนย เทยนพฒ. 2547: 143) ในการประเมนระบบ 360 องศา โดยทวไปจะมวตถประสงคเพอตองการ

1. กาหนดพฤตกรรมบคคลและทมใหสอดคลองกบวสยทศนและคณคาธรกจ 2. มงเนนการใหรางวลจงใจตามความสามารถของบคคลและผลสาเรจของหนวยงานหรอ

ธรกจ 3. มวธวดผลงานทยตธรรมและแมนตรง 4. สนบสนนใหมงมน ผกพนกบการเรยนรอยางตอเนอง

5. เสรมแรงตอการรเรมสงตางๆ ในองคการ เชน 5.1 การบรการลกคา ทางานเปนทม คณภาพ การแระจายอานาจ รางวลตอผลงานและ

องคการแหงความร 5.2 เปนเครองมอในการสอสารทชวยใหพนกงานเขาใจถงวาพฤตกรรมอยางไรจง

สมพนธกบเปาหมายขององคการ สารสนเทศอะไรทไดจากระบบ 360 องศา (ดนย เทยนพฒ. 2547: 143) สงทระบบ 360 องศา ใหสารสนเทศกบบคคลในเบองตนจะอยใน 4 ประเภทดวยกน คอ 2 ประเภทแรก (ในรป A, B) คอ ผลลพธทถกคาดหวง พดงายๆ วาผถกประเมนรวาเขาจะถกประเมนอะไร ซงขอมลยอนกลบ (Feedback) กจะเปนประโยชน เพราะแตละคนไดตระหนกในตนเองและยนยนในมมมองผลงานของตนเอง

36

ประเภท A “ขอบเขตการพฒนา” ประกอบดวยพฤตกรรม ซงทงผถกประเมนและสมาชกคนอนๆ เหนวาจาเปนตองปรบปรง ประเภท B “จดแขง” ประกอบดวยพฤตกรรมททกคน (รวมทงผถกประเมน) ไดรบรถงผลงานทด ซงทาใหการประเมนระบบ 360 องศา มประโยชนสงตอการใช ประเภท C และ D ทเหลอเปนขอมลยอนกลบทผถกประเมนมคะแนนแตกตางไปจากสมาชกคนอนๆ ซงหมายถงผลลพธทไมคาดหวง ลกษณะ C คอ “ความแตกตาง” หมายถงวา ผถกประเมนคดวาผลงาน หรอพฤตกรรมของตนเองมประสทธภาพ แตสมาชกคนอนๆ ไมเหนดวย ลกษณะ D คอ “ปดบงจดแขง” หมายความวา พฤตกรรมหรอผลงานของผถกประเมนไดรบการยกยองจากสมาชกคนอนๆ ในขณะทเขาเองคดวายงไมดพอ

ภาพประกอบ 4 แสดงผลลพธทคาดหวงและไมคาดหวง แหลงของขอมลหรอผประเมนผล (ดนย เทยนพฒ. 2547: 144) แนวคดของการประเมนระบบ 360 องศา ซงถอวาเปนระบบมากทสดในการเกบรวบรวมขอมลและการใหขอมลยอนกลบเกยวกบผลประเมนทงบคคลและกลมบคคล หรอการไดรบการประเมนจากหนสวนของผลงาน (The Stakeholders in the Participant’s Performance) ดงนน เพอใหผบรหารธรกจ ผบรหาร HR ไดเหนกรอบในภาพรวมของการประเมนระบบ 360 องศา ทานอาจพจารณาแหลงสารสนเทศไดในลกษณะของสารสนเทศรอบมต (Multisource) รวมทงเปนขอมลยอนกลบจากหนสวนของผลงานไดคอ

1. การประเมน 1 องศา เปนการประเมนตนเองหรอผบงคบบญชา (หวหนางาน) เปนผประเมน ทงนกเพราะวาการประเมนตนเองจะใชเปนตวเปรยบเทยบทสาคยกบแหลงสารสนเทศ

ผลลพธทคาดหวง

A ขอบเขตการพฒนา

B จดแขง

C ความแตกตาง

D ปดบงจดแขง

ผลลพธทไมคาดหวง

37

2. การประเมน 90 องศา เปนการประเมนจากเพอนรวมงาน สารสนเทศในสวนนเปนผล จากการวจยเกยวกบระบบ 360 องศา พบวามความเชอถอได (ทงถกตองและสอดคลองกบผประเมนอนๆ) แมนตรง (โดยเฉพาะในการประเมนเพอใชสาหรบการเลอนตาแหนง) และไดรบการยอมรบสงสาหรบการใหขอมลยอนกลบกบผถกประเมน

3. การประเมน 180 องศา เปนการประเมนจากระดบทเหนอกวา (ผบรหารสายงาน / กลมงาน) ความจาเปนทตองการสารสนเทศจากผบรหารทพนกงานรายงานขนตรงถดไปอก 2-3 ระดบ เนองจากวาผบรหารสงสดมกกงวลวา ผบงคบบญชาโดยตรงอาจไมใหสารสนเทศทดนก เพราะสารสนเทศดงกลาวตองใชในการตดสนใจเกยวกบความกาวหนาในอาชพของพนกงาน

4. การประเมน 360 องศา เปนการประเมนรอบมตทมสมมตฐานวา ขอมลยอนกลบท ไดรบเปนสวนของอทธพลทมตอพนกงานหรอเครอขายความรทวาถงพฤตกรรมการทางานของพนกงานมากทสด แหลงสารสนเทศอนอาจจะเปนสมาชกทม ลกคาภายใน หรอลกคาภายนอก

ภาพประกอบ 5 แสดงการประเมนจากหนสวนของผลงาน

คณคาของสารสนเทศ (ดนย เทยนพฒ. 2547: 158-159) การประเมนผลงานในระบบแบบเดม มประสทธภาพมากในระดบ 1 องศา โดยเฉพาะผบงคบบญชาโดยตรง หากตองการใหมผประเมนมากกวา 1 คน คงจะใหความหมายทมคณคามากทงผบงคบบญชาและลกนอง (พนกงาน) ซงการประเมนระบบ 360 องศา สามารถสรางคณคาในสงตอไปนได

38

1. ในบางครงการใหคะแนนประเมนโดยผสงเกตการณ อาจจะมความแมนตรงมากกวาการ ประเมนตนเอง

2. การประเมนโดยคนอน สามารถแมนตรงหรอไมถกตองกได ซงการกาหนดงานทจะ ประเมนจงมความสาคญมาก และกตองใหการยอมรบในมมประเมนของคนอน

3. สงทเปนผลลบตามมาขององคการ อาจเกดขนถาแตละบคคลรบรเกยวกบตนเองไม สอดคลองกบคนอน มขอมลการศกษาแนะนาวา บคคลทประเมนตนเองไมถกตองและสมพนธกบคนอนๆ ผลการปฏบตงานจะแยและมประสทธภาพนอยกวาการทประเมนตนเองดกวาคนอนประเมน

4. จดเดนและจดออนของการประเมนระบบ 360 องศา ซงสามารถสรปไดดงน จดเดน

ความเดนของระบบประเมนรอบมต คอ เพอนรวมงาน ผทรายงานขนตรง (Direct Reports) มการตดตอกบพนกงานมากกวาหวหนางาน พนกงานไดรในสงทตนเองมาร การประเมนตนเองบงคบใหพนกงานมงไปสสงทคาดหวงในงานและการประเมนตนเองยงเปนทยอมรบของพนกงานทดทสด รวมถงเกดระบบการสอสารแบบเปด

จดออน ในการประเมนระบบ 360 องศา จดออนทคนพบคอ จะใชวการอยางไรในการแปลผลขอคนพบ เพอมความแตกตางระหวางกลมทประเมน เชน ผประเมนมองพฤตกรรมทแตกตางกน ดงนนอะไรทผประเมนใชเปนพนฐานในการสงเกตพฤตกรรมเพอการประเมน การประเมนตนเองอาจมอคตและขาดความแมนตรงและไมมขอมลเชงประจกษทจะสนบสนนการประเมนจากผบรหารถดไปในวตถประสงคตางๆ ขณะเดยวกน (Antonioni. 1995) พบวา หวหนางานแสดงผลการประเมนทไมมความแตกตางในพฤตกรรมระหวางคนทไดรบขอมลยอนกลบกบคนทไมไดรบ (Mclean) แนะนาวาการประเมนระบบ 360 องศา จะนาไปใชไดดเมอใชโดยทมวตถประสงคเพอพฒนาแตละบคคลแบบอาสาสมคร ประโยชนของระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา ระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา ทาใหไดทศนะทหลากหลายในการประเมนบคคลมากยงขน และถอเปนการเปดโอกาสใหมการวพากษวจารณเชงสรางสรรค ทงยงเปนการชใหเหนจดบกพรอง และการระบจดเดนของตนอกดวย (Roongrernsuke; Cheosakul. 2002; มนญ ศวารมย. 2542; จฑาทพย ภารพบ. 2547; ศตพฒน ทพยสมด. 2549; ศนยสรรหาและเลอกสรร สานกงาน ก.พ. 2550) อกทง ผลยอนกลบทไดจะเปนประโยชนตอการปรบปรงภาวะผนาของผรบการประเมนและพรอมทงการปรบปรงระดบความพงพอใจของผไดรบขอมลยอนกลบ (Zentis, N. L. 2007) ซงสอดคลองกบงานของ (Luthan; Peterson; & Suzanne. 2003) ทไดรายงานวา ผล

39

ผลกระทบจากการประเมนผลการปฏบตงานสพนกงาน ในขนตอนสดทายของการทาประเมนประสทธภาพในการทางานของพนกงาน คอ การสมภาษณแบบตวตอตวระหวางบคคลททาการประเมน เชน ผจดการ หวหนางาน และบคคลผถกประเมน

การสมภาษณเปนสอกลางในการบอกผลการประเมนสพนกงาน บอยครงพนกงานสวนใหญมความรสกตอตานกบผลการประเมนทออกมาไมด และบอยครงทผจดการรสกกระวนกระวาย ทจะตองเผชญหนากบพนกงาน หากผลการประเมนออกมาไมด การสมภาษณมเปาหมาย 2 ประการ ประการแรกคอ ทบทวนความรบผดชอบของพนกงานตอหนาททตนเองทาและดวาพนกงานนนทาไดดเพยงใด ประการทสองคอ การวางแผนในอนาคตหรอการวางเปาหมายใหพนกงานทาใหสาเรจกอนการสมภาษณครงตอไป ตวแปรสาคญทสงผลใหเปาหมายของการสมภาษณสาเรจ ใหเกดการตอบรบในเรองของประสทธภาพในการทางานม 2 ลกษณะ คอ ขอมลและแรงจงใจ การตอบรบความสามารถของพนกงาน การทาวธการทางานใหดขนรวมทงความตงใจทจะทาใหดของพนกงาน ทศนคตของพนกงานทมตอผประเมนมผลตอการยอมรบผลการประเมน มตวแปรสาคญ 2 ประการ คอ

- ความเชอถอ (Credibility) การยอมรบวาผประเมนเปนผมความสามารถในการทาการประเมนประสทธภาพในการทางานอยางแทจรง

- อานาจ (Power) การยอมรบวาผประเมน มอานาจตดสนใจในเรองของสงตอบแทนทมผลตอพนกงานทงสองอยางนมผลตอความเขาใจในการทา Feedback และเหนวาผลของการประเมนนนถกตองอยางแทจรงซงมผลตอความหมายของพนกงานในการเปลยนแปลง พฤตกรรมของตนหลงจากไดรบคาแนะนาแลว

40

ตวแปรสาคญ 3 อยาง ทมผลใหการสมภาษณหลงการทาประเมนประสทธภาพในการทางานทด คอ ความรความสามารถของผประเมนในหนาทของพนกงาน (ผถกประเมน) ความชวยเหลอผประเมน และความเตมใจทจะรวมในงานททา

ลกษณะสาคญ 7 ประการ ทมผลชวยใหพนกงานยอมรบผลการประเมนและรสกยตธรรม 1. รวบรวมขอมลของพนกงาน และรวบรวมสงทพนกงานทาใหใชประโยชนได 2. การสอสารสองทางระหวางการสมภาษณใหทงสองฝายมสทธไดแสดงความคดเหน 3. โอกาสทจะเปลยนแปลงผลของการประเมน 4. ความรความเขาใจของผประเมนในงานของผถกประเมน 5. การใชหลกการประเมนทมมาตรฐาน 6. การใชขอมลจากการทพนกงานมความสามารถในการทางาน 7. การใชขอมลและนาไปเสนอในเรองของการขนเงนเดอนหรอเลอนตาแหนง

การตอบสนองของผประเมนในการทาการประเมนประสทธภาพการทางานมผลตอระบบประเมน และการพฒนาศกยภาพของระบบการทางาน ตวแปรสาคญเกยวกบทศนคตของพนกงาน คอ ตวผจดการ หรอผทาการประเมน วามความนาเชอถอเพยงใด และมสวนชวยเหลอพนกงานอยางไร (ทมา: เวบไซตสานกบรการขอมลและสารสนเทศ มหาวทยาลยรามคาแหง) อปสรรคและปญหาของการใชระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา

จากการสงเคราะหวรรณกรรมทเกยวของกบระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา ทาใหผวจยสามารถสรปประเดนอปสรรคและปญหาของการประยกตใชระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา ไดดงตอไปน

1. ปญหาการใหคะแนนสงเกนจรงหรอการกดคะแนน และปญหาการ “ฮว” กนในการใหคะแนน ปญหา (อนงคพร ภวรมย. 2548, ศนยสรรหาและเลอกสรร สานกงาน ก.พ. 2550)

2. อคตทเกดจากการประเมน ไมวาจะเปนอคต ทางเพศ (Fletcher, C. 1999: 44) หรอแมแตอคตดานอาย (Van der Heijden; & Nijhof: 504) ซงปญหาดงกลาว อาจลกลามไปถงขนเกดความไมไววางใจซงกนและกนในองคการ และเกดการตอตานจากผเกยวของกบกจกรรมการใหขอมลยอนกลบ (Brutus, S; & Derayeh, M. 2002)

3. ปญหาเรองการเกบรกษาความลบในการประเมน (Rogers, Rogers; & Metlay. 2002; Roongrernsuke; & Cheosakul. 2002)

4. กจกรรมการใหขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา ใชเวลาดาเนนการมากในการเกบและการวเคราะหขอมล จนบางครง กจกรรมระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา ถกมองเปนการเพมภาระงานนอกเหนอจากงานประจา (Brutus, S; & Derayeh, M. 2002)

41

5. ความไมชดเจนของนโยบายผบรหารระดบสงและนโยบายดาน HR ทมตอกจกรรมการใหขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา (Mabey, C. 2001; Waldman; & Atwater, 2001; Brutus, S; & Derayeh, M. 2002) 6. ปญหาระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา ไมสอดคลองกบวฒนธรรมไทย ผลการศกษาชใหเหนวา ระบบอปถมภ การนบถอผอาวโส การรกพวกพอง การใชระบบพระคณ และประเพณปฏบตแบบดงเดม ถอเปนอปสรรคสาคญตอการประยกตใชระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา (Roongrernsuke; & Cheosakul. 2002; จรยา สทธพบลย, 2545; วนย จนทรเทศ. 2549) ซงปญหาดงกลาว อาจสะทอนใหเหนในรปแบบการใหคะแนนไมตรงกบความเปนจรง หรอออกมาในรปแบบของการ “ฮว” คะแนนกน

7. การขาดการสอสารทาความเขาใจและการใหความรทถกตองเกยวกบระบบขอมล ยอนกลบแบบ 360 องศา ใหแกพนกงาน ซงสงผลใหพนกงานมทศนคตในแงลบตอระบบ ดงเชน การทพนกงานระดบลางซงไมไดรบขอมลอยางทวถงและถกตองอาจเกดความคบของใจในการ ประเมนและอาจสงผลตอสภาวะขาดขวญและกาลงใจในการปฏบตงาน (จรยา สทธพบลย. 2545; วนย จนทรเทศ. 2549) ประสทธภาพของระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

ความมประสทธภาพของระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ประกอบดวย

1. การสอดคลองกบเปาหมายขององคการ(Alignment) ระบบการประเมนขอมลยอนกลบแบบ 360 องศาพงตอบรบยดโยงกบวสยทศน พนธกจ คานยมของหนวยงาน เชน หากหนวยงานใหความสาคญในเรองของการสรางนวตกรรม การทางานเปนทม แนวทางการพฒนา การประเมน หรอองคประกอบของแบบประเมน ตลอดจน กจกรรมการพฒนา ตองใหความสาคญกบความคดรเรม การสรางสงใหม และการสรางทมงาน 2. การสรางความตระหนก (Awareness) ถงประโยชน ความสาคญ และเปาหมายของการนาระบบการประเมนขอมลยอนกลบแบบ 360 องศามาใช ระยะแรกเรม ควรกาหนดเพอการพฒนากอน หากเปนทยอมรบ เขาใจดจงขยายผลไปสเพอเปาหมายการตดสนใจ 3. การยอมรบ (Acceptance) ตอการดาเนนการทรดกม เนนคณภาพ ความเหมาะสม ความเกยวของ การสรางประโยชนใหเกดแกบคคล งาน และองคการ ประกนความปลอดภย การปกปดความลบ ตลอดจน ยอมรบตอผลการประเมน การศกษาวจยกอนหนานพบวาทศนคตแรกเรมทมตอผลการประเมนสงผลตอความตงใจทจะปรบปรงพฤตกรรมในภายหลง 4. ภาระรบผดชอบ (Accountability) ระบบการประเมนขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา เปนกระบวนการตอเนองทจาตองมระบบสนบสนนเพอการพฒนาตนเอง ดงนน ผถกประเมน ผบรหาร และองคการตองถอเปนภาระหนาท รวมมอกนสงเสรมใหมการเปลยนแปลงอยางตอเนอง

42

ภาพประกอบ 6 โมเดลเชงระบบเพอการประยกตใชการประเมนขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา AAl

ทมา: Cabinet office, UK (2003). 360 Degree Feedback Best Practce Guidelines.

Accountability

เปาหมายขององคการ

ยทธศาสตรทางธรกจ

เปาหมายขององคการ

4. แนวคดและทฤษฎเกยวกบทศนคต ความหมายของทศนคต ทศนคต (Attitudes) หมายถง การประเมนความพงพอใจหรอไมพงพอใจของบคคล ความรสกดานอารมณและแนวโนมการปฏบตทมผลตอความคดหรอสงใดสงหนง (Kotler. 2003: 199) หรอหมายถงแนวโนมของการเรยนรทจะตอบสนองตอสงใดสงหนง หรอความคดทม ลกษณะแสดงความพอใจหรอไมพอใจ (Elzel, Walker; & Stanton. 2001: G-1) ทศนคตเปนสงทมอทธพลตอความเชอ ในขณะเดยวกนความเชอกมอทธพลตอทศนคต การเกดของทศนคตนนเกดจากขอมลทแตละคนไดรบกลาว คอ เกดจากประสบการณทเรยนรเกดในอดตหรอความนกคดกบบคคลและเกดจากความสมพนธทมตอกลมอางอง เชน พอ แม เพอน และบคคลรอบขาง เปนตน สรพงษ โสธนะเสถยร. (2533: 122; อางองจาก Roger. 1978: 208–209) ไดกลาวถง ทศนคตวา เปนดชนชวาบคคลนนคดและรสกอยางไรกบคนรอบขาง วตถ หรอสงแวดลอม ตลอดจนสถานการณตางๆ โดยทศนคตนนมรากฐานมาจากความเชอทอาจสงผลถงพฤตกรรมในอนาคตได

ยทธศาสตรทางธรกจ

- เพอพฒนาบคลากร- เพอการตดสนใจ

เปาหมายของการนามาใช

- เพอการพฒนาองคการ

เปาหมายของการนามาใช

- เพอการพฒนาองคการ

การเตรยมความพรอม

- การใหความรความเขาใจ

- การสอสาร การปรบ วฒนธรรม

- โมเดลสมรรถนะ- การพฒนาเครองมอระบบ Software

- เพอพฒนาบคลากร- เพอการตดสนใจ

การเตรยมความพรอม

- การใหความรความเขาใจ

- การสอสาร การปรบ วฒนธรรม

- โมเดลสมรรถนะ- การพฒนาเครองมอระบบ Software

- การสราง ซอเครองมอ-- การคดเลอกผประเมน- การฝกอบรม- คาแนะนา

- ระบบการพฒนา

การดา เนนการการดา เนนการ

- ระดบบคคล- ระดบทม

- การสราง ซอเครองมอ-- การคดเลอกผ ประเมน- การฝกอบรม- คาแนะนา

- ระบบการพฒนา

การตดตามความสา เรจ

- ระดบองคการ

การตดตามความสา เรจ

ปจจยแหงความสา เรจ

- ผ บรหารและนโยบาย-วฒนธรรมองคการ-เครองมอทมคณภาพ- การสอสาร

- ระดบบคคล- ระดบทม- ระดบองคการ

ปจจยแหงความสา เรจ

- ผ บรหารและนโยบาย-วฒนธรรมองคการ-เครองมอทมคณภาพ- การสอสาร

wareness Acceptanceignment

43

ทศนคตจงเปนเพยงความพรอมทจะตอบสนองตอสงเราและเปนมตของการประเมนเพอแสดงวาชอบ หรอไมชอบตอประเดนหนงๆ ซงถอ เ ปนการส อสารภายในบคคล ( Interpersonal Communication) ทเปนผลกระทบมาจากการรบสารอนจะมผลตอพฤตกรรมตอไป ศรวรรณ เสรรตน และคนอนๆ (2546: 214) ทศนคต หมายถง การประเมนความพงพอใจหรอไมพงพอใจของบคคล ความรสกดานอารมณและแนวโนมการปฏบตทมผลตอความคดหรอสงใดสงหนง (Kotler. 2003: 199) หรอหมายถง แนวโนมของการเรยนรจะตอบสนองตอสงใดสงหนง หรอความคดทมลกษณะแสดงความพงพอใจหรอไมพอใจ (Etzel, Walker; & Stanton. 2001: G-1) หรออาจหมายถงการแสดงความรสกภายในทสะทอนวาบคคลมความโนมเอยง พอใจหรอไมพอใจตอบางสง เนองจากเปนผลของกระบวนการทางจตวทยา ทศนคตไมสามารถสงเกตเหนไดโดยตรง แตตองแสดงวาบคคลกลาวถงอะไร หรอทาอะไร ซลเวอรแมน (ศภร เสรรตน. 2544: 171; อางองจาก Silverman.n.d.) ใหความหมายทศนคต คอ ความโนมเอยงทจะตอบสนองตอลกษณะใดๆ โดยเฉพาะสาหรบตวกระตน ไดแก บคคล วตถ และสถานการณ อลพอรท (ปรยาพร วงศอนตนโรจน. 2544: 56; อางองจาก Gorden Allport. 1975) กลาววา เจตคตบางครงเรยกวาทศนคต มความหมายตามคาอธบายของนกจตวทยาไดใหคานยามของเจตคตไววาเปนสภาวะของความพรอมทางจตใจ ซงเกดจากประสบการณ สภาวะความพรอมนเปนแรงทกาหนดทศทางของปฏกรยาของบคคลทมตอบคคลสงของและสถานการณทเกยวของทศนคตจงกอรปไดดงน 1. เกดจากการเรยนร วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมในสงคม 2. การสรางความรสกจากประสบการณของตนเอง 3. ประสบการณทไดรบจากเดมอาจมทงดานบวกและลบจงสงผลถงทศนคตตอสง ใหมๆ ทคลายกน 4. การเลยนแบบบคคลทตนเองใหความสาคญและรบเอาทศนคตนนมาเปนของตน เสร วงษมณฑา (2542: 106) ทศนคต หมายถง ความโนมเอยงทเรยนร เพอใหมพฤตกรรมทสอดคลองกบลกษณะทพงพอใจหรอไมพงพอใจทมตอสงใดสงหนง (Schiffman; & Kanuk. 1994: 657) หรออาจหมายถง การแสดงความรสกภายในทสะทอนวาบคคลมความโนมเอยง พอใจหรอไมพอใจตอบางสงบางอยาง Attitude คอ ความพรอมทจะปฏบต (Readiness to act) ถาม ทาทความรสกหรอทศนคตในเชงบวก ยอมปฏบตออกมาในทางบวก แตถามทาทความรสกในเชงลบ กปฏบตออกมาในทางลบ ทศนคตจงมลกษณะ ดงน ก. ทศนคตเชงบวก (Positive attitude) ทาใหเกดการปฏบตออกมาในทางบวก (Act Positively)

ข. ทศนคตเชงลบ (Negative attitude) ทาใหเกดการปฏบตออกมาในทางลบ (Act Negatively)

44

พฤตกรรมของมนษยเกดจากทศนคต มขนตอนดงน ก. K = Knowledge เปนการเกดความร ข. A = Attitude เปนการเกดทศนคต เมอเกดความรในขนตอมาจะเกดความรสกชอบหรอไม ซงความร (Knowledge) และทศนคต (Attitudes) จะสงผลไปทการกระทา (Practice) ค. P = Practice เปนการเกดการกระทา หลงจากทเกดความรและทศนคตแลว กจะเกดการกระทา อทย หรญโต (2526: 12) ใหความหมายของทศนคตไววา เปนความรสก ความคดเหนของบคคลทมตอสงใดสงหนง หรอบคคลใดบคคลหนง ซงเปนไปในรปของการเหนดวยหรอไมเหนดวย ดหรอไมด ทศนคตมไดเกดขนเองตามธรรมชาต แตเกดขนจากการมประสบการณ รวมทงการอบรมสงสอนเมอเยาววย ประสบการณทฝงใจหรอสะเทอนใจอยางรนแรง หรอประสบการณทเกดขนบอยๆจนเกดความรสกฝงใจทจะยอมรบหรอไมยอมรบ องคประกอบของทศนคต โมเดลองคประกอบทศนคต 3 ประการ (Tricomponent attitude model) หมายถง โมเดลทศนคต ซงประกอบดวย 3 สวน คอ 1. สวนของความเขาใจ (Cognitive) หรอความร (Knowledge) 2. สวนของความรสก (Affective หรอ feeling learning) 3. สวนของพฤตกรรม (Conative หรอ Doing หรอ Behavior) (Schiffman; & Kanuk. 1994: 667)

ภาพประกอบ 7 แสดงโมเดลองคประกอบทศนคต 3 ประการ (Tricomponent attitude model)

ทมา: Schiffman; & Kanuk. (1994). Consumer Behavior. P.285. 1. สวนของความเขาใจ (Cognitive component) หมายถง สวนหนงของโมเดลองคประกอบทศนคต 3 ประการ ซงแสดงถงความร (Knowledge) การรบร (Perception) และความ

