คมอคนพบความสขกบลกวยรนเลม 4 “พอแมสงสย...เคลยรใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง) จดทำาโดย สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสขบรรณาธการนางสาววมลวรรณ ปญญาวอง

ทปรกษานายแพทยเจษฎา โชคดำารงสข อธบดกรมสขภาพจตแพทยหญงพรรณพมล วปลากร รองอธบดกรมสขภาพจตนายแพทยชโนรส ลสวสด รองอธบดกรมสขภาพจตนายแพทยพงศเกษม ไขมกด รองอธบดกรมสขภาพจตแพทยหญงมธรดา สวรรณโพธ ผอำานวยการสถาบนสขภาพจตเดก และวยรนราชนครนทรเนอหาวชาการแพทยหญงโชษตา ภาวสทธไพศฐ จตแพทยเดกและวยรนนายแพทยธนวรจน บรณสขสกล จตแพทยเดกและวยรนนางสาวจนทรชนก โยธนชชวาล นกสงคมสงเคราะหจตเวชนางดารกา แสงสขใส พยาบาลจตเวชนางสาววมลวรรณ ปญญาวอง นกจตวทยาคลนก

พมพครงท 1 สงหาคม2557 จำานวน500เลมพมพครงท 2 มกราคม2558 จำานวน700เลม

พมพท ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจำากด

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตการเผยแพรหรอทำาซำาขอความบางสวนหรอทงหมดในหนงสอเลมนตองไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษร

จากสถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร

พอแมสงสย...เคลยร ใจคลายปญหา

เมอลกนอยของคณกาวเขาส“วยรน”พฒนาการทงดานรางกาย จตใจ อารมณ รวมถงพฤตกรรมเรมมการเปลยนแปลง

ผปกครองอาจสงสยและตงคำาถามกบตวเอง “ฉนจะคยกบลกอยางไรด” “อยากรจกเพอนของลกแตไมรจะบอกลกอยางไร” “เอาใจใสหรอพดแคไหนดนะลกจงจะไมรำาคาญ”

หนงสอเลมนมคำาตอบ...ถาคณมขอสงสยเราพรอมเคลยรใจ---คลายปญหาไปพรอมคณ

3“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

มารวมเรยนร...ทกคำาตอบเกยวกบลกวยรน

11-13 ป วยใส

วยแรกรน

17-19 ป วยสนใจอนาคตวางแผนชวต

14-16 ป วยครนคดหาตวตน

4 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

5“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

ลกวย 11-13 ป วยใส วยแรกรน

พอแมสงสย...เคลยร ใจคลายปญหาลกวย 11-13 ป วยใส วยแรกรน

• ทำาอยางไรใหลกกลาพดดวย

• จะสอนอยางไรใหลกเชอฟง

• วยหางจากลกมากจะเขาถงลกทเปน

วยรนไดอยางไร

• วธเลยงลกวยรนทถกตองคอแบบไหน

7“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

ลกวย 11-13 ป: วยใส วยแรกรน

วยรนตอนตน ชวงอายระหวาง 11-13 ป

มการเปลยนแปลงทงทางรางกายและอารมณซงม

ผลจากการเปลยนแปลงทางฮอรโมนวยรนจะเรม

วตกกงวลและสงสยกบรปรางทเปลยนแปลงไปจาก

เดมการเปลยนจากวยเดกเขาสวยรนทำาใหมคำาถาม

และพยายามคนหาดวยตนเองซงพอแมผปกครอง

สามารถชวยหาคำาตอบไปพรอมๆ กบลก “วยใส

วยแรกรน”ได

8 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

เคลยรใจคลายปญหา

“ทาทสบาย เปดใจรบฟง” วยรนชอบพอแมทเหมอน “เพอน”คอ เมอเขาใกลแลว วยรนรสกสบายใจกลาทจะเลาเรองตางๆใหฟง พอแมอาจปรบทาท และคำาพดของตนเอง โดยการเปดใจรบฟงอยางตงใจ เปดโอกาสใหวยรนไดเลาอยางเตมท โดยทพอแมไมแสดงความคดเหนโตแยงตดสนสงสอนหรอตำาหนทนททนใด ไมวาสงทวยรนพดออกมานนจะถกผดดหรอไมดกตามเพราะวยรนมองวาตนเองเหมอน“ผใหญ”คนหนง

