โครงการสารสนเทศยานยนต 2555

(Automotive Intelligence Unit 2012)

รายงานขอมลทเปนประเดนนาสนใจ

เรอง ระบบการขนสงอจฉรยะในยานยนตไทย

จดท าโดย นางสาวรชนดา นตพฒนาภรกษ

ผจดการแผนกวเคราะหธรกจ / สถาบนยานยนต

สารบญ

หนา

บทท 1 ภาพรวมของระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System) 1

1) ขอมลพนฐาน 1

1.1 นยามของระบบการขนสงอจฉรยะ(Intelligent Transport System) 1

1.2 วตถประสงคและประโยชนของระบบการขนสงอจฉรยะ 3

(Intelligent Transport System)

2) ตวอยางรปแบบของระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System) 5

3) ตวอยางระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System) ในประเทศตางๆ 18

บทท 2 ขอเสนอแนะการพฒนาระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System) 35

ภาคผนวก หนวยงานและผประกอบการทเกยวของกบระบบการขนสงอจฉรยะในประเทศไทย 37

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1 การท างานระบบการท างาน Drowsiness Warning System (ASV1) 9

2 การท างานของ Display controller projecter และ Combiner ในหมวกกนนอก 10

3 การเตอนทหนาจอ เมอผขบขเปดสญญาณไฟเลยว 11

4 การเตอน เมอผขบขก าลงขบขเขาสทางโคงดวยความเรวเกนกวาความปลอดภย 12

5 การตรวจจบการเบรคฉกเฉน และสงสญญาณเตอนใหกบรถทก าลงขบตามมา 13

6 ตรวจจบสญญาณคนเดนถนนดานหนารถยนตโดยใชกลองอนฟาเรดในเวลากลางคน 14

แลวแสดงขอมลไปยงผขบข

7 การท างานของระบบการรบและแปลงขอมลประเภทของรถ พกดของต าแหนง ความเรว 15

ทศทางและอนๆ โดยวทยไรสายทตดตงบนรถจกรยานยนต และยานยนต

8 การท างานของระบบตรวจจบระยะทางและความเรวสมพทธของรถยนตดานหลงดวย 16

เซนเซอรวดระยะทาง เพอลดการบาดเจบทคอ

9 VICSชวยท าใหระบบจราจรคลองตวขน และปลอดภยขน 17

10 การสงสญญาณคลนวทย(Radio-wave Beacons) ไปยงผขบขบนทางดวน 19

11 การสงสญญาณอนฟาเรด (Infrared Beacons) ไปยงผขบขบนถนนสายหลก 19

12 การสงสญญาณในวงกวางผานคลน FM ไปยงผขบข 20

13 ตวอยางการแสดงขอมลในรปแบบแผนท (Map Display) 21

14 ตวอยางปายการจราจรอจฉรยะ และระบบสญญาณไฟจราจรแบบตงเวลาอตโนมต 22

15 การตดตงกลองวงจรปด CCTV ตลอดเสนทางในพนทความดแลของการทางพเศษ 23

16 ศนยควบคมการจราจรของส านกงานต ารวจแหงชาต 24

17 หองควบคมสญญาณไฟระบบ SCATS 25

18 ระบบเกบเงนคาผานทางอตโนมตในประเทศออสเตรเลยชวยใหการจราจรหนาดานคลองตว 25

19 กลองวดโอทตดตงบนสะพาน Auckland Harbour 27

20 ศนยวจยและพฒนาระบบ ITS ในประเทศจน 28

21 สภาพจราจรในกรง Jakarta 29

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

22 ภายในหองควบคมศนย ITS ในเมอง Kwachon 30

23 จอภาพแสดงสภาพจราจรในระบบ FTMS 30

24 การเกบคาผานทางอเลกทรอนกสบนถนนสาย 91 ในรฐแคลฟอรเนย ประเทศสหรฐอเมรกา 32

25 Amber Alert ทเมองเดนเวอร ประเทศสหรฐอเมรกา 33

26 รปแบบระบบ ITS ตางๆ ในประเทศสหรฐอเมรกา 34

27 Roadmap เพอการพฒนาระบบขนสงอจฉรยะในประเทศไทย (จดท าโดย ITS Thailand) 36

1

บทท 1

ภาพรวมของระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System)

การจราจรทางบกนบวนจะทวความส าคญมากขน ตอการเดนทางทงเพอการเดนทางโดยบคคล

และการขนสงสนคา โดยเฉพาะในสวนของภาคการจราจรทางถนน ทงน เนองจากภาวะเศรษฐกจทเตบโต

อยางตอเนอง ปรมาณรถนบวนยงเพมปรมาณตาม ความจ าเปน ของการขนสงสนคา การเดนทาง ซงยอด

จดทะเบยนรถยนตมจ านวนเพมมากขนทกปเชนเดยวกน จากการเพมขนของจ านวนรถทระบบถนนหนทาง

ยงไมสามารถสรางเพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจไดทน ดงนน สงทตามมาคอ อบตเหตทมากขน

ดงนนการสรางระบบการจร าจรในทองถนนทมประสทธภาพมากขนท งนเพอลดอบตเหตในทองถนนจงม

ความจ าเปนอยางยง ระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System) จงเปนความพยายามในการ

พฒนาเพอทจะหาทางลดอบตเหตจากการเดนทางโดยรถบนทองถนนใหเกดความสญเสยนอยทสด และลด

การเกดอบตเหต รายงานการศกษานจงมวตถประสงคเพอใหเกดความรความเขาใจในหลกการพฒนาของ

ระบบการขนสงอจฉรยะ และองคประกอบทเกยวของกบอตสาหกรรมยานยนต โดยเฉพาะชนสวน

ยานยนตทจ าเปนตองใชในรถยนต ซงหากแนวโนมของระบบการขน สงอจฉรยะถกน ามาใชในประเทศ

ไทยมากขน จะเปนโอกาสของผผลตชนสวนยานยนตในประเทศท สามารถท า การผลตชนสวนในกลม

ประเภทดงกลาว ได หากทราบวาแนวโนมตลาดในประเทศมโอกาสและความตองการในกลมชนสวน

เหลานเพมขนในอนาคต

1. ขอมลพนฐาน

1.1 นยามของระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System)

หลกการและแนวคดพนฐาน ในเบองตน ของระบบขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport

System) คอ ระบบทถกพฒนาขนเพอรองรบความตองการดานความปลอดภย ประสทธภาพของการจราจร

และการปกปองสงแวดลอม โดยการผสานใน สามสงพนฐานเขาดวยกน ไดแก คน ถนน และรถยนต โดย

ระบบนอาจถกเรยกอกนยหนงวาเปนศาสตรแหงเทคโนโลยดานอเลกทรอนกส (State of the art electronic

technology) ซงถกคาดวาจะมการพฒนาเทคโนโลยทางอเลกทรอนกสทล าสมยตางๆ เพอมาสนบสนนและ

ใชงานในระบบขนสงในอนาคต เชน การพฒนาระบบน าทาง การพฒนาดานเกบคาผานทางอเลกทรอนกส

การสนบสนนการขบขเพอความปลอดภย การจดระบบการบรหารการจราจรและถนน ระบบเหลานจะ

2

จดหาเตรยมการขอมลทถกตองและมประสทธผลในเวลา Real time และชวยคนขบ รถในการเดนทางดวย

ความปลอดภยและความสะดวกสบายทมากขน ซงในปจจบนระบบบางอยางกไดเรมมการน ามาใชในทาง

ปฏบตแลว ในขณะทรถยนตกมการพฒนาทางดานเทคโนโลยในยานยนตเพอรองรบการท างานใหเขากบ

ระบบขนสงอจฉรยะเชนเดยวกน โดยเรยกการพฒนานวา เปนการพฒน ายานยนตแหงอนาคต “Advanced

Safety Vehicle” (ASV) หรอ ยานยนตอจฉรยะ “Vehicle Intelligence” ซงมจดเรมตนของการพฒนามาจากม

