การไฟฟ้าส่วนภูมิภาคdebut.in.th/files/2017/group1/files/attechgroup1.2560.pdf ·...

การไฟฟาสวนภมภาค

รายงานนเปนสวนหนงของ รายวชาสมมนา (Seminar) โครงการวศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

พ.ศ .2 560

รายงานวชา สมมนา (Seminar) ค าน า โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

I กลมท 1

ค าน า

นสตกลมท 1 โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร ไดรบมอบหมายใหด าเนนการ จดท ารายงานวชา สมมนา (Seminar) ในหวขอ การไฟฟาสวนภมภาค ซงมการเรยนการสอนในวนท 4 พฤศจกายน 2560 นน เพอเปนการวเคราะหและสรปเนอหา จดท ารายงาน และจดท าสอน าเสนอสอการเรยนรผานเวบไซต เพอเปนการถายทอดความรทไดศกษาแกผทสนใจตอไป

การด าเนนการจดท ารายงานและสอการเรยนรดงกลาว สามารถเสรจสมบรณได โดยไดรบความความอนเคราะหขอมล จาก พ.ท.ดร.สรวศ สภเวชย อาจารย สาขาวชาวศวกรรมส ารวจและสารสนเทศภมศาสตร ภาควชาวศวกรรมโยธา รวมถงการใหความรวมมอจากเจาหนาทโครงการฯและเพอนรวมรน PE14 เปนอยางด

อยางไรกตามรายงานฉบบนอาจมขอผดพลาดอยบาง ทางคณะผจดท ารายงาน จงขออภยลวงหนาส าหรบขอผดพลาดดงกลาว และจะน ามาปรบปรงใหดยงขนในการท ารายงานฉบบตอๆ ไป

คณะผจดท ารายงานฯ นสตกลมท 1

รายงานวชา สมมนา (Seminar) ค าน า โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

I กลมท 1

รายงานวชา สมมนา (Seminar) สารบญ โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

II กลมท 1

สารบญ หนา ค าน า I สารบญ II

บทท 1 ประวตการกอสรางไฟฟาเพอชมชน 1.1 แรกมไฟฟาใชในประเทศไทย (พ.ศ. 2427 – 2502) 1-1 1.2 บกเบกกอสรางไฟฟาใหชมชนใหญ ทศวรรษท 1 (พ.ศ. 2503 – 2513) 1-2 1.3 เรงรดขยายไฟฟาสชนบท ทศวรรษท 2 (พ.ศ. 2514 – 2523) 1-5 1.4 สงเสรมความเจรญทางดารธรกจและอตสาหกรรม ทศวรรษท 3 1-8 (พ.ศ. 2524 – 2533) 1.5 น าเทคโนโลยชนสงมาพฒนามาตรฐานการบรการระดบสากล 1-11

ทศวรรษท 4 (พ.ศ. 2534 – 2543) 1.6 ปรบโครงสรางองคกรและผลกดนการน าเทคโนโลยชนสงมาใช 1-13

และการขยายธรกจ(พ.ศ. 2544 – ปจจบน)

บทท 2 กระบวนการผลตไฟฟาและนวตกรรม 2.1 กระบวนการผลตไฟฟาในประเทศไทย 2-1 2.2 การสงไฟฟาและกระจายไฟฟา 2-4 2.3 ววฒนาการของหลอดไฟฟา 2-6

บทท 3 ทศทางและต าแหนงยทธศาสตร 3.1 ยทธศาสตรของการไฟฟาสวนภมภาค 3-1 3.2 แนวโนวความตองการไฟฟาในอนาคต 3-3

บทท 4 ระบบโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (Smart Grid) 4.1 ระบบไฟฟาก าลงในปจจบน 4-1 4.2 แนวคดของระบบโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (Smart Grid) 4-2

บรรณานกรม

ภาคผนวก ก ประวตวทยากร ภาคผนวก ข บรรยากาศการสมมนา ภาคผนวก ค คณะผจดท า

รายงานวชา สมมนา (Seminar) สารบญ โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

II กลมท 1

รายงานวชา สมมนา (Seminar) บทท 1 ประวตการกอสรางไฟฟาเพอชมชน โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

1-1 กลมท 1

บทท 1 ประวตการกอสรางไฟฟาเพอชมชน 1.1.แรกมไฟฟาใชในประเทศไทย (พ.ศ. 2427 – 2502) ประเทศไทยมไฟฟาใชเปนครงแรกเมอป 2427 ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 ผใหก าเนดกจการไฟฟาในประเทศไทย คอ จอมพลเจาพระยา สรศกดมนตร (เจม แสงชโต) เมอครงมบรรดาศกดเปนเจาหมนไวยวรนาถ โดยทานไดตดตงเครองก าเนดไฟฟา เดนสายไฟฟา และตดดวงโคมไฟฟา ทกรมทหารหนา ซงเปนทตงกระทรวงกลาโหมในปจจบน ในวนท เปดทดลองใชแสงสวางดวยไฟฟาเปนครงแรกนน ปรากฏวาบรรดาขนนาง ขาราชการ และ ประชาชน มาดแสงไฟฟาอยางแนนขนดดวยความตนตาตนใจ เมอความทรงทราบฝาละอองธลพระบาท พระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท 5 ทรงโปรดเกลาฯ ใหตดตงไฟฟาแสงสวางขนในวงหลวงทนท จากนนมาไฟฟากเรมแพรหลาย ไปตามวงเจานาย กจการไฟฟาในประเทศไทย เรมกตวเปนรปเปนรางขนเมอบรษทจากประเทศเดนมารกไดขอสมปทานผลตกระแสไฟฟา เพอใชเดนรถรางจากบางคอแหลมถงพระบรมมหาราชวงเปนครงแรก และไดขยายการผลตไฟฟาเพอแสงสวาง โดยตดตงระบบผลตทมนคงถาวรขนทวดเลยบ (ทตงการไฟฟานครหลวงในปจจบน) ตอมาในป 2457 โปรดเกลาใหตงโรงไฟฟาขนอก 1 โรง เรยกวาการไฟฟาหลวง สามเสน ซงตอมามฐานะเปน กองหนงของกรมโยธาเทศบาล กระทรวงมหาดไทย และในทสดไดรวมเขากบกจการไฟฟากรงเทพฯ (วดเลยบ) จนกลายมาเปนการไฟฟานครหลวงในปจจบน ซงรบผดชอบดแลพนทกรงเทพมหานคร สมทรปราการ และนนทบร รวม 3 จงหวด ส าหรบกจการไฟฟาในสวนภมภาค เรมตนอยางเปนทางการเมอทางราชการไดตงแผนกไฟฟาขนในกองบราภบาล กรมสาธารณสข กระทรวงมหาดไทย และไดกอสรางไฟฟาเทศบาลเมองนครปฐมขน เพอจ าหนายไฟฟาใหแกประชาชนเปนแหงแรกเมอป 2473 จากนนมาไฟฟาจงไดแพรหลายไปสหวเมองตาง ๆ ขณะเดยวกนกมเอกชนขอสมปทานจดตงการไฟฟาขนหลายแหง ตอมาในป 2477 มการปรบปรงแผนก


1-2 กลมท 1

ไฟฟา เปนกองไฟฟา สงกดกรมโยธาเทศบาล กระทรวงมหาดไทย และภายหลงเปลยนชอเปน กองไฟฟาภมภาค หลงจากกอสรางไฟฟาทเทศบาลเมองนครปฐมเปนแหงแรกแลว กมการทยอยกอสรางไฟฟาใหชมชนขนาดใหญระดบจงหวดและอ าเภอตาง ๆ เพมขนเรอย ๆ แตในชวงสงครามโลกครงท 2 กจการไฟฟา ขาดแคลนอะไหลและน ามนเชอเพลง ระบบผลตช ารดทรดโทรม จนถง ป 2490 สภาวะทางเศรษฐกจเรมดขน ประเทศไทยเรมพฒนาทองถนใหเจรญขน ดงนนภาระกจของไฟฟาภมภาคจงหนกหนวงขน รฐบาล เรมเหนความจ าเปนในการเรงขยายการกอสรางกจการไฟฟาเพมขนใหม และด าเนนกจการไฟฟาทมอยเดมใหดขนจงไดจดตง องคการไฟฟาสวนภมภาค เมอป 2497 เพอรบผดชอบด าเนนกจการไฟฟาในสวนภมภาค องคการไฟฟาสวนภมภาค ไดรบการกอตงขนเปนองคการเอกเทศตามพระราชกฤษฎกาซงใหไวเมอวนท 6 มนาคม พทธศกราช 2497 และประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท 16 มนาคม พทธศกราช 2497 มการแตงตงคณะกรรมการขนเปนผควบคมการบรหาร อยภายใตการควบคมของ กรมโยธาเทศบาล กระทรวงมหาดไทย และรฐบาล โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยมอ านาจก ากบโดยทวไป องคการไฟฟาสวนภมภาค มทนประเดมตามกฎหมายจ านวน 5 ลานบาท มการไฟฟาอยในความดแลจ านวน 117 แหง เรมกจการใหมคณะกรรมการองคการไฟฟาสวนภมภาค ก าหนดโครงการและแผนงาน ดงน

• ใหตงส านกงานชวคราวทตกกรมโยธาธการเชงสะพานผานฟาลลาศ

• ใหกอสรางการไฟฟาทกอ าเภอทยงไมมไฟฟาใชซงขณะนนมอย 227 อ าเภอ ในขนแรกใหกอสรางเฉพาะอ าเภอทด าเนนการแลวไมขาดทน 87 แหง ใหด าเนนการเปนรปบรษท เรยกวา บรษทไฟฟา อ าเภอแตละอ าเภอ องคการไฟฟาสวนภมภาค ถอหนรอยละ 51 อกรอยละ 49 ขายใหเอกชน ก าหนดมลคาหนละ 100 บาท ช าระครงแรกหนละ 25 บาท

• ใหซอเครองก าเนดไฟฟา และอปกรณตดตง ชวยการไฟฟาของเอกชนทไมมทนทรพยจะขยายกจการได โดยใหคดเปนราคาหนทรวมลงทน

• ใหซอเครองก าเนดไฟฟา และอปกรณเพอตดตง และบรณะการไฟฟาของเทศบาลทไมมงบประมาณผอนช าระ และใหคดคาสวนแบงเปนรายหนวยทผลตไดในระหวางทยงช าระไมหมด


1-3 กลมท 1

• ใหรบซอกจการไฟฟาของเอกชน ทมอาจด าเนนการไดมาด าเนนการตอไปเปนรปบรษท เพอระงบความเดอดรอนของประชาชน ถาเปนการไฟฟาจงหวด ใหเรยกวา บรษทไฟฟาจงหวด

• พนกงานทด าเนนการในองคการไฟฟาสวนภมภาค ถาไมจ าเปนใหยมตวจากกรมโยธาธเทศบาลกอน โดยจายเงนพเศษให ซงรวมทงตวผอ านวยการดวย

1.2 บกเบกกอสรางไฟฟาใหชมชนใหญ ทศวรรษท 1 (พ.ศ. 2503 – 2513) เมอการไฟฟาสวนภมภาคไดรบการสถาปนาตามพระราชบญญตการไฟฟาสวนภมภาคพทธศกราช 2503 ณ วนท 28 กนยายน 2503 โดยรบชวงภารกจตอจากองคการไฟฟาสวนภมภาคมาด าเนนการอยางตอเนอง ดวยทนประเดมจ านวน 87 ลานบาทเศษ มการไฟฟาอยในความรบผดชอบ 200 แหง มผใชไฟจ านวน 137,377 ราย และพนกงาน 2,119 คน ก าลงไฟฟาสงสดในป 2503 เพยง 15,000 กโลวตต ผลตดวยเครองก าเนดไฟฟาทขบเคลอนดวยเครองยนตดเซลลทงสน สามารถผลตพลงงานไฟฟาบรการประชาชนได 26.4 ลานหนวย (กโลวตต-ชวโมง) ตอป และมประชาชนไดรบประโยชนจากการใชไฟฟาประมาณ 1 ลานคน หรอรอยละ 5 ของประชาชนทมอยทวประเทศในขณะนน 23 ลานคน ในชวง 2-3 ปแรกของการกอตงการไฟฟาสวนภมภาคประมาณป 2504 - 2506 ระบบผลตไฟฟาขนาดใหญก าลงอยในระหวางการพฒนาควบคไปกบการพฒนาโครงสรางพนฐานภายในของประเทศ อนไดแกถนนหนทางและแหลงน าตามแผนพฒนาเศษฐกจ และสงคมแหงชาตฉบบท 1 ซงเรมขนเมอป 2504 และก าหนดสนสดในป 2509 ในชวงเวลานนการกอสรางไฟฟาขนใหม หรอการเพมก าลงผลตไฟฟาสนองตอบตอการใชไฟทเพมขนใหกบชมชนขนาดตาง ๆ ตงแตการไฟฟาจงหวด อ าเภอ ไปจนถงต าบล และหมบานกระท าไดโดยระบบผลตไฟฟาทใชเครองยนตดเซลเปนแหลงตนก าลง

การไฟฟาสวนภมภาคจงรบภาระอยางหนกหนวง ทงทางดานคาตดตงเครองจกรและการเดนเครอง การออกไปกอสรางระบบจ าหนายไฟฟาไปยงทองทตาง ๆ เตมไปดวยอปสรรคนานาประการ เชน การจดหาเครองยนตก าเนดไฟฟา การหาชางเครองไปท าการตดตง การเดนทางของคน และเครองจกรทขนสงไปตาม


1-4 กลมท 1

ถนนหนทางทยงไมไดรบการพฒนาเหลาน เปนอปสรรคทพนกงานการไฟฟาสวนภมภาคในยคนนไดฟนฝามา ส านกงานทตงของการไฟฟาสวนภมภาคแหงแรก อยบรเวณหมวดพสด กองกอสรางกรมโยธาเทศบาล บนถนนพระรามท 6 รมคลองประปาสามเสน ซงมเนอทประมาณ 3 ไรครงแบงเปน 6 กอง คอ กองอ านวยการ กองแผนงาน, กองบญช, กองผลต, กองพสด และกองโรงงาน ในป 2509 งานกอสรางไฟฟาขยายตวเพมขน พนกงานการไฟฟาสวนภมภาคกทวจ านวนขน ส านกงานแหงแรกนเรมแออดตองขยบขยายไปยงถนนงามวงศวาน อ าเภอบางเขน จงหวดพระนคร เนอท 25 ไร 3 งาน 42 ตารางวา จดสรางอาคารส านกงานกลาง ด าเนนการตงแตป 2510 และแลวเสรจสมบรณ มพธเปดเปนทางการเมอ วนท 28 กนยายน 2514 ระบบผลตและระบบจายไฟเพอการบรการประชาชนในเขตความรบผดชอบของการไฟฟาสวนภมภาค ในชวงป 2503 - 2506 ทงหมดเปนของการไฟฟาสวนภมภาค โดยระบบผลตประกอบดวยเครองยนตก าเนดไฟฟาใชน ามนดเซลเปนเชอเพลง ระบบจ าหนายแรงสง ใชแรงดนไฟฟา 3,500 โวลต และแรงต า 380/220 โวลต

