4

บทท 2 แนวคดทฤษฎทเกยวของ

การศกษาทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการตดตงระบบสขาภบาลในอาคารมดงตอไปน

1. งานระบบสขาภบาลในอาคาร 2. การบรหารโครงการ(Project Management) 3. วงจรโครงการ (Project Cycle) 4. แนวคดการบรหารคณภาพ (Quality Management) 5. การบรหารจดการโครงการดวยโปรแกรม Microsoft Project 6. งานวจยทเกยวของ

2.1 งานระบบสขาภบาลในอาคาร

ระบบสขาภบาลภายในอาคาร ประกอบไปดวย ระบบประปา ระบบทอระบายน าทง ระบบทอระบายอากาศ ระบบระบายน าฝน และระบบบ าบดน าเสย เปนตน จะเหนไดวาถาเปรยบบานเปนคน รปราง ความสวยงามเปนงานในสวนสถาปตยกรรม ระบบสขาภบาลกเปรยบเสมอนเปนอวยวะภายในทท าหนาทในรางกายของเรา ทงสบฉดเลอดหลอเลยงรางกาย และขบถายระบายของเสยออกจากรางกาย หากระบบมปญหาเชอไดวาเจาของบานคงอยไมเปนสข ดงนนการออกแบบทด การเลอกใชวสดอปกรณทเหมาะสม การตดตงทถกตองจงเปนเรองส าคญมากทสด

งานระบบสขาภบาลภายในอาคาร ประกอบไปดวย

1. วสดและอปกรณ-งานประปาและสขาภบาล 2. แนวทางในการออกแบบและการเลอกวสด 3. ขอก าหนดเกยวกบการตดตง 4. ระบบจายน าประปาและถงเกบน า 5. เครองสบน า 6. ระบบทอระบายและทออากาศ 7. ระบบทอระบายน าฝน 8. ถงบ าบดน าเสยและถงดกไขมนส าเรจรป

รางแบบค ารองน ใหนกศกษากรอกรายละเอยด

โดยปรกษากบอาจารยทปรกษา หรอ ตาม

ความคดทาน เพอเตรยมพรอมน าเสนอในวนท 8

พฤศจกายน 2552 รายละเอยดเพมเตมจะ

ประกาศใหทราบโดยดวน

5

รปท 2.1 สญลกษณระบบสขาภบาล

6

รปท 2.2 วสดและอปกรณ-งานประปาและสขาภบาล

2.1.1 วสดและอปกรณ-งานประปาและสขาภบาล

2.1.1.1 วสดทอและขอตอ

วสดทอและขอตอมดงตอไปน

1. ทอน าประปาใหใชทอเหลกอาบสงกะส (GSP) ตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมมอก. 277- 2532 ชนกลาง (CLASS – M) ตอแบบเกลยวส าหรบทอขนาดเสนผาศนยกลาง 4 นวและเลกกวาอปกรณขอตอแบบเกลยวตองทนแรงดนใชงานไมต ากวา 200 ปอนดตอตารางนวส าหรบทอขนาดเสนผาศนยกลาง 5 นวและใหญกวาตอแบบหนาจานเชอมอปกรณขอตอเชอม SCH. 40 HOT DIP GALVANIZED สวนทอน าประปาฝงดนใหใชทอ POLYBUTYLENE (PB) ตามมาตรฐานมอก. 910-2532 ประเภท SDR 13.5 ตอแบบสวมลอคส าหรบทอทมขนาด 2 นวและเลกกวาส าหรบทอทมขนาด 2 1/2 นวขนไปตอแบบเชอม

2. ทอน าโสโครกทอน าทงในแนวดง (RISER) ใหใชทอเหลกหลอชนความหนา EXTRA HEAVY ตามมาตรฐานมอก. 533-2530 ตอแบบปากระฆงทอแนวนอนยอยภายในแตละชนใหใชทอพวซตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมมอก. 17 – 2523 ประเภท 13.5

3. ท อ ระบ ายอ าก าศ (VENT PIPE) ใน แน ว ด ง (RISER) ให ใช ท อพ ว ซ ต าม ม าต รฐ านผลตภณฑอตสาหกรรมมอก. 17 - 2523 ประเภท 13.5 ทอแนวนอนยอยภายในแตละชนใหใชทอพวซตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมมอก. 17 – 2523 ประเภท 8.5

4. ทอระบายน าฝนเปนทอเหลกอาบสงกะสรายละเอยดเชนเดยวกบทอประปา 5. ทอน าทงจากเครองสบน าทง / น าเสยใหใชทอเหลกหลอหนาแปลน (FLANGED END) ตาม

มาตรฐาน ISO R 13 CLASS-B

7

6. ทอระหวางและภายในถงตาง ๆ ของบอบ าบดน าเสยใหใชเปนทอพวซตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมมอก. 17 – 2523 ประเภท 13.5

7. ทอระบายน ารอบอาคารใหใชเปนทอคอนกรตเสรมเหลกตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมมอก. 12 – 2518 ประเภท คสล. ชนท 3

8. ขอตอส าหรบทอพวซท าดวยแบบ RIGID UNPLASTICIZED PVC ตามทก าหนดไวใน ASTM D2241, ASTM D 1785 SCH 40

รปท 2.3 แสดงรปตวอยางขอตอทอ พวซ

รปท 2.3 รปตวอยางขอตอทอ พวซ

2.1.1.2 วาลวและอปกรณประกอบ (VALVE AND ACCESSORIES )

วาลวจะตองถกตดต งตามทระบไวในขอก าหนดและตามความตองการของงาน เพอใหการปฏบตการการควบคมระบบทอและอปกรณตอเชอมกนสมบรณทสด นอกจากระบไวเปนอยางอน

รายละเอยดทวไปของวาลวจะตองเปนดงน

8

1. วาลวประตน า (GATE VALVE) เชน

วาลวประตน าขนาด 2 นวและเลกกวาใหใชวาลวทองเหลองหรอ BRONZE แบบ SCREW BONNET, RISING STEM, SOLID WEDGE, SCREW ENDS, STEAM PRESSURE RATING และทนแรงดนใชงาน W.O.G. PRESSURE RATING ไดไมนอยกวา 200 ปอนดตอตารางนว

ว าล ว ข น าด 2 ½ น ว แ ล ะ ให ญ ก ว า ให ใช ว าล ว ท าด ว ย CAST IRON, BOLTED BONNET,BRONZETRIMMED, OUTSIDE SCREW AND YPKE, RISING STEM, SOLIDWEDGE, FLANGE ENDS, CLASS 150lb, STEAM PRESSURE RATING และทนแรงดนใชงาน ( W.O.G. PRESSURE RATING ) ไดไมนอยกวา 250 ปอนดตอตารางนว

2. GLOBE VALVE มไวส าหรบงานทตองการปด – เปดเสมอ หรอควบคมดวยมอ เชน

ขนาดไมเกน 2 ½. นว Cast Bronze Body & Bonnet, Bronze Disc, Screw ขนาด 3 นว และใหญกวา Cast Iron Body & Bonnet, Cast Iron Disc, Flange

3. BALL VALVE เชน

ประตน าขนาดไมเกน1 นว ใหใชประตน าแบบ Ball ทงหมด ใหใชแบบBall ตอดวยเกลยว ทนแรงดนใชงานไมนอยกวา 200 PSI วสดทใช Body : Brass Ball : Brass

4. วาลวปกผเสอ ( BUTTERFLY VALVE ) มไวส าหรบใชกบทอเสนผาศนยกลางขนาด 4 นว และใหญกวา ตววาลวท าดวย CAST IRON หรอ STEEL ม ALIGNMENT HOLES ส าหรบก ารย ดห น าแป ลน แล ะ ม ELASTOMER SEAT,PRESSURE RATING , DISC ท าด ว ย STAINLESS STEEL หรอ BRONZE ส าหรบขนาด 6นว และใหญกวาใหใชเปนชนด HAND WHEEL - GEAR OPERATED

5. FOOT VALVE เปนชนด ลนวาลวปดสนทดวยสปรง (SPRING CLOSED TYPE) ท าดวย BRONZE หรอ CASTIRON สวน SPRING ท าดวย STAINLESS STEEL มตะแกรงดกผง (GALVANIZED STEELSTRAINER)

รปท 2.4 แสดงกอกวาลว-ประตน า-วายสแตนเนอร

9

รปท 2.4 กอกวาลว-ประตน า-วายสแตนเนอร

2.1.1.3 ประตน าลกลอย (FLOAT VALVE)

ประตน าลกลอยประกอบดวย

1. ประตน าลกลอยใชแบบ Globe-Type Float Valve Diaphram Actuated, Slow Closing, Asbestos Graphite Stem Packing, ท าดวยโลหะบรอนซ ส าหรบขนาดต ากวา 2 ½ นว ลงมาตอแบบเกลยว (Screw End) และเปนชนดท าดวยเหลกหลอ (CastIron) ส าหรบขนาดตงแต 2 ½ นว ขนไป ตอดวยขอตอแบบหนาจาน ทนแรงดนน าใชงานไมนอยกวา 150 ปอนด/ตร.นว

10

2. ประตน าระบายอากาศ (AIR RELIEF VALVE) เปนแบบ Float Operated, Compound Leverage Type, Body & Cover เปนเหลกหลอ ซงสามารถทนแรงดนไดถง 300 ปอนด/ตร.นว และสามารถปรบชวงการท างานไดระหวาง 50-150 ปอนด/ตร.นว โดยสามารถไลอากาศไดจ านวนมาก และเรว

3. ประตน าลดความดน (PRESSURE REDUCING VALVE) เชน

ขนาด 1 ¼ นว และเลกกวาเปนแบบ DIRECT ACTING สามารถลดแรงดนสงใน ทางดานเขาลงมา ถงระดบแรงดน ทตองการในดานออกแรงดนในดานออกน เมอผาการปรบแลวถาแรงดนทางดานขาเขามการเปลยนแปลงเพมขน แรงดนทางดานออกจะตองการเปลยนแปลงไมเกน 12% ของแรงดนทางดานขาเขา

ขนาด 1 ½ นว และใหญกวาเปนแบบ PILOT OPERATED สามารถลดแรงดนสงในทางดานเขาลงมาถงระดบแรงดนทตองการ แรงดนในดานออกนจะคงตว ( STEADY) ไมวาจะมการเปลยนแปลงอตราการใชน า (อตราน าไหลผานวาลว) และ/หรอ แรงดนดานเขาไปในลกษณะใดกตามใหสามารถปรบแตงระดบแรงดนได โดยเพยงการหมนสกรอยางงาย ๆ ใชเปนระบบหนาแปลน ANSI 125 ม PRESSURE RATING ทไมนอยกวา 175 PSI ตว SEAT ใหเปนทองเหลองชนดถอดออกไดเปนระบบ PILOTOPERATED DIAPHRAGM ท าดวยวสด

4. PRESSURE RELIFE VALVE ม ไ ว ส า ห ร บ ต ด ต ง ห ล ง เค ร อ ง ส บ น า ใ ห ใ ช ช น ด HYDRAULICALLY- OPERATE PILOT CONTROLMODULATING TYPE ตววาลวท าดวยเหลกหลอขอตอออน (FLEXIBLE CONNECTION) ส าหรบ ตดตงระบบสบน าประปา และระบบสบน าดบเพลง เปนแบบทอออน เหลกไรสนมขนาด 2

นว และเลกกวาตอแบบเกลยว ขนาด 2 ½ นวขนไป ใหตอแบบหนาจานสามารถทนแรงดนใชงานไดไมนอยกวา 250 PSI ส าหรบระบบประปา

ระบบสบสงน าทงแบบ TWIN PHERE ท าดวย NEOPRENE และ MULTIPLE PLYSOR NYLON TIRE CORD FABRIC ขนาด 1 ½ นว และเลกกวาตอแบบเกลยว ขนาด 2 นวขนไปใหตอแบบหนาจาน สามารถทนแรงดนใชงานไดท 150 PSI ขนาดความยาวไมต า 3 เทาของขนาดเสนผานศนยกลาง ทอส าหรบทอขนาด 3 นว และต ากวาขนาดความยาวไมต า 2 เทาส าหรบทอขนาด 4 นวขนไป

2.1.1.4 STRAINER

ผรบจางตองท าการตดตง Strainer ส าหรบเครองสบน าทงหมด, ดานทอดด (Suction) ของเครองสบน า แมวาจะมไดระบในแบบกตาม Water Strainer เปนรปตว “Y” มแผงตะแกรงท าดวย Bronzeหรอ Stainless Steel ทสามารถถอดออกลางได เชน

11

ขนาด 2 1/2 นว และเลกกวา ตวเรอน Strainer ท าดวย Bronze แบบเกลยว ขนาด 3 นว และใหญกวา ตวเรอน Strainer ท าดวยเหลกหลอหนาแปลนทนแรงดน ขณะ

ใชงาน (Working Pressure) ไดไมนอยกวา 125 ปอนด/ตร.นว ของไอน าอมตว และตองมวาลวระบายน าทงขนาด 1/2 นว ประกอบอยดวย

2.1.1.5 อปกรณไลอากาศอตโนมต ( AUTOMATIC AIR VENT )

แบบ DIRECT ACTING FLOAT TYPE ขนาด ของทอตอเขา ¾ นว ออกแบบมาใชส าหรบทนแรงดนขณะใชงาน( W.O.G. PRESSURE RATING ) ไดไมนอยกวา 200 ปอนดตอตารางนวลกลอยและสวนประกอบภายในท าดวย STAINLESS STEEL

2.1.1.6 PRESSURE GAUGES

แบบ BOURDON TUBE เหมาะส าหรบใชกบน า ตวเรอนเปน CAST ALUMINIUM หนาปทมอานไดชดเจนเปนกระจกใส พนหนาปทมมสขาว, มขดแบงและตวเลขเปนสด าความคลาดเคลอนของมาตราวดตองไมเกน 1% มทปรบใหอานคาศนย หรอเทยบเทาได ชวง

2.1.1.7 WATER METER

แบบใบพด (TURBINE TYPE) MULTIJET MEGNETIC DRIVE ตามมาตรฐานของการประปานครหลวงหรอภมภาค ผานการทดสอบความเทยงตรงโดยมหนงสอรบรองจากการประปา ฯ เปนแบบทสามารถตดตงในแนวนอนหรอแนวดงไดตามทระบในแบบ

2.1.1.8 ชองระบายน าพน (FLOOR DRAIN)

ชองระบายน าพน ท าดวยเหลกหลอ โดยทสวนบนเปนทองเหลองหรอ ชบโครเมยม มปกโดยรอบปองกนน ารว ตะกราทเกบผงถอดได เมอใชตดต งกบพนกนน าซม ตองใช FLASHING CLAMP ใหใชผลตภณฑภายในประเทศทมคณรปการใชงานเทยบเทากบทระบไวในหมวดวสดอปกรณมาตรฐาน

2.1.1.9 ชองระบายน าฝน (ROOF DRAIN)

ชองระบายน าฝน ท าดวยเหลกหลอ มปกโดยรอบปองกนน ารว ตองท าการตดตงใหเรยบรอยกอนการเทคอนกรต ใหใชผลตภณฑทผลตภายในประเทศทมคณรปการใชงานเทยบเทากบทระบไวในหมวดวสดอปกรณมาตรฐาน

12

2.1.2. แนวทางในการการออกแบบและการเลอกวสด

ระบบประปามแนวคดในการออกแบบ ดงน

1. ไมควรเดนทอประปาฝงดนใหเดนลอยเลาะรวบาน, หลกเลยง (หาม) เดนทอประปาใตบานหากมความจ าเปนตองเดนลอดถนนใหฝงปลอกทอเหลกใตถนน หรอตองฝงดนเขาตวบานกใหใสประตไวทกจด เพอความสะดวกในการตรวจสอบและซอมแซมภายหลง

2. หากมความจ าเปนตองใชเครองสบน า เพอใหมแรงดนมากขน ตองออกแบบใหมถงเกบน าและใหเดนทอจากการประปามาจายน าใหถงเกบน า และใหสบน าจากถงเกบน านเทานน หามสบน าจากทอทตอกบทอของการประปาโดยตรง ซงผดทงหลกวชาการ และยงผดกฎหมายดวย

3. ถงเกบน ากจะตองมขนาดเหมาะสมกบขนาดของบาน, จ านวนคนทอาศยอย ตลอดจนความ แนนอนของการจายน าประปาใหกบบานเรา โดยปกตกจะใหมขนาดทจน าไวใชได 1-2 วน โดยทไมมน าจากการประปาเตมเลยมขอแนะน าทส าคญอกเรองหนงกคอ ไมแนะน าใหเอาถงเกบน าฝงดน เพราะยากตอการดแลรกษา ทงเรองความสะอาดและการรวซม รวมทงเครองสบน าอาจจะสบน าไมขนดวย

