โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต...
TRANSCRIPT
![Page 1: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/1.jpg)
อาการทางจตเวช Symptomatology
รศ.พญ.สจรา จรสศลป
![Page 2: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/2.jpg)
เมอผปวยมาพบแพทยทหองตรวจ หลงจากทซกประวตตรวจรางกาย
และตรวจสภาพจตเพอทราบวาผปวยมความผดปกตทบงชวาเปนโรค ทางจตเวชหรอไมจากการสงเกตวาผปวยมอาการทางจตเวชตอไปน ขอ
ใดขอหนงหรอมากกวา
อาการทางจตเวชแบงออกเปนกลมใหญ ๆ ดงตอไปน
1.Conciousness ภาวะความรสกตว (State of awareness)
1.1 ความผดปกตของสตสมปชญญะ (Disturbances of Consciousness)
ก.
Coma : เปนสภาวะซงผปวยไมมความรสกตวเหลออย หรอหมด สต ไมมการสนองตอบตอสงเราตาง ๆ แมจะถกกระตนดวย deep pain
พบในโรคของสมอง หรอสภาวะทางรางกายทรบกวนการทางานของ สมอง
![Page 3: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/3.jpg)
ข. Stupor : เปนสภาวะ ทผปวยขาดความสนใจ และขาดปฏกรยา โตตอบตอสงแวดลอม ผปวยจะอยในสภาพหมดสต แตถาถกกระตนดวย
deep pain จะตอบสนองโดยรองครางไดพบในโรคจตทเกดจากสภาวะทาง รางกายและ Catatonic Schizophrenia
ค.
Drowsiness : เปนสภาวะซงผปวยไมคอยรสกตว ครงหลบครง ตน เมอถกกระตนใหตอบคาถามผปวยสามารถตอบไดบาง
ง.
Confusion : เปนสภาวะซงความสนใจ และการรบรตอ เหตการณรอบ ๆ ตนเองเลวลง ผปวยมลกษณะงนงงสบสนแสดงทาท
สงสย นกไมออกจาไมได ไมสามารถบอกเวลา สถานทและบคคลได
(disorientation) สหนามกกงวลหรอเศรา พบบอยในโรคจตทเกดจาก สภาวะรางกาย(organic mental disorders) หรอหลงถกชอดดวยไฟฟา
(Electroconvulsive therapy)
![Page 4: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/4.jpg)
จ.
Delirium : เปนสภาวะทสบสน งนงง กระสบกระสาย เสย ความสามารถในการรบร เวลา สถานท และบคคล รวมกบมความกลวและประสาท
หลอน ผปวยจะกระวนกระวาย พลงพลานและหวาดกลวตอประสาทหลอน และ การแปลภาพผดทตนเหน อาการจะเปนมากเวลากลางคนเนองจากม sensory
deprivation พบใน OBS
ฉ.
Fluctuation of Consciousness : เปนสภาวะทสตสมปชญญะของผปวย ไมคงท มการเปลยนแปลงในชวงเวลาของวน บางเวลาผปวยรสกตวด ซงมกจะ เปนเวลากลางวน แตพอเวลากลางคนผปวยจะสบสน ลกษณะดงกลาวนถอวาเปน ลกษณะสาคญของผปวย Acute OBS
![Page 5: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/5.jpg)
1.2 ความผดปกตในความตงใจ (Disturbances of attention)
ก.
Distractibility : ความไมสามารถทจะตงสมาธไดความตงใจ เปลยนแปลงงายตามสงเราตาง ๆ ผปวยไมสามารถตงใจตอสงใดสงหนง หรอ
รบฟงเรองใดเรองหนงไดนาน เมอมสงกระตนจากภายนอก จะทาใหผปวยหน เหความสนใจไปทนท เปนอาการทพบในโรคจตทางอารมณแบบคลง
ข.
Selective inattention : คอ การไมมสมาธเฉพาะในสงททาใหเกดความ กงวล เชน กงวลกลวจะสอบตก ทาใหไมมสมาธในการดหนงสอ
![Page 6: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/6.jpg)
1.3ความผดปกตเกยวกบการคลอยตาม(Disturbances insuggestibillity)
ก.
Folie
a deux
(folic a trois) คอ สภาวะซงคน 2 คน ทใกลชดกนมาก
(มกจะเปนคนในครอบครวเดยวกน)
มความหลงผดเหมอนกน
ข.
Hypnosis : คอ สภาวะซงยอมรบการชกจงงายขน ผถกสะกดจตจะ กระทาตามคาสงของผสะกดจต เนองจากเกดการเปลยนแปลงในระดบความ
รสกตวของผถกสะกดจตนนอนเปนผลมาจากการกระทาบางอยางของผสะกด จต
![Page 7: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/7.jpg)
2. Affect
2.1ความผดปกตของอารมณ (Disturbances in affect)
2.1.1 Inappropriate affect : เปนการแสดงออกของอารมณซงไมเหมาะสม
ผปวยจะแสดงอารมณไมสอดคลองกบความคด และเหตการณใน ขณะนนเชน เมอพดเรองทควรเศรากลบยมหรอหวเราะ หรอเมอพด
เรองสนกสนานกบรองไห พบไดบอยในผปวยโรคจตเภท
![Page 8: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/8.jpg)
2.1.2 Pleasurable affect
ก.
