ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 ndc vol. 2 / march 2019 3-62.pdf ·...

30
NDC Security Review ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 Vol. 2 / MARCH 2019 อนาคตประเทศไทย ท่ามกลางภูมิ รัฐศาสตร์ ๒ กระแส วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร สถาบันวิชาการป้องกันประเทศ

Upload: others

Post on 02-Aug-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

NDC Security Review ฉบบท 2 / มนาคม 2562 Vol. 2 / MARCH 2019

อนาคตประเทศไทย ทามกลางภมรฐศาสตร ๒ กระแส

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ

Page 2: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 1

เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคง (NDC Security Review)

เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคง หรอ NDC Security Review เปนเอกสารทางวชาการทวทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ จดท าขนเปนครงแรกตามนโยบายของ พลโท ดร. ไชยอนนต จนทคณานรกษ ผอ านวยการวทยาลยฯ โดยมวตถประสงคใหคณาจารยของวทยาลยฯ ไดมเวทในการน าเสนอขอมลและขอคดเหนทางวชาการทเกยวของกบความมนคงดานตาง ๆ ในรปแบบของบทความทเปนขอเสนอแนะเชงนโยบาย (Policy Brief) ดวยเหตทวทยาลยปองกนราชอาณาจกรฯ เปนแหลงรวมขององคความรดานความมนคงทหลากหลาย อนไดมาจากการบรรยายของผทรงคณวฒทกภาคสวนทงในระดบประเทศและนานาชาต ตลอดจนผลงานทางวชาการของนกศกษาซงลวนเปนผบรหารระดบสงจากหนวยงานภาครฐ เอกชน และการเมอง ไดแก เอกสารยทธศาสตรชาต เอกสารวจยสวนบคคล บทความทางวชาการทงแบบกลมและบคคล รายงานการศกษาตาง ๆ เปนตน รวมทงการรวบรวมเอกสารทางวชาการดานความมนคงอน ๆ จงเปนโอกาสอนดทวทยาลยฯ จะไดบรณาการองคความรดงกลาวและน าเสนอเปนงานบรการทางวชาการแกหนวยงานและบคคลภายนอกไดตามความเหมาะสม อกทงยงเปนการเพมพนทกษะและองคความรใหแกคณาจารยของวทยาลยฯ ดวยอกประการหนง เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคง เปนเอกสารทจะจดท าขนเปนรายเดอน ก าหนดออกฉบบแรกในเดอนมกราคม 2559 โดยในขนตนจะแจกจายใหกบผบงคบบญชาระดบสงและสวนราชการตาง ๆ ในกองบญชาการกองทพไทย รวมทงเผยแพรในเวบไซตของวทยาลยฯ ส าหรบเนอหาของเอกสารจะเปนประเดนส าคญ ๆ ทอยในความสนใจของสงคม หรอเปนประเดนทพจารณาวา มความนาสนใจและจะมผลตอความมนคงแหงชาตในมตตาง ๆ ทงน ขอคดเหนและขอเสนอแนะในเอกสารถอวา เปนขอคดเหนสวนบคคลของผ เขยนทจะไมมผลผกมดใด ๆ กบวทยาลยปองกนราชอาณาจกรฯ

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ

Page 3: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 2

สงวนลขสทธตาม พ.ร.บ. การพมพ พ.ศ. 2537 ลขสทธเปนของวทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ อยางถกตองตามกฎหมาย

บรรณาธการ พลโท ขจรฤทธ นลก าแหง

ผชวยบรรณาธการ พลตร วโรจน เกดแสง พลตร ช านาญ ชางสาต

พนเอก ศกดสทธ แสงชนนทร พนเอก อรรคเดช ประทปอษานนท

ทปรกษา พลโท วฒนชย คมครอง พลโท ภาณศลป กลนเสนาะ พลอากาศโท จกรนทร ขจรบญ พลโท อภชาต ชามาตย พลโท เทวญ สมบญโต พลโท ณรงคฤทธ หอมออน พลอากาศโท สายศกด ครรภาฉาย พลเรอตรหญง จนดา สระสมบรณ พลเรอตร ศภเศรษฐ ศรสงขไชย พลตร สงคราม ขมทอง

ประจ ากองบรรณาธการ พนเอกหญง รชเกลา กองแกว พนเอก สมบต น าดอกไม นาวาอากาศเอก ปญญา ศรสงห พนเอก บณฑร บ าเรอราช พนเอก รพพฒน สทธวงศ นาวาอากาศเอกหญง พชร พพธสขสนต พนเอกหญง สรญญา กจส านอง พนเอก ธรพล อมราพทกษ

เลขานการกองบรรณาธการ พนเอก โสภณ ศรงาม

จดท าโดย วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ 64 ถนนวภาวดรงสต แขวง/เขต ดนแดง กรงเทพฯ 10400 โทร./โทรสาร 0 2691 9365 เวบไซต: http://www.thaindc.org

Page 4: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 3

สารบญ หนา กลาวน า ๑ แนวโนมและปจจยของสถานการณทางภมรฐศาสตร ๒ ทศทางของไทยในสถานการณระหวางประเทศ ๓ ทามกลางภมรฐศาสตร ๒ กระแส จดยนของประเทศไทย ๑๓ บทสรป ๑๔

