บริหารเงินอย่างไรให้เป็นสุข

1

หัวข้อบรรยาย

ธปท. กับการคุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน

การวางแผนการเงิน

การบริหารจัดการหนี้

ภัยทางการเงิน

3

ธปท. กับการคุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน

การแข่งขันในการให้บริการรุนแรงขึ้น ผลิตภัณฑ์ทางการเงิน

หลากหลายและซับซ้อนกลยุทธ์ในการโฆษณา

ประชาสัมพันธ์เข้มข้นขึ้น

ผู้บริโภคคาดหวังจากภาครัฐเข้ามาดูแล ปกป้องสิทธิและให้ความคุ้มครอง

ผู้บริโภคขาดความรู้ความเข้าใจข้อมูลไม่เพียงพอ

การตัดสินใจผิดพลาดมิจฉาชีพหลอกลวงได้ง่าย

4

ท าไมต้องคุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน

5

ช่องทางการร้องเรียน

ช่องทางอื่น ๆ

ส านักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.)

ศูนย์รับเรื่องร้องเรียนส านักนายกฯ

หน่วยงานอื่น ๆ

เวลาท าการ วันจันทร์ – วันศุกร์ (8.30 – 16.30 น.)นอกเวลาท าการบริการตอบรับ 24 ชั่วโมงเว็บไซต์ www.1213.or.th เลือกหัวข้อ > การร้องเรียน

ติดต่อด้วยตนเองที่ธนาคารแห่งประเทศไทย• ส านักงานใหญ่ (กรุงเทพฯ)• ส านักงานภาค (เชียงใหม่ ขอนแก่น และสงขลา)

จดหมาย• ภาคกลาง : 273 ถ.สามเสน เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200• ภาคเหนือ : 68/3 ถ.โชตนา อ. เมือง จ.เชียงใหม่ 50300• ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ : 45 ถ.นิกรส าราญ อ.เมือง จ .ขอนแก่น 40000• ภาคใต้ : 472 ถ.เพชรเกษม อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา 90110

ช่องทาง

6

คนไทยมีคะแนนทักษะทางการเงินระดับใด

ที่มา: ส ารวจโดยส านักงานสถิติแห่งชาติ ค านวณโดยธนาคารแห่งประเทศไทย

58.5 % คะแนนเฉลี่ย

ความรู้ 46.8%

“ค่อนข้างต่ า”

