ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อ...

ปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล

The Influence Factors on TV Media Ethics Problem in Digital Age and the Appropriate Regulatory Framework

ปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล

The Influence Factors on TV Media Ethics Problem in Digital Age and the Appropriate Regulatory Framework

ภาณพงษ ทนกร

การคนควาอสระเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร นเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอสารเชงกลยทธ

มหาวทยาลยกรงเทพ ปการศกษา 2560

© 2561 ภาณพงษ ทนกร

สงวนลขสทธ

ภาณพงษ ทนกร. นเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอสารเชงกลยทธ. พฤษภาคม 2561, บณฑตมหาวทยาลย มหาวทยาลยกรงเทพ. ปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล (85 หนา) อาจารยทปรกษา: รองศาสตราจารย ดร.พรพรหม ชมงาม

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทสงผลใหปญหาดานจรรยาบรรณวชาชพสอมวลชน

ประเภทโทรทศน และศกษาแนวทางก ากบดแลทเหมาะสม โดยการวจยครงนใชแบบสอบถาม ทมค าถามแบบปลายปดในการเกบขอมล และมค าถามปลายเปดเพอใหผสอบแบบสอบถามไดแสดงความคดเหน กลมตวอยาง 102 คนเปนสอมวลชนประเภทโทรทศนโดยตรง ท างานอยในกองบรรณาธการขาวหรออยในฝายขาวของสถานโทรทศนฟรทวระบบดจทลออกอากาศภาคพนดน น าการหาคาการถดถอยเชงเสนแบบถวงน าหนก รวมกบการวเคราะหเสนทางมาใชเพอทดสอบสมมตฐาน

ผลวจยทได พบวาผประกอบวชาชพสอมวลชนประเภทโทรทศน ตระหนกถงปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลทเกดขน ปจจยภายในองคกรมผลตอปญหาจรรยาบรรณสอมวลชน ไดแกนโยบายของบรษทเจาของสอ บคลากรในองคกรระดบตดสนใจ เชน บรรณาธการและหวหนาขาว มผลมากกวาปจจยภายนอก สดทายคอ ผประกอบวชาชพสอมวลชนประเภทโทรทศน เหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลรวมกน (Co-Regulation) มากทสด โดยเหนควรใหมการลงทะเบยนสอมวลชน และมบทลงโทษทางกฎหมายกบสอมวลชนทไมปฏบตตามจรรยาบรรณและจรยธรรมสอมวลชน

ค าส าคญ: ปจจยภายนอก, ปจจยภายใน, ยคดจทล, จรรยาบรรณ, สอโทรทศน, การก ากบดแล

Tinnakorn, P. M. Com. Arts (Strategic Communications), May 2018, Graduate School, Bangkok University. The Influence Factors on TV Media Ethics Problem in Digital Age and the Appropriate Regulatory Framework. (85 pp.) Advisor: Asst. Prof. Pornprom Chomngam, Ph.D.

ABSTRACT

This research aims to study the factors that contribute to the ethical issues of

the television media and to study the appropriate regulatory framework. The questionnaire was used as a closed-end questionnaire to collect data. The samples are 102 TV journalists who work in the editorial or NEWS department of the free-to-air digital TV broadcasting station. Data is analyzed by weighted linear regression to be used for path analysis applied to test the hypothesis.

The results showed that TV journalists recognizing the media's ethical issues in the digital age. The Internal factors which influence on Media Ethics problem are the company's media policy and personnel in decision-making positions such as editors and news leaders more than the external factors. Most of TV staffs also agree with co-regulation and most of them willing to be registered into the system. In their opinion, there should be legal penalties for media that do not follow the Code of Conduct and Ethics as well. Keywords: External Factors, Internal Factors, Digital Age, Ethics, TV Media, Regulation

ฉ

กตตกรรมประกาศ การคนควาอสระในครงนคงไมอาจส าเรจลลวงไปได หากปราศจากความเมตตากรณาจาก รศ.ดร.พรพรหม ชมงาม ทท าใหผเขยนไดหวขอในการคนควาอสระ และกรณารบเปนอาจารยทปรกษาใหกบผเขยน ใหความร ชวยชแนะแนวทางการศกษา ตลอดจนใหค าปรกษาอนเปนประโยชนตองานวจย โดยเฉพาะการวางเคาโครงเรองและวธการเขยนเนอหา ทงยงสละเวลามาตรวจทานและแกไขขอบกพรองในงานจนงานวจยชนนมความสมบรณครบถวน ผเขยนรสกซาบซงใจและส านกในพระคณของทานอาจารยเปนอยางยง จงใครขอกราบขอบพระคณทานอาจารยไว ณ ทน ผเขยนขอขอบพระคณคณาจารยทกทาน ทงทเปนอาจารยประจ าหลกสตรหรออาจารยพเศษ ทไดเมตตาประสทธประสาทวชาความรตางๆ อนเปนประโยชนอยางยงตอการท าวจยครงน ขอขอบคณกลยาณมตรทงหลายโดยเฉพาะอยางยงเพอนรวมหลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑตในนามกลมเดกหลงหองทชวยเหลอกนมาโดยตลอด

ขอขอบคณครอบครวของผเขยน ทเขาใจและเสยสละเวลาทควรจะไดใชรวมกน เพอใหผเขยนไดเรยนและท างานวจยนจนส าเรจลลวง

สดทายน ขอขอบคณ พ.ต.ท.อ านาจ และ ม.ล.สรางค ทนกร บดาและมารดาของผเขยน ทสนบสนนเรองการเรยนของผเขยนมาโดยตลอด จนสงสมความรและประสบการณเพยงพอจนน ามาใชประโยชนกบงานวจยชนนได

ภาณพงษ ทนกร

ช

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย ง บทคดยอภาษาองกฤษ จ กตตกรรมประกาศ ฉ สารบญตาราง ฌ สารบญภาพ ฎ บทท 1 บทน า 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคการวจย 6 1.3 ค าถามวจย 6 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 6 1.5 กรอบแนวคดการวจย 6 1.6 นยามศพท 7 บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ 2.1 ทฤษฎหนาทของสอมวลชนและการวเคราะหหนาท (Functional Theory) 9 2.2 ทฤษฎความรบผดชอบตอสงคม (Social Responsibility) 13 2.3 แนวคดเรองหลกจรรยาบรรณสอมวลชน 16 2.4 แนวคดวธการน าเสนอขาวของสอโทรทศน 18 2.5 แนวคดเรองการก ากบดแลสอมวลชน 31 บทท 3 ระเบยบการวจย 3.1 ประเภทของงานวจย 44 3.2 กลมประชากรและการสมตวอยาง 44 3.3 เครองมอทใชในการศกษา 45 3.4 การวดคาตวแปรและเกณฑการใหคะแนนค าตอบ 46 3.5 การทดสอบเครองมอ 48 3.6 วธการเกบขอมล 50 3.7 แหลงขอมล 50 3.8 การวเคราะหขอมล 50

ซ

สารบญ (ตอ) หนา บทท 4 ผลการวจย 4.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม 53 4.2 ระดบความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศน 55 ในยคดจทล 4.3 ระดบความส าคญของปจจยทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของ 57 สอโทรทศนในยคดจทล 4.4 ระดบความเหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศน 60 4.5 การทดสอบสมมตฐานการวจย 62 บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 5.1 สรปผลการวจย 66 5.2 อภปรายผล 68 5.3 บทสรปผลการวจย 73 5.4 ขอเสนอแนะในการท าผลวจยไปใช 74 5.5 ขอเสนอแนะในการท าการวจยในครงตอไป 74 บรรณานกรม 75 ภาคผนวก 78 ประวตผเขยน 85 เอกสารขอตกลงวาดวยการขออนญาตใหใชสทธในรายงานการคนควาอสระ

ฌ

สารบญตาราง หนา ตารางท 2.1: หนาทของสอมวลชน 10 ตารางท 2.2: ทฤษฏวาดวยความรบผดชอบทางสงคม (The social Responsibility 14 Theory) ตารางท 2.3: ทฤษฎนายทวารขาวสาร (Gatekeeper) 19 ตารางท 2.4: สอสารมวลชนออนไลน (Online Journalism) 21 ตารางท 2.5: ผรบสารสรางเนอหาไดเอง (User-Generated Content) 22 ตารางท 2.6: ทฤษฎการก าหนดระเบยบวาระของขาวสาร (Agenda-setting Theory) 25 ตารางท 2.7: การน าเสนอรายการโทรทศนในยคดจทล 27 ตารางท 2.8: จรยธรรมการใชสอออนไลนและสอสงคมในกระบวนการสอขาวของ 27 สอไทยในยคดจทล ตารางท 2.9: จรยธรรมและจรรยาบรรณสอในการน าเสนอขาวยคดจทล 28 ตารางท 2.10: จรยธรรมและจรรยาบรรณสอโทรทศนยคดจทล 30 ตารางท 2.11: ความคาดหวงของประชาชนในการปฏรปสอ 33 ตารางท 2.12: แนวคดการก ากบดแลสอของมลนธวจยเพอการพฒนาประเทศไทย 35 ตารางท 2.13: รปแบบการก ากบดแลสอของประเทศสหรฐอเมรกา 36 ตารางท 2.14: รปแบบการก ากบดแลสอของประเทศองกฤษ 38 ตารางท 2.15: รปแบบการก ากบดแลสอของประเทศออสเตรเลย 40 ตารางท 3.1: ตารางคาสมประสทธครอนแบคอลฟาของตวแปร 49 ตารางท 4.1: ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม 54 ตารางท 4.2: ระดบความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอ 55 โทรทศน ตารางท 4.3: ปจจยภายนอกทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศน 57 ในยคดจทล ตารางท 4.4: ปจจยภายในทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศน 59 ในยคดจทล ตารางท 4.5: ระดบความเหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศน 60 ตารางท 4.6: การถดถอยเชงเสนแบบถวงน าหนก 63

ญ

สารบญตาราง (ตอ) หนา ตารางท 4.7: อทธพลทางตรง (Direct) ทางออม (Indirect) และรวม (Total) 63 ของปจจยทมอทธพล ตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและ แนวทางก ากบดแล ตารางท 5.1: ผลการตรวจสอบสมมตฐานการวจย เรองปจจยทมอทธพลตอ 67 จรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทล

ฎ

สารบญภาพ หนา ภาพท 1.1: กรอบแนวคดการวจย 7 ภาพท 2.1: รปแบบการน าเสนอขาวโทรทศนในยคอดต 20 ภาพท 2.2: แบบจ าลองการน าเสนอขาวโดยใชสอดงเดมผสมผสานกบสอออนไลน 23 ในศตวรรษท 21 ภาพท 2.3: ลกษณะการท าขาวของกองบรรณาธการขาวในยคดจทล 24 ภาพท 2.4: กลยทธ 5 Screen ของบรษท เนชน บรอดแคสตง คอรปอเรชน จ ากด 26 (มหาชน) ภาพท 4.1: คาสมประสทธเสนทางของปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศน 64 ในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา สอโทรทศนจดเปนสอแขนงหนงทมอทธพลมากทสดมาเปนเวลานาน ดวยคณสมบตทสามารถใหรบรไดทงภาพและเสยงในเวลาเดยวกน มความรวดเรวในการน าเสนอขาวสารมากกวา ผรบสารจงนยมชมโทรทศนมากกวาสอดงเดมอนๆ ทเกดขนกอน คอ สอสงพมพและสอวทย

แตหลงจากทเปนสอหลกของผรบสารมานาน การมาถงของเทคโนโลยการสอสารกลายเปนปจจยทท าใหสอโทรทศนประสบกบปญหา เนองจากท าใหอทธพลของสอโทรทศนในการดงดดผชมเสอมลง พฤตกรรมของผรบสารเปลยนไป เพราะไมตองนงเฝาหนาจอโทรทศนตามเวลาทจดผงไวแนนอนเพอรบชมรายการทสนใจอกตอไป แตสามารถรบชมขาวสารและรายการบนเทงตางๆ ผานสอใหม คอ สออนเทอรเนต ซงสามารถรบชมไดทกททกเวลาจากสมารตโฟน หรออปกรณคอมพวเตอรอนๆ ทเชอมตอกบอนเทอรเนต และทกคนยงสามารถมสวนรวมดวยการโตตอบระหวางกน แสดงความเหน หรอตงค าถามในประเดนทน าเสนอไดอกดวย

ขอมลเกยวกบผใชอนเทอรเนตในประเทศไทย ประจ าป 2560 ของส านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร หรอ ETDA สามารถยนยนการมาถงของยคดจทลไดเปนอยางด จากการเกบขอมลจากผใชอนเทอรเนตคนไทย 25,101 คนทวประเทศในชวงเดอนมถนายน-กรกฎาคม 2560 พบวา คนไทยใชอนเทอรเนตโดยเฉลย 6.30 ชวโมงตอวนในวนท างาน สวนวนหยดใชงาน 6.48 ชวโมง

Gen Y เปนกลมทใชอนเทอรเนตตอวนสงสด โดยในชวงวนท างานหรอวนเรยนหนงสอใชเฉลยท 7.12 ชวโมง/วน และมากถง 7.36 ชวโมง/วนในชวงวนหยด ขณะท Gen X และ Gen Z ใชอนเทอรเนตในวนท างานและวนเรยนหนงสอ โดยเฉลยเทากนท 5.48 ชวโมง/วน แตในวนหยด Gen Z กลบใชเพมขนเปน 7.12 ชวโมง/วน สวนทางกบ Gen X ทใชลดลงท 5.18 ชวโมง/วน โดยกลม Baby Boomer ใช 4.54 ชวโมง/วนในวนท างาน และ 4.12 ชวโมง/วนในวนหยด

นอกจากน ยงพบวา 61.1% จากผตอบแบบส ารวจ ใชอนเทอรเนตเพมขนจากปกอน เฉลย 3.06 ชวโมง/วน 30.8% มปรมาณการใชเทาเดม และมเพยง 8.1% ทใชลดลง เฉลยท 2.24 ชวโมง/วน สวนกจกรรมทนยมท าเมอใชอนเทอรเนตมากทสด 5 อนดบแรก ไดแก การใชโซเชยลมเดย (86.9%) การคนหาขอมล (86.5%) การรบสงอเมล (70.5%) การดทวและฟงเพลงออนไลน (60.7%) และการซอสนคาออนไลน (50.8%)

2

สวนหนงสอพมพมตชนไดรายงานผลการศกษาของทมงาน Google News Lab ซงน ามาเผยแพรในงานจดประชมรวมกบนกสอสารมวลชนของประเทศไทยเมอวนท 28 มนาคม 2560 มสถตทนาสนใจคอ

1. ไทยเปนประเทศทมความเรวอนเทอรเนตอยในอนดบ 2 ของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ครอบคลมพนท 90% ของทงประเทศ

2. ปจจบนจ านวนผใชงานอนเทอรเนตในประเทศไทยอยท 46 ลานคน คาดวาจะเพมเปน 59 ลานคนภายในป 2563

3. ในจ านวนดงกลาวเปนการใชงานอนเทอรเนตผานโทรศพทมอถอประมาณ 30 ลานคน การศกษาของ Google News Lab ยงพบวาดวยการเขาถงอนเทอรเนตทงายดายขน

พฤตกรรมการรบขาวสารของคนในยคปจจบนเปลยนแปลงไปส 2 ลกษณะส าคญ คอ 1. คนสวนใหญหนไปใชโทรศพทมอถอในการรบขาวสารมากกวาดโทรทศนหรออานจาก

หนงสอพมพ 2. คนสวนใหญรบขาวสารผานสอสงคมเปนหลก แทนทการรบขาวสารจากส านกขาวเหมอน

ในอดต ปจจยส าคญทท าใหคนหนไปรบขาวสารจากสอสงคมเพมขน เนองจากสามารถรบขาวสารได

เรวกวาเมอเทยบกบโทรทศนหรอหนงสอพมพ โดยเฉพาะขาวดวน (Breaking News) ขาวสารทถกเผยแพรในสอสงคมสวนใหญเปนขาววาไรตทมความหลากหลาย โดยเฉพาะขาวบนเทง อาท เรองดารา เพลง และภาพยนตร นอกจากนนขาวทอยในสอสงคม สามารถแสดงความคดเหน (Comment) และ แบงปน (Share) ไดงาย นนท าใหผรบขาวรสกวาตนเองก าลงมปฏสมพนธกบขาวสารเหลานน หรอรสกวาเปนขาวทเปนเรองใกลตว

นอกจากเนอหาตางๆ จะถกน าขนไปยงแอพพลเคชนเครอขายสงคมตางๆ ใหผรบสารเลอกชมไดตรงตามความตองการแลว ผรบสารในปจจบนยงกลายเปนผผลตเนอหาสอ (User Generated Content) เองอกดวย การน าเสนอขาวสารหรอรายการจงไมไดจ ากดอยในกลมของผประกอบวชาชพเฉพาะอกตอไป แตใครๆ กสามารถเปนผผลตเนอหาเพอน าเสนอได โดย ผานชองทางของตวเอง

องคประกอบของ User Generated Content หรอ UGC คอ (1) เนอหาท (2) ผใชทวๆไป คนธรรมดา ใครกได (3) ผลต/สรางสรรคขนมา (4) ตพมพ เผยแพรผานเครอขายสออนเทอรเนต (5) ทเปดกวางและมสวนรวมจากทกๆ คน

3

การใชงานอนเทอรเนตของผรบสารในยคใหม ถอเปนการรกรานทางดจทล (Digital Disruption) ทสงผลกระทบกบสอดงเดมทงหมด รวมทงสอโทรทศน เพราะการเกดขนของสอใหม (New Media) อยางสออนเทอรเนตหรอสอสงคม (Social Media) และพฤตกรรมผรบสารทเปลยนไป ท าใหสอมวลชนหรอสอดงเดมทงหมดตองปรบตวในการท างานและการสอสาร เพอเขาถงมวลชนในลกษณะทตองเปลยนไปจากเดมอยางมาก สอทมอทธพลในการก าหนดขอมลขาวสารของโลกในปจจบนกลายเปนเวบฟอรม กระดานสนทนา อนสตาแกรม โซเชยลแคม ทวตเตอร เฟซบก หรอยทวบ ซงไมเพยงแตน าเสนอไดรวดเรว แตยงเปนการสอสารสองทาง (Interactive) ททกคนสามารถมสวนรวมในการออกความเหนไดอยางเสรและทนททนใด ผรบสารยคนจงเปลยนไปรบสอใหมมากกวาสอดงเดมทงหมด การเปลยนแปลงนเรยกวา การเปลยนแปลงภมทศนสอ (Media Landscape)

มานะ ตรรยาภวฒน (2559) เปดเผยผลการส ารวจในดานพฤตกรรมการรบขาวสารของประชาชน ผลการส ารวจพบวา ประชาชน 32.6% ใชเวลาในการรบชมขาวสารโดยเฉลยตอวน 1-2 ชวโมง รองลงมา 24.1% ใชเวลาในการรบชมขาวสารโดยเฉลยตอวน 2-3 ชวโมง โดยขาวสารทรบชมบอยทสดคอขาวบนเทง 54.4% รองลงมาคอขาวเหตการณส าคญ 52.3% ขาวกฬา 37% ขาวการเมอง 34.9% และขาวอาชญากรรม 32.8% ในสวนชองทางในการรบขาวสารนน ประชาชนรบขาวสารจากสอสงคม (โซเชยลมเดย) บอยทสดคดเปนคะแนนเฉลย 4.13 จากคะแนนเตม 5 คะแนน รองลงมาคอดโทรทศน คดเปนคะแนนเฉลย 3.81 และเวบไซตหรอแอพลเคชนขาว คดเปนคะแนนเฉลย 3.15

ส าหรบพฤตกรรมการรบขาวสารผานทางออนไลนของประชาชนสวนใหญจะอานขาวผานอปกรณมอถอ คดเปนคะแนนเฉลย 4.35 จากคะแนนเตม 5 คะแนน ซงบอยกวาอานจากคอมพวเตอร ซงคดเปนคะแนนเฉลย 3.12 โดยประชาชนเลอกอานขาวทแชรมาจากคนใกลชดบอยทสด คดเปนคะแนนเฉลย 3.53 รองลงมาคออานขาวจากสอทเปนส านกขาวอยางเปนทางการ คดเปนคะแนนเฉลย 3.33 และสอทเปนส านกขาวอยางไมเปนทางการ คดเปนคะแนนเฉลย 3.28 โดยพฤตกรรมของประชาชน เมอเหนขาวแลวจะคลกไปอานยงแหลงทมาของขาวมากทสด คดเปนคะแนนเฉลย 3.33 รองลงมาคอ กดไลคคดเปนคะแนนเฉลย 3.03

การเปลยนแปลงภมทศนสอสงผลตอพฤตกรรมผชมโทรทศนในทกกลม ศวะพร ชมสวรรณ อดตผอ านวยการใหญ อสมท. จ ากด (มหาชน) ใหทศนะวา สอดจทลไมใชแคเปนโทรทศนแตหมายถงเทคโนโลยทเขามาสรางความเปลยนแปลงดานพฤตกรรมผบรโภคทเปลยนเรวมาก เมอ 12 เดอนทแลวพดกนเรองเดกวยรนไมดโทรทศนแบบเฟรสกรน (First Screen) แตดจอทสอง (Second Screen) เชน ผานสมารตโฟนหรอแทปเลต แตมาวนนกลายเปนวา ผใหญและผสงอายเองกดผานจอทสองดวย เพราะลกหลานในบานชวยสอนใหใชเทคโนโลยสามารถดยอนหลงได Prime Time

4

กลายเปน My Time เปลยนแปลงเรวมาก สงผลตอการวางแผนการโฆษณา กระทบมากและเรวกวาทคด

เมอพฤตกรรมผบรโภคเปลยนไป สอโทรทศนจงปรบเปลยนตวเองใหเขาสชองทางดจทลมากขน โดยมรปแบบการปรบเปลยน 4 รปแบบ ดงน

1. การออกอากาศคขนานรายการบนหนาจอโทรทศนไปพรอมกบสอสงคมของสถาน 2. ใชชองทางการถายทอดสดในสอสงคมเพอแขงขนกบสอสงคมอนๆ 3. น าขอมลในสอสงคมมาใชโดยหวงวาจะชวยใหแขงขนดานเรตตง และดงดดผชมใหตดตาม 4. การเปลยนแปลงไปเปนดจทล (Digital Transformation) เตมรปแบบ ใหความส าคญกบ

การน าเสนอบนแพลตฟอรมดจทล (Digital Platform) กอนหนาจอโทรทศน หลงการปรบตวครงใหญของสอโทรทศนเพอหวงจะแขงขนกบสอสงคมซงเปนสอใหม พบวา

เกดผลเสยตามมามากมาย สกลศร ศรสารคาม (2560) ระบวา จากการรวบรวมขอมลในระยะเวลา 9 เดอนพบวา การใชขอมลจากสอออนไลนของสอกระแสหลกอยางทว มการใชในรปแบบของการหยบกระแสมาเลาในรายการขาวมากทสด และอกบางสวนทใชในลกษณะน าขอมลมาตอยอดหรอท าเปนสกปรายงานเจาะลกซงยงมไมมาก แตปญหาคอ มจดออนในกระบวนการตรวจสอบ บางครงพบวาน ามาใชเลยโดยไมไดขออนญาตหรอตรวจสอบ เนองจากถอวาเปนบคคลมชอเสยงจงเชอมนในตวแหลงขาว ท าใหไมไดเชคขอมลซ า จงเสยงตอการจะน าเสนอขอมลผดพลาด หรอมปญหาเรองการละเมดลขสทธจากการหยบมาใชโดยไมไดขออนญาต ซงตางกบในตางประเทศทถาไมไดรบการยนยนใหใชไดเปนลายลกษณอกษร คอ หามใช หลายครงพบวา มการน าขอมลออนไลนมาสรางความดรามาในการเรยกเรตตง น ามาเลาตอวจารณโดยไมยงคด มอคตจากการผลกดนประเดน อยางสอพลเมองบางสวนกตองยอมรบวาเปนการจดตงเพอผลกดนบางประเดนสสาธารณะ ขณะทความไมแมนย าดานขอกฎหมายและจรยธรรมท าใหเกดปญหา สงทอยากใหสอหลกตระหนกคอ ทกอยางบนออนไลนไมจ าเปนตองขนมาอยบนจอทวหรอหนงสอพมพ และเลกกลวค าวาตกขาว เพราะกระแสมเกดขนเสมอ และอยางมากกอยแค 2 สปดาห ถาสอหลกท าไดแคแชรคลปวาเกดอะไรขน กเทากบวงตามสอออนไลนอยตลอด ความรนแรงของการแขงขนระหวางสอโทรทศนกบสอออนไลน ท าใหการรายงานขาวและรายการประเภทสนทนาเชงขาวของสถานโทรทศนเรมละเลยจรรยาบรรณและจรยธรรมอนพงม ดงจะเหนไดจากกรณศกษาทยกมาเปนตวอยางไดดงน

กรณท 1 การถายทอดสดการยงตวตายของ ดร.วนชย ดนยตโมนท ผตองหาคดฆาเพอนรวมงานในมหาวทยาลยราชภฏพระนคร ทสอโทรทศนถายทอดสดออกอากาศผานทงหนาจอโทรทศนและสอสงคมในเครอของตวเองเปนเวลาเกอบ 6 ชวโมง

