บทท 2 ทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ

กอนจะเขาสการวเคราะหระบบงานเดมในบทนจะท าการอธบายถงทฤษฎของการประมลสนคาออนไลนดวยอเลกทรอนกส (e-Auction) อกทงกลาวถงวรรณกรรมทเกยวของทผานมาจากอดตจนถงปจจบน โดยจะอธบายถงรายละเอยดความส าคญและอธบายถงหลกการท างานทส าคญตางๆ ดงน

ระบบประมลสนคาดวยอเลกทรอนกส (e-Auction) เปนระบบสารสนเทศทสนบสนนการใหบรการทเกยวของในกจกรรมการจดซอจดจาง เชน การตกลงราคา การสอบราคา การประกวดราคา และการจดซอรวมแบบออนไลน รวมถงการลงทะเบยนบรษทผคา จดซอทเปน Web Based Application เพอท าใหระบบการจดซอจดจาง มประสทธภาพมากยงขน กลาวคอ ใชระยะเวลาจดหาพสดนอยลง และไดพสดทมคณภาพ ในราคาทเหมาะสม รวมทงเพมความโปรงใสของกระบวนการจดหาและสามารถตดตามตรวจสอบกระบวนการท างานได

2.1 ทฤษฎทเกยวของ 2.1.1 นยามค าศพท

การประมล (Auction) หมายถง การเสนอซอเสนอขาย สนคาหรอบรการ ระหวางผซอกบ ผขาย (อาจมมากกวา 1 คน) ทเขามาแขงขนกนเสนอราคาในชวงเวลาทก าหนด

การประมลอเลกทรอนกส (Electronic Auction : E-Auction) หมายถง การเสนอซอเสนอขาย สนคาหรอบรการ ผานสออเลกทรอนกส เชน เครอขายอนเตอรเนต ระหวางผซอกบผขาย (อาจมมากกวา 1 คน) ทเขามาแขงขนกนเสนอราคาในชวงเวลาทก าหนด

ผเสนอซอ หมายถง ผทเอาสนคามาใหกบระบบท าการประมล

ผเสนอขาย หมายถง ผเขารวมการประมล ผเสนอขายสนคาหรอผประมล

ลกคา หมายถง ผซอ เชน ผขายปลกเปนลกคาของผขายสง ผอดหนนในเชงธรกจ เชน ลกคาของธนาคาร

ผดแลระบบ หมายถง ผทท าการตดตอหรอสอสารกบผทจะมาท าการประมล

7

การสมครสมาชก หมายถง เปนกระบวนการทท าขนเพอจะไดเปนสมาชกของระบบและจะไดมสทธในการซอสนคาหรอใชบรการของทางระบบได

การใหบรการ หมายถง เปนกระบวนการ การใหบรการของระบบทใหบรการแกสมาชกหรอลกคา

สนคา หมายถง สงของทซอขายกนตามทองตลาดเพอแลกมาซงเงนตรา เชน รานนมสนคานานาชนด

การแจงจายช าระเงน หมายถง กระบวนการสงมอบหรอโอนสอการช าระเงนทเกดขนระหวางสมาชกหรอลกคากบรานคาหรอองคกร อางองจาก : (http://www.fpo.go.th/) การจายช าระเงน หมายถง กระบวนการช าระเงนทเกดขนระหวางรานคาหรอองคกรกบตวแทนจ าหนาย

รายงาน หมายถง เอกสารทแสดงผลลทธจากการท างาน

ขอมล หมายถง กลมตวอกขระทเมอน ามารวมกนแลวมความหมายอยางใดอยางหนงและมความส าคญควรคาแกการจดเกบเพอน าไปใชในโอกาสตอๆ ไป ขอมลมกเปนขอความทอธบายถงสงใดสงหนง อาจเปนตวอกษร ตวเลข หรอสญลกษณใด ๆ ทสมารถน าไปประมวลผลดวยคอมพวเตอร ได (ทกษณา สวนานนท , และ ฐานศรา เกยรตบารม , บทความขอมล . กรงเทพฯ : อมรนทร, 2546.)

2.1.2 ทฤษฏโปรแกรม

2.1.2.1 ภาษา PHP

PHP ยอมาจากค าวา “Personal Home Page Tool” เปน Server side script ทมการท างานทฝงของเครองคอมพวเตอร Server ซงรปแบบในการเขยนค าสงการท างานนนจะมลกษณะคลายกบภาษา Perl หรอภาษา C และสามารถทจะใชรวมกบภาษา HTML ไดอยางมประสทธภาพซงจะท าใหการเขยนโปรแกรมบนเวบไซตท าไดงายขน

2.1.2.2 รปแบบโครงสรางพนฐานของ PHP

PHP เปนภาษาทสามารถใชงานรวมกบภาษา HTML ดในการเขยนรหส (Code) โปรแกรม มวธการเขยนไดหลายรปแบบ จงจ าเปนตองม สญลกษณทบงบอกถงขอบเขตของ PHP เพอทจะแยกโคด PHP ออกจากโคด HTMLไดอยางชดเจนโดยมรปแบบในการเขยนแทนดวยสญลกษณตาง ๆ ทเรา สามารถน ามาใชแยกโคด PHP ไดมดงน

8

1. การเขยนแบบ SGML (Standard Generalized Markup Language) เปนรปแบบการเขยนทเปนมาตรฐานของภาษาประเภท xxML โดยมรปแบบ

