หนงสอหมวดวชาสมรรถนะแกนกลาง

ตรงตามมาตรฐานสมรรถนะและค�าอธบายรายวชา หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) พทธศกราช 2563

ของส�านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา และหลกสตรระดบปรญญาตร กระทรวงศกษาธการ

เหมาะแกการเรยนรเพอน�าไปใชในการจดการทรพยากรธรรมชาต พลงงานและสงแวดลอม

รหสวชา 30000-1301

(Natural Resource, Energy and Environmental Management)

รองศาสตราจารยดร.สมพงศ จนทรโพธศร วท.บ., M.S., Ph.D., C.I.S

อดตคณะกรรมการดำาเนนงานหลกสตรวทยาศาสตร สสวท.

อดตคณบดบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน

การจดการทรพยากรธรรมชาต

พลงงานและสงแวดลอม

118.00

A1-A8_new.indd 1 13/4/2563 BE 21:57

คำ�นำ�สงวนลขสทธตามพระราชบญญต

หามท�าซ�า ดดแปลง ออกจ�าหนาย แจกจาย และกระท�าโดยประการอน

ในตอนใดตอนหนงของหนงสอเลมน ไมวาจะเปนขอความ และสงอนใด

ดวยวธการเรยงพมพ พมพส�าเนา หรอดวยวธอนใดทกกรณ หากผใด

ละเมดลขสทธจะถกด�าเนนคดทางกฎหมายบญญตไวขนสงสด เวนแตจะได

รบความยนยอมเปนลายลกษณอกษรจากส�านกพมพศนยสงเสรมวชาการ

บรรณาธการบรหารรองศาสตราจารย ดร.สรศกด อมรรตนศกด กศ.บ., กศ.ม., ค.ด. (วดผลการศกษา) Cert. in Informatic for Research

บรรณาธการวชาการรองศาสตราจารย ดร.สวสด ประทมราช B.S.E.E., กศ.ม., M.A., Ph.D.จารณ กาญจะโนสถ ค.บ., ค.ม. (การบรหารการศกษา)

กรรมการผจดการจตรา มนมณ พ.ม., กศ.บ.

จดจำ�หน�ยโดย

ส�านกพมพศนยสงเสรมวชาการ43 ซอยกาญจนาภเษก003 แขวงหลกสอง เขตบางแค กรงเทพมหานคร 10160

โทรศพท 02-451-1122 (อตโนมต 10 คสาย)

โทรสาร 02-451-2544

อเมล ssw_academic@hotmail.com

การจดการทรพยากรธรรมชาต

พลงงานและสงแวดลอม

ขอมลทางบรรณานกรมของส�านกหอสมดแหงชาตNational Library of Thailand Cataloging in Publication Data

สมพงศจนทรโพธศร. การจดการทรพยากรธรรมชาต พลงงานและสงแวดลอม.--

กรงเทพฯ:ศนยสงเสรมวชาการ,2563. 216หนา. 1.การจดการทรพยากรธรรมชาต.I.ชอเรอง. 333.7 ISBN978-974-302-878-6

หนงสอเรยนการจดการทรพยากรธรรมชาต

พล งงานและส งแวดล อม เล มน ผ เขยนได

เรยบเรยงขนตามค�าอธบายรายวชาการจดการ

ทรพยากรธรรมชาต พลงงานและสงแวดลอม

หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.)

พทธศกราช 2563 ของส�านกงานคณะกรรมการ

การอาชวศกษา และหลกสตรระดบปรญญาตร

กระทรวงศกษาธการ เนอห าในเลมประกอบดวย

หนวยเรยนทงหมด 8 หนว ย ตามรายละเอยด

เนอหาทก�าหนดไวในหลกสตรแตละหนวยการเรยนร

ระบแผนผงความคดสาระการเรยนรสมรรถนะการ

เรยนรกจกรรมการทดลองใบงานและแบบฝกหด

ทายหนวยเพอเสรมทกษะในการเรยน

ผเขยนหวงเปนอยางย งวา หนงสอเรยนเลมน

จะอ�านวยความสะดวก และเปนป ระโยชนสงสด

ตอการเรยนการสอนวชาวทยา ศาสตรการจดการ

ทรพยากรธรรมชาต พลงงานแล ะสงแวดลอม

อนเปนรากฐานส�าคญของการพ ฒนาทรพยากร

มนษย และชวยใหผ เรยนเรยนร ในแตละเนอหา

อยางมประสทธภาพ

หากมขอเสนอแนะประการใด ผเขยนยนดนอม

รบไวดวยความขอบคณยง

(สมพงศ จนทรโพธศร) ในนามผจดท�า

A1-A8_new.indd 2 13/4/2563 BE 21:57

การจดการทรพยากรธรรมชาต พลงงานและสงแวดลอม

(Natural Resource, Energy and Environmental Management) ___________________

จดประสงครายวชา

1. เขาใจหลกการจดการทรพยากรธรรมชาตพลงงานและสงแวดลอม 2. สามารถค�านวณ ทดลอง แกปญหา วางแผน ตรวจสอบ และประยกตใชกระบวนการ ทางวทยาศาสตรในงานอาชพ 3. มเจตคตทดตอการจดการทรพยากรธรรมชาต พลงงานและสงแวดลอม และงานอาชพ ทเกยวของ

