รางกายของเราก. การจดระบบในรางกาย  

                     

ในรางกายถาเปรยบระบบอวยวะกบการทำางานของระบบโรงงานสามารถเปรยบไดดงน เชนผวหนง, ขน, เลบ   เปรยบเหมอน     กำาแพง ดานตรวจ     สมอง    เปรยบเหมอน    คอมพวเตอร   ตา     เปรยบเหมอน  กลอง V.D.O. วงจรปด    รปภ.      ลน     เปรยบเหมอน     ผตรวจสอบคณภาพ      หวใจ  เปรยบเหมอน      เครองป มนำา     ปอด     เปรยบเหมอน     แอร ( กาช )  ไต  ตบ   เปรยบเหมอน       เครอง

กำาจดของเสย ถงขยะ กระเพาะอาหาร,ลำาไส       เปรยบเหมอน    หองครว ในรางกายจะประกอบดวยหนวยของสงมชวตทเลกทสดคอเซลล(cell)เซลลทมขนาดเลกทสดคอสเปรม (sperm) และใหญทสดคอไข (egg)  

cell หลาย ๆ cell  รวมกนกลายเปน  เนอเยอ (tissue) เนอเยอ (tissue) หลาย ๆ เนอเยอ (tissue)  รวมกนกลายเปน   ระบบ (system) ระบบ (system) หลาย ๆ ระบบ (system)  รวมกนกลายเปน  สวนประกอบของรางกาย สวนประกอบของรางกาย (parts 0f body)  รวมกนกลายเปน รางกาย (body)

      เซลลทเปนองคประกอบของรางกาย

1.    เซลลรางกาย (body cell) ลกษณะแบนบาง มนวเคลยสอยตรงกลางพบตามรางกาย

2.    เซลลเยอบ (epidermis)   ลกษณะแบนบาง มนวเคลยสตรงกลางนนเหมอนไขดาว พบตามเยอบทมผนงบางมเมอก (mucus) หลอเลยง เชน รมฝปาก กระพงแกม ดวงตา อวยวะเพศภายใน

3.    เซลลกลามเนอ (muscle cell) ม 3 ชนด

ก.   เซลลกลามเนอลาย (reticular muscle) พบตาม แขน ขา  

ข.   เซลลกลามเนอเรยบ (smooth muscle) พบตาม อวยวะภายใน เชน  ทางเดนอาหาร 

      

ค.   เซลลกลามเนอหวใจ (cardiac cell) พบทหวใจ

4.    เซลลเมดเลอดแดง (Red Blood Cell ; RBC)

5.    เซลลเมดเลอดขาว (White Blood Cell ; WBC)

6.    เซลลประสาท

7.    เซลลกระดก

8.    เซลลสมอง

9. เซลลสบพนธ

        ระบบตางๆในรางกายทำางานประสานงานกนอยางมระบบ ถาระบบใดระบบหนงผดปรกต รางกายกจะแสดงความผดปรกตออกมา เชน  พการ เปนโรค ฯลฯ ระบบตางๆในรางกายทจะไดศกษา ไดแก 

1.ระบบยอยอาหาร  2.   ระบบสบพนธ  3.   ระบบหวใจการหมนเวยนของเลอด  4.    ระบบหายใจ  5.   ระบบการขบถายหรอการกำาจดของเสย  6. ระบบประสาท  7. ระบบกลามเนอ  8.    ระบบกระดก  9.    ระบบภมคมกน

      สวนระบบอนๆทจะไดศกษาตอไป ไดแก   ระบบฮอรโมน   ฯลฯ      

2.1 ระบบยอยอาหาร (Digestion)

ระบบยอยอาหารทำาหนาท   เปลยนอาหารมโมเลกลขนาดใหญ    ใหเปนสารอาหารทมโมเลกลขนาดเลกซงรางกายนำาไปใชประโยชนในการสรางพลงงาน สรางความเจรญขนตอนตางๆ ทจะเปลยนจากอาหารใหเปนสารอาหารกอนทจะถกดดซมเขาสกระแสเลอดบรเวณผนงของลำาไสเลก การยอยอาหารประกอบดวยอวยวะทเกยวของ นำายอย และ ตวเรงปฏกรยา

    2.1.1 อวยวะทเกยวของ ประกอบดวย อวยวะทเกยวของโดยตรง และโดยออม

       ก. อวยวะทเกยวของโดยตรง ประกอบดวย

         1. ปากและฟน (mouth and teeth) ประกอบดวย

1.1  รมฝปาก พบชนดสตวทเลยงลกดวยนม ประกอบดวยเซลลเยอบ ตดตอกบผนงเยอบขางแกม

1.2  ชองแกม ประกอบดวยเซลล เยอบเปนบรเวณทผลตนำาเมอกและเปนทางเปดออกของตอมนำาลาย

1.3  ชองปาก ประกอบดวยเพดานปาก ลนไก บรเวณใตลน

1.4  ตอมนำาลาย (salivary gland) อยรอบ ๆ ปาก ม 3 ค

               ก. ตอมนำาลาย ใตกกห (parotid gland) เปนทมขนาดใหญทสดอยทางดานลางของหทง 2 ขาง ประกอบดวยเซลลททำาหนาทสรางนำาลายชนดใส (serous)ถาตอมนตดเชอไวรสจะทำาใหอกเสบ บวม เรยกวาโรคคางทม ในเพศชายเชออาจรกลามไปถงลกอณฑะทำาใหเปนหมนในทสด

ข. ตอมนำาลาย ใตขากรรไกร (submandibular gland) มลกษณะคลายรปไข เปดสเพดานลางของปากทางดนขางของฟนตดดานลาง ประกอบดวยเซลลททำาหนาทสรางนำาลายชนดใส และชนดขนเลกนอย

ค. ตอมนำาลายใตลน (sublingual gland) อยตรงกลางระหวางขากรรไกรลางบรเวณใตลนประกอบดวยเซลลททำาหนาทสรางนำาลายชนดขน (mucous)

               สวนประกอบและคณสมบตของนำาลาย

1.    มคา pH ระหวาง 6.2-7.4 ประสทธภาพของนำาลายสงสดท pH = 6.8 (กรดออน ๆ)

2.    มนำาเปนองคประกอบ  97-99 %

3.    เปนสารทมสภาพหนด ประกอบดวย ฟอสฟอรส และแคลเซยมในปรมาณสง

4.    ประกอบดวยนำายอย (enzyme) ททำาหนาทยอยแปง คอ เอนไซมไทยาลนหรอเอนไซมอะไมเลส(ptyalin or amylase)

5.    มสารเมอก (mucus) ชอยในการหลอลน

              หนาทของนำาลาย 

1.    ชวยกลนอาหารไดงายขน

2.    ควบคมปรมาณนำาในรางกาย

3.    ทำาหนาทยอยอาหารประเภทคารโบไฮเดรท

4.    ทำาหนาททำาลายอาหาร ใหตอมรบรส (tast bud) รบรสอาหารไดชวยทำาความสะอาดปากและฟน

5.    ชวยใหเกดการเคลอนไหวของลนขณะพด

6.    ขบสารบางชนดออกมา (excretory) ไดแก ยเรย นำาตาล ละสารพษตาง ๆ เชน  ปรอท (Hg)       

ตะกว (Pb)    

1.5 ลน (tongue) ประกอบดวยกลามเนอเรยบ ผนงของลนเปนตมนนขนมาซงประกอบดวยเซลลประสาทมากมาย ลนชวยในการคลกเคลาอาหารและใหนำาลายคลกเคลาอาหารไดทวถง และชวยในการกลน นอกจากนยงชวยในการใหเกดเสยงและชวยรบรสอกดวย

   ตำาแหนงของลนทชวยในการรบรส

ปลายลน   รบรส    หวาน  ขอบลนสวนหนา    รบรส   เคม   ขอบลนสวนลาง   รบรส    เปรยว โคนลน   รบรส   ขม

1.6 ฟน ประกอบดวย

               ๑. ตวฟน  เปนสวนทโผลออกจากขากรรไกร  เมอนำามาผาตามแนวยาวจะเหน สวนประกอบดงน

                  ก. ชนเคลอบฟน(enamel) ประกอบดวย แคลเซยมฟลออไรด (CaF2 ) ม สขาวเนอแนนเปนสวนทแขงทสดในรางกาย  ทำาหนาทปกปองเนอฟนไวสำาหรบบดเคยวอาหาร

                 ข.  ชนเนอฟน (dentine) อยในชนใตชนเคลอบฟน  ในสวนนประกอบดวย  cell ทมชวตทำาหนาทสรางเนอฟนได

                   ค.  ชนโพรงประสาทฟน (neck) เนอคอฟน สวนนประกอบดวย  cell ประสาท และหลอดเลอดโยผานมาทางคลองรากฟน

               ๒. รากฟน (root) เปนสวนทตดกบขากรรไกร หมดวยเหงอก     

        สาเหตททำาใหเกดฟนผ เนองจากมจลนทรยในชองปากยอยสลายเศษอาหาร เชน นำาตาล เมอถกยอยจะไดกรด แลวจะไปทำาลายฟน ดงน

1.    กดสารเคลอบฟน ทำาใหเกดรอง

2.    กรดจะเจาะเขาไปถงชนเนอฟนและโพรงประสาทฟน ทำาใหปวด

3.    เมอลามถงรากฟน ฟนจะหลดออก

    * จลนทรยใชนำาตาลสรางเมอกเหนยวใหตดกบตวฟนเรยกวา พลค (plaque)

        ชนดของฟน

1.  ฟนนำานม (Temporary teeth) มทงหมด 20 ซ บน 10 ลาง 10 ฟนนำานมจะงอกตงแต 6 เดอน - 12 ป ฟนนำานมจะเรมหลดตงแตอายประมาณ 2 ปครง ถง 12 ป

2. ฟนแท (Permanent teeth) มทงหมด 28-32 ซ แลวแตฟนกรามหลงจะงอกครบหรอไม อยขากรรไกรบน 16 ซ และ ขากรรไกร 16 ซ