5

กรณท 2 การน าเสนอเรองราวของ น.ส.ปรยานช วงโนนชย หรอทสอใหฉายาวา “เปรยว ฆาหนศพ” ซงรวมกบพวกอก 3 คน ฆาและหนศพ น.ส.วรศรา (ชอสงวนนามสกล) เพราะความขดแยงกนเรองยาเสพตด โดยสรางภาพพจนของ น.ส.ปรยานช จนเปนเหมอนเนตไอดอล และน าเสนอเรองราวเจาะลกชวตของ น.ส.ปรยานช อยางละเอยด รายการโทรทศนบางรายการถงกบน าคลปเสยงบทสนทนาสอไปในทางเพศระหวาง น.ส.ปรยานชกบคนดงในสอสงคมมาเสนอโดยไมตดทอน

กรณท 3 การน าเสนอขาวเรองขบวนการโกงลอตเตอรรางวลท 1 จ านวนเงน 30 ลานบาท มการตดตามรายงานความเคลอนไหวของกลมผตองหาอยางใกลชดจนละเมดความเปนสวนตว มการรายงานขาวโดยบดเบอนขอมล เชน การเสนอขาววา ผบงคบการกองปราบใหสมภาษณเรองคด ทงทผบงคบการปฏเสธในภายหลงวายงไมเคยใหขาว หรอรบรายงานวาผตองหาสารภาพแลวแลกกบการประกนตว ทงๆ ทผตองหายนยนภายหลงวาจะสคด นอกจากนนกยงขดคยเรองราวสวนตวของคนทไมเกยวของโดยตรงกบคด เชน น.ส.กนกพรรณ หมวกไสว หรอ ฟา มาน าเสนอ ซงรายการสนทนาเชงขาวหลายสถานถงกบเชญ น.ส.กนกพรรณและมารดามาออกรายการ ใหกลาวโทษกนไปมาในเรองสวนตว การน าเสนอเรองราวตางๆ ดงทกลาวมานน สอโทรทศนมกจะอางวาตองน าเสนอเพราะสงคมใหความสนใจ แตพฤตกรรมดงกลาวผดหลกจรรยาบรรณสอทก าหนดในหลกจรรยาบรรณวชาชพทสภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทยหลายขอ ทงเรองละเมดสทธสวนบคคล ละเมดศกดศรความเปนมนษย ไมเปนประโยชนสาธารณะ และขาดความรบผดชอบตอสงคม นอกจากนน ยงผดกฎหมายทวาดวยสทธสวนบคคลอกดวย

จากการทสอโทรทศนกระท าผดตอจรรยาบรรณอยบอยครง ท าใหเกดกระแสเรยกรองใหมการก ากบดแลสออยางจรงจง ซงแนวคดในการก ากบดแลทกลาวถงกนอยางกวางขวางมดวยกน 3 รปแบบ คอ

1. การก ากบดแลกนเอง (Self-regulation) 2. การก ากบดแลโดยหนวยงานภาครฐ (Statutory Regulations) 3. การก ากบดแลรวมกน (Co-regulation)

ดงนน ผวจยจงมความสนใจศกษาเรองของปจจยตางๆ ทมอทธพลท าใหเกดการละเลยจรรยาบรรณและไมยดถอหลกจรยธรรมของสอมวลชน โดยเนนไปทางดานสอโทรทศน ซงถอเปนสอดงเดมรปแบบสดทายทก าลงถกรกรานเทคโนโลยดจทล (Digital Disruption) โดยศกษาทงปจจยภายนอกและปจจยภายใน และยงศกษาตอไปถงวธการก ากบดแลทเหมาะสมและยอมรบไดจากผประกอบวชาชพสอโทรทศน เพอน าผลทไดจากการศกษานไปสการก าหนดแนวทางการก ากบดแล เพอแกไขปญหาดานจรรยาบรรณของสอโทรทศนในยคดจทล เปนการยกระดบสอโทรทศนไทยใหไดมาตรฐานสากล และมความรบผดชอบตอสงคมกวาทเปนอยในปจจบน

6

1.2 วตถประสงคการวจย 1.2.1 เพอศกษาปจจยทงภายนอกและภายในทมอทธพลตอปญหาดานจรรยาบรรณวชาชพสอมวลชนประเภทสอโทรทศน 1.2.2 เพอศกษาแนวทางก ากบดแลทเหมาะสมในการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล ทามกลางการเปลยนแปลงภมทศนสอ

1.3 ค าถามวจย 1.3.1 ปจจยใดมผลตอจรรยาบรรณสอมวลชนประเภทโทรทศนในยคดจทล 1.3.2 ควรใชแนวทางก ากบดแลแบบใดจะเหมาะสมสอมวลชนประเภทโทรทศนในยคดจทล 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.4.1 ไดเขาใจถงปจจยส าคญทกอใหเกดการละเลยจรรยาบรรณและจรยธรรมสอโทรทศนในปจจบน ซงสามารถน าไปใชในการก าหนดนโยบายพฒนาสอโทรทศนในปจจบนใหไดมาตรฐานสากล แกปญหาการสงสารทขาดการกลนกรองไปยงผรบสารจ านวนมาก 1.4.2 น าผลการศกษาครงนมาประกอบแนวคดการก ากบดแลทเหมาะสมทสดและผประกอบการสอมวลชนประเภทโทรทศนยอมรบได เพอน าไปพฒนาใหเกดเปนมาตรการทใชไดจรงกบสอโทรทศนในยคดจทล

7

1.5 กรอบแนวคดการวจย ภาพท 1.1: กรอบแนวคดการวจย

1.6 นยามศพท

ปจจยภายนอก หมายถง ปจจยทมอทธพลตอสอโทรทศนในยคดจทล ทไมสามารถควบคมไดโดยผประกอบกจการธรกจโทรทศน หรอผประกอบวชาชพสอโทรทศน เชน การรกรานทางเทคโนโลยดจทล อนดบความนยม (Rating) พฤตกรรมผบรโภคทเปลยนไป และการเปลยนแปลงภมทศนสอ เปนตน

ปจจยภายใน หมายถงปจจยภายในสถานโทรทศนแตละชองเอง เชน ในสวนของพนกงานซงเปนผประกอบวชาชพสอมวลชน คอ ผสอขาว ผสอขาวภาคสนาม ไปจนถงบรรณาธการขาว และในสวนนโยบายของสถานโทรทศน คอ นโยบายจากผบรหาร และแนวทางในการคดเลอกขาวเพอน าเสนอ เปนตน

ยคดจทล หมายถงยคทเทคโนโลยดานการสอสารทงดานอปกรณ (Hardware) โปรแกรมการใชงาน (Software) ตลอดจนโครงขายอนเทอรเนต (Internet Network) มการพฒนาแบบกาวกระโดด และมราคาถกลงจนกระทงทกคนสามารถเขาถงเทคโนโลยได ท าใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผบรโภคสอ

ปจจยภายนอก

ปจจยภายใน

จรรยาบรรณสอ

โทรทศนในยค

ดจทล

การก ากบดแล

สอโทรทศน

8

จรรยาบรรณ หมายถง หลกการหรอบทบญญตของแตละวชาชพ โดยเฉพาะอยางยงในวชาชพทตองเกยวของกบคนหมมาก หรอมผลกระทบตอความเปนอยทดของคนในสงคม จรรยาบรรณของสอโทรทศน คอ ขอก าหนดทางวชาชพทก าหนดไวในขอบงคบสภาวชาชพขาววทยโทรทศนไทยวาดวย จรยธรรมแหงวชาชพขาววทยและโทรทศน พ.ศ.2553 ทผประกอบวชาชพสอมวลชนประเภทโทรทศนพงปฏบตตาม

สอโทรทศน ในทนหมายถง โทรทศนประเภทฟรทวไทย จ านวน 22 ชอง สงสญญาณในระบบดจทลเพอออกอากาศภาคพนดนผานโครงขาย MUX (Multiplexer)

การก ากบดแล หมายถง การก ากบดแลเนอหาประเภทขาวสารในการออกอากาศของสอโทรทศน

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

ส าหรบการศกษาเรองปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล ผศกษาไดศกษาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ เพอเปนแนวทางการศกษา ดงน 2.1 ทฤษฎหนาทของสอมวลชนและการวเคราะหหนาท (Functional Theory) 2.2 ทฤษฎความรบผดชอบตอสงคม (Social Responsibility) 2.3 แนวคดเรองหลกจรรยาบรรณสอมวลชน 2.4 แนวคดวธการน าเสนอขาวของสอโทรทศน 2.4.1 การน าเสนอขาวของสอโทรทศนในอดต 2.4.2 การน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล 2.5 แนวคดเรองการก ากบดแลสอมวลชน 2.6 งานวจยทเกยวของ 2.1 ทฤษฎหนาทของสอมวลชนและการวเคราะหหนาท (Functional Theory) ทฤษฎสอมวลชนกบสงคมทศกษาโดยนกสงคมศาสตรมกมงตอบค าถามเกยวกบความสมพนธของสอมวลชนกบสงคมใน 3 เรองหลก ๆ คอ สอกบอ านาจในสงคม สอกบบรณาการสงคม และสอกบการเปลยนแปลงสงคม ในการศกษาโครงสราง หนาททางสงคมของสอมวลชนตามแนวทางสงคมวทยาไดใหความสนใจอยางกวางขวางตอบทบาทสอกบการบรณาการสงคม ตามแนวคดส านกโครงสรางและหนาทนยม (Structural and Functionalism) Lasswell (อางใน พระ จรโสภณ, 2548) เปนผเสนอวธอธบายกจกรรมการสอสารดวยการตงค าถามงายๆ ดงน Who (ใคร) Says What (พดอะไร) In Which Channel (ดวยชองทางใด) To Whom (ถงใคร) With What Effects? (พรอมเกดผลอะไร?) Lasswell ซงเปนนกวชาการดานการสอสารและศาสตราจารยดานกฎหมายของมหาวทยาลยเยล กลาววา การมองกจกรรมการสอสารดงกลาว โดยแบงพจารณาองคประกอบตางๆ แยกจากกนนนไมเพยงพอในการท าความเขาใจการสอสารในสงคม เพราะการสอสารเปน

10

กระบวนการสงคม ซงตองพจารณาความสมพนธในเชงองครวม และตองท าความเขาใจในกรอบของโครงสราง (Structure) และหนาท (Function) ไปดวยกน Lasswell องวา สงคมมนษยกมโครงสรางเชนเดยวกบรางกายของมนษย โครงสรางสงคมประกอบดวยบคคลหรอกลมบคคลตางๆ องคกรตางๆ สถาบนตางๆ ซงตางกประกอบกนเปนสงคม โดยตางกมหนาทเชอมโยงประสานกนเหมอนฟนเฟองของเครองจกรทชวยกนขบเคลอนใหสงคมธ ารงคงอยได แมบางครงจะขดของหรอขดแยงกน แตกมกลไกแกไขในตวเองเพอสรางดลยภาพในสงคมเฉกเชนเดยวกบรางกายของมนษยทมระบบของอวยวะตางๆ เชน ระบบประสาท ระบบหายใจ ระบบไหลเวยนของโลหต ระบบการกนและการยอยอาหาร ระบบขบถาย เปนตน ทตางกท างานประสานเชอมโยงและปรบสภาพความสมดลใหรางกาย และแมเมอมสงแปลกปลอมทรางกายไมสามารถตานทานได กอาจมการน าเขาจากภายนอกมาสนบสนนเพอการปรบสมดลภายใน เชน การเยยวยา หรอตวอยางสงคมไทยในยควกฤตเศรษฐกจ มการขอความชวยเหลอจากกองทนระหวางประเทศ (IMF) เพอมาปรบความสมดลทางเศรษฐกจในระยะแรก เปนตน ตารางท 2.1: หนาทของสอมวลชน

ชอ ทฤษฏและแนวคด รายละเอยด

Lasswell (อางใน พระ จรโสภณ, 2548)

หนาทของสอมวลชน หนาทหลก 3 ประการของสอมวลชนตอสงคม สอมวลชนในฐานะสวนหนงของโครงสรางในระบบสงคม มหนาทตอสงคมเหมอนกบอวยวะของรางกายเพอจรรโลงและรกษาเสถยรภาพและความสมดลของสงคมใหคงอยและตอเนอง 1. สอดสองดแลระวงระไวสงแวดลอมใหกบสงคม (ใหสมาชกในสงคมตระหนกรเพอการปรบตว)

(ตารางมตอ)

11

ตารางท 2.1 (ตอ): หนาทของสอมวลชน


Lasswell (อางใน พระ จรโสภณ, 2548)

หนาทของสอมวลชน 2. ประสานเชอมโยงสวนตาง ๆ ของสงคมหรอสมาชกในสงคมใหเปนอนหนงอนเดยวกนในการตอบสนอง (รบรหรอเขาใจความหมาย) ตอสงแวดลอมทเกดขนในสงคมท าใหสงคมเปนปกแผนสมานฉนท 3. ถายทอดมรดกทางสงคมและวฒนธรรมใหกบสมาชกจากรนหนงสบตอไปสรนใหม ๆ

Charles Wright (อางใน พระ จรโสภณ, 2548)

เพมหนาทประการท 4 คอ 4. ใหความบนเทงเพอจรรโลงใจสงคมใหมความสนทรย ความบนเทงเรงรมย ซงเปนการสรางสมดลทางจตใจจากภาวะกดดนจากสงแวดลอมในสงคม

Dennis McQuail (อางถงใน พระ จรโสภณ, 2548)

เพมหนาทหรอจดมงหมายประการท 5 ของบทบาทสอมวลชนตอสงคม คอ 5. การรณรงคใหเกดความเคลอนไหว (Mobilization) เพอการเปลยนแปลงพฒนาสงคม แมคเควลไดตงขอสงเกตเกยวกบความหมายของ "หนาท" ของสอในสงคมวาสามารถวเคราะหจากจดยนของแตละฝายแตละระดบแตกตางกนไป เชน จากฝายสอ ฝายผรบสอ หรอฝายผควบคมสอ และจากระดบสงคม หรอระดบปจเจกบคคล นอกจากกลาวถงหนาทสอในระดบสงคมแลว แมคเควลและคณะยงเสนอกรอบวเคราะหหนาทสอในระดบปจเจกบคคล 4 ประการคอ


12

ตารางท 2.1 (ตอ): หนาทของสอมวลชน


Dennis McQuail (อางใน พระ จรโสภณ, 2548)

หนาทของสอมวลชน 1. ดานขอมลขาวสาร (Information) 2. ดานการแสวงหาขาวสาร ค าแนะน า หรอแบบอยางเพอน ามาก าหนดอตลกษณใหกบตนเอง (Personal Indentity) 3. ดานการสรางความรสกมสวนรวมเปนสงคมเดยวกน และมปฏสมพนธตอกน (Intergration and Social Interaction) 4. ดานความบนเทง หลกหนความเครยด หาสนทรยใหกบตนเอง (Entertainment)

Merton (อางใน พระ จรโสภณ, 2548) น าเสนอกระบวนทศนเพอวเคราะหหนาทสอมวลชนในสงคมในหนงสอชอทฤษฎสงคมและโครงสรางสงคม (Social Theory and Social Structure) ซงภายใตกระบวนทศนนมองวาสงคมใน "ระบบในความสมดล (System in Balance)" ทกๆ สวนของสงคมมกจกรรมทมความสมพนธซงกนและกน รวมกนเสรมสรางเพอธ ารงรกษาระบบใหด ารงอย Merton เชอในคณคาของความเปนกลาง (Value Neutrality) ปฏเสธแนวคดดงเดมของทฤษฎสงคมทมองคณคาในมตของ "ความด" หรอ "ความชวราย" เชน การมองวาสอมวลชนมคณประโยชนอนนตหรอโทษมหนตในลกษณะตาง ๆ เชน กอใหเกดความรนแรง ท าลายวฒนธรรม ตอกย าคานยมผด ๆ เปนตน กลมนกทฤษฎหนาทนยมมองวากจกรรมตาง ๆ ในสงคมอาจเปนไปตามหนาท (Functions) หรอไมเปนไปตามหนาททมงหวง (Dysfunctions) ไมใชดหรอราย ถกหรอผด มประโยชนหรอโทษเสมอไป เพราะกจกรรมสอมวลชนบางอยาง เชน การเสนอขาวสารเรองอาชญากรรมอาจเปนประโยชนกบบางคน บางกลม ในบางสงคม หรอบางโอกาส แตกอาจเปนโทษกบบางคน บางกลม หรอบางสงคม หรอบางโอกาสเชนกน บางคนอาจรบรรายงานขาวอาชญากรรมเพอเปนบทเรยนจะไดปองกนตวไมใหไดรบภยจากอาชญากรรมนน ๆ แตบางคนอาจรบรหรอเลยนแบบเปนแนวทางประกอบอาชญากรรมเสยเองกม กรณหลงจงมลกษณะเปน Dysfunction หรอไมเปนไปตามหนาทพงประสงค Merton ยงไดจ าแนกหนาทสอมวลชนเปนหนาททชดแจง (Manifest Function) ซงมเจตนาตงใจกบหนาทแฝงเรน (Latent Function) ซงไมตงใจใหเปนไปตามนน เชน การเสนอเนอหาเรอง

13

เพศ โดยมเจตนาเปนการใหความรเรองเพศศกษากบเยาวชน ถอวาเปนหนาททชดแจง แตผลกลบกลายเปนวามเยาวชนบางคนรบรขาวสารนและกอใหเกดการกระตนความรสกทางเพศ ซงถอวาเปนผลตอเนองทไมไดเจตนาหรอหนาทแฝงเรน (Latent Function) สอดคลองกบแนวคดเรอง Dysfunction ทกลาวมาสวน Wright (อางใน พระ จรโสภณ, 2548) ผเขยนหนงสอทฤษฎการสอสารมวลชน พจารณาจากมมมองทางสงคมวทยาไดเสนอตารางวเคราะหหนาทและผลของสอโดยวเคราะหจ าแนกกจกรรมการสอสารมวลชน 4 ดาน คอ - ดานการสอดสองระวงระไว (การเสนอขาว) - ดานการประสานความเขาใจรวมกน (การเลอกสรรขาวสาร การตความ และการชแนะ) - ดานสงคมกรณ (ใหความร การศกษา จรยธรรม วฒนธรรม) - ดานความบนเทง (ความสนกสนาน จนตนาการ) ทงน ไรตไดวเคราะหผลของกจกรรมการสอสารมวลชนดงกลาวใน 2 ดานคอ - ผลทเปนไปตามหนาท (Function) - ผลทไมเปนไปตามหนาท (Dysfunction) 2.2 ทฤษฎความรบผดชอบตอสงคม (Social Responsibility) ทฤษฎนพฒนาขนในสหรฐอเมรกา ในศตวรรษท 20 แนวความคดจากรายงานของคณะกรรมาธการฮอคกง เกยวกบเสรภาพของหนงสอพมพและจากกฎจรรยาบรรณของผปฏบตงานสอมวลชน โดยมองเหนวาสอมวลชนใชเสรภาพในทางทไมรบผดชอบมากขน สทธเสรภาพแทนทจะเปนของประชาชนกถกจ ากดอยเฉพาะผมอ านาจทางเศรษฐกจ การเมอง และใชเพอประโยชนเฉพาะกลมมากกวาสวนรวม ทฤษฎนไดรบการยอมรบและน าไปปฏบตทงในสหรฐฯ และประเทศเสรนยม แตกยงเปนไปในลกษณะการผสมผสานกบทฤษฎอนเปนสวนใหญ (พระ จรโสภณ, 2548) แนวความคดในทฤษฎนกคอ สอมวลชนจะตองยอมรบภาระหนาททจะตองมความรบผดชอบตอสงคมในการใชเสรภาพของเขา ถาหากสอมวลชนละเลยหนาทน กอาจจะตองมการบงคบใหเปนไปตามนน โดยการควบคมมาจากความคดเหนของชมชน ปฏกรยาของผบรโภค และจากกฎของจรรยาบรรณทตราขนไว ผมสทธใชสอมวลชนนนจะเปนใครกไดทอยากแสดงออกบางสงบางอยาง ในทฤษฎนไดเปดชองทางใหประชาชนผไมมโอกาสเปนเจาของสอมวลชนเนองจากตองลงทนสง ไดแสดงความคดตอสาธารณชนเทาเทยมกน

14

หลกการส าคญของทฤษฎความรบผดชอบตอสงคม สรปไดดงตอไปน 1) สอมวลชนควรจะตองยอมรบ และปฏบตใหลลวงในภาระหนาททเปนพนธกจตอสงคม 2) ภาระหนาทเหลาน โดยหลกส าคญจะตองบรรลถงมาตรฐานวชาชพในดานขาวสาร สจธรรม ความถกตอง ความเปนกลาง และความสมดล 3) ในการยอมรบและน าไปปฏบตของภาระหนาทเหลาน สอมวลชนควรจะควบคมตนเองภายใตกรอบแหงกฎหมายและสถาบนทธ ารงอย 4) สอมวลชนควรจะตองหลกเลยงสงใดกตามทอาจจะน าไปสอาชญากรรม ความรนแรงหรอความไมสงบ หรอแสดงความกาวราวตอเชอชาตหรอศาสนาของชนกลมนอยในสงคม 5) สอมวลชนโดยทวไปควรจะเปดกวางและสะทอนความหลากหลายของสงคม เปดโอกาสใหความคดเหนของทกฝายไดเขาถง และใหสทธประชาชนในการทจะตอบกลบมายงสอมวลชน 6) สงคมและสาธารณะมสทธทจะคาดหวงการปฏบตในระดบมาตรฐานทสงของสอมวลชนและการเขาแทรกแซงอาจจะตองถอวาไมเปนเรองผด หากเพอความดงามของสาธารณะ 7) นกวารสารศาสตรและนกวชาชพสอมวลชนจะตองเปนทวางใจหรอเชอถอไดของสงคม เชนเดยวกบนายจางหรอตลาดผบรโภคสอ ตารางท 2.2: ทฤษฏวาดวยความรบผดชอบทางสงคม (The social Responsibility Theory)


Theodore Peterson (1973)

ทฤษฏวาดวยความรบผดชอบทางสงคม (The social Responsibility Theory)

ทฤษฏทท าใหสอมวลชนตระหนกในความรบผดชอบของตนเองมากขน โดยมจรรยาบรรณทางวชาชพเปนหลกในการด าเนนงาน มงเสรมสรางความคดเหนอยางเสร ยกระดบความขดแยงในสงคมจากการใชความรนแรงเปนการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน ซงมหลก 3 ประการ เพอใหสอมความเปนกลาง


15

ตารางท 2.2 (ตอ): ทฤษฏวาดวยความรบผดชอบทางสงคม (The social Responsibility Theory)


Theodore Peterson (1973)


และตอบสนองความตองการของประชาชนและสงคมได 1. ใหประชาชนมสทธเสรภาพในการมสวนรวมและเลอกรบขาวสาร 2. สอตองมอสรภาพ และเสรภาพในการน าเสนอขาว 3. สอตองตระหนกถงประโยชนทสงคมไดรบ บทบาทหนาทของสอมวลชนภายใตทฤษฏน คอ 1. สนบสนนระบบการเมองดวยการเสนอขาวสาร และขอเทจจรงทเกยวกบกจกรรมตางๆของสวนรวม 2. เพมพนสตปญญาของสาธารณชน และสงเสรมกระบวนการทางประชาธปไตย เพอใหประชาชนไดเกดความสามารถในการปกครองตนเอง 3. ปกปองรกษาสทธของปจเจกบคคลโดยท าหนาทเปนผควบคมรฐบาล 4. สนบสนนระบบเศรษฐกจ โดยท าหนาทใหบรการสอโฆษณา โดยรายไดสวนนจะตองไมท าลายอสรภาพของสอมวลชน

กาญจนา แกวเทพ (2543)

เรมตนทประเทศสหรฐอเมรกา ตงแตป ค.ศ.1947 โดยคณะท างานเรองเสรภาพของหนงสอพมพ จดท ารายงานออกมา ระบวา แมเสรภาพของสอไดรบการสนบสนนแตตองเพมหลกการเรองความรบผดชอบตอสงคมดวย ซงระบขอควรปฏบตความรบผดชอบสอทพงกระท าตอสงคมไววา


16

ตารางท 2.2 (ตอ): ทฤษฏวาดวยความรบผดชอบทางสงคม (The social Responsibility Theory)


กาญจนา แกวเทพ (2543)


1. ตองรายงานเหตการณทเกดขนบนพนฐานของความจรงอยางละเอยดรอบดาน ตรวจสอบรอบคอบ โดยพจารณาดบรบทเหตการณทเกดขน 2. สอมวลชนตองสรางเวทแหงการแสดงและแลกเปลยนความคดเหน รวมทงเปนชองทางทแสดงความเหนสาธารณะ 3. สอมวลชนตองค านงถงการเปนภาพตวแทนทกๆ กลมในสงคม และตองน าเสนอเปาหมาย คณคาของสงคมอยางชดเจน