Page 5: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 4

ค าน า บทความทางวชาการฉบบน กองการเศรษฐกจและสงคมจตวทยา ส านกวทยาการความมนคง วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ ไดน าบทสรปจากการสมมนาวชาการ ครงท ๑ เรอง อนาคตประเทศไทย ทามกลางภมรฐศาสตร ๒ กระแส ระหวางวนท ๒๓ – ๒๕ มกราคม ๒๕๖๑ การสมมนาวชาการครงนไดเชญวทยากรรวมการเสวนาจากผทรงคณวฒ และการระดมความคดเหนของนกศกษา วปอ. รนท ๖๐ ซงไดเลงเหนถงความส าคญของกระแสการแขงขนของสองประเทศมหาอ านาจในโลกและภมภาค คอ จนกบสหรฐฯ ประเทศไทยซ งมความสมพนธอยางแนนแฟนกบจนในปจจบน และมความสมพนธอนดอยางยาวนานกบสหรฐฯ โดยเฉพาะดานความมนคง จ าเปนตองศกษาและวเคราะหผลกระทบทเกดขน รวมถงการพจารณาเพอก าหนดต าแหนงของประเทศใหเหมาะสมทามกลางกระแสของการแขงขนดงกลาว วทยาลยปองกนราชอาณาจกร ซงเปนสถาบนการศกษาดานความมนคงสงสดของประเทศ เหนวา ในการจดท ายทธศาสตรชาต ระยะ ๒๐ ป จะตองด าเนนการวเคราะหและประเมนสภาพแวดลอมใหครบถวน ทงดานการเมองภายในประเทศ การเมองระหวางประเทศ เศรษฐกจ การทหาร สงคมจตวทยา วทยาศาสตรและเทคโนโลย พลงงาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และด านขอมลขาวสารทเกยวของกบประเทศมหาอ านาจดงกลาว รวมทงประเทศตางๆ ทมบทบาทส าคญตอภมภาค ดงนนเพอเปนการสนบสนนรฐบาลตอการด าเนนงานของชาต ในเชงวชาการ วทยาลยปองกนราชอาณาจกร จงไดจดการสมมนาฯ เพอใหทราบสถานการณและแนวโนมในระยะยาว และจะไดเสนอยทธศาสตรในการจดวางต าแหนงประเทศไทยใหเหมาะสม มความมนคง มงคง และยงยน ในนามของวทยาลยปองกนราชอาณาจกร โดยกองการเศรษฐกจและสงคมจตวทยา ขอขอบคณ ดร.ชยยงค สจจพานนท พล.อ.สรสทธ ถนดทาง รศ.ดร.จ านง สรพพฒน นายไกรสนธ วงศสรไกร และการระดมความคดเหนของนกศกษา วปอ.

Page 6: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 5

รนท ๖๐ ซงเปนผทมความรความสามารถมประสบการณ และเปนระดบผบรหารมาจากกลมตางๆ ทมความหลากหลายทางวชาชพ ทงฝายทหาร ต ารวจ ขาราชการ ฝายพลเรอน ผด ารงต าแหนงทางการเมอง นกธรกจ นกวชาการ ทจะตองมสวนในการพฒนาประเทศและการจดวางต าแหนงของประเทศไทยในอนาคต กระผมไดท าการถอดเนอหา เรยบเรยง และเพมเตมเนอหาบางสวนเพอใหมความเหมาะสมกบภาพรวมในบทความฉบบน หวงเปนอยางยงวาความรทเกดจากเรยบเรยงและสงเคราะหในบทความฉบบน ซงเปนขอมลความคดในเชงวชาการทอสระสะทอนใหเหนความคด และมมมองทหลากหลายทรฐบาลและหนวยงานทเกยวของสามารถพจารณาทจะน าไปใชประโยชนตามความเหมาะสม ยงประโยชนใหเกดแกภมภาคและโลกสบไป นาวาอากาศเอก ปญญา ศรสงห

ผอ านวยการกองการเศรษฐกจและสงคมจตวทยา

Page 7: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 6

กลาวน า

จากสภาวะแวดลอมทางการเมอง เศรษฐกจ และความมนคงในภมภาคเอเชย – แปซฟก ทเปลยนแปลงไป เนองจากการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของจน ซงมขนาดเศรษฐกจใกลเคยงกบสหรฐฯ แลว และยงไดพฒนาขดความสามารถทางทหารอยางรวดเรว จนไดขยายอทธพลทางเศรษฐกจไปยงประเทศตางๆ โดยเปนประเทศคคารายใหญ ใหความชวยเหลอทางเศรษฐกจ และเปนผใหกยมเงนในภมภาคดวย จนมยทธศาสตร One Belt One Road หร อ Belt and Road Initiative เ พ อ เป นเครองมอในการเขาสประเทศตางๆ ทงอาเซยน เอเชยใต เอเชยกลาง ตะวนออกกลาง แอฟรกา และยโรป รวมทงการเชอมโยงมหาสมทรแปซฟก และมหาสมทรอนเดย ซงจะครอบคลมทงมตเศรษฐกจ การเมอง สงคม วฒนธรรมและความมนคง เพอคานอ านาจสหรฐฯ นอกจากจากนน จนไดอางสทธหมเกาะในทะเลจนใต โดยสรางสงปลกสราง

Page 8: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 7

และแสดงก าลงทางทหารอยางชดเจน ในขณะทสหรฐฯ มความถดถอยในพลงอ านาจทางเศรษฐกจ แตยงมบทบาทหลกดานความมนคง ไดใชกรอบแนวคดทางยทธศาสตร Free and Open Indo – Pacific เ พ อต อ ง การ ให ภ ม ภ า ค อน โด – แปซ ฟ ก ทครอบคลมถงมหาสมทรอนเดย แปซฟกตะวนตก และประเทศทอยรอบๆ เปนภมภาค ทเปดกวางและเสร ทงน สหรฐฯ ไดใหความส าคญกบอนเดย ออสเตรเลย ญปน เกาหลใต เวยดนามและฟลปปนส ซงถกมองวามวตถประสงคเพอตรวจสอบอทธพลและคานอ านาจจน ทามกลางกระแสการแขงขนของสองประเทศมหาอ านาจในโลกและภมภาค ประเทศไทยซงมความสมพนธอยางแนนแฟนกบจนในปจจบน และมความสมพนธอนดอยางยาวนานกบสหรฐฯ โดยเฉพาะดานความมนคง จะตองศกษาวเคราะหผลกระทบทเกดขนและพจารณาก าหนดต าแหนงของประเทศใหเหมาะสม มสงส าคญทจะตองวเคราะหสภาพปจจบนและอนาคตใน ๓ ประเดน ดงน ๑. แนวโนมสภาพแวดลอมโลก ๒. กระแสโลกในเชงภมรฐศาสตรทส าคญ ๓. อทธพลของกลมนนๆ ทสงผลกระทบตอพลงอ านาจแหงชาตของไทย ในเรองพลงอ านาจแหงชาต จะตองด าเนนการวเคราะหและประเมนสภาพแวดลอมใหครบถวน ทงดานการเมองภายในประเทศ การเมองระหวางประเทศ เศรษฐกจ การทหารและความมนคง สงคมจตวทยา วทยาศาสตรและเทคโนโลย พลงงาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และดานขอมลขาวสาร