Euphoria : คอ ความรสกสบายมากเกนกวาทควรจะเปนซงไมเหมาะสมกบ สภาพแวดลอม ผปวยจะรสกวาทกสงทกอยางถกอกถกใจ และดงามไปหมดพบ
ในผปวย Hypomania หรอผปวยทเสพฝนและกญชา
ข.
Elation : อารมณ เปนสขทมากกวา Euphoria ผปวยแสดงออกโดย ยมแปน แจมใส รนเรง พบในผปวย mania ซงมกจะมอาการทพบรวมดวย คอ พดมาก เคลอนไหวมาก พดจาฟงซาน หลงผดวาตนมความสาคญผดธรรมดา (Grandeur delusion) มความคดทจะกระทาสงตาง ๆ มากมาย มความ มนใจตนเองมาก
ค.Exaltation : เปนอารมณทสงยงขนไปจาก elation เปนความรสกสบายมาก รวมกบความรสกวาตนมความสาคญ (Grandeur delusion)
![Page 9: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/9.jpg)
2.1.3 Unpleasurable
Affects
ก.
Depression : ความรสกเสยใจ เศรา เปลาเปลยวทอแท หมดหวง
ผปวยจะหมดความสนใจตอสงตาง ๆ รอบตนเองและมกจะมอาการทางกาย รวมดวย เชน เบออาหาร นาหลกลด ทองผก ความตองการทางเพศลดลง
ข.
Grief or mourning : ความเศราซงไดสดสวนกบการสญเสยพบไดในคน ปกต
![Page 10: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/10.jpg)
2.1.4 Other Affects
ก.Anxiety : ความรสกไมสบาย อดอด ตงเครยด หรอกลว อนตราย ซงคดวาอาจจะเกดขน แตไมรวาจากอะไร ผปวยจะม
ความรสกกลว ใจคอไมสบาย หวาดหวน วตกกงวล ซงเกดขนเอง
โดยปราศจาก (unconscious fear) หรออาจมสาเหตแตอาการกลวนน ไมสมเหตผล ผปวยทม anxiety ในระยะรนแรงจะแสดงอาการทง
ทางรางกาย และจตใจ เชน กระสบกระสาย , กระวนกระวาย ตงเครยด พดมาก , ผดลกผดนง เมอเปนนาน ผปวยจะมอาการของระบบ
ประสาทอตโนมต เชน ใจสนหนามด วงเวยนศรษะ แนนหนาอก หายใจไมสะดวก เจบหนาอก
ข.
Fear : ความกงวล กลวทมสาเหตภายนอกชดเจน มเหตผล สมควรกบอนตรายทจะเกดขน รวากลวอะไร เพราะเปนความกลว
ตอภยนตรายภายนอกทมองเหนได
![Page 11: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/11.jpg)
ค. Agitation : ความวตกกงวลรวมกบอาการกระวนกระวาย อยไมสขอยาง มาก พบไดในผปวยโรคจตทางอารมณ (Major Affective Disorder) โรคลมชก และ Schizophrenia
ง.
Panic : เปนอาการคลาย anxiety แตมความรนแรงมากกวา เปนอารมณวตก กงวล หรอกลวอยางสดขดและเฉยบพลน ผปวยจะมความรสกตนเตน ตกใจ
กระวนกระวาย พลงพลานอยนงไมได มความรสกหวาดกลว และวตกกงวล อยางมาก ขณะนนปวยจะไมสามารถทางานไดและนกคดอะไรไมออก พบใน ผปวยทมอาการ anxiety อยางรนแรง (panic attack)
![Page 12: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/12.jpg)
จ.
Phobia : เปนความวตกกงวลหรอความกลวสภาวะใดสภาวะหนง วตถใด
วตถหนง หรอความคดใดความคดหนงโดยเฉพาะ เปนความรสกทรนแรงเกนกวา เหต และไมสมเหตผลผปวยรดวาสงเหลานนไมมอนตรายอยางแทจรงตอเขา แต
ผปวยไมสามารถระงบความกลวนนได ทาใหผปวยพยายามหลกเลยงสงทกระตน ททาใหผปวยเกดอาการน เนองจากความกลวนจะเกดขนซา ๆ
ฉ.
Apathy or Flat affect : คอ การไมมความรสก ไมมอารมณ ไมมความ สนใจโตตอบตอสงกระตน หรอสงแวดลอม ผปวยจะมสหนา
เฉยเมย ไมแสดงอารมณใด ๆ ออกมาเลย สหนาเหมอนคนใสหนากาก (Masked
face) ผปวยจะไมสนใจสงแวดลอมรอบตววามอะไรเกดขนปฏกรยาโตตอบมนอย มาก หรอไมมเลยพบในผปวยโรคจตเภท
![Page 13: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/13.jpg)
ช.