2.3 แนวคดเรองหลกจรรยาบรรณสอมวลชน แนวคดเรองจรรยาบรรณของสอมวลชน เรมตนขนเมอเสรภาพของหนงสอพมพในสหรฐอเมรกาทเบงบานถงขดสดจนเกดพฤตกรรมในทางลบ นกคดนกวชาการหลายคนจงเขามาชวยนกหนงสอพมพและผพมพโฆษณาสรางหลกจรรยาบรรณส าหรบวชาชพมาตงแตกลางครสตศตวรรษท 19 แตผทมสวนในการวางรากฐานทฤษฎนเปนอยางมากกคอ โจเซฟ พลทเซอร ผกอตงสถาบนการศกษาวารสารศาสตรในมหาวทยาลยโคลมเบย นวยอรค เขาเขยนบทความในวารสาร American Review วา “ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะท าในสงทถกตอง ความรครบถวนทสดเกยวกบปญหาทจะตองเผชญ และความรสกรบผดชอบทางศลธรรมดวยความจรงใจ สามอยางนจะชวยปกปองวชาชพวารสารศาสตรใหพนจากความยอมจ านนตอผลประโยชนทางธรกจทเหนแกตวและเปนศตรตอสวสดการของประชาชน” (Pulitzer, 1904) จรยธรรมกบจรรยาบรรณ ในสองค านมความหมายใกลเคยงกนมาก สวนใหญเขาใจวาเปนเรองเดยวกนท าใหมความคลาดเคลอนวา จรยธรรมสอสารมวลชนกบจรรยาบรรณสอสารมวลชนเปนเรองเดยวกน ซงสามารถน าค ามาวเคราะหไดดงตอไปน ค าวา จรยธรรม ค าวา จรยะ+ธรรมะ พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ใหความหมายไววา “จรยธรรม” คอ ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต หรอคณความดทควรปฏบต แตความหมายของค าวา“จรยธรรมของนกวารสารศาสตร” มความหมายทอาจแตกตางกนออกไปทเนนถงส านกแหงความรบผดชอบ ทมตอหนาท

17

สอมวลชนทมประสทธภาพในการพฒนาสงคมใหดขน โดยยดหลกทางดานจตใจ ใหรจกแยกแยะพฤตกรรมทควรปฏบต หรอไมควรปฏบตเปนอยางไร อะไรเปนสงไมด ผดศลธรรม ในขณะทจรรยาบรรณ หมายถง ประมวลกฎเกณฑความประพฤตหรอ ประมวลมารยาทของผประกอบอาชพนนๆ ตองเปนเอกลกษณทางวชาชพ ใชความร มองคกรหรอสมาคมควบคม (จรวยพร ธรณนทร, 2554) จรรยาบรรณของสอมวลชน จงหมายถง หลกคณธรรมของผประกอบอาชพนกสอสารมวลชน มารวมตวกนเปนสมาคมวชาชพ สรางขนเปนลายลกษณอกษร เพอเปนแนวทางปฏบตแกผประกอบอาชพนกสอสารมวลชนใหมความรบผดชอบ (“จรรยาบรรณสอสารมวลชน”, 2553) ความส าคญของจรรยาบรรณสอสารมวลชน คอ 1. เปนแนวทางในการควบคมความประพฤตของผประกอบวชาชพสอมวลชนเพอใหมความรบผดชอบตอสงคม 2. ท าใหนกสอสารมวลชนและวชาชพสอสารมวลชนไดรบการยนยอมยกยอง ใหเกยรตและศรทธาจากประชาชน 3. ท าใหผประกอบวชาชพการสอสารมวลชนเกดความภมใจในอาชพตน 4. เปนเกราะปองกนเสรภาพของสอมวลชน 5. เปนหลกใหประชาชนเกดความมนใจในความประพฤตของผประกอบวชาชพนกสอสารมวลชน 6. กอใหเกดประโยชนแกประชาชนและสงคม 7. เปนปจจยพนฐานส าหรบการพฒนา การทสอใดๆ จะไดรบการยอมรบวามจรรยาบรรณนน สอนนจะตองยดถอในจรยธรรมสอมวลชนไดทบญญตเอาไว ส าหรบสอโทรทศนจะตองยดหลกจรยธรรมตามขอบงคบสภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทยวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพขาววทยและโทรทศน พ.ศ.2553 ทบญญตไวโดยคณะกรรมการสภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทย หลกจรรยาบรรณทสอโทรทศนในปจจบนมกจะละเลย อยในหมวดท 2 ของขอบงคบสภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทยวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพขาววทยและโทรทศน พ.ศ.2553 ดงน ขอ 6 วทยและโทรทศนตองน าเสนอหรอเผยแพรขาวสารและขอมลทเกยวของเพอประโยชนแหงสาธารณะ และไมละเมดสทธและเสรภาพของผอน ขอ 7 วรรค (2) หากมการอางอง หรอคดลอกขาวสารและขอมลทเกยวของจากแหลงขอมลอน ตองแจงทมาของขาวสารและขอมลทเกยวของทน าเสนอหรอเผยแพรดงกลาว

18

ขอ 7 วรรค (3) ตองปกปดชอตว ชอสกล รปราง ลกษณะ และสถานะของแหลงขาว รวมทงขาวสารและขอมลทเกยวของส าคญทแหลงขาวประสงคใหปกปด เวนแตจะไดรบความยนยอมจากแหลงขาว และเหนไดอยางชดแจงวา การเปดเผยดงกลาวไมเปนอนตรายตอแหลงขาว ขอ 7 วรรค (5) การน าเสนอหรอเผยแพรขาวสารและขอมลทเกยวของตองค านงถงสทธมนษยชน ศกดศรความเปนมนษย และไมเปนการซ าเตมความทกขและโศกนาฏกรรมแกผทตกเปนขาว ขอ 7 วรรค (8) ตองแสดงใหเหนถงความพยายามในการใหความเปนธรรมแกผเกยวของทกฝาย ขอ 7 วรรค (11) ตองระมดระวงการน าเสนอหรอเผยแพรขาวสารและขอมลทเกยวของภายใตขอบเขตแหงขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลธรรมอนดงามของประชาชน มใหประชาชนหลงเชอในสงทงมงาย และไมเปนเครองมอในการน าเสนอหรอเผยแพรสงทเปนภยตอสงคม หรอกระทบตอสาธารณะ 2.4 แนวคดวธการน าเสนอขาวของสอโทรทศน 2.4.1 การน าเสนอขาวของสอโทรทศนในอดต สอโทรทศนถอเปนหนงในกลมสอดงเดม (Traditional Media) หมายถง สอทผสงสารท าหนาทสงสารไปยงผรบสารไดทางเดยว ผรบสารไมสามารถตดตอกลบทางตรงไปยงผสงสารได สามารถแบงยอยไดเปนสอทท าหนาทสงสารเพยงอยางเดยว หมายถง สอทท าหนาทสงสารตวหนงสอ หรอเสยง หรอภาพ ไป อยางเดยว ไดแก หนงสอพมพ สอโทรเลข และสอวทย และสอทท าหนาทสงสารสองอยาง คอ สงทงภาพและเสยงพรอมกน ไดแก สอโทรทศน สอภาพยนตร การน าเสนอขาวของสอโทรทศนในอดต กเปนการสอสารทางเดยวเฉกเชนสอดงเดมประเภทอนๆ ตามทฤษฎเขมฉดยา ทฤษฎการสอสารประเภทนนบเปนววฒนาการแรกของแนวความคดเกยวกบอทธพลของสอมวลชน เสนอวาสอมวลชนทงหลายมผล (Effects) อยางมหาศาลโดยตรงและทนททนใดตอมวลชนแตทแตกตางกบสอประเภทอนๆ เพราะเปนการสงพรอมกนทงภาพและเสยง ท าใหผรบสารใชประสาทสมผสหลายสวนพรอมกน กอใหเกดอทธพลตอผรบสารมากกวาและเรวกวาสอประเภทอนๆ (“จรรยาบรรณสอสารมวลชน”, 2553) อกทฤษฎทมกจะน ามาใชอางองกบการน าเสนอขาวของสอมวลชนในอดต คอ ทฤษฎนายทวารขาวสาร (Gatekeeper)

19

ตารางท 2.3: ทฤษฎนายทวารขาวสาร (Gatekeeper)


Kurt Lewin (1951)

ทฤษฎนายทวารขาวสาร (Gatekeeper)

เครท เลวน นกสงคมวทยา เปนคนแรกทน าศพทค านมาใชอธบายการสอสารมวลชน โดยอธบายวา ในกระบวนการสอสารนนจะตองมการสงขาวสารผานชองทางการ สอสาร และในชองทางนจะตองมผหนงทท าหนาทในการกลนกรองขาวสาร และผกลนกรองนกคอ gatekeeper

Wilbur Schramm (1973)

ผมสทธในการเปดเผยหรอปดบงขาวสารทจะสงผานไปยงประชาชน เปนเสมอนนายทวารของการรบขาวของประชาชน

จากการประมวลแนวคดของนกวชาการทพยายามใหความหมายบทบาทของสอมวลชนชนในฐานะ Gate Keeper สรปไดวา ในกระบวนการสอสารมผสงสาร ชองทางการสอสาร และผรบสาร ผสงสารเปนผเลอกสารทจะสงผานชองทางการสอ David Sarnoff ประธานของบรษทวทยแหงอเมรกา (Radio Corporation of America หรอ RCA) ผผลตอปกรณวทย และเรดาหในอเมรกา และภายหลงกลายเปนบรษทแมของเครอขายโทรทศนแหงแรกในสหรฐอเมรกา (The National Broadcasting Company หรอ NBC) กลาวไวกอนการเกดของเครองรบโทรทศนวา โทรทศนจะเปนหนาตางอนยงใหญซงคนทกเพศทกวย ไมวารวยหรอวาจน ทจะสามารถมองเหนไดดวยตาตวเอง ไมใชเพยงโลกใบเลกๆ ทอยรอบตว แตเปนโลกทงโลกทเราเปนสวนหนงของมน เมอโทรทศนถอก าเนดขนแลว รายการขาวเปนหนงในประเภทรายการทบรรจใหออกอากาศในเครอขาย ตลอดชวงเวลาหลายปของสงคราม Sig Mickelson ผรวมงานกบซบเอส (Columbia Broadcasting System - CBS หรอ CBS Broadcasting Inc.) ในฐานะผบรหารระดบสงในป พ.ศ. 2492 และด ารงต าแหนงหวหนาขาวของบรษทในยคทศวรรษท 1950 กลาววา ขาวคอตวสรางชอเสยงอนล าคา ชวยสรางภาพลกษณทชวยดงดดผชมและกระตนยอดขายส าหรบธรกจ ยงไมตองพดถงวาเปนตวสรางความสมพนธทดกบภาครฐดวย ขาวถอวาสอบผานในสวนของบรการสาธารณะ

20

ซบเอสเรมโครงการขาวภาคค าความยาว 15 นาทในปพ.ศ. 2487 ออกอากาศในวนพฤหสบดและวนศกร เวลา 20.00 น. สวนเอนบซถายทอดสดรายการขาวสนในชวงเยนวนอาทตย กอนเขารายการยาว 90 นาทของสถาน ขาวของทงสองชองนท าคลายกบภาพยนตรขาวทฉายประจ าในโรงภาพยนตร โดยจะมภาพขาวและเสยงบรรยายประกอบ ภาพท 2.1: รปแบบการน าเสนอขาวโทรทศนในยคอดต

ผสอขาวจะท าหนาทรวบรวมขาวจากแหลงขาวตางๆ แลวท าขาวทเสรจสมบรณทงภาพและเสยง กอนทบรรณาธการจะตรวจสอบทงความถกตองของขาว คณคาของขาว และอนๆ กอนทจะสงใหออกอากาศทางหนาจอโทรทศน การน าเสนอขาวของสอโทรทศนในอดตจงเปนการสอสารทางเดยวเชนเดยวกบสอดงเดมอนๆ ผชมรบสารไดเพยงอยางเดยว ไมสามารถตอบโตได 2.4.2 การน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล เมออนเทอรเนตเตบโตขนและเรมมการใชอนเทอรเนตเปนชองทางในการสอขาวทเรยกวาสอสารมวลชนออนไลน (Online Journalism) ส านกขาวและผสอขาวในตางประเทศมการปรบตวเขาสกระแสของขาวออนไลนจ านวนมาก นอกจากส านกขาว กองบรรณาธการ และผสอขาวจะหนมาใชเครองมอทมอยในอนเทอรเนตมากขน นกคดนกวชาการตางใหความเหนวาการเปลยนแปลงของเทคโนโลยนท าใหบทบาทในการเลอกและคดกรองขาวสารเปลยนไป

ผสอขาวหาขาว รวบรวม

และรายงานขาว

บรรณาธการ

ตรวจสอบ แกไข

ผานกระบวนการผลต

น าเสนอ

ทางหนาจอโทรทศน

21

ตารางท 2.4: สอสารมวลชนออนไลน (Online Journalism)


John Pavlik (1999)

สอสารมวลชนออนไลน (Online Journalism)

คณลกษณะของสอบนเครอขายอนเทอรเนตทไมมขอจ ากดเรองเวลาและพนเปนชองทางส าคญในการ เผยแพรขาวสารไดในเชงลกและหลากหลายมากกวาทสออนสามารถท าไดและนนเปนการเปลยนแปลงบทบาทของนกขาวและการสอขาว

Paul Bradshaw (2007)

กระบวนการในการสอขาวกจะตองปรบเปลยนรปแบบ (Model) ในการรวบรวมขอมลและการเผยแพรขาวสารทงเชงลก และความหลากหลายของเนอหาโดยมการน า สอสงคม (Social Media) อาท Twitter, Facebook, และ Blog มาใชเปนสวนหนงของกระบวนการมากขน

เทคโนโลยการสอสารยอมสงผลกระทบตอสงคมและวฒนธรรม จากเดมทเนนการสอสารดวย ภาษาค าพด มาเปนภาษาตวอกษร จนปจจบนเปนภาษาดจทล (Digital Language) การเกดขนของคอมพวเตอร โทรศพทมอถอ สอเครอขายสงคม (Social Network) เปนตน ท าใหพฤตกรรมและจตวทยาการสอสารในสงคมเปลยนแปลงไป บทบาทของผรบสารสวนใหญในสงคมกเปลยนจากเดมทเคยเปนเพยงผรบ (Passive Audience) มาเปนผสบคนและรบรขอมลขาวสารดวยตวเองแทน (The Active Audience) นอกจากนน การไหลของขาวสารในสงคมจะมความหลากหลายชองทางมากขน เมอมการเตบโตของคอนเทนตบนสอออนไลนซงธรรมชาตของสอประเภทนเปดพนทให สรสทธ วทยารฐ (2554) กลาววาเมอเทคโนโลยสารสนเทศเปลยนแปลงไป ระบบการสอสารของสงคมโดยเฉพาะสอสารมวลชนกจะปรบเปลยนตวเองเขาสโลกเทคโนโลยสารสนเทศไปดวย โดยทยงท าหนาทและบทบาทหลกของตนเองอยในดานปรชญาพนฐานส าคญของความจรง ความถกตอง ความตรงไปตรงมา ความเปนกลาง ความเปนธรรม และความรบผดชอบ โดยยงเปนแหลงขอมลขาวสาร แหลงบนเทงใจ เมอเทคโนโลยการสอสารเปลยน รปแบบและกระบวนการสอสารกเปลยนตามไปดวย ดงเชนกรณการเกดขนของ “ชมชนไซเบอร” (Cyber Community)

22

คนรบสารทเคยเปนเพยงผรบสามารถสรางเนอหาไดเอง (User-Generated Content) นกขาวตอง ปรบบทบาทของตวเองในการท าขาวโดยเฉพาะการท าหนาทนายทวารขาวสาร เพราะไมใชทกเรองจ าเปนตองผาน Gate ของนกขาวอกตอไป ตารางท 2.5: ผรบสารสรางเนอหาไดเอง (User-Generated Content)


Michelstein, Eugenia and Pablo J. Boczkowski (2009)

ผรบสารสรางเนอหาไดเอง (User-Generated Content)

นกขาวเปลยนบทบาทจากการเปน Gatekeeper สการเปน Gate Opening หรอการเปดประต เชอมโยงสอและผอานใหมสวนรวมในกระบวนการขาว ท างานรวมกนมากขน แทนทจะเปนเพยงผ เลอกเนอหาเพอน าเสนอ

Singer J. (2004) สออนเทอรเนตท าใหนกขาวตองยอนกลบไปมองวาตวเองเปนผควบคมการไหลของขาวสารอยหรอไม

Axel Bruns (2005)

การเตบโตของขาวออนไลนและธรรมชาตของมนท าใหสงคมเปดกวางและใครกสามารถเพมเตมขอมลในโลกขาวสารได ท าใหหนาทของผสอขาวและหนวยงานดานขาวในเรอง Gatekeeping หรอ ผคดกรองขาวสาร เปลยนเปนเพยงแค Gatewatching คอองคกรขาวท าหนาทในการใชเครองมอบนอนเทอรเนตชแนะ เนอหา ขอมลใหผอาน เปนการท างานในลกษณะการหาความรวมมอ และ Open-source ซงกคอ บทบาททเปลยนไปของผสอขาว

ทงทฤษฎเรองนายทวารขาวสารและการจดวาระขาวสารนนเปนสวนหนงทมผลตอกระบวนการตดสนใจเลอกขอมลและเผยแพรขอมลขาวสารของนกขาวและกองบรรณาธการ แตจากเดมทเคยเปนการตดสนใจของผสงสารเทานน เมอกระบวนการท าขาวรปแบบใหมใหความส าคญกบ การสอสารสองทาง มการปฏสมพนธกบคนอาน ท าใหการตดสนใจคดเลอกขาวสารขอมลและเมอมการเตบโตของคอนเทนตบนสอออนไลนซงธรรมชาตของสอประเภทนเปดพนทให

23

เมอภมทศนสอ (Media Landscape) ไดเปลยนแปลงไป ท าใหรปแบบการสอสารของคนในสงคมและวฒนธรรมเปลยนแปลงไป นกสอสารมวลชน โดยเฉพาะสอเกากจ าเปนอยเองทจะตองปรบตว เชนเดยวกบการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล Bradshaw (2007) สรางแบบจ าลองของการน าเสนอขาวโดยใชสอดงเดมผสมผสานกบสอออนไลนในศตวรรษท 21 ไวดงน ภาพท 2.2: แบบจ าลองการน าเสนอขาวโดยใชสอดงเดมผสมผสานกบสอออนไลนในศตวรรษท 21 ในตารางน สอโทรทศนทเปนส านกขาวจะชวงชงความเรวในสนามขาว ดวยการสงขอความสนๆ ผานทางชองทางออนไลนของส านกขาว น าเสนอแบบกระชบเพอเปนการเตอนวามอะไรเกดขน กอนทจะรายงานเชงลกในสอโทรทศนของตนเองในรปแบบของรายละเอยดในขาว การวเคราะหขาว และผลกระทบทเกดขนจากขาว การหาขาวเพอมาน าเสนอของสอโทรทศนในยคดจทลกมความซบซอนเพมขน ในงานวจยของสกลศร ศรสารคาม ในเรองสอสงคมกบการเปลยนแปลงกระบวนการสอขาว ระบวาการสอสารสองทางทเกดขนบนสอสงคม (Social Media) นนท าใหผรบสารมสวนรวมในกระบวนการสอขาวไดมากขนและในหลายลกษณะ ประการแรกคอเปนผแบงปนขอมลทมอยใหกบผสอขาว ประการทสองผรบสารทมความเชยวชาญเฉพาะกลายเปนแหลงขาวใหมของผสอขาว ประการทสามผรบสารเปนผตรวจสอบการท างานของผสอขาวโดยตรง และประการทสคอ การมสวนรวมในการชวยเผยแพรขาวสารตอไปยงกลมคนอนๆ ผานการแชรในสอสงคม

24

กองบรรณาธการขาวตองเรมปรบตวและหาวธการในการท างานรปแบบใหมๆ เชนกน สอสงคมท าใหสามารถสอสารไดโดยตรง เปดพนทใหเขาถงกลมคนทหลากหลายเพมมากขน แตบทบาทในเรองของการเปนนายทวารขาวสาร แมจะยงอยแตกมบทบาททลดลงเชนกน วจารณญาณ ความรอบคอบ และจรยธรรมในการสอขาวของผสอขาวจงตองมความเขมขนมากขน หมายความวาในกระบวนการสอขาวแบบใหมทมสอสงคมเขามาเปนเครองมอดวยนน ผสอขาวเพมบทบาทในการเปนนายทวารขาวสารและคดกรองขาวสารดวยตวเองดวย ภาพท 2.3: ลกษณะการท าขาวของกองบรรณาธการขาวในยคดจทล

25

ตารางท 2.6: ทฤษฎการก าหนดระเบยบวาระของขาวสาร (Agenda-setting Theory)

ชอ ทฤษฏและแนวคด

รายละเอยด

มานะ ตรรยาภวฒน (2556)

ทฤษฎการก าหนดระเบยบวาระของขาวสาร (Agenda-setting Theory)

กอนหนาน สอมวลชนจะเปนผก าหนดวาระขาวสารวาจะน าเสนอประเดนอะไร แตในปจจบน สอสงคมออนไลนไดเขามามอทธพลตอสอมวลชนในการก าหนดทศทางวาระขาวสารดวย ซงอทธพลดงกลาวมาจากการโพสตภาพหรอความคดเหน แลวเกดการแชรตอๆ เปนวงกวาง จนท าใหสอมวลชนอาจน ากระแสเหลานนมาเปนขาว

สกลศร ศรสารคาม (2554)

ท าการศกษาสอสงคมกบการเปลยนแปลงกระบวนการสอขาวพบวา มการใชสอสงคมออนไลนในกระบวนการสอขาวเพมขนอยางตอเนอง และไดสงผลใหรปแบบของการท าขาวเปลยนแปลงไป รวมทงมผลตอการปรบบทบาทในการท างานของผสอขาว

อลงกรณ เหมอนดาว และ แอนนา จมพลเสถยร, 2558)

เรองขอมลขาวสารผานโซเชยลมเดย ไมไดเปนปญหา แตเปนประโยชนของทงผบรโภค และสอมวลชน เพยงแตสอมวลชนจะตองตรวจสอบทกขอความ ทกโพสต และทกคลปวดโอ กอนน าไปเปนขาว ไมใชเนนทความสนใจของผรบสารเพยงอยางเดยวจนสอมวลชนเอง ไดกลายเปนผตามกระแส เหนเรองราวนาสนใจ ในโซเชยลมเดย ตางกกระโจนเขาแยงกนน ามาเปนขาวของตวเองใหเรวทสด จนลมการตรวจสอบ

นอกจากนน การน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทลตองเปลยนจากการใชชองทางเดยวไปเปนชองทางทหลากหลายขน เพราะพฤตกรรมผบรโภครบชมโทรทศนนอยลง (ธาม เชอสถาปนศร, 2557)

26

ภาพท 2.4: กลยทธ 5 Screen ของบรษท เนชน บรอดแคสตง คอรปอเรชน จ ากด (มหาชน)

กรณศกษาของบรษท เนชน บรอดแคสตง คอรปอเรชน จ ากด (มหาชน) (Nation Broadcasting Corporation) ทใชกลยทธ “5 จอ” (5 Screen Strategy) ดวยวธการน าเสนอเนอหารายการผานหนาจออเลกทรอนกสตางๆ ไดแก โทรทศน โทรศพทมอถอ อจฉรยะ (Smartphone) คอมพวเตอร แทบเลต (Tablet) และสอดจทลทอยภายนอกสถานท โดยสามารถเขาถงผชมในมตตางๆ ไดแก โทรทศนส าหรบผชมทางบาน โทรศพทมอถออจฉรยะและแทบเลตส าหรบผชมทกาลงเดนทาง คอมพวเตอรส าหรบผชมทอยทท างาน และสอดจทลทอยภายนอกสถานทส าหรบผทพบเหนทวไป ซงท าใหรายการโทรทศนสามารถเขาถงผชมไดกวางขวางขน ทกชองทาง ทกเวลา และท าใหผชมมตวเลอกทหลากหลาย โดยมเนอหาเปนองคประกอบทส าคญ (Marketeer Website, 2014)

27

ตารางท 2.7: การน าเสนอรายการโทรทศนในยคดจทล


ศภศลป กลจตตเจอวงศ (2558)

การน าเสนอรายการโทรทศนในยคดจทล

การผลตรายการโทรทศนในปจจบนนน ผผลตรายการควรน าเสนอเนอหารายการผานชองทางหรอสอทหลากหลาย (One Content Multiscreen Multiplatform) เพอใหผชมทมพฤตกรรมในการรบชมทตางกน สามารถเขาถงเนอหาในชองทางตางๆ ไดหลายรปแบบ

เมอการน าเสนอขาวในสอโทรทศนยคดจทลเปลยนแปลงไปเนองจากสอโทรทศนปรบกลยทธมาตอสกบสอใหม และการเปลยนแปลงภมทศนสอ ท าใหเกดการไหลเวยนของขอมลขาวสารทเกดขนในสอใหม โดยเฉพาะอยางยงจากสอสงคมเขามาอยในสอโทรทศนมากขน อกทงสอโทรทศนยงมการปรบเปลยนการน าเสนอขาวใหหวอหวาและมสสน ในรปแบบทใกลเคยงกบสอสงคมทผคนชนชอบ จบกระแสทอยในสอสงคมมาน าเสนอ ท าใหเกดความกงวลในเรองวกฤตจรยธรรมและจรรยาบรรณสอโทรทศน ซงยงถอวาเปนสอมวลชนกระแสหลกทเขาถงประชาชนไดเปนวงกวางและรวดเรว ตารางท 2.8: จรยธรรมการใชสอออนไลนและสอสงคมในกระบวนการสอขาวของสอไทยในยคดจทล

ชอ งานวจย รายละเอยด สกลศร ศรสารคาม (2557)