Page 9: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 8

แนวโนมและปจจยของสถานการณทางภมรฐศาสตร

ภมรฐศาสตร หรอ ค าวา Geopolitics ซงเปนศาสตรทเกยวของกบภมศาสตรในมตของการเมอง โดยภมรฐศาสตรนนเปนศาสตรทนกการทหารและนกยทธศาสตรมความจ าเปนตองศกษาเพราะจากอดตทผานมาตงแตมนษยชาตไดเรมมอารยะธรรม ภมรฐศาสตรไดถกผนวกไวในแนวความคดของ การเมองทเกยวของกบสภาพทางภมศาสตร เชน ในการตงเมอง การยทธศาสตร ความเปนอย วถชวต ลวนแตเปนการเมองทจะตองเกยวเนองกบสภาพภมศาสตร ซงทามกลางภมรฐศาสตร ๒ กระแส มปจจยของสถานการณ ดงน ๑. ความไมแนนอนเกยวกบบทบาทและนโยบายของสหรฐฯ แนวทาง “AMERICA FIRST” และทาททยากจะท านายของ

Page 10: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 9

ประธานาธบด ปญหาภายในอาจน าไปสแนวทาง inward looking ซงอาจลดบทบาทในเวทระหวางประเทศลง ๒. การผงาดขนมอ านาจอทธพลสงของจน หรอ Rise of China เศรษฐกจใหญเปนอนดบ ๒ ของโลก ทนส ารองเงนตราตางประเทศอนดบ ๑ ของโลก และเปนผสงออกอนดบ ๑ ของโลก มแนวโนมวาจนไมไดตองการเปนเพยง Regional Power ของเอเชย แตมเปาหมายเพมอทธพลทงในยเรเชย แอฟรกา ตะวนออกกลาง ยโรป จนถงละตนอเมรกา ๓. การพยายามกลบมามบทบาทในระดบโลกของรสเซย ปรากฏการณ authoritarian convergence ระหวางจน - รสเซย ท าใหทงสองกลายเปน Euro - Asian Power การบรณาการระหวาง Eurasian Economic Union (EEU) ของรสเซยกบ Belt Road Initiative (BRI) ของจน ท าใหทงสองสามารถขยายบทบาททงในเอเชยและยโรปตะวนออก

Page 11: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 10

การเผชญหนาทางยทธศาสตร (Strategic Standoff) หรอการชงชยระหวาง ๒ มหาอ านาจ สหรฐฯ - จน หลายฝายเรยกปรากฏการณนวา “Cool War” เปนตวก าหนดภมรฐศาสตรและภมยทธศาสตร (Geostrategic Landscape) ของโลก โดยฝายจนมองวาการมอ านาจครอบง าโลกของสหรฐฯ รวมไปถงการพยายามใชขออางวา จนไมมประชาธปไตยและละเมดสทธมนษยชน (ในยคโอบามา) และจนเอาเปรยบสหรฐฯ ทงดานการคาและนโยบายการเงน (ในยคทรมป) ซงเปนการพยายามของสหรฐฯ ทจะสลายอทธพลของจนในเอเชย ในขณะทฝายสหรฐฯ ในยค Donald Trump เลงเหนวา จนเปนภยคกคามทงดานการทหารความมนคงและเศรษฐกจ ไมเชอวาการผงาดขนของจนเปน Peaceful Rise และไมไดมความสมพนธ Win - Win ตามทจนอาง รวมถงมองวาจนไมไดตองการเปนแค Regional Power คาดวาการปดลอมจนในภมภาค Indo - Pacific จะเปนนโยบายใหญของสหรฐฯ ในระยะปจจบน

ทศทางของไทยในสถานการณระหวางประเทศ “ไพจน” หรอ “ไพสหรฐฯ” ทศทางของไทยในสถานการณระหวางประเทศ เมอประเมนภาพรวมแลว ไทยยงคงด าเนนแนวทางแบบแสวงมตรทกทศทกทาง การด าเนนความสมพนธใกลชดกบจนเปนกลยทธอยางหนง มใชยทธศาสตรใหญทไทยจะตอง “เลอกขาง” แมในระยะน จะเหนวาไทยใกลชดกบจนมากขนอยางตอเนอง ทงทางการเมอง การทหาร และเศรษฐกจกตาม ไทยยงคงตองใหความส าคญกบมหาอ านาจทงตะวนตก และตะวนออก โดยรกษาดลยภาพในความสมพนธกบทกมหาอ านาจ จากโลกาภวตนสบรพาภวตน โดยการน าแงคดของ “ประวตศาสตร” มามอง “ยทธศาสตรปจจบน” มมมองในฐานะประวตศาสตร คอ พนฐานการพฒนามมมองประวตศาสตรกบการสรางชาต และอตลกษณ ผลกระทบจากการเปลยนแปลง ตอประเทศไทยดานตางๆ เชน ดานการเมอง การทต และการตางประเทศ (Diplomatic)

Page 12: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 11

ดานโครงสรางพนฐานและการสอสารเชงยทธศาสตร (Information) ดานการทหาร (Military) และดานเศรษฐกจ (Economic) ในเรองความมนคงนน ประเทศไทยและประเทศในภมภาคในระยะยาว ไมสามารถฝากอนาคตไวกบประเทศมหาอ านาจภายนอกได เพราะมหาอ านาจภายนอกนนไมไดมผลประโยชนทถาวร ถาสถานการณเปลยนแปลงไปอาจเปลยนทาท และมองวาความมนคงในภมภาคไมใชผลประโยชนของเขาได เพราะฉะนนความรวมมอในภมภาคนนส าคญ เพราะถาสามารถรวมมอกนอยางใกลชดขจดความขดแยงทมระหวางกน โอกาสทมหาอ านาจภายนอกจะใชภมภาคเปนเวทชวงชงผลประโยชน เขามาแทรกแซงในกจการของภมภาคคงจะลดลงไป ตรงนคอแนวความคดหลกของการกอตงอาเซยน ถาดกฎบตรหรอปฏญญากรงเทพทกอตงอาเซยนขนมา ไมไดกลาวถงประเดนการเมอง กลาวถงเพยงประเดนเศรษฐกจ การรวมมอเพอพฒนาความเปนอยของประชาชนในอาเซยน เพราะในขณะนนถาเนนความรวมมอทางการเมอง อาจถกเพงเลงจากมหาอ านาจตางๆ วาประเทศไทยจะอยคายไหน อยางไร อยางไรกตาม ความส าเรจ คอ ความรวมมอดานการเมองความมนคง ดงน ๑. ลดความขดแยงระหวางประเทศในภมภาค สรางสภาวะแวดลอมทสนตในภมภาค ๒. การระดมพลงทางการเมองของประเทศอาเซยนทง ๑๐ ประเทศ เพอเพมอ านาจตอรองในการด าเนนความสมพนธระหวางประเทศในการรกษาผลประโยชนทมรวมกน ๓. การทอาเซยนเปนแกนน าในการประสานความรวมมอในภมภาคและประสานผลประโยชนรวมกนของประเทศในภมภาค โดยเฉพาะประเทศในเอเชยตะวนออก โดยการประสานผลประโยชนนน กท าผานกรอบความรวมมอเวทตางๆ ท

