Bureaucracy ระบบราชการ

Bureaucracy แยกพจารณาไดเปน 2 แบบ

เปนสถาบนการบรหาร / การปกครองของรฐ - เปนสถาบนหนงของกระบวนการในการปกครองประเทศ - เปนสถาบนทมหนาท ตองปกปอง ดแล รกษาผลประโยชนของประเทศ - เปนสถาบนทม นคง เปลยนแปลงยาก

- ระบบการบรหาร หรอระบบการท างานระบบหนง - มโครงสรางแบบทเรยกวา “Weberian Bureaucracy” - เปนสงทสามารถแกไขเปลยนแปลงให ตามความเหมาะสมกบสภาพการณ

Bureaucracy ในฐานะทเปนสถาบนทางสงคม (social institute)

Bureaucracy ในฐานะทเปน รปแบบหนงของการจดองคการ

(a form of organization)

ไชยรตน เจรญสนโอฬาร

บดาขององคการระบบราชการ เปนผเสนอแนวคดการจดองคการแบบราชการในอคมคต (Ideal type of bureaucracy)

Max Weber (1864-1920)

โดยเสนอองคการระบบราชการ เปนวธการจดการทมประสทธภาพเหนอกวาวธการอนใด สงคมทดตองมการจดการ

บรหารในหนวยงานของรฐใหเปนไปตามหลกการและคณลกษณะของการจดองคการแบบราชการ

เสนอแนวคดอ านาจ (Authority)

Max Weber (1864-1920)

เสนอแนวคด Bureaucracy

ถอวา เปนตวแบบทเปน Ideal Type

จ าแนกคณลกษณะของ Bureaucracy

เสนอแนวคดอ านาจ (Authority)

รปแบบการใชอ านาจเฉพาะตว (Charismatic domination)

รปแบบการใชอ านาจแบบประเพณนยม (Traditional domination)

รปแบบการใชอ านาจตามกฎหมาย (Legal domination)

รปแบบการใชอ านาจในการปกครองบงคบบญชา ตามแนวคดของ Max Weber แบงเปน 3 รปแบบ

การไดมาซงอ านาจตามแนวคดของ Max Webber

1. แบบทอาศยบารม (Charismatic domination) - ผบรหารทมคณสมบตพเศษหรอบารมทจะใหผอยใตบงคบบญชาเกดความศรทธาในตวผบรหารและพรอมทจะใหความสนบสนน ไดแก ระบบเผดจการ (dictation)

2. แบบทอาศยจารตประเพณ (traditional domination) - อ านาจจะไดมาจากความเชอหรอประเพณนยมและสงทถอปฏบตกนมาในอดต ไดแก ระบบศกดนา (feudal)

3. แบบทอาศยกฎหมายและการมเหตมผล (Legal domination) - การเคารพและปฏบตตามกฎหมาย เพราะเหนวากฎหมายไดรบการกลนกรองแลว โดยทงผน าและผอยใตบงคบบญชาตางยอมรบ ไดแก ระบบราชการ (bureaucracy)

เปนรปแบบโครงสรางของการจดองคการขนาดใหญทสามารถน าไปใชเปนวธการใน การจดองคการไดทงในภาครฐและเอกชน ไมใชระบบการบรหารทใชในองคการภาครฐเทานน แตในองคการภาคเอกชนขนาดใหญกน าไปใชดวย Bureaucracy จงเปนระบบการบรหารระบบหนงทนยมน าไปใชในองคการขนาดใหญทมคนจ านวนมาก มภารกจทตองท ามาก

เสนอแนวคด Bureaucracy

Max Weber ระบบราชการ (bureaucracy)

จะท าหนาทเปนกลไกการบรหารของกลมชน โดยผน าจะใชอ านาจทมอยตามกฎหมายปกครอง

บงคบบญชาโดยผานระบบราชการ

- ยดหลกการบรหารทอาศยความมเหตมผลและความถกตองตามกฎหมายในการปฏบตงาน - มการแบงงานกนท าอยางเปนทางการตามตวบทกฎหมาย - อาศยหลกความรความสามารถ(ระบบคณธรรม)เปนเกณฑในการบรหารงานบคคล - สามารถพยากรณพฤตกรรมหรอปรากฎการณได