45

2. สวนของความรสก (Affective component) หมายถง สวนของโมเดลองคประกอบทศนคต 3 ประการ ซงสะทอนถงอารมณ (Emotion) หรอ ความรสก (Feeling) ของคนทมตอความคดหรอสงใดสงหนง (Schiffman; & Kanuk. 1994: 657) สวนของอารมณและความรสกมการคนพบโดยผวจยมการประเมนผลเบองตนโดยธรรมชาตซงมการคนพบโดยการวจย ซงประเมนทศนคตตอสงใดสงหนง โดยการใหคะแนนความพงพอใจหรอไมพงพอใจ ดหรอเลว เหนดวยหรอไมเหนดวย 3. สวนของพฤตกรรม (Conative component หรอ Behavior หรอ Doing) หมายถง สวนหนงของโมเดลองคประกอบทศนคต 3 ประการ ซงสะทอนถงความนาจะเปนหรอแนวโนมทจะมพฤตกรรมของคน ดวยวธใดวธหนงตอทศนคตทมตอสงใดสงหนง จากความหมายนสวนของพฤตกรรมจะรวมถงพฤตกรรมทเกดขน องคประกอบตางๆ ของทศนคต (Components of Attitude) เปนทยอมรบกนมาวาทศนคตมองคประกอบตาง ๆ อย 3 สวน สวนแรกเรยกวา Cognitive เปนอาการททศนคตเขาไปเกยวของและไดรบการนกเหนภาพพจน สวนทสองเรยกวา Affective เปนความรสกของการชอบและไมชอบ สวนทสามเปนองคประกอบทเกยวกบพฤตกรรม (Behavioral) เปนแนวโนมทจะมการปฏบตตอสงใดสงหนงทคนเรามทศคตเกยวของในสงนน การเกดทศนคต (Attitude Formation)

กอรดอน อลพอรท (Gordon Allport. 1975) ไดใหความเหนเรอง ทศนคต วาอาจเกดขนจากสงตางๆ ดงน

1. เกดจากการเรยนร เดกเกดใหมจะไดรบการอบรมสงสอนเกยวกบวฒนธรรมและ ประเพณจากบดามารดา ทงโดยทางตรงและทางออม ตลอดจนไดเหนแนวการปฏบตของพอแมแลวรบมาปฏบตตามตอไป

2. จากความสามารถในการแยกแยะความแตกตาง คอ แยกสงใดด ไมด เชน ผใหญกบ เดกจะมการกระทาทแตกตางกน

3. เกดจากประสบการณของแตละบคคลซงแตกตางกนออกไป เชน บางคนมทศนคตไมด ตอคร เพราะเคยตาหนตน แตบางคนมทศนคตทดตอครคนเดยวกนนน เพราะเคยเชยชมตนเสมอ

4. เกดจากการเลยนแบบหรอรบเอาทศนคตของผอนมาเปนของตน เชน เดกอาจรบ

46

ทศนคตของบดามารดาหรอครทตนนยมชมชอบ มาเปนทศนคตของตนได เครช และ ครทชฟลด (Krech; & Crutchfield. 1948) ไดใหความเหนวา ทศนคต อาจ

เกดขนจาก 1. การตอบสนองความตองของบคคล นนคอ สงใดตอบสนองความตองการของตนได

บคคลนนกจะมทศนคตทดตอสงนน หากสงใดตอบสนองความตองการของตนไมไดบคคลนนกจะมทศนคตไมดตอสงนน

2. การไดเรยนรความจรงตางๆ อาจโดยการอานหรอจากคาบอกเลาของผอนกได ฉะนน บางคนจงอาจเกดทศนคตไมดตอผอนจากการฟงคาตฉนทใครๆมาบอกไวกอนกได

3. การเขาไปเปนสมาชกหรอสงกดกลมใดกลมหนง คนสวนมากมกยอมรบเอาทศนคตของ กลมมาเปนของตน หากทศนคตนนไมขดแยงกบทศนคตของตนเกนไป

4. ทศนคตมสวนสาคญกบบคลกภาพของบคคลนนดวย คอ ผทมบคลกภาพสมบรณมก มองผอนในแงด สวนผปรบตวยากจะมทศนคตในทางตรงขาม คอ มกมองวามคนคอยอจฉารษยาหรอคดรายตางๆ ตอตน

ประภาเพญ สวรรณ ( 2520: 64 – 65) กลาวถงการเกดทศนคตวา ทศนคตเปนสงทเกดจากการเรยนร (Learning) จากแหลงทศนคต (Source of Attitude) ตาง ๆ ทมอยมากมาย และแหลงททาใหคนเกดทศนคตทสาคญคอ

1. ประสบการณเฉพาะอยาง (Specific Experience) เมอบคคลมประสบการณเฉพาะอยาง ตอสงหนงสงใดในทางทดหรอไมด จะทาใหเขาเกดทศนคตตอสงนนไปในทางทดหรอไมด จะทาใหเกดทศนคตตอสงนนไปในทศทางทเขาเคยมประสบการณมากอน

2. การตดตอสอสารจากบคคลอน (Communication from others) จะทาใหเกดทศนคต จากการรบรขาวสารตางๆ จากผอนได เชน เดกทไดรบการสงสอนจากผใหญจะเกดทศนคตตอการกระทาตางๆตามทเคยรบรมา

3. สงทเปนแบบอยาง (Models) การเลยนแบบผอนทาใหเกดทศนคตขนได เชน เดกท เคารพเชอฟงพอแม จะเลยนแบบการแสดงทาชอบหรอไมชอบตอสงหนงตามไปดวย

4. ความเกยวของกบสถาบน (Institutional Factors) ทศนคตหลายอยางของบคคลเกดขน เนองจากความเกยวของกบสถาบน เชน ครอบครว โรงเรยน หรอหนวยงาน เปนตน

ธงชย สนตวงษ (2539: 166–167) กลาววา ทศนคตกอตวเกดขนมาและเปลยนแปลงไป เนองจากปจจยหลายประการดวยกน คอ

1. การจงใจทางรางกาย (Biological Motivation) ทศนคตจะเกดขนเมอบคคลใดบคคล หนงกาลงดาเนนการตอบสนองตามความตองการหรอแรงผลกดนทางรางกาย ตวบคคลจะสรางทศนคตทดตอบคคลหรอสงของทสามารถชวยใหเขามโอกาสตอบสนองความตองการของตนได

2. ขาวสารขอมล (Information) ทศนคต จะมพนฐานมาจากชนดและขนาดของขาวสารท

47

ไดรบรวมทงลกษณะของแหลงทมาของขาวสารดวยกลไกของการเลอกเฟนในการมองเหนและเขาใจปญหาตาง ๆ (Selective Perception) ขาวสารขอมลบางสวนทเขามาสบคคลนน จะทาใหบคคลนนเกบไปคดและสรางเปนทศนคตขนมาได

3. การเขาเกยวของกบกลม (Group Affiliation) ทศนคตบางอยางอาจมาจากกลมตางๆ ท บคคลเกยวของอยทงโดยทางตรงและทางออม เชน ครอบครว วด กลมเพอนรวมงาน กลมกฬา กลมสงคมตางๆ โดยกลมเหลานไมเพยงแตเปนแหลงรวมของคานยมตางๆ แตยงมการถายทอดขอมลใหแกบคคลในกลมซงทาใหสามารถสรางทศนคตขนได โดยเฉพาะครอบครวและกลมเพอนรวมงานซงเปนกลมทสาคญทสด (Primary Group) ทจะเปนแหลงสรางทศนคตใหแกบคคลได

4. ประสบการณ (Experience) ประสบการณของคนทมตอวตถสงของ ยอมเปนสวน สาคญทจะทาใหบคคลตางๆ ตคาสงทเขาไดมประสบการณมาจนกลายเปนทศนคตได

5. ลกษณะทาทาง (Personality) ลกษณะทาทางหลายประการตางกมสวนทางออมท สาคญในการสรางทศนคตใหกบตวบคคล

ปจจยตางๆ ของการกอตวของทศนคตเทาทกลาวมาขางตนนน ในความเปนจรงจะมไดมการเรยงลาดบตามความสาคญแตอยางใดเลย ทงนเพราะปจจยแตละทางเหลาน ตวไหนจะมความสาคญตอการกอตวของทศนคตมากหรอนอยยอมสดแลวแตวา การพจารณาสรางทศนคตตอสงดงกลาวจะเกยวของกบปจจยใดมากทสด ประเภทของทศนคต วอลเลอรส (ศภร เสรรตน. 2544: 173; อางองจาก Walter. 1978: 261) แบงประเภททศนคตไว 5 ประเภท ไดแก 1. ความเชอ (Beliefs) คอ ความโอนเอยงททาใหตองยอมรบ เพราะเปนขอเทจจรงและเปนสงทมการสนบสนนโดยความเปนจรงหรอขอมลอนๆ ทมนาหนกมาก สวนใหญความเชอจะเปนสงทมเหตผลทถาวรแตอาจจะมหรอไมมความสาคญกได

2. ความคดเหน (Opinions) คอ ความโนมเอยงทไมไดอยบนพนฐานของความแนนอน ความคดเหน มกเกยวของกบคาถามในปจจบนและงายทจะเปลยนแปลง

3. ความรสก (Feelings) คอ ความโนมเอยงซงมพนฐานมาจากอารมณโดยธรรมชาต 4. ความโอนเอยง (Inclination) คอ รปแบบบางสวนของทศนคตเมอผบรโภคอยในภาวะท

ตดสนใจไมได 5. ความมอคต (Bias) คอ ความเชอทางจตใจททาใหเกดอคตหรอความเสยหายในทาง ตรงขามกบขอเทจจรงทมอย ธงชย สนตวงษ (2539) กลาววา บคคลสามารถแสดงทศนคตออกได 3 ประเภทดวยกน คอ

1. ทศนคตทางเชงบวก เปนทศนคตทชกนาใหบคคลแสดงออกมความรสกหรออารมณ

48

จากสภาพจตใจโตตอบในดานดตอบคคลอนหรอเรองราวใดเรองราวหนง รวมทงหนวยงานองคการ สถาบน และการดาเนนกจการขององคการอนๆ เชน กลมชาวเกษตรกรยอมมทศนคตทางบวกหรอ มความรสกทดตอสหกรณการเกษตร และใหความสนบสนนรวมมอดวยการเขาเปนสมาชกและรวมในกจกรรมตางๆ อยเสมอ เปนตน

2. ทศนคตทางลบหรอไมด คอ ทศนคตทสรางความรสกเปนไปในทางเสอมเสย ไมไดรบ ความเชอถอหรอไววางใจ อาจมความเคลอบแคลงระแวงสงสยรวมทงเกลยดชงตอบคคลใดบคคลหนงเรองราว หรอปญหาใดปญหาหนง หรอหนวยงานองคการสถาบนและการดาเนนกจการขององคการและอนๆ เชน พนกงาน เจาหนาทบางคนอาจมทศนคตเชงลบตอบรษท กอใหเกดอคตขนในจตใจของเขา จนพยายามประพฤตและปฏบตตอตานกฎระเบยบของบรษทอยเสมอ

3. ประเภททสามซงเปนประเภทสดทาย คอ ทศนคตทบคคลไมแสดงความคดเหนในเรอง ราว หรอปญหาใดปญหาหนง หรอตอบคคล หนวยงาน สถาบน องคการ และอนๆ โดยสนเชง เชน นกศกษาบางคนอาจมทศนคตนงเฉยอยางไมมความคดเหนตอปญหาโตเถยงเรองกฎระเบยบวาดวยเครองแบบของนกศกษา ทศนคตทง 3 ประเภทน บคคลอาจจะมเพยงประการเดยวหรอหลายประการกได ขนอยกบความมนคงในความรสกนกคด ความเชอ หรอคานยมอนๆ ทมตอบคคล สงของ การกระทา หรอ สถานการณ บทบาทของทศนคต

ศรวรรณ เสรรตน (2538: 207) กลาวถง บทบาทของทศนคตทเกดจากการเปลยนแปลงโดยการจงใจขนพนฐาน ประกอบดวยบทบาท 4 ประการ ซงสอดคลองกบแนวคดเกยวกบบทบาทของทศนคตของ (จาระไน แกลโกศล. 2529; อางองจาก Katz. 1960: 163-191) ดงน

1. การปรบเพอใชงาน (Adjustment-Utility) อยางกรณทบคคลชอบสงหนงทตอบสนองตอความตองการของตน เชน บคคลมความชอบยาสฟนสมนไพรเพราะสามารถแกปญหาโรคทางชองปากและฟนของตนเองไดด เปนตน

2. การปกปองความรสกตาง ๆ (Ego-Defense) เชน เมอมนษยสรางทศนคตขนเพอปกปดความไมมนคงทางความรสกของตน หรอเพอปกปองตนเมอมสงขมขวญเกดขน เปนตน

3. การแสดงออกซงคานยม (Value expression) เชน การสรางทศนคตขนเพอแสดงออกถงความเชอ และคานยมตางๆ เชน การแสดงออกในการใชผลตภณฑจากธรรมชาตแทนสารเคม เพราะคานยมของนกอนรกษมความเชอวาสารเคมจะมผลตอสงแวดลอม จงมทศนคตทดกบผลตภณฑทมสวนผสมจากพชสมนไพรธรรมชาต เปนตน

49

4. หนาทเกยวกบความร (Knowledge) เชน เมอใชทศนคตเปนเครองชวยในการเขาใจเรองใดเรองหนง อาท ความสนใจเรยนรเรองการอนรกษสงแวดลอมและเพอเขาใจถงเรองธรรมชาต อาจตองมทศนคตเกยวกบการตอตานสารเคมของบคคลนนเกดขน เปนตน

กลาวโดยสรป ทศนคตคอสงทสามารถทาการอธบายดวยวธการอางองถงสงทอยในความคดของผบรโภค โดยสงทอยในใจผบรโภคลวนเปนสาเหตทาใหมผลกระทบตอพฤตกรรมของผบรโภคทแสดงออกมา ซงอาจเปนสงทสงเกตเหนได โดยพจารณาจากความหมายของทศนคต โดยพจารณาตงแตการเกดทศนคตในตวผบรโภค อนเกดจากกระบวนการรบรและองคประกอบทางทศนคตทสงผลตอการตอบสนองตอสงหนงสงใดของผบรโภค การกอตวของทศนคต อนประกอบดวยประสบการณสวนบคคล อทธพลจากภายนอก และผลจากวฒนธรรม ตลอดจนบทบาทของทศนคตทมตอบคคลใดบคคลหนง ในลกษณะการปรบเพอใชงาน ปกปองความรสกของตน คานยม และเปนหนาทเกยวกบความร เปนตน เหลานนนเพอตองการทราบถงพฤตกรรมทผบรโภคแสดงออกมาอนสบเนองมาจากทศนคต การวดทศนคต การวดทศนคตเปนสงทมความสาคญและเปนประโยชนอยางยงตอการดาเนนชวต เพราะการรถงทศนคตของบคคลหรอกลมคนทมตอสงใดสงหนง เรองใดเรองหนงวาเปนไปในทศทางใด ยอมจะทาใหผทเกยวของสามารถทานายพฤตกรรมทอาจจะเกดขนไดของบคคลนนได และสามารถวางแผนดาเนนการอยางใดอยางหนงกบบคคลหรอกลมคนนนไดอยางถกตองและมประสทธภาพ

ผาสวรรณ สนทวงศ ณ อยธยา (2532: 68) อธบายวา การวดดานจตนสย หรอ ความรสกเปนการวดพฤตกรรมทเกยวของกบความรสกหรออารมณ เชน ความสนใจ ความพอใจ ความซาบซง เจตคตหรอทศนคต คานยมการปรบตว ทศนคตเปนการวดถงความรสกของบคคลอนเนองมาจากการ เรยนร หรอประสบการณตอสงตาง ๆ ทคอนขางถาวรในระยะหนง แตอาจเปลยนได และทศนคตกสามารถระบ ทศทาง ความมากนอยหรอความเขมได

1. ขอตกลงเบองตนในการวดทศนคต ทศนคต มกมขอตกลงเบองตน (เชดศกด โฆวาสนธ. 2522: 94-95) ดงน

1.1 การศกษาทศนคตเปนการศกษาความคดเหน ความรสกของบคคลทมลกษณะ คงเสนคงวาหรออยางนอย เปนความคดเหนหรอความรสกทไมเปลยนแปลงไปในชวงเวลาหนง

1.2 ทศนคตไมสามารถสงเกตหรอวดไดโดยตรง ดงนนการวดทศนคตจงเปนการวดทางออมจากแนวโนมทบคคลจะแสดงออกหรอประพฤตปฏบตอยางมระเบยบแบบแผนคงทไมใชพฤต-กรรมโดยตรงของมนษย

1.3 การศกษาทศนคตของมนษยนน ไมใชเปนการศกษาแตเฉพาะทศทางทศนคตของบคคลเหลานน แตตองศกษาถงระดบความมากนอยหรอความเขมของทศนคตดวย

50

2. การวดทศนคต มหลกเบองตน 3 ประการ (บญธรรม กจปรดาบรสทธ 2546. 222) ดงน 2.1 เนอหา (Content) การวดทศนคตตองมสงเราไปกระตนใหแสดงกรยาทาทออก

สงเรา โดยทวไปไดแก สงทตองการทา 2.2 ทศทาง (Direction) การวดทศนคตโดยทวไปกาหนดใหทศนคตมทศทางเปน

เสนตรงและตอเนองกนในลกษณะเปนซาย-ขวา และบวก - ลบ 2.3 ความเขม (Intensity) กรยาทาทและความรสกทแสดงออกตอสงเรานน ม

ปรมาณมากหรอนอยแตกตางกน ถามความเขมสงไมวาจะเปนไปในทศทางใดกตาม จะมความรสก หรอทาทรนแรงมากกวาทมความเขมปานกลาง 3. มาตรวดทศนคต (Attitude Scale) เครองมอทใชวดทศนคต เรยกวามาตราสวนประมาณ

คา (Rating Scale) เครองมอวดทศนคตทนยมใชและรจกกนแพรหลายม 4 ชนด ไดแก มาตรวดแบบเธอรสโตน (Thurstone Type Scale) มาตรวดแบบลคเคอรท (Likert Scale) มาตรวดแบบกตตแมน (Guttman Scale) และมาตรวดของออสกด (Osgood Scale) ซงแตละประเภทมขอจากด ขอด ขอเสยแตกตางกน ดงนนการจะเลอกใชมาตรวดแบบใดขนอยกบสถานการณและความจากดของการศกษา(บญธรรม กจปรดาบรสทธ. 2547: 294-306) บญธรรม กจปรดาบรสทธ (2543: 130) กลาววา ทศนคตมเทคนควธการหลายวธซงแตกตางกนออกไปอนไดแก 1. การวดทศนคตโดยใชชวงปรากฎเทากน (Equal appearing interval) วธการนสรางขนโดยเธอรสโตน (Thurastone) มขนตอนในการสรางดงน คอ ขนแรกตองทาการสรางขอความทแทนความรสกของกลมบคคลใหไดขอความมากทสดเทาทจะมากไดเพอนาไปใหตลาการพจารณาใหเหนตอขอความทสรางขนมา โดยเรยงลาดบความเหนดวยมากทสดไปจนถงเหนตวอยางมาก จานวน 11 ลาดบแลวนามาหาคาสมประสทธสหสมพนธซงสมประสทธสหพนธนไดจากการใหระดบขอความตางๆ ทงหมดจากคณะตลาการ 2. การวดทศนคตโดยใชวธการลเครท (Likert method of sumated ratings) วธการนสรางขนโดย เรอนส ลเครท (Renis Likert) โดยการสรางขอความขนหลายๆ ขอความใหครอบคลมหวขอทจะศกษา การตอบแบบสอบถามนมใหเลอก 5 ขอ คอ 1) เหนดวยอยางมาก 2) เหนดวย 3) ไมแนใจ 4) ไมเหนดวย 5) ไมเหนดวยอยางมาก การใหคะแนนนนขนอยกบชนดของขอความวาเปนทางบวกหรอทางลบ การใหคะแนนอาจใหตงแต 0 ถง 4 หรอจาก 1 ถง 5 การตความหมายของคะแนนไมแตกตางกน 3. การวดทศนคตโดยวธวเคราะหสเกล (Scalergram analysis) วธวเคราะหสเกลนเปนวธการทอธบายถงขบวนการในการประเมนผลกลมของขอความกลมหนงๆ วาเปนไปตามขอจากดหรอครบถวนตามลกษณะทถกตองในการสรางสเกลโดยวธของกทแมน (Guttman) หรอไมเทานน ตามความคดเหนกทแมน (Guttman) เชอวาในสเกลสาหรบวดทศนคตควรเลอกขอความจานวน

51

4. การวดทศนคตโดยวธจาแนกความหมาย (Semantic differential) เปนการศกษาเกยวกบความคดรวบยอด เปนการศกษาถงความหมายของสงตางๆ ตามความคดเหนของกลมทเราศกษา โดยทวไปสเกลแบบเทคนคความหมายจาแนกจะประกอบดวยขอใหเลอก 7 ขอ จะใหกลมบคคลทจะศกษาประเมนคาเกยวกบสงใดสงหนง สเกลนใหผตอบประเมนคามากนอย เชน ด-เลว ชา-เรว สะอาด-สกปรก เปนตน โดยการประเมนนนจะใชคาคณศพทซงตรงกนขามกน ดงตวอยางทกลาวมา และลาดบขอความมากนอย จากดานหนงไปสอกดานหนงทงหมด 7 อนดบ ประโยชนของการวดทศนคต ทศนคตมความสาคญตอการดาเนนชวตของมนษย การรถงทศนคตของบคคลหรอกลมคนทมตอสงใดสงหนงวาเปนไปในทศทางใด ยอมจะทาใหผเกยวของสามารถวางแผนและดาเนนการอยางใดอยางหนงกบบคคลหรอกลมคนนนไดอยางถกตอง ภรมย เจรญผล (2538: 168) ไดกลาวถงประโยชนของการวดทศนคต ซงสรปไดดงน 1. วดเพอทานายพฤตกรรม ทศนคตของบคคลทมตอสงใดสงหนง ยอมเปนเครองแสดงใหเหนวาบคคลนนมทศนคตตอสงนนไปในทางทดหรอไมด มากหรอนอยเพยงใด ซงทศนคตของบคคลนเองจะเปนเครองมอทานายวาบคคลนนจะมการกระทาตอสงนนไปในทานองใด นอกจากนยงเปนแนวทางใหผอนปฏบตตอบคคลนนไดอยางถกตอง และอาจเปนแนวทางใหผอนสามารถควบคมพฤตกรรมของบคคลนนไดดวย 2. วดเพอหาทางปองกน การทบคคลจะมทศนคตตอสงใดนนเปนสทธของแตละบคคล แตการอยรวมกนในสงคมอยางสงบสข บคคลในสงคมนนควรจะมทศนคตตอสงตางๆ คลายคลงกนซงจะทาใหเกดความรวมมอรวมใจกน และไมเกดความแตกแยกขนในสงคม 3. วดเพอหาทางแกไข การวดทศนคตจะทาใหทราบวา บคคลมทศนคตตอสงหนงไปในทศทางใด ดหรอไมด เหมาะสมหรอไมเหมาะสม ดงนน การรถงทศนคตของบคคลหนงจะชวยใหเราสามารถวางแผนและดาเนนการแกไขลกษณะทไมเหมาะสมของบคคลนนได

4. วดเพอใหเขาใจสาเหตและผล ทศนคตของบคคลทมตอสงตางๆ เปรยบเสมอนเปนสาเหตภายในททาใหบคคลแสดงพฤตกรรมไปไดตางๆ กน ซงอาจไดรบผลกระทบจากสงแวดลอมหรอสาเหตภายนอกดวยสวนหนง

4. แนวคดและทฤษฎเกยวกบความผกพนตอองคการ ความผกพนตอองคการเปนความรสกของบคคลทมตอองคการ ถาบคคลมความผกพนตอ

องคการแลวกจะแสดงพฤตกรรมตอองคการของตน โดยมความมงมน ทมเททจะใชความพยามยามทมอย ในการปฏบตงานใหประสบความสาเรจและมประสทธภาพตอองคการ ซงมนกวชาการหลาย

52

ความหมายของความผกพนตอองคการ

ระพพร เบญจาทกล (2540: 11) ใหความหมายไววา ความผกพนตอองคการ หมายถง การทสมาชกแตละคนในองคการมความรสกทดตอองคการ มความหวงใยในความสาเรจขององคการ แสดงออกเปนพฤตกรรมโดยการยอมรบเปาหมายขององคการ เตมใจปฏบตงานอยางเตมความสามารถ และปรารถนาอยางแรงกลาทจะเปนสมาชกขององคการตอไป

เกสรา สขสวาง (2540: 102) ไดใหความหมายของความผกพนตอองคการ หมายถง บคลากรในองคการมความรสกและแสดงพฤตกรรมใน 3 ลกษณะ คอ

1. มความศรทธา ยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ 2. มความตงใจและมความพรอมทจะใชความพยายามในการทางานเพอผลประโยชนตอ

องคการ 3. มความปรารถนาอยางแรงกลาทจะเปนสมาชกขององคการตอไป สกานดา ศภคตสนต (2540: 13) ไดสรปความหมายของความผกพนวา หมายถง

ความรสกในทางทดตอองคการ โดยมความเชอมน ยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ มความเตมใจทจะทมเทและใชความพยายามอยางเตมทในการทางานเพอองคการ และเกดความรสกวาตนเปนสวนหนงขององคการ ความผกพนตอองคการนนไมใชเพยงความจงรกภกดเทานน แตยงหมายถง กระบวนการหรอวธการทบคลากรในองคการไดแสดงใหเหนถงความเกยวของของพวกเขาทมตอองคการ และยงคงดาเนนงานเพอความสาเรจ และสงทดตอองคการ (ปรยาภรณ อครดารงชย. 2541: 30; อางองจาก Northcraft; & Neale. 1990: 464)

วระวฒน ยวงตระกล (2541: 8) ไดใหคาจากดความของความผกพนตอองคการวา ความผกพนกบองคการเปนความจงรกภกดและเตมใจทจะอทศตนใหกบองคการ ซงเปนผลมาจากบรรทดฐานขององคการและสงคม โดยทบคคลรสกวา เมอเขามาเปนสมาชกบคคลนนตองมความจงรกภกดตอองคการ เพราะนนคอความถกตองและความเหมาะสมทควรจะทา

อสเสนเบอรเกอร ; และคนอน ๆ (Eisenberger; et al. 1991: 52) กลาววา ความผกพนตอองคการเปนเจตคตทแสดงถงความรสกรวมเปนหนงเดยวกบองคการ มความสมพนธระหวางการทบคคลรบรและไดรบการสนบสนนจากองคการกบความรสกเปนอนหนงอนเดยวกบองคการ ผลทตามมาคอ ความมอตสาหะและความทมเทใหกบองคการของสมาชก

