ҲАҚИҚИЙ ТИББИЁТ

(Йўқотилган шифо изидан)

ҲАҚИҚИЙ ТИББИЁТ(Йўқотилган шифо изидан)

GERÇEK TIP(Yıtık şifanin izinde)

Автор: Др .Ойдин СолиҳYazan: Dr. Aidin Salih

Редактор: Ўғузхон ЧенгизYayın Yönetmeni: Oğuzhan Cengiz

Нашрга тайёрлаган: Ҳадича КотYayına hazırlayan: Hatice Kot

Дизайн: Мурат ДирликDizayn: Murat Dirlik

Муқова безаги: Юсуф КотKapak Tasarımı: Yusuf Kot

Босмахона /Мужаллидхона: Sembol BasımBaskı / Cilt: Sembol Basım

E-mail: gercektip@gmail.comTel: +(90212) 518 30 06

Истанбул 2009 - İstanbul 2009(ISB#): 978-605-5965-46-4

Туркия маданият вазирлиги сертификат номериTC Kültür Bakanlığı Sertifika Numarası

12460

© Китобнинг бутун хақлари сақланганКитобдан кўчирма олганлар мутлоқо манба кўрсатишлари шарт

www.bilgeoguz.com.tr

İrtibat: Alemdar Mahallesi Molla Fenari Sokak 41/ACağaloğlu / İSTANBUL

Tel: 0212 527 33 65 - 66 Faks: 0212 527 33 64e-mail: bilgi@bilgeoguz.com.tr

Др. ОЙДИН СОЛИҲ

99

ҲАҚИҚИЙ ТИББИЁТ

(Йўқотилган шифо изидан)

www.bilgeoguz.com.tr

İrtibat: Alemdar Mahallesi Molla Fenari Sokak 41/ACağaloğlu / İSTANBUL

Tel: 0212 527 33 65 - 66 Faks: 0212 527 33 64e-mail: bilgi@bilgeoguz.com.tr

Китобни тайёрлашда ёрдам бергани учун Хадича Кот, Умида Солиҳ,

Фаруқ ва Туркон Гунинди, Фотима, Хадича ва Oйша Нурилaр,

Эркон Чов ва Юсуф Котларга миннатдорчилик билдираман.

МУНДАРИЖАЎЗБЕК НАШРИГА СЎЗБОШИ • 7

КИРИШ • 9 / КАСАЛЛИКЛАРНИНГ САБАБЛАРИ • 13

Кўп ейиш • 12 / Аралаш ейиш • 15 / Тез-тез ейиш • 17 / Ейиш ва ичишда тартибга (кетма-кет-ликка) риоя этмаслик • 18 / Эскирган ва иситилган овқатлар • 19 / Қўшимчали тайёр таомларва ичимликлар • 20 / Кимёвий дори-дармонлар • 27 / Кам чайнаш • 31 / Нафас олиш вачиқаришнинг бузилиши • 33 / Зарарли туйғу ва тушунчалар • 36 / Нотўғри ўтириш • 36 /Қишлоқ хўжалиги дорилари: гормон, сунъий ўғит, гербицид ва пестицидлар • 37 / Кир ювишвоситалари, кимёвий моддалар, пардоз ва баданни парваришлаш маҳсулотлари • 37 / Сунъийхушбўй ҳидлар (ароматлар) • 40 / Стерилизация • 42 / Тутун, чанг, газ • 43 / Касалликларнингбошланиши ва ривожланиши • 43

АСОСИЙ ОЗУҚОВҚАТЛАР • 53

Сув • 53 / Асал • 57 / Мева ва сабзавотлар • 62 / Сут • 64 / Нон • 68 / Гўшт • 70 / Товуқ • 75 /Тухум • 75 / Ёғлар • 76

ТАБИИЙ ДОРИДАРМОНЛАР • 81

Аччиқ қовун • 81 / Арпабодиён • 85 / Нок • 86 / Арпа • 86 / Розмарин • 87 / Қулупнай • 87 /Чимланган (янги униб чиққан) буғдой ва арпа • 88 / Седана • 89 / Дафна дарахти • 92 / Олма• 93 / Кавар (ковул) • 94 / Грейфрут • 94 / Сабзи • 94 / Хурмо • 95 / Қичитқи ўти (газанда) • 95/ Анжир • 97 / Чиннигул • 97 / Тарвуз • 97 / Қовун • 98 / Жамбул (тошчўп) • 98 / Зиғир уруғи •99 / Қизил лавлаги • 100 / Қоразира • 100 / Xино • 101 / Карам • 101 / Лимон • 102 / Мисвоқ •103 / Ялпиз • 103 / Анор • 104 / Райҳон • 105 / Заъфарон • 105 / Саримсоқ • 106 / Семизўти •108 / Сано • 108 / Сирка • 109 / Пиёз • 111 / Туз • 113 / Долчин • 114 / Узум • 115 / Олча • 116/ Кўк чой • 116 / Занжабил • 116 / Зайтун дарахти • 117 / Xулоса • 118

СОҒЛИҚНИ САҚЛАШ ЙЎЛЛАРИ • 121

Тўғри озиқланиш • 121 / Мавсумлар ва соғлиқ • 126 / Ҳаракат • 128 / Таҳорат • 129 / Намоз •130 / Уйқу • 131 / Кийим • 134

ВУЖУДНИ ТОЗАЛАШ • 135

Вужудингизни тозалашга эҳтиёжингиз борми? • 135 / Жигарни тозалаш • 137 / Дастлабкитайёргарлик • 137 / Жигарни тозалаш • 138 / Оҳакдан тозалаш • 143 / Буйрак ва сийдик пуфак-ларини тозалаш • 144 / Буйрак ва сийдик пуфакларини тозалашга тайёрланиш • 145 /Ўпкаларни тозалаш • 148 / Ўпкаларни тозлашга тайёрланиш • 148 / Ўпкаларни тозалаш • 149/ Қон ва томирларни тозалаш • 151 / Қонни тозаловчи, томирни очувчи ва холестеринни туши-рувчи дорилар • 151 / Асалли саримсоқпиёзли дори • 136 / Пиёзли дори • 152 / Саримсоқлизайтун ёғи • 152 / Розмаринли сирка • 152 / Қон олдириш (Хожамот) • 153 / Хожамотнинг фой-далари • 156 / Хожамот вақти • 158 / Хожамот жойлари • 158 / Банка қўйиш • 161 / Зулук биландаволаш • 164 / Очлик билан даволаш • 167 / Бир кунлик очлик • 171 / Уч кунлик очлик • 172/ Ўн кунлик очлик • 172

КАСАЛЛИКЛАР ВА УЛАРНИНГ ДАВОСИ • 179

Жарроҳлик амалиёти • 180 / Аъзоларнинг кўчирилиши • 181 / Қон алмаштириш • 182 /Кўрсатиш (диагностика) жиҳозлари • 183 / Соғлиқни сақлашга оид асосий тавсиялар • 184 /Ошқозон ва ичак касалликлари • 188 / Ҳазмсизлик • 189 / Қусиш • 190 / Ич қотиши • 190 /Ичакларни ишлатиш • 191 / Магнезиум сулфат қўллаш • 191 / Зиғир уруғини қўллаш • 192 /Сано қўллаш • 192 / Ошқозон ва ичакларда газ • 194 / Ич кетиши (диарея) • 195 / Ошқозонрефлюзи • 198 / Ошқозон яраси • 200 / Ошқозон ва ичакларнинг асосий давоси • 201 /Паразитлар • 206 / Варикоз ва Геморрой (вена томирларининг кенгайиши) • 210 / Жигар касал-ликлари • 213 / Сурункали токсик гепатит • 214 / Вирусли гепатит • 215 / Цирроз • 224 /Талоқнинг катталашиши • 228 / Камқонлик (Анемия) • 231 / Сўлак бези тизими ва касаллик-

5

6

лари • 235 / Диабет • 235 / Тироид бези касалликлари • 245 / Обезит (Семизлик) • 250 / Буйраква сийдик йўллари касалликлари • 252 / Буйракнинг сурункали кам ишлаши • 223 / Ирсийаъзолари касалликлари • 261 / Простата касалликлари • 261 / Эркакларда бепуштлик • 264 /Аёл касалликлари • 269 / Эндометриоз • 270 / Вагинизм • 273 / Бачадонни тозалаш • 274 /Бепуштлик • 275 / Пробирка боласи • 276 / Хроник қонашлар • 282 / Хайз келмаслиги ва бар-вақт менопоз • 286 / Туғишни назорат қилиш • 288 / Менопоз • 290 / Мускул ва суяк касаллик-лари • 292 / Ревматик касалликлар • 292 / Бел ва бўйин чурраси (грижаси) • 300 / Суяк эриши• 301 / Ишиас (қуймич асаб толасининг яллиғланиши) оғриғи • 304 / Фил касаллиги (элефан-тиаз) • 308 / Неврологик ва руҳий касалликлар • 308 / Бош оғриғи • 308 / ФебрилКонвулсиялар (ФК) • 313 / Гиперфаоллик (Гиперактивлик) • 324 / Аутизм • 331 / Эпилепсия(тутқаноқ) • 335 / Кенг тарқалган руҳий касалликлар • 342 / Юрак-томир касалликлари • 353 /Юқори қон босими • 353 / Юрак касалликлари • 356 / Шиш ва саратон (рак) • 360 / Саратон(рак) ва шиш бошланишида даволаниши • 363 / Қизилўнгач (овқат қувури) ва ошқозон сара-тони (раки) • 370 / Лейкемия (оққон касаллиги) • 370 / Кўз касалликлари • 372 / Оғиз соғлиги• 374 / Қулоқ касалликлари • 378 / Соч, қил ва тирноқлар • 378 / Соч тўкилиши • 380 / Сочнибўяш • 382 / Шайтон тирноқ (тирноқнинг ичкарига ўсиши) • 383 / Қилнинг ўралиши (қайти-ши) • 384 / Лазер депиляцияси (қил тушириши) • 384 / Тери касалликлари • 385 / Эгзема • 387/ Садаф (псориаз) • 389 / Витилиго (пес) • 392 / Учуқ • 356 / Эризипелоид ( Йилонжиқ, рожа,эритема ползучая) • 395 / Эпидермофития (грибок) • 397 / Яралар • 398 / Кесиклар (кесилганжойлар) • 399 / Эзиклар (эзилган, урилган жойлар) • 399 / Тузалмаётган яралар • 399 / Куйганжойлар • 401 / Аллергия • 402

ЎЛИМ • 407

ҲОМИЛАДОРЛИК, ТУҒИШ ВА ЧАҚАЛОҚНИ ПАРВАРИШЛАШ • 411

/Ҳомиладорликнинг илк ҳафтaлари • 411 / Ҳомиланинг тушиб қолиш Xавфи • 413 / Ҳомиладораёлнинг озиқланиши • 413 / Чақалоқ жинси • 414 / Туғишга тайёрланиш • 415 / Табиий туғиш• 417 / Сунъий тўлғоқ • 420 / “Цезар амалиёти” • 422 / Туққан аёлнинг лохусалик (туғишданкейинги қонаш) даври • 425 / Чақалоқни парваришлаш • 425 / Эмизиш • 425 / Тайёр таглик(памперс) қўллаш • 431 / Чақалоқни ювинтириш • 433 / Чақалоқларнинг ҳаракатлари • 434 /Болалар касалликлари • 435 / Қусиш • 435 / Ич кетиши (диарея) • 435 / Ич қотиши • 436 /Қулоқ оғриғи • 437 / Бодомсимон безлар шиши (ангина) • 438 / Пневмония (ўпкаларнингяллиғланиши) • 440 / Аллергия • 441 / Семизлик • 442 / Қўрқув • 442 / Уйқуда тагини ҳўллаш• 444 / Эмлаш • 446

GMO • 451

Инсон-ҳайвон эмбрион гибридининг ишлаб чиқарилиши • 455

ДНКдаги ЎЗГАРИШЛАР • 457

/Индигоид ва кристал болалар • 464

ЗЕҲН НАЗОРАТИ • 467

25-чи кадр • 468 / Зеҳнни (онгни) назорат қилишда ранг, товуш ва шаклларнинг биргаликдаишлатилиши • 469 / Психологик урушда мусиқа-ҳид жуфтининг қўлла-Нилиши • 470 /Психотрон ва психотроп технология • 472 / Нанотехнология • 474 / Зеҳнни нанотехнологияёрдамида назорат қилиш • 477

СЎНГСЎЗ • 481

“ҲАҚИҚИЙ ТИББИЁТ”НИНГ ЎЗБЕК ТИЛИДАГИ НАШРИГА ЛУҒАТ • 485

*ЎЗБЕКЧА НАШРИГА СЎЗБОШИКитобимиз Туркия туркчасида ёзилди, аммо унда кўтарилган тиб-

бий муаммоларнинг деярли ҳаммаси, бутун дунёда бўлганидек,Ўзбекистонда ҳам мавжуд.

Албатта, китобда хасталарга тавсия қилинган дори-малҳамларТуркиянинг жуғрофияси, табиати ва ўсимлик дунёси ҳисобга олин-ган ҳолда тавсия қилинди. Китобда кўрсатилган баъзи ўсимлик ёкималҳам Ўзбекистонда топилмаслиги мумкинлигини кўзда тутиб,китобимизда бу ўсимлик ва дориларнинг муқобиллари ҳақида ҳамбилги бердик.

Аммо бу ерда кўрсатилган ўсимлик тури ва малҳамларнинг акса-рияти Ўзбекистонимизда мавжуд. Буни китобимиз охирида берилган"Луғат"га қараб ўрганишингиз мумкин.

Бу китобда мавжуд тиббий муаммоларнинг ечими фақатЯратганнинг қонунларида эканини баҳолиқудрат англатишга ҳаракатқилдик.

Тақдим этганимиз даволаш услуби аждодларимизнинг асрлардавомида қўлланиб келган муолaжа усулларига таянади.

Шифо Оллоҳдандир. Биз фақат тавсияларимизни Китоб, суннатва тибб илмига уйғун қилишга уриндик.

Ойдин Солиҳ2009 йил

7

*КИРИШ(Замонавий медицинанинг инқирози)

Туркия Жумҳурияти соғлиқни сақлаш вазирлиги 2006 йилитайёрлаган “Сурункали касалликлар ҳисоботи”га кўра, Туркияда,таxминан, 22 миллион киши сурункали касал ва бундaй касалларсони тобора ортиб бормоқда.

Таxминан 15 милион кишида юксак қон босими бор, 4 милионкиши қанд касаллиги, 3 милион киши сурункали обструктив ўпкакасаллиги, 2 миллион киши коронар юрак касаллиги билан оғрийди.

Аҳолининг 40%ида турли даражаларда анемия кузатилган.Бундан ташқари, қиз болаларнинг аксариятида, ҳатто баъзи эркак-

ларда эндрометриоз кузатилмоқда. Қисирлик (туғмаслик) кенг ёйилмоқда, ҳар икки чақалоқдан бири

жарроҳий йўл (цезар амалиёти) билан туғдирилмоқда. Бу аянчли манзара инсонларни умидсизликка, қўрқувга солиб,

уларни даволанишда янглиш ҳаракатларга йўналтирмоқда.Замонавий тибб ва унинг ташҳис (диагноз)имкониятлари “катта

қадамлар билан” олға юраётгандай кўринади, аммо касалликлар ҳамхудди шундай “катта қадамлар билан” тарқалиб, кенгайиб бор-моқда.Касалликларни даволаш чоралари сифатида қилинган муола-жалар эса, акс таъсир қилиб, бугунгача маълум бўлмаган касаллик-ларни юзага чиқармоқда.

Биз учун бу парадокс эмас. Нега?Чунки замонавий тиббиёт фалсафаси пойдеворидан бошлаб хато-

га қурилган. Масалан, замонавий тиббиёт инсон баданида ҳарорат (температу-

ра) юксалса - уни пасайтирувчи, қон босими кўтарилсa - уни туши-рувчи, инфекция тушса - антибиотик қўллашни ўргатади. Яъни замо-навий тиббиёт касалликни эмас, симптомларини кетказишга ҳаракатқилади.

9

Бу даво эмас, балки жонли организм иммунитетига эълонқилинган шиддатли ва давомли урушдир. Бизнинг иммун тизими-миз бу зарарли "тиббий экспериментлар" ҳужумига карши омонсизқаршилик кўрсатмоқда ва то чўкиб, хароб бўлгунга кадар таслимбўлмаяпти. Иммунитет тизими чўкканидан кейин эса, касалликларкиши бошига бирин-кетин ёға бошлайди.

Замонавий тиббиётнинг витаминлар, синтетик дорилар, жар-роҳлик муолажалари, жарроҳлик билан туғдириш, қон ва аъзоларникўчириш, икки онали ва “пробирка болалари”, илдиз ҳужайра(эмбриональная стволовая клетка)сидан фойдаланиш, клонлашти-риш, ген технологияси ёки нанотехнология методлари билан ишлабчикарилган эмлаш материаллари вa воситалар орқали қутулишумиди билан йўғрилган бу xаёллар ҳар сафар хусрон (зарар) биланякун топмоқда ва топажакдир.

Бунинг сабабини Яратувчининг қонунларини менсимасдан ва ёкибу қонунларга зид даво йўлларини излаганларнинг дунёқарашиданахтармоқ керак.

Ҳақиқатга олиб борадиган йўл - илоҳий қонунлар топталмаганйўлдир.

Бу қонунлар Лавҳи Маҳфузда ёзилган. Қонунлар яратилиб бўлин-ган, уларнинг яратилишига нуқта қўйилгандир. Аллоҳнинг қонунла-рида ўзгариш қилинмайди.

“Лекин Ҳақ уларнинг истакларига тобеъ бўлса эди, аниқ-ки,осмонлару ердагилар ва уларнинг орасидагилар фасодга учра-шарди” (Мўъминун сураси, 71).

Бу Ояти Каримада Аллоҳ Таъоло инсонларнинг тинимсиз ўзгарибтуарадиган истакларини рўёбга чиқаришга интилишлари улкан фало-катга олиб келишига уқтирмоқда.

Биз касалликни эмас, бадандан чиқаётган таҳлика сигналларинибартараф этишга ҳаракат қиламиз. Xатони инсон баданининг ному-каммаллигидан излаймиз.

Тўғрироғи, хатони Аллоҳ яратган механизмдан қидирамиз. Ҳолбуки, У яратган механизмда хато бўлмайди.Аллоҳ яратган иммунитет тизими барча замонавий даволаш усул-

ларидан ўзини мудофаа қилади, бу усулларга охиригача қаршиликкўрсатади.

Ва окибатда, даво топган инсонлар дори ёки жарроҳлик шарофатибилан эмас, балки бу "шарофат"ни четлаб ўтaолгани туфайли давотопадилар.

10

Замонавий тиббиёт касалликларни йўқотиш учун янги усулларниишлаб чиқармоқда. Бу тараққиёт натижасида ўлимга олиб борувчибаъзи касалликларнинг ўлимга олиб бориш нисбати камайган.Ҳарорат кўтарилиши ва туғишдан ўлиш каби.

Аммо ҳеч бир касаллик даволаш йўли билан йўқотилмади, аксин-ча, янги-янги касалликлар пайдо бўлмоқда.

Вабо сингари касалликлар эса ўз вазифасини тамомлагани учунАллоҳ Таъоло томонидан (ваксина билан эмас) ер юзидан йўқ қилин-ди. Бу демак, ер юзида "вабодан ўлган шаҳиддир” ҳадисида айти-лган шаҳидлик мартабасига лойиқ инсон деярли қолмаяпти.

Бу жараён юксак ҳарорат (температура) билан боғлиқ касалликларва туғишда ўлимларнинг камайишига ўхшайди. Бугун aёллар туғиш-да ўлмайди, чунки туғишда ўлишга лойиқ аёл қолмади. (“туғишдаўлган аёл шаҳиддир”- Ҳадисий шариф).

Бугун мижозларнинг сири очилган ва мижозга - қон гуруҳига кўра- озиқлантириш тизимлаштирилган.

Бу тизимни қўллаган киши барча касалликлардан қутила олар-ди.Гап шундаки,бу тизимни ҳаётга татбиқ қилиш учун зарур бўлгантабиий, гени ўзгартирилмаган озуқалар қолмаган.

Коинотдаги барча жисм ва тизимлар бир бутундир. Баданимиз эса бутун коинотнинг бир нусхаси, андозаси сифатида

яратилган. Инсон баданига қараганимизда, ҳар хил, ич-ичига кирган ва бир-

бирига дастак бўлган муаззам бир тизим намоён бўлади.Замонавий тиббиёт бу муаззам борлиқни бўлакларга бўлиб ўрган-

гани учун, бу йирик тизим фаолиятига бир бутун кўз билан қарама-гани учун ҳам на касалликка тўғри ташҳис қўймоқда, на унингсабабларини билмоқда ва на-да унга даво топмоқда.

Ҳолбуки, инсон яратилиш қонунларини билсa ва уларга амал қил-сагина соғ, сиҳҳатли ва тўғри яшаш имконига соҳиб бўлади.

Бу китобда айтилаётган даволаш усулларини англаш учун унгаяхлит назар билан қараш керак бўлади.

Биз китобда касалликларни якка-якка даволаш илми билан шугул-ланмаймиз.

Шу боис, китоб бошдан оёқ ўқилгандан кейингина унинг даволашфалсафаси ва услубига оид тушунча ҳосил бўлиши мумкин.

11

Бу китобда замонавий билимларнинг яроқсиз изоҳларига тўла,оғир услуби ўрнига касалликлар сабаби ва ҳақиқий шифонинг қаер-далиги содда тил билан тушунтирилди. Бу китоб Oxират кунигаишонган, ўз вужуди ва жонли-жонсиз барча борлиқларга зулмқилишдан қўрққан, шифо излаган кишилар учун тайёрланди.

Бу китоб янги “илмий” терминларни кўз-кўз қилиш мақсадидаэмас, аччиқ бўлса ҳам, ҳақиқатни ошкор қилиш мақсадида ёзилди.

Ирсий касалликлардан ташқари, деярли барча касалликларнингсабаби кишини ҳайратга соладиган даражада бир хил.

Барча касалликларнинг давоси ҳам, деярли, бир xил. Қўлингиздаги китоб бу содда ва ҳикматга бой ҳақиқатни англа-

тиш йўлида Аллоҳнинг изни билан отилган бир қадам. Касал бўлиш инсоннинг ўз айби, ўз хатосидир. Чунки инсоннинг

баданига уни касалликлардан сақлайдиган шундай бир мукаммалмеханизм жойлаштирилган-ки, бу механизмни ишдан чиқариш учункўп “меҳнат” қилиш керак.

Агар инсон шу мукаммал механизмга эга бўлиб туриб ҳам касал-ланса, Аллоҳ инсонга шифо топиши учун йўл кўрсатиб қўйган.

Инсон бундан фойдаланмасдан, шифони янглиш йўлларда излашииккинчи бир хатодир.

Тиббиётда xавфли ҳисобланган бутун касалликлардан табибнингёрдамисиз қутулиш мумкин. Касалликни ташҳис қилиш унчаликаҳамият касб этмайди. Бу китобда тақдим этилган қурол ва даволаш-ларни ўз ҳаётингизга татбиқ қилсангиз ташҳисни, касалликларнингҳақиқий сабабини тушуниш имконига эга бўласиз.

Сабабларни аниқлабгина қолмасдан, бугунгача эътибор бермага-нингиз, ҳаётий аҳамиятга эга нарсаларни кўрасиз. Касалхона эшиги-дан навбат пойламай, бир талай дори-дармонлардан ва барча давола-ниш xаражатларидан қутуласиз.

Соғлом бўлишнинг қанчалик қулайлигини ҳайрат билан кашфэтиб, шундай бир мукаммал яратилганингиз учун Яратганга шукрқиласиз.

Ҳақиқатга олиб борадиган йўл очиқ ва соддадир.

12

*КАСАЛЛИКЛАРНИНГ САБАБЛАРИКўп ейиш

“Ҳар бир касалликнинг негизида тўқлик бор.”Ҳазрати Муҳаммад (с.а.в.)

“Ейиш уларга бир жазо, бир тузоқ ва бир кишан бўлажак”Ҳазрати Довуд (а.с.)

“Мечкайлик (кўп ейиш) дарахтини эккан касаллик мевасини теради.”

(Мақол)

“Мечкайлик дарахти”нинг касаллик меваларини қандaй ҳосилқилганига эътибор қаратсак.

Емак кўп ейилганда, ошқозон ҳазм учун эритувчи ферментларгаэҳтиёж сезади. Фермент ишлаб чиқаришда тана қийнaлади ва бунингучун кўп энергия ва зарур озиқ моддалар талаб қилади.

Соғлом киши ошқозони 200-250 гр. овқатнинг биринчи ҳазмини -озуқа ва ҳазм кучига қараб – 3 ёки 4 соат мобайнида жараённи оxи-рига етказади.

Бу миқдорда овқатни ҳазм қилиш учун юрак зўриқмайди. Аммо икки баробар овқат ейилса - уни ҳазм қилиш учун, ортиқча

қисмини заҳира қилиш, метаболизма сарқитларини чиқариб ташлашучун - юрак 4-6 марта кўпроқ ишлашга мажбур бўлади.

Бундай ишлаш фақат юракни эмас, овқат ҳазм қилиш, сақлаш ваортиқчаларини вужуддан чиқариб юборишга йўналган барча аъзо-органларни ҳам қийнайди.

Масалан, бир машина тошли, вайрон ва ноқулай йўлда тўғри

13

йўлда xаржлайдиган ёқилғининг бир неча марта кўпини сарфлайди.Масофа бир xил, аммо сарфланган ёқилғи миқдори ҳар xил.

Мунтазам кучаниб ишлашдан ярамас ҳолга келган мотор каби,инсон юраги ҳам ортиқча ишлаш оқибатида ўз ризқини тез тугатади.Чунки бизга ажратилган умр - юрак зарблари (уришлари) саноқли-дир.

Ёш одам кўп овқат еса, танаси қувватли бўлгани учун, уни ҳазмқилади, ортиқча моддаларни эса ташқарига чиқариб ташлай олади.Аммо кўп ейиш одат тусига кириб, танани зўрлаш давом этаверса, буқувват тугайди, бора-бора ортиқча моддалар вужуддан чиқарилишисусаяди.

Вужуддаги ортиқча моддалар омборлари тўлганидан кейин эса,бу моддалар қонга аралаша бошлайди. Бундан қон оғирлашиб, айла-ниши секинлашади. Ортиқча моддалар томирларнинг деворларигаёпишиб, вақт ўтган сайин, томирлар торая бошлайди.

Торайган томирлардаги қон, аъзоларни етарли даражада таъмин-лай олмайди. Етарли озиқ олмаган аъзолар мияга “Биз очмиз!”,хабарини юборади, тана кўп oзиқ талаб қилади ва инсон кўп ея бош-лайди.

Ва инсон кўп ея бошлайди!Ея-ея қондаги ортиқча моддалар, томирдаги торайишлар яна-да

ортади. Бундан қон қуюқлашади, аъзоларнинг очлик ҳисси кучаяди. Бундай қон айланиши кишида фикрни жамлаш, хотира, тушуниш,

англаш ва ўрганиш қобилиятини камайишига, танада касалликларбир-бир ўзини кўрсата бошлайди.

Фикр ухлайди, ҳикмат ўлади, аъзолар тўхтайди, инсоний сифат-лар секин-аста йўқолади.

Шундай қилиб, “Ейиш улар учун бир жазо бўлади”, ҳикматизуҳур бўлади.

Баъзи кишилар кўп ейишнинг бадалини семириб кетиб, семизликкелтирган касалликлар билан оғриб тўлайдилар.

Баъзилар, аксинча, қанча ейишса ҳам, озғинлигича қолаверишади.Бу тоифага мансублар ўзларини семизлардан кўра соғломмиз дебўйлашади. Аслида, уларнинг ҳолатлари семизларникидан ҳам xавф-лидир. Чунки моддалардан юзага келган ортиқчаликлар, токсинларва қўшимча моддалар семизлар вужудида ёғга айлангани учун,органлар емирилишининг - қисман бўлсада - олди олинади.

14

Аммо озғинлар қонида айланган токсинлар температура, йўтал,терлаш, бурун оқиши, қусиш, ич кетиши, сизлоғичлар, чипқон вос-итасида ташқарига чиқариш ишлови (функцияси) органларни чар-чатиб, ярамас ҳолга келтиради.Токсинлар мускул, бўғим ва аъзо-ларда йиғилиб, ўша жойларда оғриқ, йиринглашув, кистлар ҳосилбўлишига ва генетик ўзгаришларга (мутацияга) сабаб бўлади. Букишилар тез-тез касалланадиган, муаммоли ва асабий инсонларҳисобланадилар.

Яъни кўп еб семирган билан кўп еб семирмаганнинг мубталобўлган балоси айнидир.

“Аъроф” сурасининг 31-чи оятида “Енглар, ичинглар, фақатисроф қилманглар, чунки Аллоҳ исроф қилганларни севмайди”,- дейилган.

Бу оят Аллоҳдан қўрқишни ва уялишни унутган инсонларга қара-тилгандир.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) “Сизнинг Аллоҳга энг севимлиларингизейиши оз ва бадани ориқ бўлганларингиздир” ва “... очкўз (кўповқат ейдиган) ва қорни катта бўлган Жаннатга кира олмайди”,деганлар.

Бу ҳадиси шарифлар бугунги кун инсонининг соғлиги учун муҳимаҳамиятга эга. Танамиздаги тизимлар фақатгина табиий емакларниҳазм қилаолади ва табиий озуқаларни сингдиришда ҳеч қандай муам-мо чиқармайди.

Аммо сингдириш тизими ва иммунитет тизимимиз гени ўзгарти-рилган, ген технологияси ва нанотехнологиялар ёрдамида ишлабчиқарилган озуқаларнинг маълум миқдордан ортиқчасига дош бераолмайди.

Бундай маҳсулотлардан қочиб қутулишнинг имкони йўқ. Шубоис, ҳеч булмаса, оз ейишни ўрганишни керак.

Аралаш ейишПайғамбаримиз (с.а.в.) ҳеч қачон сут билан балиқни, нордон нар-

сани, тухум ва гўштни аралаштириб емаганлар. Мижозга тўғри келмаган ёки бир бирига тўғри келмай, ҳазм учун

алоҳида ферментлар керак бўладиган таомлар бир-бири билан ара-лаштирилса, ҳазм бўла олмасдан чирийди.

Масалан, карбонгидратлар билан протеинлар, сут махсулотларибилан балиқ, бир неча сигирдан соғилган аралаш сут, аралаш гўшт

15

(бир xил жинсли икки хайвоннинг гўшти, бир ҳайвоннинг гўштибилан бошқасининг ёғи, қўзичоқ билан товуқ гўшти ёки ҳар қандайгўшт қоришими), балиқ билан гўшт, қоришим ёғлар (қўй билантовуқ ёғи, қуюқ ва суюқ ёғ) бир-бирларига зид ҳисобланади.

Чунки уларнинг парчаланиши учун керакли ферментлар бир-бирига зиддир.

Бу зидлик ферментларнинг ишлаб чиқарилишига тўсиқ бўлади,ишлаб чиқарилган ферментларнинг бири-бирини йўк килишигасабаб бўлади ва овқат ҳазм бўлаолмасдан, чирий бошлайди.

Бу ошқозонда соатлар давом этадиган жараён бўлиб, ичаклардаҳам давом этади. Шу сабаб, таомдан кейин қонда лейкоцит миқдорикўпаяди, ошкозонда шишкинлик, дам, жиғилдон қайнаши пайдобўлади.

Чириш ёки ачиш натижаси бўлган заҳарли ва кислотали қол-диқлар сингдириш ҳужайраларига тўғридан тўғри таъсир қилиб,ичаклар фаолиятини секинлаштиради. Фаолияти секинлашган ичак-ларда тўпланган колдиқлар унда ичакларда “чўнтакча”лар ҳосилқилади. Бу “чўнтакча”ларда тошлар вужудга келиб, йиллар давомидақолиб кетади.

Озиқланишдаги хато давом этаркан, ичаклар оғирлашиб бораве-ради, уларнинг фаолияти янада секинлашади ва ич қотиши юзагакелади.

Ичак деворлари канализация қувур(труба)лари каби заҳарли, ёғлиқолдиқлар билан қоплангани учун вужуднинг интоксикацияси тезла-ша бошлайди.

Вужуд чидамлилигини йўқотади, ҳолсизлашади, ичакларда мун-тазам газ пайдо бўлади, уйқу ва дангасалик ортади.

Чириган ёки ачиган таом қолдиқлари ичакларни заҳарлаб, қонгааралашади. Бу қолдиқлар қондан бутун органларга ва ҳужайраларгаёйилиб, уларни ҳам заҳарлайди, натижада касалликларга йўл очади.Томирларни тиқади, аъзо ва бўғинларда тўпланади.

Тиқилиб қолган томирларда оққан қуюқ, оғир қон аъзоларни таъ-минлашда камчилик сезади ва юқорида айтиб ўтганимиздек, мияга“Биз очмиз!”, деган сигнал юборади.

16

Тез-тез ейишҚадимги ҳакимлар “Касаллик нима?” саволига “Ейилганни ҳазм

қилмасдан, устига таом ейишдир”, деб жавоб беришган.Касалликларнинг асосий сабаблардан бири ҳазмнинг тамомлани-

шини кутмасдан, бир овқатнинг устига бошқа овқат ейишдир. Ҳазм тизими маълум қоидалар билан ишлайди. Бу қоидаларга

кўра, 200-250 гр. миқдоридаги таом ошқозонда 3-4 соат, сўнгра нозикичакларга ўтиб, ҳазм бўлади, бунга биринчи ҳазм дейилади.

Таомнинг турига, миқдорига ва оғирлигига қараб биринчи ҳазм 6-10 саотгача давом этади. Ошкозонда ҳазм тамомланмасидан ейилганбир луқма ҳам ошқозондаги ҳазм жараёнини бузади. Бу луқма аввал-ги луқма билан тўқнашганида ҳазм бўлмагани учун ачиш ва чириш-ни бошлайди. Аввалги овқат бузилиб чириши натижасида жиғилдонқайнайди, меьдада газ пайдо бўлади ва қорин шишади. Аслида, илкҳазмдан эмас, учинчи ҳазмдан кейин, яъни озуқалар қонданҳужайраларга ўтганидан кейин бошқа таом еса бўлади.

Яъни, кунда икки марта овқатланиш инсон учун кифоя қилади. Ичиш масаласида ҳам мезон айни шундай.Бугунги кунда кишилар, хусусан, аёллар ва болалар, куннинг асо-

сий қисмини нималарнидир чайнаш билан ўтказишади. Йўлда, кўча-да гаплашиб кетаркан, кинода ёки дарсда ҳам бир нарсалар чайнабўтиришади.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) кўпинча оч ва сувсиз юрардилар.Уч кечакетма-кет оч юрган вақтлари бўлган.

Расулиллоҳ алайҳиссалом “Кечқурун ёки кундузи икки марта-дан овқат ейиш иллатдир” ва “Қорни тўқ бўлатуриб, овқат ейишҳам касаллик, ҳам ҳаромдир”, деганлар.

Мисрда қиролнинг вазири бўлган Юсуф алайҳиссалом қиролошпазига “қиролга ва унинг оиласига кунда фақат бир марта (туш-лик) емак бериш”ни буюрaрди. Буни қиролнинг очликни тотиб,очларни унутмаслиги ва муҳтожларга эҳсон қилиши учун қилaрди.Шундан кейин қироллар емагини кун ўртасида бир марта беришодат бўлди” (Салабий,"Ароис",129 саҳифа).

Шундай экан, энг муҳим соғлиқ қоидаси ва барча касалликла-га даво бўлган ягона даво яхшигина оч бўлгандан кейин овқатла-нишдир.

17

Ейиш ва ичишда тартибга (кетма-кетликка) риоя қилмаслик

Гўшт, тухум, пишлоқ каби протеинли таомлар ошқозонда узоқвақт ҳазм бўладиган озуқалардир.

Ширинлик ва мевалар ошқозонда кўп қолмасдан ичакларга ўтиб,биринчи ҳазмини шу ерда тамомлайди.

Сув эса ошқозонда вужуд иссиқлиги даражасига етганидан кейин,тўғридан тўғри ичакларга ўтади.

Демак, аввал сув, кейин - бирга емаслик шарти билан - мева ёкиширинлик, кейин салат ва таом ейиш керак.

Икки турли таом ейилаётган бўлса, енгил ва сувлисини аввал,оғир ва қуруғини кейин ейиш керак бўлади.

Таомдан кейин мева ёки ширинлик ейилса, мева-ширинлик ҳазми-ни тамомлаши учун ичакларга ўтмасдан, ейилган емакка тақалиб,туриб қолади, чирийди ва газ чиқаради.

Қуръони Каримда мазкур тартибга риоя этиш буюрилган: “...ўзла-ри танлаган меваларни ва иштахалари тортган қуш гўштлариниайлантиришади.” (“Воқеа” сураси, 20,21).

Куриб турганингиздек, бу оятларда мева гўштдан олдин саналган. Яна бир оятда “Ва сизга ширинлик ва беданалар нозил қил-

дик” (“Бақара”, 57) дейилади. Бу ерда ҳам ҳолва, (яъни карбонгид-рат-ширинлик), беданадан, (яъни протеиндан) аввал келаяпти.

Ибн Сино эрталаб нон еганларга гўштни кечқурун ейишни тавсияқиларди. Нон ва гўшт орасидаги вақт шунчалик узун бўлиши керак.

Гўшт билан нонни бирга ейиш зарур бўлса, аввал нонни гўштсувига ботириб, ейиш ва шундан сўнггина гўшт ейиш лозим.

Таомдан кейин сув ичилса, сув ичакларга ўта олмайди, ошқозон-нинг кенгайишига, ошқозон кислотасининг тарқалиб, заифлашиши-га, ҳазмнинг чўзилишига, ошқозоннинг қийналиши ва бузилишигасабаб бўлади. Таом орасида сув ичиш тўғри эмас, чунки овқат еб сувичган, таомни яхши чайнамайди. Етарлича чайналмаган таомошқозонга, ичакларга ва талоққа зарар беради (“Кам чайнаш” бўли-мига қаранг).

Таомдан 1,5-3 соат кейин сув ичиш тўғри бўлади. Зотан 1,5-3 соаткейин ошқозоннинг ҳазми тугаётган пайт, тананинг сув талаб қили-ши нормал ҳолат бўлиб, бу сув ичишнинг айни вақти ҳисобланади.(“Аъроф” сураси 31-чи оятда “... енглар, ичинглар фақат исрофқилманглар…”, дейилган. Бу оятда ҳам “ичинг” буйруғи “енг”амридан кейин келган).

18

Таом қуруқ бўлса, чайнаб ютилган ҳар луқмадан сўнг бир ютумсув ичишнинг зарари йўқ. Хоҳлаганлар таомдан кейин бир қултумсув ичишлари мумкин.

Эскирган ва иситилган таомларЯнги кўкат, сабзавот ва мевалар қуёшдан олган қувватга тўла

бўлади. Янгилигида ейилганда танага қувват беради ва ҳазми осонкечади.

Пиширилганда қуёшдан олган қувватни ва тирик сувларинийўқотиб аслига, яъни тупроққа ва минералларга айлана бошлайди-лар. Сувини йўқотган кўкатнинг ҳажми камайиб, минераллар ҳажмиортади.

Бир килограмм яшил, пиширилмаган исмалоқни ҳеч ким еяолмайди, аммо бир килограмм исмалоқдан пиширилган таом осон-ликча истеъмол қилинади.

Бу минерал моддалар вужудда оғир қолдиқлар пайдо қилади вамускулларда, аъзоларда, томирларда тўпланиб, уларни қаттиқлаш-тиради.

Шу сабаб, пишган кўкат таоми ўрнига хом кўкат ейиш, пишгани-ни эса оз миқдорда ейиш тўғри бўлади.

Таомни бир оз совутиб ейиш керак бўлади. Таом инсонни эмас,инсон таомни ҳурмат билан кутиши керак.

Микроблар туриб қолган таомларнинг таркибини ўзгартиради.Таом иситилганда янги кимёвий аралашмалар юзага келгани учуниситилган таомнинг фойдасидан зарари кўпроқ. Иситилгантаомнинг таъми ўзгаради, ҳазми оғир кечади, ҳатто ҳазм бўлмасли-ги ҳам мумкин.

Ўзидан инсон вужудига зарарли булган электромагнетик тулқин-лар чиқаргани учун микротўлқинли печларни таом иситишда қўлла-ниш ҳам зарарлидир. (“Сув” бўлимига қаранг.)

Пайғамбаримиз (с.а.в.) кечқурун қолган, эртаси куни иситилгантаомни асло емаганлар.

Таом ейишда "Бисмиллоҳ"нинг аҳамиятиТаомни ейишга "Бисмиллохир-рохманир-рохийм" билан бошла-

моқ керак. “Таомга "бисмиллоҳ” билан бошлаб, сўнгида "Алхамдулиллоҳ"

деганнинг дастурxондан турмасданоқ гуноҳлари кечирилади."(Тобароний).

19

Бизнинг тановул қилганимиз бутун емак ва таомларларнинг 60-90фойизи сувдан таркиб топган."Бисмиллaхир-рохманир-рохийм"калимаси таомлардаги сув тизимини мутаaссир этиб, уни мусбатэнергия билан тўлдиради. ("Сув" бўлимига қаранг).

Бу калималарнинг таъсири таомнинг ҳар заррасида зоҳир бўлади.Емак 3 та ҳазмни кечиб, 4-нчи ҳазмга келганда, ҳужайралар бу емак-лардан (метахондрияларда) зикр ишлаб чиқаради.

"Бисмиллaхир-рохманир-рохийм" калимаси - емак ейила бошла-гандан тортиб, то зикр ишлаб чиқишгача - бутун жараённи муҳофа-за қилади, уни осонлаштиради.

Таомни ўнг қўл билан ейиш керакПайғамбаримиз (с.а.в) "Таомни соғ қўлингиз билан енг, сўл

қўли билан шайтон ейди", деганлар.Умар бин Аби Саламa дейди-ки, "Пайғамбаримиз менга: Ўнг

қўлинг билан е, ва олдингдан е, деди" (Муслим, "Ашриба",108).Таомни ўнг қўл билан ейишнинг маъноси, фикри ожизимизча, шу:

инсон вужуди бир энергия манбаи ўлароқ, магнитга ўхшайди: унингўнг тарафи, асосан, позитив, чап тарафи, асосан, негативдир.

Одам таомни ўнг қўли билан еса, емак позитив энергия таъсиридабўлади ва у инсон вужуди манфаати учун харжланади.

Чап қўл билан ейилган емак эса, негатив энергия таъсирида бўла-ди ва у вужуднинг зарарига ишлайди.

Қўшимчали тайёр таомлар ва ичимликларОзиқ овқат саноати маҳсулотлари, консервалаштирилган махсу-

лотлар, соғликни, хусусан, болалар соғлигига жуда катта xавф туғди-ради. (“GMO” бўлимига қаранг.)

Бу озуқалар метаболизмга, иммунитет тизимига ва генларга жид-дий таъсир қилади. Ҳазм бўлмаслиги туфайли томирларнинг тиқили-шига сабаб бўлади. Танадаги витамин ишлаб чиқарувчи механизмни,сув миқдори ва таркибини бузиб, қаришни тезлаштиради ва касал-ликларга сабаб бўлади.

10-12 ёшли болаларнинг аксарияти бу озуқаларнинг мия ва жин-сий аъзоларига берадиган зарари оқибатида ҳозирдан ёш қарияларгаайланиб бормоқда.

Бугунги кунда жаҳон озуқа саноатида бир йил ичида минглаб тур-даги миллионлаб тонна қўшимча моддалар қўлланилмоқда.

20

Тайёр озуқаларни истеъмол қилишда назорат йўқлигидан кишиҳар куни 2000га яқин қўшимча модда истеъмол қилмоқда: ширин-лаштирувчи, таъм берувчи, маҳсулот таркибини сақловчи, рангберувчи, оқлаштирувчи, бузилишининг олдини олувчи, намлигиниушлаб турувчи, бўёқ, хушбўй ҳид берувчи ва ҳaкoзолар...

Озиқ овқат саноати, қўлланилган қўшимча моддалар номларинимаҳсулот ўралган қадоқда кўрсатиши керак. Аммо бу мажбуриятфабрикаларнинг фақат ўзи ишлаб чиқарган моддаларгагина таал-луқли булиб қолмокда.

Масалан, бир корхона ўзи ишлаб чиқарган махсулотда сув,ачитқи, туз, ёғ, тухум ва шакар ишлатса, уларни қадоқда кўрсатaди,бироқ ун, сув, ачитқи, туз ёғ, тухум ва шакар таркибидаги қўшимчамоддаларни кўрсатишга мажбур эмас.

Шу билан биргаликда қўшимча моддаларнинг тайёрланиш услу-бини кўрсатиши ҳам шарт қилинмаган.

Сақич, шакар, конфет каби бутунлай кимёвий моддалардан таркибтопган, 10 квадрат сантиметрдан кичик ҳажмда қадоқланган махсу-лотларни ишлаб чиқарганлар, шу маҳсулотларнинг таркибини кўрса-тишга мажбур эмас.

Зайтун, гўшт, пишлоқ, нон, қоразираворлар, қуруқ мевалар, тозамева, сабзавот ва кўкатлар каби очиқ, яъни қадоқланмаган ҳолдасотиладиган озуқаларда, ресторан ва кондитер цехларида тайёрлан-ган таомларда ҳам қўшимча моддаларни кўрсатиш мажбурияти йўқ.

Бу мажбуриятсизлик инсон сиҳҳати учун жуда таҳликали бирвазият туғдирмоқда.

Оддий сақич таркибидaги қўшимча моддалар:1. Сақич хамиртуруши (сақичнинг асосий моддаси): сақич

хамиртурушининг қадоқда кўрсатилмаган таркиби: каучук, вакс,антиоксидан, эластомер, дарахт елими, винил полимер, парафин вақўшимча моддалар (қайсилиги ёзилмаган).

2. Ширинлаштирувчилар (7та): табиий бўлмагани учун ҳамма-си ҳазмни бузади ва қанд касаллигига замин ҳозирлайди. Бунгақўшимча тарзда аспартам каби баъзи ширинлаштирувчилар мияфаолиятини бузади, бош оғриғи, айланиши, хушдан кетишларгасабаб бўлади. Лаблар, тил ва оёқларда шиш пайдо қилади.

Аспартамнинг таркибида фенилаланин деган аминокислота мав-жуд. Фенилаланин ва метаболик қолдиқлар қон ва тўқималарда

21

тўпланади. Болаларнинг ривожланаётган кўпайиш аъзоларига вамияларига зара етказади. Бундай зарарлар бепуштликка, фикрлашда-ги камчиликларга ва ақлий заифликларга сабаб бўлади.

3. Табиийга яқин хушбўй ҳидлар (3та): Ген технологияси вананотехнология воситасида ишлаб чиқарилган, бадан-руҳ ва гормо-нал мувозанатга таъсир қилади. (“Зеҳн назорати” бўлимига қаранг.)

4. Нам ушлаб турувчи (глицерол): Чўчқа ёки чорвачилик маҳсу-лотларидан олинишининг эҳтимоли катта. Ген технологияси вананотехнология воситасида ҳам олинади.

5. Эмулгатор (лецитин): Асосан, чўчқа маҳсулоти. Ўсимликлардан қилинган эмулгаторларда “ловия лецитини” деб

ёзишади, аммо бу ҳам аслида, гени ўзгартирилган ловиядан тайёрла-нади. Яъни, ҳар иккиси ҳам сиҳҳат учун таҳликалидир.

6. Ялтиратувчилар (2та): Бири, “шеллак” бўлиб, гени ўзгартири-лган бирўсимлик битидан олинади. Аллергия ва шунга ўхшаш кутил-маган симптомларга йўл очади. Иккинчиси, “карноба муми”дир.Бразилия хурмоси мумига ўхшаган синтетик мум. У қоғоз ишлабчиқариш ва мебель саноатида ишлатиладиган ялтиратувчидир.

7. Ранг берувчи ва нам ушловчи (титаниумдиоксид, Е 171):нанотехнлогияда ишлатиладиган асосий моддалардан бири. Бирмунча вақтдан бери минерал ҳолида эмас, нанопарчалар ҳолидаишлатилмоқда. Оғиздан танага кирган ва тўқималарда тўпланганмазкур нанопарчалар органик моддани сув ва карбондиоксид (угле-кис гази) даражасигача парчалаш хусусиятига эга. Кучли нам ушлабтурувчи бўлгани учун тананинг сув таркибига таъсир қилади.Қўлланилиш соҳаси кенг: дори-дармон, витамин, ширинилаштирув-чилар, сақич, ун, шакар, туз, карбонат, кукунлаштирилган егуликлар-га оқартирувчи ва нам тутувчи сифатида қўшилади.

Кўриб турганингиздек, 2,5 грамлик кичик сақичда камида 18 тақўшимча модда мавжуд. Камида деяпмиз, чунки ҳар бир қўшимчамодданинг 1 ёки 3 ўз қўшимчалари бор.

Сақич устида “лаксатив модда қўшилган” ва “Сақич, ютманг”каби ёзувлар бор. Болалар бу огоҳлантирувчи ёзувларни тушуниш-майди ва, табиийки, ҳамма болалар сақични ютади.

Қўшимча моддаларни ишлаб чиқарувчилар “Қўшимча моддалар-нинг ичида зарарсиз, ҳатто фойдали бўлганлари бор”,дейишади.

Бир неча йил аввал бу гап тўғри бўлиши мумкин эди, аммо бугунқўшимча моддалар турли хом ашёдан, турли технологиялар ва услуб-

22

лар ёрдамида ишлаб чиқарилмоқда. Бугун ишлаб чиқариш услубла-рининг, маҳсулотнинг кимёвий таркибининг ва манбаларинингишончли, таҳликали ёки шубҳали бўлиб-бўлмаганини аниқлашти-риш имконсиз.

Масалан, каротен (Е160) табиий А витамини манбаидир.Мазкурвитамини табиий ўсимлик пигментларидан олинади.

Бетанин (Е162) эса қизил лавлагидан олинади. 30 йил аввал бушаклда табиий ўсимликлардан олингани учун иккаловининг ҳам номи,30 йил аввалгидек ҳозир ҳам “ишончли” синфидан жой олмоқда.

Аммо, бу вақт давомида янги услублар ва технологиялар қўллани-лиши бошланган ва мазкур қўшимча моддалар умумий ҳисобда GMўсимликларидан олинмоқда.

Ҳатто биосинтез ёки нанотехнология воситасида ҳам олинаётган-лари бор. Шундай экан, улар “ишончли” эмас, "таҳликали" ҳолгакелиб улгурган.

Демак, этикеткали ёки этикеткасиз бўлсин, устида таркиби ёзи-лган бўлсин-бўлмасин, қўлланилган ҳақиқий қўшимча моддаларнива уларнинг манбаларини аниқлаш имконсиздир.

Бундан ташқари, ҳар бир маҳсулотга ўнлаб қўшимча моддаларқўшилмоқда.

Баъзи қўшимча моддалар алоҳида тарзда зарарли бўлмаса ҳам,бошқа моддалар билан қўшилгандан сўнг зарарли бўлиши мумкинёки бир-бирининг зарарини кўпайтириши мумкин (синержизм таъси-ри), ёки бадандаги турли моддалар билан, ичилган дори-дармон ваозуқалар билан, ишлаб чиқарилган ферментлар билан қўши-либ,”xавфли” ҳолга келиши мумкин.

Энг кўп қўлланиладиган қўшимча моддалар алоҳида ҳолда ҳамзарарлидир.

Кенг қўлланиладиган қўшимча моддаларБисфенол-А: Озиқ-овқат, парфюмерия, идиш-товоқ ва кир

ювиш моддалари саноатида бузилишнинг олдини оладиган қўшим-ча модда сифатида аралаштирилади. Aстроген гормони каби таъ-сирга эга бўлган бисфенол-А қўшилган махсулотлар, танада астро-ген таркибининг ортишига сабаб бўлади. Бу ҳолат трамбоситишлаб чиқаришнинг камайишига ва қон ишлаб чиқаришнинг бузи-лишига, аёлларда ҳам эркакларда ҳам эндрометриоз пайдо бўлиши-га сабаб бўлади. (“Эндрометриозис” бўлимига қаранг.) Айни пай-тда астроген ортикчалиги хотин вужудида андроген гормонинингкупайишига олиб келса, эркак вужудида андроген гормонинингозайишига олиб келади.

23

Бу хотиннинг эркаклашувига, эркакнинг хотинлашишига сабаббўлади.

Нитрат-селитралариҚайта ишланган гўшт махсулотларига энг кўп аралаштириладиган

қўшимча моддалардан. Бу икки модда маҳсулот(емак)ни бузилишдансақловчи, унгa ранг берувчи ва унинг лаззатини орттируви сифатидақўлланилади.

Натрий селитраси (Е-250): Барча қайта ишланган гўшт маҳсулот-лари (сосиска, колбаса, салaми, бостирма) қўшимча моддалар билантайёрланади. Гўшт маҳсулотлари билан вужудга кирган Натрийселитраси саратон (рак) келтириб чиқарувчи нитросемин моддасиниишлаб чиқаради. Нитросеминлар тўқималарга зарар беради, мутациява саратонга (ракка) сабаб бўлади (чамбар ичак саратони, жигар сара-тони, ошқозон ости бези раки, мия раки, лейкемия вабошқалар).Натрий селитраси маҳсулотларини истеъмол қилиш бошайланиши, оғриши, нафас олишда қийналиш, қон ишлаб чиқариш-нинг бузилишига ҳам сабаб бўлиши мумкин.

Натрий сульфити (Е221):Озуқа моддаларида ва дориларда рангва қуруқликни сақловчи, бузилишни олдини олувчи, оқартирувчисифатида қўлланилади ва кўп қўлланиладиган сульфитловчиҳисобланади.

Ферментли ичимликларда, аксарият ресторанларнинг салат барла-рида, пиво ва шароб каби спиртли ичимликларда мавжуд.

Кондитер маҳсулотлари, пишлоқлар, сақичлар, музқаймоқ, апел-синли ичимликлар, бутун тайёр ичимликлар, мева шарбатлари, қури-тилган узум, ўрик, анжир, кекс ва бисквит каби пиширилган маҳсу-лотлар, чойлар, таъм берувчи, тайёр денгиз махсулотлари, мураббо,желелар, консерва ва қуритилган кўкатлар, музлатилган картошка-лар, тайёр шўрва, колбаса, сосиска, қуритилган гўшт ва балиқ махсу-лотларида қўлланилади.

Туркиядаги Памуққалъа университети тиббиёт факультети ўзизланишларида натрий сульфитнинг истеъмоли ўрганиш қобилиятива хотиранинг бузилишига, мия функцияларининг бузилишига сабаббўлиб, бу жиддий касалликларга олиб келиши аниқланган.

Сульфитлар кўкракда сиқилиш, қоринда чангаклар, қичишма, ичкетиши, қон босимининг тушиши, мияда қизиш, ҳолсизлик пайдобўлишига ва қон босимининг кўтарилишига сабаб бўлади.

Бундан ташқари, сульфитлар астма билан оғриганларда астма

24

хуружларини кучайтириши мумкин.Натрий селитраси (Е-250) ва Натрий сульфит (Е221). Айниқса, эмбрион, чақалоқ ва болаларга катта зарар беради.Карамель (Е-150): GM буғдой ва GM маккажўхоридан олинади.

Турли консервалар, қайта ишланган гўшт маҳсулотлари (сосиска,колбаса ва бошқалар), гамбургер, кекс, торт, печенье, ширинлашти-рувчи моддалар, шоколад маҳсулотлари, тайёр шўрвалар, соуслар,ловия соуси, колали ичимликлар, баъзи спиртли ичимликларда ранг(қаҳва ранг) ва таъм берувчи сифатида қўлланилади. Саратонга сабаббўлиши мумкин.

Титандиоксид (Е-171): Энг xавфли қўшимча моддалардан бирибўлган титандиоксиднинг хусусиятлари билан танишиш учун“Сақич таркиби” мавзусига қаранг.

Е173: (Aлюминий гидроксид) Манбаси алюминий бўлган буқўшимча модда баъзи таблеткалар ва ширинликларда ранг (алюминранги) берувчи ва намдан сақловчи сифатида қўлланилади. Токсикёки аллергик ҳар қандай моддани, шу билан бирга қўшимча модда-ларни ҳаддан зиёд сезувчанликка ва фалажга сабаб бўлиши мумкин.

Бу қўшимча модда кўп давлатларда ман қилинишига қарамай,Туркияда фақат дори ва ширинликларга эмас, бемалол ош тузигақўшилиб сотилмоқда, ҳаммага, ҳатто чақалоқларга ҳам едирил-моқда!

Аспартам (Аспасвит, Аспамикс): GM бактерияси воситасидаолинади. Шоколад, сақич, кетчуп, соус, газли ичимликлар, ширин-ликлар, дори-дармон, парҳезли таом ва ичимликлар ҳамда шу кабимаҳсулотларда қўлланилади. Аспартам таркибида фенилаланиндейилган синтетик аминокислота мавжуд. Синтетик фенилаланин ваметаболиклар қон ва тўқималарда тўпланади.

Болаларнинг ривожланаётган миясида нуқсонлар келтирибчиқаради. Бу эса ўзи ҳақда хаёлга берилишга, агрессив ҳатти ҳара-катларга, зеҳннинг пасайишига, болаларда эса идроксизликка олибкелади. Аспартам кўз қовоқлари, лаблар, қўл ёки оёқларда шишпайдо бўлишига сабаб бўлади. У мия фаолиятини бузгани, бошоғриғи, айланиши ва хушдан кетиш ҳолатларини келтириб чиқарга-ни учун аксарият давлатларда таъқиқланган. Аспартамни таъқиқла-ган мамлакатларда болаларнинг мия билан боғлиқ кассалликларитез суръатда камаймоқда, Туркияда эса бу кассалликлар айни тез-лик билан ортмоқда.

Моносодиум глютамат (MSG) (E-621): Лаззат оширувчи. Қатор

25

озиқ-овқат корхоналари ва ресторанларда лаззатоширувчи сифатидафойдаланилади. Хусусан, Хитой, Япон ва Турк ошхоналарида фойда-ланилади. MSG воситасида юзага келадиган муаммолар: бош оғриғи,чанқаш, ич кетиши, терлаш, кўкракда сиқилиш, гарданда қизиш ваастма билан оғриганларда астма хуружларининг кучайиши.

MSG келтириб чиқарган муаммоларга “Хитой ресторани синдро-ми” ҳам дейилади.

Ширинлаштирувчилар: малтодекстрин, глюкоза, глюкоза шароби,фруктоз, декстрозлар Туркияда Американинг GM маккажўхорисидантайёрланмоқда.

Чақалоқ бўтқалари, печеньеси, ҳар қандай ун махсулоти (нон,бақлава, торт, печенье ва бошқалар), чипс, тайёр шўрвалар, ичимлик-лар (колали ичимликлар, мева шарбатлари, газли ичимликлар ваҳоказолар), қайта ишланган гўшт маҳсулотлари, сосискалар ва ҳарқандай тайёр махсулотлар, хусусан, фаст-фуд ва асал ишлабчиқаришда қўлланилади. Диабет, гормонал ва иммунитет тизимлари-да мувозанат бузилишига сабаб бўлади. (“GMO” ва “Диабет” бўли-мига қаранг.)

Формалдегит: маҳсулотлар бузилишининг олдини олади.Формалдегит кимё саноатида энг кенг тарқалган моддалардан бирибўлиб суваш (штукатурка), гулқоғоз (обой), текстил, ковролин, бўёқ,мойбўёқ, каучук, металл, мебел, танани озиқлантирувчи ва ҳар қан-дай ювиш воситаларида, гўшт, балиқ, колбаса, ёғ, нон, уруғликлар,мол емлари, бола эмлашлари ва бошқа эмлашларда қўлланилади.

Хушбўй ҳидлар ва эмульгаторлар барча қўшимча моддаларгабузилишни олдини олувчи сифатида аралаштирилади. Бунданташқари, замбуруғ касалликларида ва тиббий лабораториялардаҳимоя суюқлиги ва стерилизация қилувчи модда сифатида ҳам қўл-ланилади.

Таҳминан 40 йилдан буён кенг кўламда қўлланилаётган формалдегиткучли мутаген ва аллергенлар орасидан ўрин олган. У шиш, сурункалиринит, бронхиал астма, аллергик гастрит, колит ва ҳассос (юқори) сезув-чанликка сабаб бўлади. Сезувчанлик эса кейинги босқичларда фор-малдегит таъсирида янада кучли реакцияларга олиб келиши мумкин.

Формалдегит ошқозон кислотаси билан реакцияга кирганида сара-тон(рак)келтириб чиқарувчи модда ишлаб чиқаради. Бурун, ўпка,мия раки ва лейкемия келтириб чиқаради.

Кишилар қурилиш молларидан, пардоз ва уй жиҳозларидантарқалган, озуқалар, тамаки, сигарет ва ҳавога чиқарилган бошқа газ-лардаги формалдегитдан заҳарланишади. Формалдегитдан тайёрла-

26

надиган нарсалар: сиқиштирилган тахта (ДСП) дан тайёрланган полва паркетлар, шкафлар, девор қопламалари, мебел, хона дезодорант-лари, текстил маҳсулотлари, кир ювиш воситалари, гулқоғоз (обой),синтетик полос (гилам) ва бўёқлар. Уйнинг иссиқлиги ва намлигиқанча юқори, жиҳозлар қанча янги бўлса, ҳавога аралашган формал-дегит миқдори шунчалик кўп бўлади.

Қўшимча моддаларнинг озиқ-овқатларда қўлланилиши ўлим-га олиб борадиган касалликларнинг юзага келишига сабаб бўлади.Уларнинг баъзилари: ҳазм тизимидаги бузилишлар, сурункали ток-сик гепатити, буйрак ва буйрак усти бези касалликлари, кўпайишаъзоларидаги бузилишлар, бепуштлик, эндометриоз, кистлар, сара-тон (рак), диабет, тироид касалликлари, болаларда конвул-сия(шайтонлама)лар, гиперактивит, ҳаракатларнинг бузилиши,aутизм, бош айланиши ва оғриши, депрессия, алзгеймер, паркинсон,мултипил склероз, қон босимининг пастлиги ва юқорилиги, аллергиккасалликлар, эгзема, астма ва ҳассос (юқори) сезувчанлик...

Кўп давлатларда қўшимча моддалар устида қилинган тадқиқотнатижалари кишини даҳшатга солади. Аммо шу билан бирга, дорисотиш ҳисобига бойиётган ширкатларга қарата баланд овозда гапира-диган, уларга қарши норозилик кампанияси бошлаб, бу муаммониамалда ечишга ҳаракат қилаётган жамият йўқлиги ҳам бир ҳақиқат-дир. (“GMO” бўлимига қаранг.)

Кимёвий дори-дармонларАмерикада хар йили 250 минг киши тиббий хатолар сабабли

вафот этмоқда. Уларнинг 127 мингги касалхоналарда, янглиш дориберилганидан ёки дориларнинг ён таъсирларидан вафот этмоқда.Айни сабаблар туфайли касалхонадан бошқа жойларда ўлаётганлар-га оид статистика ҳозирча йўқ, аммо бундайлар кўпчиликни ташкилқилиши аниқ.

Дориларнинг ён таъсирлари билан оғриганлар билан боғлиқ ста-тистика ҳам йўқ. Тажрибалар шуни кўрсатмоқда-ки, барча касаллик-ларнинг негизида кимёвий дорилар ётмоқда.

Бир қанча кимёвий дорилар иммунитет тизими, қон айланиши вақон ишлаб чиқаришига тўғридан-тўғри таҳдид солмоқда. Баъзи дори-лар истеъмол пайтида, баъзилари истеъмолдан хафталар, ойлар,ҳатто йиллар ўтгандан кейин таъсир кўрсатмоқда. Дорилар иммуни-тет тизимини ва суяк илигини сиқувга олади, қон ишлаб чиқаришгатўсиқ бўлади, қон ҳужайраларининг, лейкоцит, тромбоцит ва эритро-

27

цитларнинг бузилишига ва парчаланишига, гормон мувозанатсизли-гига, жигар токситига, буйракларда қонаш ва яралар пайдо бўлиши-га ҳамда янгиланишига, бепуштлик ва бошқа бир қанча касалликлар-га сабаб бўлади.

Масалан, баъзи дорилар баъзи ҳолларда қон ҳужайраларига зарар-ли таъсир қилишади. Ҳужайра деворларини яроқсиз ҳолга келтиради,бу ҳужайралар ҳассос (юқори) сезувчан бўлганлари учун мазкуркимёвий таркибга дош бера олмайдилар. Оғир ҳолатларда эса, суякилиги сиқилгани учун, қон ишлаб чиқариш тизими бузилади, лейке-мия ва анемия юзага чиқади.

Медицина манбаларига мурожаат қилинганда шу хулосалар-ни учратиш мумкин:

Баъзи дорилар суяк илиги ҳужайраларида ДНК ва РНК синтезигатўсиқ бўлиб, қон ишлаб чиқаришнинг камайишига ёки анормалҳужайра ишлаб чиқарилишига, бунинг натижасида лейкемия ва ане-мияларга сабаб бўлишади (хлорамфеникол, оксасилин, исониасид,сефалотин, фениндион, фенилбутазон каби).

Баъзи дорилар (аминопирин, сульфонамид, пропилтиоурацил,метимасол каби). Иммунитет тизимини сиқиштиради.

Эритроцитларнинг парчаланишига (гемолизга) сабаб бўлганқирқдан ортиқ дори мавжуд: аспирин, сульфонамид, сульфон, нитро-фуран, хинин, хлорокин, примакин, фенилгидразин, прабенцеид,димеркапрол, хлорамфеникол шулар жумласидандир.

Булар баъзан ўткинчи, баъзан умр бўйи қоладиган анемияни кел-тириб чиқаради.

Баъзи дорилар (фенажетин, сульфанамидлар каби) ва кўпозуқаларда бўлган кимёвий моддалар (анилин бўёқлари, нитрит ванитратлар каби), гемоглобинга таъсир қилиб, тўқималарнинг кисло-род олишига ва озуқаланишига тўсиқ бўлади. Кимёвий дорилар суякилиги дегенерациясига ва унинг натижасида суяк илиги камлигига ваоғир анемияларга сабаб бўлмоқда.

Тромбоцит ва тромбоцит ишлаб чиқариши бузилишига ҳамкўплаб кимёвий дорилар сабаб бўлмоқда. Аспирин, колшицин,антироматизмал дорилар (ибупрофен, индометацин, фенилбута-зон каби), психиатрия дорилари, юрак дорилари (клофибрат,дипридамол, папаверин, пропранолол каби), анестезиклар, анти-биотиклар (ампицилин, карбеницилин, гентамицин, пенсилинкаби), баъзи йўтал шарбатлари (глицерол, гайоколат каби), баъзи

28

аллергик дорилар бу туркумга мансуб. Дорилар юзага келтиради-ган иммунологик тромбоцитопения валпроик кислота, фуроце-мид, сульфонамидлар каби дориларнинг қўлланилиш пайтидапайдо бўлмоқда.

Аспирин, аллопюринол, хлоротиацид, хлоропропамид, диоксин,фуроцемид, индометацин, йод, изониацид, метилдопа, пиперазин,кинидин, резерпин, сульфаномидлар, толбутамид, варфарин кабидорилар келтириб чиқарадиган томир ревматизми (васкулит, томир-да туз йиғилиши) ҳолатида терида қонашлар, кўкариш, гангрена(чириш) юзага келиши мумкин.

Дориларнинг ҳар бирининг зарари ҳақида алоҳида китобёзиш мумкин.

Қуйида энг кўп қўлланиладиган дорилардан баъзиларини кўрибчиқамиз

1. Султамицилин (антибиотик): Ён таъсирлари - аллергия (баъ-зан анафлактик шок хам бўлади), ич кетиши, қонли ич кетиши, ичак-ларда яралар, жиннилик, ҳолсизлик, конвулсия(шайтонлама)лар,тилга тук чиқиши, қон ишлаб чиқарилишининг бузилиши, жигарнингзаҳарланиши, тери касалликлари ва нифритлар.

Бу даҳшатли антибиотик бугун чақалоқларга ҳам берилмоқда!2. Депрессияда қўлланиладиган дорилар:а) Флюоксетин: ён таъсирлари - чарчаш, титраш, бош айланиши,

иштаҳасизлик, чанқаш, қусиш, оғизда таъмнинг бузилиши, бошоғриғи, жиззакилик, уйқусизлик, жиннилик, хузурсизлик, чарчаш,ҳолсизлик, оғиз қуриши, ич қотиши, тери ташлаш, қичиш, виралинфекцияси, оёқ оғриғи, кўзнинг хиралашиши, температура, нафасйўли инфекцияси, ангина, тез-тез сийдик келиши.

б) Сероксат: норвегиялик олимлар депрессия дориларида қўлла-ниладиган параксодин моддасининг ён таъсирлари устида изланишолиб бордилар. Депрессиядан даволанган 1500 касал устида қилин-ган тадқиқотда “Сероксат” қўллаган 7 касалнинг ўз жонига қасдқилиш ҳолатлари кузатилган. Баъзи тиббиёт ташкилотларининг“Сероксат” инсонларни ўлимга ташвиқ қилиши ҳақидаги тадқиқот-лари бор. “MIND” руҳ соғлиги ташкилоти “Сероксат” қабул қилганкасалларнинг 50% ўзига зарар бериш ва ўлдиришга бўлган хоҳиши-нинг ортганини айтиб, дори сотишни тўхтатишни талаб қилган.

3. Аспирин: табиий аспирин тол дарахтидан тайёрланар эди.Аммо мамлакатларда тол дарахтлари тобора камайиб, аспирин

29

истеъмоли тезлик билан ортиб бормоқда. Бундан ташқари, табиийаспирин ўрнига синтетик аспирин ишлаб чиқарилмоқда. Табиийаспирин билан синтетик аспириннинг фарқи тирик ва ўлик орасида-ги фарқ кабидир.

Синтетик аспирин ҳазм тизимида қонашлар, яра, қулоқ шанғилла-ши, бош айланиши (вертиго), эшитмай қолиш, кам қон ишлабчиқариш, темир моддасининг камлиги, қон оқишининг тўхташжараёнининг узайиши, юқори даражадаги қичишма, тери ташлаш,тил ва лабларда шиш, астма ва анафилаксия шокини келтирибчиқаради (“Аллергия” бўлимига қаранг).

Туркияда аҳоли ҳар куни оз миқдорда бўлса ҳам аспирин қабулқилишга ташвиқ қилинмоқда, аспирин истеъмол қилганларда бу ёнтаъсирларнинг бир нечаси ёки барчаси кузатилмоқда.

Агар бирон мамлакатда қонни суюқлаштирувчи таъсирга эга энгкучли восита ҳисобланадиган лимон етиштирилса, у ерда аспиринистеъмол қилишнинг ҳеч хожати йўқ.

4. Галотан: умумий анестезия учун тез-тез қўлланиладиган, ўртазарарли аналгетиклардан бири. Танага кирган галотаннинг 60-80% 24соат ичида нафас йўли билан чиқади. Аммо бу вақт ичида ўпкатўқималари жиддий зарар кўради. Галотаннинг қолган қисми метабо-лизмга аралашиб, сийдик билан ташқарига чиқади ва буйрак касал-ликларини келтириб чиқаради.

Галотан қабул қилган касалларнинг таxминан 20%да жигар фер-ментларининг кўтарилиб кетиши, баъзан эса жигарда кучли некрозкелтириб чиқариши мумкин. Умумий анестезия қабул қилган касал-ларнинг мияси турли даражада зарарланади. Баъзан рентген кабиоддий тиббий текширувлар қилишдан аввал ҳаракатсиз ҳолатдаушлаш учун чақалоқ ва болаларга ҳам умумий анестезия қўлла-нилмоқда.

5. Синпитан (Синтетик окситоцин): халқ орасида сунъий тўлғоқсифатида маълум. Синтетик окситоциннинг кимёвий таркиби анти-диуретик гормоннинг таркибига ўхшаб кетади. Шу сабабдаан она вачақалоқ вужудида сув туриб қолишига сабаб бўлади. Қаттиқ сувтутилиши паришонхотирликка, конвулсияларга, юрак етарсизлигига,комага ва ҳатто ўлимга сабаб бўлади. Окситоциннинг энг энг муҳимхусусияти, у чақалоқнинг мия тўқималарида тўпланади ва шишҳосил қилади. Бу сунъий тўлғоқ билан туғилган чақалоқда ҳузурсиз-лик, иссиғининг кўтарилиши, ич қотиши ва гиперактивитларга сабаббўлиши мумкин.

Синпитаннинг энг катта зарари "Цезар амалиёти" билан туққан

30

она ва туғилган чақолоқ мияларига тегади.Бу ҳолатда синтетик окситоцин ва умумий анестезияга ишлати-

лган анальгетик модда бир-бирининг зарарини орттиради. Буларнинг таъсирида бола миясига етказилган зарар гиперакти-

вит, aутизм, эпилепсия каби неврологик касалликлар ёки шизофре-ния каби руҳий касалликларга сабаб бўлади. Вақт ўтиши билан она-лар хотирасини йўқотишади, руҳий касалликларга чалинишади. Шубоис, психолог ва психиатрларга кириш учун навбатда турган касал-ларнинг аксарияти “Цезар амалиёти” билан тугилган болалар вауларнинг оналаридир.

Чунки расмий ахборотларга кўра, Туркияда “Цезар амалиёти”ҳар икки туғишдан бирида қўлланилмоқда.Аслида, бу ракамнингбундан анча юксак эканини ҳамма билади ва деярли бутун аёлларгатуғрукхоналарда туғишда сунъий тўлғоқ(окситoцин) қўллашмоқда.Бу манзара одамни даҳшатга солади. (“Цезар амалиёти билантуғиш" бўлимига қаранг).

Тиббий дориларни қўллашдан мақсад касалликларни йўқоти-шдир. Аммо тиббиёт тарихи шуни кўрсатмоқда-ки, кимёвий модда-ларни истеъмол қилиш воситасида ҳазм қилиш, қон айланиш, нафасолиш ва ҳакозо тизимларнинг фаолиятига билар-билмас аралашишақлдан эмас.

Аъзоларда, тизимларда, ҳужайраларда инсон ақли идрок қилаолмайдиган даражада мураккаб, ҳашаматли, ниҳоясиз ва доимийҳаракатда бўлган механизмни бошқаришга ҳеч кимнинг кучи етмай-ди. ("ДНКдаги ўзгаришлар" бўлимига қаранг).

Кам чайнашКарбонгидратлар, органик кислоталар, хушбўй моддалар ва туз-

ларнинг ҳазми оғизда, сўлаклар билан бошланади, чайнаш пайтидаферментлар билан қоришади ва бир қисми оғиздаги майда томирлар-га сингиб кетади.

Оғир карбонгидратларнинг ҳазми оғизда бошланиб, ошқозондаайни ферментлар билан давом этади. Оғизда овқатнинг кимёвий тар-киби ҳақида тўпланган маълумотлар мияга юборилади. Мия бухабарни таҳлил қилиб, овқатнинг ҳазмини дастурлайди. Бу ҳолатдачайнаш жараёни муҳим ҳисобланади. Таом қанчалик яхши чайналса,мия унинг таҳлилини шунчалик яхши қилади ва ҳазм тизиминишунга кўра тайёрлайди. Чайналган таомнинг таъми ва ҳиди оғиздатарқаши ва қаймоққа ўхшаш суюқлик (кимус) ҳолига келиши керак.

31

Бу 15-40 та чайнаш ҳаракати билан ҳосил бўлади.Оғизда кўп сонли акупунктур (ҳар бир тишнинг тагида 2 та)

нуқталари жойлашган. Чайнаш пайтида озуқалардан чиққан қувватбу акупукнтур нуқталари воситасида тананинг умумий қувватибилан қоришади. Шунинг учун кичик ютумлар билан ичиш ва кичиклуқмалар ҳолида ейиш керак.