จรยธรรมการใชสอออนไลนและสอสงคมในกระบวนการสอขาวของสอไทยในยคดจทล

ประเดนความหวงใยผลกระทบทเกดขนจากการสงขอมล ขาวสาร ขอความ ความคดความเหน ผานเครอขายสอสงคม ทท าใหเกด “ภาพเสมอนจรง” ทแยกไมออกระหวางความจรงกบความเทจ การทผสงสารซงจะเปนใครกไดในสงคมน สามารถสงสารไปยงมวลชนไดดวยความรวดเรวในฉบพลนทนท ในขณะทผรบสารกอาจขาดความร ความเขาใจในเรองราวหรอประเดนทกลาวถง แลวเชอหรอสงตอขอความนนไปยงบคคลอนๆ โดยขาดจตส านกความรบผดชอบ กนบเปนอนตรายไมนอยไปกวาโอกาสของผคน


28

ตารางท 2.8 (ตอ): จรยธรรมการใชสอออนไลนและสอสงคมในกระบวนการสอขาวของสอไทยในยค ดจทล

ชอ งานวจย รายละเอยด ทจะเขาถงขอมลขาวสาร หรอท าใหโฉมหนาของการ

รายงานขาวเปลยนไป และยงไดกลาวถงจรยธรรมในการใชสอสงคมออนไลน (Social Media) ทควรค านง คอ 1. ความโปรงใสของการ “ใหขอมล” กบ “เรองสวนตวและความคดเหน” การแสดงจดยนตอประเดนของผสอขาวกบจดยนขององคกร 2. ความรบผดชอบตอขอมลทสงผานออกไปควรเปนขององคกรหรอผสอขาว

สกลศร ศรสารคาม (2557)

จรยธรรมการใชสอออนไลนและสอสงคมในกระบวนการสอขาวของสอไทยในยคดจทล

3. กรอบความรบผดชอบตอภาวะการสอสารท “รวดเรวและสอสารสองทาง” กบ “การรกษาความถกตองในการรายงานขาว” 4. ขอบเขตของการน าขอมลมาใช การแบงปนขอมลกบการละเมดขอมล (Fair Use)

ตารางท 2.9: จรยธรรมและจรรยาบรรณสอในการน าเสนอขาวยคดจทล

ชอ งานวจย รายละเอยด เทยนทพย เดยวก (2559)

จรยธรรมและจรรยาบรรณสอในการน าเสนอขาวยคดจทล

ปจจบนพบปญหาการน าเสนอขาวทางสอออนไลน คอ 1.การเสนอขาวไมรอบดาน รบน าเสนอขาวเพอใหขอมลขาวไปถงผรบใหเรวทสดและค านงเพยงแควา ขาวของเราตองเรวกวาขาวของคนอน โดยไมค านงถงขอมลขาวทน าเสนอออกไปวามความครบถวน รอบดานหรอไม


29

ตารางท 2.9 (ตอ): จรยธรรมและจรรยาบรรณสอในการน าเสนอขาวยคดจทล

ชอ งานวจย รายละเอยด

2.การละเมดสทธมนษยชนของผตกเปนขาว ไมวาจะเปนการละเมดสทธผตองหา สทธเดกและเยาวชน เหลานลวนสงผลกระทบตอผตกเปนขาว หากเกดความไมรอบคอบในการน าเสนอขาวกอาจน าไปสการละเมดสทธและสงผลดานลบตอผถกละเมดได

เทยนทพย เดยวก (2559)

จรยธรรมและจรรยาบรรณสอในการน าเสนอขาวยคดจทล

3.การน าเนอหาจากสอสงคมออนไลนมาน าเสนอโดยไมบอกแหลงทมา หรอไมไดขออนญาตจากเจาของ ในการน าเสนอขาวบนสงคมออนไลน พงตระหนกวา สอดงกลาวไมใชพนทสวนตว หากแตเปนพนททสามารถแสดงความคดเหน และสามารถแชร แบงปนขอมลกนได อาจสงผลกระทบตอผทตกเปนขาวหรอผทเกยวของได หากขาวนนเปนขาวในดานลบ และไมมการขออนญาต 4.การก ากบดแลจรยธรรมของสอออนไลน เนองจากปจจบนเกดปญหาการละเมดสทธมากขน จงไดมการจดตงชมรมผผลตขาวออนไลน เพอก ากบดแลและสงเสรมใหมการน าขาวไปใชอยางเหมาะสมและถกตองตามกฎหมาย รวมถงยกระดบมาตรฐานการน าเสนอขาวออนไลนใหเปนทยอมรบตอสาธารณชน

30

ตารางท 2.10: จรยธรรมและจรรยาบรรณสอโทรทศนยคดจทล


ปณชญา ลลายทธและ บญเลศ โอฐส (2559)

จรยธรรมและจรรยาบรรณสอมวลชนยคสอดจทล

จรยธรรมและจรรยาบรรณสอมวลชนยคสอดจทล นอกจากนกการสอสารควรตระหนกในหลกวชาชพแลว ยงตองค านงถงบรบทสงคมพรอมกนไปดวย แมวาสงคมยคปจจบนมความเปลยนแปลงทางเทคโนโลยและความตองการสงใหมๆ เพอการมทกษะเขาถงกลมคน ทงอารมณความรสกตอการสอสารไปมากเพยงใดกตาม แตการเปนนกสอสารมออาชพยงคงตองยดหลกวชาชพใหมนคง เขมแขง

ปณชญา ลลายทธและ บญเลศ โอฐส (2559)

จรยธรรมและจรรยาบรรณสอมวลชนยคสอดจทล

ตระหนกในหนาทความรบผดชอบอยางสงสด สงใดควรไมควร ความถกตองและเหมาะสมตอการเสนอขาว ซงขนอยกบจตส านกของแตละบคคลทอยในอาชพนกการสอสารวา จะปฏบตตอคนในสงคมไดดอยางไร ในขณะทสงคมคาดหวงจากผเปนมออาชพของนกการสอสารตอการปฏบตหนาททด ซงหากยงมไดทบทวนและแกไข เกยรตศกดศรความนาเชอถอยอมลดนอยถอยลง อกทงความทนสมยของยคสอดจทลทกคนตางลวนเปนผผลตขาวสารไดดวยตนเอง ท าอยางไรทจะใหความเปนมออาชพแตกตางไปจากสอพลเมองคนทวไป จรยธรรมจรรยาบรรณสอจงเปนขอก าหนดทชดเจนในวชาชพนกการสอสาร แมวาความเปลยนแปลงจะเปลยนไปอยางไรกตาม แตหากยงยดมนในหลกการชดเจนภายใตจตส านกทดและการปฏบตงาน ภาพลกษณความนาเชอถอสอทดกจะยงคงอยตอไปในอาชพนกการสอสาร และไมถกลดบทบาทจากสงคมลงไปในอนาคต

31

2.5 แนวคดเรองการก ากบดแลสอมวลชน Merrill & Lowenstein (1971 อางใน พระ จรโสภณ, 2548) ประมวลปจจยทางสงคมวทยาทเกยวของกบการผลตเนอหาของสอมวลชนเปนปจจยแวดลอมภายนอก (Environmental Factor) กบปจจยภายใน (Internal Factor) ปจจยแวดลอมภายนอก หมายรวมถงสภาพทางภมศาสตร บรรยากาศ และอทธพลทางการเมอง เศรษฐกจ บรรทดฐานทางสงคมวฒนธรรม โครงสรางพนฐานของการสอสารมวลชน (การมอยของวตถดบทางดานขาวสาร เชน ส านกขาว แหลงขาวตาง ๆ ตลอดจนทรพยากรเทคโนโลยสนบสนน) รวมทงตวผรบสาร และทรพยากรบคคลทมคณภาพทจะเขามาสวชาชพ สวนปจจยภายใน เปนอทธพลจากการจดการและลกษณะองคกรทเปนทงองคกรทมบทบาทและพนธกจทางสงคม (Social role) กบการเปนองคกรทมงแสวงหาก าไรทางธรกจ (Business Role) ในเวลาเดยวกน ดงนนระบบการจดการทางธรกจจงเขามามอทธพลตอการผลตขาวสารทถอเปนสนคาขององคกรธรกจทจะตองแขงขนทางการตลาดกบคแขงขนอน ๆ เพอใหบรรลเปาหมายน าก าไรและรายไดใหกบเจาของและผลงทน ปจจบนองคกรสอมวลชนเปนธรกจอตสาหกรรมทขยายตวรวดเรวมาก ลกษณะการเปนเจาของสอมวลชนตาง ๆ เปลยนจากการเปนเจาของแบบสอเดยวทเปนอสระในการตดสนใจมาเปนเจาของสอเครอขายแบบลกโซ (Chain Media Ownership) และเจาของสอแบบรวมกลมหลากหลายธรกจ (Conglomerate Media Ownership) เชน เปนเจาของธรกจคมนาคม เจาของธรกจอตสาหกรรมการเกษตร เจาของธรกจอสงหารมทรพย ฯลฯ พรอม ๆ กบการเปนเจาของสอมวลชนดวย ซงอาจเปนสอในแขนงเดยวกน หรอแบบขามสอ เชน เปนเจาของสอสงพมพและวทย หรอโทรทศน อยางใดอยางหนงหรอหลากหลายแขนง (Cross Media Ownership) ลกษณะการเปนเจาของดงกลาวน ท าใหการตดสนใจดานขาวสารความคดเหนของผรบผดชอบหรอบรหารงานสอมวลชนไมเปนอสระ ไมเปนตวของตวเอง เนองจากตองขนอยกบบรษทแมหรอองคกรหลกทมธรกจและผลประโยชนดานอนอยดวย ดงนนปรากฏการณของการขดแยงหรอทบซอนของผลประโยชน (Conflict of Interest) ระหวางบทบาทสอมวลชนตอสงคมกบผลประโยชนของธรกจหรอการเมองจงเกดขนเสมอ ลกษณะความเปนเจาของสอแบบกระจกตวนท าใหสอมแนวโนมถกผกขาดโดยกลมนายทนใหญ และมผลท าใหขาวสารความคดเหนของสอมวลชนไมมอสระอยางแทจรง ผรบสารรบรขาวสารดานเดยว ความคดเหนแนวทางเดยว ขาดความหลากหลาย และยงถกยดเยยดโฆษณาเขาไปแยงเนอทและเวลาของขาวสารโดยประชาชนไมมทางเลอก ปจจยภายในอกประการหนงทเกยวของโดยตรงกบการผลตขาวสารคอ ผปฏบตงานสอมวลชน โดยเฉพาะผอยในฝายบรรณาธการดานเนอหาขาวสารประจ าวนทหนาทแสวงหา คดเลอก ปรงแตงขาวสารกอนผลตและเผยแพรจ าหนายออกไปสสาธารณะ บคคลหรอคณะบคคลทท าหนาทน เชน นกขาว-ชางภาพ บรรณาธการขาว-ภาพ บรรณาธการฝายเรยบเรยง ตกแตง เนอหาขาวสาร ฯลฯ

32

หรอเรยกรวม ๆ วา กองบรรณาธการน ท าหนาทเปนผเฝาประตหรอผรกษาประตขาวสาร (Gatekeepers) ซงไวท (1950 อางถงในพระ จรโสภณ, (2548) ไดศกษากระบวนการคดเลอกขาวสารในหองฝายขาวตางประเทศแหงหนงทมขาวจากส านกขาวถกสงเขามาทางเครองโทรพมพในแตละวนในทกสารทศเปนจ านวนมากมาย แตถกคดเลอกเพอตพมพในหนงสอพมพเพยงไมกขาว และขาวทถกคดเลอกน าเสนอกมการปรงแตงใหเหมาะสมกบสอนน ๆ ไวทเรยกกระบวนการเลอกสรรขาวนวาเปนกระบวนการของการท าหนาทของผรกษาประตขาวสาร (Gatekeeping Process) ซงแนวคดผรกษาประตขาวสารนไดถกน ามาศกษากระบวนการเลอกสรรขาวสารของสอมวลชนทสลบซบซอนขนและขยายไปถงสออน ๆ และเนอหาขาวสารอน ๆ นอกเหนอจากขาวประจ าวนของหนงสอพมพ นอกจากน ยงไดมการศกษากระบวนการรกษาประต (Gatekeeping) วามแบบแผนอยางไร มเกณฑอะไรเปนปจจยในการก าหนดในการเลอกสรรขาวสารของผรกษาประตขาวสาร จากการศกษาพบวาปจจยก าหนดการท าหนาทรกษาประตของบคลากรฝายขาวหรอขององคสอมวลชนดานขาวสารโดยทวไปมดงน 1. มลคาหรอคณคาขาว (News Value) คอองคประกอบของเหตการณเรองราวตาง ๆ ทท าใหเหตการณเรองราวนนมคาในเชงขาว (News Worthiness) คอท าใหคนสนใจอยากร เชน เปนเรองทมผลกระทบตอคนจ านวนมาก มการขดแยงตอสแขงขนกน มความใกลชดหรอมความผกพนทางสงคม วฒนธรรม มความทนสมย ทนเวลา เปนสงไมคาดคดคาดฝน เปนเรองแปลก เรองลกลบมเงอนง า เปนเรองทางราย ทางลบ เปนเรองของคนดง คนส าคญมชอเสยง เปนเรองออฉาวและเรองทางเพศ และเปนเรองเราอารมณความสนใจของมนษยปถชนทวไป เปนตน 2. นโยบายองคกร/นโยบายขาว ทก าหนดขนมาเปนแนวทางในการปฏบตงานขาว 3. ผรบสาร (ตลาดผซอ ผบรโภค) ซงเปนผมบทบาทในการก าหนดเนอหาสอในทางออม เนองจากผจดท าสอตองส ารวจความตองการของผซอหรอผเปดรบเสมอ 4. กฎหมายและนโยบายของรฐ/นกการเมอง ซงมบทบาทในการควบคมการปฏบตของสอมวลชนใหเปนไปตามบรรทดฐานตาง ๆ 5. ผซอเนอท/เวลา โฆษณาทมอทธพลในฐานะเปนรายไดหลกของสอมวลชนทขาดไมได 6. มาตรฐานขอก าหนดทางวชาชพ (องคกรวชาชพ/เพอนรวมวชาชพ) ควบคมจรรยาบรรณทตกลงกนขนมา 7. เจาของ / ผลงทน มกมอทธพลทงทางตรงหรอโดยออม 8. บรรทดฐานทางสงคม / วฒนธรรมทสอมวลชนนนด ารงอย 9. กลมกดดนทางสงคมตางๆ กลมตางๆ ในสงคม เชน องคกรเอกชนกลมกจกรรมตางๆ 10. ขอจ ากดทางเทคโนโลย ปรมาณ เนอท เวลาของสอ เสนตายของเวลาการสงตนฉบบ

33

ปจจยเหลาน แตละดานอาจมอทธพลตอการตดสนใจแตกตางกนไป แลวแตองคกรสอแตละแหง ผปฏบตวชาชพสอแตละคนทไมเหมอนกน ซงสะทอนใหเหนไดจากเนอหา ขาวสาร ประจ าวนทปรากฏในสอตาง ๆ บางสออาจใหความส าคญกบมลคาขาวสารบางดาน เชน เรองเราอารมณความสนใจ บางสออาจเนนผลกระทบ และบางสออาจมองผอานในเชงตลาดของผซอผบรโภคเปนส าคญ จงเนนการสรางความดงดดใจในการขาย แตบางสออาจมงรกษามาตรฐานวชาชพทมขอก าหนดเรองจรยธรรมเปนส าคญ ดงนนขาวบางขาวทขายไดแตไรสาระไมมประโยชนกบสงคม และอาจท ารายจตใจผตกเปนขาวหรอเปนตวอยางทไมดกบสงคมทมมาตรฐานกจะตดสนใจไมน าเสนอขาวเหลาน เปนตน นโยบายของแตละองคกรนน ยอมแตกตางกนไป ซงตรงนอาจสงผลตอจรยธรรมและจรรยาบรรณของสอมวลชนในการรายงานและเสนอขาว รวมถงเปนตวก าหนดอตลกษณ และแสดงบทบาทขององคกรนน ไดดวยเชนกน ทงน ตวแปรทส าคญทสงผลตอการค านงถงจรยธรรมวชาชพนน คงหนไมพนในเชงธรกจ การแขงขนในดานน อาจท าใหสอมวลชนขาดจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพ เนองจากปจจบน มการแขงขนสงในเรองของเวลา และมองคกรสอใหมๆ เกดขนจ านวนมาก ดวยการแขงขนดงกลาว อาจเปนการการนตถงทศทางขององคกรสอในอนาคตไดดวย เชน ยอดผเขาชม ยงสงยงด ท าใหมโฆษณาอนๆ สนใจมาลง พาดหวขาวใหดแรงๆ เพอเรยกรองความสนใจ จนไมใหเกยรตคนอยในขาว เปนตน ท าใหเกดการเรยกรองการปฏรปสอใหมจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพมากขน ตารางท 2.11: ความคาดหวงของประชาชนในการปฏรปสอ


อาจาร ประทมมา (2554)

ความคาดหวงของประชาชนในการปฏรปสอ

ขอเสนอแนะทางวชาชพ 1. ควรมการพฒนาอบรมบคลากรนกสอสารมวลชนอยเสมอ เพอใหนกสอสารมวลชนมความรความเขาใจในบทบาทหนาทของตน มความรบผดชอบตอสงคม และปฏบตหนาทอยางมจรยธรรมตามจรรยาบรรณของนกสอสารมวลชน


34

ตารางท 2.11: (ตอ): ความคาดหวงของประชาชนในการปฏรปสอ


อาจาร ประทมมา (2554)

ความคาดหวงของประชาชนในการปฏรปสอ

2. ควรมการรวมมอกน ทงในสวนภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ในการแสดงความคดเหนในเรองการปฏรปสอ เพอหาขอตกลงทโปรงใส และชดเจน ตรงตามความตองการของทกฝายเพอใหสอเปนสอกลางทเปนกลาง ถกตอง และมความนาเชอถอมากกวาทเปนอย 3. ควรมการศกษาเพมเตมในดานกลไกการตรวจสอบจากภาคประชาชน เพอการพฒนาทางดานนโยบายบทบาทของสอมวลชนตอไป 4. ควรมบทลงโทษเกยวกบในการน าเสนอขาวทบดเบอน ไมเปนธรรม และไมถกตอกฎหมาย จรยธรรม จรรยาบรรณ ใหเปนรปธรรม และเหนผลไดอยางรวดเรว

โครงการศกษาวจยการปฏรปสอ ของมลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย ระบวา การก ากบดแล หมายถง การด าเนนการเพอใหพฤตกรรมหรอการด าเนนการของสงใด หรอใคร อะไรใดๆ กตามเปนไปในลกษณะทพงประสงคตามเปาหมายทก าหนดไว การก ากบดแลสอมไดหลายมตขนกบเปาหมายและแกนกลางของสงทตองการก ากบดแล เชน มตทในเรองสารตถะของการก ากบดแลทมการแบงแยกระหวางกจการหรอตลาดออกจากเนอหา กจะเปนการก ากบดแลทางดานโครงสราง (Structure) และการก ากบดแลดานเนอหา (Content) หากเปนมตทพจารณาจากเกณฑในเรองระบอบ (Regime) หรอพนททางอ านาจและตวเลน (Players) ในการก ากบดแลกจะเปนการก ากบดแลโดยอ านาจจากรฐ (State Regulation) การก ากบดแลตนเอง / กนเอง (Self-regulation) และการก ากบดแลรวมกน (Co-regulation) หรอถาเปนมตเกยวกบกระบวนการหรอขนตอนในการใชเครองมอเพอก ากบดแลกจะเปนการก ากบดแลเชงปองกน หรอก ากบดแลกอน (Ex-ante Regulation) และการก ากบดแลเชงแกไขปญหา หรอก ากบดแลภายหลง (Ex-post regulation) หากถาเปนมตของแนวทางของการพจารณาปญหาและวธการในการก ากบดแล กจะเปนการก ากบดแลเชงบวก (Positive Regulation) และการก ากบดแลเชงลบ (Negative Regulation) เปนตน

35

ตารางท 2.12: แนวคดการก ากบดแลสอของมลนธวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

ระบอบการก ากบดแล

การก าหนดกฎเกณฑหรอ

มาตรฐาน

เครองมอในการก ากบดแล

ขอด ขอเสย

ก ากบดแลโดยหนวยงานภาครฐ (Statutory Regulations)

หนวยงานก ากบดแลตามกฎหมาย

การบงคบใชกฎหมายและระบบการใชมาตรการจงใจ (Incentive-based)

1. มบทลงโทษตามอ านาจทางกฎหมายทเขมงวด (Fixed Standards) 2. เปนกลยทธปองกนสาธารณะระดบสง

1. ขาดความยดหยน 2. รฐสามารถเขามาแทรกแซงการน าเสนอเนอหา 3. ผถกก ากบดแลไมมแรงจงใจ

ก ากบดแลกนเอง (Self-regulation)

องคกรก ากบดแลกนเองทไมใชภาครฐ (Self-regulatory Organization-ZRO)

จรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพ (Codes of Ethics)

1. ปกปองการเขามาแทรกแซงจากภาครฐ 2. มความยดหยน (Flexibility) เขาใจธรรมชาตอตสาหกรรม

1. ไมมบทลงโทษทเขมงวด 2. ความนาเชอถอขององคกรในแงของความโปรงใสในการด าเนนการออกกฎหรอขอบงคบความรบผดชอบตอสงคม


36

ตารางท 2.12 (ตอ): แนวคดการก ากบดแลสอของมลนธวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

ระบอบการก ากบดแล

การก าหนดกฎเกณฑหรอ

มาตรฐาน

เครองมอในการก ากบดแล

ขอด ขอเสย

ก ากบดแลรวมกน (Co-regulation)

องคกรอสระตามกฎหมายทแตงตงโดยรฐเปนผก าหนด สวนการบงคบใชองคกรอสระตามกฎหมายทแตงตงโดยรฐท างานรวมกบหนวยงานก ากบดแลตามกฎหมาย

พฒนากฎทสามารถบงคบใชไดจรงโดยค านงถงประโยชนสาธารณะ ควบคไปกบจรรยาบรรณวชาชพ

1. มความยดหยน ความเชยวชาญทางภาคอตสาหกรรม และมการบงคบใชกฎทมประสทธภาพ 2. เปนไปเพอประโยชนสาธารณะ

ขนอยกบกฎและขอบงคบ

ส าหรบในตางประเทศ มรปแบบการก ากบดแลคลายคลงกน คอ เปนองคกรอสระทท าหนาทควบคมดแลโดยมอ านาจตามกฎหมาย ดงตวอยางทน ามาศกษาเปรยบเทยบไดดงน ตารางท 2.13: รปแบบการก ากบดแลสอของประเทศสหรฐอเมรกา

ประเทศ ชอองคกร ขอบเขตอ านาจและหนาทความรบผดชอบ

สหรฐอเมรกา FCC (Federal Communications Commission)

FCC ถอก าเนดขนภายใตกฎหมายทเรยกวา Communications Act เมอ พ.ศ. 2477 (ค.ศ. 1934) มฐานะเปนหนวยงานอสระ ปฏบตหนาทเปนทงผรางกฎระเบยบ -


37

ตารางท 2.13 (ตอ): รปแบบการก ากบดแลสอของประเทศสหรฐอเมรกา



เปนผใชกฎระเบยบ และเปนผพจารณาตดสนขอพพาทเกยวกบการสอสารภายใตองคกรเดยว FCC ใชอ านาจตอกจการสอสารทงทผานสายและไมผานสาย (wired & wireless) ออกกฎระเบยบทางเทคนค การจดสรรคลนความถ กฎระเบยบเกยวกบรายการ การใหใบอนญาต ประกอบการแกสถาน และรบฟงขอรองทกขจากประชาชนทมตอผจด FCC ใชอ านาจตามกฎหมายได 4 ทางคอ 1. ออกใบอนญาตและตออายใบอนญาต (Licensing) กฎระเบยบการกระจายเสยงของสหรฐฯ ระบชดเจนวา คลนวทยเปนสาธารณสมบต ผประกอบการกระจายเสยงไดรบสทธใหใชประโยชนจากสวนหนงของคลนวทยนน แตไมไดเปนเจาของคลนดงกลาว ใบอนญาตทผประกอบการแตละรายไดรบในยคแรกจะมขอความเดยวกน คอ ผไดรบใบอนญาตไมมสทธด าเนนการกบสถานเกนเลยไปจากระยะเวลาทไดระบในใบอนญาต 2. รางกฎระเบยบ (Rules and Regulations) Communications Act 1934 ไดใหแนวทางพนฐานแก FCC ในการบรหารกจการกระจายเสยง และยงใหอ านาจแก FCC ใหรางกฎหรอระเบยบทจ าเปนตอการด าเนนงาน 3. ก าหนดนโยบาย (Policy Statement) FCC มหนาทคดวางแนวทางและก าหนดนโยบายส าคญเกยวกบการกระจายเสยง ซงจ าเปนและเปนประโยชนตอผรบสาร ตอสงคม และตอประเทศชาต แลวมค าสงใหผประกอบการกระจายเสยงทงหมดถอนโยบายเหลานนของ FCC เปนแนวทางปฏบตเหมอนกน


38

ตารางท 2.13 (ตอ): รปแบบการก ากบดแลสอของประเทศสหรฐอเมรกา



4. ไกลเกลยขอพพาท (Negotiation) ท าหนาทเปนคนกลางเจรจาไกลเกลยขอพพาทระหวางสถานกบสถาน, ระหวางผชมกบสถาน, ระหวางสถานแมขาย (Network) กบสถานลกขาย (affiliate) เปนตน

