บทที 2...
TRANSCRIPT
บทท� 2
ดนตรกบการฟง
“การฟง” เปนส�อสาคญย�งในการทากจกรรมท�งหลายเก�ยวกบดนตรเพราะดนตรเปนศลปะซ� งอาศยเสยงเปนส�อ โสดประสาทและการรบฟง จงเปนสวนสาคญมากในการส�อสารทางดนตร (สดบพณ รตนเรอง, 2530:35) ผฟงจาเปนอยางย�งท�จะตองสรางประสบการณการฟงใหกบตวเอง บางคนชอบเพลงชา ๆ บางคนชอบเพลงในจงหวะเรว เสยงดนตรน�นถอวาเปนภาษาแหงอารมณ ขอเทจจรงกคอ อารมณของมนษยมหลายประเภท และเกดในเวลาตาง ๆ กน บางคนชอบสนก บางคนเศรา เสยใจ กลว โกรธ ฯลฯ อารมณดงกลาวน� เองท�คตกวหรอนกแตงเพลงไดพยายามกระตนออกมาเปนเสยงเพลง อยางเชน คตกวผ ย�งใหญของโลกคนหน� งคอ เบโทเฟน (Beethoven) เปนบคคลท�ประสบความสาเรจ ความเศรา ความรก ความสข ซ� งเบโทเฟนกไดบรรยายออกมาตามความรสกของอารมณดวยเสยงเพลง ฉะน�นเม�อเราไดยนกพอจะทราบไดวา ลลา และบรรยากาศของเพลงน�น แสดงถงอารมณประเภทใด เชน เพลง เฟอ อลช (Fur Elise) กแสดงถงความรก หรอ ซมโฟน หมายเลข 6 กแสดงถงความสขท�ไดแลเหนภมประเทศ ปาเขา ลาเนาไมในชนบท เปนตน (สมโภช รอดบญ, 2518 : 3,4)
การฟงดนตรเพ�อใหไดรบความเพลดเพลนและเขาใจตามความตองการของผประพนธเพลงน�นการจะรคณคาในดนตรรปตาง ๆ ไดอยางซาบซ� ง จะตองมการศกษาและเรยนรท�งโดยการอานและฟงอยางมวธการ ศลปะการดนตรไมเหมอนกบศลปะอ�น ๆ คอดนตรไมอาจมองเหนไมอาจจบตองและไมอาจดารงรปรางอยไดนาน ๆ เหมอนศลปะอ�น ๆ
ผฟงอาจไดรบความเพลดเพลนและสดช�นจากการฟงเพลงไดโดยไมตองเขาใจในเร�องของดนตรมากอน ในทานองเดยวกนเราอาจะไดรบความเพลดเพลนหรอเบกบานใจในกวนพนธ ภาพเขยน ภาพป� นโดยท�เราไมมความรท�งในเร�องทฤษฎและเทคนคของศลปะแขนงน�นมากอนเลย ส�งท�ทานไดจากงานศลปะน�น ท�จรงไดแตเพยงผวเผนไมลกซ� งและไมเขาใจในความมงหมายอนแทจรงของผสรางศลปะน�น ๆ
ดร.รด นบล (Dr.Reid Nibley) แหงมหาวทยาลยบรกแฮม ยงรฐยทาห ประเทศสหรฐอเมรกา (Brigha Young University, Utah.) ไดกลาวไววา “ดนตรมอานภาพ มอทธพลตอรางกายและจตใจของมนษยมาก...” และยงไดอางถงรายงานของนกจตวทยาโดยกลาววา “ดนตรมผลตอระบบยอยอาหาร ความรสกอยาก ระบบการหมนเวยนโลหต และการหายใจ ดนตรทาใหเครยดหรอรสกผอนคลายได...” และยงไดกลาวอกวา “เราสามารถจะเรยบเรยงดนตรออกมาใหมอานาจเหนอรางกายและจตใจของมนษยได”
14
จากความเปนจรงในทกวนน� ดนตรนบวาเปนปจจยอกอยางหน�งของมนษยท�ตองแสวงหาเพ�อนามามาสนองอารมณของตน หรอนามาใชใหเกดประโยชนในแงตาง ๆ เชน ปลกใจ ปลอบใจ สรางความสามคคในการทากจกรรมตาง ๆ ฯลฯ
ในแงของความสขและประโยชนท�จะไดรบจากดนตร การไดเปนผบรรเลง จะไดรบมากกวาการเปนผฟง แตในบางคร� งหรอบางสถานการณ การเปนผฟงกสามารถจะไดรบความสขและประโยชนเชนเดยวกนกบผบรรเลงไดเหมอนกน หรออาจจะไดรบมากกวาเสยอกถาหากวามปจจยหลาย ๆ อยางชวยเสรมในการฟงดนตรในตอนน�น (ประสทธd เลยวศรพงษ, 2524: 1)
15
อานภาพของดนตร
ผลตอรางกาย ผลตอจตใจ
ระบบยอยอาหาร ปลกใจ ปลอบใจ
ระบบการหมนเวยนโลหต เศราสรอย
ระบบการยอยอาหาร ราเรง สดช�น
ความรสกอยากกน – ด�ม เครยด
ฯลฯ ฯลฯ
(แผนภมแสดงอานภาพของดนตร)
ดนตรในปจจบนมมากมายหลายชนดแตเราอาจแบงอยางหยาบ ๆ ออกไดเปน 2 ประเภทใหญ ๆ ดงน� (วาสษฐ จรญยานนท, 2519: 24,25)