4. ทอประปาในบาน แนะน าใหเลอกใชทอพวซชน 13.5 เหตผล คอ ราคาถก ตดตองาย ไมเปนสนม อายการใชงานยาวนาน แตมขอควรระวงเอาใจใสในการตดตงดงน การตดตองใชเครองมอใหเหมาะสมใหแนใจวาตดไดฉาก และควรลบเหลยมทปลายทอ

(Taper) การทากาวใหทาททอในปรมาณทเหมาะสม ทาใหตลอดความยาวของทอทจะดนเขาไปในขอตอ ถาทาสนกวากจะดนเขาไปในขอตอไดเทากบสวนททากาวไว ปลายทอททากาวตองสะอาด

ขอตอเกลยวทตอกบวาลว หรออปกรณของสขภณฑทเปนโลหะไมควรใชเกลยวพลาสตก เพราะเมอหมนคลายออกเมอไร เกลยวพลาสตกจะเสยท าใหน ารวได ถาอยในก าแพงกจะเปนเรองใหญ ใหใชเกลยวทเปนโลหะแทน

การยดทอทเดนไวใหมนคง งานบานทวไปมกจะละเลยกนอาจจะท าใหทอขยบตว, สนกระแทกกบโครงสรางท าใหรวซมภายหลงได

ส าหรบทอทจะตอกบเครองท าน ารอน ควรใชทอทองแดง เพราะทอพวซ ไมสามารถใชกบน ารอนได2. เครองท าน ารอนจะใชก าลงไฟฟาอยทประมาณ 6 กโลวตตขนไป ซงท าใหน าจะรอนเกนไป จ าเปนตองมน าเยนมาผสมนอย-มากตามความตองการ ต าแหนงทตดตงสามารถซอนไวใตเคานเตอรอางลางหนา หรอบนฝา(ตองเปดซอมได) หรอตดทผนงหองน าเลยกได แตตองใกลกบจดใชงานใหมากทสด ส าหรบหองน าทมอางอาบน าและเจาของมรสนยมชอบนอนแชน ารอนจดขนาด 6 กโลวตตอาจจะเลกเกนไป (อาจจะใชแบบ

13

8กโลวตตขนไปแทนได) ทงนตองเตรยมขนาดสายไฟฟาทจะมาจายใหกบเครองท าน ารอนนใหมขนาดเหมาะสมดวยทงสองประเภทควรเลอกชนดทมเครองมอตดไฟรวในตวอยดวย (Earth Leakage) เลอกยหอทมชอเสยง หรอมมาตรฐานรบรอง ทส าคญอกเรองหนงกคอ การตอสายไฟเขากบเครองท าน ารอน ตองมนใจวาน าจะไมรวเขาไปถกขวตอไฟฟา

ระบบระบายน าทง มแนวคดในการออกแบบ ดงน

1. การออกแบบระบบทอน าทงนนใชหลกการวา น าไหลจากทสงลงสทต า ค านวณขนาดทอและความลาดเอยงใหเหมาะสม เพอใหน าไหลในทอไดเรวพอทจะพาขยะ สงโสโครกไปสบอบ าบดน าเสยไดโดยสะดวกดงนนการเดนทอแนวนอนตองมความลาดเอยงลงอยางนอย 1:100 จากหองน าไปยงบอบ าบดน าเสย จากบอบ าบดน าเสยไปยงแหลงปลอยน าทงตลอดแนวทอระบายน า ผออกแบบจะตองส ารวจและลดระดบจากตนจนปลายใหเหมาะสม หากมความจ าเปนกอาจจะตองขอสถาปนกใหยกระดบตวบานใหสงขน หรอท าบอพกและสบน าทงออกไปสทอระบายน าสาธารณะ อปกรณขอตอทใชตองเปนแบบทใชส าหรบการระบายน าทงเทานนหามใชขอตอประปาซงจะมความโคงนอย

2. เรองกลนไมพงประสงคนน อปกรณทกชนดทตอกบทอระบายน าทงจะตองมทดกหรอ P-Trap ซงจะมน าขงกนอยระหวางทอกบตวสขภณฑ ปองงกนไมไหกลนผานน ามาได ทดกกลนทดตองมคณสมบตหลกคอสามารถขงน าไดสงพอประมาณและสามารถถอดลางเอาขยะออกไดสะดวก สขภณฑโดยสวนใหญจะมทดกปญหาทพบบอยในงานระบบสขาภบาล เชน ทอรว, ทอแตกใตดน, ใตอาคาร, ในก าแพง หองน าชนลาง ชกโครกไมลง เครองสบน า สบน าไมขน, หรอท างานไมหยด หรอเดน-หยด, เดน-หยดตลอด หองน ามกลนเหมนตลอดเวลาฯลฯ

2.1.3.ระบบจายน าประปาและถงเกบน า

น าคอปจจยทส าคญในการด ารงชวตมนษย เราสามารถใชน าในการใชประโยชนตาง ๆ ท งการอปโภคบรโภค อาคารบานพกอาศยกเชนเดยวกน จ าเปนจะตองมการวางระบบน าประปามาใชในอาคารดวย ในการน ามาใชกบอาคาร บานเรอนสะดวกในการบ ารงรกษา ตองค านงถง การจดวางต าแหนงทอใหเหมาะสมกบการใชงาน เพอประสทธรปในการใช ตลอดจนอายการใชงานทยาวนาน จะถกซอนไวตามทตาง ๆ เชนในผนง พน ฝาเพดาน ดงนน

จดเตรยมพนทการเดนทอทงแนวนอน แนวดง รวมถงระยะลาดเอยงตาง ๆ ตดตงฉนวนในระบบทอทจ าเปนเชน ทอน าเยน เพอลดความเสยหายจากการรวซม ออกแบบระบบแขวน และรายละเอยดอน ๆ ตามมาตรฐานของอปกรณตาง ๆ

14

2.1.3.1 ระบบการจายน า และ ส ารองน าระบบน าประปา

ระบบการจายน า และ ส ารองน าระบบน าประปา มสวนส าคญคอ การจายน าทสะอาดไปยงจดทใชงานตาง ๆ ในปรมาณ และแรงดนทเหมาะสมกบการใชงาน นอกเหนอ จากนน ยงจะตองมระบบ การส ารองน าในกรณฉกเฉน หรอมการปดซอมระบบภายนอก หรอชวงขาดแคลนน าและในอาคาร บางประเภทยงตองส ารองน าส าหรบ ระบบดบเพลงแยกตางหากดวยหลกการจายน า ภายในอาคารม 2 ลกษณะ คอ

1. ระบบจายน าดวยความดน (Pressurized Upfeed/System)เปนการจายน าโดยอาศย การอดแรงดนน าในระบบทอประปาจากถงอดความดน (Air Pressure Tank) ระบบทใชกบความสงไมจ ากด ทงยงไมตองมถงเกบน าไวดาดฟาอาคาร

2. ระบบจายน าโดยแรงโนมถวง (Gravity Feed/Downfeed System)เปนการสบน าขนไปเกบไวดาดฟาแลว ปลอยลงมาตามธรรมชาต ตามทอตองเปนอาคารทมความสงตงแต 10ชนขนไป ถอเปนระบบทไมซบซอนไมตองใชไฟในการจาย แตจะตองเตรยมถงเกบน าไวบนดาดฟาจงตองค านงถง เรองโครงสรางในการรบน าหนก และความสวยงามดวยในการส ารองน าส าหรบการใชงานน นจะตองมการใชถงเกบน าแบบตาง ๆ มาประกอบการใชงาน ถงเกบน าทใชกนอย โดยทวไปในปจจบนนนมหลายแบบใหเลอกใช รวมทงอาจจะตองมเครองสบน าตดตงอกดวย แตเครองสบน านน หามตอระหวางระบบสาธารณะกบถงพกน าในบาน เพราะเปนการกระท าทผดกฎหมายเนองจากเปนการสบน าจากระบบสาธารณะ โดยตรงซงเปนการเอาเปรยบผอน การสบน าในบานจะตองปลอยใหน าจากสาธารณะมาเกบในถงพกตามแรงดนปกตเสยกอนแลวคอยสบน าไปยงจดทตองการอน ๆ ไดต าแหนงทตงถงเกบน าทใชงานทวไปมทตง 2 แบบ คอ

ถงเกบน าบนดน ใชในกรณทมพนทเพยงพอกบการตดตง อาจตดตงบนพนดน หรอบนอาคาร หรอตดตงบนหอสง เพอใชประโยชน ในการใชแรงดนน า ส าหรบแจกจายใหสวนตาง ๆ ของอาคาร การดแลรกษาสามารถท าใหงายแตอาจดไมเรยบรอยและไมสวยงามนก

ถงเกบน าใตดน ใชในกรณไมมพนทในการตดตงเพยงพอและตองการใหดเรยบรอยสวยงามการบ ารงดแลรกษาท าไดยาก ดงนน การกอสราง และการเลอกชนดของถงตองมความละเอยดรอบคอบชนดถงเกบน า ประกอบดวย

ก. ถงเกบน า ค.ส.ล เปนถงทมความแขงแรงสามารถสรางไดทงแบบอยบนดน และใตดน แตมน าหนกมากการกอสรางตองระวงเรองการรวซม ดงนนตองท าระบบกนซมและตองเลอกชนดทไมเปนพษตอรางกาย

ข. ถงเกบน าสแตนเลส เปนถงน าส าเรจรปโดยใชโลหะสแตนเลสทไมเปนสนม มความทนทานตอการใชงาน นยมตดตงเปนถงน าบนดน

15

ค. ถงเกบน าไฟเบอรกลาส เปนถงเกบน าส าเรจรป ใชวสดไฟเบอรกลาสทมความยดหยนสง ไมแตกหกงาย มน าหนกเบา รบแรงดนไดด และไมเปนพษกบน าสามารถตดตงไดทงบนดนและใตดน

ง. ถงเกบน า PE (Poly Ethelyn) เปนถงเกบน าทใชวสดชนดเดยวกบทใชท าทอน าประปา สามารถรบแรงดน ไดดมน าหนกเบา ใชตดตง ไดทงบนดนและใตดน

จ. ถงเกบน าส าเรจรปอน ๆ ในสมยกอน นยมถงเกบน าทเปนเหลกชบสงกะส รปทรงสเหลยมลกบาศก แตเมอใชไปนาน ๆ ถงจะผกรอนได ปจจบนไมคอยนยมใช แลวนอกจากนน ยงมถงเกบน าแบบโบราณ ทเคยนยมใชมานาน ไดแก โองน าขนาดตาง ๆ ทงทเปนแบบดนเผา และแบบหลอคอนกรตการเลอกและออกแบบถงน า จะตองมขอค านงถงคอ - ตองค านงถงอายการใชงานของถงเกบน า - ขนาดและจ านวนถงเกบน าจะตองมปรมาณน าส ารองทพอเพยงตอการใชงาน ส าหรบบานพกอาศยจะใชน าทประมาณ 200ลตร/คน/วน

- จะตองจดเตรยมพนทส าหรบตดตงถงเกบน าส าหรบอาคารดวย

2.1.3.2 การเดนทอน าเบองตน

รปท 2.5 แสดงการเดนทอน าเบองตน

รปท 2.5 การเดนทอน าเบองตน

16

วธการเดนทอประปา

โดยทวไปแลวการเดนทอประปาภายในบานจะมอย2ชนดคอ การเดนทอแบบลอย คอ การเดนทอตดกบผนง หรอวางบนพน การเดนทอแบบนจะเหนได

ชดเจน สามารถซอมแซมไดงาย เมอเกดปญหาแตจะดไมสวยงาม การเดนทอแบบฝง คอ การเจาะสกดผนง แลว เดนทอ เมอเรยบรอยแลวกฉาบปนทบ หรอ

เดนซอนไวใตเพดานกได ซงจะดเรยบรอย และสวยงาม แตเมอมปญหาแลว แกไขไดยงยาก

วธการเดนทอประปาในสวนทอยใตดน

การเดนทอประปาจะมทงทอสวนทอยบนดน และบาง สวนจะตองอยใตดน ในสวนทอยบนดน อาจใชทอ PVCหรอทอเหลกชบสงกะส (Galvanize) กได แตส าหรบทอ ทอยนอกอาคาร โดยเฉพาะทอทอยใตดน บรเวณใตอาคาร ควรใชทอ PE ทอชนดนมคณสมบตพเศษ ในการบดงอโคงได ในกรณเดนผานเสาตอมอ หรอคานคอดนส าหรบทอธรรมดา จะมขอตอมากซงเสยงตอการรวซม และทส าคญเมอมการทรด ตวของอาคาร หากเปนทอPVC. หรอทอเหลกชบสงกะส จะ ท าใหทอแตกราวได แตถาเปนทอ PE จะมความยดหยนกวา ถงแมจะมราคาทสง แตกคมคา เพราะถาเกดการรวซมแลว จะ ไมสามารถทราบไดเลย เพราะอยใตดนจะซอมแซมยากวธการใชสตอปวาลวเมอตดตงสขภณฑ

โดยทวไปการตดระบบประปากบสขภณฑ เพยงตอทอ น าดเขากบตวเครองสขภณฑกสามารถใชงานไดแลว แตถาเกด ปญหาทจะตองการซอมแซม กจะตองปดมเตอรน าดานนอก เพอหยดการใชน า ซงจะท าใหภายในบานทงหมดไมสามารถใช น าได ทางออกทดกคอ ใหเพมสตอปวาลว ในบรเวณสวนท จายน าเขากบสขภณฑ เพอทเวลาท าการซอมแซม สามารถทจะปด วาลวน าได โดยทน าในหองอน ๆ กยงสามารถใชงานได

วธการตรวจสอบระบบประปา

ตรวจสอบอปกรณภายในบาน โดยปดกอกทมอย ทงหมดแลวสงเกตทมาตรวดน า ถาตวเลขเคลอน แสดงวา มการรวไหลเกดขน ซงอาจเกดจากการรวซม หรอมอปกรณบางอยางแตกหกหรอช ารด กจดการหาชางมาแกไขใหเรยบ รอย นอกจากภายในบานแลว ยงสามารถตรวจสอบการรว ไหลของน าในเสนทอทอยนอกบาน โดยสงเกตพนดนบรเวณ ทอแตกรวนน จะมน าซมอยตลอดเวลา และบรเวณนนจะ ทรดตวต ากวาทอน นนคอสาเหตทท าใหน าประปาไหลออน ลง กควรแจงไปยงส านกงานประปาในเขตนนการวางระบบ

17

ทอน าในทนจะกลาวถงการวางทอน าประปา หรอทอน าดเพอน าไปใชตามสวนตาง ๆ ของบานและการวางทอน าทงจากจดตาง ๆ ของบานลงสทอระบายน า โดยจะเนนการวางทอแบบฝง เพราะเปนระบบทนยมใชกนทวไปส าหรบอาคารบานเรอนในปจจบน และเปนระบบทอาจกอใหเกดปญหาไดโดยงายหากท าไวไมด ตงแตแรก ในชวงกอนทอน าทใชกนโดยทวไปตามบานจะเปนทอเหลกอาบสงกะสซงมความแขงแรงไมแตกหกงาย แตเมอใชไปนาน ๆ จะมปญหาเรองสนม จงเกดความไมปลอดภยในการใชน าเพอการบรโภคจากทอชนดน ตอมามการน าทอน าทท าจากพลาสตกโพลไวนลคลอไรด (PVC) หรอทเรยกวาทอพวซมาใชแทนทอเหลกซงกมผน ามาใชเพมขนเรอย ๆ เนองจากมราคาถกกวาและไมเปนสนม ตอมาววฒนาการทางดานพลาสตกมความกาวหนาขนมาก ทอพวซทผลตขนมความแขงแรงทนทาน น าหนกเบา ไมเปนสนม ราคาไมแพง และยงทนตอการกดกรอนของสารเคมตาง ๆ ไดหลายชนด จงเปนทนยมใชกนแพรหลายทวไป แตอยางไรกตามทอน าทท าจากเหลกกยงคงใชกนอยในบางจดทตองการความแขงแรงเปนพเศษ เชน จดทตองรบน าหนกหรอแรงกระแทกจดทตองรบความดนสง หรอจดทตองทนตออณหภมสง ๆ เปนตน

2.1.4.ระบบทอระบายน าและทออากาศ

น าทระบายออกมาจากสขภณฑและอปกรณอน ๆ ทตองใชน าเปนองคประกอบ ตองไดรบการระบายออกจากอาคารโดยเรว เพอสงตอไปยงถงบ าบดน าเสย ระบบการระบายน าภายในอาคารประกอบดวยทอระบายน าและทออากาศระบบทอระบายน าหมายถง ระบบทอทตดตงเพอระบายน าเสย น าฝน หรอน าทงอน ๆ ไปยงแหลงก าจดระบบทออากาศประกอบดวย ทอทใชส าหรบใหอากาศผานเขา-ออก จากระบบทอระบายน า หรอชวยใหอากาศหมนเวยนอยภายในทอระบายน า เพอลดความดนแปรเปลยนภายในทอใหเหลอนอยทสด และ รกษาน าในทดกกลนเอาไว นอกจากนยงเปนทอส าหรบระบายกาซตาง ๆ ภายในทอออกไปสบรรยากาศในต าแหนงทเหมาะสมการตอทออากาศนนมหลากหลายแบบ แตอยางไรกด ขนาดของทออากาศจะตองไมเลกกวาครงหนงของทอระบายน าททออากาศตออย และตองไมเลกกวา 30 มม.