Ambivalence : การมอารมณตรงกนขามทเกดขนในเวลาเดยวกน เชน
รกและเกลยด หรอใชอธบายความรสกตรงขามของอารมณ ความคด ความ
ตงใจและการกระทาในโรคจตเภท เชน จะพดจะไมพด แสดงใหเหนโดยม
การลงเลในการกระทา
ซ.
Irritability : ผปวยมอารมณหงดหงด ฉนเฉยวงายกวาธรรมดา โดยท
ตามปกตเรองเลกนอยเพยงแคนผปวยจะทนไดแตขณะมอาการผปวยจะม
อารมณโกรธรนแรงมากโดยไมสามารถยบยงใจตวเองได อาจเปนเหตใหเกด การทะเลาะววาทพบเปนอาการสาคญของโรคอารมณแปรปรวน (Major
Affective Disorder)
![Page 14: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/14.jpg)
ฌ. Depersonalization : เปนความรสกวาตนเองไดสญเสยความเปนตวของ ตวเอง หรอเอกลกษณ (identity) ของตนเองเปลยนไปมความเกยวของกบ
body image (การรบรวาตนเองเปนใคร รปรางหนาตา ทาทาง ความรสกนก คดอยางไร)
ผปวยจะมการรบรในความเปนตนเองผดไป เชน รสกวามสวน
ของรางกายสวนใดสวนหนงเปลยนไป เชน แขนขางหนงสนกวาขางหนง
ใบหนา 2 ซก ไมเหมอนกน พบในโรคจตเภท
ญ.
Derealization
: ความรสกวาสงแวดลอมแปลกไป หรอไมเปนทคนเคย
เชน เหนวตถมลกษณะบดเบยว หองมลกษณะแคบลงหรอกวางขน หรอรสก วาโลกนเปลยนไป หรอรสกวาไมเปนจรง หรอไมเปนไปตามธรรมชาต เชน
รสกวาอากาศเปลยนไปเหมอนตางประเทศ พบในโรคจตเภท
![Page 15: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/15.jpg)
ฎ.
Aggression : คอการกาวราว ตอตาน หรอทาตรงกนขามกบความเหน
หรอความตองการของผอนแสดงออกไดทงในรปของคาพด และการกระทาพบ ในบคลกภาพแบบอนธพาล (Sociopathic personality disorder) และความ
ผดปกตทางจตใจในวยรน
ฏ. Impulsive : คอ อารมณรนแรงซงควบคมไมได เชน โกรธใครกทารายผ
นนเลย พบใน Convulsive disorder (โรคลมชก)
และโรคจตทเกดจากสภาวะ ทางรางกาย (OBS)
ฐ.
Mood swing : คอ อารมณเปลยนแปลงไปมางายในระหวางอารมณเปน สขอารมณเศรา และอารมณวตกกงวล
![Page 16: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/16.jpg)
ฑ.
Emotional lability
: อารมณเปลยนแปลงงาย และควบคมไมได เชน กาลงเศราอย พอไดฟงเรองสนกกเปลยนเปนยมแยมแจมใสไดทนท หรอกาลง
สนกสนาน พอถกยวกเปลยนเปนอารมณโกรธอยางรวดเรว พบบอยในโรคจต ทเกดจากสภาวะ
ทางรางกาย (OBS)
ฒ.
La belle indifference : เปนอารมณทไมเอาใจใส และไมสนใจตอความ ผดปกตของรางกาย พบในผปวย conversion disorder.
ณ.
Ecstasy : เปนความรสกหลดพนไปจากสงตาง ๆ ทอยรอบตว คลายอย
ในภาวะภวงค (trance) พบในโรคจตเภท ecstasy แตกตางจากภาวะจตสงบใน
การฝกสมาธ คอ เปนการหลดพนอยางไมมสต
![Page 17: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/17.jpg)
3. Motor Behavior
3.1 ความผดปกตของพฤตกรรมการเคลอนไหว (Disturbance of motor behavior) ไดแก
ก.
Echopraxia
(Automatic obedience) : การกระทาตามโดยไมตงใจ เมอเหน ผอนกระทา เชน เหนผรกษายกมอ ผปวยจะยกตามบาง พบในโรคจตเภท การท
ผปวยกระทาตาม เพราะไมมกาลงใจพอทจะตอตานสงกระตนนน ๆ
ข.
Waxy Flexibility (Cerea
Flexibilitas) : เปนการคงอยในทาใดทาหนงเปน เวลานานเกดขนเพราะถกชกจงใหกระทา เชน จบมอผปวยใหยกขน ผปวยจะคงอย
ในทานน นานผดปกตเหมอนขผงปน พบใน Schizophrenia catatonia
ค.
