การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ...

15
104 Journal of Sports Science and Health Vol.13 No.1, (January-April 2012) การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการออกกำาลังกายเพื่อสุขภาพ สิทธา พงษ์พิบูลย์ และฉัตรชัย มะสุนสืบ คณะวิทยาศาสตร์การกีฬา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย บทคัดย่อ การสำารวจลักษณะของการบาดเจ็บที่เกิดขึ้นจาก การใช้บริการสถานประกอบกิจการด้านการออกกำาลังกาย เพื่อสุขภาพเป็นสิ่งที่จำาเป็นในการพัฒนาสถานประกอบ กิจการด้านการออกกำาลังกายเพื่อสุขภาพเพื่อให้มีการ ป้องกันการบาดเจ็บได้อย่างมีประสิทธิภาพ วัตถุประสงค์ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อสำารวจลักษณะของการบาดเจ็บ สาเหตุของการ บาดเจ็บ และปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการบาดเจ็บทีเกิดขึ้นจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการด้าน การออกกำาลังกายเพื่อสุขภาพ วิธีดำาเนินการวิจัย กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ใช้บริการ สถานประกอบกิจการด้านการออกกำาลังกายเพื ่อสุขภาพ จำานวน 498 คน สัมภาษณ์กลุ่มตัวอย่างด้วยวิธี เอคสิทโพล (ภายหลังใช้บริการเสร็จ) ระหว่างวันที1 กันยายน 2552 ถึงวันที่ 31 ตุลาคม 2552 ผลการศึกษา กลุ่มตัวอย่างมีอายุเฉลี่ย 32.1 ± 10.2 ปี เคยบาดเจ็บจากการออกกำาลังกาย (ทั ้งเพศชาย และเพศหญิง) ร้อยละ 27.3 ซึ่งอัตราการบาดเจ็บ ระหว่างเพศชายและเพศหญิงไม่มีความแตกต่างกัน อย่างมีนัยสำาคัญทางสถิติ (เพศชาย ร้อยละ 30.2 และ เพศหญิง ร้อยละ 24.9 ตามลำาดับ) ลักษณะของการ บาดเจ็บที ่พบมากใน 3 อันดับแรกของกลุ ่มตัวอย่าง คือ กล้ามเนื ้ออักเสบ (ร้อยละ 43.2) ข้ออักเสบ เช่น ข้อเข่า ข้อมือ (ร้อยละ 20.2) และ ข้อเท้าพลิก ข้อเท้าแพลง (ร้อยละ 12.7) จากการบาดเจ็บ กลุ่มตัวอย่างระบุถึง สาเหตุของการบาดเจ็บใน 3 อันดับแรก คือ ทำามาก เกินความสามารถของตนเอง (ร้อยละ 35.0) ไม่ทราบ สาเหตุการบาดเจ็บ (ร้อยละ 18.9) และทำาท่าทาง ออกกำาลังกายที่ผิดเเละไม่ถูกต้อง (ร้อยละ 16.8) ปัจจัย ที่ส่งผลให้เกิดการบาดเจ็บ คือ ระยะเวลาในการเป็น สมาชิก โดยมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เท่ากับ .191 ความถี ่ของการออกกำาลังกาย มีค่าสัมประสิทธิ ์สหสัมพันธเท่ากับ .133 และเวลาที่ใช้ในการออกกำาลังกาย ในแต่ละครั้ง โดยมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เท่ากับ .116 ที่ระดับนัยสำาคัญ 0.001 สรุปผลวิจัย ความชุกของการบาดเจ็บ อันเกิด จากการใช้บริการในสถานประกอบกิจการด้านการออก กำาลังกายเพื่อสุขภาพมีค่า ร้อยละ 27.3 และไม่พบ ความแตกต่างของการบาดเจ็บอย่างมีนัยสำาคัญทางสถิติ ระหว่างเพศชายและเพศหญิง ลักษณะและสาเหตุของ การบาดเจ็บนั้นแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับบริเวณที่ได้รับ การบาดเจ็บ ส่วนปัจจัยที ่ส่งผลต่อการบาดเจ็บคือ ระยะ เวลาของการเป็นสมาชิก ความถี่ของการออกกำาลังกาย ต่อสัปดาห์ และระยะเวลาที่ใช้ในการออกกำาลังกาย ในแต่ละครั้ง ดังนั้นสมาชิกของสถานประกอบกิจการ ด้านการออกกำาลังกายเพื่อสุขภาพจะต้องปรับการออก กำาลังกายให้เหมาะสมกับตนเองเพื ่อที ่จะลดการบาดเจ็บ คำาสำาคัญ: การบาดเจ็บ / การออกกำาลังกาย / สถาน ประกอบกิจการด้านการออกกำาลังกายเพื่อสุขภาพ

Upload: others

Post on 26-Sep-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

104 Journal of Sports Science and Health Vol.13 No.1, (January-April 2012)

การบาดเจบอนเกดจากการใชบรการสถานประกอบกจการ

ดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ

สทธา พงษพบลย และฉตรชย มะสนสบคณะวทยาศาสตรการกฬา จฬาลงกรณมหาวทยาลย

บทคดยอ

การสำารวจลกษณะของการบาดเจบทเกดขนจาก

การใชบรการสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกาย

เพอสขภาพเปนสงทจำาเปนในการพฒนาสถานประกอบ

กจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพเพอใหมการ

ปองกนการบาดเจบไดอยางมประสทธภาพ

วตถประสงค การวจยครงนมวตถประสงค

เพอสำารวจลกษณะของการบาดเจบ สาเหตของการ

บาดเจบ และปจจยทมผลกระทบตอการบาดเจบท

เกดขนจากการใชบรการสถานประกอบกจการดาน

การออกกำาลงกายเพอสขภาพ

วธดำาเนนการวจย กลมตวอยางเปนผใชบรการ

สถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ

จำานวน 498 คน สมภาษณกลมตวอยางดวยวธ

เอคสทโพล (ภายหลงใชบรการเสรจ) ระหวางวนท

1 กนยายน 2552 ถงวนท 31 ตลาคม 2552

ผลการศกษา กลมตวอยางมอายเฉลย 32.1 ±

10.2 ป เคยบาดเจบจากการออกกำาลงกาย (ทงเพศชาย

และเพศหญง) รอยละ 27.3 ซงอตราการบาดเจบ

ระหวางเพศชายและเพศหญงไมมความแตกตางกน

อยางมนยสำาคญทางสถต (เพศชาย รอยละ 30.2 และ

เพศหญง รอยละ 24.9 ตามลำาดบ) ลกษณะของการ

บาดเจบทพบมากใน 3 อนดบแรกของกลมตวอยาง คอ

กลามเนออกเสบ (รอยละ 43.2) ขออกเสบ เชน ขอเขา

ขอมอ (รอยละ 20.2) และ ขอเทาพลก ขอเทาแพลง

(รอยละ 12.7) จากการบาดเจบ กลมตวอยางระบถง

สาเหตของการบาดเจบใน 3 อนดบแรก คอ ทำามาก

เกนความสามารถของตนเอง (รอยละ 35.0) ไมทราบ

สาเหตการบาดเจบ (รอยละ 18.9) และทำาทาทาง

ออกกำาลงกายทผดเเละไมถกตอง (รอยละ 16.8) ปจจย

ทสงผลใหเกดการบาดเจบ คอ ระยะเวลาในการเปน

สมาชก โดยมคาสมประสทธสหสมพนธเทากบ .191

ความถของการออกกำาลงกาย มคาสมประสทธสหสมพนธ

เทากบ .133 และเวลาทใชในการออกกำาลงกาย

ในแตละครง โดยมคาสมประสทธสหสมพนธเทากบ

.116 ทระดบนยสำาคญ 0.001

สรปผลวจย ความชกของการบาดเจบ อนเกด

จากการใชบรการในสถานประกอบกจการดานการออก

กำาลงกายเพอสขภาพมคา รอยละ 27.3 และไมพบ

ความแตกตางของการบาดเจบอยางมนยสำาคญทางสถต

ระหวางเพศชายและเพศหญง ลกษณะและสาเหตของ

การบาดเจบนนแตกตางกนไปขนอยกบบรเวณทไดรบ

การบาดเจบ สวนปจจยทสงผลตอการบาดเจบคอ ระยะ

เวลาของการเปนสมาชก ความถของการออกกำาลงกาย

ตอสปดาห และระยะเวลาทใชในการออกกำาลงกาย

ในแตละครง ดงนนสมาชกของสถานประกอบกจการ

ดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพจะตองปรบการออก

กำาลงกายใหเหมาะสมกบตนเองเพอทจะลดการบาดเจบ

คำาสำาคญ: การบาดเจบ / การออกกำาลงกาย / สถาน

ประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ

Page 2: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

วารสารวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ ปท 13 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2555) 105