การตง เปนประเดนในการถกเถยง ในดานปญหาความปลอดภยและการจราจร และน าไปสการวจยและ

พฒนาในประเทศทเปนผน าดานเทคโนโลยยานยนต

ตวอยางการพฒนายานยนต ASV ของประเทศญปนนนไดมการท าเปนโครงการขนมาโดยเรยกวา “ASV Project” ซงน าทมโดยกรมการขนสงทางบก ของประเทศญปน โดยมสมาชกประกอบดวยผผลตยานยนตรวมถงจกรยานยนตทงหมดสบกวารายดวยกน ทงนยงรวมถงเจาหนาท จากหนวยงานรฐทเกยวของ และตวแทนและผเชยวชาญจากมหาวทยาลยตาง ๆ โครงการนมวตถประสงคเพอสนบสนนงานวจยและพฒนาเทคโนโลยดานความปลอดภยยานยนตส าหรบอนาคตและน าเขาไปสความเปนไปไดในการขบขอยางอสระ (Autonomous driving) โดยกลมผศกษาวจยเหนวาแนวโนมของสงคมนน นบวนจ านวนรถยนตทจดทะเบยนมแตจะเพมจ านวนขน และมโอกาสในการใชความเรวในการขบขทสงขนทงนเนองจากมการขยายทางดวนมากขน และมโอกาสในการขบขตอนกลางคนมากขนตามวถชวตแบบใหม การเพมจ านวนผสงอายใน การขบข กเพมมากขน รวมถง เกดความตองการท หลากหลายในการเดนทาง ท าใหตองพฒนายานยนต ASV ขนมาเพอสอดรบกบความตองการดงกลาวขางตน ระบบขนสงและจราจรอจฉรยะ (Intelligent Transport System) หมายถง ระบบทมการใชเทคโนโลยดานการค านวณ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชกบการจดการจราจรและการขนสงทสอดคลองกบเวลาจรง (Real Time) มากทสด ทงนเพอเปนการเพมความปลอดภยในการเดนทาง การเพมประสทธภาพในการจดการจราจร มความสะดวกรวดเรวในการเดนทาง และกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด

ระบบขนสงและจราจรอจฉรยะประกอบดวย 6 ระบบส าคญ คอ (1) ระบบการจดการจราจร (2) ระบบการใหขอมลขาวสารการเดนทาง (3) ระบบความปลอดภยในยานพาหนะและการจดการเหตฉกเฉน (4) ระบบการบรหารจดการรถสนคา (5) ระบบการจดการรถขนสงสาธารณะ (6) ระบบช าระคาโดยสาร คาผานทางอตโนมต

3

เนองดวยมเทคโนโลยมากมายทสามารถน ามาใชประยกตใหระบบขนสงมความ “อจฉรยะ” มากขน ระบบเทคโนโลยตาง ๆ จงอาจถกน ามาจดกลมไดหลายประเภทตามทแบงกลมไวขางตน แตการจดแบงประเภทของระบบขนสงอจฉรยะตามทประเทศญปนไดมการจดแบงไว ม 9 ประเภท ดงน

(1) ระบบน าทางแบบกาวหนา

(2) ระบบจดเกบคาผานทางผานอเลคทรอนคส (3) ระบบชวยขบขอยางปลอดภย

(4) ระบบจดการจราจรอยางเหมาะสม

(5) ระบบเสรมประสทธภาพการจดการถนน

(6) ระบบสนบสนนการขนสงสาธารณะ

(7) ระบบเสรมประสทธภาพการจดการเดนรถขนสงเชงพาณชย (8) ระบบสนบสนนการเดนเทา

(9) ระบบสนบสนนการจดการเดนรถฉกเฉน 1.2 วตถประสงคและประโยชนของระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System)

ระบบ ขนสงอจฉรยะ มวตถประสงคในการพฒนา คอ เพอปองกนและหลกเลยงการเกด

อบตเหต และเพมควา มปลอดภยใหกบผขบขและคนเดนถนน เพมความสะดวกสบาย การ ใหบรการขอมล

แกผขบข เชน รานอาหาร ทจอดรถ เปนตน ดงนน หลกการพนฐานของการออกแบบยานยนต ASV เพอ

รองรบระบบการขนสงอจฉรยะ ดงทไดกลาวไวในขอ 1.1 จงมหลกการพฒนา ประกอบไปดวย หลกการ

พนฐาน 3 ขอ คอ

(1) เปนผชวยผขบข (Driver Assistance)

(2) เปนทยอมรบของผขบข (Driver Acceptance)

(3) เปนทยอมรบของสงคม (Social Acceptance)

(1) เปนผชวยผขบข (Driver Assistance)

ASV คอ เทคโนโลยเพอชวยผขบขส าหรบก ารขบขทปลอดภย โดยการชวยเหลอผขบขนน ม

หลกการท างานประกอบไปดวย 3 สวน คอ

1) Perception assistance ใหขอมลมากขน

4

2) Decision assistance ชวยในการตดสนใจ

3) Control assistance ชวยในการควบคม

โดยในหลกการท างานของระบบดงกลาวมหนาทหลกส าคญ 5 ประการ คอ

1) Enhancement of driver perception ชวยเหลอผขบขใหเขาใจสงแวดลอมในระบบจราจร

รอบๆรถไดมากขน

2) Information presentation แสดงขอมลตอคนขบ เพอชวยเหลอผขบขในการลดความเสยงของ

อบตเหตทอาจเกดขนได

3) Warning เตอนผขบขทจะด าเนนการทเหมาะสมในการควบคมรถ

4) Accident Avoidance Control ระบบจะท างานเมอคนขบไมมการกระท าตอบสนองตอการ

เตอน หรอผขบขไมมการตอบสนองตอการเตอนทเพยงพอตอการหลกเลยงอบตเหตได โดยปรกตระบบ

“warning”จะท างานกอนระบบ“Accident avoidance control”ท างาน

5) Driver Load Reduction Control การลดภาระในการควบคมรถ เพอทจะลดความเมอยลาของ

ผขบข และท าใหผขบขมความสามารถในการพจารณาสงแวดลอมของระบบจราจรรอบๆ ตวรถไดมากขน

2. Driver Acceptance การยอมรบของผขบข

ระบบยานยนต ASV ทดนนตองขนอยกบการกระท าทเหมาะสมระหวางผขบขและอปกรณ

หรอระบบล าสมยทถกออกแบบขนมา Human-Machine Interface (HMI) โดยปราศจากความสบสนและ

เขาใจยาก รวมถงระบบดงกลาวจะตองเขาใจงายและสามารถใชในการจดการไดส าหรบผขบขทกคน

ตวอยางของการออกแบบทไมด เชน

- มการเตอนทมความถมากเกนไป

- ไมมการเตอนแมวามสญญาณทเปนอนตรายเกดขน (การเตอนผดพลาด)

- ระบบถกกระตนเตอนแมวาไมมสญญาณอนตรายเกดขน (เตอนผด)

5

ในอกดานหนง ถาระบบมความแมนย ามากเกนไป กจะท าใหผขบขม ความไวใจในระบบมาก

เกนไป เทคโนโลย ASV ควรจะออกแบบดวยความระมดระวงเพอทจะลดหรอหลกเลยงในกรณทมความ

เชอมนมากเกนไป “Over trust”

(3) Social Acceptance การยอมรบของสงคม

การยอมรบของสงคม หมายถง การเปนทนยมของเทคโนโลยยานยนต ASV ตอสาธารณชน

ทวไป แนนอนเมอ ระบบไดรบการตดตงแลว ผใช จะตองจายคาตนทนในระบบ ดงนน จะตองอยากทจะ

ไดรบความพงพอใจกลบคนมา ผผลตจงควรจะอธบายการท างานของระบบดงกลาว รวมถงขอจ ากด ไวดวย

และผใชควรจะระมดระวงอยางมากเมอใชระบบดงกลาว โดยไมควรใชใหเกนประสทธภาพหรอขอจ ากด

การพฒนาและการโอนถายเทคโนโลยดงกลาวท าไดงายมากจากประเทศหนงไปยงอกประเทศ

หนง เพอทจะท าใหเทคโนโลย ASV เปนทนยม และมความส าคญทจะท าให ASV program เปนทแพรหลาย

ทวโลก รวมถงสนบสนนดานการมขอบงคบพนฐ าน กฎหมาย รวมถงมาตรฐานเดยวกนของเทคโนโลย

ยานยนต ASV ทวโลกและมการคาดการณวาเมอมการน าเทคโนโลยยานยนต ASV มาใชนนจะท าใหอตรา

การเกดอบตเหตลดลงดงน

- รถยนตนงคาดวาจะลดอบตเหตได 41%

- รถยนตบรรทกคาดวาจะลดอบตเหตได 31%

- รถจกรยานยนตนงคาดวาจะลดอบตเหตได 42%

2. ตวอยางรปแบบของระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System: ITS)

กอนจะกลาวถงตวอยาง รปแบบ ของระบบขนสงอจฉรยะ จ าเปนจะตองทราบวาระบบ

สารสนเทศภมศาสตร (Geographical Information System หรอ GIS) ถอเปนเครองมอส าคญในการพฒนา

และการใชงานระบบขนสงอจฉรยะ ซงถกน ามาใชงานในระบบขนสงและการจราจรเปนอยางมากในชวง

ทศวรรษทผานมา โดยมการพฒนา GIS ใหแพรหลายและรองรบกบระบบสารสนเทศทมผใชทวไป เชน

คอมพวเตอรสวนบคคล (Personal Computer หรอ PC) และระบบอนเตอรเนต เพอเชอมโยงการท างานกบ

ระบบขนสงอจฉรยะไดอยางมประสทธภาพยงขนและเขาถงกลมผใชงานไดแพรหลายขน ท าใหปจจบนเขา

สยคทเรยกวา e-transport และท าให GIS เปนสวนหนงของระบบ ITS เพออ านวยความสะดวกในดานการ