            รปรางและหนาทของฟน

1.   ฟนตด (Incisor; I) อยสวนหนามรปรางบางคลายลมมจำานวนทงหมด 8 ซ

2.   ฟนเขยว (Canine;C) ทำาหนาทฉกกดอาหาร และรกษามมปาก มจำานวน 4 ซ

3.   ฟนเคยวหรอกรามหนา (Prermolar;P) มจำานวนทงหมด 8 ซ ทำาหนาทในการบดเคยวอาหาร

4. ฟนกรามหลง (Molar;M) ฟนบด มความแขงแรงใชบดอาหาร มจำานวน 12 ซ

                               *ขอ 1 และ 2 เรยกวา ฟนหนา ขอ 3 และ 4 เรยกวา  ฟนหลง

            ขอแตกตางระหวางฟนแทกบฟนนำานม

1.  ขนาด ฟนแทมรปรางขนาดใหญกวา

2.  ส ฟนนำานมขาว ฟนแทสนวลขน

3.  สวนของคอฟน ฟนนำานมคอคอดมากสน ฟนแทคอดนอยยาว

4.  รากฟน ฟนนำานมหาง ฟนแทจะถ

                        สรป ฟนแท  คอ  I 4/4       C  2/2        P  4/4        M   6/6  

       2. คอหอย (pharynx) เปนทออยระหวางดานหลงของชองปากและหลอดลม บรเวณนนเปนจดเชอมระหวางหลอดลมกบหลอดอาหารโดยมกลไกควบคมการสงอาหารหรออากาศคนละเวลากน นอกจากนยงประกอบดวยตอนำาเหลอง 3 คอยรอบ ๆ คอหอย มหนาทดกจบเชอโรค เรยกวา “ตอมทอนซล” (tonsil)

       3. หลอดอาหาร (oesophagus) อย ต อจากคอหอยอย ด านหล งหลอดลม (trachea) สวนบนเปนกลามเนอลายมหรด ชวยปดเปดหลอดอาหารระหวางกลนอาหารสวนท ายเป นกล ามเน อ เร ยบ ชวยบบสงอาหารเป นระยะ เรยกว า เพอรสต ลซส (peristalsis) ชวยใหอาหารเคลอนทไดสะดวก

       4. กระเพาะอาหาร (stomach) อยบรเวณดานซายของชองทองกวางประมาณ 5 นว ยาว 10 นว แบงออกเปน 3 สวน

            ก. คารดแอค (Cardiac) เปนสวนทตอจากหลอดอาหาร

            ข. สวนฟนดส (Fundus) เปนสวนมขนาดใหญเรยกวา “บอด” (body)

            ค. ไพโลรส (Pylorus) เปนสวนทายของกระเพาะทตอกบลำาไสเลกตรง ทำาหนาทสงอาหารสลำาไสเลกเปนระยะ ๆ

5. ลำาไสเลก (Small Intestine) ยาวประมาณ 10 m แบงออกเปน 3 ตอนไดแก

            ก. ดโอดนม (Duodenum) ตอจากกระเพาะอาหารยาวประมาณ 1 ฟต สวนบนมทอเปดจากตบออนมทอสงนำาดกบนำายอยตาง ๆ บรเวณสวนนจะมลกษณะเปน รปตว U

            ข. เจจนม (Jejunum) ยาวประมาณ 8-9 ฟต ยอยและดดซมอาหารและสารอาหารมากทสด

            ค. อเลยม (Ileum) สวนสดทายตอกบลำาไสใหญเปนมมฉากบรเวณไสตงยาวประมาณ 2-3 ฟต ทำาหนาทยอยและดดซมอาหารมาสรางกายคอนขางนอย

             หมายเหต   กระเพาะอาหารมปรมาณ 50 cc แตเมอไดรบอาหารจะยาวถง 2000 cc หรอ 2 ลตร ทำาหนาทพกอาหารบรเวณเยอบภายในจะมตอมผลตนำายอย (Grastric gland) ทำาหนาทผลตนำายอยและกรดเกลอ (HCl) ซงทำาใหอาหารโปรตนมอนภาคเลกลง

            ทผนงดานในของลำาไสเลกประกอบดวยตมเลก ๆ มากมาย ประมาณ 20-40 อน/mm2 (ตารางมลลเมตร) ตมเหลานเรยกวา วลลส“ ” (Villus) ดานในประกอบดวยเสนเลอดและเสนนำาเหลอง เลอดทำาหนาทในการดดซมอาหารและทำาลายเชอโรค ตามลำาดบ

6. ลำาไสให ญ  (Large Intestine) ยาวประมาณ 1.5 เมตร เร มตงแตสวนของอเลยมจนถงทวารหนก แบงเปน 4 สวน

            ก. ซกม (Cecum) ตอจากอเลยมยาวประมาณ 5-8 เซนตเมตร ตรงรอยตอมหรด บรเวณนมไสเลก ๆ เรยกวา “ไสตง” (Appendix) สวน

            ข. โคลอน (Colon) แบงเปน 3 ตอน ตงฉากกนเปนสวนทยาวทสด

            ค. สวนของเรกตม (Rectum) หรอเรยกวาไสตรง สนสดททวารหนกยาวประมาณ 12-15 ซม. อยดานหลงกระเพาะปสสาวะหรอมดลก บรเวณนมแนวโนมใหเกดโรคมะเรงมากทสด

            ง. ชองทวารหนก (Anal Canal) ยาวประมาณ 2.5 - 3.5 ซม. ปลายสดเปดออกนอกรางกายเรยกวา “ทวารหนก (Anus)” ประกอบดวยหรด(sphincter) 2 แหง คอ ดานนอกและดานใน หรดดานในอยนอกเหนออำานาจควบคมของจตใจ หรดสวนนอกอยภายใตอำานาจจตใจ

        หนาทของลำาไสใหญ

          1. สะสมกากอาหาร

          2. ดดซมแรธาต นำา กลโคส

          3. มจลนทรยชวยในการยอยกากอาหารโดยเฉพาะเซลลโลส ใหมสภาพเหลวหรอออนนม

ข. อวยวะทเกยวของโดยออม

            1. ตบ (Liver) เปนอวยวะทใหญทสดของรางกายม 2 ซก ซาย-ขวา มสนำาตาลเนอแนน หนกประมาณ 3.3 - 3.5 ปอนด ภายในประกอบดวยกอนเลก ๆ มากมายเรยกวา “โลบล (Lobul)” ระหวางโลบลมชองวางเลก ๆ เปนทางผานของเลอด เรยกวา “ไซนซอยด (Sinusiod)” นอกจากนยงมถงนำาดอยดวย

            หนาทของตบ

1. สรางนำาดจากเมดเลอกแดงทหมดอายคอ ประมาณ 120 วน

2. สรางเลอดในขณะทยงเปนตวออนอย (Fetus)

3. ทำาลายเมดเลอดแดง

4. เปลยนกลโคสเปนไกลโคเจน หรอสลายไกลโคเจนใหเปนกลโคสเมอรางกายขาดแคลน

5. ทำาลายพษทรางกายรบเขามาหรอสรางขน เชน แอลกอฮอล โลหะหนก อะฟลาทอกซล

6. สรางนำาเหลองประกอบดวยเมดเลอดขาว ภมคมกน

             2. ตบออน (Pancreas) มลกษณะคลายใบไมยาวประมาณ 20-25 ซม. สแดงหรอสเทา มตอเปดสสวนโคงของดโอดนม ทำาหนาทเปนตอมมทอและตอมไรทอ ผลตของเหลวไดประมาณ 2 ลตร ซงประกอบดวย

            ก. นำายอย ซงทำาหนาทยอยโปรตน คารโบไฮเดรท และไขมน

            ข. โซเดยมไบคารบอเนต มคณสมบตเปนเบส (ดาง) เพอปรบสภาพอาหารทมาจากกระเพาะอาหารซงมสภาพเปนกรด ใหมสภาพเปนกลางหรอเปนเบสออน ๆ เพอจะไมทำาลายเยอบของลำาไสเลก (Villi)

     2.1.2 นำ#ายอย (enzyme) ประกอบดวย ไทยาลน ในนำาลาย เปปซนในกระเพาะอาหาร นำายอยอน ๆ ท ดโอดนม และตบออน

     2.1.3 ตวเรงปฏกรยา (catalize) ประกอบดวย นำา  นำาดจากตบ กรดเกลอจากกระเพาะ Ca

 กระบวนการยอยอาหาร

       1. การยอยทปาก ไดแก

            ก . การ เค ยว (Mastication) เป นการยอยแนบเช งกล (Machanical Digestion) หมายถงการเปลยนจากอาาหารทมโมเลกลใหญใหเปนโมเลกลเลก

            ข. การกล น (Deglulutition) เพ อใหอาหารคลกเคล าก บน ำายอยสงลงหลอดอาหารโดยการควบคมของคอหอย จะมแผนกระดกออนเรยกวา “ฝาปดกลองเสยง”

            เมออาหารถงหลอดอาหารจะถกบบผานอยางเรวเรยกวา “Peristalsis”

      ในปากมการยอยอาหาร 2 แบบ คอ

         1. เชงกล (Mechanical Digestion) การทำาใหอาหารทมขนาดใหญใหเลกลงอยางรวดเรว

         2. เชงเคม (Chemical Digestion) การทำาใหอาหารเลกลงชา ๆ โดยมนำายอยและนำาเปนตวยอย

            การยอยเชงเคมในปาก นำาลายจะประกอบดวยนำายอย Ptyalin หรอ Amylase ทำาหนาทยอยแปงใหมโมเลกลเลกลงเรยกวา “เดกซตรน (Dextrin) จากนน Dextrin ก จะยอยเปนนำาตาลมอลโตส กลโคส ตามลำาดบ ดงน  

                    

                                 Ptyalin

            Starch                               Dextrin                    95-99 %

                                 H2O

                                 Ptyalin

            Dextrin                               Maltose                    5 %

                                 H2O

                              Maltase

            Maltose                                  Glucose               1 %

                                  H2O

กระบวนการยอยจะเกดขนบรเวณรอยตอของโมเลกลหรอเรยกวา “พนธะ” (bond)

        2. การยอยอาหารในกระเพาะอาหาร บรเวณใตเยอบกระเพาะอาหารมตอมทผลตของเหลว (Gastric gland) ประกอบดวย

            - กรดเกลอ  (HCl ; ไฮโดรคลอรก) ทำาหนาทใหโปรตนสลายตวเปนโปรตนสายสนๆ เรยกวาโพลเปปไตด (Polypeptide)

            -  เปปซน (Pepsin) เปนนำายอยทยอยโปรตนใหเปนโปรตนสายสนๆ โดยมกรดเกลอมาชวย

 

                                                 Pepsin 

                              Protein                                 Polypeptide

                                                HCl , H2O

 

            - เรนนน (Rennin) เปนนำายอยโปรตนพบในเดกหรอสควเลยงลกดวยนมทมอายนอยโดยทำางานรวมกบโปรตนยอยโปรตนทอยในนมเรยกวา “เคซน (Casein)” จากนนกจะมแคลเซยมชวยใหเคซนเลกลงไปเรยกวา “พาราเคซน (Paracasein)” ดงรป

