บทที่ 3 · web viewแผนการสอน รห สว ชา 05-310-315...

ระบบสารสนเทศและการตดสนใจ # 124------------------------------------------------------

สปดาหท 10

แผนการสอน รหสวชา 05-310-315

เวลา 3 คาบ

หนวยท 4 ระบบสารสนเทศและการตดสนใจ

บทท 4.1 การใชขอมลขาวสารในการตดสนใจ

จดประสงคการสอน

4.1 เขาใจการใชขอมลขาวสารในการตดสนใจ4.1.1 อธบายประเภทของขอมลขาวสารเชงธรกจ4.1.2 อธบายประเภทของปญหา4.1.3 อธบายกระบวนการตดสนใจทางธรกจ4.1.4 บอกลกษณะของผตดสนใจทด4.1.5 บอกขอควรระวงในการใชขอมลในการตดสน

ใจ

ในสภาวะการแขงขนในโลกธรกจในปจจบนทำาใหองคกรตาง ๆ ตองปรบตวและการ

ตดสนใจเปนกระบวนการหนงทมความสำาคญตอองคกร ผทมอำานาจในการตดสนใจยอมจะตองใชขอมลขาวสารและรบมอกบขอมลขาวสารทมอยจ ำานวนมาก เพอใหเขาใจและใชขอมลขาวสารในการตดสนใจทมประสทธภาพสงสด

ประเภทของขอมลขาวสารเชงธรกจ


ขอมลขาวสารทนำามาประกอบหรอสนบสนนการตดสนใจเชงธรกจม 2 ประเภท คอ

ขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมและขอมลเชงปฏบต (ภาวต ประกาสต, 2537)

1. ขอมลเกยวกบสภาพแวดลอม จะเปนขอมลทบอกถงสภาพแวดลอม หรอตว

สถานการณ ซงยงสามารถแบงออกเปนขาวสารเกยวกบสภาพแวดลอมภายใน และสภาพแวดลอมภายนอก

1.1 ขาวสารเกยวกบสภาพแวดลอมภายใน คอขอมลภายในองคกร ไดแก1.1.1 ขอมลทางบญช การเงน สถานการณดาน

สนคาคงคลง อตราขายเฉลย กำาไรตอยอดขาย และขอมลภายในองคกรอน ๆ ไมวาจะเปนเรองของการผลต การบรหารทรพยากรมนษย เปนตน

1.1.2 การตดตอสอสารทไมเปนทางการภายในองคกร กยงนบเปนขาวสาร

ทเราสามารถทจะไดขอมลทเปนประโยชนตอการตดสนใจอกดวย เชน ผจดการไดถามกรกนกถงความคดเหนเกยวกบโลชนทเธอใชประจำาตองมคณสมบตอยางไร หรอวธการเลอกซ อสนคาของเธอเปนอยางไร การถามทว ๆ เชนนจะท ำาใหเก ดการแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางกนทำาใหมแหลงขอมลขาวสารทไมสนสด

1.1.3 กลองรบคำาแนะนำา เพอกระตนใหไดขอมลอาจจะใชวธการเพม

แรงจงใจโดยใหของรางวลเปนการตอบแทน1.2 ขาวสารเกยวกบสภาพแวดลอมภายนอก ประกอบ

ดวยขอมลขาวสารทได


จากแหลงขอมลภายนอกองคกร เชน พฤตกรรมผบรโภค นโยบายทางการเมอง สภาพเศรษฐกจของประเทศ หรอขอมลเกยวกบคแขง แหลงขอมลสภาพแวดลอมภายนอก ไดแก

1.2.1 การสำารวจ การวจยตลาด ยกตวอยางเชน บรษทแหงหนงตองการท

จะสำารวจพฤตกรรมผบรโภค เพอหาแนวทางในการดำาเนนธรกจและวางแผนการตลาด จงไดสำารวจปจจยทมผลตอการเลอกซอสนคาผานอนเตอรเนตดงแสดงตามแผนภมดานลาง

ภาพท 4.1 แสดงแผนภม การสำารวจขอมลในการสงซอสนคาทางอนเตอรเนต ซงเปนขอมล

สภาพแวดลอมทางธรกจ

1.2.2 การใชบรการจากผใหบรการขาวสาร เชนการไดขอมลพฤตกรรมการ

บรโภคของผทใชบตรเครดต จากบรษทหรอธนาคารเจาของบตร การวาจางทปรกษาดานขอมลหรอการตลาด

1.2.3 แหลงขาวสารระดบทตยภม ไดแก สงตพมพตาง ๆ ไมวาจะ

ขอมลขาวสารและสภาพแวดลอมภายในองคกร

สภาพแวดลอมภายนอกองคการ (สภาวะการแขงขน สภาพเศรษฐกจ การเมอง พฤตกรรมผบรโภค แนวโนมธรกจ ความ

เสยง ฯลฯ)

1. เขาใจสถานการณ- การเกบรวบรวมขอมล- วเคราะหสภาพแวดลอม

2. กำาหนดปญหา

- วเคราะหหาสาเหต

3. พฒนาทางเลอก- สราง ตวแบบ- หาทางเลอกทจะเปนไปได

4. กำาหนดเกณฑวด

- ประเมนทางเลอก

5. ตดสนใจ

- เลอกแนวทาง- นำาไปปฏบต

6. ตดตาม และประเมนผล

วสยทศน นโยบาย ประสบการณและความรของผตดสนใจ


เปนขอมล ภาคเอกชนหรอภาครฐเชนการส ำามะโนประชากรของประเทศไทย รายไดเฉลยของประชากร หรอกลมเปาหมายทเราเลอก รวมถงการสำารวจทางภมศาสตร หรอขอมลการวจยของแตละมหาวทยาลย เปนตน

2. ขอมลเชงปฏบตการ จะบงบอกถงขาวสารทใชดำาเนนการเพอปรบเปลยนให

เขากบสภาพแวดลอม เพอลดโอกาสทจะผดพลาดใหนอยลง หรอลดความไมแนใจของการตดสนใจ ขอมลทวานกคอ การทดลอง หรอพยากรณ การคำานวณโดยใชตวแบบทางคณตศาสตร การทดสอบตลาด หรอขอมลทไดรวมรวมและวเคราะหอยางเหมาะสม ซงอาจจะหมายรวมถงขอมลการสำารวจความคดเหนดวย เพอวดระดบความตองการ หรอแนวโนมทจะซอ หรอเพอหาปจจยทมความสมพนธกน ในบางครงขอมลเชงปฏบตการนกจะมาจากขอมลภายนอกองคกรในการสำารวจตลาดดงทกลาวมาแลว

ขอมลเชงปฏบตการนยอมจะตองมคาใชจายในการเกบรวบรวมขอมล หรอเรยกอก

อยางหนงวา ตนทนของการคนหาขาวสาร ซงผตดสนใจหรอผ“ ”บรหารกจะเปนผกำาหนดวาควรจายเทาใดเมอเปรยบเทยบกบขอมลทไดและผลประโยชนทจะไดรบ

ภาพท 4-2 แสดงความสมพนธระหวางขอมลและกระบวนการตดสนใจ


ประเภทของปญหา

นอกจากจะทราบถงประเภทของขอมลขาวสารทใชสนบสนนการตดสนใจในองคกร

แลว ควรจะทราบถงประเภทของปญหาดวย เพอใหการวเคราะหปญหาและใชขอมลสนบสนนการตดสนใจไดอยางถกตองจงแบงประเภทของปญหาออกเปน 3 แบบ (กตต ภกดวฒนะกล,2546) ไดแก

