ประวตวรรณคด

เรอง

เสอโคค ำฉนท อนรทธค ำฉนท สมทรโฆษค ำฉนท

เสอโคค ำฉนท

• ผแตง พระมหำรำชคร สนนษฐำนวำมเชอสำยพรำหมณ • เปนพระอำจำรยถวำยพระอกษรแดสมเดจพระนำรำยณ • มหำรำช • ประวต สนนษฐำนวำแตงกอนสมทรโฆษค ำฉนท โดยน ำ • เคำเรองมำจำกปญญำสชำดก • ลกษณะค ำประพนธ เปนค ำฉนทประกอบดวยฉนทและ • กำพย • วตถประสงค เปนคตสอนใจ เพอสอนคตธรรม • ตวละคร แมเสอ แมวว ลกเสอ ลกวว พระคำว พระพหลวไชย นำงจนทร

ทำวยศภม นำงทำส • ทมำ เสอโคค ำฉนทเปนหนงสอประเภทฉนทเรองแรกทจบสมบรณ ชนดของ

ฉนททแตงไมมมำกและโคลงไมเครงครด ตำมแผนบงคบ นอกจำกนยงมกำพยชนดตำง ๆ อยดวย ถอยค ำส ำนวนเขำใจงำยกวำสมทรโฆษค ำฉนท ไดเคำมำจำกปญญำสชำดก

เรองยอ

เรมตนโดยกลำวสรรเสรญคณเทวดำ กษตรย และพระรตนตรย แลวด ำเนนเรองวำเสอแมลกออนและโคนมแมลกออนอยในปำแหงหนง วนหนงแมเสอออกไปหำอำหำร ลกโคสงสำรจงบอกแมใหนมแกลกเสอ ลกเสอและลกโคจงเรมรกกนแบบพนอง แมเสอสำบำนวำจะไมท ำอะไรแมและลกโค แตแมเสอไมรกษำค ำพดกนแมโคเสย ลกเสอและลกโคจงชวยกนประหำรแมเสอ แลวออกเดนทำงไปจนพบพระฤำษ พระฤำษเมตตำชบใหเปนคน ลกเสอเปนพไดชอวำ พหลวไชย ลกโคเปนนองชอวำคำว พระฤำษอวยพรและมอบพระขรรควเศษให ทงสองจงลำฤำษไปเมองมคธ เมอไปถงเมองมคธ พระคำวไดฆำยกษทคอยท ำรำยชำวเมองนนตำย จงไดนำงสรสดำ รำชธดำทำวมคธ แตพระคำวถวำยแดพหลวชย แลวออกเดนทำงตอไป ตำงฝำยตำงเสยงดอกบวคนละดอก เมอไปถงเมองรำงเมองหนงพบกลองใหญทตแลวไมดง เมอผำดกพบนำงจนทรผมผมหอมธดำทำวมทธรำชและนำงแกวเกษรแหงรมนคร ไดทรำบควำมจำกนำงวำนกอนทรยใหญคหนงบนมำกนชำวเมองตลอดจนพอแมของนำง นำงรอดชวตไดกเพรำะกลองใบนน พระคำวปรำบนกอนทรดวยพระขรรควเศษและ ไดนำงจนทรเปนชำยำ

วนหนงนำงจนทรลงสรงในแมน ำ ใสผมในผอบแลวลอยน ำไป ทำวยศภม ผครองเมองพนธวไสยเกบได รสกหลงใหลผมนน นำงทำสอำสำน ำนำงมำถวำย โดยออกอบำยลวงถำมควำมลบเกยวกบพระขรรคจำกนำงจนทร ครนทรำบวำพระคำวถอดพระชนมไวในพระขรรค จงน ำพระขรรคไปเผำไฟ พระคำวสลบไป แลวนำงทำสพำ นำงจนทรไปถวำยทำวยศภม แตไมอำจเขำใกลนำงไดเพรำะรอนเปนไฟ ดวยควำมภกดทมตอพระคำว เมอพระพหลวไชยเหนบวอธฐำนเหยวลงเปนลำงรำยจงตำมหำพระคำว และพบพระขรรคในกองไฟ มำช ำระลำงวำงบนองคพระคำว พระคำวพนขนแลว พำกนออกตำมหำนำงจนทรถงเมองทำวยศภม พระพหลวไชยแปลงเปนพระฤำษอำสำชบทำวยศภมใหเปนหนมแลวฆำเสย และเอำพระคำวออกมำแทนอำงวำชบตวเปนหนมไดส ำเรจ พระคำวได อภเษกสมรสกบนำงจนทรและไดครองเมองพนธไสยสบมำ

