บทที่ 3skp.gistda.or.th/txp/file_download/15/บทที่+3...บทท 3 skp •...
TRANSCRIPT
บทท 3 SKP
รปท 3-10 : ตวอยางของ GIS ในรปแบบ 3 มต1
ในสวนของลกคาขนสดทาย (End User) จากรปท 3- 11 จะพบวาเนนการใชภาพถายจากเทคโนโลย
ภมสารสนเทศในการนาทางเปนสวนใหญ และรองลงมาคอการใชเพอการคนหาธรกจตางๆ บนแผนทจะเหนได
วา Application ของเทคโนโลยภมสารสนเทศยงคงเปดกวางอยในการตอยอดพฒนาสนคาใหมความ
หลากหลาย
1 ทมา 3: www.globalmapperthailand.com, 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-41
บทท 3 SKP
รปท 3-11 : การใชงานแผนทดจตอลจาแนกตามกจกรรมตางๆ1
Customized Solutions: นาภาพถายดาวเทยมมาประยกตใชในเกดประโยชนในเชงพาณชย เชน
อตสาหกรรมการประกนภย อตสาหกรรรมดานการสารวจนามนและกาซ การทาเหมองแร การวางแผนการ
กอสรางตางๆ เปนตน อตสาหกรรมเหลานตองการการวเคราะหของภาพถายดาวเทยมเพอใชประโยชนดาน
ตางๆหรอออกแบบการใชงานใหเหมาะสมกบสถานทตางๆ เชน การใชงานในสนามบนทาเรอ และการประมง
เปนตน โดยการประยกตใชดานนจะกอใหเกดมลคาเพม (Valua Added) สงทสด
3.3.1.5 ปจจยชกนาแนวโนมตลาด
ปจจยทเปนสงชกนาแนวโนมของตลาดประกอบดวย 4 แนวทาง คอ 1) ผทม
บทบาทในตลาด 2) เทคโนโลย 3) การเพมมลคาดานการบรการ และ 4) ความพรอมในหลายๆ ดาน และ
กฎหมายทเกยวของ ปจจยทงสเปนสงกาหนดทศทางของอตสาหกรรมดาวเทยมสารวจทรพยากร และไดม
การวเคราะหแยกยอยดงรปท 3-12 ดงน
รปท 3-12 : แนวโนมสาคญในตลาดของดาวเทยมสารวจทรพยากร2
ผมบทบาทในตลาด
แนวโนมสาคญทจะสงผลกบผทจะมบทบาทในตลาด ดงน
1 ทมา 1: Schöning, J. et al., Improving interaction with virtual globes through spatial thinking: helping users ask "why?". Paper
presented at the Proceedings of the 13th international conference on Intelligent user interfaces, 2008. 2 ทมา 1: Frost & Sullivan, Global Satellite Based Earth Observation (EO): Market Prospects, Bangkok, 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-42
บทท 3 SKP
• ในทศวรรษหนาจานวนของผทมบทบาททงจากภาครฐและเอกชนจะมจานวนเพมมากขน
• ความรวมมอระหวางผทมบทบาทจะเพมมากขนเพอการใชเทคโนโลยรวมกน ขยายความสามารถ
ในการเขาถงและการทากาไรรวมกน
• ผประกอบการในดานอตสาหกรรมดาวเทยมอยางผผลตดาวเทยม หรอ ผททาโครงสรางพนฐาน
ของระบบภาคพนดนจะมบทบาทมากขน เพมความสามารถของระบบดาวเทยม และจะสงผลให
ผมบทบาทในแตละดานมประสทธภาพมากขน
• การลงทนในดานการพฒนาระบบดาวเทยม จะเชอมโยงกบความสมพนธของการนาขอมลไป
ประมวลผลและประยกตใชงาน
จากรปท 3-12 จะพบวาแนวโนมเหลานจะสงผลกระทบทยาวนานใหกบตลาด ผลกระทบดงกลาวไดแก
การเพมของจานวนผเลนทเขามามบทบาทในตลาด ซงหมายถงการแขงขนทเพมขน โดยคาดวา
การแขงขนดงกลาวจะสงผลดในการกอใหเกดการประยกตใชงานใหมๆ และทาใหตลาดจะยงคง
รกษาระดบการเตบโตทสงขน
ความรวมมอทมากขนระหวางนกวชาการ ภาคอตสาหกรรม และภาครฐ จะสงผลใหเกดการ
ทางานรวมกนมากขน ทาใหเกดศกยภาพและการบมเพาะทางเทคโนโลยเปนไปอยางม
ประสทธภาพ และเปนปจจยกระตนใหอตสาหกรรมเกดนวตกรรมขนมา
5การพฒนา 5ของระบบการสนบสนนทเหมาะสมในแงของพนธมตรของธรกจททาใหคณภาพของ
เทคโนโลยดขน เชน ความรวมมอระหวางผผลตดาวเทยมอปกรณถายภาพ และระบบภาคพนดน
ทาใหลดภาระคาใชจายลงได และทาใหอตสาหกรรมดานดาวเทยมโตขน
การเพมขนของผใชทมคณภาพ กจะมผลตอผประกอบการการผลตดาวเทยมใหผลตสนคาม
คณภาพและมมาตรฐาน
เทคโนโลยสารวจโลก
แนวโนมของเทคโนโลยทกาลงดาเนนไปขางหนาและมผลตอตลาด ประกอบดวยปจจยดงน:
• การพฒนาดาวเทยมขนาดเลก สงผลใหราคาถกลงและจานวนดาวเทยมทเพมขน
ดาวเทยมขนาดเลก ไดกลายเปนตวเลอกทนาสนใจใหกบประเทศทยงไมเคยเขารวม
อตสาหกรรมดานนวาจะทาการสรางเองหรอ ซอจากประเทศอน
• แนวโนมทเพมขนของการใชดาวเทยม Satellite Constellation เพอตอบสนองในการประยกตใชทม
ตวแปรเรองเวลาเปนสาคญ ทงน Satellite Constellation ทมการสงขนสวงโคจรในชวงทผานมา
คอ ดาวเทยม DMC (Disaster Monitoring Constellation) และ Rapid Eye
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-43
บทท 3 SKP
ขอดของ Satellite Constellation คอ ลดระยะเวลาการเขาถงพนททตองการ
ถายภาพ นอกจากน ความตองการในการประยกตใชในปจจบนมแนวโนมวา
ตองการภาพ Real Time มากขน กลายเปนขอไดเปรยบของ Satellite
Constellation
• การคานวณและการประมวลผลของภาพถายดาวเทยม
• การแพรขยายของเทคโนโลยดาวเทยมไปทวโลก
ผลกระทบของแนวโนมของเทคโนโลยทไดกลาวถงนน ประกอบดวย
- จากแนวโนมดาวเทยมสารวจทจะมขนาดเลกลง ราคาถกลง และคณภาพของขอมลทเพมขน
จะสงผลใหเพมปรมาณของขอมลมขน ซงจะชวยในการแกปญหาสภาพการเปลยนแปลงของ
สภาพสงแวดลอมไดดขน
- การพฒนาของการประมวลผลภาพถายดาวเทยมจะสามารถพฒนาการรวมกนของขอมล
ภาพถายดาวเทยมกบขอมลอนๆ ได ซงจะเปนการสงเสรมใหเกดการใชงานดานตางๆและ
เทคโนโลยอนๆ รวมถงทาใหราคาลดลงดวย
- การสงเสรมใหมการแพรขยายของเทคโนโลยดาวเทยมจะกลายเปนตวกระตนตลาด
เนองจากการแพรขยายดงกลาวจะชวยใหตลาดมการคดคนหรอนาเทคโนโลยใหมๆ และ
สามารถนาไปสการลงทนเพมขนได การเพมขนของความตระหนกในเทคโนโลยดงกลาวยง
สามารถกระตนใหเกดการวจยพฒนาดานเทคโนโลยมากขนเชนกน
- Satellite Constellation เปนประโยชนตอผใชทตองการเฝาระวง หรอ สงเกตการณการ