Сут, гўшт суви, мева-сабзавот суви ёки сув кичик ютумлар биланистеъмол қилинади, оғизда илитилади, сўлак билан яхшигина ара-лашганидан сўнг ютилади. Агар махсулотлар етарлича чайналмаса,ҳазм бошидан бузилади.

Тез еган киши кўп ейди, чунки тана озуқадаги қувватни оғиздагиакупунктур нуқталари воситасида ололмайди, фақатгина кимёвийпарчаланиш реакциялар натижасида ҳосил бўлган қувватни олади.

Яхши чайналмаган таом ё парча ҳолида, ёки катта бўлак ҳолатидаошқозонга киради. Ошқозон бу парча ёки бўлакни ҳазм, қила олмай-ди, фақат чиритади. Тоза нон, хусусан тоза оқ нон парчаларининг(хусусан қон гурухи “0” бўлганлар учун) ва гўшт парчаларининг(хусусан қон гуруҳи “А” бўлганлар учун) зарари катта.

Ошқозонда чиришни бошлаган парча ва бўлаклар ичакларга ўтадива у ерда чиришда давом этади. Ичакларда чириган парча ва бўлак-лар қондаги лейкоцитларни кўпайтиради. Иммунитет тизими бунгақарши мухофаза дастурини ишлаб чиқаришга мажбур қолади. Шутарзда хар ейилган таом иммунитет тизимига зарба бера-бера, тананифалокатга олиб боради.

Фақат янги мева ва кўкатларда, уларнинг уруғлари ва қобиқлари-да бундай хавф йўқ. Улар ичаклардаги фойдали микробларни кўпай-тиради ва тананинг фойдасига ишлайди. Бунинг учун мева ва кўкат-ларни пўстлоқлари ва бир қанча уруғлари билан ейиш мақсадга муво-фиқ. Ичакларнинг микрофлорасини жонлантириш учун қилинадиганяна бир нарса - кунига 1-3 саримсоқ истеъмол қилиш, ютишдир.

Яхши чайнашнинг фойдалари• Таомни яхши чайнаган, кам чайнаганга нисбатан кам еб-ичади.Чунки таом қувватини камчиликсиз қабул қилган бўлади.• Аралаш ейишнинг зарари камаяди.• Ҳазм жараёни қисқаради.• Ошқозон, ошқозон ости бези, жигар ва буйракларнинг иши осонла-шади.

32

• Oз фермент (инсулин ҳам) сарфланади.• Ошқозон, ичак, жигар, ошқозон ости бези, иммунитет тизими, диа-бет, шиш, саратон, аллергия, тиш чириши, нерв ва руҳий касалликла-ридан сақланган бўлади.• Мавжуд касалликлар енгиллашади.• Семизликдан қутилади ва ҳоказо.

Олимлар наркотик, сигарет ва алкоголга муккадан кетиш вабошқа психологик ва нерв касалликларининг негизида ҳам кам чай-наш ётишига амин бўлишган. Яхши чайналмаган таом жигар, талоқва юракка оғир юк бўлади.

Аъзоларнинг бу ҳолати руҳий мувозанатни бузади. Алломалар:“Луқмани катта олган ва яхши чайнамаган киши телбаликка юзтутади”, дейишган.

Ҳазмсизлик, қандли диабет касаллиги, ошқозон, ичак, жигар,талоқ ва бутун соғлиққа оид муаммолардан қутулиш учун тўғриозиқланиш ва овқатни яхши чайнаш кифоядир.

Бу сатрларни ўқиганлар болаларни нотўғри озиқлантириб, уларниқанчалик катта тахликага судраётганларини билишлари керак. 1,5ёшгача чайнашни билмаган, она сутидан ташқари озуқаларни ҳазмқила олмайдиган, жоҳил ота-оналардан муҳофазасиз қолган бечораболаларга зўрлаб таом едирадиганлар бераётган таомини, ҳеч бўлма-са, чайнаб беришлари керак.

Нафас олиш ва чиқаришнинг бузилишиИнсоннинг бу дунёда олган илк нафаси - ҳаётининг боши, охирги

нафас эса - сўнгидир. Бу икки нафас орасида олинган ҳар нафасмуҳим.

Нафаснинг шодлик-ғам, хурсандчилик-хазинлик, жаҳл-сокинлик,қўрқув-жасорат каби туйғуларга тарбиявий таъсири бор.

Бадан табиий нафас ёрдамида табиий туйғу, табиий тушунча,табиий қувват ва аъзоларнинг соғлигини муҳофаза қилади. Чункинафас бадан ҳужайраларининг кислород, сув ҳамда озуқа кабимоддалар билан мувофиқлашувини таъминлайди.

Бу факторларнинг барчасини ҳисобга олган ҳолда шуни айта ола-миз-ки, нафас соғликни ва фикрларни озиқлантирадиган қувватдир.

Боланинг нафас олиб-чиқаришига диққат қилинса, у нафас олар-кан, қорнининг шишгани, "ҳай" товуши билан нафас олганини кўра-миз. “Ҳай”- Оллоҳнинг исми, яратиш энергиясидир.

33

Бола қорнини ичга тортиб,"ҳу" товуши билан нафас чиқаради.“Ҳу” - Оллоҳнинг исми, бузиш энергиясидир.

Бу нафас табиий нафасдир. Инсон "Ҳай" исми шарифи биландунёга келади,"Ҳу" исми шарифи билан дунёдан ўтади.

Соғлом бола нафас чиқараётиб, йиғлай олади, нафас чиқараётиб,гаплаша олади.

Бу табиий нафас олиш ва гаплашиш тарзидир, у ҳаёт бўйи шундайқoлиши керак.

Табиий нафас олиб-чиқарган кишида жигарларнинг барча сег-ментлари нафас фаолиятида иштирок этади ва бу ҳолат диафрагманикучли тарзда ҳаракатлантиради. Диафрагманинг ҳаракатлари биланкўкрак ва қорин аъзолари массаж олади, қон айланиши осонлашади,аъзолар кучли, соғлом ва тоза ҳолда бўлади.

Диафрагма муҳимлиги жиҳатидан “иккинчи юрак” ҳам дебномланади.

Инсон кўп, тез-тез ва аралаш ейиш, сигарет чекиш, стулда ўтиришoқибатида ва ёки кексая бошлаганида, диафрагма қаттиқлашади ванафас олиб-чиқариш мувозанати бузилади. Табиий бўлмаган, яхшичайналмаган ва аралаш ейилган таомдан чиққан газ қориннишиширади, бунинг натижасида диафрагма қовурға суяклари-нинг тагида ёки ошқозоннинг остида ҳаракатсиз қолиб кетади.Қотиб қолган диафрагма баданнинг етарлича кислород олишигатўсқинлик қилади ва кишининг давомли тарзда чарчашига ваҳолсизланишига сабаб бўлади.

Бу ҳолатда соатлар давомида стулда ўтириш ёки тор кийим кийишкўкрак ва қорин бўшлиғидаги аъзоларда қон айланишини янадақийинлаштиради, газ чиқаришни тўсиб, унинг қонга аралашишигасабаб бўлади. Қон ёмон ҳидли, захарловчи хусусиятлар билан аъзо-ларга кириб боради ва у ерларда янги касалликларни келтирибчиқаради.

Нормал ҳолатда нафас йўли билан олинган қувват кўкрак мускул-ларини кенгайтириш учун харжланган қувватдан кўп бўлишикерак.Аммо саноат чиқиндилари, сигарет ва спиртли ичимликлар ҳамнафас тизимини бузади; унинг табиийлигини ўзгартиради, ҳаттонафас олиб чиқариш ускунасини тескари ишлата бошлайди: нафасолганда қорин ичкарига тортилади, чиқарганда эса - шишади.

Бу ўпкаларнинг пастки қисмларини нафас олиш-чиқариш жараё-нида иштирок эта олмайдиган ҳолга олиб келади. Ва кўкрак мускул-ларини кенгайтириш учун сарфланган қувват нафас олиш йўли билан

34

олинган қувватдан кўп бўлади. Бу ҳолда вужуд негатив қувватни бириктиради ва натижада қув-

ват мувозанати бузилади. Бу ишлов (функция) гаплашиш пайтида ҳам бузилади. Яъни инсон

нафас олишда ҳам xудди нафас чиқараётгандагидек гапира олдиганбўлади. Бу деградация аломатидир. Мазкур ҳолатда нафас, гаплашишва аъзолар ўртасидаги уйғунлик(гармония) бузилади.

Ҳар бир аъзо фақат ўзигагина оид титрашим (вибрация)даишлайди.

Динимиз буни “ҳар аъзонинг ўзига оид зикри бор” шаклидатушунтиради.

Тескари нафас аъзолар зикрининг бузилишига йўл очади. Зикрибузилган ёки зикрдан воз кечган аъзо эса касалланади.

Нафас олиб чиқаришни тартибга келтиришнинг энг қисқа вақулай йўли 3 кунлик очлик қилиш ва Қуръони Каримни нафасбошқаруви билан овоз чиқариб тажвидли ўқишдир. ҚуръониКаримда нафас олиш, чиқариш ва тўхташ жойлари кўрсатилган. Бирнафасда 30-60 сониягача баланд овоз билан Қуръон ўқиб, 1-2 ойичида нафас олиб чиқариш тартибини янгидан изига солиш мумкин.

Югуриш, жисмоний меҳнат ва сузиш нафас тартибини янгилаш-нинг бошқа йўлларидир. Аммо тўқ қоринга қироат билан Қуръонўқиш ёки югуриш, ишлаш каби ҳаракатлар юрак ва жигарга зарарберади. Шу сабабдан ҳофиз ва имомлар орасида юрак касалликларикўп учрайди.

Демак, бу ишларнинг таомдан камида 1,5-2 соат кейин қилинишимақсадга мувофиқ бўлади.

Жигардаги ҳаво йўлларининг торайишига боғлиқ равишда инсон-ларнинг нафас олинишини қийинлаштирадиган сурункали обструк-тив ўпка касаллигининг пайдо бўлишига энг катта сабаб сигаретчекишдир. Чекилган ҳар бир сигарет бутун бошли бир саноатдир. Бусаноат айни пайтда 4 минг турли кимёвий моддани ишлаб чиқаради.Бу кимёвий моддалар орасида мутагенлар, токсинлар, тахминан 60турли канцероген ва шунга ўхшаш моддалар бор. Буларнинг тахми-нан 20% тўғридан-тўғри жигар ва қонга, 80% атроф муҳитга ва киши-ларга зарар беради.

Буруннинг тиқилиб қолиши ҳам томоқдаги муртак безларнинг(гландаларнинг) шишиши, тана ҳароратининг ошиши ёки теридаги

35

қичишмалар касалликларга барҳам беришда фойдалидир. Масалан,бурун тешикларининг тўлиб қолиши симпатик ва пара-

симпатик нерв тизимлари орасидаги мувозанатни таъминлайди.Бурун тўлган пайт уни кимёвий моддалар билан очишга уриниш -мувозанатни бузишдир.

Пиёз суви, седана ёғи, аччиқ қовун ёғи ва суви каби табиий очув-чилар эса қувват мувозанатсизлигига бархам беришда фойдалидир.Тиқилган буруннинг бир тешигини ёпиб, бошқаси билан нафас олибчиқариш, қисқа пайт ичида қувват мувозанатини таъминлайди вабурун тиқилиши тез ўтиб кетади.

Зарарли туйғу ва тушунчаларНафрат, худбинлик (эгоизм), жаҳл, ҳасад, пессимизм, қўрқув,

умидсизлик юқори даражадаги ҳавотир, шубҳа, андиша каби салбийтуйғуар тананинг кўп миқдорда гормон ишлаб чиқаришига сабаббўлади. Бу гормонлар қонга аралашиб зарарли моддалар пайло бўли-шига сабабчи бўлади. Бу моддалар миядаги сув ҳовузларини кирла-тиб, гормон ишлаб чиқариш мувозанатини бузади, руҳий касаллик-ларга, жигар, юрак ва талоқ касалликларига сабаб бўлади.

Зарарли тушунча ва фикрлардан қанчалик тез қутулсак, ўзимизучун шунча яхши.

Гўзал ахлоқ, кулиб туриш, яхши ният, оптимизм ва АллоҳТаъолога таваккал қилиш инсон соғлиги учун ўта фойдалидир.

Нотўғри ўтиришЗамонавий кишининг зарарли одати стул ва креслода ястанишдир.

Стулда ўтириш қорин ва оёқлардаги қон ҳамда қувват айланишиниқийинлаштиради, ичакларнинг ишлашини секинлаштиради, ич қоти-ши, простатит ва тухумдон касалликларига, гемморой, варикоз,бўғимлар ва умуртқа касалликларини келтириб чиқаради.

Ерда боғдош қуриб (оёқларни чалкаштириб) ўтириш, тизза усти-да, бир оёқ устида иккинчисини букиб, оёқлар орасида ўтириш қон вақувват айланишини қулайлаштиради.

Ерда ўтирганлар юқорида айтилган касаллилкардан омон бўлиша-ди. Болалар ота-оналари стулда ва креслода ўтиришга ўргатгунлари-ча фақат ерда ўтиришади.

Катта ва кичик таҳорат учун туркча унитаз танлаб, тиззаларинибуккан ҳолда, оёқ панжаларида ўтириб, ҳожатга чиқишлари керак.

Европа унитази устида ўтириб ҳожат чиқариш табиийликка зид ва

36

соғлиққа зарарлидир. Европа унитазида ўтирганда тананинг олганшакли, чиқиш йўлидаги қалин ичак ҳаракатини тўсиб қўяди, қалиничакнинг ҳаракати секинлашади, текис ичак, чиқиш йўлининг кел-тирган босими билан кенгайишлар ва ич қотиши юзага келади.

Катта ва кичик таҳоратни ҳамда газни кўп тутиб туриш зарарли-дир. Бу ҳолатда сийдик, аҳлат ва газлардаги зарарли моддалар қонгааралашади, аъзоларни заҳарлаб инсоннинг қаришини тезлаштиради.

Қишлоқ хўжалиги дорилари: гормон, сунъий ўғит,гербицид, дефолиант ва пестицидлар

Қишлоқ хўжалигида қўлланилган бу моддалар тупроққа, ер остисувларига аралашиб, сабзавот, мева, дон махсулотлари, ўсимликларвоситасида ҳайвонларга ўтади. Натижада мева, сабзавот ва гўшт мах-сулотлари билан дастурхонимизга келади, танадаги ҳужайраларгақарши кимёвий уруш эълон қилади.

Бу дорилар аъзоларда тўпланиб, кишини бутун умр ўз таъсириостига олади. Кўпроқ жигарга, ирсий (жинсий) аъзоларига ва миягазарар беради. ("ДНКдаги ўзгаришлар" бўлимига қаранг) Масалан,баъзи озуқа моддаларида ва инсон танасида ҳалиям илгаритаъқиқланган, бугунда қўлланилмаётган Д.Д.Т., Aтразин, Хлордан вашу каби моддаларга дуч келинмоқда.

Ёши 30-40лар орасида бўлганларда бу моддалар келтириб чиқар-ган касалликларни кўриш мумкин. Танада тўпланган бу моддаларумр бўйи, таъсирини йўқотмайди, онадан - эши (плацента) ва суторқали - болага ҳам таъсир килади.

Экинларда қўлланиладиган гербицид ва пестицидлар ўсимликкасалликларига сабаб бўлган вирус, микроб ва паразитлар биланфойдали микробларни, чувалчанг, ва ҳашаротларни ўлдириб, эколо-гик мувозанатни бузиб ташлайди. Тупроқнинг самарадорлигинитуширади, инсон соғлигига салбий таъсир қилади, бадан-руҳ мувоза-натини бузади.

Олимларнинг тадқиқотларида бош миядаги ҳужайра зарарла-нишидан келиб чиқадиган паркинсон ва алзгеймер каби нервтизими муаммолари билан ҳашорат дорилари орасида боғлиқликқайд этилган.

Кир ювиш воситалари, кимёвий моддалар, пардозва баданни парваришлаш маҳсулотлари

Инсон ҳаётида микробларнинг аҳамияти катта. Микроблар ҳаво-

37

ни, сувни тозалайди, бойитади ва тупроқнинг самарадорлигиниоширади. Микроблар ўлик киши, ҳайвон ва ўсимликларни чиритиб,дунё юзини тозалайди. Кишиларнинг ва ҳайвонларнинг тери-тукла-рини ва ўсимликларни тозалайди; барча жонли нарсаларни турликасалликлардан сақлайди; дунёдаги яшаш суратини мувозанатдаушлаб туради.

Ҳар бир микробнинг вазифаси аниқ, нозик ва фарқлидир-ки,инсонлар уларни асло бажара олмайди. Микроблар шу дарaжа муҳиммавжудотлар-ки, бир онда ҳаммаси йўқолса, дунё баъзи олимларнингфикрича фақат 15-20 дақиқа, баъзиларнинг фикрича 1 соат яшайолади холос.

Биологлар “Фаришта деган мавжудотлар, балки, бу микроблар-дир”, дейишмоқда.

Бугунги кунда микробларга уч томондан бирдан ҳужумқилинмоқда:

1. Антибиотик, сульфаниламид каби антимикробиал моддалар,стерлизация ишлари, кир ювиш воситалари ва қишлоқ хўжаликдорилари микробларни тўғридан-тўғри ўлдиради ёки кўпайиши-ни тўхтатади.

2. Ёғларнинг гидрогенланиши, егуликларга қўшилган сақловчиқўшимча моддалар ва хушбўй ҳидлар егуликнинг таркибини бузиб,микроблар ея олмайдиган ҳолга келтиради; озиқланиш ва кўпайиш-ларига тўсиқ бўлади.

3. Микробларга қарши эълон қилинган энг xавфли ва кенг кўлам-ли уруш нанотехнология ва ген технологияси ишлаб чиқарган модда-лар ёрдамида олиб борилмоқда. Бу урушда микробларни улар истеъ-мол қилaдиган ўсимликдан маҳрум қилмоқдалар.

Микробларга карши очилган бу уруш микроблардан кўра инсон-ларга зарарлироқдир. Хлорка, идиш-товок тозалавчи порошоклари,ёғва кир кетказувчилар, оқартирувчи, юмшатувчилар органик қолдиқва микробларни қандай эритиб, йўқ қилса, жигар ва мия хужайралар-га ҳaм xудди шундай зарар бермоқда.

Нафас олиш йўли билан баданга кирган кимёвий моддалар миятомирларини, ўпкадаги броншларни ва алвеолаларни эритади,яроқсиз ҳолга келтиради, шиширади ва қонга аралашади. Қон айла-нишининг бузилиши, томир деформациялари, MS, алзгеймер кабиоғир мия касалликларига, ўпка, жигар, буйрак касалликларига ва,бундан ташқари, бепуштликка замин тайёрлайди.

Кимёвий кир ювиш воситаларига муқобил восита сифатида

38

тақдим этилаётган, ген технологияси воситасида ишлаб чиқарилган“бутунлай табиий” ва “соғлом” деб иддао қилинаётган, ҳатто сувигулларга тўкилганида, уларни яшнатган, ўсимликли кир ювиш вос-италари кимёвий кир ювиш воситларидан xам xавфлидир. Улар мута-цияга ва саратонга (ракка) сабаб бўлади.

Бу тозалаш моддаларини қўллаган кишилар жонсиз, ҳолсиз, ҳис-сиз, гормон мувозанати бузилган, хотираси заиф, паришонхотир,тушунчаси бузуқ, бахтсиз, депрессив, ранги сариқ ёки қони йўқкишидек, сочлари синувчан ва сийрак, тирноқлари жигарранг ёкибинафшаранг бўлади.

Шундай бўлиши табиий. Бу - бизга Аллоҳ томонидан хизматқилиш учун юборилган мавжудотлар бўлмиш микробларнинг ўзвазифаларини бажаришига тўсқинлик қилиб, уларни ўлдирганимизучун олганимиз жазодир.

Кир ювиш воситалари фақат кир ювиш машиналарида минималмиқдорда қўлланилиши мумкин. Машинага “детержан” қўяётгандабурун мато билан ёпилиши керак. Кирни қўлда ювишда парфюмсиз,бўёқсиз, табиий совун қўлланилади. Уйни тозалашда араб совуниҳамда тупроқ, қум қўлласа бўлади.

Бадан ва қўлларни ювишда ҳар сафар совун ишлатиш шарт эмас. Теримиз устида яшаётган ва унинг соғлигини сақлаш вазифасини

олган микроблар бу ишни биздан яхши бажаради. Биз бўлар-бўлмас-га совун қўллайверсак, бу микробларнинг ишига ҳалақит ва зарарберган бўламиз.

Аслида, сув ва тупроқдан яхшироқ тозаловчи йўқ. Чунки бизнива муҳитимизни ифлослатувчилар модда ёки микроблар эмас, балкисалбий энергиядир. Салбий энергияни эса кир ювиш воситалариэмас, балки тоза сув ва тупроқ йўқ қилади.

Ер юзидаги барча жонзотлар - инсонлар, ҳайвонлар, ўсимликларҳавода, сувда ва тупроқда қолдиқлар қолдиришади.Бу қолдиқларниўзгартириб, фойдали ҳолга келтириш учун мукаммал бир ЭкологикТизим яратилган.Бу тизим шарофати билан экологик мувозанатбузилмаган, инсон кирмаган ўрмонларда бизни иргантирадиганбирорта қолдиқ кўрмайсиз

Инсон ёки ҳайвон жасадига аввал ҳашорат ва пашшалар келади.Улар ўзларига оид ризқни тугатиб, жасадни навбатдаги борлиқларучун ҳозирлаб кетишади.Сўнг, қуртлар айни шаклда ўз ризқлариниеб, жасадни бактерияларга қолдиришади. Охирги ишни бактерияларқилади вa улардан фақат суяклар соч вa тирноклар қолади.

39

Шу шаклда ер юзи жасад ва ўлик организмлардан тозаланади.Замонавий инсон таом, ичимликлар ва пардоз-андоз восита-

ларидаги сақловчи моддалар ва кимёвий дорилар билан ўзинимумиёлаб ташлаган. Шу боис,сўнгги йилларда Европада баъзи қаб-ристонлардаги жасадлар чиримай ётибди.

Чунки ҳашорат, пашшалар, қуртлар ва бактериялар жасадларничиритмай, тупроққа аралаштирмай қўйишган.

Бироз вақт ўтсин, табиий жойларни ифлослантирган кимё-вий(сақловчи) қўшимча моддалар ва дорилар туфайли ҳайвонлар-нинг жасадлари ҳам чиримас ҳолга келажакдир.

Бошқа томондан, ҳашарот, пашша ва бактерияларга қарши қўлла-нилаётган кимёвий моддалар экологик мувозанатни таъминловчи бумавжудотларнинг наслларини тугатмоқда. Бу ҳолат давом этаверса,ҳашарот, пашша ва бактерияларнинг насли қуриб, дунё ўликлар бал-чиғига айланади ва экологик қиёмат қўпади.

Демак, кир ювиш воситалари, қишлоқ хўжалик дорилари, анти-биотик ва қўшимча моддалар қўллаган киши “экологик қиёмат”ни ўзқўли билан қўптирмоқда.

Сунъий хушбўй ҳидлар (ароматлар)Сунъий хушбўй ҳидлар (ароматлар) нозик модда бўлгани учун

сўлак безлари, нерв тизими ва руҳга тўғридан-тўғри таъсир қилади.Инсон мияси фикрни, кўз кўрган ва қулоқ эшитган нарсаларни

назорат қила олади.Ўз фитратига уйғун нарсаларни қабул қилиб,қолганини рад қилади.

Фақат мияда ҳидларнинг таъсирини бошқара оладиган ускунайўқ. Шу боис, ҳидлар ҳеч бир тўсиққа учрамай, тўппа-тўғри инсонруҳига таъсир қилади.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) нинг ҳадисларига кўра, баъзи ҳидларфаришталарни чақириб, ёвуз руҳларни қувади. Масалан, исириқ,мушк, анбар, гул, райҳон, хина ҳидлари фаришталарни чақиради.

Баъзи ҳидлар эса ёвуз руҳларни чақиради, фаришталар у ҳидларгадош бера олмай, у ердан узоқлашадилар. Спирт, сигарет, сийдик, итҳиди, ўлимтик, қон каби нажас моддалар ва баъзи ўсимликлар ҳидишулар жумласидан.

Авваллари ҳидлар табиий йўллардан олинарди. Масалан, мушкҳиди - кийикларнинг жинсий безларидан, гул, фиалка, лаванда,ясмин, атир ҳиди - тўғридан-тўғри ўсимликлардан олинар эди.

40

Бугун косметик ва баданни озиқлантирувчи моддалар, озиқ-овқатмахсулотларида табиий ароматлар ўрнига ҳид ва таъм берадиган“табиий”га яқин ароматлар қўлланилмоқда. Ген технологияси вананотехнология воситасида мушк, гул ҳиди, сарёғ, сут ва қатиқ хуш-бўй ҳидлари, қайта ишланган гўшт, турли асал, қаҳва, қўзиқорин,апельсин, қулупнай, нок каби мева ва сабзавот ароматлари, ялпиз,долчин, занжабил, дарахт сақичи каби қоразираворлар арзон йўлбилан кўпайтирилмоқда.

Табиий ўсимликлардан табиий йўллар билан олинган ва “эссенци-ал ёғ” ёки “ҳавога тарқалувчи ёғ” номли ҳидли ёғлар юз йилларданбери қўрқув, андиша, стресс, депрессия каби руҳий муаммоларни,бош оғриғи, ҳузурсизлик ва тери касалликлари каби жуда кўп муам-моларни даволашда қўлланиб келинмоқда.

Масалан,

• Гул ёғининг ҳиди туғиш жараёнида туғишнинг осон кечишинитаъминлайди.

• Атлас кедри, тафарик, ясминнинг атир тарқатувчи ёғлари руҳиймуаммоларни кетказувчи, асаб таранглигига барҳам берувчи,тинчлантирувчи, мувозанатни сақловчи ва кучли антидепессан-лардандир.

• Ясмин ёғи ҳиди руҳий толиқиш, жинсий хоҳишсизликни кетказа-ди, сезувчанликни орттиради ва аёллик кучини орттиради.

Ҳидларнинг даволаш йўлида ишлатилиши ва жиддий муаммолар-ни еча олиши ҳидлар инсон мияси ва баданига қандай катта таъсиргаэга экалигини кўрсатмоқда. Шундай экан, ҳидларнинг бу қадар кучлитаъсирга эга эканлигини ҳисобга олсак, бугунги кунда табиий”гаяқин ароматлар ғирт тескари таъсир кучига эга.

Яъни арзимас кўринган бу аромат киши мувозанатини бузади, унидепрессияга ёки турли касалликларга мубтало қилади.(“Зеҳнбошқаруви” бўлимига қаранг.)

Парфюмерия, крем, помада, соч желеси, соч бўёғи, соқол олишматериаллари, дезодорантлар, макияж материаллари каби пардозмахсулотлари; шампун, лосьон, совун, тиш пастаси, қуёш креми,гигиеник нарсалар, тайёр латталар, болаларнинг тагликлари ва тер-ликларида минглаб кимёвий ва синтетик моддалар бор. Бу модда-ларнинг 60% қон айланиш тизимига аралашиб, қон ва тўқималаргақoришади. Бадандан чиқмаган бу кимёвий моддалар гормоналтизим, мия ва руҳ-бадан мувозанатига таъсир қилиб, жинсий аъзо-ларининг хароб булиши ва бепуштликка олиб келади, ҳомиладор-

41

лик, туғиш ва эмизишда муаммолар келтириб чиқаради, саратон вашу каби касалликларни келтириб чиқаради, аллергияларга ва мутация-ларга сабаб бўлади.

Масалан, косметика ва баданни парваришлаш маҳсулотларидачидамлиликни таъминлашда энг кўп қўлланган модда парабенлар-дир, яъни метил, этил, пропил, бутил парапенлар ва натрий бензонат-лардир. Парабенлар тиш пастаси, шампун (болалар шампуни ҳам),крем, қуёш креми, соч желеси каби маҳсулотларда қўлланилади.Парабенларнинг кимёвий таркиби aстроген гормонига ўхшайди.

Аёллар танасида йиғилган парабенлар aстроген каби ҳаракат-ланиб, кўпайиш органарининг бузилишларига, кўкрак ракига,эндрометриоз, кисталарга, бепуштлик ва туғишдаги камчиликлар-га сабаб бўлади. Эркаклар танасида йиғилган парабенларманий(дўли,сперма)нинг зарарланишига ва ўлишига, простатаракига, эндрометриозга замин тайёрлайди. Бу моддалар шунинг-дек,терининг қизариши, шишиши, қичиши ва оғришига сабаббўлади.

Косметика ва баданни парваришлаш моддаларида кўп қўлла-нилган метионин, лард, керактин, желатин, глицерин (глице-рол), гидролиз протеин ва шунга ўхшаш моддалар тирноқ, қил,қон, ўлик уй ҳайвонлари ва чўчқа маҳсулотларидан тайёрлани-шининг эҳтимоли катта.

Совун, шампун, крем, парфюм, дезодорант, тиш пастаси, кирювиш воситалари, тайёр ейиш ва ичиш маҳсулотларида бу турдагиароматлар мавжудиги сабабли уларни қўллаганимизда таҳоратимизйўқолиши-йўқолмаслиги, еб-ичган нарсаларимизнинг ҳалол-ҳаром-лиги аниқ эмас.

СтерилизацияДон ва дон маҳсулотларини барча микроорганизмлардан тозалаш

ёки улардаги микроб ва ҳашоратларни кўпайишини олдини олишишларига стерилизация дейилади. Стерилизация учун хлор, водородпероксид, йодофор ва йод аралашмалари, анионик ва нанионик активмоддалар, формалдегид, хлор аралашмалари, кислотали анионик ара-лашмалар ва фосфор кислота каби кимёвий дизенфиктантлар қўлла-нилади.

Масалан, яшил салат ва янги кесилган сабзавотлар синтетик, орга-ник ва анорганик кислоталар ёрдамида, кран сувлари эса хлордиоксидёрдамида стерилизация қилинади.

Стерилизацияда қўлланилган бу дизенфектантлар ҳужайра цито-

42

плазмасининг таркибини ўзгартириб, ҳужайра метаболизмини бузади.Ҳужайра метаболизмининг бузилиши турли касалликларга олиб келади.

Тутун, чанг, газФабрикалардан чиқаётган тутун, автомобиллардан келган газлар

кислота, диоксин, ПХД ва шунга ўхшаш заҳарли кимёвий моддаларбилан симоб, қўрғошин, кадмий каби оғир металлар чиқаради. Бумоддалар ҳавони, тупроқни ва сувни заҳарлайди ҳамда улар орқалиўсимликлар, ҳайвонлар ва инсонларга ўтади.

Шу маънода, фабрика ва автомобил йўл ёқаларида истиқоматқилиш ёки экин экиш тўғри бўлмайди. Экин автомобил йўллариданкамида 50 метр узоқликда экилса яхши. Уй йўлга яқин бўлса, уй вайўл орасидаги ҳудуд боғча ёки экинзор эмас, ўрмонли бир ҳудудбўлиши керак.

Касалликларнинг бошланиши ва ривожланиши

Иммунитет тизими танани токсин, бегона моддалар, кимёвий ара-лашмалар, дорилар каби жонсиз моддалардан, вирус ва бактерияларкаби жонли антигенлардан муҳофаза қилади, уларни танийди ва йўққилади.

Иммунитет тизимининг зарарли моддалар (антигенлар) танагакиришининг олдини олувчи ташқи ва ички тўсиқлари бор. Ташқитўсиқлар тери, оғиз-бурун суюқликлари, ошқозон кислотаси, йўтал,кўзёши ферментлари ва тер. Соғлом танада зарарли моддалар ташқитўсиқлар томонидан тутилиб, ичкарига қўйилмайди. Антигенларташқи тўсиқларни ўтишни уддаласа, иммунитет тизимининг ичкитўсиқлари томонидан хужумга учраб, йўқ қилинади.

Бола 6-12 ойликдан эътиборан турли антигенларга дуч келганда,унинг иммунитет тизими ривожланади. Бу иммунитетга “ўлжаиммунитет” дейилади.

"Ўлжа иммунитет” лимфоцит номли оқ антикор ишлаб чиқаради.Антикорлар зарарли моддаларга (антигенларга) ёпишади ва антиген-ларни осонликча парчаланадиган ҳолга келтиради. Қондаги лейко-цитлар эса парчаланишга тайёр ҳолга келган антигенларни кетказиб,йўқ қилади. Баъзи лимфоцитлар эса зарарли моддаларга зарба бера-ди. Лимфоцитлар ҳар қандай касалликка қарши мудофа йўлларини

43

йиллар давомида маълумот сифатида сақлайди. Шу тарзда иммуни-тет тизими айни касаллик билан ёки антиген билан такрор учрашган-да тез суръатда ва самарали жавоб беради.

Иммунитет тизимининг антигенларга қарши таъсири кучли бўлса,ҳар қандай касалликка қарши мудофаа ҳозир бўлади. Қарши таъсиретарли даражада бўлмаса, аллергия ва анафилаксия пайдо бўлади,турли касалликлар келиб чиқади.

Касалликларнинг бошланишиҲавога аралашган тутунлар, заҳарли газлар, чанглар, кимёвий

моддалар ва тозалашда ишлатиладиган кимёвий моддалар нафастизими орқали қонга ўтади ва тўқималардаги ҳужайраларни зарарлаббошлайди.

Қишлоқ хўжалигида қўлланилган моддаларнинг таркибидагикимёвий моддалар тупроқ, ер ости сувларига аралашади ва ўсимлик-лар воситасида ҳайвонларга ўтади. Кейин мева, сабзавот ва гўштбилан дастурхонимизга келади, танамиздаги ҳужайрaларга кимёвийуруш эълон қилади.

Яхши чайналмаган, ошқозон ва ичакларда чириб, ачиган овқат-лардан ҳосил бўлган қолдиқлар қисман ичаклардаги табиий микро-блар томонидан нейтраллаштирилади, қисман қонга аралашади вақон билан барча тўқималарга етиб боради. Тўқималардаги қолдиқларкўпайган сари, қолдиқлар худди ахлат уюмидаги ахлат ёнганидекёнишга, газ ишлаб чиқаришга бошлайди.

Бу жараёндан хосил бўлган куйдирувчи моддалар ва газлартўқималарда оғриқ, лўққиллаш, яллиғланиш ва мутациялар пайдобўлишига сабаб бўлади.

Ҳосил бўлган бу ёнувчан модда ва газлар тўқималарда оғриқ,лўққиллаш, яллиғланиш ва мутация пайдо бўлишига сабаб бўлади.

Фақат бу ҳолатга қарши иммунитет тизими курашади: ҳароратниюксалтиради, ҳарорат қонни иситади, нафасни, юрак уришларини вақон айланишини тезлаштиради. Исиган қонда тўқималарни тозалов-чи микроблар кўпаяди.

Махсус вазифали микроблар ва исиган қон заҳарли модда ва қол-диқларни эритади. Инсон вужуди бодомсимон безларнинг яллиғла-ниши, балғамли йўтал, бурун оқиши, терлаш, аллергия ва ҳуснбузар-лар чиқиши ёрдамида эриган зарарли моддалардан ва қолдиқларданқутулишга ҳаракат қилади. Бундай реакциялар соғлом иммунитеттизимининг нормал ишлаши ҳисобланади.

44

Шундай экан, ҳароратни тушириш, йўталнинг олдини олиш,бурун оқишини тўхтатишга уриниш, антибиотик истеъмол қилиш,бодомсимон безларни олдириш - билимсизлик ва вужудга қаршизулмдир..

Ҳолбуки, инсон ейиш-ичишини тартибга солса, кўп ва зарарлитаомлардан воз кечса, унинг на ҳарорати кўтарилади, на бодомсимонбезлар шишади ва на аллергияси бўлади.

Ошқозонда ҳазм тугагандан кейин озиқ моддалар химус шаклидаичакларга тушади. У ерда биринчи ҳазм тугайди, озуқа сингиб,жигарга иккинчи ҳазмга юборилади. Ичакларда табиий равишда яша-ётган микроблар ошқозонда ҳазм бўлмай қолган таом қолдиқларинипарчалайди ва тананинг фойдасига ишлаб, витамин, қанд, ҳатто про-теин ишлаб чиқаради.

Махсус вазифали микроблар токсик моддаларни нейтраллашти-риб, тез суръатда ташқарига чиқаришга уринади.

Инсон антибиотик (анти - қарши, био -ҳаёт, яъни ҳаётгақарши) дори истеъмол қилганида, вужуддаги микроблар биланбирга ичакларда яшаётган табиий махсус вазифали микробларниҳам ўлдиради. Фойдали микроблардан бўшаган жойни зарарлимикроблар тўлдиради.

Табиий бўлмаган, яхши чайналмаган, аралаш, бир-бирига зид ёкикўп ейилган таомлар ошқозонда чириб ичакларга тушади.Ичаклардаги тоқ ҳужайралилар ва бегона микроблар булардан турлизаҳарлар ишлаб чиқаради. Бу заҳарлар токсинларни қонга аралаш-тирмасдан ташқари чиқариб, махсус вазифали ичак тукчалариничиритади. Тукчаларнинг чириши туфайли тақирлашган ичаклардаяралар ҳосил бўлади ва ичаклар мудофаа вазифасини бажара олмай,фойдали моддалар билан бирга зарарли моддаларни ҳам қонга ара-лаштиради. Бу заҳарларни тўплаган қон тўғридан-тўғри жигаргаўтади. Жигар бу қоннинг бир қисмини буйракларга, бир қисминитозалаб юраккка юборади. Юрак келган қонни бутун аъзо ҳужайра-ларига тақсимлайди.

Шу билан бирга, қондаги токсин ва қолдиқларнинг миқдоридавомли равишда кўп бўлса, жигар уларни тозалай олмай қйиналади.Бу ҳолатда жигар уларни ўзида тўплаб, касалланади; ёғланади, кат-таяди, кистлар ҳосил қила бошлайди ва қонни етарлича тозалайолмайдиган ҳолга келади.

Шундай қилиб, қонда чиқиндилар кўпаяди, холестерол юксалади.Иммунитет тизими оғирлашган қоннинг айланишини тезлаштиришва чиқиндиларни чиқариб юбориш учун томирларни торайтиришга

45

ва қон босимини кўтаришга мажбур бўлади. Бемор босим туширувчи дори қабул қилганда эса, томирлар маж-

буран кенгайиб, қон айланиши секинлашади, ифлос ва оғир қонтомирларда айланиб, чиқиндиларни томир деворларига ёпиштиради,тўқималарни кирлатиб, қил томирларни тиқиб қўяди.

Қон торайган ва тиқилиб қолган томирлардан аъзолар тўқимала-рига талаб даражасида етиб бормагани сабабли, уларга етарличаозуқа етказиб бера олмайди. Ҳужайраларнинг метаболик қолдиқлариторайган ва тиқилган томирлардан ва улар жойлашган аъзоданузоқлаша олмайди. Натижада, ҳужайра ва аъзолар оч қолади, фақатқолдиқлар билан овора бўлиб, ўзининг асл вазифаларини қила олмай-диган ҳолга тушади.

Ҳар бир ҳужайра ва ҳар бир аъзо маълум титрашим (вибрация)билан ишлайди (Аллоҳни зикр қилади). Бироқ қолдиқларнинг бири-киши билан ўзгарган ҳужайра ва аъзоларнинг титрашим (вибрация)частоталари бузилади (Аллоҳни зикр қилишини тўхтатади).

Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Аллоҳнинг зикрини тўхтатмаган ҳай-вонни овчи овлай олмайди”, деганлар.

Соғлом ҳайвонни на йиртқич, на овчи овлай олмайди. (Илмийтадқиқотлар овланган ҳайвонларнинг барчасини касал ҳайвонларэканини кўрсатган). Шундай экан, Аллоҳ зикрини тўхтатмаган аъзоҳам касалланмайди.

Асл касаллик битта - нотўғри яшаш тарзиКасаллик дейилган ҳодиса - нотўғри яшаш тарзига қарши тана-

мизнинг кўрсатган ҳимоя реакциясидир. Бу реакция юқорида айтга-нимиздек, ошқозон ва ичаклар фаолиятининг (ҳазмнинг) бузилиши,бодомсимон безларнинг шишиши (ангина) ва жигарда қолдиқлар-нинг бириктириши билан якунланади.

Жигар ўз вазифасини бажара олмас ҳолга келганида, касалнингтабиатига кўра, буйрак, тери, ўпка, бачадон, тухумдон, юрак ватомир касалликлари каби турли касалликлар вужудга келади.

Бу касалликлар билан бир-бир, алоҳида-алоҳида шуғулланиш,бекор, ҳатто зарарига вақт ўтказишдир. Чунки бир-бирига боғлиқбўлмаган ҳеч бир касаллик йўқ, уни алоҳида даволаш xатодир.

Масалан, бронхит ва пневмония ҳодисасини кўриб чиқсак:Инсон узоқ муддат сақланган сут ва сут кукуни қўшилган тайёртаомларни, рафиналанган, қўшимчали таомлар, тайёр ичимликларни,мижозга тўғри келмайдиган аралаш таомларни кўп еса, бу таомлар

46

қоннинг РН мувозанатини бузади ва танада катта миқдорда турлитоксик моддалар ишлаб чиқарилишига сабаб бўлади.

Ҳавога аралашган тутунлар, заҳарли газлар, чанглар, кир ювишвоситасининг ҳиди нафас тизимини бузиб қонга аралашади. Кўмир,оҳак, гипс каби моддаларнинг чанглари ўпкаларни тўлдиради.Бундай зарарга қарши иммунитет тизими кишининг иштаҳасинибўғади, ҳароратини кўтаради. Кўтарилган ҳарорат қонни иситади,исиган қон ўпкаларда тўпланган эрийдиган қолдиқларни эритиб бош-лайди ва балғамни кўпайтиради.

Қоннинг исиши ва балғамнинг кўпайиши билан бирга ўпканиҳимояловчи микроблар кўпаяди. Уларнинг ферментлари исиган қонёрдамида бронх деворларидан мукус каби органик ва оҳак каби мине-рал моддаларни қазиб, ола бошлайди.

Шу билан ҳарорат тушади, титрoқ пайдо бўлади. Бу хаста киши вужудининг титраши кийимларни қоқиб, чангдан

тозалашига ўхшайди. Бронхлардаги тиқилишлардан тушган парча-лар титраш ҳаракати билан балғамга аралашади ва йўтал биланўпкадан чиқади.

Шу билан бирга исиган қон ёрдамида эритилган қолдиқлар тери-га юборилиб, тер билан ташқарига чиқади. Ҳар титрашда тери усти-да бириккан токсин миқдори қат-қат ортади ва теридаги тешикларниёпади. Иккинчи марта терига келган токсинлар ўз иссиқликларибилан ташқарига чиқа олмайди.

Бадан кейинги токсинларни ёпилган тешиклардан ўтказиш учуниссиқликни янада орттиришга мажбур бўлади. Демак,касалнингиссиқлигини тушириш учун қилинадиган энг тўғри даво иссиқликтуширувчи дори истеъмол қилиш эмас, терини ювиш ёки артишдир.

Бадан ювилгандан кейин тоза тери ҳароратни кўтаришга эҳтиёжсезмасдан янги токсик моддаларни чиқаришга тайёр бўлади.

Тери - терлаш ва тошималар билан;ўпкалар - нафас ва йўтал билан; мия - аксириш, бурун қонаши, манқалик бурун оқиши, бош ва

қулоқ орқаси яралари,қулоқ кири ва яллиғланиши билан; буйраклар - сийдик билан; ошқозон ва сафро косаси - қусиш билан;жигар ва ичаклар - ич кетиши (диарея) билан танадаги заҳарли

моддаларни ташқарига чиқаради. Соч тўкилиши ва тирноқларнинг ўсиб кетиши ҳам токсинларни

47

танадан узоқлаштириш йўлидир. Бу демак,Аллоҳ барча хатоларимизни сўнгсиз раҳматига олиб, ҳар

қадамимизда бир қутилиш йўлини кўрсатиб қўйибди.. Аммо кўпчи-лик Аллоҳнинг лутф қилган раҳматига ҳар одимда исён ва хиёнатбилан жавоб беради.

Бу ҳолатдаги беморга ёрдам кўрсатиш учун:• Беморга мутлоқо бир нарсалар едиришга эмас, 3-4 кун ҳеч нарса

едирмасликка ғайрат кўрсатишимиз керак.• Беморнинг иссиғи 39-40 даражага кўтарилганда ҳам иссиқ туши-

рувчи қабул қилмасдан, аксинча, Аллоҳга шукр қилиш керак. 41даражага чиққанида ҳам иссиққа сабр қилиш керак, чунки миядаҳосил бўлган қолдиқлар фақатгина 40-41 даража билан эрибташқарига чиқарилaди. (“ФК- Конвулсиялар” бўлимига қаранг.)Фақат иссиқлик 39-40 даражага кўтарилганида, касални терлаш-дан кейин совуққа яқин илиқ сув билан ювиш, унинг бошинисовуқ сув ва муз билан муҳофаза қилиш керак.

• Иссиғи чиққан беморга аввал клизма қилиниши керак. Чункиичаклар тўла бўлса, ичаклардаги барча заҳарлар қонга ўтади вакасалнинг ҳолатини оғирлаштиради. Ичаклар бўш бўлгантақдирда заҳарларни қондан ва аъзолардан тортиб олади.

• Ичаклар бўшаганидан кейин совуққа яқин илиқ сув билан ювин-са бўлади. Тана заҳарларни терлаш билан чиқаргани учун касал-лик давом этган муддатда ҳар кун камида 1-3 марта (аслида ҳарбир терлашдан кейин) ҳаммомга тушишнинг ёки сиркали ёкилимонли сув билан терини артишнинг катта фойдаси бор.

• Бу 3-4 куни давомида йўтални енгиллатиш, буйракларни ишла-тиш ва муҳофаза қилиш, қонни суюлтириш ва тозалаш учунлимон ёки грейфрут шарбатини илиқ сув билан аралаштирибичса бўлади. Фақат ичишни хоҳламаган беморга зўрлик биланичирмаслик керак. Ичишни истамаслик - мия ёки ўпкада фақатқуруқ очлик билан эрийдиган метаболизма қолдиқлари ватиқилишлар мавжудлигининг ишоратидир.

• Қувватлангандан кейин туриб ҳаракат қилиш, юриш керак.Иссиқлик туша бошласа (2 ё 3чи кун), энгса остидан бошлаббелигача 9-11 дона кичик зулук қўйиш, ёки елкалар билан кураксуяклари орасидан хoжамот қилиш керак бўлади. Умуман олган-да, 4-чи кун касаллик тугайди ва киши уни унутади.Фақат мукаммал соғайиш учун 4-чи ёки 5-чи кун беморнинг

иштаҳаси очилиши билан ўпкани юмшатиб, тозалайдиган ва йўтални

48

кўпайтирадиган қуйидаги дорилар берилади:

9 3-4 ҳафта бўйи ҳар куни эрталаб 1-3 лимон ёки грейфрут шарба-ти сув билан ичилади. Оч қолганда тартиб билан қуйидаги дори-лар ичилади:

9 Асал шарбатига 3-5 саримсоқ ёки 30-50 грамм пиёз суви аралаш-тирилади ва 2 ҳафта давомида ичилади. Асал шарбати 200 граммилиқ сувга 1 чой қошиқ тоза асал аралаштирилиб тайёрланади.

9 Яшил ясмиқ, қоразира, жамбул қизил ёки қора қалампир биланпиширилади ва сузилади. Сузилган ясмиқ суви 3 кун давомидаичилади.

9 1 ош қошиғи тоза қовурилган зиғир ёғи, 14 та ўткир таъмлибодом, 3 та аччиқ бодом, бир чой қошиқ қичитқи ўти (газанда)уруғи майдаланиб, иккига бўлинади ва кунда 2 марта асал шар-бати билан ичилади. Бу дори йўтални юмшатади, балғамничиқаради, ўпкаларни тозалайди. 2 ҳафта давомида ичилади.

Ўпкаларни қувватлантириш хусусияти борлиги сабабли, 5-чи кун-дан бошлаб, 2 ҳафта давомида заъфарон ичилади:

9 1 тутам заъфарон 200 грамм сув билан аралаштирилади ва биркун кутилганидан кейин сузилади. Бу сувдан 1-2 ош қошиғикунда 2 марта сув билан ичилади.

Ёки:1 кг тоза анжир (тоза анжир бўлмаса,ўрнига 250-300 грамм таби-ий қуриган анжир 2 пиёла сув билан намланади ва бир кечакутиб, қўлланилади) + 3-4 дона долчин пўстлоғи + 2 пиёла сув +1 пиёла шакар 10-15 дақиқа қайнатилиб, 5-6 соат кутилади. Сўнгярим кило асал 2 қошиқ майдаланган занжабил кукни билан ара-лаштирилиб, 2-3 дақиқа паст оловда қайнатилади ва олов ўчири-лади. Сўнг иссиқ сув билан аввал намланган 1 қошиқ заъфаронқўшилади, бир кун кутилади, кейин сузилади. Сузилганидан сўнгҳосил бўлган шаробдан 50 гр олиниб, ялпиз ёки жамбул чойибилан кунда 1-2 марта ичилади, унга қўшиб 1-2 дона анжир есабўлади.Эслатма: Эрон заъфаронини ҳинд заъфарони зардачал билан

аралаштирмаслик керак. Эрон заъфарони гул иплари ҳолида ва рангисабқоразирангга яқин. Зардачал эса томир ёки кукун ҳолида бўладива ранги олтин сариқлигида бўлади.

7-чи кундан бошлаб яшил ясмиқли дори ўрнига кунига бир мартаовқат еса бўлади. Соғайишнинг янада оддий йўли - 7 кун очлик

49

қилиш. Натижаси мукаммалдир. (“Очликлар” бўлимига қаранг.)Касалликка бу шаклда қаралганда, касаллик фойдага айланади:

ҳам қон, ҳам барча аъзолар тозаланади. Кўрганингиздек, асл касал-лик - янглиш озиқланиш ва янглиш яшаш тарзидир. Дардни даволай-диган нарса Аллоҳ берган иммунитет тизимидир. Бронхит ва пневмо-ния иммунитет тизими учун бир восита холос. Сабабни ташлаб, вос-ита билан овора бўлиш, Аллоҳ Таолонинг қонунларига қарши кура-шиш фойдасиз, ҳатто зарарлидир.

Ҳадиси шарифда: “Касалларингизни еб-ичишга зўрламанг.Зеро, Аллоҳ уларни едиради ва ичиради”.

Ва: “Бир кимсанинг тўхтамай уч кеча иссиғи чиқса, онасидантуғилгандай гуноҳлардан покланади”.

Яна: “Олов олтин ва кумушни кирлардан тозалаганидек, қул-нинг касаллиги унинг ҳатоларини кетказади”.

Ва: “Оз ейиш оз гуноҳдир”, дейилади. Бу ҳадисларда ҳатто, гуноҳ ва касаллик айни маънода қўлланил-

моқда. Бу ҳолда, дори ичиб ёки амалиёт йўли билан соғлом бўлишникутиш ҳақсизликдир.

‘’Касаллигингиз - гуноҳлар, дорингиз (шифоингиз) - истиғфорэканини унутманг.’’

Бир аёл Пайғамбаримиз (с.а.в.)нинг олдиларига келиб: “Меннингтутқаноғим бор. Вақти келганда кийимимни ечиб ташлайман.Аллоҳга дуо қилинг”,деди. Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Хоҳласанг,сабр қил: сенга жаннат берилсин. Хоҳласанг, сенга шифо беришиучун Аллоҳга дуо қиламан”, дедилар.

Аёл: “Ундай бўлса, сабр қиламан”, деди. Бу аёл жаннат эвазига Аллоҳдан шифо истамай, сабр қилишни

танлаган. Биз эса озгина хасталансак, сабабини суриштирмасдан,дориларга ёки амалиётга (операцияга) чопaмиз ва… жаннатни умидқиламиз!

Пайғамбаримиз (с.а.в.) бир кишига икки табиб келтириб,“Буодамни даволанг”, дедилар.

Табиблар: “Эй, Расулуллоҳ, бизлар жоҳилият пайтида доритайёрлардик, касалликни даволардик. Исломга кирганимизданбери таваккални танладик”, дейишди. Пайғамбаримиз (с.а.в.)“Уни даволанг”, деди.

Демак, касалликка сабр ва таваккал энг мукаммал танловдир,аммо таваккал қила олмаганларнинг даволаниши ҳам жоиз. Фақатдаво изларкан, “Ҳаром билан даволанманг”, деган ҳадиси-шариф-

50

ни унутмаслик керак.Кам ейишни бошлаганлар бу ҳадислардаги ҳақиқатларни қисқа

пайт ичида тушуниб олишади. Тарихнинг ҳеч бир даврида бизнинг замонимиздаги каби зарар-

ли,тўкин ва турли таомлар бирданига истеъмол қилинмаган. Бугунги инсон жигари - ахлат челагига, вужуди эса - касаллик

қопига айланган. Бу ҳолатдан дори ёки амалиёт билан қутулишни режалаш фожеа

миқёсини қамрай олмасликдан келиб чиқади. Кўп ейиш ва нотўғри озиқланиш одатини ташламасдан, ошқозон

ва ичаклар даволанмасдан, ҳазм тузатилмасдан, жигар тозаланма-сдан, рўза тутмасдан ҳеч бир таом, табиий бўлса ҳам, ҳеч бир дориёки ўсимлик баданнинг яхшиланишини таъминлай олмайди.

Соғайишни Аллоҳ Таъоло томонидан ҳар бир жонзотнинг бадани-га жойлаштирилган соғайтириш ускунаси амалга оширади. Қолганвоситалар фақатгина соғайиш пайтида ёрдам қилишади.

Аллоҳ Таъоло Одам (а.с.)ни яратиб, унга озуқалар яратди. Турлиовқатлар учун турли ҳазм аъзоларини тайёрлади. Бу аъзоларниўзгартириш ёки уларга бирон нарсани қўшимча қилишнинг имконийўқ. Демак, уларга суянишдан бошқа чорамиз йўқ.

Статистик маълумотларга кўра, ўлимларнинг биринчи сабабиўлкага қараб ўзгаради. Масалан,Туркияда ўлимларнинг биринчисабаби - автофалокатлар, ривожланган мамлакатларда - саратон,ривожланмаган давлатларда - очликдир.

Мия ва юрак қон томирларидаги бузилишлар билан боғлиқ ўлим-лар эса дунёда иккинчи ўринда туради.

Бизнингча, кейинги йилларда пайдо бўлган, туғма бўлмаганкасалликлар - қонунга мувофиқ - бир хил тарзда ривожланмоқда:• Нотўғри яшаш тарзи, янглиш озиқланиш ва заҳарли моддаларни

(қўшимча озиқ-овқатлар, тиббий дорилар, баданни парваришлашмоддалари ва кир ювиш воситаларини) ишлатиш натижасидаҳазмнинг бузилиши ва қолдиқ моддаларнинг томир ва тўқимaлар-да бирикиши;

• Бунинг оқибатида жигар тўқималарининг токсик моддалардантаъсирланиши сабабли юзага келган сурункали токсик гепатит;

• Бунинг натижасида томирларнинг тиқилиб қолиши ва қон айлани-шида юзага келган бузилишлар;

• Бунинг натижасида аъзо тўқималарининг бузилиши ва гормонал

51

тизимда юзага келган мувозанатсизлик;• Бунинг натижасида аъзо функцияларининг бузилиши ва иммунитет

тизимида ҳосил бўлган мувозанатсизлик оқибатида юзага келганкасалликлар.Бу вазиятда, кўриб турганингиздек,томир касалликлари – биринчи

ўринда, ҳалокатлар - иккинчи ўринда турибди. Саратоннинг сабабиҳам барча касалликларнинг сабабига ўхшагани учун у ҳам биринчиўринга киради.

Ривожланмаган давлатлардаги “очликдан ўлим” эса шубҳалидир.У давлатларда халқ очликдан эмас, “инсонпарварлик ёрдами” сифа-тида жўнатилган, гени ўзгартирилган маҳсулотлар ва муддати ўтибкетган тайёр махсулотларни еганлари сабабли, эмлаш ва тиббийдориларга кўникмаган холда,уларни истеъмол қилганларидан касал-ланиб, ўлмоқда. Аслида,бу ўлимларни “фалокат ўлимлари” синфи-га киритиш керак. (“Очлик билан даволаш” ва “GMO” бўлимла-рига қаранг)

52

*АСОСИЙ ОЗИҚ-ОВҚАТЛАР

“Енглар, ичинглар, фақат исроф қилманглар. Аллоҳ исрофқилганларни ёмон кўради”.

(“Аъроф” сураси, 31 оят).

“Эй, иймон келтирганлар! Агар сиз ёлгиз Аллоҳга қуллик қил-сангиз, сизга берган ризқларнинг яхши ва тозаларидан енг ва

Аллоҳга шукр қилинг”.(“Бақара” сураси, 172 оят).

“Бас, Аллоҳнинг оятларига ишонган кимсалар бўлсангиз,Аллоҳнинг номи устига зикр қилинган таомлардан енг”.

(Анъом сураси, 118 оят).

СувҲазрати Муҳаммад (с.а.в.) “Бу дунёда ва нариги дунёдаги энг

яхши ичимлик сувдир”, деганлар. Ер юзида сув кўп, аммо ҳаммасув ҳам ичилавермайди. Чунки метаболизм фақатгина муз структура-ли сув, яъни енгил сув билан соғлом ишлаши мумкин.

Инсон вужуди ўзининг барча фаолиятларини ягона эритувчибўлган сув воситасида амалга оширади. Бадан намлигининг мувоза-натда сақланиши, таомларнинг ҳазм қилиниши, озиқ моддаларнингсўрилиши ва ҳужайраларга етказилиши, ортиқча ва зарарли модда-ларнинг эритилиб, ташқарига чиқариб юборилиши шулар жумласи-дандир.

Протеин молекулаларини инсон вужудида бирлаштириб, тутибтурган нарса енгил, муз структурали сувдир. Бинонинг қурилишидацементнинг сифати қанчалик муҳим бўлса, инсон вужуди қурилиши-да ҳам сув сифати шунчалик муҳимдир. Цемент сифатли бўлса, бино

53

юз йиллаб туради, сифатсиз бўлса, қисқа вақтда бузилиб кетади.Сув молекулалари қувват боғи билан бир-бирига боғланиб, струк-

турали қафас ташкил қилади. Молекулаларни бир жойда тутган қув-ват боғи ташқаридан келган ижобий ва салбий таъсирларга очиқҳолатдадир.

Сувни енгил ёки оғир ҳолга келтирадиган нарса қувватнинг ижо-бий ёки салбий бўлишидир.

Япон тадқиқотчиси доктор Масару Эмото йиққан сув намуналари-ни музлатиб, расмини олган. Табиий оққан сувлар чиройли кристал-лар ҳосил қилган.Кран суви эса кристаллашмаган, кристаллашса ҳамбузуқ кристаллар ҳосил қилган.

“Севги”, “Шукр” ва “Фаришта” сўзлари битилган этикетларёпиштирилган шишаларга солинган сув чиройли кристаллар ҳосилқилса, “Шайтон” сўзи ёзилган этикеткали шишадаги сув қоп-қоронғутешик шаклини олган.

Сув турли мусиқа ва расмларга ҳам турли реакциялар кўрсатган. Телевизор, компьютер, мобил телефон ва микротўлқинли печдан

тарқалаётган электромагнит тўлқинларнинг сувга кўрсатган таъсир-ларининг расмлари ҳам шу услубда олинган. Бу расмлардаги кўри-ниш “Шайтон” сўзи натижаларига жуда ўхшаш.

Ташқаридан келган сўз, мусиқа, электромагнит тўлқинлар ваобразлар шишадаги сувни қандай таъсирлантирса, инсон вужудиниташкил қилган 70% сувни ҳам айни шаклда таъсирлантиради.

Оддий ёзувлар, сўзлар сувга шунчалик таъсир қилса, “Аллоҳ”каломи, Қуръон оятлари сувга қандай таъсир этишини тасаввурқилаоласизми?

Дарҳақиқат, Қуръон ўқилган сув билан барча жисмоний ва руҳийкасалликларни даволаш мумкин.

Илмий тадқиқотларга кўра, қўлланилган сув руҳ, бадан ва зеҳнсоғлигига тўғридан-тўғри таъсир қилади. Касал баданда суюқликайланиши турғун ҳолга келиб қолгани маълум бўлган. Соғлом бўлишучун бадандаги 70% сувни тозалаб, енгиллаштириш керак бўлади.

Фақат манбасидан олинган сув тоза бўладиСувларнинг энг устуни замзам сувидир. Тоғ музларидан ва эриган қорлардан дарёларга оққан сувлар

соғлом сувлардир. Хусусан, тепа булоқлардан, пастга, тошларга туш-ган, тез ва кўп оққан, тўхтамай ҳаракатда бўлган енгиллашган сувлар

54

соғлиқ учун фойдали ҳисобланади. Ёмғир суви ҳам енгил сувлардандир. Аммо ёмғир сувини ёмғир

ёғишни бошлаганидан 15-20 дақиқа кейин олиш керак бўлади. Чункибошдаги томчилар билан ҳаводаги кирлар тозаланади. Ёмғир сувиич кетишини (диареяни) тўхтатади, жигар ва буйрак касаллик-ларини енгиллаштиради.

Булоқ сувини топиш имкони бўлмаганлар учун энг енгил, энгфойдали ва таъми ширин сув - муздан эритилган сувдир. Эмаллиидишларга сув тўлдириб, музхонада музлатилиб, сунгра эритиладива тагига тушган қолдиқлар ташлаб юборилади. Сув эриганидан 10-12 соат жонли қолади, кейин эса оғирлаша бошлайди ва таъми ўзга-ради. Сув оғирлашишининг олдини олиш ва уни шифоли ҳолга кел-тириш учун сувга Қуръони Карим ўқиш керак.

Қатиқ суви, мева ва сабзавот сувлари енгил, жонли ва шифолисувлар ҳисобланади. (Янги мева, сабзавот, тарвуз ва қовун еганкишининг сувга эҳтиёжи қолмайди) Юқори сифатли сув бўлмаганжойларда мева, сабзавот, тарвуз ва қовун ейилса ёки мева сабзавотсувлари ичилса, мақсадга мувофиқ бўлади.

Кўл суви, ҳаракатининг озлигидан оғир сув ҳисобланади. Ерости сувларининг, ғор ва қудуқ сувларининг таркиби эса қаттиқбўлади. Дарё суви билан қудуқ сувининг қоришмаси, қайнатилганва қайнатилмаган сувларнинг аралашмаси, ичига муз солинган сув-лар соғлик учун зарарлидир. Чунки турли таркибли сувларни бирпайтда ичмоқчи бўлган киши 4-5 соатлик танаффус билан ичишикерак-ки, биринчи ичилган сув иккинчиси келишидан аввал тананитарк этган бўлсин.

Идишларда сақланиб, дўконларда сотиладиган сувлар энг оғирсувлар ҳисобланади. Вужуд бу сувларни енгиллатишда қийналади,кўп қувват сарфлайди, тез чарчайди ва қарийди. Бу сувларни жонлан-тириш учун сувни ўқиш ёки қайнатиб, кейин музлатиш ёки ичишданаввал пиёладан пиёлага 3-7 марта “Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм”,деб, ҳаракатлантириш керак. Бу ҳаракат сувдаги салбий қувватларникетказиб, сувни енгиллатади.

Ҳар таҳорат олгандан сўнг бир неча ютум сув ичиш суннатдир.Бомдод номози пайти, таҳорат олгандан кейин ичилган бир нечаютум сув ичаклардаги ахлат ва газни ҳаракатлантириб,чиқарибташлайди.

Катта таҳоратда қабизлик муаммоси бўлганлар эрталаб ярим ёкибир пиёла совуқ ё илиқ сув ичишлари керак. Соғлом ва ёш бўлиш учункишининг кунда 1-2 пиёла енгил (ўқилган сув, ёмғир суви ёки муздан

55

янги эритилган сув ҳам бўлади) сув ичишга ва совуқ сувга одатланишикерак. Совуқ сувнинг жойини хеч нарса тўлдира олмайди.

Расулуллоҳ (с.а.в.) сувни уч нафасда ичар, унинг тўйимли, касал-ликлардан сақловчи ва соғлиққа фойдали эканини айтар эдилар

Сувга бўлган эҳтиёж инсоннинг соғлигига ва еган нарсларинингмиқдорига боғлиқ. Инсон танаси xудди Ер шари каби 70% сувдан,30% қаттиқ моддалардан иборат. Яъни ҳар 30-40 грамм қаттиқ таомга60-70 грамм. сув аралаштириш керак. Мева ва сабзавот сувлари ҳамсув ҳисобланади.

Ҳаддан ташқари кўп сув ичишда яхшилик йўқ, чунки сув қонгааралашиб қон миқдорини орттиради. Қоннинг ортиши юракнинг қонайлантиришини қийинлаштиради ва юракнинг ризқини (уришларсонини) тез тугатади. Касал бўлганда шифо топиш ниятида қол-диқларни эритиш ва чиқариш учун 1-1,5 литр сув (мева-сабзавот сувибилан) ичса бўлади. Фақат соғайгандан кейин сув миқдорини зудликбилан камайтириш керак бўлади.

Етти ҳолатда сув ичиш касалликларга сабаб бўлади: Чарчаган ва терлаган ҳолда, ҳаммомдан сўнг, ейиш пайтида,

ейишдан кейин, мева ва қовун егандан сўнг, туриб ва уйқудануйғонибоқ сув ичиш касалликларга сабаб бўлади. Бу ҳолатлардаэҳтиёж бўлса, бир неча кичик ютум ичиш мумкин.

Кунига 2 марта, эрталаб ва емакдан 1,5-3 соат кейин сув ичишкиши табиатига энг мувофиқ ва тўғри тартибдир. Сув эрталаб ичил-са, ичакларнинг ишлашига, таомдан 1,5-3 соат кейин ичилганидаҳазмга ёрдамчи бўлади.

Таомдан аввал сув ичса бўлади. Фақат бу ерда бир нарсага эъти-бор қилиш керак:

Таомни ҳидлагандан кейин сув ичиш тўғри эмас. Чунки пишаёт-ган таом ҳиди чикса, оғиз ва ошқозонда дарров ферментлар ҳосилбўла бошлайди. Ичилган сув бу ферментларни ичакка олиб кетиб,ҳазмни қийинлаштиради. Бундай пайтларда кўпи билан бир қанчакичик ютум сув ичиш мумкин.

Маъдан сувлари қонни тозалайди, яраларни ёпади, бадан ҳидлари-ни кетказади. Фақат кунда бир пиёладан кўп маъдан суви ичмаслик,буни ҳам ҳар куни ичмаслик керак. Кишининг соғлигига қараб, доктортавсияси билан маълум маъдан сувлари керакли миқдорда ичилади.

Олтингугурт булоқли сувлар талоқ оғриғига, шишига, жигаркасалликларига, ревматизм, фалаж (паралич), аллергия, яралар,

56

бўғин ва тери касалликларига шифо бўлади. Денгиз суви ҳам олтин-гугурт сувидек таъсир қилади. Таркибида темир ва мис бўлган маъ-дан (қайнарбулоқ) сувлари буйрак, талоқ ва ошқозон учун фойдали.

Ёшларнинг совуқ сув билан таҳорат олишлари ва ғусл қилишлариҳам жуда фойдали. Совуқ сув, асаб касалликларига, буйрак ва тухум-дон яллиғланишига, бошқа яллиғлантирувчи ва ҳароратни оширувчикасалликларга яхши даводир. Аммо сил (туберкулез), тутқаноқ важигар касалликлари билан оғриганлар тузалмагунларича совуқ сувишлатмасликлари керак.

Оғир касалликдан чиққанлар, жарроҳликдан чиққан қуввати камкишилар ва қарияларнинг илиқ сув ишлатишлари мақсадга мувофиқ.

Соғлом кишиларнинг эса, иссиқ сувга эҳтиёжи йўқ. Бўлганидаэди,Аллоҳ Таъоло сувни иссиқ қилиб яратар эди.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) қуёшда иситилган сув билан таҳоратқилишни ёки ғусл қилишни маън қилганлар ва қуёшда исиган сув-нинг тери касаллигига сабаб бўлишини айтганлар.

Имом Шофъий ҳазратлари қуёшда исиган сув билан таҳоратқилишни макруҳ ҳисоблаганлар, ҳатто бу сув билан кийимларниҳам ювишни муносиб кўрмаганлар.

Бугунги докторлар эса, инсонларга қуёшда ойларча қолиб кетганшишадаги сувлардан кунига 3-6 литр ичишни тавсия қилишмоқда!!!

Оxирги йилларда ичимлик сувларининг чиришини олдини олишва тозалигини сақлаш сувга мақсадида карбон нанопарчачаларқўшилмоқда (поликарбон сув).

Оғиз йўли билан танага кирган карбон нанопарчачалари тўқима-ларга тўпланиб, ҳужайралардаги метаболизмга аралашиб, мутациягаолиб келиши мумкин.

Масаланинг яна бир галати тарафи шундаки, кўпгина суверен дав-латларнинг сув манбалари бегона ширкатлар тарафидан сотиб оли-ниб, бу сувлар факат ўша ширкатларга маълум услублар билан "тоза-ланиб", ишловдан ўтказилиб, халкка такдим этилмокда.Бу демак,замонамизда сув устида исталган стратегик ўйинни амалга оширишмумкин ҳолга келди. (“Нанотехнология” бўлимига қаранг).

АсалПайғамбаримиз (с.а.в.): “Асал енглар, зеро асал бўлган уйга

фаришталар раҳмат тилашади. Асал еган кишининг ошқозонигаминг даво киради ва миллионларча гуноҳ узоқлашади. Бир

57

киши ўлса ва баданида асал бўлса, баданини жаҳаннам оташикуйдирмайди. Ҳар куни эрталаб асал шарбати ичганлар касалбўлишмайди. Менимча асал каби шифо йўқ”, деганлар.

Асал ошқозон ва ичаклар фаолиятининг бузилишига шифо;ошқозон ва ўн икки бармоқли ичакдаги яра ва ташқи яраларнингбитишини таъминлайди. Ревматизм, юрак, ўпка, жигар ва тери касал-ликларига шифо. Томирларнинг қаттиқлиги, асаб бузилиши ва ане-мияга фойдалидир. Асал ҳам ич қотишини кетказадиган ҳамда ичкетишини (диареяни) тўхтатадиган доридир. Асал ейиш кишиниёшартиради, кишига қувват бахш этади.

Шифоли томонларидан ташқари, асал чақалоқлардан тортибқарияларгача керакли озиқ моддаси ҳисобланади. Ҳақиқий асал арипатагидан олинганидан 4-5 ҳафта сўнгра кристаллашишни бошлай-ди. Қотган асалнинг кристаллари нозик бўлади. Катта кристаллиасалнинг сифати паст. Баъзи асал турлари кристаллашмайди.

Олий сифатли асал баҳор бошларида ва ёзда олинган асалдир.Дори сифатида қўллаш учун айнан шундай асал танланиши керак.

Баҳорнинг оxирларида олинган асал унчалик шифоли бўлмайди.

9 Бир нўхат донасидек прополис (асалари елими) ва шу миқдордаасал муми асал билан бирга чайналса, оғиз ва бурун томирлари-даги тиқилишларни кетказади.

9 Варикоз, гангрена, оғиз яралари, чипқон, теридаги яллиғланиш-ли яраларга асал суриш шифолидир..

9 Асал кўз ва кўз яраларига малҳам, оғизни тозаловчи ва томирочувчи сифатида қўлланилади.

9 Қулоққа бир ҳил миқдорда асал ва илиқ сувда эритилган тоштузи дамланса, қулоқни яллиғланишдан тозалайди.

9 Ангина шишганида оғизда асал тутиш фойдали.

9 Асал уйқусизликка яхши даводир.

9 Қанд касали бўлган беморлар ҳам бир чой қошиғидан бошлаб,ҳар кун 1 чой қошиғидан 1 ош қошиғигача асал ейишлари мум-кин ва ҳақиқий асалнинг давоси билан бу касалликдан қутулиша-ди.

Асал таом билан бирга ёки таомдан кейин ейилса, шифо хусусия-тини йўқотади, аллергик таъсир қилиши мумкин. Асалнинг кўписемиртиради, дангаси қилади, уйқучи қилиб қўяди.

58

Даволаниш умидида асал ейишни хоҳлаган киши ҳар куни эрта-лаб ё кечқурун оч қоринга 1 қошиқ асал ейиши керак. Фақат еганасали таом ўрнига ўтади, яъни унинг кетидан таом ейилмайди.

Асал билан бирга сув ичиш мумкин. Эрталаб ва кечқурунгитаомдан аввал 1 чой қошиқ асал ейиш ҳам мумкин.

Бир неча кун фақат асал билан кун кечирмоқчи бўлганлар ҳаркуни 100-150 грамм асал ейишлари мумкин. Ҳар куни асал ейдиган-ларнинг кунда 1 ош қошиғидан кўп асалга ёки бошқа ширинликлар-га эҳтиёжи қолмайди.

Асални бармоқ билан ёки тахта қошиқда ейиш суннатдир.Асал совутгич (холодилник) ёки музлатгичларда (морозиликларда)

эмас, балки салқин ва қоронғу жойда сақланиши керак. Агар асалсолинган шиша ёки тахта идиш қаттиқ ёпилса, ундаги асал шифобахшхусусиятини йўқотмасдан йиллар давомида сақланиши мумкин.

Асал таркибида 18% сув, 40% мева қанди (фруктоза), 34% узумқанди (глюкоза), 0,4% бошқа қандлар, 0,3% протеин, 7,1% темир туз-лар, микроэлементлар, ферментлар, витаминлар ва бошқа моддаларбўлади.

Асал лабараторияларда бу таркибга кўра глюкоза ва фруктозаситекширилади. Умуман асалда глюкоза ва фруктоза нисбати меъёр-ларга тўғри келса, ундаги бошқа моддаларнинг нисбатлари ҳам тўғрикелади. Афсуски, бугун бу текшириш ўз аҳамиятини йўқотган. ЧункиТуркияда гени ўзгартирилган глюкоза ва фруктозалар ишлабчиқарилмоқда ва хориждан келтирилган синтетик асал аромати қўл-ланилмоқда. Бу шаклда яхши ҳидли турли аралашмалар асал сифати-да бозорга чиқарилмоқда.

Бу соҳтакорликни исбот қилиш қийин иш, чунки Туркияда бусоҳада етарлича лаборатория ва мутахассислар йўқ.

Асал билан тайёрланадиган дорилар:9 1 кг сариёғ сувда 5-10 дақиқа қайнатилади, сув устига чиққан

сариёғ олиниб, 500 гр асал билан аралаштирилади. Яра, пуфакча-лар ва куйган жойларга сурилади. Бу аралашмани нонуштада нонбилан ҳам еса бўлади.

9 3 қошиқ мойчечак 500 гр. иссиқ сувга солинади ва 1 соат дамла-нади. 40 даражагача етиб, совуганидан сўнг сузилади ва 3 ошқошиқ асал қўшиб ейилади. Ангина, оғиз, тил, ошқозон ва ичакяраларига ҳам қўлласа бўлади (ғарғара қилинади, ичилади, клиз-ма қилинади).

59

9 1 ош қошиқ асал 1 пиёла олма шарбатида эритилади ва ҳар куниэрталаб оч қоринга ичилади. Бу дори хусусан жигар хасталикла-рига шифодир.

9 10 гр тош тузи 50 гр илиқ сув билан эритилади. Сўнг бу тузлисувдан керакли миқдор олинади ва шу миқдордаги асал биланаралаштирилади. Эрталаб-кечқурун илитилиб қулоқларга 7-8томчи томизилади. Ўрта қулоқнинг яллиғланиши, замбуруғ вақулоқ шанғиллашига фойдалидир.

9 Ёнғоқ барги чой каби дамланиб, сузилади. 40 даражагача совига-нидан кейин асал қўшилади. Ҳар куни чой чилиб ичилса, танагақувват беради ва жонлантиради.