ตอมาการไฟฟาสวนภมภาคไดวางแผนจดท าโครงการเพอรบพลงงานไฟฟาทผลตขนโดยการไฟฟาฝายผลตฯ ไปสประชาชนผใชไฟฟาทวประเทศ โดยกเงนจากตางประเทศมาลงทนหลายโครงการ ควบคไปกบการกอสรางโรงจกรดเซลก าเนดไฟฟา เพอขยายการใชไฟฟาไปสประชาชนเพมขน โดยเฉลยถง 30% ตอปเมอใกลสนแผนพฒนาฯ ฉบบท 2 (2510-2514) โครงการทการไฟฟาสวนภมภาค จดท าขนในชวงทศวรรษแรกของการกอตง (2503 - 2513) ซงตรงกบ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1 และฉบบท 2 ไดแก

• โครงการกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายในเขตยนฮ ระยะท 1 (2506 - 2512) เพอรบกระแสไฟฟา จากการไฟฟายนฮ ทสถานเปลยนแรงดนเชยงใหม ล าปาง นครสวรรค มโนรมย ตาคล สงหบร ลพบร สระบร อยธยา อางทอง และสพรรณบร ดวยระบบแรงดน 11,000 โวลต และ 22,000 โวลต โดยกอสรางและปรบปรงสายจ าหนายแรงสง 11,000 โวลต และ 22,000 โวลตทงนอกเมองและในเมอง เปนระยะทาง 860 กโลเมตร และสายจ าหนายแรงต าระบบ 400/230 โวลต เปนระยะทาง770 กโลเมตร ใชเงนลงทน 122.27 ลานบาท

• โครงการกอสราง และปรบปรงระบบจ าหนายในเขตยนฮ ระยะท 2 (2508 - 2514) เพอรบกระแสไฟฟาจากการไฟฟายนฮทสถานเปลยนแรงดนจงหวดชลบร ฉะเชงเทรา ระยอง ศรราชา สตหบ ราชบร เพชรบร กาญจนบร สามพราน บานโปง พษณโลก พจตร ตาก สโขทย และอตรดตถ ดวยระบบ


1-5 กลมท 1

แรงดน 22,000 โวลต โดยกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายแรงสงนอกเมองและในเมอง เปนระยะทาง 1,459 กโลเมตร และปรบปรงระบบจ าหนายแรงต า 400/230โวลต เปนระยะทาง 861 กโลเมตร ใชเงนลงทน 219.29 ลานบาท

• โครงการกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายในเขตน าพอง (2508 - 2512) เพอรบกระแสไฟฟาจากการไฟฟาตะวนออกเฉยงเหนอทสถานเปลยนแรงดนขอนแกน อดรธาน นครราชสมา มหาสารคาม ดวยระบบแรงดน 22,000 โวลต โดยกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายแรงสงทงนอกเมองและในเมอง เปนระยะทาง 1,169 กโลเมตร และปรบปรงระบบจ าหนายแรงต า 400/230 โวลต เปนระยะทาง 392 กโลเมตร ใชเงนลงทน 118.88 ลานบาท

• โครงการกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายในเขตน าพง (2508 - 2512) เพอรบกระแสไฟฟาจากโครงการน าพงของการพลงงานแหงชาตมาจ าหนายในเขตจงหวดนครพนม และสกลนครดวยระบบแรงดน 22,000 โวลต โดยกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายแรงสงนอกเมองและในเมอง เปนระยะทาง 83.5 กโลเมตร และปรบปรงระบบจ าหนายแรงต า 400/230 โวลต เปนระยะทาง 319.7 กโลเมตร ใชเงนลงทน 3.71 ลานบาท

• โครงการกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายในเขตกระบ (2506 - 2513) เพอรบกระแสไฟฟาจากการลกไนตทสถานเปลยนแรงดนภเกต พงงา กระบ สราษฎรธาน นครศรธรรมราช ตรง พทลง สงขลา ดวยระบบแรงดน 33,000 โวลต โดยกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายแรงสงทงนอกเมองและในเมอง เปนระยะทาง 1,312 กโลเมตร และปรบปรงระบบจ าหนายแรงต า 400/230 โวลต เปนระยะทาง 590 กโลเมตร ใชเงนลงทน 142.91 ลานบาท

• โครงการไฟฟาพฒนาชนบท (2507 - 2512) เพอกอสรางไฟฟาอ าเภอ กงอ าเภอ และ สขาภบาลทยงไมมกระแสไฟฟาใชทวประเทศแบบพฒนาการ รวมทงสน 180 แหง ใชเงนลงทน 27.00 ลานบาท

• โครงการกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายในเขตล าโดมนอย (2512 - 2515) เพอรองรบกระแสไฟฟาจากโรงไฟฟาพลงน าของการพลงงานแหงชาตทสถานเปลยนแรงดนอบลราชธาน ศรสะเกษ สรนทรและ พบลมงสาหารในระบบ 22,000 โวลต โดยกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายแรงสงทงนอกเมองและในเมอง เปนระยะทาง 816 กโลเมตร และปรบปรงระบบจ าหนายแรงต า 400/230 โวลต เปนระยะทาง 254 กโลเมตร ใชเงนลงทน 90.80 ลานบาท

• โครงการกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายในเขตจงหวดแมฮองสอน (2512 - 2515) เพอรองรบกระแสไฟฟาจากโรงไฟฟาพลงน าทล าน าแมละมาดของการพลงงานแหงชาต โดยกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนาย 22,000 โวลต ระยะทาง 24 กโลเมตร และปรบปรงระบบจ าหนายแรงต า 10 กโลเมตร ใชเงนลงทน 1.47 ลานบาท


1-6 กลมท 1

การไฟฟาสวนภมภาคพจารณาเหนวา ไฟฟาเปนกจการสาธารณปโภค ด าเนนการโดยมไดมงหวงก าไรเปนหลก แตค านงถงความผาสกของประชาชนเปนประการส าคญ ดงนนการก าหนดอตราคากระแสไฟฟาจงไมสงจนเปนทเดอดรอนแกประชาชน อยางไรกตามการด าเนนกจการกตองใหมผลก าไรเพยงพอในการเลยงตวเองได และสามารถน าไปลงทนขยายกจการใหกวางขวางไปยงผทยงไมไดใชไฟฟาตอไปดวย ในทศวรรษแรกของการกอตงการไฟฟาสวนภมภาคนบถงป 2513 ฐานะทางการเงนรวมทงความเจรญเตบโตของหนวยงานในทก ๆ ดานมความมนคงในการด าเนนงานและประสบความส าเรจในการบรหารงานอยางดยง ไดรบการยกยองใหเปนรฐวสาหกจชน 1 ในป 2513 การไฟฟาสวนภมภาคมรายไดจากการจ าหนายไฟฟาสงเกน 500 ลานบาท มทรพยสน 1,480 ลานบาท มการไฟฟาอยในความควบคม 629 แหง มผใชไฟฟารวม 478,940 ราย และมพนกงาน 5,648 คน ความตองการพลงไฟฟาสงสด 222,400 กโลวตต การใชไฟฟาเกดกบประชาชน 3 ลานคน หรอประมาณรอยละ 10 ของประชาชนทมอยทวประเทศขณะนน 30 ลานคน เมอสนทศวรรษแรกของการไฟฟาสวนภมภาค ในป 2513 กจการการไฟฟาสวนภมภาคมความเปนปกแผน สงผลใหการไฟฟาสวนภมภาคมผลงานทเดนอยในระดบแนวหนาของรฐวสาหกจในยคนน ในฐานะทม สวนอยางส าคญทผลกดนใหแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 (2504 - 2509) และฉบบท 2 (2510-2514) ด าเนนไปอยางไดผลตามเปาหมาย ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศพงสงขนในระดบ 7% โดยเฉลย ซงถอวาสงตดระดบโลกในขณะนน ระบบการท างานของการไฟฟาสวนภมภาคเรมปรบเขาสระดบนานาชาตมากขน มการกเงนมาลงทนในโครงการการกอสรางปรบปรง และเชอมโยงระบบจ าหนายจากตางประเทศหลายโครงการ มผลท าใหงานของการไฟฟาสวนภมภาคเปดกวางไปสการตดตอกบระบบการเงนและเทคโนโลยของโลกอยางเตมท การพฒนาบคลากรเพอเตรยมพรอมส าหรบงานในทศวรรษตอไป จงมมากขนตามล าดบ

1.3 เรงรดขยายไฟฟาสชนบท ทศวรรษท 2 (พ.ศ. 2514 – 2523)

ยางเขาสสบปทสองของการกอตงการไฟฟาสวนภมภาค (2514 - 2523) ศกภาพของความพรอมในการพฒนาทสงสมไวในชวงปลายทศวรรษท 1 บวกกบการเรมตนของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 3 (2515 - 2519) และแรงผลกดนของความตองการใชไฟฟาของประชาชนทเพมขนอยตลอดเวลาในอตราทสงมาก เกอบรอยละ 30 ตอป มผลใหการไฟฟาสวนภมภาคตองเตรยมปรบแผนเพอตงรบการพฒนาชนบทดานไฟฟาอยางแขงขนและทนตอความตองการของประชาชน การพฒนาชนบทดวยการปพนฐานโครงสรางภายในของสงคมชนบท (Rural Infrastructure) ดวยไฟฟาเปนสงจ าเปนอยางยง เพราะน าความเจรญดานตางๆไปสชมชน การไฟฟาสวนภมภาคไดจดท าโครงการขยายเขตระบบจ าหนายไฟฟาไปสชนบทในชวง 10 ปนอยางมากมาย ตวเลขทปรากฎในปลายป 2513 มหมบานทงหมดในเขตบรการ 68 จงหวดของการไฟฟาสวนภมภาคประมาณ 45,000 หมบาน จนถง


1-7 กลมท 1

กลางป 2515 มไฟฟาใชแลวเพยง 10% เทานน หากไมมการเรงรดจายไฟอยางจรงจง โอกาสทหมบานจะมไฟฟาใชอยางทวถงและความเจรญของชนบทกจะเกดขนไมได การไฟฟาสวนภมภาคตดสนใจอยางแนวแน เรงด าเนนการจายไฟฟาใหหมบานชนบทตงแตปลายป 2513 โดยจดท าแผนแมบทการเรงพฒนาไฟฟาชนบททวประเทศขน และน าขอเสนอขอความเหนชอบตอคณะรฐมนตร และไดรบความเหนชอบในหลกการเมอ 6 กรกฏาคม 2514 ใหการไฟฟาสวนภมภาคด าเนนการจดท ารายละเอยดของแผนงานโครงการเรงรดพฒนาไฟฟาชนบทตอไปได ดงนนในเดอนเมษายน 2515 การไฟฟาสวนภมภาคไดจดแผนงานโครงการเรงรดพฒนาไฟฟาชนบท (National Plan for Thailand Accelerated Rural Electrification) จายไฟใหหมบานทวประเทศครบ 100% จ านวน 50,000 หมบานภายใน 25 ป แบงเปนแผนยอยแผนละ 5 ป รวม 5 ระยะ และคณะรฐมนตรไดอนมตในแผนงานโครงการเรงรดพฒนาไฟฟาชนบทเมอวนท 28 สงหาคม 2516 ในชวงระยะเวลาดงกลาว รฐบาลเหนความส าคญของการพฒนาไฟฟาชนบทอยางยงยวด ดงนนโดยมตคณะรฐมนตรวนท 5 มถนายน 2518 ใหการไฟฟาสวนภมภาคงานโครงการเรงซอนแผนงานโครการเรงรดพฒนชนบทใหเรวขน ลดระยะทจายไฟใหไดทวประเทศภายใน 25 ปตามทวางแผนไวเดมใหคงเหลอเพยง 15 ป นอกเหนอจากแผนงานโครงการเรงรดพฒนาไฟฟาชนบทระยะท 1 (2502 - 2524) แลว การไฟฟาสวนภมภาคไดจดท าแผนงานจายไฟใหหมบานชนบทคขนานขนมาอกโครงการหนง ชอวา โครงการพฒนาไฟฟาต าบล เรงจายไฟใหหมบานภายใน 6 ป (2520 - 2525) นอกเหนอจากทง 2 โครงการดงกลาว การไฟฟาสวนภมภาคยงด าเนนการจายไฟใหหมบานชนบทแบบไฟฟาพฒนา การเปดโอกาสใหชมชนหรอหมบานทยงไมอยในแผนงานโครงการใดของการไฟฟาสวนภมภาคในขณะนน แตตองการลงทนกอสรางระบบไฟฟาใหไดใชไฟเรวขนโดยไมรอแผนโครงการ การไฟฟาสวนภมภาคจะเปดโอกาสใหชมชนหรอหมบานเหลานนสามารถสมทบคาใชจายคาลงทนกอสรางระบบไฟฟารวมกบการไฟฟาสวนภมภาคจ านวน 30% ของคาใชจายทงหมด การไฟฟาสวนภมภาคออกคาใชจาย คาลงทนกอสรางระบบไฟฟาในสวนทเหลอ