Page 13: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 12

อาเซยนเปนผรเรมขน เชน กรอบอาเซยน +๑ ทงหลาย กรอบอาเซยน +๓ เวททเรยกวา ASEAN Regional Forum ซงเปนเวทหารอเรองการเมองความมนคงในภมภาค และลาสดคอเวท East Asia Summit ซงมทงหมด ๑๐ ประเทศ +๘ ซงกคอ ๑๐ ประเทศอาเซยนบวกประเทศ Partner อก ๘ ประเทศ

ทงน บทบาทการขจดความขดแยง การสงเสรมพลงรวมกนของอาเซยน การทอาเซยนเปนแกนน า การผสานความรวมมอในภมภาค รวมทงการสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจของอาเซยนทเรยกวา Centrality ของอาเซยน การทอาเซยนเปนแกนน าในสถาปตยกรรมความมนคงในภมภาคคอความส าเรจของอาเซยน แตความส าเรจของอาเซยนกก าลงถกทาทาย โดยความเปลยนแปลงของ Strategic Landscape สภาพแวดลอมทางยทธศาสตรในภมภาค สวนหนงเปนแนวโนมทดวา

Page 14: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 13

ขณะนเอเชยเปนศนยกลางเศรษฐกจของโลก เอเชยมบทบาทในการขบเคลอนเศรษฐกจโลก เพราะถาเรามองตอนนสหรฐฯ กอยในสภาวะชะงกงนทางเศรษฐกจ EU กยงอยวกฤต Euro Zone อย ญปนทจรงกยงไมฟนตวเสยทเดยว ดงนน จนและอาเซยนจงเปนตวขบเคลอนการขยายตวทางเศรษฐกจในเอเชย แตในอกดานหนง จะเหนวามการแขงขนทาง Geopolitics เพมขนดวย เพราะทกคนเหนวาภมภาคเอเชยเปนภมภาคทม การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ประเทศตางๆ มผลประโยชนดานเศรษฐกจ ยทธศาสตรในภมภาคนสงทพดกนมากเมอพดถง Strategic Landscape ในภมภาคกคอ The Rise of China การขยายตวการกาวขนมาของจน กมการตงค าถามวา การกาวขนมาของจนเปนการกาวขนมาอยางสนตหรออาจจะไมสนต ทอาจ ท าใหทกคนมความหวงใย เพราะในชวงทผานมาในเรองความขดแยงในทะเลจนใต จนแสดงทาทแขงกราว แตฝายจนกลบเนนย าวา จนตองการสภาพแวดลอมทเปนสนต จนเนนเรองของการขยายตวทางเศรษฐกจเปนหลก เพราะฉะนนจนไมมความประสงคใดๆ ทจะขยายอทธพลทางการเมอง ทจะบนทอนความมนคงของภมภาค ขณะเดยวกนสหรฐฯ กมนโยบายทจะกลบมาสภมภาคท เรยกวา Strategic Rebalancing ภายใตนโยบายนสหรฐฯ กประกาศวาจะปรบกองก าลงของสหรฐฯ เขามาในภมภาคนมากขน มการรอฟนระบบพนธมตรของสหรฐฯ ซงประเทศทเปนพนธมตรของสหรฐฯ ไดแก เกาหล ญปน ฟลปปนส ออสเตรเลย รวมถงไทยดวย ซงการกลบมาของสหรฐฯ หลายคนมความหวงใยวาเปนการกลบเขามาเพอคานอทธพลจน ถาเปนเชนนนจะสงผลใหเกดการแขงขนของมหาอ านาจทงสองมากยงขน แตสหรฐฯ เนนย าวา การกลบเขามาไมไดมงเรองความมนคงทางทหาร แตการกลบเขามาเพอสรางดลยภาพในภมภาค

Page 15: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 14

อกประเทศหนง คอ ญปน ซงมความออนไหวตอความเปลยนแปลงในภมภาค ทออนไหวเพราะความสมพนธระหวางญปนกบจนยงไมใชความสมพนธทปกต เพราะมปญหามาตงแตอดต ญปนเคยบกรกเขาไปในจนไปครอบครองแมนจเรย และมการกระท าตางๆ ทคอนขางรายแรง รวมทงขณะนกมความขดแยงเกยวกบเขตแดนในทะเล เพราะฉะนนญปนมความออนไหวตอการเปลยนแปลงบทบาทของจน ทามกลางความเปลยนแปลง Strategic Landscape ดงกลาว อาเซยนก าลงถกทาทาย ในแงทจะรกษาบทบาทแกนน าของความมนคงในภมภาคไดเหมอนทผานมาหรอเปลา เหนชดในเรองทเกดความขดแยงในทะเลจนใต อาเซยนไมสามารถออกแถลงการณรวมกนเพราะถกกดดนจากทงจน และถกกดดนจากทงสหรฐฯ ดวย และอาเซยนเองกมทาทไมตรงกน เพราะในอาเซยนเองกมประเทศทอางสทธในหมเกาะในทะเลจนใต แตนนเปนครงแรกทมการกลาววาอาเซยนจะรกษา Centrality ของอาเซยนไดหรอเปลา เพราะฉะนน ถามองไปขางหนาทามกลางการแขงขนของสหรฐฯ กบจน ทามกลางความเปลยนแปลงของ Strategic Landscape อาเซยนจะวาง Position ของอาเซยนอยางไร เพอรบมอกบความทาทายทเกดขน ประการแรกนน อาเซยนตองรกษาความเปนอนหนงอนเดยวกน ตองรกษาเอกภาพของทาทของอาเซยนใหได และประการทสองกคอ อาเซยนตองหาทาง Engage หรอปฏสมพนธกบมหาอ านาจทมบทบาทในภมภาคอยางสรางสรรค เพราะวาการแขงขนระหวางมหาอ านาจนาจะเปนฐานทด ทจะใหการแขงขนออกไปในลกษณะทเปนประโยชนตอภมภาค แตละประเทศ แตละมหาอ านาจสามารถจะมบทบาททสรางสรรคได จนมความสามารถชวยในการขยายตวทางเศรษฐกจของอาเซยนได สหรฐฯ กมความส าคญ ในการทจะเปน Stabilizing Influence ในภมภาค เพราะยงมความขดแยงกนอยในภมภาค การลงทนจากญปนนนกมความส าคญจะเปนปจจยชวยลดชองวางการพฒนาทางเศรษฐกจในอาเซยน รวมทงการดงอนเดยเขามาในสถาปตยกรรมในภมภาค

