อรสา ภาววิมล ผู้อ านวยการส...

อรสา ภาววมล

ผอ านวยการส านกมาตรฐานและประเมนผลอดมศกษา

4 สงหาคม 2554

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

เปาหมายของกรอบแผนอดมศกษาระยะยาวฉบบท 2 เมอสนสดแผนในป พ.ศ. 2565

“ ยกระดบคณภาพอดมศกษาไทย เพอผลตและพฒนาบคลากรทมคณภาพสตลาดแรงงาน และพฒนาศกยภาพอดมศกษาในการสรางความรและนวตกรรม เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศใน โลกาภวตน รวมทงสนบสนนการพฒนาทยงยนของทองถนไทย โดยใชกลไกของธรรมาภบาล การเงน การก ากบมาตรฐาน และเครอขายอดมศกษา บนพนฐานของเสรภาพทางวชาการ ความหลากหลาย และเอกภาพเชงระบบ”

2

การปฏรปการศกษารอบทสอง (พ.ศ.2552-2561) 1. พฒนาคณภาพคนไทยยคใหม

- คณภาพการศกษาและการเรยนร

- ผลตก าลงคนทมคณภาพ มความรความสามารถ

2. พฒนาคณภาพครยคใหม

- พฒนาระบบผลตคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา

- พฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา

- การใชคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา

3. พฒนาคณภาพสถานศกษาและแหลงเรยนรยคใหม

4. พฒนาคณภาพการบรหารจดการใหม3

มาตรฐานการอดมศกษา พ.ศ. 2549 1. มาตรฐานดานคณภาพบณฑต

- ความรในศาสตร

- ความสามารถเรยนร สรางความร และประยกตใชความร

- ท างานและสรางงานเพอพฒนาสงคมและแขงขนในระดบสากล

- ยดหลกคณธรรม จรยธรรม

- สขภาพดทงรางกายและจตใจ

2. มาตรฐานดานการบรหารจดการอดมศกษา

3. มาตรฐานดานการสรางและพฒนาสงคมฐานความรและสงคมแหงการเรยนร

4

มมมองเรองคณภาพบณฑตทเปลยนไป

ความกาวหนาทางเทคโนโลย

ความสลบซบซอนในโลกท างานบณฑต

5

คณธรรมจรยธรรม

ทกษะดานการด าเนนชวตและการประกอบวชาชพ

ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรม

ทกษะดานสารสนเทศ การสอสาร และเทคโนโลย

ทกษะทางปญญา

ทกษะดานการวเคราะห เชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

ความสามารถหลก(Core Competencies)

ความรในศาสตร/วชาชพ : มออาชพ

บณฑตยคใหมศตวรรษท 21 : Learning skill

6

การศกษาในโลกยคใหม ศตวรรษท 21

7

วชาแกน• ภาษา• ภาษาโลก•ศลปศาสตร• คณตศาสตร• เศรษฐศาสตร• วทยาศาสตร• ภมศาสตร• ประวตศาสตร• การปกครองและพลเมอง

สาระส าคญของโลกในศตวรรษท 21• ตระหนกโลกาภวตน• การเงน ธรกจ เศรษฐศาสตร การประกอบการ• ความรเรองความ เปนพลเมอง• ความรเรองสขภาพ อนามย• ความรเรองสงแวดลอม

ทกษะการเรยนรและนวตกรรม

• ความคดรเรม และการสราง นวตกรรม• การคด วเคราะหลกซง และการ แกปญหา• การสอสาร และความรวมมอ

ทกษะดานสารสนเทศ สอ และเทคโนโลย• ความรเรอง สารสนเทศ• ความรเรอง สอ• ความรเรอง สารสนเทศ และเทคโน โลยการ สอสาร

ทกษะชวตและอาชพ• ความยดหยน และการปรบตว• การรเรมและ การพงพาตนเอง• ทกษะทางสงคมและขามวฒนธรรม• ผลผลตและ ความรบผดชอบ

• ภาวะผน าและการตอบสนอง

ระบบสนบสนนการศกษาในศตวรรษท 21• มาตรฐานและ การประเมนผล• หลกสตรการ เรยนการสอน• การพฒนา วชาชพ• สงแวดลอมการเรยนร

ทมา : partnership for 21st Century Skills, 2009a

สงแวดลอมสนบสนนการเรยนร

การออกแบบหลกสตรและพฒนาการเรยนการสอน

การพฒนาคณาจารยและบคลากรมออาชพ

มาตรฐานการเรยนรและการประเมน

ปจจยขบเคลอนคณภาพบณฑต

8

9

การประเมนผลการเรยนรยคใหม

การประเมนทกษะ

และการเรยนร

การส ารวจ

ความคดรเรม

สรางสรรค

การเรยนรความเขาใจ

การแบงปน

9

ท าไมตองมการพฒนากรอบมาตรฐานคณวฒ (TQF): สรางมาตรฐานบณฑตใหเปนทยอมรบระหวางกน

แนวโนมและทศทาง การอดมศกษาโลก

โลกไรพรมแดน : การเคลอนยายนกศกษา/

แรงงานสถาบนอดมศกษา

10

การเคลอนไหวในตางประเทศ : INQAAHE Conference, Madrid, 4-7 April, 2011

Standards, Learning Outcomes and Accreditation ยโรป (European Consortium for Accreditation : ECA) เชอมโยง Learning Outcomes กบ NQF และใช Learning

Outcomes ในการรบรองวทยฐานะทงระดบหลกสตรและสถาบน เพอ mutual recognition ABET new philosophy : emphasis on outcomes : What students

learn ประเทศอน ๆ ทมการพฒนากรอบมาตรฐานคณวฒทเนนเรอง Learning

Outcomes ทงในทวปยโรป ออสเตรเลย นวซแลนด แอฟรกาใต มาเลเซย ฟลปปนส ฮองกง ฟจ

11

การเคลอนไหวในตางประเทศ : INQAAHE Conference, Madrid, 4-7 April, 2011

ใหความส าคญกบ stakeholders ในการประกนคณภาพ การประเมน คณภาพและการรบรองสถาบน ในยโรปน าหนกในการประกนคณภาพอยทคณภาพการเรยนการสอนเปน ส าคญ Spanish Framework ก าหนดให IQA เปนปจจยหนงในการรบรอง วทยาฐานะระดบปรญญาตรและปรญญาโท