อทธพลของวรรณคดทมผลในปจจบน

ในสมยรตนโกสนทรตอนตน พระบำทสมเดจพระพทธเลศหลำนภำลย ทรงพระรำชนพนธเรองคำวเปนบทละคร โดยมเนอควำมตอจำกเรองเสอโคค ำฉนท

อทธพลของเรองนคอเรองของควำมซอสตย ควำมไววำงใจ ซงในปจจบนกท ำใหคนไทยมควำมซอสตยตอกน หำกใครไมท ำตำมทสญญำไวกจะไมไดรบควำมไววำงใจจำกผ อน และควำมกตญญตอผ มพระคณ ซงในปจจบน ถำมผใหญหรอผอำวโสทมพระคณตอเรำ เรำกจะแสดงควำมกตญญตอทำน

1. คณคำดำนวรรณคด เสอโคค ำฉนทเปนวรรณคดประเภทฉนทเรองแรกเปนแบบฉบบของกำรแตงฉนทในสมยตอมำ เนอเรองใหอำรมณหลำกหลำย เชน รก โศกเศรำ เพลดเพลน ตนเตนและส ำนวนโวหำรมควำมไพเรำะ ถอยค ำ ส ำนวนเขำใจงำย นำสนใจ จนตอมำพระบำทสมเดจพระพทธเลศหลำนภำลย ทรงทรงน ำมำนพนธเปนเรองคำว 2. คณคำดำนคตธรรม เปนเรองทใหคตสอนใจหลำยประกำร เชน ควำมเมตตำ ควำมซอสตยตอค ำมนสญญำ และกำรทไมควรไวใจอะไรงำยๆ 3. คณคำดำนภำษำ มค ำโบรำณปะปนอยบำง บำงตอนใชค ำทมำจำกภำษำบำลกบสนสกฤตและมค ำแผลงปนอยดวยดวย

คณคำของเรอง

อนรทธค ำฉนท

ทมำ มควำมเชอเปนสองนย คอ ศรปรำชญแตงเรองนเพอแสดงควำมสำมำรถในกำรแตงฉนท เพรำะถกประมำทวำแตงไดแตโคลง บำงกบอกวำศรปรำชญแตงเพอแกหนำใหบดำ คอ พระมหำรำชครทแตงสมทรโฆษค ำฉนทไมจบ จงแตงอนรทธค ำฉนททมเนอเรองคลำยกนใหจบ

จดมงหมำยในกำรแตง - แตงดวยอำรมณกว และเปนไปตำมควำมนยมทน ำเรองเกยวกบศำสนำมำแตงเปนค ำประพนธ