2.1.2.2.1การเขยนดงตวอยาง

< ?

echo(“PHP SGML Syntax\n”);

? >

เปดดวยแทก < ? และปดดวยแทก ? > ภายใตแทก < ? … ? > คอค าสงท เราเขยนขน ตามหลกของภาษา PHP

2. การเขยนแบบ XML Document เปนรปแบบการเขยนของภาษาประเภท XMLโดยมรปแบบ ชอของภาษาทใชอยบรเวณ TAG เปด

2.1.2.2.2 การเขยนดงตวอยาง

< ?PHP

echo(“PHP Language Syntax\n”);

? >

เปดดวยแทก < ?PHP และปดดวยแทก ? > ภายใตแทก < ? … ? > คอค าสงท เราเขยนขน ตามหลกของภาษา PHP

3. การเขยนแบบภาษา Script เปนรปแบบการเขยนคลายกบภาษา JAVA Script

2.1.2.2.3 การเขยนดงตวอยาง

< script language=”PHP”>

echo(“PHP Script Language Style\n”);

< /script >

เปดดวยแทก < script language=”PHP”> และปดดวยแทก < /script >

4. การเขยนแบบ ASP (Active Server Page) เปนรปแบบการเขยนทเปนมาตรฐานของภาษาประเภท ASP โดยมรปแบบ

9

2.1.2.2.4.การเขยนดงตวอยาง

< %

echo(“PHP ASP Syntax\n”);

%>

เปดดวยแทก < % และปดดวยแทก % > ภายใตแทก < % … %> คอค าสงท เราเขยนขน ตามหลกของภาษา PHP

2.1.2.3 ตวอยางโปรแกรมทเขยนดวย PHP

เมอเราไดรจก โครงสรางภาษา PHP และไดทราบวา PHP สามารถท างานควบคกบ HTML ได โดยสรางโคดตอไปน

< html >

< head >

< title > TEST PHP < /title >

< /head >

< body >

< h3 > TEST ECHO < /h3 >

< ? echo “HELLO PHP”; ? >

< /body >

< /html >

2.1.2.4 MySql

Mysql อานวา มาย- เอส-คว-แอล หรอ MY –ESS-QUE-ELL MySQL เปนโปรแกรมบรหารจดการฐานขอมล หรอเรยกวา Database Management System ซงมกจะใชค ายอเปน DBMS (ฐานขอมล กคอ การรวบรวมเอาขอมลตาง ๆ เชน รายการสนคา , ขอมลนกศกษา เปนตน มาเกบเอาไว สวนการบรหารจดการขอมล กคอ กรจดเกบ , การเรยกคน , การเพม , การแกไข , หรอการท าลายขอมล โดยในทน MySQL กคอโปรแกรมทจะท าหนาทบรหารการจดการฐานขอมลนนเอง)

MySQL ท างานในลกษณะฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database Management System : RDBMS) ค าวา ฐานขอมลเชงสมพนธ กคอ ฐานขอมลทแยกขอมลไปเกบไวในหนวยยอยซงเรยกวา

เวบบราวเซอร 1. รองของไฟล PHP

เวบเซรฟเวอร

10

ตารางขอมล (table) และขอมลในแตละตารางกจะถกแยกดวยเขตข อมล(field) การทเราจะเขาไปจดการกบขอมล ตองอาศยภาษาคอมพวเตอรทเรยกกนวา SQL ซงยอมาจาก Structured Query Language ชอ MySQL กสอใหทราบวามความเกยวของกบภาษา SQL อยแลว ดงนน MySQL จงท างานตามค าสงภาษา SQL ได อนเปนไปตามมาตรฐานของโปรแกรมทางดานฐานขอมลในยคนทตองมความสามารถรองรบค าสงทเปนภาษา SQL

2.1.2.5 โครงสราง SQL 2.1.2.5.1 SELECT SELECT LastName,FirstName FROM Persons; ตารางท 2-1 Table Persons

LastName FirstName Address City Hansen Ola Timoteivn 10 Timoteivn 10 Svendson Tove Borgvn 23 Borgvn 23 Pettersen Kari Storgt 20 Storgt 20 2.1.2.5.2 INSERT INTO INSERT INTO Persons (LastName, Address) VALUES ('Rasmussen', 'Storgt 67');

ตารางท 2-2 Table Persons

LastName FirstName Address City Pettersen Kari Storgt 20 Stavanger Hetland Camilla Hagabakka 24 Sandnes Rasmussen Storgt 67

11

2.1.2.5.3 UPDATE UPDATE table_name SET column_name = new_value WHERE column_name = some_value;

ตารางท 2-3 Table Persons

LastName FirstName Address City Nilsen Fred Kirkegt 56 Stavanger Rasmussen Storgt 67 2.1.2.5.4 DELETE DELETE FROM table_name WHERE column_name = some_value;

ตารางท 2-4 Table Persons

LastName FirstName Address City Nilsen Fred Kirkegt 56 Stavanger Rasmussen Nina Stien 12 Stavanger 2.1.2.5.5 WHERE SELECT column FROM tableWHERE column operator value;

ตารางท 2-5 ตารางการเปรยบเทยบนพจนทางคณตศาสตร

Operator Description

= Equal <> Not equal > Greater than < Less than >= Greater than or equal <= Less than or equal