1. ปญหาแบบมโครงสราง (Structure Problem) เปนปญหาทมแนวทางการแกปญหากำาหนดไวแลว เปนการตดสนใจเกยวกบปญหาทเกดขนเปนประจำา โดยวธการในการแกปญหาทดทสดจะถกกำาหนดไวอยางชดเจน ตามวตถประสงคทวางไว เชน การหาระดบสนคาคงคลงทเหมาะสม หรอการเลอกกลยทธในการลงทนทเหมาะสมทสดเมอมวตถประสงคเพอใหเกดคาใชจายตำาทสด หรอเพอใหเกดกำาไรสงสด เชน การวางแผนการผลต การกำาหนดงานใหกบเครองจกร ปญหาการขนสง การตดสนใจแบบนจงมกใชแบบจำาลองทางคณตศาสตร (Mathematical Model) เขามาใช โดยในบางครงอาจนำาระบบสนบสนนการตดสนใจ และระบบผเชยวชาญเขามาใชรวมดวย

2. ปญหาแบบไมเปนโครงสราง (Unstructured Problem) เปนปญหาทไมไดระบวธการแกไขไวอยางชดเจน บางครงเรยกวาแบบไมเคยกำาหนดลวงหนามากอน (Non-programmed) หรอปญหามความซบซอน จงไมมแนวทางในการแกปญหาแนนอน เปนปญหาทไมสามารถจำาลองได


ดวยตวแบบทางคณตศาสตร หรออาจกลาวไดวาเปนปญหาทใช ขอมลและสารสนเทศเพยงอยางเดยวไมได ตองใชประสบการณและสญชาตญาณและความรของผตดสนใจ มกเปนปญหาของผบรหารระดบสง ตวอยางเชน การตดสนใจซอหนในตลาดหลกทรพย การตดสนใจลงทนในธรกจใหม หรอการรวมลงทน

3. ป ญ ห า แ บ บ ก ง โ ค ร ง ส ร า ง (Semi-structured Problem) เปนการตดสนใจแบบผสมระหวางแบบโครงสรางและแบบไมเปนโครงสราง เปนปญหาลกษณะพเศษสวนมากจะไมเกดซำาในกระบวนการดำาเนนการมาตรฐาน คอบางสวนสามารถตดสนใจแบบโครงสรางได แตบางสวนไมสามารถทำาได ขนตอนจงไมชดเจนวาจะมขนตอนอยางไร ปญหาบางสวนเขยนเปนแบบจำาลองทางคณตศาสตรได แตอาจจะไมไดผลลพธทเหมาะสมและถกตองได ตองอาศยประสบการณในการคาดการณเขามารวมด วยเชนการก ำาหนดงบประมาณทางการตลาดส ำาหรบผลตภณฑ หรอการก ำาหนดระดบสนคาคงคลงทสอดคลองกบปรมาณความตองการทจะเกดขน เปนตน

กระบวนการในการตดสนใจทางธรกจ

การตดสนใจ คอ ขบวนการในการเลอกทางเลอกในการปฏบตเพอใหบรรลวตถ-

ประสงค ทวางไว ซงในปจจบนทกองคกรตางกตองทำาการตดสนใจทงสน โดยในการดำาเนนงานภายในองคกรตางกตองเผชญปญหาตางๆ มากมาย รวมถงตองปรบตวใหอยไดภายใตสภาพแวดลอมทางธรกจทเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ในการแกปญหาเหลานนตองคำานงถงความเปนไปได และตวแปรตาง ๆ ทเกยวของ รวมถงขอจำากดหรอภยคกคามตาง ๆ ซงในการแกปญหานนอาจมวธทเปนไป


ไดหลายทาง จงจำาเปนตองทำาการตดสนใจเลอกทางเลอกในการแกปญหาทเหมาะสม หรอเพอใหเปน ไปตามวตถประสงคขององคกรทไดวางไวมากทสด การตดสนใจคอกระบวนการทเกยวของกบ ขน”ตอน ดงตอไปน”

ภาพท 4-3 แสดงกระบวนการตดสนใจ

1. เขาใจสถานการณ จะทำาใหเราทราบถงสถานการณทเรากำาลงเผชญอยไดอยาง

ถกตอง ในขนตอนนกจะประกอบดวย1.1 การเกบรวบรวมขอมล เพอใหไดขอมลขาวสารท

เกยวของ ทงขอมลภายใน

1. เขาใจสถานการณ

2. กำาหนดปญหา

3. ออกแบบ

4. กำาหนดเกณฑวด

5. ตดสนใจเลอกทางเลอก

6. ตดตามประประเมนผล

ขอมลการ

ประเมนผล


และภายนอกองคกร นอกจากนนตองมการประมวลผลขอมลเพอใหอยในรปทนำามาใชประโยชนได และขอมลตองมความนาเชอถอได ถกตอง และรวดเรวทนตอเหตการณ

1.2 ตระหนกและรสภาพแวดลอม รถงความจำาเปนทตองปรบเปลยนใหเขากบ

สภาพแวดลอม คอไมใชหยดนงอยกบท ซงในสวนนเปนจดเร มตนแหงการตดสนใจ

1.3 ภยคกคาม รถ งสถานการณคกคามทสงผลกระทบตอสภาพแวดลอมทาง

ธรกจ ซงมาจากการกระทำาของคแขงหรอองคกรทเราควบคมไมไดนนเอง

2. กำาหนดปญหา หรอวตถประสงค ในการตดสนใจ ในขนตอนนเปนขนตอนทสำาคญ

ทสดของกระบวนการแกปญหาและการตดสนใจ เพราะขนตอนนเปรยบเสมอนการกำาหนดเปาหมาย วาเราจะตองทำาอะไร หากวนจฉยไมถกแลวอาจทำาใหเราหลงทางและตดสนใจผดกเปนได ในการวเคราะหสาเหตสำาคญ ประกอบดวยขนตอนดงน (ยดา รกไทย และ ธนกานต มาฆะศรานนท, 2546)

2.1 ตรวจหาสาเหต ซงอาจจะใชแผนภมกางปลาในการระดมสมองหาสาเหตท

ส ำา ค ญ ท ม า จ า ก 4M (Men, Machines, Materials, Methods) 4P (Product, Price, Place, Promotion) หรอ 5S (Surroundings, Suppliers, Systems, Skills, Speed) เปนตน หรอการใชคำาถามทวา ทำาไมจงเกดปญหาน“ ....” เพอหาคำาตอบ ถามไปเรอย ๆ จนกวาจะไดสาเหต


2.2 เลอกสาเหตทส ำาคญ ๆ และทำาการการแตกยอยปญหาใหเลกลง ไดแก การ

แตกยอยปญหาทยงยากซบซอนออกเปนปญหายอยๆ เพราะการแกปญหายอยทำาไดงายกวาการแกปญหาทซบซอนทเดยวทงหมด

2.3 ระบสาเหตทแทจรง และหาทมาของปญหาเพอทเราจะตงเปนเปาหมายและ

จดประสงคในการตดสนใจ3. ออกแบบ ในขนตอนของการออกแบบนจะหมายถงการ

พฒนาทางเลอก ซงอาจจะมหลายวธ เชน การประชมระดมสมอง การสรางตวแบบทใชในการตดสนใจ โดยในการสรางตวแบบนนจะทำาการแปลงปญหาใหอยในรปตวแบบเชงปรมาณ หรอตวแบบทางคณตศาสตร ไดแกการกำาหนดตวแปร และสรางสมการเพออธบายถงความสมพนธระหวางตวแปร เชน ตวแบบเชงมาตรฐาน ซงเปนตวแบบทใหทางเลอกทดทสดในจำานวนทางเลอกทมทงหมด ขบวนการนเรยกวาการหาคำาตอบทเหมาะสมทสด (Optimization) ตวอยางเชน การโปรแกรมเชงเ ส น (Linear programming), ต ว แ บ บ ป ญ ห า ก า ร ข น ส ง (Transportation Problem) หรอการใชตวแบบเชงบรรยาย เปนตวแบบใชในการตดตามผลของการปฏบตตามทางเลอกตางๆ ตวอยาง เชน การจำาลองเหตการณ (Simulation)