Catalepsy (Posturing) : ผปวยจะคงอยในทาใดทาหนงของการเคลอนไหวท
กาลงกระทาอยโดยทการกระทานนยงไมสนสดลง เชน กาลงจะนอนแตเกดหยดการ
เคลอนไหวเสยกอนจงคงคางอยในทานน ผปวยจะไมมปฏกรยาตอสงแวดลอม แมเรา จะพยายามเปลยนทาผปวยจะฝนกลบมาอยในทาเดมพบใน Schizophrenia catatonia ,
Organic mental disorders.
![Page 18: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/18.jpg)
ง.
Automatism : เปนการกระทาซา ๆ โดยไมรตวและไมไดตงใจ เกดจาก แรงผลกดนของจตใตสานก พบใน Schizophrenia catatonia
จ.
Cataplexy : ผปวยจะมอาการกลามเนอทอยในอานาจจตใจออนแรงไป ทนททนใดทงแขน ขา คอ ทาใหไมอาจเคลอนไหวรางกายได และคงอยในสภาพ นนเปนเวลานานหลายวนาท หรอเปนชวโมง ในขณะทเกดอาการน
consciousness อาจจะยงดอย หรอเสยไปกได อาการนเกดขนเนองจากถกกระตน ดวยอารมณทรนแรงบางอยาง เชน โกรธ หรอตนเตน ดใจมากโดยไมไดคาดหวง เอาไวกอน พบในผปวย Narcolepsy ซงม excessive daytime sleepiness ,
hypnagogic
hallucination , sleep paralysis
ฉ .
Stereotypy : เปนการกระทาซา ๆ อยางสมาเสมอในพฤตกรรมอยาง หนงและเปนเรอย ๆ โดยไมสามารถจบลงได แสดงใหเหนทางความประพฤต เชน
นงโยกตวตลอดเวลา หรอทางการพด เชน พดซา ๆ ในคาใดคาหนง พยางค หรอ ประโยคหนงเรยก verbigeration
ซงเปนคาพดทไมมความหมายแจมแจง พบใน
โรคจตเภท
![Page 19: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/19.jpg)
ช.
Negativism : ผปวยมความรสกตอตานและทาสงตรงขามคาสง เชน บอก ใหผปวยคลายมอออก ผปวยกลบกาแนนขน
ซ.
Mannerisms : เปน stereotypyed
involuntary movements แสดง ในรปแบบของพฤตกรรมอยางใดอยางหนง อาการมกเกดท
ใบหนา และคอซงผพบเหนจะรสกขดตา หรอไมเขาใจเปน ลกษณะเฉพาะ สาหรบผปวยแตละราย เชน การกระพรบตาบอย ๆ พบใน Schizophrenia
![Page 20: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/20.jpg)
ฎ. Overactivity
1. Hyperactivity (Hyperkinesis) : การขยนขนแขงผดปกตหรอกาวราว และมพฤตกรรมทาลาย พบในเดกทมความพการทางสมอง เดกจะไมสามารถ ควบคมความประพฤตไดจงทาใหเกดอาการซกซนอยางมาก วงไปมา ไมสามารถ
จะอยเฉยได
2. Tic การเคลอนไหวในลกษณะกระตกซา ๆ ไมสมาเสมอ มกเกดกบรางกาย สวนเลก ๆ เชน มอ ใบหนา เกดขนเองโดยไมมสงกระตนจากภายนอก สาเหตสวนใหญ
เกดจากจตใจ แตอาจพบไดในโรคสมองอกเสบอยางเรอรง (chronic encephalitis)
3. Sleep walking (Somnambulism) การเคลอนไหวรางกายขณะหลบโดยไมรตว
(ละเมอเดน)
และอาจไปประกอบกจกรรมอยางใดอยางหนงเสรจแลวกลบมานอนหลบ ตอเมอตนขนแลวจาเหตการณทกระทาไปนนไมไดเลย อาจพบในเดก การกระทาของเขา มกจะมความหมายกบจตใตสานก เชน คนทตดแมอาจละเมอเดนไปทเตยงซงแมกาลง
นอนหลบอย หรออาจพบใน Schizophrenia , Schizoid personality
![Page 21: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/21.jpg)
4. Compulsion เปนการกระทาซา ๆ ในเรองใดเรองหนงทงทไมอยากจะ กระทาเชนนน และรดดวยวาไมมเหตผลทจะกระทาเชนนน แตไมอาจบงคบใจ ตนเองได เชน การลางมอ
บอย ๆ , เดนไปตรวจดวาใสกญแจประตแลวหรอยงซากน
หลาย ๆ ครง
5. Hypoactivity
(psychomotor retardation) หมายถง การเคลอนไหวทชา กวาปกต การทางานของรางกาย และจตใจชาลง พบในผปวย Depression ถา
เปนมากอาจไมเคลอนไหวเลย เรยก motionless หรอบางรายอาจไมพด ทง ๆ ทรบร
ไดเขาใจได แตไมอยากพด เรยกวา mutism
![Page 22: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/22.jpg)
4. Thinking
4.1ความผดปกตในเนอหาของความคด (Disturbances in content of thought)
4.1.1 Delusion ( ความหลงผด) เปนความเชอทผด ในเรองใดเรองหนงทงทไม
เปนความจรง ผปวยจะเชอมนอยเชนนน และไมสามารถเปลยนความเชอถอได ดวยการอธบายโดยใชเหตผลตามธรรมดาทคนเราใชกน ในการพจารณาเรองความ
หลงผดนตองคานงถงวฒนธรรมการศกษา และความเชอของกลมชนนนดวย เพราะสงเหลานมอทธพลตอแนวคดของคนเรา ความหลงผดเปนเรองเกยวกบ
ตนเองเกดขนเพอชวยใหผนนสบายใจขน แตเปนสงทสงคมไมยอมรบ เพราะไม
เปนความจรงตามนน (out of reality)
ก.