รปท 2.6 แสดงระบบการระบายน าของอาคารหลายชน

18

รปท 2.6 ระบบการระบายน าของอาคารหลายชน

2.1.4.1. ทอในระบบการระบายน า

ทอในระบบการระบายน าตองมองคประกอบดวยกน 3 สวน คอ ทอระบายน า ทดกกลน และทออากาศ ทงสามสวนนยงแยกออกเปนทอแบบตาง ๆ กนตามลกษณะของการใชงาน ดงแสดงในรปแสดงระบบการระบายน าภายในอาคารหลายชน ค าจ ากดความของทอแบบตาง ๆ ในรปนคอ

Soil Pipe หรอทอน าโสโครก หมายถงทอทใชส าหรบการระบายของเสยออกจากรางกายมนษย เชน น าโสโครกทระบายจากโถสวม โถปสสาวะ เปนตน ทอน าโสโครกทอยในแนวดง เรยกวา soil stack สวนทอทอยในแนวนอนหรอทอแยก เรยกวา branch soil

Pipe Waste Pipe หรอทอน าเสย หมายถงทอทใชในการระบายน าเสยอน ๆ เชน จากฝกบวอาบน า จากการซกลางเปนตน ทอน าเสยทอยในแนวดง เรยกวา waste stack สวนทอทอยในแนวนอนหรอทอแยก เรยกวา branchwaste pipe.

Building Drain หรอ House Drainหมายถงทอทอยระดบต าสดในระบบทอระบายน า ซงรบน ามาจากทอน าโสโครก ทอน าเสย หรอทอระบายน าอน ๆ ภายในอาคาร และจะสงน าเหลานไปยง

19

Building Sewer Building Sewer หรอ House Sewerหมายถงทอท รบน าตอจาก Building Drain เพอสงตอไปยงแหลงก าจดน าเสยหรอจดปลอยทเหมาะสม

Building Storm Drain หรอ House Storm Drainหมายถง ทอทอยต าสดในระบบทอระบายน าฝน น าทผวหนาของอาคาร น าจากระเบยง เปนตน

Building Storm Sewer หรอ House Storm Sewerหมายถงทอในแนวระดบทรบน าตอจาก Building Storm Drain เพอสงตอไปยงทอระบายน าสาธารณะหรอจดปลอยทเหมาะสม

Building Subdrain หมายถงทอในระบบการระบายน าสวนทไมสามารถระบายน าออกไปยง Building Sewer ไดโดยอาศยแรงโนมถวงของโลก เชน ทอระบายน าตาง ๆ ในชนใตดนทตองใชเครองสบน าชวยระบายน าออกไปนอกอาคาร

Vent Pipe หรอ ทออากาศ เปนทอทตออยกบทอระบายน าใกลกบทดกกลน (trap) หรอตออยกบทอสวนอน ๆ ของทอระบายน า โดยมจดประสงคเพอรกษาความดนภายในระบบทอระบายน าใหมการแปรเปลยนนอยทสดโดยการจดใหอากาศผานเขา-ออกจากทอระบายน าได

Trap หรอทดกกลน เปนอปกรณทมน าคนอย (water seal) โดยตออยในทอระบายน าเพอปองกนไมใหอากาศหรอกาซภายในทอระบายน ากลบเขามาในอาคารได แตจะไมขดขวางตอการระบายน า เชน P-Trap, S-Trap และ drum trap เปนตน

วสดของทอและขอตอ เปนวสดของทอทใชในระบบการระบายน าทอยภายในอาคาร ไดแก ทอน า

โสโครก ทอระบายน าเสยและทออากาศนยมใชทอพวซ เพอความคงทน และตดตองาย ราคาประหยด

2.1.5. ระบบการระบายน าฝน

สงหนงทส าคญในการกอสรางอาคาร คอ การจดใหมระบบระบายน าฝนทสามารถรองรบน าฝนจากบนอาคารและบรเวณพนทรอบ ๆ อาคาร เพอระบายทงไปอยางเหมาะสม ซงการระบายน าฝนนรวมถงการระบายน าฝนจากหลงคาอาคาร กนสาด ทางเทา และถนนภายในบรเวณออกไปสทอระบายน าสาธารณะ หรอหากสงกอสรางอยใกลแมน าล าคลอง กสามารถจดใหระบบระบายน าฝนไหลลงสแมน า ล าคลองไดโดยตรงชนดของชองระบายน าฝนชองระบายน าฝนมอยดวยกนหลายชนด แตจะตองตดตงในต าแหนงทเหมาะสมของอาคารและชองระบายน าฝนทกชนดจะตองมทกรองผง (strainer) ตดอย และควรมชองส าหรบน าฝนไหลเขาไมนอยกวาหนงเทาครงของพนทของทอน าฝนทตออย

20

รปท 2.7 แสดงชนดของชองระบายน าฝน

รปท 2.7 ชนดของชองระบายน าฝน

จากรปท 2.7 รป ก. ข. และ ค. เรยกวาชองระบายน าฝนแบบดอกเหด (mushroom type) มทกรองผงยกสงซงเหมาะในการรบน าฝนจากหลงคาทอาจมใบไม หรอสงอน ๆ ทอาจปดกนทางไหลเขาของน าฝน ทงยงเหมาะกบการตดตงบนหลงคาซงไมตองดแลรกษามากนก รป ง. และ จ. เปนชองระบายน าฝนชนดทกรองผงเปนแผนแบนราบ ซงอาจท าใหเศษผงหรอใบไมอดตนไดงายควรใชในบรเวณทดแลไดสะดวกและตองการความสวยงาม เชน สวนหยอมบนดาดฟา เปนตน รป ฉ. เปนชองระบายน าฝน ชนดตดตงเพอรบน าฝนทางดานขางของผนง (Scupper drain)

ในรปท 2.8 และ 2.9 แสดงถงการตดตงชองระบายน าฝนแบบดอกเหดและแบบแบนราบส าหรบหลงคาคอนกรต ซงจะตองท าอยางถกตอง มฉะนนอาจเกดการรวซมทบรเวณรอยตอได

รปท 2.8 ตดชองระบายน าฝนแบบดอกเหด

21

รปท 2.9 รปตดชองระบายน าฝนแบบแบนราบ

2.1.6. ถงบ าบดน าเสยและถงดกไขมนส าเรจรป

2.1.6.1 ถงบ าบดน าเสย

ถงบ าบดน าเสยส าเรจรป มอยดวยกน 3 ประเภทใหญ คอ

1. แบบเตมอากาศ 2. แบบไมเตมอากาศ 3. แบบรวมส าเรจรป

ถงบ าบดน าเสยแบบเตมอากาศ อาศยแบคทเรยชนดใชออกซเจนทเจรญเตบโตเปนแผนฟลมบน

พนผวพลาสตกมเดย ท าหนาทยอยสลายสารอนทรยทปนเปอนในน าเสยจนไดคณรปน าทตองการ

ถงบ าบดน าเสยแบบไมเตมอากาศ ใชแบคทเรยชนดไมใชออกซเจน ท าหนาทในการบ าบด ปรบปรมาณแบคทเรยใหเหมาะสมกบการบ าบดดวยตวกลางพลาสตกทใหพนทผวเพยงพอ ตามหลกวศวกรรมสงแวดลอม

ถงบ าบดน าเสยแบบรวมส าเรจรป เปนถงทมการรวมเอาสวนเกรอะ และสวนกรองไรอากาศไวในใบเดยวกน เพอความสะดวกและประหยดพนทในการตดตง ใชบ าบดน าเสยตามอาคารพกอาศยทวไปถงบ าบดน าเสย มระบบการท างานแยกเปน 2 สวน คอ ถงเกรอะและถงกรองไรอากาศ

ถงเกรอะ เปนขนแรกในการท าใหเกดการตกตะกอนใหจมลงสกนถงและถกยอยสลายโดยแบคทเรย สวนน าทเหลอจะไหลไปยงสวนถงกรองไรอากาศ

22

ถงกรองไรอากาศ น าทไหลมาจากถงเกรอะจะไหลเขาสสวนลางของถงกรองไรอากาศและจะถกยอยสลายโดยตะกอนจลนทรย จากนนน าทเสยจะไหลขนผานชนตวกลาง (MEDIA) ทอยสวนบนของถงและถกบ าบดโดยแบคทเรยกอนระบายออกสระบบระบายน าสาธารณะตอไป

2.1.6.2 ถงดกไขมน

รปท 2.10 แสดงสวนประกอบของถงดกไขมน

รปท 2.10 สวนประกอบของถงดกไขมน

การท างานของถงดกไขมน

การท างานของถงดกไขมนมหลกการงาย ๆ คอ การใชวธแทนทของน า คอ น าทอยในถง จะถกแทนทจากน าททยอยไหลเขาไปและตอง ใหน าในถงมเวลาพอทแยกไขมนกบน าด ออกจากกน จงจ าเปนตองมแผงกนตรงกลาง ระหวางถงเพอลดความเรวของน าทไหลผาน เขามา ไมใหกระทบกบการแยกตวของน า กบไขมนใหมากทสด ดงนนถงดกไขมนยง ใหญ ยงมประสทธรปมาก

รปท 2.11 แสดงถงดกไขมน และรปท 2.12 แสดงการเดนระบบประปาและสขาภบาลแบบเปลอย

23

รปท 2.11 ถงดกไขมน

การเดนระบบประปาและสขาภบาลแบบเปลอย

รปท 2.12 การเดนระบบประปาและสขาภบาลแบบเปลอย

แนวทางการเดนระบบประปาและสขาภบาลแบบเปลอยมดงน

1. อาคารสง... บางสวนเดนทอแบบเปลอย... แลวทาสเดยวกบอาคาร 2. เพอใหบ ารง รกษา ดแลงาย และเหนการรวซมไดงาย 3. สททา ตองเนนสเดยวกบบรเวณ ททอยดเกาะ 4. เนนความเปนระเบยบ ในการจดต าแหนงดวย 5. หากรว - ซม จะสามารถมองเหนไดทนท และซอมแซมไดงาย 6. หากอดตน หรอ มปญหาสามารถด าเนนการทนท...ไมตองทบสวนใด ๆ

24

2.6.2.3 .การเดนระบบประปาแบบฝง

งานระบบทอสขาภบาลนยมใชทอพวซ เพราะมน าหนกเบา ราคาถก ไมเกดสนมในน า โดยแบงออกเปน 2 ระบบ คอ ทอน าด และทอน าเสย เดนทอแบบฝง โดยการเจาะสกดผนงแลวเดนทอ เมอเรยบรอยแลวกฉาบปนทบ และเดนซอนไวใตเพดาน ซงจะดเรยบรอยและสวยงา[1],[2],[3],[4],[5],[6],[7],[8],[9],[10]

รปท 2.13 แสดงการเดนระบบประปาแบบฝง

รปท 2.13 การเดนระบบประปาแบบฝง

2.2 การบรหารโครงการ (Project Management)

การบรหารโครงการ คอ การบรหารจดการ การใชทรพยากรตาง ๆ ทมอยอยางเหมาะสมและ สมบรณทสด เพอใหการด าเนนโครงการบรรลวตถประสงคทต งไวหรอเราอาจกลาวไดวา การบรหารโครงการ เปนการด าเนนการ เพอใหโครงการทเราไดสราง ขนมาด าเนนไปดวยความเรยบรอย ตามแผนงาน ทวางไว

การบรหารโครงการ(Project Management) เปน กระบวนการทเกยวกบการวางแผน การจดการ ควบคม การใชทรพยากรตาง ๆ ทมอยอยางเหมาะสม และมประสทธรปสงสด เพอใหการด าเนนโครงการบรรลตามวตถประสงคทตงไว พรอมทงใหเกดผลประโยชนสงสด ภายใตเวลา งบประมาณทก าหนด และไดผลงานทมคณรป

25

2.2.1. องคประกอบส าคญจ าเปนตองมในแตละโครงการ

องคประกอบส าคญจ าเปนตองมในแตละโครงการคอ

1. งานทจะตองท าในโครงการ 2. ทรพยากรทมผลตอการด าเนนโครงการ 3. คาใชจายตาง ๆ ในการด าเนนงาน 4. ระยะเวลาในการด าเนนงานในสวนตาง ๆ ของโครงการ

2.2.2. ประโยชนของการบรหารโครงการ (The Benefit of Project Management)

ในการบรหารจดการโครงการนน ผจดการโครงการ ทกคนลวนมงหวงประโยชนทจะจดการงานโครงการนน ๆ ในการบรรล เปาหมายหลก 3 ประการ คอ

1. ท างานโครงการนนใหเสรจทนเวลา (Time) 2. ท างานโครงการนนใหไดผลตอบแทนคมคาภายในตนทนทต าทสด (Cost) 3. ท างานโครงการนนไดอยางมคณรป (Quality)

2.2.3. แนวทางการบรหารโครงการใหพจารณาถงปจจยและสถานการณ

แนวทางการบรหารโครงการใหพจารณาถงปจจยและสถานการณมดงตอไปน

1. ตองก าหนดเปาหมายโครงการนนใหชดเจน 2. จะตองระบทรพยากรทจ าเปน เพอใหงานบรรลเปาหมาย 3. ตองจดล าดบงานทตองท าและมอบหมายความรบผดชอบเพอใหงานทกอยางเสรจสมบรณ 4. ตองตดตามความคบหนาของโครงการ และปรบปรงโครงการในระหวางการน าไปปฏบตอยาง

ตอเนอง 5. ตองประเมนความส าเรจของโครงการดวย รปท 2.14 แสดงถงกระบวนการควบคมการปฏบตงานในโครงการ

26

รปท 2.14 กระบวนการควบคมการปฏบตงานในโครงการ

2.2.4. ความหมายของโครงการ (Project)

โครงการ หมายถง กจการใด ๆ ทมคณสมบตดงตอไปน

- มวตถประสงคทชดเจน - มก าหนดเวลาเรมและสนสด - การด าเนนงานจะอยภายใตขอจ ากดของ

งบประมาณ ก าหนดเวลาของงานตาง ๆ คณรปของงานตามก าหนด

2.2.5. โครงสรางของโครงการ

หากพจารณาทตวโครงการและสวนประกอบของโครงการ อาจเขยนเปนแผนภมดงรปท 2.15 ซงจะเหนไดวา ในการท าโครงการขนาดใหญ ซงจะประกอบดวยโครงการยอยหลายโครงการ เราอาจเรยก รายการโครงการทงหมดวาโปรแกรม โดยในโปรแกรมนประกอบดวย โครงการท 1, 2, 3 และตอ ๆ ไป

27

รปท 2.15 โปรแกรมโครงการ และสวนประกอบ

ตวอยางการจดแบงโครงการในโปรแกรมออกแบบและกอสรางระบบบ าบดน าเสยโรงพยาบาลชมชนในภาคกลางของประเทศไทย ประกอบดวย โรงพยาบาลตาง ๆ จ านวน 35 โรงพยาบาลใน 9 จงหวดไดแ ก จงหวดป ทมธาน นครนายก ป ราจน บ ร ส ระ บ ร ลพ บ ร ส งห บ ร อ างทอง สพรรณ บ ร พระนครศรอยธยา อาจเขยนเปนแผนภมแสดงองคประกอบของโครงการ ดงรปท 2.16