INCIDENT OF INJURIES THAT OCCUR IN THE FITNESS FACILITIES

Sitha Phongphibool and Chatchai MasunsubFaculty of Sports Science, Chulalongkorn University

Abstract

Identifying the incident of injuries that

occur in the fitness facilities will lead to the

improvement in the effectiveness of injury

prevention.

Purpose The purposes of this study were

to investigate the types of injuries, causes for

injuries, and factors that contribute to injuries

in fitness facilities.

Methods The survey was conducted in

498 participants via exit poll from September

1st, 2009 to October 31st, 2009. Participants

were asked to answer series of questions

before leaving the fitness facilities.

Result The result revealed the average

age of participants was 32.1 ± 10.2 years old.

27.3% of the participants (males and females)

reported of being injured from using fitness

facility; however, there was no significance

difference in the rate of injury between gender

(males 30.2% and females 24.9%). Three types

of injuries most reported by the participants

were muscle strain (43.2%), joint inflammation

(e.g. knee and writs) (20.2%), and ankles sprain

(12.7%). The reasons for being injured were

overtraining (35%), no identifying cause (18.9%),

and performing wrong exercising techniques

(16.8%). Factors that contribute to injury were

length of membership (r = .191, P<0.001),

frequency of exercise (r = .133, P<0.001), and

duration of exercise (r = .116, P<0.001).

Conclusions The frequency of injuries

occurred in the fitness facilities was 27.3%.

No statistical significance in the rate of injuries

was found between genders. Types and causes

of injuries were different depending on the

site of injury incurred. Factors that contribute

to injury were length of membership, frequency

of exercise, and duration of exercise. Therefore,

the fitness facilities’ members need to modify

their exercise routines accordingly to reduce

the chance of being injured.

Key words: Injury / exercise / Fitness facilities

Page 3: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

106 Journal of Sports Science and Health Vol.13 No.1, (January-April 2012)

ความเปนมาและความสำาคญของปญหา

การบาดเจบจากการออกกำาลงกายนนมโอกาส

ทจะเกดขนไดไมมากกนอยในผคนทออกกำาลงกาย

อยางเปนประจำา จลคลส และคณะ (Gilchirst et al.,

2000) ไดศกษาเรองการบาดเจบทเกยวเนองกบการ

ออกกำาลงกายในชาวอเมรกนทเปนประชาชนทวไปและ

ทเปนทหารทตองฝกสมรรถภาพทางกาย (ออกกำาลงกาย)

ขนพนฐาน (Basic Training) เพอเตรยมรางกายใหพรอม

ในการปฏบตงาน โดยรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถาม

ผลการศกษาพบวา ในกลมประชาชนทวไปทก ๆ ป

จะมรายงานจากประชาชนเพศชายและเพศหญงท

ออกกำาลงกายโดยการวง รอยละ 25-65 วาเคยบาดเจบ

จากการวงถงขนทตองลดระดบการออกกำาลงกายลง

หรอในบางกรณตองหยดออกกำาลงกาย นอกจากน

คณะผวจยยงพบวา รอยละ 14-50 ของผทบาดเจบ

จำาเปนตองพบแพทยเพอรกษาการบาดเจบ

สวนในกลมทเปนทหารคณะผวจยรายงานวา

รอยละ 60-80 เกดการบาดเจบจากการฝกสมรรถภาพ

ทางกาย (ออกกำาลงกาย) ขนพนฐาน และสาเหตของ

การบาดเจบนนเกดจากการใชงานมากจนเกนไป

(overuse injuries) นอกจากนคณะผวจยยงพบวา

รอยละ 80-90 ของการบาดเจบนน เกดขนกบสวนลาง

ของรางกาย โดยลกษณะของการบาดเจบสวนใหญ คอ

เอนรอยหวานอกเสบ (Achilles Tendinitis) กลมอาการ

พาเทฟเมอรอล (Patellar femoral syndrome) พงผด

ใตฝาเทาอกเสบ (Plantar fasciitis) และกระดกหกลา

(Stress fracture) เปนตน การบาดเจบในสวนลาง

ของรางกายทกลาวมาน มผลตอการฝกสมรรถภาพ

ทางกาย (ออกกำาลงกาย) และการเตรยมพรอมในการ

ออกรบ เพราะตองใชเวลาในการฟนฟ และสำาหรบ

ผทบาดเจบกลมนจำานวนรอยละ 50 ตองพบแพทย

นอกจากน โบวน และคณะ (Bovens et al., 1989)

ตดตามผลการฝกซอมของกลมตวอยางชาวอเมรกน

ทเตรยมตววงมาราธอน พบวา รอยละ 85 มการ

บาดเจบมากกวาหนงครง การค และคณะ (Garrick

et al., 1986) ไดตดตามการเตนแอโรบกของชาวอเมรกน

เปนเวลา 12 สปดาห พบวา 200 คน ใน 411 คน

รายงานวา ไดรบบาดเจบจากการเตนแอโรบก และ

ในกลมทบาดเจบน มจำานวน รอยละ 25 ตองหยด

หรอปรบเปลยนการออกกำาลงกาย สทเธอ และคณะ

(Suter et al., 1994) ไดศกษากลมตวอยางเพศชาย

ชาวอเมรกนทวงหรอเดน เปนระยะเวลา 6 เดอน

พบวา การบาดเจบทเกดขนจากการวงหรอเดนนน

เปนผลมาจากระยะทางทใชในการวงหรอเดนมากกวา

ความหนกทใชในการวงหรอเดน สทเธอ และคณะ

(Suter et al., 1994) จงสรปวา ปรมาณ หรอระยะทาง

ในการออกกำาลงกายมผลตอการบาดเจบมากกวา

ความหนกของการออกกำาลงกาย

การศกษาของ โปลอดและคณะ (Pollock et al.,

1977) เรองการบาดเจบจากการออกกำาลงกายของ

ชาวอเมรกนพบวา การออกกำาลงกายทเพมขนสามารถ

สงผลใหเกดการบาดเจบทเพมขน เชน หากเดนเพมขน

จาก 15 นาท เปน 30 นาท และเปน 45 นาท

ความเสยงทจะเกดการบาดเจบกเพมขนจาก รอยละ 22

เปน รอยละ 24 และรอยละ 54 ตามลำาดบ ซงคลาย

กบการศกษาของ โคปแลน และคณะ (Koplan et al.,

1982) ทพบวา การออกกำาลงกายโดยการวงทเพมขน

ทก ๆ 10 ไมลโดยเฉลยตอสปดาห จะทำาใหโอกาสทจะ

เกดการบาดเจบเพมขน รอยละ 29-57 เชนเดยวกบ

การศกษาของ รคา และคณะ (Requa et al., 1993)

ทพบวาผทออกกำาลงกายโดยการเดนโดยเฉลยประมาณ

14 ไมลตอสปดาห รอยละ 21 ตองหยดการเดน

ประมาณ 1 สปดาหหรอมากกวานนเนองจากการ

บาดเจบ

พาวว และคณะ (Powell et al., 1986) ไดศกษา

การบาดเจบโดยการสอบถามกลมตวอยางทงเพศชาย

Page 4: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

วารสารวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ ปท 13 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2555) 107