ทัศนคติ 64.5% พฤติกรรม 65.6%

0% 100%

คะแนนเฉลี่ยคนไทย62.3 %

7

ช่องทางให้ความรู้ทางการเงิน : เว็บไซต์ ศคง.www.1213.or.th

8

ช่องทางให้ความรู้ทางการเงิน : Facebookwww.facebook.com/hotline1213

การวางแผนการเงิน

9

เวลาเกาะกิน

10อายุ (ปี)22 60

รายได/้ค่าใช้จ่าย

เวลาเก็บเกี่ยว

38 ปี

ความต้องการใช้เงินแต่ละวัยต่างกันและสูงขึ้นเรื่อย ๆ

เวลาเก็บกิน

ท าไมต้องใส่ใจเรื่องวางแผนการเงิน

11

เกษียณอายุ 60 ปี

ปัจจุบันอายุ 30 ปี

เหลือเวลาออมเงิน 30 ปี

เฉลี่ย 80 ปี

อายุยืน

เวลาใช้เงิน20 ปี

https://www.1213.or.th/th/tools/programs/Pages/savings.aspx

ออมเพื่อเกษียณ

(25,000 บาท x 12 เดือน) x 20ปี= 6,000,000 บาท

เงินที่ต้องมีต้องออม

เดือนละ 10,203 บาท

ท าไมต้องใส่ใจเรื่องวางแผนการเงิน

12

ปี 2535ชามละ 20 บาท

ปี 2560ชามละ 40 บาท

ปี 2580ชามละ ? บาท

เงินเฟ้อท าไมต้องใส่ใจเรื่องวางแผนการเงิน

1. ประเมินฐานะการเงิน

2. ตั้งเป้าหมายทางการเงิน

3. จัดท าแผนสู่เป้าหมาย

4. ปฏิบัติตามแผนอย่างเคร่งครัด

5. ทบทวนและปรับปรงุแผน

มุ่งสู่ความมั่นคงทางการเงิน

ยึดหลัก SMART

สร้างวินัยทางการเงิน

ระบุสิ่งที่ต้องท าระยะสั้น/กลาง/ยาว

ขั้นตอนการวางแผนการเงิน

สินทรัพย์ – หนี้สิน = ความม่ังคั่งสุทธิ

13

ขั้นที่ 1: ประเมินฐานะการเงิน

รู้จักตัวเองดีหรือยัง

14

15

ค าถาม เจ้าของบ้านหลังนี้รวยหรือไม่?

ไม่แน่ !“ความมั่งคั่งสุทธิ”

คือสิ่งสะท้อน “ความมั่งคั่ง” ของบุคคล

ความมั่งคั่งสุทธิค านวณโดยใช้ “งบดุล”

3. ความมั่งคั่งสุทธิ1. สินทรัพย์ 2. หนี้สิน

16

อนาคตมืดมน

17

สินทรัพย์สินทรัพย์สภาพคล่อง

5,000

สินทรัพย์ลงทุน20,000

สินทรัพย์ส่วนตัว4,000,000

4,025,000

มีสินทรัพย์เพ่ือความสะดวกสบายมากเกินไป

มีสินทรัพย์ที่ก่อให้เกิดรายได้น้อยไป

มีสภาพคล่องน้อยไป

มีสินทรัพย์ที่ก่อให้เกิดรายได้น้อยไป

หนี้สินหนี้สินระยะสั้น

100,000

ความมั่งคั่งสุทธิ-75,000

หนี้สินระยะยาว4,000,000

4,100,000

มีหนี้สินมากเกินไป

หนี้

อนาคตสดใส

18

สินทรัพย์สินทรัพย์สภาพคล่อง

200,000

สินทรัพย์ลงทุน1,500,000

สินทรัพย์ส่วนตัว2,00,000

3,700,000

หนี้สินหนี้สินระยะสั้น

10,000

ความมั่งคั่งสุทธิ2,790,000

หนี้สินระยะยาว900,000

910,000

มีสินทรัพย์ที่ก่อให้เกิดรายได้มาก

มีหนี้สินระดับที่จัดการได้

มีสินทรัพย์เพ่ือความสะดวกสบายพอประมาณ

ว.ด.ป. รายการใช้จ่าย จ านวนเงิน (บาท)ม.ค. 59 ค่าหนี้นอกระบบ 1,000.-

ค่าผ่อนหนี้บ้าน / ค่าเช่าบ้าน 4,000.-

ค่าผ่อนหนี้รถ / ค่าเดินทาง / ค่าน้้ามัน 5,000.-

ค่าอาหาร 5,500.-

ค่าน้้า / ค่าไฟ / ค่าโทรศัพท์ 1,000.-

ค่าชอปปิง 2,500.-

ค่าสลากกินแบ่งรัฐบาล / ค่าหวย 1,500.-

ค่าเหล้า / ค่าเบียร์ 1,500.-

ค่าอาหาร นอกบ้าน 500.-

รวมท้ังสิ้น 22,500.-

หมายเหตุ: ภายใต้ข้อสมมุติเป็นค่าใช้จ่ายท้ังเดือน

เงินส าหรับใช้จ่าย 25,500 บาทใช้จ่ายจริง 22,500 บาท

เงินเหลือ 3,000 บาท

การจดบันทึกรายรับ-รายจ่าย

19

เจอ จด จัดการ

ปรับปรุงพฤติกรรมใช้จ่ายด้วย...บัญชีรายรับ-รายจ่าย

2,00032,000

34,000

6,000

8,5002,500

ออม ¼ นะคะ

เงินออม

มกราคม 2560

25,500

34,000 8,500 25,500

20

22

เครื่องส ำอำง450

Drink1,000

จ าได้มั้ย...แต่ละเดือนใช้เงินไปกับอะไรบ้าง?