Асалли саримсоқли дори10 дона лимон суви тахта ховончада майдаланган 10 бош сарим-

соқ ва 1 кг асал билан аралаштирилиб, шиша идишга солинади. Оғзи3 қават пахта латта билан ёпилади, салқин ва қоронғу жойда 7 кунсақланади. Етти кундан сўнгрa идиш оғзи ёпилиб, музлатгичга қўйи-лади. Йиллар давомида сақланиши мумкин, қанчалик кўп сақланса,шунча қувватли бўлади.

Дори тайёр бўлгaнда ҳар куни бир вақтда оч қоринга 4 чойқошиқдан истеъмол қилинади. Ҳар сафар оғизга 1 чой қошиқдан кўпемаслик ва ютмасдан аввал оғизда эритиш керак. Чунки муҳимидорининг ошқозонга кириши эмас, балки оғиздаги майда томирларорқали баданга сингишидир. Дорининг бу шаклда истеъмол қилини-ши юрак ва мия томирларини тозалайди.

Ичилса, ошқозон ва ўн икки бармоқли ичак яраларини, ошқозон-даги H.Pylori инфекциясини йўқотади. Бу курс соғлом кишиларнингкасалланмасликлари, касалларнинг эса тузалиши учун йилда бирмарта қўлланилади. Бундан ташқари, ёши 40 дан ўтганлар ҳар қандайкасалликка мазкур дорини ичишлари мумкин.

ИЗОҲ: Лимон суви ўрнига сирка ҳам қўлланса бўлади (“ОлмаСиркаси” бўлимига қаранг.)

ПоленЎта қиммат озуқа ҳисобланган полен ари уясидан олинганида

кўплаб касалликлардан соғайишни осонлаштиради. Ариларнинг фер-ментлари билан аралашган полен аллергия бермайди. Катта, кичик,

60

ёш, қари, касал ёки соғлом ҳамма полен ишлатиши мумкин.Ўсмирлар 1 чой қошиқ, кичиклар эса ярим ёки чорак чой қошиқполенни ўша миқдорли асал ҳамда илиқ сув билан аралаштириб, умрбўйи йилда 1 ойлик курслар олишлари мумкин.

Полен тоза бўлиши ва эрталаб оч қоринга ичилиши керак. Агарбир йил ўтиб кетса, фойдали хусусиятларини йўқотади ва аллергиябериши ҳам мумкин. Полен совутгичда сақланиши ва қуруқ бўлишикерак, чунки намдан бузилади. Унинг ичида мавжуд 27 модда (нат-рий, калий, цинк, бор, кальций, титан, хром, барий ва бошқалар) сувбилан кимёвий реакцияга киришиб, соғлиқ учун зарарли ҳолга кели-ши мумкин. Полен истеъмол қилганлар протеинли озуқаларни (гўшт,тухум, пишлоқ, балиқ) ейишни камайтиришлари керак, чунки полен-да жуда кўп протеин бор.

Ари сутиАри сути ревматизмга, гормон мувoзанатсизлигига, анемияга,

ҳолсизликка, ошқозон ва ичак касалликларига, соч тўкилишига, ўпка,юрак ва бошқа касалликларга қарши қабул қилинади. Ари сути тар-кибида B1, B2, B3, B6, B12, C, H, PP, E витаминлари, аминокислота-лар ва органик кислоталар мавжуд. Ари сути совутгичда сақланади.

Қабул қилиш услублари:

9 10-20 миллиграмм ари сути эрталаб-кечқурун оч қоринга тилостида эритилиб, кейин ютилади. Тўғридан-тўғри ютилса, шифо-ли хусусиятларини йўқотади.

Ёки:

9 10-20 миллиграмм ари сути 10-30 гр асал билан аралаштирилиб,бир ой давомида эрталаб-кечқурун оч қоринга оғизда эритилибютилади. Бу танадаги безларни тозалаб, уларнинг мувозанатлиишлашини таъминлайди.

Прополис (асалари елими)Прополис ари уяларидаги қаҳваранг қатрон бўлиб, юқори даража-

ли антимикробиал ва бактерицид таъсиридан ташқари ангина, милккасалликлари, ташқи ва ички яралар, куюклар , экзема, замбуруғ,геморрой, туберкулёз, заҳм (сифилис), суяк касалликлари ва шу кабикасалликларнинг давосида қўлланилади.

Қўллаш услублари:

9 Нўхoт катталигидаги прополисни эригунича оғизда сақлаб ёки

61

сақич қилиб чайнаш ангина, милк касалликлари, суяк юмшаши,тиш оғриғи, ошқозон, оғиз ва тил яраларига фойдали.

9 1 кг сариёғ эмал ёки шиша идишда қайнатилиб, 80 даражагачасовугандан кейин ичига 100-200 гр прополис парча-парча ҳолат-да қўшилади. Бу аралашма 80 даражадаги сув идишда (биридишга 80 даража совуқликда сув қуйилиб, ичига сариёғ ва про-полис бўлган идишлар қўйилиб) 20-30 дақиқа аралаштирилади.Ички касалликлар ва яраларга қарши эрталаб оч қоринга 20 грам-мдан ейилади. Тери касалликлари ва яраларга сурилади. Бу ара-лашмани соғлом киши ҳам нонуштада нонга қўшиб, чой биланичиши мумкин.

9 Прополис иситилганидан сўнг сўгал устига қўйилади ва устиданбоғланади. Ва сўгал қупорилиб, тушгунича 3-5 кун кутилади.

Прополис салқин ва қоронғу жойда йиллар давомида сақланса,шифоли хусусиятлари йўқолмайди, аксинча, ортади.

Мева ва сабзавотларЯнги сабзавот ва мевалар ҳазми қулай ва соғлом озуқа сифатида

инсон учун етарлидир.. Мева сабзавотлардаги сув, органик кислота-лар, витаминлар ва микроэлементлар баданни тозалайди ва унгашифо бахш этади. Бу моддалар мева ва сабзавотлар янгилигида ейи-лганда фойдали бўлади. Сабзавот ва мевалар пиширилиганда ўз суви,органик кислоталари ва протеинларидаги табиий таркибни йўқотиб,витаминларидан маҳрум бўлади. Қисқаси, тирик мавжудотлар жонберишади. Масалан, помидор ёки исмалоқнинг суви янгилигидаичилса, баданни оҳаклардан тозалайди, анемияни кетказади ва баданқувватини оширади.

Помидор янгилигида ейилса, суяк юмшаши, ҳатто саратонниинголдини олади. Пиширилганида ичидаги оксалацид зарарли ҳолгакелиб, тузланиш, томирларда торайиш, анемия, буйрак ва сафротошини келиб чиқишига сабаб бўлади.

Қуритилган сабзавот ва мевалар эса янгилик хусусиятини йўқот-майди. Шу сабабдан қуритилган меваларни қайнатиб, компот қилиштўғри эмас. Бунинг ўрнига қуруқ мевани 4-7 соат сувга солиб, аввалсувини ичиш, кейин эса мевасини ейиш фойдалидир.

Мева бутунлай таомдан айри (бошқа маҳал) ёки таомдан аввалейилиши керак. Шу билан бирга, таомдан кейин ейилган мева ҳазмбўлмасдан ачийди, спирт, сирка кислотаси, газ ишлаб чиқариб, турли

62

касалликларга, ҳатто жигар сиррозига сабаб бўлади.Мева ва сабзавот пўсти олинмасдан, бир неча уруғи билан ейили-

ши керак. Тарвуз, лимон каби меваларни,оз бўлса ҳам, пўстлоғибилан ейиш фойдалидир. Ошқовоқ, картошка, бақлажон, қизил лав-лаги каби сабзавотлар печка ёки оловда пўстлоғи билан пиширилади.

Қаттиқ мева ва сабзавотларни (олма, сабзи ва бошқаларни)янчганда пўстлоғи билан бирга янчиш керак. Меваларга шакар, сутёки туз қўшилмайди

Бир неча тур мева бир пайтда ейилмайди. Фақат бир синфгакирувчи, масалан апельсин, грейфрут, лимон ёки олча, гилос кабиларбир пайтда ейилиши мумкин.

Аммо бир синфдан бўлиб, ранги турли бўлса (масалан қизил ваяшил олма) аралаш ейилмаслиги керак, акс ҳолда улар қоринда газпайдо қилади ва қоринни шиширади.

Икки турли мевани фақат 30 дақиқа ёки 1 соат танаффус биланейиш мумкин.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) янги хурмони қаймоқ билан, майизни нонбилан ер эдилар. Соғлом бўлсангиз, қулупнай ва хурмони қаймоқбилан, бананни асал билан ейишингиз мумкин. Ёки табиий, тозалан-маган, қўшимчалар қўшилмаган ундан тайёрланган, табиий ачитқибилан тайёрланган ва тандирда пиширилган нонни анор ёки узумбилан ейиш мумкин. Мева сувларини ва меваларни бир-бирибилан аралаштиришни бу масалани билган доктор тавсиясибилангина амалга ошириш мумкин.

Шубҳасиз, ҳар меванинг таъмида ҳикмат бор. Шундай бўлмаса эди, Аллоҳ Таъоло барча меваларни бир ҳил

таъмда яратар эди. Меваларнинг таъмини туз ёки шакар қўшиб,ўзгартиришдан олдин ўйлаш керак. Бу сабзавотларга ҳам тегишли.

Пишиқчилик (ҳосил) даврида ейилган мева ва сабзавотлар касал-ликларни кетказувчи хусусиятлар эга бўлади, бу мавсумдан бошқапайтда ейилган мева ва сабзавотлар касаллик келтириб чиқари-ши мумкин.

Масалан, музлатгичда музлатилганидан кейин қовун, олма ёкинокнинг кимёвий таркиб ўзгариб, улар ачиб спирт, сирка ёки ацетонишлаб чиқаради, ҳазм ва метаболизмнинг бузилишига, ичаклардаортиқча газлар кўпайишига сабаб бўлади.

Узоқ вақт сақланган мева ва сабзавотларда йиғилган гормон ва кимё-вий моддаларнинг молекулалари парчаланса, бундан ҳам xавфли бўлади.

Энг фойдали мева ва сабзавотлар сизга энг яқин боғ ёки полиздан

63

узилган, янги мева ва сбазавотлардир. Чунки бир экологик муҳитдафойдали бўлган мева ёки сабзавот бошқа бир экологик муҳитдаяшайдиган кишига кўзланган фойдани бермайди. Яъни экологикмуҳит ва инсон бир бутун ҳисобланади.

Қуритилган мева ва қуруқ озуқаларМеваларни қуритиш пайтида ранг тутувчи, пашша, ҳашоратларга

қарши ва бузилиши олдини олувчи натрий сульфит (Е221) қўллани-лади.

Тадқиқотлар натижаси шуни кўрсатади-ки, натрий сульфитнингозуқалар орқали истеъмол қилиниши мия фаолиятига зарар беради вавақт ўтиши билан бу зарарни катталаштиради.

Кимёвий моддалар билан қуритилган мева ва озуқалардажонли қурт топиш мумкин эмас. Чунки дориланган меваларниҳеч бир ҳашорат, қуш, пашша емайди, ҳатто микроб ҳам тегинаолмайди. Демак,бозорда қайси мевага ари ва пашшалар хужумқилаётган бўлса, ўшандан олиш, қайсига яқинлашмаётган бўлса,олмаслик керак.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) хурмо қуртлаган бўлса, қуртларини олибташлаб, ейверар эдилар.

Сут2 ёшгача бўлган болага зарур озуқа она сутидир. Аммо она-бола

орасида қон тўғри келмаса, яъни она сутининг протеинлари болатанасининг протеинларига зид келса, она сути бола соғлигига xавфсолади. Бу ҳолда бола учун сут энагаси қидириш керак. Соғиб қўйибқўйилган она сутининг ҳазми оғир бўлади ва керакли фойдани бераолмайди.

Инсон 2 ёшдан кейин боланинг ошқозони сутни ҳазм қилиш тизи-мини йўқотади. Энди сут ўзининг таркибидаги ҳамда ичаклардагимикроблар ёрдамида ҳазм бўлади. Сигир ва бошқа барча ҳайвонлар-нинг сутлари соғилганидан кейин илиқлигича ҳеч нарса аралаштирил-масдан ичилса, шифоли бўлади. Чунки сут янги соғилганида унингтаркибида ҳазмни қулайлаштирувчи микроб ва ферментлар бўлади.

Соғилганидан кейин туриб қолган сутда кўпайган зарарли мик-роблар сутни зарарли ҳолга келтириши сабабли учун қайнатилишикерак. Лекин қайнатилганида ҳазми қийинлашади. Чунки сутнинг

64

ҳазмини осонлаштирадиган фермент ва микроблар 43-54 даражаиссиқда ўлади. Бугунги кунда соғом киши қолмагани каби ҳайвон-лар ҳам касал, шунинг учун сутлар қайнатиб ичилса, мақсадга муво-фиқ бўлади.

Антибиотик билан даволанганларда зарарли микроблар биланбирга ичаклардаги микроблар ҳам йўқ бўлиши сабабли, сут ҳазм бўл-масдан бузилишни бошлайди. Бадан бузилган сутдаги кальцийлар-дан фойдалана олмайди. Бузилган сут танада ортиқча балғам тўпла-нишига ва туз йиғилишига, бунинг натижасида суяк юмшашига,жигар, талоқ ва томирларнинг тиқилишларига, катаракта, псориаз вавитиликон (пес), сафро косаси ва буйрак тошларига, тиш чириши вамилик касалликларига сабаб бўлади (хусусан, қон гуруҳи “О” ва “А”бўлган кишиларда).

Турли сигирлардан соғилиб, аралаштирилган ва пастеризациялан-ган сутни фақат қайнатиб, занжабил билан ва илиқлашганидан сўнг,асал билан аралаштирилиб, ичса бўлади.

Сутли ширинликларнинг устига занжабил ёки долчин сепса бўла-ди. Занжабил, долчин ва асал сутнинг ҳазмини осонлаштиради.

Сут ичимлик эмас, овқат ҳисобланади. Шунинг учун сутни кичикқултумлар билан, оғизда тутиб туриб ичиш керак. Сут ичганданкейин тез ҳаракат қилиш, ухлаш ёки бирон нарса ейиш яхши эмас,акс ҳолда, буйракда ва қовуқда тош йиғилишига сабаб бўлади (хусу-сан, қон гуруҳи “О” ва “А” бўлган кишиларда).

Бир сигирнинг сути бошқа сигирнинг сути билан аралаштирил-маслиги керак. Аралаш, пастеризацияланган ва кўп туриб қолган,қўшимчалар қўшилган сутларнинг фойдасидан зарари кўп.

Аралаш ва пастеризацияланган сутни қайнатиб, қатиқ қилишмақсадга мувофиқ. Қатиқ таркибидаги микроблар сутнинг ҳазм қили-нишини таъминлайди. Микроблар билан ҳазм қилинган сут қатиқбўлади ва бадан қатиқни осонликча ҳазм қилади.

Қадимги олимлар сут таркибининг ҳайвон рангига, бўйига, танатузилишига, кучли ёки кучсизлиги, гўштининг қаттиқ ёки юмшоқли-гига, бошқача айтганда, сигирнинг мижозига кўра ўзгаришинибилишган.

Яъни сутнинг хусусияти ҳайвоннинг мижози билан узвийбоғлиқдир.

Инсонларда ва ўсимликларда бўлгани каби, ҳайвонларда ҳам 4 турмижоз бор Инсонларнинг 4 қон гурухига ажралиши,аслида,уларнинг4 турдаги мижозга ажралишидир.

65

Бу жиҳатдан инсон ҳар қандай сигир сутини ича олмайди. Фақатўз мижози билан бир мижозли сигир сутинигина ичиши мумкин. Бухудди она сутининг болага тўғри келмаслигига ўхшайди.

Шунинг учун бир мамлакатдаги ҳайвон турини бошқа мамлакат-дан келтирилган ҳайвон тури билан алмаштириш ёки турли сигир-лардан соғилган сутни аралаштириб ичиш нотўғри, ҳатто баъзанxавфлидир.

Жамиятимизда пайғамбаримизнинг (с.а.в.) “Сут ичинг” амриоммалашиб кетган. Аммо Пайғамбаримиз (с.а.в.) буни умрида ҳечқандай сунъий овқат емаган, бир туя, бир қўй, бир эчкидан ёки бирсигирдан соғилган сутни ичган ва ҳаётида ҳеч антибиотик олмаганинсонлар учун айтганлар.

Бугун антибиотик билан даволанмаган ҳеч ким йўқ, табиийозиқланмаган ҳайвондан янги соғилган сут таъмини биладиган кишиҳам йўқ.

Сут ишлаб чиқаришни кўпайтириш учун сигирларга бериладиганйириклаштирувчи (семиртирувчи) гормон инсондаги йириклашти-риш факторни (IGF-1) орттириши мумкин. Йириклаштириш факторибарча тўқималарда ҳужайраларни назоратсиз тарзда oрттириб, сара-тон (рак) келтириб чиқаради.

9 Табиий тоза сутни асал билан ичиш киши рангини тозалайди,семиртиради. Асалли сут қарияларнинг қуруқ ва совуқ мижозигафойдали. Қуруқликни камайтиради, совуқликнинг олдини олади.

Шиш ва саратонга, жигар, талоқ, буйрак ва тери касалликларига,бош оғриши, қулоқ шанғиллаши ва бош айланиши каби касалликлар-га сут зарарлидир. Бу касалликлар учун фақатгина туя сути фойдали.

.

Уйда ачитилган табиий қатиқ9 Бодринг билан ейилган қатиқ иссиқни туширади. Пиёз ҳам

қўшилса, юқумли (инфекцион) касалликларга фойдали.

9 Қайнатилган қатиқ ич кетиши, ҳатто қонли ич кетишини (диарея-ни) тўхтатади. Аммо қатиқ қаймоғи олиниб, қайнатилиши керак.

9 Ёғли қатиқ янги куйган жойларга, хусусан, қуёшда куйган жой-ларга сурилса, оғриқларни тўхтатади ва қисқа пайт ичида тузали-шини таъминлайди.

9 Қатиқ суви қонни тозалайди, жигар ва талоқдаги тиқилишларниочади, буйрак тошларини эритади ва сариқ касалига фойдали.

66

9 Бундан ташқари, қатиқ суви билан яра боғланса, яралар тозала-нади ва ёпилади; сепкилларга сурилса, уларни кетказади. Учуққасурилса, тезда яхши қилади.

9 Оч қоринга қатиқ суви ичиш газни кетказади, ичаклардаги таби-ий микробларнинг яшашига кўмаклашади.

9 Жуда ориқ бўлганлар учун кунни қатиқ суви билан бошлаш,қонни тозалайди, иссиқ сафрони совутади ва камайтиради.Ичаклар ва талоққа дам бериб, ҳазмни осонлаштиради ва семи-ришга ёрдам беради.

9 Соч қатиқ суви билан ювилса, ялтирайди ва тез ўсади.

ПишлоқПишлоқ сут суви (яъни қатиқдаги яшил сув) ажратилишидан оли-

нади. Пишлоқ сут махсулотлари ичида ҳазми оғир бўлганидир.Пишлоқнинг ҳазмини осонлаштириш ва йўқотилган яшил сув ўрни-ни тўлдириш учун пишлоққа помидор, салат ва кўкатлар аралашти-риш керак.

Янги сабзавотлар енгил сувли бўлганлари учун пишлоқнинг ҳаз-мига ёрдам беради. Қадимги хакимлар: “Пишлоқнинг ўзини ейишкасаллик келтиради, лекин ёнғоқ билан бирга ейилса, шифобўлади”, дейишган.

Бузилмаган пишлоқнинг, яъни сақловчи модда қўшилган пиш-лоқнинг ҳазми кўп туриб қолган сутнинг ҳазмига ўхшайди.Пишлоқни кўп ейиш баданда туз йиғилиши, буйрак ва қовуқдатош йиғилишига, томирларда тиқилишлар ва суяк юмшашиникелтириб чиаради.

Энг яхши пишлоқ - қўй ва эчки сутидан қилинган пишлоқ, бринзава оқ пишлоқлардир.

Энг оғири - ёш қўй сутидан қилинган пишлоқ ва кремли пиш-лоқдир.

Туркиянинг баъзи жойларида халқ пишлоқни моғорлатиб (сақлабқўйиб) ейди. Моғорланган пишлоқни ейиш одати бўлмаган баъзикишилар ҳам бундай пишлоқни яхши кўради.

Хусусан, қон гуруҳи “О” бўлиб, пишлоқни ҳазм қилишда қийна-лганлар, моғорланган пишлоқни севадилар, чунки ундаги микробларҳазм жараёнини осонлаштиради.

67

СариёғҚадимдан малҳам ва дори сифатида қўлланилади.Сариёғ ошқозон

ва ичакларни дам олдиради, вужудни қувватлантиради.Қон гуруҳи “О” ёки “В” бўлган соғлом кишилар ҳафтада 2-3 марта

сариёғ ейишади. Аммо сариёғ қон гуруҳи “А” в “АВ” бўлганларнингмижозига тўғри келмайди, улар сариёғни ҳазм қила олишмайди.Ҳазм қилинмаган қолдиқлар сизлоғич, ҳўппоз ва томир қопламалари-га сабаб бўлади.

Халқининг аксарияти “А” гуруҳли бўлган Тибетда халқ сариёғнисақлаб қўйиб ейишади. Пишлоқ каби сариёғнинг ҳам сақлаб қўйилга-ни осон ҳазм бўлади.

НонБуғдойнинг барча витамин, фермент ва микроэлементлари унинг

муттик (ёки муртак)ида, қобиқ ва қобиқ остида тўплаган. Буғдой мар-казида эса фақатгина “чуқур уйқу ҳолидаги” крахмал бор.

Буғдой суғорилганда, сув унинг ферментларини эритиб, микро-элементларни ва витаминларни жонлантиради ва крахмалга оқизади.Ферментлар крахмални енгил шакарга айлантириб, муттик (ёки мур-так - русча "зародыш")га юборади. муттик ҳаракатга ўтиб, бўйчиқаради ва ҳаётини бошлайди.

Ферментларнинг буғдой қобиғининг ичида қамалишининг вакрахмалнинг уйқу ҳолида тутилишининг ҳикмати буғдойнинг пайти-дан аввал ўсиб кетмаслиги ва юз йиллаб бузилмасдан сақланишиучун. Бундан ташқари, буғдойдан ун килинганда, унинг қобиқлари(кепаги) эланиб, ажратилади, оғир ўлик крахмал ун қилинади. Бужоҳилликдан бошқа нарса эмас.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) бунга асло изн бермасдилар. Саҳл ибнСаъд розияллоҳу анҳу: “Расулуллоҳнинг (с.а.в.) вафотларигача наоқ нон, ва на элак кўрдим”, деганлар.

Оқ ундан қилинган ноннинг ҳазми оғир, қондаги кислота миқдо-рини кўпайтиради. Оқ ундан қилинган нон сафро косаси, буйрак вақовуқда тошлар пайдо бўлишига, майда (капилер) ва йўғон (вен)томирларнинг тиқлииб қолишига сабаб бўлади.

Табиий бўлмаган нон ичакларда “В” витаминини ишлаб чиқара-диган микробларни сустлаштиради. “В” витаминининг етишмаслигиасаб мувозанатсизлигига ва анемияга йўл очади.

68

Aчитқили, иссиқ нон бир қанча касаллик ва ичак қуртларинингпайдо бўлишига сабаб бўлади. Хамиртурушли нон пишганиданкейин камида 3 соатдан сўнг ейилиши керак. Аммо ачитқисиз ёкитабиий ачитқили тандир нонни баъзан иссиқлигида ҳам еса бўлади.

Янги ун қилинган эски буғдой кепагини ажратмасдан арпа ёкинўхот ачитқиси каби табиий ачитқи билан аралаштирилиб, тандирдапиширилган нон танага ҳаёт беради. Хамиртуруш билан ҳам нонқилса бўлади, яъни тайёрланган хамирдан парча олиб қўйилиб,кейинги нон хамирига ачитқи сифатида қўшилади. Унинг хамири кечшишади. Масалан, кечқурун қилинган хамир эртаси куни эрталабшишган бўлади.

Нон ҳазмини осонлаштириш учун хамирга седана, занжабил,арпабодиён, зиғир уруғи, кардамон (ҳил), шивит уруғлари қўшилади.Нон устига кунжут сепилса, бу ҳам мақсадга мувофиқ.

Хамир қилганда турли унлар бир-бирига аралаштирилмаслигикерак, чунки ноннинг ҳазми оғирлашади (буғдой уни жавдар ёкиарпа билан аралаштирилиши мумкин). Сариёғ, зайтун ёғи, ҳайвонёғи, асал, мураббо ва сабзавот таомлар билан бирга нон ейишмумкин. Фақат гўшт, товуқ, балиқ, дон ва сут каби таомларбилан бирга нон ейиш ҳазмни қийинлаштиради ва соғликказарарлидир.

Қадимгилар буғдой ёки арпа унини сув, ёғ ва асал билан аралаш-тириб, кулча қилиб, пиширмасдан, қуёшда қуритиб ейишган. Шутарзда бошқа таомга эҳтиёж сезмасдан соғлом бўлиб, 100 йилданкўпроқ умр кўришган.

Аммо бугунги кунда эски буғдой навлари, арпа, жавдар, қорабуғдой тарих бўлиб қолди. Уларнинг ўрнига гени ўзгартирилган ватерминатор ген билан қуроллантирилган янги дон турлари келди.Терминатор (қисирлаштирувчи) ген қўшилган буғдойни экиб, унданкейинги йил учун уруғ олишнинг имкони йўқ.

Таркибида кўп миқдорда ёпишқон альбумин моддаси бўлганиучун гени ўзгартирилган буғдойларнинг (405-550 типларидек) ҳазмиоғир кечади. Бу нав буғдой махсулотларини фақат барча дон махсу-лотларини яхши ҳазм қила оладиган “А” ва “АВ” қон гуруҳларигамансуб кишиларгина ҳазм қила олишади.

Қон гуруҳи “В” бўлганлар бўғдой махсулотлари ҳазмида қийнала-дилар, қон гуруҳи “О” бўлганлар эса ҳазм қила олишмайди. Қонгуруҳи “О” бўлганларда буғдой альбумини ошқозон пардасинисўяётгандек таъсир қилади, ошқозон кислотасининг кўпайишига,гастрит, яра, H. Pylori инфекцияси, томир тиқилиши, ҳарорат билан

69

боғлиқ касалликлар, қонда РН мувозанатсизлиги, аллергия, ревма-тизм, замбуруғ, астма ва тери касалликларига сабаб бўлади. Унгақўшилган ва нон таркибида қўлланилдиган қўшимча моддалар вагени ўзгартирилган ачитқи нон зарарини янада орттиради.

Унда ишлатиладиган қўшимча моддалар:

9 Ёпишишни олдини олувчилар: оксистерин, олеик кислота,глицерин (ёғлардан олинади), амюлаз (чўчқа ошқозони, моғор замбу-руғи ёки GM бактериялар воситаси билан олинади, цистеин/цистин(одам, чўчқа ёки от қилидан ёки GM бактериялар воситаси биланолинади)..

9 Оқартирувчи ва нам тутувчилар: Е171 (титандиоксид), Е173(алюминий гидроксид). (“Зеҳнни бошқариш” ва “Қўшимча модда-лар” бўлимига қаранг.)

9 Сақловчилар: аскорбикацит, туз.

9 Шиширувчи: натрий карбонат.

9 Сиқиштирувчи: кальций карбонат (бўр). (“Қўшимча модда-лар” бўлимига қаранг.)

ГўштБарча ҳайвонларнинг ёш, эркак, қора ва ёғли бўлганлари танлани-

ши керак. Елка, бел гўштлари билан суякка ёпишган гўшт янадаширин ва енгил бўлади. Ҳар бир ҳайвоннинг ўнг томонидаги гўштичап томонидагига нисбатан лаззатли бўлади. Қизил қўйнинг гўштиқораники каби ширин, ҳазми эса янада енгилроқдир. Оқ қўйнинггўшти енгил, кулранг қўйнинг гўшти эса оғир бўлади. Бир ёшли қорава ёғли эркак эчкининг гўшти ширин ва енгилдир. Қўзи, улоқ ва бузоқгўштлари энг яхши ва энг енгил бўлган гўштлардир. Улоқ гўшти қўзигўштига қараганда енгилроқ ҳазм бўлиб, ундан oз қолдиқ қолади.

Қуритилган гўштнинг ҳазми оғир, аммо музлатилган гўштданяхши.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) от гўшти ейишга изн берганлар, аммо эшакгўштини истеъмол қилишни ман қилганлар.

Аллоҳ таъоло “Анъом” сураси 146-чи оятда “Биз яҳудийларгатуёқли ҳайвонларнинг барчасини ҳаром қилдик. Мол ва қўйлар-нинг - яғрини, ичаклари ва суякларига ёпишганганларданташқари - ёғларини ҳам ҳаром қилдик”, дейилади.

70

Яҳудийларга мoл гўшти ман қилинганига кўра, уларнинг гўштҳазм қилиш қобилияти ҳам чегараланган ёки умуман йўқ. Олимларқилган охирги тадқиқотлар буни тасдиқламоқда. Ҳақиқатдан ҳамқизил гўштни ҳазм қилишда қийналган ёки ҳазм қила олмайдиганкишилар борки, улар “А” қон гуруҳига мансубдирлар. Уларнингошқозони гўштнинг ҳазмини таъминлайдиган кислотани шунчаликкам ишлаб чиқаради-ки, ошқозон қизил гўштни парчалай олмайди.

Масалан,Турк халқининг аксарияти (хусусан, Қораденгиз ва Эгaбўлгасида яшайдиганлари) “А” қон гуруҳига мансубдир.Қораденгизлиларнинг кўпчилиги ич ёғи ишлатишса ҳам гўштни хуш-ламайдилар.

Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Мол ва бузоқ гўшти узоқ вақт ейилса,пес (витилиго), псориаз, мохов, фил (бесўнақайлик) касаллиги вабошқа кўп касалликларга сабаб бўлади”, деганлар.

Бу оят ва ҳадисдан шу тушунилади-ки ошқозони кам кислотаишлаб чиқарганлар (“А” қон гуруҳига мансуб кишилар) мол ва бузоқгўштини ҳазм қила олишмайди, фақат ошқозонда чиритишади.Чириган гўшт қолдиқлари майда томирларни тиқиб, саратон (рак),мохов, псориаз, пес (витилиго), варикоз ва фил касаллиги (бесў-нақайлик) каби касалликларни келтириб чиқаради.

Шу сабаб қон гуруҳи “А” бўлганлар товуқ, курка (индук), какликва қўзи гўшти каби енгил ҳазм бўладиган гўштлар ва балиқ ейишса,мақсадга мувофиқ бўлади.

Ёввойи гўштларнинг яхшиси жайрон боласи гўшти ва қуён гўшти-дир. Қуён гўшти сийдикни кўпайтиради, буйрак ва қовуқдаги тош-ларни парчалайди (хусусан “В” ва “АВ” қон гуруҳлилар учун фойда-лидир).

Мол гўшти инсон табиатига қаттиқлик, қўй гўшти эса юмшоқликберади.

Мол, эчки ва туя гўштларининг ҳазми қийин кечади. Аммоошқозони кўп миқдорда кислота ишлаб чиқарадиган кишилар (қонгуруҳи “О” ва “В” бўлганларнинг ошқозони) бундай гўштларниенгил ҳазм қилади.

Қурбонлик гўшти инсон танаси учун мукаммал тозаловчидир.Ични кетказиши, иссиқликни кўтариб юбориши ва бўғинларнишишириши мумкин. Буларнинг барчаси қурбонлик гўштининг таъ-сирида юзага келган соғайиш белгиларидир. Гўшт сўйилганидан уч

71

кундан сўнг қурбонлик хусусиятини, яъни шифо хусусиятини йўқотaбошлайди.

Балки шу сабабдан, Пайғамбаримиз (с.а.в.) аввалига қурбонликгўштини 3 кундан кўп сақлашни ман қилиб, кейинроқ бунга изн бер-ганлар.

Гўшт эшитиш ва кўришни яхшилайди, ақл ва вужудни кучлиқилади.

Қовурилган ёки печкада пиширилган гўшт қайнатилган гўштданқуруқ бўлади. Шунинг учун бундай гўштни кўкатли салат биланейиш керак. Қалампир, дафна ёки арча барги, саримсоқ, пиёз, занжа-бил, тоғ жамбули, қоразира билан пиширилган гўштнинг озуқа қув-вати кўкатлар билан бойийди.

Гўштни нон билан эмас, кўкатлар билан ейиш керак. Шундайқилинса, гўштнинг ҳазми осон кечади ва гўштни ҳазм қила олмаган-ларга зарари камаяди. Бир ҳайвоннинг гўшти бошқа ҳайвоннинггўшти билан ҳам, ёғи билан ҳам аралаштирилмайди. (Сабабинибилиш учун “Сут” бўлимига қаранг.)

Гўштли овқат қилинганида гўштни ўз ёғида пишириш энг яхшиусул. Чунки гўшт ўз ёғи билан бирга қулай ҳазм бўлади. Гўшт ўзёғидан бошқа ҳайвон ёки ўсимлик ёғ билан бирика олмайди.Ҳайвонлар ёғи ҳам гўштсиз қулай ҳазм бўлмайди.

Сосиска, колбаса каби қайта ишланган гўшт маҳсулотлариниейиш мумкин эмаслигига энг камида иккита сабаб бор. Биринчисабаб - бу маҳсулотлар турли ҳайвон гўшти ва ёғлари аралашмасидантайёрланади. Иккинчи сабаб - барча қайта ишланган гўшт маҳсулот-ларига қўшимча модда сифатида натрий нитрит ва натрий сульфитқўшилади. (“Қўшимча моддалар” бўлимига қаранг.)

Ҳайвон ёғи, хусусан, ич ёғлари ва қуйруқ ёғи таом ва дори тайёр-лашда, суяклари эса шифоли шўрвалар тайёрлашда ишлатилади.Кузда ва қишда - гўшт ейиш, баҳор ва ёзда - емаслик соғлик учунфойдали.

Соғлом киши ҳафтада 1-3, ҳатто 5 мартагача гўшт ейиши мумкин.Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Шубҳасиз гўшт таомларнинг саййиди-

дир”, деганлар. Аммо Пайғамбаримизнинг (с.а.в.): “Узоқ муддатгўшт ейиш ва гўшт шўрвасини ичиш қайғу беради, қалбни қат-тиқлаштиради”,деганлари ҳам маълум.

Гўштнинг тури билан бирга ҳайвоннинг қандай сўйилгани ҳам

72

муҳим. “Аллоҳ сизга ўлаксани, қонни, тўнғиз гўштини ваАллоҳдан бошқасининг номи билан сўйилганларни ҳаромқилди”. (“Бақара” сураси, 173).

Аллоҳ (ж.ж.) бу наҳйни Қуръоннинг бир неча жойларида такрор-лайди.

Электрошок бeриб, кейин сўйилган ҳайвоннинг гўшти ўлаксаҳайвон гўшти билан баробардир. Фақат сабаблари хар ҳил. Бу шакл-да сўйилган гўштнинг зарарини тушуниш учун қуйидаги мисолникелтириш мумкин: мукаммал ускуналар билан анжомланган биршаҳарни тасаввур қилинг.Шаҳарнинг мудофаа тизими кучли, бир-гина компьютер билан бошқарилаётган бўлсин. Милионлаб кимё-вий ва биологик токсин ишлаб чиқарадиган, генетик мутациягаучраган, ақл бовар қилмайдиган бутун қуроллар бу компьютергабоғланган бўлсин.

Бу шаҳарни эгаллашни хоҳлаган ақлли киши, мудофаа тизими-нинг маркази бўлган компьютер билан мудофаа ускуналари орасида-ги боғланишни кесиб, шаҳарни, унга зарар бермасдан, барча гўзал-ликлари билан қўлга киритади.

Аммо ақлсиз киши тўғридан-тўғри компьютерни портлатишгауринади. Оқибатда,компьютер бузилиб, унга боғлиқ асбобларбошқарувсиз қолиб,, шаҳар халқи жойлашган жойлар ҳаробага айла-нади. Халқ заҳарланиб, шишиб, ақлдан озиб ўлади, яраланади. Ваишғолчиларнинг қўлида расвоси чиққан ҳароба, соғликка xавфсолган, ўликларнинг лошига тўлган шаҳар қолади.

Бу мисолда компьютернинг боғланиш жойини кесганлар тўғриҳаракат қилди.

Бу мисолни мавзуга тадбиқ қилсак, қассоб мияга кетган жонтомир ва асабларни кесиш йўли билан ҳайвоннинг қонини оқизади.Бу ҳолда мия қонсиз қолиб бир онда ўлади, ҳеч қандай реакция бер-майди. Аммо юрак қон ташқарига отилгунича ишлашда давом этадива шу тарзда ҳайвоннинг гўшти қонда аралашган ва гўштни заҳарла-ган барча моддалардан тозаланади.

Электрошок бериб, сўнгра сўйилган ҳайвоннинг гўштига келсак,электрошок ҳайвоннинг юрагини тўхтатади ёки даҳшатли аритмиягасудрайди.,аммо мия ишлашда давом этади. Мия баданни тириксақлаш учун безларни кўп миқдорда турли гормон ишлаб чиқариш-га йўналтиради. Қон ҳаракатсиз бўлгани учун ичидаги токсин, гор-мон, қолдиқ, микроб, сассиқ газларни суяк ва бўғинларга, гўштга сиз-диради. Шу тарзда гўшт ўлакса xусусиятини олади.

Юқорида кўрганимиз каби, Аллоҳ (ж.ж.) мол гўштини фақатгина

73

яҳудийларга манъ қилган, аммо ўлакса, қон ва тўнғиз гўштини барчаинсониятга ман қилган. Олимларнинг изланишларидан ҳеч биржамиятда тўнғиз гўшти учун ҳазм тизими бўлмагани маълум.

Ҳар бир ҳайвоннинг ҳазм тизими ўзига хос бўлиб, ризқи учун мах-сус яратилган. Шу сабабдан, ҳайвонлар фақат ўзларига хос ризқлар-ни ҳазм қила олишади.

Табиий озиқланган ҳайвон соғлом бўлади, унинг гўшти, ёғи,суяклари тоза бўлади. Аммо бугунги ҳайвонлар фабрикаларда тайёр-ланган гормон, антибиотик,сунъий протеин, витамин ва бошқа GMтаркибли қўшимчалар қўшилган емлар билан ва гени ўзгартирилганмахсулотлар билан озиқланмоқда. Ҳатто вақти ўтиб кетган, бузилганва аралаш таом қолдиқлари, вақти ўтган чипс, печенье, кекс, шакарва шунга ўхшаш нарсалар бозорлардан йиғилиб, ҳайвонларга емсифатида берилмоқда.

Натижада, инсон каби касалланган ҳайвонлар, инсон каби оғирдаволанишни бошламоқда. Даволанган ҳайвон гўшти, ёғи, суяклариюқорида айтилган фойдалардан маҳрум бўлиб, соғлик учун xавфтуғдирмоқда. Шу сабаб, суяк, ёғ, жигар, буйрак, юрак ва миясиниистеъмол қилаётганда юқоридаги ёмон таъсирларга учрамаган ёшҳайвоннинг гўштини танлаш керак.

Клонланган ҳайвонларнинг гўшти ва сути илк бор 2007 йил баҳоройларида АҚШ бозорларида сотила бошланди. Бу ҳайвонларнинггўшт ва сутлари анчадан бери баъзи учинчи дунё давлатларида арзоннарxларда сотилаётган эди.

Расмийлар клонланган мол, чўчқа ва эчкилар мавзусида бераётганбаёнотларида бундай ҳайвонлардан олинган маҳсулотлар ҳар куниистеъмол қилинаётган нормал озиқ-овқатлар билан айни сифатдали-ги ва уларнинг ҳеч бир зарари йўқлигини айтишмоқда. Шунинг учунклонланган ҳайвонлардан олинган маҳсулотлар (гўшт, сут ва ёғлари)бозор ва дўконларда бемалол сотилмоқда. Устига-устак, олимлар бумахсулотларнинг этикеткасида уларнинг қай йўл билан олинганиниёзиш шарт эмаслигини айтишмоқда.

Клонланган ҳайвонлар устида иш олиб бораётган олимлар йиллардавомида ранг берувчи, аромат, ширинлаштирувчи, гўшт ўрнига син-тетик протеин каби сунъий озуқаларни истеъмол қилиш мумкинли-гини ва синтетик таомларнинг инсонларга ҳеч қандай зарари йўқли-гини илгари суришмоқда.

Ҳолбуки, натижалари бутунлай тадқиқ қилинмагани учун бумаҳсулотларнинг берадиган моддий зарари ҳанузгача аниқ эмас.

74

Фақат маънавий зарари маълум: “Нисо” сурасининг 118-119 оятлари-да айтилган усул билан етиштирилган ҳайвонларнинг гўшт ва сутиҳаромдир. (“GMO” бўлимига қаранг.)

ТовуқТабиий озиқланган товуқнинг гўштини еса бўлади, ёғи таомлар

учун қўлланилади. Фақат гормон, антибиотик, витамин ва бошқакимёвий дорилардан тайёрланган, қўшимчалар қўшилган емларбилан етиштирилган товуқ гўшти, тухуми ва ёғини истеъмол қилиштўғри эмас.

“В” ва “АВ” қон гуруҳларига мансуб кишилар товуқ гўшти таби-ий бўлса ҳам, товуқ гўштининг ҳазмида қийналишади. Товуқ гўшти-да улар учун зарарли протеин мавжуд. Бу протеин метаболизманисекинлаштиради, иммунитет тизимини заифлаштиради ва касаллик-ларни қўзғатади.

Хўрознинг яхшиси - ҳали қичқирмагани, товуқнинг яхшиси эсаяхшиси - ҳали тухумга кирмаганидир. Жамбул, қоразира, чиннигулва шивит билан пиширилган хўроз гўшти бўғинлар оғришига, газ,ошқозон ва ичак яллиғланишларига фойдалидир. Товуқ гўшти ақлникучайтиради, манийни орттиради.

Товуқ еми:Бугун товуқ еми сифатида гени ўзгартирилган макка, ловия ва

буғдой каби қишлоқ-хўжалик махсулотлари қўлланилади. Бунданташқари, товуқ емига сунъий протеин, витамин, энзим, гормон ваантибиотиклар, бузилишнинг олдини олувчи моддалар (формальде-гит ва нитрат-нитритлар) ва бошқа қатор қўшимча моддалар қўшила-ди. Тухум сариғининг янада сариқ, пўстлоғининг рангли бўлишиучун емга ранг берувчи Е161 (xanthophyl) ҳам қўшилади. Xanthophylустида қилинган тадқиқотлар оxирига етмаган ва инсон соғлиги учунзарари аниқланмаган. Фақат бу моддага товуқ ёғида ва тухумида дучкелинади. (“Қўшимча моддалар” бўлимига қаранг.)

ТухумТоза (янги) табиий тухумнинг оқи хомлай ичилганида заҳарла-

нишни, овознинг хириллашини тузатади. Протеин, бойитилмаган ёғва минерал таркибли тухумни ҳамма ейиши мумкин.

Олиб борилган тадқиқотлар натижасида янги тухумнинг юраккасалликлари ва юқори холестеринга алоқаси йўқлиги аниқланди.

75

Энг яхши тухум табиий озиқланган, эндигина тухум қўйишгабошлаган товуқнинг 1-3 кунлик тухумидир.

Ҳафтада 1-2 марта тухум ейиш кифоядир. Фақат тухум ейиш-ни ёқтирадиганлар ҳафтада 3-5 марта табиий тухум ейишларимумкин. Янги тухумни хомлай, қовуриб ёки 3 дақиқа қайнатибейиш фойдали. 5 дақиқа қайнатиб еса ҳам бўлади, бундай тухумаллергия бермайди.

Аммо 5 дақиқадан кўп қайнатилган ва 10 кундан ўтган тухум зарар-ли ҳисобланади. Унли махсулотлар ёки бисквит каби ширинлик мах-сулотларида қўлланилган тухум кукуни, пастеризацияланган тухум-лар ва музлатгичда ойлар давомида туриб қолган тухумларнинг проте-инлари қон айланишига ўтиб, оғир заҳар каби ишлай бошлайди, буй-ракларни сустлаштиради ва танага кучли аллергик реакция беради.

Тухумнинг янгилигни қуйидагича билиш мумкин:Янги тухум тузли сув ичига солинсa, у идиш тубида ётган ҳолда

туради. Тузли сувда тик турган тухум - ўртача, сув юзида қалқибтурган тухум - бузилган бўлади.

Янги тухумнинг оқи шаффоф, сариғи ёйилмаган ва эластик ҳолдабўлади.

Эскирган тухумнинг ҳаво бўшлиғи катталашган бўлиб, ичи бузи-лади, бундай тухум силкитилганда овоз чиқаради.

ЁғларИнсон вужудининг ёғга эҳтиёжи бор: ҳужайра деворларида 50-60

% ёғ бор. Ёғ тери остида, аъзоларнинг ва мускулларнинг атрофидатўпланади ва аъзоларни ташқаридан келган хавфлардан сақлайди.Баданнинг иссиқ ва сув йўқотишининг олдини олади. Тери остидагиёғ терига эластиклик ва гўзаллик беради, яраланиш ва яллиғланиш-дан сақлайди. Соч, қил, териларни юмшатади ва порлатади. Бунданташқари, ёғ ҳам эриган витамин ва озиқ моддаларни ташийди ва син-гишига ёрдам беради. Ошқозонни секин тарк этиши сабабли тўқликҳиссини беради.

Тўймаган ёғлар “Омега-3” ва “Омега-6” ҳужайра деворларинингтузилиши, ҳужайранинг ўсиши ва бўлиниши, қон босими ва холесте-рин миқдорининг мувозанатлашишига, томирларда қон қуюқлашувива ёғ бирикишининг олдини олишда, томирлар зарарланишинингкамайиши ва тузалишига ҳамда иммунитет тизимининг ишлашигаёрдам беради.

Инсон бадани идеал ўлчовдаги "омега" ёғларини зайтун ёғи,

76

ёнғоқ, ёнғоқ ёғи, зиғир уруғи ва ёғи, ёғли балиқ, янги тухум, семизў-ти ва уруғи, қичитқи ўти (газанда) ва уруғи, ва барча яшил барглисабзавотлардан олади.

Ловия ва кунгабоқар ёғлари ҳам омега ёғига бой. Фақат бугунгакелиб, улар ёғ синфидан чиқиш арафасида. Чунки ловия ва кунгабоқарёғларини ишлаб чиқаришда фақатгина GM уруғлар қўлланилади.

GM маккажўхори, GM кунгабоқар ва кўплаб GM уруғлари-дан олинган суюқ ёғлар гидроген қилинмаган бўлсалар ҳам, ҳазмбўлмайди. Чунки табиатда мавжуд бўлмаган, яратилмаган таом учунҳазм тизими ҳам яратилмаган. (“GMO” бўлимига қаранг.)

Ўсимлик ёғлари азалдан уруғлардан совуқ сиқиш йўли билан оли-нар эди. Бугун эса ёғ экстракти сиқиш машиналари томонидан 110°Cиссиқликда ва юқори босимда токсик кимёвий ёғ ажратувчилар ёрда-мида олинади.

Қўлланилган бу иссиқлик, босим ва кимёвий ажратувчилар бойи-тилмаган ёғ кислоталарининг углерод боғларини узади, якка-яккарадикал моддалар ҳосил қилади ва улардан ҳимоя қилувчи “Е” вита-минини йўқ қилади.

Бу жараёндан ўтган зиғир уруғи, кунгабоқар ва жўхори ёғларикаби ўсимлик ёғлари саратон, қандли диабет, жигар касалликлари вамияда юзага келадиган муаммоларга сабаб бўлади. Экстракцияданкейин баъзи ёғлар гидрогенлаштирилади.

Маргаринлар, буткул ва қисман гидрогенлаштирилган ўсимликёғлари бу гуруҳга киради.

Гидрогенланлаштирилган ёғлар:Кунгабоқар, жўxори, пахта ёғи каби ёғлар ёниш даражасини кўта-

риш, чидамли ҳолга келтириш ва тоза сақлаш муддатини узайтиришучун гидрогенлаштирилади. Гидрогенлаштириш – суюқ ёғларнингмолекуляр таркибига юқори босимда катализатор билан гидрогенатомларини қўшиб, суюқ ёғларнинг кимёвий таркибини ўзгартириш-дир. Ёғлар табиий бўлсалар ҳам, бу жараёндан кейин таомлик хусу-сиятини йўқотишади.

1940 йиллардан бошлаб қилинган тажрибаларнинг кўрсатгани-дек, гидрогенлаштирилган ёғлар саратон, юрак ва қон томиркасалликлари, қанд диабети, обезит, юқори холестерин,иммунитет тизими касалликлар ва бошқа бир қатор муаммо-ларнинг сабабчисидир.

Маргарин ишлаб чиқарилаётганда кунгабоқар, ловия, хурмо ва

77

жўхори ёғи каби турли ўсимлик ёғлари аралаштирилади ва никелькатализатор билан гидрогенлаштирилади. Бу жараёнда ёғда эриганглицерол ва лецитин (чўчқа глицероли ва лецитини бўлиши мум-кин) каби эмулгаторлар, А, Д, Е витаминлари ва маргаринга таъмва ҳид берадиган сариёғ, зайтун аромати каби табиийга ўхшаш аро-матлар қўшилади.

Цитрик, лактик кислота, калий сорбат каби турли сақловчи модда-лар, сув, ёғсиз сут кукуни, туз қўшиб, аралаштирилади. Бунингнатижасида маргариннинг кимёвий таркиби билан пластмасса-нинг кимёвий таркиби ўртасида фақатгина бир молекула фарққолади. Синтетик модда хусусиятларига эга бўлган маргаринниинсон ёки ҳайвон ҳазм тизимининг ҳазм қилиши имконсиздир.

Гени ўзгартирилган уруғлардан олинган ёғлар,гидрогенлаштирилган суюқ ёғлар ва маргаринларнинг зарарлари:

9 Ҳазм бўлмайди, танада тўпланади.

9 Жигарни бузади, ҳуснбузарларни кўпайтиради.

9 Ёмон холестеринни оширади, яхши холестеринни туширади.

9 Томирларда тўпланади ва уларни торайтиради, қил (майда)томирларда қаттиқ тиқилишларни ҳосил қилади.

9 Қон босимининг юксалишига сабаб бўлади.

9 Асеросклероз ва коронар юрак касаллиги ва саратон xавфиникўпайтиради.

9 Она сутини камайтиради ва сифатини туширади.

9 Иммунитет тизимини заифлаштиради.

9 Инсулин фаоллигини тушириб, қонда қанд миқдорининг орти-шига сабаб бўлади.

Қиздирилгандан кейин туриб қолган ёғда ёки қайта ишланганозуқалардаги ёғда ёғ оксидланиши билан токсик хусусиятдаги перок-ситлар ва мустақил радикаллар келиб чиқади, бу эса ўта xавфлидир.Шу сабабдан қовурилган ва туриб қолган бодом, писта ва арахис,чипс, печенье, туриб қолган тайёр таомлар ва қовуришда биттаданортиқ маротаба қўлланилган ёғларни истеъмол қилиш тўғри эмас.

Бодом, писта ва арахис каби махсулотларни қовурилгандан сўнгкуттирмасдан ейиш керак.

Пишириш жараёнида мустақил радикал моддалар юзага келишисабабли табиий ўсимлик ёғларини ҳам бир марта ишлатиш керак.

78

Ҳайвон ёғлари, яъни бойитилган ёғлар эса унчалик xавфли эмас.Гўшт ўз ёғи билан пиширилса, ҳазм бўлиши осон кечади. Гўшт ўзи-дан бошқа ёғда яхши ҳазм бўлмайди. Ҳайвон ичи ва қуйруқ ёғлари-нинг гўштсиз ҳазм бўлиши қийин кечади. Қон гуруҳи “О”, “В” ва“АВ” бўлганлар табиий озиқланган ҳайвонларнинг ёғини гўштибилан бирга бемалол истеъмол қилишлари мумкин. Аммо ҳайвонёғини ҳазм қила олмайдиган ва “А” қон гуруҳига мансуб кишиларҳайвон ич ёғини фақат дори сифатида ёки ора-сира таомлар биланейишлари мумкин.

Миямизнинг таxминан 60% ёғ кислоталаридан ташкил топади.Бунинг ярми бойитилмаган ёғ кислоталари, қолган ярми эса бойити-лган ёғ кислоталаридир. Бойитилган ёғлар ҳужайра деворининг50%ни ташкил қилади ва ҳужайра метаболизмида муҳим рол ўйнай-ди. Улар суякларга кальций келишини, жигарнинг токсинлариданҳимояланишини таъминлайди ва яхши холестерин (HDL) миқдориниоширади. Бундан ташқари, ҳазм тизими аъзоларини зарарли бакте-риялардан сақлайди, иммунитет тизимини қувватлантиради.

Бойитилган ёғлар доғлаш ва пишириш жараёнларида бузилмайди.Шу сабабдан қизартириш ва қовуриш ишларини бу ёғларда қилиштўғридир. Фақат табиий озиқланмаган ҳайвонларнинг ёғи зарарлиҳисобланади. Чунки ҳайвон танаси ҳам худди инсон танаси каби кам-чилиги бўлган ҳазмдан сўнг қолиб кетган заҳарларни ёғда тўплайди.

Соғлом кишининг ҳафтада 2-3 марта ёғ ейиши танага кифоя қила-ди. Ёғ истеъмол қилинмаса ҳам, тана ўз ёғини чиқаради. Аммопайғамбаримиз (с.а.в.) “40 кунгача гўшт ва ёғли нарса емасликахлоқни бузади, киши табиатини ўзгартиради”, деганлар. 40кунда бир марта, ҳатто хафтада 2-3 марта ёғ еган соғлом кишиларучун ёғнинг ҳайвонники ёки ўсимликларники экани фарқ қилмайди.

Лекин ҳар куни ёғ еганлар ҳайвон ёғлари ўрнига зайтун ёғиниистеъмол қилишса, мақсадга мувофиқ бўлади.

Қўп ва зарарли ёғ томирларда кичик доначалар ҳосил қилади. Будоначалар қон билан айланиб, холестерин билан қопланишни (ёпи-лишни) бошлайди ва терининг ёғ безларига боради, у ердан хуснбу-зар ва чибон шаклида тери устига чиқади.

Қондаги кўп ёғнинг хуснбузар ва чибон шаклида тери устигачиқиши энг зарарсиз йўлдир. Бундан ҳам ёмонроғи қондаги ортиқчаёғларнинг “холестеринли халтачалар” ҳолида томир деворларигаёпишиб, оҳак билан қопланишидир. Шундай цементланланган томирдеворлари қаттиқлашади, қалинлашади. Натижада, томирлар тора-йиб, қон айланиши секинлашади, қон қуюқлашади ва мажбуран

79

иссиқлик кўтарилади. Қон торайган томирлардан аъзоларга етарлимиқдорда етиб бормайдиган ҳолга келади, аъзолар кислороддан вазарурий озуқалардан маҳрум қолиб, заифлашади. Томирнинг қоплан-ган жойида томир портлаши ёки некроз, яъни тўқима ўлими келибчиқади. Некроз юзага келган жойда эса яра, қонаш, яллиғланиш вақаттиқлашиш ҳодисалари бўлади.

Юксак холестериндан қутулиш учун холестеринни дори билантуширмасдан, озиқланишни тартибга солиш, зайтун ёғи ейиш, сарим-соқли дори ичиш, жигарни тозалаш керак бўлади. Холестериннşитушириш учун бу тадбирнинг ўзи кифоядир.

80

*ТАБИИЙ ДОРИ-ДАРМОНЛАР

“Бошқаларнинг топган баъзи дорилари билан ҳар қанча даво-лансанг ҳам, энг яхши табиб Аллоҳ Таъолодир”.

(Ҳадиси шариф).

“Аллоҳ Таъоло касалликни ҳам, давосини ҳам нозил қилган.Ва ҳар бир касалликка бир дармон яратган. Шундай экан,

даволанинг. Фақат ҳаром бўлган нарса билан даволанманг”.(Ҳадиси шариф).

Аччиқ қовун Ecballium elaterium(Циртатан қовуни, Абу Жаҳл қовуни, Шоқол қовуни, Эшак бодринги)

Сарғайиб пишган аччиқ қовун дори сифатида қўлланилади.Аччиқ қовуннинг суви мукаммал тозаловчи ва эритувчи бўлиб,баданнинг теран қатламларида тўпланиб, йиллар давомида сақланганортиқча зарарли моддаларни ташқарига чиқариб ташлайди. Аччиққовуннинг пўстлоғи ва гуллари заҳарлидир. Қўлланиладиган қисми -сувли ва этли қисмидир. Қовун пишмаган ҳолда, ҳали яшиллигидаишлатилса, ични кеткизади ва қустиради. Бундай қовуннинг қурити-лган ва майдаланган пўстлоғининг 1 граммини, уруғининг яримграммини ёки кукунининг 2 граммини истеъмол қилиш ўлимга олиббориши мумкин. Бир шоxда битта аччиқ қовун бўлса, бу янадазаҳарли бўлади. Уни заҳарини заифлатиш учун асал ёки шакар биланаралаштириш керак.

Янги ва қуруқ аччиқ қовун дори сифатида қўлланилиши мумкин.Аччиқ қовуннинг суви, меваси (уруғсиз), барглари ва томири қурити-лади ва сақлаб қўйилади. Аччиқ қовуннинг суви баргининг сувидан

81

ҳам қувватлидир. Фалаж, қичима, жигар касалликлари, ҳатто цирроз,буйрак ва қовуқ касалликларига, ревматизм, урологик ва гинеколо-гик касалликларга фойдали. Қон ва сафрони нозиклаштиради, бошоғриғи ва мигренни (вақти-вақти билан тутадиган бош оғриғи) кетка-зади. Илон ва чаён чақишларига қарши даводир.

Аччиқ қовун оғиз йўли билан, қинга (вагинага) қўйилиб, қулоққатомизилиб, бурунга тортилиб ёки терига сурилиб қўлланилади:9 50 гр янги аччиқ қовун томири ингичка қилиб кесилади ва 500 гр

сув билан паст оловда 5 дақиқа қайнатилади. 15 дақиқа кутилиб,сузилади ва бир ош қошиқ асал билан аралаштирилади. Ҳар кунбу сувдан 150 грамм кун бўйи ютум ютум ичилса, гепатит ва сир-роз, оғриқ, қон қуюлиши, бесўнақайлик (фил) касалликларигафойдали.

9 Аччиқ қовун ичи тозаланиб, асал тўлдирилади. Оxиригача сувқуйиб, паст оловда 15 дақиқа қайнатилади. 7-10 кун давомида 1донадан бошлаб 5донагача орттириб борилади. 10 кунлик танаф-фуслар билан 5 марта такрорласа, руҳий касалликларга ва эпи-лепсияга фойдали бўлади.

9 Аччиқ қовун ва сирка чала қайнатилиб, ғарғара қилинса, тишоғриғини камайтиради, миликларни кучлантиради, тиш фаолия-тини қулайлаштиради.

9 14 кун давомида ҳар куни 5 дона аччиқ қовун барги 1 пиёла сувбилан паст оловда 3 дақиқа қайнатилади. Совиганидан кейинасал ёки шакар билан ширинлаштирилиб, ютум-ютум ичилса ёкиҳар кун терига 6-10 дона аччиқ қовун суви сурилиб турилса, асаб,бўғин, ишиас, қақшаш ва ўткир оғриқларга, буйрак ва сийдикйўлларига фойда қилади. Бесўнақайлик (фил касаллиги, элефан-тиаз) ва моховнинг ривожланишини тўхтатиб туради.

9 Аччиқ қовун барглари майдаланиб, йиринглашган, иссиқ шиш-ларга сурилади, усти ёғли қоғоз билан ёпилса, кўпроқ туради ва5-6 соат кутилса, шишларни кетказади. Газакларга (шишларга)сурилса, уларни кичрайтиради. Теридаги доғларни кетказади,фалаж ва юз фалажига фойда беради.

9 Қуритилган ва туйилган аччиқ қовун томири, арпа ёки жавдаруни билан суюқ хамир қилинади. Бу хамир бўғинлар ва кўкрак-даги шишларга сурилади, усти ёғли қоғоз билан ёпилиб, 12-24соат қўйилади..

9 Аччиқ қовуннинг 100 гр қуруқ меваси олиниб, 500 гр сув билан

82

(200 гр сув + 300 гр табиий сирка қоришмаси билан янада таъ-сирли бўлади) паст оловда 15 дақиқа қайнатилади ва озгина сову-тилиб, сузилади. Сўнг шу сув билан бир мато ҳўлланиб, оғриганбўғинларга қўйилади ва 4-5 соат кутилади.

9 Аччиқ қовун сувининг сув ёки сут билан яримга-ярим қоришма-си ҳовучга солиниб, бошни олдинга эгиб, бурунга тортилади; 3-4 сония ушлаб туриб, кейин ташлаш керак. Ярим соат – 4 соаткейин кучли акса уриши ва бурун оқиши бошланиб, 1-3 кундавом этади. Бу сурункали бош оғриғи, мигрен, синузит, миятомирларидаги тиқилишларни ва тузларни, тери ва кўздагисариқликни кетказади.Аччиқ қовун миқдори кишининг мижозига қараб ўзгаради. Қонгуруҳи “О” ва “В” бўлганлар аччиқ қовунга кучли реакция бери-шади. Улар аччиқ қовун сувининг сув ёки сут билан яримга-яримқоришимини истеъмол қилишлари мумкин. Оқиш бошланиб, етарли миқдорда бўлмаса, 2/3 аччиқ қовун суви+ 1/3 сув аралашмаси, агар бу ҳам етмаса, 3/4 аччиқ қовун суви +1/4 сув аралашмасини истеъмол қилиш мумкин. Қон гуруҳи “А” бўлганларнинг мижози аччиқ қовунга тўғри кела-ди. Шу сабабдан улар бошда 3/4 аччиқ қовун суви + 1/4 сув ара-лашмасини, кейин соф аччиқ қовун сувини истеъмол қилишларимумкин.Қон гуруҳи “АВ” бўлганларга эса ҳар хил реакция беради. Бунгабарҳам бериш учун улар аччиқ қовун миқдорини бир неча мартатекшириб, босқичма-босқич равишда кўтариб боришлари керак.Энг кам дозадан (1/3 аччиқ қовун суви + 2/3 сув) бошлаб, бир-икки кун танаффус билан таъсир қилувчи доза (меъёрни) топгун-ча тажрибада давом этишади. Тажрибалар ораси мутлақо 1-2 кунбўлиши керак.

9 2 қошиқ газанда уруғи + 1 ош қошиқ хантал уруғи қўшилади. 2қошиқ янги сиқилган қовун суви + 200 гр асал билан яхшилабаралаштирилади. Кунда 2-3 марта 1 чой қошиғидан ейилади. Уяхшигина балғам кўчирувчи бўлиб, ўпкаларни тозалайди.

9 Аччиқ қовун барги суви сузгичдан сузилиб ёки 1/3 қовун суви +2/3 сув аралашмаси 1-2 томчидан қулоқларга томизилади.Қулоқларни тозалаб, оғриғини кетказади.

9 1 чой қошиқ aччиқ қовун суви + 1 чой қошиқ асал + 2 чой қошиқзайтун ёғи аралашмаси томоқ бодомсимон безларга (гландалар-га, ангиналарга) сурилади.

83

9 ½ чой қошиқ ва седана + 1 чой қошиқ янги сиқилган қовунсуви + 1 чой қошиқ асал аралашмаси кичик латтага қўйилиб,ухлашдан аввал қинга (вагинага, бачадонга яқин жойга) қўйи-лади ва эрталабгача кутилади. Ҳайзни кесади, бачадоннитозалайди ва томирларни очади. (Бу даво ҳомиладорларга тав-сия қилинмайди!)

9 30 гр қуруқ ёки 100 гр янги қовун томири ингичка қилиб кесила-ди, 1 литр сув билан паст оловда 15 дақиқа қайнатилади ва сузи-лади. Сўнг бу сувдан 100 гр олинади, 200 гр асал шарбати биланаралаштириб, кун бўйи қултумлаб ичилади. 3 кун шундай қили-нади. 3 кун танаффус қилиб, 3 кун яна ичилади. Бу жараён 3марта такрорланади. 1 ойдан кейин яна такрорланади..

Ёки:9 Қуритилган ва туйилган аччиқ қовун томири, эрталаб ва

кечқурун ½ чой қошиқ 3 кун ичилади. 3 кундан кейин тушликдаҳам ичиб турилади. Ич кетиши бошлангунича давом этилади. Ичкетиши бошланиши билан танаффус қилинади, тўхтаганиданкейин яна бошланади ва бу жараён 3-7 марта такрорланади.

Талоқ касалликлари ва сирроз касаллигига фойда бериб, шишларникетказади

9 1 литр сув + 1 ош қошиқ асал + 1 ош қошиқ янги сиқилган қовунсуви (қон гуруҳи “А” бўлганларга 2 қошиқ) + 1 ош қошиқ янгисиқилган янги занжабил + 2 ош қошиқ янги сиқилган селдиряпроғи суви билан аралаштирилади. Қултумлаб, кун давомидаичилади. Сийдик ва хайзни кўпайтиради, буйрак ва жигарнитозалайди, балғамни кўчиради.

9 Аччиқ қовун суви оғриган бўғинларга ва ҳар қандай оғриганжойга сурилади. Шу тарзда кунда 6 дона (қон гуруҳи “А” бўлган-лар 10 донагача) aччиқ қовун сувини ишлатиш мумкин. Оғриқбир онда камаяди ва кетади.

9 Қусиш учун 1 чой қошиқ қовун суви + 1 чой қошиқ зайтун ёғиаралашмасини тил тагига сурилади. Қусиш билан ошқозон тоза-ланади ва қувватланади.

Қусишни тўхтатиш учун 1 ош қошиқ зайтун ёғи ёки лимон сувиичилади.

9 2/3 қошиқ зайтун ёғи, 1/3 қошиқ аччиқ қовун ёғи аралаштирила-ди. Бу ёғдан қулоққа 3-5 томчи томизилса, қулоқ оғриқларига вашанғиллашига фойдали.

84

Умуртқани бошидан оҳиригача қоплайдиган даражада узун пах-тали латта қовун ёғига ботирилади. Энсадан бошлаб думбагачаумуртқа устига ёпиштирилади. Устига ёғли қоғоз қопланиб,боғланади. Кейин сочиқ қўйилади, қалин кийим кийиб ётиладива эрталабгача шундай қолади. Ёғ барча аъзоларга таъсир қилиб,чуқур тўқималардан токсинларни кўчириб, ич кетиши, сийдик,тер, бурун оқиши ёрдамида ташқарига чиқариб ташлайди. Ҳарқандай касалликларга, хусусан MS, фалаж, алзгеймер, ревма-тизм, умуртқа касалликларига қарши фойдаланилади.

Аччиқ қовун ёғини тайёрлаш: Пишган аччиқ қовун кесилиб, уруғлари чиқарилади ва 3 қисмга

бўлинади. Биринчиси, кастролга тиғиз қилиб жойлаштирилади ваустини ёпадиган даражада зайтун (ёки кунжут) ёғи қуйилади.Буғланиши тугагунча паст оловда қайнатилади. Ёғи сузилиб, янакастролга қуйилади. Иккинчи кейин учинчи қисмлар шу ёғ ичигасолиниб, айни жараён (айни ёғда) яна такрорланади (қайнатилади васузилади). Сўнг ёғ сузилиб, шиша идишларга солинади ва оғзи ёпибқўйилади.

Огоҳлантириш›: Аччиқ қовун уруғи жуда заҳарли бўлгани учунишлатилмайди. Аччиқ қовуннинг суви ички аъзолар учун яхшилаб,сузилиб ишлатилади. Бир мартада 2 граммдан кўп қуритилган аччиққовун суви асалсиз олинса, ўлимгача олиб бориши мумкин.Қуритилиб, қиём ҳолига келгандан кейин аччиқ қовун суви бир мар-тада 0,7 граммгача олиниши мумкин..

Арпабодиён Pim pi nel la ani sumБуйрак, қовуқ, бачадон, жигар ва талоқ қопламаларини очади;

оғриқларни енгиллаштиради; хайз, сут ва сперма ишлаб чиқарили-шини орттиради; қориннинг пастки қисмидаги оғриқларни ва танагатеккан ҳар қандай захарнинг зарарини кесади. Газ чиқаришда таъсир-ли восита. Арпабодиён чойи бош оғриғи учун жуда фойдали. Кўришқувватини оширади: 9 3 қошиқ туйилган арпабодиён 200 гр зайтун ёғи билан аралашти-

рилади, 7 кун сақланиб сузилади. Сузилган 1 томчи гул ёғи ёкисаримсоқ ёғи билан аралаштирилиб, қулоқ касалликлари учунқўлланилади.

9 1 пиёла сувга 1 чой қошиқ арпабодиён қўшилиб, 3-5 дақиқа қай-

85

натилади ва сузилиб, кичик ютумлар билан ичилади.9 1 ош қошиқ арпабодиён 1 пиёла қайноқ сув билан аралаштириб,

1-1,5 соат дамлаб қўйилади. Дамланганидан кейин иккига бўли-ниб кунда 2 марта оч қоринга асал билан ичилади.

9 Майдаланган арпабодиён таомлар устига сепилади.9 Нон хамирига арпабодиён аралаштирилса, нон ҳазмини енгил-

лаштиради.9 2 ош қошиқ туйилган арпабодиён + 1 ош қошиқ туйилган сано

+ 2 ош қошиғи кашнич + 1 ош қошиқ қалампир + 1 бош майда-ланган сармисоқ + 3-4 лимон суви + 150-200 гр зайтун ёғи ара-лаштирилиб, таомларга ёки нон устига сурилиб, истеъмолқилинади (сано ўрнига шамбала қўлласа бўлади). Ич қотишигава ҳазмга фойдали.

Арпабодиён учинчи даражали иситувчи ва қуритувчи бўлганиучун уни ҳар куни истеъмол қилиб бўлмайди. 1-2 хафталик курсларҳолида ва ҳафтада 1-2 марта таомларда қўлланилади.

Нок Pi nus com mu nisКучли антимикробиал ва ич сурувчи хусусиятидан ташқари, буй-

рак касалликларида қўлланилади. Ич қотишига фойда, ошқозонгақувват, юракка роҳат бериб, юрак тез уришини кетказади, қоннитозалайди, бурун оқишини кетказади, сўлак безларининг нормалишлашини таъминлайди.

Ёввойи нок боғ нокидан ҳам таъсирли бўлади.

Арпа Hur de um vul ga reҚайнатилган арпа суви сийдик пуфаги, буйрак ва сафро косаси

оғриқларига, жигар, талоқ ва кўкрак касалликларига, буруноқиши, бўйдоқлиқларга, рахит, эгзема, садаф ва қичималаргафойда беради. Иссиқни туширади, балғамни кўчиради, яллиғла-нишнинг олдини олади.9 Уруғли (пўстлоқли) арпа 3-4 соат сувга куттирилади, кейин шу

сувда 1,5-2 соат қайнатилади ва сузилади. Арпа суви асал биланаралаштирилади ва она сутидан махрум қолган болага, қувватсизқарияларга, жарроҳликдан чиққанларга берилади. Юқорида сана-лган касалликларга ва хусусан юрак касалликларига жуда фойдали.

9 Арпа сомони ярим соат паст оловда қайнатилиб, ичилади ва чўми-лаётганда ваннадаги сувга қўшилса, буйрак ва қовуқ тошларитуширади. Арпа ўрнига шу шаклда сули ҳам қўлланиши мумкин.

86

9 Арпани майдаланиб, илиқ сув билан аралаштирилади, 2-3 дақиқақайнатилиб, занжабил, мускат ёки долчин билан асал қўшилади.Нонушта ёки кечки овқат пайти ейиш мумкин.

Расули акрам (с.а.в.) эланмаган арпа унидан пиширилган нонни ерва буни барча пайғамбарларнинг нони бўлганини айтар эдилар.Демак арпада катта ҳикмат бор.

Розмарин Ros ma ri nus of fi cia lis(Қуштили)

Оғиз, томоқ, ошқозон, ичак, жигар ва сафро косаси инфекциялари-га ва ҳатто H. Pylori инфекциясига, эгзема, юқори холестерин, ревма-тизм ва саратонга қарши кучли доридир. Қонашларни тўхтатади,ошқозон ва ичаклардаги газларни чиқариб юборади, ҳазмсизлик ваошқозон ачишларини кетказади, соч тўкилишини тўхтатади. Хотирапастлиги, эпилепсия (тутқаноқ), юракнинг тез уриши ва ҳолсизликка,бош оғриқлари, ишиас оғриқларига, юқори ва паст қон босимигақарши самарали восита.9 Бир чой қошиқ розмарин 150 гр қайноқ сув билан 15 дақиқа дам-

ланганидан сўнг сузилади ва ичилади. Бу тарзда дамланган роз-марин кунига 1-2 марта ичилади..

9 500 гр табиий олма ёки узум сиркаси 3 ош қошиқ майдаланганқуруқ розмарин билан аралаштирилади ва шиша идишга соли-ниб, оғзи ёпилади. Ора-сира чайқалиб, 10 кун сақланади. 10 кун-дан кейин барглари олиниб, сузилади. Кунига бир марта 30 гррозмарин сирка 30 гр сув билан аралаштирилиб ичилади. Томиртиқилишларига, юқори холестерин, эгзема, хайзнинг узоқ давомэтишига фойда беради. Эгземали жойларга қайнатилиб, сувқўшилмасдан сурилади.

9 Янги розмарин таомларнинг устига сепилиб ёки таомдан сўнгчайналиб истеъмол қилиниши мумкин. Ҳазмни қулайлаштиради,жиғилдон қайнашини кетказади.

Қулупнай Fra ga ri a ves caТаркибида метаболизмнинг нормал ишлаши учун керакли модда-

лар, органик кислоталар ва кўп миқдорда витамин бўлган қулупнай-нинг мўъжизавий хусусиятлари борлиги аниқланган. Қулупнайдабўқоқ, эски, яллиғланган ва ҳеч нарса билан даволаб бўлмаган эгзе-

87

маларга, аллергия, ошқозон-ичак яралари, гемморой, ич қотиши вакетиши, юқумли касалликлар, буйрак, жигар, юрак ва томир касал-ликларига шифо бор. Қулупнай камқонликка қарши таъсирли дори-дир. Сийдикни ҳайдайди, ҳароратни туширади.

Қулупнай ҳеч нарса билан аралаштирилмасдан ейилиши керак.Қулупнайнинг шифосидан фойдаланиш учун қулупнай мавсумидаэртадан тушгача фақат қулупнай ейиш (1 кг гача) керак. Тушдан сўнгтаом ейиш мумкин. Қулупнай билан бир кунда ширинлик ва оқ нонейиш қатъиян таъқиқланади.

Ҳафтанинг икки кунини (масалан, душанба ва пайшанбани)фақатгина қулупнай билан ўтказиш фойдали. Қулупнай аллергияси-ни ҳам яна ўша қулупнай билан даволаш мумкин. Бунинг учунқулупнайни шакар, қаймоқ ёки бошқа мевалар билан арлаштирма-сдан ейишнинг ўзи кифоя қилади. Мавсуми ўтгунича ҳар кун қулуп-най ейиш фойдали. Мавсумида табиий қулупнай еганлар йилдавомида касалликлардан омон бўлишади.

Диққат: Фақатгина табиий бўлган ва пишиш мавсумида тўплан-ган қулупнай ва тоғ қулупнайи дорилик хусусиятига эга.

Чимланган (янги униб чиққан) буғдой ва арпа9 Маълум миқдордаги буғдой ёки арпа парчаланган буғдой ёки

арпадан ажратилиб, ювилади ва хўлланади. 1-3 соат сувда турга-нидан кейин сузилиб, ёйилади ва устига нам мато қопланади.Қоронғи ва илиқ ерга қўйилади.