เปลยนแปลงอยางใกลชด เชน การเปลยนแปลงของพชผลทางเกษตรกรรม เปนตน
- ภาพถายดาวเทยมทมความละเอยดเหมาะสมและถายในพนทเดมทกวน สามารถหาไดจาก
Satellite Constellation เทานน แตดวยราคาทยงคงสงมาก แมกระทงประเทศ
อตสาหกรรมกยงไมสามารถนามาใชได แตเนองจากมการพฒนาดาวเทยมขนาดเลกทาใหเกด
ความเปนไปไดทจะสงดาวเทยมขนสวงโคจรโดยราคาไมสงมาก จากการลงทนของแตละ
บรษท
ทงหมดทกลาวมานถอไดวาเปนแนวโนมทดของตลาดดาวเทยมสารวจทรพยากร กลาวคอ ดวย
เทคโนโลยทมอยสงผลใหมการลงทนทมากขน การเขาสธรกจดงกลาวงายขน ผประกอบการมความสนใจทจะ
เขามาประกอบธรกจดานนมากขน ซงจะสงผลใหการแขงขนของภาพถายดาวเทยมมมากขนเชนกน
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-44
บทท 3 SKP
ในดานปลายนา (Down Stream) เทคโนโลยสารสนเทศ (IT) มบทบาททสาคญสาหรบการขบเคลอน
อตสาหกรรมเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศเพราะปจจบน IT กลายเปนสวนหนงของชวตประจาวนของ
ประชาชน การพฒนาแอปพลเคชนบนมอถอทมความเปนมตรกบผใชงานมความสาคญสาคญมาก หากผ
ใหบรการทางดานเทคโนโลยภมสารสนเทศจงตองพจารณานากลยทธการพฒนาแอปพลเคชนบนมอถอดวย1
การเพมมลคาของการบรการ
การเพมมลคาของภาพถายดาวเทยมถอวาเปนสงทมศกยภาพในการเตบโตอยางมาก โดยปจจยตางๆ
ทสงผลในการทามลคาเพม มดงน
• แนวโนมการเตบโตในการรวมกนอยางสมบรณของภาพถายดาวทยมและขอมลภมสารสนเทศ
เทคโนโลยการนาทางและการสอสาร ไดพฒนาใหขอมลภาพถายดาวเทยมมใชอยทกหนแหง
• แนวโนมการเพมขนของความตระหนก และการนาขอมลไปประยกตใชในดานโครงสรางพนฐาน และ
การสารวจทรพยากร
• ดวยแนวโนมการเตบโตของความตระหนกดงกลาว สงผลใหมการยอมรบและการใชงานจรงมากขน
Google และ Microsoft มบทบาทอยางมากในการสรางความตระหนกใหกบผใชงาน โดยบรษททง
สอง เคยถกกลาวหาวา การแจกจายขอมลฟร จะสงผลใหตลาดทขายขอมลไมสามารถอยรอดได แต
ผลกลบออกมาในทางตรงกนขาม ตลาดดงกลาวไดเกดการขยายตวจากกลมลกคาทเพมขน เนองจาก
ลกคาตระหนกถงการใชขอมลในดานอนๆ มากขน
จากแนวโนมของตลาดการทามลคาเพมใหกบการบรการ จะสงผลกระทบโดยกวางในตลาดดงน :
• การรวมกลมกนของดาวเทยมถายภาพ (Constellation) และการใชประโยชนรวมกบขอมลอนๆ
สงผลใหเกดการยกระดบการรกเขาสตลาดภาพถายดาวเทยม หรอการนาไปใชใน Application ดาน
อนๆ ทไมเคยทามากอน
• การเตบโตของการรวมตวของภาพถายดาวเทยมและการประยกตใชกบระบบนาทางและการสอสาร
จะชวยใหตลาดของการใหบรการดานนใหญขน
• การเตบโตของผบรโภคทหนมาใชดาวเทยมสารวจโลกเปนขอมลอางอง หรอประยกตใชดานตางๆ จะ
เปนการชวยใหมผบรโภคใหมๆ มากขน และเปนการยนยนวาดาวเทยมสารวจเปนเครองมอทสาคญ
การมขอมลพรอมใชการใชงานและการปรบเปลยนกฎขอบงคบ
1 ทมา 1: ersi.com, Interesting days, 10/22/2013, from http://www.esri.com/library/articles/geo-today-14.pdf, 2013.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-45
บทท 3 SKP
• การยกระดบ หรอการเปลยนแปลงของนโยบายของภาครฐในการนาเขาหรอสงออกภาพถาย
ดาวเทยม
• ขอมลดาวเทยมทเปดใหใชฟรในสาธารณะจะขยายตวขน เพอใชประโยชนในการเฝาระวงภยพบต
และการพยากรณอากาศ
• หลายประเทศไดเขามามสวนรวมในตลาดดาวเทยมสารวจโลก และมการเสรมสรางความสามารถใน
การผลตภาพ ทาใหขอมลมจานวนเพมขนมาก
• ขอมลภาพถายดาวเทยมทมความละเอยดสงอาจเปนปญหาดานความมนคงและความปลอดภย ใน
รฐบาล บางประเทศไมมนใจตอการใหบรการภาพความละเอยดสง
ดงนนผลกระทบกบตลาดจากสงทไดกลาวมาขางตน มดงน
• ขอมล ผลตภณฑ หรอการบรการตางๆ เปดใหใชโดยไมเสยคาใชจายสงผลใหมการใชภาพถาย
ดาวเทยมมมากขนจากทงสาธารณชน และ อตสาหกรรมใหมทเกยวของ
• การเพมขนของประเทศทเขามามบทบาทในอตสาหกรรมดานดาวเทยมสารวจสงผลใหขอมลเพม
จานวนขนมาก และอาจสงผลใหราคาลดลง
• ประชาชนมความตระหนกเพมมากขน และการใหความสาคญกบดาวเทยมสารวจโลกจะสงผลให
ภาพถายดาวเทยมไดกลายเปนสงทเปดเผยใหกบผใชไดทวไป และเปนผลตภณฑทางการพาณชยได
ดวย
• การควบคมการสงออกจะสงผลกระทบตอตลาดในดานลบ แตอาจจะกอใหเกดการขยายตลาดทไมได
คาดคดไว เนองจากหลายประเทศทประสบปญหาจากการหามสงสนคาจากประเทศทางตะวนตก ได
พฒนาเทคโนโลยทจาเปนดวยตนเอง
3.3.1.6 การวเคราะหตลาดเทคโนโลยสารวจโลกโดยแบงตามภมภาค
อตสาหกรรมดานเทยมสารวจโลกมจานวนผทเขามามบทบาทสาคญในตลาดเพมมากขน ดงตารางท
3-9 ซงแสดงรายชอผทมบทบาทสาคญในอตสาหกรรมสารวจโลก โดยแยกเปนรายภมภาค
ตารางท 3-9 : ผทมบทบาทสาคญในแตละภมภาคดานดาวเทยมสารวจโลก1
1 ทมา 1: Frost & Sullivan, Global Satellite Based Earth Observation (EO): Market Prospects, Bangkok, 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-46
บทท 3 SKP
ตลาดภมภาคเอเชยแปซฟก
ตลาดเอเชยแปซฟกมแนวโนมการเตบโตและมอนาคตตลาดทด บางประเทศในเอเชยแปซฟก เชน
ญปน จน อนเดย ไดมการกอตงโครงการดาวเทยมสารวจอยางจรงจง ประเทศญปนมงเนนการสารวจ
สงแวดลอม สวนประเทศเกาหลใต ไตหวน และจน มโครงการดาวเทยมสารวจเพอประยกตใชงานทางการ
ทหาร ดงนนตลาดขอมลดาวเทยมในเอเชยแปซฟกจงเตบโตอยางมากโดยการผลกดนดานเงนทนจากภาครฐ
อกทงมหลายประเทศเขามามบทบาท และเพมความสามารถทางเทคโนโลยใหกบกลมประเทศเหลานน รวมถง
การเตบโตทางเศรษฐกจสงผลใหมการสงเสรมดานดาวเทยมมากขน
ธรกจสารวจโลกในภมภาคเอเชยแปซฟกมการนาไปใชในการพฒนาประเทศและประสบความสาเรจ