เครื่องเขียน 700

23

Drink1,000

ไม่น่ำจะจ ำเป็นนะ จ ำเป็นสิ

ลองแยกดูว่า....อะไรเยอะกว่ากัน

รวม.............บำทรวม.............บำท

หวย

500

24 12,000 1. สลากออมสิน2. ซื้อทอง + ฝากธนาคาร

500

24

23

เป้าหมายเงินหายไปไหน

24

28

อัตราส่วนทางการเงิน สูตรค านวณ ค่ามาตรฐาน การค านวณ ผลการค านวณ

1อัตราส่วนแสดง

การอยู่รอดรายได้ / ค่าใช้จ่าย มากกว่า 1 72,000 / 59,500 1.21

2อัตราส่วนสภาพ

คล่องพื้นฐาน

สินทรัพย์สภาพคล่อง /

ค่าใช้จ่ายต่อเดือน3 – 6 เท่า

120,000 /

59,5002 เท่า

3อัตราส่วนหนี้สินต่อ

สินทรัพย์หนี้สิน / สินทรัพย์ ไม่เกิน 50%

2,030,000 /

2,865,00070.9%

4ภาระหน้ีสินจ่ายต่อ

รายได้

เงินผ่อนช้าระหนี้ /

รายได้30 – 40% 29,000 / 72,000 40.3%

5 อัตราการออม เงินออม / รายได้ มากกว่า 10% 2,500 / 72,000 3.5%

ผลตรวจสุขภาพทางการเงนิของ .......

ที่มา : หลักสูตร “ครูไทยใส่ใจการเงิน” www.sufficiencyeconomy.org

27

3 - 6 เท่าของค่าใช้จ่ายที่จ าเป็นต่อเดือน

เงินออมเผื่อฉุกเฉิน(สินทรัพย์สภาพคล่องเทียบเท่าเงินสด)

ควรมีเงินสภาพคล่องเท่าไรดี

รถเสียต้องซ่อม

ตกงาน

ภัยธรรมชาติ เช่น น้้าท่วม

อตัราส่วนหน้ีสินต่อสินทรพัย์ = หน้ีสินรว

28

สินทรัพย์รวม

ควรมีอัตราส่วนหนี้สินต่อสินทรัพย์เท่าไรดี (ต่อ)

หนี้สินสินทรัพย์

ไม่ควรเกิน 50%

อัตราส่วนนี้ยิ่งน้อยยิ่งดี

แสดงให้เห็นว่าสินทรัพย์ที่มีเป็นของเจ้าหนี้กี่ส่วน

ความมั่งคั่งสุทธิเพิ่มลดได้....เพราะการใช้จ่าย

รายรับ-รายจ่าย สินทรัพย์/หนี้สิน ความมั่งคั่งสุทธิ

จ่าย > รับ สินทรัพย์ หนี้สินเบิกเงินมาใช้ หรือ มีหนี้เพิ่ม

รับ > จ่าย สินทรัพย์ หนี้สิน เอาเงินไปฝาก หรือ เอาไปจ่ายหนี้

29

Specific...ชัดเจนMeasurable...วัดผลได้Achievable…ท าส าเร็จได้Realistic…อยู่บนพื้นฐานความเป็นจริงTime Bound…มีกรอบเวลาที่ชัดเจน