28

รปท 2.16 แผนภมแสดงสวนประกอบโครงการตวอยาง

2.2.6. ประเภทของโครงการ

จากทไดกลาวมาขางตนนน จะเหนไดวา เมอประเดนของปญหามความหลากหลายโครงการทจะเขาไปแกไขปญหาทมความหลากหลายนน จงจ าเปนตองมอยหลายประเภทดวย ท งในเรองของขนาด ขอบขาย เวลา จ านวนหนวยงานทเกยวของ กลมของลกคาผรบบรการ รวมทงอายการใชงานของโครงการ (Project Life) การแบงประเภทของโครงการจงเปนเรองยาก แตเพอใหงายในการท าความเขาใจ ในทนจงแบงประเภทของโครงการตามลกษณะของสถานการณทเผชญ ออกเปน 3ประเภทใหญ ๆ ดวยกน คอ

1) โครงการปรบปรงแกไขปญหา (Improvement Project) :โครงการประเภทน สวนใหญจะเปนโครงการทมระยะเวลาส นมาก เชน โรงงานทบรหารอยน น ระบบของเครองจกรช ารดโดยกระทนหน จ าเปนตองมการซอมบ ารงโดยเรงดวน จงจ าเปนตองจดท าเปนโครงการขนมาเพอซอมบ ารงในระยะเวลาอนจ ากด การแกปญหาการจลาจลของต ารวจ การปรบโครงสรางของ

29

หนวยงานเพอใหบรการประชาชน เปนตน โครงการประเภทนจงมระยะเวลาส นมาก เพราะจ าเปนตองแกไขปญหาเหลานนอยางทนทวงท โดยการระดมบคลากรเขามาท างานทงภายในและภายนอกในกรณทงานประจ ามปญหาจนงานประจ าไมสามารถจะแกไขปญหาเหลานนได และทงานประจ าตองด าเนนตอไปโดยไมสามารถจะดงบคลากรมาชวยแกไขปญหาทเกดขนได จงจ าเปนตองแยกงานแกปญหานนออกมาเปนงานโครงการ เพอทจะแกไขใหงานประจ านนหมดปญหาไป ซงโครงการประเภทน มไดท าใหเกดสงใหม ๆ ขนมาในโครงการเลย

2) โครงการรเรมหรอนวตกรรม (Innovative Project) : เปนเรองของการรเรมโครงการใหมเลย โดยเปนการรอสงเดมไปทงหมด แลวรเรมสรางนวตกรรมใหม ซงนกศกษาจะเหนไดวา มโครงการในหนวยงานของทานเองเปนโครงการในลกษณะนเปนจ านวนมาก เชน ธนาคาร กรมทางหลวง กรมชลประทาน ฯลฯ อนเปนโครงการทตองคดสงใหม ๆ ขนมาทดแทนสงเดมทไมสามารถจะอยไดตอไปจะเหนไดวา โครงการประเภทนกบโครงการประเภทแรกนน ในบางครงกยากทจะแยกออกจากกนไดเดดขาด เพราะในการปรบปรงและแกไขปญหานน กตองการนวตกรรมใหม ๆ เชน ตองการเครองจกรเครองกลใหม เพอรองรบความตองการในการผลตสนคามากขน ตองการบคลากรรนใหมเขามาท างาน ตองการเทคโนโลยใหม ฯลฯ เพอท าใหปญหาเดมถกแกไปใหหมดไป โดยไมจ าเปนทจะไปเสยเวลากบมนมาก

3) โครงการวจยและพฒนา (Research and Development Project) :เปนโครงการทบางครงเกยวพนกบโครงการประเภทท 1 และ 2 โครงการทเกยวของกบโครงการประเภทท 1 เชน โครงการวจยเพอใหรวา ปญหาทควรปรบปรงแกไขคออะไร กอนทจะไปท าโครงการปรบปรงแกไขปญหานน สวนโครงการทเกยวของกบโครงการประเภทท 2 เชน องคการมสงใหมมาใชอยแลว แตตองการจะเสรมตอเพมขนอก จงตองมโครงการวจยและพฒนาเกยวกบนวตกรรมเหลานน เพอใหเกดความไดเปรยบตอไปในการแขงขนอก เปนตน จะเหนไดวา โครงการประเภทท 3 น เปนโครงการทมลกษณะทงถกและผดได เชนวจยแลวไมพบปญหาใดเลย คาใชจายทน ามาลงทนวจยกมไดสญเปลาไปเพราะดกวาไปแกปญหาแลวผดหรอวจยไปแลวไดขอสรปผดพลาด หรอมสงใหมแลวไปวจยและพฒนาเพมเตม แตมไดผลตสงนนเพราะไมค ม เปนตน ดงน นโครงการประเภทท 3 น จงอาจจะเปนโครงการทดลอง (Experimental Project) เชน โครงการทดลองหาพนธใหมในกรมวชาการเกษตร แตมไดใชประโยชนเอง หากสงไปยงกรมสงเสรมการเกษตรไปแนะน าประชาชนตอไป เปนตน หรออาจจะเปนโครงการน ารอง (Pilot Project) มกจะกระท าในหนวยงานทมทนและความเขมแขงสง ทจะไปลงทนในการท าการวจยและพฒนาได แตในปจจบนน แมแตหนวยงานทมงบประมาณนอย กอนทจะเรมท าสงใด ควรจะตองมการทดลองท าเสยกอน หากไมไดผล กยอมเสยนอยดกวาเสยมาก มเชนนนจะมลกษณะดงสภาษตทวา “เสยนอยเสยยาก เสยมากเสยงาย” โครงการประเภทนจงเปนโครงการทมอยเปน

30

จ านวนมากในกลมของประเทศและกจการทไดเปรยบ โดยน าเอาผลก าไรทไดนนไปใชท าเปนโครงการทดลองหรอโครงการน ารอง เชน โครงการแมนฮตตน โครงการนาซาโครงการวจยทางการแพทย การวจยทางวทยาศาสตรแขนงตาง ๆ ฯลฯ อนเปนประโยชนตอคณคาของการท างานของมนษย การลงทนส าหรบโครงการเหลาน จงมความจ าเปนส าหรบการพฒนาสงคมกลาวโดยสรปไดวา การทแยกโครงการออกเปน 3 ประเภทใหญ ๆ นน ท าใหนกศกษาสามารถพจารณาไดวา ในโครงการทง 3 ประเภทนนเปนโครงการทเกดขนแนนอนในหนวยงานทเรารบผดชอบ

โครงการเหลานเปนสวนทเพมชวตการท างานมคามากขนตอองคการนน ซงมความแตกตางกนออกไปตามสรปของแตละหนวยงานวา โครงการทง 3 ประเภทนน โครงการใดมมากกวาโครงการใด จนยากทจะแยกออกจากกนอยางเดดขาดได โครงการทงสามประเภทนจงเปนโครงการทมไดแยกออกจากกนโดยชดเจนเดดขาด เพราะการทจะแกปญหาใหไดผลนน อาจจ าเปนตองใชนวตกรรมตาง ๆ จากการวจยและพฒนาเขามาประกอบการพจารณาเพอวางแผนและด าเนนการโครงการตอไป

2.2.7. ลกษณะทส าคญของโครงการ

ตามทไดกลาวมานนจะเหนไดวา โครงการสามารถทจะเกดขนกบชวตการบรหารของมนษยไดตลอดเวลา ซงเมอพจารณาแลวจะพบวา โครงการทผบรหารก าหนดขนไมวาจะเปนประเภทใด จะมลกษณะเฉพาะทส าคญคลายคลงกน ซงไมสามารถทจะใชงานประจ าเขามารบผดชอบโดยตรงไดดงตอไปน

1) มขอบขายงานเปนเอกเทศ (Unique Scope) :โครงการนนจะมลกษณะทสามารถจะ แยกออกเปนเอกเทศจากงานประจ าได กลาวคอ รไดวาเนองานหรอขอบขายของโครงการนนอยใน

จดไหนเชน โครงการฝกอบรมพฒนาพนกงานเพอใหสามารถท างานไดรวดเรวขน เมอบคลากรฝกอบรมเสรจสนแลวกกลบไปท างานประจ า ดงนน โครงการฝกอบรมนจงแยกออกมาจากงานประจ าของพนกงานเปนเอกเทศ หรอโครงการสรางรถไฟใตดนขององคการรถไฟฟามหานครซงมขอบขายทมความเปนพเศษในตวของโครงการเองอย

2)มองคการรบผดชอบเปนการชวคราว (Temporary Organization) :หนวยงานท รบผดชอบโครงการนนจะรบผดชอบตงแตเรมตนจนกระทงสนสดโครงการลงเทานน กลาวคอ เมองานโครงการหมด ความเปนสภาวะของการเปนองคกรนนกหมดตามไปดวย จงกลาวไดวา งานโครงการมใชงานประจ า แตมลกษณะเปนงานชวคราว จงไมสามารถทจะท าใหงานโครงการเปนงานประจ าได เวนแตวาองคกรนนมงานประจ าคอ การรบจางท างานโครงการ แตในระหวางทองคกรนหางานโครงการมาท านน กจะตองท างานประจ าไปดวย

31

3) มการเปลยนแปลงทเปนประโยชนตอกลมเปาหมายU (Beneficial) : หมายความวาผลลพธของงานโครงการนน เมอเกดขนมาแลว จะน าไปสการเปลยนแปลงทเปนประโยชนตอกลมเปาหมาย (Target Groups) ไมวาจะเปนภายในหรอภายนอกองคการ หากผลลพธปราศจากประโยชนกไมใชโครงการ ซงการวเคราะหวา โครงการจะใหผลประโยชนตอบแทนอยางไรนน สามารถจะวเคราะหไดในหลาย ๆ ดาน ดงทศกษามาแลวใน “วชาการวางแผนและวเคราะหโครงการ (รศ.786)”

4) มการเผชญกบความไมแนนอน/ความเสยงU (Risk) :เปนสภาวะปกตของโครงการทตองเผชญกบความไมแนนอน/ความเสยง ไมวาจะเปนโครงการขนาดเลกเพอแกปญหาทไมส าคญนก หรอโครงการขนาดใหญทแกไขปญหาทเกดการเปลยนแปลงอยางมหาศาลกตาม ทจะตองมความเสยงเกดขนเสมอ เชน กรณโครงการรอปรบระบบ (Reengineering) ของธนาคารกสกรไทย ตองเสยงทจะถกตอตานจากคนในองคการ เสยงกบการไมยอมรบจากลกคาผ รบบรการ หรอโครงการตอทอกาซจากยานาดาทอาวเมาะตะมะ ป.ต.ท.กเสยงกบการตอตานจากนกอนรกษ ประชาชนทเดอดรอนททอกาซผานแหลงทอยอาศย โครงการอพอลโล โครงการรถไฟฟาธนายง ฯลฯ ซงมลคาของความเสยงน บางครงอาจมใชแคเสยงเฉพาะในองคการ แตเปนความเสยงกบชวตของคนทบางครงไมไดเขามายงเกยวกบโครงการเลย

5) เนนการบรณาการกบองคการหลกU (Integrate) :กลาวคอ ตวโครงการนนจะตองสามารถเชอมกบหนวยงานแม หรอหนวยงานตาง ๆ ทลกคาจะน าไปใชประโยชนได เชน โครงการตงตA.T.M. ๘ฮ.ธนาคาร ซงเมอตงต A.T.M. ส าเรจแลว ระบบดงกลาวจะตองสามารถเชอมโยงกบระบบของธนาคารทงหมดได รวมทงเชอมโยงกบองคการหลก หรอองคการทเกยวของกน ตลอดจนลกคาผรบบรการสามารถทจะน าไปใชประโยชนได เปนตน กลาวไดวา เมอโครงการส าเรจแลว จะตองโอนถายงานไปใหงานประจ าไดดวย

6) ค านงถงขอจ ากดดานเวลา คาใชจาย และคณรปU (Time Cost and Quality) :สงเหลานถอไดวาเปนสงส าคญในเบองตนของโครงการ ซงบางครงอาจจะเปนการงายเกนไปทจะมองเพยงเทานกตาม จะเหนไดวา โครงการใดกตาม จะตองมระยะเวลาเรมตนและสนสดตามก าหนด หากโครงการใดเรมไมถกเวลา อาจจะไมไดเรม แตหากเรมแลวแตเสรจไมทนเวลา กอาจจะท าใหปญหาเปลยนแปลงทรพยากรเปลยนแปลง และตนทนเปลยนแปลงไปได ในสวนของคาใชจายนน โครงการแตละโครงการจะมงบประมาณก าหนดไวชดเจน (Fixed Cost) และส าหรบในเรองของคณรปนน คณรปของงาโครงการจะตองตรงตามเงอนไขทก าหนดไวกลาวโดยสรปไดวา เมอนกศกษามโครงการ 1 โครงการทคดขนมาไดแลว ไมวาจะเปนโครงการทแกปญหา สรางสงใหม หรอวจยหรอพฒนากตาม หากน าเอาลกษณะเฉพาะของโครงการเหลานเขาไป กสามารถจะท าใหโครงการนนมลกษณะทเปนรปแบบทชดเจนถกตองไดอยางไรกตาม ในบรรดาลกษณะ

32

ส าคญเหลาน สถาบนการบรหารโครงการ (Project Management Institute) อนเปนองคกรทางวชาชพของสหรฐอเมรกา ไดใหความส าคญเกยวกบโครงการอย2 ประการหลก ๆ ดวยกนคอ ประการแรก “การเปนชวคราว (Temporary)” เปนลกษณะทคงอยชวคราวของโครงการ กลาวคอ โครงการทกโครงการจะตองมระยะเวลาเรมตนและสนสดทแนนอน การบรหารโครงการจงตองเรมตนและส าเรจใหทนตามเวลาทก าหนดไวดวย และประการทสอง “การเปนเอกเทศ(Unique)” หมายถง ผลผลตหรอบรการทไดจากการท าโครงการนน จะตองแตกตางไปจากผลผลตหรอบรการทเคยมมากอน จงถอไดวา ลกษณะพเศษท ง 2 ประการน ท าใหการบรหารโครงการมความหมายมากไปกวางานประจ า

2.2.8. ความแตกตางระหวางงานโครงการกบงานประจ า

J. Rodney Tuner เ ข ย น ห น ง ส อ ช อ The Handbook of Project-Based Management (London :McGraw-Hill, 1993) เรอง Project and Their Management : A Structured Approach to Managing Projectในเอกสารประกอบค าบรรยายฉบบท 1 หนา 203-204 ไดเปรยบเทยบโครงการ (Projects) กบงานประจ า(Operations) ถงความแตกตางกนใน 10 ประการดวยกน ดงแสดงในตารางท 2.1

ตารางท 2.1 ความแตกตางระหวางงานโครงการกบงานประจ า

33

กลาวโดยสรปไดวา จากความแตกตางขางตน จะเหนไดวา งานทง 2 กลมนมลกษณะเปนเนอในท

สอดรบกน มการท างานไปในแนวทางเดยวกน แตวากลมของงานแตกตางกน ซงในทนจะเหนไดวางานโครงการเปนงานทยากกวางานประจ า นกบรหารทจะท างานโครงการจะตองเขาใจในลกษณะดงกลาวขางตน และมลกษณะเฉพาะทสามารถท างานโครงการได

2.2.9. มตทส าคญสามดานขอบการจดการโครงการ

การบรหารโครงการ คอ กระบวนการในการด าเนนงานหรอจดการดานตาง ๆ เพอใหโครงการประสบความส าเรจ ซงการทจะท าใหโครงการประสบผลส าเรจไดนน จะตองจดการโครงการในมตทส าคญ3 ดาน คอ

1) จดการดานผลลพธU (Results) : หมายถง การจดการผลลพธของโครงการใหไดตามทตองการ กลาวคอ ผลงานและผลลพธขององคการเปนทพงพอใจของลกคาผรบบรการ โดยใหผลงานเปนไปตามเงอนไขของโครงการ (Terms Of Reference : TOR) ซงในประการน จะพจารณาไดจากขอบขายของงาน (Scope) ทไดก าหนดเอาไววา ผลลพธทไดนนเปนไปตามทไดก าหนดเอาไวในเงอนไขหรอไม ซงองคการ (Organization) และคณะบคคลทรบผดชอบสามารถทจะด าเนนการไดดทสด ทงทางดานคณรปทด (Quality) คาใชจายเปนไปตามทก าหนด (Cost) และส าเรจในระยะเวลาทก าหนด (Time) ฯลฯ