                                                     Rennin           

                                Milk                                              Casein

                                                    HCl, H2O

                                                     Rennin

                               Casein                                           Paracasein

                                                 HCl, H2O, Ca 

                                                  Pepsin

                             Paracasein                                       Amino acid  

                                                HCl, H2O

- สารเมอก (Mucus, Secretion) ทำาหนาทหลอลนอาหารหรอเคลอบผวกระเพาะอาหารเพอปองกนกรดไมใหกระเพาะอาหารถกทำาลาย

    สาเหตทผวกระเพาะอาหารไมถกทำาลาย

            1. เนองจากผวกระเพาะเปนเซลลมชวต    จงไมสามารถยบยงการทำาลายหรอ   ถาถกทำาลายกจะสามารถสรางเซลลใหมขนมาทดแทนเพราะเปนเซลลมชวต

            2. ผวกระเพาะมสารเมอกซงทำาหนาทปองกนการกดกรอนของกรดเกลอ

      วธทจะไมทำาใหกระเพาะอาหารถกทำาลาย

            - กนอาหารใหตรงเวลา

            - ไมรบประทานอาหารสลด เชน เปรยวจด เคมจด เผดจด

            - ไมกนยาแกปวดขณะทองวาง

            - ไมดมอาหารทมแอลกอฮอล

            - ลดความเครยด (Stress)

            - พกผอนใหเพยงพอ

            - ไมรบประทานอาหารทหยาบหรอแขง

       3. การยอยอาหารทลำาไสเลก   สารตางๆ ทไดมาไดจาก

            1. ตบออน (Pancreas) ได แก น ำายอยโปรตน, คารโบไฮเดรท เรยกวา  Pancreatic juice

            2. ตบ สารทหลงออกมาคอ นำาด (Bile salt) มสเขยวแกมเหลองใสรสขมจด pH 7-8 ประกอบดวย โซเด ยมหรอโปแตสเซยมไฮโดรเจนคารบอเนต (NaHCO3 

,KHCO3) มหนาท ทำาใหไขมนแตกตว  ปรบ pH ของอาหารใหมสภาพเปนเบสออน ๆ ชวยดดซมวตามนทละลายในไขมน และเปนยาระบายชวยใหการขบถายดขน

            3. หลงมาจากลำาไสเลกโดยตรง บรเวณดโอดนม เรยกวา Intestinal juice ตบออนสราง Panereatic juice มสใสประกอบดวยโซเดยมไบคารบอเนตซงมสภาพเปนเบส ม pH  = 7-8 ไดแก

            - Amylase ทำาหนาทยอยคารโบไฮเดรท เปน Dextrin และ Disaccharide และ Glucose

                       Amylase                   Amylase                        Amylase                  

        Starch                    Dextrin                   Disaccharide                        Glucose

                   H2O                       H2O                            H2O                      

              - ทรปซน (Trypsin) ทำาหน าท ยอยโปรตนและ Polypeptide ทมาจากกระเพาะอาหารใหมโมเลกลเลกลงจรเปน Dipeptide  หรอกรด Amino ในทสด

                Trypsin                      Trypsin                        Trypsin

Protein               Polypeptide                         Dipeptide                      Amino acid

          H2O                              H2O                         H2O

- ไครโมครปซน (Chrymotrypsin) ทำาหนาทยอยโปรตนหรอ Polypeptide ใหเปน Dipeptide

                                          Chrymotrypsin

            Protein Polypeptide                          Dipeptide

                                       H2O                                  

- คารบอกซเปปตเดส (Carboxypeptidase) ยอย Polypeptide

                                     Carboxypeptidase

             Protein Polypeptide                           Dipeptide

                                      H2O                                 

- ไลเปส (Lipase) ทำาหนาทยอยไขมนใหเปนกรดไขมนและกลเซอรอล การยอยจะเกดขนไดจะตองมนำาดทำา   ใหไขมนแตกตวเสยกอน

                                                   bile salt(นำาด)

                                    Lipid                       Emulsifier (ไขมนแตกตว)  

            

                                                      lipase                          

                                    Emulsifier                       Fatty acid แ ล ะ Glyceral 

                                                       H2O

นำายอยจาก Intestinal juice ไดแก

- ไดซคคาเรส (Disacharase) ทำาหนาทยอยนำาตาลโมเลกลค (Disaccharide) ใหเปนนำาตาลโมเลกลเดยว ไดแก Maltase Sucrase และ Lactase                 

- อะมโนเพปตเดส (Aminopeptidase)  ยอย polypeptide ใหเปนกรดอะมโน

สรป กระบวนการยอยอาหาร

            การทดลอง  ตอนท 1 กระบวนการยอยแปงดวยนำาลาย กระดาษเซลโลเฟน ทำาหนาทเหมอนเยอเลอกผานซงสารทมโมเลกลขนาดเลกจะซมผานออกมาได คอนำาตาลสวนแปงมโมเลกลใหญจงไมสามารถซมผานออกมาได ตรวจสอบไดโดยสารละลายเบเนดกต            

             ตอนท 2 ทดสอบคณสมบตของนำาลาย สามารถยอยแปงไดในสภาวะปกต ถาอณหภมสงหรอตำาเกนไป กรด ดางมาก ๆ นำาลายกจะหยดทำางาน

            ตอนท 3  ทดสอบคณสมบตของพนทผวสมผส ยงมาก การยอยยงยอยไดเรว

 ตารางเปรยบเทยบขนาดโมเลกลของสารอาหารใหพลงงานกอนยอยและหลงยอย

อาหาร โมเลกลใหญ โมเลกลสายสนๆ

โมเลกลค โมเลกลเดยว

โปรตน โปรตนหยาบ โพลเพปไตด ไดเพปไตด กรดอะมโนคารโบไฮเดรท โพลซคคาไรด เดกซตรน ไดซคคาไรด โมโนซคคาไรดไขมน ไลปด ไขมนแตกตว - กรดไขมน

  ตารางเปรยบเทยบตำาแหนงทมการยอยอาหารประเภทตาง ๆ

ตำาแหนงชนดของการยอย

อาหารทถกยอยการยอยเชงกล การยอยเชงเคม

ปาก     คารโบไฮเดรทหลอดอาหาร (เพอรสตลซส) มากบนำาลาย คารโบไฮเดรทกระเพาะอาหาร     โปรตนลำาไสเลก     คารโบไฮเดรท โปรตน และ ไข

มนลำาไสใหญ - - -

2.2 ระบบสบพนธ

2.2.1 การเจรญเตบโตของหญงและชาย

ในวยของนกเรยนชวงอาย 10 - 17 ป เพศหญงจะมอตราการเจรญเตบโตมากวาชาย หลงจากนนเพศชายจะเจรญเตบโตมากกวาเพศหญง และจะหยดการเจรญประมาณ 20 ปสำาหรบเพศหญงและ 25 ปสำาหรบเพศชาย อตราการเจรญเตบโต จะมากหรอนอยขนอยกบ

         ก. การแสดงออกจากพนธกรรม (ยโนไทพ ; Genotype) เปนลกษณะทถายทอดมาจากบรรพบรษ คอมาจาก ยน (Gene) นนเอง ไดแก สผว ผม ดวงตา ฯลฯ

ยน (Gene)  คอ หน วยทควบคมการแสดงออกของลกษณะต าง ท อย บนโครโมโซม

ข. การแสดงออกจากสงแวดลอม (ฟโนไทพ;Phenotype) เปนลกษณะทไดรบอทธพลมาจาก สงแวดลอม (Enviroment) ไดแก อาหาร โรค จตใจ การเลยงด ความร ฯลฯ

        เมอรางกายเขาสวยรน ตอมใตสมองจะหลงฮอรโมน (Hormone) มากระตนตอมเพศใหผลตฮอรโมนเพศ แลวทำาใหรางกายเปลยนแปลงเขาสวยหนมสาว ตอมเพศของเพศชายจะอยท อณฑะ (Testis) สวนตอมเพศของเพศหญงจะอยท รงไข (Ovary)

           

1 ระบบสบพนธเพศชาย ประกอบดวย

        ก. ระบบสบพนธภายนอก  ไดแก

           1. ถงอณฑะ (Scrotum) หอหมลกอณฑะใหอณหภมตำากวา 37 องศา

           2. องคชาต (Penis) ประกอบดวย

               - กลามเนอฟองนำา (Spongy) เมอเลอดถกฉดเขาไปกจะเกดการแขงตว

               - เสนเลอด

               - ทอปสสาวะ

        Penis แบงออกเปน 2 สวน

            1. Body  ทำาหนาทในการแขงตว

            2. Grand Penis จะหมดวยหนงหม ประกอบดวยเยอบผว ทำาหนาทรบความรสก

           3. หมดวยหนงหม  ทำาหนาปองกนการบาดเจบ

       ข. อวยวะสบพนธภายใน ประกอบดวย

       1. อณฑะ (Testis) ตอนเดกจะอยในชองทอง พอโตขนจะเลอนลงมาอยทถงอณฑะ ทำาหนาทผลต สเปรม (Sperm) และฮอรโมนเพศชาย ภายในประกอบดวย

            - หลอดเลก ๆ (Seminiferous tube)มประมาณ 800 หลอดตอขาง ประกอยดวยเซลลททำาหนาทผลต สเปรม (Sperm) และฮอรโมนเพศชาย

            - หลอดเกบสเปรม (Epididymis)

       2. หลอดนำาสเปรม (Sperm) ทำาหนาทลำาเลยงสเปรม ไปเกบทตอมเกบ คอตอมเคาวเปอร (Cowper gland)

      3. ตอมเคาวเปอร (Cowper gland) ทำาหนาทสรางอาหารใหกบสเปรม ประกอบดวยนำาตาลฟรกโตสและปรบสภาพใหเปนเบสออน ๆ

       4. ตอมลกหมาก (Prostate gland) ทำาหนาทสรางสารใหมปรมาณมากขน และเกบนำาเชอ

       สเปรม แบงออกเปน 3 สวน ประกอบดวย

            1. สวนหว ทำาหนาทเจาะผนงเซลลไขเพอเขาไปปฏสนธ ภายในมนวเคลยส ประกอบดวยโครโมโซมเพยงครงหนง คอ 23 เสน