1-8 กลมท 1

อก 70% ให จากแผนการเรงจายไฟใหหมบานชนบททง 3 แผนกลาวคอ แผนโครงการเรงรดพฒนาไฟฟาชนบท - ระยะท 1 แผนโครงการไฟฟาต าบลและการจายไฟฟาแบบไฟฟาพฒนาการ การไฟฟาสวนภมภาคเรงรดจายไฟใหชนบทเกอบ 15,000 หมบาน ภายในระยะเวลา 5 - 6 ป ระหวางป 2519 - 2524 โดยใชเงนลงทนของการไฟฟาสวนภมภาคไปทงสนประมาณ 5,500 ลานบาท 2 ปตอมาการไฟฟาสวนภมภาคกเรมงานตามแผนโครงการเรงรดพฒนาไฟฟาชนบท - ระยะท 2 และโครงการพฒนาไฟฟาหมบาน 4,000 หมบาน ในขณะด าเนนการกอสรางขยายเขตระบบจ าหนายไฟฟาใหหมบานชนบทตาง ๆ การเจรญเตบโตของหมบานกเกดตามมา จ านวนหมบานทเกดใหมเพมจ านวนขน ปรมาณงานของการไฟฟาสวนภมภาคจงเพมขนตามกนไป นอกจากการจายไฟใหหมบานไดมไฟฟาใชแลว ยงจะใหค าแนะน าทเหมาะสมเพอใหชาวบานไดใชไฟอยางปลอดภย ประหยด แตมประสทธภาพสงสด คมคากบการลงทนกอสรางระบบไฟฟาซงมราคาสงดวย ตลอดเวลาทการไฟฟาสวนภมภาคมงมนพฒนาไฟฟาชนบทดวยการขยายเขตระบบจ าหนายไฟฟาไปเพอใหครอบคลมพนทใหมอยางกวางขวางนน งานอกอยางทมความส าคญไมยงหยอนไปกวากนกคอ การเสรมสรางความแขงแกรงของระบบจ าหนาย การไฟฟาสวนภมภาคไดจดท าโครงการกอสรางปรบปรงเสรมระบบจ าหนายขนในชวงทศวรรษท 2 จ านวนหลายโครงการดวยกน รวมทงไดจดท าโครงการการเชอมโยงยบโรงจกรดเซลขนาดเลกตามอ าเภอและชมชนทหางไกล เพอลดรายจายดานน ามนเชอเพลงลงไป การจดท าโครงการตาง ๆ ของการไฟฟาสวนภมภาคในชวงทศวรรษท 2 มดงน - โครงการปรบปรงระบบผลตและจ าหนายภาคใตตอนลาง - โครงการเตรยมรบพลงงานไฟฟาการไฟฟาฝายผลตฯ 5 จงหวด (จงหวดแพร ปทมธาน ระนอง ปราจนบรและนครนายก) - โครงการกอสราวและปรบปรงระบบผลตและระบบจ าหนาย 7 จงหวด (จงหวดเชยงราย นาน เพชรบรณ จนทบร ตราด ประจวบครขนธและชมพร) - โครงการกอสรางไฟฟาพฒนาการ ระยะท 3 - โครงการกอสรางเชอมโยงยบโรงจกร ระยะท 1,2,3 - โครงการกอสรางและปรบปรงระบบจ าหนายในเขตจงหวดเชยงใหม ล าพน และล าปาง - โครงการเรงรดพฒนาไฟฟาชนบทระยะท 1,2 - โครงการไฟฟาหมบาน 4 จงหวดหลกเมอง - โครงการไฟฟาหมบาน 10 จงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอ - โครงการไฟฟาหมบาน 3 จงหวด ภาคใต - โครงการพตนาไฟฟาต าบล - โครงการจายกระแสไฟฟาใหหมบานอาสาพฒนาและปองกนตนเอง - โครงการกอสรางและปรบปรงเสรมระบบจ าหนายระยะท 1,2,3


1-9 กลมท 1

- โครงการพฒนาไฟฟาหมบานระยะท 1,2 - โครงการขยายเขตไฟฟาหมบานแบบพฒนาการระยะท 1 โครงการดงกลาวขางตนกเงนจากตางประเทศมาลงทนแหลงกเงนตางประเทศทส าคญคอสถาบน Kfw (เยอรมนตะวนตก) สถาบน OECF (ญปน) ธนาคารโลก (สหรฐอมเรกา) กองทนคเวต กองทนแคนนาดา กองทนพเศษโอเปค กองทนซาอดอาระเบย รฐบาลเดนมารก และธนาคารพาณชยในตางประเทศ ยคเรงรดขยายไฟฟาสชนบทในทศวรรษท 2 ของโครงการเรงรดพฒนาไฟฟาในชวงป 2514 - 2523 ท าใหหมบานในชนบทมไฟฟาใชเพมขนจากรอยละ 10 เมอป 2515 เปนประมาณ รอยละ 35 เมอสนป 2523 - ทรพยสนสทธเพมสงขนเปน 14,735 ลานบาท - รายไดคาไฟฟา 8,441 ลานบาท - การไฟฟาในสงกด 968 แหง - จ านวนผใชไฟฟา 2,722,534 คน

1.4 สงเสรมความเจรญทางดารธรกจและอตสาหกรรม ทศวรรษท 3(พ.ศ. 2524 – 2533) ไฟฟามบทบาทอนส าคญยงตอความเจรญกาวหนาในทก ๆ ดานของประเทศ เนองจากไฟฟาเปนสวนหนงในโครงสรางพนฐานทใชในการด าเนนกจกรรมทกประเภท สรางผลผลต ชวยสงเสรมใหเกดการพฒนาเศรษฐกจ และสงคมอยางตอเนอง ดงนนอตราการใชไฟฟาของประเทศมความสมพนธโดยตรงกบปรมาณการขยายตวของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต รายไดประชาชาต การขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศ


1-10 กลมท 1

เพอตอบสนองความตองการในการใชไฟฟาทเพมสงขนมาก การไฟฟาสวนภมภาคไดมการด าเนนการเสรมระบบจ าหนายไฟฟาเพอเพมขดความสามารถของระบบไฟฟาใหมความพรอมส าหรบรองรบการขยายตวของการใชไฟฟาทเพมขนอยางรวดเรวไดอยางเพยงพอและมประสทธภาพ โดยกอสรางเพมวงจรระบบจ าหนายไฟฟาในพนททมการใชไฟฟาหนาแนน และเปลยนระบบแรงดน 11 กโลโวลต เปน 22 กโลโวลตทงหมด ขณะเดยวกนเพอลดตนทนการผลตของโรงจกรไฟฟาดเซลซงตองเผชญปญหาราคาน ามนแพงขนจงเชอมโยงโรงจกรของการไฟฟาสวนภมภาคทงหมดเขารบไฟฟา จากสถานยอยของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) แทน สวนทเกาะสมย จงหวดสราษฎธาน การไฟฟาสวนภมภาคไดด าเนนการกอสรางเชอมโยงระบบจ าหนายแรงดนสง 33 กโลโวลต ดวยสายเคเบลใตน า จากสถานไฟฟายอยขนอมของ กฟผ. ไปยงตวเกาะสมย ระยะทางประมาณ 25 กโลเมตร ใชเงนลงทน 247 ลานบาท ซงนบเปนการวางสายเคเบลใตน าครงแรกในประเทศไทย ท าใหลดภาระขาดทน ของการไฟฟาสวนภมภาคลงไดมาก และท าใหมพลงงานส ารองเพยงพอ รองรบความเจรญจากธรกจการทองเทยวไดอกดวย นอกจากนการไฟฟาสวนภมภาคเรมพฒนาน าทรพยากรพลงงานตามธรรมชาตในประเทศมาใช เชนพลงงานน า และแสงอาทตย เปนตน มาผลตพลงงานไฟฟาจายใหกบหมบานใกลเคยงบรเวณโรงจกร และสงเขาระบบจ าหนายของการไฟฟาสวนภมภาค เปนการสงเสรมใหเกดความมนคงของระบบมากขน และชวยยกระดบแรงดนปลายทางในระบบใหสงขน รวมทงเปนการลดหนวยสญเสยและลดการใชเชอเพลงลง โรงจกรพลงน าหลายแหง ไดกอสรางแลวเสรจในชวงน เชน - โรงจกรพลงงานน า แมเตยน (อ.สนปาตอง จ.เชยงใหม) - โรงจกรพลงน าแมใจ (อ.ฝาง จ.เชยงใหม) - โรงจกรพลงน าแมยะ (อ.จอมทอง จ.เชยงใหม) - โรงจกรพลงน าขนแปะ (บานขนแปะ อ.จอมทอง จ.เชยงใหม) - โครงการไฟฟาพลงน าขนาดเลกแมปาย (อ.ปาย จ.แมฮองสอน) - โครงการไฟฟาพลงน าขนาดเลกแมเทย (อ.อมกอย จ.เชยงใหม) ส าหรบพลงแสงอาทตย ไดกอสรางโรงไฟฟาในระบบเซลลแสงอาทตย เชน ทจงหวดตาก นครสวรรค และนครราชสมา การพฒนาระบบการจายไฟฟาของการไฟฟาสวนภมภาคตลอดระยะเวลาทผานมา มงทการกอสรางระบบจ าหนายหรอรบพลงไฟฟาในระดบแรงดน 22 และ 33 กโลโวลต จากสถานยอยไฟฟาฝายผลตฯเปนหลก หากยงไมเพยงพอตอความตองการทเพมขนอยางรวดเรว ท าใหสวนภมภาคตองจายไฟใหทองทตาง ๆ เปนระยะทางไกลมากเกนมาตราฐานทางเทคนค กอใหเกดปญหาประสทธภาพการจายไฟฟาในบางพนททงดานแรงดนไฟฟาตกปลายสายจ าหนายมาก หนวยพลงงานสญเสยในระบบสง กระทบตอความมนคงในการจายไฟฟา เกดไฟฟาขดของและไฟฟากระพรบไดงาย ดงนนตงแตป 2530 เปนตนมา การไฟฟาสวนภมภาคจงขอรบก าลงไฟฟาในระดบแรงดนสง 115 กโลโวลต จากการไฟฟาฝายผลตฯ เพมอกระบบหนง ส าหรบพนททมการใชไฟฟาสงและหนาแนนควบคกบการปรบปรงเพมก าลงการจายไฟฟา และ


1-11 กลมท 1

ประสทธภาพของระบบจ าหนายใหสามารถรองรบการใชงานไฟฟาทเพมขน โดยเฉพาะในเขตจงหวดภาคกลาง รอบกรงเทพมหานคร พนทชายฝงทะเลตะวนออก ขณะเดยวกนกมการศกษาเพอพฒนาน าระบบเทคโนโลย อปกรณเครองมอเครองใชททนสมย มประสทธภาพสงมาใชเพอใหบรการของการไฟฟาสวนภมภาคมประสทธภาพสงยงขน ทงสนบสนนสงเสรม การพฒนาเศรษฐกจและสงคมของชาต โดยสวนรวมการไฟฟาสวนภมภาคไดจดท าแผนงาน โครงการปกตและโครงการเรงดวน

• แผนงานเสรมขดความสามารถระบบไฟฟา กอสรางสายจ าหนาย และสถานไฟฟายอยเพมเตม และปรบปรงระบบจ าหนายในพนทท มการใชไฟฟาสงและมแนวโนมความตองการใชไฟฟาเพมอกมาก ท าใหสามารถบรการพลงงานไฟฟาแกประชาชน ธรกจ และอตสาหกรรมไดอยางเพยงพอ และทนตอความตองการ มประสทธภาพ และความมนคงมากยงขน

• แผนงานพฒนาระบบไฟฟา น าระบบเทคนควศวกรรมอปกรณ และเครองมอเครองใชททนสมย เหมาะสม มาใชในการจายกระแสไฟฟา การควบคมสงการจายไฟ การปฏบตการ และบ ารงรกษาระบบไฟฟา เพอใหการบรการพลงงานไฟฟา มประสทธภาพมนคง และเชอถอไดสงสด โดยเฉพาะในเขตอตสาหกรรมกอสรางระบบสายสง 115 กโลโวลต และสถานไฟฟายอยในพนทจงหวดภาคกลาง โครงการตดตงระบบควบคม และการสงจายไฟฟาแบบอตโนมต (SCADA) ท าใหควบคมการจายไฟฟา การถายเทโหลด และการแกไขไฟฟาขดของใหคนสภาพปกตไดอยางรวดเรวยงขน ใชเงนลงทนรวม 11,068 ลานบาท

• แผนงานขยายบรการไฟฟาใหหมชนบท จะด าเนนขยายเขตจ าหนายตดตงไฟฟาใหหมบานชนบททยงไมมไฟฟาใชอยางทวถง รวมทงหมด 12,320 แหง อนจะเปนการยกระดบความเปนอย เสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง และการปกครอง ประกอบดวยโครงการพฒนาไฟฟาหมบานระยะท 3 โครงการขยายเขตไฟฟาหมบานแบบพฒนาการระยะท 2 โครงการขยายเขตไฟฟาหมบานแบบพฒนาการพเศษ 1, 2 และ 3 โครงการขยายเขตไฟฟาหมบานในเขตทงกลารองไห และโครงการพฒนาดอยตง ใชเงนทน รวม 12,448 ลานบาท

• แผนงานพฒนาพลงงานทดแทน ศกษาและพฒนา และใชประโยชนจากพลงงานน า พลงงานแสงอาทตย และพลงงานลม อนเปนแหลงพลงงานทมอยในประเทศในการผลตพลงงานไฟฟา ประกอบดวยโครงการไฟฟาพลงน าขนาดเลกระยะท 1 โครงการไฟฟาพลงงานขนาดเลก โครงการไฟฟาพลงงานลมจายไฟฟารวมกบโรงจกรดเซลก าเนดไฟฟาในแบบ Hybrid System ทเกาะพงน จงหวดสราษฎรธาน และระบบ Hybrid ระหวางโรงจกรดเซลก าเนดไฟฟา กบพลงงานแสงอาทตยทเกาะสชง จงหวดชลบร ใชเงนลงทนรวม 320.6 ลานบาท


1-12 กลมท 1

การด าเนนงานตามโครงการตาง ๆ ทกโครงการประสบความส าเรจดวยด ท าใหเมอสนปงบประมาณ 2532 การไฟฟาสวนภมภาค สามารถบรการไฟฟาในพนทรบผดชอบไดครบทง 70 จงหวด 642 อ าเภอ 81 กงอ าเภอ 6,369 ต าบลแลว เปนผลใหประชาชน ธรกจอตสาหกรรม สถาบนการศกษาหนวยราชการ ทงทางทหาร ต ารวจ พลเรอนไดใชไฟฟาประกอบกจกรรมตาง ๆ รวมทงประชาชนในหมบานชนบท 52,446 แหง หรอรอยละ 89 ของหมบานในชนบททงหมด ไดรบบรการไฟฟาอยางทวถง กจการของการไฟฟาสวนภมภาคขยายตวเจรญกาวหนาอยางมาก เทยบกบเมอกอตงในป 2503 สนทรพยเพมเปน 43,416 ลานบาท เพมขนถง 500 เทา มผใชไฟฟาถง 1,340 แหง การใชไฟฟาพลงสงสดเพมเปน 3,266 เมกะวตต ขณะทปรมาณความตองการใชไฟฟาสงขนเปน 16,178 ลานหนวย ซงเพมขนถง 220 และ 610 เทาตว ตามล าดบ ผลงานตาง ๆ ของการไฟฟาสวนภมภาคทผานมาตลอดระยะเวลา 30 ปแมจะถอไดวาประสบความส าเรจอยางงดงามเพยงใดกตาม แตภารกจของการไฟฟาสวนภมภาคยงไมหยดยง ยงคงตองตองทมเทความพยายามอยางเตมขดความสามารถ ทงดานเงนลงทนและทรพยากรทมอย เพอบรการพลงงานไฟฟาใหแกประชาชน ธรกจ และอตสาหกรรมในสวนภมภาค ใหมประสทธภาพมนคง เพยงพอตอความตองการ และใหทวถงมากทสดตอไปดงค าขวญ