Delusion of grandeur (Grandios
delusion) : ผปวยคดวาตนเองเปนคน สาคญผดธรรมดา หรอมอานาจพเศษ เชน ตนเองเปนพระเจา หรอมหาเศรษฐ จง
มกมการเรยกรอง ทจะไดมา หรอมการกระทาสงนอยเสมอ พบในผปวย mania , โรคซฟลสทางสมอง (General paralysis of insane) , Schizophrenia
![Page 23: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/23.jpg)
ข.
Delusion of Persecution (Persecutory delusion) ผปวยหลงผดวามคนคดท
จะทาราย หรอคอยปองรายตนเอง เชน คดวา มคนคอยตดตามไปทกหนทกแหง
เพอทจะทารายตน
ค.
Delusion (idea) of reference ผปวยคดวามคนพดจาเกยวกบตนหรอ
เหตการณรอบตวมความหมายเกยวของกบตน เชน ผปวยเหนคนคยกนกคดวาเขา กาลงพดเรองของตน หรอฟงเพลงจากวทยกคดวาเปนเรองเกยวกบตน หรอด
โทรทศนกคดวาเขาเอาเรองของตนไปแสดงเปนละคร
ง.
Delusion of Central (Ides of passivity) ผปวยคดวามอานาจบางอยางจาก ภายนอกสามารถควบคมความคด และการกระทาของตนได ผปวยหลงผดคดวา
คนอนบงคบตนได หรอ ตนตกอยใตอานาจของบคคลนน เชน คนอนรความคด ,
อานใจของผปวยได
![Page 24: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/24.jpg)
จ.
Delusion of infidelity (delusional jealousy) ความเชอผด ๆ วา สามหรอ ภรรยาของผปวยประพฤตนอกใจ
ฉ.
Paranoid delusion ผปวยระแวงสงสยไมเชอใจ และไมไววางใจในบคคล หรอสงแวดลอมตาง ๆ รอบตวมากเกนไป อนจะนาไปสความหลงผดวาตนถก
แกลงหรอถกปองราย
ช.
Hypochondriacal
delusion (Somatic delusion) ผปวยหลงผดวาตนมโรค ทางกายโรคใดโรคหนง หรอหลายโรค เชน คดวาเปนเนองอกในสมองทง ๆ ท
การตรวจรางกายพบวาปกต พบใน depressive illness หรอโรคจตเภททมอารมณ
เศรา
ซ.
Delusion of sin and guilt ผปวยหลงผดคดวาตนทาความผดอยางมาก และสมควรถกลงโทษ พบในผปวย ซมเศราอยางรนแรง (Severe depression)
![Page 25: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/25.jpg)
ณ.
Delusion of Poverty ผปวยหลงผดคดวาตนยากจนมาก พบใน ผปวย Depression
ฎ.
Nihilistic delusion ผปวยหลงผดคดวาไมมการดารงอย (delusion of non -existence) ผปวยหลงผดคดวาอวยวะสวนใดสวนหนง หรอหลาย
สวนของตนหายไป เชน ไมมสมองหลงผดคดวาตนเองไดตายไปแลว หรอโลกทงโลกไดหายไปแลว พบในผปวยจตเภทและโรคซมเศรา
ฏ.
Thought broadcasting ผปวยเชอวาผอนสามารถลวงรความคด ของตนไดความคดของผปวยเปนเสมอนคลนแผกระจายไปในอากาศได
ฐ.
Thought withdrawal ผปวยรสกวาความคดของตนหยดชะงก เหมอนกบสมองวางเปลาไปโดยกระทนหน
ฑ.