            2. สวนกลาง ประกอบดวย เซนตรโอล และไมโตคอนเดรย

            3. ส ว น ห า ง ใ ช โ บ กเคลอนท                                                                     

            2. ระบบสบพนธเพศหญง ประกอบดวยอวยวะสบพนธ 2 สวน

              ก. อวยวะสบพนธ ภายนอก ประกอบดวย

1. แคมนอก (Major cam) ม 2 ขาง ทำาหนาทปกปดไมสงแปลกปลอมเขาสภายใน

                         2. แคมใน (Minor cam) ม 2 ขาง เปนเนอเยอบางตดกบแคมนอก

                         3. คลตอรส (Clitoris) ทำาหนาทรบความรสกทางเพศ

                         4. เยอพรหมจาร (Hymen)เปนเยอบาง ๆ ปดปากชองคลอด

                         5. ทอปสสาวะ อยตรงกลางระหวาง Clitoris กบ ชองคลอด

              ข. อวยวะสบพนธ ภายใน ประกอบดวย

                         1. รงไข (Ovary) ทำาหนาทผลตไข และฮอรโมนเพศ อยลกเขาไปในองเชงกราน มเนอเยอยด มขนาดเทาหวแมมอ หนก 2- 3 กรม

                         2. ทอนำาไข หรอปกมดลก (Oviduct) เปนทอเชอมระหวางมดลกกบรงไข ภายในมขนเลก ๆ มากมาย เรยกวา ซเลย (Celia) ทอนำาไขมเสนผาศนยกลางประมาณ 0.2 cm ยาวประมาณ 6-7 cm เปนบรเวณทมการปฏสนธ

                         3. มดลก (Uterus) มลกษณะคลายผลชมพ กวางประมาณ 4 ซ.ม.ยาว 6-8 ซ.ม.หนาประมาณ 2 ซ.ม.สวนลางแคบเขาหากนเรยกวา “ ปากมดลก” ตอกบสวนของชองคลอดมดลกประกอบดวยเนอเยอ  หลายชนคลายฟองนำาทำาหนาทในการสรางรก    รองรบการฝงตวของไขทผสมแลว (Zygote)  เปนทแลกเปลยนกาซและสงอาหารใหกบตวออน (Embryo)             

                         4. ชองคลอด (Vagina) เปนทางผานของสเปรมเขาสมดลก ลกประมาณ 1.5- 2.0 นว

 การเปลยนแปลงของไขในรงไข

        เมอรางกายเขาสวยสาวไขสกคร งละ 1-2 ฟอง สลบขางกน ชวงเวลา 28-32 วน โดยไขจะตกออกจากรงไขเขาสทอนำาไข ในขณะเดยวกนผนงมดลกกจะสรางผนงใหหนาขน ถา

        1. ไมมการปฏสนธ ไขกจะสลายตวไป ภายใน 3-4 สปดาห พรอมกบผนงมดลกกลายเปน  ระด  หรอ  ประจำาเดอน  (Mentruation)

        2. มการปฏสนธ ภายในทอนำาไข แลวมซเลยชวยโบกพดใหไขทผสมแลว มาฝงตวทผนงมดลกทถกสรางขน แลวมการแบงตวอยางรวดเรว เรยกวา เอมบรโอ (Embryo) 

       เพศหญงจะมประจำาเดอน ตงแต 11- 45 ป ชวงประจำาเดอน 3-6 วน  ประมาณ 60-90 cc

       การปฏสนธและการต#งครรภ (Fertilization and  Pagnant) จะเกดขนในชวงกลางของประจำาเดอน ประมาณวนท 8-21 ของประจำาเดอน โดยจะสมบรณทสดวนท 14 ดงภาพ

       ถาม สเปรมเขาไปในชวงตกไข ไขกจะถกผสม โดยสวนหวของสเปรมจะเจาะผนงไขเขาไป โดยไขจะสรางสารหมเซลลไมใหสเปรมตวอนเขาไปได ใชเวลาประมาณ 10-12 ชวโมง จากนน ประมาณ 30-37 ชวโมงแลวจะเกดการแบงตวอยางรวดเรว

       อาย 3  สปดาห  เร มม  หวใจ สมอง ไขสนหลง       อาย 4  สปดาห  เร มม   ตา ตมแขน ขา       อาย 6  สปดาห  เรมม  ห

       อาย 7 สปดาห เร มม  ชองปาก       อาย 8  สปดาห  เร มม  เพศ กระดก       อาย 12 สปดาห  เรมม อวยวะครบ

       อาย 20-36  สปดาห  เรมม  สมองพฒนาสมบรณ       อาย 37-38  สปดาห  เรมม  ผม       อาย 38-39  สปดาห  คลอด

          ขณะตวออนอยในครรภ จะไดรบอาหารมาทางสายสะดอ ผานมาจากรก โดยมการแลกเปลยน กาซ และของเสยตาง ๆ

        การคลอด

        ปกตทารกจะคลอดเมออายประมาณ 38 สปดาห หรอ 9 เดอน โดยฮอรโมนจะเรงใหกระดกเชงกรานขยายตวแลวสวนหวของทารกจะออกมากอน หลงคลอดปอดกจะทำางานทนท และจะตองไดดมนมนำาเหลอง (Colostum) ภายใน 4 วน  และจะตองไดรบจากแมตอไปอยางนอย 6 เดอน

        ขอดของนมแม

            1. มสารอาหารครบถวน            2. มกรดอะมโนจำาเปนทนมววไมม            3. ม กรดไขมน

            4. มนำาตาลสงกวานมวว            5. ประหยดคาใชจาย            6. มภมคมกน

            7. ลดนำาคาวปลาของแมและมดลกเขาอ            8. แมสขภาพด

2.1.2 ความผดปกตของการต#งครรภ

1. ฝาแฝด (twin) ม 2 ชนด

                 1.1 แฝดเหมอน (Identical twin) เกดจาก ไข 1 ฟอง ผสมกบ อสจ 1 ตว แลวมการแบงตวผดปกตโดยแยกออกเปน 2 ตว ถาแยกออกจากกนชดเจน เรยกวา “แฝดแท” ถาแบงแลวไมแยกขาดออกจากกน เรยกวา “แฝดสยาม” เชน แฝด อน-จน

        ลกษณะพเศษของแฝดเหมอน

            - เพศเดยวกน

            - หนาตาเหมอนกน

            - นสยใจคอเหมอนกน

1.2 แฝดตาง (Fraternal twin) เกดจาก ไขตงแต 2 ฟองขนไป ผสมกบ อสจ แลวมการแบงตว

       

ลกษณะพเศษของแฝดตาง

            - เพศเดยวกน หรอตางกน

            - หนาตาไมเหมอนกน

            - นสยใจคอไมเหมอนกน

         2.  ความพการมาแตกำาเนด

                       2.1 ตดเชอขณะอยในครรภ ไดแก เอดส  ซฟลส หดเยอรมน สามารถทำาใหทารกพการได เชน ตาบอด  จมกแหวง เพดานโหว แขนขาดวน ฯลฯ

                        2.2 ยาหรอสารพษทแมไดรบ เชน แขนขาดวน ปญญาออนฯลฯ

                        2.3 ความผดปกตของยน เชน สผว ความสง ผม ดวงตา ฯลฯ  ยนทความคมลกษณะจะอยบนโครโมโซม (Chromosome) ในมนษยม  โครโมโซม 23 ค  22 คแรกเปนเซลลรางกาย   คสดทายเปนโครโมโซมทคมลกษณะทางเพศ เรยกวา “โครโมโซมเพศ”

                        เพศหญง       =       22 + XX

                        เพศชาย        =       22 + XY

        โรคทเกดจากความผดปกตจากยน ทถายทอดทางโครโมโซมเพศ   

   1. ผวเผอก     2. ปญญาออน    3. ตาบอดส      4. ลวคเมย      5. ธาลสซเมย   6. เบาหวาน     7. หวลาน

ลกษณะของยนสทควบคมลกษณะ

         1. ยนเดน (Dominant) จะแสดงออกตามลกษณะ จะเปนเดนแท หรอเดนคมลกษณะดอยกไดเชน มขน ลกยม ผมหยก

          2. ยนดอย (Recesive) จะไมแสดงออกตามลกษณะ ถามยนเดนคมลกษณะดอยอ ย   แ ต จ ะ แ ส ด ง อ อ ก เ ม อ เ ป น ย น ด อ ย ด ว ย ก น เ ช น ไ ม ม ข น ไ ม ล ก ย ม ผ มตรง                             

 ลกษณะทถายทอดทางโครโมโซมรางกาย

                    ให ยน A แทนลกษณะผมหยก        และ  ยน a แทนลกษณะผมตรง

                         AA =     ผมหยก   (เดนแท)

                         Aa  =     ผมหยก   (เดนคมดวย หรอ พาหะ)

                         aa   =     ผมตรง   (ดอย)

ตวอยาง

             พอ  A a                           x                               แม A a

            ลก                          AA   Aa   Aa   aa

       จะเหนวา  ลกมผมหยกตอผมตรงเกดขน   3:1 หรอ    = 75 : 25 %

ขอสำาคญ ในกรณทเปนโรคทเกดจากการถายทอดทางพนธกรรม จะถกกำาหนดอยทโครโมโซมเพศ คอจะอยทโครโมโซม X ของเพศหญงเทานน เทานน

                 เชน ให C แทนตาปกต   และ c  แทนตาบอดส

XCXC     เพศหญง ตาปรกต      XCXc      เพศหญง ตาปรกต เปนพาหะ

XcXc      เพศหญง ตาบอดส       XCY       เพศชาย ตาปรกต

XcY              เพศชาย ตาบอดส

ตวอยาง

แมมยนส เปน XCXc ตาปกต เปนพาหะ พอมยน เปน XCY ตาปรกต ลกทเกด จะไดวา

                 พอ XCY                         x                        แม XCXc

                 ลก                 XCXC   XCXc   XCY  XcY

       จะเหนวา  เกดมตาบอดสเกดขนกบลกชาย 1 : 3  หรอ  25 % สวนลกผหญง ปรกตหมด แตเปนพาหะ 1 : 3   หรอ 25 % ลกชาย และ ลกผหญง ปรกตอยางละ 25 %

       2.1.3 การผสมเทยม หมายถงการปฏสนธทไมไดมการรวมเพศ จะผสมอยนอกหรอในมดลกกได เพอประโยชนสำาหรบผทมบตรยาก หรอประโยชนทางการคาสำาหรบ พชหรอสตว

        1. เดกหลอดแกว (Test tube babies) ใชไขผสมกบอสจ ในหลอด 16-18 ชวโมง นำาไปเลยงใหแบงเซลล 2-4 เซลล   แลนำาไปฉดเขาโพรงมดลกหรอทอนำาไข

2. ก ฟ Gift technique :GIFT, Gamete intrafallopian transfer(ผ ศ .น พ .ส ง ห เ พ ช ร ส ข ส ม ป อ ง ) คอวธการทใสเชออสจ (ทเตรยมแลว) และไข (sperm and egg)เขาไปในทอนำาไขของฝายหญง 1 หรอ 2 ขาง ทวๆไปจะใสไข 2 ฟองรวมกบตวเชออสจ 5 หมนถง 1 แสนตวตอทอ 1 ขาง (รวมแลวใชไข 4 ฟอง)