12

13

ความหมายของกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (Thai Qualifications Framework for Higher education : TQF : Hed)

กรอบทแสดงระบบคณวฒการศกษาระดบอดมศกษาของประเทศ

- ระดบคณวฒ

- การแบงสายวชา

- ความเชอมโยงตอเนองจากคณวฒระดบหนงไปสระดบทสงขน

- มาตรฐานผลการเรยนรของแตละระดบคณวฒซงเพมสงขน

ตามระดบของคณวฒ

- ลกษณะของหลกสตรในแตละระดบคณวฒ

- ปรมาณการเรยนรทสอดคลองกบเวลาทตองใช

- การเปดโอกาสใหเทยบโอนผลการเรยนรจากประสบการณ ซง

เปนการสงเสรมการเรยนรตลอดชวต

14

แนวคด TQF สรางมาตรฐานบณฑตทพงประสงคในแตละหลกสตร

- คณลกษณะของบณฑตตามเจตนารมณของกฎหมายการศกษาของชาต

มาตรฐานการอดมศกษา ปรชญาการอดมศกษา มาตรฐานวชาการ/วชาชพ

- ความตองการของผเรยนและผใชบณฑตทงในและสากล

- กระแสการเปลยนแปลงของสงคมไทย สงคมโลก

พฒนาระบบการผลตบณฑตทใชผลลพธการเรยนร (learning outcomes) หรอคณลกษณะของบณฑตเปนโจทยหรอตวตง ออกแบบการเรยนการสอน การวดผล และเตรยมความพรอมสงแวดลอมและสงสนบสนนทน าไปสผลลพธการเรยนรทก าหนดภายใตการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสย

(ท างานในรปของภาค)

15

วตถประสงคของ TQF : Hed1. ก าหนดเปาหมายในการผลตบณฑตใหชดเจน

2. เชอมโยงคณวฒระดบตาง ๆ ของการศกษาระดบอดมศกษา

ใหเปนระบบ/สนบสนนการเพมพนความรอยางตอเนอง

3. เปนกลไกการประกนคณภาพในระดบหลกสตร

4. เพอประโยชนในการเทยบเคยงมาตรฐานคณวฒระหวาง

สถาบนทงในและตางประเทศ

5. สงเสรมความรวมมอในการพฒนาและก ากบดแลคณภาพและ

มาตรฐานการผลตบณฑตในแตละสาขาดวยกนเอง

16

มาตรฐานการศกษาของชาต

มาตรฐานท 1 : คณลกษณะของคนไทยทพงประสงคทงในฐานะพลเมองและพลโลก คนไทยเปนคนเกง คนด และมความสข

มาตรฐานท 2 : แนวการจดการศกษาจดการเรยนร ทมงพฒนาผเรยนเปนส าคญ และการบรหารโดยใชสถานศกษาเปนฐาน

มาตรฐานท 3 : แนวการสรางสงคมแหงการเรยนร/สงคมแหงความร การสรางวถการเรยนรและแหลงการเรยนรใหเขมแขง

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545

แผนภมแสดงความสมพนธของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545

มาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานการอดมศกษา และกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา

มาตรฐานการอดมศกษา

ระดบนโยบาย

มาตรฐานการศกษาปฐมวย

สพฐ.

มาตรฐานการศกษาขนพนฐาน

สพฐ.

มาตรฐานการอาชวศกษา

สอศ.

17

มาตรฐานการอดมศกษา

มาตรฐานดานคณภาพบณฑตมาตรฐานดานการสรางและพฒนาสงคมฐานความรและสงคมแหงการเรยนร

มาตรฐานดานการบรหารจดการการอดมศกษา

ระดบนโยบายระดบการน าไปสการปฏบต

กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา (TQF) : พฒนาโดยกระบวนการวจย

มาตรฐานคณวฒสาขา/สาขาวชาท 1

มาตรฐานคณวฒ สาขา/สาขาวชาท 2

มาตรฐานคณวฒสาขา/สาขาวชาท 3

รายละเอยดของหลกสตร(Programme Specification) แตละสาขาวชาของสถาบนฯตางๆ

สกอ.

ม/ส

How to learn

(Methods & Strategies)

What to learn

(contents)

Do they learn

(Assessment)

Input outcomes

Environment

Support

18

ผลลพธการเรยนร ( Learning Outcomes )

Learning Outcomes are defined as “ statements of what a learner is expected to know, understand and/or be able to do at the end of a period of learning”

A period of learning refers to a programme of study, such as a Bachelor’s or Master’s degree

(Bologna Working Group on Qualifications, 2005, A framework for Qualifications of the European Higher Education Area)

19

ผลลพธการ

เรยนร

ความร

ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข

การสอสาร และการใชเทคโนโลย

สารสนเทศ

ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและ

ความรบผดชอบ

ทกษะทาง

ปญญา

คณธรรม

จรยธรรม

ผลลพธการเรยนร (ขนต า) 5 ประการ

20

21

Teaching Unit(POD Network)

รายละเอยดของหลกสตร(Program Specifications)

รายละเอยดของรายวชาและภาคสนาม/ฝกงาน (ถาม)

(Course + Field Experience Specifications)

กระบวนการเรยนการสอน(ทท าใหบรรลผลการเรยนรทคาดหวง)

การวดและประเมนผลมงเนนผลการเรยนรของนกศกษา/บณฑต

รายงานรายวชา(Course Reports)

รายงานประจ าภาคและประจ าปการศกษา Semester/Annual

Report Program Report)

5 ป

วางแผนปรบปรง + พฒนา

สกอ.

เสนออนมตสภาสถาบน

เสนอสกอ.