Page 16: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 15

เพราะอนเดยชวยสรางพลวตรทางเศรษฐกจใหกบภมภาคดวย การแขงขนของสหรฐฯ กบจนวาจะสงผลตอภมภาคอยางไร และจะสงผลตอสถานการณในภมภาคอยางไร ซงการแขงขนในขณะนไมใชการแขงขนอยางในยคสงครามเยน คอไมใชการแขงขนทจะเปน Zero - sum Game และไมใชทงสองมหาอ านาจพรอมทจะใหการแขงขนดงกลาวไปสการเผชญหนากน เพราะผลประโยชนทสหรฐฯ มตอจนหรอจนมตอสหรฐฯ มนมมากมาย ทางการคา ทางการเมอง บทบาทททงสองประเทศตองมรวมกนในการรกษาสนตภาพทมในภมภาคและในโลก เพราะฉะนนไมเหมอนสมยกอนทความมนคงของประเทศหนงคอความไมมนคงของอกประเทศหนง อกประการหนงคอทงสองมหาอ านาจมผลประโยชนในภมภาค ผลประโยชนทจะเหนภมภาคนมการขยายตวทางเศรษฐกจตอไป ซงการขยายตวทางเศรษฐกจจะเกดขนไดกในสภาพทมสนตภาพ มความมนคงเสถยรภาพ จนกตองการเหนการเจรญเตบโตของเศรษฐกจในภมภาค เพราะม งพฒนาเศรษฐกจภายใน สหรฐฯ กตองการเปนสวนหน งของความเจรญเตบโตและพฒนาทางเศรษฐกจในภมภาคเพราะสหรฐฯ กมนโยบายทจะเคลอนตวทางเศรษฐกจในขณะน เพราะฉะนนการแขงขนทเกดขนทงสองฝายมประโยชนรวมกนทจะเหนการขยายตวทางเศรษฐกจในภมภาค และทส าคญเปนผลประโยชนของทงสหรฐฯ และจนทจะมอาเซยนทแขงแกรงสามารถรกษาบทบาทเปนแกนน าของความมนคงในภมภาคได

Page 17: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 16

การทอาเซยนเขมแขงนน หมายถงวาคงความสามารถอยตรงกลางประสานผลประโยชนของทงสองมหาอ านาจได อาจเปรยบเสมอนเปนกนชนในการแขงขนระหวางมหาอ านาจ ดงนนการแขงขนระหวางสองมหาอ านาจ โดยเฉพาะจนกบสหรฐฯ เปนการแขงขนทสามารถพลกจากความทาทายเปนโอกาสได ปญหาเฉพาะหนาของอาเซยนในขณะน คอการแสดงบทบาทเปนแกนน าความมนคงของอาเซยนในเรองทะเลจนใต ซงเรองนมการหารอกนในอาเซยนวา อาเซยนไมสามารถแสดงจดยนรวมกน ซงกระทบความนาเชอถอของอาเซยน และการทจนมทาททคอนขางจะแขงกราว ท าใหเรองดงกลาวกลายเปนความขดแยงระหวางอาเซยนกบจนไป ทงทจรงเรองดงกลาวไมใชความขดแยงระหวางอาเซยน ทกประเทศกบจน เปน

Page 18: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 17

เฉพาะบางประเทศเทานน ซงการผลกดนใหเกดความคบหนาและคลคลายสถานการณในทะเลจนใตจงตกเปนภาระทประเทศไทยในฐานะผประสานความสมพนธอาเซยนจน โดยการสง message ไปถงจนวา ถาปลอยใหสถานการณเปนเชนนจะสงผลกระทบถงความสมพนธอาเซยนจนโดยรวม และจะสงผลกระทบตอความมนคงทหลายๆ ประเทศจะมตอบทบาทในภมภาคของจน แตเหตการณลาสดทฟลปปนสไดยนค าฟองภายใตอนสญญากฎหมายทางทะเล คงท าใหความพยายามทจะรอฟนการเจรจากบจนเพอจะท า Code of Conduct คงล าบากยงขน แตถาอาเซยนมทาททเปนอนหนงอนเดยวกน แลวสงสญญาณไปทจนวาถงเวลาแลวทจะตองมการเจรจาระหวางกน หวงวาจนจะกลบมามทาททผอนปรนมากขนและหนมาหารอเรองของ Code of Conduct อยางจรงจง

Page 19: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 18

เมอกลาวถง Code of Conduct ของทะเลจนใต กตองวกกลบมาเรอง Credibility ความนาเชอถอของอาเซยน เพราะทงหมดถาอาเซยนรกษาบทบาทของอาเซยนได ซงประเดนทะเลจนใตถาอาเซยนไมสามารถแสดงทาทรวมกนได ความนาเชอถอของอาเซยนตอการแสดงบทบาทของอาเซยนมนกจะลดลงไป ในแงของ Strategic Landscape นอกจากการแขงขนระหวางจนกบสหรฐฯ แลว ความสมพนธ สามเสาระหวางสหรฐฯ จน และญปนจะเปนปจจยก าหนดสถานการณความมนคงในภมภาค การทสามประเทศดงกลาวจะจดการความสมพนธกนอยางไร มผลตอเสถยรภาพในภมภาค จน - สหรฐฯ สดทายการจดการความสมพนธรวมกนได ญปนกบสหรฐฯ แนนอนเปนพนธมตรทเกาแก มความรวมมอกนดานความมนคง ซงเปนความสมพนธดานทเปราะบางทสดระหวางจนกบญปน อยางทกลาวไป คอมปญหาจากอดตยงขาดความไวเนอเชอใจระหวางกน เพราะฉะนนถาความสมพนธระหวางจนกบญปนแตกหกกนเมอไหร จะสงผลตอความสมพนธในภมภาค กลายเปนวาจนจะถก Isolate เพราะสหรฐกบญปนเปนแนวรวมกน เพราะฉะนนนอกจากความสมพนธสหรฐฯ กบจน ความสมพนธสามเสาระหวางจน สหรฐและญปน กถอวามความส าคญ ตอความมนคงของภมภาค ปญหาทาทายของอาเซยน ประการแรกตองรกษาความสงบในภมภาค ตองไมใหเกดความขดแยงในภมภาค ประการทสองกคอ ตองเพมความแขงแกรงของการเปนประชาคมเศรษฐกจ เพราะมองออกไปแลวการแขงขนทางเศรษฐกจในภมภาคจะมมากขน ประการทสามตองรกษาบทบาทความเปนฉนทามตในภมภาคใหได ซงบทบาทของการเปน Centrality ของอาเซยนก าลงถกทาทายโดยจนและสหรฐฯ และถกทาทายโดยความสมพนธของมหาอาจในภมภาค ในทสดแลวอาเซยนรวมมอกนมา ๔๐ กวาป เหนความส าคญทตองเปนปกแผนรวมกน ถาไมสามารถมทาทรวมกนไดน าหนกของอาเซยนในเวทตางๆ กลดลงไป แลวทส าคญ ไมวาการแขงขนระหวางสหรฐฯ กบจนจะ