ตวอยาง การใชโปรแกรมเชงเสนในการแกปญหา รานไทยเจรญคาผา ผลตผามาน

ออกขาย ม 2 แบบ ในการผลตผามานแบบท 1 ตองใชเวลาในการผลต 30 นาท /ชน ใชผา 3 เมตร สวนแบบทสองตองใชเวลาในการผลต 50 นาท /ช น ใชผ า 1.50 เมตร ก ำาไรในแบบแรก 200 บาท/ชน สวนแบบทสอง 220 บาท ถาทางรานมผาอยท งหมด 500 เมตร และมกำาลงการผลตอย 200 ชวโมง ในเดอนนทางราน


จะตองผลตสนคาทง 2 แบบอยางไร หากความตองการของตลาดมสงเทากน จะเขยนเปนโปรแกรมเชงเสนไดดงน (กรกนก งามพรง, 2548)

Objective function : Maximize Z = 200X1+220X2

Subject to : 3X1+1.5X2 500 30X1+50X2 12000 X1,X2 0

ซงสามารถทจะหาคำาตอบไดโดยใชวธการคำานวณดวยมอหรอใชคอมพวเตอรกได ขอดของการใชตวแบบ คอลดตนทน และความเสยงทอาจจะเกดขนในการทจะลองผด

ลองถก และลดเวลาในการด ำาเนนงาน อกทงยงสามารถทจะใช เทคโนโลยและการสอสารเขามาชวยในการสรางตวแบบและหาค ำาตอบไดอยางถกตองและงายตอการใชงานอกดวย

4. กำาหนดเกณฑวด ค อการคดเล อกเกณฑวดส ำาหรบประเมนทางเลอกตาง ๆ เพอ

หามาตรฐานซงจะใชในการเปรยบเทยบคำาตอบของทางเลอกในการตดสนใจ ซ งโดยปกตแลวจะเปรยบเทยบกบวตถประสงคขององคกร เชน ตองการกำาไรเพมขน 20% จากปทแลว หรอหากเปนโรงพยาบาลกจะมเกณฑวดในการใหบรการคนไขใหดทสด เปนตน หรออาจจะใชการกำาหนดคานำาหนกคะแนนความสำาคญลงไปในแตละแนวทางเลอก เพอเปนเกณฑในการพจารณาในขนตอนตอไป

5. ตดสนใจเลอกทางเลอกทเหมาะสมทสด แตหากเปนการตดสนใจกลมแลวจะตอง

มความเหนพองตองกนของผรวมตดสนใจ มหลายครงทการตดสนใจทไมไดคำาตอบ เพราะตวเลขเชงปรมาณหรอขอมลทเราไดรวบรวม


มาขางตน อาจจะไมเทาความเปนปจเจกบคคลของแตละคนซงอาจจะมประสบการณ และกลไกวธคดทไมเหมอนกน หรออาจจะมความโนมเอยงในการตดสนใจ ในขนตอนนบางครงอาจไมไดคำาตอบในกรณทมความคดเหนแตกแยกมาก ควรจะเลอนการตดสนใจออกไป หรออาจจะตองกลบไปรวบรวมขอมลเชงปฏบตเพมเตมเพอกลบสกระบวน การเลอกอกครงหนง

6. ตดตามประประเมนผล ของการนำาทางเลอกนนไปปฏบตวามอปสรรคหรอสงทไม

ไดคาดหมายอะไรบาง เพอเปนแนวทางในการแกปญหาหรอการตดสนใจในครงตอไป

ลกษณะของผตดสนใจทด

โดยตามปกตกจะเปนลกษณะของผบรหารทดดวยเชนกน ซงลกษณะของผตดสนใจท

ด ควรจะประกอบดวยคณลกษณะดงน (นภาภรณ ค ำาเจรญ, 2545)

1. มความรความสามารถในการวเคราะหปญหาตาง ๆ รวมถงประสบการณในการ

บรหารจดการดวย2. มความคดสรางสรรคและสงเสรมความคดสรางสรรค 3. ยอมรบฟงความคดเหนของผอน ไมปดกนความคดเหน

ของผอน หรอยดถอแตความคดของตนเปนใหญ

4. ตองมความอดทนตอสงตาง ๆ ไมวาจะเปนแรงกดดนดานตาง ๆ ภายใน หรอ

ภายนอกองคกร


5. ม เ ช า ว อ า ร ม ณ (EQ) ท ด แ ล ะ ส า ม า ร ถ ค ว บ ค มสถานการณตาง ๆ ไดด

ขอควรระวงในการใชขอมลขาวสารในการตดสนใจ

นอกจากเขาใจกระบวนการตดสนใจ และมคณสมบตของการเปนผตดสนใจทดแลว ก

ควรระวงการใชขอมลขาวสารและการตดสนใจตอไปน 1. ระวงการสำารวจตวอยางหรอการสมตวอยาง และความนา

เชอถอของขอมล2. ขอมลเชงปรมาณเพยงอยางเดยวอาจจะไมเพยงพอตอ

การตดสนใจ เนองจากบางปญหาจะตองอาศยประสบการณและการคาดเดา (หยงร) ดวยเชนกน

3. การกำาหนดปญหาผด หรอการกำาหนดขอบเขตของปญหาทกวางเกนไป

4. ลมคนทใกลชดกบปญหาทสด 5. ตดสนใจในปญหาทเกดกำาลงอำานาจตน6. ขาดเกณฑทดในการตดสนใจ7. ไมหาหนทางการในการแกปญหาใหม ๆ ใชแตวธเดม ๆ

และยดความคดของตนเปนหลก

8. ไมมการวางแผนและการประเมนผลของการตดสนใจ เพอเปนขอมลยอนกลบไป

เพอวเคราะหและเขาใจสถานการณ


แบบฝกหดทายบท

1. อธบายและยกตวอยางขอมลเชงธรกจ2. ยกตวอยางปญหาการตดสนใจในเชงธรกจมา 1 ตวอยาง

พรอมทงอธบายกระบวนการตดสนใจในปญหานนมาพอเขาใจ

3. นกศกษาคดวาในการดำาเนนธรกจ จะตองมเหตการณหรอปญหาทจะตองตดสน

ใจอะไรบาง ยกตวอยางมาอยางนอย 3 ตวอยาง

4. นอกจากขอควรระวงในการใชขอมลและกระบวนการตดสนใจขางตน นกศกษา

คดวามประเดนอนอกหรอไมทควรระวง


วธสอนและกจกรรม

1. บรรยายประกอบการซกถาม2. อภปราย

สอการสอน

หนงสออางอง

1, 6, 10, 11

เอกสารประกอบ

แบบฝกหด

วสดโสตทศน

แผนใสหรอการนำาเสนอดวยโปรแกรม PowerPoint

งานทมอบหมาย

1. ศกษาตวแบบทางคณตศาสตรทสามารถนำามาประยกตใชแกปญหาเชงธรกจ

2. แบบฝกหด

การวดผล 1. ซกถามขณะบรรยาย2. สงเกตพฤตกรรม3. แบบฝกหด


หมายเหต :





บทท 4.2 ระบบสารสนเทศเพอการจดการ


4.2 ตรวจสอบระบบสารสนเทศเพอการจดการในองคกร4.2.1 บอกความหมายของระบบสารสนเทศเพอการจดการ4.2.2 บอกคณลกษณะของระบบสารสนเทศเพอการจดการ4.2.3 อธบายการทำางานของระบบสารสนเทศเพอการจดการ4.2.4 เลอกวธการใชระบบสารสนเทศเพอการจดการในองคกร