ในการพงพาตนเองในเทคโนโลยดานน ประเทศตางๆ ไดตระหนกถงความสาคญของขอมลสารสนเทศดานนใน
การแกปญหาทสาคญ เชน นาทวม การวางแผนทดน การควบคมไฟปา ความปลอดภย การวางโครงสราง
พนฐาน และการรกษาความหลากหลายทางชวภาพ โดยประเทศในภมภาคนมการดาเนนการผานการพฒนา
ความเชยวชาญของตวเองดวยการถายทอดเทคโนโลยและความรวมมอระหวางประเทศ
กจกรรมทเกดขนในตลาดเอเชยแปซฟกดานเทคโนโลยสารวจโลกไดดงดดความสนใจของผมบทบาท
รายใหญ เชน Astrium, Spot Image และ Infoterra โดยไดเปดสานกงานในภมภาคเพอทจะมองหาโอกาส
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-47
บทท 3 SKP ผานการรวมงาน (Collaborating) และเปนพนธมตร (Partnering) กบบรษททองถนเพอใหบรการลกคาไดด
ยงขน
ตลาดภมภาคตะวนออกกลางและแอฟรกา
ภมภาคตะวนออกกลางและแอฟรกาประกอบดวยประเทศกาลงพฒนาจานวนมากทมความตองการ
ขอมลการสารวจโลกสาหรบการจดการทรพยากรธรรมชาตภยพบตและดานสงแวดลอมโดยถอเปนความ
ตองการหลกของประเทศในแถบน สวนภมภาคตะวนออกกลาง ความตองการขอมล สารวจโลกเปนดาน
กลาโหมและหนวยสบราชการลบ (Defence and Intelligence : D & I) จงสงผลใหเกดความตองการดาน
ขอมล สารวจโลกอยางตอเนองถอเปนแรงผลกดนธรกจสาหรบภมภาคในตะวนออกกลาง โดยอสราเอลเปน
ประเทศทมเทคโนโลยดาวเทยมขนสงโดยสวนใหญมวตถประสงคเพอทางทหาร นอกจากนอหราน อยปต
สหรฐอาหรบเอมเรตส (UAE) และซาอดอาระเบยเพงจะไดเรมตนเขาสอตสาหกรรม
ดงนนภาพรวมของตะวนออกกลางและทวปแอฟรกา อตสาหกรรมสารวจโลกจงมแนวโนมทด เพราะ
หลายประเทศมการวางแผนหรอเขาสอตสาหกรรมน
ตลาดภมภาคอเมรกาใต
ปญหาการตดไมทาลายปาเพมขนในลมนาอเมซอนและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปน
แรงผลกดนทสาคญในการกาหนดนโยบายในภมภาค เพอการจดหาขอมลดานสารวจโลกเพอสนบสนนดาน
ขอมลสาคญและระบบการตดสนใจ
บราซลและอารเจนตนาเปนประเทศทมบทบาททสาคญทสดในอตสาหกรรมสารวจโลก โดยบราซลม
ความรวมมอกบประเทศจนไดสงดาวเทยมสารวจโลก CBERS ในป 2003 และอารเจนตนามแผนสงดาวเทยม
ดานสารวจโลก เชน SAOCOM
CBERS ไดรบภารกจในการทาแผนทลมนาอเมซอนโดยมคลงภาพขนาดใหญสาหรบการอนรกษ
สงแวดลอม องคการอวกาศบราซลมนโยบายใหทกภาพสามารถใชไดฟรสาหรบการดาวนโหลด ทงนความ
รวมมอระหวางประเทศนยงสงผลใหมการลดชองวางทางเทคโนโลยอกดวย
ตลาดภมภาคอเมรกาเหนอ
ทวปอเมรกาเหนอเปนตลาดสาคญสาหรบดาวเทยมสงเกตโลกทงในแงจานวนดาวเทยมและมลคาการ
ขายขอมลจากภาพถายดาวเทยม โดยทวปอเมรกาเหนอเปนหนงในผบกเบกเชงพาณชยของอตสาหกรรมน
สวนใหญรฐบาลจะเปนผสนบสนนทสาคญ โดยสหรฐอเมรกามนโยบายเชงพาณชย เชน ในป 2003 ไดออก
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-48
บทท 3 SKP นโยบาย Commercial Remote Sensing Space Policy (CRSSP) หรอรฐบาลสหรฐจดสรรงบเกอบ
1 พนลานเหรยญสหรฐ เพอสนบสนนการพฒนาดาวเทยมความละเอยดสง เปนตน
บทบาทของรฐบาลสหรฐอเมรกามสวนชวยในการสงเสรมกจกรรมเชงพาณชยของเทคโนโลยอวกาศ
และภมสารสนเทศ การพฒนาของ NASA ทมตอโครงการ The Earth Observations Commercialization
Applications Program (EOCAP)เปนตวอยางสาหรบการสนบสนนจากภาครฐทมประสทธภาพในการพฒนา
เทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศเชงพาณชย โดยเฉพาะอยางยงจากเทคโนโลยการสารวจระยะไกล
(Remote Sensing)1
นอกจากนสหรฐยงมโครงการตางๆ เชน โครงการของ NASA ทชอวา Earth Science Data
Systems (ESDS) ไดรบการสนบสนนเพอวตถประสงคใหมการบรการผใชงานแบบ End-to End โดยสงมอบ
ขอมลและผลตภณฑขอมลใหแกผใชโดยระบบ The Earth Observing System Data and Information
System (EOSDIS) เพอใหบรการขอมลและผลตภณฑในหลายสาขาวชาชพทเกยวของกบอตสากรรมสารวจ
โลกในแตละวนEOSDIS จะสงขอมลใหกบผใชงานขนสดทายประมาณ7ถง10 Terabytes ขอมลของ EOSDIS
ถกสงตอไปยงหลายระบบทตงอยในศนยตางๆ ของ NASA หนวยงานของรฐบาลกลางและมหาวทยาลย2
ประเทศแคนาดามนโยบายสรางหนสวนระหวางภาครฐและเอกชนสาหรบโครงการ RADARSAT I
ไดรบคาลขสทธทไดรบจากการขายภาพสาหรบตลาดเรดารในเชงพาณชย และในโครงการ RADARSAT II
รฐบาลเปลยนแปลงเปนการสนบสนนเงนทนสาหรบดาวเทยมและสถานภาคพนดน ในขณะทเอกชนทไดรบ
สทธในการใชประโยชนในเชงพาณชยและการใชงานดาวเทยม สวนหนวยงานรฐบาลแคนาดา ไดรบภาพโดย
เสยคาใชจายในราคาทนซงจะชวยลดภาระทางการเงนในระยะยาว
ตลาดภมภาคยโรป
ยโรปเปนผนาของอตสาหกรรมสารวจโลก โดยองคการอวกาศยโรป (European Space Agency :
ESA) เปนผนาดานนวตกรรมสาหรบอตสาหกรรมประเภทน ทงนไดมความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน
รวมมอ (Public-Private-Partnerships : PPP) การชวยใหเกดความกาวหนาอยางรวดเรวในอตสาหกรรมน
ตวอยางเชน การลงทนของรฐบาลฝรงเศสในโครงการ Commercial Data Distributor และ Spot Image
ชวยใหบรษทฝรงเศสขยายกจการครอบคลมทวโลกเมอเทยบกบภมภาคอเมรกาเหนอซงสวนใหญให
ความสาคญกบการรกษาความปลอดภยและการปองกนประเทศ นอกจากนอตสาหกรรมสารวจโลกในยโรป
ตอบสนองความตองการทหลากหลายของทงการเกษตร ปาไม ประมง โครงสรางพนฐานและอนๆ
1 ทมา 1: Macauley, M. K. NASA's earth observations commercialization applications program A model for government
promotion of commercial space opportunities. Space Policy, 11(1), 1995. 53-65.