Thought insertion ผปวยเชอวาความคดทมอยไมใชของตน แต
เปนความคดของผอนใสเขามา
![Page 26: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/26.jpg)
ฒ. Delusional perception ผปวยมองเหนสงกระตนตามปกต แตมความคด วาสงทตนเองเหนนนมความสาคญอยางผดปกตตอผปวย เชน เหนคนยกมอ
ผปวยคดวาการทคนยกมอนนเขาแสดงความเคารพผปวยหรอการเคลอนไหวของ คนอนเปนการสงสญญาณลบใหผปวยทราบ
4.2ความผดปกตในควบคมความคด
obcession ความคด ความรสก หรอแรงผลกดน (impulse) ซงเกดซา ๆ
ตลอดเวลาโดยไมสามารถตานทานได ผปวยจะยาคดอยในเรองหนงทง ๆ ทไม
ตองการจะคด แตไมสามารถบงคบไดหรอไมสามารถใชเหตผลอน ๆ มาชวย ไมใหคดได พบในโรคประสาทยาคดยาทา(Obcessive
Compulsive disorders)
และโรคจตเภท
![Page 27: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/27.jpg)
4.3
ความผดปกตในกระแสของความคด (Stream of thought)
ก.
Flight of idea ผปวยมความคดหลาย ๆ อยางเกดขนรวดเรว เปลยนแปลง เรวตามสงแวดลอมหรอสงเรา ผปวยจะแสดงออกโดยการพดมากและเรว จนพด เรองหนงยงไมทนจบกพดตอไปอกเรองหนง แตเรองดงกลาวยงคงสมพนธกน
ตอเนองกน และผฟงสามารถเขาใจได พบในผปวย mania ลกษณะทความคด หลงไหลออกมามากมายจนทาใหพดเรวจนหยดไมได เรยกการพดนวา logorrhea
ถาความคดแสดงออกมาในรปบทกลอน เรยกวา rhyming ถาแสดงออกมาเปน การพดเลนสานวนเรยกวา punning
ข.
Thought blocking กระแสความคดของผปวยหยดชะงกทนท เพราะ ความคดขาดหายไปเฉย ๆ หรอมความคดอยางอนมาแทรก ทาใหผปวยนกไมออก
วา พดเรองอะไรอย เมอเรมคดใหมแทนทจะคดเรองเดมตอ กลบคดเรองอน พบ ในโรคจตเภท หรออาจพบในความปกตทอยในภาวะเหนอยลา แตจะไมเกดบอย และเกดในชวงเวลาสนเมอความคดชะงกไปนดหนงแลวมกจะนกไดวากาลงพด
เรองอะไรอย และพดตอไปได
![Page 28: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/28.jpg)
ค.
Loosening of association ความคดซงเกดขนตอเนองกนแตไมม
ความสมพนธซงกนและกน ขาดการเชอมโยงของเหตผล ไมสามารถลาดบ ความคดตามขนตอนของเหตการณ เวลาเรารบฟงผปวยพด หรอตอบคาถามจะไม
คอยเขาใจ หรอฟงไมรเรอง เพราะคาพดจะไมตอเนองกนเปนเรองราว โดยเปลยน จากเรองหนงไปเปนอกเรองหนง พบในโรคจตเภท
5.Speech
5.1 ความผดปกตในการพด (Disturbances of speech)
ก.
Incoherence การพดซงขาดเหตผลหรอความหมายทสมพนธกนระหวาง คาขอความหรอประโยค ผปวยจะพดจาไมตอเนองกน ขาดเปนชวง ๆ อาจพดเปน คา ๆ เปนพยางค หรอเปนประโยคทไมมความสมพนธกนเลย ฟงแลวไมเขาใจวา
ผปวยกาลงพดเรองอะไร พบในผปวย จตเภท,
Delirium
![Page 29: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/29.jpg)
ข. Irrelevance การพดไมตรงกบเรองราวทกาลงสนทนากนหรอตอบไม
ตรงคาถาม
ค.
Blocking การทคาพดขาดหายไปเฉย ๆ เพราะความคดหยดชะงกทตรง นน เมอเรมพดใหมแทนทจะพดเรองเดมตอ กลบพดเรองใหม พบในโรคจตเภท
ง.
Neologism คาพดซงผปวยคดขนมาเอง ไมมใชในภาษาพดของเรา เปน คาพดทมความหมายเฉพาะพเศษสาหรบผปวยคนเดยว
![Page 30: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/30.jpg)
จ.
Word Salad (Salad of words) คอคาพดหรอขอความซงประกอบดวยคาหรอวล
ตาง ๆ ทไมมความสมพนธกน หรอเกยวของกน ทาใหคาพดหรอขอความนนไมเปนท
เขาใจและไมมความหมาย มลกษณะการพดประโยคทไมถกตอง เชน ประธาน กรยา กรรมอยผดท พบในผปวยจตเภท
ฉ.
Perserveration
คาพดซา ๆ ตดตอกนไปโดยไมมความหมายแมวาเรองทสนทนา
กนหรอคาถามจะเปลยนแปลงไปแลว ผปวยกยงคงพดซา ๆ อยเชนนน เนองจากมความคด
ทคางอยในคาใดคาหนง หรอการกระทาอยางใดอยางหนง เมอเปลยนเรองไปแลว
ความคดนนกยงคงแสดงออกมาเปนครงคราว คอผปวยไมสามารถเปลยนจากความคด
หนงมาสอกความคดหนงไดอยางเตมทอาการนแสดงถงความผดปกตบางอยางของสมอง หรออาจพบในโรคจตเภทไดบาง
ช.