1. ดนตรระดบประชาชน มกมทานองงาย ๆ ตามสาเนยงท�คนสวนใหญคนเคยอยแลว และมกมเน�อรองท�เปนไปตามสมยนยม อาจกลาวไดวา กวารอยละ 90 ของเพลงในปจจบนท�อยในกลมน� จะอยในรปเพลงลกทง ลกกรง เพลงปอป โฟลซอง หรอ แมแตดสโก โซล
2. ดนตรประณต มกจะยาวและแสดงถงความคดของผแตงออกมาชดแจง เราอาจกลาวไดวา ผ แตงตองการแสดงความคด ปรญญา แนวคตนพนธท�ตองการนกดนตรท�ฝกฝนความชานาญมาบรรเลง เปนดนตรท�ใชความสามารถในเชงการประพนธข�นสงละเอยดออน
16
การสรางรสนยมในการฟงดนตร
“รสนยม” ความหมายในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 น�นใหความหมายวา การรจกชอบ , ความรสกชอบใจ สนก หรอ ไพเราะ เปนตน
การท�จะใหผฟง เขาถงดนตร ซ� งหมายถงมรสนยม รจกเลอกฟงดนตรท�ตนเองชอบน� น หมายถงการฟงดนตรเพ�อซาบซ� ง จาเปนอยางย�งท�จะตองฝกฝนการฟงเพ�อเปรยบเทยบไดวาวงดนตรไหนเลนด วงไหนเลนไมด นกรองคนไหนรองเพราะคนไหนรองไมเพราะ
เพ�อเปนแนวทางใหเขาถงดนตรมากข�น แมวาดนตรจะเปนสวนหน�งของชวตของเราไปแลวในทก ๆ วน เราอาจจะไดยนเพลงตามวทย โทรทศน แตน�นหมายถงการเร�มตนในการฟง แมจะไมไดเปนการฟงอยางต�งใจ แตกเปนการเร�มตนท�จะสรางรสนยมในการเลอกฟงดนตรของทานได
1. ควรท�จะหดฟงเพลงใด ๆ กไดท�ทานชอบอาจจะเปนเพลงเด�ยวเคร�องดนตรตาง ๆ เชน แซกโซโฟน ไวโอลน หรอ เด�ยวจะเข เด�ยวซอดวง เปนตน ใหฟงเพลงเท�ยวเพ�อใหคนเคยกบทานองทกวรรคตอน
2. เร�มฟงเพลงท�มเคร�องดนตรมากช�นข�น อาจจะเปนเพลงท�เนนลลาของจงหวะ เชน ปอป หรอแจส หรอเพลงบรรเลงในจงหวะลาตนกได เร�มฟงเพ�อใหคนเคยกบฝมอผบรรเลง ถามโอกาสไดดการแสดงสดย�งดท�สด ใหสงเกตสมเสยง เทคนคความสามารถของนกดนตร ควรจะไดมโอกาสฟงผลงานจากวงดนตรหลาย ๆ วงดวย
3. เร�มฟงบทเพลงท�ยาวข�น มโครงสราง และเคร�องดนตรมากช�น เชน ฟงเพลงซมโฟนท�บรรเลงดวยวงออรเคสตา หรอฟงเพลงเถาจากวงมโหร โดยเร� มศกษาท�ประวตของ
17
ผประพนธ ช�อเสยงของวงดนตรท�บรรเลง ศกษาถงรปแบบการประพนธความหมายของอารมณเพลง ถาสามารถฟงเพลงและรบรได รวมถงการวจารณได กเทากบทาใหเราเปนผฟงดนตรเปน หรอรจกฟงดนตรอยางชาญฉลาด
4. การไดศกษาเร� องราวเก�ยวกบดนตรเพ�มมากเทาไร กเทากบจะทาใหเราเปนนกฟงท�สมบรณมากข�นโดยอาจเร�มศกษาทละนอย เพ�อใหรบรดนตรดวยการฟงอยางจรงจง ในเร�องของ
4.1 ฟงเพ�อใหรระดบของเสยง
4.2 ฟงเพ�อใหรแบบแผนของจงหวะ
4.3 ฟงเพ�อทราบถงจนตนาการของผประพนธ
4.4 ฟงเพ�อความสขหรอฟงใหเกดความซาบซ� ง
ฯลฯ
ประเภทของการฟงดนตร
โดยธรรมชาตของการฟงดนตรแลวเราจะพบวามนอยคนท�จะไดฟงดนตรอยางจรงจง
แตเปนการ “ไดยน” มากกวา “การฟง” เพราะเสยงดนตรน�นมาจากความบงเอญเสยมากกวา เชน เสยงดนตรจากวทย โทรทศน รานอาหาร คาเฟ งานบวชขางบาน เหลาน� เปนตน
18
การเลอกฟงดนตร เปรยบเสมอนกนการเลอกบรโภคอาหาร บางคนชอบแกงเขยวหวาน บางคน
ชอบสมตา บางคนชอบสเตก คนทกคนอาจไมชอบในส�งเดยวกน แตถาชอบแลวกมกจะตองศกษาถงในส�งท�
ตวเองกาลงชอบอย
1. กนแกงเขยวหวานรานน�อรอย นกชมอยในใจ
2. ถามโอกาสมาละวนน� กจะตองหาเวลามากนอกใหได
3. กลบไปบานรบหาตาราทาแกงเขยวหวานใสเคร�องปรงอะไรบางลองทารบประทานเองพรอม
แจกขางบานดวย