24 соатдан сўнг буғдой (ёки арпа) уна бошлайди. Униб чиққанбуғдой яхшилаб ювилади, асал билан бирга 1-3 ош қошиқ ейила-ди. Ҳеч нарса билан аралаштирмасдан таом ўрнига ейиш керак.Сочларнинг қувватланиши, кўпайиши, порлаши ва ўсишини таъ-минлайди. Ҳайзларни тартибга солади, тери рангини очади,ҳуснбузарларни йўқотади, сиқилишларни кетказади. Асаб касал-ликлари, ичак ва яраларга шифодир..

9 3-5 кун турганидан кейин яхшигина ўсган буғдой яралар учундармон. Униб чиққан буғдой чимлари билан биргаликда майда-ланади, тоза бир матога жойлаштирилади ва яраларнинг устигақўйилади. Бу малҳам кунда 2 марта алмаштирилади. Энг эски вачуқур яралар бўлса ҳам, қисқа вақт ичида битиб кетади.

88

Униб чиққан буғдой ва арпа сувининг тайёрланиши:Униб чиққан буғдой ёки арпа ювилади, яхшилаб эзилиб, сув

қўшилади ва сиқилади Буни асал билан ҳам аралаштирса бўлади.Қариларга, оғир беморлар ва ич яраси бўлган касалларга, болаларгава соғлом кишиларга жуда фойдали.

Огоҳлантириш: Чимланган буғдой ва арпа ишлатилишиданаввал албатта ювилиши керак! Буғдой ва арпанинг гени ўзгармаганбўлишига диққат қилинг!

Седана %i gel la sa ti vaПайғамбаримиз (с.а.в.): “Седана енглар. Зеро Аллоҳ Таъоло

унда ўлимдан ташқари, ҳар қандай дардга шифо яратган”,деганлар.

Седананинг бир марта истеъмол миқдори 1,5-2 гр (1 чой қошиқ),бир кунда истеъмол миқдори эса 6-7 (бир қошиқ) гр гача.9 Седана асал билан аралаштирилиб, эрталаб-кечқурун оч қоринга

1 чой қошиқ ейилади. Катта, кичик, касал ва соғломларга фойдаберади.

9 Ҳар куни чайнаб ейилган 3-5 гр седана оғиз ҳидини кетказади.9 30 гр майдаланган седана 200 гр зайтун ёғи билан аралаштирила-

ди. 7 кун сақланиб сузилади ва ҳар кун 20-30 гр ичилади, овқат-ланиш пайтида ёки соусларга қўшилиб ишлатилади. Бу ёғ биланоғриган бўғинларга массаж қилинади, тери бузулишларига вамуаммоли сочларга сурилади.

Бош оғриши ва айланишини қолдириш учун:9 Сочларга ва бош терисига седана ёғи суриш сочни тез яхши-

лайди ва оқаришини кечиктиради, бош оғриғи, мигрен ва бошайланишини кетказади. Қулоққа седана ёғи томизиш қулоқнитозалайди.

9 Янги майдаланган седана қўллаш бош оғриғини кетказади. 9 Седана янги майдаланган ҳолда кукун ҳолида бурунга тортилса,

қафасли суяк ва бурун қопламаларини очади. Эпилепсия касаллигида:9 Эпилепсияда седана сигарет каби чекилади, янги майдаланган

седана бурунга тортилади. Седана ёғи бош терисига сурилади вақулоққа томизилади.

89

Садаф (псориаз), пес (витилиго) ва замбуруғ касаллигида:9 Сирка билан седана пастаси садаф касаллигида, замбуруғ, ҳусн-

бузар ва бўйдоқликларга фойдали. 9 Майдалаб ярага сепиш, ярани тузатади; гемморойга суриш

геморройни яхшилайди.9 Нон хамирига аралаштириш ноннинг ҳазм бўлишини осонлаш-

тиради.9 Чайнаб ейиш, ошқозон ва ичак газларини чиқаради, ичаклар ва

жигардаги қуртлар ва бегона микробларни ўлдиради, оғиз ҳиди-ни яхшилайди.

Юз фалажида (параличида):9 Седана кечқурун сиркада намланиб, эрталабгача туради.

Қуритилгандан сўнгра яхшилаб, туйиб бурунга тортилади. Бужараён кунига 3-5 марта такрорланади. Бош оғриғини кетказади,юз фалжига фойда беради.

9 Седана ёғини бурунга тортиш ва бош терисига суриш юз фалаж-ни кетказади.

Хотирани мустаҳкамлаш учун:9 1 пиёла чойга 7-11 томчи седана ёғи томизилади ва асал билан

ширинлаштирилади. Кунда 2 марта ичилади.Ҳолсизликка қарши:9 Седана ва қоразира бир миқдорда туйилaди, айни миқдор асал

билан аралаштирилади. Эрталаб ва кечқурун бир ош қошиққачаейилади.

Гормон мувозанатсизлигига қарши:9 Ҳар куни эрталаб 1 чой қошиқ туйилган седана + 10-20 мг ари сут

+ 1 чой қошиқ асал аралаштирилади ва оғизда эритилиб ейилади.Бу бир ой давом этади.

Туғишни осонлаштириш ва гинекологик касалликлар учун:9 1 қошиқ мойчечак бир пиёла сув билан паст оловда 10-15 дақиқа

қайнатилади. Айни шаклда седана ҳам қайнатилиб сузилади васузилган мойчечак суви билан аралаштирилади. Бироз совугани-дан сўнг 50 гр асал қўшилиб, эритилади ва кичик помпа билан(ёки игнасиз инжектор билан) вагинага солинади ва кутилади.Айни пайтда заъфарон ёки зиғир уруғидан қилинган ичимликка7-11 томчи седана ёғи томизилади ва ичилади. Бу жараён туғиш-

90

ни қулайлаштириш учун тўлғоқ бошланганидан кейин, гинеко-логик касалликлар учун эса 1-2 ҳафта давомида, ҳар куникечқурун амалга оширилади.

Холестеринни камайтириш ва холестеринли қaтламларни эри-тиш учун:

9 Бир қошиқ туйилган седана + бир қошиқ туйилган оддий бўйи-модарон + 1 қошиқ асал аралаштирилади, иккига бўлиниб, ҳаркуни эрталаб ва тушликда оч қоринга ейилади. Очиққанда кўкчой, мева суви ёки сабзи суви ичилади, тушликкача ҳеч нарсаейилмайди. Бу 1 ҳафта давом эттирилади.

Бепуштликка қарши:9 Бир пиёла седана + ½ пиёла қоразира + ½ пиёла турп уруғи май-

даланади, 2 пиёла асал билан аралаштирилиб, эрталаб вакечқурун бир қошиқ ейилади. Тугагунича давом эттирилади.

Простатит касалликларига қарши:9 6 ҳафта давомида ҳар куни эрталаб 1 чой қошиқ туйилган седана

+ 1/3 чой қошиқ туйилган мўррисафий асал шарбати билан ичи-лади. Бел, қориннинг пастки қисми ва эркак бези тагига седанаёғи сурилади. 3 ҳафта давом этгандан сўнг ўрнига аччиқ қовунсуви айни шаклда сурилади.

Диабетга:9 Бир пиёла туйилган седана + ярим пиёла туйилган қоратундак

уруғи + бир пиёла туйилган анор уруғи + бир пиёла қуритилганва туйилган оқ карам уруғи + бир қошиқ туйилган мўррисафийаралаштирилади ва қоришма тугагунича кунига 3 марта бир ошқошиқдан оч қоринга ичилади. Мўррисафий ўрнига занжабилқўлланилиши мумкин. .

Талоқ касалликларига:9 Ҳар кеч седана майдаланади ва эски зайтун ёғи билан ёки зайту-

нёғининг қолдиғи билан аралаштирилиб, чап қовурға остигасурилиб усти ёпилади. Эрталабгача туради. Шу пайтда 1 чойқошиқ шамбала, 1 пиёла иссиқ сув билан аралаштирилиб, асалбилан ширинлаштирилади. Ичига 7-11 томчи седана ёғи томизи-лади ва ичилади. Икки ҳафта давом эттирилади.

Буйрак ва сафро косаси тошларини эритиш учун:9 3 ош қошиқ майдаланган седана + 4 ош қошиқ табиий асал + 3

бош эзилган саримсоқ қўшилади. Учга бўлиниб, кунда 3 марта

91

50-100 гр лимон суви билан бирга ичилади. 7 кунгача ҳар кунайни жараён такрорланади.

9 Седана асал билан аралаштирилиб ичилса, буйрак ва қовуқдагитошларни эритади, лўққиллаб оғришни кетказади, балғамничиқаради, нафас қисишига фойда беради..

Сафро косаси (ўт пуфаги) тўқималарини тузатиш учун:9 Бир ош қошиқ майдаланган седана + бир чой қошиқ майдаланган

мўррисафий + 200 гр асал яхшилаб аралаштирилади, тамом бўл-гунча эрталаб, тушликда ва кечқурун бир неча чой қошиқданейилади.

Дафна дарахтиДори тайёрлашда дарахтнинг барча аъзолари қўлланилиши

мумкин. 9 Дафна барглари майдаланади, кепакли буғдой уни билан ярим-

ярим қилиб аралаштирилади ва сирка билан хамир қилинади. Бухамир ҳароратли шишларга сурилади. Яллиғланишнинг олдиниолади, ҳароратни туширади, оғриқни қолдиради.

9 20 гр дафна барги 1 литр сувда 3 дақиқа қайнатилади ва 30дақиқа дамланади. Сузилганидан кейин 3 кун давомида ютумла-ниб ичилса, бўғинларни тозалайди. Бу дорининг хаммомдаишлатилиши самарадорликни янада оширади.

9 100 гр дафна барги 3 дақиқа қайнатилади ва 30 дақиқа дамлана-ди. Совуққа яқин иссиқ сув билан аралаштирилиб, бу сув ичигаўтирилади. Бу сийдик йўлларининг қизишини кетказади, қовуқва бачадон касалликларига фойда беради.

9 Дафна дарахти пўсти ва меваси туйилади, ярим-ярим аралашти-рилиб кунда бир марта 4-6 гр ичилса, буйрак тошларини парча-лайди ва туширади. Бу амалиёт 3 кун кетма-кет қилинади, бирҳафталик танаффуслар билан 3-5 марта такрорланиши мумкин.Аммо бу муолажани ҳомиладор аёллар қўлламасликлари керак,акс ҳолда, ҳомиласи тушиши мумкин.

9 Дафна меваси туйилади, асал билан ярим-ярим аралаштириладива эрталаб-кечқурун бир неча чой қошиқ ейилса, бош оғриғисурункали бўлса ҳам, оғриқни кетказади.

9 Дафна ёғи шиш ва оғриган бўғинларга сурилса, оғриқни тўхтата-ди, қулоққа томизилса ёки бош терсига сурилса, қулоқ ва бошоғриғига фойда беради.

92

9 Майдаланган дафна баргини ҳидлаш аксиртириб мияни тоза-лайди.

Дафна ёғи тайёрлаш: Янги дафна барги ва мевалари 3 тенг гуруҳга ажратилади. Биринчи

гуруҳ кастрюлга сиқиб жойлаштирилади ва устини ёпар даража-да зайтун (ёки кунжут) ёғи қуйилади. Буғланиши тугагуничапаст оловда қайнатилади ва ёғи сузиб олинади. Кейин навбатбилан иккинчи ва учинчи гуруҳдаги дафна барги ва мевалари ҳамхудди шундай қилинади. Ёғ шиша идишларга солиниб, идиш-нинг оғзи ёпилади ва ёғ зарурият туғилганда олиниб, ишлатила-веради.

Олма Pi rus ma lusТаркибида кўп миқдорда А, В1, В2, С витаминлари, натрий, фос-

фор, органик кислоталар ва маъдан тузлар мужассам. Юқори анти-микробиал ва антивирус таъсирга эга бўлгани учун ошқозон ва ичак-ларга, дизентерия инфекциясига, барча яллиғланиш касалликларигава гриппга фойда беради. Юрак ва буйрак касалликларига, анемияҳамда диабетга фойдали.

Олма қонни тозалайди, қаттиқлашган томирларни ва жигарниюмшатади, юрак ва бошқа мускулларни кучли қилади, бадандатупланган зарарли моддаларнинг, буйраклардаги қум ва тошларнингчикариб ташлашга ёрдам беради. Олма ёки олма суви ревматизмга,йўтал, нафас сиқиши, бронхит ва тумовга, тана ҳароратини кўтарув-чи касалликларига фойда беради. Озишга ёрдам беради. Олматаомдан олдин ейилса, ич қотишининг олдини олади. Таомданкейин ейилган олма ҳазмни бузади, ошқозон ва ичакларда газҳосил қилади ҳамда қоринни шиширади.

Олма пўсти ва бир неча уруғи билан бирга ейилиши керак.Уруғида қувват ва чидамлиликни кўпайтирувчи баъзи хусусиятларбор. Пўсти олинган олманинг шифоли хусусиятлари камаяди. Олмасуви янгилигида ичилиши керак, туриб қолган ва ранги ўзгарганшарбат шифобахшлигини йўқотади. Олма пўстидан тайёрланган чойбуйраклар ва қовуқдаги тошларни эритиб туширади, шунингдек,буйрак касалликларига фойдали.

Ҳали пишмаган, хом олма таркибида кўп миқдорда темир модда-си борлиги учун яхшигина қон ишлаб чиқарувчидир. Болалар ваҳомиладорлар хом олмани яхши кўришади.

93

Ҳар куни 1-3 дона олма ейиш ва ҳафтанинг 1-2 кунини фақат олмабилан ўтказиш (кунига 1 кг олма ейиш) саломатлик кафолатидир.Олма фақатгина пишиқчилик мавсумида шифобахшдир. Музлатилганолма ҳамда ҳосил мавсимидан кейин истеъмол қилинган олма кимёвийўзгаришларга учраб, фойда ўрнига зарар беради: ичакларда ачийди,ортиқча газ ҳосил бўлишига сабаб бўлади.

Кавар (ковул) Kap pa ris spi no za Ковул (кавар) гули ғунчасига каппари дейилади. Каппари қурити-

лган ҳолда, шўр ёки табиий сиркада сақланиб ишлатилади. Янгисилимон суви (ёки сирка), туз ва зайтун ёғи билан ейилади. Қуритилганкапари яхшилаб туйилиб, сув билан ичилса, геморройга фойда беради.

Талоқ касалликларига ковулдан яхшироқ ўсимлик йўқ. Бу кабикасалликларда ковул томирининг пўсти қайнатилиб ичилади ёки 1чой қошиқ майдаланган ковул пўсти 3 ҳафта давомида эрталаб вакечқурун сув билан ичилади.

Қуруқ томири ўрнига гулининг ғунчаларини (капарини) ҳам қўл-лаш мумкин.

Қуритилган томири туйилиб, жавдар уни билан аралаштириладива кечқурун талоққа сурилади ва устига ёғли қоғоз ёпилади ҳамдаэрталабгача туради.

Янги ковулнинг томири пўсти қуритилган ковулнинг пўстиданқувватли бўлади.

Грейфрут Cit rus gran disЛимоннинг барча фойдали хусусиятларига эга бўлган,

иштиҳанинг йўқлиги ва уйқусизликка фойдали, ичакларни ишлата-ди, жигарни тозалайди, фалаж ва қувватсизликка фойдали,ахлоқни гўзаллаштиради. Лимон ўрнига ҳам қўлласа бўлади.Грейфрут олаётганда уруғли (данакли) бўлишига диққат қилишкерак. Уруғсиз (данаксиз) грейфрутлар гени ўзгартирилган бўлади.

Сабзи Dau cus ca ro taА провитаминга энг бой манбаларидан биридир. Унда кўп

миқдорда C, D, E, K, B1, B2 витаминлари мавжуд. Болалар учун онасутидан кейинги қийматли озуқа. Эмизикли аёлларнинг сутиникўпайтиради ва бойитади. Она ва боланинг тишларини қувватлан-

94

тиради, кўз нурини оширади. Куйган жойлар, ташқи ва ички яралар-ни яхшилайди. Саратоннинг олдини олади, тери ва кўз касалликлари-га, шунингдек катаракта, астма ва овоз пастлигига фойда беради.

Сабзи уруғлари ошқозон ва ичак газларини кетказади, сийдикнихайдайди, буйрак ва қовуқ тошларини туширади, гидрофиз (қориндасув тўпланиши) касаллигига фойда беради. Сабзи суви исмалоқ,қичитқи ўти, семизўти, карам, пиёз, петрушка, селдир ёки олма сувибилан бирга ичса, самарадорликни янада оширади.

Хурмо Phoe nix dact yli fe ra Ҳадиси шарифда: “Ажва хурмоси жаннатдандир ва жиннилик-

ка қарши шифодир”, дейилган. Киши озуқа сифатида кўп вақтдавомида хурмо ейиши мумкин. Хурмо, пўсти билан ювилмасданейилиши керак. Хурмо пўсти устидаги микроблар соғлом киши ичак-ларидаги микроблар билан бир хил. Хурмони ювмасдан ейиш ичак-ларга керакли микробларни бериш бўлади. Кунига 1-5 дона хурмоданаги билан ейилса, ичакларнинг ишламаслигига ва геморройгафойдали.

Ҳомиладор аёлларга хурмо тавсия қилинади, чунки xурмо бача-дон мускулларини тозалаб, кучга тўлдирaди. Хурмо - ҳомила ривож-ланиши учун керак булган фолия кислотасининг манбаидир.

Нонушта ва кечки овқатлар ўрнига сув ёки кўк чой билан ейишмумкин.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) хурмони қовун, тарвуз ёки қаймоқ биланер эдилар.

Ялтироқ хурмолар сақловчи кимёвий моддалар қўшилгани саба-бали, катта хурмолар эса гормонли бўлгани сабабли зарарлидирларва танланмаслиги керак. Ажва хурмосининг энг кичиги танланса,мақсадга мувофиқ бўлади.

Қичитқи ўти (газанда) Ut ri ka di oi ka, Ut ri ka urensҚичитқи ўти темир моддаси манбаси ҳисобланади. Кучли қон

тозаловчи ва ишлаб чиқарувчи, яллиғланишни ва шишларни кетка-зувчи, иммунитет тизимини қувватлантирувчи ва қондаги қанд мод-дасини туширувчи, аллергик реакцияларни бошқарувчи, яроқсизлан-ган тўқималарни (мумкин қадар) янгидан қурувчи, барча камчилик-ларни тўлдирувчи ва қаришни секишлаштирувчи сифатларга эга.Газанда бўғимлар, ревматизм ва орқа касалликларига, простатит,

95

тироид ва лимфа безларининг катталашиишига, буйрак ва ўт пуфагитошларига, ҳар қандай яллиғланишга, анемия ва аллергик касаллик-ларга, саратон, алзгеймер ва мултипл склероз (MS) га қарши қўлла-нилади. Қисқаси ҳар қандай касалликларга шифодир.9 Бир чой қошиқ янги майдаланган қичитқи ўти уруғи + бир чой

қошиқ қичитқи ўти суви ёки бир чой қошиқ аччиқ қовун ёғибилан аралаштирилиб, иккига бўлинади ва ҳар икки бурун теши-гига қуйилади. Қафасли суяк қопламаларини очишда таъсирливосита, бўшлиқларни тозалайди, бурундаги тиқилишларни кет-казади. Катталашган лимфа безларига ва тироид безига сурилса,шишларини қайтаради.

9 Газанда арпа суви билан пиширилиб ичилади. Ўпка яллиғлани-ши ва балғамдан xалос қилади. Айни шаклда пиширилиб, ичи-лган газанда уруғи астмага қарши жуда фойдали.

9 Газанда ёғини ичиш ич қотишига фойда беради.9 Мўррисафий билан пиширилган газанда ичиш ҳайзларни кесади.9 Қичитқи ўти ва унинг уруғи ҳомилага фойдали бўлиб, туғишни

қулайлаштиради.9 Янги қичитқи ўти уруғи туйилиб, занжабил суви билан намлана-

ди ва ёғли қоғозга сурилади. Саратон яраларига ва ҳар қандайшишга қўйилади. Дока латта билан ўраб, 10-12 соат кутилади.

9 Қичитқи ўти ёқилади, ундан қолган кули эриган тузи билан ара-лаштирилиб, ёғли қоғозга сурилади, саратон яралари ва шишлар-га қўйилади. Дока латта билан ўраб, 10-12 соат кутилади.

9 Янги ёки қуруқ қичитқи ўти эзилиб, сирка билан аралаштирила-ди. Сўнг ёғли қоғозга қўйилиб яллиғланган бўғим, егзема, садаф(псориаз), варикоз, катталашган талоқ, жигар ва ҳар қандайшишга (яллиғланган шишларга ҳам) қўйилади. 10-12 соат кути-лади.

9 Эзилган янги қичитқи ўти ёки суви сирка билан ёки сиркасизбош терисига сурилса, садаф (псориаз) ва кепакни (қазғоқни)йўқотади, яраларни ёпади, сочларни кучлантиради, порлатиб,яхшилайди.

9 Қуруқ қичитқи ўти туйилиб, чой қилиб ичилиши, таом устигасепилиб ёки салатга қўшиб ейилиш мумкин. Гўшт билан пиши-рилган қичитқи ўти шифо хусусиятларини йўқотади.

96

Анжир Fi cus car ci aҲадиси шарифда: “Агар жаннатдан келган мевани айтишим

керак бўлганида, анжирни айтган бўлардим. Чунки жаннатмеваларининг гули йўқ. Босур (Геморрой) ва суяк бўғимларикасали бўлганлар бу мевалардан ейишсин”, дейилган.

Анжир барча меваларнинг фойдаларини ўзида мужассамлаштир-ган. Қоннинг қуюқлигини сақлайди, қуюқ қонни суюқлаштиради,балғамни кетказади. Яраларни яхшилайди, ичакларни очади ва бўша-тади, барча касалликларга шифодир. Ҳар куни эрталаб узум сиркаси-да 8-10 соат турган 3 дона қуруқ анжир еган киши, иссиқлик биланбоғлиқ касалликлардан омон бўлиб, сафродан зарар кўрмайди. Ҳаркуни тоза зайтун ёғи ичида бир кеча турган 3 дона анжир еган кишижигар касаллигига учрамайди. Анжир жигар, талоқ, буйрак,қовуқдаги тиқилишларни очади. Ичакларни ишлатиб, бегонамикробларни чиқариб юборади, соғломларини жойлаштиради.Саратоннинг олдини олади.

Янги анжирни ювмасдан, пўсти билан ейиш керак. Ювиш керакбўлса, ювилганидан кейин 3-4 соат кутиш керакки, устидаги фойда-ли микроблар кўпайсин. Ҳафтада 1-3 кунни фақат анжир билан ўтка-зиш жуда фойдали.

Чиннигул Car yop hil lus aro ma ti cusЮрак, ошқозон, жигар ва кўз нурини қувватлантиради, геморрой-

ни кетказади. Ҳидланганида уйқуни келтиради, чайналса, оғиз ватана ҳидини яхшилайди, оғиз яраларига, милк касалликларига ваяллиғланишга фойда беради. Хоҳишга кўра таом ёки ширинликларгачой, қаҳва, шарбат ва мурабболарга қўшиб истеъмол қилиш мумкин.

Тарвуз Cit rul lus vul ga risҲадиси шарифда: “Таомдан аввал қовун, тарвуз ейиш

шифодир”, дейилган..9 Таомдан аввал, таом билан бирга ёки кейин еса бўлади.9 Алоҳида ейилса, қонни тозалайди, сийдикни кўпайтиради, шиш-

ларни кетказади, ичакларни ишлатади, яраларни ёпади, тери васочларни порлатади.

9 Буйрак ва қовуқ тошларини эритиб тушириш учун тарвуз яхши-лаб ейилганидан кейин, пўстининг суви сиқилиб ичилади.

97

9 Ҳар кун тарвуз ейиш ва ҳафтанинг 2-3 кунини фақатгина тарвузбилан ўтказиш, барча касалликларга даводир.

9 Уруғлари билан ейилганда сийдикни кўпайтиради, суякларниривожлантиради.Тарвуз мавсумида кўп тарвуз еганлар катта фойда кўрганлариниайтишган ва диабет касаллари учун тарвуздан яхшироқ озуқайўқлигини аниқлашган.

Қовун Cu cu mis me loҲадиси шарифда: “Мева еганингизда қовун ва тарвуз енглар,

чунки улар жаннат меваларидир ва уларда минг неъмат ва минграҳмат бор. Уларни ейиш барча касалликларни кетказади”, -дейилган.

Қовун турли витаминлар, кўп миқдорда темир ва целлюлозаларнимужассамлаштирган. Ичакларни тозалайди, гемоглобинни кўпайти-ради, жигарни юмшатади, оҳак ва тошларни эритади ва туширади,сийдикни кўпайтиради.

Янги қовун қон касалликлари, склероз, гемморой, буйрак ва юраккасалликларига фойдали, ич қотишини йўқотади. Туғишдан аввалқовун ейиш туғишни осонлаштиради.

Энг шифоли қовун яқин полиздан келган ва гени ўзгартирилмаганқовундир.

Туриб қолган қовунда зарарли модда кўпаяди. Янги қовун уруғи тери, ич ва ташқи яраларга фойдали.

Жамбул (тошчўп) Tyhmus vul ga risСийдик йўллари касалликларига жуда фойдали. Буйрак

тошларини парчалайди ва туширади. Ҳазмни осонлаштиради, ҳазмаъзоларини дезинфекция қилади, ҳатто H. Pylori ва Кандидадансақлайди, яллиғланишни қуритади, ошқозон, кўз ва юракни қувват-лантиради. Қориннинг пастки қисмидаги оғриқларини кетказади,иштаҳани очади. Таомларга доимий равишда жамбул қўшиш кўришқувватини сақлайди ва орттиради.

Жамбул чойи ичилса, тер ва оғиз ҳидини кетказади, уйқусизлик-ка, жисмоний ва руҳий касалликларга фойда беради. Эпилепсия, ане-мия ва қувватсизликка таъсирли восита. Гижжаларни туширади.

98

Жамбул ёғи бошга сурилса, бош оғриғига, қоринга сурилса, қориноғриғига ва ошқозон тортишиб оғришларига, кўкрак ва белга сурил-са, астма, бронхит, кўк йўтал ва йўталга фойда беради.9 30 гр янги жамбул майдалаб тўғралади, 200 гр зайтун ёғи билан

аралаштириб 7 кун туради. Кейин ёғи сузилиб, соус ва салат вабошқа таомлар учун ишлатилади. Оғриган жойларга суртилади.

9 Жамбул уруғлари қовурилади ва туйилади, бир латта биланёпилади, натижада геморрой кичкиналашади. Уруғи топилмаса,ёввойи жамбулни айни шаклда ишлатса бўлади. Ёввойи жамбулмаданийсидан кўра таъсирли ҳисобланади.

Зиғир уруғи Li num usi ta tis si mumМилк, юз, овоз мускуллари, кўкрак ва бадандаги ички ва ташқи

шишларни кетказади, овоз бузуқлигини йўқотади. Буйрак вақовуқ тошларини туширади. Маний (сперма) ва сийдикни кўпай-тиради, туғишни осонлаштиради, ошқозон, ичак ва сочларниқувватлантиради, яраларни ёпади. Хусусан, кўк йўтал, йўтал ваошқозон яраси учун жуда фойдали. Саратон (рак)нинг олдиниолади, саратон янги бошлаган бўлса, тўхтатади.

9 1 қошиқ зиғир уруғи туйилади, 1 қошиқ асал ва 3-5 дона эзилгансаримсоқ билан аралаштирилади ва ютилади, устидан сув ичил-са, (“Сув” бўлимига қаранг.) ич кетишини тўхтатади, ич қоти-шининг олдини олади.

9 1 қошиқ зиғир уруғи совуқ сув билан аралаштирилиб, устигалатта қопланади ва 1-2 соат дамланади. Ёки 1 қошиқ зиғир уруғи50 гр совуқ сув билан аралаштирилади ва 5-6 соат туради. Кейинуруғлари билан кунига 1 маҳал ичилади.

9 Янги майдаланган зиғир уруғи сув билан аралаштирилади, эзи-лган ва шиш жойларга компресс қилинади.

9 Қайнатилган зиғир уруғининг бўтқаси куйган жойларга сури-лади.

9 Зиғир уруғи қичитқи ўти билан қайнатилиб, асал билан ёки ўзиейилса, саратонга фойда беради.

9 Зиғир уруғи нон хамирига қўшилса, нон ҳазмини осонлашти-ради.

9 Янги қовурилган ва майдаланган зиғир уруғи зайтун ёғи биланаралаштирилиб, бош терисига сурилса, соч тўкилишини тўхтата-

99

ди, сочларнинг ўсиши ва қалинлашишини таъминлайди.Огоҳлантириш: майданланган зиғир уруғини кутмасдан ишла-

тиш керак, акс ҳолда таркибидаги омега кислоталари шифо хусусия-тини йўқотади!

Қизил лавлаги Be ta vul ga ris9 Қизил лавлагининг суви энг кучли саратон олдини олувчидир ва

қон ишлаб чиқарувчиларидан биридир. Петрушка ва селдир бар-глари қизил лавлагининг фойдасини ортиради. Қизил лавлагисувини карам, пиёз, исмалоқ, сабзи ёки семизўти суви билан ара-лаштириш мумкин.

9 Сабзи суви билан яримга-ярим аралаштирилган қизил лавлагисуви ҳар куни 400 граммдан ичилса, эритроцитлар миқдориниқисқа вақт ичида кўпайтиради. Томирларда тўпланган минералкальцийни яхшигина эритадиган ҳам лавлаги сувидир.Мўррисафий, зарчуба ёки долчин билан пиширилган қизил лав-лаги жигар ва талоқдаги қопламаларни очади. Буйрак ва сафрокосасини (ўт пуфагини) тозалайди.

9 Пиширилиб эзилган қизил лавлаги шишларга сурилса, уларнийўқотади.

9 Қизил лавлаги сувини ичиш бачадондаги фиброма ва миомаларҳамда кўз пардасини эритади, юксак қанд ва ҳароратни туширади.

9 Простатит, туберкулез ва асаб касалликларига фойдали.9 Қулоққа илиқ лавлаги суви томизиш қулоқ оғриғини кесади ва

яллиғланишни тўхтатади.9 Бош терисига суриш кепакни кетказади.9 Қизил лавлаги сувини ичаётиб 30-50 граммдан бошлаб 400 грам-

мгача чиқариш мумкин. Аввалига 50 гр қизил лавлаги 150 грсабзи суви билан аралаштирилади, сўнг 75 гр қизил лавлаги 125гр сабзи суви билан, сўнг 100 гр қизил лавлаги 100 гр сабзи сувибилан, кейин эса соф қизил лавлаги сув билан аралаштирилибичилади.

Қоразира Cu mi num cymi numСийишда қийналиш ва ич кетишига дори, простатит ва бошқа без-

ларни сақлайди, таомлар ҳазми ва газ чиқишини осонлаштиради,

100

буйрак ва қовуқни касалликлардан сақлайди, тошларни парчалабтуширади, буйрак яраларининг ёпилишини таъминлайди, теринигўзаллаштиради. Кўп истеъмол қилиш терини сарғайтиради.Қоразира палов ёки шўрвага солинади, бошқа таомлар устига эсамайдаланиб сепилади. Майдаланган қоразира тез эскиради.9 Бир миқдор қоразира, сано ва жамбул ёки кашнич туйилади ва бу

аралашмадан 1 чой қошиқча таом устига қўшилади.9 Донали ёки кукунли қоразира ейиш ёки чойини ичиш ич кетиш-

ни тўхтатади, тошларни туширади.9 Майдаланган қоразира асал ва зайтун ёғи билан аралаштиралади,

эркак тухумидаги шишларга сурилади ва 3-5 соат кутилади.9 Қоразира асал шарбатига қўшилганида она сутини орттиради.

Айни шарбатга озгина сирка қўшиб ичиш, сийишда қийналиш ванафас қисишига фойда беради.

Xино Cinc ho naҲадиси шарифларда: “Кексайишни xино билан кетказинг. Зеро

у юзларингиз учун гўзаллик, оғизларингиз учун хушлик, хотин-ларингиз учун қувватдир. Xино жаннат аҳли ҳидларининг сайй-идидир ва хинo куфр билан имонни айиради”, дейилган.

Xино қайнатилиб ичилса, балғамни тарқатади, майдаланган ванамланган ҳино оғриган оёқларга сурилса, оёқ оғриғини бартарафқилади, иссиқ шишларга боғланса, шишни юмшатиб, яллиғланишникетказади. Xино ёғи асабларни ва барча шишларни юмшатади. Xинотуйилиб, сув билан аралаштирилади ва тирноқ инфекциясига, куйганжойларга ва соч парваришида қўлланилади.

Карам Bras si ca ca pi ta taОқ карам Е витаминлари манбасидир. Тухум касалликларига,

семизлик, гормон мувозанатсизлигига, ревматизм, шишлар, милк ваталоқ касалликлари, ҳуснбузар, тери касалликларига қарши қувватлиқуролдир. Қабизлик (ич қотиши)ва унга боғлиқ тери касаллилкариникетказади, қондаги қандни туширади.

Оқ карам суви оз муддатда ошқозон ва ўн икки бармоқли ичакда-ги яраларини ёпади, ичакларни тозалайди, она сутини кўпайтиради.Эски яралар устига янги карам барглари эзилиб сурилса, яраларнитозалаб қисқа вақт ичида ёпади, оғриган бошга сурилса, бош

101

оғриғини кетказади, шишган талоққа сурилса, шишни туширади.Оқ карам таоми ёки карам суви ичакларда газ тўпласа, бу карам у

киши мижозига тўғри келмаганини кўрсатади. Бу киши оқ карамўрнига қизил карам, брокол, сабзи ёки қизил лавлаги ейииши керак.

Лимон Cit rus li mo num1-3 дона лимон суви сиқилиб, сув билан аралаштирилиб ҳар

куни оч қоринга ичилса, шифо бўлади. Қондаги РН мувозанатинитаъминлайди, аллергия, эгзема ва замбуруққа қарши фойдали.Ҳароратни ва қанд моддасини туширади. Яллиғланишни қурита-ди, балғамни юмшатиб, ўпкалардан ҳайдайди, семиртиради ваҳазмни осонлаштиради. Хусусан, қон гуруҳи “А” бўлганларгалимон ва суви жуда фойдали.

Лимон танадаги оҳакни эритади, сийдикни кўпайтиради, қовуқ вабуйрак тошларини парчалаб, туширади. Терига сурилса, теринигўзаллаштиради, ҳуснбузарларни йўқотади. Суви бош оғриғига,томоқ инфекцияларига ва ангина шишига фойда беради. Қусишниинголдини олади, ич кетишини тўхтатади. Совуқ сув билан ичилганидатерлатади.

Лимон пўстини чайнаш милк қонашини, уруғларини чайнаш ичқотишининг ва гемморойнинг олдини олади. 2-3 грамм қуритилиб,майдаланган лимон уруғи ёки пўсти инфекция ва ҳар қандай заҳартаъсирини камайтиради.

Илон чаққан пайт лимон сувини пўсти суви билан аралаштирибичиш ва чаққан жойга лимон пўсти қўйиш фойда беради. 2-3 кундавомида кунига 2-3 марта алмаштириб, терининг қаварган жойлари-га лимон пўсти қўйиш қавариқларни кетказади.

Лимонни шакар билан ейиш зарарли, қон кислотасини кўтаради,оҳак тўпланишига, аллергия ва замбуруққа сабаб бўлади. Сиқилганлимон суви нордон эмас, нордон-ширин бўлади.

Лимонни xушламаганлар ҳар куни эрталаб сув қўшиб грейфрутсуви ичишлари ёки грейфрут ейишлари керак. Юнг материаллар ора-сига лимон пўсти қўйиш куяларни кўпайишининг олдини олади.

Лимон суви 15-30 дақиқадан кейин шифо хусусиятини йўқотишнибошлайди.

102

Мисвоқ Sal va do ra per si ca Мисвоқ балғамни кесади, кўриш қувватини оширади. Оғиз таъми-

ни яхшилайди, милк, ошқозон, ичак, простат, тухумликлар ва бача-дон нервларини кучлантиради, тиш чириши ва милк касалликлари-нинг олдини олади, тиш тошларини туширади.

Мисвоқ ишлатиш суннатдир.Мисвоқ тишдан кўра милкларга таъсирлироқ. Чунки мисвоқ ҳар

бир тиш остида турли аъзоларга борган акупунктур нуқталаринитопади. Милкка боғланган аъзолар фаолиятини тартибга солади.Мускуллардаги оғриқни камайтиради, милк касалликлари ва тишчиришларининг олдини олади, оғиздаги зарарли микробларниўлдиради, мия соғлигини ва хотира мустаҳкамлигини оxирги нафас-гача сақлайди.

Мисвоқнинг таъсири қўлланганидан бошлаб 48 соат давомэтади.Тиши йўқларга ёки тақма тишлилар милкларга мисвок ишла-тишлари мумкин. Тиши бўлмаганлар милкларда қон айланиши яхшибўлмагани учун доим мисвоқ қўллашлари керак.

Мисвоқни туфук билан намлатиб, олд тишлар билан юмшатишкерак. Бу ҳаракат бачадон, тухумлик, простат ва марказий асаб тизи-мини қувватлантиргани учун муҳим. Мисвоқнинг бу шаклда қўлла-нилиши айни пайтда тишлар қимирлашининг олдини олади, қимир-лаган тишларни қотиради. Даволанишда кунига 3-5 марта камида 40кун давомида танаффуссиз мисвоқ ишлатиш керак. “Мисвоқ бўлма-ганида, бармоқ мисвок ўрнига ўтади”. (Ҳадиси шариф)9 Қовуқ ва буйрак тошларини эритиб тушириш учун ишорат бар-

моғи қалинлигида 15 см узунликдаги 5-6 дона мисвок олинади.Ҳар бири 15 парчага бўлинади, 6 литр сувга солиб, паст оловдаярми тугагунича (тахминан 6 соат) қайнатилади. 3 кун давомида,тугагунича ютум-ютум ичилади.

Ялпиз Ment ha pu le gi um, M. Sylves trisОшқозонни иситади ва қувватлантиради. Ҳазмга ёрдам беради.

Балғам ва қусишнинг олдини олади, ошқозон ва ўпка яллиғлариниқуритади, манийни кўпайтиради. Лимонли ялпиз чойи йўтални кет-казади. Ялпиз озуқаларнинг бузилишини олдини олади, юз ва оғизҳидини яхшилайди. Сано билан бирга ишлатилганда ичакларни тоза-лайди, гижжа ва зарарли микробларни ташқарига чиқаради. Сутга

103

қўшилса, сут бузилишининг олдини олади. Янги ялпиз терлатади, бош оғриғи, айланиши, одатий оғриқлар ва

ошқозон ачишини кетказади, жинсий хоҳишларни камайтиради.Эзилган ялпиз озроқ туз, сув ва сирка билан аралаштирилиб ичил-

са, талоқ касалликларига шифо бўлади. Ялпиз анжир билан биргаейилса, ўпкаларни тозалайди, цирроз ва сариқ касаллигига жуда фой-дали. Ялпиз ейиш ва қатиқ суви ичиш фил касаллиги (бесўнақайлик)ва варикозга фойда қилади.

Анор Pu ni ca gra na tumҲазрати Али (р.а.): “Аллоҳнинг нури анор еганларнинг қалби-

дадир”, деганлар. Биологик жараёнларни тезлаштиришда самарали.Ҳазм тизимида-

ги барча бузилишларни тузатади, қонни тозалайди. Юрак қувватсиз-лиги, ўпка касалликлари, ички яралар, нифос, сафро косаси (ўт пуфа-ги) безовталаниши, қусиш, геморрой, ҳуснбузар ва учуқларда ишла-тилади. Анор суви, асал аралашмаси ҳазмни қувватлантиради. Анорпўстининг яшили сийдикни кўпайтиради. Нордон анор яллиғланиш-лар ва диабетга, ширини эса томоқ ва кўкрак касалликларига даво.Анор ҳарорат билан боғлиқ касалликларга шифо. Уруғлари ва ичи-нинг пўстлоқлари билан ейиш ич қотишининг олдини олади,ошқозонни тозалайди. Мавсумида ичилган анор суви терини тозалай-ди ва порлатади. Уруғсиз анор ва тоза анор суви ични қотиради.Шунинг учун анор суви ичаётганда кунига 1-2 марта узум ёки анжирейиш керак.

Анор пўсти ич кетишини кесишда ва гижжа туширишда дорисифатида ишлатилади.9 Анорнинг ташқи пўсти қуритилиб, туйилади. Эрталаб ва

кечқурун бир чой қошиғи сув билан ютилади. Болаларга эса ½чой қошиқ берилади, асал билан аралаштирилади. Ич кетишинитўхтатади, гижжаларни туширади, шалвираб қолган ошқозоннинормал ҳолга келтиради.

9 4-5 кун уруғлари билан анор ейиш буйрак қуртларини туширади,ич кетишини тўхтатади ва ичаклардаги яраларни ёпади.

9 1 ош қошиқ қовурилиб, майдаланган гуруч 400 гр сув билан ара-лаштирилади, 1 ош қошиқ майдалаб кесилган анор пўстлоғиқўшилиб, қайнатилади ва ҳар куни 100 граммдан 4 марта ичила-

104

ди ёки клизма қилинади. Ич кетишини тўхтатади, ошқозон ваичак яраларини ёпади.

9 Анор уруғлари қуритилиб, туйилади. Кунига 2 марта, бир нечачой қошиғи сув билан ичилади. Ич кетишини тўхтатади,ошқозон ва ичак яраларини ёпади.

9 Нордон анор суви ҳуснбузар ва учуқларга сурилади.9 Ошқозон яллиғланишини даволаш ва сийдик тўктириш учун

нордон ёки ширин анор уруғлари билан бирга (асал билан ҳамбўлади) ейилади.

Райҳон Oci mum ba si li cumЖаннат гули

Тери, ошқозон, ичаклар ва қовуқни тозалайди. Райҳон ҳидлашбош оғриғини, уни чайнаш эса чанқоқни кетказади. Кўзга нур, юрак-ка қувват. Мигрен, бош айланиши, эпилепсия ва уйқусизликка фой-дали. Гижжаларни тўкади. Палов, таомлар, шўрва, қатиқ ва айронгақўшилади, чой билан дамланиши ҳам мумкин.

Туркистон ўлкалари аёллари райҳонни кўп нарсаларда ишлатиша-ди: райҳон чайнашади, сочлари, қулоқ орқасига тақишади, ҳидлаша-ди, бешикларга осишади, барча таом ва ичимликларга қўшишади.Қуруқ райҳонни кийимларига ва уйларига осишади. Шарқ аёллариҚуръони Каримда исми зикр қилинган райҳон фойдаларининг барча-сидан фойдаланишни хоҳлашади.

Қадимдан насронийлар (христианлар) уйларига қуруқ райҳоносиб, ҳатто ўликларининг тобутига райҳон қўйишарди.

Заъфарон Cro cus sa vi tusИчки аъзоларни қувватлантиради, юракни дам олдиради,

тиқилган томирларни очади, иштаҳани ёпади, юз рангини гўзаллаш-тиради, туғишни қулайлаштиради, сийдикни кўпайтиради. Селдирсуви билан ичилса, талоққа фойда беради. Асал билан ичилса, буй-ракдаги қумни ҳайдайди.

Сарамас, бачадон саратони, жигар ва талоқ касалликларига фойда-ли. Кўз учун ҳам фойдали. Катарактанинг олдини олади.9 1 тутам заъфарон 200 гр сув билан аралаштирилади ва бир кун

туради, кейин сузилади. Заъфарон сувидан 1-2 қошиқ олинади ва

105

50-100 гр сув қўшилиб, кунига 2 мартадан ичилади. (Сув биланаралаштирилган заъфарон сувининг ранги апельсин рангидабўлиши керак.)

Саримсоқ Al li um sa ti vumҚонни тозалайди, ўпка, жигар, сафро косаси (ўт пуфаги) ва юрак-

ни қувватлантиради. Яллиғланишни кетказади ва барча касалликлар-ни йўқотади. Артерияларнинг оҳакланиши, торайиши ва тиқилиши-ни кетказиш учун саримсоқдан яхшироқ дори йўқ. Гижжаларни тўка-ди, туберкулез бактерияси билан бирга зарарли микробларни, вирусва паразитларни ўлдиради, иссиқликни туширади, қонни суюлтира-ди, иштаҳани очади. Қизийдиган шишларни туширади, газаклаганяраларни очиб, тозаланишига ёрдам беради. Ярадаги инфекцияларнитозалаб, ёпади, қонни холестериндан тозалайди, юз рангини гўзал-лаштиради, сўлак безларининг яхши ишлашига ёрдам беради.Иммунитет тизимини қувватлантиради, генетик мутацияга қаршичидамлиликни орттиради.

Ичимлик сувни ўзгартириши керак бўлган киши саримсоқ ейишикерак. Бу шаклда янги сувга кўникма даврини қисқартиради вақулайлаштирилади.9 Жисмоний чўкишдан ўзини сақлашни хоҳлаган қариялар ҳар

куни саримсоқ ейишлари ёки туйилган 3 тилим саримсоқни асалшарбати билан ичишлари керак.

9 Бир бош саримсоқ + 10 дона янги яшил зайтун + 1 дона ўртачасабзи, 500 гр сув билан пиширилганидан кейин эзилиб сузилади.Бу сув ичилса хайзни кесади, туғишдан кейин эшнинг ташлани-шини таъминлайди, қоринда сув тўпланишига фойда беради.

9 Барра (янги униб чиққан) саримсоқ ейиш тортишмаларни йўқот-ади, газни кетказади, хайз келтиради, туғишдан кейин йўлдош-нинг ташланишини таъминлайди, қоринда сув тўпланишигафойда беради.

9 Пишган саримсоқ ейиш овоз ва томоқни тозалайди, йўталниюмшатади ва кўпайтиради, кўкрак оғриқларини тиндиради.

9 Бир бош саримсоқ майдалаб эзилади ва 50 гр асал шарбати биланаралаштирилиб, клизма қилинса, ёпишган балғам ва сафронитуширади, шамоллаш оғриқларини енгиллатади, қуртларнитуширади.

106

9 Яхшилаб эзилган саримсоқ иссиқ шишларга (ярага, ревматизм-ли бўғимларга, эмизикли аёл кўкрагига) сурилади, 2-3 соаттуриб, алмаштирилади. Тери ҳужайраларини очади ва газаклар-ни оқизади.

9 Тўғралган саримсоқ яра ва замбуруғ устига сурилса, яхшилани-шини таъминлайди, бош терисига сурилса, соч тўкилишининголдини олади ёки тўхтатади, битларни ўлдиради.

9 Бурунга томизилган саримсоқ суви тумовни кетказади.Қулоққа томизилса, йиртилган қулоқ пардасини яхшилайди,бирлаштиради.

9 Ҳар куни 3-7 саримсоқ ейиш ичакларнинг соғлигига ва яхшиишлашига фойда беради.

9 Бир бош саримсоқ пўстлари олинмасдан буғ ёки паловда пиши-риб ейилса, гижжаларнинг тушишига ёрдам беради.

9 Оғир инфекция юқтирган касаллар (туберкулез, ОИТС вабошқалар) ҳар куни эрталаб 3 бош саримсоқ туйиб асалли сувбилан аралаштириб ичишлари тавсия қилинади.

9 Бир бош саримсоқ туйилади, бир чой қошиқ майдаланган шамба-ла ва асал билан яхшилаб аралаштирилади, бўтқа ҳолига келтири-лади ва ҳар куни кечқурун оғриган бўғинларга сурилади. Устигаёғли қоғоз қўйиб, эрталабгача боғланади.

Буйрак ва сафро косаси тошларини эритиш учун:9 100 гр лимон суви + 100 гр зайтун ёғи + 3 бош эзилган саримсоқ

+ 50 гр петрушка баргларининг сиқилган суви аралаштириладива ҳар куни кечқурун бу қоришмадан 50 гр ичилади.

Саримсоқли зайтун ёғи:9 Бир шиша ичида 200 гр зайтун ёғи билан 1 бош эзилган сарим-

соқ аралаштирилади, қопқоғи ёпилиб, музлатгичга қўйилади. 24соатдан кейин сузилади ва кунда 30-50 гр саримсоқли зайтунёғиайни миқдорда лимон суви билан аралаштирилиб ичилади.Ошқозон, ичаклар ва жигарни тозалайди. Туғишдан кейин йўл-дошнинг ташланишини таъминлайди, қоринда сув тўпланишигаёрдам беради.

9 Таом ва салат устига солиб ҳам ишлатиш мумкин.Уйқусизликка қарши:9 24 дона лимон суви + 350 гр эзилган саримсоқ бир шиша идиш-

107

га солинади, унинг усти 3 қават латта билан ёпилиб, уй ҳарора-тида 1 ҳафта туради. Сўнг сузилиб, музлатгичга қўйилади, туга-гунича эрталаб ва кечқурун 1 бир қошиқдан ичилади. Қоришмамукаммал қон тозаловчи ва aртерияларнинг тиқилишини очувчи-дир. (лимон суви ўрнига табиий сирка ҳам қўллаш мумкин.“Сирка” бўлимига қаранг.)

Ҳадиси шарифда: “Саримсоқ енглар, у билан даволанинглар,зеро у етмиш дардга даводир. Агар менга фаришта келмаганидаэди, мен ҳам уни ердим”, дейилган. (Ҳазрати Али р.а. ривояти).

Огоҳлантириш: Кўп саримсоқ ейиш бошни оғритади, кўзга зарарберади.

Семизўти Pas tir na ca sa ti vaСемизўти турли йўллар билан истеъмол қилинади, энг таъсирлиси

сувини ичишдир. Унинг суви иммунитет тизимини қувватлантиради,бачадоннинг сурункали қонашини, геморрой қонашини ва хайзнитўхтатади, гижжаларни туширади, буйрак, қовуқ, жигар ва талоқкасалликларига фойдалидир.

Семизўти суви ҳуснбузарларга сурилса, уларни йўқотади. Ичилса,ёки газзаклаган жойга боғланса, газзакни олади. Эзилган семизўтииссиқ шишларга сурилса, шишни қайтаради. Семизўтининг сувиичилса ва бош терисига сурилса, иссиқни туширади ва бош оғриғиникамайтиради.

Семизўти қайнатилиб ва сузилиб, суви билан клизма қилинса,ичакдаги яраларни ёпади, гижжаларни туширади. Ёввойи семизўтибоғ семизўтидан фойдалироқдир. Буйрак касалликларига қаршиёввойи семизўтидан фойдали дори йўқдир.

Сано Cas si a aku ti fol la, Fo li um sen na eТери, соч, кўзларни равшанлаштиради, қонни тозалайди, ошқозон

ва юракни қувватлантиради, жигардаги қопламаларни очади, ичак-ларни ишлатади, сийдикни кўпайтиради, иссиқни туширади, оҳактўпланишининг олдини олади. Асосий хусусияти юракка қувватбериш бўлган сано докторлар томонидан “муҳташам дори” дея ном-ланган. Санони чой сифатида эмас, баргларини майдалаб сув биланичиш ёки қоришма сифатида истеъмол қилиш керак. Масалан:9 30 гр сано + 15 гр жамбул туйилади, 15 гр ялпиз билан аралаш-

108

тирилиб, кечки овқат устига ярим чой қошиқ сепилади ёкитаомдан кейин сув билан ичилади.

9 Бир ҳил миқдорда сано, кашнич, жамбул туйилади ва кечки овқатустига сепилади.

9 Майдаланган сано асал билан аралаштирилади ва таомдан кейи1/3 чой қошиқ сув билан ичилади.

9 1ош қошиқ майдаланган қоразира + 2 ош қошиқ майдаланганшамбала + 2 ош қошиқ майдаланган сано, 1ош қошиқ майдалан-ган жамбул + 3-4 лимон суви + 150-200 гр зайтун ёғи + 3 бош эзи-лган саримсоқ яхшилаб аралаштирилади. Таом билан бирга ёкинон устига суриб кунига ярим - 1ош қошиқ ейилса, ичакларнингтартибли ишлашини таъминлайди.

9 1/3-1/2 чой қошиқ майдаланган сано таомдан сўнг сув билан ичи-лади ёки айни миқдордаги сано барги чайнаб ейилади.

Сано чойини ҳам ора сира истеъмол қилиш мумкин. Санони тез-тез ичиши керак бўлганлар унинг чойини эмас, майдаланган аралаш-маларини истеъмол қилсалар, янада яхши бўлади.

Қанчалик ичиш кишининг табиатига қараб белгиланади. Сано ёкиқоришмаларидан бири оғриқ берса ёки ичакларни қаттиқ ишлатса,камайтириш керак. Пайти пайти билан умр бўйи ичиш мумкин.

Ҳазрати Анасдан (р.а.) нақл қилинган бир ҳадиси шарифда: “Бууч нарса – сано, қоразира, седана - ҳар дарда даводир”, дейилган.

Сано кучсизлантирувчи сифатида қўлланса, таом билан бирга ёкикейин, умумий даволаниш учун қўлланса, таомдан аввал истеъмолқилинади.

Сирка Олма, узум сиркасиСирка таркиби: Олмалар пўсти билан ювилиб, тўғралади,

уруғлари чиқариб ташланади ва шиша идишнинг ярмигача солинади.Устига икки бармоқ даражасида сув солинади. Ачитқи сифатида 1-3қошиққача олма сиркаси қўшиш мумкин. Сирка ўткир бўлиши учун1 литр сирка аралашмасига 1 қошиқ асал қўшилиши керак.Идишнинг оғзи қаттиқ қилиб ёпилиб, қоронғи жойга қўйилади. Утаxминан 2 ойда тайёр бўлади. Сирка ҳиди келганида сузилиб, олма-лари ташқарига чиқариб ташланади, қоронғи жойда сақланади.Сирка янада ўткир бўлиши учун ҳар сиркага бир қошиқ асал қўши-либ, оғзи ёпилиб қоронғи жойга қўйилади. 3-4 ҳафтада тайёр бўлади.

109

Уруғларидан ташқари олмаларнинг барча қолдиқлари сирка учунишлатилиши мумкин. Қанчалик кўп пўстлоқ бўлса, шунчалик яхши.Олма сиркасининг шифоли бўлиши сиркада кўп миқдорда калий ваолма кислотаси мавжудлигига боғлиқ. Сирканинг мижози совуқ: қай-натилиб совуқлиги камайтирилса, шу билан ўткирлиги ошади.Метаболизмни қувватлантирган ва қувватни оширган олма сиркасихусусан қариялар учун фойдали.

Сирка ҳазмга ёрдам беради, тромбоцит ишлаб чиқарилишини нор-маллаштиради, қонни суюлтиради, анемияга дори, хайзларни тартиб-га солади, томирларни очади ва асабларни дам олдиради.9 Сирка бошга сурилса, кепакка, соч тўкилишига ва бош оғриғига

фойдали.9 Эгзема, учуқ, сарамас ва садафга (псориазга) сурилса, яхши-

лайди.9 Сано билан бирга қайнатиб, эгзема ва яраларга сурилса, уларни

яхшилайди.9 Сирка ичиш қонашларни тўхтатади, балғамни юмшатади ва

кесади.9 Бир парча юнг ёки пахтани сиркага ботириб, янги ярага қўйиш

шишишнинг олдини олади, эски ярага қўйилса, катталашишинитўхтатади, кўкарган жойларга бинт билан боғланса, уларни кет-казади, куйган жойларга сирка компресси қилиш оғриқни тўхта-тади ва қисқа вақтда яхшиланишини таъминлайди.

9 Ҳароратли касалликларига зайтун билан аралаштирилиб, бошгасирка суриш, бош оғриғини тўхтатади, иссиғи чиқаётган танагасурилса, иссиқни туширади.

9 Сирка ичида аччиқтош эритиб, бу билан оғиз бурунни ювишмилк ва тишларни қувватлантиради, ғарғара қилиш кичик тилшишларини кичрайтиради.

9 Сирка буғи билан буғланиш синусларни очади. Сиркани илиққилиб ютиш сурункали йўтални енгиллатади, ҳар қандай заҳар-ланишга фойдали. Сувга сирка қўшиш ҳам ҳар қандай сувнитозалайди. Олма ва узум сиркаси лимон суви ўрнига ўтади.

Аммо сиркани давомли ичиш яхши эмас. 3-4 ойда 2-3 ҳафталик

110

курс (ҳар куни эрталаб 30-50 гр сирка сув билан ичилади) қабулқилиш керак.

Ҳазрати Жобирдан (р.а.) ривоят қилинган ҳадиси шарифда:“Аллоҳ Таъоло сирка еган кишига икки фариштани маъмурқилади. Еб бўлгунича унинг ҳаққига истиғфор айтишади”, дейи-лган.

Табиий олма ва узум сиркаси сирка кислотаси билан аралашти-рилмаслиги керак. Сирка кислотаси (сирка экстракти) оғир заҳарҳисобланиб, барча аъзо ва тизимларни куйдириб юборади.

Пиёз Al li um ce paҚуруқ пиёз ўзида кучли антисептик моддаларни мужассамлаш-

тиргани учун туберкулез билан бирга барча юқумли касалликларгафойда беради. Қондаги қандни, сариқликни кетказади, хайз ва сий-дикни тўкади, сўлак безларининг нормал ишлашини таъминлайди,ошқозон, иммунитет тизимини ва ичакларни қувватлантиради. Янгипиёз табиий антимутагенларнинг энг кучлиси бўлиб, генетик мута-цияга қарши чидамлиликни орттиради. Янги пиёз ейишни хоҳлаган-лар иккиланмасдан ейишлари керак. Соғлом киши бунга эҳтиёж ҳисқилмайди. Саримсоқ ва пиёзнинг ҳидини кетказиш учун чиннигул,кардамон, ялпиз, петрушка ва арпабодиён чайнаш мумкин, тишлармисвоқланади.

Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Бир жойга борган киши ўша ернингпиёзидан есин, у ернинг касалликларидан омонда бўлсин”, деган-лар.Аммо пиёз ёки саримсоқ еб, масжидга бориш тўғри эмас.9 Бурунга томизилган пиёз суви тумовни тозалайди, гриппни тўх-

татади, бош оғриғини енгиллаштиради.9 Кулоққа томизилган пиёз суви қулоқ яллиғланишини қурита-

ди, бош ва тиш оғриқларига ҳамда қулоқ шанғиллашигафойда беради.

9 Сув ёки гўшт сувида пиширилган пиёз ейиш сариқ касаллигигафойдали.

9 Пўстлари билан печь ёки кулда пиширилиб, бўтқа ҳолидаги пиёзяралар, куйган, чиққан, тортишган ва лат еган жойларига сурил-

111

са даволайди, ярага ўхшаган газаклаган шишларга сурилса,газакни йўқотади.

9 Ҳайвон ёки инсон тишлаган жойлар ва ярага, янги сиқилган пиёзсуви + туз қоришмаси билан боғланади. Бу муолажа яраниинфекциядан асрайди, қисқа вақтда ёпилишини таъминлайди.

Йўтал ва нафас сиқишларига қарши:9 Бир пиёз яхшилаб майдаланади, 100 гр асал билан аралаштири-

либ, 3 соат кутилади. Сўнг сузилади ва кунига 3-5 марта бир ошқошиқдан ичилади.

Ёки:9 Пиёз суви ва табиий асал тенг миқдорда аралаштирилиб, эрталаб

ва кечқурун 50 граммдан ичилади. Бюргер ва Рейно касалликларига (aртерия томирларининг тора-

йишини тўхтатиш учун):9 Чимланган пиёзнинг ичи олиниб, суви сиқилади, айни миқдорда

сув билан аралаштирилиб, ичилса, турли сабаблардан ташқариторайган артерияни очади.

Буйрак яллиғланишига:9 Хурмо уруғлари қовурилиб, туйилади ва бутун пиёзнинг ичи

ўйилиб, тўлдирилади. Печда пиширилади ва ҳар кун бирдонадан ейилади.

Эгземага:9 Пиёз суви ва жамбул суви тенг миқдорда арaлаштирилади.

Эгзема бўлган жойларга сурилади. Ёки:9 Пиёз суви ва олма сиркаси тенг миқдорда аралаштирилиб, эгза-

мали жойларга қўйилади. Сирка қанчалик қувватли бўлса, шун-чалик яхши. Юқоридаги қоришмага ўхшаб ишлатилади..

Кўз касалликларига:9 Янги сиқилган пиёз суви кунига 1-2 марта кўзга томизилса,

кўзни тозалайди, қувватлантиради ва янги ривожланаётган ката-рактани эритади.

Ёки:9 Пиёз суви ва асал тенг миқдорда аралаштирилиб, кўзга томизил-

112

са, яллиғланишини кетказади, томир қопламаларини эритади,кўз ҳароратини туширади, бундан ташқари, катарактанинг олди-ни олади ва даволайди.

Эски, яллиғланган яраларга:9 200 гр сабзи сувига 30-50 гр пиёз суви аралаштирилиб, эрталаб

ва кечқурун ичилади, бу муолажа 20-40 кун давом эттирилади.Қон ва терини тозалайди, юз рангини гўзаллаштиради, ошқозонва ичак яраларини ёпади.

Бу малҳам ич органлардан ташқарига куйган борут (порох) кабимодда чиқаришга ёрдам беради.

(“Эндрометриоз” бўлимига қаранг.)9 Бир пиёз эзилади, тенг миқдорда асал билан аралаштирилиб,

яраларга сурилади.

ТузҲадиси шарифда: “Таом ейишни туз билан бошлаган кишидан

Аллоҳ 330 xил касалликни узоқлаштиради. Бу касалликлар -жиннилик, мохов, ичак бузилиши ва тиш оғриғи. ҚолганиАллоҳнинг юксак билимида”, дейилган.

Туз деганда бугунги тозаланган ош тузи (NaCl, натрий хлор) эмас,табиий, қайта ишланмаган тоғ тузини ёки денгиз тузини тушинишкерак. Бу тузлар таркибида йод, магний, калий, цинк, силикат кабиинсон соғлиги учун керакли макро ва микроэлементлари мавжуд.

Тош тузи, денгиз тузи, Ҳиндистон тузи каби тузлар - табиий туз-лар ҳисобланади. Булар ва булар каби тузлар ичакларни тозалаб, ичкетишини тўхтатади, ич қотиши ва турли ҳидларни кетказади,ошқозон кислотаси ишлаб чиқарилишига ёрдам беради,тиш тошла-рини тозалайди, сафро ва балғамни тўкади, яраларни тозалайди вақуритади, милик ва талоқни қувватлантиради, терини гўзаллаштира-ди. Зайтун ёғи билан туз куйган жойга қўйилса, газаклашишнинголдини олади.

Тананинг тузга бўлган эҳтиёжи кунда 10-12 граммдир. Бу миқдортуз бир бўлак гўштда, 3 дона зайтунда ва кундалик нонларда мавжуд.Янги сабзавот ва салатга туз қўшиш керек йўқ Чунки барча ўсимлик-

113

лар сунъий ўғитлар билан етиштирилгани учун сабзавотлар, донли-лар, мева ва уруғлар таркибида туз мавжуд.

Тозаланган туз тузланган нарсаларнинг сифатини, иссиқ таомнингтаъмини бузади.

Табиий туз сувли таомларга пишириш сўнгида, картошка пиширабошлаганда, бақлажонларга юмшаганидан кейин қўшилади. Гўшт,балиқ ва сабзавотларга қовурилишидан аввал, картошкага эса қову-рилиш охирида туз қўшилади. Қоразираворлар қўшилганида тузникамроқ ишлатиш керак. Таомларга туз билан бирга бироз шакарқўшилганида таом таъми янада ширин бўлади.

Тозаланган, қўшимча моддали ёки сунъий туз барча қўшимчамоддали таомлар каби соғлиқ учун зарарли ва табиий туз ўрнинибоса олмайди.

Ош тузига қўшилган қўшимча моддалар:Натрий алюмин силикат (Е173): ранг берувчи ва нам тутувчи

сифатида қўлланилган қўшимча модда. Заҳарлидир ва қўшимча мод-даларни ўз ичига олган барча моддага қарши юксак сезувчанликкасабаб бўлади. Дунёнинг кўп мамлакатларида таъқиқланган.Алюминий асосида нам тутувчи моддаларнинг мия тўқималаригажойлашиб, ўрганишнинг бузилишига, заковатда ортда қолишга вафалажларга олиб келиши аниқланган.

Ва/ёки титандиоксид нанопарчалари нам тутувчи ва оқартирувчи-дир. (“Қўшимча Моддалар” бўлимига қаранг.)

Булар билан бирга йодли тузга калий йоди қўшилмоқда. Калиййодининг йод стаблизатори натрий тиосульфатдир. Калий йодижуда зарарли модда бўлиб, тироид безининг мувозанатсизлигигасабаб бўлади. (Натрий тиосульфатининг зарарини ўрганиш учун“Қўшимча моддалар” мавзусидаги “Натрий-нитратлар” бўлими-га қаранг.)

Долчин Cin na monКатаракта ва кўз қорайишини кетказади, тумов, йўтал, соч тўкили-

шини тўхтатади. Юздаги ҳуснбузарлар, қалтираш, бош оғриқларигажуда фойдали.Жигар, бачадон ва буйрак касалликларига самарали

114

восита. Бадан тизимларининг ишлашидаги тартибсизликни кетказа-ди, артерия ва хусусан юрак томирларини очади. Қора чой ва қаҳва-нинг зарарини камайтиради. Таомларнинг устига ва оқ ундан қилин-ган хамирга қўшса бўлади.

Долчинни кунига 0,5 чой қошиғидан кўп истеъмол қилишзарарли.

Учинчи даражали иситувчи ва қуритувчи бўлгани учун ҳар кунишлатилмайди. 1-3 ҳафталик курслар олиш ва ҳафтада 1-2 марта чой,қаҳва ва таомларда ишлатиш мумкин.

Бугун долчин ўрнига табиийга ўхшаш долчин ҳиди глюкоза ёкифруктоза билан аралаштирилмоқда, бу аралашма тайёр таомлар, кон-дитер маҳсулотлари ва ичимликларда қўлланилмоқда.

Бу аралашма диабетга замин ҳозирлайди.

Узум Gra pe rai sinҲадиси шарифда: “Қуруқ узум енглар. Зеро о сафрони очади,

балғамни кўчиради, асабларни тинчлантиради, қувватсизликникетказади, ахлоқни гўзаллаштиради. Нафсни қондиради,қайғуни узоқлаштиради”, дейилган.

Турли микроэлементлар, витаминлар ва органик кислоталар ман-басидир. Сийдикни кўпайтиради, ичакларни юмшатади ва дам олди-ради, балғамни кўчиради, холестеринни туширади. Бу хусусиятлари-дан ташқари, ревматизм, буйрак, жигар, ўпка ва бўғим касалликлари-га қарши истеъмол қилинади.

Хом узум ич кетишини тўхтатади, ичаклардаги яраларни ёпади,садаф (псориаз) ва пес (витилиго) касалликларига фойдали.

Эрталаб ейилган узум юзни порлатади ва гўзалаштиради. Узумшарбати қонни кўпайтиради.

Янги узум кўп миқдорда глюкоза, калий, В витамини ва кальций-ни ўз ичига олгани учун юрак ва асаб тизимларини қувватлантирув-чи сифатида ишлатилади. Соч кепаклашишини даволашда фойдаберади. Пайғамбаримиз (с.а.в.)нинг: “Нон билан майиз еганларумрларида табибга мухтож бўлишмайди”, деган ҳадислариниҳамма билади.Лекин ҳозир узум ва майизларга сепилган дорилар

115

соғлик учун ҳавфли. Бугун дориланмаган табиий узум топиш қанча-лик қийин бўлса, табиий нон (табиий ачитқи билан, табиий буғдойунидан тандир нонни) топиш ҳам шунчалик қийин.

Олча Pru nus ce ra susАнемия, ўпка ва буйрак яллиғланиши билан бирга барча яллиғла-

нишларга, дизентерия инфекцияси, гепатит, сийдик тута олмаслик,ич қотишига жуда таъсирли.

Юрак уришларини сокинлаштиради. Йўтални кетказади, сийдик-ни тўкади, ич кетишни тўхтатади. Олча мавсумида кўзга кунига 1-2олча суви томизилса, кўриш қуввати ва кўз нурини орттиради. Олчамавсумида эртадан тушликкача фақат олча ейиш (1-2 кг гача) жудафойдали. Тушдан сўнг таом еса бўлади.

Кўк чойКўк чой кўр ичак (колон), ошқозон, жигар, ўпка, кўкрак ва тери

саратон (рак) ларидан асрайди. Юксак қон босимини туширади, пастқон босимини кўтаради. Қонни тозалайди, юрак ва асаб тизиминидам олдиради. Концентрация (фикрни бир жойга жамлаш) қобилия-тини ижобий томонга йўналтиради.

Таомдан аввал ёки ундан алоҳида асал билан ёки ўзини ичиш мум-кин. Фақат кўк чойни 1 дақиқадан ортиқча дамламаслик керак, аксҳолда фойдали хусусиятларини йўқотади. Xушбўй (табиийга ўхшашҳиди билан) яшил чой ишлатмаслик керак. (“Зеҳнни бошқариш”бўлимига қаранг.)

Занжабил Zen gi ber of fi ci na leЖигар, ошқозонни иситиб, қувватлантиради, ҳазмни осонлашти-

ради, ичакларни кучли қилади, қусишнинг олдини олади, ошқозонда-ги балғамни парчалайди ва яллиғланишни кетказади. Қон босимининормаллаштиради, қон айланишини яхшилайди, терлатади ваиссиқни туширади. Жинсий орзуларни амалга оширади. Давомийзанжабил истеъмол қилиш саратон (рак)нинг олдини олади.

Ичак касаллигига дучор бўлганлар, кўричак жарроҳлигини ўтказ-

116

ганлар занжабил кукунини чой, сут ва таомлар билан бирга кунига 2мартагача (1/2 чой қошиқ) истеъмол қилишлари мумкин.

Оқ ундан қилинган ширинликлар, нон ва нон маҳсулотларигазанжабил қўшилса, зарарини камайтиради.

9 Занжабил кукуни асал билан айни миқдорда қoриштирилади ваҳар куни таомдан аввал 1-2 қошиқ ейилади. Ёки янги занжабилсуви кунда 1-2 қошиқ ичилади. Таомдан аввал ёки ҳазмни қув-ватлантириш учун таомдан сўнг ҳам ичиш мумкин.

9 Ошқозон ачиши ва жиғилдон қайнашини кетказиш учун ва ҳазм-сизликка қарши таомдан аввал ёки кейин янги занжабилни тиш-лаб ейиш керак.

Зайтун дарахти Ole a eu ro pae aЗайтун баргини чайнаш оғиз яраларига фойдали.Зайтун баргини қайнатиб, суви билан ғарғара қилиш тиш милик-

ларни қувватлантиради ва тиш оғриқларини кетказади. Ичиш эсаиссиқлик чиқишини ва қондаги қандни туширади.

Зайтун ёғиКун ора соч тагига зайтун ёғи суриш соч тўкилишини тўхтата-

ди, сочни қувватлантиради, оқ сочларни тўкади, бош оғриғиниенгиллатади.

Эски зайтун ёғи билан бел ва бўғимларни массаж қилиш бўғим-ларни юмшатади ва оғриқларни камайтиради. Сарамас ва аллергиктери тўкилишларига зайтун ёғи сурилса, тўкилиш озаяди, геморрой-га сурилса, оғриқни тиндиради ва яхшилайди.

1 ҳовуч майиз 1 литр сув ичида қайнатилиб, сузилади, бу сув 200гр эски зайтун ёғи билан аралаштирилиб, клизма қилинса, қалин ичакяраларига, геморрой, парапроктит номли қалин ичак фистулинигафойда беради.

Зайтун ёғи билан массаж қилиш мускулларни юмшатади, кўзгасуриш кўзни қувватлантиради, қулоққа томизиш қулоқни тозалайди,терига суриш терини порлатади, юмшатади, гўзаллаштиради ваажинларни йўқотади.

117

Бўтакўз, жамбул, майдаланган седана ёки арпабодиён билан ара-лаштириш зайтун ёғи фойдасини орттиради. Керак жойга ва сочгасураётиб, зайтун ёғига бир томчи бинафша, гул ва шунга ўхшаш ҳуш-бўй ёғлар қўшиш мумкин.

Зайтунёғи ичилса, жигарни юмшатиб, тозалайди, сафрони ортти-ради, жигар оғриқларини кетказади ва ишлатади, сариқ касаллиги-дан даволайди, ичакларни дам олдиради, ошқозонга куч беради,яраларини ёпади, гижжаларни туширади, геморройни йўқотади,томирларни очади, холестерин ва қондаги қандни туширади, имму-нитетни оширади. Ҳам ичилиб, ҳамда клизма қилинса, ичак қопла-маларини кетказади.

Зайтун ёғидан максимум фойда кўриш учун таомни ёғсиз пиши-риб, устига зайтун ёғи қуйиш керак.

ЗайтунТабиий тузланган қора зайтун сув билан ювиб ейиш керак. Зайтун

иштаҳани очади, ошқозонни қувватлантиради, юқори қон босиминива қондаги қандни туширади.

Яшил зайтун тўйимли бўлиб, қорадан кўра тезроқ ҳазм бўлади.Табиий тузланган яшил зайтун аралаш таомларнинг зарарини камай-тиради.

Қорайтириш амалиётидан ўтган зайтуннинг ва сирка экстрактиёки цитрик кислота билан тайёрланган қора ва яшил зайтун заҳарлибўлади, ундан сақланиш керак. (“Сирка” бўлимига қаранг.)

Хулоса

Инсонлар турли мижозларга эга бўлганлари учун ўз мижозларигамос таомларни ва ҳаракатларни танлашади. Табиий яшаган киши-нинг танлови ҳам тўғри бўлади. Мижозни бузмаслик учун туғилгани-дан бошлаб боланинг табиий истакларини муҳофаза этмоқ керак.

Нормал туғилиш билан дунёга келган, 2 ёшигача эмизилган бола-ларнинг истаклари табиий бўлади. Улар мижозларига зарарлитаомларни умуман оғизларига олишмайди, юзларини ўгиришади.

118

Фақат ота-она ва атрофдагилар болаларнинг хоҳишларини тизимлиравишда ўз раъйларига бўйсундиришга ҳаракат қилиб, болаларнитабиий юриш-туриш ва хоҳишлардан узоқлаштиришади.

Табиий бўлмаган барча тайёр ва қўшимчали таомлар, озиқланишқоидаларининг бузилиши, дори истеъмол қилиш, табиий бўлмаганўтириш ҳолатлари, нам рўмолча ва тайёр без (памперс) қўллаш таби-ий хоҳишларни зарарли одатларга айлантиради. Буларнинг барчасиинсоннинг мижозига тўғри келмаган таом танлашга, мижоз ўзгариш-ларига ва касалликларга олиб боради.Мижоз бузилганидан кейин,истаклар кетидан кетиш - жарга юриш демакдир.

Бундай ҳолатда мижоз хусусиятларини ўз ҳолига келтиришучун танани тозалаш ва очлик қилиш керак. Оч қолган инсон-нинг ҳид ва таъм билиш туйғулари ўзига келади, хоҳишларижонланади ва табиийлашади, мижознинг хусусиятлари янгиданюзага чиқади. Инсон табиий зайтун ёғи, пиёз, саримсоқ, кўкат-лар, мева, қисқаси фақатгина соғлик учун фойдали ва мижозигамос таомларни хоҳлаб, қўшимча моддали таом, ичкилик васунъий ароматлардан қочишгa бошлайди. Инсон фақат ўшандатаомларда энг тўғри танловни қила олади. Овқатларни тўғританлай билган инсоннинг фикрлари ва ҳаракатлари ҳам тўғритарафга ўзгаради.

Мева, сабзавот, қоразираворлар ва кўкатлар табиий бўлса ва тўғританланса, улар фақатгина таом эмас, касалликларга қарши қўрғонҳам бўлади.

Кишилар юқорида келтирилган энг фойдали таомлар рўйхатидан,ўз мижозига қараб, кераклисини таом ёки дори сифатида қўллашла-ри мумкин.

Бугунги инсон олдига қўйилган юзлаб таомларнинг барчасиданфойдаланиш тушунчаси янглиш. Аслида, инсон қанчалик кам еса,шунчалик соғлом бўлади.