Page 20: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 19

น าไปสการเผชญหนากน เพราะสหรฐฯ กบจนมผลประโยชนรวมกนมากมาย และสหรฐฯ กบจนกมผลประโยชนในการรกษาเสถยรภาพความกาวหนาของภมภาคโดยรวมดวย แลวการทอาเซยนยงคงเปนแกนน าของความมนคงในภมภาคกเป นผลประโยชนของจนและสหรฐฯ

การแขงขนกนในเชงภมรฐศาสตรระหวางมหาอ านาจ และประเทศตางๆ ในการสรางโครงสรางพนฐานเชอมประเทศตางๆ ในเอเชย และเชอมเอเชยกบยโรป ในภมภาคทเรยกวา Eurasia จนเปนประเทศทมยทธศาสตรในเรองนทมความเขมขนทสด เปน grand strategy ทจนเรยกวา One Belt One Road หรอเรยกยอวา OBOR ซงภายใตยทธศาสตรดงกลาว จนจะสรางเสนทางสายไหมทางบกและทางทะเล ทางบกจะม ๓ เสนทาง เสนทางท ๑ เชอมจน เอเชยกลาง รสเซย และยโรป เสนทางท ๒ เชอม จน

Page 21: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 20

ตะวนออกกลาง อาวเปอรเชย และทะเลเมดเตอเรเนยน และเสนทางท ๓ เชอมจน เอเชยตะวนนออกเฉยงใต และเอเชยใต สวนเสนทางสายไหมทางทะเลจะเชอมจน ยโรป ทางทะเลผานทะเลจนใต และมหาสมทรอนเดย OBOR จะครอบคลมประเทศตางๆ ถง ๖๕ ประเทศ โดยจนจะลงทนสราง ถนน ทางรถไฟ ทาเรอ และโครงสรางพนฐานตางๆ มลคา ๑ – ๔ ลานลานเหรยญสหรฐ ซงจะท าใหจนเปนศนยกลางเศรษฐกจของโลก OBOR จะเปนโครงการลงทนทยงใหญทสดในประวตศาสตรโลก

ปจจยทางภมรฐศาสตร คอ การทจนผงาดขนมา และในอนาคต จนจะมขนาดเศรษฐกจใหญเปนอนดบ ๑ ของโลก การผงาดขนมาเปนมหาอ านาจโลกของจน ท าใหจนตองการขยายอทธพลและปฏสมพนธกบทวโลก จนมองโครงสรางพนฐาน

Page 22: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 21

เสนทางคมนาคมขนสงเชอมจนกบทงโลกวาส าคญอยางยงปจจยทางภมรฐศาสตรอกประการ คอ จนเชอวาสหรฐก าลงปดลอมจน OBOR จะชวยไดมากในการตฝาวงลอม การปดลอมจนของสหรฐ เพราะถาสหรฐปดลอมจนทางตะวนออก จนกจะมงตะวนตก มงใต เขาสเอเชยกลาง ตะวนออกกลาง ยโรป และอาเซยน ดวยการเพมบทบาทของจนในภมภาคทเราเรยกวา Eurasia อยางไรกตาม ยทธศาสตร OBOR ของจน กไดท าใหมหาอ านาจอนๆ หวาดวตกกบการขยายอ านาจของจน และตองการแขงกบจนในโครงการสรางโครงสรางพนฐานตางๆ ประเทศทมบทบาทอยางยง คอ ญปน ในอดตญปนเปนประเทศผน าในโครงการโครงสรางพนฐานของเอเชย โดยเฉพาะอยางยงในเอเชยตะวนออกเฉยง ใต ญปนไดใหความชวยเหลอในการสราง ถนนและทาเรอหลายโครงการธนาคาร เพอการพฒนาแหงเอเชยหรอ ADB ซงมญปนเปนผน าและไดกอตงมาตงแตป ๑๙๖๗ แมวาในปจจบนจนจะไดตงธนาคารขนมาแขง คอ Asia Infrastructure Investment Bank แตปทแลว AIIB กไดปลอยเงนกไปเพยง ๑.๗ พนลานเหรยญ ซงเปนเพยง ๑ ใน ๑๐ ของเงนก ADB ทใชจายในโครงการโครงสรางพนฐานของอาเซยน ในป ๒๐๑๕ ญปนไดเสนอโครงการ Partnership for Quality Infrastructure ซงมวงเงนสงถง ๒ แสนลานเหรยญ ในป ๒๐๑๘ กระทรวงตางประเทศญปนจะปรบเพมวงเงนใหความชวยเหลอในการพฒนาโครงสรางพนฐานแกประเทศตางๆ ในอาเซยนเพมขน ๑๐ % ญปนยงคงน าหนาจนในแงของเมดเงนลงทนในโครงการโครงสรางพนฐานในอาเซยน แตจนกก าลงจะแซงหนาญปนและไดแซงไปแลวในกมพชา ลาว และมาเลเซย ทงน ญปนก าลงมทาทในเชงรกเปนอยางมากในโครงการโครงสรางพนฐานในไทย ญปนสนใจสรางถนนและทางรถไฟตามเสนทางระเบยงเศรษฐกจตะวนตก – ตะวนออก และระเบยงเศรษฐกจใต นอกจากนญปนก าลงเจรจากบไทย ในการสรางเสนทางรถไฟความเรวสงกรงเทพ –

