บทที่ 2

การควบคุมภายใน

• บคุคลใดบคุคลหนึง่เพียงผู้ เดียวไมส่ามารถควบคมุหรือบริหารกิจการได้

อยา่งมีประสทิธิภาพ กิจการขนาดใหญ่จงึจําเป็นต้องสร้างระบบขึน้มา

ช่วยในการควบคมุภายในแ ทนการพึง่พาตวับคุคล เพื่อให้กิจการ

ประสบความสําเร็จตามเป้าหมายที่กําหนดไว้

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เหน็โชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

สมาคมผู้สอบบญัชีรับอนุญาตแห่งประเทศ

สหรัฐอเมริกา(AICPA)

• การควบคมุภายใน คือ แผนการจดัแบง่หน่วยงาน วิธีปฏิบตัิงานที่

ประสานสมัพนัธ์กนั และมาตรการตา่งๆที่กิจการกําหนดขึน้ และถือ

ปฏิบตัิภายในองค์กร

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

AICPA ประเภทของการควบคมุภายใน

• 1. การควบคมุด้านการบริหาร

• 2. การควบคมุด้านการบญัชี

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

การควบคุมภายในด้านการบญัชี

• 1. การควบคมุขัน้พืน้ฐาน

• 2. การควบคมุสนบัสนนุ

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

สหพนัธ์นักบญัชีระหว่างประเทศ(IFAC)

• กระบวนการที่ผู้ มีหน้าที่ในการกํากบัดแูล ผู้บริหาร และบคุคลอื่นได้

ออกแบบ นําไปปฏิบตัิและดแูลให้เหมาะสมอยูเ่สมอ เพื่อให้ได้ความ

เชื่อมัน่อยา่งสมเหตสุมผลในการบรรลวุตัถปุระสงค์ของกิจการเกี่ยวกบั

ความน่าเชื่อถือได้ของการรายงานทางการเงิน

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

โคโซ่(COSO)