Қадимги олимлар ўсимлик зикрини эшитиб, бир органнинг зикриқайси ўсимлик зикрига мос бўлса, ўшa ўсимлик шу орган учун шифо-ли эканини билишган. Яъни,ўсимликлар инсон аъзолари (ҳужайрала-ри)нинг зикрини тўғрилашда,тузатишда ёрдамчи бўладилар.

Бу мавзуда Пайғамбаримизнинг (с.а.в.) илми бутун ўтган вакелажак олимларнинг илмидан устун эканига заррача шубҳа йўқ.

119

Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Менимча, асал каби шифо йўқ”, дерэкан, бу демак, касалликларга қарши муолажаларда асал қўллашэнг ақлли йўлдир.

Фақат фойдали бўлган неъматларнинг атрофига бир тузоқ қўйи-либ, бу тузоқ фойдали бир неъматни фойдасиз ёки зарарли қилибқўймоқда.Масалан, асалга ҳийла (глюкоза, фруктоза) қўшиш, мева,сабзавот, донлар ва ловияларнинг генини ўзгартириш, ёғларни гид-рогенлаш ва ичига қўшимча моддалар қўшиш бу тузоқлардан бирнечтаси холос.

Бу тузоқлардан ўзини сақлай олган киши, яъни ейдиган нарсала-рини ўзи тайёрлаган, табиий таомни кўпайтириш, табиий таомейишни такрор анъанага айлантиришни ташвиқ қилган киши,Аллоҳнинг изни билан, ўзи ҳам соғлом яшайди, атрофини ҳамсоглoмлаштиради.

120

*СОҒЛИҚНИ САҚЛАШ ЙЎЛЛАРИ

“Ҳар дарднинг асли кўп ейиш, ҳар давонинг асли очликдир”.Ҳадиси шариф

Кўп ейиш касаллик моясидир.Фаридуддин Аттор

Еганларингизни ҳазм қилмасдан, такрор ейишдан сақланинг.Ибн Сино

Тўғри озиқланиш“Эй пайғамбарлар! Пок бўлган нарсалардан енг ва солиҳ

амаллар қилинг” (“Муъминун” сураси, 51). Диққат қилинса, буоятда ейиш, амалдан аввал келмоқда. Таом ейишни билмаган кишитўғри ва нотўғрини ажрата олмайди, солиҳ амал қила олмайди.Ўзигаяхшилиги бўлмаган кишининг эса бошқаларга ҳам яхшилиги тегмай-ди.

Буюкларимиз: “Аввал овқат ейишни ўрган, кейин маърифат-дан гапир”, дейишган. Бугун кишилар тўғри озиқланишни унутган-ларига қарамай, тинмасдан маърифатдан гапирмоқдалар.

“Аъроф” сурасининг 31 оятида: “Енглар, ичинглар фақат исрофқилманглар. Чунки У исроф қилганларни севмайди”, - дейил-моқда. Шундай экан, ейишда чегарани билиш керак.

Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Кундуз ёруғлиги ва кеча қоронғунли-гида икки марта ейиш ва ичиш исроф ва иллатдир”, деганлар.

Ейиш ва соғлик илк нафасдан сўнги нафасгача ҳар доим кераклибўлгани учун ейиш- ичишда хато қилиб қўйиш осон.

Ҳазрати Одамнинг жаннатдан ерга тушишларига сабаб бўлганнарса ҳам таомдир.

Ёмон ахлоқ ва ҳаракатларни юзага чиқарган, барча касалликлар-

121

нинг манбаси бўлган, яратилишни унуттирган ва инсонларни бахт-сизликка тортган нарсалар - ортиқча ейиш ҳирси ва тўғри озиқла-нишга аҳамият бермаслик.

Таомланиш одатларини тузатмасдан касалликлардан қутулиш-нинг имкони йўқ. Чунки бу шаклда, касаллик бир томондан давола-ниб, бошқа томондан озиқланади. Шунинг учун ҳар қандай касаллик-нинг давоси аввало озиқланиш одатини тузатишдан бошланади:

Аввало, зарарли таомлар ўрнига фойдали таомларга, пиширилгантаoмлар ўрнига пиширилмаган егуликлар – мева-сабзавот ейишгаодатланиш керак.

Одатда бир кунда ейилган таомнинг 40% пишган (нон билан)таoмлар, 60% мева-сабзавот бўлиши керак.

Иккинчи босқич эса еб-ичиладиган нарсаларнинг миқдориникамайтиришдир.

Таомланиш кунда 2 мартага туширилиши керак ва уларнинг ораси6-8 соатдан кам бўлмаслиги керак. Таомланишда аввало сув ёки чойёки мева шарбати ичилса, кейин мева ёки ширинлик, охирида таом васалат ейилиши керак.

Масалан, эрталаб:9 Кўк чой (ёки сув) 1-2 чой қошиқ асал.9 80-100 гр нон 15-20 гр сариёғ (сариёғ асал, занжабил ёки долчин

билан аралаштирилиши мумкин).Ёки9 Тарвуз (унинг ўрнига сабзи, мева суви ёки мева еса бўлади).9 40-50 гр пишлоқ (ёки 1-2 дона тухум), 5-7 дона зайтун, 100-150

гр салат, 50 гр нон.Кечқурун:9 Мева, қовун ёки тарвуз.9 Қоразираворли сабзавот таоми билан қатиқ ёки гўшт, нон ёки

палов.Ёки• Сабзи суви, мева суви ёки шўрва.9 Гўштли таом (ёки балиқ), салат.

Таомдан 1,5-3 соат кейин сув ичса бўлади. Нонушта учун энг моссоат 7-9 ораси, кечки нонушта учун эса аср-шом орасидир.

122

Бу ерда қуйидагига эътибор қилиш керак: ҳазм аъзоларинингкунлик вазифаси соат 21.00 тугайди. Бу соатда ошқозонга келгановқат ошқозонда эрталабгача ҳазм қилинмасдан қолади, бу эсаxавфли. Ошқозонда ҳазм қилинмаган овқат ичаклардаги муҳитгахужум қилади.

Таомнинг миқдори ва тури инсоннинг ишига, ҳаракатига ваяшашига боғлиқ. Фақат 250-300 граммдан кўп емаслик ва тўймасдандастурхондан туриш керак. Тушликда табиий чой, табиий қаҳва, сувичилса бўлади ёки бир қанча мева ейиш мумкин.

Сувни таомдан аввал ичиш керак. Аммо юқорида айтгани-миздек, бурун пишган таом ҳидини ҳидлаганида оғиз ва ошқозонбезлари бу таомнинг ҳазми учун керакли ферментларни чиқариш-ни бошлайди.

Таом билан бирга ичилган сув эса чайнаш вақтида туфук фер-ментлари билан оғизда бошланган ҳазм жараёнига зарар беради.Туфук ишлаб чиқариш камаяди, туфукдаги ферментларлар арала-шиб, уларни кучсиз қилади ва оғизда маълум даражагача давомэтиши керак бўлган ҳазмга тўсқинлик қилади. Натижада ошқозон,жигар ва ичакларнинг иши қийинлашади.

Таомдан кейин ичилган сув ошқозондан ичакларга тушмайди ваошқозонни кенгайтиради. Ферментларга аралашиб, уларни кучсиз-лантиради, ҳазм билан машғул бўлган сўлак безлари ва юракка оғирюк бўлади.

Таомдан кейин организм сув талаб қилса, фақат бир нечахўплам ичиш мумкин. Мева ёки тарвуз ейиш, чой, сув ёки мева сувиичиш талаб қилинса, таомдан 30 дақиқа – 1,5 соат аввал еб-ичилишифойдали. Шундай ейилса,улар ошқозонда кўп турмасдан ичаккатушади ва ошқозон кенгайшининг олдини олади.

Таомдан 1,5 – 3 соат кейин ошқозоннинг ҳазми оxирига яқинла-шиб, кишининг чанқаши табиий. Бу пайтда сув ёки шакарсиз ялпиз,жамбул, занжабил, далачой чойи ёки кўк чой ичиш учун, тарвуз ёкиқовун ейиш учун энг яхши пайтдир. Аммо туриб қолган, табиий бўл-маган ёки аралаш овқатланганларнинг, ҳазми заиф бўлганларнингҳазм қилиши янада узоқ вақт давом этиши сабабли бу тоифадагикишилар сувни кечроқ ичишлари керак.

Овқатланаётганда луқмани кичик олиб, камида 15 марта, энг яхшишаклда 30 марта чайнаб, ютиш керак.

123

Шуни унутмаслик керак-ки, сут, янги сиқилган мева ва сабзавотсуви ҳам таом ўрнига ўтади. Уларни ҳам кичик ютумлар билан оғиз-га олиб, илитиб ичиш керак.

Ошқозон, талоқ ва ичаклар ишлашининг бузилишини тўғри-лаш учун таомланишни тартибга солиш, чайнаш сонини кўпайти-риш керак.

Соғлигини сақлашни истаганлар ейдиган таомларнинг турфали-ги(ассортимeнт)ни камайтиришлари, мева, сабзавот ва таомларданбир нечта хилини танлаб олиб, доим ўшаларни ейишлари керак.

Инсон таомларни тўғри танлаб еганидан сўнг қувват ва енгил-лик ҳис қилади, уйқуси қисқаради, газ ҳосил бўлмайди, катта ҳожатмуаммоси бўлмайди. Таомлар нотўғри танланса, оғирлик келади,уйқу босади, ухлаётганда xуррак отади, ичакларда газ ҳосил бўлиб,ич қотиши юз беради, тер ва оғиздан ҳид кела бошлайди.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) хурмо, узум, қовун, тарвуз, бодринг,ошқовоқ, селдир, асал, қаймоқ, сут, ясмиқ, гуруч палови, кешкак(буғдой билан пиширилган гўшт), қовун ва қуш гўштини яхшикўрар эдилар. “Раббимдан ҳар куни гўшт ейишни насиб қилиши-ни хоҳлаганимда, насиб этарди”, деганлар. Аммо буни хоҳламай,ҳаётлари давомида аксарият пайтларда сув ва xурмо билан кифоя-ланганлар.

Халқ орасида “Қанчалик кўп ва турли таомлардан есам, соғлигим-га шунчалик фойдали. Турли нарсалардан ейишда кўп витамин,керакли моддалар бор, улар касалликларга қарши куч беради”, дегантушунча бор. Шундай бўлганида бойлар доим соғлом, камбағалларэса доим касал бўлишарди. Ҳолбуки, ундай эмас, унинг аксидир.

Турли таомларнинг аралашмаси ошқозонда ҳазм бўлмасдан,чирийди. Чириган таомларнинг қолдиқлари капиларлар(майдатомирлар)ни тиқилтиради.Бу ҳолатда тўқималар эҳтиёжи бўлганозиқ модда ва витаминлардан маҳрум қолади. Натижада, аралаштаом еганлар доимо ўзларини оч ҳис қилишади. Бундай пайтда уларҳақиқатдан ҳам оч бўлишади.

Кам еганлар эса тўқдир. Улар кунига 2 мартадан кўп емаганлар.Eган овқатини осонликча ва оxиригача ҳазм қилишади. Баданларидазарур озуқалар қонга аралашади, зарарлилари ташқарига чиқарила-ди. Ошқозон, ичаклар ва томирлар тоза, чидамли ва соғлом қолади.Соғлом ичакларда нормал микроблар яшайди. Бу микроблар вита-минлар ҳамда керакли озиқ моддаларни, ҳатто протеинларни ҳам

124

ҳаводаги азот воситасида синтезлайди. Керакли озиқ моддалари қонбилан тўқималарга юборилади, ҳужайраларни тўйдиради.

Буюкларимиз: “Очлик аъзоларни тўйдиради, тўқлик эса очқолдиради”, дейишган.

Оғир иш қилганлар ва спорт билан шуғулланганлар кўп ейи-шади. Улар мускулларини ривожлантириш учун озиқланиш қоидала-рини бузмасдан, пишган таомни 250 граммдан кўп емай, биринчинавбатда протеинли таомларга аҳамият беришади. Протеинлитаомларнинг энг яхшиси янги сабзавотдир (исмалоқ, яшил ловия,петрушка, шивит, қоратундак, селдир барги, семизўти ва бошқалар).

Гўшт, балиқ, тухум ва пишлоқлар кўкатлар билан ейилиши керак. Кам ҳаракатли кишилар, озиқланиш қоидаларини бузмасдан,

керагидан ортиқ ейишса, оғир касалликларга дуч келишмасалар-да,семиришлари мумкин. Улар баҳорда тумов, йўтал, аксириш, баъзаниссиғи чиқиш, бурун қонаши, қусиш, ҳайзнинг узайиши биланортиқча моддаларини ташқарига чиқаришадилар.

Меъёридан ортиқча таом истеъмол қилган кишилар ортиқча вазн-ни кўтариб юришга ва тез қаришга йўлиқадилар.

Бизга берилган умр билан бирга ризқимиз ҳам берилган. Буунутилган ҳақиқатни қуйидаги ҳикоя орқали эслашга ҳаракат қилай-лик: “Ҳақ Таъоло бир товус яратади ва унга дунё тўла ризқ водийла-рини беради. Товус ўзига берилган ризқни кўп кўриб, ўйлаб ўтирма-сдан, йиллар давомида ейди. Оxирида 10 дона водий қолади, шундатовус қўрқувдан кунда фақат 10 дона экин ейишни бошлабди.Сўнгида бир дона водий қолганида қуш 1 дона экиндан еб бошлабди.Ўзига берилган ризқ тугаганида, қушнинг ажали келибди.”

Бугун олимлар чекланган, оз миқдорда ем еган ҳайвонларнинг кўпмиқдорда ем еган ҳайвонлардан кўпрoқ яшашишни, оз ем ейдиганҳайвонларнинг эса кўп яшашини таъминлайдиган генни аниқлашган.

Умрнинг узайишини таъминлаган бу ген бошқа генларнинг ишла-шини тартибга солиб турар экан. Олимлар бир ҳайвон ейдиган еммиқдорининг 70% ни бериш ҳайвон умрини 20-30%га узайтирганинианиқлашди.

Бугунги инсон кунда 4-5 кишининг таомини ейиш билантурли касалликларга учрамоқда ва соғлигини йўқотмоқда.Бундай озиқланган инсонларнинг оxири яхши бўлади деб хеч кимайта олмайди, xатто бу кишиларнинг ҳолларини “паришон” сўзи

125

тўғрироқ ифодалайди. Иймонли ва кам еган кишилар эса соғлигини йўқотмасдан, қари-

лик тубига тушмасдан, оғир касалликлар натижасида эмас, ризқитугаганидан сўнг, яъни ажали келганидан сассиз-садосиз бу дунёданайрилишади.

Мавсумлар ва соғликБаҳор

Баҳор бошидаги қуёш нурлари табиатни уйғотади, янги ҳаёт учундунё юзини тозалайди. Қуёшнинг таъсирида баъзи ҳайвонлар юнги-ни, баъзилари шоҳини, баъзилари териларини ўзгартиришади. Инсонҳам барча жонлилар каби баҳор бошида қуёш нури таъсири ости-да қолади.

Гуллар очилади, ҳидлари ҳавони тўлдиради ва аллергик касаллик-ларда портлаш кўрилади. Гул ҳиди ва кукуни мукаммал тозаловчи-дир. Танадан барча қолдиқларни ташқарига чиқариб юборади, буишни тез ва кучли тарзда бажаради-ки, тана бу тозаланишни идорақилишда қийналади. Бу ишнинг қилинишида танага ёрдам бериш ватозаланишни осонлаштириш учун инсон зарарли таомларни емасли-ги, табиий, фойдали таомлар ейиши керак ва баҳор бошида 3 кунликочликлар қилиши керак. Шундай қилинса, очликлар билан қувват-ланган тана гул кукунига қарши аллергик реакция бермасдан, кукун-ларнинг таъсирини ўз фойдасига қўллаган бўлади.

Баҳорда касалликларига тайёрлана олмаганлар ҳам баҳор-нинг илк кунларидан эътиборан таомларни камайтиришлари,яшил сабзавот, хусусан, сачратқи, қичитқи ўти, шовул,қирқбўғин, чўпонжилди, баргизуб, ёввойи пиёз ва саримсоқ кабиянги ёввойи ўтларни ейиши керак. Бу пайтда рўзаларни кўпайти-риш, хожамот, зулук қўйиш, униб чиққан буғдой ёки арпа ейиш,лимон, табиий сирка ёки грейфрут суви ичишлари, сано истеъмолқилиш ва жигарни тозалаш керак.

Қишнинг ёғли, пишлоқли ва гўштли таомлари оғир ҳазм бўлишинатижасида организмда тўпланган зарарли ва токсик қолдиқларбаҳор бошида қусиш, қонаш, йўтал, акса, ҳарорат кўтарилиши, тер-лаш, кўп сийиш билан ташқарига чиқади. Бу иммунитет тизиминингнормал мудофаа механизмидир. Бадан ўзи учун керакли моддаларни

126

ташқарига чиқармайди. Бундай механизм ҳам йўқ.Киши хожамот орқали - қил томирлардаги, зулук воситасида -

йирик томирлардаги, жигар тозаланиши орқали - жигардаги қишдатўпланган қолдиқлардан қутилади.

Баҳор фасли жигарни тозалаш, сафро косаси (ўт пуфаги), буйраква қовуқ тошларини тушириш учун энг яхши пайт ҳисобланади.

Микроэлементлар, витаминлар, енгил ва жонли озиқ моддаларниўз ичига олган яшил сабзавотлар, ёввойи ўтлар, униб чиққан буғдойва арпа ичакларни ҳаракатлантиради. Асаб ва иммунитет тизиминиқувватлантиради. Сирка, лимон ва грейпфрут эса қонни тозалаб,суюлтиради. Мана шу жараёнларнинг барчаси қон ишлабчиқаришда ёрдамчи бўлади.

Баҳорда инсон юриши, югуриши, отга миниши, ер чопиши кабижисмоний меҳнат қилиши керак.

ЁзЁзда эрталаб 10.00-11.00гача ва 17.00-18.00дан кейин киши

қуёшда тобланиши мумкин, фақат 11.00дан 17.00гача бўлган вақтдақуёш нурлари соғлиқ учун зарарли бўлади. Бу пайтда ташқаридақолиш фойдали, лекин сояда юриш янада тўғри бўлади. Қуёшдансақланиш учун қуёш креми қўллаш нoтўғри. Қуёш нури Д витаминива терининг бронзалашишини таъминлаган меланин пигменти ҳосилбўлишида актив рол ўйнайди. Меланин пигменти терини саратондансақлайди. Қуёш креми пигмент ҳосил бўлишини тўсгани учунтери саратонига сабаб бўлади.

Бундан ташқари, қуёш креми мавжуд бўлган шишларнинг катта-лашишига ва саратон ҳужайраларининг ёйилишига сабаб бўлади.

Қуёш таъсирида терлаш ортади ва ейишга эҳтиёж камаяди.Зарарли моддалардан тер билан қутулиб, киши ёзда мумкин қадармеваларга тўйиши, қовун, тарвуз, янги сабзавот ейиши ва сув сифа-тига эътибор бериши керак. Яланг оёқ юриш, ўрмон, тоғларга юрибчиқиш, денгиз сувда сузиш, фурсатини қўлдан бой бермаслигикерак. Денгиз суви танадан ортиқча моддаларни чиқариб, иммуни-тет тизимига, барча бўғим ва асабларга қувват беради. Сувда сузишмускулларни оҳаклардан тозалайди ва уларга куч беради. Денгизсуви аллергия, тери, мускул, суяк касалликларига ва ревматизмгашифо беради.

127

КузКузда инсон вужуди ўзини қишга тайёрлай бошлайди: йўтал

билан - ўпкалар, акса билан - мия, тумов билан - синуслар, "бодом-ча"ларнинг шиши ва ҳарорат билан - қон, қусиш билан - ошқозонва сафро косаси, ич кетиши билан - ичаклар ва жигар тозаланади. Бумуаммоларга дуч келганда киши дори ичмасдан оч қолса, таом сифа-тида янги мева, сабзавот ва асал ейиши керак, озиқланиш қонун-қои-даларига риоя қилса, қиш касалликларидан омон қолади.

Бу фаслда мева ва сабзавот ейишда давом этиш ва сабзавотларданошқовоқ, қовоқ, селдир, кўкат, исмалоқ, семизўти, қизил лавлаги,сабзи; мевалардан узум, анор, олма, қовун, тарвуз ва хурмо ейишифойдали. Баҳорда жигар тозаланиши, сафро косаси, буйрак ва қовуқтошларни тушириш ишларини қилмаган, зулук қўймаган бўлса, кузбуни қилишнинг айни вақтидир.

ҚишҚишда ейилган таом ёғли бўлиши ва ҳафтада 3-5 марта гўшт ейиш

нормал ҳолдир. Асал ва қоразиравор ишлатишнинг пайтидир.Мевалардан лимон, грейфрут, апельсин, майиз, хурмо, анжир, олхўрива туршаклар, сабзавотлардан пиёз, саримсоқ, сабзи, лавлаги, селдир,туруп, ошқовоқ, картошка ва яшил сабзавотлар ейиш жуда фойдали.

Кўп сақланган ва бузилишни бошлаган мева ва сабзавотларни ёкитеплица сабзавотларини ишлатиш тўғри эмас. Гуруч, ясмиқ, ловия ванўхотлар қиш учун махсусдир. Бу мева ва сабзавотларни истеъмолқилаётганда устига сано қоришмаларидан бирини сепишни унутмас-лик керак. Сано ўрнига зиғир уруғи ҳам ишлатилиши мумкин.

ҲаракатҲар аъзо бир вазифани бажариш учун яратилган. Ўз вазифасини

бажара олмаган аъзо заифлашади. Бадан оз ҳаракатланган аъзогабарча ортиқча ва зарарли моддаларни юбориб, уни ахлат қутисисифатида ишлата бошлайди. Масалан, умуртқа олдига, орқага,ўнгга, чапга эгилиб, бадандаги нервларни ушлаб туриш учун ярати-лган. Эгилиш ҳаракатларини етарли даражада бажара олмаганумуртқа ўз атрофида туз йиға бошлайди ва бунинг натижасида қонайланиши секинлашади. Бунга боғлиқ бўлган бел мускуллари куч-

128

сизлашади, эластиклигини йўқотади, умуртқани тута олмайдиганҳолга келтиради.Умуртқа чўкиб, формасини йўқотади,чурралар (даб-балик- грижа) юзага келади, нервлар сиқилади.Сиқилган нервларгабоғланган аъзолар вазифасини тўла эмас,қисман бажара бошлайди.

Ҳаракатчан ва кам еган киши доим соғлом бўлиб, унинг мускул-лари болаларнинг мускуллари каби умр бўйи эластиклигини йўқот-майди.

Соғлиқни сақлаш ва куч тўплаш учун инсон ҳаракатга ва спортгамуҳтождир. От миниш, сузиш, югуриш, велосипед миниш ҳаракатла-ри табиий ҳаракатлар бўлиб, барча аъзолар ва тизимларга энг таъсир-ли бўлган ҳаракатлардир. Бу ҳаракатлар қон айланишига ёрдам бера-ди, нафас тизимини муҳофаза қилади, танани қувватлантиради,оҳак(занг) тўпланишидан сақлайди.

Ясси оёқли ва умуртқасининг шакли ўзгарганлар эшкак тор-тиш, отга миниш ёки сузиш каби ҳаракатлар билан машғул бўлишгаумр бўйи мухтож бўлишади. Иложи борича денгиз ва кўлларда сузсаяхши, ҳовуз, бассейнларда сузиш уларнинг сувларига кўп миқдордахлор қўшилгани учун тавсия қилинмайди.

Ортиқча ҳаракат эса юрак уришини тезлаштириб, нафас олишнисиқиб, ўлимга қараб югуришга ўхшайди. Юрак уришлари тезлашмас-лиги учун ҳаракат одатий ва табиий қилиниши керак. Юрак уришитезлашганда, тескари пропорцияли харакат ила, умр қисқара бошлай-ди.Чунки худди нафас каби, юрак зарби саноқли берилгандир.

ТаҳоратТаҳорат соғлик юзасидан жудаям фойдали ҳисобланади.Инсон танасида тахминан 700 Биологик Актив Нуқта бор.

Уларнинг 66 таси, “Агрессив нуқталар” деб номланган экстра активнуқталардир. Агрессив нуқталаридан 61 таси таҳорат аъзоларидажойлашган. Таҳоратда аъзолар ювилаётиб, барча Актив Нуқталар ваагрессив нуқталарнинг мувозанати сақланади. Шу сабабдан таҳорат-даги тартибни, кетма-кетликни бузмасликка эътибор қаратиш керак.

Юз ювиларкан ошқозон, ичак, сафро косаси (ўт пуфаги), сийдикйўллари, асаб тизими ва кўпайиш аъзолари;

Қўллар ювиларкан ичаклар, юрак, ўпка, кўпайиш аъзолари ва қонайланишини тартибга солади.

129

Қулоқлар таҳминан 100 Биологик Актив Нуқтадан иборат вабарча аъзоларга боғланган бошқарув марказидир. Қулоқлар масҳқилинганида барча аъзолар уйғонади.

Оёқлар ювиларкан гормон мувозанатини таъминлайдиган,ривожланиш ва кўпайишни бошқарадиган - гипофиз, буйраклар вабарча аъзолар фаолиятини таъминлайдиган - Биологик АктивНуқталар уйғонади.

Акупунктур нуқталарининг уйғотилиши натижасида танада қув-ват ва қон айланиши осонлашади, тананинг чидамлилиги ортади,иммунитет тизими қувватлашади. Иссиқ кўтарилганда совуқ сувбилан таҳорат олинса, иссиқ 1,5-2 даража тушади.

Таҳорат юқори қон босимини туширади, бош оғриғини енгиллаш-тиради, кўп ухлаш, ҳолсизлик ва жаҳлни кетказади. Совуқ сув ишла-тиш таҳорат ва ғуслнинг фойдаларини орттиради. Фақат ўпка ёкижигарида касали бўлганлар, жарроҳликдан чиққанлар, қариялар, ичикетаётганлар учун таҳоратда илиқ сув ишлатиш яхшироқ.

(Пайғамбаримиз (с.а.в.) саҳобаларга тахорат учун илиқ сув тавсияқилар эдилар. Бу тавсия авом учун эмас, тубан руҳ мартабаларига оидкасалликлардан қутулиб, юксак маънавий мартабаларга эришганларучун эди. Бу тавсия пиёз ва саримсоқ емаслик тавсиясига ухшайди…)

Таҳорат оларкан, огизни мисвоқ билан тозaлаш муҳимдир.Мисвоқ акупунктур нуқталари воситасида милклардаги 28 нервбилан боғланган миянинг, 5 туйғу аъзолари ва синуслар, мускуллар,ички аъзолар ва хусусан кўпайиш аъзоларининг фаолиятини тартиб-га солади. Мисвоқ мускуллардаги оғриқни кетказади, милк касал-ликлари ва тиш чиришининг олдини олади. Оғиздаги зарарли микро-бларни ўлдиради. Доимий равишда мисвоқ ишлатиш инсоннингақлий саломатлигини ва хотира мустаҳкамлигини оxирги нафас-гача таъминлайди.

Мисвоқнинг таъсири қўлланганидан бошлаб 48 соат давом этади.(“Мисвоқ” бўлимига қаранг)

НамозНамоз вақти

24 соат ичидаги 5 буюк ва 50 кичик актив биоритм даври бор. 5буюк даврнинг ҳар бири бошланишидаги илк 15 дақиқа биологик

130

актив пайтдир. Бу вақтларда акупунктур нуқталар тамоман очиқҳолатда бўлади. 5 вақт намоз бу 5 буюк биологик даврга тўғри кела-ди. Азондан 15 дақиқа кейин акупунктур нуқталар секин аста ёпи-лишни бошлайди ва бу ёпилиш жараёни 1,5-2 соат давом этади.

Аллоҳ расули (с.а.в.) шундай деганлар: “Намоз учун вақтнингаввали - Аллоҳ ризоси, вақтнинг ўртаси - Аллоҳ раҳмати, охириэса - Аллоҳнинг авфидир”. Бундан ташқари, расулуллоҳ (с.а.в.):“Агар кишилар намозга эрта келишнинг савобини билганларидаэди, бунинг учун мусобақалашишар эдилар”, - деганлар.

Намоз ҳаракатлариРукуъ ички аъзоларни, тухумдон, бачадон, простатит, буйрак,

сийдик йўллари ва умуртқа соғлигини сақлайди. Ошқозон, қорин,бел ва гардан мускулларини кучлантиради.

Сажда баданнинг устки қисмларида қон юришини орттиради,мияда суюқлик ва қон айланишини тартибга солади ва сақлайди.Мияни тозалайди, хотирани кучлантиради, тушуниш ва фикрлашқобилиятини орттиради, ўпка, юрак ва асаб тизимини дам олдиради.

Салом бераётиб, елкаларга қараш кўзлардаги қон айланишинингбузулишидан, кўз мускулларини дангасаликдан, энса ва бўйинсуякларига оҳак йиғилишидан сақлайди.

Саждага кетаётиб ва тураётиб қилинган ҳаракат тананингбарча бўғим ва мускулларининг соғлигини муҳофаза остига олади.

Таҳорат ва намознинг моддий фойдаларини санаб охирига етиббўлмайди. Бу ерда мисол тариқасида уларнинг фақатгина бир нечта-си айтилди, маънавий ҳикматлари ҳақида эса ҳеч гапирмадик.Соғлиқни сақлаш учун таҳорат қилиш, 5 вақт намоз ўқиш, ҳалол таомейиш ва ейишни камайтириш етарли.

Уйқу“Кўп ухлайдиган кишининг руҳи хаста, иши қийиндир”.Уйқунинг энг яхшиси 5 соатдан ошиб кетмаганидир. Нормал киши

учун 6 соат ухлаш кифоя қилади. Болалар, оғир касаллар, касал вазаифлар 7-8 соат ухлашади. Кечқурунги овқатдан 2-4 соат кейин, соат22.00-23.00дан 04.00-05.00гача ухлаш учун энг яхши пайтдир. Ҳечбўлмаса, соат 24.00гача ётилиши ва қуёш чиқмасидан туриш керак.

Ҳазрати Умар (р.а.): “Тонгда ухлашдан қочинглар! Акс ҳолда оғиз

131

ҳиди, руҳий мувозанатсизлик ва табиат (мижоз) бузуқлиги юзагакелади”, “Чошгоҳ пайтида ухлаганга уйқу ақлий нуқсонлик, аср пай-тида ухлаганга эса телбалик келтиради”, деганлар.

Қуёш чиқмасидан туришга ва ботмасидан ухламасликка эътиборқилиш керак, чунки бу соатларда барча аъзолар ва тизимларни ишгатуширадиган ҳаётий гормонлар ишлаб чиқаради. Уйқу ҳолида барчажараёнлар секинлашгани учун гормонлар ҳам етарли даражадаишлаб чиқарилмайди. Шу тариқа кўп ухлаш гормон мувозанатсизли-гига ва унга боғлиқ касалликларга, хусусан, руҳий муаммоларгасабаб бўлади.

Соғлом кишилар ухласалар, нафас сони ва нафас чуқурлигикамаяди, соғлом болалар каби овозсиз нафас олишади. Соғлом бўл-маганлар эса уйқу пайтида чуқур нафас олишади. Бир неча соат даво-мида чуқур нафас олиш тананинг кислород-углекис гази мувозанати-ни бузади. Бу мувозанатсизлик баъзи касалликлар билан биргаликдаастмага ҳам сабаб бўлади. Ўрин қаттиқ, ёстиқ етарли даража баланд,кўрпа юмшоқ ва енгил, хона ҳавоси тоза ва салқин бўлиши керак.Уйқунинг энг яхши шакли - ўнг ёнга ётиб бош кўкракка эгилган,тиззалар қоринга букилган, қўллар кўкракка тегиб ётган ҳолатдир. Буҳолат юрак, қон айланиши, қувват йиғиш ва ҳазм қилинган таомнингошқозондан ичакка тушишига қулайлик яратади.

Ўнг тарафга қараб ётганда, ўнг бурун тешигидан олинадиганнафас камайиб, чап бурун тешигидан олинадиган нафас кўпаяди. Чапбурун тешигидан олинадиган нафас парасимпатик асаб тизиминингфаолиятини яхшилайди, юрак уришини сoкинлаштиради, қон боси-мини туширади ва ошқозон-ичак фаолиятини меъёрига келтиради.

Бундай ҳолатда ухлаганда, хусусан, юрак камроқ чарчайди,уйқуга кетиш қулайлашади, бу эса ўз навбатида янада яхшироқухлашни таъминлайди.

Бундан ташқари, уйқу давомида танага бирон зарар келадиганбўлса, бу ҳолатда ички аъзолар муҳофаза қилинган бўлади.

Ҳазми заиф бўлганлар аввал чап ёнга, кейин ўнг томонга қарабётишлари керак. Умуртқасида муаммоси борлар мускул ва ичкиорганлар заиф бўлганлар ва қариялар бўлса тепага қараб ётишади.Касал ва қариялар жағ мускуллари заиф бўлгани учун оғзи очиқётишади.

Паст ёстиқда ётганда синуслардаки суюқлиги бурунга келмайди,баланд ёстиқда тепага қараб ётганда суюқлик бурунга эмас, томоқ,

132

ўпка ва ошқозонга оқади. Синуслардаки суюқлиги ёндирувчи вазаҳарли бўлса, ва ташқарига чиқмаса, синус бўшлиғининг яллиғлани-шига ва бош оғриғига сабаб бўлади. Томоққа оқса, ангина ва овознайчалари безовталанади, томоқ ва қизилўнгачда қизиш ва яраларюзага келади. Ошқозонга оқса, ошқозон айниши ва ошқозон касал-ликларига, ўпкаларга оқса ҳам, шундай касалликларни келтирибчиқаради. Синус суюқлиги оқадиганлар баланд ёстиққа ўнг ён биланётишлари керак.

Қадимги олимлар юзтубан ётишни маъқулламаганлар, бундайётишни “шайтон ётиши” дейишган.

Уйқуда сўлак оқиши: ётишдан аввал кўп ва аралаш таом еган-ларнинг ошқозон ферментлардан туфук безлари ҳам таъсирланиб,туфук кўпайиб оғиздан оқишни бошлайди. Гижжалар ҳам туфук без-ларини айни шаклда таъсир остига олишади, яъни кўпайтиришадиГижжаларга қарши бу китобда тавсия қилинган даволанишни тамом-лаган, озиқланиш одатини тартибга солган ва кам еган, таомданкамида 3-4 соат кейин ухлаган кишилар уйқуда сўлак оқишиданқутилади.

Уйқуда хўриллаш ётишдан аввал таом ейиш одатидан, ҳазмсиз-ликдан, ич қотиши ва ичакларда газ ҳосил бўлганидан, йўғон ичакларфаолиятининг бузилганлигидан ва кенгайганлигидан, кичик тилнингшишганлигидан ва юракнинг заифлигидан далолат беради.

Сирка ичида анор пўстлоғини қайнатиб, ғарғара қилинса, кичиктил шиши кичраяди ва хўриллашни камайтиради.

Ичакларини даволатганлар ва ейишни камайтирганлар кучлихўриллашдан қисқа вақт ичида қутулишади, аммо енгил хўриллашдавом этади.

Фақат табиий бўлмаган, тайёр таом ва соғлом бўлмаган таомлар-ни еганлар, кўп еганлар, таомдан кейин мева еганлар хўриллашмуаммосидан қутула олишмайди.

Уйқуда босинқираш ва ёмон туш кўриш мияда қон ва сув айла-нишининг бузуқлигига ишорат. Жигар, қон ва томирларни тозалаш,саунага бориш, хожамот қилиш, зулук қўйиш бу ҳолатдан қутулишучун кифоя қилади.

Уйқуда тишларини ғичирлатадиган катталар эпилепсия(тутқаноқ) касаллигига дучор бўлиши мумкин. Болаларнинг уйқудатиш ғичирлатишлари кейинчалик қолиб кетади.

133

Қишда қуёш нури камлигидан, таомларнинг оғирлигидан уйқукўпаяди. Фақат озиқланиш қонун-қоидаларига риоя қилган ва рўзатутганларнинг ҳолати қишда ҳам ўзгармайди.

“Кам е, бемалол ухла” (Мақол).Кўп ухлашдан қўтилиш учун ейишни камайтириш, саунага

бориш, арпабодиён, зиғир уруғи, қоразира ва сано истеъмол қилишкерак.

Ухлай олмаётганлар эса ҳаммомга тушишлари, уйқуга ётишданаввал асал шарбати, буғдой ёки арпа суви ичиш, ёки униб чиққанарпа ейиш, бош терисига зайтун ёғи суриш, райҳон ва валериана ҳид-лаш ва хожамот қилишлари керак.

КийимСоғлом бўлиш учун барча кийиладиган нарсалар юнг, зиғир ва

пахта каби табиий материаллардан тикилган бўлиши кифоя қилади. Бутур кийимлар томирларни уйғотиб, қон айланишини қулайлаштиради,томир тиқилишларига ва тери касалликларига тўсқинлик қилади.

Кийим материалининг бир неча фоизи синтетик материал бўлсаҳам танадаги қувват оқимини қориштириб, соғликка зарар беради.

.

134

*ВУЖУДНИ ТОЗАЛАШ

Вужуднингизни тозалашга эҳтиёжингиз борми?

• Ҳар еган таомингиздан кейин катта ҳожатга чиқасизми ватаомдан кейин ўзингизни бемалол ҳис қиласизми?

• 4-5 соатлик уйқудан кейин ўзингизни кучли ҳис қиласизми?• Уйғонганингизда оғзингиз таъми яхшими?• Танангизнинг ҳиди яхшими?• Танангиз эластикми, оёғингизнинг бош бармоғи билан пешонан-

гизга тега оласизми?• Тиззаларингиз устида ёки бардаш қилиб бемалол ўтира оласизми?• Бир оёғингизда 30-40 сония тура оласизми?• Тушингизда ҳид, таъм, рангни ажрата оласизми?Бу саволларга “Ҳа” деб жавоб берaoлсангиз, сиз соғломсиз ва

тозаланишга муҳтож эмассиз. Акс ҳолда, тозаланиш ва даволанишгамуҳтожсиз.

Бу ерда энг кўп дуч келадиган касалликларнинг давоси кўрила-ди, сизнинг касаллигингиз бу саналганлар орасида бўлмаса, xаво-тирланманг.

Барча касалликларнинг сабаби айни бўлганидек, давоси ҳамайнидир.

Қайси касаллик бўлса, сабабини билиш учун “Касалликларнингбошланиши ва ривожланиши” бўлимини ва қуйида айтилган барчакасалликларнинг сабабини диққат билан ўқиб, ўзлаштириш керак.

Ўз касаллигини билмаганлар ҳам ҳавотирланмасин, юқорида“Йўқ”, деб жавоб берилган саволларни билиб, ўқишда давом этсин.

Вужуд қандай тозaланади?1. Озиқланиш одатини назорат қилинг. Зарарли одатларни ташлаб,

фойдалиларига ўзгартиринг. Бу китобда айтилган озиқланиш қонун-қоидаларига кўра таомларингизни ўзгартиринг. (“Касалликларнингсабаблари” ва “Тўғри озиқланиш” бўлимларига қаранг).

135

2. Ичган сувингизнинг сифатига эътибор беринг. Танада тўплан-ган зарарли қолдиқларни фақатгина енгил сув эритади (“Сув” бўли-мига қаранг.)

3. Янги сиқилган мева ва сабзавот сувларини ичинг. Мева ва саб-завот сувлари таркибида органик кислоталар бўлгани учун ҳамдасувдан ҳам кучли эритувчи бўлгани учун уларни танланг. Танланганмева ва сабзавот сувларини сув билан аралаштириб, ичишни унут-манг. (“Мева ва сабзавотлар” ва “Дорилар” бўлимига қаранг.)

4. Асал, янги мева ва сабзавотларни танланг. Улар танангизнитозалаб, ишлатади. Танага чидамлилик беради.

5. Пишган таом истеъмол қилишни 1 мартага туширинг. Оғиркасал бўлсангиз, пишган таом, хатто янги мева ва сабзавотларданузоқ туришингиз сизнинг фойдангизга. Фақатгина кунига 1 ошқошиғидан кўп истеъмол қилмаслик шарти билан табиий асал енг вамева, сабзавот суви ичинг. Чунки таомнинг ҳазми учун тана энергиясарфлайди. Асал, мева ва сабзавот сувлари эса танага энергия сарф-латмасдан унга ўз қувватларини беради.

6. Нафас олиб-чиқаришни назорат қилинг. Тўғри нафас олибчиқармаётган бўлсангиз, уни тузатишингиз керак. (“Нафас” бўлими-га қаранг.)

7. Хoжaмoт (қон олдириш)ва зулуклар билан қон олдиринг ва ҳаф-тада 1 кун очлик қилинг.

8. Ошқозон-ичак даволаниши, жигар тозаланиши ва бошқа керак-ли тозаланишларни қилинг.

9. Керакли тозаланишлардан кейин 3 кунлик очликлар қилинг.10. Яхшиланишни бошлаганингизда мева, сабзавот сувларини

камайтириб, янги мева ва сабзавот ейишни кўпайтиринг. Керакбўлса, 3 кунлик очликдан кейин 10 кунлик очликка ўтинг.

11. Ейиш ва ичишни 2 мартага туширинг. Эрталаб мева ёки асал,кечқурун янги сабзавот ва таом енг.

12. Яхшиланганингиздан кейин соғлигингизни сақлаш учун ҳаф-тада 1 кун ёки ҳар ой (ҳижрий 13, 14, 15 кунлар) 3 кун оч қолишгаҳаракат қилинг.

Диққат! Юрак, жигар ёки мияси жарроҳлик амалиёти ёки аъзокўчириш каби амалиётдан чиққанлар, диалезга боғлиқ, юрак касалла-ри, икки йилдан кўп инсулин ишлатган диабет касаллари, узоқ муд-датли даволаниш пайтидан ўтганлар ва 60 ёш атрофидагилар бу тоза-ланиш ишини докторнинг тавсиясисиз ва назоратисиз қилишларимумкин эмас!

136

Жигарни тозалашДастлабки тайёргарлик

Жигарини тозалашни хоҳлаганлар, доктор бошқа нарса тавсияқилмаган бўлса, мазкур муолажани ошқозон ва ичакларни даволаш-дан бошлашлари керак. Бу жараён 3-4 ҳафта давом этади.

Жигарни тозалаш муддати эса 3 кун. Умумий жараён 24-31 кун.Сурункали касалликларга дучор бўлганлар ва 50 ёшдан ўтганлар

жигарни тозалашга тайёргарлик кўриш учун ошқозон ва ичак давола-нишини 4-5 ҳафта давом эттиришади.

Ёшлар ва соғлом кишилар 2 ҳафта давомида қуйидаги тайёр-гарликни қилишади:9 Эрталабдан Тушликкда қадар салат ёки қатиқ билан бир қанча

сабзавотдан қилинган таом ёки фақатгина салат ёки қатиқ ейишмумкин. Қатиқни майда тўғралган петрушка, янги пиёз ёкисаримсоқ билан аралаштириш керак.

9 Тушликда салат ёки қатиқ билан бир қанча сабзавотдан қилин-ган таом ёки фақатгина салат ёки қатиқ ейиш мумкин. Қатиқнимайда тўғралган петрушка, янги пиёз ёки саримсоқ билан ара-лаштириш керак.

9 Кечқурун салат, мева ёки қовун-тарвуз ейилади ёки занжабилчойи ёки кўк чой асал билан ичилади. (Асал чойга аралаштирил-майди) 30 гр саримсоқли зайтун ёғи ва 30 гр лимон суви аралаш-тирилиб, уйқуга ётишдан аввал ичилади

2 ҳафтадан кейин жигар тозаланиши қилинади. (“ЖигарТозаланиши, 1-чи кун” бўлимига қаранг.)

Умумий жараён 17 кун.Изоҳ: Тайёргарлик жараёнида ҳафтада 1-2 кунни фақат мева ёки сабзисуви аралашмаси билан ўтказиш яхши. Ичи қотган кишилар майдалан-ган санони таомга сепиб, ейишлари мумкин. Сано ўрнига янги майда-ланган ёки намланган зиғир уруғи ҳам ишлатишлари мумкин:Соғлом ёшлар тайёргарлик жараёнини қисқартиришлари мумкин:

Юқорида айтиб ўтилганидек 7 кун ўтказилади. 8, 9 ва 10 кунлар очқолинади (“3 кунлик очлик” бўлимига қаранг.) Рўзадан кейин 11-чикун соат 17.00 гача олма суви ичилади, соат 17.00да 1 ош қошиқ тўл-дирилиб, магнезиум сульфат 1 пиёла сувда эритилиб, ичилади вакечқурун соат 19.00да жигар тозаланиши бошланади. (“Жигарнитозалаш, 3-чи кун” бўлимига қаранг.)

137

Умумий жараён 11 кун.5-10 ёшли болаларда эса 1 ёки 3 кун очлик қилинади. Жигар тоза-

ланиши 1 кунлик очликда “Жигарни тозалаш, 1-чи кун” бўлимигамувофиқ бошлаб, 3 кунлик очликда “Жигарни тозалаш, 3-чи кун”бўлимига мувофиқ равишда амaлга оширилади.

Умумий жараён 4 кун.Бу ёшдаги болаларда қўлланиладиган зайтун ёғ миқдори 100-150

гр, соат 17.00да ичиладиган магний сульфат миқдори 1 чой қошиқбўлиши керак.

Тайёргарлик жараёни бу ерда кўрсатилганидан кам бўлмайди.Диққат! Тайёргарлик жараёнида 2 ҳафта мобайнида эскирган,

аралаш ва бир-бирига зид таомлар ейилмайди. Тайёр таом ва ичим-ликлар, гўшт, сут, тухум, пишлоқ, шакарнон, қора чой, қаҳва вашоколад истеъмол қилиш қатъиян таъқиқланади.

Биринчи кун тайёрланишга ва жигар тозалашга ният қилинади.Тайёрланиш тугаганидан кейин жигар тозаланиши нияти такрорлана-ди. Бу жараёнда ният қилиш, жуда муҳимдир, чунки жигар ўзфаолиятини қилинган эгасининг, яъни одамнинг қилган ниятга кўрарежалаштиради.

Огоҳлантириш: жигар тозаланишига тайёргарлик мазкур китоб-ни ўқиб, даволанишни татбиқ қилган кишилар учундир. Доктор тав-сияси билан алоҳида даволанганлар жигарни тозалашни “3-чи кун”бўлимида кўрсатилган тартибда қилишади.

Жигарни тозалашЖуда муҳим: тозалаш муддати 3 кундир. Тозалашни бошлашдан

аввал, кечқурун магнезиум сулфат ёки майдаланган сано ичиб, ичак-ларни тозалаш керак. Эртаси куни эрталаб, яъни тозаланишнинг 1-чикуни камида 2-3 марта катта ҳожатга чиқиш керак-ки, ичаклар бўша-син. Акс ҳолда, яъни ичак буткул бўшамаса, клизма қилиниши керак.Уйда клизма жиҳози бўлиши зарур.

Клизма суви 35-36 даражада бўлиши керак. Бир ярим литр клизмасувига 1–2 лимон суви аралаштирилиши мумкин.

1-чи кун:Эрталаб аввало ичаклар бўшатилади. Кейин янги сикилган мева

ёки сабзавот сувларини ичиш бошланади. Жигар тозаланиши учунэнг яхши шарбат нордон олма сувидир. Бундан ташқари, ҳар қандайолма ёки грейфрут, лимон, исмалоқ, сабзи ёки қатиқ сувларини ҳамичиш мумкин.

138

Мева ва сабзавотлар янги бўлиши, ҳар сафар сиқилгандан сўнгдарҳол, яъни сақлаб турмасдан ичиш керак. Мева ёки сабзавот сувла-ри пиёланинг ¼ ига сув қуйилиб аралаштирилади. Камида 1,5 литр-дан 3 литргача ичиш мумкин. Ёғсиз қатиқ суви ярим-яримга исмалоқсуви билан ёки 1 қошиқ петрушка ёки селдир баргининг суви биланаралаштирилиши мумкин. Мавсумий мева ва сабзавотларни ишла-тишга ҳам эътибор қилиш керак.

2-чи кун:Биринчи кун каби мева ёки сабзавот сувлари ичишда давом этила-

ди. Ишлайдиган кишилар иш жойларида биринчи 2 кун 2-3 олма,лимон ёки грейфрут ейишлари мумкин. Мева еганлар 2 кун кечкипайт катта ҳожатга чиқмаган бўлсалар, магнезиум сульфат ёки санокукунини ичишлари ёки клизма қилишлари керак.

3-чи кун:Бутун кун мева ёки сабзавот суви ичишда давом этилади. Кечки

17.00да тўла бир ош қошиқ магний сульфат бир пиёла сувда эритиб,ичилади. (Магнезиум сульфат бўлмаса, ярим чой қошиқ туйилгансано ичилиши керак)

17.00дан 19.00гача ҳеч нарса ичилмайди. Соат 19.00да ўнг тараф-га жигар устига илиқ сув халтаси қўйиб, ётилади. 50 гр рафинланма-ган зайтун ёғи 50 гр лимон суви билан арлаштирилиб, 15 дақиқаликтанаффуслар билан ичилади.

Жами 250 гр зайтун ёғи, 250 гр лимон суви ичилиши керак. Бумиқдор юқорида айтиб ўтганимиздек, 50 граммлик аралашмаларҳолида, 15 дақиқалик танаффуслар билан ичилади.

• Ўрта бўйли ва ўртача вазнли кишилар учун умумий миқдор 250гр зайтун ёғи + 250 гр лимон суви = 500 гр бўлиши керак.

• Узун бўйли ва вазни оғир кишилар учун миқдор 300 гр зайтунёғи + 300 гр лимон суви = 600 гр бўлиши керак.

• Паст бўйли, ёш ва заиф бўлганлар, 50 кг дан оғир бўлмаганларучун 200 зайтун ёғи + 200 гр лимон суви = 400 гр кифоя қилади.

• Лимон суви ҳар сафар ичилганида янги сиқилиши керак.Агар ёғ ичиш давомида ошқозон булғанса, оғизни очиб чуқур нафасолиб, ютмаслик шарти билан ялпиз ёки беҳи чайнаб, булғанишнитўхтатиш мумкин.

Ёғ ичиш оралари узун ёки қисқа бўлиши мумкин, фақат уни ичишвақтлари шундай танланиши керакки, зайтун ёғи + лимон суви ара-лашмаси соат 21.00гача тугатилиши керак.

Соат 19.00дан 23.00гача илиқ халта жигарга босиб ётилади ва

139

катта ҳожат эҳтиёжидан ташқари ўрнидан турмаслик керак.Турилса, ошқозон булғаниши натижасида қусиш мумкин. Қўлданкелганча қусмасликка ҳаракат қилиш керак, чунки зайтун ёғи биланлимон қусиб чиқарилса, тозаланиш жараёни амалга ошмайди. Соат24.00дан кейин қусиш жигар тозаланишга тайёр эмаслигининг ёкижигар кўп миқдорда оғир токсинларнинг тўпланганини кўрсатади. Буҳолат қуйида тушунтирилади.

Кечки 23.00-02.00 орасида 2-3 марта катта ҳожатга чиқиш керак.Соат 02.00гача катта ҳожат келмаса, клизма қилиниши керак. Эртасикуни 07.00да такрор клизма қилинади. Ичаклардан чиққанларнияхшилаб кўриш учун тувак (горшок) ишлатиш керак.

Яна эрталаб 2-3 қошиқ гуруч бўтқаси ейилади. Гуруч бўтқасижигарнинг ёпилишини таъминлайди.

Бу тозаланиш жараёнидан кейинги келган катта ҳожат биланжигар ва ичаклардаги гижжа, сафро косасидаги тошлар, ичак “чўн-такча”ларида тўпланган ахлат тошлар ва қора рангли (нефт каби)моддалар ташқарига чиқиб кетади.

Ташқарига чиққан гижжалар - жигар ва ичакларда тўпланганзаҳарларнинг кўплигига қараб - ўлик ёки жонли ҳолда чиқади.

Энг охирида келадиган катта ҳожат сариқ, яшил ёки яшилга яқинрангда бўлиши керак. Агар ҳожатнинг ранги яшил ёки сариқ бўлмаса,тозаланиш тамомланмаган ҳисобланади, яъни кўп миқдорда тўплан-ган токсин бир тозаланишда чиқариб юборилаолмаган бўлади.

Тозаланишдан кейин 1-2 кун давомида чиққан нарсаларнингранги яшил бўлиб-бўлмагани кузатиш керак. Агар тозаланиш нати-жасида жигар ёки ичакдан гижжалар чиқиб кетган бўлса, 1 ҳафтадавомида гижжаларга қарши даволаниш керак. (“Паразитлар" бўли-мига қаранг.)

Агар сафро косасида тош бўлса ва тозаланиш натижасидаташқари чиқиб кетмаса, демек сафро косасининг шакли ўзгарди вaтошларнинг чиқиб кетиши учун жисмоний йўл ёпилган ёки тошларсафро косасининг каналига сиғмайдиган даражада катталашиб кет-ган бўлди.Бундай ҳолатда даволаниш:9 Бир ош қошиқ майдаланган седана + бир чой қошиқ майдаланган

мўррисафий + 100 гр асал яхшилаб аралаштирилиб, эрталаб вакечқурун битта чой қошиқдан то тугагунча ейилади..

Бундан сўнг сафро косаси тошларини эритиш учун:9 Ҳар эрталаб ўртача қора турп тўғралади ва 1 ош қошиқ асал

билан аралаштирилади. 1 соат кутилиб, суви сиқилиб ичилади.

140

Сиқилмасдан ейилиши ҳам мумкин. Бу 1 ҳафта давом эттирила-ди. Қора турп сафро косаси тошларининг эришида ёрдам беради.

Ва9 100 гр лимон суви + 100 гр зайтун ёғи + 3 бош эзилган саримсоқ

+ 50 гр. янги сиқилган петрушка суви аралаштирилади ва ҳаркечa бу аралашмадан 50 гр ичилади.

Ёки:9 Ҳар 30 гр саримсоқли зайтун ёғи + 30 гр лимон суви аралашти-

рилади, ҳар куни эрталаб ёки кечқурун ётишдан аввал ичилади.Лекин зайтун ёғи фойдали бўлгани билан меъёридан ортиқистеъмол қилинса кишини семиртириб юборади.

Жигар тозалашнинг иккинчи босқичигача шу муолажа давом этти-рилади.

9Бу пайтда қичитқи ўти турли (янги ёки қуруқ) ҳолда фойдалани-лади: ундан чой дамланади, овқатга тўғралади, салат ва таомгақўшилади. Қичитқи ўти жигарни тоза тутади, сафро косасидагитошларнинг майдаланиб тушишига ёрдам беради.

Бу дорилар истеъмол қилинганидан кейин 10 кунлик очлик қили-нади. (“Очлик” бўлимига қаранг.) Муолажалар ва 10 кунлик очликнатижасида сафро косасидаги ёпишиклар эрийди, торайишлар очила-ди ва шакли нормал ҳолга келади. Сафро косаси тошларидан зараркўрганлар ва умуман сурункали ҳазмсизликдан қийналганлар, асо-сан, кўп миқдорда кир ювиш кукунини ишлатган ва кимёвий модда-лар, хусусан кислота қўллаган кишилардир.

Жигарни тозалашда диккат қилиниши керак бўлган хусуслар:• Кеч соат 19.00 да жигар тозаланиши учун ётаётиб, жигар устига

илиқ сув халтаси қўйиб ўнг томонга қараб ётиш, муҳим. • Соат 19.00дан 21.00гача зайтун ёғи + лимон суви аралашмаси

ичакка тушади. 21.00дан 24.00гача бўлган вақт биологик таъсирвақтидир. Бу вақтларда сафро косаси (ўт пуфаги) ва жигарга кўпэнергия келади, фақатгина бу соатларда тозаланиш тўлалигича амал-га ошади.

• Жигарга қўйиладиган сув халтаси илиқ бўлиши керак. Аммо сувжуда иссиқ бўлса, жигардаги ифлос нарсаларни қамаб, ташқаригачиқишларига тўсқинлик қилади.

• Яна шунга эътибор бериш керак-ки, агар аралашма ичилганидансўнг соат 24.00гача катта ҳожат келмаса, соат 02.00гача кутилади, буҳам натижа бермаса, клизма қилинади. Агар 02.00да катта ҳожат кел-

141

маган ва клизма ҳам қилинмаган бўлса, жигардан ичакка тушган қол-диқлар организмни заҳарлаши мумкин.

• Тозалашдан кейин, эрталаб соат 07.00да клизмадан сўнгра 2-3ош қошиғи ёғсиз, тузсиз гуруч бўтқаси ейилади.Бу бўтқа тозаланганжигарни ёпади.

Тозалангандан кейин 3 кун давомида жигарни муҳофаза қилишмақсадида енгил таомлар ва мева ейиш, мева суви ичилиши керак.

Гўшт, пишлоқ, тухум, қора чой, қаҳва, шакар, туз, консерва,тайёр таом (озуқа саноати маҳсулотлари) ва ичимликлар ейилмас-лиги керак.

Жигар тозаланганидан сўнг оғриқ, санчиқ, кўнгил айниши кабимуаммолар бўлса, бу тошлар тушаётганининг аломатидир. Бу пайтдасаримсоқ билан зайтун ёғи + лимон суви аралашмаси ичилади. Мева,қатиқ, сабзи ёки қизил лавлаги сувларини ичиш керак. Ич кетса,ҳавотирланмаслик керак, 2 кун давомида ҳам кетмаса, ич кетишидаволаниши бошланади. (“Ич кетиши” бўлимига қаранг.)

• Жигар тозаланишидан кейин қонда холестерин нормал ҳолатгакелади. Кейин янгидан кўтарилиши мумкун. Бу кўтарилишнинг саба-би қуйидагича:

Тозаланишдан кейин жигар қувватланади. Қувватга кирган жигарҳазм бўлмаган ва тери остида, мускуллар орасида тўпланган ва йил-лар давомида сақланган ёғ қолдиқларини (маргарин ва трансгенёғларни) қон ёрдамида, ҳуснбузар ва яралар билан ташқаригачиқаришга ҳаракат қилади. Бу пайтда холестериннинг кўтарилишиxавфли эмас. Тана холестеринни бошқариб туради. Бу ҳолатда ёғсифатида фақат зайтун ёғи ишлатиш, саримсоқ ютиш ва ейиш, яшилсабзавот ейиш, лимон, грейфрут, олма суви ва розмарин ёки жамбулчойи ичиш керак.

Эмизикли аёллар тозаланишнинг учинчи куни (яъни зайтунёғиаралашмаси ичилган кун) соат 23.00дан эртаси эрталаб 11.00гачаболасини эмизмасликлари, сутни соғиб ташлашлари керак. Агарэртаси кун ҳолсизлик ёки ошқозон айниши каби муаммолар бўлса,бу ҳолат тозаланиш жараёнининг ҳали ҳам давом этаётганига ватана ичидаги заҳарларнинг чиқариб ташланиши давом этаётганигаишоратдир. Бу ҳолатда она соғайгунича боласини эмизмай туради.Чунки тозаланиш давомида чиққан токсинлар сутга аралашиши вабола соғлигига зарар бериши мумкин. Лекин бу ҳолат 24 соатданкўп давом этмайди. Шу пайтда она сутуни сагиб ташлаши

142

керак.Боланинг оч қолиши фойдали, фақат болани оч қолишинихоҳламаганлар 100 гр илиқ сувга 1 чой қошиқ табиий асал аралаш-тириб, 4 соат танаффус билан 2 марта беришлари мумкин.

Сафро косаси жарроҳлигидан ўтганлар учун жигар тозалаш

Бу ҳолда ошқозон ва ичакларнинг давоси қилинади ва 3 ҳафтадавомида ҳар куни эрталаб 30 гр саримсоқли зайтун ёғи + 30 грлимон суви ичилади. Ҳамма таомларда фақатгина саримсоқли зайтунёғи ишлатилади, яъни таом, устига саримсоқли зайтун ёғи қуйилади.Кейинги 3 ҳафта давомида эса ҳар куни эрталаб янги анжир ёки зай-тун ёғида турган 3 дона қуруқ анжир ейилади, таомларда фақатсаримсоқли зайтунёғи ишлатилади. Бу тарзда кунига 30-50 гр сарим-соқли зайтун ёғи истеъмол қилинади. Янги анжир мавсумида бўлса,ҳар куни эрталабдан хоҳлаганча анжир ёки қизил узум ейилади вакечгача ҳеч нарса ейилмайди. Кечқурун бир марта овқатланилади.Буни ҳар кун қила олмаганлар ҳафтада 1-2 кун қилишлари мумкин.

Ичак даволаниши танаффуссиз 6 ҳафтада тамомланади. Оxирги 2ҳафта ичида 3 кунлик танаффуслар билан 3 марта 3 кунлик очликқилинади, кейинроқ 3 кун мева сувини ичиб, 3 –нчи кун кечқурунжигар тозаланади.

Оҳакдан тозалашТиш тошлари, тирноқлардаги оқликлар ва синиқлар, бадан эла-

стиклигининг йўқолиши, бўғим касалликлари, астма, бел ва бўйингрижаси баданда оҳак йиғилганини кўрсатади.

Оҳак йиғилишидан қутилиш учун аввал ошқозон ва ичакларнидаволаш ҳамда жигарни тозалаш керак. Бундан кейинги 2 ҳафтадавомида:

1-чи кун - 3 лимон, 2-чи кун - 5 лимон, 3-чи кун - 7 лимон, 4-чикун - 9 лимон, сўнг 10 кун давомида кунига 10 лимон суви сув биланаралаштирилиб, тушлик ёки асргача ичилади. Яъни 1-2 лимон суви150-200 гр сув билан аралаштирилади ва ҳар 2 соатда бир, жами 5-10 стакан ичилади. Лимон суви ича олмаганлар 5-7 стакан грейп-фрут сувини сув билан аралаштириб, ҳар куни эрталабдан асргачаичишлари мумкин. Асрдан сўнг анжир, узум, олма, олхўри, олча,

143

гилос ёки тарвуз ейишлари мумкин. Шомга яқин бир хил таомбилан пиёз, саримсоқ, кўкат ва зайтунёғидан қилинган салат ейишмумкин. Бу амалиёт, доктор бошқа тавсия бермаган бўлса, қўллана-ди. Доктор тавсияси билан қилинадиган оҳак тозалаш қуйидагидастур бўйича қилинади.

2 ҳафтадан сўнг эрталаблари 1 қошиқ мaгнезиум сульфат(Англия тузи) сув билан аралаштирилиб, ичилади. Кейин 100 грлимон суви + 200 гр апелсин суви + 400 гр грейфрут суви + 1400 суваралаштирилади ва ҳар соат бошида бир пиёфимиам ичилади.Аралашмадан кечгача исталган миқдорда ичса бўлади. Меъёри 2,5-3литрдир. Шу зайлда 3 кун давом эттирилади.

Уч кун давомида эриган оҳак ва заҳарли моддалар қаттиқ ич кети-ши билан чиқиб кетади. Иккинчи марта жигар тозалашга эҳтиёжибўлганлар учинчи кун кеч соат 19.00 дан эътиборан жигарларинитозалашади. (“Жигар тозаланиши” 3-чи кун бўлимига қаранг.)

3 кундан кейин мева ва сабзавотдан ейишдан тортиб, нормалозиқланиб бошласа бошланади. Бу кунларда буйрак, қовуқ ва сафрокосасида (ўт пуфагида) тўпланган қум ва тошлар тўкилиши мумкин.Буни кўриш учун кунлик сийдикни бир шиша идишда тўплаб, 2 кункутиш ва кузатиш керак.

Буйрак ва қовуқни (сийдик пуфагини)тозалаш

Оғриқни кесувчи, ҳароратни тушурувчи, аспирин ва бошқа кимё-вий дорилар ишлатиш, кўп ейиш, табиий бўлмаган таомлар ейиш,аралаш ейиш, тез-тез ейиш, кўп пишлоқ ейиш ва сут ичиш, янгиачитқили нон, пишган исмалоқ ва помидор соусли таомларини тез-тез ейиш, таомдан кейин ҳазм тугамасидан мева ейиш; туриб қолгансув, қора чой, қаҳва ва тайёр ичимликлар ичиш; еб бўлибоқ кўп ва тезҳаракат қилиш; тор шим ва тор оёқ кийим кийиш буйрак ва қовуқда(сийдик пуфагида) тош пайдо бўлишига замин ҳозирлайди.

Буйрак ва қовуқда тош пайдо бўлишининг сабаблари: ҳазм-нинг бузилиши; буйрак таркибидаги ўзгаришлар, буйрак касалликла-ри, диабет каби метаболизм бузилишлари, шиш ёки ич қотиши саба-бидан жигар, талоқ, бачадон, тухумдонлар ва ичакларнинг каттала-шиши натижасида буйракларнинг сиқилиши.

Тош ва қумларни майдалаб сийдик билан чиқарувчи дори-

144

лар: маймунжон томири, дафна томирининг пўсти ва меваси, пет-рушка уруғи, турп уруғи, қора турп уруғи, турп баргининг суви,шувоқўти, долчин, артишок суви ва томири, сабзи уруғи, жамбул,қоразира, арпабодиён, мисвоқ.

Тош йиғилишининг олдини олувчи, сийдик орттирувчи вақолдиқларнинг сийдик билан ташқарига чиқишига ёрдамла-шувчи дорилар: тоза сув, сабзи, қизил лавлаги, исмалоқ, петрушка,селдир ва барги, лимон ва грейфрут сувлари, тарвуз, тарвузнингуруғи ва пўстлоғи, қичитқи ўти (газанда), қовун уруғи.

Бу ерда пиширилган исмалоқ ва туриб қолган сув тош пайдоқилувчи, фақатгина янги исмалоқ ва унинг суви, тоза жонли сувлартош эритувчи сифатида кўрсатилган.

Янги помидор ва исмалоқ таркибидаги оксалацид кислотаси активоҳак эритувчиларидан биридир. Аммо помидор ва исмалоқнингпиширилиши натижасида оксалацид ўзининг табиий, доривор тарки-бини йўқотади ва, аксинча, тош йиғади. Туриб қолган сув хусуси-ятлари билан танишиш учун “Сув” бўлимига қаранг.

Буйрак ва қовуқни (сийдик пуфагини) тозалашгатайёргарлик9 3 қошиқ майдаланган седана 200 гр асал билан қориштирилиб, 3

бош эзилган саримсоқ билан аралаштирилади. Кунига 3 марта 1ош қошиқдан ейилади..

Бу дорини ичгандан кейин ҳар сафар бир лимон пўсти билан ейила-ди ёки 1-3 лимон сувининг 50-150 гр сув билан аралашмаси ёкигрейфрут суви ичилади. Бу 3-5 кун давом этади.

Ёки:9 100 гр лимон суви + 100 гр зайтун ёғи + 3 бош эзилган саримсоқ

+ 50 гр янги сиқилган петрушка суви аралаштирилади ва эрталабҳамда кечқурун бу аралашмадан 50 граммдан ичилади.

Юқоридаги 2 усулдан бирини қўллаётганда, арпа суви ҳам ичилади:200 гр уруғлик арпа 2 литр сувда 3-4 соат ҳўллангандан кейин шу сувбилан 1,5 соат паст оловда қайнатилиб, сузилади. 1 пиёла арпа сувига1 чой қошиқ асал қўшиб, кунда 2-4 марта 3-5 кун давомида ичилади.Арпа ўрнига айни шаклда уруғлик сули ҳам ишлатиш мумкин.

Шу 3-5 кун давомида ичимлик сифатида янги сиқилган мева-

145

сабзавот суви ва тоза сув; таом сифатида эса янги яшил салат ва меваистеъмол қилиш тавсия қилинади.

Буйрак ва қовуқнинг тозаланишидан мақсад тошларни парча-лаш, қопламаларни ва оҳакларни эритиб, тушириб юбориш, буйрак-ларни қувватлантириш ва жигар тозаланишини тамомлашдир.

Буйрак ва қовуқни (сийдик пуфагини) тозалашда қуйидаги 3усулдан бири қўлланади.

1 усул: Ошқозон ва ичакларнинг даволаниши, жигарни, оҳакларни билан

буйракни тозалашга тайёргарлик жараёнлари қилинганидан кейин:9 • Тенг миқдорда дафна (лавр) меваси + ёввойи жамбул + қорази-

ра + "калина" дарахтининг пўсти + занжабил + долчин майда-ланади. 3 кун давомида эрталаб, тушда ва кечқурун 2,5-3 гр (1чой қошиқ) дан кунда 3 марта илиқ жамбул чойи билан ичилади.

Бу аралашмадаги “калина" пўсти ўрнига арпабодиён, лавр мевасиўрнига лавр барги ишлатилиши мумкин.

Шу 3 кун давомида таом ейилмайди, мева-сабзавот сувлари ичила-ди:

9 1 дона лимон суви ярим стакан илиқ сув билан аралаштириб, 4марта ичилади. Тошларнинг катталигига қараб бу миқдор (4марта ичиш) ни 7 гача чиқариш мумкин.

9 Тенг миқдорларда сабзи суви + қизил лавлаги суви + бодрингсуви + сув аралаштирилади ва кунда 4 стакан 7 стакангача ичи-лади.

Бошида 1 стакан лимон суви аралашмаси ичилади, лимон суви ара-лашмасидан кейин 1 соат, сабзавотлар суви аралашмасиданкейин эса 2 соат танаффус бериш керак. Шу тарзда 3 кун давомэттирилади. Юқорида, айтилганидек бу вақт ичида хеч нарсаейилмайди.

Изоҳ: Лимон суви ича олмаганлар унинг ўрнига грейфрут суви ёкиюқорида айтилган сабзавотлар суви арлашмасини ичишади.

Kунда 2 марта сабзавотлар суви ўрнига петрушка суви + селдирбарги, сачратқи ва қичитқи ўти (газанда) суви ишлатиш таъсир-лироқ.

2 усул:Эрталаб: 1-чи усулда айтилган аралашма ўша шаклда тайёрлана-

146

ди ва кунда 3 марта ютилади.Қорин очганда уруғи ва пўсти билан бирга сиқилган тарвуз суви-

ни хоҳлаганча ичиш мумкин. Ичиладиган миқдорнинг меъёри 2,5-3литрдир. Ёки 3 кг тарвуз уруғлари билан ейилади ва кунда 200 гр тар-вуз пўстининг суви ичилади.

Шу ҳолат 3 кун давом этади. Бошқа хеч нарса ейилмайди.3 усул:1-чи усулда айтиб ўтилган аралашма тайёрланади ва кунда 3

марта ютилади. 200 гр пўстлоқли арпа ёки сули 2 литр сувда 2-4 соатҳўлланади. Сўнг 1,5-2 соат секин аста қайнатилади ва сузилиб, кунда8-10 пиёла ичилади.

Бундан ташқари, яшил сули ёки арпа сомони 20-30 дақиқа қайна-тилиб, ҳаммомга ишлатилади. Шу шаклда жамбул ҳам ишлатилишимумкин.

Тошларни тўкишга ёрдам беради, санчиқни енгиллатади.(“Мускул ва суяк касалликлари” бўлимига қаранг.)

Жуда кучли дорилар:Катта, эски тошларни ва бошқа усуллар билан эримаган тошларни

эритиш учун буйрак ва қовуқ тозаланганидан кейин қуйидаги кучлидориларни ишлатиш ва юқорида айтилган мева ва сабзавот сувлари-ни ичиш керак.9Жўжа тухумдан янги чиққанида тухумнинг пўстлари ювмасдан

қуритилади. Сўнг яхшилаб майдаланиб, эрталаб ва кечқурун 1чой қошиқ сув билан ютилади.

Ёки:9 15 гр чиннигул + 30 гр тарвуз уруғи + 30 гр нўхот (энг яхшиси

қора хинд нўхоти) печда ёқилади. Кули яхшилаб эзилиб, аралаш-тирилади ва эрталаб ҳамда кечқурун битта чой қошиқдан сувбилан ютилади. Орқасидан 150 гр семизўти суви + 30 гр селдирбаргининг суви + 50 гр сув аралашмаси ёки юқорида айтилгансабзавотлар суви аралашмаси ичилади. Бу орада кўп кўп тарвузсуви ичилади. Шу тарзда уч кун давом этилади, ҳеч нарса ейил-майди.

147

Ўпкаларни тозалашПишлоқ, сут ва сут махсулотларини ҳаддан ортиқча истеъмол

қилганлар (қон гуруҳи “А” ва хусусан “О” бўлганлар), буларнибошқа таомлар билан аралаш еганлар, печенье, чипс ва шу каби тайёртаомларни ёқтирадиганлар, тозалаш ва кир ювишда хлорли ва кисло-тали воситалар ишлатадиганлар, сочлари жонсиз ва сийрак бўлган-лар ва ҳар қандай ўпка касаллигини бошидан ўтказганлар ўпкалари-ни тозалашлари керак.Ўпкаларни тозалашга тайёргарлик

Ўпкаларни тозалашни бошлашдан олдинги 7 кун давомида қуйи-даги муолажа амалга оширилади:

Пўстлоқли арпа, 3-4 соат ивитилгандан кейин, ўша сувда 1-1,5соат қайнатилиб сузилади. Илиқлашиб қолгандан сўнг, 1 стакан арпасувига 1 (десерт) ўртача қошиқ асал қўшиб, кунига 2-3 марта ичилади.

Ёки:9 Қоразира, тошчўп (жамбул), бир оз мурч ва дафна барги,нўхот

(энг яхшиси қора ҳинд нўхоти) билан қайнатиб сузилади.Сузилган сув кунига 2 марта ичилади.

Ўпкаларни тозалашни бошлашдан олдинги 7 кун давомида қуйи-даги муолажа амалга оширилади:Ана шу 7 кун давомида ўпкаларни юмшатувчи дорилардан бириёки бир қанчаси қўшимча равишда қўлланилади:9 1 ош қошиғида ҳақиқий асал илиқ сув ёки кўк чой билан эрити-

лади ва оч қоринга ичилади. Ҳар тонгда асал сиропи ичган киши-ларнинг ўпкалари тоза ва қувватли бўлади. (“Асал” бўлимигақаранг.)

9 1-2 ош қошиғи зиғир уруғи қовурилиб, янчилган ҳолда ҳароқшом оч қоринга илиқ сув ёки асал сиропи билан бирга ичила-ди. Янчилган зиғир уруғига 3 бўлакча янчилган саримсоқ ваетарли миқдорда асал қўшилса, дори янада қувватли бўлади.

9 7 дона ширин бодом, 3 дона аччиқ бодом, 3 гр. қовун уруғи, 10гр. ошқовоқ уруғи алоҳида-алоҳида ёки бирга янчилган ҳолдаичилади ёки янчмасдан ейилади.

9 3-9 дона ширин ва 3 дона аччиқ бодом ҳар куни танафуссиз,ойлар давомида ейилади.

148

Ўпкаларни тозалаш9 Эрталаб: 1 шўрва қошиғи қовурилган зиғир уруғи + 12 дона

ширин бодом + 3 дона аччиқ бодом + бир десерт қошиқдақичитқи ўти тухуми янчилган ҳолда иккига бўлинади, биринчиярми асал сиропи билан бирга тонгда ичилади. Дорининг қолганярми кечқурун ичилади. Бу дори балғамни йўталиш орқаличиқаради.

Бундан кейин тушга қадар ҳар соат аввалида 1 дона лимонсиқилган ҳолда ярим стакан сал иссиқ сув билан аралаштирилади ваичилади. Бу зайлда 3-4 дона лимон истеъмол қилинади. Лимон суви-ни ичолмаганлар 2-3 стакан грейфрут сувини ичиши мумкин. 9 Тушдан кейин мева ва салат ейилади. 9 17:00-18:00 соатлар орасида овқат ейиш мумкин.9Кечқурун уйқудан олдин яна такроран юқоридаги қоришма ичи-

лади. Шу зайлда 10 кун давом эттириш мумкин.