1.5 น าเทคโนโลยชนสงมาพฒนามาตรฐานการบรการระดบสากล ทศวรรษท 4(พ.ศ. 2534 – 2543) "การไฟฟาสวนภมภาค" ในป พ.ศ. 2503 สภาพเศรษฐกจ สงคม และแนวทางการพฒนาประเทศไทยในชวงเวลานนเปนตวแปรส าคญในการก าหนดบทบาทใหการไฟฟาสวนภมภาคมภาระหนาทส าคญคอ เรงด าเนนการกอสรางระบบไฟฟาเพอจ าหนายกระแสไฟฟาออกไปใหทวถงทกพนท ทงในระดบจงหวด อ าเภอ ไปจนถงชมชนชนบททกทองท การไฟฟาสวนภมภาคในยคบกเบกจงตองเรมตนด าเนนงานดวยความมงมน และทมเท เอาชนะอปสรรค ความยากล าบาก ดวยเครองจกร เครองมอ และเทคโนโลยขนพนฐานเทาทมอยในขณะนน โรงไฟฟาเครองจกรดเซลหรอโรงไฟฟาหลายแหงจงถกสรางขนเพอผลตกระแสไฟฟา ส าหรบบรการในแตละพนทในดานระบบจ าหนายและระบบสายสง มการพฒนาเพอ


1-13 กลมท 1

ประสทธภาพความมนคงในการจายกระแสไฟฟาใหสามารถรองรบการขยายตวดานการลงทนภาคธรกจ อสาหกรรม ฯลฯ ซงกระจายออกไปสภมภาคมากขนเปนล าดบ น าไปสโครงการกอสรางเชอมโยง ยบโรงจกรดเซลในระบบเดมทตนทนสง ประสทธภาพต า เปลยนมารบกระแสไฟฟาจากการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ววฒนาการขนตอนตอมาคอ เมอกระบวนการปรบเปลยนระบบสายสงสถานไฟฟายอย รบกระแสไฟฟาในระบบแรงดน 22-33 กโลโวลตจากการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ยงมปญหาเกยวกบการจายกระแสไฟฟาในทองทหางไกล มกเกดภาวะแรงดนไฟฟาตกปลายสาย เกดความสญเสย ตลอดจนปญหากระแสไฟฟาตก กระแสไฟฟาดบในระบบจ าหนายอยเปนประจ า การไฟฟาสวนภมภาคจงน าระบบไฟฟาแรงดนสง 115 กโลวตต มาใชทดแทน มการกอสรางสถานไฟฟาระบบแรงดนสง 115 กโลวตต ในป 2526 ตอมาการไฟฟาสวนภมภาคเรมน าเทคโนโลยมาพฒนาการด าเนนการเพอยกระดบมาตรฐานระบบสายสงและการบรการพลงงานไฟฟา รวมทงปรบปรงการด าเนนงานและพฒนาเทคโนโลยดานตางๆ มาอยางตอเนอง เพอรองรบขอบขายการปฏบตงานและการใหบรการของการไฟฟาสวนภมภาคทเพมมากขน ความจ าเปนในการใชเทคโนโลยสารสนเทศการตดตอสอสารเพอควบคมตรวจสอบและใหบรการอยางรวดเรว กลายเปนสงททวความส าคญมากขน แนวคดในการพฒนาระบบสารสนเทศจงเรมด าเนนการเพอรองรบการปฏบตงานของการไฟฟาสวนภมภาคในลกษณะตาง ๆ ทงในแงของการจดเกบ จดระบบขอมลทเกยวของกบระบบบรหารการจายกระแสไฟฟาใหอยางถกตองครบถวน ระบบการบรหารระบบจ าหนาย (Distribution System Management : DSM) จากพนฐานขอมลระบบสารสนเทศทางภมศาสตร ประกอบกบระบบการบรหารระบบจ าหนาย DSM ไดน าไปสการพฒนาเทคโนโลย อกหลาย ๆ ระดบ สงผลใหการไฟฟาสวนภมภาคสามารถปฏบตงานไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ โดยอาศยเทคโนโลยททนสมยจากระบบ GIS, GPS, DAS ฯลฯ GIS (Gas Insulated Switchgear) คอ ความทนสมยของสถานไฟฟาระบบใหม ลดตนทนในการกอสรางสถานไฟฟา ใชพนทนอย และมคณสมบตดกวาสถานระบบเดม GPS (Global Positioning System) คอ เครองมอบนทกต าแหนงดวยสญญาณดาวเทยม น ามาใชกบการส ารวจและการจดเกบขอมลระบบจ าหนายไฟฟา อปกรณทตดตงในระบบ ซงสามารถน าขอมลไปใชรวมในระบบสารสนเทศทางภมศาสตร (Geographic Information System : GIS) ไดอกดวย แมจะพฒนาการบรการดวยเทคโนโลยทนสมยมากขนอยางตอเนอง การไฟฟาสวนภมภาคกเนนในเรองระบบตรวจสอบ จงน ารถตรวจสอบอปกรณไฟฟาแรงสง (High-Voltage Testing Car) มาเสรมการปฏบตงาน ใหมความสามารถในการตรวจสอบอปกรณไฟฟาแรงสงไดเกอบทกชนดในสถานไฟฟา โดยเฉพาะกรณทเกดเหตขดของสามารถตรวจสอบบ ารงรกษาและแกปญหาไดในการปฏบตงานคราวเดยวกน นอกจากนการไฟฟาสวนภมภาคยงพฒนาการปฏบตงานดานการบ ารงรกษาระบบจ าหนายโดยไมตองดบกระแสไฟฟาในขณะท าการตรวจสอบแกไข ท าใหไมเกดความเสยหายกบผใชบรการ โดยเฉพาะในกลมอตสาหกรรม โรงงาน หรอชมชนใหญ ๆ ดวยชดปฏบตการ Hotline Barehand ซงเปนอกเทคโนโลย


1-14 กลมท 1

หนงททนสมยของการไฟฟาสวนภมภาคในการใหบรการเสรมแกลกคารายใหญในกลมธรกจโรงงาน อตสาหกรรม นคมอตสาหกรรม ทตองการซอมบ ารงโดยไมตองหยดจายกระแสไฟฟาหรอหยดเดนเครองจกรในระหวางนน จากการพฒนาดานเทคโนโลยทกาวหนามาอยางตอเนอง การเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรวของวทยาการดานตาง ๆ มผลใหการไฟฟาสวนภมภาคตระหนกถงความส าคญในการพฒนาองคกร ตลอดจนการบรการทมประสทธภาพส าหรบผใชไฟทกรายดวยการพฒนาและปรบปรงประสทธภาพในระบบจ าหนายไฟฟาใหสอดคลองและพอเพยงแกผใชไฟฟาทกประเภทอยางสม าเสมอและตอเนอง นอกจากนนการพฒนาประสทธภาพของพนกงาน ซงถอเปนทรพยากรบคคลอนมคาใหสามารถใชเครองมออนทนสมยไดอยางช านาญเปนสงทการไฟฟาสวนภมภาคใหความส าคญ โดยฝกอบรมพนกงานใหมความรความช านาญในดานตาง ๆ ทเกยวของกบการท างาน ทงดานการบรหาร และการปฏบตงานอยเปนประจ า กอใหเกดความภาคภมใจและเชอมนในศกยภาพแหงเทคโนโลย และการบรหาร เพราะดวยเทคโนโลยและการบรหารททนสมย กอปรกบความเชอถอ เชอมนในระบบจ าหนาย กระแสไฟฟา ท าใหการไฟฟาสวนภมภาคมความมนคง และพรอมทจะขยายการด าเนนงานเพอรองรบลกคาไดอยางเตมท ตราบจนถงวนน แนวทางการด าเนนงานตอไปของการไฟฟาสวนภมภาคในป พ.ศ. 2534 - 2543 มงเนนด าเนนการเพอสนบสนนและสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมทกระจายไปยงชนบท และสงเสรมอตสาหกรรมทองเทยว การพฒนาชมชนในภมภาคใหเจรญ รวมทงโครงการพฒนาพนทเขตเศรษฐกจบรเวณชายฝงทะเลตะวนออกและพนทภาคใต โดยเนนงานทางดานการปรบปรง เสรมประสทธภาพความมนคงของระบบและใหเพยงพอกบความตองการใชไฟฟา และใหการบรการเปนไปอยางรวดเรว มประสทธภาพ โดยน าวทยาการและเทคโนโลยใหม ๆ มาใชดงน

• ดานการจดจ าหนายพลงงานไฟฟา เพอใหเพยงพอกบการใชไฟฟาในภาคธรกจและอตสาหกรรม ด าเนนการปรบปรงเสรมประสทธภาพการจายไฟฟา โดยกอสรางสายจ าหนายเพมเตม และเปลยนขนาดสายใหใหญขน เพมระบบแรงดนใหสงขน น าระบบแรงดน 115 เคว. มาใชทงระบบสายสงและสถานไฟฟา โดยเฉพาะในเขตภาคกลางพรอมทงมการพฒนาน าวทยาการและเทคโนโลยททนสมยมาใชในการบรหารระบบจ าหนายไฟฟา ซงมขนาดใหญและซบซอนมากขนทกขณะ ดวยเครองประมวลผลททนสมยและมประสทธภาพสงทเรยกวา DSM (DistributionSystem Management) สามารถจดเกบขอมลระบบจ าหนาย วเคราะหระบบจ าหนาย รวมทงจะมการพฒนาระบบควบคมสงการจายไฟฟาแบบอตโนมตทเรยกวา SCADA (Supervisory Control and DAta Acquisition) มาใชควบคมระบบการจายไฟฟา การถายเทโหลด และการแกไขไฟาขดของใหคนสภาพปกตไดอยางรวดเรว นอกจากนมการด าเนนการขยายบรการใหกบชนบททยงไมไดรบบรการซงคงเหลออยเลกนอยใหครบถวน เนนการใหบรการทรวดเรว มประสทธภาพปลอดภยใหมากขน

• ดานการบรหาร เพอใหทนกบการขยายตวอยางตอเนองปรมาณงานและความรบผดชอบเพมมากขน อกทงสภาวะแวดลอมและทงทางเศรษฐกจ สงคมการเมอง วทยาการและเทคโนโลย ซงมการพฒนาเปลยนแปลงตลอดเวลา การ


1-15 กลมท 1

ไฟฟาสวรภมภาคพจารณาทบทวน ปรบปรงโครงสรางการบรหารงานใหสอดคลองกบสถานการณเปนระยะ ๆ โดยเฉพาะการปรบปรงโครงสรางการบรหารงานใหมลกษณะเปนเชงธรกจมากขน และทบทวนปรบปรงกฏระเบยบ ขอบงคบตาง ๆ เพอใหการบรหารงานเกดความคลองตวสอดคลองกบสถานการณ เนองจากการด าเนนงานของการไฟฟาสวนภมภาคจะเนนดานบรการและการเพมประสทธภาพ ความมนคงของระบบจ าหนาย จงมการวางแผนก าลงคนอยางเปนระบบใหมอตราก าลงสอดคลองกบการด าเนนการ จดใหมการฝกอบรมเพอพฒนาพนกงานใหมความรความสามารถเพมขน ทงทางดานวศวกรรม การบรหาร และการจดการ เพอเปนก าลงส าคญในการด าเนนกจการของการไฟฟาสวนภมภาคตอไป

• ดานวทยาการและเทคโนโลย เนองจากการไฟฟาสวนภมภาค มภารกจความรบผดชอบครอบคลมพนททวประเทศ จงไดมการพมนาระบบงานประมวลผล ทงทางดานจดเกบรวบรวมขอมลและการ ประมวลผลในทกสาขาพรอมทงจดหาเครองประมวลผลทเหมาะสมกบการด าเนนงานทงในสวนกลางและสวนภมภาค นอกจากนมการพฒนาน าวทยาการและเทคโนโลยททนสมยมประสทธภาพและเหมาะสมมาใชในการพฒนาระบบไฟฟา ใหมประสทธภาพ ตลอดจนน าวสดอปกรณเครองมอเครองใช และระบบการสอสารททนสมยและเหมาะสมมาใชในกจการมากขน

1.6 ปรบโครงสรางองคกรและผลกดนการน าเทคโนโลยชนสงมาใชและการขยายธรกจ(พ.ศ. 2544 – ปจจบน)

การไฟฟาสวนภมภาตระหนกในความส าคญของการใหบรการเพอสรางความพงพอใจใหลกคา ควบคกบการเพมประสทธภาพในการด าเนนงานใหเปนสากล สามารถแขงขนไดในเชงธรกจและ

เปนองคกรชนน าในภมภาคอาเซยนดานธรกจใหบรการพลงงานไฟฟาอยางมประสทธภาพ เชอถอได สรางความพงพอใจสงสดใหแกลกคาทวประเทศ


1-16 กลมท 1

ในชวงป 2544 - ปจจบน การไฟฟาสวนภมภาคมการด าเนนการ ดงน

• ขยายระบบศนยควบคมสงการจายไฟฟาในพนททวประเทศ

• ปรบโครงสรางองคกรเปนเชงธรกจ แยกธรกจหลกเปนกลมธรกจเครอขายระบบไฟฟาและธรกจจ าหนายและบรการ รวมทงปรบรปแบบการบรหารจดการโครงการเปนแบบครบวงจร

• พฒนาการไฟฟาสวนภมภาคใหเปนองคกร E-utility อาท น าระบบคอมพวเตอรซอฟแวรส าเรจรปมาใช อยางทวถงในองคกร จดตงศนยบรการผใชไฟฟาแบบ Call Center รวมทงน าระบบ Automatic Meter Reading มาใช

• ตดตง Fiber Optic ในระบบการสอสารของการไฟฟาสวนภมภาคและทดลองน าระบบเครอขายสอสารผานสายไฟฟา ( Power Line Carrier (PLC)) มาใช

• รวมลงทนพฒนาโรงไฟฟาในแบบ Distributed Generator (DG) กบหนวยงานเกยวของ

• ขยายธรกจเสรมและธรกจจ าหนายพลงงานไฟฟาไปตางประเทศ


1-17 กลมท 1

รายงานวชา สมมนา (Seminar) บทท 2 กระบวนการผลตไฟฟาและและนวฒกรรม โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