Page 23: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 22

เชยงใหม และเสนทางรถไฟความเรวสงเชอม ๓ สนามบน สวรรณภม ดอนเมอง และอตะเภา อกประเทศหนงทก าลงจะแขงกบจนในเรองน คอ อนเดย นโยบาย Act East ของอนเดย มงทจะกระชบความสมพนธกบประเทศในอาเซยน โดยเฉพาะโครงการโครงสรางพนฐาน และเสนทางคมนาคมเชอมภาคตะวนออกเฉยงเหนอของอนเดยกบอาเซยนผานทางพมาและไทย นอกจากน อนเดยก าลงจบมอกบญปนอยางใกลชด ญปนและอนเดยเรมโครงการรถไฟความเรวสง โดยจะใชเงนลงทนจากญปนและเทคโนโลยของญปน เชอมเมอง Mumbai ไปถงเมอง Ahmedabed ระยะทาง ๕๐๐ กโลเมตร ในขณะทผน าของอนเดยและรสเซยตอกย าความส าคญของระเบยงเศรษฐกจเหนอใต ทจะสรางเสนทางคมนาคมขนสงจากเมอง St. Petersburg มาถงเมอง Mumbai ของอนเดย ผานอหรานโดยอนเดยก าลงรวมมอกบอหรานในการพฒนาทาเรอ Chabahar ในอหราน เพอแขงกบทาเรอ Gwader ในปากสถาน ซงเปนสวนหนงของระเบยงเศรษฐกจจน – ปากสถาน

Page 24: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 23

ส าหรบอาเซยนกเปนตวแสดงส าคญเชนเดยวกนในโครงการโครงสรางพนฐานของเอเชย อาเซยนมแผนแมบทการเชอมโยงอาเซยน โดยในแผนแมบทดงกลาวมโครงการสรางถนนเชอมอาเซยนคอ เครอขายทางหลวงอาเซยน หรอ ASEAN Highway Network โครงการระเบยงเศรษฐกจตะวนตก ตะวนออก ซงจะมการสรางถนนและทางรถไฟเชอมพมา ไทย ลาว และ เวยดนาม นอกจากน กมระเบยงเศรษฐกจเหนอ – ใตเชอมจนตอนใต พมา ลาว ไทย มาเลเซย และสงคโปร ส าหรบเสนทางรถไฟโครงการหลก คอ เสนทางรถไฟสายสงคโปร – คนหมง หรอ Singapore – Kunming Rail Link โดยเสนทางรถไฟทจนพยายามผลกดนอยางมาก จะเปนเสนทสนทสดจากคนหมงมาสงคโปร คอ เสนทางรถไฟคนหมง เวยงจนทน หนองคาย กรงเทพ และสงคโปร

Page 25: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 24

ส าหรบประเทศอนๆ มแผนพฒนาโครงสรางพนฐานของตน ดงน สหภาพยโรป หรอ EU ม Trans – European Transport Network ซงมอยถง ๙ โครงการ ในจ านวนน ๕ โครงการจะขยายเขาไปสเขต Eurasia เชอมยโรปกบเอเชย ๒ โครงการขยายเขาไปในยเครน และม ๑ โครงการเชอมยโรปกบตรก ซงตรกถอวาเปนสะพานเชอมยโรปกบเอเชยมาตงแตสมยโบราณ และมอก ๑ โครงการเชอมยโรปกบรสเซย จะเหนไดวาโครงการตางๆ เหลานจะทบซอนกบโครงการ OBOR ของจน EU เองกสงวนทาทในเรองการสนบสนน OBOR ของจน เกาหลใตมแผนจะสรางทางรถไฟเชอมเกาหลใตกบยโรป และพยายามจะเขามามบทบาทในการสรางทางรถไฟในอาเซยนดวย รสเซยมโครงการโครงสรางพนฐานใหญๆ หลายโครงการ เชน เสนทางเชอม รสเซยกบไครเมย โครงการสรางทอสงกาซ และน ามน ผานยเครนเขาไปยโรป รสเซยมองวาตนมบทบาทในการขยายอทธพลเขาครอบง า Eurasia รสเซยจงไดผลกดนการจดตงสหภาพเศรษฐกจ Eurasia ขนหรอทเรยกวา Eurasian Economic Union สหรฐฯ ซงดจะมบทบาทในเรองนนอยทสดอยางไมนาเชอ ทงๆ ทสหรฐฯ เปนอภมหาอ านาจอบดบหนงของโลก อยางไรกตามสหรฐกบญปนไดจดตงคณะท างานดานโครงสรางพนฐานขน แตกยงเงยบๆ จงเปนเครองหมายค าถามอนใหญวา สหรฐฯ จะถวงดลจนในดานภมรฐศาสตรของโครงการโครงสรางพนฐานใน Eurasia ไดอยางไร

จะเหนไดวาขณะนก าลงมการเลนเกม การแขงขนกนทางภมรฐศาสตรระหวางมหาอ านาจตางๆ โดยเฉพาะในโครงการโครงสรางพนฐานในเอเชยและใน Eurasia ซงไทยตองดอยางใกลชดและก าหนดยทธศาสตรใหเหมาะสม เพอจะท าใหไทยไดประโยชนสงสด จากโครงการโครงสรางพนฐานตางๆ เหลานในอนาคต

Page 26: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 25

ทามกลางภมรฐศาสตร ๒ กระแส จดยนของประเทศไทย ไทยเปนประเทศเลกมขนาดพนทและประชากร รวมทงพลงอ านาจของชาตแตกตางจากสหรฐฯ และจน ซงเปนตวแสดงหลกในภมรฐศาสตร ๒ กระแส การก าหนดจดของประเทศไทยจ าเปนตองพจารณาในหลากหลายมต รวมทงค านงถงผลประโยชนของชาตเปนหลก จงเสนอเปนดานๆ ดงน

๑. ดานการเมอง ควรยดแนวทางตามกฎบตรสหประชาชาต และใชประโยชนจากการรวมกลมทางการเมองและความมนคงของประชาคมอาเซยน ระมดระวงในการเลอกขางเปนกรณๆ ไป