และเพศหญงจำานวน 5,238 คน เกยวกบการบาดเจบ

ทเกดขนในการทำากจกรรมทางกายเพอสงเสรมสขภาพ

เชน เดน ขจกรยาน ยกนำาหนก เตนแอโรบก และ

จดสวน โดยมขอสรปวา การทเขารวมทำากจกรรมตาง ๆ

มากขน การเกดการบาดเจบกมอตราสงขน ตามลำาดบ

คณะผวจยพบวากลมคนทจะเสยงตอการบาดเจบคอ

กลมคนทมอายระหวาง 18-44 ป แตการบาดเจบท

เพมขน เปนการบาดเจบทไมรนแรง จากจำานวนผท

รายงานวาบาดเจบ รอยละ 30 ลดปรมาณของกจกรรม

หรอหยดทำากจกรรมทกอใหเกดการบาดเจบโดยไมตอง

พบแพทย สวนอก รอยละ 20 ของผทเคยบาดเจบ

รายงานวาตองพบแพทยเพอวนฉยอาการ หรอตอง

ขาดงาน

การออกกำาลงกายเปนประจำาอาจสงผลใหเกดการ

บาดเจบไดไมมากกนอย ฮทแมน และคณะ (Hootman

et al., 2003) ไดศกษาถงระบาดวทยาของการบาดเจบ

ทเกยวกบโครงสรางของรางกายในกลมคนทมกจกรรม

ทางกายนอยและกจกรรมทางกายมาก พบวาการบาดเจบ

สวนใหญทเกยวของกบโครงสรางของรางกายนนเกดจาก

การออกกำาลงกายดวยการ เดน วง หรอเลนกฬา

นอกจากนยงพบวาหนงในสของกลมตวอยางรายงาน

วาเคยมการบาดเจบอยางนอย 1 ครงภายใน 1 ป

ในการศกษาน ฮทแมน และคณะ (Hootman et al.,

2003) ยงไดระบถงปจจยทมผลกระทบตอการบาดเจบ

ระหวางเพศ ในเพศชายปจจยทมผลตอการบาดเจบ คอ

อาย มสมรรถภาพทางกายสง มกจกรรมทางกายมาก

และเคยบาดเจบมากอน สวนในเพศหญงปจจยทมผล

กระทบตอการบาดเจบ คอ อาย มกจกรรมทางกายมาก

และเคยบาดเจบมากอน ถงแมวาปจจยทมผลตอการ

บาดเจบระหวางเพศชายและเพศหญงจะมความ

แตกตางกนอยบาง แตคณะผวจยกพบวา ความชก

ของการบาดเจบระหวางเพศนนไมมความแตกตางกน

(การบาดเจบ เพศชายรอยละ 25.7 และเพศหญง

รอยละ 24.7 ตามลำาดบ) จากการศกษานคณะผวจย

ยงรายงานถง ตำาแหนงของการบาดเจบทพบมาก คอ

เขา หลง และเทา ซงตำาแหนงของการบาดเจบท

ฮทแมน และคณะ (Hootman et al., 2003) พบนน

สวนใหญเปนสวนลางของรางกาย

กานดา ชยภญโญ และคณะ (Chaipinyo et al,

2005) ไดสำารวจอบตการณการบาดเจบจากการเตน

แอโรบกและการวงเพอสขภาพของประชาชนในเขต

กรงเทพมหานครและเขตปรมณฑล พบวา กลมผเตน

แอโรบกและกลมผวงเพอสขภาพในเขตกรงเทพมหานคร

และเขตปรมณฑลมผบาดเจบจากการเตนแอโรบก

รอยละ 13.3 และพบวามปจจยทเกยวของกบการ

บาดเจบจากการเตนแอโรบก คอ การบาดเจบซำากบท

เคยเปนมากอนในชวงหนงปทผานมา การบาดเจบท

เคยไดรบจากสาเหตอนทไมใชการเตนแอโรบก และ

จงหวะและความเรวของการเตนแอโรบก ตามลำาดบ

สวนผทบาดเจบจากการวงเพอสขภาพมอย รอยละ 25.1

และพบวา ปจจยทเกยวของกบการบาดเจบจากการวง

เพอสขภาพ คอ การบาดเจบซำากบทเคยเปนมากอน

ในชวงหนงปทผานมา คอ การบาดเจบทเคยไดรบจาก

สาเหตอนทไมใชการวงเพอสขภาพ อาย ระยะเวลาหรอ

ประสบการณในการออกกำาลงกาย โครงสรางของขา

ความยดหยนของหลงและขาขางขวา กำาลงขาและ

การทรงตวบนขาซาย การอบอน การผอนคลาย และ

การยดเหยยดกลามเนอกอนและหลงการออกกำาลงกาย

และลกษณะพนสนามทออกกำาลงกาย ตามลำาดบ

คณะผวจยยงพบวาการบาดเจบทเกดขนจากการเตน

แอโรบกและการวงเพอสขภาพนนมผลกระทบทำาให

ผทบาดเจบตองลดจำานวนครงในการออกกำาลงกายตอ

สปดาห (รอยละ 31.4 ในกลมแอโรบก และรอยละ

41.0 ในกลมวงเพอสขภาพ) ตองหยดการออกกำาลงกาย

หรอเปลยนชนดของการออกกำาลงกาย (รอยละ 20.5

ในกลมแอโรบก และรอยละ 19.2 ในกลมวงเพอสขภาพ)

Page 5: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

108 Journal of Sports Science and Health Vol.13 No.1, (January-April 2012)

ทำาใหเกดความวตกกงวล/เครยด (รอยละ 17.3 ในกลม

แอโรบก และ รอยละ 15.8 ในกลมวงเพอสขภาพ)

การออกกำาลงกายนนสามารถทจะสงผลใหเกด

การบาดเจบได ซงลกษณะและสาเหตของการบาดเจบ

กมความแตกตางกนไป ขนอยกบปจจยตาง ๆ เชน

อาย สมรรถภาพทางกาย ชนดของการออกกำาลงกาย

ความพรอมของรางกาย และการทเคยบาดเจบมากอน

เปนตน อยางไรกตาม จากการศกษาทผานมา ทงใน

ประเทศและตางประเทศไดศกษาถงการบาดเจบทเกดขน

จากการออกกำาลงกายภายนอกในรปแบบตาง ๆ แตยง

ไมมรายงานหรอการวจยทศกษาการบาดเจบทเกดขน

ในสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอ

สขภาพ

วตถประสงคของการวจย

เพอสำารวจลกษณะของการบาดเจบ สาเหตของ

การบาดเจบ และปจจยทมผลกระทบตอการบาดเจบ

ทเกดขนจากการใชบรการสถานประกอบกจการดาน

การออกกำาลงกายเพอสขภาพ

วธดำาเนนการวจย

ประชากร คอ ผทเปนสมาชกของสถานประกอบ

กจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพขนาดใหญ

ขนาดกลาง และขนาดเลก ในเขตกรงเทพมหานคร

จำานวนประมาณ 300,000 คน (ขอมลจาก Annual

Report ของสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกาย

เพอสขภาพเชงพาณชยขนาดใหญ)

กลมตวอยาง คอ ผทเปนสมาชกของสถาน

ประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ

ขนาดใหญ (มากกวา 5,000 ตารางเมตรขน) ขนาดกลาง

(ระหวาง 1,000 ตารางเมตร ถง 5,000 ตารางเมตร)

และขนาดเลก (นอยกวา 1,000 ตารางเมตร) ในเขต

กรงเทพมหานคร จำานวน 498 คน คำานวณจำานวน

กลมตวอยางจากตารางการกำาหนดขนาดกลมตวอยาง

ของ แพทเทน (Patten, 2000) และใชวธการสมแบบ

บงเอญ (Accidental Sampling)