2 ทมา 2: Ramapriyan, H. K., & Moses, J. NASA's Earth Science Data Systems: lessons learned and future directions. Paper
presented at the Proceedings of the 2010 Roadmap for Digital Preservation Interoperability Framework Workshop, 2010.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-49
บทท 3 SKP
นอกจากนยโรปยงเปนหนงในผนาการศกษาวจยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลก เชน โครงการ
Living Earth and the Global Monitoring and Environmental Security (GMES) ของ ESA ไดรบการ
จดตงขนเพอตอบสนองความตองการของกลมประเทศยโรปเพอเขาถงขอมลทถกตองและทนเวลาในการ
จดการสภาพแวดลอมในการทาความเขาใจและบรรเทาผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและ
การรกษาความปลอดภยใหพลเรอน เปนตน
3.3.2 การวเคราะหอตสาหกรรมขอมลดาวเทยมสารวจโลก
อตสาหกรรมขอมลดาวเทยมสารวจโลกไดเตบโตอยางโดดเดนทงในดานจานวนผทมบทบาท และการ
เขาถงขอมล ประเทศกาลงพฒนาหลายประเทศไดเขามาเปนสวนหนงของอตสาหกรรมน และอกหลาย
ประเทศพยายามทจะมามสวนรวมในอตสาหกรรมดานน อกทงยงไดมการเปลยนแปลงจากการทรฐบาล
ควบคมและผกขาดทงหมดกลายเปนการรวมทนระหวางรฐบาลและเอกชน
ภาพถายดาวเทยมทมใน Google หรอ Microsoft เวบไซตไดสรางความตระหนกใหกบผใช และยง
เปนเสมอนตวกระตนใหเกดการประยกต หรอการสราง Application ใหมๆ ทเกยวกบดานภมศาสตรอกดวย
เนองจากคาใชจายในการสรางหรอการสงดาวเทยมไดลดลง ทาใหหลายประเทศเรมพบวธทจะเขาถง
เทคโนโลย นอกจากนหลายประเทศในทวปเอเชยและแอฟรกากาลงจะพฒนาเขาสการพฒนาเทคโนโลย
อวกาศในไมกปขางหนาน และจากเศรษฐกจทเตบโตขนในภมภาคทาใหประเทศเหลานพรอมสาหรบการลงทน
ดานเทคโนโลยอวกาศเชนกน
การตระหนกถงสงแวดลอมไดเปนปจจยสาคญของการสงดาวเทยมขนสอวกาศเพอศกษาเรองการ
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สาหรบเรองของการรกษาความปลอดภยและการทา Application วางแผน
เกยวกบโครงสรางตางๆ ยงคงเปนปจจยหลกของการเตบโตของภาพถายดาวเทยมอยเชนกน
การใชขอมลเพอความปลอดภยของชาต (National Security) และการตดตามการเปลยนแปลงของ
สภาพพนทและโครงสรางพนฐาน เปนปจจยหลกในการผลกดนการถายภาพดาวเทยม โดยมปจจยผลกดนรวม
ทมผลในระยะหนงคอ การตดตามสภาพแวดลอมและการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ
ปจจยเสยงอตสาหกรรมนคอ คาใชจายเกยวกบการสงดาวเทยมขนสอวกาศ รวมถงคาประกนท
คอนขางสง ซงถอวาเปนการลงทนมหาศาล และยงคงปจจยทกดกนผทเขามาทาธรกจดานน
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-50
บทท 3 SKP
3.3.2.1 การวเคราะหแรงผลกดนจากการแขงขน 5 ประการ
การวเคราะหแรงผลกดนในแขงขน 5 ประการเปนแบบจาลองทใชกนอยาง
แพรหลายในการวเคราะหอตสาหกรรมตางๆ
รปท 3-13 : แรงผลกดนทางการแขงขน 5 ประการทกาหนดการแขงขนของอตสาหกรรม1
การแขงขนในอตสาหกรรมดาวเทยมมขอแตกตางเมอเปรยบเทยบกบอตสาหกรรมอนอยาง
biotechnologies หรอ information technologies ดงตอไปน
• แรงผลกดนจากผประกอบการใหม (ผลกระทบ : ตา - ปานกลาง) : อตสาหกรรมดาวเทยมตอง
อาศยการลงทนอยางมากในชวงแรก และใชระยะเวลานานกวาทจะไดผลตอบแทน จงกลายเปน
ขอจากดทผประกอบการไมกลาเสยงเขามาลงทน ยกเวนแตจะไดรบการสนบสนนจากรฐบาลและ
ทาธรกจเปนโมเดล Public – Private – Partnership (PPP)
1 ทมา 1: Porter, M. E., The Five Competitive Forces That Shape Strategy. Harvard Business Review, 86, 2008, 78-93.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-51
บทท 3 SKP
• แรงผลกดนจากผลตภณฑทมาแทนทภาพถายดาวเทยม (ผลกระทบ : สง) ผลตภณฑภาพถายทาง
อากาศเปนทางเลอกสาหรบผใชอกทางเลอกหนงทมราคาถกกวา และงายตอการซอ ทงยงมความ
ละเอยดสงกวา สาหรบผประกอบการรายใหญ เชน Digital Globe, GeoEye หรอ Antrix จะ
แกปญหาโดยการแยกสาขาการขายภาพถายทางอากาศออกจากธรกจภาพถายดาวเทยม เพอเปน
การตดคแขง
• แรงผลกดนจากอานาจการตอรองของลกคา (ผลกระทบ : ปานกลาง-สง)จากการทผใชมความ
ตองการภาพทมความแตกตางกน ซงสงผลใหตองเพมประสทธภาพของผประกอบการไปดวย
• แรงผลดดนจากอานาจการตอรองของผจดจาหนาย(ผลกระทบ : ตา-ปานกลาง) Suppliers
ในอตสาหกรรมดาวเทยม ไมวาจะเปน องคกรทสงดาวเทยมขนสวงโคจร, องคกรทสรางดาวเทยม
เชน EADS, Tales, องคกรททาหนาทปฏบตการดาวเทยม ซงผผลตและผจดจาหนายเหลานจะม
ลกคาเฉพาะกลมทมความยดหยนไดนอยเมอเปรยบเทยบกบอตสาหกรรมอน ๆ เชน พวกยานยนต
หรอ โทรคมนาคม
• แรงผลกดนจากคแขงเดมในอตสาหกรรมดาวเทยม (ผลกระทบ: ตา-ปานกลาง) จากการเตบโต
ทางดานการคาในอตสาหกรรมดาวเทยม ทาใหการแขงขนเปลยนแปลงไป หลายประเทศสามารถ
สงดาวเทยมขนสวงโคจรไดดวยตนเอง ขอมลดาวเทยมเรมมมากขนและหาไดงายขน อาจจะสงผล
กระทบใหราคาตาลงในทสด
3.3.2.2 การวเคราะหหวงโซคณคา (Value Chain Analysis)
การวเคราะหหวงโซคณคาเปนการวเคราะหกจกรรมททาใหเกดมลคาเพมของธรกจ ดงรปท 3-14
ซงใน แตละกจกรรมหลก (Primary Activities) จะเปนตวขบเคลอนมลคาใหกบผลตภณฑโดยจะถกสนบสนน
โดยกจกรรมสนบสนนตางๆ (Support Activities)
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-52
บทท 3 SKP
รปท 3-14 : หวงโซคณคา1
ทงนจากการวเคราะหหวงโซคณคาของอตสาหกรรมเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศนนจะม
การสรางมลคามากทสดในฝง Application ดงรปท 3-15
รปท 3-15 : หวงโซคณคาของอตสาหกรรมเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ2
• การออกแบบภารกจของดาวเทยม (Mission Design) หมายถง การวเคราะหเรมตนของ
ความเปนไปไดของดาวเทยมและการออกแบบของการปฏบตภารกจทงหมดจะกระทาโดย
ผดาเนนการ
• การสรางดาวเทยม (Satellite Manufacturing) หมายถง ผผลตดาวเทยมเชน Thales,
Boeing,
SSTL และ EADS เปนการสรางมลคาเพมใหกบวตถดบ เชน ระบบการทางานยอย ชนสวนอปกรณ
อเลคทรอนกส อลมเนยมและโลหะอนๆ ขนาดใหญหลายพนลานเหรยญสหรฐ เชน Boeing, Lockheed
Martin, Northrop Gruman, Astrium, และ Thales Alenia Space ไปจนถงขนาดเลกหลกรอยลานเหรยญ
สหรฐ เชน Loral Space Systems, OSC, และ OHB เปนตน3
• (การสงดาวเทยมขนสวงโคจร (Launch Vehicles) หมายถง ผใหบรการดานการสงดาวเทยม
ขน)
1 ทมา 1: Porter, M. E., & Millar, V. E., How Information Gives You Competitive Advantage. Harvard Business Review, 73(4),
(1995). 149-160.
2 ทมา 2: Frost & Sullivan, Global Satellite Based Earth Observation (EO): Market Prospects, Bangkok, 2012. 3 ทมา 1: Grimard, M., Economical Sustainability of The Space Value Chain: Role of Government, Industry, and Private
Investors 10/25/2012, from http://www.iislweb.org/docs/2012_Grimard.pdf., 2012.