สมรรถนะรายวชา

1. แสดงความรเกยวกบทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมนเวศวทยาแรธาตพลงงานปโตรเลยม และผลตภณฑ สารเคมในอตสาหกรรม ผลกระทบจากการใชทรพยากรธรรมชาต และพลงงาน การอนรกษและการจดการทรพยากรธรรมชาต การอนรกษและการจดการ พลงงาน 2. ค�านวณขอมลเกยวกบผลกระทบจากการใชทรพยากรธรรมชาตและพลงงานตามหลกการ และทฤษฎ 3. ทดลอง ตรวจสอบ และแกปญหาเกยวกบทรพยากรธรรมชาต พลงงานและสงแวดลอม ตามกระบวนการทางวทยาศาสตร

4. ประยกตใชความรเรองการจดการทรพยากรธรรมชาตพลงงานและสงแวดลอมในงานอาชพ

คำาอธบายรายวชา

ศกษาและปฏบตการจดการทรพยากรธรรมชาต พลงงานและสงแวดลอม เกยวกบทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม นเวศวทยา แรธาต พลงงาน ปโตรเลยมและผลตภณฑ สารเคมในอตสาหกรรม ผลกระทบจากการใชทรพยากรธรรมชาตและพลงงาน การอนรกษและการจดการทรพยากรธรรมชาตการอนรกษและการจดการพลงงานและสงแวดลอมในงานอาชพ

เพอให

รหสวชา

30000-1301

2-2-3

A1-A8_new.indd 3 13/4/2563 BE 21:57

หนวยท แรธาตและองคประกอบทางเคม

1.1ความหมายของแรและองคประกอบ ทางเคม1.2แรโลหะ1.3แรอโลหะ• สรปทายหนวย• ใบงานท1• แบบฝกหดทายหนวยท1

1

25

20222324

หนวยท โลหะมคาและอญมณ

2.1โลหะมคา2.2แรรตนชาต• สรปทายหนวย• ใบงานท2• แบบฝกหดทายหนวยท2

27

2830444546

หนวยท ปโตรเลยมและผลตภณฑ

3.1การเกดปโตรเลยม3.2การกลนปโตรเลยม3.3แกสธรรมชาต3.4ผลตภณฑปโตรเลยม3.5ผลกระทบจากการใชเชอเพลง• สรปทายหนวย• ใบงานท3• แบบฝกหดทายหนวยท3

49

5055585963646566

หนวยท การใชพลงงานเพอการขนสง

4.1ววฒนาการของการขนสง4.2สถานการณพลงงานของโลก และของประเทศไทย4.3การใชพลงงานดานการคมนาคม ของประเทศไทย4.4ผลกระทบและแนวทางแกไขผลจาก การใชเชอเพลงเพอการคมนาคม4.5น�ามนแกสโซฮอล4.6ไบโอดเซล• สรปทายหนวย• ใบงานท4• แบบฝกหดทายหนวยท4

69

70

71

73

747576787980

หนวยท สารเคมในอตสาหกรรม

5.1อตสาหกรรมเซรามก5.2อตสาหกรรมแกว5.3อตสาหกรรมปนซเมนต5.4อตสาหกรรมทเกยวของกบ โซเดยมคลอไรด5.5อตสาหกรรมปย• สรปทายหนวย• ใบงานท5• แบบฝกหดทายหนวยท5

83

849295

99113122124125

ส�รบญ

A1-A8_new.indd 4 13/4/2563 BE 21:57

หนวยท นเวศวทยากบอาชพ

6.1สงมชวตในแหลงทอยตามธรรมชาต6.2ปจจยตางๆทมอทธพลตอสงม ชวตในระบบนเวศ6.3การหมนเวยนของสารทส�าคญ ในระบบนเวศ6.4ความหลากหลายทางชวภาพ ในระบบนเวศ6.5ความสมพนธของสงมชวต ในระบบนเวศ6.6การอยรวมกนเปนระบบ6.7พลงงานในระบบชวภาพ• สรปทายหนวย• ใบงานท6• แบบฝกหดทายหนวยท6

129

130

134

137

141

144147156159160162

หนวยท การจดการสงแวดลอมในงานอาชพ

7.1ทรพยากรธรรมชาตในระบบนเวศ7.2การอนรกษทรพยากรธรรมชาต7.3ปญหาสงแวดลอมและแนวทางแกไข ปญหาสงแวดลอม• สรปทายหนวย• ใบงานท7• แบบฝกหดทายหนวยท7

165

166170

172186187188

หนวยท การอนรกษพลงงานและสงแวดลอม

8.1แหลงพลงงานจากอดตสอนาคต8.2แหลงพลงงานธรรมชาต8.3ผลกระทบของการใชพลงงานตอ สงมชวตและสงแวดลอม8.4การประหยดพลงงาน• สรปทายหนวย• ใบงานท8• แบบฝกหดทายหนวยท8

191

192193

198199203204205

บรรณานกรม 208

A1-A8_new.indd 5 13/4/2563 BE 21:57

สมรรถนะห

ลก

สมรรถนะย

อย

หนวยเร

ยน (Lesson)

12

34

56

78

1.