รบทราบบนทกไวในฐานขอมล

กรอบมาตรฐานคณวฒอดมศกษาแหงชาต

มาตรฐานสาขา/สาขาวชาตาง ๆ

เกณฑมาตรฐานหลกสตรเกณฑก าหนดชอปรญญาหลกเกณฑการเทยบโอนเกณฑ/แนวทางอน ๆ

ผลการเรยนรทคาดหวง

การจดสงอ านวยความสะดวก สภาพแวดลอม

นกศกษา/บณฑต ไดรบการพฒนาใหมมาตรฐานผลการเรยนรตามทก าหนดไวในกรอบมาตรฐานคณวฒ

(บณฑตมคณภาพเปนทพงพอใจของผจางงานและสงคม)

มหาวทยาลย

การรบรองหลกสตร

สกอ.ขน

ทะเบยนหลกสตร

ใช

ไมใช

1

กก.อ.ก าหนดหลกเกณฑการปรบปรง1

มาตรฐานสาขาทประกาศและมผลบงคบใชแลวสาขา/สาขาวชา ประกาศในราชกจจานเบกษา

1) สาขาคอมพวเตอร2) สาขาพยาบาลศาสตร3) สาขาโลจสตกส4) สาขาวชาการทองเทยวและ

การโรงแรม5) สาขาวศวกรรมศาสตร6) สาขาบญช7) สาขาครศาสตร/

ศกษาศาสตร

- เลม 126 ตอนพเศษ 171 ง วนท 25 พ.ย. 2552- เลม 127 ตอนพเศษ 3 ง วนท 11 ม.ค. 2553- เลม 127 ตอนพเศษ 54 ง วนท 29 เม.ย. 2553- เลม 127 ตอนพเศษ 77 ง วนท 21 ม.ย. 2553

- เลม 127 ตอนพเศษ 126 ง วนท 1 พ.ย. 2553- เลม 127 ตอนพเศษ 141 ง วนท 13 ธ.ค. 2553- เลม 128 ตอนพเศษ 62 ง วนท 3 ม.ย. 2554

22

การพฒนาหลกสตรระดบอดมศกษา• เกณฑมาตรฐานหลกสตรระดบอดมศกษา พ.ศ. 2548 และเกณฑมาตรฐานอน ๆ ทเกยวของ อาท การเรยกชอ ปรญญา การจดการศกษาทางไกล การจดการศกษานอก สถานทตง • กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต พ.ศ. 2552• มาตรฐานคณวฒสาขา/สาขาวชานน ๆ • มาตรฐานวชาชพ (ถาม)• นโยบายรฐบาล/กรอบแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป• ความตองการของผใชบณฑต

23

24

ระดบท 1 อนปรญญา (3 ป) ระดบท 2 ปรญญาตร ระดบท 3 ประกาศนยบตรบณฑต ระดบท 4 ปรญญาโท ระดบท 5 ประกาศนยบตรบณฑตชนสง ระดบท 6 ปรญญาเอก

คณวฒระดบอดมศกษา

25 25

มคณะกรรมการรบผดชอบด าเนนการตามเกณฑมาตรฐานหลกสตรสรางภาค/ความรวมมอกบผมสวนไดสวนเสยมจดอางองภายนอกทชวยในกระบวนการพฒนาหลกสตร เชน

TQF ระดบสาขา สาขาวชา ระดบคณวฒใหความส าคญกบศกยภาพการมงานท าของบณฑตและทกษะStudent - centered approach มทางเลอกและยดหยนมากขน (what when where How)คณาจารยท าหนาท facilitator การประกนคณภาพหลกสตร

การออกแบบหลกสตร

ขนตอนการจดท ารายละเอยดของหลกสตร (มคอ.2) ด าเนนการได 2 วธ

1. กรณมประกาศมาตรฐานคณวฒระดบสาขา/สาขาวชาแลว

- พจารณาความพรอมและศกยภาพในการบรหารจดการ - แตงตงคณะกรรมการพฒนาหลกสตรอยางนอย 5 คน 1. อาจารยผรบผดชอบหลกสตรอยางนอย 2 คน 2. ผทรงคณวฒ/ผเชยวชาญในสาขาจากภายนอกอยางนอย 2 คน 3. ผแทนองคกรวชาชพอยางนอย 1 คน (ถาม)

- พฒนาหลกสตรตามแนวทางในประกาศมาตรฐานสาขาวชา อาจเพมเตมผลการเรยนรได

- แสดงแผนทการกระจายความรบผดชอบตอผลการเรยนรจากหลกสตรลงสรายวชา (curriculum mapping)

26

ขนตอนการจดท ารายละเอยดของหลกสตร (มคอ.2) ด าเนนการได 2 วธ

2. กรณทยงไมมประกาศมาตรฐานคณวฒระดบสาขา/สาขาวชา

- พจารณาความพรอมและศกยภาพในการบรหารจดการ

- แตงตงคณะกรรมการพฒนาหลกสตรอยางนอย 5 คน

1. อาจารยผรบผดชอบหลกสตรอยางนอย 2 คน

2. ผทรงคณวฒ/ผเชยวชาญในสาขาจากภายนอกอยางนอย 2 คน

3. ผแทนองคกรวชาชพอยางนอย 1 คน (ถาม)

- พฒนาหลกสตรตามกรอบ TQF ใหญ อาจเพมเตมผลการเรยนรได

- แสดงแผนทการกระจายความรบผดชอบตอผลการเรยนรจากหลกสตรลงสรายวชา (curriculum mapping)

27

28

การปฏบตตามแบบ มคอ.1-7

มคอ.1 มคอ.2 มคอ.3 มคอ.4 มคอ.6 มคอ.7มคอ.5

ผด าเนนการ

สกอ .รวมกบคณาจารยผทรงคณวฒในสาขานนผใชบณฑตและผแทนองคกรวชาชพ(ถาม)

- คณะกรรมการพฒนาหลกสตร- อาจารยผรบผดชอบหลกสตร-จดท ากอนขออนมตตอสภาสถาบนอดมศกษา-เปนมคอ. เพยงฉบบเดยวทสงสกอ.