ความหมายของระบบสารสนเทศเพอการจดการ


ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ เ พ อ ก า ร จ ด ก า ร (Management Information System : MIS) คอระบบทชวยผบรหารในการจดการขอมลทเปนลกษณะงานประจำาของฝายตาง ๆ ภายในองคกร และผลลพธทออกมาอยในรปแบบของรายงาน ซงจะทำาใหผบรหารสามารถทจะจดการ ควบคม และวางแผนการท ำางานไดอยางมประสทธภาพ

ความสำาคญของระบบสารสนเทศเพอการจดการ คอ ชวยใหองคกรบรรลสเปาหมาย และชวยใหผบรหารทราบถงความเคลอนไหวตาง ๆ ภายในองคกร และเปนระบบทสนบสนนสารสนเทศเพอการวเคราะหและตดสนใจใหกบระบบ DSS และ ESS ตอไปอกดวย

คณลกษณะของระบบสารสนเทศเพอการจดการ

จากความหมายดงกลาวทำาใหทราบถงคณลกษณะของระบบสารสนเทศเพอการจดการทควรจะม (กตต ภกดวฒนะกล และ พนดา พานชกล, 2546) ดงน

1. ระบบสามารถสรางสารสนเทศทอางองไดตามหลกการดานการจดการ ดาน

คณตศาสตร หรอ สถต ทเปนทยอมรบได2. ระบบการประมวลผลและทมาของขอมลมาจากฐานขอมล

ทมการเกบขอมลจากแหลงขอมลมากมายภายในองคกร

3. มการเตรยมสารสนเทศในรปแบบตาง ๆ ได 4 ประการคอ3.1 สารสนเทศทเปนรายละเอยด เพอใชในการจดการ

ปฏบตงาน และควบคมการปฏบตงานภายในองคกร


3.2 สารสนเทศเพอการพยากรณ เชน การคาดคะเนยอดขายและสวนแบงทาง

การตลาดในไตรมาสตอไป 3.3 สารสนเทศทเปนสวนสรป โดยจะรวบรวมขอมล

และทำาการวเคราะห และหาแนวโนมความเปนไปไดของปญญาดานตาง ๆ

3.4 สารสนเทศกรณเฉพาะ ซงเปนบทสรปหรอรายงานตามความตองการและ

เงอนไขของผใช

การทำางานของระบบสารสนเทศเพอการจดการ

จากภาพท 4-6 แสดงใหเหนถงความสมพนธและการทำางานของระบบสารสนเทศเพอการจดการ โดยจะไดผลลพธคอรายงาน (กตต ภกดวฒนะกล, 2546) โดยการทำางานจะเรมจาก

1. นำาขอมลเขาสระบบ โดยขอมลทไดรบจากการดำาเนนการในแตละวน และเชอม

เขาโดยระบบ TPS เชน โปรแกรมขายสนคา การรบฝาก-ถอนเงน เมอประมวลผลจากระบบแลวจะไดสารสนเทศจดเกบไวยงฐานขอมล และพรอมทจะสงเขามายงระบบ MIS

2. ระบบ MIS จะจดการสารสนเทศตาง ๆ ซ งไดจาก TPS รวมถงฐานขอมลอน ๆ

ภายในและภายนอกองคกร สรปและจดท ำาเปนรายงานสำาหรบผบรหาร โดยรายงานชนดตางๆ ไดแก

2.1 รายงานตามกำาหนดเวลา เชน รายงานการขายประจำาเดอน รายงานสนคา


คงคลง เพอสรปออกมาเปนรายงานในการชวด (Key-indicator Report) เพอใหผบรหารทราบและตรวจสอบการปฏบตงานทเกดขนในแตละชวงเวลาขององคกร

ภาพท 4-4 แสดงตวอยางรายงานตามกำาหนดชวงเวลา

2.2 รายงานตามความตองการ เป นรายงานทถกรองขอใหจดทำาขน อาจจะ


ไมใชในชวงเวลาปกต เชน ลกคาธนาคารไดรองขอใหท ำารายการทางการเงนของบญชเงนฝากในชวงเวลา 3 เดอนยอนหลงเพอประกอบการพจารณาการกเงนเปนตน หรอรายงานตามไตรมาส เพอเสนอแกผลงทน เปนตน

ภาพท 4-5 แสดงตวอยางรายงานทางการบญชของธนาคารกสกรไทยจำากด ประจำาไตรมาส

สนสดวนท 31 ธนวาคม 2547

ทมา : http://www.kasikornbank.com/GlobalHome/TH/investor_relations/

2.3 รายงานกรณเฉพาะ จะถกจดท ำาข นมาในกรณพเศษ หรอมสงผดปกต

เกดขนเพอประกอบการหาสาเหตของปญหา


2.4 รายงานแบบวเคราะหเจาะลก เปนรายงานทแสดงขอมลสำาหรบเหตการณ

ใดเหตการณหนงอยางละเอยดชดเจน3. ระบบ MIS ยงนำาสารสนเทศไปเกบไวในฐานขอมลเพอให

ระบบอน ๆ เชน DSS, ESS หรอพนกงานสามารถทจะนำาไปใชงานไดอกตอไป

ภาพท 4-6 แสดงการการไหลของขอมลเขาและออกจากระบบ MIS

การใชระบบสารสนเทศเพอการจดการในองคกร

ฐานขอมลรายการประจำาวน

รายงานสำาหรบผบรหาร

รายการธรกรรมประจำาวน

ระบบ TPS

รายงานขอมล/ธรกรรม

ระบบ MIS

ฐานขอมลระบบอน ๆ ภายใน

องคกร

อนเตอรเนต

ระบบ DSS

ระบบ ESS

ขอมลภายนอกองคกร


จากการทำางานของระบบสารสนเทศเพอการจดการในองคกร ทำาใหทราบถงความสมพนธ ของระบบตาง ๆ ในองคกร MIS ไดถกนำามาจดการงานดานตาง ๆ ขององคกรซงจะแบงตามหนาทหลกภายในองคกร ซงไดแก ระบบสารสนเทศเพอการจดการดานการเงน การบญช การตลาด การผลต การบรหารทรพยากรมนษย และการวจยและพฒนา (ประสงค ปราณตพลกรง และคณะ, 2543)

1. ระบบสารสนเทศเพอการจดการดานการเงนการบรหารการเงนขององคกรมความสำาคญเปนอยางมาก คอจะตองมการ

วางแผนทางการเงน การจดหาเงนและการจดสรรเงนใหถกตอง และแหลงของสารสนเทศไดแก การประมวลผลรายการ ขอมลเกยวกบกองทน การวางแผนกลยทธขององคกร ขอมลการพยากรณภายใน รวบรวมขอม ลจากภายนอกองค กรและขอม ลจากเครอขายอนเตอรเนตมาเกบไวในระบบ MIS เพอนำาไปใชประกอบการตดสนใจทางการเงน

ภาพท 4-7 แสดงรายงานทางการเงนของบรษททสโก ป 2547 2546 และ 2545 ตามลำาดบ


ทมา : http://www.tisco.co.th/th/ir/financialreports.htm

2. ระบบสารสนเทศเพอการทางบญช ระบบสารสนเทศทางการบญช จะเรมตงแตกระบวนการทเกยวของกบการคา

ตงแต ตนทน การขายสนคา/บรการ รายรบ รายจาย บญชลกหน บญชเจาหน เปนระบบทมการเกบขอมลของฝายตาง ๆ ตงแตฝายการตลาด การผลต บคลากร เพอจดทำารายงานทางการเงนตาง ๆ ขององคกรนำาเสนอตอผบรหารและอาจจะตองเผยแพรสสาธารณชนเพอเปนขอมลเพอการตดสนใจ แกผรวมลงทน