พอแมควรทำาอยางไรใหลกกลามาพดคยดวย

พอ/แม: อะไรกน! เดกผหญงสมยนนาไมอาย เอาดอกไมมาใหผชายอยาไปสนใจนะลก เขาใหเรา เขากคงใหคนอนเหมอนกนผหญงคนนตองเปนเดกไมดแนๆลกตองระวงตวนะ

ตวอยาง ‘พอแมปดใจ’

ลก: พอครบวนนวนวาเลนไทนมสาวทโรงเรยนใหดอกกหลาบผมดวย

สงเกตวาคำาตอบของพอแมแบบปดใจเตมไปดวยคำาทอาจสอการดถกดดาและคำาสงหาม โดยไมฟงความคดและความรสกของลกซงสงผลใหลกปดประตใจใสพอแมเชนกน

9“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

ถาลองเปลยนเปน ‘พอแมเปดใจ’ถามไถความรสกและความคดของลกกลบดวยความเขาใจและใสใจ

พอ/แม: มเดกผหญงเอาดอกไมมาใหแบบน ถาเปนพอ/แม เขนตายเลยแลวลกทำายงไงละ

ลก: เปดเทอมใหมนทโรงเรยนใหหนเลอกเขาชมรมทสนใจดวยพอ/แมวาหนเลอกเขาชมรมอะไรดคะ

พอ/แม: ลกเรยนไมคอยเกง นาจะเลอกชมรมทลกออนวชานนนะอยางพวกชมรมคณตศาสตรองกฤษวทยาศาตรลกจะไดเกงขน

10 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

ลก:พอครบวนนวนวาเลนไทนมสาวทโรงเรยนใหดอกกหลาบผมดวย

ตวอยาง ‘พอแมปดใจ’

ตวอยาง ‘พอแมเปดใจ’

ตวอยาง ‘พอแมเปดใจ’

แม “ กจกรรมชมรมนแมวานาสนใจ หนอยากเขาชมรมไหนเปนพเศษหรอเปลาลก ”

ในทางตรงขามวยรนบางคนอาจไมใชคนชอบเลาหรอ

มบคลกทชอบอยในโลกสวนตว พอแมอาจใชวธการพดคย

เพอเปดโอกาสใหลกรวาเมอใดทตองการคนรบฟงหรอตองการ

คนชวยเหลอเขาสามารถมาพดบอกกบพอแมไดเสมอ 

“ชวงนแมสงเกตลกสหนาไมคอยสดใสมเรองอะไรไมสบายใจแมยนดฟงนะลก”

“แมเปนหวงลกนะถามเรองอะไรเลาใหแมฟงแมยนดรบฟงเสมอ”

“ถาลกยงไมพรอมเลาวนนกไมเปนไรนะจะ แตแมพรอมฟงลกเสมอ

แมเปนหวงหนนะลก”

11“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

ตวอยาง คำาพด...ใหลกเปดใจ

เคลยรใจคลายปญหา

 “ฟงกอน สอนทหลง”  ตอนเดกๆพอแมพดอะไรลกกเชอฟงทำาตามแตพอโตขนกเรมเถยงสอนอะไรกไมเชอฟง---พอแมหลายคนทมลกเรมเขาวยรนมกมคำาพดอยางนเสมอ นนเพราะวยรน มองวาตนเองเปนเหมอนผใหญคนหนง ธรรมชาตของวยคอกลาทจะแสดงความคดเหนของตนเองกลาแสดงออกแตกตางจากวยเดกทพอแมสอนใหลก “เชอฟง ทำาตาม”กลายเปน“รบฟง คดตาม” เรมตนทพอแมปรบเปลยนตวเองและยอมรบวาเมอลกเปนวยรนพอแมกสามารถปรบตวเองไดเชนกน โดยการฟงลกกอนแลวจงสอนหรอแนะนำา

ทหลง

จะพดสอนอยางไรใหลกเชอฟง เพราะยงพดลกกมทาทตอตาน

12 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

สอสารดวยหลกการพดแบบมธรสวาจา (ภาษาดอกไม)

คอการพดถงความรสกทแทจรง ใชคำาพดทดตอกน รวมถง

ควบคมอารมณตนเอง

ตวอยาง เหตการณวยรนกลบบานไมตรงเวลาตามทเคยตกลงไว

แม “ แมรสกเปนหวง เหนวนนลกกลบบานคำาเปนอะไรหรอเปลา

ครงหนาถาจำาเปนจรงๆหนโทรบอกแมนดนงนะลก”