• หะ ารคเ วะลแาษกศ
ๆ มหใ จ กรา ภ
• ตแง � ตบบแกออราก
ตนจนจบ
• มย ทเวาดง สด จ
• ง สร ากบ รหา สะนหาพนาย
น� ขมย ทเ วาด
• ออกแบบและสรางระบบ
น ดน� พคา ภ
• การรวมระบบและการ
ทดสอบ
• น� ขมย ทเ วาดง สงว ช ต บ ฏปราก
• มาตดตราก, ล มอขบกเ ราก
มย ทเ วาดรากง � สราก ะลแ
• รกายพรทจวรา สม
• � ทบ ก ยอรากรบร
• � ทนอ� ลคเ บบแร
การออกแบบ
จ กราภ
มย ทเ วาดงอข
การสราง
มย ทเ วาด
มย ทเวาดง สราก
รจคโ งว สน� ขน ดน� พคาภบบะร
ราก ตบฏปราก
มย ทเ วาด
ม� พเ า คลมา ทรา ก
และออกแบบ
Application
คภโ รบ ผ
รไากลผง า รส
ด ส� ทกาม
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-53
บทท 3 SKP สวงโคจรโลก เชน ILS และ ULA เปนตน บรษทเหลานมอปสงคทไมยดหยน การสรางมลคา คอ การนา
ดาวเทยมขนสอวกาศในตาแหนงทตองการ บรษทผใหบรการดานนมคอนขางจากด (นอยกวา 10 ราย) (Frost
& Sullivan, 2012) และมกจะมบรษทลกของบรษทผผลตดาวเทยม (Arianespace ผถอหนเปน
The European launcher industry และ CNES, ILS เปนเจาของโดยบรษท Khrunichev, และ ULA เปน
บรษทรวมทนของ Boeing และ Lockheed Martin เปนตน1
• การปฏบตการดาวเทยมบนภาคพน (Ground Segment and Satellite Operations)
หมายถง
การดาเนนงานในสวนของพนดน ซงทาหนาทรบสญญาณดาวเทยมและการประมวลผลภาพและจะเกดการ
เพมมลคาตรงน ผประกอบการในดานนจะตองพฒนาบทบาทคนในดานนใหขนอยกบชนดของดาวเทยมไมวา
จะเปน : ดาวเทยมดานโทรคมนาคม ดาวเทยมดานสงเกตโลก หรอดาวเทยมดานนาทาง1
• การสรางมลคาเพมและการออกแบบ Application หมายถง การเพมมลคาใหผใหบรการ
ตางๆ
เปนการเพมมลคาสงสดใหกบอตสาหกรรมนในแงของการนาใปใชงานใหลกคาสดทาย (End User) เปนสวน
ของหวงโซคณคาทมคณคามากทสด การสรางมลคาเพมและการออกแบบ Application โดยมหลายบรษทเปน
บรษทเรมตนใหมทางเทคโนโลยขนาดเลก ๆ (Small Start-up) กระจายทอยในกลมตลาดเฉพาะ โครงสราง
ตลาดมการกระจายอยมากโดยเฉพาะอยางยงผใหบรการขอมลทางภมศาสตร1
3.3.2.3 โมเดลทางธรกจ
Frost & Sullivan ไดทาการศกษาโมเดลของตลาด และไดสราง Framework ของธรกจดงกลาว
ดงแสดงในรปท 3-16
มย ทเ ว าดยาถพาภง อขจ กรธง าทลดเมโ
ครอบครองโดยรฐบาล รวมกน
รวมกน
โดยภาคเอกชนครอบ
ครองเปนสวนใหญ
ครอบครองโดย
ภาคเอกชน
รวมกน
โดยภาครฐบาลครอบ
ครองเปนสวนใหญ
รวมทน
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-54
บทท 3 SKP
รปท 3-16 : แบบจาลองธรกจของธรกจเทคโนโลยสารวจโลกโดย Frost & Sullivan1
โดยจาแนกโมเดลของธรกจตามสวนแบงของการลงทนทมาจากภาครฐและเอกชน โดยธรกจนอาจจะ
ถกครอบครองโดยภาครฐทงหมด หรอเอกชนทงหมด หรอ บางสวนจากภาครฐและเอกชน
อยางไรกตาม Grimard ไดนาเสนอแบบจาลองทางธรกจของเทคโนโลยสารวจโลกเปน 6 รปแบบ คอ
1) Classical institutional business model 2) Government Owned, Eompany Operated (GOCO)
3) The Concession Model : Paradigm 4) The Co-ownership Model : TerraSAR-X 5) A Mature
Private Business : Commercial Telecoms และ 6) GPS applications, a Pure Value Added
Services Model2
(1) Classical Institutional Business Model
แบบจาลองนเปนแบบจาลองทเนนไปทางการดาเนนงานของภาครฐหรอองคกรของภาครฐเพยงอยาง
เดยว เชน การใชงานในวทยาศาสตรอวกาศ งานทางการทหาร และงานเกยวกบการบน หนวยงานของรฐจะ
จดหาเทคโนโลยดานอวกาศและการดาเนนงานของระบบเหลานดวยหนวยงานของภาครฐเพอใหบรการกบ
รฐบาลหรอประชาชน ดงรปท 3-17 แบบจาลองนยงคงดาเนนการตอไปในอนาคตโดยเฉพาะอยางยงกจการ
ดานการทหาร
รปท 3-17 : แบบจาลอง Classical institutional business model3
1 ทมา 1: Frost & Sullivan, Global Satellite Based Earth Observation (EO): Market Prospects, Bangkok, 2012. 2 ทมา 2: Grimard, M., Economical Sustainability of The Space Value Chain: Role of Government, Industry, and Private
Investors 10/25/2012, from http://www.iislweb.org/docs/2012_Grimard.pdf., 2012. 3 ทมา 1: Grimard, M., Economical Sustainability of The Space Value Chain: Role of Government, Industry, and Private
Investors 10/25/2012, from http://www.iislweb.org/docs/2012_Grimard.pdf., 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-55
บทท 3 SKP
(2) Government Owned, Company Operated (GOCO)
แบบจาลองนถกพฒนามาจากแบบจาลองแรก GOCO ถกนามาใชเพราะในบางครงเมอรฐบาลไม
ตองการใหมภาระหนาทในการปฏบตการแตรฐบาลอาจจะตองมการใชงานในเชงพาณชยเพอวตถประสงคใน
การใหบรการประชาชน โดยเอกชนเปนผบรหารกจการแทนภาครฐ ในกรณนการดาเนนงานและการขายการ
บรการจะเปนหนาทของเอกชนผานการสมปทาน ดงรปท 3-18
รปท 3-18 : แบบจาลอง Government Owned, Company Operated (GOCO)1
(3) The Concession Model : Paradigm
แบบจาลองนกาวขามและหลดพนจากการทรฐบาลตองดาเนนการสรางโครงสรางพนฐาน โดย
เอกชนจะรวมลงขนสรางสาธารณปโภคดานดาวเทยมใหกบลกคาทเปนองคกรภาครฐ โดยจะเปนลกษณะของ
การเปนหนสวนรวมระหวางภาครฐและเอกชน โดยเอกชนจะเปนผลงทนในโครงการและจะไดรบผลกาไร
กลบคนจากการขายบรการใหกบหนวยงานภาครฐในกรอบของสญญาสมปทานระยะยาว
ตวอยางทประสบความสาเรจ คอ โครงการ Paradigm ของสหราชอาณาจกร กลาวคอ MoD
(กระทรวงกลาโหม) ทาหนาทในการจดซอจดหาการสอสารทปลอดภยจาก Paradigm Secure
Communications (PSC) ซงไดมการทาสญญาสมปทานระยะยาวกบรฐบาล โดย PSC ไดทาการลงทน
สาหรบการพฒนา ผลต และปลอยระบบ Skynet 5 (4 Satellites) โดยบรษท Astrium เปนผรบเหมาหลก
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-56
บทท 3 SKP สาหรบการพฒนาระบบ และไดเงนทนสาหรบโครงการมาจากเงนกธนาคาร ซงความเสยงนนจะถกแบกรบโดย
EADS เพราะเปนบรษทแมของ PSC
รปท 3-19: แบบจาลอง Paradigm1
(4) The Co-ownership model : TerraSAR-X
TerraSAR-X เปนอกตวอยางหนงของความรวมมอระหวางรฐและเอกชนกลาวคอ รฐและภาคเอกชน
ตดสนใจรวมกนในการลงทนและเปนเจาของเทคโนโลยอวกาศเพอรวมระดมทนและลดความเสยง การลงทน
แบบนทาใหเทคโนโลยสามารถตอบสนองความตองการไดทงภาครฐและเอกชน กลไกของการคนทนสามารถ
ดาเนนการไดผานการเกบคาธรรมเนยมจากการดาเนนงานในเชงพาณชยในการใหสทธการใชงานขอมลของทง
สองฝายและจะตองมการตกลงกนระหวางคคาโดยเฉพาะอยางยงสาหรบการแบงปนความสามารถในการ
ดาเนนงานในบางกรณ
โดย Terra SAR-X เปนโครงการดาวเทยมทไดรบการรวมทนระหวางองคการอวกาศของเยอรมน