12

BETWEEN Between an inclusive range LIKE Search for a pattern IN If you know the exact value you want to return for at least one of the columns 2.1.2.5.6 ORDER BY SELECT Company, OrderNumber FROM Orders ORDER BY Company;

ตารางท 2-6 Table Product

Company OrderNumber ABC Shop 5678 Sega 3412 W3Schools 6798 W3Schools 2312 2.1.2.5.7 BETWEEN SELECT FirstName, Address, City FROM table Original WHERE salary Between 10000 and 20000;

ตารางท 2-7 Original Table FirstName Address salary Ola Timoteivn 10 10,000 Anna Neset 18 15,0000 Kari Storgt 20 20,0000 Tove Borgvn 23 17,0000

13

2.1.3 ทฤษฎการวเคราะหและออกแบบระบบ 2.1.3 .1 ความหมายของการวเคราะหและออกแบบ การวเคราะหและการออกแบบระบบ คอ วธการทใชในการสรางระบบสารสนเทศขนมาใหมในธรกจใดธรกจหนงหรอระบบยอยของธรกจและนอกจากจะเปนการสรางระบบสารสนเทศขนมาใหมแลวการวเคราะหระบบนนกจะชวยในเรองการปรบปรงหรอแกไขระบบสารสนเทศเดม ทมอยแลวใหมประสทธภาพทดขนดวย 2.1.3.1.1การวเคราะหระบบคอ การศกษาหาความตองการ (Requirements) ของระบบสารสนเทศเดมทใชในปจจบนวาคออะไร ปญหาทเกดจากระบบงานเดม หรอตองการเพมเตมอะไรเขามาในระบบเพอปรบปรงใหระบบมประสทธภาพมากขน 2.1.3.1.2 การออกแบบ คอ การน าเอาความตองการของระบบมาเปนแบบแผนหรอเรยกวาพมพเขยวในการสรางระบบ สารสนเทศนนใหใชงานไดจรง และเกดประโยชนสงสดในการท างาน ตวอยางระบบสารสนเทศ

ภาพท 2-1 ตวอยางระบบสารสนเทศ

ระบบงาน “บรการขายสนคาของบรษทในราคาพเศษแกพนกงาน ” ความตองการของระบบกคอ สามารถตดตามยอดขายไดเปนระยะ เพอปรบขอมลใหปจจบนทสด และน ามาปรบปรงการขายไดทนทวงทตวอยางรายงานการขายทกลาวมาแลวจะชใหเหนวาเราสามารถตดตามการขายไดอยางไร

14

2.1.3.2 วงจรการพฒนาระบบ (SDLC)

วงจรการพฒนาระบบ หรอทนยมเรยกยอ ๆ วา SDLC มาจากค าวา System Development Life Cycle เปนวธการทนกวเคราะหระบบใชในการพฒนาระบบงาน เพอทจะใชเรยงล าดบเหตการณหรอกจกรรม ทจ ะตองกระท ากอนหรอ กระท าในภายหลง เพอทจะชวยใหการพฒนาระบบงานท าไดงายขน วงจรการพฒนาระบบจะแบงออกเปน 7 ขนตอน ดงน - ขนตอนท 1 การก าหนดปญหา (Problem Recognition) การก าหนดปญหา หรอเขาใจปญหาเปนขนตอนเรมตนของการพฒนาระบบ ซงจะตองท าความเขาใจถงปญหาทเกดขนและความตองการของผใชเพอหาแนวทางของระบบใหมทจะตอบสนองความตองการของผใช และสามารถแกปญหาทเกดขนกบธรกจได ดงนน จงเปนขนตอนทมความส าคญมากทสด - ขนตอนท 2 การศกษาความเปนไปได (Feasibility Study) การศกษาความเปนไปได เปนการศกษาเบองตน โดยมจดประสงคเพอคนหาวาแนวทางทเปนไปไดของการท าโครงการ ซงอาจมหลายแนวทาง ทสามารถแกปญหาของระบบไดโดยเสยคาใชจายและเสยเวลาทนอยทสด ไดผลลพธเปนทนาพอใจ ในการศกษาความเปนไปได จะพจารณาจากปจจย 3 ประการ คอ 1) ความเปนไปไดดานเทคนค 2) ความเปนไปไดดานการปฏบต 3) ความเปนไปไดดานการลงทน การวเคราะหจะตองพจารณาความเปนไปไดทง 3 ดานดงกลาว เพอทจะใชทางเลอกแนวทางการพฒนาระบบงานทมความเปนไปไดสงสด ดงนน ผลลพธทไดจากการศกษาความเปนไปได กคอการเสนอแนวทางในการแหปญหาทเปนไปได พรอมทงการประมาณการคาใชจาย และก าไรทคาดวาจะไดรบ รวมทงรายละเอยดอน ๆ ทระบบตองการใช - ขนตอนท 3 การออกแบบระบบ (System Design) เปนขนตอนของการศกษาการท างานของระบบงานเดม เพอตองการคนหาวาท างานอยางไร ท าอะไรบาง และมปญหาใดเกดขนบาง ตองมการเกบรวบรวมขอมลตางๆ เพอนน ามาจดท ารายงานการท างานของระบบ โดยการศกษาเอกสารทระบบใชงานอยในปจจบน การตรวจสอบวธการท างานในปจจบนดวยการสงเกต การใชแบบสอบถาม การสมภาษณผใช และผทมสวนเกยวของกบระบบ