4. ทาแกงเขยวหวานบอยๆ จนคนชมวาอรอย จงคดจะเปดรานขาวแกงเสยเลย
สาหรบพฤตกรรม การชอบ (ฟง) ดนตรน�น อาจแยกไดวาเปน 4 ระดบ ซ� งอาจเกดข�นสลบกน
ในบคคลเดยวกนกได ( ไพบลย กจสวสดd , 2521 : 325) ไดดงน�
ระดบท� 1 ฟงแบบผานห(Passive Listening) เปนการฟงอยางไมไดต�งใจฟง เปนการฟงดนตร
ขณะท�มกจกรรมอ�นรวมอยดวย อาจเรยกไดวาเปนการไดยนเทาน�น ตวอยางเชน ดนตรประโคมในงานพธ
ตางๆ ดนตรประกอบรายการวทย รายการโทรทศน ดนตรประกอบภาพยนตร ดนตรตามรานอาหาร ฯลฯ
ระดบท� 2 ฟงดวยความรสก (Sensuons Listening) เปนระดบท�มความต�งใจฟงมากข�น เม�อฟงเพล’
แลวเกดความรสกชอบ ในบางอยางจากดนตร เชน ชอบเสยงของดนตร อยางใดอยางหน�ง เชน ตดใจในเสยง
อนแจมใสของของฟลท ความออนไหวของไวโอลน ความทม นมนวลของเชลโล (โดยท�ไมรดวยซ� าวาเสยง
ท�ชอบน�นเปนเสยงอะไร)
ระดบท� 3 ฟงดวยอารมณ(Emotional Listening) การฟงในระดบน� ผฟงจะมปฏกรยาตอเสยงดนตร
มากข�น เกดอารมณคลอยตามในขณะฟงเพลง หรออาจกลาวไดวา ดนตรท�ไดฟงน�น มบางส�งบางอยางท�
สนองอารมณของตน โดยไมสนใจในสวนรายละเอยดของดนตรเทาใดนก ระดบน� ฟงมากเขาไวกพอ
ระดบท� 4 ฟงดวยความหย�งเหน (Perceptive Listening) คอ การฟงอยางท�ผฟงมพ�นฐานทางดาน
ดนตร จนสามารถท�จะวเคราะหวจารณดนตรน�นได คนจะเปนผฟงในระดบน� น� จะไดตองมการสะสมทกษะ
ดานการฟง มการคนควา และฝกฝนตามข�นตอนดงท�ไดกลาวมาแลวในตอนตนคอ เร�องการสรางรสนยมใน
การฟงดนตร จะทาใหไดรบคณคาทางดนตรเตมเมดเตมหนวยท�งอารมณ และความรท�จะชวยเสรมอารมณ
19
มารยาทในการฟงดนตร
การแสดงดนตรในปจจบนมหลายรปแบบหรอหลายประเภท เชน ดนตรสาหรบมไวประกอบงาน
พธตางๆ ดนตรประกอบการแสดง ดนตรตามสถานเรงรมย ดนตรท�แสดงตามวทยโทรทศน ฯลฯ ดนตร
ประเภทตางๆ เหลาน� สวนมากไมไดมความมงหมาย เพ�อใหผฟงไดฟงอยางต�งใจ จรงๆ นก แตยงมดนตรอก
ประเภทหน�งท�จดการแสดงดนตรข�นโดยมวตถประสงคเพ�อการฟงโดยแทจรง นกดนตรจะต�งใจท�จะแสดง
ความสามารถอยางเตมท� ผฟงกต�งใจท�จะมาฟงอยางจรงจง เวลาท�จดใหมการแสดงไมเย�นเยอ ไมมรายการ
แสดงอยางอ�นประกอบ สรปแลวคอการจดการแสดงดนตร เพ�อการดนตรและเพ�อผฟงเทาน�นถาหากการ
จดการแสดงเปนไปอยางมพธรตรอง นกดนตรจะตองแตงกายภมฐานเพ�อเปนการให เกยรตแกผฟงและยง
เปนการแสดงความเคารพตออาชพของตน ตอสถานท� ดงในสภาพการณเชนน�ผฟงจงควรรจกส�งอนพงควร
ปฏบตซ� งอาจจะประมวลไดดงน� (ศนยวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา,2517:หนวยท� 5 หนา 18,19 )
1. ควรแตงกายใหเรยบรอย ใหถกกบภาวะและเหตการณ
2. ควรทราบโปรแกรมการแสดงลวงหนา เพ�อจะไดทาความเขาใจ หรอปพ�นฐานไวกอน
เชน ศลปนท�แสดงเปนใครมประวตความเปนมาหรอมความสาคญอยางไร เพลงท�จะ
แสดงมอะไรบาง และถาหากจะหาแผนเสยงหรอเทปมาฟง เพ�อทาความเขาใจไวกอนก
จะย�งด เม�อฟงการแสดงสดจรง ๆ แลวจะมองเหนความปรชาชาญของศลปนท�แสดง
ไดชดเจน โดยเฉพาะอยางย�งถาเปนดนตรทางตะวนตกท�มหลายกระบวน จะไดไม
เผลอปรบมอโดยเขาใจผดวาดนตรจบเพลงไปแลว นกฟงประเภทจรงจงบางคนถงกบ
หาสกอรเพลงมาศกษาไวกอนกม
3. ควรใหเกยรตนกดนตรหลงจากจบเพลงใดเพลงหน�งไปแลว และเม�อเหนวาการแสดง
ในเพลงน�นศลปนไดแสดงออกถงความชานาญ และฝมอท�ยอดเย�ยมจรงควรปรบมอ
