เรองทส ทตงใจจะมาพด คอ

“สทก” สาหรบใหหมบานปาไม และหมบานธรรมดา

ทขอ นส.๓ ขอโฉนด ขอเปนเจาของทดน

เรองมอยวา ทาอยางไรสาหรบใหคนในปาสงวน

สามารถทจะทากนได

โดยถกตองตามกฎหมาย

แลวไมผดระเบยบทางราชการ

ไมทาใหปาสงวนนพงลงไปมากกวาทเปนอย( หนาท ๕๓ )

“สทก” เกดเมอประมาณ ๑๐ วนน

เกดขนทบานหวยตอง อาเภอสนปาตอง จงหวดเชยงใหมนเอง

มชาวบานหวยตองมาขอ นส.๓

ผวาฯ บอกวาไมไหว

พวกนถาให นส.๓ ทหลงปากพงถลมหมด ใชไมได

กคดวาถกตองเพราะวาถาใหไป เขากขาย

เสรจแลวเขากบกเขาไปอก

แมจะไมม นส.๓ กยงขายสทธ

ผวาฯ วาอยางนนกตองหาวธแกไข( หนาท ๕๓ )

แหงใดททางการยงไมถอวาเปนเขตทเพกถอนปาสงวน

และประชาชนเขาไปทากน กตองมการควบคม

ไมทาลายปาเพม หรอไมทาใหเสยหาย เขามสทธ

เลยคดวาควรใหมใบแสดงวาม “สทธทากน”

กกลายเปน “สทก” ถาใหเปนตวบคคล เขากเอาไปขาย

จงนกวาจะตองทาใหเปนของหมบาน หรอกลมทหมบาน เปนหมบานสหกรณ

มหวหนา มกรรมการ แลวกมองคการ

หนวยงานหนงหนวยงานใดเขาไปชวย

เชน โครงการหลวง หรอปาไมเอง

หรอจะเปนกรรมการอยางหนงอยางใด ( หนาท ๕๕ )

รวมกนระหวางกรมปาไม กรมทดน อาเภอ และจงหวด

ใหกาหนดเขตของหมบานนนๆ เขตททากนรวมทงเขตปาไมใชสอยดวย

ใหกาหนดอยางนน ใหอยในความควบคม

“สทก” นนขายไมได

เพราะถาบคคลใดไมอยทนนกไมมสทธ

ถาไมไดทากนกไมมสทธทากน

เรยกวาเปนสทธของหมบานหรอกรรมการหมบาน

ถาตงขนมาได ถามกฎหมายขนมารองรบ

กเปนของหมบานสหกรณหรอกลม เขากเปนเจาของรวมกน( หนาท ๕๕,๕๗ )

ตอไปกรรมการกลมหรอกรรมการสหกรณนน

กจะทา ใบจาลองจาก สทก ของหมบานนน เปนรายบคคล

ใหคลายโฉนดหรอ นส.๓ ใหแตละคนททากนตรงนนๆ ทาแผนทใหดดวย

ครงแรก ยงคงเปนปาสงวนบรหารอยในกฎเกณฑของปาสงวน

แตปาไมใหสทธทากน

โครงการขยายดแลว หมายความวา

ตรงไหนททานาไดกจาแนกออกเปนทนา

ตรงไหนทาไรไดกจาแนกออกเปนทไร

ตรงไหนทควรปลกปา ๓ อยาง ชนดใด

ทสวนไหนจะตองเปนททาทรพยากรนา( หนาท ๕๗ )

“สทก ๑” อยในปกครองของปาไม

ตอไปเมอทาใหเรยบรอยขน เขตตางๆ แนนอนแลว

กให “สทก ๒” ปรบลดจาก “สทก ๑”

เพราะตดสวนทเปนปาแทๆ คนสภาพเปนปาสงวน ซงคนไดไมเปนปญหา

เพราะวา “สทก” นนไมไดทาใหสภาพของปาสงวนเสยไป

“นส.๓” จะไมเปนปาสงวนแลว จะกลบเปนปาสงวนไมได

ถาเปน “สทก ๒” กปรบลงมาใหมสวนทแนนนอน ททากนไดจรงๆ

นนกกนออกมา สวนทเปนปาไม กยงคนเขาบญชของปาสงวนได

ตอไปถาเรยบรอยจรงๆ กอาจให “สทก ๓”