บคคานน ไอไอ (Buchanan II. 1974: 533) ไดใหความหมายของความผกพนองคการวา เปนความคาดหวงของสมาชกทจะใหความพยายามอยางมากเพอประโยชนขององคการ เปนความปรารถนาอยางแรงกลาทจะทางานอยกบองคการในระดบการเปนเขาของ มความจงรกภกดตอ

53

1. การแสดงตน (Identification) หมายถง ความภาคภมใจขององคการและการยอมรบจดหมายขององคการ

2. ความตองการมสวนรวม (Involvement) หมายถง ความเตมใจทจะทางานเพอความกาวหนาและประโยชนขององคการ

3. ความภกดตอองคการ (Loyalty) หมายถง การยดมนในองคการและมความปรารถนาทจะเปนสมาชกขององคการตอไป

พอรเตอร และสมธ (Mowday. n.d.; citing Porter; & Smith. 1982: 27) ใหความหมายของความผกพนตอองคการวา เปนความสมพนธทจะแสดงออกถงความเชอมโยงทงหมดระหวางพนกงานและองคการ จะรวมความหมายไปถงองคประกอบของความพงพอใจในงาน เปนความเขมขนทเปนเอกลกษณของแตละบคคลทเกยวของในการปฏบตงานใหกบองคการ โดยความผกพนนจะมคณลกษณะคอ ความเชออยางแรงกลาและยอมรบอยางจรงจงในเปาหมายคานยมขององคการ ความเตมใจทจะใหความพยายามในฐานะทเปนตวแทนขององคการ และความปรารถนาอยางแรงกลาทจะรกษาความเปนสมาชกขององคการ แนวคดเกยวกบความผกพนตอองคการ

แนวความคดเรองความผกพนตอองคการของครนน ไดรบการยอมรบจากหวหนาองคการและผชานาญการดานการวเคราะหองคการวา ถาครมความผกพนตอองคการแลว องคการกจะสามารถรกษาบคลากรใหคงอยได และปฏบตงานตามนโยบายขององคการ นอกจากนนความผกพนตอองคการยงเปนแกนสาคญของโครงสรางองคการ เปนสงทสามารถเปลยนความเขาใจระหวางองคการกบสมาชก อกทงสมาชกทมความผกพนกจะปฏบตงานใหองคการตามจดมงหมายและคานยมขององคการอกดวย (ภคน ดอกไมงาม. 2544: 55)

อลเลน และ เมเยอร (Allen; & Meyer. 1990: 1-18) ไดกลาวถงลกษณะของความผกพนตอองคการเปน 3 ลกษณะ ดงน

1. ความผกพนดานความรสก (Affective Commitment) หมายถง ความผกพนทเกดขนจาก ความรสก เปนความรสกผกพนและเปนอนหนงอนเดยวกนกบองคการ รสกเปนสวนหนงขององคการ ทมเทและอทศตนใหกบองคการ

2. ความผกพนตอเนอง (Continuance Commitment) หมายถง ความผกพนทเกดขนจากการคดคานงของบคคล โดยมพนฐานอยบนตนทนทบคคลใหกบองคการ ทางเลอกทมของบคคลและผลตอบแทนทบคคลไดรบจากองคการนนตอไปหรอโยกยายเปลยนแปลงททางาน

54

3. ความผกพนทเกดจากมาตรฐานทางสงคม (Normative Commitment) หมายถง ความ ผกพนทเกดขนจากคานยม วฒนธรรมหรอบรรทดฐานของสงคม เปนความผกพนทเกดขนเพอตอบ แทนในสงทบคคลไดรบการองคการ ซงแสดงออกในรปของความจงรกภกดของบคคลตอองคการ

อนนตชย คงจนทร (2529: 34 – 41) ไดกลาวถงสาเหต 3 ประการ ทแนวคดเกยวกบความผกพนตอองคการไดรบความสนใจมากขนดงน

1. ความผกพนตอองคการนอาจจะใชเปนเครองมอพยากรณพฤตกรรมของสมาชกองคการได โดยเฉพาะอยางยง อตราการเปลยนงาน สมาชกทมความผกพนตอองคการมแนวโนมทจะอยกบองคการนานกวาและเตมใจทจะทางานอยางเตมความสามารถ เพอใหบรรลเปาหมายทองคการตงไว

2. ความผกพนตอองคการพฒนาขนมาจากการศกษาเรองความจงรกภกด (Loyalty) ของสมาชกทมตอองคการ ซงนกวชาการทงทางดานพฤตกรรมศาสตรและทางดานบรหาร ตลอดจนผบรหารในองคการไดใหความสนใจมานาน เพราะตางเหนพองตองกนวาความจงรกภกดของพนกงานทมตอองคการนนเปนคณสมบตทผบรหารตางกปรารถนาจะใหเกดขนในองคการ

3. การทาความเขาใจในเรองความผกพนตอองคการ ชวยใหผศกษาเขาใจธรรมชาตของบคคลโดยทวไปมากขน และเขาใจถงกระบวนการหรอขนตอนทบคคลสรางความผกพนหรอเกดความรสกวาตนเปนสวนหนงของสงคมยอย ๆ ซงความเขาใจในกระบวนการนจะชวยใหเขาใจในพฤตกรรมของบคคลมากขน

เชอรรงตน (Cherrington. 1994: 40-41) ไดแบงความผกพนตอองคการเปน 2 ประเภท คอ

1. ความผกพนตอเนอง (Continuance Commitment) หรอเรยกวา ความผกพนทเกดจากการคดคานวณ (Calculative Commitment) กคอ ความเตมใจของบคคลทจะคงอยเฉพาะในองคการนน ๆ เพราะรางวลทางดานเศรษฐศาสตรมความสมพนธกบการคงอย เชน พนกงานเชอวาองคการนนใหเงนเดอนมากกวา สภานภาพสงกวา เพอนรวมงานเปนมตรมากกวาและนาสนใจมากกวา

2. ความผกพนดานความรสก (Affective Commitment) หรอเรยกวา ความผกพนดาน จรยธรรม (Moral Commitment) เปนการยอมรบของบคคลตอคานยม และเปาหมายขององคการ เชน พนกงานรสกผกพนดานจรยธรรมตอองคการ และจะเพมมากขนเมอลกษณะเฉพาะของบคคลและความรสกมคณคาในตนเองของเขาสอดคลองกบเปาหมายขององคการ

นอกจากนยงมนกวชาการอกหลายทานทอธบาย เรองความผกพนองคการในดานของทศนคตหรอความรสกผกพนทบคคลมตอองคการ ความรสกทตนเองเปนสวนหนงขององคการและความเตมใจเขารวมในการดาเนนงานตาง ๆ ขององคการ โดยรวมสรปไดวา ความผกพนตอองคการเปนทศนคตหรอความรสกของบคลากรตอองคการในลกษณะทสอดคลองกบวตถประสงคและคานยมขององคการ เปนความเตมใจทบคคลจะทมเทกาลงกายและความจงรกภกดตอสงคมทเขาเปนสมาชกอย

55

ความสาคญของความผกพนตอองคการ ความผกพนตอองคการเปนสงทมความสาคญตอความอยรอด และความมประสทธผลของ

องคการ ผทมความผกพนตอองคการสงจะปฏบตงานไดด และมประสทธภาพกวาผทมความผกพนตอองคการตา ไดมนกวชาการหลายทานไดใหความเหนเกยวกบความสาคญของความผกพนขององคการไวดงน

บญเจอ จฑาพรรณนาชาต (2544: 41) ใหความเหนวา ความผกพนตอองคการเปนทศนคตทสาคญอยางยงสาหรบองคการ ไมวาจะเปนองกรแบบใด เพราะความผกพนจะเปนตวเชอมระหวางจนตนาการของมนษยกบจดมงหมายขององคการ ทาใหผปฏบตงานมความรสกเปนเจาขององคการ และเปนผมสวนรวมในการเสรมสรางสภาพและความเปนอยทดขององคการรวมทงชวยลดการควบคมจากภายนอกอกดวย นอกจากนน ศรพงษ เจรญสข (2545: 11) กลาววา ความผกพนตอองคการสามารถใชทานายอตราการเขาออกจากงานของสมาชกในองคการไดดกวาการศกษาเรองความพงพอใจในงานเสยอก กลาวคอ

1. ความผกพนตอองคการ เปนแนวความคดซงมลกษณะครอบคลมมากกวาความพงพอใจในงาน สามารถสะทอนถงผลโดยทวไปทบคคลสนองตอบตอองคการโดยสวนรวม ในขณะทความพงพอใจในงานสะทอนถงการตอบสนองของบคคลตองาน หรอแงใดแงหนงของงานเทานน

2. ความผกพนตอองคการคอนขางจะมเสถยรภาพมากกวาความพงพอใจ ถงแมวาจะมการพฒนาไปอยางชา ๆ แตกอยอยางมนคงความผกพนตอองคการเปนตวชวดถงความมประสทธภาพขององคการ

สพณดา ควานนท (2545: 28) กลาววาความผกพนตอองคการ มความสาคญตอ องคการอยางมาก โดยความผกพนตอองคการจะเปรยบเสมอน เปนตวกระตนใหสมาชกในองคการ ปฏบตงาน อยางมประสทธภาพ ในทสดองคการนน จะสามารถดาเนนการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

จากการศกษางานวจยตาง ๆ จงสรปไดวา ความผกพนตอองคการเปนสงสาคญอยางยงตอ ความอยรอดและความมประสทธผลขององคการ อกทงยงเปนตวทานายการลาออกไดดกวาความพง พอใจในงาน หากพนกงานมความผกพนกบองคการแลว จะสามารถสงผลใหเกดความรวมมอรวมใจ ในการทางานใหกบองคการ ทาใหองคการมความเจรญกาวหนาไดตอไป ผลของความผกพนตอองคการ

สมทธและคณะ (Smith and others. 1983: 653-663) กลาววา ความผกพนตอองคการ สามารถสงผลทตามมาในแงทเปนประโยชนตอองคการ คอ สมาชกจะทมเททางานเพอองคการ ยงขน ทงนอาจเปนพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาททรบผดชอบโดยตรง (Extra role Behavior) ซงเขายนดกระทาเพอองคการโดยมไดหวงสงตอบแทนใด ๆ นอกจากน ระพพร เบญจาทกล (2540:

56

1. ความผกพนตอองคการสามารถใชทานายอตราการเขา–ออกจากงานไดดกวาความพงพอใจในงาน เพราะความผกพนตอองคการเปนแนวความคดทมลกษณะครอบคลมมากกวาความพงพอใจในงาน

2. ความผกพนตอองคการเปนความรสกเหมอนเปนเจาขององคการรวมกนของสมาชก จงเปนแรงผลกดนใหสมาชกปฏบตงานในองคการอยางเตมท

3. ความผกพนตอองคการ เปนตวเชอมประสารระหวาความตองการของบคคลในองคการอยางเตมท

4. ความผกพนตอองคการมสวนเสรมสรางความมประสทธภาพและประสทธผลขององคการ

5. ความผกพนตอองคการชวยลดการควบคมจากภายนอกซงเปนผลมาจากการทสมาชกในองคการมความรกและความผกพนตอองคการของตนนนเอง

จากผลของความผกพนทมตอองคการทกลาวมาขางตนน สามารถสรปไดวา ผลทเกดจากความผกพนตอองคการจะมทงในทางบวกและทางลบ กลาวคอ ผลทเกดขนในทางบวก ไดแก มความพงพอใจในการทางาน มความพยายามและตงใจในการทางานอยางเตมความสามารถ มความปรารถนาทจะอยกบองคการ ทางานใหกบองคการเพอใหบรรลเปาหมายขององคการทต งไว สวนผลทเกดขนในทางลบ ไดแก มความเบอหนาย ไมอยากทางาน อยากลาออกจากงาน ยายททางาน ขาดงานบอย ขาดความตงใจในการทางาน ไมมความคดรเรมสรางสรรคในการทางานอนจะสงผลทาใหประสทธภาพและประสทธผลขององคการลดตาลง

สรปไดวา ความผกพนตอองคการมความสาคญอยางยงมากตอองคการ โดยความผกพนตอองคการจะเปรยบเสมอนเปนตวกระตนใหสมาชกในองคการปฏบตงานอยางมประสทธภาพ บคลากรเกดความจงรกภกดกบองคการ สงผลใหเกดประสทธภาพและประสทธผลในการทางานขององคการ

6. ผลงานวจยและเอกสารทเกยวของ

จากการศกษาผลงานวจยตางๆ ทเกยวของกบระบบการประเมนผลปฏบตงาน พบวา สทธพงศ ทรงเจรญ (2550) ไดศกษาเรอง ความคดเหนของพนกงานตอการประเมนผลการปฏบตงาน ของบรษท ทโอท จากด (มหาชน) พบวา พนกงาน บรษท ทโอท จากด (มหาชน) สวนใหญเปนผทมการรบรตอการประเมนผลการปฏบตงานอยในระดบมาก และพนกงานทม อาย ระดบการศกษา ระดบงาน ระยะเวลาการทางาน และรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มผลทาใหระดบความคดเหนของพนกงานตอการประเมนผลการปฏบตงานแตกตางกน โดยพนกงานมความคดเหนตอ

57

ประคอง ชนวฒนา (2543) ไดศกษาเรอง ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการประเมนผลการปฏบตงาน : ศกษาเฉพาะกรณหวหนาพยาบาลประจาหอผปวย โรงพยาบาลศรราช พบวา หวหนาพยาบาลประจาหอผปวยทมทศนคตตอการประเมนผลการปฏบตงานในระดบตางกน จะมพฤตกรรมการประเมนผลการปฏบตงานไมตางกน และหวหนาพยาบาลประจาหอผปวยทมการรบรบรรทดฐานการประเมนผลการปฏบตงานเชงบวก จะมพฤตกรรมการประเมนผลการปฏบตงานทถกตองมากกวาหวหนาพยาบาลประจาหอผปวยทมการรบรบรรทดฐานดานการประเมนผลการปฏบตงานในเชงลบ สทธพร เจรญพฒ (2527: 73-76) ศกษาเรองการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานในธรกจตวแทนจาหนายรถยนต เฉพาะในเขตกรงเทพมหานคร พบวา ระบบการประเมนผลการปฏบตงานทใชอยในธรกจนม 2 ระบบ คอ แบบเปนทางการและไมเปนทางการ โดยแบบเปนทางการนามาใชกบพนกงานระดบปฏบตการ สวนผบรหารชนสงยงคงใชการประเมนผลการปฏบตงานแบบไมเปนทางการ ทศนะของผบรหารซงสวนใหญมกเปนนกบรหารแทนเจาของกจการสวนตว วตถประสงคของการประเมนผลการปฏบตงานจะเนนหนกเฉพาะดานการพจารณาขนเงนเดอนประจาปของพนกงานเปนหลก สาหรบดานผประเมนนน บรษททใชระบบการประเมนผลการปฏบตงานอยางไมเปนทางการ ผมอานาจสงสดในบรษทนนจะเปนผตดสนใจการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานทกคนดวยตนเอง สวนบรษททใชระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบเปนทางการนน ผบงคบบญชาโดยตรงจะเปนผประเมนผล โดยมผบงคบบญชาระดบสงขนไปอกขนหนงลงนามอนมต แลวจงสงผลไปยงฝายบคคลแปรผลคะแนนออกมาในรปตวเงนเดอนทเพมขน และเสนอใหผบรหารขนสงอนมตครงสดทาย ในดานความถทใชประเมนนน สวนใหญทากนปละครง ปจจยทนามาใชในการประเมนผลการปฏบตงานทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ คอ คณภาพงาน ปรมาณงาน เวลาทมาทางาน ความมมนษยสมพนธ บคลก ความรบผดชอบตองาน การใชสวสดการบรษท ความซอสตยตอหนาท การปฏบตตามกฎระบบเบยบของบรษท สาหรบบรษททประเมนผลการปฏบตงานแบบเปนทางการทใชแบบประเมนเพยงแบบเดยว กจะใชปจจยดงกลาวมาเปนหลกในการพจารณา แตบรษททใชแบบประเมนมากกวาหนงแบบจะมการกาหนดปจจบทเหมาะสมกบกลมพนกงานทจะใชแบบประเมนผลไปประเมนพนกงานกลมนน ทางดานเทคนคทใชสวนใหญเปนแบบการใหคะแนนตามมาตราสวน เมอไดคะแนนมาแลวจะใชวธการกระจายตามรอยละ มานพ ชนล (2536: 98-111) ไดวจยเรองปจจยทสงผลตอการรบรและการยอมรบการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงาน โดยเกบขอมลจากพนกงาน ผลการศกษาพบวา ปจจยททาใหพนกงานรบรและยอมรบวาการประเมนผลการปฏบตงานวายตธรรมนน แบงเปน 3 ดาน คอ ลกษณะของพนกงาน ลกษณะของผประเมน และวธการประเมน พบวา

58

เพศของพนกงานมผลตอความแตกตางในการรบรการประเมนผลการปฏบตงานอยางมนยสาคญ โดยพนกงานหญงจะรบรการประเมนผลการปฏบตงานมความยตธรรมมากกวาพนกงานชาย สวนลกษณะอนๆของพนกงาน คอ อาย วฒการศกษา และประสบการณการทางาน สงผลตอการรบรและการยอมรบการประเมนผลการปฏบตงานไมแตกตางกนอยางมนยสาคญ ลกษณะของผประเมน คอ ความสามารถในการทางานของผประเมน ความศรทธาในตวผประเมน อานาจของผประเมน และความสาคญในงานของพนกงานในแตละลกษณะของผประเมน สงผลตอการรบรและการยอมรบการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานแตกตางกนอยางมนยสาคญ โดยพนกงานทไดรบการประเมนจากผประเมนทมลกษณะแตละลกษณะดงกลาวสงกวา จะรบรและยอมรบวาการประเมนผลการปฏบตงานมความยตธรรมมากกวาพนกงานทไดรบการประเมนจากผประเมนทมลกษณะดงกลาวตากวา วธการประเมน พบวา ความเขาใจของพนกงานในระบบการประเมนผลขององคการ เปนลกษณะเดยวทสงผลตอความแตกตางในการรบรและยอมรบการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานอยางมนยสาคญ โดยพนกงานทมความเขาใจในระบบการประเมนขององคการมากกวาจะรบรและยอมรบวาการประเมนมความยตธรรมมากกวาพนกงานทมความเขาใจในระบบการประเมนผลขององคการนอยกวา และพบวาการนาผลการประเมนไปใช สงผลตอการรบรการประเมนของพนกงานแตกตางกนอยางมนยสาคญ โดยพนกงานทถกประเมนเพอนาผลการประเมนไปใชในการพฒนาบคลากรและพจารณาความดความชอบ จะรบรวาการประเมนมความยตธรรมมากกวาพนกงานทถกประเมนเพอนาผลการประเมนไปใชพจารณาความดความชอบเพยงอยางเดยวเทานน สวนวธการประเมนอนๆคอ ความถในการประเมน จานวนผประเมน และความเขาใจบทบาท หนาท และความรบผดชอบของพนกงาน สงผลตอการรบรและการยอมรบการประเมนผลการปฏบตงานไมแตกตางกนอยางมนยสาคญ การรบรการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานมผลตอความแตกตางในการยอมรบการประเมนของพนกงานอยางมนยสาคญ โดยพนกงานทรบรวาการประเมนมความยตธรรมมากกวา การยอมรบการประเมนจะมความยดหยนมากกวาพนกงานทรบรวาการประเมนมความยตธรรมนอยกวา พรรณนภา สมปาน (2542: 121) ไดศกษาเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานในโรงพยาบาลแมคคอรมค พบวา การประเมนผลการปฏบตงานจาเปนตองมการตดตามอยางตอเนอง สมาเสมอ เพอใหทราบวา ไดมการนาผลการประเมนไปใชอยางมประสทธภาพ บรรลวตถประสงคหรอไมเพยงใด และไดทราบถงปญหาและขอผดพลาดทเกดขนในการประเมนผลการปฏบตงาน ตลอดจนแนวทางแกไขและปรบปรงระบบการประเมนผลการปฏบตงานใหดยงขน ปรยาพร พงพบลย (2542) ไดศกษาเรองปจจยทสงผลตอการรบรความยตธรรมของการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชยไทย ศกษาการรบรความยตธรรมของระบบการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานททางานในธนาคารพาณชยไทยทมขนาดแตกตางกน

59

สดาทพย คาแสน (2544) ไดศกษาวจยถงการยอมรบผประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน) ในเขตจงหวดอบลราชธาน เมอพจารณาในเรองของความสามารถในการทางานของผประเมน ความศรทธาในตวผประเมน และอานาจของผประเมนแลว พบวา ระดบการยอมรบผประเมนผลการปฏบตงานโดยภาพรวมอยในระดบสง สวนในดานความสมพนธของผประเมนกบพนกงานนน มระดบการยอมรบปานกลาง และจากการทดสอบสมมตฐานปรากฎผลวา ปจจยสวนบคคลของผร บการประเมน ความรความเขาใจในระบบประเมนผลการปฏบตงานขององคการ และความเหนของพนกงานทมตอบทบาทหนาทและความรบผดชอบของตนเองไมมผลตอการยอมรบผประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานแตอยางใด ปวย อวโรธนานนท และ ปยะมาศ เจรญสน (2547) ไดศกษาถงแนวคดและวธปฏบตในการนาระบบการบรหารผลการปฏบตงานมาใชในองคการ กรณศกษา บรษท ดดเค (ประเทศไทย) จากด พบวา การนาระบบการบรหารผลการปฏบตงานมาใชนนไดกอใหเกดปญหาในระหวางการดาเนนการของระบบหลายประการ เชน พนกงานไมสามารถมองเหนถงผลประโยชนและวตถประสงคของการประเมนผลทแทจรง วาจะชวยใหองคการประสบผลสาเรจไดอยางไร เนองจากยงไมมความเขาใจในแนวคดของระบบในภาพรวม และทศนะคตทเปนลบของบคลากรตอระบบการประเมนผลการปฏบตงาน ซงสวนใหญมความเชอวาการนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานมาใชเปนการเพมงานและเสยเวลา จงเปนสาเหตในการนาระบบการบรหารผลการปฏบตงานมาใชในบรษทยงไมกอใหเกดผลสาเรจเทาทควร วรช ชตนธรา (2528: 51-88) ไดวจยเรองการประเมนผลการปฏบตงาน โดยศกษาเฉพาะกรณ บรษทเมองไทย ประกนชวต จากด โดยสมตวอยางจากพนกงานระดบบรหาร พนกงานขาย และพนกงานประจาทวไป พบวา

60

พนกงานประจาสวนใหญเหนดวยกบเทคนควธการประเมนผลการทางานทบรษทฯ กาหนดไวในเรองตางๆ ไดแก การประเมนผลการทางานอยางเปนทางการ การกาหนดวตถประสงคในการประเมนผลทใชเพอประกอบการพจารณาขนเงนเดอนประจาป การใหผบงคบบญชา คอ ผอานวยการฝายและหวหนาสวนเปนผทาการประเมน และความถในการประเมนผลทกาหนดไวปละ 1 ครง แตพนกงานประจาสวนใหญไมเหนดวยกบเทคนควธการประเมนผลการทางาน 2 เรอง คอ การทบรษทฯไมไดกาหนดมาตรฐานการทางานของตาแหนงงานไวเพอใชเปนเกณฑในการประเมนผล และการทบรษทฯ ไมไดแจงผลการประเมนใหผรบการประเมนทราบ พนกงานระดบบรหารและพนกงานขายตางมความคดเหนคลายคลงกบพนกงานประจาสวนใหญ จะมสวนทแตกตางกนไปบางเฉพาะพนกงานขายเทานน ในเรองความถในการประเมนผล และการแจงผลใหผรบการประเมนทราบ ซงจานวนผไมเหนดวยมจานวนไมถงครงหนงของกลมตวอยาง ความคดเหนทมตอเทคนคการประเมนผลการทางานทใชอย ไมมความสมพนธอยางมนยสาคญกบอายงานของพนกงาน เพศ ระดบการศกษา ระดบชนของพนกงานทวไปแตอยางใด ความคดเหนทมตอปจจยในการประเมนทใชอย ไมมความสมพนธอยางมนยสาคญกบอายงานของพนกงาน เพศ ระดบการศกษา ระดบชนของพนกงานทวไปแตอยางใด วลสน และโคล (Wilson; & Cole. 1990: 46-49) ศกษาเรองแนวทางการประเมนผลการปฏบตงานทมประสทธภาพและยตธรรมจากกลมโรงพยาบาลนฟฟลด ในบรเตน พบวา ระบบการประเมนผลการปฏบตงานของกลมโรงพยาบาลนฟฟลด มประสทธภาพและยตธรรมมากกวาโรงพยาบาลแหงอน เนองจาก 1) ระบบการประเมนผลการปฏบตงานใหความสาคญกบพนกงานทถกประเมนมากกวาผประเมน 2) มงทจะพฒนาบคลากรมากกวามงไปทเปาหมายของงานหรอดานเงนเดอนแตเพยงอยางเดยว 3) พนกงานทกระดบตองถกประเมน ไมมการเลอกประเมนเฉพาะกลม 4) พนกงานมการพดคย ชแจงกบผบงบบญชาอยางนอยปละครง ในดานทเกยวของกบพฤตกรรมทสงเสรมใหงานประสบความสาเรจ 5) ผใตบงคบบญชาและผมหนาทประเมนตองไดรบการฝกอบรมเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานอยางเปนทางการ ลองจเนคเกอร และกอฟ (Longeneecher; & Goff. 1990: 36-41) ศกษาเรองสาเหตทการประเมนผลการปฏบตงานยงคงลมเหลว โดยใชวธการสารวจจากผจดการและผใตบงคบบญชาทเปนสมาชกองคการทใหบรการและการผลตแหงฟอรจน 100 จานวน 268 คน พบวา สาเหตททาใหการประเมนผลการปฏบตงานลมเหลวคอ ผประเมนไมใหความสาคญตอการประเมนผลการปฏบตงานอยางจรงจง

ในการวจยครง น ผวจยไดนาผลงานวจยเรองทศกษาเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานในดานตางๆ มาใชอางองและเปนแนวทางในการกาหนดตวแปรในกรอบแนวคดในดาน ประชากรศาสตร ระบบการประเมนผลการปฏบตงาน และทศนคตเกยวกบระบบการประเมนผลการปฏบตงาน