- เพอแขงกบเรองสมทรโฆษค ำฉนท

- แสดงควำมสำมำรถในกำรแตงฉนทเปนเรองยำวได

ตวละครส ำคญ

พระอนรทธ พระกฤษณะ นำงอษำ พำณำสร พระอศวร

อนรทธค ำฉนท

ประวตของผแตง (อนรทธค ำฉนท) ศรปรำชญ เปนกวเอกคนหนงในสมยสมเดจ พระนำรำยณมหำรำช กษตรยแหงกรงศร อยธยำ เปนบตรของพระโหรำธบด เขำเขำรบ รำชกำรตงแตมอำยไดเพยง 9 ขวบ และ นบตงแตนนเปนตนมำ จนกลำยเปนกวเอก ของสมเดจพรนำรำยณมหำรำช แตสดทำย ดวยควำมสำมำรถของศรปรำชญทเดนเกน หนำเกนตำใครๆ ท ำใหศรปรำชญมจดจบทนำ สะเทอนใจทสดคอ กำรถกสงใหประหำรชวต ลกษณะกำรแตง เปนฉนทและกำพย มรำยสภำพปน ซงเรยกไดวำ ไมเคยมธรรมเนยมกำรแตงในกำรเอำรำยมำปนในกำรแตงฉนทและกำพยเลย ลลำฉนท และกำรด ำเนนเรองรวดเรวรวบรด ไมเครงครดตอธรรมเนยมรวมในกำรแตง ประนำมบท (บทไหว) ซงควรจะอยตอนตนเรองศรปรำชญเอำไปไวตอนทำยเรอง แสดงถงนสยรกอสระเสรในกำรแตงหนงสอ ตองกำรใหเปนแบบของตนเองโดยเฉพำะ

เนอเรองยอ

เนอเรองของอนรทธค ำฉนท ด ำเนนควำมตงแตพระอนรทธทลลำพระกฤษณะผเปนอยกำ และลำสำวสนม กอนออกจำกเมองทวำรพดไปลำสตวในปำ

ครนค ำลงกประทบใตรมไทร พระไทรมควำมเอนดจงอมไปสมนำงอษำ ธดำเจำกรงพำณ ทโสณนคร แลวพำกลบกอนรงสำงนำงอษำตนบรรทมมควำมโศกเศรำ จงสงนำงพจตรเลขำพเลยงใหวำดรปหำตวผมำสมนำง ครนพบวำเปนพระอนรทธกใหนำงเหำะไปลอบรบมำหำ อยรวมกนในต ำหนก ตอมำมผ รและเกดขำวลอออกไป

กรงพำณ หรอ พำณำสร รำชบดำทรำบเรองจำกนำงก ำนลกกรว จงจดขบวนทพมำลอมรบกบพระอนรทธ แผลงศรนำคไดชยชนะจบพระอนรทธมดประจำนไวหนำพระลำน พอดพระนำรทฤำษดดพณพลำงเหำะผำนมำเหนเขำ กรบไปบอกพระกฤษณะ พระกฤษณะจงมโองกำรประชมพล เสดจดวยพำหนะครฑไปยงโสณนคร นำคทรดพระอนรทธทนฤทธครฑไมไดจงคลำยขนดหนไป ฝำยกรงพำณออกสรบกพำยแพ พำณำสรจงรบไปฟองพระอศวรใหเสดจมำชวยพรอมทงขนทกมำรและพระวฆเนศวร สองฝำยตอสกนก ำกงไมแพชนะแกกน พระอศวรคดจะลมพระเนตรทสำม แตเทวดำและฤำษพำกนขอรองใหทรงยบยง เพรำะเกรงโลกทงสำมจะพนำศ

พำณำสรจงเขำสรบดวยตนเอง ถกพระกฤษณะจบไดแลวตดกร ทงพนใหเหลอเพยงสอง พระอศวรทรงขอชวตไว ใหเปนทวำรบำล พระกฤษณะจงอนโลมตำม แลวพำพระอนรทธ นำงอษำขนทรงครฑรวมกบพระองคและพระปรทยมน กลบคนสเมอง

อทธพลของวรรณคดทมผลตอสงคมปจจบน

เปนประโยชนในกำรเปรยบเทยบวรรณคดทแตงในสมยหลง เชน เรองอณรทธ พระรำชนพนธในรชกำรท 1

ในวรรณคดอนรทธค ำฉนท ไดรบอทธพลจำกมหำกำพย มหำภำรตะ ของอนเดย

โดยในเรองจะมกำรอมสม

ค ำวำ อมสม จงมควำมหมำยคอ อมคนหนงไปสมสกบอกคนหนง โดยทคนทงสองไมสำมำรถพดคยไถถำมชอเสยงหรอเรองรำวอะไรกนได เมอไดนอนรวมกนเรยบรอยแลว เทวดำกจะอมพระเอกกลบมำนอนทนอนของตนโดยนกแตงนทำนสมยกอนนยมสรำงเรองอมสมขนเพอใหพระเอกกบนำงเอกไดพบกน และไดเสยเปนสำมภรรยำกน