Circumstantiality
ผปวยออมคอมไมตรงจด เพมเตมรายละเอยดมากเกนไปใช
เวลานาน แตสดทายกจบลงไดใจความตามตองการ พบไดในคนปกตซงมระดบสตปญญา
ตา จงไมสามารถแยกระหวางความสาคญ และไมสาคญของเรองได หรออาจพบในคนท
กาลงเหนอยลากงวลหรอโรคลมชก ซงอตราความคดชาลงกวาทเคยจงตองพดออม เพอจะ
ไดใชเวลาคดใหมากขนระหวางทพดเรองไมจาเปน
![Page 31: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/31.jpg)
ซ. Tangentiality
ความไมสามารถพดใหตรงจดทตองการได ผปวยพด ออกนอกเรองไมตรงกบเรองราวทตองการจะพด ทาใหไมเขาใจเรองทผปวยพด
โดยผปวยจะเรมตอบคาถามตรงจดตอนแรกนดหนงแลวเปลยนเปนเรองอนทนท
ฎ.
Pressure of Speech คอการพดมาก และเรวดง และเนนถอยคาจนผฟงไม
สามารถขดจงหวะใหผปวยหยดพดได พบในผปวย mania
![Page 32: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/32.jpg)
ฏ. Echolalia การพดเลยนคาพดของคนอน พบในโรคจตทเกดจาก สภาวะทาง รางกายและโรคปญญาออน
ฐ.
Motor aphasia คอ การไมสามารถพด แมจะเขาใจในสงทพดนน เชน
ใหด ปากกา แตไมสามารถพดได พบในผปวยทมพยาธสภาพท Broca’s
area
ฑ.
Sensory aphasia ผปวยไมสามารถเขาใจสงทผอนพดกบตน หรอไม
เขาใจขอความทอาน
![Page 33: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/33.jpg)
6.
Perception
6.1 ความผดปกตของการรบร (Disorder of perception)
ก.
Hallucination (ประสาทหลอน)
เปนการรบรความรสกตาง ๆ ท
เกดขนเองโดยไมมสงเราจากภายนอก ผปวยจะมความเชออยางมาก ไม
สามารถอธบายใหเขาใจไดโดยใชเหตผลความเปนจรงตาง ๆ เนอเรองของ ประสาทหลอนนนจะอยกบประสบการณในอดต และพยาธสภาพทาง
จตใจ (psychopathology) ทเปนความยอมรบไมได หรอเปนความไมสม ปรารถนา แลวหาทางออกโดยการ project ไปทการรบรเปนการทาให
สงแวดลอมผดไป ประสาทหลอนมไดทางประสาทสมผสทง 5 คอ
1. Auditory hallucination ผปวยจะมหแววไดยนเสยงจากภายนอกอาจ เปนเสยงแปลก ๆ หรอคาพด เสยงทไดยนอาจชดหรอไมชด อาจเปน
เสยงคนทรจกหรอไมรจก เสยงผชายหรอผหญง หรอทงค อาจเปนการ เรยกชอ พดชกชวน พดตาหน พดชม พดข หรอออก
![Page 34: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/34.jpg)
คาสงอาจเปนเสยงคนเดยวหรอหลายคน ผปวยอาจรบฟงเฉย ๆ หรอพดจาโตตอบ ดวย พบในโรคจตเภท
2. Visual hallucination ประสาทหลอนทางตา ภาพหลอน อาจเหนเปนภาพคน
สตว สงของ หรอภาพอยางอน บางครงอาจเหนเปนเพยงแสง พบบอยในโรคจตเภทท
เกดจากสภาวะทางรางกาย เชน Delirium Tremens, พวกแพพษจากสารตาง ๆ หรอจาก
Hallucinogenic agents เชน mascaline, L.S.D. หรอในภาวะการอดนอน
3. Tactile hallucination ผปวยรสกเหมอนมอะไรมาไตตามตว บางครงรสกปวด แสบปวดรอน หรอซซาตามผวหนง แขน ขา
4. Olfactory hallucination ผปวยไดกลนแปลก ๆ มกจะเปนกลนเหมน เชน กลน ไหม
5. Gustatory hallucination ประสาทหลอน ทางการรบรส ผปวยรสกรสแปลก ๆ
เชนผปวยรสกวา อาหารหรอเครองดมทรบประทานมรสขมของยาพษ พบในโรคจตเภท
![Page 35: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/35.jpg)
ข.
Illusion เปนการแปลความหมายของสงเราผดไปจากความเปนจรงมก เกดจากการแพพษบางอยาง เชน สารเสพตด (กญชา , เหลา)
หรอผปวยทมไขสง
หรอผปวยมความคาดหวงวาจะเปนเชนนนอยกอน
1.Visual illusion เปนการแปลสงทพบเหนผดไป เชน เหนเชอกเปนง
2.Auditory illusion เปนการแปลสงทไดยนผดจากความจรง เชน ไดยนเสยงใบไม
ไหวบอกวาเปนเสยงเพลง พบในผปวย Delirium และในผปวยท Paranoid
![Page 36: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/36.jpg)
7.Memory
7.1 ความผดปกตในความจา (Disturbance of memory)
7.1.1 Amnesia (การลม)
คอ การสญเสยความจา
ก.