61

ทฤษฏทนามาอางในเรองลกษณะประชากรศาสตร ผวจยไดยดแนวทฤษฎของ ศรวรรณ เสรรตน (2538: 41) ไดกลาววา การแบงสวนตลาดตามตวแปรดานประชากรศาสตรเปนลกษณะทสาคญ ขอมลดานประชากรจะสามารถเขาถงและมประสทธผลตอการกาหนดตลาดเปาหมาย คนทมลกษณะประชากรศาสตรตางกนจะมลกษณะทางจตวทยาตางกน โดยวเคราะหจากปจจย ดงน 1) เพศ ทาใหบคคลมพฤตกรรมของการตดตอสอสารตางกน 2) อาย เปนปจจยททาใหคนมความแตกตางกนในเรองของความคดและพฤตกรรม 3) การศกษา เปนปจจยททาใหคนมความคด คานยม ทศนคตและพฤตกรรมแตกตางกน 4) สถานะทางสงคมและเศรษฐกจทแตกตางกน มอทธพลตอปฏกรยาของผรบสารทมตอผสงสาร ซงผวจยนามาใชในการสรางแบบสอบถามสวนท 1

ทฤษฏทนามาอางในเรองการประเมนผลการปฏบตงาน ผวจยไดยดแนวทฤษฎของ สนนทา เลาหนนทน (2542: 281) ไดกลาววา การประเมนผลการปฏบตงานเปนกระบวนการทผบรหารใชเพอตรวจสอบสมรรถภาพการทางานของผปฏบตงาน โดยการเปรยบเทยบผลงานทปฏบตไดกบวตถประสงคหรอเกณฑทต งไว รวมถงมการใหขอมลยอนกลบแกผปฏบตงาน เพอใชในการปรบปรงแกไขการทางานใหดยงขน ซงผวจยนามาใชประกอบการสรางแบบสอบถามสวนท 2 ทฤษฏทนามาอางในเรองการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ผวจยไดยดแนวทฤษฎของ ดนย เทยนพฒ (2547) ไดกลาววา การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เปนกระบวนการเพอใหไดมาซงขอมลยอนกลบ (Feedback) เกยวกบการปฏบตงานของพนกงาน (ผรบการประเมน) จากผเกยวของ ซงไดแก ผททางานรวมกนหรอทางานใหกบพนกงานผนน รวมทงผทพนกงานผนนทางานใหโดยอาจเปนผบงคบบญชาหรอลกคากได ซงตวแปรทสาคญทจะทาใหพนกงานผไดรบการประเมนมทศนคตทดและยอมรบระบบการประเมนผลการปฎบตงานแบบ 360 องศา น ไดแก 1) ความยตธรรมของผประเมน คอ ความนาเชอถอของผประเมน และอานาจในการตดสนใจของผประเมน วาผประเมนสามารถประเมนผลและใหผลตอบแทนไดอยางยตธรรม และ 2) ความมประสทธภาพของระบบการประเมนผลซงประกอบดวย การสอดคลองกบเปาหมายขององคการ การสรางความตระหนกถงประโยชน ความสาคญ และเปาหมายของการนาระบบการประเมนขอมลยอนกลบแบบ 360 องศามาใช การยอมรบตอการดาเนนการทรดกม และ ภาระรบผดชอบ คอ การรวมมอกนสงเสรมใหมการเปลยนแปลงอยางตอเนอง ซงผวจยนามาใชประกอบการสรางแบบสอบถามสวนท 2 ทฤษฏทนามาอางในเรองทศนคต ผวจยไดยดแนวทฤษฎของ ศรวรรณ เสรรตน และคนอนๆ (2546: 214) ไดกลาวไววา ทศนคต หมายถง การประเมนความพงพอใจหรอไมพงพอใจของบคคล ความรสกดานอารมณและแนวโนมการปฏบตทมผลตอความคดหรอสงใดสงหนง ซงผวจยนามาใชประกอบการสรางแบบสอบถามสวนท 3 เพอนามาประมวลผลวาพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวางมความรความเขาใจและทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา อยางไร เพราะหากพนกงานมทศนคตทดตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานขององคการนน จะกอใหเกดผลดทงตอตวพนกงานและองคการ

62

ทฤษฏทนามาอางในเรองความผกพนตอองคการ ผวจยไดยดแนวทฤษฎของ อลเลน และ เมเยอร ทมองความผกพนตอองคการวาประกอบดวย มต 3 ดาน คอ ดานความรสก ดานความตอเนอง และดานบรรทดฐานของสงคม นาจะสะทอนใหเหนถงสภาวะทางจตใจทสามารถแยกใหเหนความผกพนตอองคการแตละดานไดด เนองจากเปนแนวคดทจะมงหาความสมพนธทพนกงานปรารถนาจะอยกบองคการตอไป

บทท 3 วธดาเนนการระเบยบวธวจย

ในการศกษาเรอง “ความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ

360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง” ผวจยไดดาเนนการศกษาคนควาตามลาดบขนตอนดงน

1. การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 2. การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา 3. การหาคณภาพของเครองมอทใชในการวจย 4. การเกบรวบรวมขอมล 5. การจดทาขอมลและการวเคราะหขอมล 6. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

การออกแบบการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงสารวจ (Exploratory Research) แบบวดครงเดยว (One

Shot Study) และเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire)

การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 1. ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการวจยครงน คอ พนกงานประจาทงเพศชายและเพศหญงของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง ซงมจานวน 1,988 คน (แหลงทมา : ฝายทรพยากรบคคลโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง มกราคม 2553)

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน คอ พนกงานประจาทงเพศ

ชายและเพศหญงของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง โดยใชสตรกรณทราบจานวนประชากรของ Taro yamane (ศรวรรณ เสรรตน และคณะ.2548 : 194) คานวณไดดงน

n = N

กาหนดให n = จานวนของขนาดตวอยาง

N = จานวนรวมของประชากรทงหมดทใชในการศกษา

1+Ne2

64

e = คาความผดพลาดทยอมรบได(โดยในงานวจยครงนกาหนดให 5%) แทนคาในสตร

n = 1,988

1+1,988 (0.05)2

n = 332.99 ตวอยาง

ดงนนจะไดกลมตวอยางทใชในการศกษาจานวน 333 คน โดยเพมตวอยาง 5% จานวน 17 คน รวมเปนกลมตวอยางทงสน 350 คน

การเลอกกลมตวอยาง ขนตอนท 1 วธการสมตวอยางแตละชนภมดวยวธการกาหนดสดสวนของจานวนสมาชก

ในแตละชนภม (Proportional Stratified Sampling) โดยคานวณจากสตร (บญเรยง ขจรศลป. 2543)

= sf Nnns ×

เมอ แทน สดสวนในการสมของแตละชนภม sf

sn แทน ขนาดของจานวนพนกงานจากแตละชนภม n แทน ขนาดของกลมตวอยางทงหมด

N แทน ขนาดของจานวนพนกงานทงหมด

ศนยเครอขายโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง ศนยโรงพยาบาลโรคทวไป จานวน 1,016 คน

ศนยโรงพยาบาลโรคหวใจ จานวน 217 คน ศนยโรงพยาบาลนานาชาต จานวน 102 คน

ศนยสนบสนนโรงพยาบาล จานวน 653 คน

แหลงทมา : ฝายทรพยากรบคคลโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง (2553).

65

จากการคานวณจะไดกลมตวอยางของแตละระดบชนดงน

ฝายปฏบตงาน จานวน ประชากร

จานวน กลมตวอยาง

ศนยโรงพยาบาลโรคทวไปเอกชนแหงหนง 1016 179

ศนยโรงพยาบาลโรคหวใจเอกชนแหงหนง 217 38

ศนยโรงพยาบาลนานาชาตเอกชนแหงหนง 102 18

ศนยสนบสนนโรงพยาบาลเอกชนแหงหนง 653 115

Total Clinical 1,988 350

ขนตอนท 2 วธการสมตวอยางตามสะดวก (Convenience sampling) ทาการเกบ

รวบรวมขอมล โดยนาแบบสอบถามทไดจดเตรยมไปจดเกบขอมล ณ ศนยตางๆตามทระบไวในขนตอนท 1

2. การสรางเครองมอทใชในการวจย

แหลงขอมลประกอบดวย 2 สวน คอ 2.1 ขอมลทตยภม เปนการรวบรวมขอมลจากเอกสารอางอง และงานวจยทเกยวของ 2.2 ขอมลปฐมภม ผวจยจะดาเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามทสรางขน

โดยใหกลมเปาหมายตอบดวยตวเอง (Self – respond questionnaire) เครองมอทใชในการวจยครงน ผวจยไดศกษาจากแนวคด ทฤษฎ และเอกสารงานวจยท

เกยวของ แลวนาตวแปรทจะศกษามาสรางเปนแบบสอบถาม (questionnaires) ซงเปนคาถามลกษณะปลายปด (Close-ended response question)ใหเลอกตอบอยางใดอยางหนงตามขอตอบทกาหนด โดยผวจยทาการกาหนดโครงสรางแบบสอบถามออกเปน 4 สวน ดงตอไปน

สวนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม คอ เพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาในการปฏบตงาน โดยมลกษณะเปนคาถามปลายปด (Closed ended question) มหลายคาตอบใหเลอก (Multiple choice questions) และใหเลอกตอบเพยงคาตอบเดยว มรายละเอยดดงน

1. เพศ เปนระดบการวดขอมลประเภทนามบญญต หรอแบงกลม (Nominal Scale) ไดแก

ชาย หญง

66

2. อาย เปนระดบการวดขอมลประเภทเรยงลาดบ (Ordinal Scale) ซงการกาหนดชวงอายคานวณไดดงน

21 – 30 ป 31 – 40 ป 41 – 50 ป 51 ปขนไป

2 ระดบการศกษา แบบสอบถามเปนลกษณะคาถามแบบ (Multiple Choice Questions)

ใชระดบการวดขอมลประเภทเรยงลาดบ (Ordinal Scale) ไดแก ตากวาปรญญาตร ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

4. ตาแหนงงาน เปนระดบการวดขอมลประเภทนามบญญต หรอแบงกลม (Nominal Scale) ไดแก ระดบปฏบตงาน ระดบหวหนางาน

5. ระยะเวลาในการปฏบตงาน เปนระดบการวดขอมลประเภทเรยงลาดบ (Ordinal Scale) ซงการกาหนดชวงระยะเวลาในการปฏบตงาน คานวณไดดงน (ศรวรรณ เสรรตน; และคณะ. 2549: 129)

จากสตร ความกวางของอนตรภาคชน = มขอ ลทมคาสงสด – ขอมลทมคาตาสด

จานวนชน ผวจยกาหนดระยะเวลาในการปฏบตงาน 1 ป เปนคาระยะเวลาในการปฏบตงานตาสด

ทใชในการกาหนดชวง และขอมลระยะเวลาในการปฏบตงานสงสดคอ 10 ป ขนไป โดยแบงออกเปน 5 ชวง ดงน (ขอมลระยะเวลาในการปฏบตงานของพนกงานประจา จากฝายทรพยากรบคคลโรงพยาบาลเอกชนแหงหนง ในเขตหวยขวาง มกราคม 2553)

แทนคาจากสตร = = 2.25 ≈ 3 จากการคานวณชวงระยะเวลาในการปฏบตงานขางตน สามารถแบงชวงระยะเวลาในการ

ปฏบตงานของกลมตวอยางไดดงน

10 - 1

4

67

a. 1 – 3 ป b. 4 – 6 ป c. 7 – 9 ป d. 10 ป ขนไป

สวนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบความรความเขาใจเกยวกบระบบการประเมนผลการ

ปฏบตงานแบบ 360 องศา โดยคาถามมขอความทมลกษณะเชงบวกเกยวกบการรบรตอระบบการประเมนผลการปฏบตงาน คาถามทงหมดม 15 ขอ ลกษณะคาถามเปนคาถามปลายปด (Close – ended Question) แบบเลอกตอบเพยงคาตอบเดยวจากคาถามทใหเลอกมากกวา 2 คาตอบขนไป (Check List) ใชระดบการวดขอมลประเภทนามบญญต (Nominal Scale)

ในแตละคาถามจะมคาตอบใหเลอก 2 คาตอบ คอ ใช และไมใช มขอทตองการคาตอบวา “ใช” จานวน 12 ขอ ไดแก ขอ 1,3,4,5,6,7,9,10,12,13,14,15 สวนขอทตองการคาตอบวา “ไมใช” จานวน 3 ขอ ไดแก ขอ 2,8,11 โดยมเกณฑใหคะแนน ดงน

ผตอบแบบสอบถาม ตอบ “ถก” ในแตละขอได 1 คะแนน และตอบ “ผด” ได 0 คะแนน แลวจาแนกโดยวดการรบรออกเปน 3 ระดบ คอ มาก ปานกลาง และนอย เกณฑการประเมนคาวดการรบรตอระบบการประเมนผลการปฏบตงาน ผวจยใชเกณฑในการแปลผลของเบสต (Best. 1970: 297) และจาแนกออกเปน 3 ระดบ ดวยวธหาเกณฑกาหนดคะแนนเฉลยของเบสต (Best. 1970: 297) คานวณไดดงน

จากสตร ความกวางของอนตรภาคชน = คาคะแนนสงสด – คาคะแนนตาสด จานวนชน = 15 - 0

3 = 5

และนามากาหนดชวงคาคะแนนเฉลย ไดดงน

11 – 15 คะแนน หมายถง ผตอบแบบสอบถามมการรบรตอระบบการ ประเมนผลการปฏบตงานมาก

6 – 10 คะแนน หมายถง ผตอบแบบสอบถามมการรบรตอระบบการ ประเมนผลการปฏบตงานปานกลาง

0 – 5 คะแนน หมายถง ผตอบแบบสอบถามมการรบรตอระบบการ ประเมนผลการปฏบตงานนอย

สวนท 3 เปนแบบสอบถามเกยวกบทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการ

68

ปฏบตงานแบบ 360 องศา รวมทงสน 10 ขอ ซงเปนคาถามลกษณะปลายปด (Close-ended response question) มหลายคาตอบใหเลอก (Multiple choice questions) และใหเลอกตอบเพยงคาตอบเดยว โดยเปนระดบการวดขอมลประเภทอนตรภาคชน (Interval Scale) เปนการวดแบบมาตรสวนประมาณคา (Rating Scale) ของลเครท (Likert Scale)

กาหนดเกณฑการใหคะแนนระดบทศนคตในแบบสอบถามสวนท 3 จะใหคะแนน 5 ระดบ จากมากไปหานอย ดงน

ระดบของทศนคต เหนดวยอยางยง 5 คะแนน เหนดวย 4 คะแนน ไมแนใจ 3 คะแนน ไมเหนดวย 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง 1 คะแนน

ลกษณะแบบสอบถามทใชในระดบการวดขอมลประเภทอนตรภาคชน (Interval Scale) เปนการวดแบบมาตรสวนประมาณคา (Rating Scale) ของ ลเครท (Likert Scale) ในแบบสอบถาม ผวจยใชเกณฑคาเฉลยในการอภปรายผล ซงผลจากการคานวณโดยใชสตรการคานวณความกวางของอนตรภาคชน มดงน (ศรวรรณ เสรรตน; และคณะ. 2549: 129)

จากสตร ความกวางของอนตรภาคชน = ขอมลทมคาสงสด – ขอมลทมคาตาสด

จานวนชน แทนคาจากสตร = = 0.80

แสดงเกณฑเฉลยระดบทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

5 – 1 5

คะแนนเฉลย 4.21 – 5.00 หมายถง ทศนคตอยในระดบดมาก คะแนนเฉลย 3.41 – 4.20 หมายถง ทศนคตอยในระดบด

คะแนนเฉลย 2.61 – 3.40 หมายถง ทศนคตอยในปานกลาง คะแนนเฉลย 1.81 – 2.60 หมายถง ทศนคตอยในระดบไมด

คะแนนเฉลย 1.00 – 1.80 หมายถง ทศนคตอยในระดบไมดอยาง มาก

69

สวนท 4 เปนแบบสอบถามเกยวกบความผกพนตอองคกรของพนกงาน รวมทงสน 6 ขอ ซงเปนคาถามลกษณะปลายปด (Close-ended response question) มหลายคาตอบใหเลอก (Multiple choice questions) และใหเลอกตอบเพยงคาตอบเดยว โดยเปนระดบการวดขอมลประเภทอนตรภาคชน (Interval Scale) เปนการวดแบบมาตรสวนประมาณคา (Rating Scale) ของลเครท (Likert Scale)

กาหนดเกณฑการใหคะแนนระดบความผกพนในแบบสอบถามสวนท 3 จะใหคะแนน 5 ระดบ จากมากไปหานอย ดงน

ระดบของความผกพนตอองคกร

เหนดวยอยางยง 5 คะแนน เหนดวย 4 คะแนน ไมแนใจ 3 คะแนน ไมเหนดวย 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง 1 คะแนน

ลกษณะแบบสอบถามทใชในระดบการวดขอมลประเภทอนตรภาคชน (Interval Scale) เปนการวดแบบมาตรสวนประมาณคา (Rating Scale) ของ ลเครท (Likert Scale) ในแบบสอบถาม ผวจยใชเกณฑคาเฉลยในกรอภปรายผล ซงผลจากการคานวณโดยใชสตรการคานวณความกวางของอนตรภาคชน มดงน (ศรวรรณ เสรรตน; และคณะ. 2549: 129)

จากสตร ความกวางของอนตรภาคชน = ขอมลทมคาสงสด – ขอมลทมคาตาสด

จานวนชน

แทนคาจากสตร = = 0.80 แสดงเกณฑเฉลยระดบความผกพนของพนกงานตอองคกร

5 – 1 5

คะแนนเฉลย 4.21 – 5.00 หมายถง พนกงานมความผกพนตอ องคกรมากทสด

คะแนนเฉลย 3.41 – 4.20 หมายถง พนกงานมความผกพนตอ องคกรมาก

คะแนนเฉลย 2.61 – 3.40 หมายถง พนกงานมความผกพนตอ องคกรปานกลาง

คะแนนเฉลย 1.81 – 2.60 หมายถง ทพนกงานมความผกพนตอ

70

องคกรนอย คะแนนเฉลย 1.00 – 1.80 หมายถง พนกงานมความผกพนตอ

องคกรนอยทสด

การหาคณภาพของเครองมอทใชในการวจย 3. 3.1 ผวจยนาแบบสอบถามทสรางขนไปใหผเชยวชาญตรวจสอบความเทยงตรงดาน

เนอหา (Content Validity) และขอบกพรองของขอคาถาม เพอใหมความสอดคลองกบวตถประสงค นยามศพท และกลมตวอยาง ประมวลความเหนของผทรงคณวฒทงหมดทไดรบการพจารณาแบบสอบถามเปนรายขอแลวนามาปรบปรงแบบสอบถามใหเปนไปตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ

3.2 การทดสอบความเชอมน (Reliability) จากแบบสอบถามทไดปรบปรงแลวไป ทดลองใช (Try out) กบพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง จานวน 40 ชด เพอนาไปหาคาความเชอมน (Reliability) โดยใชสตร Cronbach’s alpha มสตรดงน (กลยา วานชยบญชา. 2546: 449)

α = iancevar/ariancecov)1k(1

iancevar/ariancecovk

−+

เมอ = คาความเชอมน หรอ Alpha coefficient α K = จานวนคาถาม ariancecov = คาเฉลยของคาความแปรปรวนรวมระหวางคาถามตางๆ

iancevar = คาเฉลยของคาความแปรปรวนของคาตอบ

จากการนาแบบสอบถามทไดทดลองใชแลวจานวน 40 ชด ไปหาคาความเชอมน ไดคา

ความเชอมนเทากบ 0.879 แยกเปนรายดานพบวา

ปจจยดานทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคาความเชอมน

เทากบ 0.933

ปจจยดานความผกพนตอองคการของพนกงาน มคาความเชอมนเทากบ 0.816

4. การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมล เพอนามาวเคราะหตามขนตอน ดงน

71

1. เมอผวจยเตรยมแบบวดความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคกรของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง จานวน 350 ชด 2. เมอผวจยรวบรวมแบบวดความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคกรของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง จานวน 350 ชด คนไดทงหมดแลวทาการตรวจสอบความถกตอง และความสมบรณของแบบวดการยอมรบ เพอทาการวเคราะหขอมลตามขนตอนตอไป

5. การจดทาขอมลและการวเคราะหขอมล

ผวจยจะกระทาการรวบรวมขอมลจากแบบสอบถามทไดรบทงหมดมาจดทาการวเคราะหขอมลดงน

1. การตรวจสอบขอมล (Editing) ผวจยตรวจสอบความสมบรณของการตอบแบบสอบ ถาม แยกแบบสอบถามทไมสมบรณออก

2. การลงรหส (Coding) นาแบบสอบถามทถกตองเรยบรอยแลวมาลงรหสตามกาหนดไวลวงหนา การประมวลผลขอมลทลงรหสแลว นามาบนทกโดยใชเครองไมโครคอมพวเตอรเพอการประมวลผลขอมลซงใชโปรแกรมสถตสาเรจรป เพอการวจยทางสงคมศาสตร (Statistic Package for the Social Sciences หรอ SPSS)

3. วเคราะหขอมลสาหรบแบบสอบถามปลายปด 3. 1 การวเคราะหขอมลทเปนขอมลของแบบสอบถาม สวนท 1 ขอมลเกยวกบ บคคลทวไป สวนท 2 ระดบความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 3 6 0 องศา สวนท 3 ระดบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 3 6 0 องศา โดยใช คาเฉลยเลขคณต (Mean) คาสถตรอยละ (Pe rcen tage) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S tanda rd d e v i a t i o n) และสวนท 4 ระดบความผกพนตอองคกรของพนกงาน โดยใชคาเฉลยเลขคณต (Mean) คาสถตรอยละ (P e r c e n t a g e) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S t a n d a r d d e v i a t i o n)

3.2 การวเคราะหขอมลดานสวนบคคลของผตอบแบบสอบถามในดาน เพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน ประสบการณในการทางาน คดเปนรอยละ ความถ

3.3 ทดสอบความแตกตางระหวางคะแนนเฉลยของตวแปร 2 กลม โดยการทดสอบ คาท (t-test) และตวแปรมากกวา 2 กลม โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One way Analysis of Variance) โดยการทดสอบคาเอฟ (F-test)

3.4 ขอมลทเกยวกบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จะวเคราะหดวยคาสมประสทธสหสมพนธ แบบเพยรสน (Pearson’s Correlation Coefficient)

3.5 ขอมลทเกยวกบความผกพนตององคกรของพนกงาน จะวเคราะหดวยคา สมประสทธสหสมพนธ แบบเพยรสน (Pearson’s Correlation Coefficient)

72

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 6. การใชสถตในการวเคราะหขอมลครงน ผวจยเลอกใชสถตโดยพจารณาถงวตถประสงคและความหมายขอมล ดงน

1. สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistic) พนฐาน ประกอบดวย

1.1 คาเฉลยรอยละ (P e r c e n t a g e) เพอใชแปลความหมายของขอมล ทวไปของแบบสอบถาม (กลยา วานชยบญชา. 2546: 36)

P = 100xn

f⎥⎦⎤

⎢⎣⎡

เมอ P = คาสถตรอยละ f = ความถของขอมล n = ขนาดของกลมตวอยางทงหมด

1.2 คาเฉลยเลขคณต (Mean หรอ ) เพอใชแปลความหมายของขอมลทวไปของแบบสอบถาม (กลยา วานชยบญชา. 2546: 36)

Χ

Χ = n

x∑

เมอ = คาคะแนนเฉลย Χ = ∑ x ผลรวมของคะแนนทงหมด n = ขนาดของกลมตวอยาง

1.3 คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviat ion หรอ S.D.) (กลยา วานชยบญชา. 2546: 38)

.D.S = ( )

2

1)-(n n

x2xn∑ ∑−

เมอ = คาความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนกลม ..DS

ตวอยาง

( = )2x∑ ผลรวมของคะแนนทงหมดยกกาลงสอง

73

2x∑ = ผลรวมของคะแนนแตละตวยกกาลงสอง n = ขนาดของกลมตวอยาง 2. การหาคาความเชอมนของเครองมอ (Reliability of the test) โดยใชวธหาคาสมประสทธอลฟา ( -Coefficient) ของครอนบค (Cronbach) (กลยา วานชยบญชา. 2549: 35) α

α = iancevar/ariancecov)1k(1

iancevar/ariancecovk

−+

เมอ = คาความเชอมน หรอ Alpha coefficient α k = จานวนคาถาม ariancecov = คาเฉลยของคาความแปรปรวนรวมระหวาง คาถามตางๆ

iancevar = คาเฉลยของคาความแปรปรวนของคาตอบ 3. การวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงอนมาน (Inferential statistic) ประกอบดวย 3.1 สถต Independent t-test ทดสอบความแตกตางระหวางคาเฉลยของกลมตวอยาง 2 กลมทเปนอสระตอกน (กลยา วานชยบญชา. 2549: 108) ใชทดสอบสมมตฐานขอท 1 ลกษณะประชากรศาสตร ดานเพศ โดยมสตรดงน ในการทดสอบ t - test หาคาความแปรปรวนของขอมลโดยการทดสอบ Levene’ s test ถาความแปรปรวนเทากนทกกลมใหพจารณาคาในแถว Equal variances assumed และถาคาความแปรปรวนของขอมลไมเทากนทกกลมใหพจารณาคาในแถว Equal variances not assumed โดยใชสตร ดงน

3.1.1 กรณทมความแปรปรวนของทง 2 กลมเทากน )22S2

1S( =

t =

2n

1

2n

1pS

2X1X

+

−

สถตทใชในการทดสอบ t มชนแหงความเปนอสระ df = n1 + n2 - 2 เมอ = คาเฉลยกลมท i ; i = 1 , 2 iX = pS คาเบยงเบนมาตรฐานตวอยางรวมจากตวอยางทง

2 กลม = in ขนาดตวอยางของกลมท i

74

2iS = คาความแปรปรวนของตวอยางกลมท i ; i = 1, 2

= 2pS

( ) ( )22n1n

22S12n2

1S1in

−+−+−

3.1.2 กรณความแปรปรวนทง 2 กลมไมเทากน ( ) 22S2

1S ≠

t =

2n

22S

1n

21S

2X1X

+

−

สถตทใชทดสอบ t มชนแหงความเปนอสระ = V

V =

2

12n

2n22S

11n

1n21S

2n22S

1n21S

−

⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛

+−

⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛

⎥⎦

⎤⎢⎣

⎡+

เมอ t = คาสถตทใชพจารณาใน t-distribution 1X = คาเฉลยของกลมตวอยางท 1 2X = คาเฉลยของกลมตวอยางท 2