-อาจารยผสอน-จดท ากอนเปดสอน

-อาจารยผดแลการฝกงาน/สหกจศกษา-จดท ากอนเปดสอน

-อาจารยผสอน-จดท าเมอสอบเสรจสนในแตละภาค

- อาจารยผดแลการฝกงาน/สหกจศกษา-จดท าเมอเสรจสนการฝกภาคสนาม

- อาจารยผรบผดชอบหลกสตร- จดท าเมอสนปการศกษา/สนภาคการศกษา

28

TQF : การรวมมอเพอยกระดบคณภาพบณฑตสสากลม/ส

การด าเนนงาน ผรบผดชอบ

- หลกสตร (มคอ.2)

- รายวชา /รายงาน (มคอ.3 / มคอ.5)- ประสบการณภาคสนาม / รายงาน (มคอ.4 / มคอ. 6) (ถาม)- รายงานประจ าป (มคอ.7)

คณะกรรมการพฒนาหลกสตรรวมกบภาคทเกยวของ อาท องคกรวชาชพ และผใชบณฑตอาจารยผสอน

อาจารยผรบผดชอบ

อาจารยผรบผดชอบหลกสตร

29

กกอ.

TQFสาขา/สาขาวชา (มคอ.1)

รบทราบหลกสตร

รบรองคณวฒ

สกอ. กพ.

30

ความเชอมโยงระหวาง IQA กบ TQFองคประกอบ IQA1. ปรชญา ปณธาน วตถประสงค และแผนการด าเนนการ2. การเรยนการสอน3. กจกรรมการพฒนานกศกษา4. การวจย5. การบรการทางวชาการแกสงคม6. การท านบ ารงศลปวฒนธรรม7. การบรหารและการจดการ8. การเงนและงบประมาณ9. ระบบและกลไกการประกนคณภาพ

TQFKPI ท 2.2ระบบและกลไกการพฒนาและบรหารหลกสตร

หลกสตรมการด าเนนงานครบถวนตาม TQF- รายวชา/ ผลการจดการเรยนการสอน- ประสบการณภาคสนาม/ ผลการจด

ประสบการณภาคสนาม- ผลการด าเนนงานของหลกสตร

หลกสตรเกาหรอหลกสตรปรบปรงกอนป 2555 ใหยดตามเกณฑมาตรฐานหลกสตร

31

ตวบงชผลการด าเนนงาน TQF1. อาจารยประจ าหลกสตรอยางนอยรอยละ 80 มสวนรวมในการประชมเพอวางแผน ตดตาม และทบทวนการด าเนนงานหลกสตร

2. มรายละเอยดของหลกสตร ตามแบบ มคอ.2 ทสอดคลองกบกรอบมาตรฐานคณวฒแหงชาต หรอ มาตรฐานคณวฒสาขา/สาขาวชา (ถาม)

3. มรายละเอยดของรายวชา และรายละเอยดของประสบการณภาคสนาม (ถาม) ตามแบบ มคอ.3 และ มคอ.4 อยางนอยกอนการเปดสอนในแตละภาคการศกษาใหครบทกรายวชา

4. จดท ารายงานผลการด าเนนการของรายวชา และรายงานผลการด าเนนการของประสบการณภาคสนาม (ถาม) ตามแบบ มคอ.5 และ มคอ.6 ภายใน 30 วน หลงสนสดภาคการศกษาทเปดสอนใหครบทกรายวชา

5. จดท ารายงานผลการด าเนนการของหลกสตร ตามแบบ มคอ.7 ภายใน 60 วน หลงสนสดปการศกษา

32

ตวบงชผลการด าเนนงาน TQF(ตอ) 6. มการทวนสอบผลสมฤทธของนกศกษาตามมาตรฐานผลการเรยนร ทก าหนดใน มคอ.3 และมคอ.4 (ถาม) อยางนอยรอยละ 25 ของรายวชาทเปดสอนในแตละป การศกษา

7. มการพฒนา/ปรบปรงการจดการเรยนการสอน กลยทธการสอน หรอการประเมนผล การเรยนร จากผลการประเมนการด าเนนงานทรายงานใน มคอ.7 ปทแลว

8. อาจารยใหม (ถาม) ทกคน ไดรบการปฐมนเทศหรอค าแนะน าดานการจด การเรยนการสอน

9. อาจารยประจ าทกคนไดรบการพฒนาทางวชาการ และ/หรอวชาชพ อยางนอย ปละหนงครง

10. จ านวนบคลากรสนบสนนการเรยนการสอน (ถาม) ไดรบการพฒนาวชาการ และ/ หรอวชาชพ ไมนอยกวารอยละ 50 ตอป

11. ระดบความพงพอใจของนกศกษาปสดทาย/บณฑตใหมทมตอคณภาพหลกสตร เฉลยไมนอยกวา 3.5 จากคะแนนเตม 5.0

12. ระดบความพงพอใจของผใชบณฑตทมตอบณฑตใหม เฉลยไมนอยกวา 3.5 จากคะแนนเตม 5.0

33

ปจจยสความส าเรจTOF มงเนนมาตรฐานผลการเรยนร (Learning Outcomes) ของผเรยนเปนส าคญ จงมกระบวนการทท าใหมนใจวาผเรยนบรรลผลมาตรฐานผลการเรยนรตามทก าหนดไว คอ

1. การออกแบบและวางแผนการจดหลกสตร2. กลยทธการเรยนการสอน3. การวดและประเมนผล4. การก าหนดใหทวนสอบสมฤทธผลของผเรยน5. การรายงานผลการด าเนนการอยางสม าเสมอ6. การประเมนความเหนของผใชบณฑต

มคอ. 1 มาตรฐานคณวฒระดบ......สาขา/สาขาวชา…...

มาตรฐานคณวฒสาขา/สาขาวชา หมายถง กรอบทก าหนดมาตรฐานผลการเรยนรของบณฑตในแตละระดบการศกษาของสาขา /สาขาวชาหนงซงจะก าหนดคณลกษณะของบณฑตในสาขา/สาขาวชา ปรญญา และองคความรทเปนเนอหาเทาทจ าเปนจะตองมในหลกสตรสาขา /สาขาวชาและระดบคณวฒนนๆ เพอเปนหลกประกนวาผทส าเรจการศกษาจากสถาบนอดมศกษาตางๆในสาขา/สาขาวชาและระดบคณวฒเดยวกนจะมผลการเรยนรไมนอยกวาทก าหนด ในขณะเดยวกนมาตรฐานคณวฒสาขา/สาขาวชาจะเปดกวางและสงเสรมใหสถาบนตางๆมโอกาสบรรจเนอหาวชาในสวนทนอกเหนอจากทก าหนดไวไดอยางอสระ เหมาะสม และตรงกบความตองการหรอเอกลกษณของแตละสถาบน ซงจะท าใหสถาบนตางๆสามารถพฒนาหลกสตรไดอยางหลากหลาย แตมมาตรฐานผลการเรยนรของหลกสตรในสาขา/สาขาวชาและระดบคณวฒเดยวกนทเทยบเคยงกนได