6

เดนทาง การขนสง ใหเกดความคลองตว ปลอดภย ประหยดพลงงาน ลดมลภาะ และลดเวลาการเดนทางและ

ขนสง ชวยในดานการลดตนทนในทสด

การน า GIS มาใชประกอบการท างานของระบบ ITS ในปจจบน มดงน

(1) งานสารสนเทศการเดนทางแบบกาวหนา ไดแก การแสดงขอมลการเดนทาง ขอมลดาน

การจราจร และขอมลการขนสงอน ๆ ขอมลสภาพการจราจรและสภาพถนน และขอมลท

สามารถท าใหคนหาเสนทางได ทเรยกวา Interactive Mapping ทงหมดน ชวยในการ

ตดสนใจวางแผนและเลอกเสนทางทจะเดนทางอยางเหมาะสมกบสภาพขณะนนไดเปน

อยางด

(2) งานวางแผนการเดนทางแ บบกาวหนา ไดแก การทผเดนทางวางแผนการเดนทางของตน

โดยใชขอมลสภาพการจราจรแบบทนการณ ในการเลอกจดตนทางและจดปลายทางในการ

เดนทาง และยงใชในการเลอกเสนทางการขนสงสนคาไดเชนกน นอกจากนน ยงชวยเพม

ประสทธภาพในระบบการใหบรการเดนรถขนสงสาธ ารณะ โดยการน าเสนอตารางการ

เดนรถ ต าแหนงรถขนสงสาธารณะ

(3) งานจดการจราจรแบบกาวหนา ไดแก ระบบทเพมประสทธภาพของระบบการจราจรโดย

การบรหารจดการอปสงค /อปทานของถนนใหสอดคลองตรงตอเหตการณของสภาพ

การจราจรททนสมย และ รกษาความสามารถของการใหบรการของระบบ ถนนใหมระดบ

บรการสงสด GIS ไดถกน ามาใชงานในงานจดการจราจรแบบกาวหนา โดย โครงการ

ROMANSE (Road Management System for Europe) ตงแตป พ .ศ. 2535 (ค.ศ.1992) ใน

การจดการขอมลการจราจรจากระบบควบคมการจราจรเปนพนท (Urban Traffic Control

หรอ UTC) และใชในการแสดงผลตอผใช /ผจดการระบบ ซงปจจบมระบบทคลายคลงกน

ใชกนอยในหลายเมองทวโลก

จากขอมลการจราจรบนแผนท ท าใหผจดการระบบสามารถมองภาพจากกลองวงจรปด

(CCTV) เพอการตดสนใจในการจดการจราจรอยางถกตอง นอกจากน GIS ยงเอออ านวย

ใหสงผานสภาพการจราจรจาก CCTV ไปยงโปรแกรม เพอรวบรวม และวเคราะหสภาพ

การจราจรออกเปนขอมลการจราจร เชน ปรมาณการจราจร ความเรว และการเกดอบตเหต

7

ตวอยางของโปรแกรมทมคณสมบตน เชน Automated Road Traffic Event Monitoring

Information System (ARTEMIS) เปนตน

จากขอมลทรวบรวมของ GIS ท าใหพนกงานจดระบบการจราจร สามารถวเคราะหสภาพ

การจราจรและจดการควบคมการจราจรไดดขน โดยเฉพาะการบรหารจดการตอสภาพ

การจราจรหนาแนน (Congestion) และอบตเหต ชวยในการดแลบรหารจดการระบบ

การจราจรโดยรวมไดเปนอยางด

(4) งานจดการทจอดรถแบบกาวหนา ไดแก การใช GIS ชวยจดการโดยสงผานขอมลบน GIS

เกยวกบจ านวนรถทจอดอย และทจอดรถทวางอย ท าใหผขบขเลอกและเดนทางเขาสท

จอดรถไดอยางมประสทธภาพ โดยขอมลเหลานสงถงผผานอปกรณตดรถ (In-vehicle

device) หรอ ปายสลบขอความ (Variable message sign)

(5) งานการตดตามยานพาหนะ ไดแก การใช GIS เปนองคประกอบส าคญในการตดตาม

ยานพาหนะ หรอ บคคล (Vehicle or Personal tracking) ปจจบนเทคโนโลยการตดตาม

ต าแหนงของยานพาหนะ ถกพฒนาไปอยางรวดเรวทงระบบ Wireless และ GPS (Global

Positioning System) โดยเฉพาะระบบ GPS มใชอยางแพรหลายในอปกรณสวนบคคล เชน

โทรศพทพกพา เปนตน ซงปจจบน GIS และ GPS ถกน าไปใชงานอยางหลากหลายตงแต

การรวบรวมขอมลการจราจรดวย Probe Car การตรวจสอบต าแหนงยานพาหนะ เพอการ

น าทาง (Navigation) และ แนะน าเสนทาง (Route Guidance) การตดตามต าแหนงรถขนสง

สาธารณะ เพอการจดการเดนรถ และสารสนเทศการเดนทาง จนถง การตดตามต าแหนงรถ

ขนสงเชงพาณชย เพอการจดการเดนรถขนสงทมประสทธภาพ

(6) งานระบบขนสงสาธารณะแบบกาวหนา ระบบ GIS ไดถกน ามาใชในง านระบบขนสง

สาธารณะ ทงในการวางแผนเสนทาง และการจดการออกแบบการเดนรถ นอกจากน ดวย

ขอมลททนการณ ผจดการเดนรถสามารถใช GIS ในการตรวจสอบวเคราะห การเดนรถ

ดวยการตดตามต าแหนงรถสารธารณะ ซงชวยใหการตดสนใจปรบเปลยนการเดนรถได

อยางมระบบ นอกจากนน ยงสามารถน ามาใชในรถแทกซ โดยชวยใหขอมลการเดนทางแก

ผขบข ก าหนดต าแหนงของผเดนทาง และสามารถจดรถรบสงไดสอดคลองกบความ

ตองการได

8

(7) งานระบบการจดการเดนรถขนสงเชงพาณชย ไดแก การใช GIS เปนเครองมอในการ

ตดตามรถขนสง โดยทผจดการเด นรถสามารถน าขอมลการใชรถมาตรวจสอบไดทงใน

กรณ offline หรอ กรณ online โดยผจดการสามารถปรบเปลยนวธการขนสง และเสนทาง

การเดนทาง เพอความเหมาะสมตอการขนสงเสนทาง และสามารถทราบต าแหนงของรถ

ชวยใหการบรการสะดวกรวดเรวยงขน

ตวอยางรปแบบของระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System)

(1) Drowsiness Warning System

วตถประสงคของระบบน เพอปองกนการชนหรอการเปลยนเลนของรถ (Lane departure) ทม

สาเหตเกดมาจากการงวงซมของคนขบ (driver’s drowsiness) หรอ การขาดระดบการควบคมทเพยงพอ

หลกการท างาน

ระบบนท าหนาทตรวจจบระดบความตงใจของคนขบในการควบคมยานยนตผานพฤตกรรม

ของยานยนต เชน มการสายมากเกนปรกตหรอไม และมระบบการเตอนคนขบ

วธการเตอนอาจท าไดโดยการสนหรอใชกลน ทงนเพอกระตนใหคนขบกลบมามสภาพทม

ความพรอมในการขบ

9

ภาพแสดงท 1 การท างานระบบการท างาน Drowsiness Warning System (ASV1)

(2) Helmet-mounted Display วตถประสงคของระบบนเพอตอบสนองความตองการดานขอมลของผขบขรถจกยานยนตโดย

การเพมทศนวสยในการขบขใหมากขนเสมอนขบยานย นตสลอ รวมถงขอมลอนๆ ทจ าเปนในการเตอน

ความพรอมของผขบขรถจกรยานยนต

หลกการท างาน

ระบบนประกอบดวย Display controller Projector และ Combiner ซงรวมเขากนในหมวก

กนนอค (Helmet) โดยโปรเจกเตอร (Projector) แสดงขอมลการเตอน ซงขอมลดงกลาว ถกสงมาจาก

Display controller รปทแสดงโดย Projector นนเพอประโยชนส าหรบผขบขหลงจากมการน าขอมลมา