2-1 กลมท 1

บทท 2 กระบวนการผลตไฟฟาและนวฒกรรม

2.1 กระบวนการผลตไฟฟาในประเทศไทย ระบบการผลตไฟฟาในประเทศไทย ตองใชโรงไฟฟาประเภทตางๆ เพอรองรบการผลตจากแหลงพลงงานเชอเพลงทแตกตางกน ซงโรงไฟฟา แบงเปนประเภทตางๆ ดงน

• โรงไฟฟาพลงความรอน เปนโรงไฟฟาทใชพลงงานความรอนจากการเผาไหมเชอเพลงตมน า เพอ สรางไอน าแรงดนสงมาเปนพลงงานขบเคลอนกงหน และเครองก าเนดไฟฟา โรงไฟฟาพลงงานความรอน ใชเชอเพลงไดหลายขนาด เชน กาซธรรมชาต ถานหน น ามนเตาเหมาะส าหรบเดนเครองเปนโรงไฟฟาฐาน ทใชเดนเครองผลตไฟฟาตลอด 24 ชวโมง

• โรงไฟฟาพลงน า ใชแรงดนของน าจากเขอนและอางเกบน า โรงไฟฟาในยคแรกๆ ของประเทศ ไทยจะเปนแบบโรงไฟฟาพลงน า โดย กฟผ. จะเปนผรบผดชอบในการดแลการปลอยน า ทงเพอผลตไฟฟาและการชลประทาน แตปจจบนการสรางเขอนขนาดใหญเพอผลตไฟฟาไดดวยนน จะมขอจ ากดในดานความเหมาะสมของภมประเทศ


2-2 กลมท 1

• โรงไฟฟากงหนกาซ เปนโรงไฟฟาทใชกงหนกาซเปนเครองตนก าลง ซงไดพลงงานจากการเผาไหม ของสวนผสมระหวางกาซธรรมชาต หรอน ามนดเซล กบความดนสงจากเครองดนอากาศในหองเผาไหม เกดเปนไอรอนทความดนและอณหภมสง ไปขบดนใบกงหน และเพลากงหนไปขบเครองก าเนดไฟฟา เพอผลตพลงงานไฟฟา เครองกงหนกาซ เปนเครองยนตสนดาปภายใน เปลยนสภาพพลงงานเชอเพลงเปนพลงงานไฟฟา โดยใชน ามนดเซลเปนเชอเพลง โดยท าการอดอากาศใหมความดนสง 8-10 เทา และสงอากาศเขาไปในหองเผาไหม ท าใหเกดการขนาดตว เกดแรงดน และอณหภมสง สงอากาศเขาไปหมนเครองกงหนกาซ เพลาของเครองกงหนกาซ จะตอกบเพลาของเครองก าเนดไฟฟา ท าใหเกดการเหนยวน า และไดกระแสไฟฟา

• โรงไฟฟาดเซล เปนโรงไฟฟาพลงความรอนประเภทหนง ใชน ามนดเซลเปนเชอเพลง หลกกการ ท างานคลายกบเครองยนตดเซล ทถกฉดเขาไปในกระบอกสบของเครองยนตทถกอดอากาศ มอณหภมทเรยกวา “จงหวะอด” ในขณะเดยวกน น ามนดเซลทถกฉดเขาไปจะท าใหการสนดาปกบอากาศทมความรอนสง เกดการระเบดดนลกสบเคลอนทลงไปเพลาขอเหวยง ซงตอกบเพลาของเครองยนตทตอกบเพลาของเครองก าเนดไฟฟา เกดการเหนยวน าดวยกระแสไฟฟา


2-3 กลมท 1

เขอนทเปนเขอนผลตกระแสไฟฟาแหงแรกของประเทศไทยคอ เขอนภมพล เปนเขอนอเนกประสงคแหงแรกของประเทศไทย เดมชอเขอนยนฮ ตอมาเมอวนท ๒๕ กรกฏาคม ๒๕๐๐ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทาน พระปรมาภไธย ใหเปนชอเขอนวา เขอนภมพล ลกษณะของเขอน เปนเขอนคอนกรตโคงเพยงแหงเดยวในประเทศไทย และ เอเชยอาคเนย และเปนอนดบ ๘ ของโลกสรางปดกน ล าน าปง ท บรเวณเขาแกว อ าเภอสามเงา จงหวดตาก อางเกบน าสามารถรองรบน าไดสงสด ๑๓,๔๖๒ ลานลกบาศกเมตร

เขอน ภมพล เปนเขอนคอนกรตโคงสรางปดกนล าน าปง ทบรเวณเขาแกว อ าเภอสามเงา จงหวดตาก มรศมความโคง ๒๕๐เมตร สง ๑๕๔ เมตร ยาว ๔๘๖ เมตร ความกวางของสนเขอน ๖ เมตร อางเกบ


2-4 กลมท 1

น าสามารถรองรบน าไดสงสด ๑๓,๔๖๒ลานลกบาศกเมตร อาคารโรงไฟฟาไดตดตงเครองก าเนดไฟฟาเครองท ๑-๒ ก าลงผลตเครองละ ๗๐,๐๐๐ กโลวตต ตดตงเครองก าเนดไฟฟาเครองท ๓-๖ ก าลงผลตเครองละ ๗๐,๐๐๐ กโลวตต และเครองท ๗ ก าลงผลต ๑๑๕,๐๐๐ กโลวตต ตดตงเครองก าเนดไฟฟาเครองท ๘ แบบสบกลบ ขนาดก าลงผลต ๑๗๑,๐๐๐ กโลวตต เขอนภมพลมก าลงการผลตตดตงทงสน ๗๗๙.๒ เมกกะวตต และกอสรางเขอนแมปงตอนลาง สามารถจายไฟฟาเขาระบบได โรงไฟฟาพลงน าเขอนภมพล มหลกการผลตกระแสไฟฟา คอ จะใชแรงดนน าทกกเกบในอางเกบน า (Reservoir) มาดนใหกงหนน า(Turbine) ใหหมนโดยกงหนน าซงเปนตวตนก าลงตอเชอมกบสวนทหมน(Rotor) ของเครองก าเนดไฟฟา(Generator) ดวยแกน shaft ในแนวตง ท าให Rotor หมนตามดวยความเรวรอบทเทากนกบ Turbine ๑๕๐ รอบตอนาท เมอปอนไฟฟากระแสตรง(Excite)เพอกระตนใหขดรวดของ Rotor (Rotor winding)จะเกดสนามแมเหลกไฟฟาขนท Rotor winding เมอสนามแมเหลกหมนตดกบขดรวดทอยกบท (Stator winding) แรงดนไฟฟาจะถกสรางขนท Stator winding ทระดบ ๑๓,๘๐๐ โวลต และแปลงแรงดนไฟฟาใหสงขนไปทระดบ ๒๓๐,๐๐๐ โวลต ดวยหมอแปลงแรงดนไฟฟา กอนทจะสงไฟฟาทผลตไดเขาระบบไฟฟาของประเทศ ประโยชน ของการระบายน าจากเขอนภมพล เขอนภมพลมภารกจหลก คอ ระบายน า ผลตไฟฟา ใหตรงตามแผนท กรมชลประทานก าหนดมาให โดยปรมาณน าทระบายออกไปจากเขอนจะถกน าไปใช ประโยชนหลายดาน ทงดานการเกษตรทอปโภค-บรโภค คมนาคม ทองเทยว รวมทงผลกดนล าน าเดมจงหวดก าแพงเพชร และจงหวดนครสวรรค สนบสนนพนทเพาะปลกไดถง ๙.๕ ลานไร ในพนท จงหวดตาก ไฟฟาในประเทศไทยเปนไฟฟากระแสสลบ ความถ 50 เฮรตซ มทงระบบ 1 เฟส แรงดน 220 โวลต ซงใชในบานอยอาศย และระบบ 3 เฟส แรงดน 380 โวลต ใชในโรงงานอตสาหกรรม และแรงดนขนาด 11, 22, 33, 69, 115, 230 และ 500 กโลโวลต ส าหรบการสงจายไฟฟาภายในประเทศ ความถ 50 เฮรตซ คอ ใน 1 วนาท ขวแมเหลกเหนอและขวแมเหลกใต จะหมนครบรอบตดผานขดลวดตวน าบนสเตเตอรครบ 50 ครง ในกรณทโรเตอรมขวแมเหลก 2 ขว ความเรวรอบของโรเตอรจะหมน 3,000 รอบตอนาท แตถามขวแมเหลก 4 ขว ความเรวรอบจะลดลงเหลอ 1,500 รอบตอนาท โดยมความถคงท

2.2 การสงไฟฟาและกระจายไฟฟา


2-5 กลมท 1

เมอโรงงานผลตกระแสไฟฟา(Power generation) ผลตกระแสไฟฟาแลวสงไปยงหมอแปลงไฟฟาเพอเพมแรงดนกระแสไฟฟาใหสงขนท าใหสามารถสงกระแสไฟฟาเปนระบบทางไกลๆไดและกอนจะจายใหผใชไฟฟาจะตองผานหมอแปลงอกครงเพอลดแรงดนไฟฟาลงใหพอดกบลกษณะการใชงานคอ 220 โวลต

1.ระบบสงจายก าลงไฟฟา( Transmision Line ) – การสงไฟฟาระบบทางไกลๆจะเกดปญหาจากการสญเสยแรงดนและก าลงไฟฟาเนองจากความตานทานของสายไฟ และการเปลยนกระแสไฟฟาเปนพลงงานความรอน ดงนน เพอแกไขปญหาจงตองเพมแรงดนไฟฟาใหสงขนส าหรบประเทศไทยในการสงก าลงไฟฟาตองเพมแรงดนถง 230,000 โวลต

1.1 ลกษณะของสายไฟฟาแรงสง จ าเปนจะตองใชสายไฟทมขนาดใหญเพอใหกระแสไฟฟาเดนไดสะดวก ดงนนจงลดน าหนกของสายไฟดวยการใชวสดทน าไฟฟาไดดและมน าหนกเบา เชน อะลมเนยม

1.2 เสาสงไฟฟาแรงสง จะตองมความแขงแรงและมความสงของเสาตามพกดขนาดแรงดนไฟฟานนๆ เสาไฟฟาแรงสงอาจจะใชเสาไมหรอคอนกรต 2.การจายกระแสไฟฟา( Distribution )

2.1.ระบบจ าหนวย ในระบบสงก าลงไฟฟากอนทจะจายกระแสไฟฟาถงบานผใชไฟฟาจะตองลดแรงดนไฟฟาเสยกอน โดยผานสถานยอย(Sub-station) สายนเรยกวาสายปอน(Feeder)และสายทตอจากสายปอนทจะสงไปดวยแรงดนไฟฟา 12 กโลโวลต สายสงระดบนจะกระจายไปตามถนนายตางๆและตอเขาหมอแปลงไฟฟาเพอลดแรงดนระบบนเรยกวาระบบจ าหนวย(Disteribution System)จากนนหมอแปลงไฟฟาจะแปลงแรงดนไฟฟาจาก 12,000 โวลต ลงเปน 220 โวลตส าหรบระบบจายไฟฟาเฟสเดยว และเปน 380 โวลต ส าหรบระบบจายไฟฟาสามเฟสแลวแตชนดของผใชไฟฟา ไฟฟาในระบบจ าหนวยเปนไฟฟาทมแรงดนไฟฟาสงกอนทจะน าไปสบานเรอนประชาชนจะตองลดแรงดนโดยผานสถานยอย ไฟฟาแรงสงนมอนตรายมากดงนนจงตองใชลกถวย(Pininsutator)ท าหนาทเปนฉนวนใหสายไฟฟาแรงสงสมผสสวนของเสาลกถวยทใชอาจมขนาดแตกตางกนแลวแตลกษณะการใชงาน 2.2.ระบบสายบรการ หมายถงระบบไฟฟาทตอจากหมอแปลงไฟฟาไปยงบานพกอาศยทวไปหมอ แปลงไฟฟานจะตดตงไวบนเสาไฟฟา ส าหรบโรงงานอตสาหกรรมทใชกระแสไฟฟามากจะตองหมอแปลง


2-6 กลมท 1

ไฟฟาขนาดใหญ จงตองมสถานทโดยเฉพาะ(Plot Form)สายไฟฟาบรการทจะสงกระแสไฟฟาไปยงผใช ไฟฟา หรอตามถนนสายตางๆมหลายระบบดงน 2.2.1.ระบบไฟฟาเฟสเดยว 2 สาย หมายถง ระบบทใชสายไฟ 2 สายตอออกจากหมอ แปลงไฟฟาไปยงผใชไฟฟาหรอถนนสายตางๆ ระบบนนยมใชในชนบททมบานอยหางไกลกน และใชปรมาณไฟฟานอย 2.2.2. ระบบไฟฟาเฟสเดยว 3 สาย ระบบนจะมสายไฟฟา 3 สายนยมใชในทองถนทมผใชไฟฟามากขน และใชกบหมออแปลงขนาดใหญขน 2.2.3 3. ระบบไฟฟาสามเฟส 3 สาย ไฟฟาระบบเฟส นจะใหแรงดนกระแสไฟฟา 380 โวลตดงนน จงใชอปกรณหรอเครองใชไฟฟา แบบ 3 เฟสเทานน ซงมสายไฟฟา 3 สาย

2.3 ววฒนาการของหลอดไฟฟา


2-7 กลมท 1

อยางททราบกนดอยแลววาหลอดไฟดวงแรกของโลกประดษฐโดย โทมส เอวา เอดสน แลวกวาจะมหลอดไฟหลากหลายประเภทใหเราไดเลอกใชกนอยางทกวนน ววฒนาการของหลอดไฟตงแตอดตถงปจจบนผานอะไรมาบาง กอนมหลอดไฟดวงแรก

แรกเรมกอนทจะมการประดษฐหลอดไฟ แสงสวางทเราใชกคอแสงไฟจากตะเกยงและเทยนไข ซงอยางททราบกนครบวาอปกรณเหลานเปนความคลาสสคทไมคอยสะดวกในการใชงานสกเทาไหร หลอดไฟยคโบราณ มากกวา 100 ปมาแลว :: “หลอดไฟดวงแรกของโลก”มากกวา 100 ป ทเหลานกวทยาศาสตรถกเถยง และสรางทฤษฎมากมายเกยวกบการ หลอดไส และนนกเปนแนวคดท โทมส เอวา เอดสน น ามาพฒนาตอ จนเราไดหลอดไฟมาใชกนจนถงทกวนน ซงหลอดไฟในยคแรกไสท าจากคารบอน ท าใหอายการใชงานไมยาวนาน ตอมาจงไดเปลยนเปน ไสทงสเตน เปนเทคโนโลยอายราว 100 ป ทเรายงมใชกนอยในปจจบน