• กระบวนการปฏิบตัิงานที่ถกูกําหนดร่วมกนัโดยคณะกรรมการผู้บริหาร

ตลอดจนพนกังานขององค์กรทกุระดบัชัน้ เพื่อให้เกิดความมัน่ใจอยา่ง

สมเหตสุมผลวา่ วิธีการหรือการปฏิบตัิงานตามที่กําหนดไว้จะทําให้

บรรลวุตัถปุระสงค์ของการควบคมุ

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

ระบบการควบคุมภายใน เพื่อบรรลวุตัถปุระสงค์

• 1. ความมีประสทิธิภาพและประสทิธิผลของการดําเนินงาน

• 2. ความเชื่อถือได้ของรายงานทางการเงิน

• 3. การปฏิบตัิตามกฎหมาย และข้อบงัคบั

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

พืน้ฐานของระบบการควบคุมภายใน

• 1. ความรับผิดชอบของผู้บริหาร

• 2. ความมัน่ใจอยา่งสมเหตสุมผล

• 3. ข้อจํากดัสืบเนื่องตามลกัษณะของการควบคมุภายใน

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

ประโยชน์ของการควบคุมภายใน

• 1. ประโยชน์สําหรับฝ่ายบริหาร

• 2. ประโยชน์สําหรับพนกังานและลกูจ้าง

• 3. ประโยชน์สําหรับผู้สอบบญัชีและผู้ตรวจสอบภายใน

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

องค์ประกอบการควบคุมภายใน

• 1. สภาพแวดล้อมของการควบคมุ

• 2. การประเมินความเสี่ยง

• 3. กิจกรรมการควบคมุ

• 4. สารสนเทศและการสื่อสาร

• 5. การติดตามและประเมินผล

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

1. สภาพแวดล้อมของการควบคุม

• 1. องค์กรแสดงถงึความยดึมัน่ในคณุคา่

• 2. คณะกรรมการมีความเป็นอิสระ

• 3. ฝ่ายบริหารได้จดัให้มีโครงสร้างสายการรายงาน

• 4. องค์กรแสดงถงึความมุง่มัน่ในการจงูใจ

• 5. องค์กรกําหนดให้บคุลากรมีหน้าที่และความรับผิดชอบ

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

2. การประเมนิความเสี่ยง

• 6. องค์กรกําหนดวตัถปุระสงค์

• 7. องค์กรระบแุละวิเคราะห์ความเสี่ยง

• 8. องค์กรได้พิจารณาถงึความเสี่ยงที่จะเกิดการทจุริต

• 9. องค์กรสามารถระบแุละประเมินความเปลี่ยนแปลง

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

3. กจิกรรมการควบคุม

• 10. องค์กรมีมาตรการควบคมุ

• 11. องค์กรเลือกและพฒันากิจกรรมการควบคมุ

• 12. องค์กรจดัให้มีกิจกรรมการควบคมุผา่นทางนโยบาย

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

4. สารสนเทศและการสื่อสาร

• 13. องค์กรมีสารสนเทศที่เกี่ยวข้องและมีคณุภาพ

• 14. องค์กรสื่อสารข้อมลูภายในองค์กร

• 15. องค์กรได้สื่อสารกบัหน่วยงานภายนอก

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

5. การตดิตามและประเมนิผล

• 16. องค์กรติดตามและประเมินผลการควบคมุภายใน

• 17. องค์กรประเมินและสื่อสารข้อบกพร่องของการควบคมุภายใน

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

ปัจจยัที่เกี่ยวข้องกับสภาพแวดล้อมของการควบคุม

• 1. ความซื่อสตัย์และจริยธรรม

• 2. ความรู้ ทกัษะและความสามารถ

• 3. การมีสว่นร่วมของกรรมการบริหารและกรรมการตรวจสอบ

• 4. ปรัชญา และรูปแบบการทํางานของผู้บริหาร

• 5. โครงสร้างการจดัองค์กร

• 6. การมอบอํานาจและความรับผิดชอบ

• 7. นโยบายและวิธีบริหารงานด้านทรัพยากรมนษุย์

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

ปัจจยัสาํคัญในการประเมนิความเสี่ยง

• 1. วตัถปุระสงค์ระดบักิจการโดยรวม

• 2. วตัถปุระสงค์ระดบักิจกรรม

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

ขัน้ตอนในการประเมนิความเสี่ยง

• 1. การระบปุัจจยัความเสี่ยง

• 2. การวิเคราะห์ความเสี่ยง

• 3. การบริหารความเสี่ยง

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

การจดัการความเสี่ยง

• 1. การยอมรับความเสี่ยง

• 2. การลดความเสี่ยง

• 3. การหลีกเลี่ยงความเสี่ยง

• 4. การร่วมรับความเสี่ยง

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

กจิกรรมการควบคุม

• เป็นนโยบาย มาตรการและวิธีการดําเนินงานตา่งๆที่ฝ่ายบริหารนํามาใช้เพื่อให้เกิดความมัน่ใจวา่สามารถควบคมุความเสี่ยง

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

องค์ประกอบของกจิกรรมการควบคุม

• 1. การกําหนดนโยบายและแผนงาน

• 2. การสอบทานโดยผู้บริหาร

• 3. การประมวลผลข้อมลู

• 4. การควบคมุทางกายภาพ

• 5. การแบง่แยกหน้าที่

• 6. ดชันีวดัผลการปฏิบตังิาน

• 7. การจดัทําเอกสารหลกัฐาน

• 8. การตรวจสอบการปฏิบตังิานอยา่งเป็นอิสระ

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เหน็โชคชยัชนะ,ศลิปพร ศรีจัน่เพชร

ลักษณะของสารสนเทศที่ดี

• 1. เหมาะสมกบัการใช้

• 2. มีความถกูต้อง สมบรูณ์

• 3. เป็นปัจจบุนั

• 4. ทนัเวลา

• 5. เหมาะสมในการเข้าถงึ

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

แนวคดิการควบคุมภายในโดยโคโซ่

• 1. การควบคมุภายในเป็นเรื่องของระบบ

• 2. การควบคมุภายในจะดีหรือไมด่ีขึน้อยูก่บัคน

• 3. การให้ความสําคญักบัการควบคมุภายในเรื่องจริยธรรม

• 4. การควบคมุภายในที่ดีมิใช่หลกัประกนัวา่องค์กรจะไมไ่ด้รับผลกระทบ

• 5. กิจกรรมการควบคมุภายในอาจตอบสนองวตัถปุระสงค์

• 6. การติดตามผลเป็นองค์ประกอบสําคญั

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

การควบคุมภายในฉบบัใหม่สาํหรับบริษัท ที่ขนาดเลก็

กว่าบริษัทมหาชนจาํกัด

• หรือเรียกวา่ Internal Control over Financial Reporting-Guidance

for Smaller Public Companies,(ICFR-SPC)