3. ระบบสารสนเทศเพอการจดการดานการผลตระบบจะถกนำามาจดการเกยวกบการตดตามและควบคมการผลตทงกระบวนการ

ตงแต ความตองการของผบรโภค การวางแผนจดเตรยมวตถดบ การออกแบบผลตภณฑ การผลตสนคาหรอบรการ ตลอดจนการขนสงสนคาใหกบลกคาไดตรงตามกำาหนดเวลา รายงานตาง ๆ ทไดจากระบบ เชน รายงานการผลต รายงานการควบคมคณภาพ รายงาน MRP (Material Requirements Planning : MRP ซงเปนซอฟตแวรในการวางแผนบรหารวตถดบทใชในการผลต) การออกแบบผลตภณฑ รวมถงในสวนการบรหารโซอปทาน (Supply Chain) เปนตน

ภาพท 4-8 แสดง MRP Inventory Flow Diagram


ทมา : http://www.pcmrp.com/mrp101/overviewinvflow.htm

4. ระบบสารสนเทศเพอการจดการดานการตลาดเป นระบบเพอสนบสนนการตดสนใจทางการตลาด และการวางแผนเกยวกบ

ผล ต ภ ณ ฑ /บร ก า ร แ ละ ร บ ผ ด ชอ บ เก ย ว ก บ ก า ร เส น อ ข า ยสนคา/บรการใหแกลกคาเพอสรางความพงพอใจสงสด ซงขอมลของระบบกจะมาจาก ระบบการขายสนคา ขอมลการวจยตลาด ขอมลสภาพแวดลอมภายนอก พฤตกรรมผบรโภค นโยบายและแผนกลยทธขององคกร และประมวลผลออกมาเพอใหไดรายงานตาง ๆ เชน การพยากรณยอดขาย รายงานการขายจำาแนกตามตวแทน


รายงานความพงพอใจของลกคา รายงานราคาขายและยอดขายสนคา เปนตน

5. ระบบสารสนเทศเพอการจดการดานทรพยากรมนษย ระบบนอาจเรยกอกอยางวาการบรหารงานบคคล ซงองคกรจำาเปนตองมขอมล

พนกงาน ตงแตการวางแผนกำาลงคน การรบสมคร การบรรจเขาทำางาน การฝกอบรมพนกงาน ดงนนระบบสารสนเทศนจงจำาเปนอยางยง รายงานทไดจากระบบสารสนเทศเพอการจดการดานทรพยากรมนษย เชน รายงานการฝกอบรมของพนกงานแตละคน การวางแผนกำาลงคนประจำาป การประเมนผลการทำางานประจำาปของพนกงาน

6. ระบบสารสนเทศเพอการวจยและพฒนา การปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมของธรกจ จ ำาเปนตองมการวจยและพฒนา

R&D เพอวเคราะหใหเหนโอกาสและปญหาขององคกร สรางกรอบแนวคดใหมหรอสรางความแตกตางใหกบสนคาและบรการ และระบบสารสนเทศเพอการวจยและพฒนาจำาเปนตองเปนระบบเปดเพอทจะตดตอสอสารแลกเปลยนสารสนเทศจากสภาพแวดลอมภายนอก ซงประกอบดวยสภาพแวดลอมทางการตลาดและสภาพแวดลอมทางเทคนค (การทดลอง วจยและพฒนา) และขอมลภายในทเกยวของมาประกอบการวจย

แบบฝกหดทายบท

1. บอกความหมายของระบบสารสนเทศเพอการจดการ


2. อธบายการทำางานของระบบสารสนเทศเพอการจดการ3. ใหนกศกษายกตวอยางการนำาระบบสารสนเทศเพอการ

จดการในของบรษทหรอองคกรตาง ๆ ทนกศกษาสนใจมาอยางนอย 3 ตวอยาง เชน การใชระบบการลงทะเบยนออนไลนของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ซงจะไดรายงานสรปการลงทะเบยนของนกศกษาในแตละกลมและรายวชาในภาคการศกษาหนา เพอวางแผนการจดตารางเรยน เปนตน

กรณศกษากลยทธและผลประโยชนของเทคโนโลยสารสนเทศ..

ดวยความกาวหนาดานเทคโนโลย และเครอขายอนเตอรเนต ทำาใหธนาคารตาง ๆ ตางกลงทนดานเทคโนโลยเพอชงความไดเปรยบทางการแขงขน ไมว าจะเป นการท ำาธ รกรรมผ านทางอนเตอรเนต

หรอการใหบรการด าน ATM ท เ พ ม ข น ข อ งแตละธนาคาร รวมถ งการรบชำาระคาบรการตาง ๆ ไมวาจะเปนคาน ำา ค า


ไฟฟา หรอคาโทรศพท เปนตน ในสวนนยงไมรวมถงการท 7-eleven ใหบรการเคาเตอรเซอรวชทผบรโภคสามารถจายช ำาระบลตาง ๆ ได 24 ชม. โดยมอตราคาบรการตาง ๆ บลละประมาณ 10-15 บาท

ใหนกศกษาอธปรายถงการลงทน และกลยทธระบบสารสนเทศทแตละธนาคารใช รวมถงผลประโยชน ใครได ใครเสย ดานไหนบางอยางไร


1. บรรยาย ประกอบการซกถาม2. ศกษาจากกรณศกษา และอภปราย



2, 3, 9 56-58




แผนใสหรอการนำาเสนอดวยโปรแกรม PowerPoint



1 แบบฝกหด



สปดาหท 12-13




บทท 4.3 ระบบสนบสนนการตดสนใจ


4.3 พจารณาเลอกระบบสนบสนนการตดสนใจ


4.3.1 อธบายลกษณะของระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS)4.3.2 อธบายสวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจ4.3.3 อธยายระบบสนบสนนผบรหารระดบสง (ESS)4.3.4 บอกประโยชนของระบบสนบสนนผบรหารระดบสง4.3.5 เลอกวธการใชตวแบบทางคณตศาสตรสนบสนนการตดสนใจปญหาเชง ธรกจ

ร ะ บ บ ส น บ ส น น ก า ร ต ด ส น ใ จ (Decision Support System : DSS) เปนระบบทมการ

เชอมโยงและทำางานรวมกบคอมพวเตอรมาประมวลผลขอมล โดยใชแบบจำาลองตาง ๆ เพอตองการปรบปรงคณภาพของการตดสนใจปญหากงโครงสรางได เชน การควบคมสนคาคงคลง การวางแผนกำาลงคน การวางแผนการผลตรวม โดยปญหาเหลานสามารถหาคำาตอบได โดยการใชสตรทางคณตศาสตรเขามาชวย วธน เรยกวาวทยาการการจดการ การแกปญหาอยางมระบบ เร มทการกำาหนดปญหา แยกแยะปญหาใหเขากบรปแบบปญหามาตรฐาน สรางแบบจำาลองทางคณตศาสตร ทใชอธบายปญหาทเกดขนจรงๆ หาคำาตอบทเหมาะสม และคำานวณคาคำาตอบออกมาเลอกหนง ทางเลอกเพอนำาไปใชในการแกปญหา ทำาใหประหยดเวลาในการวเคราะหขอมล โดยทางแกปญหาทไดจากระบบสนบสนนการตดสนใจ มลกษณะเปนชวงของคาทเปนไปได ทำาให ผบรหารทดลอง และประเมนคาเหลานน เพอใหเกดความเขาใจระบบปญหาและทำาการตดสนใจไดดขน


ลกษณะของระบบสนบสนนการตดสนใจ

ระบบสนบสนนการตดสนใจมการใชอยางกวางและมความโดดเดนเพราะเปนระบบท

สามารถขยายความสามารถในการตดสนใจของผบรหารได ซงระบบมลกษณะและความสามารถทนาสนใจ ดงน (กตต ภกดวฒนะกล,2546)