ตอมำ ค ำวำ อมสม มควำมหมำยเพมหมำยถง หนมสำวทเหมำะสมทจะเปนคสมควรทจะแตงำนกน เชน บำวสำวคนเขำเหมำะกนเหมอนเทพอมสม ชำยหนมกหลอและมควำมรด หญงสำวกสวยและท ำงำนเกงเหมำะกนรำวกบเทวดำอมสม”

คณคาของเรอง 1. อนรทธค ำฉนท มควำมดเดนถงขนมำตรฐำนเปนทรจกกนกวำงขวำง กวภำยหลงมกเทำควำมถง และใชเปนแบบอยำง สมเดจพระมหำสมณเจำ กรมพระปรมำนชตชโนรส ยงทรงใชท ำนองแตงของอนรทธค ำฉนทในกำรนพนธ สมทรโฆษค ำฉนทตอนจบ 2. เรองนไดเคำเรองจำก มหำกำพยภำรตะ ฝำยคตของพรำหมณ และอนรทธค ำฉนทบำงตอนกไดเลยนแบบมำจำกสมทโฆษค ำฉนทคอ ตอนลำนำง เทวดำอมสม พเลยงวำดรป และมบำงตอนเลยนแบบมำจำกลลตพระลอ เชน บทชมโฉมพระอนรทธ 3.มลกษณะแหวกธรรมเนยมคอมบทไหวครอยตอนทำยเรองแทนทจะเปนตอนตนเรองเหมอนวรรณคดเรองอนๆ

สมทรโฆษค าฉนท ผแตงทำนแรก คอ พระมหำรำชครไดน ำเอำนทำนชำดกเรองสมทรโฆษจำกปญญำสชำดกมำแตงเปนค ำฉนท เพอใชเลนหนงใหญในงำนเฉลมพระชนมพรรษำสมเดจพระนำรำยณมหำรำชครบ ๒๕ พรรษำ แตแตงไมทนจบกถงแกอนจกรรมเสยกอน ตอมำสมเดจพระนำรำยณมหำรำชทรงเสยดำยทจะปลอยเรองใหทงคำงไว จงทรงพระรำชนพนธเรองตอ แตทรงแตงยงมทนจบกเสดจสวรรคต ครนถงสมยรชกำลท ๓ แหงกรงรตนโกสนทร สมเดจพระมหำสมณเจำ กรมพระปรมำนชตชโนรส จงทรงแตงตอจนจบบรบรณ

ประวตผแตง 1.พระมหำรำชคร สนนษฐำนวำมเชอสำยพรำหมณเปนพระอำจำรยถวำยพระอกษรแดสมเดจพระนำรำยณมหำรำช 2.สมเดจพระนำรำยณมหำรำช เปนพระมหำกษตรยททรงพระปรชำสำมำรถอยำงยง ทรงสรำงควำมรงเรอง และควำมยงใหญใหแกกรงศรอยธยำเปนอยำงมำก นอกจำกจะมพระปรชำสำมำรถดำนกำรศกษำสงครำมแลว ยงเปนพระมหำกษตรยผ เปนทเลองลอในพระรำโชบำยทำงกำรคบคำสมำคมกบชำวตำงประเทศ รกษำเอกรำชของชำตใหพนจำกกำรเบยดเบยนของชำวตำงชำตและรบผลประโยชนทงทำงวทยำกำรและเศรษฐกจทชนตำงชำตน ำเขำมำ นอกจำกน ยงไดทรงอปถมภบ ำรงกวและงำนดำนวรรณคดอนเปนศลปะทรงเรองทสดในยคนน 3.สมเดจพระมหำสมณเจำ กรมพระปรมำนชตชโนรส เปนสมเดจพระสงฆรำชพระองคท 7 แหงอำณำจกรรตนโกสนทร และเปนพระรำชวงศพระองคแรกททรงไดรบสถำปนำใหด ำรงต ำแหนงสมเดจพระสงฆรำช