(German DLR Space Agency) และ Astrium ซงสทธในการใชงานรวมกนเปนไปอยางเทาเทยมกนระหวาง
DLR (สาหรบการใชงานทางวทยาศาสตร) และ Astrium (เพอการตลาดการคา) ดงรปท 3-20
1 ทมา 1: Grimard, M., Economical Sustainability of The Space Value Chain: Role of Government, Industry, and Private
Investors 10/25/2012, from http://www.iislweb.org/docs/2012_Grimard.pdf., 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-57
บทท 3 SKP
รปท 3-20 : แบบจาลอง Terra SAR-X1
(5) A Mature Private Business : Commercial Telecoms
ธรกจดาวเทยมเชงพาณชย (โดยเฉพาะดานการสอสาร) มการเตบโตเตมทและมความสามารถทาง
การเงนทจะลงทนและการปรบปรงดาวเทยม โดยทวไปมลคาเพมเกดจากการใหบรการในสญญาระยะยาว
มลคาเพมเหลานจะเปนใหบรการในตลาดมวลชน (Mass Market) เชน โทรทศน วทย หรอ Internet หรอ
ตลาดองคกรทเฉพาะเจาะจง ดงรปท 3-21
รปท 3-21 : แบบจาลอง Commercial Telecoms2
(6) Pure Value Added Services Model
1 ทมา 1: Grimard, M., Economical Sustainability of The Space Value Chain: Role of Government, Industry, and Private
Investors 10/25/2012, from http://www.iislweb.org/docs/2012_Grimard.pdf., 2012. 2 ทมา 1: Grimard, M., Economical Sustainability of The Space Value Chain: Role of Government, Industry, and Private
Investors 10/25/2012, from http://www.iislweb.org/docs/2012_Grimard.pdf., 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-58
บทท 3 SKP
ปจจบนนหวงโซมลคา (Value Added) สามารถเปนรปแบบทจาเพาะเจาะจงมากเพราะปจจบน
ไมมความจาเปนทตองเนนการเชอมโยงระหวางการลงทนโครงสรางพนฐานและบรการเชงพาณชย ในอดต
ระบบ GIS จะไดรบทนจากรฐบาลเพอวตถประสงคทางทหาร ปจจบน GIS ถกนาเสนอใหฟร หวงโซมลคาใน
เชงพาณชยในความเปนจรงอยในหลายระดบซงขนอยกบลกคาทหลากหลาย อกทงสามารถพฒนาโปรแกรม
ประยกตใหมและการนาเสนอใหมๆ ทไมตองการเงนลงทนมากใหกบผบรโภค ดงนนนกลงทนเอกชนสามารถ
เขาไปมบททาทในเทคโนโลยดานนคลายคลงกบการลงทนของอตสาหกรรม ดงรปท 3-22
รปท 3-22 : แบบจาลอง Pure Value Added Services Model1
3.3.3 การประยกตใชงานเทคโนโลยสารวจโลกในประเทศตางๆ
ขอมลจากดาวเทยมสารวจทรพยากรมประโยชนตอภาคสวนตางๆ โดยไดถกนาไปศกษาวจยเพอ
ประโยชนในการพฒนาประเทศในหลายๆ ดาน ทงนจะกลาวถงการใชงานทโดดเดนในดานสาธารณสข การ
ออกแบบผงเมองและการพนฟประเทศ การบรหารความเสยง และการตดตามและนาทาง
ดานสาธารณสข
ประเทศมาเลเซยไดนาเอาเทคโนโลยภมสารสนเทศมาใชในการบรหารจดการดานสาธารณสข ภายใต
ชอโครงการ “MyGeoHealth”1 สาหรบการตรวจสอบ ปจจย ความเสยงดานสงแวดลอมทมตอสขภาพของ
มนษย โดยเปนเทคโนโลยทมการหาความสมพนธเชงพนทระหวางสงแวดลอม และการแพรระบาดของโรค
เชน อหวาตกโรค เนองจากการระบาดของโรคมความยากทจะทานาย MyGeoHealth เนนการนาระบบ GIS
การรบรจากระยะไกล (RS) และระบบระบตาแหนงทวโลก (GPS) เพอศกษาและตดตามอหวาตกโรค
1 ทมา 1: Abdul Rasam, et al., (2011, 4-6 March 2011).
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-59
บทท 3 SKP ในรปแบบภมสารสนเทศ โดยคานวณการแพรระบาดของโรคแบบบรณาการ โดยใชการบรณาการระหวาง
เทคโนโลยภมสารสนเทศและทเกยวของ (GIS, RS และ GPS ) สถต และ วธการ ทางระบาดวทยา
(Epidemiological Approaches) โดยโครงการสามารถบงชการระบาด ความเสยงของอหวาตกโรคและชวย
ในการวางแผน การควบคมทมประสทธภาพ1
โรคระบาด เชน ไขหวดนกสามารถเปนอนตรายถงตาย แมวาโรคดงกลาวจะไมไดเกดขนบอย
แบบจาลองสาหรบการควบคมการแพรระบาดของโรคดงกลาวถอเปนการเตรยมการทสาคญสาหรบการ
ระบาดของโรค การแพรระบาดของโรคไดรบผลกระทบจากหลายปจจยรวมทงการเคลอนทของพาหะไวรส
เชน การอพยพของนก การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและสภาพแวดลอม เปนตน ชดขอมลและการสงเกต
จานวนมากจาเปนตองประสานอยางกลมกลนเขากบระบบการจาลอง ขอมลและการสงเกตสามารถแบง
ออกเปนสามประเภท คอ การสงเกตจากดาวเทยมระยะไกล ขอมลจรงในแหลงกาเนดโรค และเอาทพทของ
แบบจาลอง ขอมลจากดาวเทยมครอบคลมพนทขนาดใหญในเวลาทเหมาะสมสาหรบการเปลยนแปลง
สภาพแวดลอมและสภาพอากาศขอมลจรงในแหลงกาเนดโรคใหขอมลจรงเกยวกบสภาพแวดลอมและสถานท
สาหรบการสรางและทดสอบแบบจาลอง1
ดานการออกแบบผงเมอง
เทคโนโลยสารสนเทศทางภมศาสตรมบทบาทสาคญในการสนบสนนการการตดสนใจอยางรวดเรว
บรณาการการวเคราะหสถานการณและการตดสนใจทดทสด ดงแสดงในรปท 3-24
1 ทมา 2: Genong, et al., (2009, 12-14 Aug. 2009). Sensor Web service integration for pandemic disease spread simulation.
Paper presented at the Geoinformatics, 2009 17th International Conference on, 2009.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-60
บทท 3 SKP
รปท 3-23 : แนวคดของ Smart City1
ระบบภมสารสนเทศเปนเทคโนโลยทมศกยภาพทจะใหขอมลเชงพนททมความซบซอนแกผใช เชน
การดาเนนงานรวมกนของทมจากมหาวทยาลยโกเบ และมหาวทยาลยวอชงตนสหรฐอเมรกา ในการใชระบบ
สารสนเทศภมศาสตร เพอการออกแบบชมชนเมอง ในยานทไดรบผลกระทบจาก แผนดนไหว (Hanshin –
Awaji) ในโกเบ ป 1995, โดยระบบภมสารสนเทศถกใชในการชวยกคนและพนฟพนทในแบบการมสวนรวม
ของภาครฐและภาคประชาชน GIS ดงเชนจากสหสาขาวชาชพจากหลากหลายประเทศในการแกปญหาวกฤต
และมประโยชนในการออกแบบเมอง เตรยม ขอมลท และการสรางแบบจาลองทสามารถเปลยนแปลงได
ตลอดเวลา2
ดานการบรหารความเสยง
การบรหารความเสยงดานภยพบตเปนการจดการความไมแนนอนทเกยวของกบภยคกคามจาก
ธรรมชาตหรอจากมนษยสรางขน โดยประกอบดวยการประเมนความเสยงและการพฒนากลยทธเพอทจะลด
ความเสยงตอการเกดภยพบต ตวอยางเชน โครงการ World Bank’s Comprehensive Approach to
Probabilistic Risk Assessment (CAPRA) โดยการรเรมโดยประเทศสหรฐอเมรกามงเนนการดาเนนการใน
ประเทศแถบอเมรกากลาง โครงการนถกใชเพอทดสอบและวเคราะหการบรหารความเสยงและการพฒนากล
ยทธและเครองมอใหมทจะนามาใชในการบรหารความเสยงและจะนาไปใชในภมภาคอนๆ โดยใชเทคโนโลยภม
สารสนเทศ3 ดงแสดงในรป 3-24
1 ทมา 1: Daniel, S., & Doran, M.-A., GeoSmartCity: geomatics contribution to the smart city. Paper presented at the
Proceedings of the 14th Annual International Conference on Digital Government Research, 2013.