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

องค์ประกอบและหลักการของ ICFR-SPC

• องค์ประกอบทัง้ 5 องค์ประกอบ

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

องค์ประกอบที่ 1 สภาพแวดล้อมของการควบคุม

• หลกัการที่ 1 ความซื่อสตัย์และจริยธรรม

• หลกัการที่ 2 คณะกรรมการ

• หลกัการที่ 3 ปรัชญา และรูปแบบการทํางานของผู้บริหาร

• หลกัการที่ 4 โครงสร้างการจดัองค์กร

• หลกัการที่ 5 ความสามารถด้านรายงานการเงิน

• หลกัการที่ 6 อํานาจหน้าที่และความรับผิดชอบ

• หลกัการที่ 7 ทรัพยากรมนษุย์

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

องค์ประกอบที่ 2 การประเมนิความเสี่ยง

• หลกัการที่ 8 วตัถปุระสงค์ด้านรายงานการเงิน

• หลกัการที่ 9 ความเสี่ยงด้านรายงานการเงิน

• หลกัการที่ 10 ความเสี่ยงด้านการทจุริต

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

องค์ประกอบที่ 3 กจิกรรมการควบคุม

• หลกัการที่ 11 การผสมผสานกบัการประเมินความเสี่ยง

• หลกัการที่ 12 การเลือกและพฒันากิจกรรมการควบคมุ

• หลกัการที่ 13 นโยบายและวิธีปฏิบตัิ

• หลกัการที่ 14 เทคโนโลยีสารสนเทศ

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

องค์ประกอบที่ 4 สารสนเทศและการสื่อสาร

• หลกัการที่ 15 สารสนเทศรายงานการเงิน

• หลกัการที่ 16 สารสนเทศการควบคมุภายใน

• หลกัการที่ 17 การสื่อสารภายใน

• หลกัการที่ 18 การสื่อสารภายนอก

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

องค์ประกอบท ี5 การตดิตามและการประเมนิผล

• หลกัการที่ 19 การประเมินผลตอ่เนื่องและแยกตา่งหาก

• หลกัการที 20 การรายงานข้อบกพร่อง

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

ขอบเขตของการบงัคับใช้ ICFR-SPC

• เป็นแนวทางการควบคมุภายในแบบกว้าง โดยระบวุา่สามารถใช้กบั

บริษัทที่มีขนาดเลก็กวา่บริษัทมหาชนจํากดั ซึง่ครอบคลมุตัง้แตบ่ริษัทที่

มีสนิทรัพย์หลายสบิล้านดอลลา่ร์สหรัฐและมีลกูจ้างหลายร้อยคน ลงมา

จนถงึบริษัทที่มีสนิทรัพย์หลกัพนัดอลลา่ร์สหรัฐและมีลกูจ้างน้อยกวา่

10 คน

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

ปัจจยัในการพจิารณาตดัสนิใจให้มีระบบการควบคุม

ภายใน

• 1. โอกาสที่จะเกิดความเสี่ยงตอ่ความเสียหาย

• 2. ขนาดความรุนแรงของความเสียหาย

• 3. คา่ใช้จ่ายในการป้องกนัหรือลดความเสี่ยง

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

ลักษณะของระบบการควบคุมภายในที่ดี

• 1. มีแผนจดัแบง่สว่นงาน

• 2. มีระบบการควบคมุทางบญัชีที่ดี

• 3. มีแนวทางปฏิบตัิงานที่ดี

• 4. ใช้เจ้าหน้าที่ซึง่มีคณุสมบตัิเหมาะสมกบัความรับผิดชอบ

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

เทคนิคการควบคุมภายใน

• 1. เทคนิคการควบคมุขัน้พืน้ฐาน

• 2. เทคนิคการควบคมุสนบัสนนุ

• 3. เทคนิคการควบคมุอื่นๆ

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

สภาพแวดล้อมที่มีผลกระทบต่อประสทิธิผลของระบบ

การควบคุม

1. ความเป็นระบบ

2. การมีเอกสารหลกัฐาน

3. ความสามารถและซื่อสตัย์ของบคุลากร

จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

ข้อจาํกัดของระบบการควบคุมภายใน

• 1. ความต้องการของฝ่ายบริหาร

• 2. การควบคมุสว่นใหญ่มีไว้สําหรับรายการ

• 3. ความผิดพลาดจากความประมาทเลินเลอ่

• 4. ผู้ทจุริตอาจร่วมมือกบับคุคลภายนอก

• 5. ผู้ รับผิดชอบไมป่ฏิบตัิตามระบบการควบคมุภายใน

• 6. วิธีการควบคมุภายในไมเ่หมาะสม

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

การประเมนิตนเองในการควบคุม

• กระบวนการซึง่ฝ่ายบริหารในสายงานตา่งๆรับผิดชอบ และถือเป็น

ภาระหน้าที่ในการพฒันา ประเมิน คงไว้ และตรวจสอบการควบคมุ

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

องค์ประกอบของการประเมนิตนเองในการควบคุม

• 1. กําหนดขอบเขตของการประเมินตนเอง

• 2. จดัทําคูม่ือและเอกสารเกี่ยวกบักระบวนการควบคมุ

• 3. วิเคราะห์ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึน้

• 4. ตรวจสอบ ประเมินและปรับปรุงกระบวนการ

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

แนวทางในการก่อให้เกดิการประเมนิตนเองในการ

ควบคุม

• 1. การใช้แบบสอบถาม

• 2. การระดมความคิด การสมัมนากลุม่ยอ่ย

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร

ความล้มเหลวของการประเมนิตนเองในการควบคุม

• 1. ไมไ่ด้รับการตอบสนองจากฝ่ายบริหารในสายงานตา่งๆ

• 2. ผู้บริหารระดบัสงูไมใ่ห้การสนบัสนนุ

• 3. คําจํากดัความ”ความเสี่ยง” ไมช่ดัเจน

• 4. เกิดความยุง่ยากในการพฒันาขอบเขตของงานที่ถกูต้อง

• จนัทนา สาขากร,นิพนัธ์ เห็นโชคชยัชนะ,ศิลปพร ศรีจัน่เพชร