นอกจากน บางคร งพอแมอาจจำาเปนตองมกฎท

ชดเจนใชกบลกบาง เพอสอนใหลกรจกหนาทความรบผดชอบ

แตควรใหลกมสวนรวมในการสรางกฎเหลานดวยซงจะชวยให

ลกวยรนลดการตอตานและรบฟงพอแมมากขน

13“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

เคลยรใจคลายปญหา ความเขาใจธรรมชาตของวยรนเปนพนฐานสำาคญไมวาอายของพอแมหางจากลกเพยงใดกตาม เมอพอแมเขาใจธรรมชาตวยรนและยอมรบในสงทลกเปนทาทางการสอสารของพอแมทแสดงออกมากเปนไปในทางบวกเปดใจรบฟงใหคำาแนะนำาทไมใชลกษณะบงคบทำาใหวยรนรบรและมปฏกรยากลบในทางทด ซงเปนจดเรมตนของความเขาใจซงกนและกนภายในครอบครว

วยหางจากลกมาก จะเขาถงลกทเปนวยรนไดอยางไร

14 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

เคลยรใจคลายปญหา การเลยงลกวยรนทถกตองไมมสตรสำาเรจตายตว---นนเพราะวยรนแตละคนมบคลกความชอบความสนใจความถนดทแตกตางกน แตพอแมสามารถสนบสนนและใหสงเหลานเพอใหวยรนมพนฐานท

เขมแขงตอไปในอนาคตได

ความรก ความเขาใจ ซงรวมไปถงการยอมรบในสงทลกเปน

สอสารผานภาษาพดและภาษาทาทาง เชน กอด ลบไหล

หอมแกมหรอการเลนหยอกลอเหมอนสมยทวยรนยงเดก

เปดใจรบฟงคอการยอมรบในการแสดงความคดเหนเหมอน

วยรนเปนผใหญคนหนง

ใหขอเสนอแนะทดและสามารถทำาไดจรง

ใหพนทสวนตว และอสระทสมดล

วยหางจากลกมาก จะเขาถงลกทเปนวยรนไดอยางไร

15“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

ลกวย 14-16 ป วยครนคด หาตวตน

พอแมสงสย...เคลยร ใจคลายปญหาลกวย 14-16 ป วยครนคด หาตวตน

• จะคยกบลกอยางไรไมใหทะเลาะกน

• ลกตดเพอนมากควรทำาอยางไร

• จะสอนลกคบเพอนตางเพศใหเหมาะสม

ไดอยางไร

• ลกตดเกมมากกวาสนใจเรยนทำาอยางไรด

17“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

16

ลกวย 14-16 ป วยครนคด หาตวตน

วยรนตอนกลาง อายระหวาง 14-16 ป เปนวยแหง

การคนหา “เอกลกษณ” “การนบถอตนเอง” ซงนำาไปส

การมองเหนคณคาของตนเอง (Self esteem)

นอกจากน วยรนตอนกลางยงใหความสำาคญกบ

กลมเพอนมากทสด ปฏบตตามเพอนแบบไปไหนไปดวย

เฮไหนเฮกนและเรมสนใจเพอนตางเพศ

พอแมอาจสงเกตสญญาณนจากลกมกลมเพอนสนทท

ทำากจกรรมเหมอนๆกนโทรหากนนดกนทำารายงานในวนหยด

จนบางครงอาจมองวาลกตดเพอน เชอเพอนมากแตพอแม

สามารถเรยนรและเขาใจไปพรอมๆกบการเตบโตนได

18 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

ชวงทลกเปนวยรน ประมาณ ม.2 –ม.4 พอแมควรดแลอยางไรด

เคลยรใจคลายปญหา วยรนอายระหวางม.2-ม.4หรออายระหวาง14-16ปเปนวยรนตอนกลางซงจะแตกตางกบวยรนตอนตนทจะเหนการเปลยนแปลงทางดานรางกายอยางชดเจนแตพอเขาวยรนตอนกลางจะเรมมการเปลยนแปลงในเรองอารมณและสงคมเพมมากขนพอแมจงรสกวาลกมกลมเพอนชอบทจะเลาหรอใหความสนใจถงเรองของเพอนๆเสมอๆบางครงอาจทำาใหคดไปวาลกเชอเพอนมากกวาพอแม “สงเกตหางๆ ใหความวางใจ”คอการดแลทใชการสงเกตพฤตกรรมวยรน การดอยหางๆ แตใหมนใจวาอยในสายตา โดยพอแมไมจบผดหรอวตกกงวลเกนไปและใหความเชอใจลกเปนพนฐานดงนนเมอเกดความสงสยในตวลกพอแมกจะสามารถใช “ทาทสบาย เปดใจรบฟง” และ “ฟงกอนสอนทหลง”ได