ทดนนนจะเปนเหมอนโฉนด กมาขนกบกรมทดน ไมไดขนกบกรมปาไม( หนาท ๕๙ )

แตทตองเปนระยะๆ อยางน กเพราะวาบางแหง

ทาแลว ขดเสนบนแผนทมนไมแน

ตรงนควรทากนได แตทเราขดเสน วาเปนปาสงวน ลงทาย

กตองทากฎหมายใหม เพกถอนอกทกยงกนใหญ

ฉะนน เวลาเปน

“สทก ๑” นน เขตแดนยดหยนไดมาก

“สทก ๒” เขตแดนกยงยดหยนได

“สทก ๓” เขตแดนเปนทแนนอนแลว ไมมการบกรกตอไป

( หนาท ๕๙ )

ทคดเรอง “สทก” น เพราะเหตวาเคยเกดเรองทเพชรบร

ไปเยยมกะเหรยง แลวกะเหรยงมาฟอง

บอกวามคนมาในทของเขา เอาแทรกเตอรมาขดในททเขาทากน

กสอบด พบวาเปนทปาสงวน แตทาไมเอาแทรกเตอรมาขด

กเขาใจวาเปนปาสงวนทกาลงเพกถอน

ความเปนปาสงวนหมดไปเปนปาเปด กเปนททจะจบจองได

พวกกะเหรยงเขาไมรเรอง เขาทากนมาหลายชวคนในทนน ทโปงกระทง

...ใครมาบกรกในทเขา เขาถอวาเปนโทษถงประหารคอ

โทษประหารคนทมาบกรกอยางนน ถามาขอเขาไมวา

กะเหรยงเขาเปนอยางนน...( หนาท ๖๑ )

มกะเหรยงคนหนงตองเขาคก เพราะฆาคน เขาวาไมไดฆา

สอบไปสอบมาปรากฏวา

มคนหนงมาจากกาญจนบร มาวาจางใหเขาไปชวยลาสตว

แลวสญญาวาจะใหครงหนง......ใหเพยงนดเดยว

...กระเหรยงคนนน....บอกวาโกง ยงโปงตายเลย...

คนทขบแทรกเตอรนนเปนเจาของท เปนเจาของไดอยางไร

กเพราะวาเวลาปาสงวนมสภาพเสอมโทรมแลว

ทางปาไมกเพกถอนความเปนปาสงวน

วนรงขนหรอวนนนเอง นายทนเขาไปได ( หนาท ๖๓ )

เปนเจาของไดอยางไร กเพราะวาเวลาปาสงวนมสภาพเสอมโทรมแลว

ทางปาไมกเพกถอนความเปนปาสงวน

วนรงขนหรอวนนนเอง นายทนเขาไปได

แลวไดอยางไร กเพราะเขารเสน เขารไส เขาไปทอาเภอ

ไปทพนกงานทดน เขาบอกวาทตรงนนตรงนนจะเพกถอน ขอจอง

พนกงานทดนอาจจะบอกวา ยงจองไมได เขากบอกวา

เดยวนยงไมเพกถอน ไมเปนไร เซนไวกอน

เซนเอาไวกอนเมอเพกถอนปบ ลายเซนนนเรยบรอย

พนกงานทดนเซนลงไป ตอกตราเรยบรอย

( หนาท ๖๓ )

การเตรยมความพรอมเจาหนาทและชมชน

- จดประชมเจาหนาทปฏบตเพอความเขาใจ ในการดาเนนงาน

และปรบทศนคตในการปฏบตแบบมสวนรวม

- การชแจงและทาความเขาใจกบฝายปกครอง (อาเภอ อบต.