ประมวลผลรวมกบการท างานของ Combiner และการรบภาพจากดานนอก

ดงนนผขบขจะสามารถไดรบขอมลทมประสทธภาพ และมสภาวะการขบข เสมอนอยใน

รถยนต ซงมผลท าใหผขบขปลอดภยโดยการเคลอนไหวแนวทางการมองเพยงเลกนอย

10

ภาพแสดงท 2 การท างานของ Display controller projecter และ Combiner ในหมวกกนนอก

(3) Side Obstacle Advisory System

วตถประสงคของระบบนเพอแบงเบาภาระการท างานของผขบข และเปนผชวยผขบขเมอ

ตองการเปลยนเลน

หลกการท างาน

ระบบนจะชวยเหลอผขบขในการชวยระวงรถยนตทมระยะทางและความเรวสมพทธดานขาง

และขาง-หลง

เมอผขบขเปดสญญาณไฟเลยวโดยปราศจากการใหความส าคญกบรถทางดานขาง หรอ ขาง-

หลง ผขบขกจะถกเตอนโดยสญญาณเสยงและ/ หรอสญญาณทหนาจอ

11

ภาพแสดงท 3 การเตอนทหนาจอ เมอผขบขเปดสญญาณไฟเลยว

(4) Curve Overshooting Prevention Support System

วตถประสงคของระบบนเพอปองกนอนตรายทเกดจากความเรวทเกนกวาก าหนดระหวา งการ

เขาโคง

หลกการท างาน

ระบบนค านวณความโคงของถนนโดยน าขอมลมาจากแผนทระบบน าทาง และค านวณ

ความเรวทปลอดภยในการขบขขณะเขาโคง ถาเซนเซอรความเรวของรถตรวจจบวาความเรวมากวาความเรว

ทปลอดภยทระบบไดค านวณไว ระบบจะใหสญญาณเตอน เมอผขบขไม ลดความเรวหรอขบขใหชาลง

เพยงพอ ระบบจะท าการเบรก หรอลดความเรวสระดบความเรวทปลอดภย

12

ภาพแสดงท 4 การเตอน เมอผขบขก าลงขบขเขาสทางโคงดวยความเรวเกนกวาความปลอดภย

(5) Emergency Braking Advisory System to the Following Vehicle’s driver

วตถประสงคของระบบนเพอลดความเรวของรถคนทขบตามมาเพอเปนการปองกนการชนจาก

ดานหลง ซงผขบขของรถทขบตามมาสามารถรบรการเบรคของรถคนหนาได

หลกการท างาน

ระบบมการตรวจจบการเบรคฉกเฉนของรถยนตคนหนา และแจงผขบขทข บตามมาดวย

สญญาณฉกเฉน

ระบบนมเพอใหผขบขทขบตามมาจะมปฏกรยาตอบสนอง เชนการรถความเรว

13

ภาพแสดงท 5 การตรวจจบการเบรคฉกเฉน และสงสญญาณเตอนใหกบรถทก าลงขบตามมา

(6) Night time Pedestrian Monitoring System

วตถประสงคของระบบนเพอลดอตราการชนคนเดนถนนเวลากลางคนโดยจดหาขอมลใหผขบ

ขเกยวกบคนเดนถนนทอยขางหนา

หลกการท างาน

ระบบจะมการตรวจจบสญญาณคนเดนถนนดานหนารถยนตโดยใชกลองอนฟาเรดหรอวธ

อนๆ ในระหวางทมการขบขในเวลากลางคน ทงนอาจรวมถงขอมลอนๆ ทเปนประโยชน

วธการในการแสดงขอมลไปยงผขบขนนอาจแสดงเปนภาพ หรออาจเปนเสยง

โดยกลองอนฟาเรดมขอจ ากดในการท างานคอ จะตรวจจบสญญาณไดเมอมความแตกตางของ

อณหภมระหวางคนเดนถนนและพนทรอบๆ เทานน

14

ภาพแสดง ท 6 ตรวจจบสญญาณคนเดนถนนด านหนารถยนตโดยใชกลองอนฟาเรด ในเวลา

กลางคนแลวแสดงขอมลไปยงผขบข

(7) Motorcycle Detection System

วตถประสงคของระบบนเพอลดอบตเหต โดยจดหาขอมลเพมเตมใหกบผขบขส าหรบปองกน

อบตเหตจากการทรถขามทางแยกหรอเลยวขวา

หลกการท างาน

ระบบดงกลาว จะมการ รบและแปลงขอมล เชน ประเภทของรถ พกดของต าแหนง ความเรว

ทศทางและอนๆ โดยวทยไรสายทตดตงบนรถจกรยานยนต และยานยนต

เมอรถเขาไปใกลทางแยกเพอเลยวขวา ระบบจะเตอนผขบขดวยสญญาณเสยง และหรอ

สญญาณภาพเมอ มรถจกรยานยนต มาบรเวณทางแยกขางหนารถยนต ทงนรถยนตจะตองรบขอมลจาก

รถจกรยานยนตเพอสนบสนนการตดสนใจของผขบข

โดยระบบนตองการตดตงทงบนรถจกรยานยนตและรถยนต

15

ภาพแสดงท 7 การท างานของระบบการรบและแปลงขอมล ประเภทของรถ พกดของต าแหนง

ความเรว ทศทางและอนๆ โดยวทยไรสายทตดตงบนรถจกรยานยนต และยานยนต

(8) Neck Injury Mitigation System for rear-end Collision

วตถประสงคของระบบนเพอบรรเทาการบาดเจบของคอ จากการชนทดานหลงซงมกจะเกดขน

บรเวณทางแยก

หลกการท างาน

ระบบตรวจจบระยะทาง และความเรวสมพทธของรถยนตดานหลงดวยเซนเซอร วดระยะทาง

ในกรณดงกลาวระบบจะพจารณาอนตรายจากการชนดานหลงและจะมการใหสญญาณเตอนกบผขบข

โดยระบบจะถกกระตนใหระยะทางระหวางศรษะและพนกพงศรษะสนลงเพอปองกนอนตราย

จากการทศรษะถอยไปดานหลงรวมถงลดการบาดเจบทคอ โดยกอนการชนดานหลงระบบจะเรมท างานโดย

จะดงเขมขดนรภยใหเคลอนศรษะของผขบขไปดานหลง เมอรถยนตดานหลงเขามาชน พนกพงศรษะกจะ

เคลอนไปดานหนาทนท เนองจากแรงของสะโพกผขบขทท ากบพนกพงหลง

16

ภาพแสดงท 8 การท างานของระบบตรวจจบระยะทางและความเรวสมพทธของรถยนตดานหลง

ดวยเซนเซอรวดระยะทาง เพอลดการบาดเจบทคอ

เทคโนโลยยานยนตASV ทกลาวมาเปนเพยงตวอยางสวนหนงเทานนโดยในบางเทคโนโลยก

เรมมการน ามาใชบางแลว และจะมการพฒนาขนเรอย ๆ ทงน เพอใหผใชรถใชถนนมความปลอดภยมากขน

รวมถงมความสะดวกสบายมากขนดวย และในอนาคตอาจเปนไปไดวาเราอาจมระบบเทคโนโลยทชวยใน

การขบขแทนคนไดเลยกอาจเปนได

(9) ศนยระบบขอมลและสอสารส าหรบยานยนต เพอการจราจรทคลองตวและปลอดภยขน

Vehicles Information and Communication System Centre (VICS)

จากปญหาดานการจราจรท าใหหนวยงานในประเทศญปนตระหนกถงความส าคญในเรองน

และไดมการพฒนาระบบ VICS ขนมา โดย VICS นนมาจากชอเตมวา Vehicles Information and

Communication System Centre หรอถาเปนภาษาไทยกคอ “ระบบขอมลและสอสารยานยนต เพอการจราจร

ทคลองตวและปลอดภยขน ” โดย VICS นนถอวาเปนสวนหนงทจะชวยเตมเตมระบบ ITS หรอทเรยกเปน

ภาษาไทยวา “ระบบขนสงอจฉรยะ” ใหสมบรณขน

17

VICS มวตถประสงคเพอใหขอมลและการสอสารกบผ ขบขใหมากขน โดย VICS นนจะเปน

เสมอนผชวยผขบขในการชวยลดเวลาในการเดนทาง เพมศกยภาพดานความปลอดภยทางถนนโดยการ

จดหาขอมลทถกตองแมนย า และนอกจาก ประโยชนทกลาวมาแลวระบบ VICS ยงเปนการชวยอนรกษ

สงแวดลอมทางออมดวย ซงเปนผลจากการทท าใหการจราจรคลองตวขน

VICS นนสามารถชวยท าใหผขบขสามารถเลอกเสนทางทสนทสด สะดวกสบายทสด และเปน

เครองมอทท าใหผขบขแนใจวาเสนทางทเลอกจะมการจราจรจะคลองตว รวมถงยงสามารถพฒนาระบบ

ความปลอดภยทางถนนดวย

ภาพแสดงท 9 VICSชวยท าใหระบบจราจรคลองตวขน และปลอดภยขน

18

3. ตวอยางระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System) ในประเทศตางๆ