1. สามารถสนบสนนการตดสนใจปญหาทงแบบกงโครงสรางและไมมโครงสราง

2. สนบสนนการตดสนใจเฉพาะบคคลและแบบกลม3. สามารถเขาถงแหลงเกบขอมลทหลากหลาย และแสดง

ผลใหอยในรปแบบรายงานไดหลากหลายเชนกน

4. มความยดหยน คอสามารถทจะดดแปลงระบบเพอนำาไปใชกบปญหาอน ๆ ได

อยางกวางขวาง5. งายตอการใชงาน และมระบบการโตตอบกบผใชทม

ประสทธภาพ รองรบการใชงานของผบรหารไดทกระดบ

6. สามารถวเคราะหและจำาลองสถานการณการตดสนใจแบบตาง ๆ เพอทดสอบ

ปอนคาตวแปร และขอจำากดตาง ๆ ไดภาพท 4-9 แสดงสวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจ


ทมา : http://www.uni.net.th/สวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจ

1. การจดการขอมล (Data management ) ไดแก ฐานขอมลทบรรจขอมลท เกยว

ของกบสถานการณนนๆ และถกจดการโดยซอฟตแวรทเรยกวา ร ะ บ บ จ ด ก า ร ฐ า น ข อ ม ล (Database Management Systems : DBMS) ซงขอมลอาจจะเปนเปนสวนหนงของฐานขอมลขององคกรทเกบไวในเครองพซกได (Internal data) หรออาจจะเปนขอมลทมาจากแหลงภายนอกองคกร (External data)

2. การจดการตวแบบ (Model management) เปนชดซอฟตแวรสำาเรจรปทรวมการ

ทำางาน ต วแบบ (Model) ระบบจดการ ฐานตวแบบ (Model base management system : MBMS) คอระบบทควบคมการทำางานของแบบจำาลอง เชน ตวแบบเชงปรมาณ หรอแบบจำาลองทางคณตศาสตร และวเคราะหขอมลตาง ๆ เพอสนบสนนการตดสนใจปญหาในลกษณะตาง ๆ ซงอาจจะสรางแบบจำาลองสำาเรจรปทมากบโปรแกรมสำาเรจรป หรอเขยนโปรแกรมเพอสรางแบบจำาลองเฉพาะขนมากได


ภาพท 4-10 แสดงรายงานการวเคราะหความไว (Sensitivity analysis)

3. การจดการความร (Knowledge management) เปนระบบยอยซงสนบสนนระบบ

ยอยอนๆ หรอเปนสวนประกอบแบบอสระไมขนกบองคประกอบอนๆ ชวยใหขอมลหรอความรแก ผตดสนใจ ซงหากเปนระบบเลก ๆ กไมจำาเปนตองมสวนนกได แตหากเปนระบบใหญ ๆ ทผตดสนใจไมมประสบการณ หรอขอมลทเพยงพอ กตองมสวนนเขามามสวนในการหาขอมลเพอประกอบการตดสนใจ

4. การตดตอกบผใช (User interface subsystem) ผ ใชสามารถตดตอสอสารและสง

งานระบบสนบสนนการตดสนใจโดยผานระบบยอยน ซงเปนสวนทชวยทำาใหการใชงานระบบเปนไปไดโดยงายโดยสวนมากผบรหารไม


คอยมประสบการณในการใชคอมพวเตอรมากนก จงตองใหความสำาคญกบการออกแบบเพอใหการใชงานไดอยางมประสทธภาพ

5. ร ะบ บส า รสน เ ท ศ อ น (Other Computer-based Systems) เปนสวนทจะตดตอ

หรอสวนเชอมโยงระหวางระบบสารสนเทศอน เชน ระบบการประมวลผลธรกรรม (TPS) ระบบผเชยวชาญ (KWS) หรอระบบสารสนเทศเพอการจดการ (MIS)

ระบบสนบสนนผบรหารระดบสง (ESS)

ระบบสนบสนนผบรหารระดบสง (Executive support system : ESS) สามารถชวย

แกปญหาแบบไมมโครงสราง โดยเนนขาวสารสำาหรบผบรหารระดบสง โดยจะใชขอมลทงภายในและภายนอกองคกรในการสรางองคประกอบสำาหรบการประมวลผล

ระบบ ESS ในปจจบนใชขอมลภายนอกองคกรโดยผานเวบเปนจำานวนมาก ซง

เปนสวนจำาเปนสำาหรบผบรหาร เชน ขอมลสภาวะหน ขอมลเกยวกบคแขง ความตองการของตลาด แนวโนมอตสาหกรรม ขาวสารเกยวกบสภาพเศรษฐกจ เปนตน

ตวอยางเชน บรษท Cisco กำาหนดใหซพพลายเออรเขามามสวนรวมในการกำาหนด

อปสงคผานทางระบบการใชขอมลรวมกน หนสวนแตละรายของซสโกกสรางโมเดลการทำานายอปสงคอปทานของตวเอง โดยอาศยการคดลอกขอมลทไหลมาจาก Supply Chain เพอชวยลดภาระสนคาคงเหลอของซพพลายเออรใหเหลอนอยทสด (บญเลศ วงศพรม, 2544) ซสโกมเวบไวสำาหรบการตดตอระหวางซพพลายเออรและ


ลกคา ทำาใหสามารถทจะเกบรวบรวมขอมลเกยวกบแนวโนมของผบร โภค วาลกค าต องการอะไร ตลอดจนความเคล อนไหวในอตสาหกรรมเดยวกนไดอยางมประสทธภาพ

ภาพท 4-11 แสดงเวบไซด www.cisco.com

ประโยชนของระบบสนบสนนผบรหารระดบสง

ระบบ ESS มประโยชนตอผบรหารหลายประการ ซงไดแก (ประสงค ปราณตพลกรง

และคณะ, 2543)1. ความสามารถในการวเคราะห เปรยบเทยบ และแสดงสวน

สำาคญของแนวโนมทจะเกดขน ความงายในการใชงานผานสวนตดตอผใชแบบกราฟฟก ชวยใหผใชมองเหนขอมลทตองการไดในระยะเวลาอนสนลง โดยม


ความชดเจนมากกวาและมองไดลกกวาการวเคราะหขอมลทเปนเอกสาร

2. มความยดหยน ผบรหารสามารถใสขอมล ตวแปรและขอจำากดตาง ๆ ได สามารถ

ทจะปรบเปลยนขอบเขตการตดสนใจได 3. ระบบทไดรบการออกแบบเปนอยางดจะสามารถเพม

ประสทธภาพการดำาเนนงานขององคกรไดอยางมาก และชวยขยายขอบเขตการควบคมของผบรหารไดกวางขวางยงขน สามารถเรยกดขอมลไดอยางทนททนใดนยงชวยใหผบรหารระดบสงสามารถตรวจสอบการดำาเนนงานของผบรหารระดบลาง และยงพฒนาการตดสนใจในระดบลางกระจายออกไปสสายงานตาง ๆ

4. เปลยนแปลงการทำางานในองคกร จากความสามารถในการเขาถงขอมลไดมากทำา

ใหการตดสนใจเปนไปดวยความรวดเรวทนตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอมภายนอกและเศรษฐกจทเปลยนแปลงอยเสมอ การนำาเสนอขอมลตามระยะเวลาและความพรอมใชงานทำาใหสามารถกำาหนดวธการดำาเนนการและกลยทธในการแกปญหา และมองเหนโอกาสในการดำาเนนธรกจตาง ๆ อกทงยงตรวจสอบประสทธภาพการดำาเนนงานขององคกรได

การใชตวแบบเชงคณตศาสตรสนบสนนการตดสนใจในปญหาเชงธรกจ

ปญหาทางธรกจทตองตดสนใจอยเปนประจำาคอ ปญหาการผลต การวางแผนผลตรวม การวางแผนกำาลงคน ปญหาการขนสง การพยากรณยอดขาย การบรหารโครงการ การมอบหมายงาน