34

มาตรฐานคณวฒระดบ............สาขา/สาขาวชา………

1. ชอสาขา/สาขาวชา

2. ชอปรญญาและสาขาวชา

3. ลกษณะของสาขา/สาขาวชา

4. คณลกษณะของบณฑตทพงประสงค

5. มาตรฐานผลการเรยนร

6. องคกรวชาชพทเกยวของ (ถาม)7. โครงสรางหลกสตร

8. เนอหาสาระส าคญของสาขา/สาขาวชา 9. กลยทธการสอนและการประเมนผลการเรยนร (ใหระบ)

10. การทวนสอบมาตรฐานผลการเรยนร 35

มาตรฐานคณวฒระดบ.........สาขา/สาขาวชา……. (ตอ)

11. คณสมบตผเขาศกษาและการเทยบโอนผลการเรยนร12. คณาจารยและบคลากรสนบสนนการเรยนการสอน13. ทรพยากรการเรยนการสอนและการจดการ 14. แนวทางการพฒนาคณาจารย 15. การประกนคณภาพหลกสตรและการจดการเรยนการสอน16. การน ามาตรฐานคณวฒระดบ..........สาขา/สาขาวชา..............สการปฏบต 17. การเผยแพรหลกสตรทมคณภาพและมาตรฐานตามกรอบมาตรฐานคณวฒฯ

ซงบนทกในฐานขอมลหลกสตรเพอการเผยแพร (Thai Qualifications Register: TQR)18. รายชอและหนวยงานของคณะกรรมการจดท ามาตรฐานคณวฒระดบการศกษา…สาขา/สาขา

วชา.........19. ภาคผนวก (ถาม)

36

มคอ. 2 รายละเอยดของหลกสตร (Program Specification) รายละเอยดของหลกสตร หมายถง ค าอธบายภาพรวมของการจดหลกสตร การจดการเรยนการสอนทจะท าใหบณฑตบรรลมาตรฐานผลการเรยนรของหลกสตรนนๆ โดยจะถายทอดผลการเรยนรทคาดหวงของบณฑตทก าหนดไวในกรอบมาตรฐานคณวฒอดมศกษาระดบชาต และมาตรฐานคณวฒระดบการศกษาของสาขา/สาขาวชาไปสการปฏบตในหลกสตร ซงแตละสถาบนฯสามารถบรรจเนอหาวชาเพมเตมนอกเหนอจากทก าหนดไวไดอยางอสระ เหมาะสม ตรงกบความตองการหรอเอกลกษณของสถาบนฯ โดยคณาจารยผสอนจะตองรวมมอกนวางแผนการจดท ารายละเอยดของหลกสตร

รายละเอยดของหลกสตรจะชวยอธบายใหนกศกษาทราบวาตนตองเรยนวชาอะไรบาง เขาใจถงวธการสอน วธการเรยนร ตลอดจนวธการวดและประเมนผลทจะท าใหมนใจวาเมอเรยนส าเรจแลวจะบรรลมาตรฐานผลการเรยนรตามทก าหนดไวในหลกสตร ทงยงแสดงความสมพนธของหลกสตรกบองคประกอบในการเรยนเพอน าไปสคณวฒตามทก าหนดในมาตรฐานคณวฒรายละเอยดของหลกสตรจะชวยใหนกศกษาเลอกเรยนในหลกสตรทเหมาะกบรปแบบการเรยนรและความตองการของตนเองได

37

แบบ มคอ. 2 รายละเอยดของหลกสตร (ตอ)ประกอบดวย 8 หมวดตอไปนหมวดท 1 ลกษณะและขอมลทวไปของหลกสตรหมวดท 2 ขอมลเฉพาะของหลกสตรหมวดท 3 ระบบการจดการศกษา การด าเนนการ และโครงสรางของ หลกสตร

หมวดท 4 ผลการเรยนร และ กลยทธการสอนและประเมนผลหมวดท 5 หลกเกณฑในการประเมนผลนกศกษาหมวดท 6 การพฒนาคณาจารยและบคลากรหมวดท 7 การประกนคณภาพหลกสตร (ตวบงชหมวดท 8 กระบวนการประเมนและปรบปรงหลกสตร

38

มคอ 2 : สาระทเพมขนจาก แบบเสนอหลกสตรตามเกณฑมาตรฐานฯ พ.ศ.2548

หมวดท 1 ขอมลทวไป1. ความพรอมในการเผยแพรหลกสตรทมคณภาพและมาตรฐาน2. อาชพทสามารถประกอบไดหลงส าเรจการศกษา3. สถานทจดการเรยนการสอน4. สถานการณภายนอกหรอการพฒนาทจ าเปนตองน ามาพจารณาในการวางแผน

หลกสตร-สถานการณหรอการพฒนาทางเศรษฐกจ-สถานการณหรอการพฒนาทางสงคมและวฒนธรรม

5. ผลกระทบจาก ขอ4 ตอการพฒนาหลกสตรและความเกยวของกบพนธกจของสถาบน- การพฒนาหลกสตร- ความเกยวของกบพนธกจของสถาบน

39

6. ความสมพนธ (ถาม) กบหลกสตรอนทเปดสอนในคณะ/ภาควชาอนของสถาบน(เชน รายวชาทเปดสอนเพอใหบรการคณะ/ภาควชาอน หรอตองเรยนจาก

คณะ/ภาควชาอน)

หมวดท 2. ขอมลเฉพาะของหลกสตร1. แผนพฒนาปรบปรง

หมวดท 3. ระบบการจดการศกษา การด าเนนการ และโครงสรางของหลกสตร1. ปญหาของนกศกษาแรกเขา2. รปแบบการจดการเรยนการสอน 3. ระบบเทยบโอนหนวยกต รายวชาและการลงทะเบยนเรยนเขามหาวทยาลย 4. การฝกประสบการณภาคสนาม (การฝกงาน หรอสหกจศกษา) (ถาม)