21S = ความแปรปรวนของกลมตวอยางท 1

22S = ความแปรปรวนของกลมตวอยางท 2

= 1n จานวนของกลมตวอยางท 1

= 2n จานวนของกลมตวอยางท 2 V = ชนแหงความเปนอสระ 3.2 สถตการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-Way Analysis of Variance) แบบการทดสอบความแตกตางระหวางคาเฉลยของกลมตวอยางตงแต 2 กลมขนไป (กลยา วาณชยบญชา. 2549: 293) มสตรดงน

3.2.1 ใชคา F-test กรณคาความแปรปรวนของแตละกลมเทากน ม

75

สตรดงน ตาราง 2 แสดงการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-Way Analysis of Variance)

แหลงความแปรปรวน df ss ms F

k-1 SS(B) MS(B) = 1k)B(SS

−

)w(MS)B(MS

ระหวางกลม (B)

n-k SS (w) MS(W) = kn)w(SS

−

ภายในกลม (W)

รวม (T) n-1 SS (T)

F = )w(MS)B(MS

เมอ F = คาสถตทใชพจารณาใน F-distribution df = ชนแหงความเปนอสระไดแก ระหวางกลม(k-1) และภายในกลม (n-k)

k = จานวนกลมของตวอยางทนามาทดสอบสมมตฐาน n = จานวนตวอยางทงหมด SS(B) = ผลรวมกาลงสองระหวางกลม (Between Sum of Squares) SS(W) = ผลรวมกาลงสองภายในกลม (Within Sum of Squares) MS(B) = คาประมาณการของความแปรปรวนระหวางกลม (Mean Squares between groups)

MS(W) = คาประมาณการของความแปรปรวนภายในกลม (Mean Squares within groups)

กรณผลการทดสอบมความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตแลว ตองทาการทดสอบความแตกตางเปนรายคตอไป เพอดวาคใดบางทแตกตางกน โดยใชวธ Fisher’s Least Significant Difference (LSD) (กลยา วาณชยบญชา. 2549: 333)

LSD = ⎥⎦

⎤⎢⎣

⎡+−− jn

1

in

1MSEkn;2/1t α

โดยท ni ≠ nj

76

เมอ LSD = ผลตางนยสาคญทคานวณไดสาหรบประชากรกลมท i และ j = nt −− ;2/1 α คาทใชพจารณาในการแจกแจงแบบ t – distribution ทระดบความ

เชอมน 95% และชนหางความเปนอสระภายในกลม = n-k k

คาความแปรปรวนภายในกลม ( MSw) MSE = ni = จานวนตวอยางของกลม i nj = จานวนตวอยางของกลม j α = คาความคลาดเคลอน

ใชคา Brown-Forsythe (β) กรณคาความแปรปรวนของแตละกลมไมเทากน (Hartung. 2001: 300) มสตรดงน

β = )W(MS)B(MS

โดยคา 21S

k

1i Njn

1)W(MS ∑=

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛ −

เมอ β แทน คาสถตทใชพจารณาใน Brown-Forsythe MS(B) แทน คาประมาณของความแปรปรวนระหวางกลม (Mean Square between group) MS(W) แทน คาประมาณของความแปรปรวนภายในกลม (Mean Square within group) สาหรบ Brown-Forsythe k แทน จานวนกลมของตวอยาง nj แทน จานวนตวอยางของกลม i N แทน ขนาดของประชากร

21S แทน คาความแปรปรวนของกลมตวอยางท i

กรณผลการทดสอบมความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต จะทาการทดสอบเปนรายคเพอดวามคใดทแตกตางกนโดยใชวธ Dunnett’s T3 (วเชยร เกศสงห. 2543: 116) มสตรดงน

t =

⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛+

−

jn

1

in

1)w(MS

jxix

77

เมอ t แทน คาสถตทใชพจารณาใน t-distribution MS(W) แทน คาประมาณของความแปรปรวนภายในกลม (Mean Square within group) สาหรบ Brown-Fordythe iX แทน คาเฉลยของกลมตวอยางท i jX แทน คาเฉลยของกลมตวอยางท j

iN แทน จานวนตวอยางของกลมท i Nj แทน จานวนตวอยางของกลมท j

3.3 สถตคาสมประสทธสหสมพนธอยางงายของเพยรสน (Pearson Product Moment Correlation Coefficient) ใชหาคาความสมพนธของตวแปรสองตวทอสระตอกน หรอหาคาความสมพนธระหวางขอมล 2 ชด (ชศร วงศรตนะ. 2544: 314) เพอใชทดสอบสมมตฐานขอ 2

nΣxy - (Σx)(Σy) rxy =

[ nΣx2 –(Σx)2] [nΣy2-(Σy)2]

เมอ rxy = สมประสทธสหสมพนธ

Σx = ผลรวมของคะแนนชด x

Σy = ผลรวมของคะแนนชด y

Σxy = ผลรวมของผลคณระหวางคะแนนชด x และชด y ทกค n = จานวนกลมตวอยางทงหมด

โดยทคาสมประสทธสหสมพนธจะมคาระหวาง -1 < r < 1 สาหรบการแปลความหมายของ

คาความสมพนธมดงน ถาคา r มคาเปนลบ (–) แสดงวา x และ y มความสมพนธในทศทาง ตรงกน

ขาม 1. ถาคา r มคาเปนบวก (+) แสดงวา x และ y มความสมพนธในทศทาง

เดยวกน 2. ถาคา r มคาเปนศนย (0) แสดงวา x และ y ไมมความสมพนธกนเลย 3. ถาคา r มคาเขาใกลศนย (0) แสดงวา x และ y มความสมพนธกนนอย 4. ถาคา r มคาเขาใกล 1 แสดงวา x และ y มความสมพนธในทศทางเดยวกน

และมความสมพนธกนมาก

78

5. ถาคา r มคาเขาใกล -1 แสดงวา x และ y มความสมพนธในทศทางตรงกนขาม และมความสมพนธกนมาก เกณฑการแปลความหมายคาสมประสทธสหสมพนธ

ถาคา r มคาสงกวา 0.90 แสดงวา มความสมพนธในระดบสงมาก ถาคา r มคาตงแต 0.70-0.89 แสดงวา มความสมพนธในระดบสง ถาคา r มคาตงแต 0.30-0.69 แสดงวา มความสมพนธในระดบปานกลาง ถาคา r มคาตงแต 0.01-0.29 แสดงวา มความสมพนธในระดบตา ถาคา r มคาเทากบ 0 แสดงวา ไมมความสมพนธกนเลย

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

ในการนาเสนอผลการวเคราะหขอมลของการวจยเรอง ความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง โดยใชแบบสอบถามจานวนทงสน 350 ตวอยาง และนาผลทไดมาประมวลผล โดยโปรแกรม SPSS ซงผวจยจะนาเสนอผลการวเคราะหขอมลออกเปน 5 สวน และเพอใหเกดความเขาใจตรงกนในการแปลความหมาย ผวจยจงไดกาหนดสญลกษณทใชในการวเคราะหขอมลดงน สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล แทน คาเฉลยของกลมตวอยาง (Mean) x S.D. แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) n แทน จานวนกลมตวอยาง r แทน คาสถตทใชพจารณาสมประสทธสหสมพนธ (Correlation Coefficient) t แทน คาสถตทใชพจารณา t-distribution F แทน คาสถตทใชพจารณา F-distribution p แทน ความนาจะเปนสาหรบบอกนยสาคญทางสถต df แทน ระดบชนของความเปนอสระ (Degree of Freedom) SS แทน ผลบวกกาลงสองของคะแนน (Sum of square) MS แทน ผลรวมของคะแนนเบยงเบนยกกาลงสอง (Mean Square) Ho แทน สมมตฐานหลก (Null hypothesis) H1 แทน สมมตฐานรอง (Alternative hypothesis) Sig. แทน ความนาจะเปนสาหรบบอกนยสาคญทางสถต * แทน นยสาคญทางสถตทระดบ .05 ** แทน นยสาคญทางสถตทระดบ .01 การนาเสนอผลการวเคราะห การวเคราะหขอมล ผวจยไดเสนอผลการวเคราะหขอมลแบงเปน 5 สวน ดงน สวนท 1 การวเคราะหขอมลดานลกษณะสวนบคคลของผตอบแบบสอบถามจาแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาในการปฏบตงาน สวนท 2 การวเคราะหขอมลปจจยดานความรความเขาใจเกยวกบระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

80

สวนท 3 การวเคราะหขอมลปจจยดานทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการ ปฏบตงานแบบ 360 องศา สวนท 4 การวเคราะหขอมลดานความผกพนตอองคการของพนกงาน สวนท 5 การทดสอบสมมตฐานในการวจย ผลการวเคราะหขอมล สวนท 1 การวเคราะหขอมลดานลกษณะสวนบคคลของผตอบแบบสอบถามจาแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาในการปฏบตงาน โดยแจกแจงจานวน (ความถ) และ คารอยละ ตาราง 2 แสดงจานวน (ความถ) และรอยละของปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง

ขอมลสวนบคคล จานวน (คน) รอยละ

104

29.70

1. เพศ ชาย หญง 246 70.30

รวม 350 100.00 2. อาย

21-30 ป

131

37.43 31-40 ป 208 59.43 41-50 ป 11 3.14

รวม 350 100.00 3. ระดบการศกษา

1 219 130

0.30 62.60 37.10

ตากวาปรญญาตร ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

รวม 350 100.00 4. ตาแหนงงาน

306 44

87.40 12.60

ระดบปฏบตงาน ระดบหวหนางาน

รวม 350 100.00

81

ตาราง 2 (ตอ)

ขอมลสวนบคคล จานวน (คน) รอยละ 5. ระยะเวลาในการปฏบตงาน 1-3 ป

72

20.60

4-6 ป 126 36.00 7-9 ป 70 20.00 มากกวา 10 ป ขนไป 82 23.40 รวม 350 100.00

จากตาราง 2 ผลการวเคราะหขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถามทใชเปน

กลมตวอยางในการศกษาครงน จานวน 350 คน พบวา 1. เพศ ของผตอบแบบสอบถามจานวน 350 คน กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง

จานวน 246 คน คดเปนรอยละ 70.30 และ เพศชาย จานวน 104 คน คดเปนรอยละ 29.70 ตามลาดบ

2. อาย ของผตอบแบบสอบถามจานวน 350 คน กลมตวอยางสวนใหญเปนผทมอาย 31-40 ป จานวน 208 คน คดเปนรอยละ 59.43 รองลงมาเปนผทมอาย 21-30 ป จานวน 131 คน คดเปนรอยละ 37.43 และ เปนผทมอาย 41-50 ป จานวน 11 คน คดเปนรอยละ 3.14 ตามลาดบ

4. ระดบการศกษา ของผตอบแบบสอบถามจานวน 350 คน กลมตวอยางสวนใหญมการศกษาระดบปรญญาตร จานวน 219 คน คดเปนรอยละ 62.60 รองลงมามการศกษาสงกวาปรญญาตร จานวน 130 คน คดเปนรอยละ 37.10 และ มการศกษาตากวาปรญญาตร จานวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.30 ตามลาดบ

5. ตาแหนงงาน ของผตอบแบบสอบถามจานวน 350 คน กลมตวอยางสวนใหญอยในระดบปฏบตงาน จานวน 306 คน คดเปนรอยละ 87.40 และ อยในระดบหวหนางาน จานวน 44 คน คดเปนรอยละ 12.60 ตามลาดบ

5. ระยะเวลาในการปฏบตงาน ของผตอบแบบสอบถามจานวน 350 คน กลมตวอยางสวนใหญมระยะเวลาการปฏบตงาน 4-6 ป จานวน 126 คน คดเปนรอยละ 36.00 รองลงมามระยะเวลาการปฏบตงานมากกวา 10 ปขนไป จานวน 82 คน คดเปนรอยละ 23.40 รองลงมามระยะเวลาการปฏบตงาน 1-3 ป จานวน 72 คน คดเปนรอยละ 20.60 และ มระยะเวลาการปฏบตงาน 7-9 ป จานวน70 คน คดเปนรอยละ 20.00 ตามลาดบ

เนองจากขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถามทางดานระดบอาย และระดบการศกษา มความแตกตางทางดานจานวน (ความถ) ของขอมลอยมาก มความถของขอมลกระจายตวอยางไมสมาเสมอ และมจานวนรอยละนอยกวา 10 ผวจยจงนาขอมลดานดงกลาวมาแบงชนจานวน (ความถ) ใหม เพอใชสาหรบทดสอบสมมตฐาน ดงตารางตอไปน

82

ตาราง 3 แสดงจานวน (ความถ) และรอยละของปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง ดานระดบอาย และ ระดบการศกษา โดยจดกลมใหม

ขอมลสวนบคคล จานวน (คน) รอยละ 1. อาย

21-30 ป

131

37.40 31 ปขนไป 219 62.60

รวม 350 100.00 2. ระดบการศกษา

ตากวาปรญญาตร/ปรญญาตร 220 62.90 สงกวาปรญญาตร 130 37.10

รวม 350 100.00

จากตาราง 3 ผลการวเคราะหขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถามทใชเปน

กลมตวอยางในการศกษาโดยนาขอมลดงกลาวมาแบงชนจานวน (ความถ) ใหม ดงน 1. อาย ของผตอบแบบสอบถามจานวน 350 คน สวนใหญเปนผทมอาย 31 ปขนไป

จานวน 219 คน คดเปนรอยละ 62.60 และ เปนผทมอาย 21-30 ป จานวน 131 คน คดเปนรอยละ 37.40 ตามลาดบ

2. ระดบการศกษา ของผตอบแบบสอบถามจานวน 350 คน กลมตวอยางสวนใหญมการศกษาตากวาระดบปรญญาตร/ปรญญาตร จานวน 220 คน คดเปนรอยละ 62.90 และ เปนผทม การศกษาสงกวาปรญญาตร จานวน 130 คน คดเปนรอยละ 37.10 ตามลาดบ

สวนท 2 การวเคราะหขอมลปจจยดานความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จากการวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดนาคาตอบจากแบบสอบถามมาวเคราะห โดยแจกแจงจานวน (ความถ) และ คารอยละ ผลการวเคราะหปรากฏตามตาราง ดงน

83

ตาราง 4 แสดงจานวน (ความถ) และ คารอยละ ของปจจยดานความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

ตอบถก ความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการ

ตอบผด รอยละ จานวน

(คน) จานวน (คน)

รอยละ ปฏบตงานแบบ 360 องศา

1. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา คอ วธการประเมนความสามารถ (Competencies) ของผปฏบต

งานในลกษณะใหขอมลยอนกลบโดยอาศยมมมองของบคคลรอบขางทเกยวของ

350 100.00 0 0.00

2. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จะพจารณาถงผลการปฏบตงานของพนกงานเทานน โดยไมคานงถงความมประสทธภาพในการใชทรพยากรภายในองคการ

233 66.57 117 33.43

3. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มวตถประสงคเพอใชในการประเมนผลการปฏบตงาน รวมถงใชในการพฒนาพนกงานผรบการประเมนดวย

307 87.70 43 12.30

4. ระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา ทาใหไดทศนะท หลากหลายในการประเมนบคคลมากยงขน และถอ เปนการเปดโอกาสใหมการวพากษวจารณเชง สรางสรรค

350 100.00 0 0.00

5. การกาหนดใหผรบการประเมนไดทราบถงผลการ ปฏบตงานของตนเองนน ทาใหพนกงานสามารถหา แนวทางในการปรบปรงการปฏบตงานของตนไดอยาง ถกตอง

350 100.00 0 0.00

6. การทผใตบงคบบญชาสามารถประเมนผบงคบบญชา ไดตามนโยบายของการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เพอทจะเปนการรวมกนในการปรบปรงและ พฒนาขอบกพรองในตวผบงคบบญชา

263 75.10 87 24.90

7. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ม วตถประสงคเพอตองการสนบสนนใหพนกงานมความ มงมนและผกพนกบการเรยนรอยางตอเนอง

337 96.29 13 3.71

84

ตาราง 4 (ตอ)

ตอบถก ความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการ

ตอบผด จานวน (คน)

รอยละ จานวน (คน)

รอยละ ปฏบตงานแบบ 360 องศา

8. ผประเมนไมควรแจงผลการประเมนแกผรบการ ประเมนทราบ เพราะอาจทาใหสญเสยความสมพนธ อนดระหวางผประเมนและผรบการประเมน

211 60.29 139 39.71

10. การประเมนผลการปฏบตงานทมประสทธภาพ ตอง มการเปรยบเทยบผลงานกบเกณฑมาตรฐานท กาหนดขนโดยไดรบการยอมรบทงจากหวหนางาน และพนกงาน

350 100.00 0 0.00

11. การกาหนดใหเพอนรวมงานสามารถประเมนกนเอง ไดนน จะทาใหเกดการขดแยงกนเองระหวาง พนกงาน เนองจากหวหนางานจะเปดเผยขอมลการ ประเมนกบพนกงานทกคน

240 68.57 110 31.43

12. การกาหนดรปแบบการประเมนทชดเจน เปน เครองมอทชวยใหการประเมนผลการปฏบตงานม ความงายขน และเปนมาตรฐานเดยวกน

350 100.00 0 0.00

13. การกาหนดใหมการประเมนแบบรอบทศทาง ม วธการวดผลงานทยตธรรมและแมนตรง

338 96.57 12 34.43

14. การกาหนดใหผรบการประเมนสามารถประเมน ตนเองไดนน สามารถชวยใหผบงคบบญชาทราบถง ความถนดและมอบหมายงานใหตรงกบความร ความสามารถของพนกงานแตละคน

349 99.70 1 0.30

15. 350 100.00 0 0.00 การทพนกงานไดทราบผลการประเมนของตนแตละ ครง จะชวยใหมการปรบปรงและพฒนาผลการ ทางานใหดขน

85

จากตาราง 4 แสดงผลระดบความรความเขาใจความรความเขาใจตอระบบการประเมนผล การปฏบตงานแบบ 360 องศา พบวา

พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา คอ วธการประเมนความสามารถ (Competencies) ของผปฏบตงานในลกษณะใหขอมลยอนกลบโดยอาศยมมมองของบคคลรอบขางทเกยวของ มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จะพจารณาถงผลการปฏบตงานของพนกงานเทานน โดยไมคานงถงความมประสทธภาพในการใชทรพยากรภายในองคการ มผตอบถกจานวน 233 คน คดเปนรอยละ 66.57 และ มผตอบผดจานวน 117 คน คดเปนรอยละ 33.43

พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มวตถประสงคเพอใชในการประเมนผลการปฏบตงาน รวมถงใชในการพฒนาพนกงานผรบการประเมนดวย มผตอบถกจานวน 307 คน คดเปนรอยละ 87.70 และ มผตอบผดจานวน 43 คน คดเปนรอยละ 12.30

พนกงานรวาระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา ทาใหไดทศนะทหลากหลายในการประเมนบคคลมากยงขน และถอเปนการเปดโอกาสใหมการวพากษวจารณเชงสรางสรรค มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

พนกงานรวาการกาหนดใหผรบการประเมนไดทราบถงผลการปฏบตงานของตนเองนน ทาใหพนกงานสามารถหาแนวทางในการปรบปรงการปฏบตงานของตนไดอยางถกตอง มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

พนกงานรวาการทผใตบงคบบญชาสามารถประเมนผบงคบบญชาไดตามนโยบายของการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เพอทจะเปนการรวมกนในการปรบปรงและพฒนาขอบกพรองในตวผบงคบบญชา มผตอบถกจานวน 263 คน คดเปนรอยละ 75.10 และ มผตอบผดจานวน 87 คน คดเปนรอยละ 24.90

พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มวตถประสงคเพอตองการสนบสนนใหพนกงานมความมงมนและผกพนกบการเรยนรอยางตอเนอง มผตอบถกจานวน 337 คน คดเปนรอยละ 96.29 และ มผตอบผดจานวน 13 คน คดเปนรอยละ 3.71

พนกงานรวาผประเมนไมควรแจงผลการประเมนแกผรบการประเมนทราบ เพราะอาจทาใหสญเสยความสมพนธอนดระหวางผประเมนและผรบการประเมน มผตอบถกจานวน 211 คน คดเปนรอยละ 60.29 และ มผตอบผดจานวน 139 คน คดเปนรอยละ 39.71

พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เปนเครองมอทชวยใหผบงคบบญชาทราบถงความพรอมของพนกงาน และความคดเหนจากบคคลรอบขาง ซงนาไปสการมอบหมายงานใหตรงกบความรความสามารถของพนกงานแตละคน มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

86

พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานทมประสทธภาพ ตองมการเปรยบเทยบผลงานกบเกณฑมาตรฐานทกาหนดขนโดยไดรบการยอมรบทงจากหวหนางานและพนกงาน มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

พนกงานรวา การกาหนดใหเพอนรวมงานสามารถประเมนกนเองไดนน จะทาใหเกดการ ขดแยงกนเองระหวางพนกงาน เนองจากหวหนางานจะเปดเผยขอมลการประเมนกบพนกงานทกคน มผตอบถกจานวน 240 คน คดเปนรอยละ 68.57 และ มผตอบผดจานวน 110 คน คดเปนรอยละ 31.43

พนกงานรวาการกาหนดรปแบบการประเมนทชดเจน เปนเครองมอทชวยใหการประเมน ผลการปฏบตงานมความงายขนและเปนมาตรฐานเดยวกน มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

พนกงานรวาการกาหนดใหมการประเมนแบบรอบทศทาง มวธการวดผลงานทยตธรรมและแมนตรง มผตอบถกจานวน 338 คน คดเปนรอยละ 96.57 และ มผตอบผดจานวน 12 คน คดเปนรอยละ 34.43

พนกงานรวาการกาหนดใหผรบการประเมนสามารถประเมนตนเองไดนน สามารถชวยใหผบงคบบญชาทราบถงความถนดและมอบหมายงานใหตรงกบความรความสามารถของพนกงานแตละคน มผตอบถกจานวน 349 คน คดเปนรอยละ 99.70 และมผตอบผดจานวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.30

พนกงานรวาการทพนกงานไดทราบผลการประเมนของตนแตละครงจะชวยใหมการปรบ ปรงและพฒนาผลการทางานใหดขน มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

จากขอมลขางตนผวจยไดรวมคะแนนความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทงหมด 15 ขอ และสรปรวมผลคะแนนความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ผลการวเคราะหปรากฏตามตาราง ดงน ตาราง 5 แสดงคะแนนรวมระดบความรความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงาน แบบ 360 องศา

จานวน (คน) ผลรวมคะแนนระดบความรความเขาใจของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

รอยละ

ตอบถก 1 ขอ 0 0.00 ตอบถก 2 ขอ 0 0.00 ตอบถก 3 ขอ 0 0.00 ตอบถก 4 ขอ 0 0.00

87

ตาราง 5 (ตอ)

จานวน (คน) ผลรวมคะแนนระดบความรความเขาใจของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

รอยละ

ตอบถก 5 ขอ 0 0.00 ตอบถก 6 ขอ 0 0.00

0 0

0.00 0.00

ตอบถก 7 ขอ ตอบถก 8 ขอ ตอบถก 9 ขอ 7 2.00 ตอบถก 10 ขอ 23 6.57 ตอบถก 11 ขอ 34 9.71 ตอบถก 12 ขอ 1 0.29 ตอบถก 13 ขอ 100 28.57 ตอบถก 14 ขอ 109 31.14 ตอบถก 15 ขอ 76 21.72

รวม 350 100

ตาราง 6 แสดงคาระดบความรความเขาใจของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

จานวน (คน) ระดบความรความเขาใจของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

รอยละ

นอย (0-5 คะแนน) 0 0.00 ปานกลาง (6-10 คะแนน) 30 8.57 มาก (11-15 คะแนน) 320 91.43

350 100 รวม

จากตาราง 6 ผลการศกษาจากกลมตวอยาง ระดบการรบรของพนกงานตอการประเมนผล

การปฏบตงาน พบวาในภาพรวมกลมตวอยางสวนใหญเปนผทมการรบรตอการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา อยในระดบมาก จานวน 320 คน โดยมคาเฉลยเทากบ 91.43 รองลงมาเปนผทมการรบรตอการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา อยในระดบปานกลาง จานวน 30 คน โดยมคาเฉลยเทากบ 8.57

88

สวนท 3 การวเคราะหขอมลปจจยดานทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จากการวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดนาคาตอบจากแบบสอบถามมาวเคราะห โดยแจกแจงตามคาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวเคราะหปรากฏตามตาราง ดงน ตาราง 7 แสดงคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานทศนคตของพนกงานตอระบบการ ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

ระดบทศนคต

X S.D. ทศนคต 1. ทานคดวา การประเมนผลแบบใชขอมลยอนกลบนน ทาให 3.76 0.96 ผประเมนสามารถนามาพจารณาปรบยาย เลอนขน ใหกบ

ระดบด

ผรบการประเมนไดอยางเหมาะสมตรงตามความสามารถ 4.49 0.50 2. ทานคดวา การใหเพอนรวมงานหรอลกคารวมประเมนผล ระดบดมาก

ดวยนนทาใหมขอมลจากหลายมมมองสงผลใหการประเมน มประสทธภาพมากยงขน 3. ทานคดวา ผลการประเมนแบบใหขอมลยอนกลบ ทาให 3.99 0.71 ระดบด เกดความยตธรรม ทงตอผประเมนและผรบการประเมน

3.99 0.86 4. ทานคดวา นโยบายและขนตอนของระบบการประเมนผล ระดบด การปฏบตงานแบบ 360 องศา กอใหเกดความยตธรรม มากกวาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบอน 5. ทานคดวา การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา 3.87 1.05 ระดบด สามารถชวยลดความลาเอยงและความอคตของผประเมน

ได 4.36 0.70 6. ทานคดวา การประเมนผลแบบใหขอมลยอนกลบของระบบ ระดบดมาก

การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทาใหผล การประเมนมประสทธภาพและเปนทยอมรบมากขน 8. ทานคดวา ระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 4.11 0.78 ระดบด องศาเปนระบบทมมาตรฐานชดเจนและเปนทยอมรบทวไป

4.11 0.33 9. ทานคดวา ระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา คอ การสรางการมสวนรวมระหวางพนกงาน และ สรางความสมพนธทดระหวางพนกงานกบผบงคบบญชา อกดวย

ระดบด

89

ตาราง 7 (ตอ)

ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

ระดบทศนคต

X S.D. ทศนคต 4.36 0.49 10. ทานคดวา องคการควรนาระบบการประเมนผลการ

ปฏบตงานแบบ 360 องศา เขามาใชในการประเมนผล ระดบดมาก

การปฏบตงานของพนกงาน รวม 4.13 0.56 ระดบด

จากตาราง 7 ผลการวเคราะหขอมลดานทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ในภาพรวมอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.13 เมอพจารณาเปนรายขอโดยเรยงลาดบจากมากไปนอยพบวา 1. การใหเพอนรวมงานหรอลกคารวมประเมนผลดวยนน ทาใหมขอมลจากหลายมมมองสงผลใหการประเมนมประสทธภาพมากยงขน ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบดมาก โดยมคาเฉลยเทากบ 4.49 2. การประเมนผลแบบใหขอมลยอนกลบของระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทาใหผลการประเมนมประสทธภาพและเปนทยอมรบมากขน และองคการควรนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เขามาใชในการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงาน ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบดมาก โดยทงสองขอมคาเฉลยเทากบ 4.36 3. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา สามารถใชเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขและพฒนาบคคลากรในองคการไดอยางมประสทธภาพ ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบดมาก โดยมคาเฉลยเทากบ 4.25 4. ระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เปนระบบทมมาตรฐานชดเจนและเปนทยอมรบทวไป และระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา คอ การสรางการมสวนรวมระหวางพนกงาน และสรางความสมพนธทดระหวางพนกงานกบผบงคบบญชาอกดวย ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบด โดยทงสองขอมคาเฉลยเทากบ 4.11 5. ผลการประเมนแบบใหขอมลยอนกลบ ทาใหเกดความยตธรรม ทงตอผประเมนและผรบการประเมน และนโยบายและขนตอนของระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา กอใหเกดความยตธรรมมากกวาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบอน ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบด โดยทงสองขอมคาเฉลยเทากบ 3.99 6. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา สามารถชวยลดความลาเอยงและความอคตของผประเมนได ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 3.87

90

7. การประเมนผลแบบใชขอมลยอนกลบนน ทาใหผประเมนสามารถนามาพจารณาปรบยาย เลอนขน ใหกบผรบการประเมนไดอยางเหมาะสมตรงตามความสามารถ ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 3.76 สวนท 4 การวเคราะหขอมลดานความผกพนตอองคการของพนกงาน

จากการวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดนาคาตอบจากแบบสอบถามมาวเคราะห โดยแจกแจงตามคาเฉลย และ คาเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวเคราะหปรากฏตามตาราง ดงน ตาราง 8 แสดงคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานความผกพนตอองคการของ พนกงาน

ความผกพนตอองคการของพนกงาน ระดบความผกพน

X S.D. ความผกพน

1. ทานจะมความสขมากเมอไดทางานกบองคการนตอไป 4.11 0.78 ระดบด ทานจะทมเทแรงกายและสตปญญาเพอทางานททาน 4.37 0.49 2. ระดบดมาก

รบผดชอบอยางเตมความสามารถ 3. ทานรสกวางานททานทาอยเปนสวนสาคญททาให 4.12 0.78 ระดบด องคการบรรลเปาหมาย

4. ทานตดสนใจถกทเขามาทางานในองคการน 4.13 0.90 ระดบด 4.36 0.70 5. หากองคการนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ ระดบดมาก

360 องศา เขามาใช ยงจะทาใหทานมนใจถง ประสทธภาพและมแรงจงใจในการปฏบตงานในองคการ นตอไป 6. ทานไมเคยคดทจะลาออกจากองคการน 3.49 0.86 ระดบด

รวม 4.09 0.58 ระดบด

จากตาราง 8 ผลการวเคราะหขอมลดานความผกพนตอองคการของพนกงานในภาพรวมอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.09 เมอพจารณาเปนรายขอโดยเรยงลาดบจากมากไปนอยพบวา

1. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญจะทมเทแรงกายและสตปญญาเพอทางานทรบผดชอบ อยางเตมความสามารถ ซงมความผกพนอยในระดบดมาก โดยมคาเฉลยเทากบ 4.37

91

2. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความเหนวาหากองคการนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เขามาใช ยงจะทาใหมนใจถงประสทธภาพและมแรงจงใจในการปฏบตงานในองคการ ซงมความผกพนอยในระดบดมาก โดยมคาเฉลยเทากบ 4.36 3. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญตดสนใจถกทเขามาทางานในองคการน ซงมความผกพนอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.13 4. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความเหนวางานททานทาอยเปนสวนสาคญททาให องคการบรรลเปาหมาย ซงมความผกพนอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.12 5. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญจะมความสขมากเมอไดทางานกบองคการนตอไป ซงมความผกพนอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.11 6. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญไมเคยคดทจะลาออกจากองคการน ซงมความผกพนอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 3.49 สวนท 4 การทดสอบสมมตฐานในการวจย ตอนท 4 การวเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐาน

การทดสอบสมมตฐาน ผวจยไดทาการวเคราะหขอมลตามลาดบ ดงตอไปน สมมตฐานขอท 1 ลกษณะทางประชากรศาสตร ดานเพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาในการปฏบตงาน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาแตกตางกน สามารถเขยนเปนสมมตฐานยอยไดดงน เพศ สมมตฐานขอท 1.1 เพศทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาแตกตางกน สามารถเขยนเปนสมมตฐานทางสถตไดดงน H0 : เพศทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาไมแตกตางกน H1 : เพศทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาแตกตางกน การศกษาความแตกตางระหวางเพศและทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา โดยใชคาสถต Independent t-test ระดบความเชอมนรอยละ 95 ดงนนจะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอคาระดบนยสาคญทางสถต มคานอยกวา 0.05 ในการทดสอบสมมตฐานดงกลาว หากคาความแปรปรวนของขอมลเทากนทกกลมใหทดสอบความแตกตางดวย Equal variance assumed และถาคาความแปรปรวนของกลมขอมลไมเทากนทกกลมใหทดสอบความแตกตางดวย Equal variance not assumed โดยจะทาการตรวจสอบคาความแปรปรวนของแตละกลมกอน Levene’s test ซงตงสมมตฐานดงน

92

H0 : คาความแปรปรวนของแตละกลมไมแตกตางกน H1 : คาความแปรปรวนของแตละกลมแตกตางกน ตาราง 9 แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางเพศกบทศนคตตอระบบการประเมนผล การปฏบตงานแบบ 360 องศา

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงาน

แบบ 360 องศา

Levene’s Test for Equality of

Variances

เพศ

t-test for Equality of Means

F Sig. X S.D. t df Sig. (2-tailed)

ทศนคตตอระบบการ

ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

Equal Variances

Assumed

3.235 0.073 ชาย

4.01

0.534

-2.597* 348.000 0.010

Equal Variances

not assumed

หญง 4.18 0.565

* มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

จากตาราง 9 ผลการทดสอบความแปรปรวนโดยใชระดบความเชอมน 95% จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) กตอเมอคา Prob. มคานอยกวา 0.05 ผลการทดสอบแสดงดงตาราง โดยทาการทดสอบคาความแปรปรวนของแตละกลม โดยใช Levene’s test พบวามคาความนาจะเปน ดงน

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.073 ซงมากกวา 0.05 นนคอยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง (H1) แสดงวาความแปรปรวนในกลมนไมแตกตางกน

ผลการเปรยบเทยบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จาแนก ตามเพศ โดยใชสถตทดสอบ Independent t-test สามารถอธบายไดดงน

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.010 ซงนอยกวา 0.05 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา เพศทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว กลาวคอ เพศหญงมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ดกวาเพศชาย

93

อาย สมมตฐานขอท 1.2 อายทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาแตกตางกน สามารถเขยนเปนสมมตฐานทางสถตไดดงน H0 : อายทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาไมแตกตางกน H1 : อายทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาแตกตางกน การศกษาความแตกตางระหวางอายและทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา โดยใชคาสถต Independent t-test ระดบความเชอมนรอยละ 95 ดงนนจะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอคาระดบนยสาคญทางสถต มคานอยกวา 0.01 ในการทดสอบสมมตฐานดงกลาว หากคาความแปรปรวนของขอมลเทากนทกกลมใหทดสอบความแตกตางดวย Equal variance assumed และถาคาความแปรปรวนของกลมขอมลไมเทากนทกกลมใหทดสอบความแตกตางดวย Equal variance not assumed โดยจะทาการตรวจสอบคาความแปรปรวนของแตละกลมกอน Levene’s test ซงตงสมมตฐานดงน H0 : คาความแปรปรวนของแตละกลมไมแตกตางกน H1 : คาความแปรปรวนของแตละกลมแตกตางกน ตาราง 10 แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางอายกบทศนคตตอระบบการประเมนผล การปฏบตงานแบบ 360 องศา

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงาน

แบบ 360 องศา

Levene’s Test for Equality of

Variances

อาย

t-test for Equality of Means

F Sig. X S.D. t df Sig. (2-tailed)

ทศนคตตอระบบการ

ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

Equal Variances

Assumed

36.463** 0.000 21-30

ป

4.33

0.447

Equal Variances

not assumed

31 ป

ขนไป

4.01 0.589 5.722** 338.681 0.000

* มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

94

จากตาราง 10 ผลการทดสอบความแปรปรวนโดยใชระดบความเชอมน 95% จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) กตอเมอคา Prob. มคานอยกวา 0.01 ผลการทดสอบแสดงดงตาราง โดยทาการทดสอบคาความแปรปรวนของแตละกลม โดยใช Levene’s test พบวามคาความนาจะเปน ดงน

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.00 ซงนอยกวา 0.01 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) แสดงวาความแปรปรวนในกลมนแตกตางกน

ผลการเปรยบเทยบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จาแนก ตามอาย โดยใชสถตทดสอบ Independent t-test สามารถอธบายไดดงน

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.00 ซงนอยกวา 0.01 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา อายแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว กลาวคอ ผตอบแบบสอบถามทมอาย 21-30 ป มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ดกวาผตอบแบบสอบถามทมอาย 31 ป ขนไป

ระดบการศกษา สมมตฐานขอท 1.3 ระดบการศกษาทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาแตกตางกน สามารถเขยนเปนสมมตฐานทางสถตไดดงน H0 : ระดบการศกษาทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาไมแตกตางกน H1 : ระดบการศกษาทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาแตกตางกน การศกษาความแตกตางระหวางระดบการศกษาและทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา โดยใชคาสถต Independent t-test ระดบความเชอมนรอยละ 95 ดงนนจะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอคาระดบนยสาคญทางสถต มคานอยกวา 0.01 ในการทดสอบสมมตฐานดงกลาว หากคาความแปรปรวนของขอมลเทากนทกกลมใหทดสอบความแตกตางดวย Equal variance assumed และถาคาความแปรปรวนของกลมขอมลไมเทากนทกกลมใหทดสอบความแตกตางดวย Equal variance not assumed โดยจะทาการตรวจสอบคาความแปรปรวนของแตละกลมกอน Levene’s test ซงตงสมมตฐานดงน H0 : คาความแปรปรวนของแตละกลมไมแตกตางกน H1 : คาความแปรปรวนของแตละกลมแตกตางกน

95

ตาราง 11 แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางระดบการศกษากบทศนคตตอระบบการ ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการ

ปฏบตงานแบบ 360 องศา

Levene’s Test for Equality of

Variances

ระดบการ ศกษา

t-test for Equality of Means

F Sig. X S.D. t df Sig. (2-tailed)

ทศนคตตอระบบการ

ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360

องศา

Equal Variances

Assumed

34.044** 0.000 นอยกวาหรอ

เทากบ

ปรญญาตร

4.34

0.508

Equal Variances

not assumed

สงกวา

ปรญญาตร

3.77 0.450 10.980** 348.031 0.000

* มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

จากตาราง 11 ผลการทดสอบความแปรปรวนโดยใชระดบความเชอมน 95% จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) กตอเมอคา Prob. มคานอยกวา 0.01 ผลการทดสอบแสดงดงตาราง โดยทาการทดสอบคาความแปรปรวนของแตละกลม โดยใช Levene’s test พบวามคาความนาจะเปน ดงน

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) แสดงวาความแปรปรวนในกลมนแตกตางกน

ผลการเปรยบเทยบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จาแนกตามระดบการศกษา โดยใชสถตทดสอบ Independent t-test สามารถอธบายไดดงน

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา ระดบการศกษาทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว กลาวคอ ผตอบแบบสอบถามทมระดบการศกษานอยกวาหรอเทากบปรญญาตร มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ดกวาผตอบแบบสอบถามทมระดบการศกษาสงกวาปรญญาตร

96

ตาแหนงงาน สมมตฐานขอท 1.4 ตาแหนงงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน สามารถเขยนเปนสมมตฐานทางสถตไดดงน H0 : ตาแหนงงานของพนกงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ไมแตกตางกน H1 : ตาแหนงงานของพนกงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน การศกษาความแตกตางระหวางตาแหนงงานและทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา โดยใชคาสถต Independent t-test ระดบความเชอมนรอยละ 95 ดงนนจะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอคาระดบนยสาคญทางสถต มคานอยกวา 0.01 ในการทดสอบสมมตฐานดงกลาว หากคาความแปรปรวนของขอมลเทากนทกกลมใหทดสอบความแตกตางดวย Equal variance assumed และถาคาความแปรปรวนของกลมขอมลไมเทากนทกกลมใหทดสอบความแตกตางดวย Equal variance not assumed โดยจะทาการตรวจสอบคาความแปรปรวนของแตละกลมกอน Levene’s test ซงตงสมมตฐานดงน H0 : คาความแปรปรวนของแตละกลมไมแตกตางกน H1 : คาความแปรปรวนของแตละกลมแตกตางกน ตาราง 12 แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางตาแหนงงานกบทศนคตตอระบบการ ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการ

ปฏบตงานแบบ 360 องศา

Levene’s Test for Equality of

Variances

ตาแหนงงาน

t-test for Equality of Means

F Sig. X S.D. t df Sig. (2-tailed)

ทศนคตตอระบบการ

ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360

องศา

Equal Variances

Assumed

162.936** 0.000 ระดบ

ปฏบตงาน

4.20

0.573

Equal Variances

not assumed

ระดบ

หวหนา

งาน

3.69 0.030 15.035** 346.022 0.000

* มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

97

จากตาราง 12 ผลการทดสอบความแปรปรวนโดยใชระดบความเชอมน 95% จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) กตอเมอคา Prob. มคานอยกวา 0.01 ผลการทดสอบแสดงดงตาราง โดยทาการทดสอบคาความแปรปรวนของแตละกลม โดยใช Levene’s test พบวามคาความนาจะเปน ดงน

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) แสดงวาความแปรปรวนในกลมนแตกตางกน

ผลการเปรยบเทยบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จาแนกตามระดบตาแหนงงาน โดยใชสถตทดสอบ Independent t-test สามารถอธบายไดดงน

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา ตาแหนงงานทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว กลาวคอ ผตอบแบบสอบถามทมตาแหนงงานอยในระดบปฏบตงาน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ดกวาผตอบแบบสอบถามทมตาแหนงงานอยในระดบหวหนางาน ระยะเวลาในการปฏบตงาน สมมตฐานขอท 1.5 ระยะเวลาในการปฏบตงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน สามารถเขยนเปนสมมตฐานทางสถตไดดงน H0 : ระยะเวลาในการปฏบตงานของพนกงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมน ผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ไมแตกตางกน H1 : ระยะเวลาในการปฏบตงานของพนกงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมน ผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน สาหรบสถตทใชในการวเคราะหใชคาสถตของการทดสอบคาความแปรปรวนทางเดยว (One Way Analysis of Variance : One Way ANOVA) หรอ Brown-Forsythe ทระดบความเชอมนรอยละ 95 โดยเรมจากการทดสอบความแปรปรวนจากตาราง Levene’s test จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอคาระดบนยสาคญทางสถตมคานอยกวา 0.01 หากคาแปรปรวนของขอมลทกกลมเทากนใหทดสอบความแตกตางดวย F-test และหากคาแปรปรวนของทกกลม ไมเทากนใหทดสอบความแตกตางดวย Brown-Forsythe ถาสมมตฐานขอใดปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) ทมคาเฉลยอยางนอยหนงคทแตกตางกน จะนาไปเปรยบเทยบเชงซอน (Multiple Comparison) โดยใชวธทดสอบแบบ Least Significant

98

ตาราง 13 แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางระยะเวลาในการปฏบตงานกบทศนคตตอ ระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

Levene Statistic

df1 df2 P

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา 25.672** 3 346 0.000

* มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

จากตาราง 13 ผลการทดสอบความแปรปรวนโดยใชระดบความเชอมน 95% จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) กตอเมอคา Prob. มคานอยกวา 0.01 ผลการทดสอบแสดงดงตาราง โดยทาการทดสอบคาความแปรปรวนของแตละกลม โดยใช Levene’s test พบวา ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) แสดงวาความแปรปรวนในกลมนแตกตางกน จะใชสถต Brown-Forsythe ในการทดสอบตามตาราง 14 ตาราง 14 แสดงผลการเปรยบเทยบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จาแนกตามระยะเวลาในการปฏบตงาน โดยใชสถตทดสอบ Brown-Forsythe

Statistica df1 df2 P

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

Brown-Forsythe

142.904** 3 216.073 0.000

* มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

ผลการเปรยบเทยบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จาแนกตามระยะเวลาในการปฏบตงาน โดยใชสถตทดสอบ Brown-Forsythe เนองจากคาความแปรปรวนแตกตางกน พบวา

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1)

99

ตาราง 15 แสดงผลการเปรยบเทยบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จาแนกตามระยะเวลาในการปฏบตงานโดยเปรยบเทยบรายคดวยวธทดสอบแบบ Dunnett’s T3

มากกวา 10 ปขนไป ระยะเวลาในการปฏบตงาน

X

1-3 ป 3.78

4-6 ป 4.62

7-9 ป 4.30 3.58

1-3 ป 3.78 - -0.819** (0.000)

-0.525** (0.000)

1.197** (0.002)

4-6 ป 4.62 - 0.294** (0.000)

1.016** (0.000)

7-9 ป 4.30 - 0.722** (0.000)

มากกวา 10 ป 3.58 - ขนไป

* มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

จากตาราง 15 ผลการวเคราะหสามารถอธบายไดดงน 1. พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 1-3 ป กบพนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 4-6 ป จากการวเคราะหพบวา คาระดบนยสาคญทางสถตเทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 หมายความวา พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 1-3 ป มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา นอยกวา พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 4-6 ป อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยผลตางคาเฉลยเทากบ 0.819 2. พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 1-3 ป กบพนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 7-9 ป จากการวเคราะหพบวา คาระดบนยสาคญทางสถตเทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01หมายความวา พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 1-3 ป มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา นอยกวา พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 7-9 ป อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยผลตางคาเฉลยเทากบ 0.525 3. พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 1-3 ป กบพนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน มากกวา 10 ปขนไป จากการวเคราะหพบวา คาระดบนยสาคญทางสถตเทากบ 0.002 ซงนอยกวา

100

4. พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 4-6 ป กบพนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 7-9 ป จากการวเคราะหพบวา คาระดบนยสาคญทางสถตเทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 หมายความวา พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 4-6 ป มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มากกวา พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 7-9 ป อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยผลตางคาเฉลยเทากบ 0.294 5. พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 4-6 ป กบพนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน มากกวา 10 ปขนไป จากการวเคราะหพบวา คาระดบนยสาคญทางสถตเทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 หมายความวา พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 4-6 ป มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มากกวา พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงานมากกวา 10 ปขนไป อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยผลตางคาเฉลยเทากบ 1.016 6. พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 7-9 ป กบพนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน มากกวา 10 ปขนไป จากการวเคราะหพบวา คาระดบนยสาคญทางสถตเทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 หมายความวา พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงาน 7-9 ป มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มากกวา พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงานมากกวา 10 ปขนไป อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยผลตางคาเฉลยเทากบ 0.722 สมมตฐานขอท 2 ความรความเขาใจเกยวกบระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน ซงสามารถเขยนเปนสมมตฐานทางสถต ไดดงน

H0 : ความรความเขาใจเกยวกบระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ไมแตกตางกน

H1 : ความรความเขาใจเกยวกบระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

สาหรบสถตทใชในการวเคราะห จะใชการทดสอบคา t-test โดยใชกลมตวอยางทงสองเปนอสระตอกน (Independent t-test) ใชระดบความเชอมน 95% จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอ Sig. (2-tailed) มคานอยกวา .01

ในการทดสอบสมมตฐานดงกลาว หากคาความแปรปรวนของขอมลเทากนทกกลมใหทดสอบความแตกตางดวย Equal variance assumed และถาคาความแปรปรวนของกลมขอมลไมเทากนทกกลมใหทดสอบความแตกตางดวย Equal variance not assumed โดยจะทาการตรวจสอบคาความแปรปรวนของแตละกลมกอน โดยใช Levene’s test ซงตงสมมตฐานดงน

101

H0 : คาความแปรปรวนของแตละกลมไมแตกตางกน H1

: คาความแปรปรวนของแตละกลมแตกตางกน

ตารางท 16 แสดงการทดสอบความแตกตางของทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จาแนกตามความรความเขาใจ

ตวแปรทศกษา

Levene’s Test for Equality of

Variances

ระดบ

t-test for Equality of Means

F Sig. X S.D. t df Sig. (2-tailed)

ทศนคตตอระบบการ

ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

Equal Variances

Assumed

69.782* 0.000 ปาน

กลาง

4.84

0.225

Equal Variances

not assumed

มาก 4.06 0.535 15.321** 346.186 0.008

* มระดบนยสาคญทางสถตท 0.01

จากตาราง 16 ผลการทดสอบความแปรปรวนโดยใชระดบความเชอมน 95% จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) กตอเมอคา Prob. มคานอยกวา 0.01 ผลการทดสอบแสดงดงตาราง โดยทาการทดสอบคาความแปรปรวนของแตละกลม โดยใช Levene’s test พบวามคาความนาจะเปน ดงน

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) แสดงวาความแปรปรวนในกลมนแตกตางกน

ผลการเปรยบเทยบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จาแนก ตามระดบความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา โดยใชสถตทดสอบ Independent t-test สามารถอธบายไดดงน

ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มคา Probability (p) เทากบ 0.008 ซงนอยกวา 0.01 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) หมายความวา ความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว กลาวคอ ผตอบแบบสอบถามทมระดบความรความเขาใจระดบปานกลางตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มทศนคต

102

สมมตฐานขอ 3 ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มความสมพนธกบความผกพนตอองคการของพนกงาน ซงสามารถเขยนเปนสมมตฐานทางสถต ไดดงน H0 : ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคการของพนกงาน H1 : ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มความสมพนธกบความผกพนตอองคการของพนกงาน สาหรบสถตทใชในการวเคราะห ใชสถตสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s product moment correlation coefficient) และการทดสอบสมมตฐานใชระดบความเชอมนรอยละ 95 ดงนน จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) กตอเมอคาระดบนยสาคญทางสถต มคานอยกวา 0.01

ตาราง 17 แสดงการวเคราะหความสมพนธระหวาง ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผล การปฏบตงานแบบ 360 องศา กบความสมพนธกบความผกพนตอองคการของพนกงาน

ตวแปร

ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

n Pearson Correlation

(r)

Sig. (2-tailed)

(p)

ระดบความสมพนธ ทศทาง

350 0.461** .000 ความผกพนตอองคการของพนกงาน ปานกลาง เดยวกน

* มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

จากตาราง 17 การวเคราะหความสมพนธระหวางทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบ ตงานแบบ 360 องศา กบความผกพนตอองคการ โดยใชสถตสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s product moment correlation coefficient) สามารถสรปไดวา จากการวเคราะหความสมพนธระหวางทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา กบความผกพนตอองคการ โดยเฉลย พบวา คา Probability (p) เทากบ 0.000 ซงนอยกวา 0.01 นนคอ ปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ (r) เทากบ 0.461 แสดงวาความสมพนธเปนไปในทศทาง

103

สรปผลการทดสอบสมมตฐาน

1. ลกษณะของพนกงานทางประชากรศาสตร ดานเพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาในการปฏบตงาน มทศนคตทดตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน ตาราง 18 สรปผลการทดสอบสมมตฐาน ขอ 1

สมมตฐาน ผลการทดสอบสมมตฐาน สถตทใช

1.1 เพศทแตกตางกน มทศนคตทดตอ ร ะบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

สอดคลองกบสมมตฐาน

t-test

1.2 อายแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

สอดคลองกบสมมตฐาน

t-test

1.3 ระดบการศกษาทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

สอดคลองกบสมมตฐาน

t-test

1.4 ตาแหนงงานแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

สอดคลองกบสมมตฐาน

t-test

1.5 ระยะเวลาการปฏบตงานทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

สอดคลองกบสมมตฐาน

Brown-Forsythe

2. ความรความเขาใจเกยวกบระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ท แตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

104

ตาราง 19 สรปผลการทดสอบสมมตฐาน ขอ 2

สมมตฐาน ผลการทดสอบสมมตฐาน สถตทใช

2.1 ความรความเขาใจเกยวกบระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

สอดคลองกบสมมตฐาน

t-test

3. ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ม

ความสมพนธกบความผกพนตอองคการของพนกงาน ตาราง 20 สรปผลการทดสอบสมมตฐาน ขอ 3

สมมตฐาน ผลการทดสอบสมมตฐาน สถตทใช

3.1 ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มความสมพนธกบความผกพนตอองคการของพนกงาน

สอดคลองกบสมมตฐาน Pearson’s

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

สงเขปความมงหมาย สมมตฐาน และวธการศกษาวจย ความมงหมายของการศกษาวจย

ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไวดงน 1. เพอศกษาถงปจจยลกษณะทางประชากรศาสตรดานปจจยสวนบคคล ไดแก เพศ อาย

ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาในการปฏบตงาน ทมผลตอทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง

2. เพอศกษาความรความเขาใจในระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทมผลตอทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง

3. ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง มความสมพนธตอความผกพนตอองคการ

ความสาคญของการศกษาวจย

ผลทไดจากการศกษาคนควาครงน ทาใหทราบถงความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง เพอนามาใชเปนแนวทางและขอเสนอแนะใหกบผบรหารองคการและผทเกยวของเพอทจะนาไปใชในการประเมนพนกงานขององคการไดอยางมประสทธภาพ และกอใหเกดความเปนธรรมตอพนกงานในองคการ

สมมตฐานของการศกษาวจย 1. ลกษณะทางประชากรศาสตร ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และ

ระยะเวลาในการปฏบตงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

2. ความรและความเขาใจในระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

3. ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของพนกงานมความสมพนธตอความผกพนตอองคการ

106

สรปผลการวเคราะหขอมล จากการวเคราะหขอมลเกยวกบความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการ

ปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง สามารถสรปผลไดดงน ผลการวเคราะหขอมลเชงพรรณนา ตอนท 1 การวเคราะหขอมลดานลกษณะประชากรศาสตรของผตอบแบบสอบถาม พบวา