เกณฑการคดเขา

เปนผทใชบรการสถานประกอบกจการดานการ

ออกกำาลงกายเพอสขภาพ (หลงจากการออกกำาลงกาย)

และสมครใจทจะใหขอมลทงเพศชายและเพศหญง

อาย 18-75 ป และจะตองไมมความบกพรองทางดาน

การอาน การเขยน หรอ การมองเหน สามารถเขาใจ

คำาถามในแบบสอบถามและยนยอมใหสมภาษณ

วธการเกบรวบรวมขอมล

ขนตอนการศกษาครงนไดผานความเหนชอบ

ของคณะอนกรรมการพจารณากำาหนดหลกเกณฑ

มาตรฐานสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกาย

เพอสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข การเกบ

รวบรวมขอมลดำาเนนการโดยผชวยนกวจยจำานวน 6 คน

ทไดรบการฝกฝนวธการสมภาษณจากคณะผวจย

จนกระทงผชวยนกวจยมความเขาใจในขอคำาถาม

และมความคลองแคลวในการซกถามเพอใหไดขอมล

ตามวตถประสงคของโครงการ ผชวยนกวจยไดเกบขอมล

(ภาคสนาม) ระหวางวนอาทตย ถง วนเสาร ดานหนา

นอกเขตของสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกาย

เพอสขภาพ หลงจากทกลมตวอยางไดใชบรการเสรจสน

แลว กอนทจะสมภาษณสมาชกสถานประกอบกจการ

ดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ ผชวยนกวจยจะ

แนะนำาตวเอง พรอมทงชแจงจดประสงคของการศกษา

ใหกบกลมตวอยางทราบและไดชแจงขนตอนการตอบ

แบบสอบถาม และไดยำากบกลมตวอยางวาจะเกบขอมล

เปนความลบ เมอกลมตวอยางพรอมและเตมใจทจะให

ขอมล ผชวยนกวจยจงไดขอใหกลมตวอยางแตละคน

ลงนามในใบยนยอมแลวเรมสมภาษณตามแบบสอบถาม

และบนทกขอมลลงในแบบสอบถามนน คำาถามทใช

Page 6: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

วารสารวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ ปท 13 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2555) 109

ในแบบสอบถามนนประกอบไปดวยคำาถามทเกยวของ

กบการใชบรการของสถานประกอบกจการดานการออก

กำาลงกายเพอสขภาพ เชน ปจจยในการเลอกสถานท

ออกกำาลงกาย พฤตกรรมการออกกำาลงกาย ประเภทของ

กจกรรม จดประสงคของการออกกำาลงกาย การบาดเจบ

จากการออกกำาลงกายรวมถงจำานวนครงของการบาดเจบ

ตำาแหนงของรางกายทไดรบบาดเจบ ลกษณะของ

การบาดเจบ และสาเหตของการบาดเจบ

การวเคราะหขอมล

ผวจยใชสถตดงตอไปนในการวเคราะหขอมล

เพอตอบวตถประสงคของการวจยขอตาง ๆ ดงน

1.) ใชสถตพรรณนา (Descriptive Statistics)

ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบน

มาตรฐาน เพอวเคราะหความชก ลกษณะและสาเหต

ของการบาดเจบอนเกดขนจากการใชบรการสถาน

ประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ

2.) ใชไค-สแควร (Chi-Square) เพอวเคราะหความ

แตกตางเรองความชกของการบาดเจบจำาแนกตามเพศ

3.) ใชสตรสหสมพนธเพยรสน (Pearson Product

Moment) เพอวเคราะหความสมพนธระหวางการ

บาดเจบทงหมดกบปจจยตาง ๆ ทมผลกระทบตอการ

บาดเจบ

ผลการวจย

กลมตวอยางจากสถานประกอบกจการดานการ

ออกกำาลงกายเพอสขภาพจำานวน 498 คน (เพศชาย

225 คน และ เพศหญง 273 คน) โดยมอายเฉลย

32.1 ป (±10.2) นำาหนกตวเฉลย 61.9 กโลกรม

(±12.3) สวนสงเฉลย 165.2 เซนตเมตร (±8.6)

และดชนมวลกายเฉลย 22.6 กโลกรม/เมตร2 (±3.3)

กลมตวอยางทงเพศชายและเพศหญงออกกำาลงกาย

2-3 วน/สปดาห (รอยละ 50.4) 4-5 วน/สปดาห

(รอยละ 33.9) 1 วน/สปดาห (รอยละ 8.2) และ

6 วน หรอมากกวา/สปดาห (รอยละ 7.4) และใชเวลา

ในการออกกำาลงกายแตละครงในสถานประกอบกจการ

ดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพโดยเฉลย 122.4 นาท

(±57.6)

กลมตวอยางทงชายและหญงเลอกทจะออก

กำาลงกายในชางคำา 18-21 น. (รอยละ 49.6) ชวงเยน

15-18 น. (รอยละ 25.5) ชวงสาย 9-12 น. (รอยละ

10.0) ชวงบาย 12-15 น. (รอยละ 6.8) ชวงเชา

5-9 น. (รอยละ 6.4) และชวงดก หลง 21 น.

(รอยละ 1.8) โดยเพศชายและเพศหญงจะมจดประสงค

ในการออกกำาลงกายทแตกตางกน จดประสงคของ

การออกกำาลงกายของกลมตวอยางทเปนเพศชาย

5 อนดบแรก คอ เพอสงเสรมสขภาพ (รอยละ 89.3)

เพอเสรมสรางกลามเนอ (รอยละ 75.6) เพอลดนำาหนก

(รอยละ 39.6) เพอผอนคลายความเครยด (รอยละ 39.6)

และ เพอกระชบสดสวน (รอยละ 27.1) ในขณะท

จดประสงคของการออกกำาลงกายของกลมตวอยางท

เปนเพศหญง 5 อนดบแรก คอ เพอสงเสรมสขภาพ

(รอยละ 91.2) เพอกระชบสดสวน (รอยละ 71.4)

เพอลดนำาหนก (รอยละ 61.9) เพอผอนคลายความเครยด

(รอยละ 42.4) และเพอเสรมสรางกลามเนอ (รอยละ

32.2) ซงจดประสงคของการออกกำาลงกายระหวางเพศ

ชายและเพศหญงทมความแตกตางกนอยางนยสำาคญ

ทางสถต (P<0.001) มากไปกวานน ผลการวจยยง

พบวาความนยมในการเลอกออกกำาลงกายยงมความ

แตกตางกนอยางนยสำาคญทางสถต (P<0.001)

ระหวางเพศชายและเพศหญง ดงแสดงในตารางท 1

Page 7: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

110 Journal of Sports Science and Health Vol.13 No.1, (January-April 2012)

ตารางท 1 ประเภทของกจกรรมทผใชบรการชอบทำาในสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ

ประเภทของกจกรรมชาย หญง Chi-

Squarep value

คน รอยละ คน รอยละ

ใชเครองมอออกกำาลงกาย เชน Treadmill, Cycle,

Cross trainer, and Stepper เปนตน ดวยตวเอง

ใชเครองมอออกกำาลงกาย Free weights หรอ

Weight machines ดวยตวเอง

ชอบเขารวมกจกรรมออกกำาลงกายเเบบกลม เชน

aerobic, yoga, body combat, เปนตน

ชอบทำา personal training

ใชหอง Sauna หรอ Steam room

อนๆ

173

170

65

65

56

3

76.9

75.6

28.9

28.9

24.9

1.3

189

104

180

82

91

1

69.2

38.1

65.9

30.0

33.3

0.4

3.644

69.939

67.725

0.078

4.228

1.448

0.056

0.000**

0.000**

0.780

0.040

0.229

** มนยสำาคญทางสถต (p<0.001)

จากกลมตวอยางทงหมดจำานวน 498 คน (ชาย

และหญง) พบวาเคยมการบาดเจบจากการออกกำาลงกาย

(รอยละ 27.3) และไมเคยมการบาดเจบจากการออก

กำาลงกาย (รอยละ 72.7) และจากการจำาแนกตามเพศ

พบวาในเพศชายเคยมการบาดเจบจากการออกกำาลงกาย

(รอยละ 30.2) และเพศหญงเคยมการบาดเจบ (รอยละ

24.9) ซงไมมความแตกตางกนอยางมนยสำาคญทาง

สถต ดงแสดงในตารางท 2

ตารางท 2 การบาดเจบจากการออกกำาลงกายในสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ

การบาดเจบ จำานวน (คน) รอยละ Chi-Square P value

เพศ (ภาพรวม)

เคย

ไมเคย

เพศชาย

เคย

ไมเคย

เพศหญง

เคย

ไมเคย

136

362

68

157

68

205

27.3

72.7

30.2

69.8

24.9

75.1

1.754 0.185

Page 8: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

วารสารวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ ปท 13 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2555) 111

จากการบาดเจบทเกดขนในสถานประกอบ

กจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพนน ตำาแหนง

ของการบาดเจบระหวางเพศชายและเพศหญงนน

มความแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต (P<0.001)

(ตารางท 3) และกลมตวอยางทงเพศชายและเพศหญง

ไดระบถงลกษณะของการบาดเจบจากการออกกำาลงกาย

ไดแก กลามเนออกเสบ (รอยละ 43.2) ขออกเสบ

เชน หวเขา ขอมอ (รอยละ 20.2) ขอเทาแพลง

(รอยละ 12.7) เอนอกเสบ เอนฉกขาด (รอยละ 8.5)

กลามเนอฉกขาด (รอยละ 8.0) เกดบาดแผลทผวหนง

เลอดไหล (รอยละ 2.8) กระดกหก/แตก (รอยละ 0.9)

และอน ๆ (รอยละ 3.8) ดงแสดงในตารางท 3

ตารางท 3 ตำาแหนงทไดรบบาดเจบจากการออกกำาลงกายในสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกาย

เพอสขภาพ

ตำาแหนงทไดรบบาดเจบ

จากการออกกำาลงกาย

ชาย หญงChi-square p value

คน รอยละ คน รอยละ

หวไหล (Shoulder)

หลง (Back)

ขอเทา (Ankle)

ขอมอ (Wrist)

หนาอก (Chest)

ขอศอก (Elbow)

ตนขาดานหลง (Hamstring)

คอ (Neck)

นวมอ (Fingers)

หนาทอง (Abdomen)

ตนขาดานหนา (Thigh)

นอง (Calf)

สนเทา (Heel)

ขาหนบ (Groin)

หนาแขง (Shin)

เทา (Foot)

นวเทา (Toes)

ศรษะ (Head)

อนๆ

31

21

16

14

8

7

5

4

4

4

4

4

4

3

2

1

1

0

5

6.2

4.2

3.2

2.8

1.6

1.4

1.0

0.8

0.8

0.8

0.8

0.8

0.8

0.6

0.4

0.2

0.2

0.0

1.0

13

18

21

13

1

5

7

8

9

7

7

1

3

4

4

7

1

4

15

2.6

3.6

4.2

2.6

0.2

1.0

1.4

1.6

1.8

1.4

1.4

0.2

0.6

0.8

0.8

1.4

0.2

0.8

3.0

12.447

1.283

0.061

0.513

7.070

0.859

0.061

0.697

1.119

0.353

0.353

2.472

0.410

0.015

0.344

3.506

0.019

0.697

3.426

0.000**

0.257

0.806

0.474

0.008

0.354

0.804

0.404

0.290

0.552

0.552

0.116

0.522

0.901

0.557

0.061

0.891

0.068

0.064

** มนยสำาคญทางสถต (P<0.001)

Page 9: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

112 Journal of Sports Science and Health Vol.13 No.1, (January-April 2012)

การบาดเจบทเกดขนในสถานประกอบกจการ

ดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ กลมตวอยางทง

เพศชายและเพศหญงไดระบถงสาเหตของการบาดเจบ

ไดแก ทำามากเกนความสามารถของตนเอง (รอยละ 35.0)

ไมทราบสาเหตการบาดเจบ (รอยละ 18.9) ทำาทาทาง

ออกกำาลงกายทผดและไมถกตอง (รอยละ 16.8) ไมม

ความรเกยวกบอปกรณทใชออกกำาลงกาย (รอยละ 8.4)

ไมไดรบคำาแนะนำาทถกตองเกยวกบชนดของการออก

กำาลงกาย (รอยละ 7.7) ไมไดรบคำาแนะนำาจากพนกงาน

เกยวกบการใชอปกรณออกกำาลงกายอยางถกตอง

(รอยละ 4.9) อปกรณขดของหรอไมไดมาตรฐาน

(รอยละ 2.1) สถานบรการไมสะดวกสบายหรอคบแคบ

(รอยละ 2.1) และอน ๆ (รอยละ 4.2) ดงแสดงใน

ตารางท 4

ตารางท 4 สาเหตของการบาดเจบจากการออกกำาลงกายในสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกาย

เพอสขภาพ

สาเหตของการบาดเจบจากการออกกำาลงกาย จำานวน(คน) รอยละ

ทำามากเกนความสามารถของตนเอง

ไมทราบสาเหตการบาดเจบ

ทำาทาทางออกกำาลงกายทผดเเละไมถกตอง

ไมมความรเกยวกบอปกรณทใชออกกำาลงกาย

ไมไดรบคำาแนะนำาทถกตองเกยวกบชนดของการออกกำาลงกาย

ไมไดรบคำาแนะนำาจากพนกงานเกยวกบการใชอปกรณออกกำาลงกายอยางถกตอง

อปกรณขดของหรอไมไดมาตรฐานทำาใหเกดการบาดเจบ

สถานบรการไมสะดวกสบายหรอคบแคบและกอใหเกดการบาดเจบ

อน ๆ

50

27

24

12

11

7

3

3

6

35.0

18.9

16.8

8.4

7.7

4.9

2.1

2.1

4.2

การบาดเจบทเกดขนในสถานประกอบกจการ

ดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ มความสมพนธกบ

ระยะเวลาของการเปนสมาชกของสถานประกอบ

กจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพโดยมคา

สมประสทธสหสมพนธเทากบ .191 ทระดบนยสำาคญ

.001 ความถของการออกกำาลงกายโดยมคาสมประสทธ

สหสมพนธเทากบ .133 ทระดบนยสำาคญ .001 และ

ระยะเวลาทใชในการออกกำาลงกายในแตละครงโดยม

คาสมประสทธสหสมพนธเทากบ .116 ทระดบนยสำาคญ

.001 ดงแสดงในตารางท 5

Page 10: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

วารสารวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ ปท 13 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2555) 113

ตารางท 5 ความสมพนธระหวางการบาดเจบทงหมดกบปจจยตาง ๆ ทมผลกระทบตอการบาดเจบจากการออก

กำาลงกายในสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ

อาย เพศ ดชนมวลกาย

(BMI)

นำาหนกตว การอบอน

รางกาย

ระยะเวลา

ของการเปน

สมาชก

ความถของ

การออก

กำาลงกาย

ระยะเวลาท

ใชในการออก

กำาลงกาย

การบาดเจบ

ทงหมด.003 -.032 .025 .040 .077 .191** .133** .116**

** มนยสำาคญทางสถต (P<0.001)

อภปรายผลการวจย

จากการศกษาพบวาความชกของการบาดเจบ

อนเกดจากการใชบรการในสถานประกอบกจการดาน

การออกกำาลงกายเพอสขภาพมคาอยท รอยละ 27.3

และอตราการบาดเจบทเกดขนระหวางเพศชายและ

เพศหญงนนไมมความแตกตางอยางมนยสำาคญทางสถต

นอกจากนไมมผใดเสยชวตจากการใชบรการในสถาน

ประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ

ซงผลการศกษาในครงนมความใกลเคยงกบการศกษา

ของ ฮทแมน และคณะ (Hootman et al., 2003)