เป้าหมายท่ีด.ี..ตามหลัก SMART

ฉันจะเก็บเงินเดือนละ 3,000 บาททุกเดือน เป็นเวลา 2 ปี เพื่อไปเที่ยวญ่ีปุ่น

ฉันจะเก็บเงินให้ได้ภายในปีนี้

ฉันมีรายได้เดือนละ 20,000 บาท ในปีหน้าฉันจะเป็นเจา้ของคฤหาสน์มูลคา่ 100 ล้านบาท

ฉันจะเก็บเงินให้ได้ 50,000 บาท ภายใน 2 ปี เพื่อซื้อรถมอเตอร์ไซค์

30

ขั้นที่ 2: ตั้งเป้าหมายการเงิน

ตั้งเป้าหมายการออม

31

เผ่ือฉุกเฉิน

สั้น

เพ่ือปลดหนี้

เพ่ือลงทุน

กลาง

เพ่ือยามเกษียณ

เพื่อตามฝัน

ยาว

1ปี 3 ปี > 3 ปี

32

ตัวอย่าง ประเมินค่าใช้จ่ายเพื่อจัดท าแผน1. ค่าใช้จ่ายตอนซื้อและจดทะเบียน

ค่าจองรถ 5,000

ค่าเงินดาวน์ 25%159,750

ค่าภาษี1,600

ค่าจดทะเบียน2,700 ค่าพ.ร.บ.

600

ค่ามัดจ าป้ายแดง3,000

ค่าประกันภัย18,000

รวมทั้งสิ้น 190,650 บาท

ขั้นที่ 3 : จัดท าแผนการเงิน

33

2. ค่าใช้จ่ายเมื่อเป็นเจ้าของรถ (ต่อปี)

ค่าผ่อน 132,000

ค่า พ.ร.บ.600

ค่าภาษี 1,500 ค่าเบี้ย

ประกันภัย18,000

ค่าบ ารุงรักษา5,000

ค่าน้ ามัน 36,000

ค่าจอดรถ 2,000 ค่าทางด่วน

24,000

ค่าล้างรถ 4,800

รวมทั้งสิ้น 223,900 บาทต่อปี

18,659 บาท ต่อเดือน

ตัวอย่าง ประเมินค่าใช้จ่ายเพื่อจัดท าแผน

ตัวอย่าง ซ่อมห้องน้้า 150,000 บาท ปีหน้า

เงินน้อยหรือติดลบ ก็ไปถึงเป้าหมายได้

...ถ้ามีวินัย

จ านวนเงินที่ต้องออมเพื่อบรรลุเป้าหมายต่อเดือน 12,500 บาทปัจจุบันออมเดือนละ 8,500 บาทขาดเงินเพื่อบรรลุเป้าหมายอีกเดือนละ 4,000 บาท

เส้นทางพิชิตเป้าหมาย ลดค่าหวย 1,500 บาท ต่อเดือน

ลดค่าเหล้า เบียร์ 1,000 บาท ต่อเดือน

หารายได้เพิ่ม 1,500 บาท ต่อเดือน

รวมเงินที่เก็บได้เพิ่ม 4,000 บาท ต่อเดือน

34

35

สารพันวิธ.ี..สร้างวินัยทางการเงิน

ขั้นที่ 4 : ปฏิบัติตามแผน

36

สารพันวิธ.ี..สร้างวินัยทางการเงิน

37

ความมั่นคงทางการเงิน

วินัยการเงิน..เริ่มต้นที่การออม

39

กองทุนส ารองเลี้ยงชีพ (PVD)

ลดหย่อนภาษีได้กองทุนส ารองเลีย้งชพี

พนักงาน จ่ายเงินสะสม (2% - 15%)

นายจ้างจ่ายสมทบ

(2% - 15%)

ลงทุน

บลจ. XYZ

เงินฝาก/ พันธบัตร/หุ้น/ตราสารอื่น ๆ ฯลฯ

ผลประโยชน์เงินสมทบ

ผลประโยชน์เงินสะสม

บริหารจัดการเงินกองทุนฯ

ซื้อหุ้น/ฝากเงินกับสหกรณ์

40

ข้อดี• ฝึกนิสัยการออมสม่ าเสมอ• มีน้อยก็ออมได้• ได้รับเงินปันผล (เทียบเท่าเงินฝาก