ตวอยางการท างานของระบบ VICS ในประเทศญปน

ระบบ VICS ในประเทศญปนมกระบวนการท างานคราว ๆ คอ การรวบรวมขอมลดาน

การจราจร เชน ขอมลดานสภาพการจราจร ขอมลกฎจราจร จากนนกจะมการน าขอมลดงกลาวมาผาน

กระบวนการประมวลผลและวเคราะหขอมล แลวและสงขอมล Real Time ไปยงระบบ Car Navigation

System (ระบบน าทางในรถยนต ) เพอทจะแสดงขอมลทผานการสงเคราะหแลวในรปแบบตวหนงสอ และ /

หรอสญญาณภาพ ผานทางจอมอนเตอร โดยมรายละเอยดในแตละขนตอน ดงน

(1) การเกบรวบรวมขอมล(Collecting Information)

ระบบจะมการสะสมและรวบรวมขอมลทางถนน และขอมลการจราจร กฎจราจร รวมถงขอมล

ทเกยวของจากโครงขายของระบบ (เชน กลองถายรปการจราจรทตดตงตามจดตาง ๆ)

(2) วเคราะห และประมวลผลขอมล (Processing and Editing Information)

ศนยกลาง VICS จะด าเนนการวเคราะห และประมวลผล จากขอมลทรวบรวมไดในขอ 1 และ

จดท าขอมลใหอยในรปแบบทงายตอการอานและท าความเขาใจ

(3) การจดสงขอมล (Providing Information)

ระบบจะมขบวนการสงขอมล Real Time ไปยงระบบ Car Navigation Systemในรถยนต

โดย VICS สามารถจดสงขอมลใหกบผขบขตลอด 24 ชวโมงในรปแบบตางๆ ดงตวอยางตอไปน

- สญญาณคลนวทย (Radio-wave Beacons )

ขอมลการจราจรจะถกจดส งมาใหผขบขโดยคลนวทย ณ ทต าแหนง หรอสถานททมสญญาณ

ดงกลาว ซงต าแหนงทมสญญาณดงกลาวในปจจบนมกจะอยบนทางดวน

19

ภาพแสดงท 10 การสงสญญาณคลนวทย(Radio-wave Beacons) ไปยงผขบขบนทางดวน

- สญญาณอนฟาเรด (Infrared Beacons)

ขอมลการจราจรจะถกจดสงม าใหผขบขโดยล าแสงอนฟาเรด ณ ทต าแหนง หรอสถานททม

สญญาณดงกลาว ซงต าแหนงทมสญญาณดงกลาวในปจจบนมกจะอยบนถนนสายหลก

ภาพแสดงท 11 การสงสญญาณอนฟาเรด (Infrared Beacons) ไปยงผขบขบนถนนสายหลก

- สงขอมลในวงกวางผานคลน FM (FM Multiplex Broadcast)

ขอมลการจราจรจะถกจดสงมาใหผขบขในวงกวางผานคลน FM ณ.ทต าแหนง หรอสถานททม

สญญาณดงกลาว ซงจะท าใหสามารถสงขอมลไดในวงกวาง ซงขอมลนสามารถสงไดจากสถานวทย

20

ภาพแสดงท 12 การสงสญญาณในวงกวางผานคลน FM ไปยงผขบข

ทงน ประเภทขอมลทท าการจดสงตามวธทกลาวขางตน มดงตวอยางตอไปน

- สภาพการจราจร และ เวลาเดนทาง

- อบตเหต ความเรว และขอบงคบการจราจร

- สถานทบรการจอดรถบนทางดวน

- งานกอสรางทางทขดขวางการจราจร

(4) การใชประโยชนขอมล (Utilizing Information)

ระบบน าทางในรถยนต(Car Navigation System) ในรถยนตจะมการแสดงขอมลดงตอไปน

ระดบท 1การแสดงขอมลในรปแบบตวอกษร(Text Display)

ขอมลการจราจรจะถกแสดงในรปแบบตวอกษร บนหนาจอมอนเตอรของระบบน าทางใน

รถยนตทตดตงในรถยนต เพอชวยผขบขใชในการเลอกเสนทางทถกตองเหมาะสมตอไป

ระดบท 2 การแสดงขอมลในรปแบบกราฟฟคอยางงาย (Simple Graphic Display)

ขอมลการจราจรจะถกแสดงในรปแบบกราฟฟคอยางงายบนหนาจอมอนเตอรของระบบน าทาง

ในรถยนตทตดตงในรถยนต ขอมลทแสดงเชน เสนทางทมการจราจรหนาแนน รวมถงเวลาเดนทาง โดย

แสดงในรปแบบอยางงายซงอาจอยในรปกราฟฟคและตวอกษร

21

ระดบท 3 การแสดงขอมลในรปแบบแผนท(Map Display)

การแสดงขอมลแบบแผนทนมการแสดงขอมลได หลากหลายและครบถวนกวาวธอนๆทกลาว

มา อาท สภาพการจราจรตามเสนทางตางๆ เสนทางทจะเดนทางไปยงจดหมาย อบตเหตและขอมลน าทาง

อนๆทเกยวของบนทอง โดยผขบขสามารถรต าแหนงทแนนอน และสามารถเลอกเสนทางทสนทสด และ

หลกเลยงบรเวณทมรถตดผานหนาจอมอนเตอรได

ภาพแสดงท 13 ตวอยางการแสดงขอมลในรปแบบแผนท (Map Display)

นอกจากระบบ VICS ทมการพฒนาโดยหนวยงานในประเทศญปน แลว ในสหรฐอเมรกาและ

ยโรปกไดมการพฒนาระบบนเชนเดยวกนโดยเรยกวา NPC

ตวอยางการพฒนาดาน ITS และ VICS ในประเทศไทย

ส าหรบในประเทศไทยเองกไดเรมมการพฒนาระบบดงกลาวเชนเดยวกน อาท หนวยงาน

ส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจรกบโครงการพฒนาโครงการระบบรายงานสภาพจราจร

แบบ Real Time รวมถง ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอร แหงชาต (NECTEC) กบโครงการ

“โปรแกรมระบบขนสงและจราจรอจฉรยะ (ITS: Intelligent Transport Systems)” นอกจากหนวยงานท

กลาวขางตนกยงมโครงการอน ๆ ดวย โดยตวอยางทนาสนใจ ไดแก

(1) โครงการปายจราจรอจฉรยะและสญญาณไฟจราจรแบบตงเวลาอตโนมต

โครงการป ายจราจรอจฉรยะเปนโครงการททางกรงเทพมหานครใหสทธแกเอกชนในการ

ตดตง บรหารจดการ และบ ารงรกษา โดยจดเปนระบบการแสดงสภาพจราจรแกผขบขบนทองถนนเพอใช

22

เปนขอมลในการเลอกเสนทางทเหมาะสม วธการเพยงผขบขมองปายแลวสงเกตจดทบอกวา “ทานอยทน”

นนคอต าแหนงทคณอย และดวาคณก าลงจะเดนทางไปทไหน โดยมองตามแผนททแจงไว และสงเกตแถบส

ทแสดงบนปายทคณก าลงจะเดนทางไปโดยแตละแถบสมความหมายตางกน และยงมการตดตงสญญาณไฟ

จราจรแบบตงเวลาอตโนมต ซงมการท างานทเชอมโยงขอมลกน ดงน

แถบสเขยว หมายถง การจราจรคลองตว รถไมตด

แถบสเหลอง หมายถง การจราจรหนาแนน แตยงพอเคลอนตวได

แถบสแดง หมายถง การจราจรตดขด ควรหลกเลยง

ภาพแสดง ท 14 ตวอยางปายการจราจรอจฉรยะ และระบบสญญาณไฟจราจรแบบตงเวลา

อตโนมต

(2) โครงการขอมลแผนทบรการประชาชน ของกรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม

กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคมไดมการจดท าขอมลแผนทบรการประชาชน

ประกอบดวย รายละเอยดขอมลสายทาง คนหาสถานทส าคญ คนหาสายทางโดยก าหนดขอบเขตรศม คนหา

23

ระยะทางสนทสด แนะน าเสนทางลด- เลยง แผนทแนะน าแหลงทองเทยว โดยรายละเอยดสามารถดได

ในเวปไซตของกรมทางหลวงชนบท

(3) โปรแกรมอานปายทะเบยนรถยนต License Plate Reading System (LPR)