2) จดการดานกระบวนการU (Process) :เปนสงส าคญทจะท าใหเกดผลลพธของโครงการทพงปรารถนา ซงกระบวนการทเกดขนในโครงการนน คอ การก าหนดรายละเอยดของวธการปฏบตงาน ซงจะตองสามารถบรณาการไปเชอมโยงกบกลยทธหลกขององคการแมได แมวาขอบขายของโครงการจะเปนเอกเทศกตาม สงทเปนปญหาใหญมากในกระบวนการกคอ กลวธในการเชอมโยงระหวางแผนงานแผนเงน และแผนคน ทจ าเปนจะตองใหเกดการสอดประสานกนอยตลอดเวลา ซงในงานโครงการแลวหากผดพลาดไป จะไมมเวลาปรบแกไดเหมอนบานประจ า และสงทเปนงานหลกของกระบวนการในการจดการโครงการคอ เรองของการใชเวลาสวนใหญทผบรหารโครงการตองทมไปกบเรองของการควบคมโครงการ ทงกอนด าเนนการ (Preliminary Control) การควบคมระหวางด าเนนการ (Concurrent Control)และการควบคมหลงด าเนนการ (Feedback Control) เพอใหไดผลลพธตามทตองการใหได

3) จดการดานปจจยและสรปแวดลอมU (Factors and Contexts) :เปนการจดการดานการน าปจจยตาง ๆ เขาสกระบวนการด าเนนงาน (Inbound Logistics) ทผ รบผดชอบจ าเปนตองเขาใจเงอนไขของสรปแวดลอมของโครงการอยางดยง อนเปนสงทใกลชดกบตวกระบวนการของโครงการมากเชน การจดการทรพยากรมนษย (Human Resources) การจดการดานนตกรรม

34

สญญา การจดซอ/จดหา/จดจาง วสด อปกรณ เครองมอและเครองใชในการท างาน (Contract and Procurement Management) การจดระบบสารสนเทศหรอขอมลขาวสาร (Management Information System) ทจ าเปนตองใชในการการจดการโครงการใหดทสด การตดตอสอสาร (Communication) รวมทงการจดการเกยวกบความเสยงและแกไขขอขดแยง (Risk and Conflict Management) ในสรปแวดลอมของงานโครงการทงหมดกลาวไดวา ในการจดการโครงการในระดบจลภาคทกลาวมาขางตนน สามารถสรปออกเปนรปรวมไดดงรปในหนา 19 (จากเอกสารประกอบค าบรรยายเลมท 1 หนา 213 ของ J. Rodney Turner,The Handbook of Project-Based Management) ซงเรมมาจากผบรหารหรอผจดการโครงการนนรบวตถประสงคมาจากผบรหารระดบสง หรอหนวยงานทจาง/มอบหมายใหมาท าโครงการ ผจดการโครงการจะไมสามารถไปก าหนดวตถประสงคเองได ขนอยกบองคกรทเปนเจาของโครงการเปนหลก ดงนนผจดการโครงการจงมหนาทดงเอาวตถประสงคเหลานนมาก าหนดขอบเขตขอบงาน (Scope) และมความจ าเปนตองบรหารงานใหไดตามขอบเขตทเจาของโครงการตองการ ไดแก การก าหนดโครงส รางของงาน (Work Breakdown Structure : WBS) ท ส ามารถน าไป บรณาการกบหนวยงานแมได รวมทงตองสอดรบกบกลยทธของกจการนน ๆ ได และในขณะเดยวกน กจะตองใหรายละเอยดของตวงานในโครงการทงหมดเมอมการจดขอบขายของงานในขนตนอยางไร กตองจดองคการ (Organization) ในการจดการโครงการใหสอดรบกบขอบขายของงานนน หากจดองคการไมสอดรบกบขอบขายของงานแลว กยากทจะจดการโครงการใหไปไดด ดงน น ผจ ดการโครงการจงจ าเปนตองมความเขาใจในเรองของการจดโครงสรางองคการ (Organizational Structure) และมการก าหนดความรบผดชอบตาง ๆ อยางไรกตาม องคการท าหนาทในการควบคมกระบวนการในการจดการ โดยควบคมสงทส าคญอนเปนผลลพธขององคการใน 3 ประการดวยกนคอ ประการแรก การควบคมในเชงของเวลา เปนการใชความรในเรองของขายงาน เชน PERT/CPM Bar charts ฯลฯ ประการทสอง การควบคมดานคาใชจาย เปนการก าหนดคาใชจาย และการควบคมคาใชจาย โดยใชเทยบตนทนกบมาตรฐานอนเปนขอบเขตของงาน (C/SPEC) และในขณะเดยวกนกใชเปรยบเทยบตนทนกบก าหนดเวลา (C/SCSC) ดวยซงความรเกยวกบการควบคมคาใชจายนน สามารถใชความรในวชาการบรหารการเงนการคลงเขามาชวย

รปท 2.17 แสดงรปเอกสารประกอบค าบรรยาย J. Rodney Turner,The Handbook of Project-Based Management

35

รปท 2.17 เอกสารประกอบค าบรรยาย Project-Based Management

ประการทสาม การควบคมคณรปเปนการประกนคณรป การควบคมคณรปและทศนคตซงถอไดวา

เปนเรองใหญและเรองใหมทจ าเปนตองเรยนรในวชาน เพราะในวชาอนทศกษามานนยงไมเนนในประเดนนมากนก ซงในวชานจะศกษาในประเดนของการควบคมคณรปโดยใชหลกของTQM มาจบ ประกอบไปดวยเรองของการประกนคณรป การควบคมคณรป และการสรางทศนคตของคนในองคการ เพอทจะน ามาใชในการจดการทงหมดกลาวโดยสรปไดวา ทกลาวมาขางตนนนเปนรปรวมของระบบการจดการโครงการในระดบจลภาค กลาวคอ ในตวโครงการ 1 โครงการ หรอในกลมของโครงการ 1 กลม ซงจะสามารถใชรปรวมสวนนในการจดการได ซงหวใจทงหมดนนอยทตวองคการ เพราะวากระบวนการนนอยทองคการ ปจจยน าเขาทงหลายกใสเขาไปทตวองคการ แลวผานเขาไปเพอควบคมใหเปนไปตามทตองการ ดงนน จงสามารถใชรปรวมในการจดการโครงการนใหเปนประโยชนตอการมอง เพอจะสรางความส าเรจในการจดการโครงการได โดยสงทฉายออกมาเปนรปขางตนน น มลกษณะเปนเพยงผลลพธหรอวตถประสงคของโครงการเทานน แตสงทอยภายใตผลลพธนนจะประกอบไปดวยกระบวนการในการจดการ ภายใตความรบผดชอบของผจดการโครงการซงนงบรหารหนวยงานโครงการอย

36

2.2.10. ความสมพนธระหวางโครงการกบองคการหรอหนวยงานตาง ๆ หวขอนถอไดวาเปนพนฐานเชนกนในการบรหารโครงการ กลาวคอในการบรหารโครงการให

ประสบผลส าเรจ ผจดการโครงการจ าเปนตองค านงถงการเชอมสมพนธกบ “คณะบคคลทเกยวของ” ดวยเพราะตวของผจดการโครงการเพยงคนเดยวไมสามารถทจะด าเนนงานโครงการใหประสบผลส าเรจไดจะตองรจกประสานสมพนธกบผทเกยวของอน ๆ ดวย ดงน

รปท 2.18 แสดงความสมพนธระหวางโครงการกบองคการหรอหนวยงานตาง ๆ

รปท 2.18 ความสมพนธระหวางโครงการกบองคการหรอหนวยงานตาง ๆ

ความสมพนธระหวางโครงการกบองคการหรอหนวยงานตาง ๆ มดงน

1) เจาของโครงการU (The Owner) :เจาของหรอผใหทนในการท าโครงการ (Project Sponsor) มความส าคญมากในการท าโครงการ

2) ผ ใชงานหรอผ ด าเนนการ (The Users) :คอผ ทจะน าเอาโครงการไปใชในการด า เนนการ(Operation)

3) ผรบจางหรอผรบเหมา (The Contractors) :คอผทเขามารบจางหรอรบเหมาเพอด าเนนกจกรรมของโครงการ

4) ผจดการโครงการ (The Project Manager) :จะเหนไดวา ตวผจดการเพยงคนเดยวไมสามารถทจะด าเนนงานโครงการใหประสบผลส าเรจได แตจะมหนวยงานอน ๆ และบคลากรทเขามาเกยวของดวยเปนจ านวนมาก ผจดการโครงการจงตองรจกประสานสมพนธในสงเหลานไดอยางมประสทธรป

37

5) ผสนบสนน (The Supporter) :เชน ผทใหเงน ผทใหเทคโนโลย และผสนบสนนในเรองของการเชอมโยงตาง ๆ

6) ผประสานงาน (The Coordinator) :เปนผทคอยประสานงานเกยวกบการด าเนนกจกรรมของโครงการตาง ๆ

7) ผรบผลประโยชนหรอรบผลกระทบ (The Stakeholder):ไดแก ประชาชนหรอลกคาผทไดรบผลกระทบจากการท าโครงการดงนน จะเหนไดวา การทโครงการจะประสบความส าเรจตามเปาหมายได ผจดการโครงการในระดบจลภาคนน จะตองรบผดชอบในการจดการโครงการ แตภาระหนาทในระดบมหภาคนน ไมวาจะเชอมโยงไปในดานบนเพอไปหาเจาของโครงการทก าหนดกลยทธในการด าเนนการโครงการ ไปจนกระทงถงตวลกคาหรอผรบบรการนน ถอไดวา เปนสงทเกยวของกบระดบมหภาคทงสน โดยไมใหความสนใจในตวของผจดการโครงการวา เมอรบผดชอบโครงการใด ๆ แลว จะตองท าอะไรบาง แตในระดบมหภาคน จะดวาโครงการนน ๆ จะสามารถเชอมโยงกลบไปสหนวยงานภายนอกตาง ๆ เหลานไดอยางไรบาง เพราะในบางครงอาจจะเกดปญหาได เนองจากโครงการหนง ๆ นนอาจจะท างานไปแลว โครงการนนเสรจแตไมส าเรจ กลาวคอ ไมสามารถน าไปใชประโยชนไดเตมท อนเนองมาจากปญหาดานความสมพนธกบในระดบมหภาคยงมอย

2.3 วงจรโครงการ (Project Cycle)

โครงการจะมลกษณะการด าเนนงานแบบชวคราว คอ มจดเรมและสนสดทชดเจน โดยชวงเวลาดงกลาวนอาจเรยกวา “วงจรชวตของโครงการ” ซงสามารถแบงออกเปนชวง ๆ ไดดงรปท 2.19 โดยทงสชวง ประกอบดวย

รปท 2.19 การแบงวงจรชวตของโครงการเปน 4 ชวง

38

ชวงท 1 : ก าหนดโครงการ (Defining the Project)ชวงนจะเปนการเรมโครงการ การคดเลอกโครงการในกรณทมหลายทางเลอก รวมไปถงการจดท าขอเสนอโครงการ เพอรบการรบรองหรออนมต

ชวงท 2 : วางแผน (Planning)ในชวงน โครงการทก าหนดจะไดรบการวางแผนในขนรายละเอยดทง สามองคประกอบส าคญไดแก การวางแผนโครงการดาน เวลา ตนทน และ คณรป

ชวงท 3: การจดองคการของโครงการและทมงานดวยการปฏบตโครงการ (Implementing)ชวงนเปนการน าแผนทวางไวไปปฏบตจรง เพอใหไดผลตามตองการ โดยมสามกลมงาน ทส าคญไดแก

การเรมปฏบตโครงการ การตดตามตรวจสอบและควบคมการด าเนนงาน การแกปญหาความขดแยง และการตอรอง

ชวงท 4 : ปดโครงการไดแก ประเภทและวธการปดโครงการ การประเมนผลการด าเนนโครงการ รวมถงสงทตองจดท าในชวงปดโครงการในหวขอนจะเปนการศกษาวา ในฐานะททานเปนผจดการโครงการอนถอไดวาเปนพระเอกของโครงการ ทานจะมบทบาทประการใดบางในสวนตาง ๆ ของวงจรโครงการ ซงผจดการโครงการจ าเปนตองรจกบทบาทหนาทของตนเองในแตละสวนของงานโครงการ จงจะท าใหการบรหารโครงการประสบผลส าเรจได

โครงการภาคเอกชน : โครงการของภาคเอกชนคอนขางจะเปนโครงการทรวบรดตดความ ซง J. Adams& S. Barndt ไดแบงวาระของการด าเนนการออกได 4 สวนดวยกน คอ

1. ก าหนดแนวคด (Phase I : Conceptual) : 2. การวางแผน (Phase II : Planning) 3. การบรหารโครงการ (Phase III : Execution) 4. การยตโครงการ (Phase IV : Termination)

รปท 2.20 แสดงการแบงวาระของการด าเนนการออกได 4 สวน โดย J. Adams& S. Barndt ได

39

รปท 2.20 J. Adams& S. Barndt ไดแบงวาระของการด าเนนการออกได 4 สวน

1) ก าหนดแนวคด (Phase I : Conceptual) :ผทก าหนดแนวคดโครงการคอ ผบรหารของกจการซง

อาจจะเปนเจาของกจการ หรอมออาชพทเจาของกจการจางมาใหก าหนดแนวคดกได ซงเมอก าหนดแนวคดของโครงการแลว มใชวาจะสามารถน าไปสการบรหารโครงการไดเลย จะตองน าไปสสวนท2 คอการวางแผนกอน

2) การวางแผน (Phase II : Planning) :เปนเรองของการวางแผนและศกษาความเปนไปไดของโครงการ จะเหนไดวา ทงสวนท 1 และสวนท 2 นน ผจดการโครงการยงมไดเขามาเกยวของในกจกรรมของโครงการเลย ซงในสวนน เจาของโครงการอาจจะจดท าเอง หรอจางเหมาใหผอนด าเนนการกได แลวจดสงมาใหหนวยงานทก าหนดแนวคดพจารณาอกครงหนงกอน เมอยอมรบในแผนงานดงกลาว จงจะน าไปสการบรหารโครงการ

3) การบรหารโครงการ (Phase III : Execution) :ในสวนน ผจดการโครงการเขามาเกยวของในการบรหารอยางเตมรปแบบ โดยจะตองใชความรความสามารถในการบรหารโครงการเพอใหบรรลเปาหมายทไดก าหนดเอาไว สวนนกเขนกนทองคการสามารถจะด าเนนการเองหรอจางเหมาใหผอนมาด าเนนการกได โดยในระหวางน น ผบรหารทเปนเจาของโครงการกจะตองเขาไปตรวจสอบดแลและควบคมก ากบจากระดบบนลงมาดวย แตวาการควบคม/บรหารงานภายในโครงการนนเปนหนาทของผจดการโครงการ โดยมผบรหารระดบสงควบคมผจดการโครงการอกทอดหนง

4) การยตโครงการ (Phase IV : Termination) :เมอโครงการส าเรจเสรจสนลง กลาวคอผานการตรวจรบจากเจาของโครงการแลว กยตโครงการและสงมอบใหหนวยงานประจ าไปด าเนนการบรหารตามปกต ซงอาจจะยตแลวมการใชประโยชนภายใน หรอบรณาการการใชประโยชนไปยงลกคา/ผรบบรการกได โดยผทจะเขามารบมอบงานโครงการจะมลกษณะของผจดการทวไป มใชผจดการโครงการอกตอไป เพอทจะรบผดชอบบรหารงานจากงานโครงการมาสการบรหารงาน

40

ประจ าตอไปกลาวโดยสรปไดวา จากวงจรโครงการของภาคเอกชนขางตน จะเหนไดวา แนวคดของโครงการนนเปนไสในของวงจร เปรยบไดกบเปนศนยกลางของวงจร วงจรโครงการจงมใชการตอเนองเรยงไปจากแตละขนตอนเสมอไป แตจะตองเขาไปเชอมโยงกบภายในวงจรดวยเสมอ ส าหรบวงจรโครงการภาคเอกชนน หากใชวธการจางเหมาใหไปด าเนนการเบดเสรจทกขนตอนแลว จะเรยกวาเปน “Turn-keys Project” กลาวคอ ผบรหารโครงการเปนผก าหนดแนวคดเพยงอยางเดยวสวนในประเดนอน ๆ น น ใชการจางเหมาทงหมด องคการรอวนทโครงการส าเรจและสงมอบกลบมาใหองคการไดใชเทานน