เพศ พนกงานสวนใหญเปนเพศหญงจานวน 246 คน คดเปนรอยละ 70.30 และเปนเพศชายจานวน 104 คน คดเปนรอยละ 29.70 ตามลาดบ

อาย พนกงานสวนใหญมอาย 31 ปขนไป จานวน 219 คน คดเปนรอยละ 62.60 และเปนผทมอาย 21-30 ป จานวน 131 คน คดเปนรอยละ 37.40 ตามลาดบ

ระดบการศกษา พนกงานสวนใหญมระดบการศกษาตากวาหรอเทากบปรญญาตร จานวน 220 คน คดเปนรอยละ 62.90 และอยในระดบสงกวาปรญญาตร จานวน 130 คน คดเปนรอยละ 37.10 ตามลาดบ

ตาแหนงงาน พนกงานสวนใหญอยในระดบปฏบตงาน จานวน 306 คน คดเปนรอยละ 87.40 และอยในระดบหวหนางาน จานวน 44 คน คดเปนรอยละ 12.60 ตามลาดบ

ระยะเวลาในการปฏบตงาน พนกงานสวนใหญมระยะเวลาการปฏบตงาน 4-6 ป จานวน 126 คน คดเปนรอยละ 36.00 รองลงมามระยะเวลาการปฏบตงานมากกวา 10 ปขนไป จานวน 82 คน คดเปนรอยละ 23.40 รองลงมามระยะเวลาการปฏบตงาน 1-3 ป จานวน 72 คน คดเปนรอยละ 20.60 และ มระยะเวลาการปฏบตงาน 7-9 ป จานวน70 คน คดเปนรอยละ 20.00 ตามลาดบ

ตอนท 2 การวเคราะหขอมลปจจยดานความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา พบวา พนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวางมความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานสวนใหญอยในระดบมาก โดยมจานวน 320 คน คดเปนรอยละ 91.43 เมอพจารณาเปนรายขอ ไดดงน

1. พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา คอ วธการประเมน ความสามารถ (Competencies) ของผปฏบตงานในลกษณะใหขอมลยอนกลบโดยอาศยมมมองของบคคลรอบขางทเกยวของ มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

2. พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จะพจารณาถงผลการ ปฏบตงานของพนกงานเทานน โดยไมคานงถงความมประสทธภาพในการใชทรพยากรภายในองคการ มผตอบถกจานวน 233 คน คดเปนรอยละ 66.57 และมผตอบผดจานวน 117 คน คดเปนรอยละ 33.43

3. พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มวตถประสงคเพอใชในการ

107

ประเมนผลการปฏบตงาน รวมถงใชในการพฒนาพนกงานผรบการประเมนดวย มผตอบถกจานวน 307 คน คดเปนรอยละ 87.70 และมผตอบผดจานวน 43 คน คดเปนรอยละ 12.30

4. พนกงานรวาระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา ทาใหไดทศนะทหลากหลายในการ ประเมนบคคลมากยงขน และถอเปนการเปดโอกาสใหมการวพากษวจารณเชงสรางสรรค มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

5. พนกงานรวาการกาหนดใหผรบการประเมนไดทราบถงผลการปฏบตงานของตนเองนน ทาใหพนกงานสามารถหาแนวทางในการปรบปรงการปฏบตงานของตนไดอยางถกตอง มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

6. พนกงานรวาการทผใตบงคบบญชาสามารถประเมนผบงคบบญชาไดตามนโยบายของ การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เพอทจะเปนการรวมกนในการปรบปรงและพฒนาขอบกพรองในตวผบงคบบญชา มผตอบถกจานวน 263 คน คดเปนรอยละ 75.10 และมผตอบผดจานวน 87 คน คดเปนรอยละ 24.90

7. พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มวตถประสงคเพอตองการ สนบสนนใหพนกงานมความมงมนและผกพนกบการเรยนรอยางตอเนอง มผตอบถกจานวน 337 คน คดเปนรอยละ 96.29 และมผตอบผดจานวน 13 คน คดเปนรอยละ 3.71

8. พนกงานรวาผประเมนไมควรแจงผลการประเมนแกผรบการประเมนทราบ เพราะอาจ ทาใหสญเสยความสมพนธอนดระหวางผประเมนและผรบการประเมน มผตอบถกจานวน 211 คน คดเปนรอยละ 60.29 และมผตอบผดจานวน 139 คน คดเปนรอยละ 39.71

9. พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เปนเครองมอทชวยให ผบงคบบญชาทราบถงความพรอมของพนกงาน และความคดเหนจากบคคลรอบขาง ซงนาไปสการมอบหมายงานใหตรงกบความรความ สามารถของพนกงานแตละคน มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

10. พนกงานรวาการประเมนผลการปฏบตงานทมประสทธภาพ ตองมการเปรยบเทยบ ผลงานกบเกณฑมาตรฐานทกาหนดขนโดยไดรบการยอมรบทงจากหวหนางานและพนกงานมผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

11. พนกงานรวา การกาหนดใหเพอนรวมงานสามารถประเมนกนเองไดนน จะทาใหเกด การขดแยงกนเองระหวางพนกงาน เนองจากหวหนางานจะเปดเผยขอมลการประเมนกบพนกงานทกคน มผตอบถกจานวน 240 คน คดเปนรอยละ 68.57 และมผตอบผดจานวน 110 คน คดเปนรอยละ 31.43

12. พนกงานรวาการกาหนดรปแบบการประเมนทชดเจน เปนเครองมอทชวยใหการ ประเมนผลการปฏบตงานมความงายขน และเปนมาตรฐานเดยวกน มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100

13. พนกงานรวาการกาหนดใหมการประเมนแบบรอบทศทาง มวธการวดผลงานทยตธรรม

108

และแมนตรง มผตอบถกจานวน 338 คน คดเปนรอยละ 96.57 และมผตอบผดจานวน 12 คน คดเปนรอยละ 34.43

14. พนกงานรวาการกาหนดใหผรบการประเมนสามารถประเมนตนเองไดนน สามารถชวย ใหผบงคบบญชาทราบถงความถนดและมอบหมายงานใหตรงกบความรความสามารถของพนกงานแตละคน มผตอบถกจานวน 349 คน คดเปนรอยละ 99.70 และมผตอบผดจานวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.30

15. พนกงานรวาการทพนกงานไดทราบผลการประเมนของตนแตละครง จะชวยใหมการ ปรบ ปรงและพฒนาผลการทางานใหดขน มผตอบถกจานวน 350 คน คดเปนรอยละ 100 ตอนท 3 การการวเคราะหขอมลปจจยดานทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา พบวา พนกงานมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ในภาพรวมอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.13 เมอพจารณาเปนรายขอไดดงน 1. การใหเพอนรวมงานหรอลกคารวมประเมนผลดวยนน ทาใหมขอมลจากหลายมมมองสงผลใหการประเมนมประสทธภาพมากยงขน ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบดมาก โดยมคาเฉลยเทากบ 4.49 2. การประเมนผลแบบใหขอมลยอนกลบของระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทาใหผลการประเมนมประสทธภาพและเปนทยอมรบมากขน และองคการควรนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เขามาใชในการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงาน ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบดมาก โดยทงสองขอมคาเฉลยเทากบ 4.36 3. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา สามารถใชเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขและพฒนาบคคลากรในองคการไดอยางมประสทธภาพ ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบดมาก โดยมคาเฉลยเทากบ 4.25 4. ระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เปนระบบทมมาตรฐานชดเจนและเปนทยอมรบทวไป และระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา คอ การสรางการมสวนรวมระหวางพนกงาน และสรางความสมพนธทดระหวางพนกงานกบผบงคบบญชาอกดวย ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบด โดยทงสองขอมคาเฉลยเทากบ 4.11 5. ผลการประเมนแบบใหขอมลยอนกลบ ทาใหเกดความยตธรรม ทงตอผประเมนและผรบการประเมน และนโยบายและขนตอนของระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา กอใหเกดความยตธรรมมากกวาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบอน ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบด โดยทงสองขอมคาเฉลยเทากบ 3.99 6. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา สามารถชวยลดความลาเอยงและความอคตของผประเมนได ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 3.87

109

7. การประเมนผลแบบใชขอมลยอนกลบนน ทาใหผประเมนสามารถนามาพจารณาปรบยาย เลอนขน ใหกบผรบการประเมนไดอยางเหมาะสมตรงตามความสามารถ ผตอบแบบสอบถามมทศนคตอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 3.76 ตอนท 4 การวเคราะหขอมลดานความผกพนตอองคการของพนกงาน พบวา พนกงานสวนใหญมความผกพนตอองคการในภาพรวมอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.09 เมอพจารณาเปนรายขอไดดงน

1. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญจะทมเทแรงกายและสตปญญาเพอทางานทรบผดชอบ อยางเตมความสามารถ ซงมความผกพนอยในระดบดมาก โดยมคาเฉลยเทากบ 4.37 2. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความเหนวาหากองคการนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เขามาใช ยงจะทาใหมนใจถงประสทธภาพและมแรงจงใจในการปฏบตงานในองคการ ซงมความผกพนอยในระดบดมาก โดยมคาเฉลยเทากบ 4.36 3. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญตดสนใจถกทเขามาทางานในองคการน ซงมความผกพนอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.13 4. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความเหนวางานททานทาอยเปนสวนสาคญททาให องคการบรรลเปาหมาย ซงมความผกพนอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.12 5. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญจะมความสขมากเมอไดทางานกบองคการนตอไป ซงมความผกพนอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.11 6. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญไมเคยคดทจะลาออกจากองคการน ซงมความผกพนอยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 3.49

สรปผลการวเคราะหขอมลจากการทดสอบสมมตฐาน สมมตฐานขอท 1 ลกษณะทางประชากรศาสตร ดานเพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาในการปฏบตงานตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาแตกตางกน

เพศ สมมตฐานขอท 1.1 เพศทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาแตกตางกน จากการวเคราะหขอมล สรปไดวา เพศทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว อาย สมมตฐานขอท 1.2 อายทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาแตกตางกน จากการวเคราะหขอมล สรปไดวา อายแตกตางกนม

110

ระดบการศกษา สมมตฐานขอท 1.3 ระดบการศกษาทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการ

ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาแตกตางกน จากการวเคราะหขอมล สรปไดวา ระดบการศกษาทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว

ตาแหนงงาน สมมตฐานขอท 1.4 ตาแหนงงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการ

ปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน จากการวเคราะหขอมล สรปไดวา ตาแหนงงานแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว

ระยะเวลาในการปฏบตงาน สมมตฐานขอท 1.5 ระยะเวลาในการปฏบตงานทแตกตางกน มทศนคตตอระบบ

การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน จากการวเคราะหขอมล สรปไดวาระยะเวลาการปฏบตงานทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว สมมตฐานขอท 2 ความรความเขาใจเกยวกบระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน จากการวเคราะหขอมล สรปไดวา ความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว สมมตฐานขอท 3 ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มความสมพนธกบความผกพนตอองคการของพนกงาน จากการวเคราะหขอมล สรปไดวา ความสมพนธระหวางทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา กบความผกพนตอองคการ มความสมพนธเปนไปในทศทางเดยวกนในระดบปานกลาง กลาวคอ เมอพนกงานมทศนคตทดต อ ร ะ บบก า รประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จะทาใหพนกงานมความผกพนตอองคการเพมมากขน

111

การอภปรายผล จากผลการศกษาวจยเรอง ความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง มประเดนทนามาอภปรายผล ดงตอไปน

ปจจยสวนบคคลของพนกงานทแตกตางกนมทศนคตตอการประเมนผลการปฏบตงาน 1. แบบ 360 องศา แตกตางกน จากการวจยลกษณะสวนบคคลทแตกตางกน ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และระยะเวลาในการทางาน มทศนคตตอการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน

พนกงานทมเพศตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ 0.05 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทกาหนดไว กลาวคอ เพศหญงมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ดกวาเพศชาย เนองจากเพศหญงมความสนใจตอความเปลยนแปลง สนใจในรายละเอยดตางๆ และมความตองการมสวนรวมในกจกรรมตางๆมากกวาเพศชาย ดงนน เมอมการนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ซงเปนระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบใหม เขามาใชในการประเมนผลการปฏบตงานในองคการของตน จงสงผลใหเพศหญงมความสนใจทจะศกษาถงรายละเอยดและหลกการตางๆ และมทศนคตตอการประเมนผลการปฏบตงานแบบใหมนดกวาเพศชาย ซงสอดคลองกบงานวจยของ มานตย อกษรกล (2544) ไดศกษาถงความตองการการเขารวมกจกรรมของนกเรยนนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยการอาชพทายเหมอง จงหวดพงงา พบวานกเรยนนกศกษาเพศตางกนมคามตองการการเขารวมกจกรรมในภาพรวมแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถต โดยเพศหญงมความตองการการเขารวมกจกรรมตางๆ มากกวาเพศชาย นอกจากน ยงสอดคลองกบงานวจยของ มานพ ชนล (2536:98-111) ไดวจยเรองปจจยทสงผลตอการรบรความยตธรรมและการยอมรบการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงาน โดยผลการศกษาพบวา เพศของพนกงานมผลตอความแตกตางในการรบรความยตธรรมและการยอมรบการประเมนผลการปฏบตงานอยางมคานยสาคญทางสถต

พนกงานทมอายตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทกาหนดไว โดย พนกงานทมอาย 21-30 ป มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มากกวาพนกงานทมอายมากกวา 31 ปขนไป เนองจาก ผทมอายนอยสามารถปรบตวและยอมรบตอความเปลยนแปลงไดดกวาผทมอายมาก ดงนน เมอพนกงานทราบวาจะมการนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบใหมเขามาใชในองคการ พนกงานทมอายนอยจะสามารถยอมรบและมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานนดกวาพนกงานทมอายมากกวา ซงสอดคลองกบทฤษฎภาวะผนาของแบส (Bass) ทไดกลาวไววา พนกงานทมอายคอนขางมากจะมแนวโนมทจะตอตานการเปลยนแปลงมากกวาพนกงานทอายยงนอยอย เนองจากพนกงานทสงอายมกกลวทจะ

112

พนกงานทมระดบการศกษาตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว โดยพนกงานทมระดบการศกษาตากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา สงกวาพนกงานทมระดบการศกษาสงกวาปรญญาตร เนองจากพนกงานทมการศกษาสงมกจะคดวาตนเองมโอกาสทจะเปลยนมางานไดมากกวา จงทาใหทศนคตทมตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานและความผกพนตอองคการลดนอยลง ซงสอดคลองกบงานวจยของ กนกวรรณ ใจมน (2547 : 84-87) ทศกษาทศนคตของพนกงานทมตอระบบการประเมนผลการปฏบตงาน สานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพยซงพบวา ลกษณะสวนบคคลดานระดบการศกษา มผลตอทศนคตของพนกงานตอการประเมนผลการปฏบตงานแตกตางกน

พนกงานทมตาแหนงงานแตกตางกนมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทต งไว โดยพนกงานทมตาแหนงงานอยในระดบปฏบตงาน จะมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ดกวาพนกงานทมตาแหนงงานอยในระดบหวหนางาน เพราะพนกงานทมตาแหนงงานอยในระดบปฏบตงานจะมความกระตอรอรน มความมมานะเพอความกาวหนาในอาชพการงานมากกวาพนกงานทอยในระดบหวหนางาน จงพยายามปฏบตงานในหนาทของตนอยางเตมความสามารถใหสอดคลองกบวตถประสงคของระบบการประเมนผลการปฏบตงาน เพอความกาวหนาในอาชพการงานของตน ซงสอดคลองกบงานวจยของ ประคอง ชนวฒนา (2543 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการประเมนผลการปฏบตงาน : ศกษาเฉพาะกรณหวหนาพยาบาลประจาหอผปวย โรงพยาบาลศรราช พบวา หวหนาประจาหอผปวยทมความรความเขาใจเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานในระดบสงมพฤตกรรมการประเมนผลการปฏบตงานถกตองมากกวาพนกงานระดบตากวา

พนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงานแตกตางกน มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ 0.01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว โดยพนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงานนอย มทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ดกวาพนกงานทมระยะเวลาในการปฏบตงานมาก เนองจากพนกงานทมประสบการณการทางานมานานจะมความเชอมนในผลการทางานของตนเองสงกวาพนกงานทมประสบการณการทางานนอย มกเปรยบเทยบผลการทางานกบบคคลอนอยเสมอๆ ซงกอใหเกดความพงพอใจและไมพงพอใจตอผลการปฏบตงานทตนเองควรจะไดรบ จงอาจ

113

สรปจากทกลาวมาแลวขางตนกลาวไดวา ปจจยสวนบคคลทแตกตางกน มผลทาใหพนกงานมทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา แตกตางกน ซงความคดเหนนเปนการแสดงออกของบคคลทแสดงออกมา มผลเกดมาจากความเชอ ความคด และทศนคต ซงตองอาศยพนความร ประสบการณ พฤตกรรมระหวางบคคล เปนเครองชวยในการพจารณากอนทจะตดสนใจแสดงออกมา การลงความเหนอาจจะเปนไปในลกษณะเหนดวยหรอไมเหนดวย ซงไมอาจบอกไดวาเปนการถกตองหรอไม และปจจยทมผลตอความคดเหนตางๆ นน ประกอบขนดวยสงสาคญๆ คอ ความร ประสบการณ และสภาพแวดลอม

2. ระดบความรความเขาใจของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา พบวาถาผตอบแบบสอบถามมความรความเขาใจปานกลางเกยวกบระบบการประเมนผลการปฏบตงาน จะมทศนคตดกวาผตอบแบบสอบถามทมความรความเขาใจมากตอระบบการประเมนผลการปฏบตงาน เนองจากผทมความรความเขาใจระดบปานกลางนนอาจยงไมมความเขาใจในระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ดพอ ซงอาจเปนเพราะตวพนกงานเองไมศกษาถงขอด และขอเสยของระบบอยางละเอยด หรออาจเปนเพราะหวหนางานไมชแจงใหพนกงานทราบอยางชดเจน ซงสอดคลองงานวจยของ ปรยาพร พงพบลย (2542) ทาการศกษาเรอง ปจจยทมผลตอการรบรความยตธรรมของการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานธนาคารพาณชย ไทย พบวาพนกงานทถกประเมนโดยผประเมนทมลกษณะตางกนจะรบรวาการประเมนผลการปฏบตงานมความยตธรรมแตกตางกน ทงนเปนไปไดวาเมอมการรบรแตกตางยอมสงผลใหม ทศนคตทแตกตางกนดวย

3. ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มความ สมพนธตอความผกพนตอองคการ โดยเฉลยอยในระดบปานกลาง แมวาทศนคตของพนกงานทมตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงาน โดยเฉลยจะอยในระดบด ทงน อาจเนองมาจากระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา นน ถอเปนนวตกรรมใหมทยงไมเคยถกนามาใชภายในองคกรมากอน ประกอบกบพนกงานยงขาดความรความเขาใจในระบบอยางแทจรง จงอาจทาใหพนกงานมทศนคตตอความผกพนตอองคกรอยแคระดบปานกลาง เพราะยงไมรวาการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา นนเปนอยางไร มหลกการอะไรบาง มประโยชนกบพนกงานอยางไร และดกวาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบเดมอยางไร ซงสอดคลองกบงานวจยของ อรณ รกธรรม (2533) ทกลาววา ทศนคตเปนสาเหตหนงทมผลตอพฤตกรรมการทางาน กลาวคอ หากพฒนาทศคตตอการทางานใหมทศนคตทางบวก

114

ขอเสนอแนะจากการวจย จากผลการศกษาวจยเรอง ความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง พบวา

ผบรหารขององคการควรใหความสาคญกบกลมพนกงานทไมใชกลมเปาหมาย ไดแก 1. เพศชาย อาย 21-30 ป มระดบการศกษาสงกวาปรญญาตร มตาแหนงงานอยในระดบหวหนางาน และมระยะเวลาในการปฏบตงานมากกวา 10 ป และ เพอเพมขวญกาลงใจในการทางานและเพมความพงพอใจใหกบพนกงาน เพอใหพนกงานเกดความผกพนกบองคกร และเกดแรงจงใจในการทางานและอยากทจะทางานกบองคการในระยะยาว

2. ผบรหารขององคการควรใหความรความเขาใจเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงาน แกพนกงานทกระดบ เพอทจะทาใหเกดทศนคตทดข น และจะทาใหลดความขดแยงระหวางผบงคบบญชากบผใตบงคบบญชา เชน ควรชแจงวตถประสงคของการประเมน ประโยชนทพนกงานจะไดรบ รปแบบของวธการประเมนผลการปฏบตงานทใช ผบรหารจะชแจงใหพนกงานมความเขาใจในระบบการประเมนผลการปฏบตงานขององคการใหมากทสด ดงนน หากตองการใหพนกงานความเชอมนและมทศนคตทดตอระบบการประเมนผลการปฏบตงาน ยอมรบและพงพอใจตอผลการประเมนมากขน ควรมการปรบปรงระบบการประเมนผลการปฏบตงานใหมความเหมาะสมทงในดานผบงคบบญชาททาหนาทเปนผประเมน และในดานพนกงานทเปนผรบการประเมน

3. ผบรหารขององคการควรใหความสาคญเกยวกบทศนคตของพนกงานในองคการให มากขน เชน มการปรบปรงระบบการประเมนผลการปฏบตงานในดานของวธการประเมน ควรกาหนดหลกเกณฑทใชในการประเมนผลการปฏบตงานใหมความชดเจน เหมาะสมกบแตละตาแหนงงาน และสอดคลองนโยบายขององคการ นอกจากน ในดานของผประเมน ควรจะมความรอบร ความสามารถและประสบการณในงาน เปนบคคลทมความยตธรรม ไมมอคต และมความจรงใจในการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานในหนวยงานของตน เพอใหพนกงานมความเชอมนวาตนเองไดรบการประเมนอยางยตธรรม สงผลใหมทศนคตทดตอระบบการประเมนผลการปฏบตงาน ทงน จากผลการวจยในครงนทกลาววา พนกงานองคการมความรความเขาใจและทศนคตเกยวกบระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาในภาพรวมอยในระดบด ดงนน หากพนกงานขององคการมความรสกหรอทศนคตทดตอองคการมากเทาใด กจะสงผลตอแนวโนมในการปฏบตงานทดและมความผกพนตอองคการมากขนตามไปดวย 4. ผบรหารองคการควรใหความสาคญในเรองของความผกพนตอองคการของพนกงาน โดยการใหความรความเขาใจกบพนกงานเกยวกบระบบการประเมนผลการปฏบตงาน การกาหนด

115

อยางไรกตาม การทผบงคบบญชามไดใหความสาคญ ละเลย หรอใหคาแนะนาแกพนกงานในลกษณะทไมเหมาะสม ไมเพยงพอ หรอลาชา ยอมสงผลในทางลบตอพนกงาน อาจทาใหพนกงานเกดความคบของใจและขนเคองตอผบงคบบญชาทไมเปดโอกาสใหปรบปรงการปฏบตงาน ซงจะมผลทาใหพนกงานไมยอมรบหรอไมเหนความสาคญของการประเมนผลการปฏบตงาน อนจะทาใหการประเมนผลการปฏบตงานไมบรรลตามวตถประสงคทองคการมงหวงไว ดงนนใหคาแนะนาในการปรบปรงงานหลงการประเมนเปนเรองทผบงคบบญชาทกคนพงระมดระวงและควรใหความสนใจอยางยง

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. การศกษาครงนเปนการศกษาเฉพาะกรณ กลาวคอเปนการศกษาเฉพาะพนกงานโง

พยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง ฉะนนผลทไดจากการศกษาจงเปนเพยงผลทจากดเฉพาะพนกงานโรงพยาบาลแหงนเทานน ดงนนในการศกษาวจยครงตอไป หากจะใหไดผลการวจยอยางสมบรณนน ควรศกษาความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานกลมโรงพยาบาลทมระบบการประเมนผลการปฏบตงานและลกษณะธรกจทคลายกน เพราะจะทาใหปรากฏภาพรวมในทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ของกลมโรงพยาบาลในประเทศไทย

2. ในการศกษาครงน ผวจยไดพบกบปญหาในเรองของการเกบแบบสอบถาม เนองจากคาถามในแตละขอคาถามของแบบสอบถามมรายละเอยดมากเกนไป จงทาใหผตอบแบบสอบถามเกดความรสกไมอยากตอบ ดงนนในการทาวจยครงตอไป ควรจดแบบสอบถามใหมความกระชบมากขน

3. ในการศกษาครงตอไปควรใหมการศกษาถงปจจยอนๆ ทคาดวาจะมความสมพนธกบความผกพนตอองคกร เชน ความพงพอใจในการปฏบตงาน ความเครยดในการปฏบตงาน เปนตน เพอจะไดนาปจจยเหลานนไปปรบปรงใหสอดคลองกบการทางานอนจะสงผลตอความผกพนตอองคกร

4. การศกษาครงนเปนการศกษาเพยงชวงเวลาใดเวลาหนงเทานน ดงนนจงควรทาการ

116

ศกษาอยางตอเนอง เพราะความคดเหนของพนกงานและนโยบายการบรหารงานดานตางๆ ขององคกรมโอกาสทจะเปลยนแปลงไป ซงอาจสงผลใหทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานความผกพนตอองคกรและแนวโนมทจะทางานตอไปเปลยนแปลงไปดวย

    

บรรณานกรม

118  

บรรณานกรม กลยา วาณชยบญชา. (2549). สถตสาหรบงานวจย. กรงเทพฯ: ศนยหนงสอจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. --------- (2546). การใช SPSS for windows ในการวเคราะหขอมล. (ฉบบปรบปรงใหม). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. เกสรา สขสวาง. (2540). ความสมพนธระหวางคณลกษณะพฤตกรรมการบรหารของคณบดกบ

ความผกพนตอองคกรของอาจารยในมหาวทยาลยเอกชน. ปรญญานพนธ กศ.ด. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

จรยา สทธพบลย. (2545). ความพงพอใจในการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศาของ พนกงานการไฟฟาสวนภมภาค: ศกษาเฉพาะหนวยธรกจ สวนกลาง. วทยานพนธ บธ.ม.

(การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามคาแหง. ถายเอกสาร. จฑาทพย ภารพบ (2547). การพฒนาระบบการใหขอมลยอนกลบแบบ 360 องศาเพอการบรหาร บคคลในคณะวชาในมหาวทยาลยสถาบนราชภฎนครศรธรรมราช. วทยานพนธ กศ.ด. (อดมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. จาเนยร จวงตระกล. (2527) การประเมนผลการปฏบตงาน. เอกสารวชาการสภาองคการนายจาง

แหงประเทศไทย. การประเมนผลการปฏบตงาน. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. ----------- (2531).