เสนอแนวคด Bureaucracy

Max Weber องคการแบบระบบราชการ

(bureaucracy) เปนองคการทดทสด และมประสทธภาพ ประสทธผล และ

ประหยดทสดเหตผล

1. โครงสรางองคการ

โครงสรางและอ านาจหนาท

Max Weber จ าแนกคณลกษณะของ Bureaucracy เปน

2. บคลากรในโครงสราง

โครงสรางองคการ Governed by rules and law

Hierarchy

Written document

Specialization

บคลากรในโครงสราง Appointed

Life Tenure

Salary and Pension

Careerism based on Hierarchy

ประกอบดวยโครงสรางพนฐานทส าคญ 7 ประการ

responsibility

องคการแบบระบบราชการตามแนวคดของ Max Weber

rationality

specialization

discipline

professionalization

achievement orientation

มาตรการพฒนาและบรหารก าลงคนเพอเพมประสทธภาพระบบราชการ (สามารถแกไขและพฒนาขาราชการทถกพจารณาวามผลงานต า ท างานไมมประสทธภาพ ใหกลายเปนคนทมความสามารถท างานไดเตมประสทธภาพ )

มเปาอยางมประสทธภาพ (แสดงใหเหนวา จะท างาน อยางไร โดยวธการใดจงท าใหงานส าเรจอยางมประสทธภาพ)

hierarchy

hierarchy

ประกอบดวยโครงสรางพนฐานทส าคญ 7 ประการ

responsibility

องคการแบบระบบราชการตามแนวคดของ Max Weber

rationality

specialization

discipline

professionalization

achievement orientation

ความมประสทธผลในการบรหารงานจะเกดขนตอเมอมการแบงงานกนท าตามความช านาญเฉพาะดาน

การบรหารจะไดรบประสทธผลสงสดตอเมอมการก าหนดวธการปฏบตงานท ถกตอง เหมาะสม กบลกษณะงาน สถานท ชวงเวลา สภาพแวดลอม ในทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง

ความมประสทธผลในการบรหารงานจะเกดขนตอเมอมการแบงงานกนท าตามความช านาญเฉพาะดาน

ตองมหลกการและวธการในการตดสนใจเลอกหนทางปฏบต โดยถอหลก - หลกประสทธภาพ (Efficiency) (ในระหวางทางเลอกหลาย ๆ ทางทจะตองใชจายเงนเทากน ควรเลอกทางเลอกทกอใหเกดประสทธผลสงสด) - หลกประหยด (Economy) (ถามทางเลอกทกอใหเกดประสทธผลไดเทา ๆ กน หลายทางเลอก ควรเลอกทางเลอกทเสยคาใชจายนอยทสด)

hierarchy

ประกอบดวยโครงสรางพนฐานทส าคญ 7 ประการ

responsibility

องคการแบบระบบราชการตามแนวคดของ Max Weber

rationality

achievement orientation

specialization

discipline

professionalization

ตองมการแบงงาน และจดแผนกงาน หรอจดสวนงาน (departmentation) ขนมา เพราะภารกจการงานขององคการขนาดใหญมจ านวนมากจงตองมการแบงงานทตอง ท าออกเปนสวนๆ แลวหนวยงานมารองรบ รปแบบการจดสวนงาน - การแบงสวนงานตามพนท เชน จงหวด อ าเภอ อ.บ.ต. เทศบาล - การแบงงานตามหนาท เชน แบงเปนกระทรวง หรอ กรม - การแบงงานตามผรบบรการ เชน โรงเรยนประถม โรงเรยนคนตาบอด โรงเรยนการศกษาผใหญ - การแบงงานตามขนตอนหรอกระบวนการท างาน โดยตงหนวยงานมารองรบตามขนตอนกระบวนการ

hierarchy

ประกอบดวยโครงสรางพนฐานทส าคญ 7 ประการ

responsibility

องคการแบบระบบราชการตามแนวคดของ Max Weber

rationality

achievement orientation

specialization

discipline

professionalization

ตองมการก าหนดระเบยบ วนย และบทลงโทษ เปนกลไกการควบคมความประพฤตของ

สมาชกทกคนในองคการ

hierarchy

ประกอบดวยโครงสรางพนฐานทส าคญ 7 ประการ

responsibility

องคการแบบระบบราชการตามแนวคดของ Max Weber

rationality

achievement orientation

specialization

discipline

professionalization

ถอเปนอาชพอยางหนง และ ตองปฏบตงานเตมเวลา

ความเปนวชาชพ “รบราชการ” ตองมความรเกยวกบ กฎ ระเบยบ ขอบงคบ

ตลอดจนตวบทกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการปฏบตงานในภาระหนาทของตน

ลกษณะองคการแบบราชการของ Max Weber

1) ล าดบชนการบงคบบญชา 2) การมงสผลส าเรจ 3) ความสมเหตสมผล 4) การท าใหเกดความแตกตางจากกนหรอความช านาญเฉพาะดาน 5) ผทท างานในระบบราชการตองมคณสมบตหรอความสามารถทเหมาะสม

กลธน ธนาพงศธร

ลกษณะองคการแบบราชการของ Max Weber

ไดอธบายวา ลกษณะของระบบราชการตามความหมายของ Max Weber แบงออกไดเปน 2 ลกษณะ - ลกษณะทางดานโครงสราง ไดแก การมสายการบงคบบญชาทลดหลนกนลงมาเปนล าดบจากสงลงมาต า การแบงงานกนท าตามความช านาญพเศษ และการมระบบของกฎเกณฑไวอยางแนนอน - ลกษณะทางดานพฤตกรรม ไดแก การไมค านงถงบคคล การใชเหตผล และการมงปฏบตตามกฎเกณฑ

ตน ปรชญพฤกษ

ลกษณะองคการแบบราชการของ Max Weber

1) ล าดบชนการบงคบบญชา 2) การแบงแรงงาน 3) การไมยดถอความเปนสวนบคคล 4) กฎระเบยบ ขอบงคบ 5) การท างานเปนอาชพ 6) การแบงแยกทงเรองสวนตวและทรพยสนของบคคลออกจากองคการ

สรอยตระกล อรรถมานะ

ลกษณะองคการแบบราชการของ Max Weber

1) หลกล าดบขน 2) อ านาจของสมาชกองคการมทมาจากอ านาจตามต าแหนงราชการ 3) การท างานในองคการแบบระบบราชการถกก าหนดโดยกรอบของระเบยบแบบแผนทเปนทางการ และเปนลายลกษณอกษรของหนวยงานราชการ 4) ขาราชการตองวางตวเปนกลาง 5) การรบราชการถอวาเปนอาชพทมความมนคง 6) ระบบราชการมลกษณะทคงทนถาวร อยยงคงกระพน และแขงแกรง 7) ระบบราชการมแนวโนมทจะปกปดความรในความสลบซบซอนของกลไกระบบราชการไมใหคนภายนอกไดทราบ

พทยา บวรวฒนา

ลกษณะองคการแบบราชการของ Max Weber

1) หลกการแบงงานกนท าและความช านาญเฉพาะทาง 2) ล าดบชนสายการบงคบบญชาทชดเจน 3) กรอบทเปนทางการของกฎเกณฑและวธการ 4) การรกษาไวซงแฟมงานและบนทกตาง ๆ 5) ความเปนวชาชพ

กอรดอนและมลาโควช

การจดแบงแนวคดทฤษฎระบบราชการ

สมฤทธ ยศสมศกด แบงอกเปน 3 กลม ดงน 1. แนวคดทมองระบบราชการในแงบวก ไดแก Max Weber, 2. แนวคดทมองระบบราชการในแงกลางๆ ไดแก Anthony Downs 3. แนวคดทมองระบบราชการในแงลบ ไดแก Robert Merton

แนวคดทมองระบบราชการในแงบวก

กลมนมองระบบราชการวาเปนเครองมอทมประสทธภาพมากทสดในการบรหารขนาดใหญ เพราะวามการจดองคการทด มการแบงงานกนท าอยางเปนระบบและสดสวน ท าใหเกดความช านาญ ความรวดเรว และความประหยด เปนระบบทสรางความยตธรรม ท างานภายใตกรอบของกฎหมาย ระเบยบแบบแผนทรดกมมเหตผล จงลดการเลนพรรคเลนพวกลง ท าใหการบรหารงานมประสทธภาพสง นกคดทเดนในกลมนคอ Max Weber