ทรายงานถงการบาดเจบตอโครงสรางของรางกาย

ในเพศชายและเพศหญงทมกจกรรมทางกายในระดบ

ตาง ๆ พบวาเพศชายบาดเจบ รอยละ 25.7 และ

เพศหญงบาดเจบ รอยละ 24.7 งานวจยในตางประเทศ

ทนาสนใจและเกยวของกบงานวจยนททำาการเปรยบเทยบ

ถงการบาดเจบระหวางเพศชายและเพศหญงมดงน

โคปแลน และคณะ (Koplan et al., 1982) ศกษา

กลมตวอยางทวงออกกำาลงกาย พบวาเพศหญงมโอกาส

เกดการบาดเจบมากกวาเพศชาย โดยเพศหญงมโอกาส

เกดการบาดเจบ รอยละ 38 สวนเพศชายมโอกาสเกด

การบาดเจบ รอยละ 37 อยางไรกตาม มาซรา และคณะ

(Macera et al., 1989) รายงานวา กลมตวอยาง

เพศชายทออกกำาลงกายโดยการวงมโอกาสเกดการ

บาดเจบมากกวาเพศหญง โดยเพศชายมโอกาสเกด

การบาดเจบ รอยละ 52 เพศหญงบางสวนมโอกาส

เกดการบาดเจบ รอยละ 48 เชนเดยวกบ วอลเตอร

และคณะ (Walter et al., 1989) ไดศกษากลมตวอยาง

ทวงออกกำาลงกายเชนกน และพบวากลมตวอยาง

เพศชายมโอกาสเกดการบาดเจบมากกวาเพศหญง

โดยเพศชายมโอกาสเกดการบาดเจบ รอยละ 49

สวนเพศหญงมโอกาสเกดการบาดเจบ รอยละ 46

อยางไรกดการศกษาของ โคปแลน และคณะ (Koplan

et al., 1982) มาซราและคณะ (Macera et al., 1989)

และ วอลเตอรและคณะ (Walter et al., 1989) ไมได

ทดสอบความแตกตางระหวางเพศชายและเพศหญง

อตราการบาดเจบทเกดขนในระดบใกลเคยงกน

ระหวางเพศชายและเพศหญงในการศกษาน อาจมปจจย

เชน สภาพแวดลอมทคลายกนจงสงผลใหการบาดเจบ

ระหวางเพศนนใกลเคยงกน กลมตวอยางในการศกษาน

เปนสมาชกของสถานประกอบกจการดานการออก

กำาลงกายเพอสขภาพในทตาง ๆ ในเขตกรงเทพมหานคร

ซงสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอ

สขภาพจะมอปกรณอำานวยความสะดวกในการออก

กำาลงกาย การใหบรการแกสมาชก และบคลากรใหความ

ชวยเหลอ และใหคำาแนะนำา ทคลายกนไมวาสมาชก

จะออกกำาลงกายทไหนในสถานประกอบกจการดาน

การออกกำาลงกายเพอสขภาพในเขตกรงเทพมหานคร

นอกจากน การออกกำาลงกายในสถานประกอบกจการ

Page 11: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

114 Journal of Sports Science and Health Vol.13 No.1, (January-April 2012)

ดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ ยงมรปแบบท

คลายกนไมวากลมตวอยางจะเปนสมาชกอยทไหนกตาม

โดยทวไปสมาชกของสถานประกอบกจการดานการ

ออกกำาลงกายเพอสขภาพนนกจะออกกำาลงกายโดยการ

ใชเครองมอตาง ๆ เชน ลวง (Treadmill) จกรยาน

(Bicycle) จกรยานอากาศ (Cross trainer) หรอ

เขารวมกจกรรมกลม (Fitness Class) ในการออก

กำาลงกายเพอเสรมสรางสมรรถภาพของหวใจและปอด

(Cardiorespiratory Fitness) หรอใชเครองฝกดวย

นำาหนก (Weight training machines) หรอ เครอง

ออกกำาลงกายแบบฟรเวท (Free weights) ในการ

เสรมสรางและกระชบกลามเนอ

ในการเลอกใชอปกรณหรอเลอกวธการออก

กำาลงกายในสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกาย

เพอสขภาพมความแตกตางกนระหวางเพศชายและ

เพศหญง จากการศกษานพบวา เพศชายจะใชอปกรณ

เชน ลวง (Treadmill) จกรยาน (Bicycle) หรอ

จกรยานอากาศ (Cross trainer) ในการเสรมสราง

สมรรถภาพของหวใจและปอด (Cardiorespiratory

Fitness) มากกวาเพศหญง (เพศชายรอยละ 76.9 และ

เพศหญงรอยละ 69.2 ตามลำาดบ) และพบวาเพศชาย

รอยละ 75.6 จะใชเครองฝกดวยนำาหนก (Weight

training machines) และเครองออกกำาลงกายแบบ

ฟรเวท (Free weights) มากกวาเพศหญง รอยละ 38.1

ในทางตรงกนขาม เพศหญงจะนยมออกกำาลงกาย

แบบกจกรรมกลมโดยเขารวมกลมออกกำาลงกายประเภท

ตาง ๆ มากกวาเพศชาย (เพศหญง รอยละ 65.9 และ

เพศชาย รอยละ 28.9 ตามลำาดบ) จงทำาใหอตราการ

บาดเจบระหวางเพศชายและเพศหญงในการศกษาน

มความแตกตางกนแตไมมนยสำาคญทางสถต

จากการบาดเจบทเกดขนในการศกษานพบวา

บรเวณทพบการบาดเจบมากใน 3 อนดบแรกในเพศชาย

คอ หวไหล หลง และขอเทา (รอยละ 6.2 รอยละ 4.2

และรอยละ 3.2 ตามลำาดบ) สวนในเพศหญง บรเวณ

ทพบการบาดเจบมากใน 3 อนดบแรกคอ ขอเทา หลง

และหวไหลและขอมอ (รอยละ 4.2 รอยละ 3.6 และ

รอยละ 2.6 ตามลำาดบ) จากบรเวณทมการบาดเจบ

ทแตกตางกนอาจจะเปนผลจากการเลอกใชอปกรณ

ในการออกกำาลงกายทมความแตกตางกน ซงเพศชาย

จะนยมใช เครองฝกดวยนำาหนก (Weight training

machines) และเครองออกกำาลงกายแบบฟรเวท (Free

weights) และอปกรณออกกำาลงกายเพอเสรมสราง

กลามเนอและสมรรถภาพของหวใจและปอด (Cardio-

respiratory Fitness) สวนเพศหญงจะนยมเขากลม

ออกกำาลงกายประเภทตางๆ มากกวาเพศชาย

นอกจากนจดประสงคของการออกกำาลงกายทมความ

แตกตางกนยงอาจสงผลถงบรเวณของการบาดเจบท

แตกตางกนอกดวย

จากผลการศกษานพบวา จดประสงคของการ

ออกกำาลงกาย 3 อนดบแรกในเพศชายคอ เพอสงเสรม

สขภาพ เพอเสรมสรางกลามเนอ และเพอลดนำาหนก

(รอยละ 89.3 รอยละ 75.6 และรอยละ 39.6

ตามลำาดบ) สวนจดประสงคสำาคญของการออกกำาลงกาย

3 อนดบแรกในเพศหญงคอ เพอสงเสรมสขภาพ

เพอกระชบสดสวน และเพอลดนำาหนก (รอยละ 91.2

รอยละ 71.4 และ รอยละ 61.9 ตามลำาดบ) ซงบรเวณ

ของการบาดเจบของเพศชายและเพศหญงในการศกษาน

แตกตางไปจากการศกษาของ ฮทแมน และคณะ

(Hootman et al., 2003) ซงพบบรเวณของการ

บาดเจบของเพศชายและเพศหญงทคลายกนคอ หวเขา

เทา และหลง

ฮทแมน และคณะ (Hootman et al., 2003)