ผใหญบาน) กลมพฒนาองคกรเอกชน และชมชนในพนท

- การจดทาขอมลชมชน/หมบานดานเศรษฐกจ สงคม และ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ทอยอาศย ททากนและ

พนทปา) อยางมสวนรวมโดยอาศยเวทชาวบาน/เสวนา ในการ

สามะโนปญหา กาหนดกฎกตกา ประชาสงคม จดทาแผน

ชมชน

- การจดสรางกลม/องคกรของชมชนเขามามสวนรวมในการ

บรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนทลม

นาชมชน (ลมนาพฒนา)

กจกรรมดาเนนงานท ๑

การจดทาแผนชมชน/หมบานในการบรหารจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแบบมสวนรวม

- การเรยนรรวมกนในการดาเนนงานดานการบรหารจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ดานวชาการ และ

ภมปญญาทองถน) โดยอาศยขบวนการ เวทชาวบาน/เสวนา

เวทชาวบานสญจรเพอหาภาครวม

- การวางแผนการใชประโยชนทดนทากนและพนทปาแบบม

สวนรวมภายใตหลกวชาการอนรกษดนและนา และภม

ปญญาทองถน

- กาหนดแผนชมชนในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม และพฒนาคณภาพชวต(สงคม) และเศรษฐกจ

โดยกลม/องคกรของชมชน

- อดหนนการดาเนนงานกจกรรมภายใตแผนชมชนดาเนนการ

เองไดในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

กจกรรมดาเนนงานท ๒

การพฒนาคณภาพชวตของชมชน/หมบาน

อยางบรณาการแบบมสวนรวม

- ประสาน และบรณาการแผนพฒนาคณภาพชวต สงคม

เศรษฐกจ และทรพยากรธรรมชาต ของชมชน/หมบาน กบ

อบต. อบจ. อปท.

- ประสาน และบรณาการ กบสวนราชการและกลมองคกรพฒนา

เอกชน ตามภารกจของแตละหนวยงานโดยผานทางฝาย

ปกครองในระดบทองถนและทองท อบต. อาเภอ อบจ. จงหวด

- องคกรชมชนสามารถพสจนตนเองเปนทประจกษตอสงคมถง

ความสาเรจของการบรหารจดการทรพยากรฯอยางมสวนรวม

- กาหนดพนทพฒนาทอยอาศย ททากน และพนทปาใหชดเจน

แบบมสวนรวมภายใตความรวมมอกนระหวางกลม/องคกรของ

ชมชนนนๆ และภาครฐ (สวนราชการทเกยวของ)

กจกรรมดาเนนงานท ๓

สรางความมนคงดานทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม เศรษฐกจ สงคม คณภาพชวต

- สงเสรมการรบรองสทธอยอาศยและทากนในลกษณะแปลงรวม

ภายใตการดาเนนงานของกลม/องคกรชมชนนน ๆ

ในการออกไปจาลองสทธทากนใหผททากน ผไมทากนไมมสทธ

- การสรางเครอขาย กลม/องคกรในการสงเสรมความมนคงดาน

คณภาพชวต สงคม เศรษฐกจ และทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม อยางยงยน

กจกรรมดาเนนงานท ๔

ประชา

พจารณ

จดทาแผน/กจกรรม

ของชมชนลมนาชมชน

กาหนดกตกา

คณะกรรมการชมชน

ในการอนรกษ

ขอมล

ภมนเวศ

ชวภาพ

พนทวกฤต

เศรษฐกจ

สงคม

เจาหนาท

อส.

จดทาฐานขอมล

ระบบ GIS

Model 3 D

ความร

อบรม สมมนา

ดงาน

สหวชาการ

ภมปญญาทองถน

Model 3 D เปนสอ

เรยนรรวมกน

จดทาขอมลชมชน

ททากน ทอยอาศย ปา

พนทวกฤต

โดยชมชนมสวนรวม

เขาถง เขาใจ พฒนา เศรษฐกจพอเพยง นตธรรม

สมานฉนท ยงยน อยดมสข สงคมอยเยนเปนสขรวมกน

๒๓ ๙

๑๕

คนอยกบปา

ปาตนนาสมบรณ

ยงยน

๑๔

๑๗

เสวนา

เวทชาวบาน

สามะโนปญหา

ประชาคม

อญเชญแนว

พระราชดาร

ในการพฒนา

อญเชญกระแส

พระราชดารส

๒๖ ก.พ. ๒๕๒๔

สสอ.