ขอบงช

1. ภาวะมบตรยากทไมทราบสาเหต 2. เยอบโพรงมดลกเจรญนอกโพรงมดลก 3. เชออสจออนแตไมมาก 4. หลงจากไมสำาเรจจากการผสมเทยมโดยใชเชอชายอน    ทำาโดยนำาไขใสกบอสจ โดยมฟองอากาศขนไวแลวฉดเขาไปในทอนำาไข

3. ยายฝากตวออน (ET ; Embryo Transfer) ในกรณทมดลกไมสามารถรองรบบตรไดแตรงไขผลไขอย ถาอยากมบตรตองยายไขทนำามาผสมภายนอกแลวไปฝากกบผอน เชน ญาต

4. โคลนนง (Clonning) เปนการกอบป พนธกรรม แลวตอในขนตอนของ ET ม หลกการงาย ๆ ดงน นำานวเคลยสของเซลลตนแบบ (เซลลรางกาย)  ไปใสใน    เซลลไข  ท นำานวเคลยสออก

2.1.4 การควบคมจำานวนประชากรมนษย                                   

  ก. ใชอปกรณ  

     1.  ถงยางอนามย ปลอดภย อาจระคายเคอง

     2.  หวงอนามย

     3.  ฝาครอบมดลก

ข. ใชสารเคม แบงออกเปน 2 กลม

     1.  ฮอรโมน เอสโตรเจน และ  โปรเจสเตอโรน ปองกนการตกไข ผนงมดลกหนา

     2.  ฮอรโมนโปรเจสเตอโรน ทำาใหสภาพมดลกไมเหมาะสม เชน

                -  ยาคมกำาเนด

                -  ฝงฮอรโมนใตผวหนง

                - ยาสอดฆา สเปรม

         ค. โดยการผาตด (ทำาหมน)

         ง. การนบวน เหมาะสำาหรบ คสามภรรยา โดยมเพศสมพนธ กอนและหลงมประจำาเดอน 7 วน

2.1.5 การเลอกเพศบตรไดอยางไร (นพ.ชมพล ชนนยมพาณชย)

มคสมรสมากคยงถกเถยงกนวา การไดเพศบตรผดไปจากทหวงไว จะเปนเพราะฝายหนงฝายใดมขอบกพรองบางคนกโทษฝายหญง บางคนกโทษฝายชายนกวทยาศาสตร ทางการแพทย ไดสนใจและศกษาเรองนมานานแลว จนเมอเรว ๆ นไดผลสรปออกมาวา การทคสมรสจะไดเพศบตรเปนหญงหรอชายนนขนอยกบฝายชาย เราทราบแลววา การทคนเราจะมบตรไดจะตองประกอบดวยองคประกอบหลาย ๆ อยาง องคประกอบหนง ทสำาคญมาก คอจะตองมตวอสจของฝายชายไปผสมกบไขของฝายหญง ตวอสจนแหละคอผกำาหนดเพศของบตร

ตวอสจมรปรางอยางไร ตวอสจมรปรางคลายลกออด ม 2 ชนดคอ

1. ชนดหวลกออดรและใหญ หางสน เคลอนไหวชา ๆ เราเรยกวา “โครโมโซม เอกซ” จะเปนตวกำาหนด เพศหญง

2. ชนดหวลกออดกลมเลก หางยาว เคลอนไหวรวดเรว เราเรยกวา “โครโมโซม วาย” จะเปนตวกำาหนด เพศชาย ถาตวอสจเพศใดวายเขาไปผสมกบไขไดกอนกจะไดเพศบตรตามนน เพราะฉะนน ถาตองการเพศบตรเปนเพศหญง กพยายามทำาใหตวอสจของเพศหญงมโอกาสเขาไปผสมกบไข ถาตองการเพศบตรเปนชายกพยายามทำาตวอสจของเพศชายเขาไปผสมกบไขโดยเรวทสด การทจะทำาใหตวอสจเพศหนงเพศใดไปผสมกบไขตามทตงใจไวไดนน สภาพความเปนกรดดางของมดลก ชวยไดมาก สภาพความเปนกรดดางในมดลกในชวงตาง ๆ ของรอบเดอน จะชวยใหตวอสจตวหนงตวใดไปถงไข และผสมกบไขไดกอน จงไดมผนำาเอาหลกการนมาดดแปลงเพอใชในการเลอกเพศบตร

ถาตองการไดบตรชาย

1. ควรรวมเพศในขณะทใกลไขสกซงไขจะสกในระยะกงกลางของรอบประจ ำาเดอน หรอใหแพทยชวย คำานวณเวลาไขตกได โดยอาศยการวดอณหภมของรางกาย และควรงดเวนการวมเพศกอนวนไขตก 3 - 5 วน

2. กอนการรวมเพศฝายหญงควรลางชองคลอดดวยน ำาเปนดาง โดยใชโซดาคารบอเนต (ซงหาซอไดตาม

รานขายยาทวไป) 2 ชอนโตะ ผสมกบนำาสะอาด 1 ขวดเบยรใหญ

3. ควรใหฝายหญงถงจดสดยอดในการรวมเพศ

4. ในระยะทฝายชายจะหลงนำาอสจควรสอดอวยวะเพศเขาไปใหลกทสด

   

    ถาตองการไดบตรสาว

1. หลกเลยงการรวมเพศในระยะใกลวนไขสก ซงไขจะสกในระยะกงกลางของรอบประจำาเดอน ใหรวม

เพศกอนหนานน และไมจำาเปนตองงดเวนการรวมเพศ

2. กอนรวมเพศควรสวนลางชองคลอดดวยนำาทมสภาพเปนกรดออน ๆ โดยใชนำาสมสายช 2 ชอนโตะ

ผสมกบนำาสะอาด 1 ขวดเบยรใหญ

3. ควรรบหลงนำาอสจกอนทฝายหญงจะถงจดสดยอด หรอพยายามหลกเลยงมใหฝายหญงมความรสก ถงจดสดยอด หรอพยายามหลกเลยงมใหฝายหญงมความรสกถงขดดงกลาว

4. ฝายชายควรหลงนำาอสจในขณะทปลายอวยวะเพศอยในชองคลอดเพยงตน ๆ

2.3 ระบบการหวใจ หมนเวยนของเลอด  ตวจกรสำาคญของระบบนคอ หวใจ และหลอดเลอด

        1. หวใจ (Heart) เมอรางกายโตเตมทมขนาดยาวประมาณ 12.5 cm กวาง 9 cm และหนา 5 cm หนกประมาณ 300 g อยระหวางปอดทง 2 ขาง สวนลางมกระบงลมรองรบ ประกอบดวยเนอเยอ 3 ชน

        1. เนอเยอชนใน (Endo cardium) ประกอบดวยเยอบผว

        2. เนอเยอชนกลาง (Myo cardium) ประกอบดวยกลามเนอหวใจ หนาทสด

        3. เนอเยอชนนอก (Epi cardium) ประกอบดวยเยอบผว หลอดเลอด ชนไขมน

      หองหวใจ สตวเลยงลกดวยนมมหวใจ 4 หอง

       1. หองบนซาย (Left Atrium) ทำาหนาทรบเลอดแดงทมาจากปอด

       2. หองบนขวา (Right Atrium) ทำาหนาทรบเลอดดำาทมาจากสวนตางๆของรางกาย

       3. หองลางซาย (Left Ventricle) ทำาหนาทสงเลอดแดงไปทสวนตางๆของรางกาย

       4. หองลางขวา (Right Ventricle) ทำาหนาทสงเลอดดำาไปยงปอด

     ลนหวใจ (Valve) ประกอบดวยเนอเยอเกยวพนทำาหนาท ปด-เปด ไมใหเลอดไหลยอนกลบ มลกษณะคลายถง นายวลเลยม ฮารวย ชาวองกฤษ คนพบวาเลอดไหลไปทางเดยว และมลนควบคมอย 2 กลม 4 ลน ดงน

            ก. ลนในหวใจ (cuspid Valve)

        1. ลนไตรคสปด (Tricuspid Valve) กนระหวาง  Right Atrium กบ Right Ventricle ม 3 แฉก

        2. ลนไบคสปด ( Bicuspid Valve) กนระหวาง  Left Atrium กบ Left Ventricle ม 2 แฉก

   ข. ลนหวใจกบหลอดเลอด (Semilunar Valve)

     1. ลนพลโมนารเซมลนาร   (Pulmonary Semilunar) อยบรเวณโคนของเสน เล อดออกจากหว ใจ ไปปอด (Pulmonary Artery) ท ออกจาก ห อง Right Ventricle ม 3 แฉก

     2.  ลนเอออรต กเซมลนาร (Aortic Semilunar) อยบร เวณโคนของเสนเลอดแดงใหญ (Aorta) ทออกจาก หอง Left Ventricle ม 3 แฉก

        2. หลอดเลอด  

            การหมนเวยนเลอดในหวใจ   ประกอบดวยหลอดเลอด 3 ระบบ โดยยดระบบการ เขา - ออก ของเลอดจากหวใจ

        1. ระบบหลอดเลอดออกจากหวใจ (Arterial systeme) สวนใหญจะเปนเสนเลอดแดง ยกเวน เสนเลอดดำาไปปอด (Pulmonary Artery) เสนเลอดกลมนไดแก

        1.1 หลอดเลอดแดงใหญ (Aorta) นำาเลอดออกจากหองลางซาย ไปเลยงรางกาย มขนาดใหญทสดเสนผาศนยกลางประมาณ 1 นว

          1.2  หลอดเลอดแดง (Artery) นำาเลอดตอออกจาก Aorta ไปเลยงรางกาย

          1.3 หลอดเลอดแดงเลก (Arteriole)   นำาเลอดตอออกจาก Artery ไปเลยงรางกาย   เสนผาศนยกลางประมาณ 0.2 cm

 ลกษณะของหลอดเลอดกลมน

        -  มผนงหนา ประกอบดวยเนอเยอ 3 ชน ชนในเปนเยอบผว ชนกลางเปนกลามเนอเรยบ และชนนอกสดเปนเนอเยอเกยวพน

        -  มความยดหยนดมาก ทนทานตอแรงดนสง

        2. หลอดเลอดเขาสจากหวใจ (Venous systeme) หรอเสนเลอดเวน(Vien) สวนใหญจะเปนหลอดเลอดดำา ยกเวน เสนเลอดแดงทมาจากปอด (Pulmonary Vein) เสนเลอดกลมนไดแก