ตารางท 2.14: รปแบบการก ากบดแลสอของประเทศองกฤษ


องกฤษ BBC และ IBA BBC และ IBA เปนองคกรบรหารการกระจายเสยงขององกฤษ เปนองคกรเพอสาธารณะไมแสวงหาก าไร (non-profit) เหมอนกน แตขณะท BBC มรายไดเปนคาธรรมเนยมซงเกบจากประชาชน (receiving fee) IBA มรายไดจากคาเชาสถานและอปกรณเครองสงทงหมดในการออกอากาศ กลาวคอ IBA ไมไดเปนผผลตรายการเหมอนอยาง BBC แตเปนผสรางและเปนเจาของหองสง เครองสง และอปกรณการออกอากาศทงหมด บรษทเอกชนเปนผรบสมปทานจาก IBA ใหเปนผประกอบการและเชาสงอ านวยความสะดวกเหลานจาก IBA ไปผลตรายการเพอออกอากาศ ในฐานะองคกรก ากบดแลการกระจายเสยง BBC และ IBA มอ านาจอธปไตยเตมทภายในขอบเขตทกฎหมาย Royal Charter และ Broadcast law ซงเปนกฎหมายทใหก าเนดหนวยงานทงสองไดก าหนดไว


39

ตารางท 2.14 (ตอ): รปแบบการก ากบดแลสอของประเทศองกฤษ


องกฤษ BBC และ IBA สวนทแตกตางกนระหวาง BBC และ IBA กคอ BBC ท าหนาททงบรหารและก ากบดแลตนเอง (self-regulator) เพอให BBC สวนทเปนผประกอบการกระจายเสยง (broadcaster) สามารถปฏบตตามเจตนารมณของกฎหมาย BBC ในฐานะองคกรก ากบดแลไดรบอ านาจเตมทจาก Royal Charter มเพยงการขอใบอนญาตใชคลนเทานนทอยนอกเหนออ านาจ ตองไปยนขอใบอนญาตการใชคลนตอกระทรวงความมนคงภายใน (Home Office) สวน IBA เปนองคกรทแยกออกมาตางหากจากบรษทเอกชน ITB (Independent Television Broadcast) ทตนดแลอย IBA ใชอ านาจอยางเตมทกบบรษท ITB ซงเปนผเชาอปกรณเครองสงของ IBA และเปนผท IBA พจารณามอบสมปทานใหผลตและออกอากาศรายการในฐานะเปนผประกอบการ (broadcaster) IBA สามารถควบคมผประกอบการของตนทงในเรองตารางเวลาออกอากาศ การจดประเภทของรายการใหมความสมดล ความเหมาะสมของเนอหารายการ และมาตรฐานของสปอตโฆษณาทออกอากาศยงกวานน IBA ยงมสทธสงยกเลกสมปทานกบบรษทเดมและเลอกบรษทใหมใหเปนผประกอบการแทน โดยทบรษทเอกชนไมมสทธทจะอทธรณ

40

ตารางท 2.15: รปแบบการก ากบดแลสอของประเทศออสเตรเลย


ออสเตรเลย ABT/ABA องคกรก ากบกจการกระจายเสยงของออสเตรเลยเรมแรกชอ Australian Broadcasting Control Board (ABCB) ตอมาในสมยของรฐบาลแนวอนรกษนยมของนายแมนซส (Manzies) แหงพรรค Liberal Party and Country Party (LCP) ซงอยในอ านาจถง 23 ป การกระจายเสยงไมไดรบการพฒนามากนก จนกระทงเมอครงพรรคแรงงานออสเตรเลย (Australian Labor Party– ALP) โดยนายวทแลม (Whitlam) จดตงรฐบาลในป พ.ศ. 2515 จงมการปฏรปสอครงใหญ และไดตงองคกรใหมขนมาแทนใหชอวา Australian Broadcasting Tribunal (ABT) แตเมอกระแส deregulation ในยคโลกาภวตนสงผลมาถง กมการเปลยนองคกรก ากบดแลอกครงหนงเปน Australian Broadcasting Authority (ABA) ในป พ.ศ. 2535 ABT/ABA เปนองคกรอสระดานการกระจายเสยง ตงขนดวยอ านาจของกฎหมาย Broadcasting and Television Act มอบหมายให ABT/ABA ท าหนาทออกกฎระเบยบและก ากบดแลการกระจายเสยงทงสองระบบของออสเตรเลย คอการกระจายเสยงเพอสาธารณะและการกระจายเสยงเพอการคา อ านาจของ ABT/ABA คลายกบ FCC ของอเมรกา คอเปนผจดสรรคลนความถวทย/โทรทศน หนาทหลกอกอยางหนงคอการออกใบอนญาตและตออายใบอนญาตใหแกบรษทกระจายเสยงเอกชนและองคกรกระจายเสยงสาธารณะ แต ABT/ABA มอ านาจมากกวา FCC สวนทส าคญคอ สามารถควบคมและเซนเซอรรายการทไมไดมาตรฐานของผประกอบการเอกชนได


41

ตารางท 2.15 (ตอ): รปแบบการก ากบดแลสอของประเทศออสเตรเลย


ออสเตรเลย ABT/ABA ABT เคยพจารณาใหใบอนญาตโดยกระบวนการไตสวนสาธารณะ (public inquiry) และทกสามปเมอจะมการตออายใบอนญาตใหม ABT กใชวธการไตสวนสาธารณะเปนเกณฑในการพจารณาอกเชนกน แตในทางปฏบตในระยะหลง การตอใบอนญาตเปนเพยงขนตอนผานทางกฎหมายอยางหนงเทานนเพราะ ABT แทบจะไมเคยปฏเสธไมตออายใหกบผประกอบการรายใด ABA ยงมแผนกรบเรองรองทกข หากประชาชนไมพอใจตอรายการวทยหรอโทรทศนไมวาสถานใดมสทธรองเรยนไปท ABA

ส าหรบประเทศไทย ลาสด คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการสอสารมวลชน รางแผนการปฏรปประเทศดานสอสารมวลชน เทคโนโลยสารสนเทศ (คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการสอสารมวลชน, 2561) เพอผลกดนใหมการออกกฎหมายก ากบดแลสอมวลชน และจดตงสภาวชาชพขนมาดแล 1) คณะกรรมการฯ ไดศกษาขอเสนอทผานมาโดย สปช. สปท. และหนวยงานอน ๆ แลว เหนควรปรบปรงใหม โดยใชรางกฎหมายซงมสรปสาระส าคญและหลกการ ดงน 1. เหตผลและความจ าเปนในการเสนอรางพระราชบญญต โดยทมาตรา 35 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหบคคลซงประกอบวชาชพสอมวลชนยอมมเสรภาพในการเสนอขาวสาร หรอการแสดงความคดเหนตามจรยธรรมแหงวชาชพ เสรภาพดงกลาวใหครอบคลมถงเจาหนาทของรฐซงปฏบตหนาทสอมวลชนแตใหค านงถงวตถประสงคและภารกจของหนวยงานทตนสงกดอยดวย เพอใหการคมครองสทธเสรภาพและสงเสรมมาตรฐานผประกอบวชาชพสอมวลชนเปนไปอยางมประสทธภาพ และมองคกรทจะท าหนาทดงกลาวตามทรฐธรรมนญบญญตไว จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน 2. สาระส าคญของพระราชบญญต 2.1 สาระส าคญโดยภาพรวมของรางพระราชบญญต รางพระราชบญญตฉบบน มงเนนการพฒนาระบบการก ากบดแลกนเองของสอมวลชนวชาชพในประเทศไทยใหมประสทธภาพมากขน โดยยงคงรกษาหลกการ “ก ากบดแล

42

กนเอง” ของสอมวลชนโดยองคกรวชาชพ แตใหมองคกรวชาชพสอมวลชนทจดตงขนตามกฎหมายมาท าหนาทก ากบดแลสอทไมประสงคจะเขาเปนสมาชกขององคกรวชาชพใด นอกจากน ยงมการเพมมาตรการในการก ากบดแลกนเองใหเขมขนขน โดยใหองคกรสอมวลชนทกแขนงแตงตงคณะกรรมการพจารณาเรองรองเรยนดานจรยธรรมภายในองคกร (Media Ombudsman) ไมวาองคกรสอมวลชนนน จะถกก ากบดแลโดยตรงจากองคกรวชาสอทจดตงขนตามกฎหมายหรอไมกตาม นอกจากน ยงใหเพมมาตรการลงโทษองคกรสอมวลชนทไมปฏบตตามมตขององคกรวชาชพทสงกด หรอองคกรวชาชพสอทจดตงขนตามกฎหมายแลวแตกรณ ใหมมาตรการสงเสรมจรยธรรมและทกษะวชาชพผานการฝกอบรมในรปแบบตาง ๆ โดยใหสภาวชาชพทจะตงขนตามกฎหมาย มหนาทสงเสรมและสนบสนนงบประมาณในการด าเนนการใหแกองคกรวชาชพทท าหนาทฝกอบรมในระดบตาง ๆ นอกจากน ยงสงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมและความตนตวของภาคประชาชนในการก ากบดแลสอมวลชน ผานการอบรมเรยนรเพอใหเทาทนสอ จดใหมกลไกในการคมครองผประกอบวชาชพสอมวลชนทงภาครฐและภาคเอกชนทปฏบตทตามกรอบจรยธรรมวชาชพจากการถกแทรกแซงโดยรฐและกลมผลประโยชนตางๆ ในรางแผนการปฏรปประเทศดานสอสารมวลชน เทคโนโลยสารสนเทศฉบบน มการจดตงคณะกรรมการสภาวชาชพสอมวลชน ประกอบดวยตวแทนทเสนอโดยองคกรวชาชพสอมวลชน 5 คนและผทรงคณวฒดานนเทศศาสตร ดานกฎหมาย ดานการคมครองผบรโภค และดานสทธมนษยชน ดานละ 1 คน รวมเปน 9 คน ซงจะถกคดสรรโดยคณะกรรมการสรรหาทประกอบดวยคณบด หวหนาภาควชา หรอผแทนคณะหรอภาควชาทางดานนเทศศาสตรหรอสอสารมวลชนจากมหาวทยาลยของรฐ ราชภฏ และเอกชน รวม 9 คน อ านาจหนาททส าคญของคณะกรรมการสภาวชาชพสอมวลชนตามรางน คอ 1. ก าหนดมาตรฐานกลางของจรยธรรมทเปนทยอมรบ และใหกลไกการสงเสรมจรยธรรมสอมวลชนทคณะกรรมการจะก าหนดนนตองมเรองอยางนอยตามทระบไวในกฎหมาย 2. สงเสรมจรยธรรมในการประกอบวชาชพสอมวลชนใหแกสมาชก โดยการจดฝกอบรม หรอสมมนา หรอศกษาดงาน หรอด าเนนการอนใด และสนบสนนใหสมาชกด าเนนการดงกลาวใหแกผประกอบวชาชพและองคกรสอมวลชนทเปนสมาชกของตน เพอใหมอดมการณรวมกนในการประกอบวชาชพโดยค านงถงจรยธรรมและมาตรฐานทางวชาชพสอมวลชน 3. สงเสรมการรวมกลมและการก ากบดแลกนเองขององคกรสอมวลชนและองคการวชาชพสอมวลชนในระดบชาต ภมภาค 4. พจารณาเรองรองเรยน ในกรณมการละเมดสทธเสรภาพของผประกอบวชาชพสอมวลชน หรอกรณผประกอบวชาชพสอมวลชนละเมดจรยธรรมผานองคกรสอมวลชนทสงกด

43

5. พจารณา ตกเตอน ปรบ หรอแกไขขอ ความอยางใดอยางหนงตามขอเสนอแนะขององคกรวชาชพสอมวลชน หรอด าเนนการโดยตรงแลวแตกรณ ในกรณทมการรองเรยนวาองคกรสอมวลชน ไมปฏบตตามระเบยบ หลกเกณฑ และวธการทกฎหมายก าหนด เผยแพรค าวนจฉยเรองรองเรยนตอสาธารณชน ตลอดจนการก าหนดโทษปรบทางปกครอง และการสงค าวนจฉยตามรางพระราชบญญตนให กสทช. ด าเนนการตามกฎหมายวาดวย กสทช . และกฎหมายอนทเกยวของ เพอลงโทษผทกระท าการฝาฝนจรยธรรมสอมวลชน 6. ก าหนดระเบยบ หลกเกณฑและวธการในเรองตางๆ ตามทก าหนดในรางพระราชบญญตน

บทท 3 ระเบยบการวจย

การวจยเรอง “ปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล” ใชรปแบบการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยวธการเชงส ารวจ (Survey Research) ใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอในการเกบขอมล เพอน าไปวเคราะหใหสอดคลองและครอบคลมกบวตถประสงคของการท าวจยครงน โดยผวจยก าหนดระเบยบวธการศกษาไวดงนคอ 3.1 ประเภทของงานวจย 3.2 กลมประชากรและการสมตวอยาง 3.3 เครองมอทใชในการศกษา 3.4 การทดสอบเครองมอ

3.5 วธการเกบขอมล 3.6 ประเภทของตวแปร 3.7 แหลงขอมล 3.8 การวเคราะหขอมล

3.1 ประเภทของงานวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยวธการเชงส ารวจ (Survey Research) ใชแบบสอบถาม (Questionnaire) ทมค าถามแบบปลายปดดในการเกบขอมล ใหผตอบแบบสอบถามสามารถเลอกค าตอบทตรงกบความเปนจรงหรอความคดเหนของผตอบแบบสอบถามมากทสด และมค าถามปลายเปดดเพอใหผตอบแบบสอบถามไดแสดงความคดเหนตอเรองทท าการวจยครงนดวย 3.2 กลมประชากรและการสมตวอยาง ประชากรทใชในการศกษา คอ กลมผประกอบวชาชพสอมวลชนประเภทโทรทศน

กลมตวอยางส าหรบงานวจยน เปนกลมผทท างานอยในสถานโทรทศนประเภทดจทลฟรทว ในจ านวนทงหมด 26 ชอง (คณะกรรมการกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน, 2560) โดยผวจยไดใชการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยค านงถงคณสมบตของกลมตวอยางดงน

45

3.2.1 เปนผทประกอบวชาชพสอมวลชนประเภทโทรทศน ซงมกองบรรณาธการในการผลตขาวของตวเอง 3.2.2 สถานโทรทศนตนสงกดของกลมตวอยาง เปนสถานโทรทศนฟรทวซงสงสญญาณในระบบดจทลไปออกอากาศภาคพนดนผานโครงขายสญญาณ MUX (Multiplexer)

3.2.3 มอายระหวาง 20-50 ป 3.2.4 ท างานอยในกองบรรณาธการขาว หรอฝายขาวของสถานโทรทศน ผวจยไดก าหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชแนวคดของ Hair (2006) ซงเสนอวา ขนาดของกลม

ตวอยางเพอการวเคราะหโมเดลเชงสาเหต ตองมขนาดอยางนอย 20 เทาของตวแปรทศกษา การวจยครงนมตวแปรทใชในการศกษาทงหมด 2 ตวแปร ดงนนกลมตวอยางขนต าจงเปน 40 คน แตเพอใหผลการวเคราะหขอมลมความนาเชอถอยงขน ผวจยจงเพมขนาดกลมตวอยางในแตละตวแปรไปอก 1 เทา และบวกจ านวนกลมตวอยางเขาไปอก 20 คน เพอใหได 100 คน

อนง เนองจากกลมตวอยางในการศกษา เปนประชากรทมความเหมอนกนมาก ความแตกตางของสมาชกมนอย เนองจากผวจยก าหนดกรอบของประชากรไว ท าใหความแปรปรวนในกลมตวอยางมนอย จงสามารถใชกลมตวอยางขนาดเลกได ไมจ าเปนตองใชกลมตวอยางขนาดใหญเพอใหครอบคลมคณลกษณะตางๆ ทแตกตางกนไปของประชากร 3.3 เครองมอทใชในการศกษา เครองมอทใชวจยครงน เปนแบบสอบถาม (Questionnaire) ทมค าถามแบบปลายปดด โดยใหผตอบแบบสอบถามสามารถเลอกค าตอบทตรงกบความเปนจรงหรอความคดเหนของผตอบแบบสอบถามมากทสด และมค าถามปลายเปดดเพอใหผสอบแบบสอบถามไดแสดงความคดเหนตอเรองทท าการวจย แบงแบบสอบถามออกเปน 5 สวน ดงน สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม เปนค าถามใหผตอบเลอกตอบเพยงขอเดยวทตรงกบความจรงของผตอบแบบสอบถามมากทสด จ านวน 5 ขอ สวนท 2 สภาพปญหาส าคญดานจรรยาบรรณสอโทรทศนในปจจบน ลกษณะค าถามจะเปนค าถามปลายปดด (Close-ended question) แบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) โดยใหผตอบแบบสอบถามสามารถเลอกค าตอบทตรงกบความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม จ านวน 15 ขอ สวนท 3 ปจจยทมผลตอจรรยาบรรณในน าเสนอขาวของสอโทรทศน ลกษณะค าถามจะเปนค าถามปลายปดด (Close-ended question) แบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) โดยใหผตอบแบบสอบถามสามารถเลอกค าตอบทตรงกบความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม จ านวน 20 ขอ แบงเปนค าถามเกยวกบปจจยภายนอก 10 ขอ และค าถามเกยวกบปจจยภายใน 10 ขอ

46

สวนท 4 การก ากบดแลสอโทรทศน ลกษณะค าถามจะเปนค าถามปลายปดด (Close-ended question) แบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) โดยใหผตอบแบบสอบถามสามารถเลอกค าตอบทตรงกบความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม จ านวน 10 ขอ สวนท 5 ขอเสนอแนะและความเหนอนๆ ในเรองจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทล ลกษณะค าถามจะเปนแบบปลายเปดด (Open-ended question) โดยใหผตอบแบบสอบถามเขยนค าตอบไดอยางอสระ 3.4 การวดคาตวแปรและเกณฑการใหคะแนนค าตอบ สวนท 1 การวดคาตวแปรดานขอมลทวไปเกยวกบลกษณะประชากร ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ระยะเวลาปฏบตงานในสถานโทรทศนหรอส านกขาว และต าแหนงในสถานโทรทศนหรอส านกขาว โดยผวจยไดก าหนดลกษณะของตวแปร ดงน

1. เพศ แบงออกเปน 3 กลม ไดแก ชาย หญง และอนๆ 2. อาย แบงออกเปน 5 กลม ไดแก นอยกวา 25 ป, 26-29 ป, 30-35 ป, 36-39 ป, 40-45 ป

และ 46 ปขนไป 3. ระดบการศกษา แบงออกเปน 4 กลม ไดแก ต ากวาปรญญาตร,ปรญญาตร,ปรญญาโท

และสงกวาปรญญาโท 4. ระยะเวลาปฏบตงานในสถานโทรทศนหรอส านกขาว แบงออกเปน 4 กลม ไดแก 1-5 ป,

6-10 ป, 11-14 ป และ 15 ปขนไป 5. ต าแหนงในสถานโทรทศนหรอส านกขาว แบงออกเปน 6 กลม ไดแก ผสอขาว, ผสอขาว

ภาคสนาม, กองบรรณาธการ, บรรณาธการขาว, รไรเตอร และพนกงานทวไป / อนๆ สวนท 2 การวดคาตวแปรดานสภาพปญหาส าคญดานจรรยาบรรณสอโทรทศนในปจจบน ระดบความส าคญของปญหา แบงเปน มากทสด 5 คะแนน มาก 4 คะแนน ปานกลาง 3 คะแนน นอย 2 คะแนน นอยทสด 1 คะแนน

. จากนนน าคะแนนทไดมาค านวณหาคาเฉลยจากการใชประโยชนแตละดาน ดวยการใชสตรค านวณและค าอธบายแตละระดบชน ดงน

47

คะแนนคาสงสด-คะแนนคาต าสด 5-1 = 0.80 จ านวนระดบ 5

ชวงชนของคะแนนคาเฉลย ไดแก คาเฉลย 1.00-1.80 หมายถง ระดบความส าคญของปญหานอยทสด คาเฉลย 1.81-2.60 หมายถง ระดบความส าคญของปญหานอย คาเฉลย 2.61-3.40 หมายถง ระดบความส าคญของปญหาปานกลาง คาเฉลย 3.41-4.20 หมายถง ระดบความส าคญของปญหามาก คาเฉลย 4.21-5.00 หมายถง ระดบความส าคญของปญหามากทสด

สวนท 3 การวดคาตวแปรดานปจจยทมผลตอจรรยาบรรณในน าเสนอขาวของสอโทรทศน

ระดบของปจจยทมผลตอจรรยาบรรณ แบงเปน มากทสด 5 คะแนน มาก 4 คะแนน ปานกลาง 3 คะแนน นอย 2 คะแนน นอยทสด 1 คะแนน

. จากนนน าคะแนนทไดมาค านวณหาคาเฉลยจากการใชประโยชนแตละดาน ดวยการใชสตรค านวณและค าอธบายแตละระดบชน ดงน คะแนนคาสงสด-คะแนนคาต าสด 5-1 = 0.80

จ านวนระดบ 5 ชวงชนของคะแนนคาเฉลย ไดแก

คาเฉลย 1.00-1.80 หมายถง ระดบปจจยมผลนอยทสด คาเฉลย 1.81-2.60 หมายถง ระดบปจจยมผลนอย คาเฉลย 2.61-3.40 หมายถง ระดบปจจยมผลปานกลาง คาเฉลย 3.41-4.20 หมายถง ระดบปจจยมผลมาก คาเฉลย 4.21-5.00 หมายถง ระดบปจจยมผลมากทสด

48

สวนท 4 การก ากบดแลสอโทรทศน ระดบความเหนดวยกบการก ากบดแล แบงเปน มากทสด 5 คะแนน มาก 4 คะแนน ปานกลาง 3 คะแนน นอย 2 คะแนน นอยทสด 1 คะแนน

. จากนนน าคะแนนทไดมาค านวณหาคาเฉลยจากการใชประโยชนแตละดาน ดวยการใชสตรค านวณและค าอธบายแตละระดบชน ดงน คะแนนคาสงสด-คะแนนคาต าสด 5-1 = 0.80

จ านวนระดบ 5 ชวงชนของคะแนนคาเฉลย ไดแก

คาเฉลย 1.00-1.80 หมายถง เหนดวยนอยทสด คาเฉลย 1.81-2.60 หมายถง เหนดวยนอย คาเฉลย 2.61-3.40 หมายถง เหนดวยปานกลาง คาเฉลย 3.41-4.20 หมายถง เหนดวยมาก คาเฉลย 4.21-5.00 หมายถง เหนดวยมากทสด

3.5 การทดสอบเครองมอ ในการวจยครงน ผวจยไดใชแบบสอบถาม (Questionnaire) ทมค าถามแบบปลายปดด และมค าถามปลายเปดดเปนเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล โดยมรายละเอยดในขนตอนในการสรางเครองมอและทดสอบเครองมอ ดงน 3.5.1 ศกษาวธการสรางแบบสอบถามทงจากทางเอกสาร งานวจย ทฤษฎทเกยวของกบเนอหา และสภาพปญหาดานจรรยาบรรณของสอโทรทศนในยคดจทล ประกอบกบแนวทางการก ากบดแลทมแนวโนมวาจะน ามาใชแกปญหาในอนาคตอนใกล รวมทงศกษาพฤตกรรมของสอโทรทศนชองตางๆ ในการน าเสนอขาว 3.5.2 สรางเครองมอเปนแบบสอบถาม โดยตงประเดนค าถามใหครอบคลมและสอดคลองกบวตถประสงคในการวจยครงน

49

3.5.3 น าแบบสอบถามทสรางขนน าเสนอตออาจารยทปรกษา เพอตรวจสอบความครบถวนและความสอดคลองของเนอหาในแบบสอบถามกบหวขอวจยทจะท าการศกษา จากนนจงปรบปรงแกไขตามค าเสนอแนะของอาจารยทปรกษา 3.5.4 น าเครองมอไปทดลองใช (Try Out) กบกลมทดลองตวอยาง จ านวน 30 คน น ามาวเคราะหเพอหาคาความเชอมนชนดความคงทภายใน (Internal Consistency Reliability) ของแบบสอบถามทงฉบบ โดยหาคาสมประสทธครอนแบค อลฟา (Cronbach’s Alpha Coefficient) ซงระบไววา คาทไดจะอยระหวาง 0.00 ถง 1.00 คาทใกล 1.00 จะบงชวาเครองมอทใชมความนาเชอถอในระดบสง โดยทวไปแลวเครองมอทดควรมคาครอนแบค อลฟา อยางนอย 0.70 ซงหากผลของการตรวจสอบคาความเชอมนของค าถามทอยระหวาง 0.70 จงสรปไดวาแบบสอบถามทไดสามารถน าไปเกบรวบรวมขอมลได ซงผลการวเคราะหคาสมประสทธครอนแบคอลฟาของตวแปรปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล มดงน ตารางท 3.1: ตารางคาสมประสทธครอนแบคอลฟาของตวแปร

ปจจยในการทดสอบ Cronbach's Alpha

สภาพปญหาส าคญดานจรรยาบรรณสอโทรทศนในปจจบน .956 ปจจยทมผลตอจรรยาบรรณในการน าเสนอขาวของสอโทรทศน .916

การก ากบดแลสอโทรทศน .538

รวมทงหมด .937

จากผลการวเคราะหคาสมประสทธครอนแบคอลฟาของตวแปร พบวา โดยตวแปรสภาพปญหาส าคญดานจรรยาบรรณสอโทรทศนในปจจบน มคา .956 ตวแปรปจจยทมผลตอจรรยาบรรณในการน าเสนอขาวของสอโทรทศน มคา .916 สวนตวแปรการก ากบดแลสอโทรทศน มคา .538 แตโดยรวมเครองมอวจยมคาสมประสทธครอนแบคอลฟา .937 ดงนนแบบสอบถามฉบบนมคาความเชอมนในระดบสง