ใหอยางเตมท�เม�อการแสดงหมดตามโปรแกรม หากเหนวาการแสดงดนตรในคร� งน�
เปนท�ประทบใจของผฟงอยางเหลอลนแลวเปนธรรมเนยมท�จะตองมการปรบมอให
เกยรตอยางยาวนาน ในการแสดงดนตรการเด�ยวระนาด 2 ราง ของนายประสทธd ถาวร
แสดง ณ ศาลาดนตร ท�กรงโตเกยว ประเทศญ�ปน ไดรบการปรบมอจากผฟงชาวญ�ปน
ยาวนานถง 7 นาท การปรบมอใหเกยรตเชนน�นกดนตรจะตองออกมาโคงคานบตอ
ผฟงบางคร� งอาจจะมการเลนแถมหรอเพ�อเปนการอภนนทนาการ แกผฟงดวยเพลส�น
20
ๆ อกกได ซ� งจะทาใหผฟงไดเกดความประทบใจท�ล �าลก มความรสกวาการไดมาฟง
เพลงดนตรในคร� งน� เปนชวงเวลาท�มคาอนวเศษสด
4. ไมบงควรกระทาการใด ๆ ท�อาจจะทาใหเปนการเสยสมาธของผฟงคนอ�น และท�ราย
อยางย�งคอจะไมรบกวนสมาธของศลปนท�กาลงแสดงอย เชน ตองไปถงกอนเวลาการ
เลน ไมลกเดนไปมา ไมคยกน ไมสบบหร� เขาหองน�า ถายรป
การฟงดนตรมลกษณะท�มกยดถอกน เพ�อแสดงความเปนผมวฒนธรรมในการฟงดนตร หรอท�รจก
กนวา “มรรยาทการชมการแสดงดนตร ” ซ� งเปนส�งท�ผชมการแสดงควรปฏบตเพ�อความเรยบรอย และให
เกยรตแกผแสดง และสถานท� ดงตอไปน� (http://www.culture.go.th/)
1. การแตงการเรยบรอย ในการไปชมการแสดงดนตรควรแตงกายใหเรยบรอย เหมาะสม
โดยเฉพาะการแสดงดนตรท�เปนพธการมากๆ การแตงการแบบสากลนยมจดเปนส�งจาเปนอยางย�ง สวนการ
แสดงดนตรท�วๆไป นกเรยน นสต นกศกษา สามารถแตงเคร�องแบบไปชมได ซ� งถอวาเปนการแตงกาย ท�
เรยบรอยเหมาะสมเชนกน
2. การไปถงสถานท�แสดงกอนเวลา ถอเปนธรรมเนยมการปฏบตท�ผเขาชมควรไปถงสถานท�
แสดงกอนเวลา และน�งตามท�น�งใหเรยบรอยกอนการแสดงจะเร�มตน ท�งน� เพ�อความเปนระเบยบเรยบรอย
กอนท�การแสดงจะเร�ม และไมเปนการรบกวนท�งผชมท�อยขางเคยง และผแสดง เพราะการมาสาย ทาใหการ
เขาน�งตามท�รบกวนผน�งขางเคยง และบางคร� งกเกดเสยงดงขณะเขาน�งท� จนเปนการรบกวนสมาธผแสดง
ดวย ดงน�น ถามาสายควรหาท�น�งขางหลง จนเพลงท�บรรเลงจบลงกอน แลวหาโอกาสรอชวงท�จะบรรเลง
เพลงตอไป รบเขาน�งตามเลขท�น�งของตน
อยางไรกด บางคร� ง หากเปนการแสดงท�สาคญๆ หรอเปนการแสดงของนกรองนกแสดงท�มช�อเสยง
มากๆ ถาผใดมาสาย ผเดนตrวกอาจจะไมอนญาตใหเขาไปในโรง เน�องจากผแสดงตองการสมาธอยางมาก
และไมตองการใหมการรบกวนใดๆเกดข�น ดงน�น ผมาสายจงจาเปนจะตองรออยนอกโรงกอน จนกวาเพลง
จะจบ หรออยในชวงท�สามารถจะเขาไปยงท�น�งของตนได
3. การอานสจบตร การแสดงดนตรประเภทท�มเน�อหาสาระ มกจะมการจดทาสจบตรจาหนาย
ณ สถานท� ผชมควรซ�อสจบตรอานรายละเอยดขณะรอเวลาเร�มแสดง เพ�อทาความเขาใจกบเพลงแตละเพลง
ในรายการ รวมท�งอานประวตผแสดงท�ปรากฏอยในสจบตร เพ�อใหทราบวาผแสดงคอใคร เพราะการแสดง
บางคร� งจดเดนอาจมไดอยท�บท เสยทเดยว แตอาจอยท�ผแสดงท�มช�อเสยงกเปนได
4. การมสมาธในการชมการแสดง ขณะชมการแสดงควรมสมาธในการชมการแสดงอยาง
21
จรงจง เพ�อใหเขาถงความไพเราะ คณคาของบทเพลง ซ� งทาใหผชมเกดความซาบซ� งในบทเพลงน�น ๆ
ในขณะฟงเพลงไมควรสนทนา พดคย หรอปฏบตส�งใดใหเปนท�รบกวนของผชมขางเคยง การสนทนาพดคย
ควรทาขณะเพลงหน�ง ๆ จบลง และมชวงเวลาท�ผแสดงเตรยมตวท�จะบรรเลงเพลงตอๆไป แตควรกระทา
เทาท�จาเปน และควรใชเสยงแตเพยงเบา ๆ เพ�อใหรบกวนผชมขางเคยงนอยท�สด