เปนโปรแกรมทสามารถอานภาพปายทะเบยนรถยนตได และสามารถน าไปประยกตเพอใช

ประโยชนไดหลายอยาง อาท การควบคมรถเขาออกอาคารสถานทวาเปนรถภายในหรอบคคลภายนอก การ

รกษาความปลอดภย ตดตามรถหาย และรถทอยในรายชอทตองสงสย การจดการทจอดรถอตโนมต จดเวลา

เขาออก และค านวณคาจอด และรวมถงควบคมการรวไหลจากการจดเกบเงน

(4) ระบบการตดตงกลองวงจรปด CCTV

การทางพเศษแหงประเทศไทยไดท าการตดตงกลองวงจรปด CCTV ซงสามารถเกบและแสดง

ขอมลของรถยนต สภาพการจราจร อบตเหต ตลอดเสนทางทอยในพนทในความดแลของการทางพเศษแหง

ประเทศไทย

ภาพแสดงท 15 การตดตงกลองวงจรปด CCTV ตลอดเสนทางในพนทความดแลของการทางพเศษ

(5) ระบบการควบคมสญญาณไฟจราจรโดยศนยควบคมการจราจรของส านกงานต ารวจ

แหงชาต

ส านกงานต ารวจแหงชาตไดน าระบบการควบคมสญญาณไฟจราจรมาตดตงด าเนนการใน

ประเทศไทย และไดเรมมการน า กลองวงจรปด CCTV มาชวยในการควบคมระบบ ซงท าใหสามารถ

ควบคมสญญาณไฟไดคลองตวและมประสทธภาพมากยงขน

24

ภาพแสดงท 16 ศนยควบคมการจราจรของส านกงานต ารวจแหงชาต

ตวอยางการท างานของระบบ ITS ในประเทศออสเตรเลย

ระบบควบคมสญญาณไฟจราจรประเทศออสเตรเลย ไดท าการตดตงระบบ ITS เปนของตวเองคอ

ระบบการจดการจราจร แบบ SCATS หรอ Sydney Coordinated Adaptive Traffic System ซงระบบนไดถก

ตดตงและใชงานใน 36 เมอง ในบางประเทศทวโลก เชน ประเทศสงคโปร สหรฐอเมรกา ไอซแลนดและ

ฮองกง SCATS เปนระบบทจดการเกยวกบสญญาณไฟจราจร ปายอเลกทรอนกสเพอบอกขอมลการเ ดนทาง

แกผเดนทางและเครองมออนๆ ทใชในการบอกทาง ซงขอมลสภาพจราจรจะไดจาก ดเทคเตอร (Detector) ท

ตดตงใตพนถนนในเมอง Sydney ไดตดตงระบบ SCATS ในทางแยกสญญาณไฟ 2000 แหง

ระบบขอมลสภาพจราจรและเวลาการเดนทางแบบทนกาล (Real time) โดยผายปานอเลกทรอนกส

เพอบอกเสนทางทดทสดแกผขบข ระบบนไดเปดใหบรการบนถนนทวไปและเสนทางเดนรถบรรทกใน

เมอง Melbourne

25

ภาพแสดงท 17 หองควบคมสญญาณไฟระบบ SCATS

ระบบปองกนอบตเหต ทเกดจากการมองไมเหนในเสนทางทมหมอกลงจด ภายใตระบบน ม

เครองมออเลกทรอนกสสามารถวดปรมาณหมอกและระยะหางระหวางยวดยาน เพอเตอนใหผ ขบขให

ระมดระวง ผานทางปายบอกอเลกทรอนกส หรอสามารถน าเครองมอไปตดตงภายในยวดยาน เพอบอกใหผ

ขบขทราบผานจอมอนเตอรภายในยวดยาน ในกรณทไมมหมอกลงจด ร ะบบกสามารถตรวจสอบความเรว

ของยวดยานและเตอนผขบขเกยวกบความเรวทเกนพกดทจะท าใหเกดอนตราย

ภาพแสดงท 18 ระบบเกบเงนคาผานทางอตโนมตในประเทศออสเตรเลยชวยใหการจราจรหนาดาน

คลองตว

26

ระบบดานเกบคาผานทางอตโนมต เมอง New South Wales ไดท าการตดตงดานเกบคาผานทาง

อเลกทรอนกส โดยตดทสะพาน Sydney Harbour และทางเขามอเตอรเวย ระบบ ETC จะมเครองมอ

อเลกทรอนกสทสามารถเกบขอมลปายทะเบยนยวดยานและท าการเกบคาผานทางไดโดยไมตองชะลอ

ยวดยาน ท าใหลดความลาชาทจะเกดขน นอกจากน ยงไดทดลองการน าเอาระบบการจายคาบรการผานทาง

บตรสมารตการดมาใชเพอใหผเดนทางสามารถจายคาโดยสารรถสาธารณะไดอยางรวดเรวและคาดวาจะ

น ามาแทนทการเกบคาผานทางและการจายคาบรการอนๆ

ระบบกลองนรภย (Safe-T-Cam System) ใชในการตรวจสอบรถบรรทกเพอใ ชวดการเดนทาง เพอ

ปองกนอบตเหตทเกดขน เนองจากการใชความเรวของรถบรรทก

ระบบขอมลขาวสารเกยวกบผโดยสารดวยรถประจ าทาง (Bus Passenger information System)

ระบบถกตดตงทบรเวณปายรถประจ าทางในเมอง Brisbane โดยแสดงขอความเพอบอกใหผเดน ทางทราบ

ถงเวลาทรถประจ าทางจะมาถงและเวลาทตองรอ

ตวอยางการท างานของระบบ ITS ในประเทศนวซแลนด

สภาพการจราจรทเมอง Auckland ซงเปนเมองทใหญทสดในนวซแลนด มความตดขดมาก จงไดม

การทดลองใชระบบ ATMS เพอแกไขปญหาทเกดขน โดยศนยควบคมกา รจราจรจะใหขอมล แกผเดน

ทางผานทางปายอเลกทรอนกส เคเบลทว และวทย ซงโครงการนแลวเสรจประมาณกลางป 1999

นอกจากนการทดลองใหความส าคญแกรถประจ าทาง (Bus Priority System) ประสบความส าเรจ

โดยภายใตระบบจะท าใหรถประจ าทางไมตดทบรเวณทางแยก และบนรถประจ าทางไดท าการตดตงอปกรณ

บอกต าแหนง ท าใหผโดยสารทราบขอมลขาวสารเกยวกบรถประจ าทางถงเวลาการเดนทางและเวลาทตอง

รอ

27

ภาพแสดงท 19 กลองวดโอทตดตงบนสะพาน Auckland Harbour

ตวอยางการท างานของระบบ ITS ในประเทศจน

รฐบาลประเทศจนไดท าการกอ สรางทางดวนตอเชอมระหวางเมอง Nanjing กบ Shanghai

Shijiazhuang กบ Taiyuan Changchun กบ Siping และ Liuzhou ถง Guilin ซงรวมระยะทางทงสนประมาณ

1,186,000 กโลเมตร เปนทางดวน 3,422 กโลเมตร ซงแลวเสรจในป 1996 เพอเพมประสทธภาพในการ

ขนสงใหดยงขน

ประเทศจนเปนอกประเทศหนงทน าเอาระบบ ITS มาใชและมการพฒนาระบบอยางตอเนอง โดย

การตงศนยวจยและพฒนาระบบ ITS ขนทกระทรวงคมนาคม (Ministry of Communication) ขนในป 1996

ระบบ ITS ทประเทศจนน ามาใชคอ ATMS ซงน ามาใชในบรเวณดานตะว นออกและตะวนตกของเมอง

Beijing Qingdao และ Amoi นอกจากนยงไดน าเอา ETC หรอดานเกบคาผานทางอตโนมตททางเขาทางดวน

ไปสนามบนในเมอง Beijing ชวงระหวางเมอง Guangdong และ Huadu และก าลงทจะตดตงเพมอกแหงใน

เมอง Shanghai และ Nanjing

28

ภาพแสดงท 20 ศนยวจยและพฒนาระบบ ITS ในประเทศจน

สวนฮองกง กมการน าเอาระบบ ITS มาใชเหมอนกน เชน ETC ไดถกตดตงในทางเขาออกอโมงค

ทง 8 แหงของฮองกง นอกจากน ยงน าเอาระบบ TCSS (Traffic Control and Surveillance System) มาใช

ในทางดวนทเชอมตอกบสนามบ นแหงใหม เปนระยะทางทงสน 17 กโลเมตร และประมาณกลางป 1998

ฮองกงไดน าเอาระบบ Speed Control Camera System มาทดลองใชในทางดวนและในปเดยวกนน ได

ทดลองใช ERP (Electronic Road Pricing) โดยใชหลกวา ผใชจะตอง เปนผจายมาใชบรเวณทมการจร าจร

หนาแนนเพอลดการตดขด

ตวอยางการท างานของระบบ ITS ในประเทศอนโดนเซย

อตราการเพมประชากรของประเทศอนโดนเซยมประมาณรอยละ 4.7 ท าใหเกดการความหนาแนน

ของประชากรในเขตเมองมากขน สงผลใหมผตองการเดนทางเพมขนท าใหเกดความตดขด โดยความเรวใน

การเดนท างในกรง Jakarta มความเรวเพยง 10 กโลเมตรตอชวโมงเทานน และการใหบรการของระบบ

ขนสงสาธารณะกไมเพยงพอตอความตองการ ท าใหรฐบาลของอนโดนเซยจงไดมแผนในการแกปญหา โดย

มโครงการกอสรางทางดวนมความยาวทงสน 750 กโลเมตร

นอกจากนรฐบาลอนโดนเซ ยไดน าเอาระบบ ITS มาใชคอ ATC ซงน ามาใชในกรง Jakarta และ

เมองSurabaya ซงเปนเมองทมการจราจรตดขดมาก และน าระบบ SCATS ซงใชในประเทศออสเตรเลยมาใช