19“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

เคลยรใจคลายปญหา การเขาใจธรรมชาตของวยรนเปนสงสำาคญวยรนรสกวาตนเองเหมอนผใหญคนหนง ตองการใหพอแม เพอนยอมรบและทสำาคญวยรนตองการการยอมรบตนเองจนบางครงดเหมอนไมฟงใครตอตานผใหญ เพอยดวาความคดตนเองนนถกตอง การแสดงออกของพอแมทาททเขาใจ ตงใจรบฟงวยรนกอน โดยไมพดขดในทนททเหนแตกตางพยายามวางตวเหมอนเปนเพอนทคอยรบฟงและแลกเปลยนความคดเหนกนไดจะชวยใหวยรนควบคมพฤตกรรมและอารมณไดมากขน

ทำาอยางไรดตงแตลกขน ม.3

มเรองตองทะเลาะกนบอยๆ

พดหรอแนะนำาอะไรก ไมฟงเหมอนเมอกอน

20 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

ลกสาวสนใจความสวยความงามมาก พอแมรสกขดใจกบพฤตกรรมทเหน

จะทำาอยางไรไดบาง

เคลยรใจคลายปญหา วยรนเปนวยทใหความสนใจเรองรปรางหนาตารปลกษณของตวเองมากขน และปจจยทางสงคมทวยรนรบขอมลขาวสารผานหลายชองทางรวมถงการรบคานยมตามยคสมยแตงตวตามดารานกรองอยากผอมอยากขาวสงทพอแมทำาไดคอ

ปรบเปลยนวธคดโดยพอแมยอมรบธรรมชาตของวยรนพรอมกบหาขอดทมในตววยรน

ดงจดดมาชนชมดวยความจรงใจชกชวน/สงเสรมใหวยรนเกดความมนใจและเหนคณคาทมในตนเอง

21“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

เคลยรใจคลายปญหา วยรนเปนวยทตองการการยอมรบจากกลมเพอนดงนนจงดเหมอนเขาเลอกเชอเพอนมากกวาคนอนๆ เมอเกดกรณทพอแมรสกวาลกเชอเพอนมากกวาตนเองพอแมอาจตองกลบมาทบทวนวาชวงทผานมาเรองทพดคยกบลกพอแมมกพดในลกษณะโตแยงหามปรามหรอตำาหนบอยๆหรอไม

ถาคำาตอบ คอ ใช สงทเรมปรบใหมคอการยอมรบทจะฟงเหตผลของวยรนใหจบเสยกอนแลวจงคอยเสนอแนะมมมองทพอแมเหนตางซงทายทสดคำาตอบทถกใจทงสองฝายจะมาจากการพดคยคดเหนรวมกนมากกวาการยด

วาใครถกใครผดอยางเดยว

ลกตดเพอนมาก พอแมพดอะไรไมฟง แตเลอกฟงเพอน พอแมควรทำาอยางไรด

22 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

เคลยรใจคลายปญหา ไมยากเลยการขอขอมลของเพอนลก มกเกดจากความหวงใยของพอแม อยากรจกนสยทวไปของเพอนลก ซงพอแมอาจชวนเพอนๆของลกมาทำาการบาน/รายงานหรอรวมกจกรรมทบานหรอขอเบอรโทรไว เพอตดตอในยามฉกเฉนพอแมอาจพดวา

อยากรจกเพอนของลก หรออยากมเบอร โทรของเพอนลกจะทำาอยางไรด

“ลกสนทกบปลาใชไหมจะเลาเรองปลาใหแมฟงบาง”

“เพอนๆลกชอบทำาอะไรกนวางๆชวนมาทำาการบานทบานเรา

ไดนะ”

“ลกจะแมขอเบอรโทรของกอยเกบไวเพอเวลาฉกเฉนทแม

ตดตอลกไมไดหนอยนะจะ”

23“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

เคลยรใจคลายปญหาบคลกภาพลกคณเปนอยางไร?