5. การปรบมอ เปนมารยาทท�สาคญของผชมการแสดงดนตรท�ควรปรบมอเปนเวลานาน เม�อม
การบรรเลงเพลงแตละเพลงจบ ไมควรปรบมอเม�อการบรรเลงเพลงแตทอนจบลง ปกตเพลงประเภท
ซมโฟน คอนแชรโต หรอ โซนาตา มกมสามหรอส�ทอน เวลาบรรเลงจบแตละทอน ผแสดงจะพกประมาณ
10-15 วนาท ในชวงน�ไมควรปรบมอ เม�อการบรรเลงเพลงจบลงอยางสมบรณแลว จงควรปรบมอเปน
เวลานาน เพ�อใหเกยรตแกผแสดง โดยเฉพาะอยางย�ง เม�อเพลงสดทายจบลง ควรปรบมอเปนเวลานานเพ�อให
เกยรตเปนคร� งสดทาย การปรบมอนานทาใหผอานวยเพลงหรอผแสดงดนตรเด�ยวออกมาโคงคานบตอหนา
ผชมบนเวทหลายคร� ง หลงจากเดนเขาโรงไปแลว ซ� งการกระทาเชนน� ทาใหผแสดงรสกถงการใหเกยรต
อยางสงสด
สวนการแสดงดนตรประเภทโอเปรา และบลเลต เม�อผรองเด�ยว หรอ ผเตนเด�ยว ขบรองหรอเตนจบ
ลง ผชมควรปรบมอหรอแสดงความช�นชมในชวงน�น ซ� งถอเปนมารยาทท�ควรปฏบตเพ�อใหเกยรตและช�น
ชมในความสามารถของผแสดงในการขบรอง หรอเตนในชวงน�น
การอานสจบตร จะทาใหทราบไดวาเพลงแตละเพลงมก�ทอน และสามารถปรบมอไดถกตองเม�อ
เพลงจบลง การใหเกยรตดวยการปรบมอและยนข�นถอเปนส�งท�สามารถปฏบตได โดยเฉพาะการปรบมอ
หลงจาการบรรเลงเพลงสดทายของรายการแสดงดนตรจบลง การปรบมอใหผแสดงเปนส�งท�ควรปฏบต และ
ไมควรเดนออกจากสถานท�แสดงทนทท�เพลงสดทายจบลงโดยไมปรบมอ เพราะโดยมารยาทแลวถอเปนการ
ไมใหเกยรตผแสดง
6. การพกคร� งเวลา ปกตการแสดงประเภทน�จะใชเวลานาน จงมการพกคร� งเวลา เพ�อใหผแสดง
และผชมมเวลาพกผอนเปล�ยนอรยาบถประมาณ 15-20 นาท ในชวงเวลาพกคร� งเวลาน� ผชมควรเขาหองน�า
ใหเรยบรอยถาจาเปน และควรกลบมายงท�น�งของตนกอนเวลาแสดงคร� งหลงจะเร�มตน และในขณะท�มการ
แสดงดนตรอย ผชมไมควรลกออกจากท�น�งออกมาดวยเหตผลใดๆ โดยไมจาเปน
7. การงดใชเคร�องมอส�อสาร ปจจบนเคร�องมอส�อสารท�งวทยตดตามตว และโทรศพทมอถอ
เปนส�งท�คนสวนใหญมประจาตว ในขณะชมการแสดงท�ว ๆ ไป จงมกจะไดยนเสยงจากเคร�องมอส�อสาร
เหลาน�อยเสมอ สภาพเชนน�ไมควรเกดข�นในขณะชมการแสดงดนตรประเภทน� เน�องจากเสยงสญญาณ
22
ดงกลาวจะรบกวนสมาธท�งของผฟงและผแสดง จงควรถอปฏบตมารยาทดวยการงดใชเคร�องมอส�อสารทก
ประเภทตลอดเวลาในขณะชมการแสดง
8. การนาเดกเขามาชมการแสดง ไมควรนาเดกอายต �ากวา 5 ป เขาชมการแสดง
ยกเวนบางรายการท�อนญาต เปนกรณพเศษ
9. การถายภาพการแสดง ไมควรนากลองถายภาพ กลองถายวดโอ เขาไปบนทกการแสดง
ในหอประชม เวนแตจะไดรบอนญาตเปนกรณพเศษ เพราะการแสดงของตางประเทศหลายประเทศม
ลขสทธd เฉพาะ ไมอนญาตใหมการบนทกไปเผยแพรโดยบคคลภายนอก หรอบอยคร� ง แมจะไมมเร�อง
ลขสทธd แตแสงแฟลชจะรบกวนสมาธท�งผชมและผแสดง
10. งดการนาอาหาร และ เคร�องด�มทกประเภทเขาไปในหอประชม เพราะนอกจาก
อาหารบางประเภทจะสงกล�นรบกวนผอ�น ตลอดจนการแกะหบหอและการขบเค�ยวจะทาใหเกดเสยงดงแลว
เศษอาหารและเคร�องด�มยงทาใหมด แมลงสาบ หรอหนมาซอนตว และกดท�น�งในโรงใหเสยหายอกดวย
ดงน�น จงไมควรนาอาหารและเคร�องด�มเขามารบประทานในโรง ยกเวนโรงกลางแจง หรอท�ซ� งไดรบการ
อนญาตใหนาเขาไปได
23
สจบตรและตIวเขาชมการบรรเลงของวง Thailand Philharmonic Orchestra
24
25
ลดวก ฟาน ปโธเฟน (1770-1827)