2 ทมา 2: Tanaka, T., Abramson, D. B., & Yamazaki, Y., Using GIS in community design charrettes: Lessons from a Japan-U.S.
collaboration in earthquake recovery and mitigation planning for Kobe. Habitat International, 33(4), 2009, 310-318. 3 ทมา 1: Dyke, G., et al., Dream project: Applications of earth observations to disaster risk management. Acta Astronautica,
68 (1-2), 2011, 301-315.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-61
บทท 3 SKP
รปท 3-24 : แบบจาลองการใชเทคโนโลยสารวจโลกกบการบรหารความเสยง1
ดานโลจสตกสและการนาทาง
การผสมผสานของการใช GPS ทใชในยานพาหนะเพอนาทาง การตดตาม Real Time โดยเชอมโยง
การสอสารผานโทรศพทมอถอหรออปกรณไรสายอนเทอรเนตเพอทจะตดตามทรพยสนทสามารถเคลอนทได
เพอใชในการวเคราะหขอมลจากแผนท GIS ตามเสนทางของถนนและสถานทอนๆ ทเกยวของ เชน คลงสนคา
จดสงมอบ ฯลฯ นน นบไดวาเปนการประยกตทมประสทธภาพมากสาหรบการกาหนดเสนทาง การเพม
ประสทธภาพการสงมอบสนคาและการขนสง ตวอยางของบรษททใชประโยชนจาก Spatial Optimization
และ Real – Time Tracking เชน DHL, FedEx และ UPS และ บรษท มภาระการสงมอบสนคาใหกบลกคา
ในบรเวณกวาง เชน โคคาโคลา และ Frito Lay1 ดงแสดงในรปท 25
1 ทมา 2: Leipnik, Ye, & Gong, G., Geo-spatial technologies and policy issues in China: status and prospects. Regional Science
Policy & Practice, 3(4), 2011.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-62
บทท 3 SKP
รปท 3-25 : ตวอยางคอมพวเตอรซอฟแวรดาน GIS เพอการนาทางและตดตามพาหนะในของประเทศจน1
3.3.4 การคาดการณขนาดอตสาหกรรมเทคโนโลยสารวจโลก
ทศทางการขยายตวของอตสาหกรรมสารวจโลกเปนไปอยางนาพอใจ โดย Frost & Sullivan (2012)
ทาการสารวจและคาดการณอตราการเจรญเตบโตของอตสาหกรรมเทคโนโลยสารวจโลก โดยพบวาระหวางป
2009 ถง 2018 มการเจรญเตบโตทสงประมาณ 9.9% ตอป ตารางท 3-10
ตารางท 3-10 : อตราการขยายตวของการขายขอมลสารวจโลก1
Region 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2016 CAGR
1 ทมา 1: Frost & Sullivan, Global Satellite Based Earth Observation (EO): Market Prospects, Bangkok, 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-63
บทท 3 SKP
North America 491.5 515.7 546.5 591.8 649.9 724.7 813.9 912.5 1,033.9 1,171.0 10.1%
South America 26.1 28.4 31.1 34.6 38.8 43.7 49.2 55.5 62.2 69.9 11.5%
Europe 309.6 332.7 358.6 386.2 419.2 456.4 498.0 543.5 595.4 655.9 8.7%
Asia 71.7 79.7 89.2 100.5 113.7 129.2 147.5 169.3 194.8 224.4 13.5%
Middle East and Africa 50.3 54.2 58.6 63.4 68.7 74.6 81.1 88.3 96.1 104.6 8.5%
Total 949.2 1,010.6 1,084.0 1,176.5 1,290.3 1,428.6 1,589.7 1,769.1 1,982.5 2,225.8 9.9%
โดยภมภาคทเปนผจาหนายขอมลดาวเทยมมากทสดคอ ภมภาคอเมรกาเหนอ โดยคาดการณวา
ระหวางป 2009 ถง 2018 ภมภาคอเมรกาเหนอจะครองสวนแบงมากกวา 50 % ของมลคารวมทงตลาดทว
โลก สอดคลองกบขอมลของ nsr.com (2012) ทระบวาทวปอเมรกาเหนอเปนผถอคลองสวนแบงการตลาด
ของอตสาหกรรมดานนประมาณ 50 % ดงในรปท 3-27 รองลงมาคอภมภาคยโรป แตหากพจารณาถงอตรา
การเจรญเตบโตจะพบวาภมภาคเอเซยเปนภมภาคทมอตราการเตบโตสงดานรายไดทมจากการจาหนายขอมล
ดาวเทยมสารวจโลก ดงรปท 3-26 แสดงสวนแบงของรายไดของธรกจดาวเทยมสารวจโลกในแตละภมภาค
รปท 3-26 : การเปรยบเทยบสวนแบงการจาหนายภาพขอมลดาวเทยมสารวจโลกโดย nsr.com1
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-64
บทท 3 SKP
รปท 3-27: การเปรยบเทยบการจาหนายขอมลเชงพาณชยในแตละภมภาค1
จากการสารวจและพยากรณพบวา ดาวเทยมสงเกตโลก (EO) มประมาณ 180 ดวง ในป 2010 และ
มอตราการเพมจานวนดาวเทยมสะสมอยท 8.3 % ตอป และอตราการเพมขนของดาวเทยมใหมทจะเขาสวง
โครจร มประมาณ 4.9% โดยเฉลยประมาณ 18 ดวงตอป ดงแสดงในตาราง 3-11
ตารางท 3-11 : ขอมลและการพยากรณดาวเทยมสารวจโลก1
Satellites 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2016 CAGR
In-Orbit Satellites 164 179 196 213 233 254 275 296 317 337 8.3%
New EO Satellites 13 15 16 18 20 21 21 21 21 20 4.9%
ในป 2012 ภมภาคยโรปและเอเชยมจานวนดาวเทยมสารวจโลกมากทสดถง 71 ดวง รองลงมา คอ
ทวปอเมรกาเหนอ 51 ดวง และคาดการณวาในป 2018 ทวปเอเชยจะมจานวนดาวเทยมสารวจโลกสงทสด
ประมาณ 109 ดวง แตหากวดในแงของการเตบโตจะพบวาทวปอเมรกาใต จะมอตราการเตบโตสงทสดสงถง
25.5 % รองมาคอภมภาคตะวนออกกลางและแอฟรกา ดงแสดงในตาราง 3-12
1 ทมา 1: Frost & Sullivan, Global Satellite Based Earth Observation (EO): Market Prospects, Bangkok, 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-65
0
500
1,000
1,500
2,000
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
$ M
illio
ns
Global EO Commercial Data Revenues, 2009-2018
North America South America Europe Asia MiddleEast & Africa
บทท 3 SKP
ตารางท 3-12 : ขอมลและการพยากรณจานวนดาวเทยมสารวจโลกรายทวป1
Region 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2016 CAGR
North America 44 46 49 51 54 56 59 62 64 67 4.8%
South America 2 2 3 3 4 6 7 9 11 14 25.5%
Europe 55 59 65 71 78 85 91 98 104 108 7.9%
Middle East and Africa 11 13 15 17 20 23 26 30 35 40 15.4%
Asia 53 59 64 71 77 84 91 97 103 109 8.3%
Total 164 179 196 213 233 254 275 296 317 337 6.3%
หากพจารณาในเรองของรายไดจากการผลตดาวเทยมสารวจโลกจะพบวาระหวางป 2011 ถง 2017
ภมภาคยโรปจะเปนภมภาคทมรายไดจากการผลตดาวเทยมสงทสด อยางไรกตามจากการคาดการณพบวาหลง
ป 2018 ภมภาคอเมรกาเหนอจะเปนประเทศผผลตดาวเทยมสารวจโลกรายใหญทสด รปท 3-28
รปท 3-28 : การเปรยบเทยบรายไดจากการผลตดาวเทยมสารวจโลกรายภมภาค1
ในประเดนของงานทนาภาพถายดาวเทยมมาใชจะพบวา เปนงานเกยวของกบความมนคงเปนหลก
โดยมากทสดถง 38 % ตามมาดวย การบรหารงานของรฐบาล 28% จงสรปไดวาผใชบรการภาพถายดาวเทยม
ยงคงเปนหนวยงานภาครฐเปนหลก รปท 3-29
1 ทมา 1: Frost & Sullivan, Global Satellite Based Earth Observation (EO): Market Prospects, Bangkok, 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-66
0
500
1,000
1,500
2,000
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
$ M
illio
ns
EO satellites manufacturing revenues by region, 2009-2018
North America South America Europe Asia Middle East and Africa
บทท 3 SKP
รปท 3-29 : การใชงานโดยจาแนกเปนภาคสวน (Sector)1
ในประเดนของขอมลภาพทถกนามาใชจะพบวาขอมลภาพส (Optical Imagery) เปนขอมลภาพท