           2.1 หลอดเลอดดำาใหญ (Vana cava) นำาเลอดเขาสรางกาย มขนาดใหญทสด ม 2 เสน

               2.1.1 หลอดเลอดสพเรยเวนาคาวา (Superoir  Vana cava) นำาเลอดกลบจาก สวนบนของรางกาย เชน หว คอ แขน

               2.1.2 หลอดเลอดอนฟเรยเวนาคาวา (Inferoir  Vana cava) นำาเลอดกลบจาก สวนลางของรางกาย เชน ขา ลำาตว

          2.2 หลอดเลอดเวน (Vien) นำาเลอดจากสวนตางๆ ของรางกายเขาสหลอดเลอดเวนาคาวา

          2.3 หลอดเลอดเวนล (Venule) นำาเลอดจากสวนตางๆ ของรางกายเขาสหลอดเลอดเวน   

ลกษณะของหลอดเลอดกลมน#

            - มผนงบาง ประกอบดวยเนอเยอ 3 ชน ชนในเปนเยอบผว ชนกลางเปนกลามเนอเรยบ และชนนอกสดเปนเนอเยอเกยวพน

             มความยดหยนนอย  ภายในมลนกนไมใหเลอดไหลยอนกลบ

            ตารางเปรยบเทยบลกษณะของหลอดเลอดออกและเสนเขา

ความแตกตาง ArterialSysteme VenousSysteme1. ผนง หนา บาง2. ความยดหยน ดมาก นอย3. ชองภายใน เลก กวาง4. ส แดงสด แดงคลำา5. ลน ไมม ม6. ปรมาณออกซเจน มาก/นอย นอย/มาก7. หนาทหลก นำาเลอดออกจากหวใจ นำาเลอดเขาสหวใจ

         3. ระบบหลอดเลอดฝอย(Capillary) เปนทงหลอดเลอดดำาและหลอดเลอดแดงเสนผาสญกลางประมาณ 7 ไมโครเมตร   ผนงบางมากเพราะประกอบดวยเซลลเพยงชนเดยว เลอดสามารถผานไดทละเซลลเทานน 

การไหลเวยนของเลอดในหวใจ  จะเรมจากจดไหนกอนกได ในทนขอเรมจาก

        1. หวใจหองบนขวารบเลอดดำาจากสวนบนและสวนลางของรางกายทางหลอดเลอด Inferior Venacava  และ Superior Venacava จากนนเลอดดำาจะถกบบผานลน Tricuspid เขาสหวใจหองลางขวา

        2. หวใจหองลางขวาบบตวใหเลอดดำาไหลผานลน Pulmonary Semilunar ไปตามหลอดเลอด  Pulmonary Artery เพอนำาเลอดเสยไปฟอกทปอด แลวสงเลอดไปตามหลอดเลอด Pulmonary Vien เขาสหวใจหองบนซาย

        3. หวใจหองบนซาย บบตวใหเลอดแดงผานลน Bicuspid ลงสหองลางซาย

      4. หองลางซายบบตวใหเลอดแดงไหลผานลน Aortic Semilunar ไปสหลอดเลอด Aorta เพอนำาเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกาย ตามระบบหลอดเลอดทเรยนมาแลว แลวกลบสหวใจทางหองบนขวาตามขอ 1

 ความดนเลอด (Blood Pressure) หมายถงแรงดนของเลอดทดนผนงของเสนเลอด โดยการบบตวของหวใจ ความยดหยนของหลอดเลอดทำาใหเสนเลอดพองออก ม 2 ประเภทคอ

1. ความดนสง เกดขนขณะหวใจบบตวเรยกวา “ซทโทลค”(Systolic Pressure) หาคาประมาณไดดงน

    P (ความดน) = 100 + อาย   หนวยเปน มลลเมตรของปรอท     เชน นกเรยนอาย 14 ป      P = 100 + 14 = 114 mm

         2. ความดนตำา เกดขนขณะหวใจคลายตวเรยกวา “ไดแอสโทลค”(Diastolic Pressure)

       ในการวดความดนเขยนคาความดนโดยใช  ความดนสง / ความดนตำา เชน 110/70 , 120/80 , 130/90  คาเหลานถอวาปกต ความดนสงจะสงหรอตำาขนอยกบ อาย เพศ กจกรรม อารมณ ขนาดของรางกาย  ฯลฯ

       เ ค ร อ ง ม อ ว ด ค ว า ม ด น   ใ ช เ ค ร อ ง ม อ ท เ ร ย ก ว า “ส ฟ ก โ ม น า โ น ม เ ต อ ร ” (Sphygmonanometer) วดบรเวณเสนเลอด Artery ทตนแขน

    ชพจร (Pulse) คอ การหดและคลายตวของหลอดเลอดในจงหวะเดยวกบการหดและคลายตวของหวใจ

       อตราชพจร (Pulse rate) เปนคาทบอกอตราการเตนของหวใจ โดยการจบทหลอดเลอดแดงทอยตน ๆ เชน ขอมอ ซอกคอ ขาหนบ เพศชายประมาณ 70 ครง/นาท เพศหญงประมาณ 75 ครง/นาท

       หนาทของเลอด

       1. ลำาเลยง O2 และ CO2

       2. ลำาเลยงสารอาหารออก วลลสทลำาไสเลก ไปสเซลล

       3. ลำาเลยงของเสยออกจากเซลล ไปสอวยวะขบถาย

       4. ลำาเลยงภมคมกน

       5. รกษาอณหภมของรางกาย

       สวนประกอบของเลอด

       คนทโตเตมทจะมเลอดประมาณ 70-80 % ของนำาหนกตว มคณสมบตเปนเบสออน ๆ pH ประมาณ 7.35-7.45 ประกอบดวย

         1.ของเหลว หรอ พลาสมา (plasma) มประมาณ 55 % ของเลอดทงหมด ลกษณะใสออกเหลองประกอบดวย

           ก. นำา ประมาณ 90-93 % ทำาหนาท

           - รกษาปรมาณเลอดและความดนเลอดใหคงท

           - เปนตวทำาละลายแรธาตและวตามน

           - ทำาใหเซลลเตงขน

            ข. แรธาต ประมาณ 1 % เชน Na , Mg , Cl        

            ค. โปรตน ประมาณ 6-8 % ไดแก โปรทรอมบน ไฟบรโนเจน อลบมน ฯลฯ   ทำาหนาท

           - เลอดมความหนด

           - การแขงตวของเลอด

            ง. สารอน ๆ เชน สารอาหาร กาซ ฮอรโมน แอนตบอด ฯลฯ     

         2. เมดเลอด  มประมาณ 45 % ของเลอดทงหมด ไดแก

ก. เมดเลอดแดง (Erythrocyte หรอ Red Blood Cell)

ข. เมดเลอดขาว (Leucocyte หรอ White Blood Cell)

ค. เกลดเลอด (Pletelet)

        ก. เมดเลอดแดง (Erythrocyte หรอ Red Blood Cell) เปนเซลลทโตแลวไมมนวเคลยสลกษณะคลายโดนส มสแดงสดเพราะอมตวดวย ออกซเจน หรอแดงคลำาเมออมตวดวย คารบอนไดออกไซด ประกอบดวย ฮโมโกลบน เมอจบกบ ออกซเจน จะมสแดงสดเรยกวา ออกซฮโมโกลบน (Oxyhaemoglobin) พบวา เลอด 100 ml สามารถจบกบออกซเจน ได 20 ml ถาไมมฮโมโกลบน เลอด 100 ml สามารถจบกบออกซเจน ไดเพยง 1 ml เทานน เลอดสามารถจบกบสารอนไดอกเชน กาซคารบอนมอนนอกไซด (CO) ซงสามารถจบไดเรวกวาออกซเจนมากทำาใหรางกายขาดออกซเจนและถงตายได แรธาตสำาคญทเปนสวนประกอบของเลอดและทำาใหเลอดมสแดง เหลก โดยทวไปคนปกต เพศชายมเมดเลอดแดงประมาณ 5  ลานเซลลตอเลอด  1 ml และเพศหญงมเมดเลอดแดงประมาณ 4.5 ลานเซลลตอเลอด 1 ml ถามเมดเลอดแดงนอยกวา 3.5 ลานเซลลตอเลอด 1 ml แสดงวาเลอดจาง (Animia)

        การสรางและทำาลายเมดเลอดแดง โดยจะสรางจากไขกระดกและเปลยนไปตามอาย เชน

        - ตวออน(embryo) หรอทารก (fetus)  สรางท ถงไขแดง (yolk sac)

        - หลงคลอด (baby) สรางจากไขกระดกยาว ไดแก แขน ขา

        - ตวเตมวย หรอ 20 ปขนไป (adult) สรางจากไขกระดกชนดแผน ไดแก กระดกหนาอก ซโครง เมดเลอดแดง มอายประมาณ 90-120 วน และจะถกทำาลายท ตบ มาม ไขกระดก ในอตรา 5-10 ลานเซลล/วนาท

       ข. เมดเลอดขาว (Leucocyte หรอ White Blood Cell) ทำาหนาทท ำาลายสงแปลกปลอม โดยปกตจะปะปนมากบเลอดแดง มนวเคลยส ไมมฮโมโกลบน คนทวไปจะมเมดเลอดขาวประมาณ 5,000-10,000 เซลลตอเลอด 1 ml ถา เมดเลอดขาวทำางานจะม

อาการไข อกเสบ บางกรณเมดเลอดขาวอาจลดลงผดปกตเชนการอกเสบจากเชอไวรส (วณโรค) สามารถนำามาวนจฉยโรคนได หรอเมดเลอดขาวมมากผดปกตอาจเปนมะเรงเมดเลอดขาว (Luekemia)

          ตารางความแตกตางระหวางเมดเลอดขาวกบเมดเลอดแดง

ความแตกตาง เมดเลอดแดง เมดเลอดขาว1. จำานวน มาก นอย2. ขนาด เลก ใหญ3. นวเคลยส ไมม ม4. หนาท นำาสง ลำาเลยง ทำาลายสงแปลก

ปลอม

การสรางและทำาลายเมดเลอดขาว สรางท ไขกระดก  มาม ตอมนำาเหลอง และถกทำาลายไปพรอมกบสงแปลกปลอม

      ชนดของเมดเลอดขาว แบงเปน 2 ชนด

            1. ฟาโกไซต (Phagocye)  มนวเคลยส 1    อนจะคอดเปนหลายพกได    แตไมแ ย ก อ อ ก จ า ก ก น ม ห น า ท ท ำา ล า ย ส ง แ ป ล ก ป ล อ ม เ ร ย ก ว า “ฟ า โ ก ไ ซ โ ต ซ ส ” (Phagocytosis)