ในเมอง Bandung ซงในอนาคตจะมการขยายระบบ ATC ไปยงเมองตางๆ อก นอกจากนยงไดตดตง ระบบ

29

ขาวสารจราจรบนทางดวน (Toll Road Traffic Information System) เพอใหขอมลแกผเดนทางบนทางดวน

รวมทงระบบ ETC กไดน ามาใชในกรง Jakarta เชนกน

ภาพแสดงท 21 สภาพจราจรในกรง Jakarta

ตวอยางการท างานของระบบ ITS ในประเทศเกาหล

เกาหลไดเปนเจาภาพการประช มสมมนา 5th ITS World Congress ในป 1998 ท าใหเกาหลจงมการ

เตรยมพรอมในการน าเอาระบบ ITS มาใชไดดประเทศหนง โดยมแผนแมบทและการจดสรรเงนทนในการ

พฒนาระบบ ITS อยางชดเจน

ในปจจบนประเทศเกาหลไดน าเอาระบบ FTMS (Freeway Traffic Management System) มาใช

ในทางดวน ระบบนประกอบดวย ลปดเทคเตอร (Loop Detector) กลอง CCTV โทรศพทฉกเฉน รถฉกเฉน

และรถพยากรณสภาพอากาศ และใหขอมลแกผเดนทางผานทางปายอเลกทรอนกส ซงระบบนไดถกใชใน

ถนนสายหลก เชน ทางดวน Kyongku Chugbu Seoul Waegwek Sunhwan Honam และ Youngdang

30

ภาพแสดงท 22 ภายในหองควบคมศนย ITS ในเมอง Kwachon

ภายใตการน าของสถาบนขนสงของเกาหล กระทรวงกอสรางและขนสงรวมกบตวแทนภาคเอกชน

ท าการกอตงศนย ITS ขนทเมอง Kwachon เพอท าการพฒนาแบบจ าลองและการทดลองด าเนนการจดการ

จราจรบนถนนโดยใชระบบ ATMS ATIS และ APTS นอกจากนยงด าเนนการทดลองใชระบบ ETC ขนใน

เดอนธนวาคมป ค.ศ. 1988

ภาพแสดงท23 จอภาพแสดงสภาพจราจรในระบบ FTMS

31

ตวอยางการท างานของระบบ ITS ในประเทศสหรฐอเมรกา

ประเทศสหรฐอเมรกาจดเปนผน าในการวางหล กการและโครงสร างของว วฒนาการ ITS ในชวง

ปลายทศวรรษ 1980 อเมรกาไดจดตงคณะกรรมการ “Mobility 2000” ขน เพอศกษาวธการใชเทคโนโลยใน

การแกปญหาการจราจรตดขดในเขตเมอง ตอมาในป พ.ศ. 2533 ไดมการจดตงสมาคมทางหลวงและรถย นต

อจฉรยะแหงอเมรกา หรอ Intelligent Vehicle Highway Society of America (IVHS อเมรกา) และตอมา

ไดรบการยกระดบใหเปนคณะกรรมการทปรกษารฐบาลกลางอยางเปนทางการ ซงภายหลงไดเปลยนชอเปน

ITS อเมรกา ในปพ.ศ. 2537 ในช วงเวลาเด ยวกนนน กระทรวงคมนาคม หรอ US Department of

Transportation (DOT) ไดผลกดนผานกระบวนการ งบประมาณและนโยบายต าง ๆ เพอท าใหโครงสราง

พนฐานการขนส งของประเทศม ความเปน “อจฉรยะ” มากขน พระราชบ ญญต ISTEA (International

Surface Transportation Efficiency Act) จดสรรงบประมาณของร ฐบาลกลางในระยะยาวให แกงานวจยและ

พฒนาดาน ITS ในชวงป พ.ศ. 2535 ถง 2540 งบประมาณดาน ITS ตงแต ป พ.ศ. 2534

ในเดอนมกราคม พ .ศ. 2545 สมาคม ITS อเมรการวมกบ US DOT ไดจดท าและเผยแพร National

ITS Program Plan – A Ten Year Vision ตอมาในเดอนกนยายน พ.ศ. 2545 ภายหลงเหตวนาศกรรม

11 กนยายน ไดจดท าแผนเพ มเตมดานความม นคงของมาต ภม Homeland Security and ITS : Using

Intelligent Transportation Systems to Improve and Support Homeland Security โดยแผนงานประกอบด วย

วธการ และอธบายโอกาส ประโยชนและขอจ ากดในการประยกตใชเทคโนโลย

เพอลดชองวางระหวางศกยภาพอนใหญหลวงทระบบ ITS มกบสภาวะปจจบนทยงไมเปนเอกภาพ

US DOT ไดพยายามสงเสรมการพฒนาการเชอมประสานระบบ ITS ทงดานเทคนคและดานองคกร โดย

ทศทางของนโยบายไดมงเนนใหความส าคญกบการด าเนนการ ITS ดงน

1) Intelligent Transportation Infrastructure (ITI) หรอโครงสร างพนฐานการขนส งอจฉรยะ

ประกอบดวยการจดการบนทางดวน (freeway management) การจดการอบตการณ (incident management)

การควบคมสญญาณไฟจราจร (traffic signal control) การจดการการขนสงสาธารณะ (transit management)

การเกบคาผานทางอเลกทรอนกส (electronic toll collection) การจายคาโดยสารอเลกทรอนกส (electronic

fare payment) ระบบการจดการเหตฉกเฉน (emergency management services) การใหขาวสารผ เดนทางใน

32

ระบบขนสงหลายรปแบบ และการจดการทางตดผานรถไฟ (railroad grade crossings) ตวอยางการเกบคา

ผานทางอเลกทรอนกส ในรฐแคลฟอรเนย ประเทศสหรฐอเมรกา

ภาพแสดง ท 24 การเกบคาผานทางอเลกทรอนกสบนถนนสาย 91 ในรฐแคลฟอรเนย ประเทศ

สหรฐอเมรกา

2) Model Deployment Initiative (MDI) หรอการรเรมแบบจ าลองการปฏบตการ เพอแสดงตวอยาง

การเชอมประสานปฏบตการระหวางระบบ ITS ในพนทมหานคร 4 แหง คอ เมองฟนกซรฐอรโซนา เมอง

ซานอนโทนโอ รฐเทกซ ส เมองซแอตเตล รฐวอช งตน และ TRANSCOM ซงเปนองค กรพนธมตรของ

หนวยงานตาง ๆ ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศสหรฐอเมรกา ครอบคลมกรงนวยอรก นวเจอรซ

และเดลลาแวร การร เรมในการประสานความร วมมอทตาง ๆ เหลานไดมการประเม นและจ ดท า เอกสาร

เผยแพรผลเพอใหเมองอน ๆ ใชเปนแนวทาง

3) Commercial Vehicle Information Systems and Networks (CVISN) หรอ เครอขายระบบขอมล

รถสนคา มเปาเพอพฒนามาตรฐานส าหร บอตสาหกรรมรถบรรท กในการขนส งสนคาขามรฐและขามแดน

แบบไรเอกสาร

นอกจากนในชวงป พ.ศ. 2546 US DOT มโครงการรเรมตาง ๆ ดงน

1.1.1 ดานด าเนนการ (Deployment)

33

ก. 511 ระบบขอมลขาวสารการจราจรการเด นทางทวประเทศผานรหสโทรศพท 511 ในป

พ.ศ. 2543 ม 20 รฐทมระบบนใชงาน ซงคดเปนการบรการทครอบคลมประชากรร อยละ 18 ของ

ประเทศ

ข. Intelligent Transportation Infrastructure Program หรอโครงการโครงสร างพนฐานการ

ขนสงอ จฉร ยะ มเป าหมายท ให ข อม ลข าวสาร การเด นทางแบบเป นป จจ บนและพ ฒนา ขด

ความสามารถในการวดสมรรถนะการใหบรการของระบบถนนในเขตมหานครขนาดใหญ

ค. Florida Model Deployment ตงเปาทจะพฒนาแบบจ าลองระดบชาตเพอแสดงวธการเพ ม

ความมนคง ความสม าเสมอ และความปลอดภยของการขนส ง โดยอาศยการเผยแพร ขอมลขาวสาร

แบบเป นปจจบนอย างท วถงการออกแบบและตดต งใช เวลาประมาณ 2 ป ใหบรการได ในเดอน

พฤษภาคม พ.ศ. 2548 และตามดวยการประเมนระบบอก 2 ป

ง. Amber Alert ตงเปาทการประสานระบบการส อสารและความสามารถของ หนวยงาน

ดานการขนสงและดานความปลอดภย เพอตอบสนองตอเหตดวนเหตราย

จ. Human Service Transportation Coordination เพอปรบปรงคณภาพและประสทธภาพ

ของบรการขนสงสาธารณะ โดยใชเทคโนโลยล าสมย

ฉ. Architecture Consistency ตงเปาทสงเสรมการพฒนาสถาปตยกรรมระบบ ITS ส าหรบ

ภมภาค เพอใหการด าเนนการ ITS ในภมภาคเปนไปอยางสอดประสาน

ภาพแสดงท 25 Amber Alert ทเมองเดนเวอร ประเทศสหรฐอเมรกา

34

1.1.2 ดานวจยและพฒนา (R&D)