เปนตน เพอใหเขาใจการใชระบบสนบสนนการตดสนใจใหมากยงขน จะยกตวอยางการใชโปรแกรมสำาเรจรปงาย ๆ ทมฟงกชนในการหาคำาตอบของตวแบบทางคณตศาสตรเขามาแกปญหาเชงธรกจ เชน โปรแกรม Excel หรอโปรแกรมเฉพาะเชน Microsoft Project, LINDO, QM เปนตน โดยในหวขอนจะใชโปรแกรม Excel ในการหาคำาตอบ

บรษ ท KKN Network ต องการท จ ะมอบหมายงานโครงการใหกบบรษทรบจางเหมาชวงไปอกตอหนง ซงแตละบรษทไดเสนอราคาแตละโครงการมาดงตารางดานลาง ซงบรษทจำาเปนตองจางตอบรษทละ 1 โครงการเทานน เนองจากมระยะเวลาการดำาเนนงานทตรงกน

โครงการบรษท

A B C D

IT net. 300,000 320,000 400,000 500,000Triple 350,000 350,000 380,000 480,000Boot sec. 550,500 420,000 400,000 400,000Revenue 390,000 520,000 350,000 450,000Star network

450,000 300,000 480,000 490,000

ผจดการบรษทตองการทจะตองเลอกบรษททเสนอราคามาแตมบรษทหนงจะไมไดรบคดเลอกเนองจากโครงการมนอยกวาบรษทรบเหมาชวง เพอมอบหมายโครงการตาง ๆ เพอใหมตนทนจางเหมาชวงทตำาทสด ซงจากปญหานจะใชโปรแกรมเชงเสนในการแกปญหา เนองจากเปนปญหาทตองการคำาตอบทเหมาะสมทสด ภายใตเงอนไขหรอขอจำากดทม ในตวอยางนจะใชโปรแกรม Microsoft


Excel ซงจะมขนตอนการใชโปรแกรมและวเคราะหทงหมด 4 ขนตอน ดงน (กรกนก งามพรง,2548)

1. วเคราะหโจทยและกำาหนดโปรแกรมเชงเสน เพอใหเขาใจโครงสรางของปญหา แตไมตองเขยนโปรแกรมเชงเสนลงไปในโปรแกรม

2. พมพขอมลลงไปใน Excel และเตรยมสตรเพอการ Solve

ภาพท 4-12 แสดงการพมพขอมลและกำาหนดสตรไวเพอการ Solve

4. กำาหนด Solver Parameters จากคำาสง Solver จากเมน Tools


ภาพท 4-13 แสดง Solver Parameters

5. หาคำาตอบและวเคราะหคำาตอบ

ภาพท 4-14 แสดงคำาตอบทไดจากการ Solve

จากคำาตอบทไดในตาราง ตวเลข 1 หมายถงจาง 0 หมายถงไมจาง ดงนนทางเลอกทไดคอโครงการ A ควรจางบรษท Star


Network, โครงการ B ควรจางบรษท Revenue, โครงการ C ควรจางบรษท IT Net. และโครงการ D ควรจางบรษท Boot Sec. จะไดตนทนทตำาทสดท 1,350,000 บาท

จากผลลพธทได เปนเพยงสารสนเทศทสนบสนนการตดสนใจเพอใหสามารถวเคราะหทางเลอก และเพมประสทธภาพในการตดสนใจเทานน บางครงการยงมเงอนไขหรอภยคกคามอยางอนมาเกยวของ เชน ประวตการสงมอบงานของบรษทนน หรอเงอนไขสญญาตาง ๆ รวมถงความเหมาะสมอยางอนประกอบดวย ดงนนจงตองใชความรและประสบการณของผตดสนใจรวมดวยเพอใหไดทางเลอกทดทสด

แบบฝกหดทายบท1. อธบายลกษณะของระบบสนบสนนการตดสนใจ

(DSS)2. อธบายสวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจ3. ยกตวอยางการใชระบบสนบสนนการตดสนใจในการ

แกปญหาเชงธรกจ4. อธยายระบบสนบสนนผบรหารระดบสง (ESS)5. บอกประโยชนของระบบสนบสนนผบรหาร



1. บรรยาย ประกอบการถาม ตอบ–2. สาธตการใชตวแบบเชงคณตศาสตรในการหา

ผลลพธเพอสนบสนนการตดสนใจปญหาเชงธรกจ



1, 2, 8, 9, 26, 59




1. แผนใสและการนำาเสนอดวยโปรแกรม PowerPoint2. เครองคอมพวเตอร


1. ศกษาโปรแกรมสำาเรจรปในการสนบสนนการตดสนใจ (Microsoft Project, QM, LINDO) โดยแบงกลม กลมละ 5 คน เพอนำาเสนอการใชโปรแกรมนน ๆ พรอมตวอยางในสปดาหตอไป

2. แบบฝกหด








4.4 ปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence : AI)


4.4 เขาใจการประยกตใชงานปญญาประดษฐในองคกร4.4.1 บอกความหมายของปญญาประดษฐ4.4.2 อธบายองคประกอบของปญญาประดษฐ4.4.3 บอกประโยชนของปญญาประดษฐในเชงธรกจ4.4.4 บอกความหมายและสวนประกอบของระบบผเชยวชาญ


4.4.5 อธบายการนำาระบบผเชยวชาญไปใชงานในดานตาง ๆ

ความหมายของปญญาประดษฐ

ปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence : AI) หมายถง ระบบคอมพวเตอร (ทงฮารดแวรและซอฟตแวร ) ทมความสามารถในการเขาใจภาษามนษย มอปกรณในการรบทราบและเขาใจคำาสงสามารถตอบสนอง (ระบบการจบภาพและการออกเสยง) ทำางานประสานกบสวนตาง ๆ (Robotic) ตดสนใจและใชเหตผลไดคลายกบสมองมนษย (Intelligence) (สลยทธ สวางวรรณ. 2545)

สงสำาคญของปญญาประดษฐ ม 2 ประการคอ 1) ความสามารถทจะเขาใจภาษาธรรมชาต 2) ความสามารถทจะใชเหตผล ดงน น จ งท ำา ให ค ำา ว า AI หร อป ญญาประด ษฐ เน องจากร ะบบคอมพวเตอรนนสามารถทำางานไดคลายกบสมองมนษย (ประสงค ปราณตพลกรง และคณะ. 2543)

องคประกอบของปญญาประดษฐ

ภาพท 4-15 แสดงองคประกอบของปญญาประดษฐ


องคประกอบของปญญาประดษฐไดแก1. ระบบผใช (User System) สวนประสานกบผใช

ดวยรปแบบตาง ๆ เชนภาพกราฟฟก เมนคำาสง หรอการโตตอบดวยเสยง เพอทจะสงไปใหในสวนทสรปความ (Inference Engine) จะแปลความหมายและอธบาย (Explanation Facilities) ตอไป

2. ภาษาธรรมชาต (Natural Languages) หรอภาษาของมนษย การทระบบคอมพวเตอรจะวเคราะหและแปลเสยงเพอใหเขาใจกบภาษามนษยนนจะม 2 ขนตอนทสำาคญคอ

2.1 การทำาความเขาใจภาษาธรรมชาต จะม 2 ขนตอนเชนกนคอ การจดจำาเสยง และการเขาใจเสยง

2.2 การสรางภาษาธรรมชาต โดยกระบวนการสงเคราะหเสยง โดยการใชซอฟตแวร

3. ระบบผเช ยวชาญ (Expert System) คอ โปรแกรมคอมพวเตอรทมสามารถใหเหตผล ขอมลและคำาแนะนำาแกผตดสนใจ คลายกบผเชยวชาญในสาขาตาง ๆ