15

- ขนตอนท 4 การออกแบบระบบ (System Design) จะเปนการเสนอระบบใหม โดยทนกออกแบบระบบจะด าเนนการออกแบบระบบใหม หรอเปลยนแปลงโปรแกรมเดมท มอย ออกแบบฐานขอมลใหม หรอเปลยนแปลงฐานขอมลเดมทมอย ออกแบบรายละเอยดเกยวกบการท างานของผใช - ขนตอนท 5 การสรางระบบ หรอพฒนาระบบ (System Construction) จะเปนการสรางสวนประกอบแตละสวนของระบบโดยเรมเขยนโปรแกรมและทดสอ บโปรแกรม พฒนาการตดตอระหวางผใชกบระบบ และฐานขอมลจากขอมลตาง ๆ ของระบบ - ขนตอนท 6 การตดตงระบบ (System Implementation) จะเปนการน าสวนประกอบตาง ๆ ทไดสรางไวในขนตอนของการสรางหรอการพฒนาระบบมาตดตงเพอนใชท างานจรง ในการตดตงระบบสามารถท าได 2 วธ คอ 1) ตดตงและใชระบบใหมควบคไปกบระบบเกา 2) ปรบเปลยนไปใชระบบใหมโดยหยดท างานระบบเกา - ขนตอนท 7 การประเมนผลและการบ ารงรกษาระบบ (Post – implementation reviews and maintenance) เปนขนตอนสดทายของการพฒนาระบบ มการประเมนผลการท างานของระบบ ซงเปนการตรวจสอบวาระบบใหมทตดตงใชงานน สามารถใชงานตรงตามวตถประสงค สนองตอบ ความตองการของผใช ผใชมความพงพอใจและยอมรบการท างานกบระบบใหมมากนอยเพยงใด

2.1.3.3 เครองมอทใชในการวเคราะหและออกแบบระบบ ผงงาน (Flowchart) 2.1.3.3.1 ความหมายของผงงาน ผงงาน (Flowchart) คอ รปภาพ (Image) หรอสญลกษณ(Symbol) ทใชเขยนแทนขนตอน ค าอธบาย ขอความ หรอค าพด ทใชในอลกอรทม (Algorithm) เพราะการน าเสนอขนตอนของงานใหเขาใจตรงกน ระหวางผเกยวของ ดวยค าพด หรอขอความ ท าไดยากกวาเมอใชรปภาพ หรอสญลกษณ 2.1.3.3.2ผงงานแบงได2ประเภท 1. ผงงานระบบ (SystemFlowchart) คอผงงานทแสดงขนตอนการท างานในระบบอยางกวางๆแตไมเจาะลงในระบบงานยอย

16

2. ผงงานโปรแกรม (ProgramFlowchart) คอ ผงงานทแสดงถงขนตอนในการท างานของโปรแกรม ตงแตรบขอมล ค านวณ จนถงแสดงผลลพธ 2.1.3.3.3 ตวอยางสญลกษณทใชในการเขยนผงงาน เชน

Process Symbol

ภาพท 2-2 แสดงสญลกษณการก าหนดคาหรอค านวณคา

Input/Output Symbol

ภาพท 2-3 แสดงสญลกษณแทนการรบหรอแสดงขอมล

Decision Symbol

ภาพท 2-4 แสดงสญลกษณแทนการตดสนใจ

Terminal Symbol

ภาพท 2-5 แสดงสญลกษณการเรมตนหรอการสนสด

Connector Symbol

ภาพท 2-6 แสดงสญลกษณแทนจดเชอมตอภายในหนาเดยวกน

17

Manual Process Symbol

ภาพท 2-7 แสดงสญลกษณการท างานดวยตนเอง

Flowspacline Symbol

ภาพท 2-8 แสดงสญลกษณทศทางการด าเนนงาน

Display Symbol

ภาพท 2-9 แสดงสญลกษณการแสดงผลลพธทางจอภาพ

Document Symbol

ภาพท 2-10 แสดงสญลกษณขอมลน าเขาหรอผลลพธทพมพอยบนกระดาษ

2.1.3.3.4 การท างานแบบตามล าดบ (Sequence) : รปแบบการเขยนโปรแกรมทงายทสดคอ เขยนใหท างานจากบนลงลาง เขยนค าสงเปนบรรทด และท าทละบรรทดจากบรรทดบ นสดลงไปจนถงบรรทดลางสด สมมตใหมการท างาน 3 กระบวนการคอ อานขอมล ค านวณ และพมพ

18

ภาพท 2-11 แสดงการท างานแบบตามล าดบ 2.1.3.3.5 การเลอกกระท าตามเงอนไข (Decision or Selection) : การตดสนใจ หรอเลอกเงอนไขคอ เขยนโปรแกรมเพอน าคาไปเลอกกระท า โดยปกตจะมเหตการณใหท า 2 กระบวนการ คอเงอนไขเปนจรงจะกระท ากระบวนการหนง และเปนเทจจะกระท าอกกระบวนการหนง แตถาซบซอนมากขน จะตองใชเงอนไขหลายชน เชนการตดเกรดนกศกษา เปนตน ตวอยางผงงานน จะแสดงผลการเลอกอยางงาย เพอกระท ากระบวนการเพยงกระบวนการเดยว