เชดศกด โฆวาสนธ. (2520). การวดทศนคตและบคลกภาพ. กรงเทพฯ : สานกทดสอบทาง การศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ชศร วงศรตนะ. (2544). เทคนคการใชสถตเพอการวจย. พมพครงท 8. กรงเทพฯ : เทพเนรมตการ พมพ.

ณรงควทย แสนทอง. (2544). การบรหารงานทรพยากรมนษยสมยใหม ภาคปฏบต. กรงเทพฯ : เอช อาร เซนเตอร.

ดนย เทยนพฒ. (2547). ธรกจและกลยทธ HR การประเมนระบบ 360 องศา (360 Degree Feedback). กรงเทพฯ: โครงการ Human Capital.

---------- (2541). รายงานการวจยเรอง ทศทางและบทบาทการบรหารทรพยากรบคคลในทศวรรษ หนา (ป พ.ศ. 2550). สถาบนการจดการงานบคคล. กรงเทพฯ: ผแตง.

ทศนา บญทอง. (2533). พยาบาลกบการพฒนาบคลกภาพ. (เอกสารการสอนชดวชาประสบการณ วชาชพพยาบาล). กรงเทพมหานคร: โรงพมพพสจนอกษร

ธงชย สนตวงษ. (2525). การบรหารงานบคคล. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. ----------- (2540). การบรหารงานบคคล. พมพครงท 9. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

119  

บญเจอ จฑาพรรณาชาต. (2544). ความสมพนธระหวางวสยทศนของผบรหารสถานศกษา บรรยากาศองคกรกบความผกพนตอองคกรของครผสอนในโรงเรยนประถมศกษา สงกด สานกงานการประถมศกษาจงหวดนครราชสมา. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การบรหาร การศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

บญธรรม กจปรดาบรสทธ. (2543). สถตวเคราะห = Statistical Analysis for Research A Step by Step Approach. กรงเทพฯ: เรอนแกว.

สถตวเคราะหเพอการวจย. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร : จามจรโปรดกท. ---------- (2546). บญเลศ ไพรนทร. (2541). แนวคดการประเมนผลการปฏบตงาน. (เอกสารประกอบการอบรม).

กรงเทพมหานคร : สานกงานขาราชการพลเรอน. ประคอง ชนวฒนา. (2543). ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการประเมนผลการปฏบตงาน (กรณศกษา

เฉพาะกรณหวหนาพยาบาลประจาหอผปวย โรงพยาบาลศรราช). วทยานพนธ ศป.ม. (จตวทยาอตสาหกรรมและองคการ).กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร.

ประทม ฤกษกลาง. (2538). ปจจยทมอทธพลตอความผกพนองคการและผลการปฏบตงานของ อาจารยมหาวทยาลยเอกชน. วทยานพนธ กศ.ด. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ประภาเพญ สวรรณ. (2520). ทศนคตการวดการเปลยนแปลงและพฤตกรรมอนามย. กรงเทพฯ :

ไทยวฒนาพานช. ปราโมทย บญเลศ. (2545). การศกษาปจจทมความสมพนธกบความผกพนตอองคกรของ

ขาราชการสงกดกรมอตนยมวทยา. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ปรยาพร พงพบลย. (2542). ปจจยทสงผลตอการรบรความยตธรรมของการประเมนผลการ ปฏบตงาน ของธนาคารพาณชยไทย. วทยานพนธ ศป.ม. (จตวทยาอตสาหกรรมและ องคกร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร.

ปรยาพร วงศอนตรโรจน. (2542). จตวทยาอตสาหกรรม. กรงเทพมหานคร: สหมตรออฟเซท. ปรยาภรณ อครดารงชย. (2541). ปจจยทสงผลตอความผกพนองคกรของครคาทอลกสงมณฑล

จนทบร. วทยานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา). ชลบร: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา. ถายเอกสาร.

ปวย อวโรธนานนท; และ ปยมาศ เจรญสน. (2547). การศกษาแนวคดและวธปฏบตในการนา ระบบการบรหารผลการปฏบตงานมาใชในองคกร: กรณศกษาบรษท ดดเค (ประเทศไทย) จากด. ภาคนพนธ พณ.ม. (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ : สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.ถายเอกสาร.

ผศด รมาคม. (2551). การประเมนผลการปฏบตงาน. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

120  

พรรณนภา สมปาน. (2542). การประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานในโรงพยาบาลแมคคอร มค. วทยานพนธ บธ.ม. (บรหารธรกจ). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยแมโจ.

ถายเอกสาร. ภคน ดอกไมงาม. (2546). ปจจยทเกยวของกบความผกพนตอองคกรของอาจารยระดบมธยมศกษา

ในโรงเรยนแกนนาทมการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เขตกรงเทพมหานคร. ปรญญา นพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

มนญ ศวารมย (2542). การพฒนากระบวนการประเมนแบบ 360 องศาเพอพฒนาการสอนของคร สงกดกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ. วทยานพนธ กศ.ด. (วจยการศกษา).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. มานพ ชนล. (2536). ปจจยทสงผลตอการรบรและการยอมรบการประเมนผลการปฏบตงานของ

พนกงาน. วทยานพนธ ศศ.ม. (ศลปศาสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร.

ระพพร เบญจาทกล. (2540). การศกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพกบความผกพนตอองคกร ศกษาเฉพาะกรณพนกงานสายงานบรการ ธาคารกรงเทพฯ จากด (มหาชน) สานกงาน ใหญ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาพฒนาการ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วรนาถ แสงมณ. (2543). การบรหารงานบคคล พมพครงท 2. กรงเทพฯ : คณะครศาสตร อตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.

วเชยร เกตสงห. (2538 กมภาพนธ – มนาคม). คาเฉลยกบการแปลความหมายเรองงาย ๆ ท บางครงกพลาดได. วารสารขาวสารการวจยการศกษา. 18(3) : 83 – 11.

วนย จนทรเทศ. (2549). ผลกระทบวฒนธรรมองคการแบบไทยกบการประเมนผลแบบ 360 องศา: กรณศกษาบรษท ดดเค (ประเทศไทย) จากด. ภาคนพนธ พณ.ม. (พฒนาสงคม).

กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. ถายเอกสาร. วรช ชดนธรา. (2528). การประเมนผลการทางาน : ศกษาเฉพาะกรณบรษทเมองไทยประกนชวต

จากด. สารนพนธ ร.ม. (รฐศาสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร.

วระวฒน ยวงตระกล. (2541). ความผกพนทมตอองคกรของผบรหารระดบกลาง ศกษากรณ การเคหะแหงชาต. ภาคนพนธ พณ.ม. (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ : สถาบนบณฑต พฒนบรหารศาสตร.

ศตพฒน ทพยสมพรด (2549). การศกษาถงทศนคตทมตอการประเมนบคคลแบบ 360 องศาท กอใหเกดการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการ: กรณศกษาบรษทโตโยตา มอเตอร ประเทศ

ไทย จากด. วชาการคนควาอสระ รอ.ม. (การบรหารจดการภาครฐและภาคเอกชน). กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. ถายเอกสาร.

121  

ศรพงษ เจรญสข. (2545). ปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงานสายวศวกรรม : ศกษา เฉพาะองคกรโทรศพทแหงประเทศไทย สานกงานใหญ. สารนพนธ บธ.ม. (การจดการ). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ศรวรรณ เสรรตน. (2538). พฤตกรรมผบรโภคฉบบพนฐาน. กรงเทพมหานคร: พฒนาศกษา. ศรวรรณ เสรรตน และคณะ. (2541). พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ : ธระฟลมและไซเทกซ.

องคการและการจดการ. กรงเทพมหานคร: อนฟอรเมชน บสซเนส ซสเทมส. ------------ (2542). ------------ (2546). การบรหารการตลาดยคใหม ฉบบปรบปรงป 46. กรงเทพฯ: ธรรมสาร. ------------ (2548). การวจยธรกจ. กรงเทพมหานคร: ธรรมสาร. ----------- (2549). การวจยการตลาด ฉบบปรบปรงใหม. กรงเทพฯ: DIAMOND IN BUSINESS WORLD. ศรวรรณ เสรรตน; และคนอนๆ. (2539). องคการและการจดการ. กรงเทพมหานคร: พฒนาศกษา. สกานดา ศภคตสนต. (2540). ลกษณะสวนบคคลและสภาพแวดลอมองคกรทมผลตอความผกพน

ตอองคกรของพนกงาน : กรณศกษาบรษทเงนทนในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ พณ.ม. (การพฒนาทรพยากรมนษย). กรงเทพฯ : สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. ถายเอกสาร.

สดาทพย คาแสน. (2544). การยอมรบผประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน) ในเขตจงหวดอบลราชธาน. วทยานพนธ ศป.ม. (การจดการ). กรงเทพฯ :

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. ถายเอกสาร. สทธพร เจรญพฒ. (2527). การประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานในธรกจตวแทนจาหนาย

รถยนต เฉพาะในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ร.ม. (การปกครอง). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

สนนทา เลาหนนทน. (2542). การบรหารทรพยากรมนษย. กรงเทพฯ: ธนะการพมพ. เสนาะ ตเยาว. (2539). การบรหารงานบคคล. กรงเทพฯ : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สพณดา ควานนท. (2545). ความสมพนธระหวางคณภาพในการทางาน ความผกพนตอองคการและ

ผลการปฏบตงานของพนกงานโรงงานอตสาหกรรมอเลกทรอนกส. วทยานพนธ วท.ม. (จตวทยาอตสาหกรรม). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร.

สมชย แซจง. (2539). ระบบการประเมนผลการปฏบตงานขององคกรเอกชนในเขต กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ศป.ม. (จตวทยาอตสาหกรรมและองคการ). กรงทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร. สมชาย หรญกตต. (2542). การบรหารทรพยากรมนษยฉบบมาตรฐาน. กรงเทพฯ : ธระฟลม และ

ไซเทกซ. สมาน รงสโยกฤษณ. (2541). การบรหารงานบคคล. กรงเทพมหานคร : สวสดการ ก.พ. เสร วงษมณฑา. (2542). การวเคราะหพฤตกรรมผบรโภค. กรงเทพฯ: ธระฟลม และ ไซเทกซ.

122  

สาราญ บญรกษา. (2539). ความพงพอใจในงานและความยดมนผกพนตอองคการของพยาบาล วชาชพสงกด กรมสขภาพจต. วทยานพนธ พย.ม. (การพยาบาล). เชยงใหม: บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

อทย หรญโต. (2526). สารานกรมศพทสงคมวทยา-มานษยวทยา. กรงเทพมหานคร: โอเดยนสโตร. อนงคพร ภวรมย (2548). การเปรยบเทยบผลประเมนการสอนของตนเองกบผลการประเมนแบบ 360 องศา. วทยานพนธ ค.ม. (อดมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ถายเอกสาร. อนนตชย คงจนทร. (2529). ความผกพนตอองคกร. จฬาลงกรณธรกจปรทศนฯ. 9 : 34-41. อลงกรณ มสทธา; และสมต สชชกร. (2545). การประเมนผลการปฏบตงาน. กรงเทพมหานคร:

ส.ส.ท. ---------- (2540). การประเมนผลการปฏบตงาน : แนวความคด หลกการ วธการ และกระบวนการ.

กรงเทพฯ : ส.เอเซยเพรส. Allen, N.J.; & Mayer, J.P. (1990). The measurement and antecedents of effective,

continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psyhology. 63: 1-18.

Antonioni, D. (1996). Designing an effective 360-degree appraisal feedback process. Organizational Dynamics, Autumn, 24-38. Brutus, S.; & Derayeh, M. (2002). Multisource assessment programs in organizations: An insider’s perspective. Human Resource Development Quarterly, 13, 2, 187 -202. Retrieved September 7, 2007, from ABI Inform/Global database. Buchanan II, B. (194\74, March). Building organizational commitment : The socialization of

managers in work organizations. Administrative Science Quarterly. 19 : 553-546. Cherrington. David J. (1994). Organizational behavior : the management of individual and

organizational performance. Boston : Allyn and Bacon. Eisenberger R., and others. (1991, February). Perceived organizational Support and

Employee Diligence Commitment & Innovation. Journal of Applied Psychology. Etzel, Michael J.; Walker, Bruce J.; & Stanton, William J. (2001). Marketing. 12 th ed.

Boston: McGraw – Hill. Hartung, Joachim. (2001,May). Testing for Homogeneity in combining of two-armed trails

With normally distributed responses. Sankhya : The Indian Journal of Statistics. 2001.

Katz, D.; & Kahn, R. (1966). The Social Pychology of Organization. New York : John Wiley & Sons, Inc.

123  

Luthans, Fred; & Peterson, Suzanne J. (2003). 360-degree feedback with systematic coaching: Empirical analysis suggests a winning combination. Human Resource Management. Retrieved September 7, 2007, from ABI Inform/Global database.

Mabey, C. (2001). Closing the circle: Participant views of a 360-degree feedback program. Human Resource Management Journal. Retrieved September 7, 2007, from ABI Inform/Global database. Mark R. Edwards; & Ann J. Ewen (196) 360 Feedback AMACOM : New York. McLean, G. N. (1997). Multirater 360 feedback. In L. J. Bassi & D. Russ-Eft. (Eds.).

What works: Assessment, development, and measurement. Washington, D.C.: ASTD.

Michael J. Jucius. (1956). Personal Management, Illinois : Richard D. Erwin. Moday, R.; Steers R.M.; & L., Poter. (1982). Employee Organization. Linkage :

The Psychology of Commitment, Absentecism and Tumover. New York : Academy Press Inc.

Peter Ward (1999) 360-Degree Feedback . IDD House : London. Rogers, E; Rogers, C. W.; & Metlay, W. (2002). Improving the payoff from 360-degree feedback. Human Resource Planning. 25(3). 44-54. Retrieved September 7, 2007, from ABI Inform/Global database. Roongrernsuke, S.; & Cheosakul, A. (2002). 360-degree feedback: Problems and prospects

in Thailand. Sasin Journal of management, 8, 50-60. Schiffman, Leon G; & Kanuk, Leslie Lazar. (1994) Consumer Behavior. 5th ed. New Jersey

: Prentic-Hall. Steve France (2000). 360° Appraisal. The Industry Society : London. Van Der Heijden; & Nijhof, H.J. (2004). The value of subjectivity: problems and prospects for 360- degree appraisal systems. International Journal of Human Resource Management. Retrieved September 7, 2007, from ABI Inform/Global database. Waldman, D.A.; & Atwater, L.A. (2001). Confronting barriers to successful implementation of multisource feedback. P. 463 – 477. In Bracken, D.W., Timmreck, C.W., & Church,

A.H. (Eds). (2001) The handbook of multisource feedback: The comprehensive resource for designing and implementing MSF processes. San Francisco: Jossey Bass.

Wilson. John.; & Cole. Graham. (1990). A Healthy Approach to Performance Appraisal (Nuffield Hospital. Britain). Personnel Management .London: Personnel Publications

124  

Zentis, N.L.R. (2007). The impact of 360-degree feedback on leadership development. A dissertation of Capella University. Retrieved November 22, 2007, from ABI Inform/Global database.

125  

ภาคผนวก

126  

 

ภาคผนวก ก แบบสอบถาม

127  

แบบสอบถาม ความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง

การจดทาแบบสอบถามชดนเพอวตถประสงคหลกในการศกษาความรความเขาใจ ทศนคตตอระบบการ

ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา และความผกพนตอองคการของพนกงานโรงพยาบาลเอกชนแหงหนงในเขตหวยขวาง โดยคาถามจากแบบสอบถามนไมมคาตอบทถกหรอผด ดหรอไมด คาตอบของทานเปนประโยชนอยางมากตอการวจย จงขอความรวมมอจากทานในการตอบแบบสอบถามดวยตวทานเองอยางเปนจรงทสด คาตอบของทานจะเปนความลบ ไมมการเปดเผยขอมลสวนตวแกผใดทงสน และคาตอบจะไมมผลกระทบใดๆตอตวทาน การตอบแบบสอบถาม ใหทานอานขอคาถามทละขอ แลวพจารณาวาทานมความรสก ความคดเหน หรอมแนวโนมในการกระทาในเรองนนมากนอยเพยงใด โดยแบบสอบถามประกอบดวย 4 สวน คอ

สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบปจจยสวนบคคล สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ

360 องศา สวนท 3 แบบสอบถามเกยวกบทศนคตตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา สวนท 4 แบบสอบถามเกยวกบความผกพนตอองคการ

ความหมาย ระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา หมายถง การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา (360 degree feedback) เปนกระบวนการเพอใหไดมาซงขอมลยอนกลบ (feedback) เกยวกบการปฏบตงานของพนกงานจากหลายแหลงขอมล เพอใหมความถกตองแมนยาและนาเชอถอไดมากกวาการประเมนโดยผบงคบบญชา (supervisor) เพยงลาพง ซงในปจจบนมหลายองคการสงเสรมใหมการประเมนผลการปฏบตงานในรปแบบ 360 องศา มากขน การประเมนผลแบบ 360 องศา เปนการประเมนโดยอาศยมมมองของบคคลรอบขางทเกยวของ แบงออกเปน 4 ประเภท คอ

1. แบบมงเนนผลการปฏบตงาน โดยจะเปนการประเมนผลการปฏบตงานสทศทาง คอ จากหวหนา เพอนรวมงานทเลอกมาทงสองดาน และการประเมนตนเอง ซงมงเนนทการประเมนพฤตกรรมหรอความสามารถทเกยวของกบผลสาเรจของงาน

2. แบบมงเนนภาวะผนา การประเมนแบบนเหมาะสาหรบการประเมนพฤตกรรมหรอ ความสามารถของหวหนา โดยจะถกประเมนจากหวหนางานระดบเหนอขนไป เพอนรวมงาน ลกนอง และตนเอง

3. แบบมงเนนทมงาน เปนการประเมนพฤตกรรมหรอความสามารถของผนาทมงานซงมกจะ เปนลกษณะของโครงการ (project) คณะกรรมการ (committee) ในเรองตางๆ ภายในองคการ

4. แบบมงเนนความสมพนธของทมงาน เปนการประเมนระดบความสมพนธของสมาชกใน ทมงานนนๆ วามระดบความสมพนธทสงผลตอความสาเรจในเปาหมายงานนนๆ มากนอยเพยงใด

128  

คาชแจง : โปรดทาเครองหมาย √ ในชองทตรงกบขอมลของทานมากทสดเพยงชองเดยว 1. เพศ ชาย หญง 2. อาย 21 – 30 ป 31 – 40 ป 41 – 50 ป 51 ปขนไป 3. ระดบการศกษา ตากวาปรญญาตร ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร 4. ตาแหนงงาน ระดบปฏบตงาน ระดบหวหนางาน 5. ระยะเวลาในการปฏบตงาน 1 – 3 ป 4 – 6 ป 7 – 9 ป มากกวา 10 ป ขนไป

สวนท 1 : ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม 

129  

คาชแจง : กรณาทาเครองหมาย √ หลงขอความตามความรความเขาใจของทาน

ความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ใช ไมใช

1. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา คอ วธการประเมนความสามารถ (Competencies) ของผปฏบตงานในลกษณะใหขอมลยอนกลบโดยอาศยมมมองของบคคลรอบขางทเกยวของ

2. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา จะพจารณาถงผลการปฏบตงานของพนกงานเทานน โดยไมคานงถงความมประสทธภาพในการใชทรพยากรภายในองคการ

3. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มวตถประสงคเพอใชในการประเมนผลการปฏบตงาน รวมถงใชในการพฒนาพนกงานผรบการประเมนดวย

4. ระบบขอมลยอนกลบแบบ 360 องศา ทาใหไดทศนะทหลากหลายในการประเมนบคคลมากยงขน และถอเปนการเปดโอกาสใหมการวพากษวจารณเชงสรางสรรค

5. การกาหนดใหผรบการประเมนไดทราบถงผลการปฏบตงานของตนเองนน ทาใหพนกงานสามารถหาแนวทางในการปรบปรงการปฏบตงานของตนไดอยางถกตอง

6. การทผใตบงคบบญชาสามารถประเมนผบงคบบญชาไดตามนโยบายของการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เพอทจะเปนการรวมกนในการปรบปรงและพฒนาขอบกพรองในตวผบงคบบญชา

7. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา มวตถประสงคเพอตองการสนบสนนใหพนกงานมความมงมนและผกพนกบการเรยนรอยางตอเนอง

8. ผประเมนไมควรแจงผลการประเมนแกผรบการประเมนทราบ เพราะอาจทาใหสญเสยความสมพนธอนดระหวางผประเมนและผรบการประเมน

9. การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เปนเครองมอทชวยใหผบงคบบญชาทราบถงความพรอมของพนกงาน และความคดเหนจากบคคลรอบขาง ซงนาไปสการมอบหมายงานใหตรงกบความร ความสามารถของพนกงานแตละคน

10. การประเมนผลการปฏบตงานทมประสทธภาพ ตองมการเปรยบเทยบผลงานกบเกณฑมาตรฐานทกาหนดขนโดยไดรบการยอมรบทงจากหวหนางานและพนกงาน

11. การกาหนดใหเพอนรวมงานสามารถประเมนกนเองไดนน จะทาใหเกดการขดแยงกนเองระหวางพนกงาน เนองจากหวหนางานจะเปดเผยขอมลการประเมนกบพนกงานทกคน

12. การกาหนดรปแบบการประเมนทชดเจน เปนเครองมอทชวยใหการประเมนผลการปฏบตงานมความงายขน และเปนมาตรฐานเดยวกน

13. การกาหนดใหมการประเมนแบบรอบทศทาง มวธการวดผลงานทยตธรรมและแมนตรง 14. การกาหนดใหผรบการประเมนสามารถประเมนตนเองไดนน สามารถชวยให

ผบงคบบญชาทราบถงความถนดและมอบหมายงานใหตรงกบความรความสามารถของพนกงานแตละคน

15. การทพนกงานไดทราบผลการประเมนของตนแตละครง จะชวยใหมการปรบปรงและพฒนาผลการทางานใหดขน

สวนท 2 : ความรความเขาใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา 

130  

คาชแจง : กรณาทาเครองหมาย √ หลงขอความตามระดบทศนคตของทาน ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ไมแนใจ

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

(3)

(4)

(2)

(5) (1)

1. ทานคดวา การประเมนผลแบบใชขอมลยอนกลบนน ทาใหผ ประเมนสามารถนามาพจารณาปรบยาย เลอนขน ใหกบผรบการ ประเมนไดอยางเหมาะสมตรงตามความสามารถ

2. ทานคดวา การใหเพอนรวมงานหรอลกคา รวมประเมนผลดวยนน ทาใหมขอมลจากหลายมมมอง สงผลใหการประเมนมประสทธภาพ มากยงขน

3. ทานคดวา ผลการประเมนแบบใหขอมลยอนกลบ ทาใหเกดความ ยตธรรม ทงตอผประเมนและผรบการประเมน

4. ทานคดวา นโยบายและขนตอนของระบบการประเมนผลการ ปฏบตงานแบบ 360 องศา กอใหเกดความยตธรรมมากกวาระบบ การประเมนผลการปฏบตงานแบบอน

5. ทานคดวา การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา สามารถ ชวยลดความลาเอยงและความอคตของผประเมนได

6. ทานคดวา การประเมนผลแบบใหขอมลยอนกลบของระบบการ ประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา ทาใหผลการประเมนม ประสทธภาพและเปนทยอมรบมากขน

7. ทานคดวา การประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา สามารถ ใชเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขและพฒนาบคคลากรใน องคการไดอยางมประสทธภาพ

8. ทานคดวา ระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เปนระบบทมมาตรฐานชดเจนและเปนทยอมรบทวไป

9. ทานคดวา ระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา คอ การสรางการมสวนรวมระหวางพนกงาน และสรางความสมพนธท ดระหวางพนกงานกบผบงคบบญชาอกดวย

10. ทานคดวา องคการควรนาระบบการประเมนผลการปฏบตงาน แบบ 360 องศา เขามาใชในการประเมนผลการปฏบตงานของ พนกงาน

สวนท 3 : ทศนคตของพนกงานตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา

131  

คาชแจง : กรณาทาเครองหมาย √ ในชองทตรงกบความคดเหนของทาน ระดบความคดเหน

ไมเหนดวยอยางยง

ไมเหนดวย

ไมแนใจ

เหนดวย

เหนดวยอยางยง

(3)

(4)

(2)

(5) (1) 1. ทานจะมความสขมากเมอไดทางานกบองคการนตอไป 2. ทานจะทมเทแรงกายและสตปญญาเพอทางานททานรบผดชอบ อยางเตมความสามารถ

3. ทานรสกวางานททานทาอยเปนสวนสาคญททาใหองคการบรรล เปาหมาย

4. ทานตดสนใจถกทเขามาทางานในองคการน 5. หากองคการนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานแบบ 360 องศา เขามาใช ยงจะทาใหทานมนใจถงประสทธภาพและม แรงจงใจในการปฏบตงานในองคการนตอไป

6. ทานไมเคยคดทจะลาออกจากองคการน

* ขอขอบคณในการใหความรวมมอกรอกแบบสอบถาม *

สวนท 4 : ความผกพนตอองคการ

132  

ภาคผนวก ข

รายนามผเชยวชาญตรวจคณภาพเครองมอวจย และ

หนงสอเรยนเชญผเชยวชาญตรวจคณภาพเครองมอวจย

133  

รายนามผเชยวชาญตรวจคณภาพเครองมอวจย รองศาสตราจารยศรวรรณ เสรรตน อาจารยบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต รองศาสตราจารย ดร.ณกษ กลสร อาจารยภาควชาบรหารธรกจ คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

134  

135  

136  

ประวตยอผทาสารนพนธ

137  

ประวตยอผทาสารนพนธ

ชอ ชอสกล นางสาวกงกาญจน ศรบญโกศย วนเดอนปเกด 29 มถนายน 2525 สถานทเกด กรงเทพมหานคร สถานทอยปจจบน 42/384 หมท 5 แขวงทรายกองดน เขตคลองสามวา

กรงเทพมหานคร 10510 ตาแหนงหนาทการงานปจจบน เลขานการ สถานททางานปจจบน บรษท กรงเทพดสตเวชการ จากด (มหาชน)

ประวตการศกษา พ.ศ. 2543 มธยมศกษาตอนปลาย จากโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ

พ.ศ. 2548 ศศ.บ. (ภาษาองกฤษ)

จากมหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต พ.ศ. 2554 บธ.ม. (การจดการ)

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