ยงรายงานถงปจจยทจะกอใหเกดการบาดเจบในเพศชาย

และเพศหญง คอ อายนอย มกจกรรมทางกายสง

และเคยบาดเจบมากอน ซงแตกตางจากผลการศกษา

ในครงน ซงพบวาปจจยทสงผลใหเกดการบาดเจบจาก

Page 12: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

วารสารวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ ปท 13 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2555) 115

การออกกำาลงกาย เชน ระยะเวลาในการเปนสมาชก

โดยมคาสมประสทธสหสมพนธเทากบ .191 ทระดบ

นยสำาคญ 0.001 ความถของการออกกำาลงกาย มคา

สมประสทธสหสมพนธเทากบ .133 ทระดบนยสำาคญ

0.001 และเวลาทใชในการออกกำาลงกายในแตละครง

โดยมคาสมประสทธสหสมพนธเทากบ .116 ทระดบ

นยสำาคญ 0.001 การศกษาครงนพบวากลมตวอยาง

ออกกำาลงกายโดยเฉลยสปดาหละ 2-3 วน และใชเวลา

ในการออกกำาลงกายในแตละครงโดยเฉลย 122 นาท

การออกกำาลงกายถตอสปดาห และใชเวลานานในการ

ออกกำาลงกายในแตละครงจะเพมโอกาสใหเกดการ

บาดเจบไดมากขน สอดคลองกบการศกษาของ โพลอค

และคณะ (Pollock et al., 1977) ทรายงานถงการ

ออกกำาลงกายท เพมขนสามารถสงผลใหเกดการ

บาดเจบทเพมขน เชน หากเดนเพมขนจาก 15 นาท

เปน 30 นาท และเปน 45 นาท ความเสยงทจะเกด

การบาดเจบกเพมขนจาก รอยละ 22 เปน รอยละ 24

และ รอยละ 54 ตามลำาดบ ซงคลายกบการศกษาของ

โคปแลน และคณะ (Koplan et al., 1982) ทพบวา

การออกกำาลงกายโดยการวงทเพมขนทก ๆ 10 ไมล

โดยเฉลยตอสปดาห จะทำาใหโอกาสทจะเกดการบาดเจบ

เพมขน รอยละ 29-57 เชนเดยวกบ จลคลส และคณะ

(Gilchirst et al., 2000) รายงานวาการออกกำาลงกาย

เพมมากขนจนเกนไปไมไดสงผลดตอสมรรถภาพ

แตกลบอาจกอใหเกดการบาดเจบมากยงขน

จากผลการศกษาในครงน พบวามการบาดเจบ

จากการออกกำาลงกาย (รอยละ 27.3) โดยลกษณะ

ของการบาดเจบ คอ กลามเนออกเสบ (รอยละ 43.2)

ขออกเสบ (เชน หวเขา ขอมอ [รอยละ 20.2])

ขอเทาแพลง (รอยละ 12.7) เอนอกเสบ เอนฉกขาด

(รอยละ 8.5) กลามเนอฉกขาด (รอยละ 8.0) เกด

บาดแผลทผวหนงเลอดไหล (รอยละ 2.8) กระดกหก/

แตก (รอยละ 0.9) และอน ๆ (รอยละ 3.8) ลกษณะ

ของการบาดเจบอนเกดจากการออกกำาลงกายน

สอดคลองกบงานวจยของกานดา ชยภญโญ และคณะ

(Chaipinyo et al, 2005) ซงพบวาลกษณะของ

การบาดเจบทพบมากจากการเตนแอโรบก และวงเพอ

สขภาพคอ กลามเนออกเสบ ปวดเมอยกลามเนอ

(รอยละ 49.5 และรอยละ 57.7 ตามลำาดบ) และ

ขอพลก ขอแพลง ขอซน (รอยละ 34.7 และ รอยละ

25.7 ตามลำาดบ) อยางไรกดลกษณะของการบาดเจบ

ทพบในการศกษานมความหลากหลายและแตกตางจาก

การศกษาของกานดา ชยภญโญ และคณะ (Chaipinyo

et al, 2005) อยบาง เนองจากการศกษาการบาดเจบ

จากการใชบรการในสถานประกอบกจการดานการออก

กำาลงกายเพอสขภาพนน การออกกำาลงกายมความ

หลากหลายมากกวาการศกษาการบาดเจบในกลมผเตน

แอโรบกและกลมผวงเพอสขภาพ

จากการศกษาครงนพบวากลมตวอยางทเคย

บาดเจบ รอยละ 16.5 ระบวาการบาดเจบนนไมรนแรง

และสามารถทจะออกกำาลงกายในคร งตอไปได

รอยละ 1.4 ระบวาการบาดเจบนนรนแรงจนตองหยด

การเคลอนไหวอวยวะทไดรบบาดเจบและเปลยนวธ

การออกกำาลงกาย รอยละ 0.8 ระบวาการบาดเจบนน

รนแรงมากจนตองพบแพทยเพอตรวจวนจฉยและ

รกษา และรอยละ 0.4 ระบวาการบาดเจบนนรนแรง

จนตองหยดออกกำาลงกายและพกแตไมตองรกษา

พยาบาลหรอรบประทานยา การบาดเจบทพบในการ

ศกษานโดยทวไปแลวไมคอยรนแรง ซงสอดคลองกบ

การศกษาของกานดา ชยภญโญ และคณะ (Chaipinyo

et al, 2005) ทรายงานวาการบาดเจบจากการออก

กำาลงกายแบบการเตนแอโรบกและการวงเพอสขภาพ

โดยทวไปแลวมอาการปวดแตไมรนแรงสามารถออก

กำาลงกายแบบเดมไดในวนตอมา

การศกษาครงนพบวาสาเหตของการบาดเจบจาก

การออกกำาลงกายทเกดขนในสถานประกอบกจการดาน

Page 13: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

116 Journal of Sports Science and Health Vol.13 No.1, (January-April 2012)

การออกกำาลงกายเพอสขภาพ คอ ทำามากเกนความสามารถของตนเอง (รอยละ 35.0) ไมทราบสาเหตการบาดเจบหรอภาวะแทรกซอน (รอยละ 18.9) ทำา ทาทางออกกำาลงกายทผดเเละไมถกตอง (รอยละ 16.8) ไมมความรเกยวกบอปกรณทใชออกกำาลงกาย (รอยละ 8.4) ไมไดรบคำาแนะนำาทถกตองเกยวกบชนดของการออกกำาลงกาย (รอยละ 7.7) ไมไดรบคำาแนะนำาจากพนกงานเกยวกบการใชอปกรณออกกำาลงกายอยาง ถกตอง (รอยละ 4.9) อปกรณขดของหรอไมไดมาตรฐานทำาใหเกดการบาดเจบหรอมภาวะแทรกซอน (รอยละ 2.1) สถานบรการไมสะดวกสบายหรอคบแคบและกอใหเกดการบาดเจบ (รอยละ 2.1) และอน ๆ (รอยละ 4.2) ผลการศกษาในครงน สอดคลองกบผลการศกษาของกานดา ชยภญโญ และคณะ (Chaipinyo et al, 2005) ทรายงานถงสาเหตของการบาดเจบใน 2 อนดบแรกของผทเตนแอโรบกคอ ทาทางในการออกกำาลงกาย (รอยละ 38.4) และ ไมทราบสาเหต (รอยละ 23.2) สวนผทวงเพอสขภาพระบถงสาเหตการบาดเจบใน 2 อนดบแรกคอ ทาทางในการออกกำาลงกาย (รอยละ 33.1) และ ไมทราบสาเหต (รอยละ 17.4) สาเหตของการบาดเจบทเกดขนมากทสดคอ การทสมาชกของสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ ทำาการออกกำาลงกายมากจนเกนไป การออกกำาลงกายทมากเกนขดความสามารถจะสงผลใหเกดการบาดเจบได เนองจากการออกกำาลงกายจนเกนขดจำากดรางกาย จะทำาใหพลงงานทเกบสะสมนนหมดไปและทำาให เกดความออนลาของระบบประสาทและกลามเนอ (Neuromuscular fatigue) จงทำาใหเกดการบาดเจบ ดงนนการออกกำาลงกายทมากจนเกนความสามารถของรางกายจะสงผลใหเกดการบาดเจบได นอกจากนแลวสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพควรจะมผใหคำาแนะนำาและใหความรแกสมาชกถงการออกกำาลงกายทมากจนเกนไป