โครงการภาครฐบาล :โครงการของภาคเอกชนทไดกลาวมาขางตน และวงจรโครงการของภาครฐบาลนน ในความเปนจรงแลวมไดมความแตกตางกนมากนก เพราะในความเปนจรงแลว ภาคเอกชนสวนหนงกมาท าโครงการใหกบภาครฐนนเอง เชน เรอรบหลวงจกรนฤเบศร เกดมาจาก Turn-key Project ใหบรษทตอเรอทประเทศสเปนด าเนนการ โดยกองทพเรอออกแนวคดอยางเดยววา ตองการเรอรบขนาดใหญเทานนเปนตน วงจรโครงการของรฐบาลในหวขอนจะยดวงจรโครงการของ Louis J. Goodman & Ralph N. Loveใน ห น ง ส อ Project Planning and Management (1980) ซ ง เร ย ก ว งจ รโค ร งก าร น ว า “Development Projects and the Integrated Project Planning and Management Cycle (IPPMC) (อานเอกสารประกอบค าบรรยายฉบบท 2 หนา 103-120) โดยแบงวงจรการด าเนนการของโครงการออกเปน 4 สวนใหญ ๆ ดวยกน ในสวนนจงน าเอาวงจรโครงการทงหมดนมาพจารณาเพอทจะท าใหเกดการเรยนรวา มคณคาตอผจดการโครงการอยางไร

จากแผนภมรปท 2.21 จะเหนไดวา เปนวงจรโครงการของภาครฐ โดยมศนยกลางของวงจรเปน“นโยบายในการพฒนาประเทศ” ซงแตกตางไปจากวงจรโครงการของภาคเอกชนขางตน เนองจากวงจรโครงการของภาคเอกชนนนเปนแนวคดของผบรหารทเปนเจาของ หรอมออาชพทเจาของกจการไววางใจมอบหมายใหท า แตในภาครฐนนเปนนโยบายดานการพฒนา ซงมไดมความเปนเจาของของรฐบาลไมรฐบาลเพยงแตเขามาท าหนาทภายใตอาณตทไดรบมอบหมายจากประชาชนเทานน นโยบายการพฒนานจงเปนศนยกลางของวงจรโครงการภาครฐ โดยมองคประกอบของวงจร 4 ขนตอนใหญ ๆ ดวยกนคอ

1) การวางแผน การประเมนผล และการออกแบบ (Planning, appraisal & Design) 2) การคดเลอก อนมต และการเตรยมความพรอม (Selection, Approval & Activation) 3) การด าเนนงาน การควบคมงาน และการสงมอบงาน (Operation, Control, and Handover) 4) การประเมนผล และ การปรบแตงโครงการ (Evaluation and Refinement๗

41

รปท 2.21 วงจรโครงการของ Louis J. Goodman & Ralph N. Love

การวางแผน การประเมนผล และการออกแบบ (Planning, appraisal & Design)

ในขนตอนน มหนวยงานทรบผดชอบและไดรบมอบหมายใหรบผดชอบเกยวกบในประเดนทส าคญ ดงน

1. การระบและก าหนดแนวคดโครงการ (Identification & Formulation) :โดยน าเอาแนวคดโครงการ (Project Idea) จากนโยบายการพฒนามาก าหนดเปนแนวคดของโครงการ เปรยบไดกบกรอบแนวคดอนเปนเงอนไขโครงการ (Terms Of Reference :TOR) ของโครงการภาคเอกชนนนเอง ซงตองสอดรบกบนโยบายการพฒนาของประเทศ ซงในสวนน ภาครฐอาจจะด าเนนการเอง หรอจางเหมาใหเอกขนมาด าเนนการกได

2. การศกษาความเปนไปไดและการประเมนโครงการ (Feasibility Studies & Appraisal): เปนการด าเนนการตามหลกทไดศกษามาในเรองของการวเคราะหโครงการ โดยจะมการศกษาความเปนไปไดอยางนอย 6 ดาน คอ ดานเทคนค ดานการจดการ ดานเศรษฐกจ ดานการเงน ดานสงแวดลอม และดานสงคมและการเมอง แลวจงสงใหผบรหารระดบสง

42

พจารณาอกครงวา ควรจะท าหรอไมท าโครงการนน ในขนตอนนกเชนกน ภาครฐอาจจะท าเองหรอจางเหมาใหเอกชนมาด าเนนการกได

3. การออกแบบหรอรายละเอยดโครงการ (Project Design) :เมอเหนวา โครงการมความเปนไปไดแลว กน ามาก าหนดรายละเอยดของโครงการวา รายละเอยดในการด าเนนการแตละขนตอนโครงการนนมรายละเอยดในสงใดบางเมอด าเนนการในขนตอนนส าเรจแลว กสงกลบมาทหนวยงานซงท าหนาทตรวจสอบในเชงของนโยบายในสวนกลางของวงจร อนเปนหนวยงานของรฐบาล ซงเมอตรวจสอบแลววา มความถกตองสอดรบกบนโยบาย โครงการดงกลาวกจะถกน าไปสขนตอนท 2

การคดเลอก อนมต และการเตรยมความพรอม (Selection, Approval & Activation) :

ในขนตอนนกจะมองคกรทรบผดชอบในการพจารณาเชนกน จะเหนไดวา ในขนตอนนถอไดวา เปนกระบวนการทางการเมองโดยสมบรณ กลาวคอ การจะจดสรรทรพยากรใหกบโครงการใด ๆ นน มกจะเปนเรองของการเมอง ซงประกอบไปดวยขนตอนยอย ๆ ทส าคญ ดงน

1. การคดเลอกและอนมตโครงการ (Selection & Approval) : โครงการดงกลาวกจะถกน าไปรวมกบโครงการพฒนาอน ๆ เพอจดล าดบความส าคญ คดเลอก และอนมตออกมา หากโครงการไดรบการอนมตในขนตอนน กเปนทมนใจไดวา โครงการดงกลาวมงบประมาณด าเนนการอยางแนนอน ซงหากเปนการตดสนใจอยางเปนกลางโดยสมบรณทางการเมอง (Political Neutral) แลว โครงการทดกจะไดรบการอนมตออกมา แตในความเปนจรงนน การตดสนใจในสวนนมกจะเปนเรองของการเมอง ยากทจะตดสนใจอยางเปนกลางโดยสมบรณได อยางไรกตาม เหตผลทางการเมองจะเปนอยางไรกตาม อยางนอยจะตองมเหตมผลทเปนไปตามนโยบายของการพฒนาดวย

2. การจดเตรยมความพรอมเพอด าเนนงาน (Activation) : เมอโครงการไดรบการอนมตแลว หนวยงานทจะน าเอาโครงการไปด าเนนการนนจะตองไปจดเตรยมความพรอมกลาวคอ การเตรยมงาน เตรยมเงน เตรยมบคลากร และเตรยมองคการ โดยน ามาจากรายละเอยดของขนตอนยอยท (3) ในขนตอนท 1) นนเอง มใชด าเนนการไปและเตรยมไปดวย จนเกดปญหาขนดงเชนโครงการในปจจบนน ซงหากเตรยมแลวไมพรอม อาจจะยตโครงการในขนตอนนเลยจะดกวา เพราะจะเสยเพยงแคคาศกษาความเปนไปไดเทานนเมอโครงการด าเนนการในขนตอนนส าเรจลลวงไปดวยดแลว กสงโครงการกลบมาเปรยบเทยบกบนโยบายการพฒนาในสวนกลางอก หากมความแมนตรงถกตองแลวกจะสงตอไปยงขนตอนท 3 ตอไป

3. การปฏบตการ การควบคม และการสงมอบ (Operation, Control & Handover) :เปนสวนของวชาการบรหารโครงการ (รศ.787) น ซงในสวนน ผ จ ดการโครงการจะเขามาท าหนาท

43

บรหารงานขนตอนนเปนขนตอนทจะน าโครงการทพรอมไปสการบรหาร (กรณทไมถกการแทรกแซงทางการเมอง)

น าโครงการไปสการปฏบต(Implementation) : หนวยงานทไดรบมอบหมายในความดแลของฝายนโยบายจะประสานกบหนวยงานทน าโครงการไปด าเนนงาน เปนการเชอมตอมาตงแตหนวยงานทเตรยมงาน เตรยมเงน เตรยมคน และเตรยมองคการแลวน าไปสการปฏบตงานโครงการ

การก ากบและควบคม (Supervision & Control) :เปนขนตอนยอย เพอใหโครงการเปนไปตามแผนงานโครงการทไดก าหนดเอาไว

การยตและการสงมอบ (Completion & Handover) :เมอโครงการเสรจสนลงกสงมอบกลบไปทหนวยงานระดบนโยบายในสวนกลาง เพอจะมอบหมายใหหนวยงานประจ าน าไปด าเนนการบรหารในระดบปกตตอไป

4. การประเมนผลและการปรบเปลยน (Evaluation & Refinement) :U เปนเรองทหนวยงานในระดบนโยบายแตงต ง หรอมอบหมายใหหนวยงานใดหนวยงานหนงรบผดชอบในการประเมนผลโครงการ โดยเปรยบเทยบกบนโยบายการพฒนาในสวนกลาง ดงน

การตดตามและประเมนผล (Follow-up & Evaluation)

การตดตามและประเมนผลเปนขนการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานของโครงการ โดยน าไปเปรยบเทยบกบนโยบายการพฒนาในสวนกลางของวงจร ซงจะไปศกษารายละเอยดในวชาการประเมนผลสวนของการประเมนโครงการตอไป

การปรบนโยบายและแผน (Refinement of policy & Planning)

เมอประเมนผลโครงการในขนตอนทผานมาแลวกน าเอาผลของการประเมนดงกลาวมาปรบนโยบายและแผนใหมกลาวโดยสรปไดวา วงจรโครงการ IPPMC ของ Goodman and Love นน ผจดการโครงการอาจจะเขามาเกยวของตงแตในขนการจดเตรยมความพรอมเพอด าเนนงาน (Project Activation) ในขนท 2)เลยกได หลงจากทโครงการไดรบการอนมตและมการเตรยมการแลว ผจดการโครงการจะตองไปส ารวจตรวจสอบความพรอมดงกลาวดวย ซงหากมความพรอมดแลวกเขาไปด าเนนการบรหารโครงการในขนตอไปไดเลยอยางไรกตาม จะเหนไดวา วงจรโครงการดงกลาวมความเชอมโยงกบนโยบายสวนกลางของวงจรอยางเปนพลวตร จงมไดหมายความวา เมอขนตอนหนงขนตอนใดส าเรจลงไปแลว จะตองผานไปด าเนนในขนตอนตอไปตามขนตอน แตอาจจะยอนกลบไปพจารณาเปลยนแปลงในขนตอนกอนนนมาอกกไดภายในวงจรนน ซงเมอมองในแงน ไมวาผจดการโครงการจะเขามาด าเนนการตงแตในขน Activationหรอในขนตอนการบรหารโครงการในขนท 3) กตาม ผจดการโครงการจ าเปนตองรและเขาใจวา นโยบาย

44

การพฒนาประเทศในสวนวงกลมตรงกลางเปนอยางไร และในขณะเดยวกน ผจดการโครงการกนาจะไดประโยชนจากผลของการศกษาความเปนไปไดของโครงการดวย เพอทจะน าไปใชในการเตรยมเงน เตรยมงาน และเตรยมคน ถงแมวาวงจรโครงการจะแบงออกเปนขนตอนใหญ ๆ (Phase) กจรง แตการบรณาการเชอมโยงในแตละขนตอนนน มการเชอมโยงเขาไปหากนอยตลอดเวลา เปนผลท าใหผทท างานอยในแตละขนตอนตองสนใจนโยบายการพฒนาดวยวาเปนอยางไรอยตลอดเวลา เวนแตวา ในขนตอนท 2) เทานนทมลกษณะเปนกระบวนการทางการเมองโดยสมบรณ จงอาจจะเปนเรองของฝายนโยบายไปด าเนนการพจารณาโครงการเอง หรอมอบหมายใหคณะท างาน/คณะกรรมการตามกฎหมายไปรวมกนพจารณาโครงการกไดในกรณทรฐบาลด าเนนการโครงการน จะเหนไดวา เมอรฐบาลหนงไดวางแผนไวแลว แตในระยะตอมาเกดการเปลยนแปลงรฐบาล รฐบาลใหมทเขามาอาจจะไมเอาโครงการของรฐบาลเกากได เชนโครงการสนามบนหนองงเหา โครงการขยายสนามบนดอนเมอง ฯลฯ ซงหากพจารณาถงความถกตองและความเปนธรรมแลว หากรฐบาลใหมจะไมเอาโครงการของรฐบาลเกาไปด าเนนการ กควรจะใชวธการพจารณาอยางมเหตผล ซงจะท าใหโครงการทดสวนใหญมโอกาสทจะด าเนนการอยางตอเนองกนได อกทงการเดนของงานโครงการภาครฐนน สวนใหญยงตองอาศยการท างานของฝายขาราชการประจ าอยเปนสวนมาก เพราะนโยบายการพฒนาของรฐบาลนน ไปเชอมโยงกบแผนพฒนาประเทศ กอรบทงกฎหมายรฐธรรมนญฉบบใหมนไปผกเงอนไวอกวา “นโยบายการพฒนานนตองสอดประสานกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต โดยมคณะบคคลชดหนงเปนทปรกษาในเรองดงกลาว” ดวย โครงการพฒนาตาง ๆ ของภาครฐจงมความเชอมโยงกบนโยบายการพฒนาประเทศจนยากทจะหลกเลยงได ดงนนเมอรฐบาลหนงวางแผนโครงการไว หากรฐบาลใหมเขามาไมเอา จงยากทจะเปนไปได หรอแมกระทงจะเปนรฐบาลชดเดยวกนแตเปลยนรฐมนตรผบรหารใหมกตาม เพราะโครงการบางโครงการนนมใชอยเพยงแคส าเรจภายในระยะเวลาสน ๆ เทานน กลาวโดยสรปไดวา ผจดการโครงการจะตองตบทของตนเองใหแตก กลาวคอตองเปนมอประสานสบทศ (All abounded) เชนกน เพราะโครงการมไดเปนหนวยงานประจ า หากในระหวางทก าลงด าเนนการโครงการอยนน เกดการผลดเปลยนรฐบาลหรอรฐมนตรทเขามาควบคมดแลโครงการใหม กจะตองรจกประสานสมพนธใหโครงการสามารถด าเนนตอไปไดจนกระทงส าเรจ มฉะนนโครงการนนอาจจะลมเหลวจนตองยตไป เชน โครงการโฮปเวลล เปนตน ในฐานะของผจดการโครงการ จงตองมองวงจรดวยความเขาใจ จงสามารถจะรจกประสานสมพนธใหเกดประโยชนกบโครงการได

45

ลกษณะของผจดการโครงการ (The Project Manager)

ผจดการโครงการ เมอมาท าหนาทบรหารโครงการ จะถอไดวา เปนพระเอกของโครงการกวาได เพอใหนกศกษารจกและเขาใจถง “ผ จ ดการโครงการ (Project manager)” จงขอกลาวในรายละเอยดดงตอไปน

1) คณสมบตพนฐาน :ตามขอเสนอของ Paul O. Graddis ไดเขยนบทความชอ The Project Manager ในหนงสอ Managing Project and Programs (1959) เปนนกวชาการทมาจากนกปฏวต เขาเคยด ารงต าแหนงผจดการโครงการทส าคญ ๆ มาแลว เชน โครงการอพาโล ฯลฯ (อานเอกสารประกอบค าบรรยายฉบบท 2 บทท 8 หนา 157-173) จนกระทงไดรบวา เปนผเชยวชาญดานการบรหารโครงการ และเปนนกวชาการทไดรบการยอมรบวา ท าใหวชาการบรหารโครงการเกดองคความรทแทจรงขนมา ท งทในความจรงแลว โครงการเกดขนมากอนหนานนานแลว กลาวคอ โครงการมจดเรมตนพรอมกบทมนษยตงถนฐานบานชองเปนตนมา เชน โครงการสรางพรามดในอยปต โครงการสรางก าแพงเมองจน โครงการสรางทดมาฮา โครงการสรางปราสาทหนพนมรง ฯลฯ แตทสามารถกลายเปนวชาการไดกเพราะการท างานของนกวชาการในกลมน ทท างานเกยวการพฒนาอวกาศ และการพฒนาอาวธของกองทพอากาศรวมทมองคการเกยวกบอวกาศของสหรฐอเมรกา ซงประเดนเกยวกบผจดการโครงการนน Graddis เหนวาจะตองมคณสมบตพนฐานทส าคญ ดงน

มพนฐานความรและอาชพทคนเคยกบการการประยกตวทยาการกาวหนา :เนองจากการท างานของนกวชาการในกลมของ Graddis นน เปนงานพฒนาทตองใชเทคโนโลยสง เขาจงเหนวา ผจดการโครงการจ าเปนจะตองมพนฐานความรทค นเคยกบการประยกตใชวทยาการกาวหนา เชน โครงการกระสวยอวกาศ เปนตน หากผจดการโครงการไมชอบเทคโนโลยแลว กจะขาดคณสมบตในขอนไป ส าหรบการมความสามารถในการใชวทยาการกาวหนานน เปนคณสมบตทจ าเปนทจะตองท าใหงานโครงการทเกดขนตอไปนนยงประโยชน เหมาะกบปญหา เหมาะกบความตองการเหมาะกบการแขงขน และเหมาะกบการใชทรพยการ ฯลฯ