            2. ลมโฟไซต (Lymphocyte) มขนาดเลกใกลเคยงกบเมดเลอดแดง รปรางกลม นวเคลยสกลม พบในเลอดและนำาเหลองทำาหนาทสรางสารทำาลายสงแปลกปลอม เรยกวา “แอนตบอด” (Antibody)

       ค. เกลดเลอด (Pletelet) เปนชนสวนของ ไซโตพลาสซม มประมาณ 250,000-350,000 ชนตอเลอด 1 ml รปรางไมแนนอน ขนาดประมาณ 1-4 ไมครอน  ทำาหนาทเกยวกบการแขงตวของเลอด

       การแขงตวของเลอด เมอรางกายเกดบาดแผลรางกายเกดกระบวนการดงน

       1. เสนเลอดมขนาดเลกลง

       2. เกลดเลอดไปอดบาดแผลโดยใชโปรตนสรางเปนเสนใยกนทบาดแผล

       3. เมดเลอดไมสามารถไหลออกได ทำาใหเลอดแขงตว

2.4 ระบบหายใจ (respiration) หมายถง กระบวนการเผาผลาญสารอาหารภายในเซลลเพอใหเกดพลงงาน 

ปอด (Lung) ม 2 ขางลกษณะคลายฟองนำา อากาศผานเขาออกทางรจมก ซงมขนเลกๆ และมวคสทำาหนาทกรองอากาศ อากาศผานเขาสคอหอยเพอแยกลงสหลอดลม หลอดลมจะแยกแขนงเลกลงเรอยๆ เรยกวา หลอดลมฝอย ปลายสดของหลอดลมฝอย ม ลกษณะเปนกระเปราะเลกๆ เรยกวา ถงลม (Alveolus อลวโอลส) หลอดลมใหญมกระดกออนรปเกอกมาวางซอนกนเปนชนๆกนไมใหหลอดลมแฟบ

       รอบๆ อลวโอลสจะมเสนเลอดฝอยมากมายเพอทำาหนาทแลกเปลยนกาซ และความรอน ซงมาจากกจกรรมภายในเซลล ทำาใหเกดพลงงาน เรยกวา “กระบวนการหายใจ”(Respiration) ดงสมการ

                           C6H12O6 + 6O2                 6CO2 + 6H2O + พลงงาน

       การหายใจเขาออก

       จากการทดลอง   อธบายการทำางานของปอดไดดงน

         การหายใจเขา (inspiration) กลามเนอกระบงลมลดตำาลง(ดงแผนยางลง) พรอมกระดกซโครงยกตวสงขน ทำาใหชองอกมปรมาตรมากขน ความดนลดลงตำากวาภายนอก ทำาใหอากาศภายนอกไหลเขา

         การหายใจออก (exspiration) กลามเนอกระบงลมยกตวสงขน(ปลอยแผนยางขน) พรอมกระดกซโครงลดตวตำาลง ทำาใหชองอกมปรมาตรนอยลง ความดนสงขนกวาภายนอก ทำาใหอากาศภายในไหลออก

 2.5 ระบบขบถายหรอการกำาจดของเสย (ทไมใชกาซ) ตวจกรสำาคญของระบบนคอ

           ก. การกำาจดของเสยท ไต

           ข. การกำาจดของเสยท ผวหนง

           ค. การกำาจดของเสยท ลำาไสใหญ

       ของเสย  หมายถงสารทเกดจากกระบวนการเมตาบอลซม (Metabolism) ทเกดขนภายในรางกายของสงมชวต เชน CO2  นำา ยเรย

      เมตาบอลซม (Metabolism) หมายถงกระบวนการหมนเวยนแปลยนแปลงทางชวเคมทเกดขนภายในรางกายของสงมชวตกคอกระบวนการสรางพลงงานในเซลลนนเอง

           ก. การกำาจดของเสยทไต (Kidney) ลกษณะคลายเมดถวแดง ม 2 ขาง ตดกบผนงชองทองดานกระดกสนกลงระดบเอว ยาวประมาณ 10- 13 cm   กวางประมาณ 6 cm หนาประมาณ 3 cm หนกประมาณ 150 g การขบถายของเสยอยในรปของน ำาปสสาวะ ประกอบดวย

        1. ทอไต (Ureter)   2 ขาง         2. กระเพาะปสสาวะ (Urinary bladder)        3. ทอปสสาวะ

   โครงสรางของไต

       ถาผาไตออกตามยาวจะเหนไตประกอบดวยเนอเยอ 2 ชน และชองวาง(กรวยไต) สวนประกอบเหลานไดแก

1. เน#อไตสวนนอก (Cortex) มสแดงเขม มลกษณะเปนจด ๆ แตละจดเรยกวาหนวยไต (Nephron) ทำาหนาทกรองของเสยออกจากเลอด ภายในประกอบดวย

         1.1 โกลเมอรลส (Glomerulus) เปนกลมเสนเลอดฝอยทพนกนเปนรปทรงกลม  ทำาหนาทนำาเลอดมากรอง

         1.2 โบวแมน แคปซล (Bowman’s Capsule) ลกษณะเปนกระเปาะรปถวย ม เนอเยอ 2 ชน ทำาหนาทกรองของเสยออกจากเลอด

         1.3 ทอไตสวนตน (Poximal tube) ทำาหนาทรบของเสยทกรองมาจาก โบวแมน แคปซล กอนสงตอไปยง ลพ ออฟ เฮนเล (loop of Henle)

   1.4  หลอดไตสวนปลาย (Distal tube) ทำาหนาทรบของเสยทมาจาก ลพ ออฟ เฮนเล (loop of Henle) ออกสทอไตรวม (Collecting duct)

2. เน#อไตสวนใน (Medulla) มสจางมลกษณะเปนเสน ๆ ประกอบดวย

         2.1 ลพ ออฟ เฮนเล (loop of Henle) เปนหลอดโคงรปตว U เปนทอทมผนงบางทสด ทำาหนาทดดของเหลวทมประโยชนกลบมากทสด ทำาใหของเสยมความเขมขนมากขน

         2.2 ทอไตรวม (Collecting duct) นำาของเสยออกสกรวยไต

          * สวนของเนอไตสวนใน (Medulla) ทยนเขาไปในชองวางของกรวยไต เรยกวา พาพลลา (Papilla)

1.   กรวยไต เปนชองวางทเกบของเสยทกรองไดทงหมด เพอสงออกนอกไตไปสกระเพาะปสสาวะ

ไตทำาหนาทอะไร

ไตคนเราม 2 ขาง อยบรเวณขางหลงใตชายโครง บรเวณบนเอว มรปรางคลายถวเหลอง ยาวประมาณ 12 เซนตเมตร ประกอบดวยหลอดเลอดฝอยมากมาย เรยกวา หนวยไต (Nephron) หนวยไตน จะลดจำานวนและเสอมสภาพไปตามอายและไมสามารถแบงตวใ ห ม ไ ด            1. กำาจดของเสย เมอรางกายไดรบสารอาหาร จะมการยอยสลายนำาสวนทเปนประโยชนดดซมไปใชเปนพลงงานและซอมแซมสวนทสกหรอ ในขณะเดยวกนเซลลรางกายจะปลอยของเสยออกสกระแสเลอด ผานมายงไต และถกขบออกมากบปสสาวะ นอกจากนไตย ง ท ำา ห น า ท ข บ ย า แ ล ะ ส า ร แ ป ล ก ป ล อ ม อ น ๆ ด ว ย            2. ดดซมและเกบสารทมประโยชนตอรางกายไว สารบางประเภทแมจะถกกรองออกมาได แตถาเปนสารทมประโยชนตอรางกาย เชน นำาตาล ฟอสเฟต และโปรตน จะถกดดกลบโดยเซลลของหนวยไต เพอนำากลบไปใชเปนประโยชนตอรางกายไดอก

   3. รกษาสมดลนำาของรางกาย ไตเปนตวขบนำาทมมากเกนความตองการออกมา ดงนนจงสงเกตไดวา ถาเราดมนำามาก หรออากาศเยน ปสสาวะจะมปรมาณมากและใส ในทางตรงกนขาม หากรางกายขาดนำา ไตจะพยายามสงวนนำาไวทำาใหปสสาวะมประมาณนอยแ ล ะ เ ข ม ข น           4. รกษาสมดลเกลอแรของรางกาย ไตทปกตจะขบสวนเกนของเกลอสวนเกนไดเสมอ   แมจะรบประทานเคมมาก แตถาสมรรถภาพไตเสอมลง จากการเปนโรคไต จะมอาการบวมถารบประทานเกลอมากเกนไป

    5. รกษาสมดลกรดดางของรางกาย รางกายของคนเราผลตกรดทกวน   จากการเผาผลาญอาหารโปรตนทรบประทานเขาไป ในสภาวะทไตทำาหนาทปกต จงไมมกรดคงในรางกาย ยกเวนวาไตมความบกพรอง เชน ไตวายรางกายจะมสภาวะเปนกรด

   6. ควบคมความดนโลหต ความดนโลหตสงเปนผลจากการผดปกต ในการควบคมสมดลนำา และเกลอ รวมทงการสรางสารบางชนดมาเพมความดนโลหต ผปวยโรคไตหลายชนด จงมกมความดนโลหตสงรวมดวย เพราะไตถกกระตนใหสรางสารททำาใหความดนดลหตสงขน

  7. สรางฮอรโมน ไตปกตสามารถสรางฮอรโมนไดหลายชนด เมอไตเปนโรค การสรางฮอรโมนเหลานนจะบกพรองไป เชน ผปวยโรคไตวายเรอรงจะขาดฮอรโมนเออรโธรพอยอตน (Erythropoietin) ทควบคมการสรางเมดเลอดแดง ทำาใหผปวยมอาการซดเกอบทกราย นอกจากนไตยงผลตฮอรโมนอน เชน วตามนดชนด Calcitriol ซงชวยควบคมการดดซมแคลเซยม นอกจากนการมระดบวตามนด และแคลเซยมในลอดตำาลง ยงเปนสาเหต

สำาคญอยางหนง ททำาใหตอม พาราธยรอยดทคอหลงฮอรโมน ออกมามากผดปกต ซงเปนผลเสยตออวยวะ หลายอยางในรางกาย