๒. ดานเศรษฐกจ ควรใหความส าคญและความรวมมอกบจนในฐานะคคารายใหญทสด และจะเปนประเทศทมขนาดเศรษฐกจใหญทสด แตกตองระมดระวงการครอบง าทางเศรษฐกจของจนในภมภาคไทยควรรกษาคคาเดมไวรวมทงขยายโอกาส

Page 27: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 26

ทางเศรษฐกจการคาการลงทนใหมากข น เช น สหรฐฯ ญ ป น สหภาพยโรป อาเซยน เกาหลใต รสเซย อนเดย เปนตน รวมทงเปดตลาดใหมๆ เมอมโอกาสโดยเฉพาะตลาดทก าลงเตบโต เชน อนเดย อนโดนเซย เปนตน ตลอดจนแสวงประโยชนในการพฒนาประเทศจากนโยบาย One Belt One Road ของจน และ Indo – Pacific ของสหรฐฯ

๓. ดานการทหารและความมนคง ด ารงความรวมมอทางทหารกบสหรฐฯ ซงเปนมหาอ านาจทางทหารอนดบ ๑ ทงในปจจบนและอนาคตตอไป ในขณะเดยวกนควรเพมความรวมมอทางทหารกบจนใหมากขน และควรเพมความรวมมอดานการทหารกบอนเดยตามทอนเดยเสนอโดยค านงถงการสรางความสมดลกบอนเดยและปากสถานดวย ไทยควรเพมความรวมมอดานอตสาหกรรมปองกนประเทศกบประเทศทมศกยภาพ เชน รสเซย อนเดย เกาหลใต ญปน และสหภาพยโรป

๔. ดานสงคมจตวทยา ควรมความสมพนธอนดกบทกประเทศ มการแลกเปลยนทางวฒนธรรม การศกษาสาธารณสข รวมกนแกปญหาสงคมทกระทบตอการพฒนาประเทศ เพอใหประชาชนในประเทศตางๆ มทศนคตทดตอไทย ซงจะเปนประโยชนตอการพฒนาประเทศ ทงการคา การลงทน การทองเทยว การบรการ เปนตน ในขณะทไทยเองตองเรงพฒนาทนมนษย และเตรยมการเขาสสงคมผสงอาย เพอแกปญหาสงคมทจะเกดข น ๕. ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย การซอสนคาราคาสง ๆควรมเงอนไขในการถายทอดเทคโนโลย และใหความส าคญกบการวจยและพฒนา เพอน าไปสการพงตนเองและควรเพมความรวมมอกบอนเดยในดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยสารสนเทศ การสอสารและนวตกรรม

Page 28: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 27

๖. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหความส าคญกบความยงยนของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และเปาหมายการพฒนาอยางยงยนของ UN (Sustainable Development Goals) และก าหนดแนวทางในการปฏบตตามมาตรฐานของ UN เพอลดเงอนไขในการกดกนการคาจากสหรฐฯ และสหภาพยโรป

๗. ดานพลงงาน ควรมแผนระยะยาวเรองความมนคงของพลงงานเพอรองรบการเตบโตทางเศรษฐกจ โดยมความรวมมอกบสหรฐฯ รสเซย ประเทศสมาชกอาเซยน และใหความส าคญกบพลงงานทดแทนและพลงงานสะอาด

๘. ดานขอมลขาวสาร ประเทศไทยเปนประเทศประชาธปไตย ทเปดรบขอมลขาวสารจากภายนอก ซงสงคมไทยบางสวนยงไมมวจารณญาณในการรบรขาวสาร ท าใหยงคงมความขดแยงทางการเมอง ควรใชสอในการเขาถงขาวสารของประชาชนอยางทวถงในการสรางความสามคคของคนในชาต รวมเปนพลงในการพฒนาประเทศ ในขณะเดยวกนตองสรางจตส านกดานความมนคงในการปกปองขอมลขาวสารส าคญของประเทศ และพฒนาขดความสามารถดานสงครามไซเบอร

Page 29: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 28

บทสรป

การทประเทศไทยจะมยทธศาสตรอยางไรตอมหาอ านาจ โดยเฉพาะอยางยง กบสหรฐฯ และจนในสภาวะแวดลอมทเปลยนไปแบบน ซงยทธศาสตรตอสหรฐฯ กคอ Bandwagoning กบ Balancing คอการเขาพวกหรอ Engagement หรอการปฏสมพนธกบสหรฐฯ ในขณะเดยวกนจะตองเลนเกมถวงดลอ านาจดวย เพอไมใหสหรฐฯ ครอบง าภมภาค และไมตองการใหจนครอบง าภมภาค ดงนน ตองเลนเกมถวงดลอ านาจดงจนมาถวงดลสหรฐฯ ดงสหรฐฯ มาถวงดลจน แตสงทตองพงระวง คอ การไมเลอกขาง และไมตกอยในสถานการณทตองเลอกขาง ทงน ความมเอกภาพของอาเซยน ถอเปนอกเรองทมความส าคญ ไทยรวมถงอาเซยนตองไปดวยกน การดงสหรฐฯ และจนเขามาชวยสรางประชาคมอาเซยนใหเกดการพฒนาในหลายๆ ดาน ตองเปนไปอยางสรางสรรค และไมใหเกดความแตกแยกในอาเซยน รวมถงความรวมมอทางดานเศรษฐกจตองมความรอบคอบ เชน เรองของ Trans - Pacific Partnership (TPP) ซงเปนเครองมอของสหรฐฯ ทอนตราย ท าใหประเทศไทยตองคดใหรอบคอบ เพราะในตอนนมประเทศสมาชกอาเซยน ๔ ประเทศทเขารวม ๖ ประเทศทไมเขารวม แสดงใหเหนถงความไมมเอกภาพของอาเซยน และนคอจดออนของอาเซยนทถกแบงแยกและปกครอง มาโดยตลอด ซงมหาอ านาจทงสองรจดออนของอาเซยนด สหรฐฯ กใชยทธศาสตรแบงแยกและปกครอง จนกก าลงจะใชยทธศาสตรแบงแยกและปกครอง ดงนนในกรอบของอาเซยนตองพยายามวางตวใหเกดความสมดลระหวางมหาอ านาจทงสอง

Page 30: ฉบับที่ 2 / มีนาคม 2562 NDC Vol. 2 / MARCH 2019 3-62.pdf · ยุทธศาสตร์ One Belt One Road หรือ Belt and Road Initiative ... ยุทธศาสตร์มีความจ

[NDC Security Review Vol 2/62 ] 29