ภาพท 2-12 แสดงการเลอกกระท าตามเงอนไข

2.1.3.3.6 การท าซ า (Repeation or Loop) : การท ากระบวนการหนงหลายครง โดยมเงอนไขในการควบคม หมายถงการท าซ าเปนหลกการทท าความเขาใจไดยากกวา 2 รปแบบแรก

19

เพราะการเขยนโปรแกรมแตละภาษา จะไมแสดงภาพอยางชดเจนเหมอนการเขยนผงงาน ผเขยนโปรแกรมตองจนตนาการดวยตนเอง

ภาพท 2-13 แสดงการท างานซ า

2.1.3.4 ดเอฟด (DFD = Data Flow Diagrams) แผนภาพแสดงการไหลของขอมลจากแหลงขอมลภายนอกเขามาในระบบเพอสแดงวธการไหลของขอมลจากกระบวนการหนงไปอกกระบวนการหนง ซงมสญลกษณ 4 แบบคอ สเหลยม สเหลยมมมมน ลกศร และสเหลยมปลายเปดขางหนง

2.1.3.4.1 แผนภาพการไหลของขอมล (Data Flow Diagram: DFD)

Data Flow Diagram เปนเครองมอของนกวเคราะหระบบทชวยใหสามารถเขาใจกระบวนการท างานของแตละหนวยงาน ซงทราบถงการรบ / สงขอมล การประสานงานระหวางกจกรรมตาง ๆ ในการด าเนนงาน ซงเปนแบบจ าลองของระบบ แสดงถงการไหลของขอมลทง INPUT และ OUTPUT ระหวางระบบกบแหลงก าเนดรวมทงปลายทางของการสงขอมล ซงอาจเปนแผนก บคคล หรอระบบอน โดยขนอยกบระบบงานและการท างานประสา นงานภายในระบบนน นอกจากนยงชวยใหรถงความตองการขอมลและขอบกพรอง (ปญหา) ในระบบงานเดม เพอใชในการออกแบบการปฏบตงานในระบบใหม

20

2.1.3.4 .2 ตวอยางสญลกษณของ DFD

ภาพท 2-14 แสดงสญลกษณ Process

ภาพท 2-15 แสดงสญลกษณ External Entity

ภาพท 2- 16 แสดงสญลกษณ Data stroce

ภาพท 2-17 แสดงสญลกษณทศทางการด าเนนงาน

2.1.3.5 แผนภาพแสดงความสมพนธของขอมล (E-R Diagram) เปนแผนภาพทท าหนาทจ าลองขอมลทมความสมพนธกนเปนการออกแบบฐานขอมลในระดบ Conceptual เปนแบบจ าลองขอมลทแสดงถงโครงสรางฐานขอมลทเปนอสระจาก Software ทจะใชพฒนาฐานขอมล (ไมขนกบ Software)ท าใหบคลากรเขาใจในระบบฐานขอมลไดงาย

21

สญลกษณทใชใน E-R Diagram ใชแบบ Chen Model 2.1.3.5.1 Entity เปนสวนทใชส าหรบเกบขอมลแตละรายการภายในระบบทเราก าลงจดท าอย เชน - บคคล (พนกงาน, ผปวย, บคลากร, นกศกษา,ลกคา) - สถานท (จงหวด, อ าเภอ, ภาค, ทอย) - วตถ (รถยนต, อาคาร, เครองจกร,สนคา) - เหตการณ (ประวต, การลงทะเบยน, การรกษาโรค,ซอ,ขาย) สญลกษณจะแทนดวยรปสเหลยมและมชอ Entity อยภายใน

ประเภทของ ของ Entity ม 2 ประเภท 1. Regular Entity อาจจะเรยกอกชอวา Strong Entity เปน Entity ทอยไดโดยไมตองอาศย Entity อนในการคงอย ซงมคณสมบต Identity ไดดวยตวเอง ไมตองพง Entity อน

ภาพท 2-18 Entiry ทมคณสมบต Identiry ไดดวยตวเอง

2. Week Entity เปน Entity ทอยไดโดยตองอาศย Entity อนในการคงอย

Order Detail

ภาพท 2-19 แสดง Entiry ทตองอาศย Entiry อน

Customer

22

2.1.3.5.2 Attributes

เปนคณสมบตหรอลกษณะของ Entity เชน Attributes ของ พนกงาน ประกอบดวย

เลขทพนกงาน

ชอ-นามสกล

เพศ

เงนเดอน

สญลกษณ Attributes นนจะแทนดวยวงร โดยมชอของ Attributes ก ากบอยภายใน และมเสนเชอมตอกบ Entity ของมน เชน

ภาพท 2-20 ตวอยาง Attributes Table Employee

2.1.3.6 พจนานกรมขอมล (Data Dictionary)

ในการเขยนแผนภาพการไหลของขอมล (DataFlow Diagram:DFD) เปนการเขยนกระบวนการท างานตางๆ ในระบบงาน แตรายละเอยดของขอมลตางๆ ทปรากฏในระบบงาน แผนภาพการไหลของขอมล(DFD) ไมสามารถน าเสนอไดทงหมด ดงนนในการวเคราะหและออกแบบระบบจงตองมการเขยนค าอธบายขอมล (Data Description) หรอพจนานกรมขอมล (Data Dictionary) ซงเปนการเกบรวบรวมขอมลทงหมด รายละเอยด ค าอธบายขอมลตางๆ ในระบบงาน