อยางไรกตาม ส าหรบตวแปรการก ากบดแลสอโทรทศนในสวนท 4 ซงต ากวาเกณฑ หากตดออก 3 ขอซงเปนค าถามเชงตรงกนขามกบค าถามสวนใหญ (ค าถามเชงลบ) จะไดคาสมประสทธครอนแบคอลฟา .735 ซงถอวายอมรบได อยางไรกตามผวจยมไดตดค าถาม 3 ขอนนออก เนองจากเปนขอมลทผวจยเหนวามประโยชนตอการวจย

50

3.5.5 น าเสนอผลการทดลองตออาจารยทปรกษา ปรบปรงแบบสอบถามฉบบสมบรณกอนน าแบบสอบถามทผานการตรวจคณภาพแลว ไปจดพมพเปนฉบบสมบรณเพอน าไปเกบขอมลกบกลมตวอยางตอไป 3.6 วธการเกบขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบขอมล ดวยวธแจกแบบสอบถามทงทเปนเอกสาร และแบบสอบถามในรปแบบเอกสารอเลคทรอนคสซงตงค าถามแบบเดยวกน โดยใชเวบไซต Google Docs เปนเครองมอในการสราง แจกใหกบกลมตวอยาง ไดแก พนกงานฝายขาวของสถานโทรทศนสปรงนวส สถานโทรทศนเนชน สถานโทรทศนไทยทวสชอง 3 สถานโทรทศนไทยพบเอส และสถานโทรทศนเวรคพอยต โดยใชระยะเวลา 1 สปดาหในการเกบรวบรวมขอมล

หลงจากเกบรวบรวมขอมลไดตามระยะเวลาทก าหนด ผวจยน าแบบสอบถามทไดมาตรวจสอบความถกตอง พบวาแบบสอบถามทงหมดตอบมาสมบรณแลว แตบางแบบสอบถามผตอบแบบสอบถามไมตงใจตอบ ผวจยจงคดออก และน าแบบสอบถามทสมบรณ จ านวน 102 แบบสอบถาม มาตรวจวเคราะหขอมล สรปผล และอภปรายผลตอไป 3.7 แหลงขอมล

แหลงขอมลทใชในการศกษาครงน ประกอบแหลงขอมล 2 ประเภท คอ แหลงขอมลประเภทแบบสอบถาม และแหลงขอมลประเภทเอกสารตางๆ ทเกยวของ

แหลงขอมลปฐมภม : แหลงขอมลประเภทบคคล การวจยครงนใชวธแบบสอบถาม ซงไดมการคดเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง คอเกบขอมลจากผประกอบวชาชพสอมวลชนประเภทโทรทศน ทงชายและหญง ท างานอยในฝายขาวของสถานโทรทศนประเภทดจทลฟรทว

แหลงขอมลทตยภม : แหลงขอมลจากเอกสาร (Documentary Research) ศกษาจากแหลงขอมลเชงเอกสารทเกยวของ

3.8 การวเคราะหขอมล

ผวจยน าแบบสอบถามทเกบรวบรวมขอมลทงหมด น าแบบสอบถามทมความสมบรณมาบนทกประมวลผลวเคราะหดวยโปรแกรมคอมพวเตอร SPSS โปรแกรมส าเรจรปทางสถต และวเคราะหขอมลดงน

3.8.1 การวเคราะหสถตเชงพรรณนา (Descriptive Analysis)

51

3.8.1.1 การวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ระยะเวลาปฏบตงานในสถานโทรทศนหรอส านกขาว และต าแหนงในสถานโทรทศนหรอส านกขาว โดยใชสถตแจกแจงความถ (Frequency) และคารอยละ (Percentage)

3.8.1.2 การวเคราะหระดบความรนแรงของปญหาของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล ดวยการหาคาเฉลย (Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) โดยใชการแปลความหมายของคาเฉลย ดงน

คาเฉลย แปลผล 4.21-5.00 ความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวระดบมาก

ทสด 3.41-4.20 ความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวระดบมาก 2.61-3.40 ความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวระดบปาน

กลาง 1.81-2.60 ความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวระดบนอย 1.00-1.80 ความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวระดบนอย

ทสด 3.8.1.3 การวเคราะหระดบความส าคญของปจจยทมผลตอจรรยาบรรณการ

น าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล ดวยการหาคาเฉลย (Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) โดยใชการแปลความหมายของคาเฉลย ดงน

คาเฉลย แปลผล 4.21-5.00 มผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนระดบมาก

ทสด 3.41-4.20 มผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนระดบมาก 2.61-3.40 มผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนระดบปาน

กลาง 1.81-2.60 มผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนระดบนอย 1.00-1.80 มผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนระดบนอย

ทสด 3.8.1.4 การวเคราะหระดบความเหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศน ดวย

การหาคาเฉลย (Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) โดยใชการแปลความหมายของคาเฉลย ดงน

52

คาเฉลย แปลผล 4.21-5.00 เหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศนระดบมากทสด 3.41-4.20 เหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศนระดบมาก 2.61-3.40 เหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศนระดบปานกลาง 1.81-2.60 เหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศนระดบนอย 1.00-1.80 เหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศนระดบนอยทสด 3.8.2 ใชการวเคราะหเสนทาง (Path Analysis) เพอทดสอบสมมตฐานในแตละขอ

บทท 4 ผลการวจย

จากการศกษาเรอง ปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล เปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) มรปแบบการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) วดผลเพยงครงเดยว ในการศกษาปจจยทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล และมผลท าใหเกดแนวคดเพอก ากบดแลหรอไม โดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล โดยเปนผกลมผประกอบวชาชพสอมวลชนประเภทโทรทศน ทงชายและหญง อายระหวาง 20-50 ป และท างานอยในสถานโทรทศนประเภทดจทลฟรทว ผวจยไดน าขอมลทไดจากแบบสอบถามมาวเคราะหโดยใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถต SPSS ท าการแยกวเคราะหขอมลและแสดงผลออกเปน 5 สวนไดแก

4.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม 4.2 ระดบความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล 4.3 ระดบความส าคญของปจจยทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยค

ดจทล 4.4 ระดบความเหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศน 4.5 การทดสอบสมมตฐานการวจย

4.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ขอมลทวไปเกยวกบลกษณะทางประชากรของกลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา ประสบการณในการท างาน โดยสามารถแจงรายละเอยดไดดงตอไปน

54

ตารางท 4.1: ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ขอมลทวไป ความถ รอยละ

เพศ ชาย 60 58.8 หญง 42 41.2 รวม 118 100.0

อาย นอยกวา 25 ป 3 2.9 25-29 ป 32 31.4 30-35 ป 36 35.3 36-39 ป 15 14.7 40-45 46 ปขนไป รวม

8 8

102

7.8 7.8

100.0

ระดบการศกษา ต ากวาปรญญาตร 2 2 ปรญญาตร 82 80.4 ปรญญาโท 17 16.7 สงกวาปรญญาโท รวม

1 102

1 100.0

ประสบการณการท างาน 1-5 ป 39 38.2 6-10 ป 37 36.3 11-14 ป 15 14.7 15 ปขนไป 11 10.8 รวม 102 100.0

เพศ กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศชาย จ านวน 60 คน คดเปนรอยละ 58.8 ทงหมด 60 คน คดเปนรอยละ 58.8 และผหญงทงหมด 42 คน คดเปนรอยละ 41.2

55

อาย สวนใหญมอาย 30-35 ป จ านวน 36 คน คดเปนรอยละ 35.3 รองลงมาคอ 25-29 ป จ านวน 32 คน คดเปนรอยละ 31.4 อาย 36-39 ป จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 14.7 อาย 40-45 ป และ 46 ป มจ านวนเทากนคอ 8 คน คดเปนรอยละ 7.8 และอายนอยกวา 25 ป จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 1.7 ตามล าดบ

ระดบการศกษา กลมตวอยางสวนใหญจบการศกษาระดบปรญญาตร จ านวน 82 คน คดเปนรอยละ 80.4 รองลงมาคอปรญญาโท จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 16.7 จบการศกษาระดบต ากวาปรญญาตร 2 คน คดเปนรอยละ 2 และสงกวาปรญญาโท จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 1 ตามล าดบ

ประสบการณการท างาน สวนใหญมประสบการณในการท างาน 1-5 ป จ านวน 39 คน คดเปนรอยละ 38.2 รองลงมาคอ 6-10 ป จ านวน 37 คน คดเปนรอยละ 36.3 ประสบการณ 11-14 ป จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 10.8 และ 15 ปขนไป จ านวน 11 คน คดเปนรอยละ 10.8 ตามล าดบ

ต าแหนงในสถานโทรทศนหรอส านกขาว สวนใหญเปนผสอขาว จ านวน 30 คน คดเปนรอยละ 29.4 รองลงมาคอกองบรรณาธการ จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 27.5 บรรณาธการขาว จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 16.7 ผสอขาวภาคสนาม 14 คน ตดเปนรอยละ 13.7 พนกงานทวไป / อนๆ จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 7.8 และรไรเตอร จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 4.9

4.2 ระดบความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล ตารางท 4.2: ระดบความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล

ปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล

คาเฉลย S.D. แปลผล

1. เสนอภาพและขาวอนเปนเทจ บดเบอนขอเทจจรง 3.02 .88 ปานกลาง 2. เสนอขาวสะเทอนขวญ ภาพขาวทไมเหมาะสม มภาพอจาดหวาดเสยว

3.64 .89 มาก

3. เสนอขาวสรางความแตกแยก 3.29 .95 ปานกลาง

4. เสนอขาวกระทบกระเทอนความมนคงของชาต ศาสนา พระมหากษตรย

2.28 1.0 นอย

5. เสนอขาวและภาพลามกอนาจาร กระทบตอศลธรรมอนดของประชาชน

3.39 .91 ปานกลาง


56

ตารางท 4.2 (ตอ): ระดบความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยค ดจทล

ปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล


6. เสนอขาวไรสาระ สรางความงมงาย 3.74 .92 มาก 7. เสนอขาวโดยใชภาษาไมเหมาะสม 3.24 .87 ปานกลาง 8. เสนอขาวละเมดสทธความเปนสวนตวของผอน โดยมใชเพอประโยชนสาธารณะ

3.67 1.0 มาก

9. เสนอขาวใสรายบคคล องคกร หรอสถาบน 2.88 .92 ปานกลาง 10. เสนอขาวในเชงดถกเหยยดหยาม ละเมดศกดศรความเปนมนษย


11. เสนอขาวทแตงเตมสสนเขาไปจนเกนจรง ใสความคดเหนสวนตวลงในขาว

3.63 1.0 มาก

12. เสนอขาวทเออประโยชนฝายใดฝายหนง ไมเปนกลาง มงโจมตผหนงผใด


13. เสนอขาวทน าขอมลมาจากโซเชยลมเดย โดยขาดการกลนกรอง เนนตามกระแสสงคม

4.29 .91 มากทสด

14. น าเสนอขาวโดยขาดความแมนย าชดเจนของขอมล 3.40 .81 ปานกลาง 15. น าเสนอขาวทชน าสงคมไปในทางทผด 3.21 .94 ปานกลาง

เฉลยรวม 3.35 .93 ปานกลาง จากตารางพบวา โดยภาพรวมมคาเฉลย 3.35 แปลผลไดวาอยในระดบปานกลาง สวนขอทม

คาเฉลยมากทสด คอ ปญหาเสนอขาวทน าขอมลมาจากโซเชยลมเดย โดยขาดการกลนกรอง เนนตามกระแสสงคม มคาเฉลยอยท 4.29 อยในระดบมากทสด รองลงมาคอการเสนอขาวไรสาระสรางความงมงาย มคาเฉลยอยท 3.74 อยในระดบมาก สวนการเสนอขาวละเมดสทธความเปนสวนตวของผอนโดยมใชเพอประโยชนสาธารณะ มคาเฉลยอยท 3.67 อยในระดบมาก ดานการเสนอขาวสะเทอนขวญ ภาพขาวทไมเหมาะสม มภาพอจาดหวาดเสยว มคาเฉลยอยท 3.64 อยในระดบมาก การเสนอขาวทแตงเตมสสนเขาไปจนเกนจรง ใสความคดเหนสวนตวลงในขาว มคาเฉลยอยท 3.63 อยในระดบมาก การเสนอขาวและภาพลามกอนาจาร กระทบตอศลธรรมอนดของประชาชน มคาเฉลยอยท 3.39 อย

57

ในระดบปานกลาง การเสนอขาวสรางความแตกแยก มคาเฉลยอยท 3.29 อยในระดบปานกลาง การเสนอขาวทเออประโยชนฝายใดฝายหนง ไมเปนกลาง มงโจมตผหนงผใด มคาเฉลยอยท 3.27 อยในระดบปานกลาง การเสนอขาวโดยใชภาษาไมเหมาะสม มคาเฉลยอยท 3.24 อยในระดบปานกลาง ดานการน าเสนอขาวทชน าสงคมไปในทางทผด มคาเฉลยอยท 3.21 อยในระดบปานกลาง การเสนอภาพและขาวอนเปนเทจ บดเบอนขอเทจจรง มคาเฉลยอยท 3.02 อยในระดบปานกลาง เสนอขาวใสรายบคคล องคกร หรอสถาบน มคาเฉลยอยท 2.88 อยในระดบปานกลาง และการเสนอขาวกระทบกระเทอนความมนคงของชาต ศาสนา พระมหากษตรย มคาเฉลยอยท 2.28 ซงอยในระดบนอย ตามล าดบ

4.3 ระดบความส าคญของปจจยทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล ตารางท 4.3: ปจจยภายนอกทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล

ปจจยภายนอกทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล


1. มสถานโทรทศนทมจ านวนมากเกนไปท าใหเกดการแขงขนอยางรนแรง

4.86 4.0 มากทสด

2. สถานโทรทศนทกแหงมการผลตรายการประเภทขาวสารเหมอนกน

4.03 .90 มาก

3. ผชมสนใจขาวประเภทปถชนสนใจ (Human Interest) มากกวาขาวอนๆ


4. การเกดขนของโซเชยลมเดย ทมความรวดเรวในการรายงานขาวสารมากกวา


5. กระบวนการผลตรายการซบซอนและใชเวลามากกวาสอใหม (New Media)

4.18 .73 มาก

6. กระบวนการผลตรายการมคาใชจายสงกวาสอใหม (New Media) มาก

4.07 .90 มาก

7. สถานโทรทศนถกก าหนดดวยเรตตง ตองน าเสนอเรองราวทดงดดผชม



58

ตารางท 4.3 (ตอ): ปจจยภายนอกทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล

ปจจยภายนอกทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล


8. สถานโทรทศนประสบภาวะขาดทนทางธรกจ จงตองขายเวลาใหกบสกปขาวของลกคา และเสนอขาวสารเพอประโยชนของลกคา

4.02 .80 มาก

9. สถานโทรทศนตกเปนของกลมทนใหญทเขามารวมลงทนแลวควบคมการน าเสนอเนอหา

3.74 .90 มาก

10. สถานโทรทศนขาดเสรภาพในการน าเสนอ เนองจากถกควบคมโดยภาครฐ

3.76 .83 มาก

เฉลยรวม 4.24 1.1 มากทสด

จากตารางพบวา โดยภาพรวมมคาเฉลย 4.24 แปลผลไดวาอยในระดบมากทสด การม

สถานโทรทศนทมจ านวนมากเกนไปท าใหเกดการแขงขนอยางรนแรง มคาเฉลยอยท 4.86 อยในระดบมากทสด รองลงมาคอสถานโทรทศนถกก าหนดดวยเรตตง ตองน าเสนอเรองราวทดงดดผชม มคาเฉลยอยท 4.50 อยในระดบมากทสด การเกดขนของโซเชยลมเดย ทมความรวดเรวในการรายงานขาวสารมากกวา มคาเฉลยอยท 4.49 อยในระดบมากทสด ดานผชมสนใจขาวประเภทปถชนสนใจ (Human Interest) มากกวาขาวอนๆ มคาเฉลยอยท 4.39 อยในระดบมากทสด กระบวนการผลตรายการซบซอนและใชเวลามากกวาสอใหม (New Media) มคาเฉลยอยท 4.18 อยในระดบมาก ดานกระบวนการผลตรายการมคาใชจายสงกวาสอใหม (New Media) มาก มคาเฉลยอยท 4.07 อยในระดบมาก สถาน โทรทศนทกแหงมการผลตรายการประเภทขาวสารเหมอนกน มคาเฉลยอยท 4.03 อยในระดบมาก สถานโทรทศนประสบภาวะขาดทนทางธรกจ จงตองขายเวลาใหกบสกปขาวของลกคา และเสนอขาวสารเพอประโยชนของลกคา มคาเฉลยอยท 4.02 อยในระดบมาก สถานโทรทศนตกเปนของกลมทนใหญทเขามารวมลงทนแลวควบคมการน าเสนอเนอหา มคาเฉลยอยท 3.76 อยในระดบมาก และสถานโทรทศนขาดเสรภาพในการน าเสนอ เนองจากถกควบคมโดยภาครฐ มคาเฉลยอยท 3.74 อยในระดบมาก ตามล าดบ

59

ตารางท 4.4: ปจจยภายในทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล

ปจจยภายในทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล


1. ผสอขาวมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย

3.80 3.0 มาก

2. ผสอขาวรายงานสดเหตการณโดยขาดความระมดระวง 3.27 .95 ปานกลาง

3. หวหนาขาวมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย


4. หวหนาขาวสงการใหผสอขาวรายงานเหตการณโดยไมค านงถงหลกจรรยาบรรณ หากเรองนนอยในความสนใจของประชาชน

3.45 1.0 มาก

5. บรรณาธการขาวมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย

2.80 1.1 ปานกลาง

6. บรรณาธการขาวมความรความเขาใจเรองจรรยาบรรณสอมวลชน แตพจารณาใหลงขาวไดหากขาวนนเปนขาวทประชาชนสนใจแมขดจรรยาบรรณบางขอ

3.62 1.0 มาก

7. ผประกาศขาวหรอพธกรมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย

3.45 .88 มาก

8. ผประกาศขาวหรอพธกรใสความคดเหนของตนเองลงไปในขาวอยางอสระ จนละเลยหลกจรรยาบรรณสอมวลชน

3.77 .85 มาก

9. นโยบายของสถานโทรทศนมงเนนการน าเสนอขาวทอยในความสนใจของประชาชนเปนหลก


10. นโยบายของสถานโทรทศนมงเนนผลประโยชนทางธรกจเปนหลก สวนการปฏบตตามจรรยาบรรณเปนเรองรอง

4.02 .80 มาก

เฉลยรวม 3.55 1.12 มาก

จากตารางพบวา โดยภาพรวมมคาเฉลย 3.55 แปลผลไดวาอยในระดบมาก นโยบายของ

สถานโทรทศนมงเนนการน าเสนอขาวทอยในความสนใจของประชาชนเปนหลก มคาเฉลยอยท 4.31 อยในระดบมากทสด รองลงมาคอนโยบายของสถานโทรทศนมงเนนผลประโยชนทางธรกจเปนหลก

60

สวนการปฏบตตามจรรยาบรรณเปนเรองรอง มคาเฉลยอยท 4.02 อยในระดบมาก ผสอขาวมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย มคาเฉลยอยท 3.80 อยในระดบมาก ดานผประกาศขาวหรอพธกรใสความคดเหนของตนเองลงไปในขาวอยางอสระ จนละเลยหลกจรรยาบรรณสอมวลชน มคาเฉลยอยท 3.77 อยในระดบมาก บรรณาธการขาวมความรความเขาใจเรองจรรยาบรรณสอมวลชน แตพจารณาใหลงขาวไดหากขาวนนเปนขาวทประชาชนสนใจแมขดจรรยาบรรณบางขอ มคาเฉลยอยท 3.62 อยในระดบมาก หวหนาขาวสงการใหผสอขาวรายงานเหตการณโดยไมค านงถงหลกจรรยาบรรณ หากเรองนนอยในความสนใจของประชาชน คาเฉลยอยท 3.45 อยในระดบมาก ดานผประกาศขาวหรอพธกรมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย มคาเฉลยอยท 3.45 อยในระดบมาก ผสอขาวรายงานสดเหตการณโดยขาดความระมดระวง มคาเฉลยอยท 3.27 อยในระดบปานกลาง หวหนาขาวมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย มคาเฉลยอยท 3.04 อยในระดบปานกลาง และบรรณาธการขาวมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย มคาเฉลยอยท 2.80 อยในระดบปานกลาง ตามล าดบ 4.4 ระดบความเหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศน ตารางท 4.5: ระดบความเหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศน

ระดบความเหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศน คาเฉลย S.D. แปลผล 1. การก ากบดแลกนเองในรปแบบของสภาวชาชพ เชนสภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทย เปนวธก ากบดแลทเหมาะสมอยแลว


2. การก ากบดแลโดยสภาวชาชพกลางทจดตงขนมาใหม มอ านาจทางกฎหมายตามพระราชบญญตสอมวลชน เปนวธก ากบดแลทดทสด


3. การก ากบดแลแบบผสมผสาน มทงสภาวชาชพและสภาวชาชพกลางทจดตงขนมาใหมรวมกนดแล เปนวธก ากบดแลทดทสด

3.55 .93 มาก


61

ตารางท 4.5 (ตอ): ระดบความเหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศน

ระดบความเหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศน คาเฉลย S.D. แปลผล

4. ไมควรมการก ากบดแล เพราะอาจเปนการท าใหสอโทรทศนขาดเสรภาพ ใหใชกระบวนการทางกฎหมายควบคมแทน


5. ควรมการลงทะเบยนสอมวลชน ออกใบประกอบวชาชพเพอใหทราบวาเปนสอมวลชนจรง

4.25 1.0 มากทสด

6. ควรยบรวมสภาวชาชพสอทมลกษณะซ าซอนกน ใหเหลอเพยงองคกรหลกองคกรเดยวตามลกษณะของสอทตองก ากบดแล

3.86 .97 มาก

7. ควรใหสภาวชาชพสอ ไมวาจะเปนในรปของสมาคม หรอสภาวชาชพกลางทตงขนตามกฎหมาย มคณะกรรมการพจารณาใหคณใหโทษกบสมาชกได

3.87 .91 มาก

8. ควรปรบรอองคกรกลางของรฐบาลทก ากบดแลสอโทรทศนใหมประสทธภาพเพมขน และปราศจากการแทรกแซง


9. ควรมองคกรกลางก ากบดแลและวดมาตรฐานในดานตางๆ ของสอโทรทศนไทยใหเทยบเทามาตรฐานสากล โดยอาจจะเปนหนาทของสภาวชาชพกลาง หรอหนวยงานอนๆ ของรฐบาลทมหนาทดแลสอก

3.71 .93 มาก

10. เรงออกกฎหมายเฉพาะของสอมวลชนใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกและบรบทของสงคม โดยครอบคลมถงสอใหมดวย


เฉลยรวม 3.67 .944 มาก จากตารางพบวา โดยภาพรวมมคาเฉลย 3.67 แปลผลไดวาอยในระดบมาก ขอทวาควรให

สภาวชาชพสอ ไมวาจะเปนในรปของสมาคม หรอสภาวชาชพกลางทตงขนตามกฎหมาย มคณะกรรมการพจารณาใหคณใหโทษกบสมาชกได มคาเฉลยอยท 4.37 อยในระดบมากทสด รองลงมาคอเรงออกกฎหมายเฉพาะของสอมวลชนใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกและบรบทของ

62

สงคม โดยครอบคลมถงสอใหมดวย มคาเฉลยอยท 4.30 อยในระดบมากทสด ควรมการลงทะเบยนสอมวลชน ออกใบประกอบวชาชพเพอใหทราบวาเปนสอมวลชนจรง มคาเฉลยอยท 4.25 อยในระดบมากทสด ควรใหสภาวชาชพสอ ไมวาจะเปนในรปของสมาคม หรอสภาวชาชพกลางทตงขนตามกฎหมาย มคณะกรรมการพจารณาใหคณใหโทษกบสมาชกได มคาเฉลยอยท 3.87 อยในระดบมาก ควรยบรวมสภาวชาชพสอทมลกษณะซ าซอนกน ใหเหลอเพยงองคกรหลกองคกรเดยวตามลกษณะของสอทตองก ากบดแล มคาเฉลยอยท 3.86 อยในระดบมาก ควรมองคกรกลางก ากบดแลและวดมาตรฐานในดานตางๆ ของสอโทรทศนไทยใหเทยบเทามาตรฐานสากล โดยอาจจะเปนหนาทของสภาวชาชพกลาง หรอหนวยงานอนๆ ของรฐบาลทมหนาทดแลสอกได คาเฉลยอยท 3.71 อยในระดบมาก การก ากบดแลแบบผสมผสาน มทงสภาวชาชพและสภาวชาชพกลางทจดตงขนมาใหมรวมกนดแล เปนวธก ากบดแลทดทสด มคาเฉลยอยท 3.55 อยในระดบมาก การก ากบดแลกนเองในรปแบบของสภาวชาชพ เชนสภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทย เปนวธก ากบดแลทเหมาะสมอยแลว มคาเฉลยอยท 3.29 อยในระดบปานกลาง การก ากบดแลโดยสภาวชาชพกลางทจดตงขนมาใหม มอ านาจทางกฎหมายตามพระราชบญญตสอมวลชน เปนวธก ากบดแลทดทสด มคาเฉลยอยท 2.80 อยในระดบปานกลาง และไมควรมการก ากบดแล เพราะอาจเปนการท าใหสอโทรทศนขาดเสรภาพ ใหใชกระบวนการทางกฎหมายควบคมแทน มคาเฉลยอยท 2.72 อยในระดบปานกลาง ตามล าดบ 4.5 การทดสอบสมมตฐานการวจย

ส าหรบงานวจยเรองปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล ผวจยไดน าการวเคราะหเสนทาง (Path Analysis) มาเปนสถตทใชเพออธบายความเกยวของเชงสาเหตของตวแปรดวยเสนสมประสทธอทธพลเชงสาเหต โดยการสรางเปนภาพเสนทาง แสดงอทธพลระหวางตวแปรตางๆ จากนนจงด าเนนการทดสอบแผนภาพตามสมมตฐานนนวาเหมาะสมหรอไม

จากการหาคาการถดถอยเชงเสนแบบถวงน าหนก (Regression Weight) เพอวเคราะหเสนทางในงานวจย ไดผลดงน

63

ตารางท 4.6: การถดถอยเชงเสนแบบถวงน าหนก

เสนทาง b B SE t P

ปจจยภายใน ปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน

0.41 0.44 0.08 4.90 < .001

ปจจยภายนอก ปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน

0.14 0.13 0.10 1.42 .156

ปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน แนวคดการก ากบดแล

-0.14 -0.15 0.09 -1.56 .120

ปจจยภายนอก แนวคดการก ากบดแล

0.46 0.46 0.09 5.26 < .001

ปจจยภายใน แนวคดการก ากบดแล

0.24 0.28 0.08 2.85 .004

ตารางท 4.7: อทธพลทางตรง (Direct) ทางออม (Indirect) และรวม (Total) ของปจจยทมอทธพล ตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล

ปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน การก ากบดแล Direct Indirect Total Direct Indirect Total

ปจจยภายนอก 0.13 - 0.13 0.46* -0.02 0.44 ปจจยภายใน 0.44* - 0.44 0.28* -0.07 0.21

ปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน - - - -0.15 - -0.15

* = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

64

ภาพท 4.1: คาสมประสทธเสนทาง (Path Coefficients) ของปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอ โทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล

เมอน าผลทไดมาสรางเปนภาพเพอใหเหนเสนทางตามรปแบบของ Path Analysis พบวา

สามารถพสจนสมมตฐานไดดงน สมมตฐานการวจยท 1 ปจจยภายในมผลตอปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน พบวา คา

สมประสทธสหสมพนธระหวางปจจยภายในกบปญหาจรรยาบรรณของสอโทรทศน มคา P นอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 จงยอมรบสมมตฐานการวจยท 1 นนคอ ปจจยภายในมผลตอปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน

สมมตฐานการวจยท 2 ปจจยภายนอกมผลตอปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน พบวา คาสมประสทธสหสมพนธระหวางปจจยภายนอกกบปญหาจรรยาบรรณของสอโทรทศน มคา P=.156 ซงมากกวาระดบนยส าคญ 0.05 จงไมยอมรบสมมตฐานการวจยท 2 นนคอ ปจจยภายนอกไมมผลตอปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน

สมมตฐานการวจยท 3 ปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศนมผลตอแนวคดการก ากบดแล พบวา คาสมประสทธสหสมพนธระหวางปญหาจรรยาบรรณของสอโทรทศนกบแนวคดการก ากบดแล มคา P=.156 ซงมากกวาระดบนยส าคญ 0.05 จงไมยอมรบสมมตฐานการวจยท 3 นนคอ ปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศนไมมผลตอแนวคดการก ากบดแล



ปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน การก ากบดแล

.46*

.13

.44* .28*

-.15

65

สมมตฐานการวจยท 4 ปจจยภายนอกมผลตอแนวคดการก ากบดแล พบวา คาสมประสทธสหสมพนธระหวางปจจยภายนอกกบแนวคดการก ากบดแล มคา P นอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 จงยอมรบสมมตฐานการวจยท 4 นนคอ ปจจยภายในมผลตอปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน

สมมตฐานการวจยท 5 ปจจยภายในมผลตอแนวคดการก ากบดแล พบวา คาสมประสทธสหสมพนธระหวางปจจยภายในกบแนวคดการก ากบดแล มคา P นอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 จงยอมรบสมมตฐานการวจยท 5 นนคอ ปจจยภายในมผลตอปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง “ปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล” ผวจยไดก าหนดวตถประสงคไวดงน 1. เพอศกษาปจจยทงภายนอกและภายในทสงผลใหเกดปญหาดานจรรยาบรรณวชาชพสอมวลชน 2. เพอศกษาแนวทางก ากบดแลทเหมาะสมในการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล กลมตวอยางทใชในการวจยนเปนกลมผประกอบวชาชพสอมวลชนประเภทโทรทศน ทงชายและหญง อายระหวาง 20-50 ป และท างานอยฝายขาวของสถานโทรทศนประเภทดจทลฟรทว รวมทงสน 102 คน เครองมอทใชเปนแบบสอบถามแบบค าถามปลายปดประมาณคา 5 ระดบ และมค าถามปลายเปดเพอใหผสอบแบบสอบถามไดแสดงความคดเหน ใชการวเคราะหเสนทาง (Path Analysis) และการถดถอยเชงเสนแบบถวงน าหนกเพอวเคราะหเสนทาง สรปและอธบายผลการวจยไดดงน 5.1 สรปผลการวจย จากการศกษาเรอง “ปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล” สามารถสรปผลออกไดดงน 5.1.1 ขอมลประชากร จากกลมตวอยางในการศกษาวจย ทงหมด 102 คน พบวาเปนเพศชายมากกวาเพศหญง มอายอยในชวง 30-35 ปมากทสด สวนดานการศกษา พบวาจบการศกษาระดบปรญญาตรมากทสด กลมตวอยางทตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนผสอขาว และมประสบการณการท างาน 1-5 ปมากทสด 5.1.2 ระดบความรนแรงของปญหาจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล จากการตอบแบบสอบถามของกลมตวอยาง 102 คน พบวาสภาพปญหาดานจรรยาบรรณทกลมตวอยางเหนวารนแรงมากทสดคอ เสนอขาวทน าขอมลมาจากโซเชยลมเดย โดยขาดการกลนกรอง เนนตามกระแสสงคม รองลงมาคอการเสนอขาวไรสาระสรางความงมงาย การเสนอขาวละเมดสทธความเปนสวนตวของผอนโดยมใชเพอประโยชนสาธารณะ และเสนอขาวสะเทอนขวญ ภาพขาวทไมเหมาะสม มภาพอจาดหวาดเสยว 5.1.3 ระดบความส าคญของปจจยทมผลตอจรรยาบรรณการน าเสนอขาวของสอโทรทศนในยคดจทล จากการวจยพบวา กลมตวอยาง 102 คนเหนวา ปจจยภายนอกสงผลตอจรรยาบรรณในการเสนอขาวของสอโทรทศนมากทสด นนกคอ การมสถานโทรทศนทมจ านวนมากเกนไปท าใหเกดการแขงขนอยางรนแรง และการเกดขนของโซเชยลมเดย ทมความรวดเรวในการรายงานขาวสาร

67

มากกวา ในขณะทปจจยภายในองคกรทกลมตวอยางเหนวาสงผลมากทสดคอ นโยบายของสถานโทรทศนมงเนนการน าเสนอขาวทอยในความสนใจของประชาชนเปนหลก และนโยบายของสถานโทรทศนมงเนนผลประโยชนทางธรกจเปนหลก สวนการปฏบตตามหลกจรรยาบรรณเปนเรองรอง แตปจจยภายในทงสองขอนกยงมคาเฉลยนอยกวาปจจยภายนอก 5.1.4 ในสวนของระดบความเหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลสอโทรทศน กลมตวอยางเหนวา ควรเรงออกกฎหมายเฉพาะของสอมวลชนใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกและบรบทของสงคม โดยครอบคลมถงสอใหมดวยมากทสด รองลงมาคอควรมการลงทะเบยนสอมวลชนออกใบประกอบวชาชพเพอใหทราบวาเปนสอมวลชนจรง ซงขอนขดแยงกบพฤตกรรมตอตานรางพระราชบญญตก ากบดแลสอ ซงจะไดน าไปวเคราะหตอไปในสวนการอภปรายผล

5.1.5 ผลการตรวจสอบสมมตฐานการวจย ในการศกษาเรองปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล ผวจยไดน าใชหาคาการถดถอยเชงเสนแบบถวงน าหนก (Regression Weight) มาใชรวมกบการวเคราะหเสนทาง (Path Analysis) เพออธบายความเกยวของเชงสาเหตของตวแปรดวยเสนสมประสทธอทธพลเชงสาเหต โดยการสรางเปนภาพเสนทาง แสดงอทธพลระหวางตวแปรตางๆ โดยตงสมมตฐานไว 5 สมมตฐาน และไดผลดงตารางดานลางน

ตารางท 5.1: ผลการตรวจสอบสมมตฐานการวจย เรองปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณสอโทรทศน ในยคดจทล

สมมตฐาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

ปจจยภายในมผลตอปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน ยอมรบสมมตฐานการวจย ปจจยภายนอกมผลตอปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน ปฏเสธสมมตฐานการวจย

ปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศนมผลตอแนวคดการก ากบดแล ปฏเสธสมมตฐานการวจย

ปจจยภายนอกมผลตอแนวคดการก ากบดแล ยอมรบสมมตฐานการวจย ปจจยภายในมผลตอแนวคดการก ากบดแล ยอมรบสมมตฐานการวจย

68

5.2 อภปรายผล สภาพปญหาดานจรรยาบรรณสอมวลชน จรรยาบรรณวชาชพสอมวลชนส าหรบสอมวลชนประเภทโทรทศน มก าหนดไวในขอบงคบ

สภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทยวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพขาววทยและโทรทศน พ.ศ.2553 แตในความเปนจรง ขอก าหนดดงกลาวนนเปนเพยงหลกการและขอปฏบตทบญญตไวโดยไมมมาตรการลงโทษทชดเจน และไมมกฎหมายขอใดมาใชบงคบใหปฏบตตาม ไมเหมอนกบจรรยาบรรณวชาชพเฉพาะอนๆ เชน แพทย พยาบาล หรอวศวกร ทมการเพกถอนใบอนญาตไดหากประพฤตผดจรรยาบรรณรายแรง

ดงนน การกระท าผดจรรยาบรรณของสอโทรทศนหลายกรณทเกดขน ทางสภาวชาชพฯ จงท าไดเพยงออกแถลงการณตกเตอนและขอความรวมมอไมใหกระท าอก สอดคลองกบโครงการศกษาวจยการปฏรปสอ ของมลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย ทกลาววา ขอเสยของการควบคมกนเองโดยองคกรก ากบดแลกนเองทไมใชภาครฐคอ ไมมบทลงโทษทเขมงวด ขาดความโปรงใสและนาเชอถอในการออกขอบงคบหรอกฎตางๆ และสดทายคอ มผลประโยชนรวมกน

กลมตวอยางซงเปนสอมวลชนดานโทรทศนเองกยอมรบวา สอโทรทศนในปจจบนมปญหาดานจรรยาบรรณสอมวลชนในการน าเสนอขาว โดยหวขอทมการผดจรรยาบรรณมากทสด 3 อนดบแรกคอ

อนดบ 1 การเสนอขาวทน าขอมลมาจากโซเชยลมเดย โดยขาดการกลนกรอง เนนตามกระแสสงคม ซงขดแยงกบทฤษฎความรบผดชอบตอสงคม (Social Responsibility) ทสอมวลชนพงม นนคอตองรายงานเหตการณทเกดขนบนพนฐานของความจรงอยางละเอยดรอบดาน ตรวจสอบรอบคอบ ทงยงคานกบทฤษฎนายทวารขาวสาร (Gatekeeper) ทวาสอมวลชนทดจะตองท าหนาทเปนผคดกรองขาวสาร เพราะการมงแขงขนกบสอสงคมท าใหสอโทรทศนตองรบผลตขาวสารออกอากาศใหทนกบกระแสในเวลานน และท าใหการคดกรองขาวเปนไปอยางหยอนยาน

อนดบ 2 การเสนอขาวไรสาระ สรางความงมงาย ซงผดขอบงคบสภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทยวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพขาววทยและโทรทศน พ.ศ.2553 อยางชดเจน ในขอ 7 วรรค 11 ซงมขอก าหนดวาตองระมดระวงการน าเสนอหรอเผยแพรขาวสารและขอมลทเกยวของภายใตขอบเขตแหงขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลธรรมอนดงามของประชาชน มใหประชาชนหลงเชอในสงทงมงาย และไมเปนเครองมอในการน าเสนอหรอเผยแพรสงทเปนภยตอสงคม หรอกระทบตอสาธารณะ

อนดบ 3 การเสนอขาวละเมดสทธความเปนสวนตวของผอนโดยมใชเพอประโยชนสาธารณะ ในสอโทรทศน จะเหนการละเมดสทธมนษยชนของผตกเปนขาว ไมวาจะเปนการละเมดสทธผตองหา

69

สทธเดกและเยาวชนอยบอยครง สอดคลองกบงานวจยของเทยนทพย เดยวก ในเรองจรยธรรมและจรรยาบรรณสอในการน าเสนอขาวยคดจทล

นอกจาก 3 อนดบแรกทกลมตวอยางเหนวาเปนขอทสอโทรทศนมกกระท าผดจรรยาบรรณมากทสดแลว อกหวขอหนงทนาสนใจ อยในอนดบ 4 และมคาเฉลยต ากวาอนดบ 3 เพยงเลกนอยคอ การเสนอขาวสะเทอนขวญ ภาพขาวทไมเหมาะสม มภาพอจาดหวาดเสยว เพราะหากรบชมรายการขาวในสถานโทรทศนตางๆ ในปจจบน จะเหนคลปเหตการณความรนแรงตางๆ เชน ภาพรถชนมผเสยชวต ซงคลปเหลานสวนใหญน ามาจากสอสงคมอกทอดหนง

ปจจยทสงผลใหเกดปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทล แมวาสอโทรทศนโดยทวไปจะยงท าหนาทสอมวลชนสอดคลองกบทฤษฎหนาทของ

สอมวลชนของลาสเวลล, ไรต และแมคเควล นนคอ สอดสองดแลสงแวดลอมใหกบสงคม ประสานเชอมโยงสวนตางๆ ของสงคมหรอสมาชกในสงคมใหเปนอนหนงอนเดยวกน ใหความบนเทง และรณรงคใหเกดความเคลอนไหว เพอการเปลยนแปลงพฒนาสงคม แตดวยปจจยหลายอยาง เชน 1)บรบทของสงคมในการล าดบความส าคญของขาวสารเปลยนไป 2)สอกลายเปนของกลมธรกจทตองการผลก าไรมาหลอเลยง และ 3)การแขงขนทสงขน ไมวาจะเปนการแขงขนระหวางโทรทศนดวยกนเอง (ในกรณประเทศไทย ฟรทวดจทลในระบบสญญาณภาคพนมดวยกน 22 ชอง) หรอสอใหมอยางสออนเทอรเนตและสอสงคม ท าใหกระบวนการท าขาวของสอโทรทศนเปลยนไป จากการทคดเลอกขาวสารเพอออกอากาศในฐานะของนายทวารขาวสาร (Gatekeeper) กลายเปนวากองบรรณาธการตองคดเลอกขาวทคดวาอยในความสนใจของผรบสาร หรอเปนกระแสสงคมในขณะนน มาน าเสนอกอนขาวอนๆ ทอาจมคณคาขาวมากกวา เพอดงดดใหผรบสารทมทางเลอกในการรบขาวสารมากขนใหหนมาสนใจ สอดคลองกบแนวคดของ Trench และ Gary Quinn ทกลาววา จากเดมทผสอขาวและกองบรรณาธการเปนผก าหนดการรบรของผรบสาร เปลยนเปนผรบสารเปนผเลอกขาวสารและชองทางทตองการรบรเอง และสอดคลองกบแนวคดของ Singer ทวา สออนเทอรเนตท าใหนกขาวตองยอนกลบไปมองวาตวเองเปนผควบคมการไหลของขาวสารอยหรอไม

ปจจยเหลานท าใหสอโทรทศนสมเสยงตอการละเลยจรรยาบรรณวชาชพสอมวลชนทควรยดถอ จากผลการวจยพบวา ปจจยทกอใหเกดปญหาดานจรรยาบรรณวชาชพสอมวลชนมทงปจจยภายนอกและปจจยภายใน

ปจจยภายนอก 3 อนดบแรกของปจจยภายนอกทมผลตอจรรยาบรรณสอมวลชนประเภทโทรทศน คอ อนดบ 1 มสถานโทรทศนทมจ านวนมากเกนไปท าใหเกดการแขงขนอยางรนแรง ดงไดกลาว

มาแลววาสถานโทรทศนประเภทฟรทวภาคพนดนของประเทศไทยม 22 ชอง และทกชองตางมการผลตรายการขาวเหมอนกน ตามขอบงคบของคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและ

70

กจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.) ท าใหสถานโทรทศนในกลมขาวสารและสาระ หรอชองเดกและครอบครว ตองไปแขงขนในการน าเสนอขาวกบสถานโทรทศนกลมวาไรตหรอบนเทงซงมฐานผชมกวางกวา ความคดเหนของกลมตวอยางคนหนงซงมอายงาน 15 ปขนไป เขยนไวในค าถามปลายเปดของแบบสอบถามระบวา “ควรแบงประเภทการน าเสนอในรปแบบประเภทสถานใหชดเจน”

อนดบ 2 การเกดขนของโซเชยลมเดย ทมความรวดเรวในการรายงานขาวสารมากกวา สอดคลองกบแนวคดของ Pavlik J. ทวาคณลกษณะของสอบนเครอขายอนเทอรเนตทไมมขอจ ากดเรองเวลาและพนเปนชองทางส าคญในการเผยแพรขาวสารไดในเชงลกและหลากหลายมากกวาทสออนสามารถท าได และนนเปนการเปลยนแปลงบทบาทของนกขาวและการสอขาว นอกจากนน การเกดขนของสอสงคมท าใหคนสวนใหญหนไปใชโทรศพทมอถอในการรบขาวสารมากกวาดโทรทศนหรออานจากหนงสอพมพ และรบขาวสารผานสอสงคมเปนหลก แทนทการรบขาวสารจากส านกขาวเหมอนในอดต (Google News Lab, 2560) สอโทรทศนตองปรบตวอยางมากเพอแขงขน และเปนสาเหตหนงทเกดการท าผดจรรยาบรรณได

อนดบ 3 สถานโทรทศนถกก าหนดดวยเรตตง ตองน าเสนอเรองราวทดงดดผชม เมอสถานโทรทศนประเภทฟรทวมมากขน จากเดม 6 ชอง กลายเปน 26 ชอง แตเมดเงนโฆษณายงเทาเดม และบรษทเอเยนซโฆษณากยงใชผลส ารวจความนยม (Rating) เปนหลกในการซอโฆษณา สถานโทรทศนในกลมทเรตตงต าจงตองหากลยทธดงดดผชมใหมากขน แมบางครงจะตองแลกมาดวยการกระท าผดจรรยาบรรณกตาม

ปจจยภายนอกอนดบท 3 จากผลการวจยน สงผลมาถงอนดบ 4 ซงมคาเฉลยระดบความส าคญในระดบ “มากทสด” เชนเดยวกบ 3 อนดบแรก นนกคอ ผชมสนใจขาวประเภทปถชนสนใจ (Human Interest) มากกวาขาวอนๆ สอดคลองกบแนวคดของเมอรรลและโลเวนสไตนทวา มลคาหรอคณคาขาว (News Value) คอองคประกอบของเหตการณเรองราวตาง ๆ ทท าใหเหตการณเรองราวนนมคาในเชงขาว (News Worthiness) คอท าใหคนสนใจอยากร เชน เปนเรองทมผลกระทบตอคนจ านวนมาก มการขดแยงตอสแขงขนกน มความใกลชดหรอมความผกพนทางสงคม วฒนธรรม มความทนสมย ทนเวลา เปนสงไมคาดคดคาดฝน เปนเรองแปลก เรองลกลบมเงอนง า เปนเรองทางราย ทางลบ เปนเรองของคนดง คนส าคญมชอเสยง เปนเรองออฉาวและเรองทางเพศ และเปนเรองเราอารมณความสนใจของมนษยปถชนทวไป

ขาวประเภทปถชนสนใจมลกษณะเฉพาะตวคอหวอหวา นาสนใจ และมองคประกอบทนยมเรยกกนวา “ดรามา” ดงดดใหใหผรบสารสนใจตดตาม แมวาขาวประเภทนบางขาวจะมคณคาของขาวนอยกตาม บอยครงสอโทรทศนน าเอาขาวประเภทนมาเรยงรอยกนจนเปนเรองราวคลายละคร มทงตวเอก ตวราย และตวประกอบ จนน าไปสการละเมดสทธความเปนสวนตว หรอละเมดศกดศรความเปนมนษยในทสด

71

มขอสงเกตวา ผลการวจยในเรองปจจยภายนอกทมผลตอจรรยาบรรณสอมวลชนประเภทโทรทศน มคาเฉลยของค าตอบทง 10 ขออยในระดบ “มากทสด” และ “มาก” เทานน ไมมปานกลาง นอย หรอนอยทสด แสดงวากลมตวอยางซงเปนผประกอบวชาชพสอโทรทศนเองมความคดเหนวา ปจจยภายนอกมผลอยางมากตอการกระท าผดจรรยาบรรณ ในขณะทการวเคราะหเสนทาง (Path Analysis) ทใชในงานวจยนกลบพบวา ปจจยภายนอกไมมผลกบการกระท าผดจรรยาบรรณของสอโทรทศน แตเปนปจจยภายในสถานโทรทศนเองตางหากทมผลอยางมากกบปญหาจรรยาบรรณ

ปจจยภายใน เมอรรลและโลเวนสไตน กลาวในประมวลปจจยทางสงคมวทยาทเกยวของกบการผลตเนอหา

ของสอมวลชนวา ปจจยภายใน เปนอทธพลจากการจดการและลกษณะองคกรทเปนทงองคกรทมบทบาทและพนธกจทางสงคม (Social Role) กบการเปนองคกรทมงแสวงหาก าไรทางธรกจ (Business Role) ในเวลาเดยวกน ดงนนระบบการจดการทางธรกจจงเขามามอทธพลตอการผลตขาวสารทถอเปนสนคาขององคกรธรกจทจะตองแขงขนทางการตลาดกบคแขงขนอน ๆ เพอใหบรรลเปาหมายน าก าไรและรายไดใหกบเจาของและผลงทน นอกจากนนปจจยภายในอกประการหนงทเกยวของโดยตรงกบการผลตขาวสารคอ ผปฏบตงานสอมวลชน โดยเฉพาะผอยในฝายบรรณาธการดานเนอหาขาวสารประจ าวนทหนาทแสวงหา คดเลอก ปรงแตงขาวสารกอนผลตและเผยแพรจ าหนายออกไปสสาธารณะ บคคลหรอคณะบคคลทท าหนาทน เชน นกขาว-ชางภาพ บรรณาธการขาว-ภาพ บรรณาธการฝายเรยบเรยง ตกแตง เนอหาขาวสาร ฯลฯ หรอเรยกรวม ๆ วา กองบรรณาธการน ท าหนาทเปนผเฝาประตหรอผรกษาประตขาวสาร (Gatekeepers)

แนวคดของเมอรรล และ โลเวนสไตนสอดคลองกบผลการวจยทพบวา ปจจยภายในทมระดบความส าคญมากทสดคอ นโยบายของสถานโทรทศนมงเนนการน าเสนอขาวทอยในความสนใจของประชาชนเปนหลก รองลงมาคอ นโยบายของสถานโทรทศนมงเนนผลประโยชนทางธรกจเปนหลก สวนการปฏบตตามหลกจรรยาบรรณเปนเรองรอง และ ผสอขาวมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย

สงทสอดคลองกบการศกษาของเมอรรลและโลเวนสไตนอกประการหนงกคอ ปญหาจรรยาบรรณของสอมวลชนอยทผรกษาประตขาวสาร ซงเปนผกลนกรองขาวสารวาเรองใดควรจะน าเสนอ โดยผลวจยระบวาหวขอ บรรณาธการขาวมความรความเขาใจเรองจรรยาบรรณสอมวลชน แตพจารณาใหลงขาวไดหากขาวนนเปนขาวทประชาชนสนใจแมขดจรรยาบรรณบางขอ และ หวหนาขาวสงการใหผสอขาวรายงานเหตการณโดยไมค านงถงหลกจรรยาบรรณ หากเรองนนอยในความสนใจของประชาชน เปนปจจยมระดบความส าคญอยทระดบมาก และในเมอกลมตวอยางเปนผทประกอบวชาชพสอโทรทศนเอง แสดงใหเหนวา ปญหานเปนปญหาทเกดขนจรงในกองบรรณาธการ

72

ขาวของสถานโทรทศนชองตางๆ สอดคลองกบผลวจยเรองการวเคราะหเสนทางวา ปจจยภายในมผลอยางมากกบปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศน

แนวทางก ากบดแล แนวคดเรองการก ากบดแลสอมวลชนเกดขนมานานแลว ตงแตสอเรมมเสรภาพมากเกนไป

จนกระทงละเมดสทธของผอน จงมการก าหนดหลกจรรยาบรรณวชาชพสอมวลชน และมการรวมตวเปนองคกรวชาชพเขามาดแล แนวทางในการควบคมกนเองของสอตามแนวคดของ ศรวรรณ อนนตโท คอ องคกรวชาชพสอมวลชนควรมมาตรการสงเสรมจรยธรรมในวชาชพสอมวลชน รวมทงมความจรงใจในการก ากบดแลกนเอง เพอเปนการยกระดบมาตรฐานวชาชพของตน และไมควรปดกนการตรวจสอบจากสงคม ควรเปดโอกาสใหองคกรหรอบคคลภายนอก เขามามสวนรวมในการตรวจสอบจรยธรรมวชาชพสอ ไดทงทางตรงและทางออม เพอเปนการเชอมนแกบคคลภายนอกวา สอไดท าหนาทบนพนฐานของจรยธรรม และสามารถเปนทพงของสงคมไดอยางแทจรง

รปแบบการก ากบดแลสอมวลชนซงเปนทยอมรบกนอยางกวางขวางม 3 รปแบบคอ 1. ก ากบดแลโดยหนวยงานภาครฐ (Statutory Regulations) 2. การก ากบดแลกนเอง (Self-Regulation) 3. การก ากบดแลรวมกน (Co-Regulation) ในประเทศไทยเอง หลงรฐบาลนายอานนท ปนยารชน ยกเลกคณะกรรมการบรหาร

วทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน (กบว.) ซงเปนองคกรก ากบดแลสอโทรทศนของภาครฐ กมการสงเสรมใหเกดการก ากบดแลกนเอง โดยจดตงสภาวชาชพขน สอมวลชนสวนใหญจะมสงกดไปตามประเภทของสอ ในกรณของสถานโทรทศนชองฟรทวสวนใหญเปนสมาชกของสภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทย แตปญหาทเกดขนกคอ ความซ าซอนขององคกรวชาชพ เชน สอมวลชนประเภทโทรทศนนน ยงมการรวมตวกนจดตงองคกรวชาชพอกหลายองคกรขนมา ไดแก สภาวชาชพกจการการแพรภาพและการกระจายเสยง (ประเทศไทย) สภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทย สมาคมนกขาววทยและโทรทศนไทย และสภาองคกรวชาชพวทยโทรทศนภาคประชาชน เปนตน การแยกยอยออกไปเปนหลายองคกรวชาชพเชนนท าใหการแกปญหาเปนไปโดยไมมเอกภาพ และเกดความลาชา นอกจากนน องคกรวชาชพสวนใหญยงมปญหาเรองความออนแอ ไมสามารถก ากบดแลเรองจรรยาบรรณและจรยธรรมสอมวลชนไดจรง เนองจากไมมกฎหมายรองรบ ขาดความโปรงใส และมผลประโยชนรวมกน (มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย, 2559)

แนวคดการตงองคกรวชาชพอสระในแนวทางการก ากบดแลรวมกน (Co-Regulation) จงเกดขนในยคปฏรปประเทศตามแนวทางของรฐบาลพลเอกประยทธ จนทรโอชา โดยคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการสอสารมวลชน รางแผนการปฏรปประเทศดานสอสารมวลชน เทคโนโลยสารสนเทศ ขน โดยมทงฝายนกวชาการ ขาราชการ และตวแทนสอมวลชนเขารวม

73

(คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการสอสารมวลชน, 2560) แตกมสอมวลชนหลายฝายแสดงความไมเหนดวยในหลายประการ เชน การออกใบอนญาตสอมวลชนทสามารถเพกถอนไดหากกระท าผด เปนตน

หากดตามผลการวจย กลมตวอยางทเปนผประกอบวชาชพสอมวลชนประเภทโทรทศนจรง กลบเหนดวยกบ ควรใหสภาวชาชพสอ ไมวาจะเปนในรปของสมาคม หรอสภาวชาชพกลางทตงขนตามกฎหมาย มคณะกรรมการพจารณาใหคณใหโทษกบสมาชกได และ เรงออกกฎหมายเฉพาะของสอมวลชนใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกและบรบทของสงคม โดยครอบคลมถงสอใหมดวย แสดงใหเหนวา ผประกอบวชาชพสอโทรทศนเหนดวยกบการมกฎหมายและบทลงโทษเพอใหสอมวลชนปฏบตตามจรรยาบรรณและจรยธรรมวชาชพยางเครงครด แตทงน กฎหมายดงกลาวควรใชบงคบกบสอใหมดวยอยางเทาเทยมกน แนวคดเรองกฎหมายนสอดคลองกบงานวจยเรองความคาดหวงของประชาชนในการปฏรปสอ ของอาจาร ประทมมา ทวา ควรมบทลงโทษเกยวกบในการน าเสนอขาวทบดเบอน ไมเปนธรรม และไมถกตอกฎหมาย จรยธรรม จรรยาบรรณ ใหเปนรปธรรม และเหนผลไดอยางรวดเรว

ขอทมระดบความเหนดวยมากรองลงมาคอ การลงทะเบยนสอมวลชน ออกใบประกอบวชาชพเพอใหทราบวาเปนสอมวลชนจรง โดยมระดบความเหนดวยมากทสด อธบายไดโดยงายคอ สอมวลชนในปจจบนนนมบางสวนทเปนสอมวลชนแอบแฝง ไมมสงกดแนนอน และสรางความเสอมเสยใหกบวงการสอมวลชน เชน เรยกรบผลประโยชนจากการท าขาว หรอใชความเปนสอมวลชนสรางอทธพลใหตวเอง

หวขอทนาสนใจในสวนของการก ากบดแลกคอ กลมตวอยางเหนดวยกบการก ากบดแลแบบผสมผสาน ก ากบดแลรวมกน มทงสภาวชาชพและสภาวชาชพกลางทจดตงขนมาใหมรวมกนดแล เปนวธก ากบดแลทดทสด มากทสด เมอเทยบกบ การก ากบดแลกนเองในรปแบบของสภาวชาชพ และ การก ากบดแลโดยสภาวชาชพกลางทจดตงขนมาใหม

5.3 บทสรปผลการวจย

5.3.1 ผประกอบวชาชพสอมวลชนประเภทโทรทศน ตระหนกถงปญหาจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลทเกดขน

5.3.2 ปจจยภายในองคกรมผลตอปญหาจรรยาบรรณสอมวลชนมากกวาปจจยภายนอก ปจจยภายในไดแก นโยบายของบรษทเจาของสอ บคลากรในองคกรระดบตดสนใจ เชน บรรณาธการและหวหนาขาว ดงนน การแกปญหาเรองจรรยาบรรณสอมวลชนประเภทโทรทศน ควรจะมงเนนการใหความร สรางความเขาใจ และเพมความตระหนกรใหกบบคลากรกลมน

74

5.3.3 ผประกอบวชาชพสอโทรทศนประเภทดจทลฟรทว เหนดวยกบแนวคดการก ากบดแลรวมกน (Co-regulation) มากทสด โดยเหนควรใหมการลงทะเบยนสอมวลชน และมบทลงโทษทางกฎหมายกบสอมวลชนทไมปฏบตตามจรรยาบรรณและจรยธรรมสอมวลชนได

5.4 ขอเสนอแนะในการท าผลวจยไปใช

5.4.1 ผลการวจยสามารถน าไปใชอางองหรอสนบสนนรางแผนการปฏรปประเทศดานสอสารมวลชนในแงจางๆ เชน การจดตงสภาวชาชพสอมวลชนเพอมาก ากบดแลรวมกน โดยมกฎหมายและบทลงโทษทชดเจน

5.4.2 ผลการวจยสามารถน าไปใชหามาตรการแกไขปญหาการกระท าผดตอจรรยาบรรณและจรยธรรมวชาชพสอมวลชนได เชน จดอบรมเสรม เพมความร สรางส านกในเรองจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพใหกบบคลากรในวชาชพสอโทรทศน รวมไปถงบคลากรระดบตดสนใจในฝายขาวของสถานโทรทศน ซงท าหนาทเปนผคดกรองขาว

5.5 ขอเสนอแนะในการท าการวจยในครงตอไป

5.5.1 ขยายขอบเขตการศกษาไปยงสอโทรทศนทางเลอกแบบดงเดม เชน โทรทศนดาวเทยม โทรทศนประเภทบอกรบสมาชก (Cable TV) หรอสถานโทรทศนทองถน เชน ชองเจรญเคเบลทว และ Pattaya News

5.5.2 ศกษาแนวทางก ากบดแลสอคแขงของสอโทรทศน ไดแก โทรทศนแบบ OTT (Over the Top) เชน LINE TV หรอ YouTube Channel

75

บรรณานกรม กาญจนา แกวเทพ. (2543). สอสารมวลชน: ทฤษฎและแนวทางการศกษา. กรงเทพฯ: เอดสน เพรส โพรดกส. คณะกรรมการกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน. (2560). ชองรายการโทรทศนในระบบ ดจตอล. สบคนจาก https://broadcast.nbtc.go.th/tvdigital/tvdigitalchannels. คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการสอสารมวลชน. (2561). รางแผนการปฏรป ประเทศดานสอสารมวลชน เทคโนโลยสารสนเทศ. สบคนจาก https://www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/parliament_parcy/more_news.ph

p?cid=3821&filename=index. จรรยาบรรณสอสารมวลชน. (2553). สบคนจาก http://kesineelak.blogspot.com/ 2010/06/blog-post_11.html. จรวยพร ธรณนทร. (2554). 12 ไมเดด สตรส าเรจขาราชการ. กรงเทพฯ: นานมบคส. ฐตนน บญภาพ คอมมอน. (2559). การบรหารจดการสอโทรทศนในยคดจทลหลอมรวม (รายงาน

ผลการวจย). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. เทยนทพย เดยวก. (2559). จรยธรรมและจรรยาบรรณสอในการน าเสนอขาวยคดจทล. วารสาร

การสอสารและการจดการ นดา, 2(2), 125-143. ธาม เชอสถาปนศร. (2557). USER-GENERATED CONTENT: ยคสอของผใช. สบคนจาก

https://positioningmag.com/58244. ปณชญา ลลายทธ และบญเลศ โอฐส. (2559). จรยธรรมและจรรยาบรรณสอมวลชนยคสอดจทล.

วารสารบณฑตศกษาปรทรรศน, 13(2) 177-189. พรณรงค พงษกลาง. (2560). การบรหารจดการสอโทรทศนในศตวรรษท 21. วารสารสมาคม

สถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทย, 23(1), 90-101. พระ จรโสภณ. (2548). ทฤษฎการสอสารมวลชน หนวยท 10. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. (2559ก). กลไกการก ากบดแลตนเอง. กรงเทพฯ:

กสทช. มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. (2559ข). การก ากบดแลเนอหาของสอวทย โทรทศน.

กรงเทพฯ: กสทช. มานะ ตรรยาภวฒน. (2556). สมมนาประจ าป 2556 บทบาทของ Social Media ในการก าหนด

วาระขาวสาร. สบคนจาก https://www.posttoday.com/social/general/264326.

https://broadcast.nbtc.go.th/tvdigital/tvdigitalchannels

https://positioningmag.com/58244

https://www.posttoday.com/social/general/264326

76

มานะ ตรรยาภวฒน. (2559). ผลวจยพฤตกรรมการรบขาวสารและความเชอมนของประชาชนทมตอสอมวลชน (รายงานผลการวจย). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยหอการคาไทย.

วสนต ภยหลกล. (2553). ขอบงคบสภาวชาชพขาวฯ วาดวย จรยธรรมแหงวชาชพขาววทยและโทรทศน พ.ศ.๒๕๕๓. สบคนจาก http://www.newsbroadcastingcouncil.or.th/ ?page_id=142.

วสทธ สถตวรพงศ. (2560). Google เผยสถต-ขอมลนาสนใจวาดวยคนไทยกบการใชอนเทอรเนต. สบคนจาก https://www.matichonweekly.com/column/article_31336.

ศรวรรณ อนนตโท และ สนทด ทองรนทร. (2559). จรยธรรมในวชาชพสอมวลชน. นครปฐม: มหาวทยาลยมหดล. ศกสายเลอด!! “ฟา” เผชญหนาแมออกทว โตเปลาเนรคณ-แมสวนเลกสรางภาพผดไดแลว. (2561, 6

มนาคม). ขาวสด. สบคนจาก https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_806749.

ศภศลป กลจตตเจอวงศ. (2558). การน าเสนอรายการโทรทศนในยคดจทล. วารสารปญญาภวฒน, 7(2), 245-257.

สกลศร ศรสารคาม. (2554). สอสงคม (Social Media) กบการเปลยนแปลงกระบวนการสอขาว (รายงานผลการวจย). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

สกลศร ศรสารคาม. (2557). จรยธรรมการใชสอออนไลนและสอสงคมในกระบวนการสอขาวของสอไทยในยคดจทล (รายงานผลการวจย). กรงเทพฯ: สภาการหนงสอพมพแหงชาต.

สกลศร ศรสารคาม. (2560). ทศทางสอโทรทศนไทย...ไมตดหลมโซเชยลมเดย. สบคนจาก https://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1494489920.

สฤณ อาชวานนทกล. (2560). เสรภาพกบความรบผดชอบสอในศตวรรษท 21 (2): ส “กลไกก ากบดแลรวมกน”. สบคนจาก https://thaipublica.org/2017/05/media-regulation-2/.

สรสทธ วทยารฐ. (2554). ทฤษฎบทบาทสอมวลชนก าลงถกทาทายสอใหม. สบคนจาก http://www.tja.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=2427%3A2011-05-18-07-28-47&catid=46%3Aacademic&Itemid=75.

ส านกยทธศาสตร ส านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกโทรนกส. (2560). รายงานผลการส ารวจพฤตกรรมผใชอนเทอรเนตในประเทศไทย 2560. กรงเทพฯ: ส านกงานพฒนาธรกรรมทาง

อเลกโทรนกส. อลงกรณ เหมอนดาว และแอนนา จมพลเสถยร. (2558). กระบวนการน าขอมลจากโซเชยลมเดย

มาใชในการน าเสนอขาวโทรทศน. วารสารบณฑตศกษา คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน, 1-19.

https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_806749

https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_806749

https://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1494489920

https://thaipublica.org/2017/05/media-regulation-2/

http://www.tja.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=2427%3A2011-05-18-07-28-47&catid=46%3Aacademic&Itemid=75

http://www.tja.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=2427%3A2011-05-18-07-28-47&catid=46%3Aacademic&Itemid=75

77

อาจาร ประทมมา. (2554). ความคาดหวงของประชาชนในการปฏรปสอ. การศกษาเฉพาะบคคลปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยกรงเทพ.

Bradshaw, P. (2007). A Model for the 21st Century Newsroom: pt1- The News Diamond. Retrieved from http://onlinejournalismblog.com/2007/09/17/a-model-for-the-21st-century-newsroom-pt1-the-news-diamond/.

Bruns, A. (2005). Gatewatching: Collaborative Online News Production. New York: Peter Lang.

Carsey, M., & Werner, T. (1998). Father Of Broadcasting DAVID SARNOFF. Retrieved from http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,989773,00.html.

Columbia Broadcasting System. (n.d.). R etrieved from http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Columbia_Broadcasting_System.

Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., & Anderson, R.E. (2010). Multivariate data analysis: A global perspective. New Jersey: Pearson Prentice Hall.

Lewin, K. (1951). “Field. Theory and Leaning” Ind. Cartwright Field theory in Social Science: Selected Theoretical. New York: Harper and Row.

Merrill, J. (2000). The Imperative of Freedom. In Bruce D.Itule, and Douglas A. Anderson (Ed), News Writing and Reporting for Today’s Media (p. 400). Boston: McGraw-Hill College.

Michelstein, E., & Boczkowski, J. (2009) Between Tradition and Change: A Review of Recent Research in Online News Production. Journalism, 10, 562-578.

NATION TV: เลนในสนามเลกชนะอยแลว เลนในสนามใหญอยางไรกตองชนะ. (ม.ป.ป.). สบคนจาก http://marketeer.co.th/archives/category/marketeer-today/page/150.

Pulitzer, J. (1904). The Collage of Journalism. North American Review, 178, 641-680. Schramm, W. (1973). Channel and audience in handbook of communication.

Chicago: Renelly College Publishing Company. Singer J. (2004). Stepping Back From the Gate: Online Newspaper Editors and the

Co-Production of Content in Campaign 2004. Journalism and Mass Communications Quarterly, 83(2), 265-280.

Theordore, P. (1973). The Social Responsibility of the Press. Four Theories of the Press. Illinois: University of Illinois.

http://onlinejournalismblog.com/2007/09/17/a-model-for-the-21st-century-newsroom-pt1-the-news-diamond/

http://onlinejournalismblog.com/2007/09/17/a-model-for-the-21st-century-newsroom-pt1-the-news-diamond/

http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,989773,00.html

http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Columbia_Broadcasting_System

http://marketeer.co.th/archives/category/marketeer-today/page/150

78

ภาคผนวก

79

แบบสอบถามเพอการวจย เรอง ปจจยทมผลตอจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทลและแนวทางก ากบดแล

ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม โปรดท าเครองหมาย ลงใน หนาขอความตามสถานภาพทเปนจรงของทาน 1. เพศ ชาย หญง อนๆ 2. อาย นอยกวา 25 ป 26-29 ป 30-35 ป 36-40 ป 41-45 ป 45 ปขนไป 3. ระดบการศกษา ต ากวาปรญญาตร ปรญญาตรหรอเทยบเทา ปรญญาโท สงกวาปรญญาโท 4. ระยะเวลาปฏบตงานในสถานโทรทศนหรอส านกขาว 1-5 ป 6-10 ป 11-14 ป 15 ปขนไป 5. ต าแหนงในสถานโทรทศนหรอส านกขาว ผสอขาว ผสอขาวภาคสนาม กองบรรณาธการ ปรรณาธการขาว รไรเตอร พนกงานทวไป / อนๆ

80

สวนท 2 สภาพปญหาส าคญดานจรรยาบรรณสอโทรทศนในปจจบน โปรดท าเครองหมาย ในชองททานคดวาตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ล าดบ ปญหา ความรนแรงของปญหา มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

1. เสนอภาพและขาวอนเปนเทจ บดเบอนขอเทจจรง

2. เสนอขาวสะเทอนขวญ ภาพขาวทไมเหมาะสม มภาพอจาดหวาดเสยว

3. เสนอขาวสรางความแตกแยก

4. เสนอขาวกระทบกระเทอนความมนคงของชาต ศาสนา พระมหากษตรย

5. เสนอขาวและภาพลามกอนาจาร กระทบตอศลธรรมอนดของประชาชน

6. เสนอขาวไรสาระ สรางความงมงาย

7. เสนอขาวโดยใชภาษาไมเหมาะสม

8. เสนอขาวละเมดสทธความเปนสวนตวของผอน โดยมใชเพอประโยชนสาธารณะ

9. เสนอขาวใสรายบคคล องคกร หรอสถาบน

10. เสนอขาวในเชงดถกเหยยดหยาม ละเมดศกดศรความเปนมนษย

11. เสนอขาวทแตงเตมสสนเขาไปจนเกนจรง ใสความคดเหนสวนตวลงในขาว

12. เสนอขาวทเออประโยชนฝายใดฝายหนง ไมเปนกลาง มงโจมตผหนงผใด

13 เสนอขาวทน าขอมลมาจากโซเชยลมเดย โดยขาดการกลนกรอง เนนตามกระแสสงคม

14 น าเสนอขาวโดยขาดความแมนย าชดเจนของขอมล

81

ล าดบ ปญหา ความรนแรงของปญหา

มากทสด



15 น าเสนอขาวทชน าสงคมไปในทางทผด

สวนท 3 ปจจยทมผลตอจรรยาบรรณในน าเสนอขาวของสอโทรทศน โปรดท าเครองหมาย ในชองททานคดวาตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ล าดบ ปจจย อทธพลทมตอการน าเสนอขาว มากทสด




1. มสถานโทรทศนทมจ านวนมากเกนไปท าใหเกดการแขงขนอยางรนแรง

2. สถานโทรทศนทกแหงมการผลตรายการประเภทขาวสารเหมอนกน

3. ผชมสนใจขาวประเภทปถชนสนใจ (Human Interest) มากกวาขาวอนๆ

4. การเกดขนของโซเชยลมเดย ทมความรวดเรวในการรายงานขาวสารมากกวา

5. กระบวนการผลตรายการซบซอนและใชเวลามากกวาสอใหม (New Media)

6. กระบวนการผลตรายการมคาใฃจายสงกวาสอใหม (New Media) มาก


7. สถานโทรทศนถกก าหนดดวยเรตตง ตองน าเสนอเรองราวทดงดดผชม

8. สถานโทรทศนประสบภาวะขาดทนทางธรกจ จงตองขายเวลาใหกบสกปขาวของลกคา และเสนอขาวสารเพอประโยชนของลกคา

82

ล าดบ ปจจย อทธพลทมตอการน าเสนอขาว

มากทสด



9. สถานโทรทศนตกเปนของกลมทนใหญทเขามารวมลงทนแลวควบคมการน าเสนอเนอหา

10. สถานโทรทศนขาดเสรภาพในการน าเสนอ เนองจากถกควบคมโดยภาครฐ


11. ผสอขาวมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย

12. ผสอขาวรายงานสดเหตการณโดยขาดความระมดระวง

13. หวหนาขาวมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย

14. หวหนาขาวสงการใหผสอขาวรายงานเหตการณโดยไมค านงถงหลกจรรยาบรรณ หากเรองนนอยในความสนใจของประชาชน

15. บรรณาธการขาวมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย


16.

บรรณาธการขาวมความรความเขาใจเรองจรรยาบรรณสอมวลชน แตพจารณาใหลงขาวไดหากขาวนนเปนขาวทประชาชนสนใจแมขดจรรยาบรรณบางขอ

17. ผประกาศขาวหรอพธกรมความรความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณสอมวลชนนอย

18. ผประกาศขาวหรอพธกรใสความคดเหนของตนเองลงไปในขาวอยางอสระ จนละเลยหลกจรรยาบรรณสอมวลชน

19. นโยบายของสถานโทรทศนมงเนนการน าเสนอ

83

ล าดบ ปจจย อทธพลทมตอการน าเสนอขาว

มากทสด



ขาวทอยในความสนใจของประชาชนเปนหลก

20. นโยบายของสถานโทรทศนมงเนนผลประโยชนทางธรกจเปนหลก สวนการปฏบตตามหลกจรรยาบรรณเปนเรองรอง

ตอนท 4 การก ากบดแลสอโทรทศน โปรดท าเครองหมาย ในชองททานคดวาตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ล าดบ รายละเอยด ระดบความเหนดวย

มากทสด



1. การก ากบดแลกนเองในรปแบบของสภาวชาชพ เชนสภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทย เปนวธก ากบดแลทเหมาะสมอยแลว

2.

การก ากบดแลโดยสภาวชาชพกลางทจดตงขนมาใหม มอ านาจทางกฎหมายตามพระราชบญญตสอมวลชน เปนวธก ากบดแลทดทสด

3. การก ากบดแลแบบผสมผลาน มทงสภาวชาชพและสภาวชาชพกลางทจดตงขนมาใหมรวมกนดแล เปนวธก ากบดแลทดทสด

4. ไมควรมการก ากบดแล เพราะอาจเปนการท าใหสอโทรทศนขาดเสรภาพ ใหใชกระบวนการทางกฎหมายควบคมแทน

5. ควรมการลงทะเบยนสอมวลชน ออกใบประกอบวชาชพเพอใหทราบวาเปนสอมวลชนจรง

84

ล าดบ รายละเอยด ระดบความเหนดวย

มากทสด



6. ควรยบรวมสภาวชาชพสอทมลกษณะซ าซอนกน ใหเหลอเพยงองคกรหลกองคกรเดยวตามลกษณะของสอทตองก ากบดแล

7.

ควรใหสภาวชาชพสอ ไมวาจะเปนในรปของสมาคม หรอสภาวชาชพกลางทตงขนตามกฎหมาย มคณะกรรมการพจารณาใหคณใหโทษกบสมาชกได

8. ควรปรบรอองคกรกลางของรฐบาลทก ากบดแลสอโทรทศนใหมประสทธภาพเพมขน และปราศจากการแทรกแซง

9.

ควรมองคกรกลางก ากบดแลและวดมาตรฐานในดานตางๆ ของสอโทรทศนไทยใหเทยบเทามาตรฐานสากล โดยอาจจะเปนหนาทของสภาวชาชพกลาง หรอหนวยงานอนๆ ของรฐบาล

10. เรงออกกฎหมายเฉพาะของสอมวลชนใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกและบรบทของสงคม โดยครอบคลมถงสอใหมดวย

ตอนท 5 ขอเสนอแนะและความเหนอนๆ ในเรองจรรยาบรรณสอโทรทศนในยคดจทล ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ...................................

ขอขอบคณในการอนเคราะหขอมลของทานในครงน

85

ประวตผเขยน ชอ นามสกล ภาณพงษ ทนกร อเมล [email protected] [email protected] ประวตการศกษา นเทศศาสตรบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ประวตการท างาน ผอ านวยการฝายรายการขาว สปรงนวส คอรเปอเรชน ผอ านวยการสถานโทรทศนชองสวรรณภม

Project Manager เทคนคคลเลอร ไทยแลนด ผอ านวยการ GM Pro, Vietnam

ผจดการฝายขาวและรายการ TV5 Cambodia, Cambodia Executive Producer กนตนา กรป หวหนากองบรรณาธการ THE BOY Magazine

mailto:[email protected]

ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อ...

Documents