บคลกภาพเปนคนชอบความเปนสวนตวชอบอยคนเดยวมเพอนแตไมมากพอแมอาจชวนพดคยแลวประเมนเบองตนถาลกมความสขดกรณนพอแมกไมตองกงวลใจเพยงแคดหางๆและเปนผสนบสนนกจกรรมทลกชอบ

บคลกภาพเปนคนปรบตวยากหรออาจตองมคนชวยแนะนำาเวลาเขาสงคมกรณนพอแมตองเปนกำาลงใจ สนบสนน ใหคำาแนะนำาทวยรนสามารถนำาไปปฏบตไดจรงและชวนคดทบทวนในจดททำาไดดแลวและในจดทสามารถพฒนาตอไปเพอใหวยรนรจกตนเองและมองเหนศกยภาพตนเอง

สงเกตวาลกมเพอนนอย กลววาลกจะเขากบคนอนไมได จะชวยลก

อยางไรไดบาง

24 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

เคลยรใจคลายปญหา วยรนมกเลอกคบกลมเพอนทรสกวาตนเองเปนสวนหนงของกลมและไดรบการยอมรบ

การเปดใจรบฟงสาเหตททำาใหวยรนเลอกคบเพอนกลมนจะทำาใหพอแมเขาใจและคอยๆพดคยรวมกนแกไขปญหาไดตรงจด

วยรนอาจไมเหนวาการโดดเรยนเปนปญหาเพราะใครๆกทำากนทงนนสงสำาคญ คอ พอแมตองไมเรมพดคยดวยการตดสนวาเพอนของลกผดแต...ชกชวนใหลกคดวาการหนเรยนมผลด-ผลเสยกบตวเองอยางไรอาจยกตวอยางใหมองเหนผลเสยของการโดดเรยนใหชดเจนมากขน “ลกสงงานไมครบ”“คะแนนสอบลดลงซงถาลกพยายามพอเชอวาจะทำาไดด”หากลกมเปาหมายชวตอาจชวนใหคดลำาดบกจกรรมทตองทำาไปใหถงเปาหมายและพอแมตองเปดโอกาสใหลกปรบเปลยนพฤตกรรมตนเองดวย

ลกไปคบเพอนรนพ และพากนโดดเรยนทำาอยางไรด

25“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

เคลยรใจคลายปญหา ทกคนตองการมพนทสวนตว-วยรนกเชนเดยวกน

วยรนตองการพอแมทเปนเหมอนเพอนทไวใจไดหากพอแมเปนหวงหรออยากรเรองของลกใหพดคยหรอสอบถามตรงๆพรอมกบรบฟงดวยความไววางใจกจะทำาใหลกอยากเปดใจเลาเรองราวตางๆของตนเองมากขนทงเรองเพอนการเรยนหรอเพอนตางเพศ

รสกเปนหวงลกมาก จนบางครงอยากแอบอานไดอาร หรอแอบดโทรศพทของลก จรงๆ แลวพอแมทำาไดหรอไม

26 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

เคลยรใจคลายปญหา การเลนเกมหรอใชคอมพวเตอรเปนกจกรรมหนงทวยรนไวใชผอนคลายหรอเพอความสนกแตกตองไมกระทบกบความรบผดชอบของตวเองในเรองเรยนและความสมพนธกบคนรอบขาง

พอแมอาจทำาตวเหมอนเพอนของลกและชวนพดคยกจกรรมทลกทำาอยเพอสรางสมพนธภาพทดและหาโอกาสตกลงเวลาการใชคอมพวเตอรทชดเจนรวมกนรวมถงชกชวนใหลกไดทำากจกรรมอนๆทนาสนใจเชนเลนกฬาทำางานศลปะทศนศกษากบครอบครวฯลฯ

หากลกใชเวลากบเกมหรอคอมพวเตอรมากจนกระทบกบความรบผดชอบเรองสวนตว การเรยน ความสมพนธกบคนรอบขาง และมปญหาอารมณพอแมอาจพดคยและพากนไปพบจตแพทยเดกและวยรนเพอขอคำาปรกษา

ลกตดเกมมาก กลวลกจะเสยการเรยน รวมถงเลยนแบบพฤตกรรมกาวราวจากในเกม

ควรทำาอยางไรด

27“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

เคลยรใจคลายปญหา วยรนจะเรมสนใจเพศตรงขาม ซงเปนพฒนาการอยางหนงตามชวงวยบางคนเรมสนใจเพอนตางเพศ มแฟนเดกวยรนทหางเหนกบพอแมอาจสนใจเพศตรงขามเรวกวาเดกทสนทและมกจกรรมทำารวมกบครอบครว

พอแมอาจตองปรบใจทจะยอมรบวาการมแฟนของวยรนเปนเรองธรรมชาตแตสามารถพดคยเพอปองกนเรองเพศสมพนธทพอแมกงวลไดโดย...