Муолажага параллел бўлган ҳолда 10-14 кун бўйича, 2 кунда бирелкаларга, елканинг уст қисмига ва ёнларига 10-12 дона банка қўйи-лади. Ҳаммаси бўлиб 5-7 маротаба банка қўйилиши мумкин бўлади.Мазкур даволаш тадбири балғамнинг чиқишини қулайлаштиради ватезлаштиради. Бундай кейин 10 кун давомида қуйидаги қоришмалар истеъмолэтиш давом эттирилади:9 1 чой қошиғи арпабодиён + 1-2 ош қошиқ зиғир уруғи 1 ярим ста-

кан қайноқ сув билан аралаштирилади. Устига латта ўраб, 1,5-2соат дамлаб кўйилади. Ҳар куни эрталаб янгиси тайёрланади васузмасдан уруғи билан бирга ичилади.

9 50 гр. пиёз суви, 1 ош қошиқ асал билан қориштирилган ҳолдаҳар куни кечқурун ютим-ютимдан ичилади.

Ёки:9 1 кило тоза анжир (тоза анжир ўрнига 250-300 гр. табиий бир

шаклда қуритилган анжир сув билан ивитилади ва бир оқшомкутилган ҳолда қўлланилади.) + 300 гр. сув + 1 стакан шакар ара-лаштирилади, 10-15 дақиқа паст оловда қайнатилиб, 5-6 соаткутилади. Сўнг ярим кило асал, 2 ош қошиқ янчилган занжабилқўшилиб, 2-3 дақиқа паст оловда қайнатилади ва олов ўчирила-

149

ди. Сўнг заъфарон қўшилади ва совутилган ҳолда сузилганданкейин олинган сироп 50 гр. тошчўп (жамбул) чойи билан биргакунига 1-2 марта ичилади.

Шу зайлда балғам тамоман йўқ бўлгунча танланган дориларниистеъмол қилишни давом эттириш керак. Бу муолажа вақтида балғамва йўтал кўпаяди, бунинг ҳеч хатарли жойи йўқ, чунки балғам фақатйўтал билан чиқади.Узоқ вақт давом этмаган шиддатли йўталлар учун балғамчиқарувчи, ўпкаларни тозаловчи ва қувватлантирувчи дорилар:9 5 гр. мурри сафий + 5 гр. қалампир, (қон группаси “O” ва “B”

бўлганлар қизил қалампир, қон группаси “A” бўлганлар мурч,“AB” бўлганлар қалампирсиз) + 20 гр. хантал + 40 гр. қичитқиўти уруғи янчилади. Тонгда ва кечқурун бу дори 1 десертқошиқдан олинади ва асал сиропи билан ичилади.

Ёки:9 2 ош қошиқ қичитқи ўти уруғи, 1 ош қошиқ хантал уруғи билан

янчилади ва 200 гр. асал билан аралаштирилади. 2 ош қошиқ тозасиқилган ва сузилган аччиқ қовун суви (ёки 4 ош қошиқ аччиққовун япроғининг суви) асал ва уруғ қоришмасига қўшилиб,яхшилаб аралаштирилади. Тонгда ва кечқурун оч қоринга 1десерт қошиқдан ичилади.

Ҳар қандай йўталда қўшимча ҳолда қуйидаги балғам чиқарувчивоситалар қўлланилиши мумкин:9 Анфия (ҳидли тамаки) бурунга тортилади ва аксирилади.

Аксирикнинг қуввати ила ўпкадаги балғам туширилади.9 Хурмо, беҳи, туруп, анор данакларини ейиш, овқатда қоразира

ишлатиш, мирт суви ичиш, кунига бир ҳовуч ўрмон ёнғоғиниасал билан ейиш ҳам балғамни туширади.

Нуҳ (a.с.) сил хасталигига учраган вақтда, Аллоҳдан оқ узумистеъмол қилиш ҳақида ваҳий келди, уни егач, Нуҳ (а.с.) шифотопди, деб айтилади. Қон гуруҳи “A”, “B” ва “AB” бўлганлар учун оқузум қанчалар шифоли бўлса, қон гуруҳи “O” бўлганлар учун қораузум шу қадар шифолидир.

150

Қон ва томирларни тозалашЮқори қон босими, юрак хасталиклари, жигар хасталиклари,

юқори холестерин каби касалликлари бўлганларнинг ва 40 ёшданошганларнинг қон ва томирлари тозаланиши керак. 3 ҳафта давомида ҳар кун тонгдан пешинга қадар: 9 Гилос мавсумида гилос, олча мавсумида олча, олма мавсумида

пўстлоғи ва данаги билан олма ва олма суви, анор мавсумидаданаги билан биргаликда анор ейилади ва бу меваларин сувиичилади.

Шу билан бирга:9 Пешинда таом ейиш мумкин..9 Кечқурун эса қуйида номлари келтирилган “Қонни тозаловчи,

томирларни очувчи ва холестеринни тушурувчи дорилар”данбири ичилади.

9 Ҳар ҳафтанинг 2 куни фақат мавсумий мева ейилади ёки мевасуви ичилади.

9 Қишда қизил лавлагининг сувини ичиш ва пиёзли дори ёки сар-мисоқли зайтунёғини истеъмол қилиш лозим.

Қонни тозаловчи, томирларни очувчи ва холестеринни туширувчи дорилар:

Асалли саримсоқли дори10 дона лимон суви + тахта хаовончада янчилган 10 бош саримсоқ

+ 1 кило асал аралаштирилиб, шиша банкага қўйилади. Оғзи 3 қатлампахтали латта билан ёпилади ва қоронғи бир жойда 7 кун сақлабтурилади. 7 кундан кейин шиша банканинг қопқоғи ёпилади.

Тайёрланган қоришмадан кунига бир марта бўлган ҳолда 4 чойқошиғи ютилади. Ҳар сафар кўпи билан оғизга 1 чой қошиғи олинади.Дарҳол ютмасдан, дорининг оғизда тарқалишини таъминлаган ҳолдачайқаб-чайқаб эритиш лозим. Дорининг бундай тарзда истеъмол қилини-ши муҳимдир, чунки дори ошқозонда эмас, оғизда капилляр томирларгасингдирилиши муҳим. Дори тугагунга қадар ҳар кун аниқ бир соатда очқоринга ичилади. Мазкур мукаммал дорининг бу тарзда тугатилишиюрак ва мия томирларини тозалаб, очади, қонни тозалайди.Агар дорибирдан ичилса, жигар хасталикларига, ошқозон ва ўн икки бармоқлиичак ярасига, ошқозондаги H. Pylori инфекциясига барҳам беради.

151

Ушбу дори узоқ вақт кутилади, ҳатто қанча кўп кутилса, шунча-лик қувватли бўлади.

Дори соғлом бўлганларнинг касал бўлмаслиги учун, хасталар-нинг эса шифо топиши учун йилда бир марта қўлланилади.Айниқса, 40 ёшдан ошганлар бу дорини ҳар турдаги касалликлар-да қўллашлари мумкин.

Пиёзли дори9 Пиёз суви сиқилади. 1 стакан пиёз суви + 1 стакан асал аралаш-

тирилади, бу қоришмадан 30-50 гр. кунига 2 марта оч қорингасаримсоқли зайтун ёғи билан ичилади.

Саримсоқли зайтун ёғи9 1 стакан зайтун ёғи + 1 бош янчилган саримсоқ аралаштирила-

ди ва 1 кун музлатгичда қўйилиб, сузилади. Кунига 1 марта, 30гр. саримсоқли зайтунёғи + 30 гр. лимон суви аралаштирилганҳолда ичилади.

Диккат: Ҳар кун 50 граммдан кўп зайтун ёғи истеъмол қилмаслик керак.

Розмаринли сирка9 3 ош қошиқ розмарин ховончада янчилади, 500 гр. уйда қилин-

ган олма сиркаси билан аралаштирилади ва қопқоғи ёпилганҳолда қоронғи бир жойда 7 кун сақланади. 14 кун мобайнида ҳаркуни бу сирканинг 30 грамми сув билан аралаштирилган ҳолдакунига 1-2 марта оч қоринга ичилади.

Навбати билан қўлланиладиган бу дорилар юрак ва бошқаорганлардаги спазм (қисилиш, сиқилиш)ни ёзувчи, нафас етиш-маслиги дардига мубтало бўлганлар учун энг яхши томир тоза-ловчи дорилардир. Мия, юрак томирларини ва бошқа барчатомирларни кенгайтиради, нафас олиб чиқаришни енгиллаштира-ди. 40 ёшдан сўнгра одам бу дориларга эҳтиёж ҳис қилади, ҳарйил 1-2 ой мобайнида албатта қўлланилиши лозим.

Розмарин, занжабил, саримсоқ, пиёз, қизил лавлаги, лимон,грейфрут, яшил чой, қичитқи ўти, петрушка, наъматак, уйдатайёрланган сирка, олма ва анор қон ва томирларни тозаловчихусусиятларга эга.

152

Қон олдириш (хожамот)

Кимки (Ҳижрий) ойнинг ўн еттинчи, ўн тўққизинчи вайигирма биринчи куни хожамот килса (қон олдирса), ҳар дард-

дан шифо топади.Ҳадиси Шариф

Иссиқликнинг шиддатидан қон олдириш орқали қутилинг.Зеро, қон қуюқлашади ва одамни хаста қилади, ҳатто ўлдиради.

Ҳадиси Шариф

Ҳар қандай бир касалликдан қутилиш ва соғлиқни сақлаш мақса-дида тананинг маълум жойларидан ингичка ва капиляр томирларданқон олишга “"хожамот"” дейилади.

Туққан ва ҳайзи тартибли келадиган соғлом аёлларнинг қон олди-ришга эҳтиёжи йўқдир. Қадимда доимий курашиш ва ов қилишгамажбур бўлган соғлом эркакларнинг ҳам қон олдиришга эҳтиёжибўлмаган. Чунки улар урушларда қон йўқотишарди ва тез-тез очқолишарди. Бугунги кунда эса, кўп рўза тутган, оз еган ва етарлимиқдорда ҳўл мева ва сабзавот еган соғлом эркакларнинг қон олди-ришга эҳтиёжи йўқдир.

Аммо замонамизнинг аксарият аёл ва эркаклари ширин, тузли, ўтаёғли ва аралашмали тайёр егуликларни аралаштирган ҳолда, бозустига, кунига 3-4 марта еганлари учун қон олдиришга катта эҳтиёж-лари бор.

Пайғамбаримиз (с.a.в.)нинг хожамотга тегишли кўп марта айти-лган ҳадиси шарифи қон олдиришнинг муҳимлигини кўрсатмоқда-дир. Бу ҳадисларнинг бир қисми шулардир:

“Меърожда, “Ё, Муҳаммад (с.a.в.)! Умматларинггa қон олди-риш (хожамот)ни амр эт. Xожамотда сиз учун шифо бордир”,демаган фариштани учратмадим.

Xожамот бутут хасталикларга шифодир. Шифо берувчи нарсаларнинг энг хайрлиси хожамотдир. Кимки қoн oлдирса, ҳар қандай бир шифо кўрмасдан, унга

бир зарар келтирмайди. Бўйиндан ва кураклар oрaсидан қон олдиринг.

153

Бошдан қон олдириш (унга Пайғамбаримиз (с.a.в.) “Жонқутқарувчи” дерди) етти дардга шифодир: жиннилик, бошоғриғи, мохов, ғафлат босиш, тиш оғриғи, бош айланиши.

Жаброил алайҳиссалом қон олдиришни шу қадар тавсия қил-дики, бунинг ўта зарур эканлигини тушундим.

Оч қоринга хожамот ақлни ва хотирани кучайтиради. Тўққоринга хожамот дарддир.

Ойнинг (ҳижрий) 17, 19, 21-чи кунларида, пайшанба, душанбава сешанба, рўзали бўлсангизда, қон олдиринг. Жума, шанба,якшанба, чоршанба кунларидан сақланинг(қон олдирманг). Бошчуқуридан қон олиш паришонхотирликка олиб келади. Бундансақланинг. Кимки қон олдираркан, “Оятул Курси”ни ўқиса, қонолдиришдан фойда кўради.

Оч қоринга хожамотда шифо ва баракат бордир. Ақлни вахотирани зиёда қилади.

Пайшанба куни Аллоҳнинг баракати туфайли қон олдиринг.Жума, шанба ва якшанба кунлари хожамотдан сақланинг.Душанба ва сешанба кунлари қон олдиринг. Чунки бу кунларАллоҳ томонидан Айюб (а.с.)га берилган балодан сақловчи кун-лардир. Чоршанбадан ҳам сақланинг. Зеро, Айюб (а.с.)нингхасталиги шу куни келди. Мохов ва ўлат касаллиги чоршанбакуни ёки чоршанба кечаси давомида пайдо бўлади”.

Қон олдирмаганлар бурунлари қонашидан ва бавосил (геморрой)қонашидан, аёллар эса ортиқча ҳайз кўришидан қўрқмасликларикерак. Бу қонашлар - табиий “қон олдириш”дир ва бу қонашни тўх-татмаслик лозимдир.

Xусусан, юқори қон босими туфайли бошланган бурун қонашинитўхтатиш тўғри эмасдир.

Қадимги ҳакимлар (шифокорлар) бундай ҳолатларда киши ҳуши-дан кетгунча ҳеч қандай тиббий муолажа қилмаганлар. Ҳушиданкетиш билан биргаликда юрак уришлари ва қон айланиши секинла-шиши сабабли ҳар турли қон кетиши ўз-ўзидан тўхтайди.

Бугун тайёр таом истеъмол қилган болалар орасида бурун қонашикўп учрамоқда. Бу қонаш сунъий овқатлар билан озиқланиш, оз рўзатутиш ва ичакларнинг бузилиши туфайли қондаги зарарли моддалар-нинг ортишидан безовта вужуднинг ўзини ҳимоя қилиш йўллариданбиридир.

154

Вужуд тоза қонни ҳеч қачон ташқарига чиқармайди. Қонаб оти-лган қон, шубҳасиз, заҳарли, ифлос қондир. Асосан, бу турдагиқонашлар ҳижрий ойнинг 13-чи, 14-чи, 15-чи (тўлиной) кунларида ва29-чи, 30-чи, 1-чи (янги ой) кунларида бўлади. Бу кунларда ойнингтаъсири билан денгизлар ва дунё юзи тозаланади. Ёмғир ёғади, шид-датли шамоллар хаста ва ёши улуғ дарахтларни букади.

Бу кунларда, дунё ўзини тозалагани каби, инсон вужуди ҳам ўзинитозалайди: касалликлар кучаяди, сурункали қонашлар кўпаяди, аёл-лар хайз кўради ва ҳоказо.

Вужуд сурункали бачадон қонаши, бавосил (геморрой) ва бурунқонаши билан ортиқча ва зарарли моддалардан ўзини тозалайди, қонкўпайиб кетишидан сақлайди. Бу қонашларни тўхтатиш соғлиққазарар келтиради. Қонаш орқали ташқарига чиқмай қолган ортиқча вазаҳарли моддалар вужудда тўпланади ва менингит, ўрта ва ичкиқулоқ яллиғланиши каби яллиғланиш касалликларига, ангина, ревма-тизми, буйрак яллиғланиши касалликлари; парапроктит ва юракхасталиклари, ҳатто сил (туберкулёз), садаф (псориаз), пес (витили-го), ўпка саратони (раки) ва моховга сабаб бўлиши мумкин.

Ҳар ой 100-150 гр. ҳатто баъзи шароитларда 250-300 гр. қонйўқотилиши зарарли эмас, фойдалидир.

Xожамoт - тиқилган ва энг кўп зарарли модда тўпланган жойлар-даги ингичка ва капиляр томирлардан қон олинишидир.

Катта томирлардан қон олдириш ҳам бор. Мисол учун, ўнг тир-сакнинг венасидан қон олинса - жигар, чап тирсакнинг венасидан қонолдирса - талоқ касалликларига фойда бўлади.

Лекин беморга қон берилиши ва донорлик таҳликасиз эмасдир.Буерда унитилмаслиги керак бўлган нарса - қоннинг харом бўлгани ваҳеч бир шаклда қўлланмаслик лозимлигидир. Қуръони Каримда -“ҳаром”, илмиҳолларда - “нажосат” дейилган қон инсонга қандайшифо бўлиши мумкин? (Қаранг:”Бақара” ,173, “Моида”, 3,“Анъом”, 145).

Бизга "Оллоҳ ўлмаслик учун бир оз қон истеъмол қилишга изнберган-ку?", дейишлари мумкин.

Бу саволга жавоб беришдан олдин, ҳазм жараёнининг тўртбосқичдан иборат эканлигини эслатишимиз керак: биринчи ҳазм -оғизда, ошқозонда, ичакларда, иккинчи ҳазм - жигарда, учинчиҳазм - қонда, тўртинчи ҳазм ҳужайраларда содир бўлади.

155

Ҳар қандай ҳаром овқат - агар у оз миқдорда, ўлмаслик учун ейи-лган бўлса - илк учта ҳазмда энг хавфли зарарлардан тозаланади ватўртинчи ҳазмга мумкин қадар тозаланган ҳолда келади.

Яна бир муҳим хусус шундаки, ҳар ейилган луқма учта ҳазмникечиб, тўртинчи ҳазмда ҳужайраларнинг митохондрияларида элек-тромагнетик тўлқинлар ишлаб чиқаради, бу - ислом дини нуқтаиназаридан - Оллоҳга зикрдир.

(18 минг оламдаги бутун жонли ва жонсиз борлиқлар Оллоҳнидавомли ва мажбурий зикр қиладилар. Факат инсон зотига, Оллоҳнизикр этиш ёки этмаслик ихтиёри берилган. Инсон бир нафс ўлароқ,Оллоҳни зикр этмаслиги мумкин, аммо унинг баданидаги бутунҳужайралар, 18 минг олам борлиқлари каби, давомли ва мажбурийзикрдадир).

Энди, "Оллоҳ ўлмаслик учун бир оз қон истеъмол қилишга изнберган-ку?", деган эътирозга жавоб берамиз: Оллоҳ бизга қонни 1-нчи ҳазмга, яьни оғиз йўли ила олишга изн бергандир.

Агар бегона 1-нчи ва 2-нчи ҳазмларни ҳатлаб ўтиб, тўғридан-тўғри қон томирларига, яьни 3-нчи ҳазмга юборилса, қон ҳужайра-ларга ҳаромдан тозаланмаган ҳолда боради, натижада, ҳужайраларОллоҳга зикр хусусиятини йўқотади.

Емакдаги ҳалол ва ҳаромнинг ҳикмати будир.Бир кимса ҳаром қонга тилининг учини текизса, қиёмат

куни манглайида “Бу одамнинг Аллоҳ раҳматидан умидийўқдур”, деган ёзув билан тирилади. (Ибн Аббос (р.a.)’дан,”Рамуз ал Ҳадис”)

Пайғамбаримиз (с.a.в.) қон олдирганда, чиққан қоннинг тупроққакўмилишини амр этган: “Шу тўрт нарсани тупроққа кўминг: қонни,тирноқларни, сочларни, чақалоқнинг киндик боғи билан биргаликда-ги йўлдошини.”

Қонсизлик ва қон кетишини қон алмаштириш ва кўп ейишэмас, балки уч кунлик очлик, яшил япроқли сабзавотлар ваxожамoт билан даволайди.

Xожамотнинг фойдалариXожамот орқали капилляр томирлардаги тиқилишлар очилади.

Қондаги ва тўқималардаги заҳарли моддалар ва газларнинг қонйўқотиш билан чиқиши, қон олдириш амалга оширилган жой томир-

156

ларидаги қон оқимини жонлантиради. Қон олдириш тўқималарнингозиқланиши ва кислород олишини оширади, қотган жой ва шишлар-ни кетказади.

Қон олдириш қон ишлаб чиқаришга масъул бўлган аъзолрани(суяк илиги, жигар, талоқни) рағбатлантиради, иммунитет тизиминиқувватлантиради, вужудга қувват беради, оғриқларни кетказади,касалликларнинг олдини олади.

Камқонлик - бел тортиб қолиши, бўғим ва бош оғриқлари, бел,бўйин чуррасига (грижасига) ва туз йиғилишига боғлиқ оғриқлар,талоқ, жигар хасталиклари, инфекциялар, асаб, руҳий ва бошқа турликасалликларнинг давосида, ич қонашини тўхтатишда энг каттакўмакчи.

Афсуски, мамлакатимизда қон олдириш, банка қўйдириш, доялик(акушерлик) ва зулук билан даволаш йиллар давомида хўрланди,камситилди, таъқиқланди ва бу маслакларнинг йўқ бўлиш ҳавфивужудга келди.

Америка ва Европада бу санъатлар устида изланишлар олибборилмоқда ва бу тадқиқотлар “замонавий тиббиётнинг янгиизланишлари” бўлиб, ўз она ватанига, Шарққa қайтиш арафаси-да турибди.

Иншааллоҳ, хорижий маркалар остида таклиф қилинган ўз адри-ятларимизга, лоақал шу йўл билан эришамиз.

Қон олдиришни таъқиқлашнинг юзаки сабабларидан бири “юқум-ли касалликларнинг кўпайиши” қўрқинчидир. Ҳолбуки, бу услубкамчиликсиз ва мукаммал бир услубдир. Бунда хасталикнингюқишига имкон йўқ, чунки қон ташқарига сизиб чиқаркан, юқумлимикроблар ҳеч бир шаклда ичкарига кирaолмайди. Ланцет (наштар)ва банкада юқумли ва заҳарли модда бўлса, у ҳатто вужудга кириш-га ҳаракат қилса ҳам, оқаётган қон уни ташқарига чиқариб ташлайди.

Қон олдириш тугагандан сўнг, кесилган жойларга тегмасдан, қон-нинг қуришини кутиш лозим. Қонни артмоққа, кесилган жойларгаантисептик қўллашга, маз суришга ва бинт билан ўрашга ҳожат йўқ.Чунки тоза кесиклар учун қоннинг ўзидан ҳам яхшироқ тозаловчи,тўхтатувчи, инфекциядан ҳимояловчи бирор дори йўқдир. Фақаткесиклар устида қондан вужудга келган қобиқларни қўпормаслик,инфекцияларга йўл очмаслик лозим.

157

Xожамот вақтиФавқулодда ҳолатларда қон олдириш (хожамот) ҳар якшанба,

душанба, сешанба ва пайшанба кунлари амалга оширилиши мумкин.Аммо қон олдириш учун энг мос вақт бўлаги ҳижри ойларнинг 17.-чи, 19-чи, 21-чи, 23-чи кунлари билан душанба ва пайшанба кунлари-дир. Чунки бу даврда вужуддаги барча ҳаётий қувватлар ҳаракатгакелиши каби, барча зарарли моддалар ҳам қўзғалади. Соат бўйичаэнг яхши вақт эса қуёш чиққандан кейинги 2-чи-3-чи соатлардир.

Қон олдириш оч қоринга амалга оширилади.

Xожамот жойлари• Бош орқаси, энгса (жон сақловчи): руҳий касалликлар, психоло-

гик муаммолар, қулоқ оғриғи ва шанғиллашига, бош оғриғи ваайланишига, яра, эгзема, учуқ, садаф (псориаз) ва соч тўкилиш-ларига, кўз ва кўз қовоқлари, оғиз, тиш, тиш милклари ва бурункасалликларига яхши бўлади. Янги бошланган катаракта (пардатортиши) учун жуда фойдали, фақат эски катаракта учун зарар-лидир.

• Энгса чуқурининг паст қисми (бўйин): кўз ва кўз қовоғи хаста-ликларига (говмичча, кўз қовоғи оғриқлари ва шиши), оғиз ҳид-ланишига, тиш ва тиш милиги хасталикларига, тироид ва лимфабези хасталикларига;

• Қулоқларнинг паст қисми ва бироз орқа томони: қулоқ, бурун,томоқ ва кўз хасталиклари, олд тишлар ва қозиқ тишларига, бошоғриқларига, жигар ва сафро косаси (ўт пуфаги) санчиқларига,бош титрашига;

• Елкалар: жигар касалликлари ва юқори қон босими, бош оғришива айланиши, кепак (қазғоқ), соч тўкилиши, бўйинда туз йиғили-ши ва чурраси (грижаси), қўл-елка оғриқлари, гормон мувозанат-сизлигига;

• Курак чуқурлари ораси (ўта ўрта эмас, бир оз юқори қисми):ўпкалар, юрак, ошқозон ости бези ва сафро косаси (ўт пуфаги)касалликларига;

• Курак чуқурларининг пастки қисми: бел оғриғига ва чуррасига(грижасига), қорин оғриғига, ошқозон ва жигар касалликларига;

• Бел: сийдик тута олмасликка, бел оғриғи ва чурраси (грижаси),бўйрак ва аёл-эркак (жинсий) касалликларига;

158

• Дум суяги: простатит, фил касаллиги, бавосил (геморрой) ва ҳайзтартибсизлигига;

• Тиззаларнинг устки ва пастки қисмлари, (ички ва ташқиқисмлари): тиш оғриғи ва тиш касалликларига, ҳайз тартибсиз-лиги, бавосил, веналар кенгайиши, болдир ва оёқ яраларига,ошқозон, жигар, сафро косаси (ўт пуфаги) ва буйрак хасталикла-рига;

• Болдирлар (орқа қисми): юқори қон босими, садаф, фил касал-лиги, сийдик йўллари ва буйрак касалликларига, бош оғриғига,болдир ва оёқ оғриқларига ва ўша ерлардаги яраларга;

• Тўпиқнинг ташқи қисми: қуймуч асаб толасининг яллиғлани-шига, вена кенгайиши, бод ва фил касалликларига;

• Тўпиқнинг ички қисми: хайз тартибсизлиги ва бавосилга қаршижуда яхши восита.

Эслатма: • Қон олдиришнинг энг яхшиси касалликдан олдин амалга оши-

рилган қон олдиришдир. • Оғир кечадиган касалликларда эса ё касаллик бошланганда,

ёки шиддати камайган ва оташи сўна бошлаганда қон олдирилади.Сурункали ҳазмсизликдан шикоят этувчилар аввал ҳазм тизиминияхшилаши ва сўнгра қон олдириши даркор.

• Киши биринчи марта қон олдирса, ҳаммомдан сўнгра амалгаоширилмайди, икки соат кутиш лозим. Қони қуюқ ва ёпишқоқбўлганлар учун ҳаммомдан чиқибоқ қон олдиришлари керак.

• Икки чуқурдан, яъни энгса чуқури ва лиқилдоқдан қон олди-рилмайди. Бу амалга оширилса, паришонхотирлик ва ҳатто жинни-ликка сабаб бўлиши мумкин.

• Бош орқасидан, энса чуқурининг паст қисмидан (бўйиндан),қулоқ орқасидаги жойлардан тез қон олдирилмайди. Акс ҳолда букўришнинг заифлашувчига сабаб бўлиши мумкин. Бу ҳолатда қонолдириш аввалига 2 ҳафта ораси билан 2-3 марта, сўнг ойда бир 2-3марта амалга оширилиши мумкин.

• Эски катарактада (кўз гавҳарининг хиралашуви, парда торти-шида) ва кўз амалиётидан сўнг бош орқасига, энса чуқурининг пастқисмига ва қулоқ орқасига махсус ҳолатлардан ташқари қон олди-рилмайди.

• Органларини алмаштирган кишиларга, диализ ва гемофилия

159

касаллига йўлиққанлар қон олдирмайди. • Қорни тўқ бўлганларнинг қон олдириши мумкин эмас. • Куйган жойлардан, эгзема, вена кенгайиши ва бошқа яраларнинг,

холларнинг, пес (витилиго) доғларининг устидан қон олинмайди. • Бардам ва қувватли бўлганлардан ташқари, 60 ёшдан ошган-

лар ҳаётида ҳеч қон олдирмаган бўлсалар, қон олдирмайдилар. • Ҳайз кўрган аёллар ҳам қон олдирмайдилар. Сабаблари: 1)

таҳоратсиз бўлганлари учун, 2) қон олдириш хайз қонини ушлайди;қонаш билан чиқмаган қон бачадонда сиқиқлиқлар пайдо қилишимумкин.

Айрим ҳолатлардан ташқари, ҳомиладор хотинларнинг ва 12ойлик бўлганга қадар болаларнинг, қон олдиришга эҳтиёжи йўқ.Ўзига хос вазиятга эгаларга, мисол учун, сунъий санчиқ ва қоринниёриб бола олиш орқали туққан, мия функциясиа бузуқлиқ бўлган, кўрва ғилай бўлган болаларга, аввалдан қорни ёриб бола олинганг ёкиҳар қанақанги бир амалиётни бошидан кечирган ҳомиладор аёлларгақон олдириш тавсия этилади.

Лекин авваллари ҳар янги туғилган чақалоқнинг дум суягидан қонолдириларди, бу нарса туғилишда пайдо бўлган мия шишлариниумуртқа суюқлигига сўрилтириб, миянинг тинч ишлашини таъмин-лар эди. Балки шу сабабдан аввалги замонларнинг болалари бугунгиболаларга нисбатан анча тинч ухлашарди, итоаткор, хушмуомала ваақлли бўлишарди.

Xожамот тугагандан сўнг кесикларга тегмаслик ва қонларни арт-маслик керак. Бироқ қон тўхтагандан ва кесиклар устида қобиқларпайдо бўлгандан сўнг яралари қуруқ бинт билан ўраш мумкин.Айниқса, кесиклар устидаги қобиқлар артилмайди ва инфекциятушишига йўл қўймаслик учун қон олдиришдан кейинги 24 соатичида ҳаммомга кирилмайди. Қон олдиргандан сўнг 1-2 соат овқатейиш ва ухлаш мумкин эмас.

Қон олдириш вақтида бекорга гаплашилмайди, телевизор кўрил-майди, қўшиқ тингланмайди.

Бу таъқиқларнинг баъзилари қон олдирувчини, баъзилари қонолаётганни ҳимоя этади. Барчаси жиддий ва муҳим таъқиқлардир.

Xожамотнинг баъзи сирлари бор-ки, ҳар кимга ҳам айтилавермай-ди. Шу сабабдан қон олдириш санъатини шу ишнинг усталариданўрганиш лозим.

160

Банка қўйиш (кичик xожамот)Банка қўйиш

Ҳеч бир ён таъсири бўлмаган, ҳавф-хатарсиз, осон тадбиқ қилин-ган, xаражатсиз, тез ва узоқ вақт таъсир кўрсатган, минглаб йиллар-дан бери қўлланиб келинаётган банка қўйишни истаган киши амалгаошира олади. Фойдаси ва бажарилиш шакли билан қон олдиришгаўхшагани учун банка қўйишнинг иккинчи номи “кичик xожа-мот”дир.

Лиқилдоқ ва энса чуқуридан ташқари, вужуднинг исталган еригабанка қўйиш мумкин. Банка қўйиш учун энг мос жойлар:

• Елкага, елканинг ўрта қисмига ва ёнларига қўйилган банкалар(оxирги қовурға суягига умуртқанинг икки тарафи) ўпка, жигар,ўт пуфаги, ошқозон ости бези, ошқозон касалликлари ва оғриқла-ри, юқори қон босими, умуртқада туз йиғилиши ва бўйин чурра-сига (грижасига) жуда мос келади.

• Белга (оxирги қовурғанинг суягидан бошлаб, думғазага қадарумуртқанинг икки тарафи) қўйилган банка бел оғриғи, юқориқон босими, буйраклар, жинсий касалликларга мос келади.

• Чаккаларнинг паст қисмига (қулоқларнинг олдига) қўйилганбанка кўз, бурун, лаб, қулоқ, томоқ, бўйин, тиш ва милик хаста-ликларига фойдали; мияни тозалайди, юз терисини чиройлиқилади.

• Қулоқнинг пасти ва бир оз орқасига қўйилган банка қулоқ,бурун, кўз хасталикларига, олд тишларга ва ўткир тишларга, бошоғриғига, жигар ва ўт пуфаги санчиқларига, бош титрашига яхшибўлади.

• Жағнинг пастки қисмига қўйилган банка бош ва юз аъзола-рининг касалликларига (жағ, кўз, бурун, қулоқ, лаб, тиш, тишмилиги ва яноқлар), бўйин аъзолари хасталикларига (товушпайчалари, тироид ва лимфа безлари хасталиклари, бўйинчурраси, бодомсимон безларнинг (ангинанинг) шишишигаяхши даволайди.

• Кўкрак усти, пасти ва кўкрак учларига қўйилган банкалар кўк-рак сиқилишларини тарқатади, она сутини кўпайтиради.

• Aнал йўли (анус) ва жинсий аъзо орасига қўйилган банка про-

161

стата хасталикларига, бавосил (геморрой) ва фил касаллигига(элефантиазга), хайз тартибсизлигини даволайди.

• Aнал йўли (анус)га қўйилган банка бошдан ва бутун вужудданқонни пастга туширади. Барча аъзоларга ва вужудга хотиржам-лик бахш этади. Асосан, ичакларга, простата хасталикларига вахайз тартибсизликларига яхши даво бўлади.

• Сонларнинг ички қисмларига қўйилган банкалар сон ватўпиқ оғриқларига, бавосил (геморрой), қорин ва қориннингпастки қисми чуррасига (грижасига), подагра хасталигигаяхши даво бўлади.

• Сонларнинг олд қисмига қўйилган банка моякларнинг ишиши,сон ва болдир яраларига яхши шифо беради.

• Сонларнинг орқа қисмига қўйилган банка юқори қон босиминитуширади, бош оғриғини тиндиради, сонлардаги яра ваоғриқларни кетказади.

• Тўпиқларга қўйилган банка хайз тартибсизликларига, қуймичасаб толасининг яллиғланиши оғриқларига, подагра хасталикла-ридан ҳалос қилади.

• Киндикнинг уст қисмига қўйилган банка ёғларни тарқатади,терини гўзаллаштиради, чуррага, ошқозон ва қорин оғриғигаяхши даво беради.

• Киндик чуқурига ярим литрлик банка ёпилса, бу қорин оғриши-ни ва хайз оғриқларини кетказади.

• Киндикнинг паст қисмига қўйилган банкалар буйракдан сийдикйўлига тушган тошни сийдик пуфагига туширади, мояклар важинсий йўллардаги тиқилишларни очади ва киндикнинг уст қис-мига қўйилган банкалар берадиган фойдани беради.

Банка қўйиш учун 50 гр., 100 гр, 150 грамлик банкалар, пахта ваузун ёндиргич қўлланилади.

Банканинг тубини майда бир қатлам ҳолида ёпишга етарли кичикпахта парчаси жойлаштирилади ва ёндиргичга ёқилиб керакли жойгаёпиштирилади ва аҳволига кўра 10-20 дақиқа (баъзан 1-1,5 соатгақадар) кутилади. Сўнгра, банканинг оғзига энг яқин бўлган теригабармоқ билан бостирилиб, банканинг ҳаво олиши таъминланганҳолда банка олинади ва банка ўрни бир оз массаж қилинади.

Болалар, озғин ва кекса кишилар учун 50-100 грамлик банкаларқўлланилади. Банкалар, илк маротаба қўйилганда фақат 3-5 дақиқа

162

кутилади. Кутиш вақти ундан кейин 15 дақиқа чўзилиши мумкин. Юз ва чакканинг пастки қисми учун ҳам 50-100 граммлик

банкалар қўлланилади. Юз ва чакка пастига қўйилганбанкаларнинг кутиш муддати 1 дақиқадан бошлаб, 10 дақиқагачачўзилиши мумкин.

Банкалар бир жойга икки кунда бир ёки уч кунда бир 5-7 мартақўйилиши мумкин. Сўнг бошқа жойга ўтилади. Эҳтиёжга кўра, 1-3ойдан сўнг айни жойга такроран қўйилади. Навбати билан, кетма-кеттананинг барча қисмига қўйилган банкаларнинг ҳеч бир қўшимчатаъсири ва зарари йўқ.

Банкаларнинг изи соғлом инсонларда равон, қизғиш ранг олади ватезда тарқайди. Банка изи равон бинафша рангда бўлса, қондагизаҳарли модданинг кўплигини, равон бўлмаган доғли бинафшарангда бўлса, майда томирларда янги тикилишлар мавжудлигининамоён қилади.

Қўйилган банкалар ҳеч бир из қолдирмаса, банка қўйилганжойда қон айланиши қийинлигидан далолат беради. Яъни ёғ вабалғамдан томирлар тикилади ва аъзолар озуқа ва кислородетишмасдан, қийналиб қолади.

Бу қаттиқ тиқилишларни ҳаракатга келтириш ва чиқара билишучун тез ҳаммомга тушиш, вужудни уқаламоқ, ҳаммомдан кейинседана ёғи билан аралаштирилган зайтун ёғи ёки сирка ҳамда аччиққовун шарбати (“Дорилар” бўлимига қаранг) билан баданни массажқилиш керак. Буларни бажаргандан сўнг, кучли банкалар қўйиладива қон олдирилади.

Оғир каслликларда фақат касалликнинг шиддати озая бошлагандава иситма сўна бошлаганда банка қўйилиши мумкин.

Банка ҳамма вақт қўйилиши мумкин, аммо бу иш учун энг яхшивақт “Қон олдириш вақти” бўлимида кўрсатилган вақтлардир.

Эслатма:Юз ва бўйинга тез қўйилган қувватли банкалар кўришнинг

заифлашишига сабаб бўлиши мумкин.Олов билан банка қўйишнинг биргина ҳавфи - беморнинг ёнган

пахта билан ёнишидир. Аслида бу шаклдаги ёнишнинг ҳеч бир зара-ри йўқ, аксинча, фойдаси бор: яхшиланиш янада чуқур ва самаралибўлади. Қадимги табиблар елка ва бўғим хасталикларида териниўзига хос ёқиш билан банка қўйишган.

163

Зулук билан даволаш

“Дориларнинг ҳайрлиси бурунга тортилган ва оғизга олин-ган дорилар, бўшаштирувчи дори, xожамот ва зулук ёрдамида

қон олдиришдир” (Ҳадиси Шариф)

Дарё, кўл ва ирмоқларда яшаган, Аллоҳ тарафидан инсон ва ҳай-вонларнинг томирларини тозалаш вазифаси берилган зулуклар азал-дан шифо учун қўлланилади. Зулук инсон ва ҳайвонларга ниш уриб,,томирлардаги тиқилмаларни очадиган, қуюқ қонни оқувчи қилади-ган 105 хил фермент ишлаб чиқаради. Сўнгра вужуднинг энг чуқурқатламларидан энг ифлос қонларини сўрадилар.

Зулуклар эски яраларда, эгзема, қичима, садаф (псориаз), пес(витилиго), замбуруғ, сарамас туфайли юз берган тери касалликлари-да қўлланилиши мумкин. Жарроҳлик амалиётидан кейин қолганяраларга, чирикларга, кўкарган жойларга, сепкилларга ҳамқўйилиши мумкин.

Веналарнинг кенгайиши (варикоз) ва бавосил (геморрой) каби,томирлардаги тиқилмаларни ва қон айланиш бузуқликларидан пайдобўлган ҳар ҳолатда; тироид, гипофиз, мояк, эркаклик бези, простата,бачадон, юрак, жигар, талоқ, ўпка, кўз ва қулоқ хасталикларининг;мултипл склероз, алзгеймер, фалажлик (паркинсон), чурра (грижа),ҳароратли шишлар, чипқон, гангрена каби хасталикларни даволашдақўлланилади. Зулук юз, кўз, бош, бўйин, елка, бел, орқа, бачадоноғзи, думғазага ва ҳар аъзога қўйилиши мумкин.

• Кўз жароҳатидан кейин орттирилган кўз қон босими, кўзтомирларининг қонаши, кўзёши каналининг тиқилиб қолиши,говмичча, бошланғич катаратка (кўз гавҳарининг хиралашиши,парда тортиши) учун кўзга яқин жойларга, мисол учун, кўзнингташқи ва ички бурчагига, пастки ва устки қовоқларига, чаккаларостига ва чаккаларга;

• Мияда томир тиқилмалари ва қон айланиш бузуқлиги,тутқаноқ (эпилепсия), мултипл склероз(MS), алзгеймер, паркинсонва устки тиш милиги хасталиклари учун устки тиш милкларига, бошорқасига (энгсага), бурун ичига,икки чаккага, қулоқлар орқасига,бўйинга ва жағнинг пастки қисмига;

164

• Тутқаноқ (эпилепсия) хасталиги, оғиз ва тил яралари учунбурун ва оғиз ичига, тил остига ва тилга;

• Бачадон, тухумдон, тестис ва простата каслликларида пасткитиш милкларига, қориннинг пастки қисмларига, думбага, думбабилан жинсий аъзо орасига, моякка, ҳатто бачадон оғзига;

• Жигар ва талоқ хасталикларида курак суякларининг орасига,курак суякларининг пастки қисмига, кўкракларнинг пастига ваоёқларга;

• Бел ва бўйин чуррасида (грижасида) чурра (грижа) жойигазулук қўйилади.

• Тироид бези хасталикларида тироид устига зулук қўйилади. Зулук қўлланиши учун энг яхши мавсум - баҳо, иккинчиси -

куз.Энг яхши зулуклар кичик, қора ранг, жигарранг, тупроқ рангли,

нозик, каламуш қуйруғига ўхшаган ва боши кичик бўлади. Улар сувитоза, усти яшил ўтлар билан қопланган, қурбақаси кўп кўллардантўпланган ва ҳовузда етиштирилган зулуклардир. Яшил, мовий, қорава катта бошли, қорни қизил ва сирти яшил бўлган зулукларни; чири-ган, қурбақа яшамайдиган ва тез оққан сувларда яшаган зулукларниқўллаб бўлмайди. Бундай зулукларнинг қўлланиши ортиқча қонаш-ларга, яраларга ва шишларга сабаб бўлиши мумкин.

Зулуклар кўллардан тўпланса, қўлланишдан 1-2 кун аввал тўпла-нади, қуйруғидан ушлаб, бошларини пастга қаратиб, қустирилади,сўнгра сувга ботирилиб ювилади, ярмигача сув билан тўлдирилганбанкага жойлаштирилади ва қўлланиш вақтига қадар (2-3 кун) кути-лади. Зулук қўйишдан аввал баданнинг керакли жойлари илиқ сувбилан ювилади ва қуритилгандан сўнг қуруқ мочалка билан массажқилинади. Сўнгра зулуклар мато парчаси билан олинади ва тайёрлан-ган жойларга қўйилади. Зулуклар энг муҳим нуқталарни ўзлари топа-дилар ва вужуднинг энг ифлос қонини эмадилар, тўйгандан сўнгтушадилар. Қўйилган жойидан узоқ муддат тушмаган зулуклар усти-га бир оз сув, туз сепилади. Зулуклар тушгандан сўнг қонашни бирмуддат кўп давом эттириб, янада кўпроқ чиқинди моддаларничиқариш ва ярани тозалаш учун зулуклар чаққан нуқталар устигабанка қўйилади. Шилимшиқсимон оқинди, газ ва тиқилмалар кўпбўлса, булар тугагунча бир неча маротаба банка қўйиш лозим.

Қонашни 6-12 соат тўхтатамаслик керак. Чунки ташқарига фақат

165

кирли қон чиқади, вужудда тоза қонни ташқарига чиқарувчи бирмеханизм йўқ.

Сўнгра қонаётган жой қуруқ, тоза бир латта билан ёпилади.Қонаш яна давом этса, зарурат туғилса, анор пўсти ёқилиб, унингкули ёки янчилган пўсти сепилади ва боғланади.

Машҳур табибларга кўра, бундай ҳолатларда эснаш, ошқозонайниши ва ҳушдан кетиш ҳисси пайдо бўлгунча кутиш – энг яхшиечимдир. Бу ҳолат қон ҳажмининг 20 фоизидан кўпи йўқотилгун-ча кўрилади. Қон йўқотилганда илк таҳлика - қон ҳажмининг 30фоизидан кўпи (тахминан 1,5 литрдан ортиқ қон) йўқотилгнданкейин пайдо бўлади. Аммо иммунитет тизимининг ишга тушишинатижасида, бу xавф туғилишдан олдин одам табиий равишдаҳушидан кетади.

Зулук қўйдираётган бемор ҳушидан кетганда юрак уришларисекинлашади, қон босими тушади, қонаш ўз-ўзидан тўхтайди.

Шу кунгача зулук билан даволашда қонашдан ҳушини йўқотганбир одамни мен учратмадим.

Зулук давосида зулук сони, қўллаш тезлиги ва қонаш муддатибеморнинг қон ҳолатига кўра тартибга солинади.

Зулукларни сақлаганда ҳар кун ёки икки кунда бир сувини алмаш-тириш, қўлланилган зулукларни кўл ёки тоза оқар сувга ташлашлозим.

Зулуклар 3-6 ойда бир марта озиқландилар. Улар эмиб олинганқон микробли булса ҳам, микробни ҳазм қилиб юборишади. Шусабабдан, улар микробли касаллик ташимайдилар.Эслатма:

• Қонни суюлтирувчи дориларни қўллаётган кишилар зулукқўйишдан 7 кун аввал дориларни олишни тўхтатишлари лозим.

• Гилос, олча ва лимон қонни суюлтириши сабабли зулукқўйишдан 3 кун аввал ва зулук қўйилган кун бу меваларни емас-лик керак.

• Гемофилия билан оғриган беморларга зулук қўйилмайди. • Оғриқни кесувчи, температурани тушурувчи, аспирин ва

антибиотик дориларни кўп қўллаган кишиларнинг қон ишлабчиқариш тизими зарарланган бўлиши мумкин. Бундайлар зулукқўйишни 3 дона зулук қўйишдан бошлаб, икки сеанс орасида

166

энг оз 3 ҳафта бўлиши керак. Бундай беморлар зулук давосиниқон назорати билан амалга оширишлари, зулуклар тушганданкейин қонашни тўхтатишлари керак.

• Ҳайзли аёлларга, тўқ қоринга ва таҳоратсиз кишиларга зулукқўйилмайди.

• Орган(аъзо) алмаштиришни бошидан кечирганларга ва диализ-га боғланиб қолган буйрак касалликлари билан оғриганларгазулук қўймаслиги лозим.

Очлик билан даволаш (Рўза)

Пайғамабаримиз (с.а.в.) Абу Ҳурайрага шундай васият қилди:“- Ҳар ким қўрқувдан дир-дир титрар экан, қўрқув ҳис этма-

ганларнинг, ҳар ким жаҳаннам оташидан фарёд этаркан, роҳатва ҳузур ичида бўлганларнинг йўлини тут!

- Улар кимдир, ё, Расулиллоҳ? Уларнинг ҳолатини менга бил-дир, ки мен уларни таниб олай, - деди Абу Ҳурайра.

- Улар Охир замонда келажак умматларимдандир. УларМаҳшарга келаркан, пайғамбарлар каби келарлар.Уларни кўр-ганлар пайғамбар деб ўйларлар.

Мен уларни кўриб, "оҳ, умматим, оҳ, умматим", дейман.Маҳшар халқи уларнинг пайғамбар эмас, менинг умматим экан-ликларини англайдилар. Улар Маҳшар еридан йилдирим кабикечарлар.Уларнинг нури бутун Маҳшар халқининг кўзлариниқамаштирар.

- Ё, Расулиллоҳ, уларнинг амалларини менга ҳам ўргат, балкимен ҳам улар каби бўларман,- деди Абу Ҳурайра.

- Эй, Абу Ҳурайра, уларнинг йўли қийин. Улар уйларидаемаклари бор экан, очликни танлайдилар. Ҳар хил либосларибор экан, қудратга эга экан, либосга аҳамият бермаслар. Ҳартурли шарбатни ичишлари мумкин ҳолда, сувсизликкачидарлар.

Буларни фақат Оллоҳ ризоси учун, бошқаларни ўз нафслари-дан устун қўйганларидан қиларлар.

Дунёда фақат баданлари бордир, дунё безагига учмаслар.

167

Малаклар, пайғамбарлар уларнинг ибодатларидан ҳайратгатушарлар. Уларга муждалар бўлсин! Уларга муждалар бўлсин!Оллоҳим, мен билан уларни жаъм айла!, - деди Расулиллоҳалайҳиссалом ва йиғлади.

Ва яна:- Оллоҳ ер юзидагиларга азоб этмакни мурод этса, ўшалар-

нинг ҳурмати туфайли бу азобни бекор қилади. Эй, Абу Ҳурайра,сен ҳам уларнинг йўлидан кет. Уларга мухолифат қилган кишиқаттиқ ҳисобга тортилади, - деди Расулилллоҳ алайҳиссалом”.(Мухиддин Ибн Арабий)

Нафсларингизни оч қўйинг-ки, қалбларингиз Аллоҳни(Унинг жамолини) мушоҳада эта билсин!”(Ҳазрати Исо .a.с.)

“Очлик Аллоҳнинг хазиналаридан биридир. Аллоҳ уни ўзиистаган ва севган кишиларига беради”. (Абу Сулаймон Дароний)

Аллоҳ Таъоло рўзани илк маротаба Одам алайҳиссаломга, сўнгнавбати билан, бошқа пайғамбарларга, улар эса ўз умматларига амрэтдилар. Мусо алайҳиссалом ва Илёс алайҳиссалом 40 кун, Исоалайҳиссалом 60 кун ҳеч нарса емасдан рўза тутганлар. АбдулқодирГилоний ҳазратлари 40 кунда бир марта ифтор қиларди.

Булар афсона эмас, тасдиқланган, китобларда кўрсатилганҳақиқатлардир.

Довуд алайҳиссалом умр бўйи бир кун ер, бир кун рўза тутарди.Бу рўза “Савми Довуд” дейилади. Савми Довуд - рўзаларнинг энгоғири - пайғамбаримизнинг (с.a.в.) ҳам энг севган рўзасидир. Бунданташқари, Абу Зар (р.a.) Бухорий ва Муслимнинг саҳиҳларидаПайғамбаримизнинг (с.а.) “Оби зам-замдан бошқа ейдиган нарсамқолмаганда, Каъба билан унинг ғилофи орасида қирқ кун вақирқ кеча қолдим”, - деганини ривоят қилади.

Инсонга бир кунда 250-500 грамм овқат етарлидир. Бунданортиғи баданда қолдиқ пайдо қилади ва касалликларни вужудга кел-тиради. Бу ҳолатда вужуд хасталикка қаршилик кўрсата олмайди.Чунки доимо ҳазм билан курашиш, ортиқча ва токсин моддаларничиқариш, чиқмаганларини ажратиб, сақлаб қўйиш жуда оғир ишдир.Бундай ҳолатда рўза энг яхши ёрдамчидир. Инсон рўза тутганда,яъни оч қолганда, унинг вужуди ҳазм қилиш жараёнидан озод бўла-ди ва ўзини ўзи тозалашга киришaди. Қолдиқларни ва токсинларнижигар ва ичаклардан - чиққан шлаклар (аxлатлар) орқали, ўпка-

168

лардан - йўтал ва нафас олиш билан; миядан - акса урмоқ, кўз ёшибилан, қулоқкири ва бурун оқиши билан; буйракдан - сийдик билан;қондан - тер билан ташқарига чиқара бошлайди.

Бу оғир ишни амалга оширишда кўп қувват сарфланади. Вужуд буқувватни топа билиш учун аввал заҳирадаги гликоген ва ёғларниишлата бошлайди. Натижада, очликнинг илк 3-4 кунида инсон ҳаркуни 1-1,5 кг. вазн ташлайди.

3-4 кундан кейин тозаланган қон томирларнинг деворларидагихолестерин, токсин ва туз қатламини эритиб, организмдан чиқарабошлайди. Бу кунларда инсоннинг оғзи, нафаси ва тери оғир ҳидтарқатади; туфуги кўпаяди, қуюқ ва ёпишқоқ бўлади. Сийдикқуюқлашади, ранги ўзгаради, ҳиди ўткир бўлади; бундан ташқари,қум ва тошлар ҳам тўкилиши мумкин. Титраш, қон босиминингтушиши ёки кўтарилиши кузатилиши мумкин. Ошқозон беҳузурбўлиши, қусиш, қичима бўлиши мумкин; тил оқариши, учуқ, ҳуснбу-зар, ҳатто чипқон ва яралар чиқиши мумкин. Фақат ибодатиниқилган инсонларнинг рўзаси жуда тинч ўтади. Уларда фақат енгилтитраш бўлади ёки набзи (пульси) тушади.

Очликнинг 5-7-чи куни оғиздан ва теридан шиддатли ацетон ҳидикела бошлайди. Бу ҳид организм ички озиқланишга ўтганини билдира-ди, бу нарса ҳаммага оғир келиши мумкин. Чунки очликнинг таъсириҳужайраларга инади, функцияси ўзгарган ҳужайраларни тозалайди.Тозаланиши мумкин бўлмаган ҳужайраларни парчалаб, уларни ўзигаозуқа қилади, яъни хасталикларни тубдан йўқ қила бошлайди.

Тузларни ва заҳирадаги ортиқча моддаларни эритиб, уларни қис-ман қўллайди, қисман ташқарига отади.

5-7-чи кундан сўнгра жигарранг, ўта ўткир ҳидли нажас келишимумкин. Аёлларда қуюқ қизил, жигар ранг ва яшилга яқин, ичидапарчалар бўлган ҳидли ҳайз қонаши рўй бериши мумкин. Бу нормал,ҳатто яхши ҳодисадир.

Бу кунларда рўзали кишининг туфуги яллиғланган яраларинияхшилайди, вирус ёки замбуруғ инфекцияси туфайли рўй берувчитери касалликларини, қулоқдаги замбуруғларни қуритади, вируснийўқотади, янги катарактани эритади, ҳатто чаённи ўлдиради.

Пайғамбарлар очлик туфуги билан касалларни даволашардилар.Бу жараёнда вазн йўқотиш камаяди, кунига 500-700 грамга тушади.

169

7-чи кундан эътиборан вазн йўқотиш кунига 300-360 граммга, 21кундан сўнг эса 120-150 граммга тушади. Семиз бўлганлар кўп вазнйўқотадилар.

Агар очлик вақтида сув ичилмаса, вужуд сув топиш мақсадидакасал ҳужайрани парчалаб, қўллaнади ва касалликлар қисқа вақтдадаволанади.

Бироқ сувсираган кишилар сув ичишлари керак.Сув ичиш истагиорганизмда токсинларни эритиш учун сувга эҳтиёж борлигини кўр-сатади.

Хасталик тугаса, яъни вужуд барча касал ҳужайраларни ваАллоҳнинг зикридан воз кечган ҳужайраларни еб тугатса, рўзалиинсоннинг иштаҳаси дарров очилади. Иштаҳа очилмаса, рўзанидавом эттириш керак.

Очликда ният жуда муҳимдир. Очликка ният қилинганда вужудўзини бу ниятга кўра дастурлаштиради. Очликнинг ҳар куни учунаниқ миқдорларда ортиқча моддаларни камайтиришга ва сарфқилишни режалаштиради. Вужуднинг дастурини бузмаслик учунниятни бузмаслик керак.

Очликдан қўрқиш учун сабаб йўқ, очликдан инсонга ҳеч бир зараркелмайди. Чунки, Аллоҳ Таъолони зикр қилган ҳужайрага қабрдақурт-қумурсқа тега олмагани каби, очлик ҳам вужуддаги зикр этганҳужайраларга тега олмайди. Очликда бадан ҳам оч қолмайди, чункиҳар бир ҳужайранинг 40 кунлик заҳираси, ризқи бор.

Шу билан бирга, вужуд йиллар давомида тўпланган ортиқчамодда ва ёғни озуқага алмаштириб, қўллайди. Буни идрок этганнингочлиги хотиржам ўтади.

Олимлар: “Соғлиқ учун оч қолиш рўза ҳисобланмайди”, дейди-лар. Демак, ният этганда фақат Аллоҳнинг розилиги учун соғломбўлишни кўзлаб, ният қилиш тўғри бўлади.

Ҳайзли ва нифосли (туққан) аёллар ҳам рўза нияти билан эмас,соғлиқ нияти билан очликни амалга оширишлари лозим.

Соғлом бўлиш учун ўн кундан кўп очликка ҳожат йўқдир.Очлик қила олмаганлар очлик кунининг 2 бараваригача ҳар

куни мева ва сабзавот шарбати ичиб, мисол учун, 3 кунлик очликўрнига 7 кун, 10 кунлик очлик ўрнига 21 кун фақат мева ва сабза-вот шарбати ичиб, ўтказишлари лозим. Кунига 1,5-2 литр янги

170

сикилган мева ва сабзавот шарбати етарли бўлади. Мева ва сабза-вот шарбатига бироз сув қўшимча этишни унутмаслик лозим.Мева шарбатини танлаганда “Дорилар” бўлимига қаранг. Фақаттурли мева шарбати танлаганингиз каби, ҳар сафар бошқа-бошқамева шарбатлари ҳам ичишингиз мумкин. Мисол учун, 7 кунмобайнида фақат олма суви ва олма шарбати + сабзи шарбати вақизил лавлаги шарбати+сабзи шарбати аралашмаси ҳам ичишин-гиз мумкин. Мисол учун, эрталаб лимон, грейфрут ва апельсиншарбати, пешинда - анор, пешиндан кейин - олма + савбзи шарба-ти аралашмасси, кечқурун эса - сабзи + қизил лавлаги суви ичили-ши мумкин.

Соғлом одам учун мева сувидан кўра меванинг ўзи жуда фой-далидир.

Бир кунлик очлик Суннат рўзалари ҳар душанба ва пайшанба куни тутилади. Бу,

шубҳасиз, рўза учун энг xайрли кунлардир. Шу билан бирга, ҳафта-нинг исталган кунида ҳам рўза тутиш мумкин. Мисол учун, душанбакуни тутилувчи бир кунлик, яъни 36 соатлик очлик рўзаси қуйида-ги шаклда амалга оширилади:

Якшанба кечқурун соат 19:00’дан эътиборан ҳеч бир нарсаеманг. Уйқудан олдин сано ёки магнезиум сулфат каби бир ичакбўшатувчи дори ичилади. Душанба эрталаб ҳеч нарса емасдан каттахожат келиши учун 1 стакан сув ичилади ва рўза бошланади.

Ич қотиш муаммосига дучор бўлганлар клизма ҳам қилишимумкин.

Ич қотиш муаммоси бўлмаса, 1 кунлик ва 3 кунлик рўзада клизмақилишга ва сано ичишга зарурат йўқ. Ифторда рўза ҳеч нарса ема-сдан 1-3 ютум сув билан очилади. Бироқ сув ичишни истаганларистаганича сув ичишлари мумкин.

Сешанба эраталб соат 07:00’да мева шарбати ичилади ва мева ейи-лади. Шу тарзда 36 соатлик рўза тамомланади. Шу куни кун бўйифақат мева суви ичилади, мева ва салат ейилади, кечқурунга яқиновқат ейилиши мумкин.

Рўза ширинлик ва овқат билан очилмайди. Рўзани ширинликбилан очиш ошқозон ости безига xавф туғдириб, уни қийнайди.

171

Рўзани овқат билан очиш эса ичак ўралишига сабаб бўлиши мумкин.Бир кунлик рўзани давом эттиришни истаганлар ҳафтанинг айни

куни, мисол учун, ҳар душанба, танафуссиз давом эттиришлари лозим.Чунки вужуд учун ҳафтанинг айни куни тутилган рўза қулай бўлади.

Рўза куни келганда иштаҳа ўз-ўзидан кесилади ва очлик осойиш-та ўтади.

Рўза фарқли кунларда тутилса, организм ўзини йўқотиб қўяди,иштаҳа кесилмайди ва очлик қулай кечмайди.

Бола ва ёшлар рўзага жуда қулай мослашади ва қисқа вақтдабутун хасталиклардан

қутилишади. Ҳафтада 1 кун рўза тутган ва овқат тартибини бузмаган кишилар

касаллик кўрмайдилар. Ақлли инсон хасталиклардан умр бўйиҳимояланиш учун ҳафтада 1 кун рўз тутишни канда қилмайди.

Кексалар бутун тозалашларни амалга оширгандан сўнг 1 кунликрўза тутилади.

Уч кунлик очликОчликнинг илк куни, xудди бир кунлик очликда бўлгани каби,

саҳарда сув ичилади, сўнг ифтор ва саҳарда бир нарса емасдан 3 кункетма-кет рўза тутилади.

Оғир касалликларга чалинганлар уч кунлик рўзани 7 кунлик ора-лиқ (танафусслар) билан 7-21 марта амалга оширишлари керак.

Уч кунлик рўзанинг барча касалликларга фойдаси бор. Рўзаларнинг оxирида аввал мева шарбати, сўнг мева, ундан сўнг

салат ейилади, фақат кечқурун сабзи овқат ейилиши мумкин.

Ўн кунлик очликЎсимталар(шиш), оғир суяк хасталиклари, руҳий касалликлар,

тутқаноқ (эпилепсия) ва мултипл склероз (MS), каби неврологиккасалликлар, юрак томир хасталиклари ва барча оғир дардлардан 10кун оч қолмасдан қутилиш қийин. Чунки юқорида айтилгани каби,очлик фақат 5-чи-7-чи кундан сўнг ҳужайраларга тушади ва ўзгарганҳужайраларни яхшилайди, яхшиланмаганларини йўқ қилади.

Рўза бошлашдан олдин кечқурун янчилган сано ёки магнезиум

172

сулфат олинади ва саҳарда 1-2 стакан сув ичилади.Ичаклар бўшама-са, клизма қилинади, чунки рўза давомида ичаклар тоза бўлишикерак.

Илк 3 кун ифторда 1-3 ютум, жуда исталса, исталганича сув ичишмумкин. 3 кундан сўнг ифтор ва саҳарда исталганича сув ичиш мум-кин. Ичилган сувнинг сифати жуда муҳимдир.(“Сув” бўлимигақаранг.)

Кунда 1-2 марта совуққа яқин илиқ ёки совуқ сув билан ғусулқилинади. Таҳорат учун ҳам, ичиш учун ҳам иссиқ сув қўлланил-маслиги лозим, чунки очликда ошқозон безлари ишламайди ва фер-мент ишлаб чиқармайди. Ичилган ва ғусулда қўлланилган иссиқ сувошқозон безларини ишлатиб юборади, ошқозон безлари эса ферментишлаб чиқара бошлайди. Бундай ҳолатда инсон рўзасини очишгамажбур бўлади.

Очликда ҳар хил жойларда оғриқлар, иситма, титраш, қусиш, ичкетиши бўлиши мумкин, қoндаги шакар ва қон босими тушишимумкин. Буларнинг барчаси нормал ҳолат бўлиб, яхшиланишгаишоратдир.

Бу жараён организмнинг ўз ҳолатига кўра ўз эҳтиёжини тартибгасолишидир, бу жараёнга аралашиш, яъни уни тўхтатиш учун дориичиш тўғри эмас. Бу ҳолатлардан бири ёки бир қанчаси юзага келса,сув клизмаси қилинади.

Клизма йўли билан ташқарига чиққан унсурлар кўп бўлса, очликдавомида бир-икки кунда бир клизма қилинаверади.

10 кунлик рўзани шу масалани тушунган бир доктор назоратидаамалга ошириш жуда қулайдир. Бундан ташқари, рўзанинг моҳияти-ни англамаган докторлардан узоқ туриш лозим.

Oчлик тугагандан кейинги 10 кунлик босқич ўн кун очлик кабимуҳимдир.

Бу кунларда вужуд йўқолган хаста ҳужайраларнинг ўрнини тўл-дириш учун соғлом ҳужайраларни кўпайтириб, аъзоларни янгиданқуришни бошлайди. Яъни тамомланган рўзанинг натижаси бево-сита бу ўн кун мобайнида еган овқатларга боғлиқдир. Истеъмолқилинган овқат мева, тоза сабзи, рафина килинмаган зайтун ёғи,табиий асал бўлиши керак. Cувга диққат қилиш лозим! (“Сув” бўли-мига қаранг.)

173

10 кунлик очликдан кейинги1-чи кун: Эрталаб тоза сиқилган олма шарбати, грейфрут шарбати ёки

лимон шарбати яримга ярим қилиб, сув қўшилган ҳолда, ичилади варўза очилади.

Сиқиладиган мевалар чиримаган, эзилмаган бўлиши лозим. Кечқурунгача, таxминан, 1-1,5 литр мева шарбати ичилади. 10 кун рўзадан сўнг иштаҳа очилмаса, рўзани давом эттириш

керак. Аммо рўзани давом эттириш учун ўзида куч топа олмаганлар,

ўзларини қийнамай, иштаҳалари очилгунча, мева шарбати ичишнидавом эттиришлари мумкин.

2-чи кун:Эрталабдан тушгача 3/4 мева шарбати + 1/4 сув аралашмаси ичи-

лади. Тушдан кечқрунгача ҳар 3 соатда исталган мева бошқа бирмева билан аралаштирилмасдан ейилиши мумкин.

3-чи кун: Эрталаб мева суви, сўнг мева, сўнгра салат, сўнг эса кечқурунга

яқин ёғсиз ва тузсиз, оз сув билан паст температурада пиширилгансабзавот ва сабзавот шўрваси ейилиши мумкин. Бу илк 3 кундажигарранг, қора ва яшилсимон рангли йирик нажас келиши мумкин.Келмаса, 3-чи ёки 4-чи кун эрталаб клизма қилинади.

4-чи кун: Xудди 3-чи кун бўлгани каби, фақат кечқрун қовоқ, селдир, пиёз,

карам, лавлаги каби сабзавот овкати билан 30 гр. нон ёки қайнати-лган (димланган) гуруч ейилиши мумкин. Овқатга 1 ош қошиқ сизи-лган зайтун ёғи, ингичка кесилган шивит, петрушка, янги пиёз васаримсоқ қўшимча қилиниши мумкин.

5-чи кун:Эрталаб асал сиропи ичиши мумкин. Асал табиий бўлиши ва 30

граммдан кўп бўлиши лозим эмас. Очиққанда мева, тарвуз ёки қовун,3 соат сўнгра янги салат ейилади. Кечқурунга яқин зайтунёғи, сарим-соқ ва пиёз билан қовурилмасдан тайёрланган сабзавот озиғи 50-60 гр.нон билан ейилиши мумкин. Бу овқатга қатиқ қўшиб еса ҳам бўлади.

6-чи кун: 5-чи кун бўлгани каби айни овқатлар (сабзавот озиғи, қайнатилган

(димланган) гуруч, қатиқ ва салат) ейилади. Нон ва гуруч аралашти-

174

рилиб ейилмайди, ё гуруч, ёки нон ейилади. 7-8-чи кун: 6-чи кунда бўлгани каби озиқланилади. Қўшимча равишда ловия

ейиш мумкин9-чи кун:Қўшимча равишда балиқ ейиш мумкин. 10-чи кун: Гўшт ейиш мумкин. Эслатма: рўзадан кейинги 10 кун мобайнида фақат юқорида ёзи-

лганлар ейилиши мумкин. Пишлоқ, сут, туз, шакар, қаҳва, қора чой,тайёр таомлар ва ичимликлар қатъиян қўлланилмаслиги керак. Бирграмм туз ҳам вужуддаги сув-туз мувозанатини дарҳол бузиб, бадан-ни шиширади. Биринчи овқат ҳазм бўлмасдан иккинчи овқатни ейишҳавфлидир. Бу нарса ҳазмнинг бузилишига, ичакларда газ тўплани-шига ва ичак ўралишига сабаб бўлиши мукин. 10 кунлик очликда қусиш бошланса, тўхтатиш учун:

• Камфора ҳидланади ва ошқозон устига сурилади.• Қоринга ва курак суяги орасига банка қўйилади. Арғимчоқда

учиш ҳам қусишни тўхтатади.Баъзан қусиш бир неча кун (3-4 кун) чўзилиши мумкин. Бу ҳолат-

да ялпиз, селдир япроғи, лимон пўсти, валериана, беҳи ва сирка ҳид-лаш, тўхтамаса, янги янчилган ва туйилган қора қалампирни ҳидлаш,шунда ҳам тўхтамаса, сув ичиш, ғусул олиш ва клизма қилиш керак.

Қусиш шундан кейин ҳам тўхтамаса, олма чайнаб, сувинишимиш, қолдиқларини ташлаш керак, ёки грейфрут, ё лимон сувинисўриб, рўзани очиш мумкин. Рўза шу шаклда очилгандан кейин ҳаммева суви ичиш давом эттирилади.

Рўзадан зарар келмаслигига ишониб, қусишга сабр қила олган варўзани давом эттирган инсон кўп касалликлардан қутилиши мумкин.

Чунки қусиш мияда ўзгаришлар бўлганлигига, вужуддан оғирзаҳарларнинг чиқққанлигига ёки жигар ва талоқнинг оғирхасталигига ишоратдир.

Тинмай қусишни тўхтатиш учун: • Тошчўп (жамбул) ва ялпиз дамланади, анор сувини қўшиб ичи-

лади

175

Ёки• Қайнатиб қўйилган чиннигул суви ютум-ютум қилиб ичилади,

лимон суви ичилади ёки ютмасдан беҳи чайланади.Ўн кунлик рўзани ёшлар тез тута олади. 40 ёшдан ошган шоши-

линч беморлар ва жуда эҳтиёжи бўлганлар аввал 10 кун фақат грейф-рут, сабзи ва олма шарбати ичгандан ва жигарни тозалагандан сўнг10 кунлик рўза тутишни бошлашлари мумкин.

Рўзанинг соғлиқ учун ҳеч бир зарари ва зарар xавфи йўқ.Аксинча, фойдаси катта бўлади. Фақат рўзани тўғри тутиш, қоидала-рини бузмаслик лозим. Бундан ташқари, 10 кунлик рўзани тутиш ҳаркимга ҳам насиб қилавермайди.

Бир марта очлик завқини татиб кўрган киши тўқликдан мамнунбўлмайди, очликни соғинади. Бир қанча 10 кунлик рўзадан сўнгинсон ўзини жуда соғлом ҳис этади. Озиқланиш қонунларига риояқилган, ҳафтада 36 соат ва ойда 3 кун, ҳижрий ойнинг 13, 14, 15-чикунлари оч қолган инсоннинг вужуди соғлом бўлади.

Бундан ташқари, бадан-руҳ соғлиғининг мувозанати ёлғиз бешвақт намоз билан соғлом бўлади. Бир киши “Мени тозала”, деб, Исоалайҳиссаломга илтимос қилганида, Исо алайҳиссалом: “Сени тоза-лайман, аммо сен уйингни (вужудингни) тоза тутмасанг, эскихасталиклар ва гуноҳлар бу сафар бошқаларини ҳам тўплаб келади”,деб жавоб берган.

Очлик, мияни жойлашган зарарли дастурлардан тозалайди, тушу-ниш, англаш, ўрганиш қувватини, концентрация (фикрни бир жойгатўплаш) қобилиятини, кўриш, эшитиш, татиб кўриш ҳиссиётлариникучайтиради. Очликдан сўнг инсоннинг кўрган тушлари гўзал, ранг-ли ва жонли бўлади.

Бу даражага етган инсон учун илм олиш ва Қуръони Каримниўрганиш вақти келгандир. Зеро, “Қуръони Каримдан шифо изла-маган, шифо топа олмайди”. Қурони Каримнинг ва фарз ибодатла-рининг ҳимоясидан ташқарисида қолган инсон бир тузоқдан қуту-лар-қутулмас, бошқа бир тузоққа тушаверади.

Яъни,аслида,муолажанинг мукаммали - Қуръони Карим ва очликбилан даволанишдир.

Чунки Қурьони Каримда ва очликда инсоний қонунлар эмас,илоҳий қонунлар ишга тушади. Муолажа эса бу қонунларга риоя

176

этган, мослашган вужудни ҳимоя қилиш механизмини рўёбгачиқаради.

Кўп ейиш, қўшимча моддали таомларни истеъмол қилиш ва синте-тик дори қўлланиш туфайли вужудда тўпланган моддалар очлик вос-итасида организмдан чиқариб ташланади. Қуръони Карим оятларибилан эса ҳужайраларнинг зикри тўғриланади. (“Хасталикларнингбошланиши ва ривожланиши” бўлимига қаранг.)

Албатта, узоқ муддатли ва оғир касалликлар туфайли бузилганаъзоларнинг батамом олдинги ҳолига қайтиши, соғайиши имконсиз.Бу аъзоларнинг соғайган қисмлари аъзонинг ишлашини маълумдаражада компенсация қилади.

Мисол учун, соғлом киши 3-5 кишилик овқатни бир ўзи бир ўти-ришда еб тугатиши мумкин, бундан организм зарар кўради, аммосўнгра бу ишнинг уддасидан чиқади. Лекин бундай “тажриба” оғиркасаллик натижасида аъзолари зарар кўрган бир кишини ёмоноқибатларга олиб келиши мумкин.

Оғир касалликни бошидан кечирганлар ҳаёти давoмида қуйи-дагиларни қилишлари зарур:

• Тартиб билан мева шарбати, зулук қўйиш ва қон олдириш биланқонни тозалаш.

• Сув ва овқат сифатига диққат қилиш.• Овқатларнинг ҳамма вақт янги ва табиий бўлганларини, сабза-

вот, мева, асал, қуруқ мевалар каби янги униб чиққанларини афзалкўриш. Миқдорига қараб оз ейиш лозим-ки, аъзолар бу еган миқдор-ни ҳазм қилишшда ва тарқатишда қийналмасин.

• Ошқозон ва ичакларда газ вужудга келтирадиган, мижозга тўғрикелмайдиган овқатлардан, янги ачитқили нондан, эски ва айниганмевадан (хусусан, айниган ширин олма, банан, қовун ва нокдан)сақланиш.

• Оғир жисмоний ишлардан, оғир кимёвий моддалар бор жойдаишлашдан, кимёвий модда қўллашдан қочиш.

• Тўғри озиқланиш одатини ўрганиб, озиқланиш қоидаларини буз-маслик ва ичакларнинг фаолиятини доимо назорат қилиш.

• Ҳар йил юқорида келтирилган муолажани қилиш ва ойда 3 кунёки ҳафтада бир кун очликни бошдан ўтказиш.

Бу қоидаларнинг барчасига беморлар ҳам, соғлом кишилар ҳам

177

риоя этишлари керак. Шу ергача ёзилган барча тавсиялар ва дори-лар фақат касаллар учун эмас. Бу дориларни айни вақтда озуқабўлгани учун катта, кичик, эркак, аёл, ёш, қарилар ҳам истеъмолқилиши мумкин.

178

*КАСАЛЛИКЛАР ВА УЛАРНИНГДАВОСИ

Аллоҳ сизга ўлакса, қон, чўчқа гўшти ва Аллоҳдан бошқанингномига сўйилганларни (Аллоҳдан бошқанинг номи билан

қилинган овқат) ҳаром қилди. Кимки ночор вазиятда қолса,суистеъмол қилмасдан ейишга мажбур бўлса, унга гуноҳ

йўқдир. Шубҳасиз, Аллоҳ жуда марҳаматли ва кечиримлидир.(Бақара сураси, 173)

“Хасталикларнинг сабаблари” бўлимида тананинг касалланишмеханизми тушунтирилди. Йўл қўйган хатоларимизга кўра “касалла-ниш механизми” яратилгани баробарида “тузалиш механизми” ҳамяратилган. Тузалиш мўжизасини фақат ва фақат вужуднинг“тузатиш механизми” амалга оширади.

Бизнинг амалга оширишимиз лозим бўлган нарса - мазкур меха-низмни жонлантириш ва ишлатиш, сўнг бу ишга тўсиқ бўлмаслик.

Ушбу китобда баъзи қиммат ёки қийин топиладиган ва тайёрлана-диган турли дори таркиблари берилган. Аммо улар ёрдамчи бўлиш-дан нарига ўтмайди.

Ҳар бир касалликнинг асосий сабаби кўп ейиш эканини инобатгаолсак, фақат очлик билан тузалиш мумкин, ўша дориларнинг ҳечбирини қўлланмай туриб, тузалиши мумкин.

Тузалиш дориларга боғлиқ бўлганда эди, фақирлар доимхаста, бойлар доим соғлом бўларди-ки, бу Аллоҳнинг адолатигатўғри келмасди.

Aҳвол бунинг бутунлай аксидир.

179

Очлик соғломлашиш механизмини жонлантиради, яхшиланишмеханизми ҳам бутун хасталикларни тубдан йўқотади.

Очликдай радикал ва xавф туғдирмайдиган, xаражатсиз,зарарсиз ва тез соғлиққа етиштирадиган иккинчи бир усул йўқ.