รวธการท างานในเชงสหวทยาการ :ผจดการโครงการจะตองมความรในเรองของการท างาน (Working Knowledge) ในหลาย ๆ ศาสตรสาขา (Interdisciphinary) อนเปนความรพนฐานซงสามารถทจะใหใหเปนประโยชนตอการด าเนนการทสอดคลองกบเทคโนโลยทใชได

มความเขาใจลกซงในปญหาทางการบรหารโดยทวไป คนเคยและมงมนในการสรางผลก าไรหรอผลประโยชน :ผจดการโครงการจะตองมความเขาใจตอปญหาในการบรหารงาน

46

ทวไปอยางลกซง โดยเฉพาะอยางยงดานการตลาด การควบคมนตกรรมสญญา (Contract Work) การจดซอจดหา กฎหมายทเกยวของ การบรหารงานบคคล ฯลฯ อกท งผจดการโครงการจะตองคนเคยและมงมนในการสรางผลก าไรหรอผลประโยชนขององคการดวย

แขงขนและสม าเสมอในการสอนงาน อบรม และพฒนาผรวมงาน : ผจดการโครงการจะตองมความมงมน สนใจอยางตอเนอง และจรงจงในการสอนงาน ฝกอบรม และพฒนาผ รวมปฏบตงานกลาวโดยสรปไดวา คณสมบตทส าคญของผจดการโครงการในบทความชนน ถอไดวาเปนคณสมบตอนส าคญทไดรบการยอมรบกนโดยทวไปในวงการบรหาร หากนกบรหารน ามาใชประโยชนในการพจารณาเลอกสรรผ จ ดการโครงการแลว จะตองเลอกสรรหรอสรางผจดการโครงการใหมคณสมบตอยางนอย 4 ประการขางตนใหได ผจดการโครงการทเลอกสรรมานน จงจะน าพาโครงการไปสเปาหมายทตองการไดอยางมศกยภาพ

2) คณสมบตพ เศษ :เปนขอเสนอเพมเตมของP. Dinsmore นกวชาการทานนเหนวาผจ ดการโครงการควรจะตองมคณสมบตพเศษทตองใสเขาไปในตว ซงถอวาเปนสงทจ าเปนมากส าหรบคนไทยในปจจบนน เพราะสงคมไทยก าลงเรยกรองเรอง “จรยธรรม (Ethics)” ซงประกอบไปดวยประเดนทส าคญ ดงน

ซอสตยตอวชาชพ : ผจดการโครงการทดจะตองมความซอสตยตอวชาชพ มใชขาดความรบผดชอบกบวชาชพของตนเอง หาไมแลว โครงการอาจจะเกดผลกระทบทไมพงปรารถนาตอสงคมในอนาคตได เชน กรณโรงแรมโรยลพลาซาทจงหวดนครราชสมาถลม กรณไฟไหมทโรงแรมโรยลจอมเทยน พทยา ฯลฯ หากผจดการมความซอสตยตอวชาชพ โอกาสทจะเกดผลเสยหายเหลานจะเกดขนไดนอยมาก

ซอสตยตอลกคาและผรบบรการ : ผจดการโครงการทดจะตองเปนผทซอสตยตอลกคาและผรบบรหาร

จงรกภกดตอหนวยงานหลก : หมายถง ผจดการโครงการจะตองมความจงรกภกดตอหนวยงานทจางใหผจดการท างานจะเหนไดวา ในบางครง ความจงรกภกดตอหนวยงานหลกอาจจะขดแยงกบประเดนของความซอสตยตอวชาชพได แตภายใตการบรหารงานของผ จ ดการโครงการน น จ าเปนตองพจารณาตดสนใจท างานใหเหมาะสมทสดภายใตสภาวการณดงกลาวนน

3) ความสามารถพเศษ : เปนขอเสนอทว ๆ ไปของ J. Turner โดยเหนวา ผจดการโครงการในฐานะของการบรหารนนกคอ ผบรหารทว ๆไปดวย จงควรทจะตองมความสามารถพเศษเชนเดยวกบผบรหารทว ๆไป ดงน

47

มงมนในการแกปญหา : งานโครงการน นจะมปญหามากไปกวางานประจ า ยงเปนโครงการทบกเบกใหมแลว ผจดการโครงการเสมอนกบไปวางงานนนใหมเองเลยเชน ผจดการโครงการทท าโครงการขดอโมงคสรางเสนทางรถฟาใตดน เพอความสขของคนทเปนลกหลานเขาในอนาคต

เขมแขงและรเรม : ผจดการโครงการทดจงจ าเปนทจะตองมความเขมแขงสง มความคดรเรมมาก

เชอมนในตวเอง : ผจดการโครงการจ าเปนจะตองมความเชอมนในตนเอง ไมโลเลเหมอนไมหลกปกเลน

ทศนะกวางไกล : ผจดการโครงการจะตองเปนผมองการณไกล มวสยทศนทดในทก ๆ ดาน

คลองตวในการตดตอสอสาร : สงนมความจ าเปนยงส าหรบผจดการโครงการทถอวาเปนผบรหารโครงการดวย

เกงในการเจรจาตอรอง : เนองจากการท างานโครงการนน ในบางครงจะตองประสบกบภาวะเผชญหนา เชน โครงการสรางเขอนทราษสไล จงหวดศรสะเกศ โครงการสรางเขอนปากมลทจงหวดอบลราชธาน โครงการปากพนงทจงหวดนครศรธรรมราชโครงการสรางสะพานขามทางแยกหนานดา โครงการท าคลองแสนแสบใหใสอกครงหนง ฯลฯ ลวนเปนโครงการทจะตองมการเจรจาตอรองทงสน ผจดการโครงการจงตองเกงในเรองนดวยกลาวโดยสรปไดวา ความสามารถพเศษของผจดการโครงการทกลาวมาน เปนสงทเคยศกษามาเบองตนแลว ทางดานของทฤษฎองคการและการจดการ พฤตกรรมและการพฒนาทรพยากรมนษยผจดการโครงการจงตองเขาใจถงความจ าเปนในการจดท าโครงการ ประเภทและลกษณะของโครงการจนกระทงสามารถวางกรอบของการสรางรปรวมของการจดการโครงการในระดบจลภาค หรอตวของโครงการ 1 โครงการทตองรบผดชอบได ซงในประการหลงน ถอไดวา เปนประเดนทส าคญยงทจะตองเรยนร ทกลาวมานจงถอไดวา เปนรปรวมของการจดการโครงการ ซงผจดการโครงการจะตองเหนผลรวมของผลลพธทตองการ และสามารถเชอมโยงไปกบกระบวนการบรหารโครงการตาง ๆ ทอยใตการท างานขององคกรท รบผดชอบได โดยมผ จ ดการโครงการท าหนาท ทส าคญ และมทรพยากรตาง ๆ ใสเขาไปในองคการหรอหนวยงานของโครงการน อนจะเชอมโยงไปยงมตทส าคญ 3 ดานในการจดท าโครงการ

48

งานของผจดการโครงการหลงปดโครงการ

เมอปดแฟมโครงการเรยบรอย ผจดการโครงการยงมงานแถมทายอกเลกนอย คอ

1. ทบทวนความรบผดชอบของลกทมในโครงการอนาคต 2. ก าหนดการฝกอบรมทจ าเปนแกลกทมและตวเอง 3. บนทกแจงผจดการสายงานทสนบสนนการด าเนนโครงการถงการแลวเสรจของโครงการพรอม

ทงแสดงความขอบคณตอการรวมมออนดทผานมา 4. เสนอการเลอนขนหรอต าแหนงของลกทมทมความสามารถ รวมถงการสงคนตนสงกดเดมกรณ

ไมมการยายไปรบผดชอบงานโครงการใหมผจดการโครงการควรท าการวเคราะหการปฏบตงานของตวเองดวยวา ไดพบความรอะไรใหมบางในโครงการนในการทจะชวยพฒนาตวเองตอไปในอนาคตโดยสรปแลว การบรหารโครงการใหประสบความส าเรจตามวตถประสงคทตงไวนน สามารถใชศาสตรดานบรหารโครงการเขาชวยไดเปนอนมาก ทงน Kerzner (1989) ไดกลาวถงแนวทางส าคญในการบรหารโครงการทผจดการโครงการควรยดถอปฏบตไว ดงน

1) ใหใชกระบวนการในการบรหารโครงการทเปนระบบ และพยายามใชอยางสม าเสมอ 2) พยายามผลกดนใหองคการใชเทคนคการบรหารโครงการและใหทก ๆ คนทเกยวของไดร 3) ใหมการจดท าแผนทดตงแตเรมตนโครงการ 4) พยายามลดการเปลยนแปลงขอบเขตของงาน โดยการก าหนดวตถประสงคของโครงการท

เปนไปได 5) ระลกวา แผนก าหนดเวลาและตนทนโครงการแยกกนไมออก 6) เลอกคนทเหมาะสมเปนผจดการโครงการ 7) ใหขอมลเกยวกบสงทผบรหารตองสนบสนนโครงการ ไมใชขอมลการบรหารโครงการ 8) พยายามใหผ จ ดการสายงานทเกยวของในการสนบสนนโครงการรสกมสวนรวมใน

ความส าเรจของโครงการ 9) เนนทผลงานทจะสงมอบมากกวาทรพยากรทใช 10) สรางระบบสอสารทด ความรวมมอและความเชอถอระหวางกน เพอหนทางสมออาชพ

ทางการบรหารโครงการ 11) ใหทกคนในทมบรหารโครงการมสวนรวมในความส าเรจของโครงการทไดรบ 12) พยายามอยาใหมการประชมทไมใหผลอะไร 13) เนนทการตรวจสอบหาปญหาใหพบเนน ๆ แกไขใหเรวทสด ภายใตคาใชจายทคมคาทสด 14) วดความกาวหนาทกชวงเวลา

49

15) ใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าหรบจดการโครงการเปนเพยงเครองมอชวย ไมใชแทนการวางแผนอยางมประสทธผลและความช านาญของบคลากร

16) ใหมการฝกอบรมในหลกสตรทเหนวาจ าเปนกบผรวมงานทก ๆ คน ตามชวงเวลาทก าหนดตลอดอายการท างานทงน ผจดการโครงการหรอผทจะด าเนนไปในเสนทางสายนควรศกษาขอแนะน า และทดลองน าไปปฏบตตามความเหมาะสม เพอความกาวหนาในอนาคตตอไป, [11],[14],[15]

2.4 แนวคดการบรหารคณภาพ (Quality Management)

แนวคดการบรหารคณภาพ หมายถง “กระบวนการบรหารกจกรรมตาง ๆ ในองคกรทมการก าหนดคณภาพของกจกรรมนน และรวมถงเครองมอเครองใชทน ามาด าเนนการ เพอใชด าเนนการใหบรรลวตถประสงคดานคณรปขององคกร โดยสรางแนวคดดานคณภาพทเหมาะสมกบบคลากรในทกต าแหนงหนาท ทกล าดบชนตามสายบงคบบญชา ตลอดจนทกสายการผลตส าหรบผลตภณฑหรอการบรการ” [16],[19]

2.5 การบรหารจดการโครงการดวยโปรแกรม Microsoft Project

Microsoft Project เปนโปรแกรมส าเรจรปซงเปนผลตภณฑหนงทอยภายใตตราสนคาของ

Microsoft Office และจดวาเปนเครองมอการจดการ การวางแผน และการตดตามโครงการทมประสทธภาพ

ดวยการผสมผสานทเหมาะสมของการใชงานและความยดหยนทจะชวยใหสามารถจดการโครงการ จดสรร

ทรพยากรตาง ๆ และการจดการงบประมาณไดอยางมประสทธรปและประสทธผล เพอใหโครงการนน

สามารถจดสงในเวลาและภายในงบประมาณทเหมาะสมได

การใชงานของโปรแกรม Microsoft Project นนไมยงยากเลย หากไดมการกรอกขอมลตาง ๆ ท

เกยวของลงในระบบแลว ตงแตการจดการขนตอนการท างาน เวลาการท างาน ทรพยากรทเกยวของกบงาน

ตลอดจนตวเงนตาง ๆ ทเกยวของกบกจกรรมหรอโครงการ ซงจะท าใหเหนเปนรปรวมของโครงการทม

เปาหมายทชดเจน

โปรแกรม Microsoft Project นนมความสามารถในการบรหารจดการเวลาของโครงการทก าหนด

โดยสามารถค านวณระยะเวลาทสมพนธกนตงแตเรมโครงการจนถงวนสนสดของโครงการ ทงยงสามารถ

บรหารจดการทรพยากร (อาจเปนแรงงานคนหรอสงของ) เพอใหเราทราบวาทรพยากรดงกลาวมผลตอเวลา

ทก าหนดไปหรอไม หรอมผลตอคาใชจายอยางไร เพอให เราสามารถบรหารโครงการไดอยางม

50

ประสทธภาพอยางสงสด นอกจากนโปรแกรมจะค านวณใหทราบถงคาใชจายของโครงการทจะเกดขนได

โดยแบงเปนคาใชจาย ณ ชวงเวลานน ๆ หรอคาใชจายรวม สดทายสงทมความส าคญทสดของการบรหาร

โครงการกคอการตดตามหรอการตรวจสอบความกาวหนาของโครงการ โดยสามารถเปรยบเทยบระหวาง

แผนและผลเพอใชวดความคบหนาของโครงการนน ๆ ได

ดงนนขอมลทส าคญของการบรหารจดการโครงการดวยโปรแกรมนกคอ รายละเอยดของงาน

(กจกรรมหรอโครงการ), ทรพยากร, คาใชจายและเวลานนเองมาลองดวธการวางแผนอยางงาย ๆ ดวย

โปรแกรมนกนเถอะ

1. ก าหนดรายละเอยดงานกจกรรมทตองท า (Task Name) ในชองนใหใสชองานหรอกจกรรม

2. ชองระยะเวลา (Duration) ใหใสหนวยของเวลาทตองด าเนนการ (เลอกเปน M(นาท) หรอ H(

ชวโมง) หรอ D(วน) หรอ W (สปดาห) หรอ MON (เดอน)

3. ก าหนดวนเรมตน (Start) และสนสด (Finish) ของแตละงานโครงการ เนองจากลกษณะงานจะ

ยดระยะเวลาการท างานเปนหลกคอก าหนดการทตองท าตลอดระยะเวลาทก าหนด

รปท 2.22 เปนรปแสดงก าหนดวนเรมตน (Start) และสนสด (Finish) ของแตละงานโครงการ

รปท 2.22 การแสดงก าหนดวนเรมตน (Start) และสนสด (Finish) ของแตละงานโครงการ

4. การปรบเปลยนงานในแผนงานของโครงการในกรณทมการเพมหรอลดงาน การปรบแกงาน

หรอรวมงานหลาย ๆ งานเขาเปนกจกรรมหลก การแกไขท าไดโดยไปทงานทตองการแกไขแลว

ดบเบลคลกระบบจะแสดง Task information ทแถบ General ใหแกไขชอระยะเวลาเรมตนสนสด

การแทรกงานใหไปท เมน Insert เลอก new task แลวดบเบลคลกทงานนนและใสขอมลใน Task

51

information การจดการงานใหเปนงานหลกและงานยอยท าไดโดยคลกทเครองหมาย(Outdent)