การสรางนำ#าปสสาวะ

การสรางนำาปสสาวะ ประกอบดวย 3 กระบวนการ ดงน

       1. กระบวนการกรอง เกดขนทโกลเมอรลส  ทำาใหสารทมโมเลกลเลกซมผานมาพรอมกบนำา   เชน      แรธาต กลโคส ยเรย กรดยรก ปกตไตจะกรองเลอดไดประมาณ 180 ลตร/วนและถกดดกลบ   เหลอออกเปนปสสาวะประมาณ 1 cc/นาท หรอประมาณ 1,440 cc/วน

       2. กระบวนการดดกลบเกดขนททอไตสวนตน และมากทสดท Loop of Henle สารทดดกลบหมดไดแก กลโคส วตามน C  แรธาตบางชนด  สารทดดกลบหมดไดแก  นำา เกลอ สารทไมดดกลบเลยคอ โปรตนอนนลน(Innulin) สารทมการดดกลบเปนสวนนอย ไดแก ยเรย ฟอสเฟต ซลเฟต ศนยควบคมการดดกลบมาจากฮอรโมน จากตอมใตสมองสวนทายมากบกระแสเลอดชอ แอนตไดยเรตกฮอรโมน (Antidiuretic Hormone; ADH) โดย ADH จะกระตนใหรระหวางเซลลของทอไตขยายขนใหสารทมโมเลกลเลกกลบน ำาไปใชในรางกายใหม ถาขาด ADH จะไมเกดกระบวนการดดกลบคอจะปสสาวะบอย จะเกดโรค เบาจด

       3. กระบวนการหลงสารเพอใหเกดการดดกลบสมบรณ เกดขนทรอบๆ หนวยไต สรางสารตาง ๆ เตมเขาไปในพลาสมาทกรองได เพอปรบ pH และความเขมขนของปสสาวะ สารเหลานไดแก K+ (โปแตสเซยมอออน), H+  (ไฮโดรเจนอออน), กรดยรก ทำาหนาทปรบความสมดลในนำาปสสาวะ

         ลกษณะเนอเยอบางสวนในไต   ทอไตประกอบดวยกลามเนอเรยบเคลอนตวแบบเพอรสตลซส เพอบบตวสงนำาปสสาวะตกลงสทอปสสาวะ

         กระเพาะปสสาวะ ประกอบดวยกลามเนอเรยบอยหลงกระดกหวเหนา อยดานหลงมดลกมหนาทสะสมนำาปสสาวะ ความจประมาณ 150-500 cc เมอกระเพาะปสสาวะตง กจะบบตวใหปวดปสสาวะ โดยตรงโคลนของทอปสสาวะจะมหรดโดยขนอยกบอำานาจของาจตใจ ปสสาวะจะถกขบออกทางทอปสสาวะ ในหญงยาวประมาณ 1.5 นว ชายประมาณ 8 นว 1 วนจะขบถายประมาณ 500-1,500 cc

       ข. การกำาจดของเสยทผวหนง ผวหนงประกอบดวย   cell 2 ชนคอ- cell ผนงกำาพรา  cell หนงแทและแตถาเกดจากขบวนการกำาจดของเสยจะมชนพนฐานคอ ชนของไขมน ดงน

        1. หนงกำาพรา ประกอบดวยเยอบผวทตามแลวเรยงเปนชน ประกอบดวยสาร เมลานน ซงเปนองคประกอบของเมดส หรอรงควตถ(Pigment) ทำาหนาทหอหมรางกาย

        2. หนงแทประกอบดวยเนอเยอ cell รางกาย ยดหยนไดด ประกอบดวยตอมเหงอ เซลลประสาทรบความรสก เสนเลอดฝอย

       3. ชนเนอเยอพนฐาน (ชนไขมน) เปนชนทประกอบดวย cell ไขมน หรอเรยกวา Adipose cell ทำาหนาทเปนฉนวนกนความรอน ทำาใหรางกายเกดความอบอน

           การกำาจดของเสยเกดขนทชนหนงแท และชนไขมน โดยปลอยมาตามทอเลก ๆ เรยกวา “รขมขน” ของเหลวทขบออกมาเรยกวา “เหงอ” ประกอบดวยนำา แรธาต ยเรย กลนตว เหงอจะระเหยออกจากรางกายโดยพาเอาความรอนออกไปดวย ทำาใหรางกายรสกเยน ชนดของตอมเหงอ ตอมเหงอถกควบคมการทำางานโดยการทำางานของศนยควบาคมอณหภมในสมอง แบงเปน 2 ชนด

       - ตอมเหงอเลก ๆ อยบรเวณผวหนงทวรางกาย ยกเวนรมฝปาก อวยวะสบพนธบางสวน

       - ตอมเหงอใหญ เชนรกแร รอบๆ สะดอ รอบๆ หวนม จมก แผนหลง อวยวะสบพนธบางสวน

    สวนประกอบของเหงอ

         1. นำา 99 %

    2. แรธาตอนๆ ไดแก เกลอ ยเรย นำาตาล กรดอะมโนบางชนด สารทำาใหเกดกลน ประมาณอก 1%

 ค. การกำาจดของเสยทลำาไสใหญ  จะมการบบตวเพอใหอาหารทไมมประโยชนแลว ซงเรยกวา อจจาระ ออกสภายนอกรางกายทางทวารหนก

        เมออจจาระตกอยในลำาไสใหญนานวน นำาในอจจาระจะถกดดซมกลบไป ทำาใหอจจาระแขง เกดความลำาบากในการถาย อาการนเรยกวา ทองผก

 2.6 ระบบประสาท

            ทำาหนาควบคมระบบการทำางานของรางกาย เชน การหายใจ การตอบสนอง การเปลยนแปลงพฤตกรรมการเจรญ ฯลฯ ประกอบ ดวย สมอง ไขสนหลง และ เสนประสาท

            1. สมอง เปนศนยควบคมทงหมดของรางกาย มเยอหม 3 ชน แบงสมองออกเปน 3 สวน

1.1 ซรบรม(สมองสวนหนา) มขนาดใหญทสด ทำาหนาทรบความรสกและสงการ เชน การจำา  เชาว ไหวพรบ ความคด การเรยนร ไดยน เหน พด เดน ความสมดลในการทรงตว ถาสวนนตายไป ถอวา บคคลนนตายแลว เชน ขาดเลอดเกน 4 นาท

1.2 ซรเบลรม(สมองสวนหลง) มขนาดเลกกวาซรบรม ทำาหนาทควบคมกจกรรมของกลามเนอ การเคลอนไหว และสมดล

1.3  กานสมอง ไดแก เมดลลาออบลองกาตา พอนด ทำาหนาทควบคม การหายใจ หวใจ หลงนำายอย หลงฮอรโมน

             2. ไขสนหลง  เปนทางผานของกระแสประสาทตอมาจากสมองบรรจอยภายในกระดกสนหลง เปนศนยกลางควบคมการทำางานแบบ รเฟลกซแอกชน คอ การตอบสนองแบบไมตงใจโดยไมผานสมอง เชน การดดเทาเมอเคาะหวเขา การกระดกเทาเมอเหยยบหนาม

2.7 ระบบโครงกระดก

            ในรางกายมนษย เปนระบบโครงกระดกภายใน มทงหมด 206 ชน อยท มอ และเทามากทสด ประกอบดวยกระดกแกนหลก 80 ชน  กระดกระยาง ทใชเคลอนไหว 126 ชน  เซลลกระดกประกอบดวยเซลลมชวต และสวนทแขงประกอบดวย  แคลเซยมคารบอเนต และ แคลเซยมฟอสเฟต ภายในบรรจไขกระดกทำาหนาทสรางเมดเลอดแดง

2.8 ระบบกลามเน#อ

            ในรางกายมนษย มกลามเนอมากกวา 500 มด นำาหนกรวมกนประมาณครงหนงของรางกาย แบง ออกเปน 3 กลม

ก.   เซลลกลามเนอลาย (reticular muscle) พบตาม แขน ขา ตดกบกระดก ทำางานหนก อยใตอำานาจจตใจ       

ข.  เซลลกลามเนอเรยบ (smooth muscle) พบตาม อวยวะภายใน เชน  ทางเดนอาหาร ลำาไส มดลก กระเพาะปสสาวะ ทำางานอยนอกอำานาจจตใจ      

ค.   เซลลกลามเนอหวใจ (cardiac cell) พบทหวใจ ทำางานอยนอกอำานาจจตใจ      

คณสมบตของกลามเนอ

1.  ความเมอยลา เกดจากการทำางานนาน ๆ แลวเกดกรดแลกตกจากการสรางพลงงานในเซลล

2.  การเปนตะครว เกดจากการทำางานนาน ๆ แลวขาดเลอด และออกซเจน

3.  เซลลกลามเนอไมมการสรางใหมแตจะเจรญโตขน

4.   เมอถกตดเซลลทมองคประกอบสมบรณจะสรางสวนทขาดหายไปแทนได สวนทไมสมบรณจะเสอมสลายไป

 2.9 ระบบภมคมกน

            เชอโรคทกชนดจะมสารเคมทผวเซลล เรยกวา “แอนตเจน” (antigen) เมอรางกายเราไดรบเช อโรค รางกายเรากจะสรางสารเคมตอตาน เรยกวา  “แอนตบอด” (antibody)อยในกระแสเลอด ซงจะจบกบแอนตเจนทผวของเชอโรค เฉพาะตวกนเทานน

            เซลลเมดเลอดขาวชนด ลมโฟไซต ในตอมนำาเหลอง สามารถสรางสาร แอนตทอกซน  เพอทำาลายสารพษทเชอโรคสรางขนไดดวย

            เซลลเมดเลอดขาวชนดฟาโกไซต สามารถ ทำาลาย เชอโรคไดดวย เรยกวา “ฟาโกไซโตซส”

            วคซน เปนเชอโรคทกำาลงออนตวหรอตายแลว แตยงม แอนตเจน ทสามารถไปกระตนใหรางกายสราง แอนตบอด เพอทำาลายเชอโรคกอนทจะเปนอนตรายตอรางกาย ดงนนเราจงตองไดรบวคซนใหครบทกชนด

            เซรม เปนสาร แอนตทอกซน  ทสรางมาจากทอน เพอใหทำาลายไดเรวกอนทพษจะเขาสจดดบของชวต

ข. การสรางสขภาพจต

       มคำากลาววา “จตทแจมใสขนอยกบรางกายทสมบรณ” แสดงใหเหนวารางกายเปนสำาคญทจะทำาใหสขภาพด แตอยาลมวา รางกายทดจะตองมาจาก

1.  อาหาร

2.  การออกกำาลงกาย

3.  สขภาพจต

4.  สงแวดลอม

5.  พฤตกรรมของตวเอง

ข อ ม ล จ า ก http://www2.pn.ac.th/webpn/Elearnning/Wit/Body/body.html