Employee

Name

Emp_ID

Sex

Salary

23

2.1.3.6.1 ตวอยาง พจนานกรมขอมล (Data Dictionary)

ตารางท 2-21 ตารางขอมลภาระงานสอน (datacourse)

2.1.4 ทฤษฎการจดการฐานขอมล 2.1.4.1 ความหมายของขอมล ขอมล หมายถง ขอเทจจรง หรอเหตการณทเกยวของกบสงตาง ๆ เชน บคคล สงของ สถานท ฯลฯ ขอมลเปนเรอยเกยวกบเหตการณทเกดขนอยางตอเนอง ขอมลตองถกตองแมนย า ครบถวนขนอยกบผด าเนนการทใหความส าคญของความรวดเรวของการเกบขอมล

2.1.4.2 ความหมายฐานขอมล ฐานขอมล หมายถง แหลงทใชส าหรบการรวบรวมโดยขอมลซงอยในรปแฟมขอมลมารวมไวทเดยวกน รวมทงสวนของพจนานกรมขอมล เกบค าอธบายเกยวกบโครงสรางฐานขอมลและขอมลทจดเกบนนตองมความสมพนธซงกนและกนท าใหสามารถสบคน,แกไขมปรบปรงเปลยนแ 2.1.4.3 ความหมายของการจดการฐานขอมล การจดการฐานขอมล(Database Management) คอ การบรหารแหลงขอมลทถกเกบรวบรวมไวทศนยกลาง เพอตอบสนองตอการใชของโปรแกรมประยกต อยางมประสทธภาพและลดการซ าซอนของขอมล และยงรวมทงความขดแยงของขอมลทเกดขน ภายในองคการ การเกบขอมลมกจะเปนอสระตอกน ไมมการเชอมโยงของขอมลเกดการ สนเปลองพนทในการเกบขอมล เชน องคการ

No. Name Description DataType Length

Null ชนดคย

1 personal_id รหสบคลากร varchar 20 Not null PK

2 datacourse_id รหสรายวชา varchar 20 Not null PK

3 term ภาคเรยน varchar 8 Not null PK

4 datacourse_name ชอรายวชา varchar 200 Not null

5 datacourse_credit จ านวนหนวยกต INT 6 Not null

6 datacourse_num จ านวนการสอน ชวโมง/สปดาห

INT 6 Not null

7 datacourse_mnum จ านวนนกศกษา INT 6 Not null

24

หนงจะมแฟมบคคล (Personnel) แฟมเงนเดอน (Payroll) และแฟม สวสดการ (Benefits) อยแยกจากกน เวลาผบรหารตองการ ขอมลของพนกงานทานใดจ าเปนจะตองเรยกดแฟมขอมลทง 3 แฟม ซงเปนการไมสะดวก จงท าใหเกดแนวความคดในการรวมแฟมขอมลทง 3 เขาดวยกนแลวเกบไวท ศนยกลางในลกษณะฐานขอมล จงท าใหเกดระบบการจดการฐานขอมล (Database Management system (DBMS) ซงจะตองอาศยโปรแกรมเฉพาะ ในการสรางและบ ารงรกษา (Create and Maintenance) ฐานขอมลและสามารถทจะใหผใชประยกตใชกบธรกจสวนตวไดโดยการดงขอมล ขนมาแลวใชโปรแกรมส าเรจรปอนสรางงานขนมาโดยใชขอมลทมอยในฐานขอมล 2.1.4.4 การนอรมลไลซ (Normalization) การนอรมลไลทเซชน การท าใหเปนรปแบบทเปน Normalizationเปนกระบวนการออกแบบฐานขอมลทน าเคารางของรเลชนมาตรวจสอบและแกไขปญหาเกยวกบความซ าซอนกนของขอมล (data anomaly) เพอใหไดตารางทงายตอการใชงานและมความสมบรณมากขน โดยมจดมงหมายทจะท าใหเกด “one fact in one place” พยายามเกบขอเทจจรงตางๆไวในทเดยว ซงผลงานดงกลาวไดรบการคดคนและพฒนาโดยอ.เอฟ.คอดด (E.F.Codd) ประมาณปค.ศ.1968 การนอรมลไลทเซชนนนสามารถเรยกสน ๆ ไดวาการท าใหความซ าซอนของขอมลหมดไปจากตารางตางๆนนเองความซ าซอนของขอมลสามารถแบงออกได3ลกษณะคอ 1.ความผดปกตจากการเพมขอมลลงไป 2.ความผดปกตจากการลบขอมลออกมา 3. ความผดปกตจาการแกไขขอมล ระดบนอรมลไลเซชน นอรมลไลเซชนเปนกระบวนการเพอพฒนาการเชอมตอของขอมลเพอแกปญหาของรเลชนทวาการออกแบบฐานขอมลทงทางตรรกะและทางกายภาพทไดออกมาใชไดหรอยงการนอรมลไลเซชนแบงออกไดเปนหลายระดบ ไดแก 1.First Normal Form (1NF) ทก ๆ field ในแตละ record จะเปน single value นนคอ ในตารางหนง ๆ จะไมม คาของกลม ขอมลทซ ากน (Repeating Group) ตวอยางเชน ตารางดงตอไปน