ทสม.

๑๖

ชมชน

หมบาน๘

๖

๗

๑๐

๑

๔

๕

๑๑

๑๒

๑๓

อาเภอ

อบต.

กานน

ผใหญบาน

NGOs

๑. ตองปรบเปลยน ทศนคตและพฤตกรรม เพอรองรบบทบาท นกพฒนาและสงเสรม

๒. ตองเปนผทรจก แสวงหาความรวมมอเพอประโยชนของทรพยากรฯ และชมชนอยางยงยน

๓. ตองเปนผทรจกใช หลกธรรมาภบาล สนตวธ สมานฉนท ปรองดอง ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

๔. ตองเปนผทรจกแสวงหาความร ทเกยวของ มตทางสงคม ภมปญญา คนอยกบปา

๕. ตองเปน ผอ านวยความสะดวกใหกบชมชน ไดแก

- ตองมจตส านก ความรบผดชอบ ความตงใจ และบรณาการในทกๆดาน

- มทศนคตทดและกระตอรอรนทจะท างานรวมกบชมชน

- ใหเกยรตรบฟงความคดเหน และเคารพการตดสนใจของชมชน

- เชอมนและศรทธาในศกยภาพของชมชน

- ค านงถงหลกความเสมอภาค และเปนกลาง

อาเภอสบเมย

ชอตาบล พนท (ไร)

ต.แมสวด 236,230

ต.แมสามแลบ 192,560

ต.สบเมย 181,503

ต.กองกอย 118,587

ต.แมคะตวน 106,204

ต.ปาโปง 64,179

รวม 899,262 พนทอาเภอสบเมย

ครวเรอนประชากร (คน) รวม

(คน)ทงหมด (ไร) ชาย หญง

899,262 11,272 19,668 19,211 38,879

ขอมลเศรษฐกจ-สงคม

ปาเบญจพรรณ

ปาดบแลง

พนทเกษตร

ปาเตงรง

ทางนา

ขอมลกายภาพ

ขอบเขตลมนา

พนทปาสมบรณ

พนทไรหมนเวยน

ททากนปจจบน

หมบานเปาหมาย

หมบาน

ทางนา

ขอมลกายภาพ

แผนทลมนาชมชน จดทาโดย

มการตรวจสอบขอมลของพนท

รวมกน รฐ กบ ชมชน และ

นาเสนอประชาคมของหมบาน

เพอรบรอง และกาหนด กตกา

กฎระเบยบของหมบาน เพอ

อนรกษ และใชประโยชนจาก

ทรพยากรธรรมชาต และ

สงแวดลอมอยางยงยน

ปา

ไรหมนเวยน

ไรถาวร

ปาอนรกษ

หมบาน

นา

ปาใชสอย

ปาชา

ลมนาชมชน

ขอมลการถอครองทดน

ความตองการใชทดน

โครงสรางประชากร, รายได

ภมปญญาทองถน

วฒนธรรม ประเพณ การเพาะปลก

กฎระเบยบในการจดการทรพยากร

ชวภาพ ดานเศรษฐกจและสงคม

จาแนกการใชประโยชนทดน

กายภาพ

จาแนกตามความลาดชนเฉลย

จาแนกตามชนคณภาพลมนา

การประยกตใชระบบภมสารสนเทศจดทา ภาพจาลอง 3 มต เพอใชเปนสอ

จาแนกตามระดบความสงของพนทพนทตาบล

พนธพช

พนธสตว

ความหลากหลาย

ประชากร

ฯลฯ

พนทเสยงตอการเกดการสญเสยดน

พนทเสยงตอการเกดแผนดนถลม

พนทเสยงตอการเกดอทกภย

พนทเสยงตอการเกดภยแลง

นาเสนอรบฟงแสดงความคดเหนลงมต

เสนอชอและลงคะแนนคณะกรรมการประธานฯเลขานการฯ

Village Profile

ชมชนพจารณากาหนด ระดบของ แผนงาน/กจกรรม ๓ ระดบ

แผนงาน/กจกรรมทชมชนสามารถดาเนนการเองได

แผนงาน/กจกรรมทชมชนขอรบการสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถน

แผนงาน/กจกรรมทหนวยงานรฐตามภารกจตองสนบสนนชมชน

ภายใตการมสวนรวมของผมสวนไดเสย

นาเสนอ/รบฟงแสดงความคดเหนลงประชามต

ลดพนท

ไรหมนเวยน

ทไมเหมาะ

แกการเกษตรเพอ

ฟนฟปา

ปลกปา ๓ อยาง

ประโยชน ๔ อยาง

หรอคดเลอกเปน

ปาไมหมบาน

โดย

ชมชนมสวนรวม

ปลกปาหมบานในพนททากน

ปาหมบานอาหารชมชน

การใชประโยชนจากปาหมบาน

มสวนรวมในการอนรกษ

สงเสรมการมสวนรวม

สงเสรมอาชพนอกภาคเกษตร

การศกษา สขอนามย

ปจจยพนฐาน ฯลฯ

อดหนนเพอเสรมสราง

ความเขมแขงขององคกรชมชน

ปา ๓ อยาง

ประโยชน ๔ อยาง

ลดพนท

ไรหมนเวยน

ทไมสามารถทา

การเกษตรได

เพอ

ฟนฟปา

ปลกปา

ปาไมหมบาน

โดยชมชน

มสวนรวม

องคกรเครอขายลมนาแมกลางตอนบน

๒๕๒๐

๒๕๕๐

ใบจาลอง สทก.

รายบคคลใบจาลอง สทก.

รายบคคล

สทก.๑สทก.๒สทก.๓

มสทธทากน/อยอาศย

แปลงรวม

โครงการสงเสรม และพฒนาการมสวนรวม

ของชมชนในพนทปาอนรกษ ( สสอ.)

วตถประสงค

คนอยกบปา ไดอยางสอดคลองกบวถชวตของชมชน และลดปญหา

ความขดแยงระหวาง รฐ กบ ประชาชน

อดหนนใหชมชนดาเนน

โครงการเพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทชมชน

สามารถดาเนนการเองได ตามแผนชมชนทกาหนดไว

งบเงนอดหนน (ทวไป) หมบานละ ๕๐,๐๐๐ บาท

คณะกรรมการลมนา

เจาหนาท สตน.

ผอ.ส. หน.ศ. หน.ห.

เจาหนาทประสานชมชน

นายอาเภอ

อบต. กานน

NGOs เอกชน

ประชาชน/ชมชน

ความร + ภมปญญา

จตสานก

ความเปนเจาของ

การดาเนนการเอง

กาหนดขอตกลงรวมกน

กาหนดกตกา

คณะกรรมการ

คณะกรรมการลมนาชมชน

คณะกรรมการลมนาสาขา

คณะกรรมการลมนาหลก

คณะกรรมการลมนาแหงชาต

การสงเสรม : บรหารจดการ ดาเนนกจกรรมตอเนอง สรางโอกาสการเรยนรรวมกน ภายใตกฎเกณฑ และกตกาทเหนพองตองกน

การพฒนาเครอขาย

งบประมาณ เอกชนสนบสนน

อบต. สสอ.

การจดการลมนา

วางแผนการใชประโยชนทดน

ไฟปา ยดดน สรางความชมชน

เศรษฐกจพอเพยง

ปาพนบานอาหารชมชน

แผนจดการลมนาชมชน

แผนจดการลมนาสาขา

แผนจดการลมนาหลก

แผนจดการลมนา ๒๕ ลมนา

เขาถง

เขาใจ

GREEN WATER

Q+Q+T

Sustainable เขาพฒนา

อยางมสวนรวม

เครอขาย ทสม.ระดบจงหวด

(อ าเภอละไมนอยกวา ๑ คน)

ทสม.ทสม.ทสม.ทสม.ทสม.

ทสม.ทสม.ทสม.ทสม.ทสม.