ลกคยโทรศพทกบแฟนนานมาก ไมคอยทำากจกรรมอน กลววาลกจะม

เพศสมพนธกอนวย ควรจะเตอนลกอยางไรด

28 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

เรมทพอแมปรบใจตนเองวาการพดคยกบลกเรองเพศและการคมกำาเนดเปนการชวยตดอาวธปองกนใหกบลก

ใหบรรยากาศในการพดคยเปนแบบสบายเพอใหลกรสกปลอดภยทจะเลาเรองโดยไมถกตำาหน วธการนพอแมจะไดเขาใจมมมองของลกและเขาใจลกมากขน

สอนใหลกเขาใจเรอง“ความรก”กบ“เพศสมพนธ” เปนคนละเรองกน ดงนนความรกความอบอนในครอบครวเปนเรองสำาคญมากทจะเปนภมตานทานทางจตใจใหลก

ชวนลกคยเรองเพศสมพนธทปลอดภย (Safesex) เพอประเมนวาลกมพนฐานความรมากนอยแคไหนแลวจงแนะนำาวธการปองกนทถกตองเพอปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธและการตงครรภไมพรอมเชนการใชถงยางอนามยการคมกำาเนดฯลฯ

29“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

เคลยรใจคลายปญหา “บานทมความรกความเขาใจของสมาชกในครอบครวเปนเกราะปองกนทด”

วยรนเปนวยทตองการความเขาใจการยอมรบการรบฟงจากครอบครววยรนทหนออกจากบานสวนใหญมกเกดจากการสอสารทไมเขาใจกนสะสมจนเปนความรสกวา“ทบานไมมใครเขาใจ”“เบอบาน” “เบอพดอะไรไปกถกดดา”แลวพบวาเพอนรนพหรอแฟนเขาใจตนเองมากกวาคนในครอบครวทำาใหตดสนใจและแกปญหาตนเองโดยการออกจากบานไป

หากตองตามใหวยรนกลบบานพอแมตองใชความรกและพยายามใหลกเหนถงความหวงใยและการเรมตนใหมในเรองสมพนธภาพครอบครวรวมกน

จะปองกนไมใหลกวยรนหนออกจากบานไปอยกบเพอน

กบแฟนไดอยางไร

30 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

เคลยรใจคลายปญหา

กลวลกชายจะเบยงเบนทางเพศจะทำาอยางไรด

การทลกมทาทชอบเพศเดยวกนอาจเปนเพราะสภาพแวดลอมเชนเรยนโรงเรยนชายลวนซงอาจยงเปลยนแปลงความชอบไดกรณนพอแมเพยงแคคอยสงเกตพฤตกรรมและการคบเพอนของลกอยางหางๆกพอ

แตถาลกแสดงออกชดเจนวาเปนเพศทสามพอแมตองทำาความเขาใจและยอมรบวาเปนเรองรสนยมทางเพศไมใชโรคหรอความผดปกตทางจตทตองไปพบจตแพทยและไมควรตำาหนหรอลงโทษเพราะไมใชการแกไขทจะทำาใหลกกลบมาเปนเพศทแทจรงการกดดนหรอบงคบจะทำาใหลกเครยดแปลกแยกและมองวาตนเองเปนคนทพอแมไมยอมรบ

พอแมควรชวยเสรมใหลกเรยนรการแสดงออกในขอบเขตทเหมาะสมสงสำาคญทสด คอการใหลกรบรถงความรกและการยอมรบในตวลกอยางไมมเงอนไข ซงจะชวยทำาใหลกรสกมนใจและอบอนใจมากขน ถาหากพอแมยงรสกเครยดมากและรสกวาตนเองยงยอมรบไมไดจรงๆอาจพาลกมาปรกษาจตแพทยหรอนกจตวทยาเพอชวยปรบความเขาใจภายในครอบครว