ประจ า)• มีสิทธิ์ขอกู้เงินในอัตราดอกเบี้ยต่ า• สะดวกไม่ต้องเดินทาง

สหกรณ์ออมทรัพย์ ABCข้อจ ากัด• ผลการด าเนินงานและความโปร่งใส

ขึ้นอยู่กับคณะกรรมการของสหกรณ์• ไม่ได้รับความคุ้มครอง

จากสถาบันคุ้มครองเงินฝาก

น.ส.ออมรัก สวัสดี

41

ขั้นที่ 5 : ตรวจสอบและปรับแผน

การบริหารจัดการหนี้

42

ชีวิตจริงของมนุษย์เงินเดือน

จัดการได้

เริ่มมีปัญหา

มีปัญหา

มีปัญหาขั้นวิกฤต

ส่วนใหญ่

“มีหนี้”

ไม่มีหนี้ส่วนน้อย

44

ก่อ “หนี้” อย่างไรไม่เป็นภาระ

1/3

ผ่อนหนี้ไม่เกิน1 ใน 3ของรายได้

10,000 รายได้30,000

ขั้นตอนการบริหารจัดการหนี้

เริ่มซื้อของใช้ในบ้านด้วยเงินเชื่อ/เงินผ่อน จ่ายบัตรต่างๆ ไม่เต็มจ านวน จ่ายค่าน้ า ค่าไฟ ค่าเช่า ฯลฯ ไม่ตรงเวลา เงินออกปุ๊บ จ่ายหมดปั๊บ เฝ้ารอคอยวันเงินเดือนออก ไม่มีเงินเก็บออม

เครียดเรื่องหนี้สินตลอดเวลา ถูกทวงหนี้บ่อย ๆ หมดหนทาง หันไปพึ่งหนี้นอกระบบ ขอสินเชื่อไม่ผ่าน ไม่มีที่หยิบยืม รูดซื้อของไม่ได้ เพราะเต็มวงเงิน หยิบโน่น โปะนี่ ไม่รู้ว่ายอดหนี้จริงเท่าไร

ที่มา : หนังสือ ”คู่มือปลดหนี้” โดย อมิตา อริยอัชฌา และ “สบายใจ...แม้มีหนี้” โดย พรพิมล ปฐมศักดิ์

สัญญาณเตือนที่เราอาจไม่เคย

สังเกต

1. ยอมรับความจริง

47

ใช้เงินมากกว่าที่หาได้

ความจ าเป็น/เหตุไม่คาดฝัน

รูปแบบการด าเนินชวีิต

ขาดความรู้ทางการเงนิ

หวังรวยทางลัด

เป็นเสาหลกัของครอบครัว

ส่งลูกเรียนนอก

2. หาสาเหตุของการเป็นหนี้

48

3. ส ารวจภาระหนี้สิน

เรียงล าดับปลดหนี้จัดล าดับหนี้ แบบที่ 1 จัดการหนี้ดอกเบี้ยสูงก่อน

ล าดับ เจ้าหนี้ยอดหนี้คงเหลือ

(บาท)ดอกเบี้ย(% ต่อปี)

ยอดจ่ายขั้นต่ า(บาทต่อเดือน)

วันครบก าหนดช าระ

1 M 50,000 20% 3,000 5

2 L 80,000 28% 7,000 20

3 O 700,000 6.5% 5,000 5

4 N 1,800,000 7.5% 16,000 15

รวม 2,630,000 - 31,000 -

50

จัดล าดับหนี้ แบบที่ 2 จัดการหนี้ยอดต่ าที่สุดก่อน

ที่มา : หลักสูตร “ครูไทยใส่ใจการเงิน” www.sufficiencyeconomy.org

เมื่อปิดหนี้ก้อนแรกได้แล้วให้น้าเงินที่เคยจา่ยหนีก้้อนแรก ไปเร่งปิดหนี้ล้าดับถัดไป

ล าดับ เจ้าหนี้ยอดหนี้คงเหลือ

(บาท)ดอกเบี้ย(% ต่อปี)