มอยบอยคร� งทเดยวในประวตศาสตรของมนษยชาตท�บคคลหน�งสามารถทาอะไรไดมากกวาท�
คาดคดกนและไดสรางมาตรฐานจนคนอ�นยอมรบ ในทางดนตรกเชนเดยวกนปโธเฟนเปนตวอยางของคา
กลาวอนน� มใชเพยงแตเพราะวาผลงานของเขาเปนอนสาวรยยนยนอยเทาน�น แตเขาไดเปนผอภวฒน
ทางดานการประพนธดนตร และเปนศลปนผมความอสระในตวเอง
บโธเฟนเปนคนหหนวก ดงน�นชวตเขาจงแยกจากโลกภายนอกเกอบโดยส�นเชงแตโลกภายในทาง
ดนตรของเขาน�นเจดจาเหมอนพระเจาประทานมา ชวตวยเดกของเขาน�นมความกดดนมาก จงทาใหดนตร
ของเขาท�ออกมาเปนอสระ เม�ออาย 17 ป เขาเคยไดรบคาชมเชยจากโมชารท และเม�ออาย 23 ป ไฮเดนไดรบ
บโธเฟนเขาเปนศษย และเม�อส�นชวตลง เขากเปนท�ยอมรบกนวาเปนยอดอจฉรยะแหงยค ความยอดเย�ยมทก
อยางทางดนตรอาจจะมารวมกนใน “บโธเฟน”
ลดวก ฟาน บโธเฟน เกดเม�อป 1770 ท�กรงบอนน ประเทศเยอรมนนบดาเปนดนตรระดบกลางท�ข�
เมาหยาเป แตรวาบตรชายมแววทางดนตรและพยายามท�จะใหบโธเฟนย�งใหญเหมอนโมชารทวยเดก จงได
พยายามเค�ยวเขญบงคบใหบตรชายเรยนดนตร โดยตวเองเปนผสอน บทเรยนแรกๆ ท�บโธเฟนคอเปยโนและ
ไวโอลน เม�ออาย 13 ปไดเปนนกออรแกนและฮารพซคอรดในสานกของเจาชายบรเวณน�น และไดตพมพ
ผลงานเพลงดานเปยโนหลายเพลง
อาชพทางดนตรของบโธเฟนกาวหนาไปเรวมาก เคานต วลไฮม ผอปถมภคนแรกไดแนะนาใหบโธ
เฟนรจกกบบคคลช�นสง และจดการใหบโธเฟนไดพบและศกษากบไฮเดนในป 1792 ปกตบโธเฟนเปนคน
26
กกขฬะหยาบชา แตสาหรบผรกดนตรแลวดเหมอนเขาจะไมใสใจกบอนน� อยางดกเหนเปนของขา ขณะท�ม
ชวตอยในเวยนนา เขาไดรบเชญไปบรรเลงดนตรแทบมไดขาดทอนหลงตามใจตอบ ในท�น� จะยกตวอยางมา
คอเพลงโซนาตาหมายเลข 14 ในกญแจเสยง C# ไมเนอรซ� งเปนท�รจกกนดช�อ Moonlight Sonata
เพลงน� เปนเพลงท�โดงดงและรจกกนดมากท�สดในบรรดาโซนาตาของบโธเฟนท�เรยกวา
“Moonlight” กจากการจบความในทอนท�หน�งซ� งไพเราะและออนหวานแกผฟงเกอบทกคน มขอสงสยอย
เปนจานวนมากท�ยงหาขอพสจนไมไดวามอะไรอยเบ�องหลงเพลงโซนาตาเพลงน� บโธเฟนกมไดบรรยายไว
แตจากผลงานหลายช�นท�แสดงออกทางอารมณของบโธเฟนซ�งไดดกตอเม�อรความรสกของบโธเฟนตอทาน
หญง กลเอตตา กกซอาต (Countess Giulietta Guicciardi) ซ� งบโฟเฟนบนทกไววา “สาวท�แสนงามซ�ง
ขาพเจารกและรกขาพเจา” และเพลงโซนาตาน� บโธเฟนกอทศใหทานหญงคนน� ซ� งประเพณขดค�นมใหม
ความรกของเขาและเธอสมปรารถนา ดงน�นจงมอรรถาธบายวาเพลง Moonlight Sonata ท�ซาบซ�งตอผฟง
สวนใหญท�วทกมมโลกเพราะเปนเพลงรกท�ออนหวานสดซ� งท�บโธเฟนสารถถายทอดไปยงผฟงได
สาหรบเพลงซมโฟนน�นดงไดกลาวมาแลวคอบโธเฟนไดประพนธไวท�งหมด 9 เพลงดวยกน ในจานวนน� เขา
ไดประพนธระหวางท�หหนวกแลวถง 7 เพลง และทกเพลงยงเปนท�นยมฟงกนอยจนถงปจจบนน� เพลง
ซมโฟนหมายเลข 5 ดเหมอนจะเปนท�รจกกนดท�สด และแทจรงเปนเพลงท�ดท�สดเพลงหน�งของโลกเทาท�
รจกกนมา เพลงน� เขาไดประพนธข�นระหวางป 1804-1808 ใชเวลาถง 4 ป ซ� งในชวงน� บโธเฟนเร�มเคยชน
กบการท�ตองแยกตวเองจากโลกเน�องจากหหนวก และมความต�งใจท�จะรวมสขกบโลก ดงน�นสตยอมจะ
ม�นคงและเรากพบวาความปรารถนาอนแรงกลาของเขาชนะเคราะหรายท�เกดข�นในปเดยวกนกบท�เร�ม
ประพนธเพลงซมโฟนหมายเลข 5 บโธเฟนไดประพนธเพลงซมโฟนหมายเลข 3 (Eroica) สาเรจลงและ