31“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

เคลยรใจคลายปญหา วยรนทโกหกพดปกปดสวนหนงอาจเพราะเคยยอมรบผด/พดความจรงแลวถกทำาโทษทำาใหรสกกลวและระแวงทจะยอมรบผดอกหรอเลยนแบบพฤตกรรมโกหกจากผใหญ

การพดไมจรง พดโกหก เปนการปกปองตวเองอยางหนง

วยรนจะพดคยและยอมเปดเผยกบคนทตนเองรสกไววางใจ ไมตดสนรบฟงดวยใจเปนกลางและพรอมใหอภย

เมอวยรนยอมรบผดควรใหเขารวาการพดความจรงเปนสงทด แตกตองรบผดชอบในการกระทำาผดในครงนนดวย

ลกพดโกหก พอซกไซก ไมยอมรบผด จะแก ไขปญหาอยางไรด

32 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

เคลยรใจคลายปญหา

จบไดวาลกขโมยเงน ไมรวาจะแกนสยนอยางไรด

พฤตกรรมขโมยในวยรนมหลายสาเหตและวธการแกไขทแตกตางกน

วธการแกไขเมอลกขโมยเงน พอแมควรแนใจเสยกอนหรอมหลกฐานวาลกทำาพฤตกรรมจรง ยนยนกบลกวาการขโมยเปนสงทผดครอบครวและสงคมไมยอมรบการ

กระทำาน ลกตองนำาของไปคนหรอตองชดใชโดยพอแมอาจเปนตวอยางใหลกเรยนร

ขณะนำาของไปคนแกเจาของ“วนนนอยเอาเงน500บาททหยบของบงไปมาคนและมาขอโทษ”

การพดคยไมควรเปนทชมชน ไมประจานวจารณหรอตราหนาวาลกไมมทางแกไขไดควรใหโอกาสลกทจะปรบปรงตนเอง

หากแก ไขเบองตนแลวยงมพฤตกรรมเกดขนอกควรปรกษาจตแพทย

หากลกไมสามารถควบคมตวเองไดจรงๆพอแมตองบอกใหลกรบรวาพอแมเอาจรงและตองมการตงกฎใหชดเจนวาถาลกทำาอกจะเกดอะไรขนอาจจำาเปนตองลงโทษดวยการไมใหลกทำาสงทชอบทำารวมทงตองใหลกไปขอโทษเจาของดวยตนเองและรบผดชอบความผดเองทกครงหรอถาถงขนรนแรงอาจตองใชยาชวยในการปรบพฤตกรรมน

33“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

ลกวย 17-19 ป วยสนใจอนาคต วางแผนชวต

พอแมสงสย...เคลยร ใจคลายปญหาลกวย 17-19 ป

วยสนใจอนาคต วางแผนชวต

• จะชวยลกวางแผนอนาคตไดอยางไร

35“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

34

ลกวย 17-19 ป: วยสนใจอนาคต

วางแผนอนาคต

วยรนตอนปลายอาย17-19ปรางกายเตบโตเตมท

สนใจอนาคตและมองเหนความสามารถทจะพฒนาตอใน

ดานอาชพของตนเอง

มอารมณมนคงขนรบฟงเหตผลของผใหญกลบมา

มสมพนธภาพและพดคยกบพอแม และยอมรบขอด

ขอเสยของตนเอง

ในทางตรงกนขามหากวยรนผานประสบการณ

ทไมด ครอบครวแตกแยก ถกปฏเสธจากครอบครว

ถกทำารายซำาๆอาจสงผลใหมพฒนาการทางอารมณไมด

เชนกาวราวหงดหงดงายขาดความภาคภมใจในตนเอง

ซงอาจสงผลตอการดำาเนนชวตในอนาคต

36 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

เคลยรใจคลายปญหา ชวงวย17-19ปเปนชวงวยทกำาลงจะกาวไปสการเปนผใหญวยรนเรมมองเปาหมายในชวตทแทจรง ทงเรองเปาหมายการเรยนตอและการทำางานในอนาคตพอแมสามารถชวยลกไดโดย...