4.1 มาตรฐานผลการเรยนรของประสบการณภาคสนาม4.2 ชวงเวลา4.3 การจดเวลาและตารางสอน

40


5. ขอก าหนดเกยวกบการท าโครงงานหรองานวจย (ถาม)5.1 ค าอธบายโดยยอ5.2 มาตรฐานผลการเรยนร5.3 ชวงเวลา5.4 จ านวนหนวยกต5.5 การเตรยมการ5.6 กระบวนการประเมนผล

หมวดท 4. ผลการเรยนร กลยทธการสอนและการประเมนผล 1. การพฒนาคณลกษณะพเศษของนกศกษา 2. มาตรฐานผลการเรยนรตามกรอบ TQF (ครบ 5 ดานหรอมเพมเตม) 3. แผนทแสดงการกระจายความรบผดชอบมาตรฐานผลการเรยนรจากหลกสตร สรายวชา (Curriculum Mapping)

41


42

ผลการเรยนร1. คณธรรมจรยธรรม

1) มจตส านกและตระหนกในการปฏบตตาม จรรยาบรรณวชาชพ

2) แสดงความซอสตยสจรตอยางสม าเสมอ3) มวนยและความรบผดชอบตอตนเองและสงคม4) เคารพกฎระเบยบและขอบงคบขององคกรและ สงคม5) เคารพสทธและรบฟงความคดเหนของผอน

2. ความร1) มความรหลกการทฤษฏ2) มความรในสาขาวชาทเกยวของ3) รกฎระเบยบ ขอก าหนดทางวชาการและเปลยนแปลง

3. ทกษะทางปญญา1) สามารถคนหาขอเทจจรง ท าความเขาใจประเมน

ขอมลจากหลกฐานใหม แลวน าขอสรปมาใช2) สามารถศกษาวเคราะหปญหาทซบซอนและเสนอแนว

ทางแกไขทสรางสรรค3) สามารถใชทกษะและความเขาใจในบรบททางวชาการ

และวชาชพ4) มทกษะภาคปฏบต ตามทไดรบการฝกฝน

4. ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ1) มความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย ทงงาน

รายบคคลและงานกลม2) สามารถปรบตวเขาท างานรวมกบผอนทงในฐานะ

ผน าและสมาชกกลม3) วางตวและแสดงความคดเหนไดเหมาะสมกบบทบาท หนาท

และความรบผดชอบ4) สามารถวางแผนและรบผดชอบในการเรยนรและพฒนาตนเอง

และวชาชพ5. ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

1) สามารถระบและใชเทคนคทางสถต และคณตศาสตร2) สามารถสรปประเดน และสอสาร ทงการพด และการเขยน

และเลอกใชรปแบบการน าเสนอ3) สามารถระบเขาถงและคดเลอกแหลงขอมล4) มวจารณญาณในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ และใชอยาง

สม าเสมอในการรวบรวมขอมล แปลความหมาย และสอสาร ขอมล และแนวความคด 5) สามารถใชคอมพวเตอรจดการเกบขอมล 6) สามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศในการตดตามความกาวหนา

7) สามารถใชภาษาไทยอยางถกตองและภาษาองกฤษใชงานไดอยางเหมาะสม

ทมา : แบบ มคอ.2 รายละเอยดหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรการอาหาร หลกสตรปรบปรง พ.ศ.2553 ม.สหศาสตร

43ทมา : แบบ มคอ.2 รายละเอยดหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรการอาหาร หลกสตรปรบปรง พ.ศ.2553 ม.สหศาสตร

44

แผนทแสดงการกระจายความรบผดชอบตอผลการเรยนรจากหลกสตรสรายวชา (ตอ)

ทมา : แบบ มคอ.2 รายละเอยดหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรการอาหาร หลกสตรปรบปรง พ.ศ.2553 ม.สหศาสตร

45


หมวดท 5. หลกเกณฑในการประเมนผลนกศกษา 1. กระบวนการทวนสอบมาตรฐานผลสมฤทธของนกศกษา(ประเมนขอสอบ/การใหคะแนน/สอบถามบณฑต/ความส าเรจของการท างาน)หมวดท 6. การพฒนาคณาจารย 1. การเตรยมการส าหรบอาจารยใหม 2. การพฒนาความรและทกษะใหแกคณาจารย

2.1 การพฒนาทกษะการจดการเรยนการสอน การวดและการประเมนผล2.2 การพฒนาวชาการและวชาชพดานอนๆ

หมวดท 7. การประกนคณภาพหลกสตร1. การบรหารคณาจารย

- ระเบยบและหลกเกณฑการรบอาจารยใหม- การมสวนรวมของคณาจารยในการวางแผน การตดตามและทบทวน

หลกสตร- หลกเกณฑการแตงตงคณาจารยพเศษ

46

หวขอในแบบ มคอ.2 ทเพมเตมจาก แบบเสนอหลกสตรตามเกณฑมาตรฐานฯ พ.ศ.2548 (ตอ)2. การบรหารบคลากรสนบสนนการเรยนการสอน

-ก าหนดคณสมบตเฉพาะส าหรบต าแหนง-วางแผนและด าเนนการเพมทกษะความรเพอการปฏบตงาน

3. ตวบงชผลการด าเนนงาน (Key Performance Indicators)

หมวดท 8. การประเมนและปรบปรงการด าเนนการของหลกสตร 1. การประเมนประสทธผลของการสอน

1.1 การประเมนกลยทธการสอน (สงเกต/ประชม/สอบถามนกศกษา)1.2 การประเมนทกษะของอาจารยในการใชแผนกลยทธการสอน

2. การประเมนหลกสตรในภาพรวม (นกศกษาชนปสดทาย/ทปรกษา/ผใชบณฑต) 3. การประเมนผลการด าเนนงานตามตวบงชทปรากฏในรายละเอยดหลกสตร (คณาจารย/คณะกรรมการ IQA)4. การทบทวนผลการประเมนและวางแผนปรบปรง(ผลจากรายงาน/อาจารยผรบผดชอบหลกสตรสรปเสนอหวหนาภาค/ประชมอาจารยประจ าหลกสตร)