ก. Intelligent Vehicle Initiative เพอชวยผขบขรถยนต ในการควบค มบงคบรถยนต ใน

สถานการณ คบขนตาง ๆ อาทระบบป องกนการชนทาย ระบบหามลออเลกทรอนกสในรถขนาด

ใหญ ระบบปองกนการตกถนน เปนตน

ข. Weather Program เพอชวยลดผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพอากาศ ตอการขนสง

ทางบก

ค. Hazardous Materials เพอแสดงการใช เทคโนโลย ในการปรบปรงความปลอดภ ย และ

ความมนคงของการขนสงวสดอนตราย รวมทงประเมนคาใชจายและผลประโยชน

ง. E-Seal Test เพอทดสอบความเป นไปไ ดในการใ ชการปดอ เลกทรอนกส สนคา

(electronic seal) เพอใชในการขนสงสนคาทางตคอนเทนเนอร

จ. Vehicle Infrastructure Integration เพอสบคนศกยภาพของระบบทางหลวง และรถยนต

อจฉรยะในการใหและรบขอมลแบบเปนปจจบน และรองรบระบบความปลอดภยชนสง

ภาพแสดงท 26 รปแบบระบบ ITS ตางๆ ในประเทศสหรฐอเมรกา

35

บทท 2

ขอเสนอแนะการพฒนาระบบขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System)

ดวยหลกการและแนวคดพนฐานในเบองตนของระบ บขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport

System) คอ ระบบทถกพฒนาขนเพอรองรบความตองการดานความปลอดภย ประสทธภาพของการจราจร

และการปกปองสงแวดลอม โดยการผสานในสามสงพนฐานเขาดวยกน ไดแก คน ถนน และรถยนต ซงสง

ส าคญทจะสามารถเชอมโยงการประส านปฏสมพนธของสามสงใหสามารถเปนระบบทเรยกวา “ระบบ

ขนสงอจฉรยะ” ไดอยางมประสทธภาพนน คอ ขอมล โดยขณะน ขอมลส าคญหลก ๆ ไดแก

1. แผนททเปนปจจบน และทสามารถแสดงไดแบบ real-time

2. ขอมลการจราจรแบบ real-time

3. ขอมลการเกดอบตเหต

แตเมอพจารณาจากหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของกบระบบขนสงอจฉรยะในประเทศ พบวา ยงม

ปญหาหลายประการ ดงน

1. ขอมลแผนททจดท ำขนโดยหลำยหนวยงำนไมเปนปจจบน ท ำใหเกดปญหำตอผใชงำน

เมอน ำมำใชงำนจรง

2. ระบบการจดการจราจร และระบบการใหขอมลขาวสาร การเดนทาง ยงขาดความเชอมโยง

ทสามารถน าไปใชงานไดจรง เชน ขอมลการจราจรแบบ real-time ทแสดงถงความ

หนาแนนในการจราจรแตละเสนทาง ระหวางระบบการจราจรบนทางหลวง ทางดวน Toll

way Motor way และ High way ทมความเชอมโยงกนเพอใชในการเดนทางจรง

3. ขอมลการเกดอบตเหต ยงมการใหบรการผานทางสถานวทย เชน จส. 100 ซงยงมขอจ ากด

และไมทนตอเหตการณ

จากปญหาดงกลาวขางตน ปญหาหลกส าหรบการพฒนาระบบขนสงอจฉรยะในประเทศไทย

ในเบองตน จงควรเนนทการบรณาการขอมลทจ าเปนจะตองใชเชอมโยงก นระหวางหนวยงานภาครฐ และ

หนวยงานอน ๆ ทเกยวของ เพอ สนบสนนระบบ ITS อยางเปนเอกภาพและบรณาการ รายงานน จงขอสรป

ขอเสนอแนะเพอพฒนาระบบขนสงอจฉรยะในประเทศในระยะเรมตน ดงน

1. ขยายความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน

36

2. ปรบปรง /เปลยนแปลงเทคโนโลย ยานยนตใหสอดรบกบ ระบบขนสงอจฉรยะใหสามารถ

น ามาใชในการเดนทางไดจรง เชน ขอมลแผนทน าทางในรถยนต กบขอมลการจราจรแบบ

real-time เปนตน ทเรยกวาเปนการพฒนายานยนตแหงอนาคต “Advanced Safety Vehicle”

(ASV) หรอ ยานยนตอจฉรยะ “Vehicle Intelligence”

3. ออกมาตรการทสงเสรมผประกอบการใหมการน าเทคโนโลยระบบขนสงอจฉรยะมาใช

4. ขยายการบรการศนยขอมลการจราจร ทปจจบนมเพยง สถานวทย เชน การใหบรการขอมล

การจราจรและเสนทางเดนทางบนมอถอ เปนตน

5. ควรมการศกษาจดท า Roadmap เพอการพฒนาระบบขนสงอ จฉรยะในประเทศไทย และ

ผลกดนใหมการน าไปปฏบต เพอวตถประสงค คอ ความปลอดภย ลดความแออดและ

ตดขดของการจราจร ลดอบตเหต ตลอดจนประหยดพลงงาน และลดมลพษ ซงจากขอมล

ทสบคน ทผานมา สมาคมระบบขนสงและจราจรอจฉรยะไทย (ITS Thailand) ไดมการ

จดท าราง Roadmap เพอการพฒนาระบบขนสงอจฉรยะในประเทศ ดงในภาพ หากแตการ

ปฏบตตามแผนของ Roadmap ดงกลาวยงด าเนนการไดไมเตมทตามแผน

ภาพท27 Roadmap เพอการพฒนาระบบขนสงอจฉรยะในประเทศไทย (จดท าโดย ITS

Thailand)

37

ภาคผนวก

หนวยงานและผประกอบการทเกยวของกบระบบการขนสงอจฉรยะ

(Intelligent Transport System)

ปจจบน ในประเทศไทยมหนวยงานและ ผประกอบการทมสวนเกยวของกบระบบการขนสง

อจฉรยะ(Intelligent Transport System) ดงน

หนวยงานทเกยวของกบระบบขนสงอจฉรยะ

1. หนวยงานของรฐ

1.1 กรงเทพมหานคร (Bangkok Metropolitan Administration : BMA)

1.2 การทางพเศษแหงประเทศไทย (Expressway Authority of Thailand : EXAT) หรอ

ปจจบน คอ Expressway and Rapid Transit Authority of Thailand : ETA

1.3 องคการขนสงมวลชนกรงเทพ (Bangkok Mass Transit Authority)

1.4 บรษท ระบบขนสงมวลชนกรงเทพ จ ากด (มหาชน) (Bangkok Mass Transit System

Public Company Limited : BMTS)

1.5 ส านกงานต ารวจแหงชาต (National Police Bureau)

1.6 ส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร (Office of Transport and Traffic

Policy and Planning)

1.7 กรมทางหลวง (Highway Agency)

2. หนวยงานภาคเอกชนทใหบรการเกยวกบระบบขนสงอจฉรยะ ซงสวนใหญเปนการ

ใหบรการเกยวกบแผนทเพอการเดนทาง ศนยขอมลจราจร ดงน

2.1 บรษทในการจดท าแผนทน าทาง อาท

1) บรษท แมพพอยทเอเซย (ประเทศไทย) จ ากด

2) Tele Atlas (Thailand) Co., Ltd

2.2 บรษทในการจดท าระบบการสอสารระหวางอปกรณ

1) Helios Technology Co.,Ltd

2) Mobile Innovation Co., Ltd.

3) ESRI

38

2.3 บรษทในการจดท าอปกรณสอสาร

1) Kenwood Thailand

2) บรษท โตโยตา ทโช ประเทศไทย จ ากด

3) บรษท พานาโซนคออโตโมทฟซสเตมส เอเชย แปซฟค (ประเทศไทย) จ ากด

2.4 ศนยขอมลจราจร

1) Taxi cooperatives

2) FM radio จส.100

3. หนวยงานทท าวจยเกยวกบระบบขนสงอจฉรยะ

3.1 ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (National Electronics and

Computer Technology Center : NECTEC)

3.2 จฬาลงกรณมหาวทยาลย (Chulalongkorn University : CU)

3.3 สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย (Asian Institute of Technology : AIT)

3.4 มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา (King Mongkut’s Institute of Technology :

KMIT)

3.5 มหาวทยาลยสงขลานครนทร Prince of Songkla University