ลกไมแนใจวาจะเรยนตอดานไหน เราจะชวยลกวางแผนอนาคตไดอยางไรบาง

สนบสนนใหกำาลงใจใหลกมนใจมากขนโดยชชวนใหเหนจดด-จดแขงทงความสามารถนสยทลกมอย เชน“แมสงเกตวาลกชอบชวยเหลอคนและลกกมความสขเมอเหนคนทลกชวยยมได” “ลกเปนคนททำาอะไรตางๆไดรอบคอบและลกเปนเดกชางสงเกต”“ลกชอบทจะดแลและเอาใจใสสตวเลยงของลกทกตว และแมมองวาลกเรยนวชาทางวทยาศาสตรไดด”

ชวนลกพดคยและวางแผนการศกษาตอ โดยพจารณาเปาหมายอาชพใหสอดคลองกบความสนใจความชอบความถนดและผลการเรยนทปรากฏเพอดความเปนไปไดทจะเปนจรงและอาจเสนอความเหนใหลกพจารณาแตตองระวงไมใหเปนการกดดนหรอบงคบ

37“พอแมสงสย...เคลยร ใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง)

แสดงออกใหลกเชอมนวาพอแมยอมรบตวลกเสมอและเปดโอกาสใหลกเลอกอนาคตดวยตนเองหากเกดขอผดพลาดลกตองเรยนรทจะรบผดชอบและแกไขปญหาดวยตนเองอยางเปนผใหญแตหากตองการความชวยเหลอพอแมพรอมประคบประคองและสนบสนนเสมอ

เปนเรองปกตธรรมดาทพอแมหลายคนมความคาดหวงอยากใหลกเรยนอยางทตวเองตงไว เชนแพทย วศวกรรมบญชแตอนาคตทลกไดตดสนใจดวยตนเองตามความสามารถและความชอบโดยพอแมชวยสงเสรมสนบสนนใหกำาลงใจและอยเคยงขางหากเกดปญหาจะชวยใหลกเรยนร และเตบโตในการใชชวตตอไปซงเปนความสำาเรจทพอแมจะภาคภมใจมากกวาการมชอเสยงหรอเงนทอง

ความรก ความอบอน และการดแลเอาใจใสของพอแม

เปนพนฐานสำาคญ ไมวาลกจะเปนวยรนชวงไหน

สงเหลาน จะทำาใหลกมองเหนคณคาในตนเอง

เปนเกราะปองกน และเพมความเขมแขงทางจตใจ

เมอลกเตบโตขนในวยผ ใหญ

38 คมอคนพบความสขกบลกวยรน เลม 4

ศนยใหการปรกษาทางโทรศพท

(Adolescent Help Line Center)

เบอรโทรศพท 1323 ตลอด 24 ชวโมง

 

บรการปรกษาทางเวบไซด

www.smartteen.net

 

บรการปรกษาทางเฟซบค

www.facebook.com/smartteenthailand

คมอคนพบความสขกบลกวยรนเลม 4 “พอแมสงสย...เคลยรใจ คลายปญหา” (ฉบบปรบปรง) จดทำาโดย สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสขบรรณาธการนางสาววมลวรรณ ปญญาวอง

ทปรกษานายแพทยเจษฎา โชคดำารงสข อธบดกรมสขภาพจตแพทยหญงพรรณพมล วปลากร รองอธบดกรมสขภาพจตนายแพทยชโนรส ลสวสด รองอธบดกรมสขภาพจตนายแพทยพงศเกษม ไขมกด รองอธบดกรมสขภาพจตแพทยหญงมธรดา สวรรณโพธ ผอำานวยการสถาบนสขภาพจตเดก และวยรนราชนครนทรเนอหาวชาการแพทยหญงโชษตา ภาวสทธไพศฐ จตแพทยเดกและวยรนนายแพทยธนวรจน บรณสขสกล จตแพทยเดกและวยรนนางสาวจนทรชนก โยธนชชวาล นกสงคมสงเคราะหจตเวชนางดารกา แสงสขใส พยาบาลจตเวชนางสาววมลวรรณ ปญญาวอง นกจตวทยาคลนก

พมพครงท 1 สงหาคม2557 จำานวน500เลมพมพครงท 2 มกราคม2558 จำานวน700เลม

พมพท ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจำากด

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตการเผยแพรหรอทำาซำาขอความบางสวนหรอทงหมดในหนงสอเลมนตองไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษร

จากสถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร

พอแมสามารถตดตอ

ขอคำาปรกษาและคำาแนะนำาเกยวกบ

การเลยงลกวยรนไดท...