บนเมนบาร เพอตองการรวมงาน (Summary task) และคลก(Indent) เพอตองการท าเปนงานยอย

(Sub Task) ตามล าดบ ซงงานรวมหรองานหลกจะรวมเวลาและงบประมาณทตองใชทงหมดการ

ก าหนดความสมพนธระหวางงาน เพอใหทราบวางานใดตองด าเนนกอนหรอหลง อยางไร ซง

ความสมพนธของงานมอย 4 ลกษณะ คอ

แบบท 1 : FS (Finish-to-Start) เมอตองการใหงานท 1 เสรจกอนจงเรมงานท 2 ได

แบบท 2 : FF(Finish-to-finish) งานทสมพนธกนตองเสรจพรอมกน

แบบท 3 : SF(Start-to-finish) งานท 2 เสรจกอนจงเรมงานท 1 ความสมพนธแบบนไมคอย

ไดใชงานเทาใดนก จะใชกรณทไมรวนเรมของงานท 2 แตรวาตองเสรจเมอไร

แบบท 4 : SS(Start-to-start) เมองานทงสองเรมพรอมกน การก าหนดความสมพนธท าได

โดยเลอกเมน project เลอก Task information ท predecessors ก าหนดชองาน( Task name),

ชนดของความสมพนธ (Type), และก าหนดการถวงเวลา (Lag) เปนลบถาตองการเรวขน

หรอเปนบวกเมอตองการใหลาชาออกไปตามหนวยเวลาทก าหนด หรอสามารถก าหนดเปน

รอยละความส าเรจของงานเทาใดกอนจงเรมงานในล าดบตอไป

5. การก าหนดจดตรวจสอบ (Milestone) และงานทตองท าเปนประจ า เพอตรวจสอบความกาวหนา

ของแผนงานโครงการ สามารถก าหนดจดตรวจสอบหรอ Milestone ไวเปนระยะ ๆ เชน ราย

ไตรมาส เพอเปรยบเทยบทรพยากรหรองบประมาณทตองใชไปในแตละไตรมาส

6. การก าหนดขอมลทรพยากรงานกจกรรมจะส าเรจไดตองอาศยบคคลหรอคน ยานพาหนะ

อปกรณ เครองมอ งบประมาณ ซงรวมเรยกวาทรพยากร การวางแผนงานกคอการประมาณการ

ใชทรพยากรลวงหนาหากมการก าหนดการใชทรพยากรอยางรอบคอบจะท าใหแผนการท างาน

สอดคลองกบทรพยากรทมอยและสามารถค านวณงบประมาณใกลความเปนจรงมากทสด การ

ก าหนดทรพยากรทใชกบงานตองเลอกใชปฏทนการปฏบตงานใหสอดคลองดวย

7. การจดสรรทรพยากรใหกบงานทมมมอง Gantt chart เลอกงานทตองการคลกเครองหมาย

Assign resources บนเมนบาร เลอกทรพยากรทกอใหเกดคาใชจายทงหมดในงานนน เมอกลบมา

ดท Resource sheet หากมทรพยากรบางตวเปนสแดงแสดงวาทรพยากรน นไมสามารถ

ตอบสนองตอแผนงานทวางไว อาจมความตองการทรพยากรประเภท Work ในชวงเวลาเดยวกน

จะตองปรบแกชวงเวลาการปฏบตงาน หรอเพมจ านวนทรพยากรเพอความสะดวกในการจดการ

52

ใหเลอก Windows ทเมนบารเลอก Split จะมหนาตางดานลางใชในการจดสรรทรพยากรใหกบ

งานได ในชอง Work จะเกดจากการค านวณของ ระยะเวลา (Duration) คณกบหนวยทรพยากร

(Unit) หลงจากก าหนดทรพยากรใหกบงานแลวโปรแกรมจะค านวณคาใชจายทเกดขนในแตละ

งาน เมอมการเรยกใชทรพยากรภายหลง เมอมการปรบเปลยนทรพยากรโปรแกรมจะค านวณ

ใหมทกครง

8. การบรหารทรพยากรการมอบหมายงานใหทรพยากรท าได 2 ลกษณะ คอใชท รพยากรอยาง

เดยวกนท างานรวมกน หรอใชทรพยากรตางกนท างานรวมกน เมอมการมอบหมายงานแลว

โปรแกรมจะค านวณตามสมการ Work = Duration x Unit ซง Work คอชวโมงการท างานของ

ทรพยากร Duration คอระยะเวลาของงาน และ Unit คอจ านวนทรพยากร ซงโปรแกรมจะให

เลอกวาจะก าหนดตวแปรใดคงท หากมการปรบแกตวแปรนนจะท ากระทบกบตวแปรอน

9. การตดตามงานเปนขนตอนการปรบปรงขอมลทเกดขนจรงในแผนงานโครงการเปรยบเทยบกบ

แผนงานทวางไว หลงจากทมการวางแผนงานการใชจายงบประมาณเปนทเรยบรอยแลว ใหท า

การบนทกเปนขอมลอางอง Baseline โดยใชเมน Tools เลอก Tracking เลอก save baseline

จากนนไปทเมน View เลอก Resource usage แทรก Column คาใชจายผนแปร (Cost variance)

ถาคาเปนลบแสดงวาใชจายนอยกวาแผนงาน แทรกแผนงานงบประมาณทตงไว (Baseline cost)

และแทรกผลการด าเนนงาน (Work) ซงคาใชจายหรองานทเกดขนจรงเปนเทาใดกปรบแกทจดน

กลาวโดยสรป โปรแกรม Microsoft Project นสามารถจดการโครงการไดหลากหลายโครงการพรอมกน ทานสามารถรไดในทนทวาแผนงานตาง ๆ นนเรมตนและส าเรจเมอใด ใครเปนผด าเนนการ ใชเงนเทาใด หรอหากตองการเทยบระหวางกจกรรมหรอโครงการทตงแผนไวกบทเกดขนจรงแตกตางกนอยางไร และสามารถเรยกดรายงานคาใชจายทเกดขนไดวาเกนกบงบประมาณทวางแผนไวหรอไม อยางไร กจกรรมหรอโครงการใดทจะกอใหเกดปญหาหรอไมสามารถจดสงภายในเวลาทวางแผนไว ซงจะท าใหเหนรปรวมของโครงการทมเปาหมายอยางชดเจน [15] [17]

2.6 การศกษางานวจยทเกยวของ

การศกษางานวจยทเกยวของมดงน

สรศกด แซตน ,2555 ศกษาปญหาแผนงานในโครงการกอสรางโดยใชแผนงานของโครงการกอสรางอาคารหองเยน 2 ชนเปนกรณศกษา โดยมวตถประสงคในการศกษาปญหาแผนงานในโครงการกอสรางเพอใหไดรบรปญหาและผลกระทบส าหรบการบรหารแผนงานทดขน กระบวนการศกษาเปนการ

53

น าแผนงานในโครงการกอสรางทผบรหารโครงการไดจดท าไวใน Microsoft Project และท าการเกบขอมลของแตละกจกรรมระหวางการด าเนนงานตดตง เพอวเคราะหใหสามารถรบรปญหาและผลกระทบจากความบกพรองของแผนงานในโครงการกอสราง จากการศกษาพบวาโดยสวนใหญปญหาของแผนงานเกดขนจากการประมาณการทผดพลาดทงสวนของความตองการของงานในแตละกจกรรม และทรพยากร รวมทงเวลาทตองใช โดยท าใหเกดการขาดแคลนแรงงานในเวลาทตองการ โครงการมความลาชาลงถง 60 วน งบประมาณคาใชจายสงขนถง 20% จากทประมาณการไว การเขาใจปญหาการวางแผนงาน ท าใหเกดความเขาใจเกยวกบกลไกการบรหารแผนงานทดขน ประสทธรปของการบรหารแผนงานสงขน ปญหาและผลกระทบของแผนงานในโครงการลดลง สงผลใหแผนงานทมก าหนดเวลาและคาใชจายทมความเหมาะสมมากขน [13]

สมเกยรต จงประสทธพร, 2553 ไดศกษาถงประโยชนและขอจ ากดของ PERT และ CPM ในการวางแผนและควบคมงาน จากแผนภม Gantt Chart ทเปนรจกกนดในการวางแผนงาน เปนแผนงานแสดงใหเหนถงระยะเวลาของกจกรรมตาง ๆ แตไมไดแสดงใหเหนถงความสมพนธของกจกรรมเหลานน จงมการปรบปรงการบรหารงานใหมโดยใชเทคนคของ PERT และ CPM แมวาท ง 2 วธนจะพฒนามาจากคนละหนวยงานแตกเปนวธการ ทมวตถประสงคเหมอนกนคอการด าเนนโครงการใหเสรจตามระยะเวลาทก าหนด แตมขอแตกตางกนอยคอการใชขอมลทน ามาวเคราะหคอ CPM จะใชขอมลทเปนขอมลทแนนอน (Deterministic) แต PERT จะใชขอมลทเปนขอมลทประเมนมาจากความเปนไปได (Probabilistic) โดยประโยชนของ PERT และ CPM มดงน

1. ขนตอนการวางแผนโดยใช CPM และ PERT ผวางแผนและผเกยวของอน ๆ มเวลาในการคาดคะเนถงปญหาตาง ๆ ทเกดขนในการปฏบตงานและหาทางแกไขปญหาเหลานนไวลวงหนา ตลอดจนมเวลารวบรวมขอมลและรายละเอยดตาง ๆ ทเปนประโยชนในการวางแผนและบนทกไวในรปของโครงขาย

2. เมอบนทกขอมลตาง ๆ ไวในรปของโครงขายแลวผวางแผนงานและผเกยวของไมตองจดจ า และกงวลใจเกยวกบการวางแผนอก อาจใชเวลาเพอการปรบปรงแกไขใหดขน

3. ท าใหทราบจ านวนและชนดของทรพยากรตาง ๆ ทตองการใชตามระยะเวลา ตงแตเรมตนจนจบโครงการได ท าใหผรบผดชอบทราบวา ทรพยากรตาง ๆ มเพยงพอส าหรบโครงการหรอไม

4. CPM และ PERT มระบบควบคมและตดตามผลอยางมประสทธรป ทกครงทมการปรบปรงแกไข กจะทราบไดทนทวาโครงการจะเสรจสนตามก าหนดหรอไม หรอวาจะเสรจเรวขนหรอชาไปอกกวน

54

5. โครงการใหญ ๆ ทมจ านวนงานยอยมาก ๆ หลงจากท าการเขยนโครงขายและค านวณวนทแลวเสรจของโครงการแลว ท าใหทราบสายงานวกฤตของโครงขายซงเปนหวใจของ PERT และ CPM เมอทราบสายงานวกฤตแลวกจะทราบวา งานวกฤตประกอบดวยงานใดบาง

6. เมอโครงการเสรจสนแลว ท าใหสามารถทราบสถตของงานแตละงานเกยวกบจ านวนทรพยากรตาง ๆ ทใช เพอใชเปนขอมลสนบสนนในการวางแผนโครงการอน ๆ ตอไป

ขอจ ากดของ CPM และ PERT มดงน

1. เนองจาก CPM และ PERT ตางกตองอาศยโครงขายในการวางแผนโครงการ ซงการเขยนโครงขายใหถกตองนนเปนเรองยงมากและใชเวลามาก การก าหนดล าดบของงานและเวลาทใชในแตละงานในโครงการมกจะเกดขอผดพลาดเสมอ ๆ

2. การประมาณเวลาทใชในการท างานนนเปนเรองยงยาก โดยเฉพาะกบวธการ PERT ซงตองประมาณเวลาถง 3 คาดวยกน

3. ในขนตอนของการก าหนดเวลาในโครงการ จะพบวางานทไมใชงานวกฤตอาจจะกลายเปนงานวกฤตของการด าเนนการของโครงการได ท งนเนองมาจากผลของความไมแนนอนของสถานการณ ท าใหขอมลทไดมาแตเดมเปลยนแปลงไป

4. ในการวเคราะหโครงขายของการปฏบตงานมกจะสมมตวาทรพยากรทเปนปจจยส าคญ ในการด าเนนงานโครงการมอยอยางพรอมเพรยงตลอดเวลา แตในทางปฏบต จ านวนทรพยากรมกไมสอดคลองกบความตองการทเกดขนในแตละชวงเวลา จงท าใหโครงการประสบกบปญหา

Street, IA, 2553 กลาวถงปญหาและขอผดพลาดในการใช CPM โดยไดกลาวไววา ส าหรบผทไมค นเคยกบการใชงาน CPM มนเปนเพยงเครองมอในการวางแผนกจกรรมตาง ๆ ทในโครงการอยางเหมาะสม เพอน าไปปอนในโปรแกรมคอมพวเตอร เพอหาสายงานวกฤต และกจกรรมทมเวลาลอยตว ถงแมวาการค านวณเวลาในวธ CPM จะสามารถค านวณไดในกระดาษ แตการใชคอมพวเตอรจะชวยจดการการค านวณเหลานนใหเกดความรวดเรวและแมนย ามากขน

โปรแกรม CPM ในปจจบนมความสามารถในการจดการกบโครงการไดมากกวาการคดค านวณสายงานวกฤตเพยงอยางเดยว แตยงมลกเลนอน ๆ ในการจดการกบโครงการอกมาก ดวยความสามารถทมากมายของโปรแกรม ยงไมชองโหวทพงระวง สามารถสรปได 5 ประเดนดงน

ขอควรระวงท 1 การใหความส าคญกบสายงานวกฤต สายงานวกฤตอาจจะไมส าคญทสดตลอดเวลา เพราะในโครงการยงมกจกรรมอน ๆ อกมากมายทตองด าเนนการ การใหความส าคญกบ

สายงานวกฤตเพยงอยางเดยว โดยไมสนใจกจกรรมทมเวลาลอยตว อาจสงเกดผลเสยกบโครงการไดเพราะกจกรรมเหลานนอาจจะกลายเปนสายงานวกฤตได หากใชเวลามากกวา

55

เวลาลอยตวทมอย การเปลยนแปลงทเกดขนในระหวางการกอสราง จะแสดงใหเหนถงชองโหวได

ขอควรระวงท 2 การก าหนดระยะเวลาของกจกรรมไมเหมาะสม ในการก าหนดเวลาการท างานใหกบกจกรรม ตองมความถกตองแมนย า เพราะหากเวลาในการด าเนนการจรงมากกวาเวลาทก าหนดใหในแผนงาน จะสงผลกระทบใหระยะเวลาสนสดของโครงการเลอนออกไปอก หากกจกรรมนนเปนกจกรรมในสายงานวกฤต หรอเปนกจกรรมทใชเวลามากกวาเวลาลอยตวทมอย ในการก าหนดเวลาควรจะตองตรวจสอบใหแนใจกอนทจะระบลงในแผนงาน ควรตองมการวเคราะหความเสยง และผานการตรวจสอบจากผมประสบการณ

ขอควรระวงท 3 เจาของงานไมไดใหความส าคญกบแผนงาน แนวคดดงกลาวจะมความส าคญตอเมอเจาของโครงการมความตองการทจะรกษาก าหนดระยะเวลาใหแลวเสรจตามทตกลงกนไว ผรบเหมาทประสบความส าเรจในการบรหารโครงการใหแลวเสรจตามก าหนด จะทราบดวาการทโครงการด าเนนไปตามแผนงานทวางนนเปนสงทดทสด และงายทสดในการบรหารจดการ รวมถงการวางแผนลวงหนาทงเรองของวสด แรงงาน อปกรณเครองมอหรอการเงนของบรษท ในสวนมมมองของเจาของ หากเจาของทมประสบการณจะทราบดวา ในการทโครงการด าเนนการเสรจตามก าหนดเวลา โครงการจะไดรบผลประโยชนอยางไร ไมวาจะเปนการคาดการณกระแสเงนสด. การวางแผนการขาย ฯลฯ ในทางกลบกนหากเจาของงานไมใหความส าคญกบตารางเวลาตาง ๆ การท า CPM จะไมไดประโยชนอะไรเลย

ขอควรระวงท 4 การรบรายงานโดยไมมอเลกทรอนกสไฟล วธการท างานของ CPM คอการปอนขอมลลงในโปรแกรมเพออบเดตแผนงาน ใหทราบถงผลการท างานของกจกรรมตาง ๆ ทด าเนนการไปแลว และกจกรรมทเชอมโยงกน แตถากจกรรมตาง ๆ ทเชอมโยงกนเหลานนไมถกตอง จะท าใหโครงการเสยเวลาในการท า CPM โดยเปลาประโยชน และอาจจะเกดความเขาใจผด ซงกวาจะทราบปญหาทเกดขนจรงกอาจจะสายเกนทจะแกไขได โดยปกตแลวผรบเหมาจะสงแผนงานใหเจาของโครงการรบทราบในลกษณะทเปน Gantt Chart และรายละเอยดของกจกรรมโดยระบวน/เวลา เรมตนและสนสดใหทราบ แตการสงเอกสารทไมไดเปนอเลกทรอนคสไฟล เจาของโครงการจะไมสามารถตรวจสอบรายละเอยดของกจกรรมไดหากกจกรรมมการเปลยนแปลง

ขอควรระวงท 5 ความลมเหลวในการปรบปรงตารางเวลาทเหมาะสม หนงในหลกการส าคญทจะใชงาน CPM ไดอยางมประสทธภาพมากทสดคอการอบเดตขอมลความคบหนาของโครงการอยางสม าเสมอเปนประจ า เพอใหทราบถงปญหาทเกดขนในการท างาน รวมถงได

56

ทราบถงผลกระทบทเกดขนกบกจกรรมทมการเชอมโยงกน เพอใหโครงการสามารถวางแผนงาน เพอรบกบปญหาหรออปสรรคทเกดขน [12]