หลอดไฟยคกลาง 80 ปมาแลว “หลอดกาซปรอท”ตอมากมการพฒนาหลอดไฟใหเปนหลอดแกวทบรรจกาซปรอท และเคลอบฟอสฟอรส รวมถงสารประกอบอนๆ เชน เมทล ทผวแกวดานใน หลอดไฟในยคนยงคงปลอยแสง UV และความรอนออกมาในปรมาณมาก แตกมอายการใชงานทยาวนานขนครบ หลอดไฟยคปจจบน “หลอดไฟ LED” หลอดไฟ LED ( Light Emitting Diode ) เปนการพฒนาจากแนวคดสารกงตวน า ไดโอด ซงเคยเปนเพยงแนวคดทางวทยาศาสตร จนสามารถน ามาใชไดจรง และกนบเปนการเปลยนแปลงครงยงใหญ มการพฒนา


2-8 กลมท 1

LED อยางตอเนอง จนกลายเปนหลอดไฟททงประหยด และอจฉรยะ สามารถท างานไดหลากหลายฟงกชน แลวยงปลอดภย ไมมปลอยความรอน และแสง UV ออกมาดวยครบ เปรยบเทยบคณภาพของหลอดไฟแบบตาง

รายงานวชา สมมนา (Seminar) บทท 3 ทศทางและต าแหนงยทธศาสตร โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

3-1 กลมท 1

บทท 3 ทศทางและต าแหนงยทธศาสตร

3.1 ยทธศาสตรของการไฟฟาสวนภมภาค

รปภาพท 3-1 ทศทางยทธศาสตร ป 2561-2570 3.1.1 แผนยทธศาสตรการไฟฟาสวนภมภาค พ.ศ. 2557-2566 (ทบทวนครงท 4 พ.ศ. 2561) วสยทศน(Vision) กฟภ. เปนองคกรชนน าททนสมยในระดบภมภาค มงมนใหบรการพลงงานไฟฟา และธรกจเกยวเนองอยางมประสทธภาพเชอถอได เพอพฒนาคณภาพชวต เศรษฐกจและสงคมอยางยงยน ภารกจ (Mission) จดหา ใหบรการพลงงานไฟฟา และด าเนนธรกจอนทเกยวเนอง เพอตอบสนองความ ตองการของลกคาใหเกดความพงพอใจทงดานคณภาพและบรการ โดยการพฒนา องคกรอยางตอเนอง มความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม ความสามารถหลก (Core Competency) 1) ความสามารถหลกขององคกรในปจจบน


3-2 กลมท 1

• บรหารจดการ และบรการระบบจ าหนายพลงงานไฟฟาทมความครอบคลม มประสทธภาพ มนคงปลอดภย เชอถอได • การใหบรการระบบไฟฟาทครบวงจรอยางมมาตรฐานและความนาเชอถอ

2) ความสามารถหลกขององคกรในอนาคต • ความสามารถในการด าเนนงาน และทกษะของบคลากรเพอรองรบการขยายตวของธรกจท เกยวเนองในอนาคต

ความทาทายเชงยทธศาสตร(Strategic Challenge) 1) การจดท า Business Model เพมศกยภาพบคลากร รวมถงระบบการบรหารการประเมนผลการ ปฏบตงาน ในการรองรบธรกจหลก และธรกจเกยวเนอง/ธรกจเสรม เพอรองรบโครงสรางอตสาหกรรม ไฟฟาทเปลยนแปลงไป 2) การใชประโยชนจากระบบเทคโนโลยสารสนเทศ เพอแสวงหาโอกาสในการลงทน 3) การบรหารจดการสนทรพยขององคกรใหเกดประสทธภาพสงสด 4) การสญเสยรายไดจากผประกอบการ/หนวยงานราชการ รวมถงภาคครวเรอนทสามารถผลตไฟฟาใชเอง (Prosumer)และลกคาทมมลคาสงใหกบ SPP 5) ทศทางของการสงเสรมนวตกรรม เพอเพมศกยภาพของการแขงขน 6) การเตรยมความพรอมของระบบจ าหนายไฟฟาเพอลดผลกระทบจากพลงงานทดแทน 7) การเตรยมความพรอมส Digital Transformation และ Cyber Security ความไดเปรยบเชงยทธศาสตร(Strategic Advantage) 1) ภาพลกษณขององคกรน าไปสความเชอมนของกลมผมสวนไดสวนเสยในการด าเนนงาน 2) ประสทธภาพของระบบจ าหนาย เพอมงสผน าในระดบภมภาค 3) การใชประโยชนจากพนธมตรธรกจเพอแสวงหาโอกาสในการลงทนในธรกจเกยวเนอง 4) ระบบเทคโนโลยสารสนเทศสามารถสนบสนนการด าเนนงานในระบบเครอขายและจ าหนายไฟฟา 3.1.2 ยทธศาสตรและแผนงานโครงการทส าคญ ประจ าป 2561 ประกอบดวยยทธศาสตรตางๆทส าคญเพอการพฒนาองคกรจ านวน 11 ยทธศาสตรดวยกน ไดแก ยทธศาสตรท 1 - มการสงเสรมใหองคกร มการเตบโตอยา งยง ยน ตามกรอบแนวทาง SDGs และแนว ปฏบตทดตามกรอบ DJSI ด าเนนธรกจตามหลกธรรมาภบาลเพอการเตบโตอยางยงยน ยทธศาสตรท 2 - การใหความสาคญและตอบสนองตอกลมผมสวนไดสวนเสย ยทธศาสตรท 3 - มการจ าหนายไฟฟาทไดคณภาพในระดบชนนาของภมภาค ยทธศาสตรท 4 - การบรหารและจดสรรสนทรพย และสรางความมนคงทางการเงน ยทธศาสตรท 5 - ปรบปรงกระบวนการดาเนนงานใหสอดคลองกบความตองการของธรกจและทศทาง องคกร


3-3 กลมท 1

ยทธศาสตรท 6 - การสรางความผกพนกบลกคา ยทธศาสตรท 7 - แสวงหาโอกาสในการลงทนในธรกจเกยวเนอง ยทธศาสตรท 8 - ยกระดบการบรหารและศกยภาพของทนมนษย ยทธศาสตรท 9 - สงเสรมและพฒนาขดความสามารถดวยเทคโนโลยดจทล (Digital Technology) เพอ การขบเคลอนองคกร อยางมประสทธภาพ (Digital Transformation) ยทธศาสตรท 10 - เสรมสรางความมนคงปลอดภยและมเสถยรภาพของเทคโนโลยดจทล (Sustainable and Secured Digital Technology) ยทธศาสตรท 11 - สงเสรมและสรางความรวมมอในการวจยและพฒนานวตกรรมในการพฒนาธรกจหลก และธรกจเกยวเนอง

3.2 แนวโนวความตองการไฟฟาในอนาคต

รปภาพท 3-2 คาพลงไฟฟาสงสดของประเทศไทย

จากการคาดการณการคาคาพลงงานใชไฟฟาสงสดของไทยตงแตป พ.ศ.2548 เปนตนมา ถงการคาดการณการใชคาพลงงานไฟฟา ป 2572 พบวา จะมคาความตองการเพมมากขนเรอยๆ หลงจากป พ.ศ 2554 ทประเทศตองประสบกบมหาอทกภยท าใหคาความตองการชวงดงกลาวมการชะลอตวลง แตหลงจาก


3-4 กลมท 1

นนดวยความตองการพฒนาและเตบโตดานเศรษฐกจ ทมการสนบสนนการลงทนดานโครงสรางพนฐานตางๆมากขน ตลอดจนการขยายชมชนเมองออกเพมมากขน ท าใหมความตองการในดานพลงไฟฟาเพมมากขนตามไป โดยมอตราการเพมขนเฉลยปละ 1,483 เมกะวตต หรอเพมขนรอยละ 4.16 ตอป อยางไรกตามคาปจจบนอาจมการปรบลดลงเนองจากเปนการคาดการณทใชขอมลประกอบตางๆในชวงหลายปทผานมาซงปจจยดานการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจจะแตกตางกบชวงเวลาปจจบน นกวชาการทานหนงใหความเหนวา หลายปทผานมา “อตราการใชประโยชน (Utilization Rate)” ของโรงไฟฟาไทยต าลง อยระหวางรอยละ 49-62 เนองจากมก าลงผลตลนเกน พรอมทงแสดงความวตกวา “สถานการณระบบไฟฟาไทยนาหวงยงกวา ชวงเศรษฐกจตกต าหลงป 2540 ซงอตราการใชประโยชนของโรงไฟฟาต ากวารอยละ 50 นบเปนประเดนทนาสนใจ และนาคดวเคราะหในหลายมต แตกอนกลาวถงสถานการณของระบบไฟฟาไทย คงตองท าความเขาใจกอนวา อตราการใชประโยชนของโรงไฟฟา หมายถงอะไร อตราการใชประโยชนของโรงไฟฟา (Utilization factors ) คอ อตราสวนพลงงานไฟฟาทผลตจรง ณ เวลาหนง เปรยบเทยบกบการผลตเตมก าลงผลตตดตง (Installed Capacity) ควรท าความเขาใจศพทอกค าหนงไปพรอมๆ กนดวย คอ อตราความสามารถในการผลตไฟฟา (Capacity factors) ซงหมายถง อตราสวนความสามารถในการผลตพลงงานไฟฟาไดจรง ณ เวลาหนง เปรยบเทยบกบการผลตเตมก าลงผลตตดตง

รปภาพท 3-3 อตราการใชประโยชนของโรงไฟฟา ศพทเทคนคทง 2 ค า เกยวของและแตกตางกนอยางไรนนยกตวอยางเชน โรงไฟฟาพลงความรอนมความสามารถผลตไฟฟาไดราว 300 วน ในหนงป เพราะไมสามารถเดนเครองเตมก าลงการผลตไดจรงตลอดเวลา และยงตองมการหยดบ ารงรกษาทกป สามารถค านวณ Capacity factors ไดเทากบรอยละ 82


3-5 กลมท 1

แตหากไมถกสงใหเดนเครองเตมความสามารถ หรอมการหยดโรงไฟฟาฉกเฉนกรณใดกตาม โรงไฟฟานนกจะม Utilization factors ต ากวารอยละ 82 ในขณะทโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย มความสามารถในการผลตไฟฟาเฉพาะเวลาทมแสงแดด วนละ 4 - 5 ชวโมง รวมเวลาทผลตเตมก าลงการผลต คดเปน 50 วนใน 1 ป สามารถค านวณ Capacity factors ไดเทากบรอยละ 14 ซงพลงงานแสงอาทตยจะถกรบซอหรอสามารถจายไฟฟาใหแกระบบไดทงหมด จงม Utilization factors เทากบ Capacity factors คอ รอยละ 14 ดงนน การใชประโยชนของโรงไฟฟา (Utilization factors) สงหรอต า จงมาจากความสามารถในการผลตไฟฟา (Capacity factors) ของโรงไฟฟาประเภทตางๆ ประกอบกบปจจยอนๆ ทเกยวของ เชน ความตองการไฟฟาลดลง การไมถกสงใหเดนเครอง ซงอาจกลาวโดยสรปวา ปจจยทมความส าคญตออตราการใชประโยชนของโรงไฟฟา คอ โครงสรางของระบบผลตไฟฟา นโยบายพลงงานของประเทศและการวางแผนกอสรางโรงไฟฟา

รปภาพท 3-4 คาความตองการพลงไฟฟาจ าแนกตามประเภท


3-6 กลมท 1

รปภาพท 3-5 คาความตองการพลงไฟฟาสงสดรอบเดอนกนยายน 2560

ความตองการพลงไฟฟาสงสดของระบบเดอนกนยายนเกดขน เมอวนท 19 กนยายน 2560 เวลา 19.30 น. มคาเทากบ 27,500.30 เมกะวตต เพมขนจากเดอนทผานมา 525.80 เมกะวตต หรอเพมขนรอยละ 1.95

สวนความตองการพลงไฟฟาสงสดของระบบเกดขน เมอวนท 11 พฤษภาคม 2559 เวลา 22.28 น. มคาเทากบ 29,618.80 เมกะวตต

กลาวโดยสรป อตราการใชประโยชนโรงไฟฟาของไทย อยในระดบปกต รอยละ 55 – 60 แตอาจเกดความผนผวนในบางชวงเวลา เนองจากภาวะเศรษฐกจ อยางไรกตาม อตราการใชประโยชนโรงไฟฟาในระยะยาว กมแนวโนมลดลง เนองจากโครงสรางระบบผลตไฟฟา ทมการใชพลงงานทดแทนเพมมากขน ซงเปนประเภทโรงไฟฟาทเดนเครองไมตอเนอง และไมสามารถสงจายไฟฟาตามความตองการได (Non Dispatchable) ซงเปนทศทางเดยวกบการพฒนาระบบผลตไฟฟาทวโลก ทใหความส าคญตอการเพมการใชพลงงานหมนเวยน สถานการณระบบไฟฟาของไทยก าลงเดนบนทางสายกลาง โดยมเปาหมายสรางความสมดลทางพลงงาน ทงการสรางความมนคง และยงยนไปพรอมๆ กน จงเปนเรองทไมนาเปนหวง แตสงทนาหวงมากกวา คอ แผนพฒนาพลงงานของประเทศจะประสบความส าเรจ และเดนไดตามเปาหมาย มากนอยเพยงใด

รายงานวชา สมมนา (Seminar) บทท 4 ระบบโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (Smart Grid) โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

4-1 กลมท 1

บทท 4 ระบบโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (Smart Grid) 4.1. ระบบไฟฟาก าลงในปจจบน ระบบไฟฟาของประเทศไทยในปจจบน เปนโครงขายทรวบรวมระบบและอปกรณตางๆเขาดวยกน เพอท าการเปลยนรปพลงงานทไมใชไฟฟาเปนพลงงานไฟฟาในรปแบบทตองการ และสงผานพลงงานไฟฟาดวยระบบไฟฟาแรงดนสงๆ ไปยงแหลงหรอระบบใชงานในรปโครงขายปดขนาดใหญ ซ งจะแปลงพลงงานไฟฟาเหลานไปใชงานในรปของพลงงานทไมใชไฟฟา ระบบไฟฟาก าลงใชงานทดนนจะตองค านงถงระบบความปลอดภย ความมนคงแนนอน ประสทธภาพเปนทนาเชอถอ ราคาประหยดเหมาะสมตามหลกเศรษฐศาสตรและผลกระทบตอสภาวะแวดลอม โดยเปนระบบทเปนทยอมรบของสงคมทองถน โครงสรางของระบบไฟฟาก าลง ไมวาจะเปนระบบเลกหรอระบบใหญ จะถกแบงยอยออกเปน ระบบยอยทส าคญไดแก