25

ตารางท 2-9 ตารางทมลกษณะขอมลเปน Repeating group รหสนกศกษา ช

อ นามสกล

รหสวชาทลงทะเบยน

001 สมชาย สมใจนก 204-101 204-204 204-205

002 ธรชาย บญมาศ 204-102 204-204

ตารางท 2-10 แสดงการท างานใหอยในรป 1 NF รหสนกศกษา ช

อ นามสกล

รหสวชาทลงทะเบยน

001 สมชาย สมใจนก 204-100 001 สมชาย สมใจนก 204-204 001 สมชาย สมใจนก 204-125 002 ธรชาย บญมาศ 204-102

จะเหนวาการเกบขอมลแบบนเปนการสนเปลองโดยใชเหต เพราะมคาของกลมขอมลทซ ากนมากมาย เพราะนกศกษาคนหนง สามารถลงทะเบยนไดมากกวาหนงวชา สรปกคอ นอรมลไลเซชนระดบท 1 (First normal form : 1NF) เปนการขจดแอตตรบว หรอกลมแอตตรบวทซ ากนไปอยในเอนทตลก เพอแตละรายการในเอนทต ไมมคาของแอตตรบวหรอคาของกลมแอตตรบวทซ ากน ส าหรบ 1NF จะมขอเสยงในการแกไข การลบ และการเพมขอมล ดงน

1) การแกไขขอมล (Update) เนองจากมขอมลอยหลาย tuples จะตองแกไขทก tuples นนคอตองมการแกไขขอมลมากกวาหนงแหง

26

2) การลบขอมล (Delete) ถาตองการลบขอมลบางสวนออกไป จะท าใหลบขอมลอนออกไปดวยโดยไมตงใจ

3) การเพมขอมล (Insert) อาจจะท าใหไมสามารถเพมขอมลบางอยางไมได หรอเพมแลวขดแยงกบขอมลเดม

2. Second Normal Form (2NF)

ตองเปน First Normal Form (1NF) และตองม key (บางต ารา อาจจะเรยกวา index) ททก Non-key จะตองขนอย (depends on) กบ key น และมเพยง key เดยวในหนงตาราง ซงเรยกวา Primary Key การททกตาราง (Table) ตองม Key กเพราะเราตองการใหแนใจวาทกขอมลใน record ตาง ๆ สามารถคนหาไดโดยใช key

สรปกคอ นอรมลไลเซชนระดบท 2 (Second normal form : 2NF) เปนการขจดแอตตรบวทไมขนกบทงสวนของคยหลกออกไปเพอใหแอตตรบวอนทงหมดขนตรงกบสวนทเปนคยหลกทงหมดเทานน

นยาม

เปน First Normal Form (1NF) และทก Non-key จะตองขนอย (depends on) กบ key อยางสมบรณ (Full FD) หรออาจกลาวไดวาไมม Non-key ทสามารถ imply ถง Non-key ตวอนได เชน A (B , C) and B C รวมไปถง การท Non-Key บางตวทขนกบ บางสวนของ Key

ตวอยางเชน ABC (ชนสวน , ชอโกดง , จ านวน , ทอยโกดง) FD = { ชนสวน และ ชอโกดง จ านวน , ชอโกดง ทอยโกดง }

เนองจาก (ชนสวน และชอโกดง ) เปน key แต (ทอยโกดง ) ไมไดขนตรงกบ key (fully-depended on key) ดงนน จงไมใช 2NF ดงนน จะตองท าการแตกรเลชน เพอลดปญหาความซ าซอนของขอมลเปนดงน

สนคา (ชนสวน, ชอโกดง, จ านวน) โดยให ชนสวนและชอโกดง เปนคยหลก

โกดง (ชอโกดง, ทอยโกดง) โดยให ชอโกดง เปนคยหลก 3. Third Normal Form (3NF) นอรมลไลเซชนระดบท 3 (Third normal form : 3NF) คอ ขบวนการทพยายามขจดสภาพขอ ง Transitive Dependency ออกไป

27

นยาม นอรมลไลเซชนระดบท 3 (Third normal form : 3NF)

ตองเปน Second Normal Form (2NF) และ ไมม Transitive dependence หรอ เปนการขจดแอตตรบวทไมเปนคยทขน ( Transitive dependent ) ตรงกบแอตตรบวอนทไมใชคยหลกออกไป เพอใหแอตตรบวทไมใชคยหลกตองขนตรงกบทงสวนทเปนคยหลก และไมขนกบแอตตรบวอนทไมใชคยหลก นยาม ของ Transitive dependency

การไมขนตรงกบคยหลก (Transitively Dependency) ถาในความสมพนธ R มคยหลกคอ K และแอตตรบว A และ B จะกลาววาแอตตรบว B ไมขนตรงกบคยหลก เมอ K -----------> A และ A ----------> B และ A ---/--> K ตวอยาง การท าตารางใหเปน 3NF

ผบรหาร (เลขประจ าตว , ชอนามสกล , ทอย , ต าแหนง, ยหอรถประจ าต าแหนง) FD = { เลขประจ าตว ชอนามสกล , ทอย , ต าแหนง ต าแหนง ยหอรถประจ าต าแหนง }