สรปผลการวจย ความชกของการบาดเจบ อนเกดจากการใชบรการในสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพมคา รอยละ 27.3 และไมพบความแตกตางของการบาดเจบอยางมนยสำาคญทางสถตระหวาง เพศชายและเพศหญง และนอกจากนไมมผใดเสยชวตจากการออกกำาลงกายในสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ เพศชายและเพศหญงนยมทจะใชเครองมอออกกำาลงกายและเลอกวธทออกกำาลงกายทแตกตางกนจงทำาใหบรเวณทเกดการบาดเจบนน แตกตางกนไป ลกษณะของการบาดเจบอนเกดจากการออกกำาลงกายในสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ แตกตางกนไปขนอยกบบรเวณทไดรบการบาดเจบ สาเหตของการบาดเจบและภาวะแทรกซอนจากการออกกำาลงกายทเกดขนในสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ 3 อนดบแรกคอ ทำามากเกนความสามารถของตนเอง ไมทราบสาเหตการบาดเจบและทำาทาทางออกกำาลงกายทผดเเละไมถกตอง และปจจยทสงผลตอการบาดเจบคอ ระยะเวลาของการเปนสมาชก ความถของการออกกำาลงกายตอสปดาห และระยะเวลาทใชในการออกกำาลงกายในแตละครง ดงนนสมาชกของสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพจะตองปรบการออกกำาลงกายใหเหมาะสมกบตนเองเพอทจะลดการบาดเจบ

เอกสารอางองAmerican College of Sport Medicine, 7th edition.

(2007). ACSM’s Guidelines for Exercise Testing and Prescription. Philadelphia, PA: Lippincott Williams and Wilkins.

American Red Cross. (1996) First aid responding to emergencies 2nd edition. St Louis: Mosby Lifeline.

Page 14: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

วารสารวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ ปท 13 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2555) 117

Bixler, B. and Jones, R. L. (1992). High school

football injuries: Effects of post-halftime

warm-up and stretching routine. Family

Practice Research Journal, 12(2): 131-139.

Bovens A., Janssen G., Vermeer H., Hoeberigs

J., Janssen M., and Verstappen F. (1989).

Occurrence of running injuries in adults

following a supervised training program.

International Journal of Sports Medicine,

10: S186-S190.

Braun E.A. (2002). How to Buy and Manage

a Fitness Club: A Guide to Success and

Profit. Haverford, PA: Infinity Publishing.

Chaipinyo, K. et al. (2005). Report on injury

survey in individuals who participated in

aerobic dance and jogging for health in the

greater Bangkok areas. Report summary.

Eickhoff-Schmek, J., and Deja, K. (2002). Are

health/fitness facilities complying with

ACSM standards? ACSM’s Health and

Fitness Journal, 6(2), 16-21.

Eickkhoff-Schmek, J. (1995). Opinions of ACSM

professional members regarding selected

ACSM health/fitness facility standards.

Doctoral Dissertation. The University of

Nebraska-Lincoln. Dissertation Abstracts

International, 4699.

Garrick J., Gillien D., and Whiteside P. (1986).

The epidemiology of aerobic dance injuries.

American Journal of Sports Medicine,

14: 67-72.

Gilchrist, J., Jones, B., Sleet, D. et al. (2000).

Exercise-related injuries among women:

Strategies for prevention from civilian and

military studies. Mortality and morbidity

weekly report, 49: 13-33.

Grantham W.C., Patton R.W., York T.D., Winick

M.L. (1998). Health Fitness Management:

A Comprehensive Resource for Managing

and Operating Programs and Facilities.

Champaign, IL: Human Kinetics.

Hootman, J. (2003). Epidemiology of muscu-

loskeletal injuries among sedentary and

physically active adults. Medicine and

Science in Sports and Exercise, 35:

838-844.

Hutchinson, L. A. (2003). Health/Fitness Facility

Compliance with ACSM Guidelines,

Doctoral Dissertation, Department of

Kinesiology. The University of Alabama.

Jones, B., Bovee, M., Harris, J., Cowan, D.

(1993). Intrinsic risk factors for exercise-

related injuries among male and female

Army trainees. American Journal of

Sports Medicine, 21: 705-710.

Jones, B. and Knapik, J. (1999). Physical training

and related injuries: Surveillance, research,

and injury prevention in military popula-

tion. Sports medicine, 27(2): 111-125.

Koplan, J., Powell, K, Sikes, R., Shirley, R., and

Campbell, C. (1982). An epidemiologic

study of the benefits and risks of running.

Journal of American Medical Association,

248: 3118-3121.

Page 15: การบาดเจ็บอันเกิดจากการใช้บริการสถานประกอบกิจการ ด้านการ ...ข้อมือ

118 Journal of Sports Science and Health Vol.13 No.1, (January-April 2012)

Macera, C., Pate, R., Powell, K., Jackson, K.,

Kendrick, J., and Craven, T. (1989). Pre-

dicting lower-extremity injuries among

habitual runners. Archive of Internal

Medicine, 149: 2565-2568.

Patten, M. L. (2000). Understanding research

method 2nd edition. Los Angeles: Pyrczak

Publishing.

Peterson, J., and Tharrett, S. (1997). ACSM’s

Health/Fitness Facility Standards and

Guidelines, 2nd edition. Champaign, IL:

Human Kinetics.

Pollock, M., Gettman, L., Milesis, C., Bah, M.,

Durstine, L., and Johnson, R. (1977). Effects

of frequency and duration of training on

attrition and incidence of injury. Medicine

and Science in Sports and Exercise, 9:

31-36.

Powell, K., Heath, G., Kresnow, M., Sacks, J.,

and Branche, C. (1998). Injury rates from

walking, gardening, weightlifting, outdoor

bicycling, and aerobics. Medicine and

Science in Sports Exercise, 30(8): 1246-

1249.

Powell, K., Kohl, H., Caspersen, C., and Blair, S.

(1986). An epidemiological perspective on

the causes of running injuries. Physician

and Sports Medicine, 14: 100-114.

Requa, R., DeAvilla, L., and Garrick, J. (1993).

Injuries in recreational adult fitness activities.

American Journal of Sports Medicine,

21: 461-467.

Suter, E., Marti, B., and Gutzwiller, F. (1994).

Jogging or walkingcomparison of health

effects. Annual Epidemiology, 4: 375-381.

Tharrett S. J. and Peterson J. A. (2006). Fitness

Management, A Comprehensive Resource

for Developing, Leading, Managing, and

Operating a Successful Health/Fitness

Club. Monterey, CA: Healthy Learning.

U.S. Department of Health and Human Services.

Healthy people 2010: Understanding and

improving health. 2nd edition, Washington

DC: U.S. Government Printing Office,

November 11, 2000.

U.S. Department of Health and Human Services,

Centers for Disease Control and Preven-

tion, National Center for Chronic Disease

Prevention and Health Promotion, The

President’s Council on physical Fitness

and Sports. (1996). Physical Activity and

Health: A Report of the Surgeon General.

Atlanta, GA: Centers for Disease Control

and Prevention.

Walter, S., Hart, L., McIntosh, J., and Sutton, J.

(1989). The Ontario Cohort Study of

Running-Related Injuries. Archive of

Internal Medicine, 149: 2561-2564.

Woods, K., Bishop, P., and Jones, E. (2007).

Warm-up and stretching in the prevention

of muscular injury. Sports Medicine,

37(12): 1089-1099