แนวคดทมองระบบราชการในแงทเปนกลาง ๆ

กลมนมองระบบราชการเปนรปแบบของการจดองคการทมทงขอดและขอเสย โดยแยกตวบคคลออกจากระบบราชการ และเหนวาขาราชการมทงพวกทเหนแกประโยชนสวนตวและสวนรวม จงจ าเปนตองแยกพวกทดออกจากพวกทไมด นกคดทมชอเสยงไดแก Anthony Downs เขยนหนงสอ Inside Bureaucracy

แนวคดทมองระบบราชการในแงลบหรอในแงวพากษ

กลมนมความเหนวาระบบราชการเปนรปแบบหนงในการจดองคการมความแขงทอ ไมยดหยน ท าใหคนเปนหนยนต มหนาทคอยรบแตค าสง ไมสามารถปรบเปลยนตวใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป นกคดทมชอเสยงไดแก Warren Bennis , Robert Merton, Michel Crozier และ ศรพงษ ลดาวลย ณ อยธยา

แนวคดทมองระบบราชการในแงลบหรอในแงวพากษ

Warren Bennis 1) ระบบราชการไมเปดโอกาสใหขาราชการพฒนาตนเอง 2) ระบบราชการท าใหขาราชการขาดความคดสรางสรรค เพราะตองอยในกรอบ 3) ระบบราชการมองขาราชการวาเปนเพยงเครองมอขององคการ 4) สายการบงคบบญชาไมเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลง 5) ระบบราชการไมสามารถสรางความเปนธรรมใหกบขาราชการ 6)ระบบราชการไมสามารถแกปญหาความขดแยงระหวางต าแหนงและกลมในองคการ 7) ระบบราชการไมไดใชขาราชการอยางเตมความรความสามารถ 8) ระบบราชการไมเหมาะสมกบการปรบใชเทคโนโลยสมยใหม 9) ระบบราชการจะเปลยนแปลงบคลกภาพของขาราชการในแงลบทงชวตการงานและชวตสวนตว

แนวคดทมองระบบราชการในแงลบหรอในแงวพากษ

Robert Merton มความเหนวาระบบราชการทพยายามควบคมโดยผานกฎระเบยบและสายอ านาจการบงคบบญชา ยอมมผลท าใหพฤตกรรมของขาราชการขาดความยดหยนและท าใหราชการไมกลาตดสนใจ ศรพงษ ลดาวลย ณ อยธยา อธบายเพมเตมวาการทระบบราชการเนนใหขาราชการตองปฏบตตามกฎระเบยบอยางเครงครด จงท าใหขาราชการเผลอและคดวากฎระเบยบคอ เปาหมายขององคการ การท างานของขาราชการจงมงใหความส าคญตอกฎระเบยบแทนทจะใหความส าคญกบการบรการประชาชน

ขอดของการจดองคการแบบราชการ

- การจดสายการบงคบบญชา - ระบบความสมพนธของอ านาจทชดเจน - มการบนทกสงตางๆ ไวเปนหลกฐาน จงมความแมนย าถกตอง ตอเนอง รวดเรว แนชด - เปนระบบทผบงคบบญชาคมผใตบงคบบญชาอยางด - สมาชกองคการตางค านงถงบทบาทหนาทของตน - มการลดคาใชจายดานวสดและบคลากรถงระดบต าสด โดยอาศยหลกของการแบงงานกนท า และความช านาญเฉพาะทาง

ขอเสยของการจดองคการแบบราชการ

Charles Goddshell ไดวจารณ การจดองคการแบบราชการวากอใหเกดสงไมพงประสงค 3 ประการไดแก 1) การกอใหเกดผลการปฏบตงานซงไมเปนทยอมรบ 2) การสรางอ านาจทางการเมองทนาอนตราย 3) การกดขความเปนปจเจกบคคล เพราะองคการแบบราชการมลกษณะเหมอนเครองจกรกล ไมค านงถงตวบคคล เรองทกเรองตองท าตามระเบยบ กฎเกณฑ ขอบงคบอยางเครงครด