ในชวง 4 ป ดงกลาวน� บโธเฟนกไดประพนธเพลงอ�นดวยคอ ซมโฟนหมายเลข 5 วลดไตนโซนาตา
27
(Waldstein) ซมโฟนหมายเลข 6 (Pastoral) เปยโนคอนแซโตหมายเลข 4 และเพลงซมโฟนหมายเลข 5 เปน
เพลงท�บรรยายความดบแคนภายในใจของบโธเฟนในชวง 4 ปน�
นอกจากเพลงท�ยกตวอยางมาน�ยงมเพลงของบโธเฟนอกมากมายท�ไพเราะสงางาม
ถงแมจะมโชครายท�ตองขาดการตดตอกบโลกเพราะหหนวก แตบโธเฟนกมโอกาสไดช�นชมความย�งใหญ
ของตนเองขณะมชวตอย ซ� งตางกบโมซารทและนกดนตรอกหลายคน ดงตวอยางเชน ในการบรรเลง
ซมโฟนหมายเลข 9 บเฟนไดอานวยการเพลงเองท�งท�หหนวก และกประสบความสาเรจอยางงดงาม เสยง
เชยรและเสยงปรบมอกกกอง แตบโธเฟนกหาไดยนไม จนกระท�งนกรองคนหน�งตองจบตวบโธเฟนเพ�อหน
ไปดความช�นชมของผฟง เสยงปรบมอน�นซ� าแลวซ� าเลาเหมอนกบไมมวนจบ
28
Pop (Popular) = คอเพลงท�เปนท�นยม มการผสมผสานดนตรหลายแบบหลายสไตลเขาดวยกน แตท�สาคญ
คอฟงงาย ฟงสบาย คนสวนใหญชอบ
R&B (Rhythm & Blues) = คอแนวเพลง Blue ท�เปนท�นยมของคนผวดาในอเมรกา เพลงมนจะเศราๆ เอ�อยๆ
ตอนหลงเอามาใสจงหวะใหคกคกข�นโยกได กลายมาเปน Rhythm & Blues
Hip-Hop = มนคอแนวเพลง Rap ท�มจงหวะคกคกโดยใสดนตรอเลกทรอนกสเขาไป เปนแนวเพลงท�กลม
วยรนละตนอเมรกาและอเมรกนผวดาช�นชอบ ตอมากแพรหลายไปท�วโลก แต Hip-Hop เองกไมจาเปนตอง
มเน�อรองแบบ Rap เสมอไปนะครบ ปจจบนมการผสมกบดนตรชนดอ�นหลากหลาย
Country = กอยางท�หลายๆ ทานวา มนคอเพลงของคนชนบท ท�มากคลายกบเพลงลกทงบานเราท�เปนเพลงท�
คนชนบทฟง
29
แจส (องกฤษ: Jazz) เปนลกษณะดนตรชนดหน�งท�พฒนามาจากกลมคนดาในสหรฐอเมรกา (African
Americans) ในชวงปลายครสตศตวรรษท� 20 โดยมลกษณะพเศษคอโนตบลส การลดจงหวะ จงหวะสวง
การโตและตอบทางดนตร และการเลนสด โดยแจสถอเปนลกษณะดนตรคลาสสกชนดหน�งของ
สหรฐอเมรกา
บลส (องกฤษ: Blues) เปนรปแบบของดนตรประเภทหน�ง เกดจากสภาพชวตและความเปนอยของคนดาท�
หล�งไหลเขาสสหรฐอเมรกาเพ�อการเปนทาส สภาพชวตท�คบแคนของพวกเขาไดถกนาเสนอผานบทเพลง
ดวยการรอง หรอสวดออนวอนในทางศาสนาท� เปนทวงทานองท�นาเศรา อนเปนเอกลกษณของการรองและ
ทวงทานองท�เกดจากเคร�องดนตรท�ไมมคณภาพจากความแรนแคน และความรในดานทฤษฎดนตรท�
ผดเพ�ยนไปจากเดม ทาใหมเสยงหรอคอรดความเพ�ยนซ�งตอมากไดสรางความแปลกห จนเปนลกษณะและ
เอกลกษณเฉพาะ
ลกษณะสาคญของเพลงบลสคอ การใชเสยงรอง หรอเสยงของเคร�องดนตรท�เพ�ยนจากเสยงใน
บนไดเสยง ซ� งเรยกกนวา เบนท หรอ บลโนต และการสไลดเสยง ปกตเพลงบลสเปนเพลงในอตราจงหวะ
4/4 ใน 1 วรรคจะม 12 หองเพลง การรองแตละวรรคจะมการอมโพรไวเซช�นไปจากทานองเดม เชนเดยวกบ
การบรรเลงโดยเคร�องดนตร
ลกษณะเฉพาะของเพลงบลสถกวางดวยดวยรากฐานจากความเจบปวดแรนแคน ทกขทรมาน ของ
ชวต เน�อเพลง และสาเนยงของบลสจงแฝงความเจบปวดคลายการสะอกสะอ�นเวลารองให จงใชแสดง
อารมณเศราไดด นอกจากน�น เร�องของจงหวะ (rhythm) ของบลสท�โดดเดนเปนเอกลกษณ และเปนแบบ
แผนนาไปสดนตรรปแบบอ�นมากมาย เชน ฟงค,โซลฟงค,รท�ม แอนด บลส, รอก แอนด โรล เปนตน
ท�มาของคาวา บลส ในภาษาองกฤษ blues หมายถง อาการโศกเศรา ในประโยคเชน I feel blues.
30
The Original Dixieland Jazz Band.