ยอดจ่ายขั้นต่ า(บาทต่อเดือน)

วันครบก าหนดช าระ

1 M 50,000 20% 3,000 5

2 L 80,000 28% 7,000 10,000 20

3 O 700,000 6.5% 5,000 5

4 N 1,800,000 7.5% 16,000 15

รวม 2,630,000 - 31,000 -

51ที่มา : หลักสูตร “ครูไทยใส่ใจการเงิน” www.sufficiencyeconomy.org

5. ปรับพฤติกรรม

คาถาปลดหนี้

เพิ่มรายได้

ลดรายจ่าย

ปลดหนี้บัตรเครดิต

https://www.1213.or.th/th/video/Pages/videogallery.aspx

หนี้สินที่ม.ี.. จัดการอย่างไรด?ีใครบ้างมีส่วนในการก่อหนี้ของเรา?

ทุกคนต้องเข้าใจสถานการณ์ทางการเงินทีแ่ท้จริงสื่อสาร สร้างความเข้าใจ ปรับพฤติกรรมทั้งครอบครัว

เรื่องเล่าจากครูเกษียณผอ. โรงเรียนแห่งหนึ่ง : ผมมีลูกชาย 2 คน คนโตเรียนหมอเฉพาะทางปีสดุท้าย

ขอ 20,000 บาททุกเดือน เค้าเรียนเก่ง แต่ก็เที่ยวเก่ง คนเล็กจบคอมพิวเตอร์ ท้างานแล้ว บางเดือนก็ขอเงินผมบา้ง 5,000 – 10,000 บาท ที่เป็นหนี้เป็นสินก็เพราะส่งลูกเรียนครับตอนปีที่จะเกษียณตัดสินใจบอกลูกว่า “พ่อมีหนี้อยู่ล้านกว่าบาท” ลูกชายคนโตเลิกเที่ยว

ท้างานพิเศษ ไม่ขอเงินเดือนจากผมอีกเลย ส่วนคนเล็ก พอประกันชีวิตครบอายุเค้าเอาเงินมาให้ผมปลดหนี.้.. ตอนนี้ หมดหนี้แล้วครับ หมดเร็วกว่าที่คิดไว ้5 ปี

เพราะลูกช่วย อีกสี่ห้าปี ผมว่าผมคงมีเงินล้าน... เกษียณแล้วครับใช้จ่ายน้อยลงมากครับ

57ที่มา : หลักสูตร “ครูไทยใส่ใจการเงิน” www.sufficiencyeconomy.org

58บริษัท บริหารสินทรัพย์สุขุมวิท จ้ากัด โทร. 0 2610 2266 / www.debtclinicbysam.com หรือ www.คลินิกแก้หนี.้com

โครงการสร้างวินัยทางการเงินแก่บุคลากรสาธารณสุขเป็นโครงการน าร่องที่โรงพยาบาลแห่งหนึ่งในเขตภาคกลางตอนบน โดยจะเป็น

1) การสร้างวินัยทางการเงิน และ

2) การหาแหล่งเงินทุนเพ่ือปรับโครงสร้างหนี้

โดยส านักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ได้ขอความอนุเคราะห์วิทยากรจาก ธปท. เพ่ือไปให้ความรู้ทางการเงินในส่วนของการสร้างวินัยทางการเงิน

59

แนวทาง ความท้าทาย

อบรม ทรัพยากรจ้ากัด

ท้างบดุล และบันทึกรายรับ-รายจ่าย วินัยทางการเงิน

ท้าแผนการเงิน จ้านวนเงินที่จะน้ามาช้าระหนี้เพิ่ม

35

คาถามหาเศรษฐีออมเงินไม่น้อยกว่า 1 ใน 4

เป็นหนี้แค่ 1 ใน 3

ออมฉุกเฉิน 6 เท่าของค่าใช้จ่าย

www.1213.or.th

www.facebook.com/hotline1213

81