จดประสงคกำรแตงสมทรโฆษค ำฉนท

สมทรโฆษค ำฉนท มจดประสงคแตงขนเพอใชเปนบทพำกยหนง เพอใชแสดงหนงใหญในพระรำชพธฉลองพระชนมำยครบเบญจเพส ของสมเดจพระนำรำยณมหำรำช

ลกษณะบทประพนธ

เปนค ำฉนท ประกอบดวยกำพยและฉนท ไดแก กำพยฉบง 16 , อนทรวเชยรฉนท 11 , โตฎกฉนท 12 , วสนตดลกฉนท 14 , มำลนฉนท 15 , สนทลวกกฬตฉนท 19 , สทธรำฉนท 21 , กำพยสรำงคนำงค 28 , โคลงสสภำพ

ตวละครส าคญ พระสมทรโฆษ

พระสมทรโฆษเปนตวละครเอกฝำยชำย และเปนตวส ำคญทสดของเรองเพรำะวรรณคดเรองนมจดประสงคเพอสรรเสรญพระเกยรตยศของพระสมทรโฆษ พระสมทรโฆษคอลกษณะของกษตรยในอดมคต เพรำะทรงมทงพระปรชำสำมำรถในดำนกำรรบ กำรปกครอง และพระสรโฉมงดงำม นอกจำกนพระสมทรโฆษกยงทรงมน ำพระทยอนเปรยมลนไปดวยควำมกรณำ ดงจะเหนไดจำกกำรชวยเหลอพทยำธรทตกทกขไดยำก ทงยงทรงรจกวำบคคลใดควรรบกำรเคำรพ ดงเชน ทเคำรพพระโพธเทพำรกษในฐำนะทมพระคณ ใหรมเงำไมพกพงแกพระองค นอกจำกนนยงทรงมควำมอดทน ไมทอถอย เมอพลดพรำกจำกนำงพนทมดไปแลว กยงอตสำหะวำยน ำขำมสมทรและตดตำมหำนำงจนพบ

นำงพนทมด

นำงพนทมด คอ ลกษณะของผหญงชนสงทไดรบกำรเลยงดอยแตในบำนไมมโอกำสไดรบรเหตกำรณจำกโลกภำยนอก แมนำงจะไดรบกำรอบรมใหเปนกลสตรเพยงใด นำงกอดทจะมควำมใฝฝน ถง “ชำยในฝน” เยยงหญงสำวทวไปมได

นำงรตนธำร

นำงรตนธำร คอ ลกษณะของผจงรกภกด ยอมท ำทกๆสงเพอใหนำยของตนมควำมสข ไมวำจะเปนกำรปลอบใจ หรอแสวงหำสงทตองประสงคท ำให นำงรตนธำรเปนหญงทมควำมเกงกลำสำมำรถมำกกวำนำงพนทมด เพรำะสำมำรถทงกำรวำดภำพและในกำรเดนทำงดนดนไปเฝำพระสมทรโฆษซงประทบอยคนละเมองกบนำยของตน แตนำงรตนธำรกยอมรบฐำนะต ำตอยของตนทเปนเพยงขำของนำงพนทมดเทำนน

พระอนทร และ นำงเมขลำ

พระอนทร และ นำงเมขลำเปนตวละครทใชเปนสญลกษณของ “ผลตอบแทนแหงกรรมด”เพรำะเปนตวละครทคอยชวงเหลอตวละครเอกของเรองเปนกำรแสดงใหเหนวำ คนดนน “ตกน ำไมไหล ตกไฟไมไหม” แมจะไดรบควำมเดอดรอน หรอประสบควำมทกขยำกปำนใด ในทสดผลแหงกรรมดทไดท ำไวกจะตองกลบมำชวยเหลอเสมอ