กอสเปล (องกฤษ: Gospel music) คอแนวเพลงท�เนนเสยงรองเปนหลก กอสเปลจะมลกษณะการรอง
ประสานเสยง การรองเฉลมฉลอง และใสความเช�อทางศาสนาในเน�อรอง โดยกอสเปลไดซมเขาไปดนตร
หลายๆประเภทอยาง ด-วอป ,คนทร-กอสเปล,contemporary gospel, urban contemporary gospel,Modern
Gospel music
กอสเปลเช�อวามท�มาจากโบสถชาวแอฟรกน-อเมรกน ตอนตนศตวรรษท� 20 นกรองช�อดงแนวกอสเปล
Sister Rosetta Tharpe มเพลงข�นในชารทในป 1938 ทกวนน�กอสเปลไดแตกแยกยอยเปนหลายๆแนว ปลาย
ยค 70 Contemporary Christian Music คอเพลงซอฟตรอกประเภทนงไดเขาสดนตรกระแสหลก จนมาถงยค
80 และ 90 เพลง Contemporary Christian Music กยงอยไดรบความนยมเพยงแตมเน�อหาเก�ยวกบศาสนา
31
รทมแอนดบลส (องกฤษ: Rhythm and Blues หรอรจกกนในช�อ R&B, R'n'B, RnB) เปนแนวเพลงท�ไดรบ
ความนยม โดยผสมผสานระหวางเพลงแนว แจส กอสเปล และบลส โดยเร�มแรกจะเลนโดยศลปนแอฟรกน-
อเมรกน
ดสโก (องกฤษ: Disco) เปนแนวเพลงประเภทหน�ง สาขายอยของดนตรแดนซ ท�ผสมผสานแนวฟงกกบโซล
เขาดวยกน ดสโกไดรบความนยมอยางมากในชวยยคครสตทศวรรษท� 1970 ตอนกลางถงปลาย ศลปน
แนวดสโกท�ไดรบความนยมในยคน�น เชน ดอนนา ซมเมอร, เดอะแจกสนไฟฟ, แบรร ไวต, บจส, บอนน
เอม. และแอบบา เปนตน
รอก (องกฤษ: Rock) เปนแนวเพลงท�ไดรบความนยมในกระแสหลกในชวงครสตทศวรรษ 1960 มตนกาเนด
จากดนตรรอกแอนดโรล รทมแอนดบลส ดนตรคนทรในครสตทศวรรษ 1940 และ 1950 รวมถงเพลงแนว
โฟลก แจซและดนตรคลาสสก ดนตรเพลงรอกมนวงไปดวยเสยงกตารแบบแบกบตจากสวนจงหวะของ
กตารเบสไฟฟา กลองและคยบอรด อยางออรแกน เปยโน หรอต�งแตชวงครสตทศวรรษ 1970 กมการใช
เคร�องสงเคราะหเสยง รวมไปกบกตารและคยบอรด ยงมการใชแซกโซโฟน และฮารโมนกาในแบบบลสกม
ใชบางในทอนโซโล ในรปแบบรอกบรสทธd แลว ใช 3 คอรด จงหวะแบกบตท�แขงแรงและหนกแนน
32
เรกเก (องกฤษ: reggae) เปนแนวดนตรแอฟรกน-แครบเบยน ซ� งพฒนาข�นบนหมเกาะจาไมกา และมความ
ชดใกลเช�อมตอกบลทธรสตาฟาเรยน (Rastafarianism) รากด�งเดมของเรกเกสามารถคนหาไดจากดนตร
เทรดช�นหรอประเพณนยมของแอฟรกน-แครบเบยนท�มพอๆ กบดนตรรธ�มแอนดบลสของอเมรกน
Scotiabank's Joylene Griffiths (left) with Dubtonic Kru.
เรกเก เปนดนตรท�มลกษณะพเศษเฉพาะท�เดยวในโลกของประเทศจาไมกา ซ� งอทธพลทางดนตรมาจากน
วออรลน รธ�มแอนดบลส มาจากการฟงวทยทรานซสเตอรท�รบคล�นส�นจากสหรฐอเมรกาในชวง
สงครามโลกคร� งท� 2 รากเหงาของดนตรคนแอฟรกน-แครบเบยน คอเพลงโฟลคของจาไมกาท�เรยกวา เมน
โต (Mento) มทวงทานองเพลงไปในทางแนวดนตรคาลปโซ เน�อหาของบทเพลงจะพดถงการเรยกรองสทธ
ของตวเองและปญหาความยากจนตอประเทศเจาอาณานคมในหมเกาะอนดสตะวนตกในทะเลแครบเบยน
33
ช�อ.......................................................................................................หมเรยน....................
คาส�ง จงเขยนหมายเลข 1-12 ลงใหตรงกบ Styles ท�ไดฟง
Music styles
Style Listen series
Bosanova
Cha cha
Country
Disco
Funky
Hiphop
Jazz_Swing
Mambo
Marengae
Reggae
Rock
Tango
34
Answer these Questions?
1. “ดนตรมอทธพลตอรางกายและจตใจของมนษยมาก” เปนคากลาวของใคร
2. ซมโพน หมายเลข 6 ของเบโทรเฟน บรรยายถงอะไร
3. ดนตรแจส เปนประเภทของดนตรประณตใชหรอไม
4. ประเภทของดนตรท�ต�งใจฟงพรอมดโนตประกอบไปดวยเรยกวาอะไร
5. การหดฟงดนตรคร� งแรกควรทาอยางไร
6. ขอหามในการฟงดนตรประเภทซมโฟนคออะไร
7. วงทโบน เลนเพลงแนวใด
8. แนวดนตรท�ผเลนแสดงฝมอบรรเลงทานองดนตรไดอยางอสระ (Ad lib)
9. แคนด� ดเฟอร เปนนกดนตรแนวใด