แบบ มคอ. 3 รายละเอยดของรายวชา (Course Specification)

47

รายละเอยดของรายวชา หมายถง ขอมลเกยวกบแนวทางการบรหารจดการของแตละรายวชาเพอใหการจดการเรยนการสอนสอดคลองและเปนไปตามทวางแผนไวในรายละเอยดของหลกสตร ซงแตละรายวชาจะก าหนดไวอยางชดเจนเกยวกบวตถประสงคและรายละเอยดของเนอหาความรในรายวชา แนวทางการปลกฝงทกษะตางๆ ตลอดจนคณลกษณะอนๆ ทนกศกษาจะไดรบการพฒนาใหประสบความส าเรจตามจดมงหมายของรายวชา มการก าหนดรายละเอยดเกยวกบระยะเวลาทใชในการเรยน วธการเรยน การสอน การวดและประเมนผลในรายวชา ตลอดจนหนงสออางองทนกศกษาจะสามารถคนควาได นอกจากนยงก าหนดยทธศาสตรในการประเมนรายวชาและกระบวนการปรบปรง

ประกอบดวย 7 หมวด ดงนหมวดท 1 ขอมลทวไปหมวดท 2 จดมงหมายและวตถประสงคหมวดท 3 ลกษณะและการด าเนนการหมวดท 4 การพฒนาการเรยนรของนกศกษาหมวดท 5 แผนการสอนและการประเมนผลหมวดท 6 ทรพยากรประกอบการเรยนการสอนหมวดท 7 การประเมนและปรบปรงการด าเนนการของรายวชา

48

แบบ มคอ. 3 รายละเอยดของรายวชา(ตอ)

แบบ มคอ. 4 รายละเอยดของประสบการณภาคสนาม (ถาม)รายละเอยดของประสบการณภาคสนาม หมายถง ขอมลเกยวกบแนวทาง

การบรหารจดการในรายวชาหรอกจกรรมทนกศกษาจะตองออกฝกงาน ออกฝกภาคสนาม หรอสหกจศกษา ซงจะตองวางแผนใหสอดคลองและเปนไปตามทก าหนดไวในรายละเอยดของหลกสตร โดยจะก าหนดไวอยางชดเจนถงวตถประสงคและรายละเอยดของการด าเนนการของกจกรรมนนๆ ตลอดจนความร ความเขาใจทนกศกษาจะไดรบจากการออกฝก มการก าหนดกระบวนการหรอวธการในการปลกฝงทกษะตางๆตลอดจนคณลกษณะอนๆ ทนกศกษาจะไดรบการพฒนาใหประสบความส าเรจตามจดมงหมาย รวมทงเกณฑการวดและประเมนผลนกศกษา และการประเมนการด าเนนการตามรายละเอยดของประสบการณภาคสนาม

49

แบบ มคอ. 4 ประกอบดวย 7 หมวด ดงน

หมวดท 1 ลกษณะของประสบการณภาคสนามและขอมลโดยทวไปหมวดท 2 จดมงหมายและวตถประสงคหมวดท 3 การพฒนาผลการเรยนรหมวดท 4 ลกษณะของประสบการณภาคสนามหมวดท 5 การวางแผนและการเตรยมการหมวดท 6 การประเมนนกศกษาหมวดท 7 การประเมนการฝกประสบการณภาคสนาม

50

แบบ มคอ. 5 รายงานผลการด าเนนการของรายวชารายงานผลการด าเนนการของรายวชา หมายถง รายงานผลการจดการ

เรยนการสอนของอาจารยผสอนแตละรายวชาเมอสนภาคเรยนเกยวกบภาพรวมของการจดการเรยนการสอนในวชานนๆวา ไดด าเนนการสอนอยางครอบคลมและเปนไปตามแผนทวางไวในรายละเอยดของรายวชาหรอไมและหากไมเปนไปตามแผนทวางไว ตองใหเหตผลและขอเสนอแนะในการปรบปรงการจดการเรยนการสอนของรายวชาดงกลาวในครงตอไป รายงานนจะครอบคลมถงผลการเรยนของนกศกษา จ านวนนกศกษาตงแตเรมเรยนจนสนสด ปญหาในดานการบรหารจดการและสงอ านวยความสะดวก การวเคราะหผลการประเมนรายวชาของนกศกษา/หวหนาภาค/หรอผประเมนภายนอก รวมทงการส ารวจความคดเหนของผใชบณฑต การวางแผนและใหขอเสนอแนะตอผประสานงานหลกสตรเพอปรบปรงและพฒนารายวชา

51

แบบ มคอ. 5 ประกอบดวย 6 หมวด ดงนหมวดท 1 ลกษณะและขอมลโดยทวไปของรายวชาหมวดท 2 การจดการเรยนการสอนของรายวชาหมวดท 3 สรปผลการจดการเรยนการสอนของรายวชาหมวดท 4 อปสรรค ปญหาและผลกระทบตอการด าเนนการหมวดท 5 การประเมนรายวชาหมวดท 6 แผนการปรบปรง

52

แบบ มคอ. 6 รายงานผลการด าเนนการของประสบการณภาคสนาม

รายงานผลการด าเนนการของประสบการณภาคสนาม หมายถง รายงานผลการฝกงาน ออกฝกภาคสนาม หรอ สหกจศกษา วาไดบรรลผลการเรยนตามแผนทวางไวในรายละเอยดของประสบการณภาคสนามหรอไม และหากไมเปนไปตามแผนตองใหเหตผลและขอเสนอแนะในการปรบปรงการฝกงานออกฝกภาคสนาม หรอ สหกจศกษาในครงตอไป รายงานนจะครอบคลมถงการฝกประสบการณภาคสนามตงแตเรมจนสนสด ปญหาดานการบรหารจดการและสงอ านวยความสะดวก การวเคราะหผลการประเมน การฝกของนกศกษา/อาจารยผรบผดชอบ/พนกงานพเลยง