นยมใชงานมากทสด รองลงมาคอ ขอมลภาพเรดาร (Radar Imagery) ตารางท 3-13
ตารางท 3-13 : รายไดจากการจาหนายขอมลดาวเทยมจาแนกเปนชนด ระหวาง 2009-20182 Type of Data 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2016 CAGR
Radar 233.4 268.6 309.5 357.3 413.5 480.2 559.5 654.3 765.0 891.6 16.1%
Optical 721.1 755.1 790.8 831.0 873.1 918.3 967.4 1,022.4 1,085.4 1,155.3 5.4%
แตหากพจารณาถงในแงการเจรญเตบโตจะพบวาขอมลชนดเรดาร จะมอตราการเจรญเตบโตสง
โดยประมาณ 16.1 % ตอป มากกวาขอมลภาพส (Optical) ทแตละปมการเจรญเตบโตโดยประมาณ 5.4 %
เทานน ทงนหากพจารณาเรองการจาหนายภาพถายขอมลเชงพาณชยของภาพส (Optical Imagery) จะพบวา
ภมภาคอเมรกาเหนอมเปนภมภาคทมการจาหนายขอมลเชงพาณชยสงทสด รองมา คอ ภมภาคยโรป รปท
3-30
1 ทมา 1: nrs.com (2013). Satellite-Based Earth Observation (EO), 5th Edition, 28/10/2013, from www.nsr.com. 2 ทมา 2: Frost & Sullivan, Global Satellite Based Earth Observation (EO): Market Prospects, Bangkok, 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-67
0200400600800
1,0001,200
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
$ M
illio
ns
Global optical data revenues, 2009-2018
North America South America Europe Asia MiddleEast & Africa
บทท 3 SKP
รปท 3-30: การจาหนายขอมลภาพส (Optical data) ระหวางป 2009-20181
แตหากพจารณาถงรายไดจากการจาหนายขอมลชนดเรดารจะพบวาภมภาคยโรปเปนภมภาคทม
รายไดจากการจาหนายขอมลชนดเรดารมากทสด ดงแสดงในตาราง 3-31
รปท 3-31 : การจาแนกการขายขอมลดาวเทยมชนดเรดารระหวางป 2009 ถง 20181
หากพจารณาในฝงของ Value Added Service (VAS) จะพบวาอตสาหกรรมดานนมอตราการ
เจรญเตบโตทสงมาก โดยผเลนรายใหญคอภมภาคอเมรกาเหนอมบทบาทมากทสด รองลงมาคอ ภมภาคยโรป
และจากการคาดการณพบวา ตงแตป 2017 เปนตนไปขนาดอตสาหกรรมดานนจะมมลคาสงเกน 2,000 ลาน
เหรยญสหรฐ ดงรปท 3-32
รปท 3-32 : รายไดจากการขายบรการทมมลคาเพม (Value Added Service: VAS) ระหวางป 2009 ถง
20181
1 ทมา 1: Frost & Sullivan, Global Satellite Based Earth Observation (EO): Market Prospects, Bangkok, 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-68
บทท 3 SKP
เมอเปรยบเทยบระหวางรายไดการขายขอมลดาวเทยมสารวจโลกเชงพาณชย (Upstream) และ
รายไดจากบรการทสรางมลคาเพม (Value Added Service) (Downstream) จะพบวาในป 2018 มลคาของ
สนคาทงสองชนดจะมมลคาใกลเคยงกน (แสดงในรปท 3-33)
รปท 3-33 : การคาดการณและเปรยบเทยบระหวางยอดขายภาพและบรการทมมลคาเพม
ระหวางป 2009 ถง 20181
โดยสรปทศทางการเจรญเตบโตของอตสาหกรรมสารวจโลกจะมทศทางในการเตบโตอยภมภาคเอเชย
และตลาดทมขนาดการขายขอมลดาวเทยมสารวจโลกใหญทสดจะเปนภมภาคอเมรกาเหนอแทนทภมภาค
ยโรป นอกจากนจะพบวาขอมลภาพชนดเรดาร (radar) จะมการขยายตวเรวกวาขอมลชนดภาพส (Optical)
โดยคาดการณวาในป 2018 ตลาดขอมลภาพทงสองจะมขนาดใกลเคยงกน ในสวนการเปรยบเทยบขอมล
ดาวเทยมสารวจโลกเชงพาณชย (Upstream) และรายไดจากการบรการทสรางมลคาเพม (Value Added
Service) (Downstream) จะพบวาอตราการขยายตวของบรการทสรางมลคาเพม (Value Added Service)
จะมอตราการขยายตวทสงกวาการขอมลดาวเทยมสารวจโลกเชงพาณชย และคาดวาในป 2018 ยอดขายจาก
บรการทสรางมลคาเพมจะมมลคาเกนยอดขายขอมลดาวเทยม
จากรายงานพบวาผลการดาเนนงานทผานมานนสามารถสรปการมสวนรวมของหนวยงาน ทงภาครฐ
ภาคเอกชน ภาคอตสาหกรรมและภาคการศกษาดงตารางท 3-14
1 ทมา 1: Frost & Sullivan, Global Satellite Based Earth Observation (EO): Market Prospects, Bangkok, 2012.
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-69
0
500
1,000
1,500
2,000
2,500
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
$ M
illio
ns
Global EO revenues by type, 2009-2018
EO Commercial Data Revenues EO VAS Revenues
บทท 3 SKP ตารางท 3-14 : สรปการมสวนรวมของอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศกบหนวยงานตางๆ
ภาครฐ ภาคเอกชน ภาคอตสาหกรรม ภาคการศกษา
1. ศนยพฒนากจการ
อวกาศกลาโหม
2. กรมชลประทาน
3. กระทรวง
ทรพยากรธรรมชาตและ
สงแวดลอม
4. กองบญชาการกองทพ
ไทย โดยกรมแผนททหาร
5. สนง.คกก.อดมศกษา
สนง.บรหารเทคโนโลย
สารสนเทศเพอพฒนา
การศกษา (สกอ.)
6. กองบญชาการกองทพ
ไทย โดยกรมขาวทหาร
7. สถาบนระหวาง
ประเทศเพอการคาและ
การพฒนา (องคการ
มหาชน) (สคพ. หรอ ITD)
8. สนง.ความรวมมอ
พฒนาเศรษฐกจกบ
9. ประเทศเพอนบาน
(องคการมหาชน) (สพพ.
หรอ NEDA)
10. สานกมาตรฐาน
ผลตภณฑอตสาหกรรม
1. PASCO
(Thailand) Co., Ltd
2. สมาคมประกน
วนาศภย
3. สถาบนไทย –
เยอรมน
4. สถานวทยโทรทศน
ไทยทวสชอง 3
5. บรษทมตรผลวจยพฒ
นาตาล จากด
1. ทาเรอแหลมฉบง
2. นคมอตสาหกรรมแหลม
ฉบง
3. สวนอตสาหกรรม
เครอสหพฒนฯ-ศรราชา
4. นคมอตสาหกรรมปนทอง
5. นคมอตสาหกรรม เหมราช
ชลบร
6. นคมอตสาหกรรมเหมราช
อสเทรนซบอรด
7. นคมอตสาหกรรมอมตะซต
1. มหาวทยาลยบรพา
2. มหาวทยาลยเทคโนโลยราช
มงคลตะวนออก
3. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
วทยาเขตศรราชา
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-70
บทท 3 SKP
ภาครฐ ภาคเอกชน ภาคอตสาหกรรม ภาคการศกษา
(สมอ.)
11.สานกมาตรฐาน
ผลตภณฑอตสาหกรรม
(สมอ.)
12. สนง.พฒนา
วทยาศาสตรและ
เทคโนโลยแหงชาต
(สวทช.)
13. กรมประมง
กระทรวงเกษตรและ
สหกรณ (กษ.)
14. กองทพอากาศ
15. กองทพบก
16. กรมสงเสรม
การเกษตร
16. สนง.ปลดกระทรวง
แรงงาน
17. สถาบนไทย-เยอรมน
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-71
บทท 3 SKP
ภาครฐ ภาคเอกชน ภาคอตสาหกรรม ภาคการศกษา
การวจยและพฒนา
รวมกบภาครฐ
1. องคการบรหารการ
พฒนาพนทพเศษ เพอ
การทองเทยวอยางยงยน
(อพท.)
2. สมาคมอนรกษนกและ
ธรรมชาตแหงประเทศ
ไทย
3. องคการบรหารสวน
จงหวด ลาพน อางทอง
นนทบร ลาปาง
4. สานกงบประมาณ
การวจยและพฒนา
รวมกบภาคเอกชน
1. บรษท ปตท. จากด
(มหาชน)
2. บรษท เอเวอร กรน
พลส จากด
3. บรษท Mitsui &
Co. (Thailand) Ltd.
4. บรษท รนวเอเบล
พาวเวอร เอเชย จากด
5. บรษท ทาอากาศ
ยานไทย จากด
(มหาชน)
6. สมาคมประกน
วนาศภย
7. บรษทมตรผลวจย
พฒนาออยและนาตาล
จากด
8. โรงไฟฟาราชบรโฮ
ลดง จากด(มหาชน)
9. บรษท จไอเอส ว
เซรดส จากด
10. บรษท ดจไอ โปร
ดกชน จากด
11. หางหนสวนจากด
บอารพ คอมโพสท
การวจยและพฒนารวมกบ
ภาคอตสาหกรรม
1. บรษท ซงเกลพอยทพารท
(ประเทศไทย) จากด
2. บรษท คอบรา อนเตอร
เนชนแนล จากด
การวจยและพฒนารวมกบ
ภาคการศกษา
1. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
2. มหาวทยาลยบรพา
3. มหาวทยาลยเทคโนโลย
พระจอมเกลาพระนครเหนอ
4. จฬาลงกรณมหาวทยาลย
5. มหาวทยาลยเทคโนโลย
มหานคร
รายงานการพฒนาอทยานรงสรรคนวตกรรมอวกาศ PAGE 3-72