เนอเรองยอ

พระสมทรโฆษ เปนโอรสทำวพนททตกบนำงเทพธดำแหงเมองพรหมบรม มพระชำยำทรงพระนำมวำ สรสดำ แตพอไดยนกตตศพทของนำงพนทมด กเลยหำอบำยหลอกนำงสรสดำวำจะไป ประพำสปำ พระสมทรโฆษไดลำพระบดำมำรดำไปประพำสปำ เพอคลองชำง ขณะพระสมทรโฆษประทบใตตนโพธไดตรสสดดขอพรเทพำรกษแลวบรรทมหลบไป เทพำรกษทรงพระเมตตำพำอมไปสมนำงพนทมด จวนสวำงจงพำกลบไปยงทเดม ทงสองพระองคทรงครวญถงกน ตอมำทำวสหนรคปตพระรำชบดำนำงพนทมด ทรงประกำศพธสยมพร พระสมทรโฆษจงเสดจมำยงเมองรมยบร พระสมทรโฆษทรงประลองศรมชยในกำรสยมพร ไดอภเษกกบนำงพนทมด

วนหนง พระสมทรโฆษประพำสอทยำน ไดชวยเหลอ รณำภมข (วทยำธร) จงไดพระขรรค วเศษเปนกำรตอบแทน พระสมทรโฆษใชพระขรรคพำนำงพนทมดเหำะไปประพำสปำหมพำนต แตถกพทยำธรลกพระขรรคไป ทงสองพระองคจงเดนเทำกลำงปำ และตอง อำศยเกำะขอนไมงวทมหนำมแหลม เพอขำมทะเล แตเมอมพำยใหญพดมำ ท ำใหขอนงวขำดเปนสองทอน พระสมทรโฆษและนำงพนทมดจงตองพลดพรำกจำกกนกลำงทะเล นำงพมทมดทรงขนฝงได สวนพระพระสมทรโฆษเกำะขอนงวทนล ำบำกอยในทะเลมำได 7 วน กพบกบนำงมณเมฆขลำผมหนำทรกษำทองทะเล นำงมณเมฆขลำและพระอนทรชวยใหพระสมทรโฆษขนฝงและใหพทยำธรน ำพระขรรควเศษมำคน พระสมทรโฆษทรงตำมหำนำงพมทมดจนพบ ทงสองพระองคไดเสดจกลบเมอง และไดรบเวนรำชสมบต

อทธพลของวรรณคดทมผลในปจจบน สมทรโฆษค ำฉนทมควำมประณตและไพเรำะ จงเปนแบบฉบบในกำรแตงฉนทของวรรณคดยคหลง ซงกวยคหลงยงมกำรกลำวอำงองถงกำรพลดพรำกของพระสมทรโฆษกบนำงพนทมดเปนท ำนองเปรยบเทยบกำรจำกของตน เชนโคลงนรำศนรนทร เปนตน สมทรโฆษค ำฉนทเปนวรรณคดทใชภำษำบำลสนสกฤตมำก โดยสวนของพระมหำรำชครและสมเดจพระนำรำยณมหำรำชนนแตงเปนภำษำสนสกฤตเปนสวนใหญ และสวนของสมเดจพระมหำสมณเจำ กรมพระปรมำนชตชโนรสแตงเปนภำษำบำลเปนสวนใหญ ท ำใหภำษำทใชในกำรแตงในวรรณคดเรองนมอทธพลมำถงปจจบนเพรำะภำษำไทยปจจบนกไดรบอทธพลมำจำกภำษำบำลสนสกฤต นอกจำกนนแลววรรณคดเรองนยงเปนทมำของส ำนวนบำงส ำนวนอกดวย เชน อมสม ซงแปลวำอมไปสมสกน ลกษณะของ ‘เทพอมสม’ ในวรรณคด สำมำรถน ำมำเทยบไดกบพฤตกรรม ‘One night stand’ ของคนในปจจบน ซงกคอ กำรทหนมสำวออกไปเทยวกลำงคนตำมสถำนบนเทง เมอเจอคนทถกใจ ไดเขำไปพดคยถกคอ สดทำยกจะไปจบลงทกำรมเพศสมพนธกน แมวำจะเพงรจกกนไดไมนำน และเมอผำนพนค ำคนนนไปกตำงคนตำงไปไมมอะไรเปนขอผกมดตอกน ขนเปนหลกฐำนบงชวำในสงคมไทยไมใชเรองทเพงเกดขน แตไดมมำนำนแลวเพยงแตไมไดมกำรหยบยกเรองแบบนขนมำพดคยหรอหำวธแกปญหำเหลำนอยำงจรงจง