ระบบผใช (User System) การตดตอกบ

ระบบผเชยวชาญ (Expert System) เครอขายเสนประสาท (Neural network) สตปญญา ความรและ

ศาสตรดานหนยนต (Robotic)

ภาษาธรรมชาต (Natural


4. เครอขายเสนประสาท (Neural Network) เปนระบบทคลายกบกระบวนการจดจำาขอมนษยทอาศยความรเปนพนฐาน หรอหมายถงระบบคอมพวเตอรทสรางขนแบบเสนใยประสาทของมนษยทเรยกวานวโรนในสมองมนษยจำานวนลาน ๆ ตว การประมวลกจกรรมตาง ๆ จะทำาแบบขนาน คอ ทำางานพรอม ๆ กนเพอหาคำาตอบเดยวได (ทกษณา สวนานนท, 2539) เครอขายเกดจากการเชอมโยงระหวางการทำางาน 3 ระดบ (Layer) คอ หนงหนวยรบขอมล (A1,A2,A3) ซงอาจจะเปนขอความ ภาพ หรอเสยงกได ทจะใหนำาหนกความสำาคญ (Weight) วาขอมลมความสมพนธกบขอมลนำาเขาอนในระดบใด ของขอมลทนำาเขาซงเปนผลจากการประมวลผลของหนวยประมวลผลอน และนำามารวมคานำาหนก (SUM) เสรจแลวกจะทำาการแปลง (Transform) ใหเปนสารสนเทศทสอความหมาย และชนท 3 คอ หนวยแสดงผล (F)

ภาพท 4-14 แสดงพนฐานของเครอขายเสนประสาท

ทมา : http://www.doc.ic.ac.uk/~nd/surprise_96/journal/vo

l4/cs11/report.html

http://www.doc.ic.ac.uk/~nd/surprise_96/journal/vol4/cs11/report.html

http://www.doc.ic.ac.uk/~nd/surprise_96/journal/vol4/cs11/report.html


6. ศาสตรดานหนยนต (Robotics) เปนสวนทเกยวของกบการออกแบบ การสราง

และการนำาหนยนตมาใชงาน โดยหนยนตจะเปนอปกรณทถกควบคมดวยระบบคอมพวเตอร โดยระบบผเชยวชาญ (Expert System) และภาษาธรรมชาต (Nature languages) โดยหนยนตมรปรางหนาตาหลายแบบ แลวแตละประเภท ซงอาจจะมรปรางคลายคนหรอสตวหรอไมกได ซงแสดงดงภาพท 4-15

ภาพท 4-15 หนยนตในการใชงานประเภทตาง ๆ

ทมา : http://www.9engineer.com/9au_main/Rob/9Robotty

pe.htm

ประโยชนของปญญาประดษฐในเชงธรกจ


1. ขอมลจะถกเกบไวลกษณะเปนบนทกความจำาหรอฐานความรขององคกร ท

พนกงานสามารถทจะเขาไปสบคนไดตลอดเวลา และยงชวยรกษาความรท อาจสญเสยไปเมอเกดการลาออก หรอเสยชวตของผเชยวชาญ

2. สรางความปลอดภยกบกบมนษยในกรณทเปนงานทเสยงอนตราย หรอไม

ปลอดภย อกทงยงทำางานไดอยางไมเมอยลา ไมเบอหนายตองานซำา ๆ

3. ระบบจะชวยเพมความสามารถของฐานความร และระบบผเชยวชาญของ

องคกรทสามารถวเคราะหและประมวลผลสำาหรบงานทมความยากและมปรมาณทมากในเวลาอนรวดเรว (กตต ภ กด วฒนกล . 2546)

4. การสรางภาพลกษณและชอเสยงใหกบองคกร โดยเฉพาะในองคกรทมธรกจท

เกยวกบเทคโนโลย เพอแสดงถงศกยภาพและความสามารถขององคกร

5. ลดตนทน ทงดานแรงงาน และการเพมผลผลตใหกบองคกร

6. สรางโอกาสทางธรกจ โดยจะเหนไดวามบรษทตาง ๆ ทผลตสนคาทเปน

หนยนตหรอสนคาไฮเทคตาง ๆ ออกมาจำาหนาย เชน หนยนตสตวเลยง, เกมสออนไลนตาง ๆ เปนตน ซงปจจบนเปนทนยมและผลตออกมาจำาหนายจำานวนมาก

ภาพท 4-16 แสดงหนยนตอาซโม (Asimo) จากบรษทฮอนดาจำากดซงมาเยอนเมองไทย


ทมา : Http:// www.manager.co.th/Metrolife/ ViewNews.aspx?New..

ระบบผเชยวชาญ (Expert System)

ระบบผเชยวชาญ เปนสวนหนงของปญญาประดษฐ เพอชวยในการตดสนใจปญหาทซบซอนจำาเปนตองอาศยระบบฐานองคความร (Knowledge Base System) เพอมาชวยเหลอในการจดการกบขอมลและแบบจำาลองตาง ๆ

สวนประกอบสำาคญของระบบเชยวชาญ ผใช (User) จะตดตอกบระบบผานทางสวนทตดตอกบผใช แลวไปทระบบชวยอธบาย (Explanation system) และระบบกจะ กลไกอนมาน จะประยกตใชและวนจฉยขอเทจจรงและกฎตาง ๆ ในฐานความร (Knowledge base) และหนวยความจำา และสงคำาแนะนำาใหกบผใช

ภาพท 4-17 แสดงสวนประกอบของระบบผเชยวชาญ


ทมา : http://www.cee.hw.ac.uk/~alison/ai3notes/การนำาระบบผเชยวชาญไปใชงาน

ในการนำาระบบผเชยวชาญสามารถนำาไปใชงานในดานตาง ๆ ไดดงน

1. ดานการผลต/อตสาหกรรม 1.1 การเพมผลผลต 1.2 แทนแรงงานในการประกอบชนสวน1.3 การตรวจสอบคณภาพการผลต

2. การบรการ สามารถนำาไปชวยในการใหบรการเชน การซอมแซมระบบโทรศพท

ของ ทศท. ทมระบบทสามารถตรวจสอบไดวาระบบโทรศพทเสยหาย ณ บรเวณใด เปนตน

3. การทำานายและการรกษาทางการแพทย4. พฒนาผลตภณฑหรอสนคาออกวางจำาหนาย เชน เกมส

ตาง ๆ รวมถงหนยนตสตวเลยงตาง ๆ เปนตน

5. การทดลองและสำารวจอวกาศ หรอการใชหนยนตในงานทเสยงภยหรอสถานท

มนษยไมสามารถอยได


6. ธรกจและการลงทน เชน การวางแผนการลงทน, การอนมตสนเชอ เปนตน

7. หนวยงานของรฐบาล เพอทจะชวยบรการประชาชนและลดเวลาการทำางานของ

เจาหนาท

แบบฝกหดทายบท1. บอกความหมายของปญญาประดษฐ2. บอกองคประกอบของปญญาประดษฐ3. บอกประโยชยของปญญาประดษฐในเชงธรกจ4. อธบายระบบผเชยวชาญ5. อธบายการนำาระบบผเชยวชาญไปใชงาน6. ยกตวอยางเทคโนโลยหนยนตในปจจบนวามความ

กาวหนาอยางไร



1. บรรยาย ประกอบการซกถาม2. อภปราย3. ชมบางตอนของภาพยนต AI, คนเหลก



2, 9, 14, 60-63




1. แผนใสและการนำาเสนอดวยโปรแกรม PowerPoint2. VCD ภาพยนตเรอง AI, คนเหลก



บทที่ 3 · web viewแผนการสอน รห สว ชา 05-310-315...

Documents