1. ระบบผลตก ำลงไฟฟำ 2. ระบบสงก ำลงไฟฟำ 3. ระบบจ ำหนำยไฟฟำ

รปท 4-1 โครงสรางระบบไฟฟาก าลง

4.1.1 ระบบการสงและจายไฟฟา ล าดบขนตอนการสงและจายไฟฟา ซงประกอบดวยสวนตางๆของระบบไฟฟาก าลงในประเทศไทยเปนไฟฟากระแสสลบ ความถ 50 Hz ทมใชทงระบบ 1 เฟสแรงดนไฟฟา 220 V ตามอาคารบานพกอาศยทวไป และระบบ 3 เฟส แรงดนไฟฟา 380V ใชในโรงงานอตสาหกรรม และการสงและจายไฟฟาทระดบแรงดนไฟฟาขนาด 11 kV 22 kV 33 kV 69 kV 115 kV 230 kV และ 500 kV ตามล าดบ โดยแบงตามภาระหนาทของสวนประกอบตาง ๆ ไดดงน

โรงตนก าลง คอสวนของระบบการผลตจะมเครองก าเนดไฟฟาจะท าหนาทผลตกระแสไฟฟา ดวยระบบแรงดนระดบหนง แลวสงผานไปหมอแปลงก าลงเพอเพมแรงดนใหสงขนแลวสงไปลานไกไฟฟา (switchyard) และจงสงเขาระบบสงจายไฟฟาตอไป สายสง (transmission lines) มหนาทจะสงพลงงาน


4-2 กลมท 1

ไฟฟาจากโรงจกรไฟฟาไปยงสสถานไฟฟาตนทางแรงดนทใชปจจบน 69 kV 115 kV 230 kV และ 500 kVสถานไฟฟาตนทาง (terminal station) รบพลงงานไฟฟาจากระบบสงเขาหมอแปลงก าลงเพอลดระดบแรงดนใหอยในระดบระบบสงยอย โดยสายสงยอย (subtransmission lines) จะสงพลงงานไฟฟาจากสถานไฟฟาตนทางเขาสสถานไฟฟายอยแรงดนทใช 69 kV และ 115 kV ซงพลงงานไฟฟาจากสถานไฟฟายอย (distribution subtrasmission) จากสายสงยอยจะปอนเขาหมอแปลงไฟฟาเพอลดแรงดนใหเหมาะสมกบแรงดนในระดบจ าหนาย โดยสายปอนหลก (primary feeder) จะปอนไฟฟาออกจากสถานไฟฟายอยและน าพลงงานไฟฟาจายใหกบหมอแปลงจ าหนาย ซงสายปอนปจจบนม 4 ระดบไดแก 11 kV 22 kV 24 kV และ33 kV สายปอนยอย (laterals) วงจรสายปอนทแยกจากสายปอนหลกน าพลงงานไฟฟาจายใหกบหมอแปลงจ าหนายตามซอยหรอซอกตกอาคาร จากนนหมอแปลงจ าหนาย (distribution transformers) ท าหนาทลดระดบแรงดนของสายปอนใหเทากบระดบแรงดนใชงานโหลด สายจ าหนายแรงดนต า (low voltage circuits) คอวงจรแรงดนต าของหมอแปลงจ าหนายทจายใหกบผใชพลงงานไฟฟาทวไป มระบบ 3 เฟส 4 สาย และระดบแรงดน 220/230 V ดงแสดงในรปท 4-2

รปท 4-2 การสงจายระบบไฟฟาก าลง

4.2 แนวคดของระบบโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (Smart Grid) โครงขายไฟฟาอจฉรยะ หรอ Smart Grid เปนโครงขายไฟฟาทใชเทคโนโลยสารสนเทศและสอสารมาบรหารจดการ ควบคมการผลต สง และจายพลงงานไฟฟา สามารถรองรบการเชอมตอระบบไฟฟาจากแหลงพลงงานทางเลอกทสะอาดทกระจายอยทวไป (Distributed Energy Resource : DER) และระบบบรหารการใชสนทรพยใหเกดประโยชนสงสด รวมทงใหบรการกบผเชอมตอกบโครงขายผานมเตอรอจฉรยะ


4-3 กลมท 1

ไดอยางมประสทธภาพ มความมนคง ปลอดภย เชอถอได มคณภาพไฟฟาไดมาตรฐานสากล ดงแสดงในรปท 4-3 สมารทกรดท าหนาทสงไฟฟาจากผใหบรการไปยงผใชบรการดวยระบบการสอสารสองทางเพอควบคมเครองใชไฟฟา ณ บานของผใช ซงจะชวยใหสามารถบรหารจดการการใชพลงงานไฟฟาไดอยางมประสทธภาพ โดยบรษททใหบรการระบบสงจายไฟฟาสมารทกรดไดพฒนาโปรแกรมพรอมกบตดตงอปกรณทสามารถตรวจสอบการใชไฟฟาไดตามเวลาจรง (Real Time) ไวทแตละครวเรอนวามการใชไฟฟาเทาไหร จดไหนใชมากนอยอยางไร เพอชวยค านวณการแจกจายกระแสไฟของเมอง ชวยใหการจายกระแสไฟฟามความเสถยร ลดปญหาไฟดบในชวงทมการใชไฟสง ทงยงท าใหผใชสามารถเหนพฤตกรรมและปรบลดการใชพลงงานของตวเองไดอยางมประสทธภาพ ความอจฉรยะน เกดจากการเชอมโยงระบบไฟฟา ระบบสารสนเทศ ระบบสอสาร เขาไวดวยกนเปนโครงขาย ซงโครงขายดงกลาวจะสนบสนนการท างานซงกนและกนอยางเปนระบบ โดยอาศยความกาวหนาทางเทคโนโลยส าคญ 3 ดาน ไดแก

1. อเลกทรอนกสและระบบฝงตว (Electronics and Embedded Systems) 2. ระบบควบคมอตโนมต (System Control and Automation)

3. สารสนเทศและการสอสาร (Information and Communication)

รปท 4-3 การสงจายระบบไฟฟาก าลง

4.2.1 เหตผลและความจ าเปน กรด หรอโครงขายการสงจายไฟฟาทเชอมโยงระหวางโรงไฟฟากบความตองการใชไฟฟาของบานอยอาศย ภาคธรกจ และภาคอตสาหกรรม ไดท าหนาทเปนอยางดมานานนบหลายป แตในปจจบนการไฟฟา รวมถงหนวยงานรฐบาลทรบผดชอบไดเลงเหนถงปญหาทก าลงจะเกดขนกบโครงขายฟาทเคยมอย


4-4 กลมท 1

เดม ไมวาจะเปน คาใชจายดานพลงงานทจะสงขน (เนองมาจากประสทธภาพของระบบทถดถอยลง) ปญหาผลกระทบดานสงแวดลอม ปญหาไฟตกไฟดบบอยครงขน รวมถงความตองการใชไฟฟาทยงคงเพมสงขนอยางตอเนอง ปจจยเหลาน เปนแรงขบเคลอนใหเกดการลงทนจ านวนมหาศาลเพอทจะพลกโฉมกรดไฟฟาจากเดมทเคยเปนโครงสรางในแนวดงทมทศทางการไหลของก าลงไฟฟาในทศทางเดยว จากโรงไฟฟาขนาดใหญไปสผใชไฟ ใหเปลยนไปเปนโครงสรางในแนวราบ ททงปรมาณการไหลของก าลงไฟฟา รวมถงขอมลสารสนเทศทส าคญสามารถไหลไปและกลบไดทงสองทศทาง ระหวางระบบสงจายโรงไฟฟา รวมจนถงผใชไฟ กรดไฟฟาทใชงานกนมากอนหนานจนถงปจจบน ไมไดมการพฒนาเปลยนแปลงเทาใดนก ในชวงกวารอยปทผานมา และดวยความตองการใชไฟฟาของผบรโภคทเพมสงขนอยางตอเนองรวดเรว เกนกวาทกรดไฟฟาเทคโนโลยปจจบนจะตอบสนองไดทนนน หากการไฟฟามไดพฒนาขยายความสามารถของระบบเพอรองรบกบประมาณการความตองการไฟฟาทคาดวาจะเพมสงขนถงรอยละ 40 ในชวงระยะเวลาอก 25 ปขางหนา ความเชอถอไดในการสงจายไฟฟาคงจะตองถดถอยลงเรอยๆ แตดวยการพฒนาใหเกด กรดอจฉรยะน จะท าใหวสยทศนแหงอนาคตทตองการพลงงานทสะอาดเปนจรงขนมาได อกทงโครงขายไฟฟาจะสามารถรองรบความตองการใชไฟไปไดจนถงศตวรรษหนา

4.2.2 โครงขายไฟฟาอจฉรยะเพออนาคต ดวยประสทธภาพโครงขายไฟฟาอจฉรยะน จะท าใหเราด าเนนชวตอยางมคณภาพ สะดวกสบาย และเปนมตรตอสงเวดลอม ซงจะท าใหประเทศไทย เปนประเทศทมการใชพลงงานอยางชาญฉลาด และรคณคา เพอชวตทสะดวกสบาย สสงคมและโลกทนาอยในอนาคต คณลกษณะของโครงขายไฟฟาอจฉรยะ ประกอบดวย 3 อยาง ดงแสดงในรปท 4-4

1. Smart Energy : การใชพลงงานอยางชาญฉลาดและรคณคา 2. Smart Life : เพอชวตทสะดวกสบาย 3. Smart Community : สสงคมและโลกทนาอยในอนาคต


4-5 กลมท 1

รปท 4-4 คณลกษณะของโครงขายไฟฟาอจฉรยะ สสงคมและโลกทนาอยในอนาคต

4.2.2.1 Smart Energy : การใชพลงงานอยางชาญฉลาดและรคณคา นอกจากประกอบดวยโรงไฟฟาตามรปแบบดงเดม เชน โรงไฟฟาถานหน, กาซ, เขอนพลงงานน าขนาดใหญ เปนตน แลว รปแบบแหลงจายพลงงานไฟฟา และแนวคดทมบทบาทมากขนในอนาคต ไดแก • พลงงานทดแทน (Renewable Energy) เชน พลงงานลม แสงอาทตย ชวภาพ ชวมวล พลงน าขนาดเลก เปนตน • แหลงผลตไฟฟาขนาดเลกทกระจายอยตามพนทตาง ๆ (Distributed Generation) เชน เซลลแสงอาทตยขนาดเลก ตดตงบนหลงคาเรอน (Rooftop Photo Voltaic) กงหนลมผลตไฟฟาขนาดเลก (Small Wind Turbine) เปนตน • แหลงกก เกบพลงง าน (Energy Storage) เ ชน ตว เกบประ จไฟฟาชน ดอ ลตร า (Ultra capacitor) , วงลอ Flywheel, และ แบตเตอร เปนตน • รถยนตไฟฟา (Electric Vehicle, EV) ซ งม แบตเตอรทเกบสะสมพลงงานไฟฟา • โรงไฟฟาเสมอน (Virtual Power Plant, VPP) เปนการจดการกลมแหลงจายพลงงานขนาดเลกดวยเทคโนโลยควบคม สงการระยะไกลดวยระบบคอมพวเตอร สามารถจายไฟจากกลมแหลงจายไฟขางตนเขาโครงขายไฟฟาเสมอนหนงจาย จากโรงไฟฟาขนาดใหญในอดต รปแบบแหลงจายพลงงานไฟฟาในตางประเทศ 1. โซลารฟารมลอยน าใหญทสดในโลกในเหมองถานหนรางของจน


4-6 กลมท 1

รปท 4-5 โซลารฟารมลอยน าใหญทสดในโลกในเหมองถานหนรางของจน

โซลารฟารมนตงอยทเมองหวหนาน มณฑลอานฮย ในบรเวณทเปนเหมองถานหนเกาเลกใชงานไปแลว ปจจบนมน าทวมขงลก 4 – 10 เมตรขนอยกบปรมาณฝนตก และน าในบรเวณนเกดกระบวนการ Mineralization (กระบวนการทสารอนทรยกลบกลายเปนสารอนนทรย) จงน าไปใชประโยชนอนไมได สถานทนจงถกเลอกใชท าโซลารฟารมลอยน า โดยขมพลงงานแสงอาทตยแหงใหมนมขนาดเทยบเทาสนามฟตบอล 121 สนาม ประกอบดวยแผงโซลารเซลล 165,000 แผง ทชวยผลตกระแสไฟฟาได 40 เมกะวตตตอป โรงไฟฟาแหงนไมเพยงไดใชประโชนจากพนทบรเวณนอยางเตมทและชวยลดความตองการใชทดนลงแลว ยงท าใหการผลตดขนดวยเนองจากความเยนของผวน า อากาศเยนเหนอผวน าทใชตดตงแผนโซลารเซลลจะชวยใหโซลารเซลลไมรอนจนเกนไป โซลารเซลลทรอนมากๆจะสงผลใหประสทธภาพในการผลตลดลง 2. โซลาเซลลเหนอคลองชลประทานในอนเดย


4-7 กลมท 1

รปท 4-6 โซลาเซลลเหนอคลองชลประทานในอนเดย

โครงการน ารองทแกปญหาทงการขาดแคลนพลงงาน และขาดน าใชในละแวกคลองนามาดา ดวยวธงายๆ แตไดผลไมนาเชอ โครงการน ารองนเรมตนทตองการจะผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย ซงพนทจะตดตงนนเมอไปวางบนผนดนกอาจจะเสยพนทอยอาศยหรอการท าเกษตรกรรมรปแบบตางๆ ไปได ทางเลอกทโครงการน าเสนอคอ ไหนๆ กตองวางเหลาดงแผงโซลารเซลลเหลานแลว ตองวางทไหนจงจะไดประโยชนสงสด ทางออกของปญหาจงมาจบลงทวางทงแผงโซลารเซลลนครอมคลองนามาดาเสยเลย ดวยเพราะจะสามารถลดการเสยน าไปจากการระเหยดวยความรอนจากแสงอาทตย ซงใน 1 ปจะลดการระเหยของน าไดถง 34,000 ลกบาศกเมตร จากระยะทางของการคลมคลองความยาวกวา 19,000 กโลเมตร ผลลพธเหลานสามารถน าน าทเคยหายไปมาชวยชาวคชราตไดมากเลยทเดยว และยงผลตไฟฟากวา 600 เมกกะวตตใหกบ 11 ต าบลในคชราตอกดวย