Очликни бошдан ўтказишдан аввал ҳеч бир дори, ҳеч бир ўсимликва овқат тананинг яхшиланишига тўғридан-тўғри таъсир эта олмай-ди; улар фақат очлик билан биргаликда қўлланилгандагина фойдаберади.

Бу муолажани амалга ошириш давомида тузалиш кризислари юзберади. Аниқ-ки, тузалиш вақтида ҳам инсон иссиғи кўтарилади,қусади, оғриқ ва санчиқ тутади, фақат тузалиш жараёнида бу нарса-лар анча енгил кечади.

Бошқа бир тузалиш йўли бўлмагани сабабли, сабр қилишдан васоғлом турмуш қоидаларига риоя этишдан бошқа чорамиз йўқ.

Жарроҳлик амалиётиБу китобда тушунтирилган муолажа усули татбиқ қилинса, ҳеч

кимнинг -ҳалокатлардан ташқари - жарроҳлик амалиёти каби бираралашувга эҳтиёжи қолмайди. Бундай амалиётдан қочиш чорасиқолмаса, бемор амалиётдан сўнг иштаҳаси келмагунча овқат емасли-ги, истамагунча бир нарса ичмаслиги лозим.

Иштаҳа келганда фақат ўзи истаган мева ва сабзавотларни ейишикерак, шу мева ва сабзавотларнинг шарбатини ичиши мумкин. Инсон“фойдали” деб, истамаган егулигини ейиши қатъиян ман қилинади.(“Шиш ва Рак” бўлимига қаранг.)

Мия фаолиятига оғир таъсири борлиги сабабли амалиётларпайтида умумий оғриқсизлантиришдан, яъни анестезиядансақланиши лозим. Умумий анестезия тадбиқ қилинса, амалиёт сўн-гида мияда вужудга келган таҳликали ҳолат учун шошилинч муола-жа тадбиқ этилиши лозим. (“Конвулсиялар” бўлимига қаранг.)

Баъзан беморлар бошидан кечирган оғриқдан қутилиш учун ама-лиётга рози бўладилар. Бундан ташқари, қўли, бодомсимон безлари,бачадони ва ўт пуфаги амалиёт билан олинган баъзи хасталар, ҳисэтадиган санчиқ, оғриқ, акашак (томир тортишиши, конвулсия) вақичималар амалиётдан сўнг ҳам йўқ бўлмайди.Чунки мия марказида-ги у органга оид қайдлар йўқ бўлмайди ва - хаста орган олиб ташлан-ганлиги сабабли - бу оғриқларнинг давоси бўлмайди.

180

Бодомсимон безлар, кўричак (апендикс), ўт пуфаги, бачадон кабиаъзоларнинг амалиёт билан олиб ташланиши - замонавий тиббиёт-нинг жиноятидир.

Бу тиббиётнинг ҳукмига рози бўлиб, омонат берилган ўз танасигақарши туриш эса - беморнинг жиноятидир.

Чунки, нафақат бир аъзо, балки инсон вужудидаги ҳар бир ҳужай-ра соғлиқ учун катта аҳамият касб этади.Aъзолардаги ҳужайраларишлаб чиқарган энергия вужуднинг бутун энергиясини ўзида тўпла-ган ягона энергия каналига оқади.

Ҳар аъзо у билан айни зикрни амалга ошираётган планета вапланеталар гуруҳига энергия йўли билан боғлиқдир. Тана учунёлғиз бир аъзонинг олиб ташланиши - қуёш тизимидаги планета-лардан бирининг йўқ бўлиши каби буюк фожеадир.

Аъзоларнинг кўчирилишиИслом ўлкаларида динимизнинг “ҳаром нарсани фақат тирик

қолиш учунгина ейиши мумкин” (“Бақара” сураси,173) деган рух-сатига таяниб, бир кишининг баданидаги органни бошка бир кишибаданига кўчиришига фатво берилган

Пайғамбаримиз (с.a.в.) “Ўлик бир одамнинг суягининг син-дирилиши тирик одам суяги синиши кабидир ва ҳар иккисиҳам гуноҳдир”, деганлар. (Имом Аҳмад, Абу Довуд ва Ибн Ҳиббoнривояти).

Баъзи олимлар бу ҳадисни шарҳларкан: “Тирик бир одамнингқорни ёрилишига, бўйнининг кесилишига, вужудини кесишга, ўпка,жигар, юрак каби аъзосининг ва кўзларининг чиқарилишига изнберилмаганлигидек, буларни жонсиз бир жасадда амалга оширишгаҳам Исломда изн йўқдир”, дейишмоқда.

Бир жонзотнинг аъзосини олишни истамоқ – ноҳақликдир, амможонли мавжудот ўзини ҳимоя қилиши мумкин.

Лекин бир ўликнинг аъзосини олиш – жиноятдир, чунки жонсизмавжудот ўзини ҳимоя қилаолмайди.

Пайғамбаримизнинг (с.a.в.) билдирганига кўра, ўликнинг оғриқниҳис этиши тирикнинг оғриқни сезишидан анча кучлидир.

Тириклигида ёки ўлганидан сўнг аъзосини беришга кўнгиллиҳолда розилик берган кишилардан аъзо олиш ҳам xавфлидир. Бизўлимдан сўнг қандай ҳаёт бўлишини билмаймиз, ўрганганимизда эсажуда кеч бўлади.

181

Ҳазрати Исо: “Агар кўзинг сени гуноҳга бошласа, уни суғурибташла. Кўзингнинг йўқ бўлиши жаҳаннамда бутун вужудинг ёниши-дан афзалроқдир”, деган.

Ўз аъзоси шундай таҳликали бўлса, инсон қандай қилиббошқа биттасининг кўзини, юрагини ёки буйрагини ўз вужудигаўтказа олади?!

Яна, "ўлим тахликаси бор эди, шу боис орган нақли (кўчириш)гамажбур бўлдик", дейдилар.

Хўш, орган нақлидан кейин ўлим бекор қилиндими?Аллоҳ (Taoлo) кўчирилган орган (аъзо)ни рад этувчи механизмни

яратиб қўйибди, бу масалада кўп сўзнинг кераги йўқ. Аъзо нақлэтиш(кўчириш)ни амалга оширган киши бошқaсидан олиб қўйилганаъзони вужуди рад этмаслиги учун, умр бўйи иммунитетни қийнай-диган синтетик дорилар қўллашга, яъни, Аллоҳнинг қонунларигақарши курашишга мажбур бўлади.

Бугун дунё аҳли ишониб бўлмас ва қўрқинчли бир ҳодисагашоҳид бўлди. Австралияда 9 ёшдаги бир қизга жигар кўчириб ўтка-зилди. Ўтказилган жигар қизнинг қон тизимини ва иммунитет тизим-ни назорат остига олди: қизчанинг қон гуруҳи ва резус факториўзгарди, иммунитетнинг рад қилиш механизми бартараф этилди!

Бу вазиятда дунё ҳайрон: қизнинг танасига жигар ўтказилдимиёки жигарга қизнинг танаси кўчирилдими?! …

Одам фарзанди тонгга эришганда, аъзоларининг барчаси ўз (ҳол)тилида унга шундай дейди: “Бизнинг ҳаққимиз учун Аллоҳданқўрқ. Зеро, биз сенга оидмиз”. (Ҳадиси Шариф)

Қон алмаштиришПайғамбаримиз (с.a.в.) қиёмат аломатларидан хабардор қиларкан,

тўрт фитнанинг зуҳур этажагини, уларнинг дастлабкиси қон бўлишигадиққатни қаратади: “Тўрт фитна бўлади. Қон мубоҳ қилинади. Қонва мол мубоҳ қилинади. Қон, мол ва номус мубоҳ қилинади ва тўр-тичиси эса Дажжол фитнаси бўлади.”

Бу ҳадиси шарифда кечган “қон” калимаси “қон тўкиш” сифатидатушунилса ҳам, маъноси анча кенгдир.

Қон тўкиш, бизнинг замонда бўлгани каби, ҳар даврда бўлган вабўлади.

Бироқ ўтмишдан бугунги куннинг фарқи, бугун дунёмизда қон олиб,қон бериш ниҳоятда кенг тарқалган. Бугун миллий ва ҳалқаро қонзаҳиралари воситасида, таъбир билан айтсак, бутун дунё худди “қон

182

боғи” билан боғлангандек! Барча илмиҳoлларнинг тозалик бўлимига қарaганимизда, қоннинг

“катта нажосатлар” (ифлосликлар) орасида саналганини кўрамиз:“Инсоннинг вужудидан чиққан ва таҳорат олиш заруратини туғди-радиган ҳамма нарса буюк нажосатдир: аxлат, сийдик, сперма, қон,иринг, сариқ сув, оғиз қусуғи, ҳайз, нифос ва истиҳоза қонларкаби.” (“Ислом Ақидаси” A. Фикри Ёвуз).

Қон ҳеч бир шаклда қўлланилмаслиги, ҳатто итга ҳам берилмасли-ги, фақат тупроққа кўмилиши керак. Бундан ташқари, “Бақара” сураси173-чи ояти Каримада “Аллоҳ сизга қон, чўчқа гўшти ва Аллохданбошқанинг номига сўйилганларни истеъмол қилишни ҳаромқилди”, деб буюрилган.

Ҳам “ҳаром”, ҳам “жирканч нажосат” бўлган нарсадан ҳеч биршифо кутиб бўлмайди. Бу бир тузоқдир.

Афсуслар бўлсин-ки, “қон каби вужудни янгилай оладиган тўқима-лар тирик одамдан бошқасига ўтказилиши мумкин”, деган фатволарберилмоқда.

Қон алмаштириш билан боғлиқ шу ўрнак диққатга сазовордир:Жарроҳлик амалиётини ўтказиш мақсадида бир аёлга қон қуйилди, аёлуйғонгандан сўнг ҳаётида ҳеч сигарет чекмаган бўлса-да, бирдан“Marlboro” сигарети чекишни истаб қолди. Кейин аниқлашича, унгақон берган тоғаси “Marlboro” кaшандаси экан.

Энди бу аёл 15 йилдан бери сигарет чекиш истаги билан кураш-моқда!

Бундан хулоса шу-ки, қон олганга қон берган кишининг сифатлариҳам ўтиши мумкин. Бу аёл ўз тоғасининг қонини олганди, аммо, одатда,беморлар қандай инсондан қон олаётганини билмайдилар ва уларга қонқуйиш марказларида узоқ муддат сақланаётган қон қуйилмоқда. Бу қонфақат жисмоний тарафдан эмас, маънавий жиҳатдан ҳам xавф туғдири-ши мумкин. (“Қон олдириш” ва “Зеҳн назорати” бўлимига қаранг.)

Кўрсатиш (диагностика) жиҳозлариБаъзиларига кўра, бир дақиқа давом этган компьютер

томографияcи "ҳаётни сақлаб қолмоқда" эмиш. Бизнингча, жиҳозлар борган сари инсонлар сиҳҳатида ҳеч қандай

муаммо бўлмаса ҳам, муаммо бор каби қилиб кўрсатиш воситасигаайланмоқда.

183

Улар кўрсатган натижалар кераксиз ва зарарли муолажаларга,ҳатто жарроҳлик амалиётларига сабаб бўлмоқда.

Янада ёмони, тадқиқотчилар компьютер томографияcининг сара-тонга (ракка) йўл очабилиши ва мавжуд шишларни баттар газаколдириши мумкинлигини таъкидламоқдалар.

Бу ҳолат, хусусан, саратонга (ракка) мойил бўлганлар, “A” ва “AB”қон гуруҳи эгалари ва кексалар учун таҳликали бўлиб бормоқда.Соғлом инсонга татбиқ қилинган компьютер томографияcининг бер-ган зарари соғломлаштирувчи омилдан кўп бўлиши мумкин.

Бундан ташқари, шифокорлар ҳар масалада компьютер томогра-фияcини, рентген, ультранурли ва бошқа қимматбаҳо ускуналарданфойдаланишни жуда яхши кўрадилар. Кейин кераксиз дори муолажа-лари, ҳатто жарроҳлик амалиётларини (бел чурраси, юрак амалиёт-лари, “цезарь амалиёти” каби) амалга оширдилар.

Янада ҳайратланарлиси шуки, бу таҳликали амалларни фақатшифокорлар эмас, балки бу “ташҳис”ларга ишонадиган беморларҳам истамоқда.

Беморлар ўзларини ғаройиб жиҳозлар билан текшириб, MR кабитадқиқотлар ўтказмаган, “жиддий ташҳислар” қўймаган, дори,муолажаси бермаган докторга шубҳа билан қараяптилар.

Мисол учун, Скандинавия мамлакатларида яшаган туркларТуркиядаги докторларни афзал кўрадилар.Чунки Скандинавиядадоктор талабдан бир қанча кун, ҳатто, бир неча ҳафта кейин учрашувбелгилайдилар.Туркиядаги каби дарров дори ёзмайди, шифохонагаётқизмайди, осонликча амалиёт қилмайдилар. Скандинавияда док-торлар ҳомиладор аёлларга нормал туғиш рўёбга чиққунча, туғиштўлғoғига чидашни тавсия қиладилар.

Соғлиқни сақлаш учун умумий тавсиялар9 Тонг отишига 1-2 соат қолганда уйқудан уйғонмоқ лозим ва

кун ботишига 1-2 соат қолганда ухламаслик керак. Бусоатларда ухлаганларнинг уйқу, чарчоқ, эринчоқликлари ортади.Чунки бу пайтда инсон организмидаги тизимлар мувозанатинитаъминлаш учун керакли бўлган гормонлар ишлаб чиқарилади.Уйқуда эса бу жараён секинлашади.

Бу ҳолат жисмоний, руҳий ва психологик безовталикни юзагакелтиради.

184

9 Ҳар касалликнинг негизида етарли бўлмаган ҳазм ва ҳазмсиз-лик бўлгани учун занжабил, тошчўп (жамбул), қоразира, дала-чой, хантал, зарчуба, кардамон (ҳил) ва қалампирни навбатма-навбат доим истеъмол қилиш керак. Булар овқат ҳазмини осон-лаштириб, ошқозон ва ичакларни қувватлантиради, бу аъзоларда-ги микрофлорани нормаллаштиради, яллиғланиш жараёнини тўх-татади, гастритга, ҳатто H. Pylori инфекциясига барҳам беради.

9 Бош оғриғи, ошқозонда ҳазмсизлик, кекириш, ачиш бўлса, қонбосими ва қанд миқдори ошиб кета бошласа, энг тўғpи муолажаеганларини қусишдир. Қусиш учун 1 ош қошиқ зайтунёғини 1стакан илиқ сув аралаштириб ичса, кифоя қилади. Қусишда қий-налганлар ошқозоннинг устига илиқ сув тўлдирилган халтақўйиб, икки бармоғини оғзига тиқиб, қусиш ҳиссини уйғотишла-ри мумкин (“Қусиш” бўлимига қаранг).

Ойда бир ёки икки марта қусилса, ошқозон тозаланади ва қувватла-нади. Ошқозони заиф бўлган “А” қон гуруҳи соҳиблари мазкуртавсия жуда муҳим.

9 Момоқаймoқ (cачратқи), баргизуб (подорожник), қичитқи ўтива ёввойи семизўти ошқозон, ичак ва жигардаги ҳазмни яхши-лаш учун, умуман ҳазм ва қон ишлаб чиқариш каби барча жара-ёнларни тўғрилаш учун, қисқаси барча касалликларга қаршидори сифатида истеъмол қилиниши керак.

9 Кўкатлар истеъмол қилишни кўпайтириш керак. Индов, исма-лоқ куртаги, сачратқи, селдир, петрушка, семизўти каби турликўкатларни сабзи, қизил лавлаги, пиёз, лимон сувларини ва зайту-нёғини қўшиб, салат шаклида ҳар куни истеъмол қилиш керак.

9Ични қотириб қўймасликка эътибор қилиш керак. Соғломбўлишни xоҳлаган киши катта ҳожатга чиқмасдан туриб, иккин-чи бир овқатни емаслиги керак. Тарвуз, анжир, грейфрут, узумкаби мевалар, сабзи ва яшил баргли сабзавотлар ичакларга ҳузурбаҳш этгани учун, таом сифатида ейилиши мумкин. Бу қоидагаумр бўйи риоя этиш лозим.

Бўшаштирувчи дорилар• Магнезиум сулфат (инглиз тузи), канакунжут ёғи ёки сано – ҳаф-

тада бир марта; • Алой – ҳар баҳор ва кузда;

185

• Аччиқ қовун япроғи – ёз ойида бир марта истеъмол қилиш ҳазмтизимини ва аъзоларнинг саломатлигини муҳофаза қилади.(“Аччиқ қовун” ва “Ошқозон ва ичаклар давоси” бўлимлари-га қаранг.)

9 Саримсоқ ютишга одатланиш (кўникиш) керак. 3 донадан21 донагача кўпайтириш мумкин. Бу тарзда йилда бир марта21 кунлик саримсоқ курслари олиш мумкин. Имкони бўлса, 21кунлик курсларда 10 кун давомида ҳар куни кечқурун бирбош саримсоқ, 1 чой қошиқ седана, 1 чой қошиқ қичитқи ўтиуруғи туйилиб, ярим чой қошиқ занжабил қўшилади, асалбилан аралаштирилиб, окшам овкат урнига ейилади. Ҳар куникечқурун 1-3 дона саримсоқ ютишга умр бўйи одатланишкерак. Пиёз ва саримсоқ саратон (рак), аллергия, оғир юқумликасалликларга ва генетик мутацияларга қарши тананингчидамлилигини оширади.

Сийдик, балғам, ўт ва ҳайзни тўкади, яллиғланишни қуритади,зарарли микроб ва гижжаларни ўлдиради, безларни ва қонни тоза-лайди, қон босими, холестерин ва қондаги қанд меъёрини назо-ратга олaди.9 Ҳар куни эрталаб янги сиқилган сабзавот ёки мева сувини ичиш,

мева ва сабзавот ейиш қон ва аъзоларни тоза тутади, юракни дамолдиради, феъл-атворни гўзаллаштиради, уйқу ва ейишни камай-тиради, тана соғлигини, қувватини ва тетиклигини сақлайди.

9 Тарвуз мавсумида тарвузга барча касалликларга қарши каттанеъмат сифатида қараш, уни уруғлари билан ейиш ва пўстинингсувини сиқиб, кунига 1-2 пиёла ичиш керак. Тарвуз буйрак тош-ларини туширади, жигар ва ичакларни қувватлантиради ва тозатутади.

Огоҳлантириш: Сабзавот ва меваларнинг генлари ўзгартирилмага-нини олишга эътибор қилиш керак.9 Тоза зайтун ёғининг фойдаларини санаб чиқиб бўлмайди: қон-

даги қанд ва холестеринни мувозанатга солади, геморрой, жигарва буйрак тўқималарини; ич ва ташқи яраларни тузатади.Саратондан (ракдан) сақланиш ва сафро (ўт пуфаги) тошлариниэритишда таъсирли восита; томир очувчи ва тозаловчидир.Зайтун ёғидан максимум фойда олиш учун янгилигида истеъмолқилиш керак.

186

9Ҳафтада 1-3 марта кўкат билан мижозга тўғри, яъни қон гуруҳигамос бўлган гўшт ва 1-2 марта балиқ ейиш ҳазмни осонлаштира-ди, иммунитет тизимини қувватлантиради, метаболизмни тузата-ди. (“Гўшт” бўлимига қаранг.)

9 Тухум фақатгина янгилида (1-3 кунлигида), кўпи билан 9-10 кун-лигида ейилиши керак. 10 кунлик ёки ундан ошган тухум ёки 5дақиқадан кўп қайнаган тухум, ёки пастеризация қилинган тухумзаҳарли ва аллергия берувчи ҳисобланади.

Туриб қолган тухум авваллари фақат цемент қилишда ишлати-лар эди.9 Қон айланишини тузатиш ва муҳофаза қилиш учун ҳар баҳорда

зулук қўйиш, ёз ва қишда ҳам хожамот килиш керак. (“Зулукдавоси” ва “Xожамот” бўлимларига қаранг.)

Ҳазм бузилмаслиги, танага токсик қолдиқлар йиғилмаслиги важигар касалликларига чалинмаслик учун:

• Сут маҳсулотларини балиқ, товуқ ва гўшт билан бирга емасликкерак,

• Нўхот, ясмиқ ва ловияни қатиқ билан емаслик зарур,• Ошқозон ва ичакларда газ ҳосил қиладиган нарсалардан,• Тайёр сосиска, салями, колбаса каби аралаш гўшт маҳсулот-

ларидан,• “Fast-food” таомларидан,• Музлатилган тайёр маҳсулотлардан,• Микротўлқинли печда тайёрланган таомлардан,• Ўралган (пакетланган) маҳсулотлар ва консервалардан узоқ

туриш керак.Булардан ташқари:

• Туриб қолган қовурилган писта, бодам ва шурданаклар;Маргарин, писта (кунгабоқар) ёғи ва жўхори ёғи каби рафиналан-

ган (тозаланган) қўшимчали ёғлар холестеринни кўтаради ватомирларда қаттиқ тиқилишлар ҳосил қилади. (“Ёғлар” бўлими-га қаранг.)

• Кетчуп, сосиска, тайёр тузламалар, қўшимчали мураббо ва сунъийасаллар;

• Туриб қолган сут, крем, тайёр шўрва ва бошқа туриб қолганмаҳсулотлар;

187

• Аспартам, аспасвит, аспамикс, глюкоза, фруктоза каби трансгенширинлаштирувчилар;

• Бўёқ, ширинлаштирувчи, аромат (сунъий xушбўй ҳид) ва газ-ланган ичимликлар, сунъий тайёр мева сувлари ва колалиичимликлар;

• Трансген крахмал, қуюқлаштирувчи, аромат (сунъий xушбўй ҳид)ва бўёқ, сут кукуни, тухум кукуни, ёғ ва сақловчи моддаларни ўзичига олган тайёр таомлар - соғлиққа зарарли, улардан узоқтуриш керак.

Улар буйрак, жигар, мия ва жинсий органлар(аъзолар)инингтўқималарига зарарли таъсир кўрсатади, хотирани йўқотишга,консентрациянинг (фикрни бир жойга тўплашнинг) бузилишига,бепуштликка, қанд касаллигига, аллергияга, генетик мутация-ларга ва бугунгача аниқланмаган (MS каби) касалликларга сабаббўлади. (“Қўшимча моддалар” бўлимига қаранг.)

“Табиий” дейилган витамин ва дориларнинг барча-барчаси гениўзгарган маҳсулотлардан олинади. (“GMO” бўлимига қаранг.)

Мусулмонлар учун огоҳлантириш: дори корхоналарининграсмий баёнотларига кўра, капсула, драже ва таблетка ишлабчиқаришда фақат тўнғиз желатини ишлатилар экан. Бузоқ(мол) желатини истеъмолдан чиқиб кетган. (“Дорилар” бўли-мига қаранг.)

Кир ювиш порошокларини умуман ишлатмаслик, улардан сақла-ниш керак. Ёғ эритувчилар, тузларни эритувчилар, қувур очувчи-лар, хлорли порошоклар ва шунга ўхшаш турли порошоклар вадатаржанлар мия тўқималарини зарарлайди, мияда қон айлани-шини бузиб, MS каби неврологик ва руҳий касалликларга сабаббўлади. Ўпкадаги бронхлар ва алвеолаларни эритиб, шиширадива ҳолдан тойдиради, қонга аралашиб аллергияга, бепуштликкава саратонга сабаб бўлади. (“Сунъий xушбўй ҳидлар (аромат-лар)” бўлимига қаранг.)

Ошқозон ва ичак касалликлариЖигар ва сафро косасини (ўт пуфагини) тозалашни бошлашдан

аввал ҳазмни тузатиш, ичакларнинг яхши ишлашини таъминлаб, ичқотишини кетказиш керак бўлади. Агар ич кетаётган бўлса, ичаклар-ни кучайтириш, ошқозон ва ичакларда яралар бўлса, уларни даволаш

188

керак бўлади. Яъни ҳазм тизими, жигар ва сафро косаси (ўт пуфаги)зарарли моддаларни чиқара олиши учун қувватланишлари талабқилинади.

ҲазмсизликҲазмсизлик аксарий касалликларнинг бошидир.Ҳазмсизлик натижасида юзага келган қолдиқ моддалар жигарга

селдек оқади; жигар бу қолдиқларни қисман парчалайди ва қон вос-итасида ташқарига чиқаради; қисман сақлайди, қисман сафро косаси-га (ўт пуфагига) аxлат тарзида жўнатади.

Сафро косасида давомли равишда келадиган ифлосликдан тошларҳосил бўла бошлайди. Жигарга тўпланган қолдиқ моддалар кўпайга-нида вазифалари жигардаги қолдиқларни тозалаш бўлган қуртлар,микроблар ва вируслар жигарда кўпая бошлайди. Бу жараён гепатит,цирроз, саратон ёки бошқа оғир касалликларнинг юзага келишигасабаб бўлади. Давомли ҳазмсизлик ошқозонда яллиғланиш (гастрит),рефлюз, чурра (грижа) ва ярага сабаб бўлади. Бу касалликлар эсаҳазмни янада қийинлаштиради.

ДаволашДаволаш қусиш билан бошланади (“Қусиш” бўлимига қаранг.)1-2 ҳафта давомида ҳазмсизликка қарши қуйидаги тарзда озиқла-

ниш керак:9 Ҳар куни эрталаб 1-3 лимон суви бир пиёла сув билан (қон

гуруҳи “А” ва “АВ” бўлганлар) ёки асал билан занжабил чойи,ёки асал шарбати (қон гуруҳи “О” ва “В” бўлганлар) ичилади.

9 Очиққанда сабзи суви + олма суви аралашмаси ичилади ва кеч-гача давом эттирилади.

9 Кечқурун уйқудан олдин 30-50 гр саримсоқли зайтун ёғи 30-50гр лимон суви билан ичилади. (“Дорилар” бўлимига қаранг.)

9 Даволаниш бошланганидан 3 кундан кейин ҳар тушликда 1ош қошиқ янги сиқилган занжабил суви аввалига кичик ютумларбилан, кейин катта ютумлар билан ичилади.

Бу 1-2 ҳафта давомида ҳеч нарса ейилмайди.Бу муолажа тугагандан кейин жигар тозаланади. (“Жигарни тоза-

лаш” бўлимига қаранг.)

189

ҚусишТабиий озуқаланадиган соғлом киши кўп, мижозига мос келмаган,

зарарли ёки ҳазм қила олмайдиган таомни қусади. Қусиш зарарлитаомдан қутулишнинг энг қисқа, xавфсиз ва таъсирли йўлидир.

Соғлом инсоннинг мудофаа тизими қусиш қобилиятини умр бўйисақлайди. Лекин мунтазам равишда табиий таомларнинг ўрнигаозиқ-овқат саноати маҳсулотларини истеъмол қилган кишинингмижози ўзгаради, қусиш қобилиятини йўқотади ва илк ҳазмнинг(оғиз, ошқозон ва ичаклардаги ҳазмнинг) бузилишига сабаб бўлади.

Ҳазм бузилишининг кетидан жиддий касалликлар кела бошлайди.Бу ҳолатда инсон қусишга янгидан одатланиши керак.

Ошқозонда оғирлик, ҳазмсизлик,кекириш ёки жиғилдон қайнашибўлса, қилинадиган энг тўғри иш - қусишдир. Бундай ҳоллардавақтни ўтказмасдан қусиш лозим ва қусишга Аллоҳнинг раҳмати дебқараш керак.

Қусиш учун 1-2 қошиқ зайтун ёғи + 200 гр илиқ сув аралашмаси-ни ичиш етарли.

Ойда бир ёки икки марта қусиш билан ошқозон мускуллари вабезлари кучаяди, сафро косаси (ўт пуфаги), жигар ва буйраклар тоза-ланади ва қувватланади.

Хусусан, қон гуруҳи “А” ва “АВ” бўлганларнинг заиф ошқозонла-ри учун бу муолажа ўта муҳим!

Фақат тез-тез қусиш кишининг ошқозони заифлатишини ҳамунутмаслик лозим..

Қусишда қийналадиган кишилар, қон гуруҳи “О” ёки “В” бўлган-лар, ошқозоннинг устига илиқ сув халтаси қўйиб, икки бармоғиниоғзига тиқиб қусишлари мумкин. Қуса олмаганлар 6 соатдан кейинбўшаштирувчи дори ичишлари керак.

Ич қотиши (Қабизлик)Ич қотиши умумий ҳазмсизликнинг симптоми бўлиб, барча касал-

ликларни чақирадиган безовталикдир. Соғлом киши, одатда, ҳарсафар овқат еганидан кейин катта ҳожатга боради.

Агар кунига бир марта овқатланиб юрган киши бир кунда иккимарта овқат еса, аммо катта ҳожатга кунда, аввалгидек, бир мартаборса - бу кишининг ичи қотганнини, икки кунда бир борса - соғли-

190

ги xавф остида қолганини кўрсатади. Бу ҳолатдан қутулиш учун аввал овқатланиш одатини ўзгартириш

керак. Ҳар таомдан 1 соат аввал бир пиёла сув ичиш керак (“Сув” бўли-

мига қаранг.) Сув ичаклардаги қолдиқларни туширади ва ичакларниҳаракатлантиради.

Соғлом бўлишни истаган одам еган овқатидан кейин, каттаҳожатга чиқмасдан аввал тарвуз, анжир, грейфрут, олма, узум кабиичакларни дам олдирувчи мевалар ва кўкатлардан ташқари бошқанарса емаслиги керак. Бу қоидага умр бўйи риоя қилиш керак.

Соғлиқ учун энг тўғри ва фойдали нарса - турк ҳожатхонасигачиқиш, яъни тиззалар букилган ҳолда, оёқлар устида ўтиришдир.

Унитаз қўллаш ва стулга ўтириш ич қотишга сабаб бўлгувчи, возкечилиши керак бўлган одатлар.

Паркинсон, мултипл склероз (MS) каби неврологик касалликлар-да ич қотиши кўп юз беради.

Транкилизанлар, сийдик ҳайдовчилар, темир-калцийни ўз ичигаолган дорилар, антикислоталар каби бази дориларни ишлатиш ҳамиш қотишига сабаб бўлади.

Ичакларни ишлатишҲар кун туйилган сано ёки сано аралаштирилган қоришмалардан

биттасини ёки зиғир уруғи ёки магний сульфат ишлатиш керак, бумуолажа ичакларнинг ишлашини яхшилаб тартибга солгунча қили-ниши лозим. Ичаклар тузалса, муолажа сонини ҳафтада 1 мартагатушириш мумкин. Муолажани умр бўйи қилиш керак бўлса, сано,зиғир уруғи ва магнезиум сулфат (инглиз тузи) ишлатилиши мумкин.

Кўп миқдорда янги мева ва янги кўкат ейиш ич қотишининг олди-ни олади. Таомларнинг 60% янги ва тирик бўлишига аҳамият беришкерак. Фақат 40% таом пишган таом бўлиши мумкин. (Масалан, кун-лик таом 1000 гр бўлса, 600 грамми мева, сабзавот, кўкат, мева сувива асал бўлиши керак. 400 грамми эса таом ва нон бўлиши мумкин.)

Магнезиум сулфат(инглиз туз)ни қўллашМагнезиум сулфат чуқур табақалардан токсин ва тузларни сўриб

олиб, ичаклар орқали ташқарига чиқариб ташлайди. Шишларнийўқотади, буйракларнинг фаолиятини осонлаштиради. Тузилмага

191

кўра, 1 чой қошиқдан 1 ош қошиққача магнезиум сулфат бир пиёласув билан аралаштирилиб, эрталаб ичилса, 1-2 соат кейин каттаҳожат келади.

Магнезиум сулфат ичакларнинг тез ишлашини таъминлашисабабли кечқурун таомдан кейин эмас, ҳазм тугаганидан кейин, эрта-лаб ичилади. Акс ҳолда ҳазм бўлмаган таом ичаклардан тез ўтибуларнинг кимёвий таркибини бузади.

Огоҳлантириш: қон гуруҳи “О” бўлганлар магнезиум сулфатданқаттиқ таъсирланишади. Шу сабабдан уни фақатгина даволанишмуолажаларида ёки 2 ҳафтада бир марта ишлатишлари мумкин. “А”,“В” ва “АВ” қон гуруҳларига мансуб кишилар эса, зарурият туғилса,ҳар куни ёки ҳафтада 2-3 марта ёки ҳафтада бир марта мунтазамишлатишлари мумкин.

Қон гуруҳи “АВ” бўлган қариялар тўғри ичакдаги бир хусусиятсабабидан 20 йил давомида ҳар куни инглиз тузини ишлатарди.Унинг қони, тўқималари ва аъзолари бу китобда кўрсатилган давола-нишни 3 йил бўйи қўллаган кишиларникидек тоза эди.

Зиғир уруғини қўллаш1 ош қошиқ зиғир уруғи янги майдаланиб, озроқ асал билан ара-

лаштирилиб, ютилади, устидан кўп сув ичилади. 1 чой қошиққичитқи ўти уруғи, 3-5 дона майдаланган саримсоқ ва ярим чойқошиқ занжабил қўшилса, янада таъсирли бўлади. Бу муолажа ичак-ларни ишлатиб, ич қотишининг олдини олади, шишларни кетказади,қонни тозалайди, саратондан (ракдан) асрайди, яраларни ёпади.

Ёки:1 ош қошиқ зиғир уруғи 100 гр иссиқ ёки совуқ сув билан аралаш-

тирилади, устига мато ёпиб, 1-2 соат қўйилади. Эрталаб уйғонгандаёки кечқурун уйқудан аввал, ёки ҳам эрталаб, ҳам кечқурун, сувибилан ичилади.

Огоҳлантириш:• Майдаланган зиғир уруғи туриб қолмаслиги керак! Акс ҳолда,

унинг таркибидаги омега ёғ кислоталари шифо хусусиятинийўқотади.

• Зиғир уруғини катта, кичик, қари, ёш – хуллас, ҳамма истеъмолқилиши мумкин.

• Зиғир уруғи сув билан бирга ичилиши шарт.

192

Санони қўллашНормал ҳолда ейилган таом қолдиқлари 24-36 соатдан кейин ичак-

лардан ташқарига чиқади.• Ич қотиши муаммоси бўлса ёки ҳазм қилинган озуқанинг ичак-

ларга ўтиши секинлашган бўлса, сано фақат бўшатирувчи воситасифатида қўлланилади. Оч қоринга ичилган санонинг бўшаштирувчитаъсири йўқ.

• Майдаланган сано ёки аралашмаси куннинг оxирги таомиданкейин ёки таоми билан бирга ейилиши керак.

• Ҳар ким санонинг ўзига мос миқдорини ўзи аниқлаши керак.Бу миқдор ҳазм бўлмаган озуқанинг ташқарига чиқишига сабаббўлмасин. У нормал ҳазм жараёнига ёмон таъсир кўрсатмасдан,фақат ичакдаги қолдиқларнинг нормал тезликда чиқишини таъ-минлаши керак.

Сано миқдори тўғри белгиланган тақдирда, истеъмолдан 24 соаткейин муаммосиз катта ҳожатга чиқиш мумкин бўлади.

• Аралаш ва меъёридан кўп таом ейилгандан кейин уларни тезташқарига чиқариш учун сано ичганлар, ҳазм қонунларига зид ҳара-кат қилиб, ҳазм тизимини ҳазм бўлмаган таомни ташқари чиқаришгазўрлаган бўладилар. Иммунитет тизими, бу хатога реакция сифати-да, ошқозон айнишига, қорин оғриғига, бош оғриғига, терлашга ваҳатто ҳушини йўқотишгача олиб бориши мумкин.

Бундан ташқари, ҳазм қилинмаган таом ичаклардан тез ўтиб,ичакларнинг кимёвий тузилмасини бузади ва ичакларда яралар кел-тириб чиқаради.

• Тўрт кундан кўп давом этган ич қотишини йўқотиш учун саноишлатилмайди!

Бу ҳолатда аввал клизма қилинади, кейин сано ёки ҳар қандайбўшаштирувчи дори ишлатилади.

• Ошқозон ва ичакларда яра бўлса, сано эмас, зиғир уруғи ишла-тиш керак. Яралар ёпилиши билан, санони қўллашга ўтса бўлади.

Сано аралашмалари:9 Ич қотиши ва ҳазм заифлиги учун сано ва ялпизнинг яримга

ярим аралашмаси;9 Ич қотиши, ичакларда газ ҳосил бўлиши ва ҳазм заифлигига 30

193

гр сано + 20 гр арпабодиён + 10 гр жамбул аралашмаси;9 Ич қотиши ва жигар заифлиги учун тенг миқдорда сано + сач-

ратқи барги + шувоқўти аралашмаси;9 Ич қотиши ва ҳазм заифлиги учун 30 гр сано + 15 гр жамбул + 15

гр ялпиз аралашмаси;Бу аралашмалар майдаланиб ва таом устига сепилиб, кунда ярим-

дан 1 чой қошиққача истеъмол қилинади. Фақат ялпиз майдаланма-сдан, эзилиб ишлатилади. 9 Майдаланган сано керакли миқдорда зайтун ёғи билан аралашти-

рилиб, ютилади. Катта ҳожатга нормал ва бемалол чиқишда жудафойдали.

9 Таомдан кейин бир тутам сано баргини чайнаш ҳам шу натижа-ни беради.

Охирги йилларда тез-тез сано ишлатишнинг “зарарлари”дан гапочилмоқда. Билъакс, сано ҳар ким учун доимо фойдали ўсимликдир.Муҳими, санонинг қандай ишлатилишини билишдир.

Ошқозон ва ичакларда газ ҳосил бўлишиАралаш, яхши чайналмаган, бир-бирига зид таомлар, табиатга

уйғун келмаган ёки аввалроқ ейилган таом ҳазм бўлмасдан ейилганемаклар ёки таомдан кейин ейилган мевалар ошқозонда чирийди,натижада, ошқозон ва ичакларда газ ҳосил бўлади (ошқозон ва ичак-лар дам бўлади).

Оддий ҳолларда газни олдини олиш учун овқатланишлар ораси-да камида 6-8 соатлик танаффуслар бўлиши керак. Эрталаб очқоринга сув, сабзавот ёки мева суви ичилиши, мева, сабзавот, кўкатва таомларлардан фақат газ чиқармайдиганларини ейиш керак, ўзтабиатига (мижозига) мос келмаган таомларни емаслик керак

Шу билан биргаликда газ ва катта ҳожатни узоқ вақт ушлаб туришич қотишига ва тез қаришга сабаб бўлишини унутмаслик керак.

Газни бемалол чиқариш учун тиззалаб ўтириш керак. Бу ҳолаткатта ҳожатнинг ҳам қулай чиқишини таъминлайди.

Тиззалаб ўтириш хусусан қизлар ва аёллар учун фойдали, улар-нинг қулай туғишларини таъминлайди. Қадимдан аёллар барча ишла-рини чўккалаб ўтириб қилишарди, уларнинг туғишлари ҳам муаммо-сиз бўлар эди.

194

Музлатилган меваларда ҳосил бўлган кимёвий ўзгаришлармевани бузади ва ичакларда кўп газ пайдо бўлишига сабаб бўлади.Қовун янги бўлмаса, у ҳам айни муаммони келтиради.

Мавсумидан бошқа пайтда ейилган табиий қуритилган мева муз-латгичда сақланган мевадан соғломроқдир.

Газ чиқишини олдини олувчи ва газ чиқарувчи энг кучлидорилар:9 Қоразира, арпабодиён уруғи ва ўти, фенхель уруғи ва ўти, шивит

ва уруғи, кардамон (ҳил), жамбул ва занжабил. Бу қоразиравор-лар майдаланиб, алоҳида-алоҳида ёки аралаш ҳолда таомларнингустига сепилиб ёки чой қилиб ичилади.

9 2 ҳафта давомида ҳар куни эрталаб 5 гр исириқ уруғи сув биланичилса, газ ҳосил бўлишининг олдини олади.

9 30 гр. ҳлол (тилла) ва 30 гр занжабил майдаланиб, тўғралади, 10гр чиннигул қўшилади ва бир литр сувда 10 соат намланади,кейин паст оловда 5 дақиқа қайнатилади ва совуганидан сўнгсузилади.

Ҳар куни оч қоринга 30-50 граммдан 2-3 марта ичилади. Асалбилан ширинлаштириш мумкин. Бу муолажа 2 ҳафта давомидақилинади.

Бироқ табиатига мос келмаган, аралаш, тайёр ва қўшимчали таомейдиган кишилар, таомдан кейин мева ейдиганлар ва овқатларниқисқа оралиқларда ейдиганлар газ ҳосил бўлишидан асло қутулаолмайдилар.

Ич кетишиҲар ич кетишидан қўрқиш керак эмас ва уни тез тўхтатишга

шошилмаслик керак.Ошқозон, ичак, жигар, талоқ ва мия касалликларидан келиб

чиққанидек, кўп ёки айниган таом ва ичимликлар истеъмол қилишсабабли келиб чиққан ич кетиши тананинг зарарли моддалардан тоза-ланишига сабаб бўлади.

Ичи кетганлар учун ҳаммом, уйқу ва очликдан яхшироқдори йўқ.

195

Ич кетганда,биринчи қилинадиган иш - 3 кунлик очликка ниятқилиш ва ҳаммомга тушишдир. Ҳаммомдан кейин зайтун ёғи (жам-бул ёғини ҳам қўшса бўлади) билан умумий массаж қилинганданкейин ётиш ва кўп ухлаш керак.

Касал учун энг фойдалиси 3 кунлик очлик давомида ҳеч нарсаичмасликдир. Жуда чанқаб кетса, ич кетишини тўхтатадиган сову-тилган ёмғир суви ёки замзам сувига ёки музлатиб, эритилган сувгатабиий сирка ёки лимон сувини аралаштириб, кичик ҳўпламларбилан ичиш мумкин.

Сувнинг совуқ бўлишига диққат қилиш керак! Чунки иссиқ ваилиқ сув ич кетишини кучайтириши мумкин.

Оддий ич кетишларида бутунлай яхшиланиш учун фақат 2-3 куноч қолиш, кейин озиқланишни тузатиш етарли бўлиши мумкин.

Агар ич кетиши сурункали касалликлар ёки ўткир инфекцияларбилан боғлиқ бўлса, даволанишни давом эттириш керак.

3 кун сўнгра қуйидаги мева сабзавот сувларинининг аралашмала-рига ўтилади.

Мавсумига кўра, қай бири мумкин бўлса, сув билан аралаштири-лади ва 3 кун давомида кечгача кичик ютумлар билан хоҳлаганчаичилади:9 Хом узум (яшил), кўк (хом) тут, нордон-ширин олма, олча,

лимон ёки анор суви,9 Уруғлари билан бирга сиқилган тарвуз суви,9 Сабзи + олма суви аралашмаси,9 Сабзи + янги сиқилган занжабил суви аралашмаси,9 Петрушка ёки селдир барги суви + исмалоқ суви аралашмаси,9 Петрушка ёки селдир барги суви + семизўти суви аралашмаси,9 Қоразира билан қайнатилиб, совутилган қатиқ суви.

Булар ошқозон ва ичаклардан бегона микробларни чиқариб, фой-дали микробларнинг кўпайишини таъминлайди; ошқозон ва ичаклар-ни қувватлантириб, яраларни ёпади.

Ҳар куни кечқурун саримсоқли зайтун ёғи лимон суви билан ара-лаштириб ичилади.

Бу муолажа 3 кун давомида қилинади.Огоҳлантириш: занжабил, петрушка ва селдир баргининг суви

кунига фақатгина 1 ош қошиқ ишлатилади.

196

3 кундан кейин яна 3 кун давомида қуйидаги пархез бошланади:Эрталаб: асал шарбати ичилади. Унга олма суви ёки арпа суви

қўшилса бўлади. Ёки анжир, узум ёки тарвуз еса бўлади. Қишфасли бўлса, 1-2 қошиқ янги қовурилиб, майдаланган зиғируруғи + 1 чой қошиқ янги майдаланган қичитқи ўти уруғи +ярим чой қошиқ майдаланган занжабил + 1 қошиқ асал +хоҳланса, майдаланган саримсоқ аралаштирилиб, ейилади. Кўкчой ичилади.

Тушлик: ёғсиз қовурилган гуруч тоғ тузи қўшилиб қайнатила-ди, кейин қатиқ суви қўшилади ва яна қайнатилади. Ялпиз,қоразира, занжабил ва заъфарон қўшилади, совуганиданкейин ичилади.

Ёки:9 Қовурилган гуруч, чиннигул, занжабил ва қоразира билан қўй

оёқлари солинган (қайнатилган) шўрва пиширилади. Асрда: Юқорида айтилган ҳар қандай мева ёки сабзавот суви ичи-

лади ёки тарвуз, анжир ёки узум ейилади.Кечқурун: Мойчечак, жамбул ёки розмарин чойи асал билан ичи-

лади.Ёки:9 2 миқдор занжабил + 2 миқдор чиннигул + 1 миқдор долчин ара-

лаштирилади. Бу аралашмадан 1 чой қошиқ 1 пиёла қайноқ сувбилан 15 дақиқа дамланганидан кейин ичилади.

9 Уйқудан аввал саримсоқли зайтунёғи + лимон суви ичилади.3 кун бу тарзда озиқланилади. Беморнинг иштаҳаси бўлмаса, “фой-

дали бўлсин” деб беморни ейиш -ичишга зўрламаслик керак,иштаҳасига кўра еб ичишига имкон бериш керак.

Муолажани бошлагандан 4 кундан кейин ҳам ич кетиши давом эта-ётган бўлса:

9 1 чой қошиқ майдаланган анор пўсти бир пиёла сув билан 5дақиқа қайнатилади. 10-15 дақиқа дамланганидан кейин иккигабўлинади ва асал аралаштириб, тушликкача 2 марта ичилади.Керак бўлса, тушдан кейин ҳам такрорланади.

Ич кетишига қарши анор пўсти ўрнига янги чиққан ёнғоқ (грекёнғоғи) барглари ёки ёнғоқнинг ич пардалари айни тарзда ишла-тилади. Анор пўсти ва ёнғоқ пардалари ич кетишини тўхтатувчи

197

кучли дорилар ҳисобланишади. Шу сабабдан бу дороилар ичқотишини келтириб чиқармаслиги учун ич кетиши тўхтатгач,уларни истеъмол қилишни дарров бекор қилиш керак.

Ёки:9 9 кун давомида қовурилиб, майдаланган 1 ош қошиқ гуруч ёки

арпа 500 грамм сув билан аралаштирилади, 1 ош қошиқ майда-ланган анор уруғлари + 1 ош қошиқ майдаланган анор пўстиқўшилиб қайнатилади. 4 га бўлиб, кунига 4 марта ичилади ёкибу аралашмага 700 гр.сув илова қилиниб, клизма қилинади. Будори ич кетишини тўхтатади, ошқозон ва ичак яраларини ёпади.

Ич кетиши тўхтаганидан кейин бемор ҳар куни эрталаб асал шар-бати, сабзавот ёки мева суви ичишга ва пишган таомларни кунигабир мартадан кўп емасликка одатланиши керак.

Бу 9 кунлик даволаниш билан қонли ич кетиши билан бирга ичкетишига сабаб бўлган турли касалликлар ҳам енгиллашади. Бумуолажа ошқозон ва ичакларда қонаган яраларни ҳам ёпади.

Турли ич кетишларни қисқа вақтда тўхтатадиган дорилар:9 Қайнатилиб қуюқлаштирилган ёввойи семизўти суви, хом тут

суви, хом кўк (хом) узум суви ёки бехи суви ичиш, 9 Эчки сути ичиш, 9 Қовуриб майдаланган арпабодиён, баргизуб ёки семизўти

уруғини сув билан ичиш.Бундан ташқари, қорин устига бир неча маротаба банка қўйиш ва

ҳар сафар 15 дақиқа кутиш ҳам ич кетишини тўхтатади.

Ошқозон рефлюзиОшқозондаги овқатнинг қизилўнгачга (таом қувурига) қайтиб

келишини тўсадиган механизмининг (қопқоқнинг) кучсизланишисабабли овқатнинг қизилўнгачга қайтишига “oшқозон рефлюзи”дейилади.

Агар ўн икки бармоқли ичаклардан ошқозонга қараб сафрокўтарилса, ошқозон қувурига чиққан овқатда ҳам кислота, ҳамсафро бўлади.

Сафро (ўт) ҳам ошқозон кислотаси каби қизилўнгачнинг (таомқувурининг) бузилишига сабаб бўлади. Бу ҳолат умуман ошқозон

198

чурраси (грижаси) билан бирга юз беради. Ошқозон чурраси-нинг(грижасининг) белгилари (симптомлари) рефлюз белгиларига(симптомларига) шунчалик ўхшайди-ки, уларни бир-биридан ажра-тиш жуда қийин.

Рефлюз белгилари (симптомлари):• Ошқозонда ҳазмсизлик, ачиш, қизиш ва газ (қориннинг дам

бўлиши); • Ишиш, кекириш ва оғиз ҳидланиши; • Сув, таом қолдиқлари ёки сафронинг (ўтнинг) ёки буларнинг

барчаси биргаликда оғизга келиши; • Тўқ қоринга ётганда кечалари безовта қиладиган ишиш, кеки-

риш ва кўп миқдорда газ (қориннинг дам бўлиши); • Кечалари йўтал, уйғонганда овознинг буғилиши ва томоқдаги

оғриқлар. • Бу ҳолатлар чалқанча ва юзтубан ётганда яна ҳам кўпайиши

мумкин.Ҳазмсизлик давом этса:• Ошқозон ва ичаклардаги газдан ташкил топган шишкинлик

юракка босим ўтказиши натижасида юрак уриши ва қон айланишидаҳам бузилишлар юзага келади.

• Ошқозондаги овқатнинг тез-тез қизилўнгачга (таом қувурига)кетиши натижасида сурункали фарангит, синузит ва аллергик астмаҳосил бўлади.

• Овоз найчаларининг бузилиши ва қалинлашиши овознинг паса-йишини, сурункали йўтални ва тиш чиришини келтириб чиқаради.

Қисқаси, ошқозонни ортиқча тўлиб, шишуви, сурункали йўтал,тез-тез ва ортиқча қусиш, оғир жисмоний машқлар, тўқ қоринга жин-сий муносабат қорин ичидаги босимини орттириб, диафрагма муску-лининг ҳолсизланишига, рефлюзга ва чурралашишига олиб келади.

Ортиқча тўлдирилган ва ичида озуқаларнинг узун муддат турибқолиши ва чириши натижасида газ билан шишган ошқозон деворияллиғланишга, ошқозон мускуллари заифлашишга ва ишдан чиқиш-га, ёпиш механизми бузилишга бошлайди.

Ҳозирда ўсмирларнинг таxминан 25% ида ошқозон рефлюзи куза-тилмоқда.

Бунга қўшимча равишда:

199

• Ҳомиладорлик пайти жигардан ошқозонга юборилган ва қусишбилан ташқарига чиққан токсинлар қизилўнгач (таом қувури) остида-ги мускулларни таъсирлантириб, заифлаштиради.

• Кексаларда рефлюз ва ошқозон чуррасининг (грижасининг)ҳосил бўлиши тўқималарнинг заифлашиши ва эгилувчанлигини (эла-стиклигини) йўқотиши билан ҳосил бўлади.

Ошқозон ярасиОшқозон яраси ўзи алоҳида ёки рефлюз ва чурра (грижа) билан

бирга кузатилади. Касаллик бошланишида ошқозон ачиши ва оғир-лик ҳисси, оғизга аччиқ сув келиши, тилнинг увилиши, қорин устқисми босилганида оғриқ ҳис қилиши, таомдан 2-3 соат кейин курак-нинг пастки қисмлари орасида кучли оғриқлари кузатилади.

Қусиш билан қон келиши ёки катта ҳожатнинг қаҳваранг (жигар-ранг) бўлиши, яранинг ривожланганлигини кўрсатади. Ошқозонрефлюзи, гастрит ва ошқозон ярасининг сабаблари бир хилбўлгани учун давоси ҳам бир хил.

Давоси9 Бир ҳафта давомида ҳар куни эрталаб 30-50 гр саримсоқли зай-

тун ёғи + 30-50 гр лимон суви аралашмаси ичилади (“Дорилар”бўлимига қаранг.)

9 Кун давомида очиққанда хоҳлаган миқдорда сабзавот суви ара-лашмалари (5-8 марта) ичилади.

9 Ҳар куни кечқурун уйқудан аввал бир ош қошиқ янги сиқилганзанжабил суви кичик ютумлар билан ичилади.

Хоҳишга ва мавсумига кўра қуйидаги аралашмалардан бири ёкибир нечтаси ичилади:9 50 гр пиёз суви + 150 гр янги сиқилган қичитқи ўти суви + 50 гр

сув аралашмаси, 9 150 гр сабзи суви + 1 қошиқ петрушка суви + 1 қошиқ селдир

барги суви + сув аралашмаси, 9 100 гр сабзи суви + 100 гр олма суви + 50 гр сув аралашмаси, 9 150 гр исмалоқ суви + 50 гр қизил лавлаги суви + 1 ош қошиқ пет-

рушка суви + 1 ош қошиқ селдир барги суви + сув аралашмаси, 9 200 гр семизўти суви + 1 ош қошиқ петрушка суви + сув ара-

лашмаси,

200

9 50 гр пиёз суви + 150 гр картошка суви + 1 ош қошиқ петрушкасуви + сув аралашмаси.

Кун давомида 9 Май мойчечаги, оддий бўйимодарон, розмарин, далачой, жамбул

ёки қуруқ занжабил майда-майда қилиб тўғралганидан кейин 1чой қошиқ олинади, бир пиёла қайноқ сув билан 15 дақиқа дам-ланганидан кейин сузилади. Шу тарзда дамланган янги чой сову-тилмасдан кун давомида 3 марта ичилади.

9 Сиқиштирувчи-буриштирувчи таъсирга эга бўлган анор уруғи ваич пардалари туйилиб, элакдан ўтказилади ва эрталаб-кечқурунсув билан 1 чой қошиқ ичилади ёки aнор уруғи билан пишири-лган, шўрва ичилади.

Ёки:9 Бир чой қошиқ майдаланган ёки туйилган эман пўсти бир пиёла

қайноқ сув билан аралаштирилиб, 15-20 дақиқа дамланади васузилади. Кун давомида 3 пиёла янги дамланган чой совутилма-сдан ичилади, 1 чой қошиқ майдаланган янги эман меваси эрта-лаб-кечқурун сув билан ичилади.

9 Кечқурун ётаётганда беморлар чалқанча ётиб, гавдаларининг устқисмини баланд қилиб ётишлари керак. Ётишдан 2-3 соат аввалва 21.00дан кейин ҳеч нарса емасликлари керак.

Бир ҳафта ўтгандан кейин ошқозон ва ичаклариннг умумийдавосига ўтилади.

Ошқозон ва ичакларнинг умумий давоси (2-4 ҳафта-лик курс)

Ошқозон давосига тайёрланиш учун аввало қусиш керак.(“Қусиш” бўлимига қаранг.)

Таом ейиш давомида ва тамодан кейин сув ичиш одатини таркқилиш керак бўлади. (“Сув” бўлимига қаранг.)

Озиқланиш хатоларини тузатиб, таомни яхшилаб чайнаш керак.(“Касалликлар сабаблари” бўлимига қаранг.)

Қуса олмаганлар учун ҳазмни осонлаштирадиган дорилар:9 Таомдан аввал ёки кейин ярим чой қошиқ занжабил кукунини

ютилади ёки 1 ош қошиқ янги сиқилган занжабил суви ичилади.

201

Ёки :9 Таомдан 1,5-2 соат кейин шакарсиз занжабил, жамбул, далачой

ёки қалампир чойи ичилади.Ёки:

9 Таомдан кейин тарвуз ейилади ёки ялпиз, янги қалампир, дала-чой, тархун, жамбул каби яшил баргли ўтлар чайналади. Тўхтамаётган ҳазмсизлик учун:

9 Дона қоразира сирка билан намлатилиб, 7-9 соат сирка ичидатургандан кейин суви сузиб, қуритилади. Кейин қовурилади вашу миқдорда қора мурч, оқ қалампир, қора қалампир ва занжа-бил билан аралаштирилиб, майдаланади. Кунига ярим чойқошиқ, таомдан олдин ёки кейин ярим чой қошиқ ютилади.Хоҳишга кўра, таомдан аввал ҳам, кейин ҳам ярим чой қошиқейиш мумкин. Ошқозонни қувватлантиради, ҳазмни осонлашти-ради, ошқозон ва ичаклардаги газни йўқотади.

Ошқозон ва ичаклар учун дорилар:9 Зиғир уруғи, қаттиқ ҳазмсизликда истеъмол қилинади. Зиғир

уруғи ҳар сафар янги майдаланган бўлиши керак. Сурункаликолит учун майдаланмаган зиғир уруғи ишлатилади.

9 1 ош қошиқ тоза асал, 1 пиёла илиқ сув билан (сув совуқлиги 40градусдан кўп бўлмаслиги керак) аралаштирилиб, ҳар куни эрта-лаб оч қоринга ичилади. Эрталаб-кечқурун кунига 2 марта ичи-лиши мумкин. Оғир вазнлилар учун кунда 1 ош қошиқ, нормалвазндагилар учун 2 ош қошиғидан кўп асал ейиш тўғри эмас.

9 Ичаклардаги зарарли микробларга қарши қуруқ пиёз ва 3-9 донасаримсоқ ейиш ёки ютиш керак бўлади.

9 Сабзи пўсти олинмасдан семизўти ёки исмалоқ суви сиқилади.150 гр сабзи сувига 50 гр сув аралаштирилади бошқа нарса емас-лик шарти билан тушликкача 2-3 пиёла ичилади. Сабзавот сувиўрнига уйда қилинган қатиқ суви ҳам ичилиши мумкин.Сабзавот ва қатиқ суви 1 пиёлага 1-2 қошиқ қошиқ петрушка ёкиселдир барги қўшиб, бойитилади. Қон гуруҳи “В” ва “АВ”бўлганлар ўзлари учун жуда фойдали бўлган картошкани пўстла-ри билан сиқиб, сувини ичишлари мумкин. Фақат картошканинггени ўзгармаганлигига диққат қаратиш керак.

9 Анжир билан хурмо пўстлари олинмасдан ва ювилмасдан ейили-ши керак. Ювиш тўғри келса, ювиб, фойдали микроблари кўпа-

202

йиши учун 1-2 соат қўйилиши керак. Булар бўлмаган тақдирдатарвуз ҳам бўлади.

9 Чимланган (униб чиққан) буғдой ёки арпа - мукаммал дорилар-дир. Йиллар давомидаги ошқозон-ичак касалликларини ҳам 40кунда даволаса бўлади.("Дорилар" бўлимидаги "Чимланганарпа ва бугдой"га қаранг)

9 30-50 гр саримсоқли зайтун ёғи шу миқдорда лимон суви биланаралаштириб, ичилади. Саримсоқли зайтун ёғи ҳазм йўллариниочиб, даволайди ва қувватлантиради. Жигарни тоза тутади,сафро (ўт пуфаги) тошларининг парчаланишига ва тушишигаёрдам беради. Таом ва салат билан ҳам ишлатса бўлади.

Зайтун ёғини меъёридан ортиқ истеъмол қилиш одамни семиртири-шини ҳам унутмаслик керак.

Ошқозон ва ичак касалликлари билан оғриган беморларнингозиқланиши 2 усулда бўлади:

1 усул:9 Эрталаб (07.00-08.00) 1 пиёла асал шарбати ичилади9 1-2 соат кейин сабзи суви, исмалоқ суви, семизўти суви, грейф-

рут суви ёки қатиқ сувини ичиш бошланади ва тушликкача (2-3пиёла) давом этилади. Бу орада 1-3 дона саримсоқ ейилади.

9 Тушликда (соат 13.00-14.00) салат, қатиқ ёки кўкатлар билан 1тур таом ейилади. Таом билан бирга ёки кейин 1-3 дона саримсоқютилади. Саримсоқ ўрнига янги пиёз ейиш мумкин.

9 Кечқурун (соат 19.00-20.00) 1-3 дона саримсоқ ютилади ва зиғируруғи ёки 1-3 қошиқ кўкарган буғдой ювиб, ейилади (асал васаримсоқ қўшиш мумкин) ёки анжир, хурмо ёки тарвуз ейилади(хурмони тарвуз билан еса бўлади). Янги анжир ўрнига сувбилан намланган ва зайтун ёғида бир кун турган 3 дона қуруқанжир еса ҳам бўлади.

Ёғдан ҳайвоннинг ички ёглари ва рафиналанмаган зайтун ёғинидоғламасдан ишлатиш керак.

Зайтун ёғига саримсоқ, янги пиёз, майдалаб тўғралган петрушка,селдир барги, қоратундак, райҳон, жамбул, ялпиз каби яшил саб-завотлардан бири аралаштириш мумкин. Қоразиравор сифатидашамбала, қоразира, дафна баргини ишлатиш мумкин. Қон гуруҳи“О” бўлганлар учун гўшт, қизил қалампир, дафна барги, қорази-ра, жамбул кўп миқдордаги пиёз билан намланади, аввал суви

203

ичилади кейин бир миқдор гўштдан ейилади. 2-чи усул:9 Эрталаб 1 ош қошиқ асал билан тайёрланган асал шарбати ичи-

лади. 9 1 соатдан кейин 1-3 қошиқ янги кўкарган буғдой ёки арпа

нишонаси ювиб, ейилади. Мавсум ва хоҳишга кўра, кўкарганбуғдой ўрнига янги анжир ёки лимон ва саримсоқли зайтун ёғиқўшилган кўкатли салат ейилади. Унга саримсоқ ҳам қўшишмумкин.

9 Очиққанда сабзи, исмалоқ, семизўти ёки қатиқ сувлари ичила-ди ва кечгача (3-4 пиёла) шундай давом этилади. Орада 3 донасаримсоқ ҳам ейилади.

9 Кечқурун саримсоқ ва асал билан бирга зиғир уруғи, кейинанжир ёки хурмо ейилади (хурмони тарвуз билан еса бўлади).Янги анжир ўрнига сув билан намланган ва саримсоқли зайтунёғида бир кун турган 3 дона қуруқ анжир еса ҳам бўлади.

Ҳар ким ўз ичакларининг ҳолатини билгани нисбатида соғли-гини бошқариши мумкин. Бунинг учун:

9 1 дона қизил лавлаги (100-150 гр) тўғралиб, лимон суви, сарим-соқ ва зайтун ёғи билан салат қилинади. Бу салат кичик нон бўла-ги билан ёки, яхшиси, нонсиз ейилади.

Қизил лавлаги салати ейилганидан 3 соатдан кейин сийдикни куза-тишга ўтилади, 36 соатгача кузатилади. Ичак соғлом бўлса,қизил лавлаги ранги қонга аралашмайди ва сийдик биланчиқмайди. Сийдик ранги нормал бўлади.

Ичак касал бўлса, лавлаги ранги қонга аралашади, сийдик ҳамқизил ранга киради. Бу ҳолатда лавлаги танадан бутунлайчиққунича (24-36 соат) сийдик ранги қизил бўлиб қолади. Буичакларнинг касаллигига ишоратдир.

Сийдик ранги қанчалик қизил бўлса, ичак ҳам шунчалик бузилганбўлади. Бу ҳолда ичак давоси қилиниши керак.

Агар сийдик ранги оч қизил бўлса, бу нормал ҳисобланади. Ошқозон ва ичакларни қувватлантириш ва қон айланишини

жонлантириш учун қуйидаги дорилардан бири қўлланилади:9 Кунда икки марта бир ош қошиқ ўз пўсти билан сиқилган янги

занжабил суви оч қоринга ичилади.

204

9 Янги занжабил ўз пўсти билан тўғралади ва тоза асал билан ара-лаштирилади. Кунига 1 ош қошиқ ейилади.

9 50 гр занжабил кукуни 200 гр асал билан аралаштирилади вакунда икки марта бир чой қошиқдан ейилади.

Ёки: 9 Седана ва қоразира айни миқдорда туйилади, эзилган саримсоқ

қўшиб, асал билан аралаштирилади ва ҳар куни эрталаб очқоринга ёки ҳар куни кечқурун уйқудан аввал бир ош қошиқ ейи-лади.

Ҳазм тизимининг кучли ва соғлом бўлишини истаган ҳар бир кишибу муолажани йилда 2-3 марта 2 ҳафталик курслар шаклидақилиши керак.

Кўричак (апендицит) жарроҳлигидан ўтганлар янги ёки қуруқзанжабил ишлатишни ташламасликлари, вақти вақти билан 1-2ойлик танаффуслар қилиб, истеъмол қилишни давом эттиришла-ри керак. (Занжабил чой сифатида, овқатларга қоразиравор сифа-тида ёки тўғралиб, асал билан аралаштириб ҳам ейилади.)

Ичак даволаниши учун юқорида айтилганлардан бирини қўллаб,бошқа томондан танаффусларда соғайгунча 3 кунлик оч қолишқўлланилади. Бу ерда 3 кунлик рўзанинг роли катта. Кенгайганошқозон ва ичаклар фақат бу рўза ёрдамида нормал шаклга кела-ди. Аввалдан яллиғланиш сабабли юзага келган ичаклардагимуаъян қизишлар мазкур даво билан йўқотилади.

Ичакни даволаш давомида анжир, хурмо, занжабил, зиғир уруғи,саримсоқ ва асал ейиш керак. Ичаклар ҳолати қанчалик оғирбўлса ҳам, яланғоч, яраланган, қисман торайган, кенгайган,чуқурчалар ҳосил қилган бўлса, ҳам яхшиланади, агар юқоридакелтрилган даво диққат билан қилинса.

Давонинг мақсади:• Ичакларни сано билан ҳаракатга келтирмоқ; • Зиғир уруғи билан тозалаш ва шишларни йўқотмоқ; • Саримсоқ билан зарарли микробларни ўлдирмоқ; • Семизўти, исмалоқ, сабзи ёки қатиқ суви билан яраларни

ёпмоқ;• Анжир ва хурмо билан керакли микробларни ичакларда кўпайти-

риб, уларни қувватлантирмоқ;

205

• Рўза билан ошқозон ва ичаклар ҳолатини аввалги ҳолатига кел-тирмоқдир.

Ошқозон ва ичаклар даволанар экан, барча тана даволанган ҳисоб-ланади. Чунки Аллоҳнинг яратган мукаммал ускунаси шундайишлайди. Шундай экан, замонавий тиббий услубларнинг бир аъзонидаволаб, бутун танани хароб қилганини ҳар куни турли мисоллардакўрмоқдамиз.

ПаразитларЕр юзини чириб бошлаган органик моддалардан тозалаш учун

минглаб хил қуртлар яратилган ва вазифалантирилган. Инсон танаси-да ҳам бу тозалашни амалга оширувчи қуртлар ва бошқа паразит тур-лари бор.

Атрофимизда ва ҳар ерда мингларчa ҳар турли паразит тухумлари,уруғлари бор. Бу уруғлар нафас ва оғиз йўли билан ҳазм тизимигакиради, уруғлардан қуртлар чиқади, ичаклар ва жигарга жойлашиб,кўпайишади.

Фақат соғлом тана паразитларни ўзига олмайди, тўғрироғи,соғлом танада паразитларнинг яшашига шароит йўқ.

Аммо ҳазмсизликдан қийналадиган, зарарли, кимёвий моддалитаомлар eйдиган кишининг ичаклари, жигари, мияси, ошқозон остибези ва мускулларида қолдиқлар тўпланиб, чириш юзага келади,тананинг кимёвий таркиби бузилади ва бу паразитларнинг кўпайи-шига шароит тайёрлайди.

Ичакларда ҳосил бўлган яралар воситасида паразит уруғлар қонгааралашиб, бутун аъзо ва тўқималарга тарқалади.

Иммунитет тизими кучи билан эса уруғлар капсулланиб, пассивхолга келтирилади. Капсулалар билан қопланган уруғлар жиддийкасалликларга сабаб бўлиши мумкин. Масалан, гижжа уруғларининг- шизофренияга, эгземага, депрессияга ва астмага, қил (острица)қуртларининг - мигренга сабаб бўлгани аниқланган.

Аммо иммунитет тизими заифлашган, тананинг кимёвий таркибидори ва кимёвий моддалардан бузилган бўлса, паразит уруғларникапсулалар билан пассив ҳолга келтирaoлмайди ёки ҳосил бўлганкапсулалар эриб, уруғдан чиққан паразитлар ичакда эмас, аъзолар ватўқималарда жойлашиб, кўпаяди.

206

Америкада янги топилган “Моргеллонс” номли касаллик ҳам,эҳтимол, бу феномен билан боғлиқ.

Моргеллонс белгилари (симптомлари): қичиш, қоринда гижжа ваари чақиш ҳисси; қандайдир мажҳул модда парчалари; териданташқарига мовий, қизил, яшил, шаффоф ёки оқ фибра ипларининг,қизғиш қурт ва қора, кичик ҳашоратларнинг тўкилиши; терилезион(яра)лари; чарчаш; бўғинлар оғриғи ҳис қилинади.

Бошқа симптомлари: “неврологик таъсирлар” сифатида зеҳнпаришонлиги, яқин замон xотирасини йўқотишдир.

Баъзи давлатлар томонидан ишлаб чикарилиб, учоқлар (самолёт-лар)дан сепилган заҳарли кимёвий моддалар ёки сунъий махлуқот-лар, эмлаш ва дориларда қўлланилган “сунъий онг”ли нанотехноло-гик маҳсулотлар, ген муҳандислиги ёки антибиологик қуролтадқиқотлари ушбу касалликнинг сабаблари сифатида кўрилмоқда.

Баъзи кишилар эса сўнгги чиққан қиммат, “ҳамма нарсага даво”ҳисобланган антибиотиклар, антифунгал кремлар, витамин берувчи-лар, суюқ кумуш, сигирлар учун ишлатилган қил қурти дориларисабаб бўлганини илгари суришмoқда.

Буларнинг барчаси эҳтимол доирасидадир.Аммо биз, бу сирли фибраларнинг қуртлар эканлигини тахмин

этмоқдамиз.Чунки инсон танасида тахминан, икки минг хил қурт, минглаб,

балки, миллионлаб қурт уруғлари бор. Одам яшар экан, қабр ҳаётидаолдига чиқадиган бу қўрқинчли қурт уруғларини ҳаётлигида бирик-тирмоқда..

Инсон руҳи танани тарк этгандан сўнг, бу қурт уруғлари қабрдаяшай бошлайдилар. Аммо бу уруғлар бугун кишиларнинг танасидаэртароқ жонланиб, унга қабр азобини бу дунёда кўрсатмоқда.

Паталогоанотомик тадқиқотларда ичи ёрилган жасадларнинг 90фойизида бир ҳужайрали ва оддий қуртларга дуч келинган.

Баъзи паразитлар саратонга (ракка) ҳам йўл очадиБаъзи паразитлар, хусусан, ичакларда табиий равишда яшайди-

ган трематотлар юқорида кўрсатилган сабаблар билан тўқимасибузилган, ярали ичаклардан қон айланишига аралашади, тўқима-ларгa ёйилaди.

207

Тўқималарда пропил алкогол, формальдегит ёки бошқа эритувчи-лар бўлса, трематотлар кўпайиш имконини топишади. Бу моддаларҳар уйда ишлатиладиган косметик, кир ювиш кукуни, шишадагиичиш сувлари, шакар ва озуқа саноати маҳсулотларида мавжудбўлиб, танада тўпланмоқда.

Паразитлар жигарда - гепатитга, ошқозон ости безида - диабетга,тимус (бўқоқ) безида - ОИТСга, мияда - алзгеймер, шизофрения ёкидепрессия ўхшаш синдромларга, ўпкада - астмага, буйракларда - гло-мерюлонефритга, простата безида - простатитга, бачадонда - эндро-метриозга, кўз ва мускулларда - оғриқ ва қичишга сабаб бўлади.

Паразитлар кўпайганда ўсиш (каттайиш) факторини ҳам ишлабчиқаради. Ўсиш фактори тўқималардаги ҳужайраларнинг бўлиниши-га йўл очади.

Паразитлар қанчалик тез кўпайса, шунчалик кўп ўсиш факториишлаб чикарилади ва тўқималарнинг ҳужайралари шунчалик тезбўлинади.

Паразитларнинг тўқималардаги кўпайиш тезлиги тўқималардагиқолдиқ моддалар миқдори билан боғлиқ. Қолдиқлар қанча кўп бўлса,беморнинг ҳолати шунчалик xавф остида. Танадаги оғир металлар ваэритувчилар паразитларнинг кўпайишини ташвиқ қилиб, ўсиш фак-торини ҳам активлаштиради.

Бу жараён тадқиқотчилари наздида ҳар қандай саратонда (ракда)кузатилади. (“Шиш ва саратон (рак)” бўлимига қаранг.)

Ухлаётиб оғиздан сўлак оқиши, уйқуда чўчиш, тишларни ғичир-латиш, терлаш, тер ва ахлатнинг ёмон ҳиди танада паразит мавжуд-лигидан далолат беради.

Даволаш:Озиқланишни тузатиб, ичакни даволаш тугатилганида, гижжалар

тўкила бошлайди. Ундан кейин қилинадиган жигар тозаланишибилан жигар ва ичаклардаги паразитлар тамоман тўкилади. Чункитозаланган органларда гижжаларга қиладиган иш қолмайди.

Қуртларнинг ўлик ҳолда тўкилиши жигардаги токсинларнинг қан-чалик ўлдирувчанлигини, яъни xавфлилигини кўрсатади.

Тозаланиш асносида ва кейинги кунларда ҳар куни эрталаб 1 ошқошиқ асал 1 пиёла сув билан аралаштириб ичилади. Табиий асал топил-маса, лимон суви, грейфрут суви ёки ҳар қандай мева суви ичилади.

208

Жигар тозаланишидан кейинги кун:9 Эрталаб 1 қошиқ асал 1 пиёла илиқ сув билан аралаштириб, бир

чой қошиқ (болаларга 5-7 томчи) седана ёғи қўшиб ичилади.9 1 соатдан кейин то тушгача қовурилмаган ошқовоқ уруғи яшил

ич пўстлари билан оз-оздан ейилади. Уруғ миқдори болалар учун50-100 гр, катталар учун - 200 грамм. Қовоқ уруғи болаларга эзи-либ ва асал билан аралаштириб берилади. Агар уруғ асал биланейилса, асал шарбатини ичишга ҳожат қолмайди.

9 Тушда қизил лавлаги, турп, сабзи, янги пиёз ёки саримсоқ,шивит, қоратундак, райҳон ва жамбул билан қилинган салатгазайтун ёғи қуйиб, ейилади. Бу салат фақат таом эмас, балки гиж-жаларга қарши ҳам кучли доридир. Салатдан 2 соат кейин енгилтаом еса бўлади.

9 Кечқурун пўстлари олинмасдан буғда ёки палов ичида пишган 1ўртача бош саримсоқ ейилади. Унинг ўрнига 5-7 дона (болалар-га 1-3 дона) янги саримсоқ ҳам ейиш мумкин. 3-5 кун бу шаклдадавом этилади. Саримсоқдан аввал ½ чой қошиқ седана ёғи(болаларга 5-7 томчи) грейфрут ёки сабзи сувига аралаштирибичилади.

Ялпиз, жамбул, мойчечак, саримсоқ, пиёз, долчин, қоразира,карам, селдир уруғлари, арпабодиён, седана, оқ қалампир, қорақалампир, қора мурч, кардамон (ҳил), грек ёнғоғи, қалампирмунчоқ,шувоқўти, дафна барги ва меваси, зайтун ёғи қуртларга қарши дориҳисобланади. Уларни алоҳида ёки аралаштириб ишлатиш мумкин.

Масалан: 9 Қоразира + карам уруғи + селдир уруғи + жамбул тенг миқдор-

да майдаланади. Ёки: • 3 миқдор қоразира + 3 миқдор арпабодиён + 1 миқдор долчин +

1 миқдор оқ қалампир + 1 миқдор қора қалампир аралаштириб, май-даланади.

Бу аралашмалардан бири 3-5 кун давомида эрталаб-кечқурун сувбилан 1 чой қошиқдан ичилади. Бу даво билан жигар ва ичаклардагигижжалар тўкилади.