แรธา

ตและ

องคป

ระกอ

บทาง

เคม

ความ

หมาย

ของแ

รและ

องคป

ระกอ

บทาง

เคม

แรโล

หะแ

รอโล

หะ

2.

โลหะ

มคาแ

ละอญ

มณ

โลหะ

มคาแร

รตนช

าต

3.

ปโตร

เลยม

และผ

ลตภณ

ฑ

การเกด

ปโตร

เลยม

การ

กลนป

โตรเลย

มแก

สธรร

มชาต

ผลต

ภณฑป

โตรเลย

มผล

กระท

บจาก

การใชเ

ชอเพ

ลง

4.

การใ

ชพลง

งานเ

พอก

ารขน

สงวว

ฒนา

การข

องกา

รขนส

งสถ

านกา

รณพล

งงาน

ของโลก

และข

องปร

ะเทศ

ไทย

การใ

ชพลง

งานด

านกา

รคมน

าคมข

องปร

ะเทศ

ไทย

ผลกร

ะทบแ

ละแน

วทาง

แกไข

ผลจา

กการ

ใชเช

อเพล

งเพอ

การค

มนาค

มน�า

มนแก

สโซฮ

อลไบ

โอดเ

ซล

5.

สารเ

คมใน

อตสา

หกรร

มอต

สาหก

รรมเ

ซราม

กอต

สาหก

รรมแ

กวอตส

าหกร

รมปน

ซเมน

ตอต

สาหก

รรม

ทเกย

วของ

กบโซ

เดยม

คลอไ

รดอ

ตสาห

กรรม

ปย

6.

นเวศ

วทยา

กบอา

ชพสง

มชวต

ตามแ

หลงท

อยตา

มธรร

มชาต

ปจจ

ยตาง

ๆท

มอทธ

พลตอ

สงมช

วต

ในระ

บบนเ

วศค

วามห

ลากห

ลายท

างชว

ภาพใ

นระบ

บนเว

ศคว

ามสม

พนธ

ของส

งมชว

ตในร

ะบบน

เวศกา

รอยร

วมกน

เปนร

ะบบ

พลงง

านใน

ระบบ

ชวภา

พ

7.

การจ

ดการ

สงแว

ดลอม

ในงา

นอาช

พทร

พยาก

รธรร

มชาต

ในระ

บบนเ

วศก

ารอน

รกษท

รพยา

กรธร

รมชา

ตปญ

หา

สงแว

ดลอม

และ

แนวท

างแก

ไขปญ

หาสง

แวดล

อม

8.

การอ

นรกษ

พลง

งานแ

ละสง

แวดล

อมแห

ลงพล

งงาน

จากอ

ดตสอ

นาคต

แห

ลงพล

งงาน

ธรรม

ชาต

ผลกร

ะทบข

อง

การใชพ

ลงงา

นตอส

งมชว

ตและ

สงแว

ดลอม

การ

ประห

ยดพล

งงาน

ตารางวเค

ราะห

หลกสตรรายวชา

A1-A8_new.indd 6 13/4/2563 BE 21:57

กำ�หนดก�รสอน

สปดาหท หนวยท ชอหนวยการเรยนร จ�านวนชวโมง

1-3

4-5

6-7

8-9

10-11

12-14

15-16

16-18

1

2

3

4

5

6

7

8

แรธาตและองคประกอบทางเคม

โลหะมคาและอญมณ

ปโตรเลยมและผลตภณฑ

การใชพลงงานเพอการขนสง

สารเคมในอตสาหกรรม

นเวศวทยากบอาชพ

การจดการสงแวดลอมในงานอาชพ

การอนรกษพลงงานและสงแวดลอม

10

9

9

8

9

10

9

8

รวม72ชวโมง

A1-A8_new.indd 7 13/4/2563 BE 21:57

Mind Mapping แผนผงความคด

การจดการทรพยากรธรรมชาต พลงงานและสงแวดลอม

แรธาตและองคประกอบทางเคม

โลหะมคาและอญมณ

ปโตรเลยมและผลตภณฑ

การใชพลงงานเพอการขนสง

สารเคมในอตสาหกรรม

นเวศวทยากบอาชพ

การจดการสงแวดลอมในงานอาชพ

การอนรกษพลงงานและสงแวดลอม

A1-A8_new.indd 8 13/4/2563 BE 21:57