4.2.2.2 Smart Life : เพอชวตทสะดวกสบาย วถชวตในแตละวนอยทบาน ทท างาน แหลงเรยนร ออกก าลงกาย ฝกจตใจและพกผอนตามสถานท

ทอง เ ทยวศาสนสถาน และแหลงบน เทงตางๆ โครงขายไฟฟาอจฉรยะรองรบบานเรอนทพกอาศย ส านกงาน และอาคารอจฉรยะ (Smart and Green Office/Building/Home) ผใชไฟสามารถมสวนรวมในการบรหาร จดการใชไฟฟาไ ดมากขน (Active Consumer Participation (Motivated and Includes the Customer))

บานอจฉรยะ (Smart Home) • ประกอบดวยเครองใชไฟฟาทสมารทหลากหลายชนด ทมสมองกลฝงตว (Embedded System) ซงจะใชพลงงาน ไฟฟานอย ไมกอปญหามลภาวะ


4-8 กลมท 1

• สามารถควบคมการใชงานไดจากระยะไกลผานอปกรณสอสารไรสายแบบพกพา หรอผานระบบอนเตอรเนต เชน มอถอ, PDA, Smart Phone, Tablet, ระบบอนเตอรเนตในทท างาน, รานอนเตอรเนตทวไป เปนตน) • รองรบรถยนตไฟฟา • ตดตงระบบผลตไฟฟาขนาดเลก เชน Rooftop PV, Small Wind Turbine เปนตน ลกษณะดงกลาวทเกดขนท าให ผใชไฟเปนผผลตไฟฟาพรอมกนในเวลาเดยวกน • การไฟฟาจะตดตงมเตอรอจฉรยะ (Smart Meter) และอปกรณเกบรวบรวมขอมล (Data Concentrator Unit, DCU) สามารถสงและรบขอมลตางๆ จากบานเรอนทอยอาศย ท าใหเจาของบานสามารถทราบขอมลการใชไฟฟา คาไฟท เกดขนจากการใชในขณะนน ท าใหการไฟฟาและเจาของบานสามารถรวมกนจดการการใชไฟฟาไดอยางมประสทธภาพ เจาของบานสามารถลดการใชไฟฟาทไมจ าเปน ปรบเปลยนชวงเวลาการใชไฟไปใชไฟในชวงทคาไฟถก

4.2.2.3 Smart Community : สสงคมและโลกทนาอยในอนาคต ชมชนทสมารท หรอสงคมทสมารท (Smart Community or Society) หมายถง

• ชมชนทสมาชกสามารถตดตอสอสารถงกนไดอยางอสระผานเครอขายสงคมดจตอล (Digital Social Network) • มระบบการบรหารจดการสภาพแวดลอมทด จ ากดการกอมลภาวะ ก าจดสงเหลอใชอยางถกตองมประสทธภาพ พรอมการเพมพนทสเขยว

• มการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

• จดใหมระบบสถานบรการไฟฟาใหบรการแกผใชรถยนตไฟฟา จกรยานไฟฟา จกรยานยนตไฟฟาและรถขนสงมวลชน ทใชพลงงานไฟฟา

• ม ระบบการควบคมระบบผลตไฟฟ าของสมาชกใน ชมชนทผ ลตไฟฟ าจากพ ลง ง านแสงอาทตย พลงงานลมชวภาพ ชวมวล ดวยเครองก าเนดไฟฟาขนาดจว (Micro Turbine) เพอสรางโรงไฟฟาเสมอน (Virtual Power Plant, VPP) • รวมกลมเพอผลตพลงงานไฟฟาจากพลงงานทดแทนทเปนทางเลอกอนๆ เพอลดการใชน ามนและกาซเชอเพลงลดการ น าเขาน ามนและกาซธรรมชาต

4.2.3 สรปแนวคดโครงขายไฟฟาอจฉรยะ

สมารทกรด(Smart Grid) คอระบบโครงขายส าหรบสงไฟฟาอจฉรยะแบบครบวงจรโดยใชเทคโนโลยดจทล ท าหนาทสงไฟฟาจากผใหบรการไปยงผใชบรการดวยระบบการสอสารสองทางเพอควบคมเครองใชไฟฟา ณ บานของผใช ซงจะชวยใหสามารถบรหารจดการการใชพลงงานไฟฟาไดอยางมประสทธภาพ ปจจยส าคญทท าใหระบบสมารทกรดเกดขน เปนเพราะแนวโนมในธรกจไฟฟาของโลกเบน


4-9 กลมท 1

เขมมาทการใชพลงงานสะอาดจากพลงงานลม แสงอาทตย หรอพลงงานชวภาพอนๆ และผใชก เปนฝายผลตไฟฟาไดเองจากการตดตงแผงโซลารเซลหรอกงหนลม ซงเมอผลตไฟฟาไดเกนจากการใชงานกยอมสามารถสงกลบไปขายใหรฐหรอบรษทผใหบรการไฟฟาได แตทงหมดนยงขาดการบรหารการผลตหรอรองรบการจดเกบในระบบอตสาหกรรม จงไมสามารถจดสรรพลงงานทดแทนเขามาใชในระบบในชวงเวลาทมความตองการใชไฟฟาสง ระบบกรดอจฉรยะนจงเขามาชวยจดการการผลต จดเกบ และจดสรรพลงงานไดอยางมประสทธภาพ ฉะนนไมเพยงประหยดคาใชจาย แตระบบนยงมงเนนไปในดานสงแวดลอมและการจดการพลงงานทดแทนดวย ดงนน ระบบโครงขายไฟฟาอจฉรยะน จงมประโยชนมากมาย โดยสามารถสรปไดดงน

1. ผบรโภคจะมเครองมอชวยตรวจสอบลกษณะการใชไฟฟาและชวยบรหารจดการคาไฟฟาในแตละเดอนไดประหยดมากยงขน 2. ผบรโภคจะสามารถตดสนใจเกยวกบการใชพลงงานไดอยางชาญฉลาดขน ชวยประหยดคาใชจาย อกทงมสวนชวยในการสรางโลกใบใหมทใสสะอาดขน จากการใชพลงงานไดอยางมประสทธภาพสงขน และชวยลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดใหต าลงได 3. อปกรณไฟฟาอจฉรยะ และรถยนตไฟฟาแบบเสยบปลก แหงอนาคต จะถกเชอมโยงเขากบโครงขายไฟฟา เพอประโยชนทงกบผบรโภคในการซอไฟฟาจากโครงขาย หรอผลตไฟฟาใชเองรวมทงขายคนกลบเขาสโครงขาย และประโยชนกบโครงขายไฟฟานนๆ ในการชวยรกษาเสถยรภาพของโครงขายไดดวย 4. การไฟฟาจะทราบขอมลเกยวกบปญหาและสาเหตของไฟฟาดบ (แบบ Real time) ไดดขนกวาในปจจบน จงชวยท าใหสามารถแกไขปญหา และน าระบบกลบสสภาวะปกตเพอใหบรการอยางตอเนองไดรวดเรวยงขน 5. การไฟฟาจะสามารถเฝาสงเกตเพอตรวจจบเหตขดของและแกปญหาไดอยางรวดเรว ปองกนและลดระยะเวลาการเกดไฟฟาดบ เพมคณภาพการใหบรการ เพมความเชอถอไดและสงจายไฟฟาทมคณภาพใหกบลกคาผใชไฟ 6. ระบบสงจายไฟฟาจะสอสารกนไดอยางทวถง เพอชวยในการปรบการรกษาสมดลระหวางก าลงผลตและความตองการใชไฟฟา ณ ชวงเวลาหนงๆ ไดอยางทนทวงทและอยางประหยด ลดคาใชจายในการจดหาพลงงานในชวงทความตองการใชไฟฟามคาสง


4-10 กลมท 1

รายงานวชา สมมนา (Seminar) บรรณานกรม โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

กลมท 1

บรรณานกรม

1. http://161.200.85.41/pea-smartgrid/index.php/smart-grid/9-uncategorised 2. http://www.tcdc.or.th/articles/technology-innovation/4818/#SMART-GRID-

SMART-CITY-สเมองอจฉรยะแหงอนาคต 3. เอกสารประกอบการสอน วชาสมมนา หวขอ “การไฟฟาสวนภมภาค” 4. http://www.balanceenergythai.com/ระบบการผลตไฟฟา 5. https://powerplant2.wordpress.com/โรงไฟฟาพลงงานน า 6. http://nangjom.blogspot.com/2009/11/blog-post_18.html 7. http://www.balanceenergythai.com/video/diesel-engine-power-plants/ 8. http://www.bhumiboldam.egat.com/index.php/2014-10-10-05-07-47/history 9. http://www.lamptanlighting.com/blog-knowledge-october/ววฒนาการของหลอดไฟ 10. https://www.pea.co.th/เกยวกบเรา/ประวตความเปนมา 11. https://www.egat.co.th/index.php?option=com_content&view=article&id=1454:

article-20160420-01&catid=49&Itemid=251 12. https://www.egat.co.th/index.php?option=com_content&view=article&id=348&II

temi=116

http://161.200.85.41/pea-smartgrid/index.php/smart-grid/9-uncategorised

http://www.tcdc.or.th/articles/technology-innovation/4818/#SMART-GRID-SMART-CITY-สเมองอจฉรยะแหงอนาคต

http://www.tcdc.or.th/articles/technology-innovation/4818/#SMART-GRID-SMART-CITY-สเมองอจฉรยะแหงอนาคต

รายงานวชา สมมนา (Seminar) บรรณานกรม โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

กลมท 1

รายงานวชา สมมนา (Seminar) ประวตวทยากร โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

ภาคผนวก ก กลมท 1

ประวตวทยากร

วาทรอยตร เฉลมชาต สภชยพานชพงศ ต าแหนงปจจบน วศวกร ระดบ 11 ส านกรองผวาการวศวกรรม เลขานการแผนงานสนบสนนการด าเนนงาน กฟภ. (จดหาทดน, สงกอสรางอาคารส านกงาน, ยานพาหนะ, เครองมอ,เครองใช) ประวตการศกษา

ระดบการศกษา สาขาวชา ปรญญาตร อตสาหกรรมศาสตรบณฑต สาขาวชาวศวกรรมอเลคทรอนกส มหาวทยาลย

เอเซยอาคเนย [B.Ind] ปรญญาโท วศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาโครงสรางพนฐานและการบรหาร

ภาควชาวศวกรรมโยธา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร [M.Eng]

ประวตการท างานโครงการทส าคญ

ดาน รายละเอยดการท างาน ทปรกษาพเศษ -สนบสนนการปฏบตงานของผแทนพเศษของรฐบาล กลมภาระกจงานท ๖

(พล.อ จ าลอง คณสงค) ท าหนาทก ากบดแลงานดานระบบไฟฟา (3 จงหวด 4 อ าเภอ ชายแดนใต)

วทยากร

-บรรยายหลกสตร “การบรหารงานกอสราง ของ กฟภ.” -บรรยายหลกสตร “การจางเหมาและบรหารงานกอสราง ระบบจ าหนาย สายสง ของ กฟภ.” -บรรยายหลกสตร “การจางเหมาและบรหารงานกอสราง สถานไฟฟา ของ กฟภ.” -บรรยายหลกสตร “การบรหารงานกอสราง โดยใชโปรแกรมส าเรจรป MS Project” -บรรยายหลกสตร “จตวทยาการบรการ” -บรรยายหลกสตร “การตดตามและประเมนผลโครงการ” -บรรยายหลกสตร “Sale Engineer” -บรรยายหลกสตร “การตลาด ดานวศวกรรม ของ กฟภ.”



อาจารยพเศษ

-“การวางแผนและจดการโครงสรางพนฐาน” หลกสตรปรญญาโท สาขาวศวกรรม โครงสรางพนฐานและการบรหาร (ส าหรบวศวกรอาชพ ระดบบรหาร) ภาควชาวศวกรรมโยธา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ตงแตป 2551 จนถงปจจบน

ดาน รายละเอยดการท างาน การเขยนต าราและคมอ งานวศวกรไฟฟา

-คมอ ขนตอนการด าเนนการ ตามสญญาจางเหมากอสรางสถานไฟฟาของ กฟภ. -คมอควบคมและตรวจสอบงานกอสรางดานระบบไฟฟา -คมอควบคมและตรวจสอบงานกอสรางดานโยธา -แบบฟอรมการตรวจรบงานและเบกจายเงนของ กฟภ. -แผนการตลาด สายงานวศวกรรมไฟฟาและทดสอบ -วศวกรดแลงานจดซออปกรณดานระบบไฟฟาของสายงานเรงรดพฒนาไฟฟาชนบท -วศวกรควบคมโครงงานกอสรางปรบปรงเสรมระบบจ าหนาย ระยะท 5 (คสจ.5) ระบบจ าหนาย 22เคว ระยะทาง 1,200 กโลเมตร, ระบบ 33 เคว ระยะทาง 200 กโลเมตร -วศวกรควบคมโครงงานกอสรางสถานไฟฟาตามโครงการพฒนาสายสงและสถานไฟฟายอยระยะท 3 (คพส.3) สถานไฟฟา 115 เคว จ านวน 24 แหง, สายสง 115 เคว ระยะทาง 200 กโลเมตร -หวหนาทมควบคมงานดานการกอสรางระบบไฟฟาใตดนตามเมองหลก และแกไขปญหาพรอมด าเนนการปดงานกอสราง ตามโครงการพฒนาสายสงและสถานไฟฟายอยระยะท 1 (คพส.1) -หวหนาทมการตลาด สายงานวศวกรรมไฟฟาและทดสอบ -ตรวจสอบดแลงานระบบไฟฟาพระต าหนก ตางๆ ทวประเทศ, งานทดสอบอปกรณดานระบบไฟฟาของ กฟภ.

รายงานวชา สมมนา (Seminar) บรรยากาศการสมมนา โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

ภาถผนวก ข กลมท 1

บรรยากาศการสมมนา

รายงานวชา สมมนา (Seminar) บรรยากาศการสมมนา โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

ภาถผนวก ข กลมท 1

รายงานวชา สมมนา (Seminar) คณะผจดท า โครงการ วศวกรรมโครงสรางพนฐานและการบรหาร มหาลยเกษตรศาสตร

ภาคผนวก ค กลมท 1

13

นายกรธช คนกาญจน 5914551048

13

นายกรวรงค สรยา 5914551056

14

นายกรกตต สโขวฒนกจ 6014552073

14

นายกรฤต มเกดมล 6014552081

14

นายกรวชญ กาฬออนศร 6014552090

13

นายกรกฎ จนทรยวง 5914551030

การไฟฟ้าส่วนภูมิภาคdebut.in.th/files/2017/group1/files/attechgroup1.2560.pdf ·...

Documents