ในตวอยางจะเหนไดวา set ของ ผบรหาร (เลขประจ าตว , ชอนามสกล , ทอย, ต าแหนง, ยหอรถประจ าต าแหนง ) น ยงไมใ ช 3NF เพราะ เลขประจ าตวต าแหนง ต าแหนง ยหอรถประจ าต าแหนง ดงนน ควรจะแยก เซทผบรหาร ออกเปน 2 เซท คอ

3NF: ผบรหาร (เลขประจ าตว , ชอนามสกล , ทอย, ต าแหนง) ต าแหนงบรหาร (ต าแหนง , ยหอรถประจ าต าแหนง)

2.2 วรรณกรรมทเกยวของ จฑามาศ อทตะสาร (2545) วจยเรอง “ระบบจดซอ -จดจางพสดครภณฑอเลกทรอนกส

ของการไฟฟาสวนภมภาค ” มวตถประสงคเพอเปนการเพมชองทางในการจดซอ -จดจางพสดครภณฑ โดยผซอจะท าการขออนมตจดซอ พจารณาการจดซอ ท าใบขอซอ การเสนอราคา การสงซอ การรบสนคา โดยผวจยไดใชความรทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ และโปรแกรม Oracle Developer 2000 V.6I ในการพฒนาการท างานบน Web ทมประสทธภาพสง เนองจากใชงานงายและผวจยมความช านาญอยแลว สวนฐานขอมลใช Oracle Enterprise Version 8.0.5 ซงเปนฐานขอมลทมใชอยในการไฟฟาสวนภมภาคในปจจบน และเปนฐานขอมลทมประสทธภาพสง มระบบรกษาความปลอดภยทด มความนาเชอถอสง และสามารถทน าไปพฒนาตอไป

28

ขนษฐา เจยมกม (2544) วจยเรอง “การพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดสรรงบประมาณการจดซอ คอมพวเตอรและอปกรณ” มวตถประสงคเพอออกแบบ และพฒนาระบบสารสนเทศ เพอการจดสรรงบประมาณการจดซอคอมพวเตอรและอปกรณ เพอใช ในการด าเนนงานตามปกตของสวนราชการและรฐวสาหกจ เพอให ผบรหารของสวนราชการ และรฐวสาหกจทราบถงภาพรวมของสถานะ การมและการใชเทคโนโลยสารสนเทศในองคกรไดอยางถกตอง โดย ศกษาปญหา อปสรรค และความตองการของผใชในขนตอนการเสนอ ขอตงงบประมาณหมวดเครองจกรอปกรณ (คอมพวเตอรและอปกรณ ) รวมทงขอมลตาง ๆ ทใชในการพจารณาของคณะก รรมการงบประมาณ การออกแบบระบบงานใชฐานขอมลเชงสมพนธของ MS SQL Server บนสถาปตยกรรมระบบรบ- ใหบรการ (Client-Sever System) ใชโปรแกรมเดลไฟ (Delphi Programming Language) และเครองมอพฒนารายงาน ครสตล (Crystal Report Developer) เนองจากทงหมดเปนเครองมอทม ความยดหยนตอการปรบปรงแกไขในอนาคตไดงาย ประโยชนทไดรบจากการวจย จะสามารถแบงเบาภาระการรวบรวม ขอมลทจ าเปนในการเสนอขอตงงบประมาณ ท าใหผใชสามารถวางแผน การเสนอขอตงงบประมาณดานคอมพวเตอรของหนวยงานไดอยางม ประสทธภาพ และคณะกรรมการงบประมาณจะสามารถใชผลการวจย มาสนบสนนการพจารณางบประมาณประจ าปดานเทคโนโลยสารสนเทศ ได ซงจะเปนประโยชนตอการพจารณาจดสรรงบประมาณขององคกรได อยางมประสทธภาพ

ทนงศกด คนธรรมพนธ (2543) วจยเรอง “การพฒนาระบบคอมพวเตอรเพอชวยการจดการเอกสารในงานจดซอจดจาง กรณศกษา : คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยมหดล ” การศกษานมจดประสงคเพอท าการศกษาในเรองการใชระบบอนทราเนต เพอการ พฒนาระบบเอกสารในงานจดซอจดจาง เกยวกบวสด- ครภณฑ โดยพฒนาโปรแกรมทสามารถ ใชในระบบเครอขายภายในคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยมหดล ล าดบการจดระบบเอกสารแบงออกไดหลายรปแบบ ตามลกษณะการจดซอจดจางแตละ ชนด การพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรสามารถสรางเมนเพอใหผใชงานเลอกการจดการเอกสาร โดยผทดอยประสบการณสามารถปฏบตงานไดอยางครบถวนและถ กตอง ผลการศกษาพบวา เมนการท างานสามารถครอบคลมวตถประสงค ตรงตามความตองการ ของผใชงาน ชวยใหประหยดเวลา และประหยดจ านวนเอกสาร ขอจ ากดของการศกษาคองานจดซอจดจางยงตองคงไวซงเอกสารส าคญทางราชการ เชน เอกสารตรวจรบ เอกสารทตองพสจนลายเซน ซงขอเสนอแนะในการศกษาตอเนองคอการ พฒนาระบบงานพสดทใชเอกสารนอยทสด