Organic amnesia การลมทเกดจากสาเหตทางรางกาย มความผดปกต
ทาง สรรวทยาของสมอง พบในผปวยโรคลมชก หรอผปวยทม head injury ม 2 ลกษณะ คอ
1. Anterograde
amnesia คอ การสญเสยความจาภายหลงจากเกดเหตการณ เชน เกดอบตเหตแลวจาเหตการณหลงเกดอบตเหตชวงหนงไมไดวา หลงจาก
ถกรถชนแลวถกพาไปทไหนอยางไร
2. Retrograde amnesia คอ การสญเสยความจากอนหนาทจะเกดเหตการณ เชน ผปวยถกรถชนหมดสต แลวจาเหตการณทเกดกอนหนาจะถกชนไมได ไมทราบวาตนกาลงจะไปไหน หรอทาอะไรอย
หรอตนเปนใคร
![Page 37: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/37.jpg)
ข. Psychogenic amnesia ผปวยจะมอาการลมเกดขนทนท โดยจะลม เรองราวตาง ๆ เกยวกบตนเอง ทพบบอยมกจะลมเหตการณชวงใดชวงหนง มก เปนชวงเวลาซงมเรองททาใหผปวยไมสบายใจอยางรนแรงเกดขน บางรายลม
เรองราวตวเองทงหมด จาไมไดแมแตชอของตนรวมทงจาบตรและภรรยาไมได
เลย อาการ psychogenic amnesia มกเกดทนทภายหลงม stress อยางรนแรง เมอ หายอาการจะหมดไปทนท และผปวยจะจาเหตการณหรอเรองราวไดเปนปกต
เหมอนเดม
![Page 38: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/38.jpg)
7.1.2 Confabulation (Paramnesia, Illusion of memory, Falsification of memory) การทผปวยสญเสยความจา โดยเฉพาะความจาทเพงเกดขน (recent memory) แลวผปวยตอเตม แตงเรองราวขนมาเอง (fill the gap) โดยทผปวยไม
ทราบวาคาตอบนนไมถตอง ผปวยจะไมรสกวาตนพดผด และเมอบอกความจรง ใหทราบ ผปวยจะไมสนใจ ผปวยมกจะม feeling of grandeur ดวยจงทาใหเนอ เรองเหลอเชอและไมนาจะเปนไปได พบไดในโรค Korsakov’s syndrome ซฟลส ขนสมอง ตองแยก confabulation ออกจาก pseudologia
phantastica
ซงเปนการ
เลาเรองทไมเปนจรงของบคคลทม antisocial personality ซงเมอถกเผชญดวย เหตผลแลวจะยอมรบไดวา สงทพดมานนไมเปนความจรง
![Page 39: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/39.jpg)
7.1.3 Déjà
vu เปนความรสกวาไดเคยเหน หรอรจกคนเคยกบสงใดสงหนง มากอน ทง ๆ ทผปวยไมเคยพบเหนมากอน แตผปวยเกดความรสกดงกลาวขนมา
เอง อาการจะเปนชวระยะเวลาสน ๆ 2-3 นาท เมอเปนอกมกจะเปนอาการซา เหมอนเดม พบไดในคนปกตทอยในภาวะเหนอย โรคประสาท โรคจต ,
Temporal lobe epilepsy อาการนกลบกนกบ Jamais
vu ซงเปนความรสกตอ สถานททเคยไป เคยอยแลววาไมเคยอย
7.1.4 Hyperamnesia
คอ การมความทรงจามากไป โดยเฉพาะมกจะจาใน เรองรายละเอยดไดดมาก พบไดในคนปกตและมกจะมความโนมเอยงจะเกดความ ระแวงไดงาย
![Page 40: โครงสร้างของจิตใจ และ กลไกทางจิต Structure of the psychic ... · จ. Delirium : เป. นสภาวะท. ีับสน่](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022042201/5ea1209f66eee247145c68d5/html5/thumbnails/40.jpg)
8. Intelligence
8.1
ผดปกตในเชาวปญญา (Disorder of intelligence)
ก.
Mental retardation (ปญญาออน)
ระดบเชาวปญญาทตากวาปกต ซง อาจจะสงเกตไดตงแตเกด หรอในวยเดก ทาใหการเรยนร การปรบตวตอสงคม
และความเปนผใหญเสยไป ผปวยจะมความผดปกตในอารมณรวมดวย ความ รนแรงของปญญาออนวดเปน IQ
ข.
Dementia การเสอมของเชาวปญญา อยางถาวรจากเดม ซงเคยเปนปกต
มากอน เนองจากสาเหตทางรางกาย พบในโรคจตทเกดจากสภาวะทางรางกาย