ทสม.ทสม.ทสม.ทสม.ทสม.

คณะกรรมการอ านวยการ ทสม.

ปลดทส. ประธานฯ /อสส. เลขานการ

เครอขาย ทสม.ระดบหมบาน

คดเลอกกนเองไมนอยกวา ๙ คน

เครอขาย ทสม.ระดบต าบล

(หมบานละไมนอยกวา ๑ คน)

เครอขาย ทสม.ระดบอ าเภอ

(ต าบลละไมนอยกวา ๑ คน)

เครอขาย ทสม.ระดบประเทศ

(จงหวดละ ๑ คน)

ส านกงานอ านวยการ ทสม.(สส.)

คณะกรรมการบรหารเครอขาย ทสม.

คดเลอกกนเอง ไมเกน ๑๗ คนประชมสามญ

ประจ าป

การเงน

๑ เงนอดหนนจาก อปท. ๒ เงน/ทรพยสนทไดมาโดยไมมภาระผกพน ๓ กจกรรม

หารายได ๔ เงน/ทรพยสนจากการบรจาค ๕ ดอกผลทเกดจากเงน/ทรพยสน

ของเครอขาย ๖ เงน/ทรพยสนทไดรบตามกฎหมายหรอโดยนตกรรมอน

วตถประสงค ทสม. เพอ เสรมสรางศกยภาพ ความเขมแขง กระบวนการเรยนร และ

พงตนเองของชมชนในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

ในทองถนของตน เพอเชอมรอยการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ระหวางระดบนโยบายและระดบชมชน

กจกรรม ทสม. ๑ สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการบรหารจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของชมชน ๒ เสรมสรางจตส านกดาน

การอนรกษ สงวน คมครอง และฟนฟ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ในทองถนของตนเอง ๓ ตดตามตรวจสอบ เฝาระวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมของชมชนโดยการมสวนรวมของประชาชนทงกระบวนการ

๔ สงเสรมอาชพทเปนมตรกบสงแวดลอมใหกบชมชน

เจาหนาท

อส.

จดทาฐานขอมล

ระบบ GIS

Model 3 D

ขอมล

ภมนเวศ

ชวภาพ

เศรษฐกจ

สงคม

ความร

อบรม สมมนา

ดงาน

สหวชาการ

ภมปญญาทองถน

Model 3 D เปนสอ

เรยนรรวมกน

จดทาขอมลชมชน

ททากน ทอยอาศย ปา

พนทวกฤต

โดยชมชนมสวนรวม

เขาถง เขาใจ พฒนา เศรษฐกจพอเพยง นตธรรม

สมานฉนท ยงยน อยดมสข สงคมอยเยนเปนสขรวมกน

๒๓ ๙

๑๕

คนอยกบปา

ปาตนนาสมบรณ

ยงยน

๑๔

๑๗

เสวนา

เวทชาวบาน

สามะโนปญหา

ประชาคม

อญเชญแนว

พระราชดาร

ในการพฒนา

อญเชญกระแส

พระราชดารส

๒๖ ก.พ. ๒๕๒๔

สสอ.

ทสม.

๑๖

ชมชน

หมบาน๘

๖

๗

๑๐

๑

๔

๕

๑๑

๑๒

๑๓

กาหนดกตกา จดทาแผน/กจกรรม

ของชมชนลมนาชมชน

อาเภอ

อบต.

กานน

ผใหญบาน

NGOs

คณะกรรมการชมชน

ในการอนรกษ

ประชา

พจารณ

โดย............... นายประพนธ ผลพนพวนกวชาการปาไมชานาญการพเศษ ทาหนาทผอานวยการสวนสงเสรมและพฒนาชมชนตนนา

สานกอนรกษและจดการตนนา กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

๒๕๑๕-๒๕๑๖ งานวนบาล(ลกจางกรมปาไม) ๒๕๑๗ งานปองกนฯ ๒๕๑๘ งานวนกรรมฯ(สานกงานปาไมเขตลาปาง)

๒๕๑๙-๒๕๕๓ (๓๔ ป)งานอนรกษและจดการตนนา