53

แบบ มคอ. 6 ประกอบดวย 6 หมวด ดงน

หมวดท 1 ขอมลทวไปหมวดท 2 การด าเนนการทตางไปจากแผนประสบการณ

ภาคสนามทก าหนดไวหมวดท 3 ผลการด าเนนการหมวดท 4 อปสรรค ปญหา และผลกระทบดานการบรหารหมวดท 5 การฝกประสบการณภาคสนามหมวดท 6 แผนการปรบปรง

54

แบบ มคอ. 7 รายงานผลการด าเนนการของหลกสตรการรายงานผลการด าเนนการของหลกสตร หมายถง การรายงานผลประจ าป

โดยผประสานงานหลกสตรหรอผรบผดชอบหลกสตรเกยวกบผลการบรหารจดการหลกสตร เชน ขอมลทางสถตของนกศกษาทเรยนในหลกสตร สภาพแวดลอมภายในและภายนอกสถาบนทมผลกระทบตอหลกสตรสรปภาพรวมของรายงานผลของรายวชาในหลกสตร ประสทธภาพของการสอนในกลมมาตรฐานผลการเรยนรแตละกลม การเทยบเคยงผลการด าเนนการกบมาตรฐานอนๆ ทม สรปผลการประเมนหลกสตรจากความเหนของผส าเรจการศกษา ผใชบณฑต ตลอดจนขอเสนอในการวางแผนและพฒนา รวมทงแผนปฏบตการในการพฒนาคณาจารยและบคลากรทเกยวของ การรายงานผลดงกลาวจะสงไปยงหวหนาภาควชา/คณบด และใชเปนขอมลในการศกษาดวยตนเองเพอปรบปรงและพฒนาหลกสตรเปนระยะๆ และเปนขอมลในการรบรองหลกสตรจากผประเมนภายนอกไดดวย

55

แบบ มคอ. 7 ประกอบดวย 9 หมวด ดงนหมวดท 1 ขอมลทวไปของหลกสตรหมวดท 2 ขอมลเชงสถตของผลการด าเนนการของหลกสตรหมวดท 3 ผลกระทบทมตอหลกสตรหมวดท 4 ขอมลสรปของหลกสตรหมวดท 5 การบรหารและจดการหลกสตรหมวดท 6 สรปการประเมนหลกสตรหมวดท 7 การประเมนคณภาพการสอนหมวดท 8 ขอคดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบคณภาพหลกสตรจาก ผประเมนอสระหมวดท 9 แผนปฏบตการเพอพฒนาหลกสตร

56

ขนตอนการรบทราบหลกสตร

57

สถาบนอดมศกษาจดท าหลกสตร

สภาวชาการหรอคณะกรรมการ ทมหนาทพจารณา

แตเรยกชอเปนอยางอน

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.)

สภาสถาบนอดมศกษา

เสนอ

เหนชอบ

เหนชอบ


58

เจาหนาทเสนอเลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา

วเคราะหความสอดคลองกบเกณฑมาตรฐานหลกสตรและเกณฑอนทเกยวของ


(ตอ)

เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา

สกอ. แจงหนวยงานทเกยวของทราบ - ส านกงาน ก.พ. เพอรบรองคณวฒ - สถาบนอดมศกษาเพอด าเนนการรบทราบผล บนทกในฐานขอมลและเผยแพรสสาธารณะ

สอดคลอง

รบทราบการใหความเหนชอบหลกสตร

58


59

เจาหนาทตรวจสอบและวเคราะหประเดนปญหา

วเคราะหความสอดคลองกบเกณฑมาตรฐานหลกสตรและเกณฑอนทเกยวของ


(ตอ)

ไมสอดคลอง

คณะอนกรรมการฯ ดานมาตรฐานพจารณาใหขอวนจฉย

คณะกรรมการการอดมศกษา (กกอ.)พจารณาใหขอวนจฉย

สกอ. แจงรายละเอยดและสงคนให สถาบนอดมศกษาปรบปรงแกไข

สถาบนอดมศกษา

กรณเหนสมควรเสนอ กกอ. พจารณา และกรณทอยในดลยพนจของ กกอ. ตามขอกฎหมาย

กรณทมประเดนทตองขอค าวนจฉยจากคณะอนกรรมการฯ ดานมาตรฐาน

มประเดนตองแกไขใหสดอคลองตามเกณฑ

กรณวเคราะหแลววาไมสอดคลองตามเกณฑมาตรฐานฯ

การรบทราบหลกสตรเกยวของกบหนวยงานอนอยางไร

60

1. สภาวชาชพ - พรบ. ของสภาวชาชพบญญตไววา สภาวชาชพมอ านาจหนาท ในการรบรองหลกสตร/ปรญญา/สถาบน - การขอขนทะเบยนใบประกอบวชาชพ สภาวชาชพจะอนญาตให ขอขนทะเบยนไดเฉพาะผทส าเรจการศกษาจากหลกสตรหรอ สถาบนอดมศกษาทสภาวชาชพรบรองแลวเทานน2. ส านกงานขาราชการพลเรอน (ก.พ.) ส านกงาน ก.พ. จะรบรองคณวฒและก าหนดเงนเดอนไวส าหรบ ผทประสงคจะเขารบราชการ

61

การพฒนาสถาบนอดมศกษาตามแนวทาง TQF

1 . เพ มความเช อมนแกส งคมในคณภาพและมาตรฐานของคณวฒทบณฑตไดรบ (คณวฒมความโปรงใสเกยวกบความร ความสามารถ และทกษะทมงหวงจากบณฑต)

2. เกดการยอมรบคณวฒระหวางกน

3. กาวตอไป คอ การเทยบคณวฒ/เทยบโอนผลการเรยนกบสถาบนอดมศกษาทดทงในประเทศและตางประเทศ

61

62

ประเดนปญหาส าคญ

1. ความเขาใจในแนวคดของ TQF : เปลยนจาก input/process based เปน Outcome based

2. การมสวนรวมในการพฒนาหลกสตรของผมสวนเกยวของอยางครบถวน

3. คณวฒและคณสมบตของอาจารยประจ าหลกสตรและอาจารยผรบผดชอบหลกสตร รวมทงผลงานทางวชาการ/ผลงานวจย

4. ขนตอนการรบทราบหลกสตร /ผลกระทบตอนกศกษา

62

ขอบคณ

อรสา ภาววิมล ผู้อ านวยการส...

Documents