คณคำ

ดำนภำษำและส ำนวนโวหำร สมทรโฆษค ำฉนทไดรบกำรยกยองจำกวรรณคดสโมสรวำเปนยอดของวรรณคดประเภทค ำฉนท กำรใชถอยค ำมค ำไทยโบรำณ ค ำเขมร ค ำบำลสนสกฤตมำกโดยเฉพำะส ำนวนทแตงในสมยกรงศรอยธยำ สวนส ำนวนของสมเดจพระมหำสมณเจำ กรมพระปรมำนชตชโนรส ใชค ำบำลมำกกวำค ำสนสกฤต หนงสอเลมนจงใหควำมรทำงภำษำเกยวกบศพทตำง ๆ เชน ค ำไทยโบรำณ ค ำบำล ค ำสนสกฤตและค ำเขมร ตลอดจนกำรแผลงค ำทใชในวรรณคดเรองน นอกจำกนนกำรใชลลำของฉนทยงเหมำะสมกบเหตกำรณและกำรบรรยำยเรอง กำรใชถอยค ำสำมำรถแสดงภำพและอำรมณไดอยำงละเอยด สวนส ำนวนโวหำรกดเยยม มควำมไพเรำะดวยรสแหงวรรณคดครบถวน ทงบทร ำพนควำมรก บทโศก บทเกรยวกรำด บทรบ บทชมโฉม ชมทพ ชมธรรมชำต ชมเมอง แมวำจะมผแตงถง ๓ คนแตกวกไดรกษำระดบฝปำกในกำรแตงและในกำรด ำเนนเรองอยำงเทำเทยมกน กลมกลนกนทงส ำนวนโวหำรและเนอเรองประดจวำเปนกวคนเดยวกนแตง

ดำนอทธพลตอวรรณคดอน สมทรโฆษค ำฉนทมควำมประณตและไพเรำะในบทพรรณนำตำง ๆ จงเปนแบบฉบบในกำรแตงฉนทของวรรณคดยคหลง ซงกวในชนหลงยงมกำรกลำวอำงองถงกำรพลดพรำกของพระสมทรโฆษกบนำงพนทมดเปนท ำนองเปรยบเทยบกำรจำกของตน เชนโคลงนรำศนรนทร เปนตน

คณคำ

ดำนควำมร สมทรโฆษค ำฉนทมคณคำใหควำมรตำง ๆ คอ - ควำมรเกยวกบกำรเลนหนงใหญ

- ควำมรเกยวกบประเพณคลองชำง

- ควำมรเกยวกบกำรจดทพสมยโบรำณ

- ควำมรเกยวกบธรรมชำตวทยำ

- ควำมรเกยวกบปำหมพำนต

ดำนสงคมและวฒนธรรม

- สะทอนสภำพชวตควำมเปนอยของคนสมยกรงศรอยธยำ เชน ควำมเชอในเวรกรรมกำรบนบำนศำลกลำว กำรตงโรงทำน ตลอดจนกำรละเลนของไทย ไดแก กำรเลนแขงววเกวยน จระเขกดกน แรดชนกน เปนตน

- ใหควำมรเกยวกบประเพณและพระรำชพธตำง ๆ ทสบเนองมำแตศำสนำพรำหมณ เชน พระรำชพธอำศวยชเปนพระรำชพธแขงเรอเสยงทำยในเดอน ๑๑ และกำรอภเษกแบบสยมพร (กำรแตงงำนอยำงเลอกคโดยฝำยหญงเปนฝำยเลอกค อำจเปนกำรเลอกคตำมควำมพงพอใจหรอกำรใหชำยไดแสดงควำมสำมำรถ)

สตวหมพำนต