Тўқималарни паразит, личинка ва уруғлардан тозалаш учун“Шиш ва саратон (рак) давоси” бўлимига қаранг.

209

Бугун паразит терапиянинг янги методлари қўлланила бошлади.Булардан бири "биорезонанс (заппер) терапияси"дир. Биорезонаторёрдамида электромагнетик тўлқинлар ишлаб чиқарилмоқда. Бутўлқинлар организмдаги бутун паразитларни йўқ қилади. Бу ускуна-ни ижод қилганлар унинг мутлоқ зарарсиз эканини таъкидлашмоқдa.

Бизнинг фикримизча, бу ускуна зарари тезда ошкор бўлади.Чунки мингларча хил ҳужайралардан керагини танлаб ўлдириш

имконсиздир. Йўқ қилиш жараёнида, истар-истамас, организмдагибутун ҳужайралар зарар кўради.

Бутун касалликлар Оллоҳнинг қонунлари бузилгани сабаблипайдо бўлади. Бу ҳақиқат мисоллар билан китобимизда кўрсатилди.Агар бирор дори ва ускуна ёрдамида даволаниш мумкин бўлсайди, уҳолда, Оллоҳнинг ўша қонунлари ишламаган бўларди.

Варикоз ва Геморрой (вена томирларнинг кенгайиши)

Томирларнинг кенгайиши (варикоз) йўғон ичакларнинг аҳволиникўрсатади ва бавосил (геморрой) билан бир хил илдизга эга.

Бир нечта сигирдан соғиб олиниб аралаштирилган, пастеризацияқилинган, узоқ муддат сақланган сутлар, қўшимча моддали ва эрити-лган пишлоқлар, маргаринлар ва трансген ёғлар, иссиқ хамиртуруш-ли нон, печенье, чипс каби тайёр таомлар, қоришиқ ва эскиргановқатлар оxиригача ҳазм бўлмайди.

Давомли равишда ҳазмсизлик натижасида талоқ ва жигардатомирлар тиқилиб қолади, бу аъзоларда фермент ишлаб чиқаришикамаяди. Бу ҳолатда эса ичакларнинг ҳаракати секинлашиб, ич қоти-ши юз беради. Ўз навбатида давомли ич қотиши бавосилга (гемор-ройга) ва вена томирларнинг кенгайишига олиб келади. Қадимгитабиблар: “Талоқнинг фаолияти бузилмагунча, бавосил (геморрой)ва вена томирларнинг кенгайиши рўй бермайди”, -дейишган.

Варикоз ва Геморрой (вена томирларининг кенгайиши)нинг умумий давоси

Даволашни овқатланиш таркиби ва тартибини тўғрилашдан бош-лаш керак. Юқорида санаб ўтилган таомлардан тамоман воз кечишкерак. Шу билан биргa, ичакларни даволаш ва ишлатиш, жигарни,

210

қонни ва томирни тозалашни амалга ошириш лозим. Таҳоратдаҳожатхона қоғозининг ўрнига қўпол мато ва совуқ сув ишлатишкерак. Совуқ сув ва мато думғаза мускулларининг қувватини ошира-ди ва қон айланишини тезлаштиради. Шу тариқа думғаза атрофидажойлашган, мияга уланган акупунктур нуқталарнинг покиза ва очиқбўлиши таъминланади.

Бундан ташқари, ич кийим кенг бўлиши керак.Дорилар:9 200 гр зайтун ёғи 40 гр майдаланган янги седана билан аралаш-

тирилиб, бир ҳафтадан кейин сузилади. Тамом бўлгунча кунигабир чой қошиқдан овқатнинг устига тўкиб ёки тўғридан-тўғриичиб, истеъмол қилинади.

9 Янги ёки қуритилган қичитқи ўти эзилади ва сирка билан йўғри-лади Кейин ёғли қоғозга сурилади, бу қоғоз варикозли жойларгава геморрой устига маҳкам жойлаштрилади. 10-12 соат қўйилгач,яллиғланиш туфайли ҳосил бўлган суюқлик оқади ва шишлартарқалади.

9 Бир ош қошиқ зиғир уруғи 100-150 гр иссиқ сув билан 1,5-2 соатдамланади ва эрталаб-кечқурун ичилади. Ёки зиғир уруғи майда-ланади ва асал шарбати билан ичилади. Зиғир уруғи истеъмолқилингандан кейин занжабил чойи ичилади.

Зиғир уруғининг фақат данаги ёки янги майдалангани қўлланилади.9 30-40 кун давомида ниҳол (янги униб чиққан) буғдой қўлла-

нилади.9 Чой сифатида мойчечак, жамбул, қичитқи ўти, яшил чой ва зиғир

уруғи қўлланилади.9 Бақлажон поялари қурутилиб, майдаланади ва эрталаб-кечқурун

бир десерт қошиқ сув билан ютилади ҳамда бавосил (геморрой)шишларининг устига қўйилади.

9 Ялпиз билан қатиқ суви ичилади. Бундан ташқари, фил касалли-гига (элефантиазга) ҳам яхши бўлади.

Агар ич қотса,9 Тенг миқдорда сано + кашнич уруғи ёки қичитқи ўти майдала-

ниб, таом устига сепилиб, истеъмол қилинади. Бу қоришмаларқоринни оғритса, санонинг миқдори қорин ва катта таҳорат нор-маллашадиган даражагача камайтирилади.

211

Бавосил (геморрой) давосиОғрийдиган геморрой шишларига9 Тўғралган картошка + асал қоришмаси ёки седана + зайтун

ёғининг қоришмаси ёки асал + кепак қоришмаси ёғли қоғозгажойлаштирилади ва бавосил (геморрой) шишларига қўйилади.

Бошқа даво:9 7-11 дона зулук анус атрофига қўйилади.9 Думгазадан қон олдирилади. 9 Сонларнинг ички тарафига банка қўйилади. (“Банка қўйиш”

бўлимига қаранг.)Оёқлардаги варикозга ҳам ҳудди шу усул қўлланилади.Бавосил (геморрой) шишлари қонаса:

Бавосилдан (геморройдан) келаётган қон қуюқ бўлса, қонашнитўхтатиш тўғри эмас. Бундай қон оқиши натижасида организм ўзинитoксинлардан ва ортиқча моддалардан тозалайди ҳамда кўпқонлик-дан муҳофаза қилади.

Бундай қонашни тўхтатишга ҳаракат қилиш соғлиққа зиёнетказади. Қонаш билан ташқарига чиқмаган ортиқча ва заҳарлимоддалар вужудда тўпланиб, парапроктит, менингит, туберкулёз,садаф (псориаз), пес (витилиго), саратон (рак) ва моховга сабаббўлиши мумкин.

Қоннинг ранги қизғиш бўлса:9 Седана ёки хурмо данаклари қовурилиб, майдаланади, ёки

туҳум қобиғи қовурилиб, туйилади. Тоза бир матога сепилиб,бавосил (геморрой) шишларининг устига қўйилади.

Бавосил (геморрой) шишлари яллиғланса-ю, қонамаса9 Аччиқ қовун тўғрамаси яхшилаб майдаланган аччиқ бодом ва

асал тенг миқдорда аралаштирилиб, анус ичига суртилади. Бирвақтнинг ўзида шу қоришма бавосил (геморрой) шишларинингустига қўйилиб, ёғли қоғоз билан маълум муддат ёпилади.

Ёки:Янги майдаланган седана асал билан араштирилади ва айни тарзда

бавосил (геморрой) шишларининг устига қўйилади.Ёки:Бавосил шишларининг устига тез-тез ҳино ёғи қўйилади. Ҳино ёғи

бавосил шишларнинг очилишини, яллиғланиш натижасида шиш-ларда йиғилган суюқлик ва қоннинг оқишини таъминлайди.

212

Варикоз (вена томирларнинг кенгайиши) давоси9 Варикоз оғриқларини қолдириш учун варикозли оёқларга совуқ

сув қуйилади.9 Янги ёки қуритилган қичитқи ўти эзилади ёки сирка билан

йўғрилади. Сўнгра ёғли қоғозга суртилади, варикозларнингустига жойлаштирилади ва 10-12 соат қўйилади. Бу муолажаяллиғланиш натижасида йиғилган суюқликни оқизади, шиш-ларни кетказади.

9 Варикозлар устига олдин олма сиркаси суртилади; 1 соатданкейин бавосил давосида кўрсатилган шаклда тайёрланадиганседанали зайтунёғи суртилади. Бу муолажа 1-2 ой давом этти-рилса, яхши натижа беради.

9 Кунига бир марта 5 гр исириқ уруғи 2 ҳафта давомида суви биланютилади.

9 Ярим чой қошиқ мускат (кичик ҳинд ёнғоғи) тўғрамаси ёки 1/6мускат бўлаги ҳар куни оғизда эритиб, ютилади.

Бу муолажа бир йилда 2 ҳафта давомида қилинади. Қадимдантабиблар ҳозирги кунимизгача варикозга қарши мускатдан (кичикҳинд ёнғоғидан) яхши дори топишмаган.

Ичаклар тузалса, бавосил тузалади ва инсон унинг борлигини уну-тади. Варикоз шиш ва доғлари буткул тузалмаса ҳам, ҳеч қандайоғриқ ва ноқулайлик яратмайди.

Ярага айланган варикозларни даволаш учун “Яралар” бўлимигақаранг.

Жигар касалликлариЖигар вазифаларидан (функцияларидан) баъзилари

• Жигар биринчи ҳазм тизими орқали қонга ўтадиган барча модда-лар учун бир сузгич (фильтр) вазифасини бажаради.

• Жигар, энергия манбаи ҳисобланадиган, глюкоза ва витаминлар-ни зарур пайтда тана эҳтиёжи учун қўллаш учун заҳирага йиғибборади.

• Сафро косаси (ўт пуфаги) кислотасини синтезлаб, озуқаларданолган ёғларни ва ёғда эриган витаминларнинг организмга сўри-лишини осонлаштиради.

213

• Биринчи xазм тизимидан келган протеин, карбонгидрат, ёғ кабиозуқа бўлакларини майда парчаларга ажратиб ва улардан орга-низмнинг табиатига мос ёғ, яхши холестерол, фермент, глюкоза,протеин, витамин каби асосий моддаларни ишлаб чиқаради. Бужараён иккинчи ҳазмнинг якунланиши ҳисобланади. Мазкурҳазм натижасида юзага келган озуқа моддаларини қонга юбора-ди, зарарли моддаларни эса бартараф (нейтрализация) қилади.

• Қоннинг қуюқлашишини ва сувнинг томирларнинг ичида тури-шини таъминлайдиган протеинлар жигарда ишлаб чиқилади.Жигарнинг бу иши қонаш ва шишларнинг юзага келишигатўсқинлик қилади.

Сурункали токсик гепатитЖигар танадаги зарарли моддаларни танадан узоқлаштиради.

Масалан, тана ишлаши давомида пайдо бўлган ёки ҳазм орқаликелган кўплаб зарарли моддаларни ва олинган дориларнинг қол-диқларини бартараф (нейтрализация) этади ҳамда вужуддан (тер васийдик васитаси билан) чиқариб ташлайди.

Аммо жигарга келган зарарли модданинг миқдори жигарнинг ней-трализация қилиш ва ташқарига чиқариш кучидан кўп бўлса, зарарлимоддалар жигар тўқимларида тўплана бошлайди. Жигарда пайдобўлган зарарли моддаларнинг омборлари тўлса, бу моддалар буйраква қонга ўтишни бошлайди. Қолдиқ ва токсик моддаларнинг жигартўқимларида тўпланиши, тўқимaларнинг яллиғланиш бошлашигаолиб келади ва бу ҳолат сурункали токсик гепатитга сабаб бўлади.

Тиббиётда “белгисиз гепатит” (асимптоматик гепатит) деб номла-надиган атама бор.

Аслида белгисиз (симптомсиз) гепатининг ўзи йўқ. Биринчиқарашда жигарга алоқаси бўлмаган юрак қон томирларида, бўйинтомирларида ёки ҳар қандай томирлардаги тиқилиш, буйрак касал-ликлари, буйрак тошлари, сафро косаси (ўт пуфаги) тошлари, аллер-гия, тери касалликлари каби хасталикларнинг сабабчиси сурункалитоксик гепатит эканлиги маълум бўлади. Қўшимча моддали таомларва GM маҳсулотларининг кўпайиши туфайли сурункали токсик гепа-тит ҳам кенг тарқалмоқда ва бу хусусан, ёшларда кўп учрамоқда.Бугунги кунда беш ёшгача бўлган болаларнинг аксарияти, сунъийозуқалар билан озиқланган кишиларнинг барчаси мана шу касаллик-ка дучор бўлмоқда.

214

Сурункали токсик гепатитга замин тайёрлаган кимёвий мод-далар: антиконвулзанлар, антидепрессантлар, синтетик гормонлар,антибиотиклар, анестезиклар ва антиревматизм дорилари каби барчатиббий дорилар; кимёвий соч бўёқлари, озуқаларга қўшиладиганмоддалар, қишлоқ хўжалиги дорилари, барча кир ювиш воситалари,заҳарли моддалар ва шунга ўхшашлар.

Вирусли гепатитВирусли гепатит А, Б, С, Делта, Е, Г вируслари ёки герпесга ўхша-

ган вируслар сабабли вужудга келган яллиғланишли реакциядир.Барча вирусли гепатитлар юқумлидир: А ва Е гепатитлари озиқ-овқатва ичимликлар билан, Б, С, Делта ва Г гепатитлари қон ва танадагисуюқликлар орқали ёки яқин маиший алоқaлар воситасида юқади.

Баъзи беморлар қонида гепатит вируси ва жигар функциясидабузилишлар, гепатитнинг ҳеч қандай белгиси ва сариқлик кузатилма-ганлиги сабабли гепатитни бошидан ўтказишлари мумкин. Баъзикасалларда эса ҳолсизлик, иштаҳасизлик, кўнгил айниши, қусиш,қориндаги, теридаги ёки бўғимлардаги оғриқлар, қичима, кўзнингоқида ва терида сариқлик, сийдик рангининг қуюқлашиши каби бирқатор белгилар кузатилиши мумкин.

Қонида гепатит вируси бўлатуриб, жигар функицясида ҳеч қандайкасаллик белгиси кузатилмаган кишилар гепатит вирусини ташувчи-лар ҳисобланишади. Касалликни тарқатишда улар ҳам касаллар кабиxавфлидирлар.

Лекин бироқ соғлом жигар вирусларнинг яшай олиши учун қулайжой эмас ва соғлом жигар вирусни қайтариб, ташқарига чиқаради.Аммо зарарли овқатларни ейишга одатланган, сурункали ҳазм етиш-мовчилигига учраган ва сурункали токсик гепатитга замин яратувчикимъёвий моддаларни қўллаган кишининг жигарида токсик ва қол-диқ моддалар тўпланади.

Бундай одамнинг жигарида вируслар кўпайиб, жигарни тозалашвазифасини бажаришга киришадилар. Вируслар жигардаги токсин-ларни тозалай олдаиган муддатда касаллик аломатлари кўринмайди.Бироқ токсин моддалар миқдори вирусларни тозалаш кучиданошганда, гепатит белгилари юзага чиқа бошлайди.

Қонида гепатит вирусли бўлатуриб, жигарининнг функциясидаҳеч қандай ўзгариш кузатилмайдиган ташувчиларнинг ҳолати шунгадалилдир.

215

Вирусли гепатитнинг давоси осондир. Касал қанчалик ёш ва касал-лик қанчалик янги бўлса, тузалиш ҳам шунчалик тез рўй беради. Янги касалланган ёш беморни даволаш:1-чи кун:9 Даволаниш қусиш билан бошланади. (“Умумий тавсиялар”

бўлимига қаранг) 9 Қусгандан 2-3 соат кейин бир ош қошиқ магнезиум сулфат

(инглиз тузи, глаубрен тузи) бир стакан сув билан ичилади.9 2-3 соатдан кейин ярим чой қошиқ майдаланган сано + 100 гр

турп баргининг суви + 100 гр сув + бироз заъфарон билан қориш-тирилиб, ичилади. Турп баргининг сувини ўрнига сачратқи сувиёки дамланган мойчечак чойи ёки дамланган шувоқўти чойи қўл-ланилиши мумкин. Бу чойлар бир чой қошиқ мойчечак ёкишувоқўти 150 гр қайнар сув билан 15 дақиқа дамланиб, сузилибтайёрланади.

Бундан кейин бемор қўлтиғининг тагидан ўлчанган ҳарорат 38даражадан юксак бўлса, елкадан бошлаб 12-чи қовурға остигача,эртаси куни эса ўнг ва чап кўкрак остидан киндик тешигигача 8-12 та банка қўйилади. Касалнинг иситмаси юқори бўлса, иситматушиб бошлагандан кейин банка қўйилади.

2-чи кундан бошлаб, 3 кун давомида 9 Олма, грейфрут, семизўти ёки сабзи сувларидан бири сув билан

аралаштирилиб, кунига 4-5 марта ичилади. Кунига уч марташувоқўти чойи ичилади. Бироқ бемор уни ичишни истамаса,беморни бу чойни ичишга мажбурламаслик керак, шу уч кундавомида бемор оч қолгани яхши.

Ёки:9 Эрталабдан пешингача сабзи суви + олма суви қоришмаси, сўн-

гра асргача грейфрут суви, кейин кечқурунгача семизўти сувиичилади. Мева сувларининг орасида айни тарзда шувоқўти чойиичилади.

Олма ва грейфрут сувлари бир-бири билан аралаштирилмаслигикерак. Фақат олма суви сабзи суви билан; сабзи суви семизўти сувибилан, сабзи суви исмалоқ суви билан араштирилиши мумкин.

Грейфрут ўрнига лимон суви ҳам ичилиши мумкин. Қишда семи-зўти сувининг ўрнига қизил лавлаги суви сабзи суви билан аралаш-тирилиб ичилиши мумкин.

216

Мана шу уч кун давомида бошқа ҳеч нарса ейилмайди.Биринчи ва иккинчи куни тиззалардан қон олдирилади (хожамот

қилади). Қон олдириш ўрнига, анусга (ахлат чиқадиган тешик) 9-11 дона зулук қўйиш мумкин. Зулуклар тушгандан сўнг, улар қонэмган жойга банка қўйилади.

Бу уч кун ичида рўй берадиган қусиш ҳар қандай гепатитга қаршифойдалидир, яхшиланишни тезлаштиради. Бир қошиқ зайтунёғини бир стакан илиқ сув билан аралаштирилиб ичиш табиийравишда қуса олмаганларга қусишда ёрдам беради.

Бу уч кундан кейинги 7 кун давомидаЭрталабдан пешингача юқорида келтирилган сабзи суви қоришма-

лар кўрсатилганидек ичилади. 9 Пешинда кўнгли тортган мевани истаганча бошқа мева билан

аралаштирмасдан ейилади. (Анжир, узум, олма, грейпфрут,олхўри, олча ёки тарвуз).

9 Кечқурун майда тўғралган сабзи ва қизил лаваги, исмалоқ, пиёз,саримсоқ, семизўти ва турп барглари қўшиб қилинган сабзисалати ейилади. Салатга лимон суви ва зайтун ёғи қўшилади.Салат билан биргаликда бир ҳовуч қовурилмаган бодом ёкиёнгок ейилади.

9 Уйқудан олдин ёғсиз қатиқ сувига асал ва бироз тош тузи қўши-либ, ичилади.

Фақат давонинг 4-чи кунида иситма ёки сариқлик давом етса,9 4-чи кун эрталаб 70-100 гр тоза сиқилган сачратқи ёки қичитқиў-

ти суви + 50 гр сув + ярим чой қошиқ туйилган сано + бироз заъ-фарон аралаштирилиб, ичилади.

Қичитқиўти ўрнига 100 гр турп барги суви, дамланган мойчечакчойи ёки шувоқўти чойи қўлланилади.

Эслатма: бу турдаги аччиқ қоришмалар ширин қилинмасдан ичи-лиши керак.

9 Сўнгра пешингача сабзавот сувлари юқорида кўрсатилганшаклда ичилади.

9 Пешиндан сўнг бир пиёла яшил ясмиқ + 1 чой қошиқ дона қора-зира + 1 десерт қошиқ барбарис меваси ёки қобиғи + ярим чойқошиқ шамбала сув билан қайнатилади, оҳирида занжабил қўши-лади ва олов ўчирилади.

217

Бироз совугандан кейин эзмасдан сузилади ва ютум-ютум ичилади.Яшил ясмиқ ўрнига арпа ҳам ишлатилиши мумкин.

9 Уйқудан олдин ёғсиз қатиқ сувига асал ва бироз тош тузи қўши-лади ва ичилади. Бу 7 кун давомида қилинади.

9 Бу 7 кун ичида 4-чи кун яримга-ярим сув билан аралаштири-лган аччиқ қовун суви ҳовучга солиниб, бошни олдинга эгиб,бурунга тортилади. Бурун ичида 3-5 сония тутиб тургач,ташқарига ўз оқими билан чиқарилади.

Мазкур муолажани бир мартадан кўп қилиш тўғри эмас. 2-3соатдан кейин аксириш ва бурун оқиши бошланади.

Оқиш 1-2 кунгача давом этиши мумкин. Бу муолажадан кейин кўз-лардаги ва теридаги сариқлик дарров кетади. Фақат бироз бошоғриғи бўлиши мумкин, бу табиий ҳол. Аччиқ қовун суви ўрни-га аччиқ қовун ёғи ёки седана ёғи ҳам қўлланилади. (“Дорилар”бўлимининг “Аччиқ қовун” мавзусига қаранг.)

Ёки:9 Айни бир тарзда бурунга олма ёки узум сиркаси ҳам тортилиши

мумкин. Фақат бу сиркани бурунда 7-10 сония тутиб туриш вакунига 3-4 марта такрорлаш керак.

9 5-чи кун кун эрталаб ўнг курак пастига 6 дона; 9 6-чи кун эса ўнг ва чап кўкрак пастига 6 дона зулук қўйилади.

Зулуклар тушгандан кейин чақилган нуқталар устига банка қўйи-лади.

Зулуклар мавсуми бўлмаса, елкалар, кураклар ораси ва куракларпастидан қон олдирилади(хажамот қилади). 10 кундан кейин бумуолажа такрорланади.

Жигарни ювишга тайёрланиш шу тарзда тугатилади. 9 7 кун тугатилгандан кейин бир кун давомида сув билан қориш-

тирилган олма шарбати ичилади ва соат 19:00дан бошлаб жигар-ни тозалаш амалга оширилади. (“Жигарни тозалаш, 3-чи кун”бўлимига қаранг)

9 Тозалаш амалга оширилгандан кейин овқатланиш тартибигаэътибор бериш керак ва бир ҳафтадан кейин 3 кун оч қолинади.Очликдан бир ҳафта кейин натижани кўришни ҳохлаган киши-лар қонини таҳлил қилдириб кўришлари мумкин.

Даво бошлангандан 1-3 ой давомида қонда вирус мавжуд бўлиши

218

мумкин. Лекин вирус зарар бермадан, бироз вақтдан кейин ўз-ўзиданйўқ бўлиб кетади. Чунки тозаланган жигар вирусларни кўпайишиучун қулай жой эмас.

Соғликни тиклангандан кейин уни йўқотмаслик учун ҳафтадабир марта 36 соатлик очлик рўзаси тутиш, тиббиёт дориларни,қўшимчали тайёр таомларни ва ичимликларни истеъмол қилмаслик,аралаш емаслик, заҳарли моддаларга ҳеч қандай тарзда яқинлашмас-ликка одатланиш кифоя қилади. 9 Касал она сутини эмган чақалоқ эса 2-3 кун оч қолдирилади.

Очлик тугагагандан кейин 50-100 гр зайтун ёғи билан клизмақилинади, ундан кейин оз-оздан эмизилади. Чақалоқ оч қолдири-лганда унинг онаси ушбу 2-3 кун давомида биро мева сувиниичиб ўтказиши, келган сутини соғиб ташлаши ва ичаклар давоси-ни бошлаши керак.

9 Агар бемор 2-5 ёшдаги бола бўлса, болани дарров 2-3 кун очқолдириш, очлик тугагагандан кейин 150 гр. зайтун ёғи биланклизма қилиш, кейин 7 кун давомида унга грейпфрут, олма,сабзи сувларини ва асал шарбатини ичириш, мева ва тарвуз еди-риш керак.

9 Очлик тугагандан сўнг 2-чи куни курак суяклари пастидан хожа-мот қилинади ёки ўнг курак суяги пастига 3 дона кичик зулукқўйилади. Зулуклар тушгандан кейин улар чаққан жойларгабанка қўйилади.

9 5-10 ёшдаги болаларга 150-200 грамм зайтун ёғи билан клизмақилингандан кейин 3 кун очлик қилинади. Кейин 3 кун олма сувиичилади ва 3 кун соат 19:00 дан бошлаб жигарни тозлаша муола-жаси амалга оширилади. (“Жигарни тозалаш” бўлимигақаранг.)Мазкур даводан сўнг болага маргарин ва рафиналанган суюқ

ёғлар билан тайёрланган овқатлар, қўшимчали тайёр таомлар ваичимликлар, аралаш овқатлар, оқ нон едирмаслик керак, сут ҳамичирмаслик керак. Янги сиқилган мева ва сабзавот сувлари, табиийузум бекмеси (асалдек ҳолга келганча қайнатилган сок) ва меваберишни давом эттириш керак. Исталса, кунига бир марта овқат еди-рилиши мумкин

Бемор кекса ёшдаги киши бўлса, “Сурункали гепатит давоси “амалга оширилади.

219

.Гулaрнинг ҳикояси (32 ёшда, Истамбул):“Бир ёшимда пневмонияга (ўпкаларнинг яллиғланишига) дучор

бўлиб, антибиотикли игналар (уколлар) олган эканман. Оилам ловия, жўхори етиштириб, ҳосилни ҳашаротлар, ўртаер-

денгизи тошбақаси емаслиги учун ўсимликларга “DDT” кимёвиймоддасини кўп спеарди. 20 ёшда турмушга чиқдим. Турмушгачиққанимдан 3 ойдан сўнг 2 ойлик болам тушиб қолди. Шифокорларбачадонимнинг жуда ёмон аҳволда эканини, шу сабабдан унда қайтаҳомила бўлиши эҳтимоли 5% га тенглигини айтишди.

Биринчи ҳомилам тушгандан кейин руҳий мувозанатим бузилди,ва мен психологик даво олишни бошладим. Бачадонимни ренгтгенқилгандан сўнг, докторлар бепушт эканлигимни айтишди. Шундансўнг ҳомилали бўлиб қолдим. 9 ойлик ҳомилалик даврини ўтказдим.Туққанимдан 9 ой ўтгач, яна ҳомиладор бўлдим, бироқ қорнимдагиҳомила беш ойлигида ўлиб қолди.

Ўлик ҳомила ярим соатдан кўп давом этган аборт ёрдмамидаолинди. Бу орада мен яна психологик муолажалар олишни бошладим.2 йил давомида сероксат, дидерал ва атаракс дориларини олдим.

Муолажаларга бориб келавериб, машҳур докторнинг ўзи ҳамкасал эканлигини кўрдим ва даволанишни тўхтатдим.

Бироз вақт ўтгач, яна ҳомиладор бўлдим. Ош қозоним безовта бўлиши, бошим айланиши, ҳолсизлик ва

ҳушимни йўқотаверишимдан шикоят қилиб, шифокорга бордим.Докторлардан бири, бола тушиши ва ўлиши ҳолатларини тушунти-риб, қонимда микробли бир касаллик борлигини, аммо бу касаллик-нинг сабабини билмаслигини айтди ва бир қанча таҳлиллар қилдиримкераклиги буюрди. Килинган таҳлилларда "MCV” касаллиги чиқди.

Зудлик билан ҳомиламни олдиришим кераклигини, акс ҳолда фер-ментлар кўпайиб, касаллигим оғирлашишини айтишди.

Турмуш ўртоғим билан биргаликда ҳомилани олдириб ташлашгақароор қилдик.

Истанбулдаги "Чапа" касалхонасида мени даволаган шифокорменга: “Туққанингдан кейин касалхонада қоласан, биопсия десам -биопсия, таҳлил десам - таҳлил қилдирaсан. Xуллас, мен нима десам,шуни қиласан”, деди.

Иккинчи туғишим ҳам олдингиси каби, Истанбулдаги "Чапа"касалхонасида "цезар"амалиёти билан амалга ошди.

220

Туғишдан кейин ферментларим юксалиб кетганди. Чақалоққаҳам гепатит-С юқмасин деб, уни эмизишга руxсат бермадилар.

Бу мени жуда қийнади. Шифокор ва ҳамширалар чақалоғимга бир ит боласига қараган-

дек қарашарди, уни маxсус қўлқопларда, тағин бармоқларининг учла-ри билан олиб қўйишарди.

Буни кўриш мен учун катта азоб эди. Туққанимдан кейин 1 ой ўтмасдан сўнг жигар биопсияси қилинди.

Шундан кейин деярли ҳар куни касалхонама- касалхона юра бошладим. Мени яна психологга жуўнатишди. Берилган дорилардан кейин шундай кучли бош оғриқлари бошлан-

ди-ки, бошимни деворга уришгача бориб етдим. Бу дорилар мени жуда касал қилди, уларнинг таъсирида асабий

бўлиб қолдим, ошқозонимда гастрит бошланди. Энди ўлишим муқарралиги ҳақида ўйлаб, жажжи болаларимга

мени вафотимдан сўнг ўз куниларини ўзлари кўришлари учун иш ўрга-та бошладим.

Бошимда оғриқлар тугамагани учун бошқа шифокорга бордим, уменга “Земикс” деган, ҳар ойда бир марта ичиладиган бир дориберди. Уни ичганимда xудди жиннидек бўлиб қолардим, миям увишиб,ҳамма ерда кўзимга қон кўринарди, эрим ва болаларимни пичоқлабташлагим келарди.

Доим қорним шишарди. Шифокорлар 30 ёшимда цирроз бўлишим-ни, агар менга берилган умр 50 йил бўлса, 40 йилгача тушиб қолиши-ни айтишди. Бундан қутулишнинг битта йўли сифатида улар менёш бўлганим учун жигаримни аламштириш мумкинлигини такидла-шарди. Бундай пайтда турмуш ўртоғим мени юпатиб: “Ҳафа бўл-магин, гепатит-С нинг давоси йўқ десалар ҳам, Аллоҳ давосини бера-ди”, - дерди.

Бу орада турмуш ўртоғимнинг бир касал дўстига “ЕдикулаГўгус” касалхоналаридаги докторлар “Биз ҳеч нарса қилолмаймиз.Сен ўзинг билган бир ишончли одамнинг уйига кет-да, ўша ердамириқиб, ўлимнинг кутиб ёт”, дейишибди. Бу хаста одам ҳам док-тор Ойдин Солиҳнинг қабулига бориб, унинг даво услубига кўра, 3марта уч кунлик очлик ва жигар тозалангандан кейин, ўлишга ҳозир-ланган киши тузалиб кетибди.

У, тузалиб кетибди. Бундан хабар топгач, мен ҳам Ойдин хоним-

221

нинг хузурига бордим. Ойдин хоним менинг даволaнишим жуда осонэканлигини айтди.

Гепатит-С нинг давоси йўқлигини эшитганим учун, йилларданбери ундан қутула олмай юрганим учун мен у кишининг гапларигаолдинига ишонмадим. Аммо 7 марта 3 кунлик очликлар қилганимданва жигар тозалангандан кейин менда гепатит ҳам, мигрен ҳам, рев-матизм ҳам, тўқима йиртилиши ҳам асар қолмади.

Аллоҳ Ойдин хонимдан рози бўлсин!” .

Сурункали гепатит давосиСурункали гепатит давоси ошқозон ва ичак давосидан бошлана-

ди. Кейин жигарни тозалаш амалга оширилади. (“Ошқозон ва ичакдавоси” ва “Жигарни тозалаш” бўлимларига қаранг.) Очлик кунла-рида қон олдирилади ёки зулук қўйилади.

Жигар тозалангандан кейин жигарни кучлантириш учун:9 Ҳар куни эрталаб 20 мг тоза ари сути 1 чой қошиқ асал билан

оғизда эритилиб ютилади. Асални хуш кўрмаганлар бир чойқошиқ асал истеъмол қилишса ҳам етарли бўлади. Пешингачамева ейилади ёки мева сиқилиб, суви ичилади. Жигар учун энгяхши мевалар - анжир, узум, тарвуз, олма, грейфрут ва лимон.

9 Пешиндан сўнг оч қоринга бир чой қоошиқ полен бир десертқошиқ асал билан ейилади. Асалдан ва ширин мевадан бошқаширинлик ейилмайди.

9 Кунига бир марта овқат билан кўкат, саримсоқ, қизил лавлаги,исмалоқ, семизўти салати ейилади.

9 Ҳафтада икки марта яшил ясмиқ майдаланган қоразира ва шам-бала билан қайнатилади, занжабил қўшилади ва эзмасдан сузиб,суви чилади. Яшил ясмиқ ўрнига арпа ҳам ишлатилиши мумкин.

Шу муолажа бир ой давомида қилинади. Ари сути ва полен топилмаса, ўрнига қуйидаги қоришма тайёрла-

нади.9 30 гр қурутилган занжабил + 15 гр долчин пўсти + 300 гр сув ара-

лаштирилиб, бир кеча қолдирилади. Эрталаб юмшаган занжабилингичка қилиб кесилади, айни сувнинг ичида долчин қобиқларибилан биргаликда 10-15 дақиқа паст оловда қайнатилади. Сўнгбир килограмм янги анжир қўшилади. (Янги анжир ўрнига 300 гртабиий шаклда қуритилган анжир сув билан намланиб, бир кеча-дан сўнг қўлланилади.) Қайнаш даражасига етгандан сўнг бир

222

стакан шакар қўшиб, олов ўчирилади. 1-3 соат кутилганданкейин такроран оловга қўйилиб, 10 дақиқа паст оловда қайнати-лади ва олов ўчирилади. Бу сафар 5-6 соат кутгач, ямри кило-грамм асал қўшиб, паст оловда 3-5 дақиқа қайнатилади. Оловниўчиргач, дарров қуйида кўрсатилган тарзда тайёрланган зафаронқўшилади ва 2-3 кун кутилгач, кўллаб бошланади. Мана шусиропдан кунига 1-2 марта 30-50 граммдан оч қоринга ичилади,ичидаги меваси, долчини ва занжабили ҳам ейилади.

Эслатма: Табиий асал топилмаса, табиий шакар ишлатилишимумкин.

Заъфарон тайёрлашЗаъфарон шодаларидан бир тутам олиниб, 100-150 гр иссиқ сув

билан аралаштирилади ва бир кун қолдирилиб, сўнг сузиб ишла-тилади.Юқорида келтирилган бир ойлик даводан сўнг:9 Ҳар куни эрталаб бир ош қошиқ янги туйилган седана + бир ош

қошиқ майдаланиб, элакдан ўтказилган бўйимодарон + бир ошқошиқ асал аралаштирилади, ҳосил бўлган қоришма иккигабўлинади ва пешингача икки мартa кўк чой билан ичилади. Очқолганда олма, грейпфрут, сабзи сувлари ичилиши мумкин,фақат пешингача ҳеч бир бошқа нарса истеъмол қилинмайди.Пешиндан сўнг мижозига мос келган бирор таом еса бўлади. 3-5кун шу тарзда давом эттирилади.

Бундан сўнг: 9 Ҳар куни кечқурун 1/3 чой қошиқ туйилган сано + 70-100 гр сач-

ратқи баргининг суви + 50 сув + озроқ заъфарон қўшиб, ичилади.Сачратқи барги сувининг ўрнига қичитқи ўти суви, бир ошқошиқ янги сиқилган занжабил суви, туруп баргининг суви ёкидамланган мойчечак чойи ичилиши мумкин.

Бу дорини, ич қотиши бўлмаса - ҳафтада икки-уч марта, ич қотишбўлса - ҳар куни кечқурун 1 ҳафта ичиш керак бўлади. Бу ерда саноқонни ва жигарни тозалаш мақсадида қўлланилади.

Мазкур 10-12 кунлик курс ҳар 3-6 ойда бир марта такрорланади. 2-3 ойдан сўнг тузалганига амин бўлиш учун шификорга борса бўлади

1-2 йил давомида ҳафтада бир марта 36 соатлик очлик рўзаситутилади. 7 марта 3 кунлик очлик, кейин яна 10 кунлик очлик рўза-сини тутиш жигарни аввалги, яхши, аҳволига қайтаради.

223

Жигарни тозалаш ва кучлантириш хусусияти бўлган қичитқи ўти,селдир, унинг япроғи, петрушка, кашнич, сачратқи (улар янги ёкиқурутилган ҳолда, чой ҳолида, овқатга ёки салатга қўшилган ҳолда)истеъмол қилиниши мумкин.

Бу муолажани йилда бир марта такрорлаш керак.

ЦиррозЖигар циррозининг энг асосий сабаблари - аввалдан ўтказилган

вирусли ёки токсик гепатит, алкоголизм ёки сурункали юрак етиш-мовчилигидир.

Аммо баъзи ҳолларда, циррозга йўлиқишда алкоголга боғлиқлик,юрак етишмовчилиги ёки вирусли гепатит эмас, бошқа сабабларкузатилади. Бу касалликка олиб келувчи асосий сабаблардан бири -oвқатдан кейин мева ейишдир. (“Бир-бирига зид таомлар” ve“Аралаш таомлар” бўлимларига қаранг.)

Жигар циррози бир сабабдан эмас, балки бир қанча сабабданбўлса ҳам, касалликнинг кечиши ўзгармайди.

Жигар ҳужайраларига зарар берадиган ҳар қандай омил туфайлиҳужайраларининг ўрнини боғловчи тўқималар эгаллайди. Ортиқчадаражада кўпайган боғловчи тўқималар кейинроқ ўзнинг атрофидагиҳужайра ва томирларни сиқиштиради. Натижада жигарда қон айла-ниши камайиб, кислород етишмовчилиги ортади. Циррознингортиқча боғловчи тўқималар ишлаб чиқариши – қон айланишинингиздан чиқишига, қон айланишининг издан чиқиши – доимий заҳарла-ниш ва яллиғланишларга, доимий заҳарланиш ва яллиғланишлар эса– имуунитет тизимининг заифлашишига олиб келади.

Цирроз касаллигининг давоси оғир бўлиши билан бирга ундантузалиш жигардаги касалликнинг босқичига ва беморнинг ёшигабоғлиқ.

Касалликнинг оҳирги босқичида жигар катталашиши ҳам, кичик-лашиши ҳам мумкин.

Циррознинг давоси4-6 ҳафта давомида Довуд алайҳиссаломнинг рўзаси тутилади:

яъни, бир кун оч қолинади, бир кун ўсимлик чойи ва узум, олма,грейфрут, лимон сувлари ичилади; анжир, тарвуз ейилади.

224

Масалан: 9 Биринчи кун оч қолинади, иккинчи кун эса пешингача мева

сувлари ичилади, пешиндан сўнг кечгача мева, салат ейилади,занжабил ёки наъматак чойи ичилади ва уйқудан олдин 30 грсаримсоқли зайтун ёғи + 30 гр лимон суви билан ичилади, эрта-си куни яна оч қолинади...

Сабзавот суви сифатида:9 Сабзи суви + қизил лавлаги суви аралашмаси, 9 Лавлаги суви + семизўти суви аралашмаси,9 Қизил лавлаги суви + исмалоқ суви аралашмаси,9 Сабзи суви+ олма суви аралашмаси1/4 миқдорда сув қўшилади.Бу орада ҳоҳишга кўра, ё мева сувининг ўрнига сабзавот суви ичи-

лади ва мева ўрнига салат ейилади. Салат исмалоқ, семизўти,сачратқи, петрушка, қуруқ пиёз, кўкат, қовоқ, сабзи, қизил лавла-ги, селдир, саримсоқдaн қилинади, юзига бир ош қошиқ сарим-соқли зайтун ёғи сепилади ва кўп лимон суви қўшилади.

Бошқа ҳеч нарса ейилмайди. 9 Биринчи ҳафтадан сўнг, зулук мавсуми бўлса - зулук давоси,

зулук мавсуми бўлмаса – хожамот бошланиши керак.(“Жигарнитозалаш” ва “Зулук давоси” бўлимларига қаранг.)

9 4 ҳафтадан кейин уч кунлик очлик ва унинг кетидан жигарнитозалш амалга оширилади. (“Жигарни тозалаш” бўлимининг“3-чи кун” мавзусига қаранг.)

Жигар тозалангандан кейин9 Ҳафтада икки кун, хусусан, якшанба ва пайшанба кунлари 36

соатлик рўза тутилади. 9 Рўза тутиладиган кунлардан ташқари, қолган беш кун давомида

мева суви ичилади, мева ва сабзавот ейилади, олма суви + асалёки ари сути + полен қўлланилади.

9 Ҳафтада икки марта енгил овқат ейилиши мумкин. Ёғ сифатидафақат саримсоқли зайтун ёғи ёғсиз пишириладиган овқат устигасепиб ёки салат билан истеъмол қилинади.

Рўза тутилмаган кунлар учун озиқланиш дастурининг намунаси 9 Грейфрут ёки олма суви ичилади. (соат 07:00)

225

9 Бир десерт қошиқ асал 20 мг ари сути билан оғизда эритилибютилади. (соат 9:00)

9 100 гр сабзи суви + 100гр олма суви + 50 гр сув қултумлаб ичи-лади. (соат 11:00)

9 150 гр + 50 гр қизил лавлаги суви + 50 гр сув ичилади. (соат13:00)

9 Бир десерт қошиқ асал + бир чой қошиқ полен ютилади, сув ёкизанжабил чойи ичилади. (соат 15:00)

9 Анжир, узум, ҳурмо ёки тарвуз ейилади. (соат 15:30)9 Сабзи ва қизил лавлаги қирғичдан ўтказилади, саромсоқ ёки

пиёз, семизўти, исмалоқ, кўкат ва лимон суви билан салат қили-нади. Устига бир ош қошиқ саримсоқли зайтун ёғи солинади.Нон ўрнига бир ҳовуч бодом билан уч дона аччиқ бодом ейила-ди. (соат 17:00).

Ҳафтада икки марта шу соатда сабзавотли таом, гўшт ёки балиқсалат билан ейилади. “Гўшт” бўлимида кўрсатилган, мижозигатўғри келадиган гўшт танланади.

9 Овқатдан ейилмаган 3 кун давомида уйқудан олдин 30 гр сарим-соқли зайтун ёғи + 30 гр лимон суви ичилади. (соат 21-22:00)

Ари сути ва полен топилмаса:9 Бир чой қошиқ қовун данаги (уруғи) + бир чой қошиқ туруп

уруғи + бир чой қошиқ яшил ясмиқ майдаланади, 150 гр семизў-ти суви + 50 гр сув аралашмаси билан ютилади. Оч қолгандаюқорида кўрсатилган тарзда мева ёки сабзавот суви ичилади.

Бир маротаба ейиладиган овқат ёки ичиладиган сув миқдори 250граммдан ошмаслиги керак. Бу жуда муҳим бўлиб, унга умр бўйириоя этиш керак.

Бир ойдан кейин жигарни тозалаш такрорланади. Жигар тозалани-шидан бир ҳафта ўтгач, тузлардан тозалаш, яна бир ҳафтаданкейин буйрак ва қовуқни тозалаш, ундан кейинги ҳафтада қоннитозалаш амалга оширилади. Бу тозлалашларнинг ҳаммаси туга-тилгандан кейин эса 3 кунлик очликлар, 7 кунлик оралиқларбилан 7 марта қилинади. Якунда бир ҳафта ўтгач, 10 кунли очлиққилинади (“Очликлар” бўлимига қаранг.)

Кейин: Ҳафтада бир кун рўза тутишни ҳеч ташламай рўза тутилади. Бу

226

орада ҳафтада 1-2 марта мижозига мос гўшт, 1 марта балиқ, 2 донаянги ёки 3 дақиқадан кўп қайнатилмаган дала туҳуми, 1-5 мартақатиқ ёки кефир истеъмол қилиниши мумкин.

Фақат таомларнинг 60%ни кўкат, сабзавот, зайтун ёғи, асал,занжабил, янги мева ёки табиий йўллар билан қуритилган мевалар,ҳусусан, узум, анжир, ҳурмо, олма туршаги ташкил қилиши керак.

Янги ёки қуритилган анжирни - зайтун ёғига ботириб, қатиқни -саримсоқ ёки кўкат билан, гўштни, туҳумни ва балиқни - бироз туз вакўп миқдорда кўкат билан, асални – занжабил, ёнғоқ ёки бодомбилан, зайтун ёғини - лимон суви, саримсоқ ва кўкат билан ейишкерак.

Эслатма: 7 кундан ортиқ турган туҳумни қўлланмаслик керак. Бу муолажанинг оҳирида бемор яхшиланиши ва ўзини яхши ҳис

қилиши мумкин. Аммо жигарнинг касаллик томонидан зарар еткази-лган жойларини тузатишнинг имкони йўқ.

Жигарнинг касалликдан фориғ бўлган жойларидан соғлом аъзокўрсатадиган натижаларни кутиш нотўғри. Яъни эндиликда касалдаўз вазифасини аввалгидек тўла бажарадиган жигар бўлмайди, касалҳам соғайиб кетдим-ку, деб жигарини олдингидек қийнамаслигикерак. Акс ҳолда, жигар яна эски, яъни касал ҳолига қайтиши мум-кин. “Тартибли озиқланиш” бўлимидаги товус қуши ҳақидагиҳикоядан ҳулоса чиқариш керак.

Соғлом инсон ўзига қанча ризқ водийси берилганини билмаслигимумкин, аммо цирроз билан оғриган инсон буни билишга мажбур.Балки 2, балки 1 ризқ водийси қолгандир, циррозга учраган кишишунга қараб, xулоса чиқариши керак.

Беморнинг қорнида сув тўпланган бўлса, қуйидаги дориларқўлланилиши мумкин:9 бир бош саримсоқ пиёз + 10 дона янги яшил зайтун + 1 сабзи

+ 500 гр сув аралашмаси пиширилади, эзилиб, сузилади ваичилади.

9 Қуритилган аччиқ қовун томири майдаланади ва кунига 1/2 чойқошиқ аввалига бир марта, сўнгра ики марта, кейин уч марта очқоринга сув билан ичилади.

Шу тарзда қориндаги сувни меъёрига келтирувчи энг яхши дозааниқланади ва шу доза бўйича қўлланилади. Қон гуруҳ “О”, “Б”ва “АБ” бўлган кишилар дозани оз-оздан кўпайтириб боришади.

227

Кунига бир ярим-икки чой қошиғидан кўп ичмасликлари кераква бир ҳафта ичгандан кейин 1-2 ҳафта танаффус қилишларизарур. Фақат қон гуруҳи “А” бўлганлар 3 қошиққача ва 3-4 ҳафтадавомида танаффус қилмасдан ичишлари мумкин.

Ёки: 9 30 гр қуруқ ёки 100 гр янги аччиқ қовун томири майдаланади,

бир литр сув билан 15 минут паст оловда қайнатилади ва сузила-ди. Сўнгра томир сувидан 100 гр олиниб, 200 гр асал сиропибилан аралаштириб, кун бўйи қултум –қултум ичилади ва шутарзда 3 кун давом эттирилади. Кейин 3 кун дам олиниб, яна бирмарта 3 кун такрорланади.

Эслатма: Аччиқ қовун қўлланилганда ич кетса, ич кетишинингтўхташини кутиш керак, ич кетиши тўхтагандан 3 кундан сўнгмуолажа янгидан бошланади.

Талоқнинг катталашувиТалоқ инсоннинг танаси учум қанчалик муҳим бўлса, унинг маъ-

навияти учун ҳам шунчалик муҳим аъзодир.Талоқнинг катталашувига турли касалликлар сабаб бўлиши мум-

кин. Кўпинча талоқнинг катталашуви цирроз, қон касалликлари,турли инфекциялар ва бу касалликларни кимёвий ва синтетик дори-лар воситасида даволаш туфайли юз беради.

Қадимги олимлар талоқнинг касалланишига - кам чайнаш ва ҳазм-сизликни; варикоз, саратон (рак), садаф (псориаз), фил касаллиги(элефантиаз), сурункали безгак, жигар, қон, асаб ва руҳ касалликла-рига эса – талоқнинг касалланганини, сабаб қилиб кўрсатишарди.

Талоқ касалликларини даволашга овқатланиш одатини тартибгасолиб, ичакларни ишлатиб, қон олдириб ва жигарни тозалаб бўлганданкейин киришилади ҳамда овқатни кўп чайнашга диққат қилинади.

Жигар тозалаш билан бир вақтда талоқ ҳам тозаланади.Ичаклардан чиққан жигарранг ёки нефт рангидаги парчаларталоқнинг аҳволи яхши эмаслигини ва такроран жигарни тозалашзарурлигини кўрсатади.

Қонни тозалагандан 2 ҳафта кейин, зарур бўлса, иккинчи мартажигарни тозалаш амалга оширилади.

228

Эскидан табиблар талоқ касалликлари учун тайёрлаган дорилари-ни доим сирка билан бирга қўллашарди.

Талоқ касалликларига, ҳусусан, инфекциялар туфайли талоқ кат-талашишига қарши семизўти ва дафна баргининг жуда фойдали экан-лиги аниқланган.

Шу сабабдан қуйидаги дориларни қўллаш тавсия қилинади:9 4 гр янги майдаланган семизўти уруғи + 30 гр узум сиркаси куни-

да бир маҳалдан ичилади. Семизўти уруғининг ўрнига турупуруғи ёки ошқоқвоқнинг қуритилиб, майдаланган пўсти айнитарзда истеъмол қилиниши мумкин.

Ва910 гр дафна барги (ёки ёнғоқ барги) + 400 гр сув 3 дақиқа қайна-

тилиб, 30 дақиқа дамлангандан кейин сузилади ва кичик қултум-лар билан кун бўйи ичилади. Семизўти уруғини қўллаб тайёр-ланган дори билан алмаштириб, 3 кунлик курслар давомида 3марта такрорланади.

Ва9 Янги сиқилган 150 гр семизўти суви + 50 гр сув қўшилиб кунига

2-3 стакан ичилади. Бу муолажа 3 кун давомида қилинади.Семизўти ейишни ва унинг сувини ичишни танаффусларсиз амал-

га ошириш керак. Янада шифоли бўлиши учун ёввойи семизўтиишлатишга ҳаракат қилиш керак.

Агар семизўтининг мавсуми бўлмаса, карам ёки қизил лавлаги сувиёки, мавсумига кўра, анор суви сув билан арaлаштириб ичилади.

Бу сабзавотларнинг сувлари талоқнинг мижозига жуда мос келга-ни учун талоқ касалликларига ва талоқ касалликларини келтирибчиқарувчи бошқа касалликларга қарши жуда фойдалидирлар.

Фақат оқ карам ичакларда газ ҳосил қилса, сарсабил карами ишла-тиш мақсадга мувофиқ бўлади.

Анжир, узум, анор, олча, олма, яшил баргли сабзавот, қовоқ,ошқовоқ, қизил лавлаги, сарсабил карами, оқ карам, ҳусусан, карамтомири, исмалоқ, семизўтини таом сифатида еганда улар дори сифа-тида ҳам фойда берадилар.

Салатларда кўп миқдорда лимон суви, овқатларга ҳам хантал вазанжабил қўшилади. Овқатни кунига бир мартадан кўп емаслик керак.

229

Овқатларнинг тартиби ҳусусида “Цирроз” бўлимига қаранг.Талоқ касалликларига ошқовоқнинг ўзи ҳам, қобиғи ҳам жуда

фойдали.9 Ошқовоқнинг қобиғи майда қилиб кесилади ва қуритилиб майда-

ланади. Асал ва майдаланган саримсоқ билан аралаштирилибейилади.

9Ошқовоқ қобиғи билан бирга пиширилади. Асал ва майдалангансаримсоқ билан аралаштирилиб ейилади.

Бу дориларни қўлланиш давомида ҳар душанба куни 36 соатликочлик қилинади. Бундан ташқари, ҳижрий ойларининг 13-чи,14-чи,15-чи кунларида саҳарлик ва ифторликда фақат сув ичиш шартибилан 3 кун очлик қилиш ва буни узоқ муддат қилиш керак.

Мавсумга ва имконга кўра, қолган дорилар ҳам қўлланилишимумкин.9 Қичитқи ўти уруғи асал билан яримга-ярим аралаштирилиб,

кунига бир марта оч қоринга бир ош қошиқдан ичилади. Бумуолажа 2 ҳафта давом эттирилади. Мазкур муолажа қисқатанаффуслар бериб, бир давомида шамбала билан алмаштирибқилинади.

9 1 десерт қошиқ шамбала илиқ сув ва асал билан аралаштирила-ди, ичга 7 томчи седана томизилади ва ичилади. Икки ҳафтадавомида қилинади.

9 Қичитқи ўтини чой сифатида ёки овқат устига сепиб, ёки овқат-га қўшиб, вақти-вақти билан қисқа танаффуслар қилиб, доимийравишда истеъмол қилиш керак.

9 Сарсабил карами суви ёки оқ карам суви, семизўти суви ёкиқизил лавлаги суви кунига 1-2 марта стаканда ичилади. Ёки мав-сумига кўра, кунига 1-2 стакан грейпфрут ёки анор суви 1-2 йилдавомида ичилади.

9 Талоқдаги тиқилишларни очиш ҳусусиятига эга бўлган занжабилва долчин ширинлик сифатида истеъмол қилинади.

9 3-4 дона аччиқ бодомни ширин бодом билан ейилади. Аччиқбодом, жигар ва талоқдаги тиқилишларни oчилади.

Катталашган ва қаттиқлашган, аммо яллиғланмаган талоқучун компресслар:

9 Эзилган оқ карам барглари сирка билан аралаштирилади ва ёғлиқоғозга сурилиб, талоқ устига қўйилади.

230

Ёки:9 Қизил лавлаги сиркада қайнатилиб, эзилади ва ёғли қоғозга сури-

либ, талоқ устига қўйилади, 3-4 соат кутилади. Катталашган ва қаттиқлашган, яллиғланмаган талоқ учун

компресслар:9 Ёғли қоғозга асал суртилади. Асал устига майдаланган хантал

уруғи сепилади ва талоқ устига суртилади. Кейин эса 3-4 қаватмато билан ёпилади ва иложи борича узоқ вақт (15-20 дақиқа)кутилади.

Ёки:9 Ҳар куни кечқурун седана майдаланади ва эски зайтун ёғининг

чўкмаси билан аралаштирилиб, талоқ устига қўйилади.Эрталабгача кутилади. Бу компресс турли яллиғланишли шиш-ларга қарши ҳам қўлланилиши мумкин.

Мазкур компресслар семизўтининг уруғини истеъмол қилаётгандаамалга оширилса, жуда фойдали бўлади.

9 Талоқ касалликларига қарши кавардан яхшироқ ўсимлик йўқ.Кавар ёки унинг илдизи қайнатилиб, ичилади ёки қурутилганилдизи, майдаланиб, жавдар уни билан аралаштирилганданкейин талоқ устига суртилади.

Фақат талоқ учун каварнинг энг фойдали қисми томиринингқобиғидир. Янги қобиғи қуритилган қобиғидан кучлидир.

Анемия (Камқонлик)Камқонликнинг ташқи аломатлари:

• Тери сўлғин, тил юзаси текис бўлиб, унинг ўнқир-чўнқирларийўқолади (витамин етишмаслиги).

• Лаб четларида кичик ёриқлар пайдо бўлади, ингичка ичакларнингбеҳузурлиги ва темир етишмаслиги).

• Тери қурийди ёки шўралайди (тироид гормонларининг етиш-маслиги).

Камқонликнинг сабаблари:Қон ишлаб чиқаришда рол ўйнаган “В”гуруҳи витаминлари фақат

соғлом ичакларда ишлаб чиқарилади. Витамин ва ундан ҳам зарурбўлган модда ишлаб чиқарадиган микроблар мажмуаси ҳам ичаклар-

231

да яшайди. Нотўғри овқатланиш ва доимий ҳазмсизлик натижасидаошқозонда чириган овқатларнинг заҳарли қолдиқлари ичакларгатушади ва у ердаги табиий, фойдали микроблари ўлдиради.

Шундай қилиб, витамин ва темир етишмовчилиги ва камқонликбошланади.

Озиқланиш бузилиши натижасида юзага келган ҳазмсизлик,жигар ва қонда бириккан токсик ва қолдиқ моддалар аъзолардатиқилишлар ҳосил қилиб, тўқимларга салбий таъсир кўрсата бош-лайди. (“Касаллкларнинг бошланиши ва ривожланиши” ва“Гепатит” бўлимларига қаранг.)

Ошқозондаги ҳазмсизлик ва жигарнинг токсинларни бартарафэтиш ҳусусиятининг ожизланиши тироид безининг тўқималаригатаъсир ўтказади. Ва тироид безларида гормон ишлаб чиқариш камая-ди. Гормон ишлаб чиқариш камайганда, метаболизм секинлашади.Метаболизм камайганда, кислородга бўлган эҳтиёж камаяди.Кислород эҳтиёжи камайганда, қондаги гемоглобин даражаси тушибкетади.

Бу ҳолатда ҳазмни тузатмасдан, ичакларни ва жигарни даволама-сдан, темир даражасини оширишга қаратилган даво зарарлидир, уянги касалликларни келтириб чиқариши мумкин.

• “Анъом сураси”, 146-чи оятда ’’Яҳудийларга барча тирноқлиҳайвонларни ҳаром қилдик. Уларга сигир ва қўйларнинг биқин-ларидаги, ичакларидаги ва суяк ёғларидан ташқари, ич ёғлари-ни ҳам ҳаром қилдик’’, дейилади.

Оxирги илмий изланишлар шуни кўрсатмоқда-ки, “А” қонгуруҳига мансуб бўлган кишилар мол (қизил) гўштини ҳазм этишдақийналишади ёки умуман ҳазм қила олмайдилар. Бундай одамлар-нинг ошқозони гўштнинг ҳазмини таъминловчи кислотани ва ёғлар-нинг ҳазмини таъминловчи ферментларни шу қадар кам ишлабчиқаради-ки, мол гўшти ва ёғларни парчалай олмайди.

Мол гўштини ва ёғларни ҳазм қилиш даражасидаги ҳазм тизими-га эга бўлмаган кишиларда тироид гормони ва гемоглобин ишлабчиқариш паст бўлиши касаллик эмас, уларнинг фитрати, яъни, табиа-тидир. Шундай фитратга эга бўлган холда, ёғли, гўштли ва қўшимчамоддали таомларни кўп истеъмол қилганларнинг, яъни “А” қонгуруҳига мансуб кишиларнинг аҳволи ҳақиқатдан ҳам ёмон бўлади:улар ҳазм етишмовчилиги ёки ҳазмсизлик, қил томирларда, юракдава юрак томирларида кўплаб тиқилишлар, жигар, буйрак ва талоқда

232

бузилишлар, гипотироидизм ва анемия каби касалликларга дучорбўлиш xавфи остида яшашади.

“А” қон гуруҳига мансуб кишиларнинг 50%да анемия ва юқоридасанаб ўтилган касалликлардан иккиси, учи ёки ҳаммаси учрайди.(“Ёғлар” ва “Қон олдириш” бўлимларига қаранг.)

Яҳудий, армани ва туркларнинг аксарияти “А” қон гуруҳига мансуббўлгани учун уларда анемиянинг кўп учраши ушбу касалликнингмуҳим бир xусусиятидир. Статистик маълумотларга кўра, Туркияда ваИсроилда, таxминан, 40% кишида турли даражадаги камқонлик бор.

• Кир ювиш воситалари ва дориларда бўладиган кимёвий модда-лар, суяк илиги ҳужайраларининг генетик жиҳатдан ўзини янгилашxусусиятини, яъни RNA синтезини бузади. Жуда нозик тузилган буҳужайралар бундай кучли таъсирга қаршилик кўрсата олишмайди.Бундан ҳам оғир ҳолларда янги эритроцит ишлаб чиқариш тўхтайдива кучли анемия вужудга келади.

Бунинг сабаби, қон ишлаб чиқаришга масъул бўлган ферментларюзага келган реакциялар натижасида йўқ бўлиб кетганидадир.

Кир ювиш воситалари, антибиотиклар, анальгетиклар, ревматизм-га қарши дорилар, аспирин, қонни суюлтирувчи дорилар ва психиат-рияда қўлланиладиган кимёвий дорилар, эритроцитларнинг ҳужайрадеворларини эритиб, уларни бартараф қилишни бошлайдилар.Эритроцитларнинг нозик ҳужайралари бундай кимёвий хуружга дошбера олмайди.

Қайд этилганидек, кир ювиш воситалари ва синтетик тиббийдориларни ишлатганда, бир тарафдан, ҳужайраларнинг ўзини-ўзиянгилашига тўсқинлик пайдо бўлади, яъни қон ишлаб чиқариш тизи-ми бузилади, иккинчи тарафдан эса, ишлаб чиқарилган қон ҳужайра-лари бартараф қилина бошлайди. Бу эса ўз навбатида биологик даво-мийлик ва тириклик учун жуда катта xавфдир.

Туркияда анемия касaллиги кўпинча кир ювиш воситалари, аспи-рин ва антибиотикларни ҳаддан зиёд қўлланиш натижасида келибчиққан.

Бундан ташқари• Антибиотиклар ичаклардаги керакли моддалар ва қон ишлаб

чиқаришда муҳим рол ўйнайдиган “В” гуруҳи витаминларини синтезқилувчи микробларни йўқ қилади ва қон ишлаб чиқаришнинг кама-йишига сабаб бўлади.

233

• Аспирин, ревматизмга қарши дорилар, антидепрессант ва кирювиш воситаларини қўлланиш натижасида юзага келган буйрак,ошқозон ва ичак каби аъзоларда томир ёрилишлари ва эндомет-риоз туфайли ҳосил бўладиган яширин қонашлар камқонликкасабаб бўлади.

• Кортизон, шишлар, яралар ёки бавосил (геморрой) каби сабаблартуфайли ошқозон ва ичакда юзага келган қонашларни кучайтирибюбориши мумкин.

Қандай сабаб билан юзага келишидан қатъий назар, камқонликтемир етишмовчилигига, бу ўз навбатида, Оқденгиз анемиясиниташишга ёки Оқденгиз анемиясига сабаб бўлиши мумкин.

Анемия давоси осон, аммо узоқ давом этади: 9 Аспирин, ревматизмга қарши дорилар, антибиотик, тайёр таом

ва кир ювиш воситаларини ишлатишни тўхтатиш;9 Овқатланиш одатини ва ҳазмни тўғрилаш; 9 Жигарни, буйракларни ва қонни тозалаш; 9 Тироид безини ва жинсий аъзоларни даволаш; 9 Томирлардаги тиқилишларни хожамот билан ва томир очувчи

дорилар билан эритиш, шу тарзда қон айланиши тузатиш керак.(”Умумий тавсиялар”, “Ошқозон ва ичакларнинг давоси”,

“Жигарни тозалаш”, “Буйракни тозалаш”, “Қон олдириш”,“Зулук давоси” бўлимларига қаранг.) Анемиянинг давоси “Юраккасалликлари” бўлимида кўрсатилган даво билан бир хил.

Камқонликка қарши қуйидагилар фойдалидир:Қизил лавлаги салатини ейиш ва қизил лавлаги сувини ичиш,

олма ейиш ва сувини ичиш, қичитқи ўти ейиш ва сувини ичиш; янгиёки табиий қуритилган қизил узум ейиш; табиий узум ва қора тутпакмазини (қуюқ ҳолга келгунча қайнатилгани узум ёки қора тутшарбатини) ичиш (ҳусусан, “А” қон гуруҳига мансуб кишилар учун);кўп миқдорда кўкат ва зайтун ёғи истеъмол қилиш; темир моддасигабой бўлган моддан сувига ювиниш ва бу сувини ичиш; эрталабофтобнинг тагида, ҳусусан, ўрмонли жойларда ва денгиз бўйида кўпюриш, денгизда сузиш, яхши муомалали бўлиш ва ҳурсанд ҳолдаюриш.

Бундан ташқари, “O”, “B” ва “AB” қон гуруҳларига мансуб бўлганкишилар қизил гўштни кўкатлар билан бирга истеъмол қилишларикерак, бу нарса камқонликка яхши даводир.

234

Қуйидагилар зарарлидир: Кир ювиш воситалари ва соч бўёқларидан фойдаланиш.Маргарин, гидрогенлаштирилган ёғлар, доғланган ёғлар, қўшим-

чали тайёр таомлар ва ичимликлар, оз чайнаш; ҳарaкатсизлик, кўпейиш, кўп асабийлашиш, хаинлик, ҳасад ва ғийбат қилиш.

Бундан ташқари, “А” қон гуруҳига мансуб бўлган кишиларнинг –мол (қизил) гўшти ейиши ва сут ичиши; “О” қон гуруҳига мансуббўлган кишиларнинг эса – сут ичиши, жўхори ва буғдой ейишизарарлидир.

Сўлак бези тизими ва касалликлариСўлак безлари организмда ишлаб чиқарилган гормoнларни тўғри-

дан-тўғри қонга аралаштиради. Шу тарзда гормонлар энг қисқавақтда организмнинг барча ҳужайраларига етиб боришади.

Организмнинг руҳий ва жисмоний функциларининг назоратдаушлаб турилиши, тизимлар ва аъзолар ўртасидаги мувозанатнингмуҳофаза қилиниши, ҳужайрадаги ишловларнинг назорат қилини-ши, тўқималарнинг озиқланиши ва янгиланиши, қолдиқларнингвужуддан чиқариб ташланиши ва шунга ўхшаш барча ишловлар-нинг тартибли тарзда амалга ошиши фермент ва гормонлар восита-сида қилинади.

Шундай экан, синтетик гормон ва ферментларни қабул қилганкиши бу моддаларга қарам бўлиб қолади, синтетик модда ёрдамидабошқариладиган роботга ўхшаб қолади.

Соғлом бўлиш учун камчиликсиз ишлайдиган ва бир-бири билануйғун ишлайдиган сўлак безлари тизими зарур.

Биргина сўлак бези фаолиятининг издан чиқиши барча безларнингва бадандаги барча ишловларнинг мувозанатини бузади. Аммо фақатсўлак безинигина “даволаш” бекорга вақт кетказиш, ҳатто зарарлиишдир. Тўғридан-тўғри сўлак безини тузатувчи даво йўқ, бўлишиҳам мумкин эмас.

Қандли диабет касаллигиДиабет дунё аҳолисининг 2,5% да учрайди. Ҳар қандай ёшдаги одамда юзага келиб, узоқ давом этаолaдиган

диабет кўп сув ичиш, овқат ейиш, тез-тез оч бўлиш, тез-тез кичик

235

ҳожатга чиқиш, чарчоқлик ва ҳолсизлик каби белгилар билан кўринабошлайди.

Статистик маълумотларга кўра, ўлимга олиб борувчи касаллик-ларнинг аксариятига замин яратувчи диабет яшаш аъзоларида жид-дий ва турғун касалликларга йўл очади.

40 ёшгача юрак хуружини бошидан кечирган кишиларнинг 51%-ида қондаги шакарнинг юксак бўлиши аниқланган

Организмимиз биз еган озуқанинг аксариятини жигарда шакaрга,яъни глюкозага айлантиради.

Ишлаб чиқарилган шакар қисман жигарда тўпланади, қисманқонга қоришади. Ошқозон ости бези томонидан ишлаб чиқарилади-ган инсулин гормони ҳам қонга қоришиб кетади.

Қондаги шакар инсулин билан бирлашганда, карбонгидратлар-нинг 3-чи ҳазми ниҳоясига етган бўлади.

Инсулин шакарни организмдаги барча ҳужайраларга ташийди. Инсулин ҳужайраларга сигнал бериб, ўзи олиб келган шакарни

ҳужайраларнинг ичига олиб кириш учун рухсат сўрайди. Ҳужайраларэшикларини очишади ва инсулин олиб келган шакарни ичкарига оли-шади. Ҳужайраларга кирган шакар ҳужайралардаги энергия марказла-рига жўнатилади. Энергия марказларида шакардан организм қилишикерак бўлган ишлар учун энергия ишлаб чиқарилади.

Мана шу ерда карбонгидратларнинг 4-чи ҳазми якунланган бўлади.Шундай экан, қанд касаллиги карбонгидратларнинг 3-чи ҳазми-

нинг етишмаслиги ёки йўқлиги билан боғлиқдир.

Диабет касалликлари икки гуруҳга бўлинади: 1-чи турдаги диабет инсулинга боғлиқ бўлган диабетдир. Мазкур турдаги диабет ҳар 10 диабетик беморнинг биттасида

учрайди, ёш пайти бошланади ва ошқозон ости бези фаолиятинингқаттиқ бузилиши сабабли келиб чиқади.

Масалан баъзи эмлашларда муҳофаза қилувчи (сақловчи) сифати-да тимеросал, алюминий гидроксит ва формалдегид ишлатилади.Мана шу уч модда (тимеросал, алюминий гидроксит, формалдегид)ошқозон ости безида жойлашса, 1-чи турдаги диабетга сабаб бўлади.

Бундай беморларда ошқозоности бези кам инсулин ишлаб чиқара-ди ёки умуман ишлаб чиқармайди.

236

Замонавий тиббиёт бундай диабетни инсулин билан даволайди.Бу турдаги диабетнинг белгилари: тез ва кўп оч бўлиш, кўп сув ичиш,тез-тез ва кўп миқдорда кичик ҳожатга чиқиш, тез вазнни йўқотиш,яъни озиш. Бу белгилар асосан бирданига чиқа бошлайди.

1-чи турдаги диабетнинг давоси: Инсулин икки йилдан кам қўллаган, оз бўлса ҳам организми инсу-

лин ишлаб чиқара олган касаллар, яъни 1-турдаги диабет билан оғри-ган кишилар соғлигини тиклай олишлари мумкин.

Бироқ йиллар давомида инсулин давосига боғланиб қолган киши-ларнинг аҳволи у даражада эмас. Бу ҳолатда организмнинг йиллардавомида ишлатиб келган инсулинга боғланганлиги муаммоси юзагакелади.

Инсулинни камайтириш ёки инсулиндан қутилиш учун даставваловқатланиш одати тартибга солинади. Пишган овқатларнинг ўрнигаянги чиққан сабзавотлар, тарвуз ва мева истеъмол қилиш керак. Бутарзда озиқланган кишилар инсулинга оз эҳтиёж сезадилар.(“Касалликларнинг сабаблари” ва “Таом ва ичимликлар” бўлим-ларига қаранг.)

Ёш беморлар жигар, қон ва буйракни тозалаш каби зарур тозалаш-ларни амалга оширгандан сўнг, ўзини оч юришга ўргатиб боришларива шу тарзда инсулиннинг миқдорини камайтиришлари керак. Очликмуддатини 8 соатдан бошлаб, олдинига 12 соат, кейин эса 24, 36, 48,72 соатгача узайтириш вa инсулинни камайтиришлари керак.

Ундан кейин ҳар ҳафтада 1 кунлик ва ҳар ҳижрий ойнинг 13-чи,14-чи, 15-чи кунлари 3 кунлик очиклар қилиши, буни камида 2 йилқилишлари керак.

Очлик қила олмаганлар белгиланган очлик кунларини овқат ема-сдан, мева сабзавот сувларини ичиб ўтказишлари керак.

Юқорида келтирилган дорилар бир вақтнинг ўзида озуқа ҳам. Шусабабдан, ҳар ҳафтада мавсумига кўра озуқа сифатида фақат ўшaдориларни истеъмол қилиш катта фойда келтиради.

Бу турдаги беморлар буйрак зарарланиши ва организмида тузйиғилишидан сақланиш учун аслида умр бўйи ҳафтада 2 кунликдоимий 36 соатлик очликлар қилишлари керак. Буни қила олмаслар -ҳафтада бир кун, уни ҳам қила олишмаса – ҳафтанинг икки кунинифақат мева ва сабзавот сувларини ичиб ўтказишлари керак. Мева васабзавотлар сувларининг рўйхати қуйида келтирилган.

237

2-чи турдаги диабет инсулинга боғлиқ бўлмаган диабетдир. Бу турдаги диабет асосан балоғат ёшларидаги кишиларда, вазнли

ва обезитга (семизликка) йўлиққан кишиларда учрайди. 10 та диабе-тик бемордан 9 тасида инсулинга боғлиқ бўлмаган диабет учрайди.Фақат кейинроқ бу турдаги диабет ҳам инсулинга боғлиқ бўлган диа-бетга айланиши мумкин.

Мазкур диабетда ошқозон ости бези инсулин ишлаб чиқаради,фақат ишлаб чиқарилган инсулиннинг миқдaри етарли бўлмайди ёкиорганизм томонидан етарли даражада ишлатилмайди.

Белгилари: тез-тез касалланиш, теридаги кесиклар ёки яраларнингқийинчилик билан битиши, тез-тез кичик ҳожатга (сийишга) қатнаш,сийдикнинг рангсиз ва кўпикли бўлиши, иштаҳанинг ошиши, тез-тезсувсираш, хира кўриш ва чарчоқликдир.

Аёлларда ҳомиладорлик даврида қон даражасининг юксалиши, 4килограмм атрофидаги вазндаги чақалоқни туғишлари 2-чи турдагидиабет мавжудлигидан далолат беради.

Иккинчи турдаги диабет ҳам икки гуруҳга бўлинади.Биринчиси шакар мувозанатсизлигидан бошқа нарса эмас ва диа-

бетик беморларнинг аксарияти мана шу гуруҳга киради. Аралаш таом еганлар, қўшимча моддали овқат истеъмол қилади-

ганлар, гидрогенлаштирилган ёғларни ишлатадиганлар, овқатданкейин мева eб, сув ичадиганлар, овқaтни оз чайнайдиганлар, тезейдиганлар, кўп қаҳва ичадиганлар олдинига ҳазмсизликкайўлиқишади, кейин шакар мувозанатсизлигига дучор бўлишади.

Чунки аралаш ейилган овқатларни парчалаш учун зарур бўлганферментлар бир-бирига зид бўлади. Бир-бирига зид ферментларовқатни парчалаш ўрнига, бир-бирини йўқота бошлашади ва инсу-линга бўлган эҳтиёжни оширадилар.

Бу ҳолда қонда шакарнинг юксалиши инсулин озлиги туфайлиэмас, инсулинга эҳтиёж ошгани сабабли юз беради.

Баъзан оддий озиқланишни тартибга солиш шакар мувозанатинитиклаш учун етарли бўлмоқда. Бу турдаги беморларда овқатлаништартиби тўғриланади, ичаклар даволанади, жигар тозаланaди, кимё-вий дори қабул қилиш тўхтатилади, қон олдирилади ва шакар қайтибтикланмайди.

Касалликнинг тез ва амин тарзда ўтиши учун даволаниш қоидала-рига риоя этиш керак.

238

2-чи турдаги диабетик касалларнинг иккинчи гуруҳида:ошқозоности бези табиий инсулинни меъёрида ишлаб чиқаришнидавом эттиради.

Инсулин қондаги шакарни ҳужайралар билан таништиради вауни ичкарига олиб киришга рухсат сўрайди. Ҳужайралар баъзанбунга рухсат беришади, шакарни ичкарига олишади, аммо кўпинча“йўқ” жавобини беришиб, эшикларини очмайдилар.

Бу ҳолда шакарнинг ҳужайраларга кириши камаяди ва натижадашакар қонда қолиб кетиб, шакар миқдори кўтарила бошлайди.

Бу турдаги диабет, асосан, 40 ёш атрофидаги кишиларда кўпучрарди, энди ёшлар орасида ҳам кенг тарқалмоқда.

Бу турдаги диабетга сунъий ширинлаштирувчи моддаларни ўзичига олган таомларни ейдиган ва ичимликларни ичадиган кишилар,гени ўзгартирилган жўхори, гуруч ва буғдой маҳсулотларини истеъ-мол қиладиган кишилар кўпроқ дучор бўлишмоқда. Бу хил таом ваичимликлардаги шакар табиий бўлмагани сабабли ҳужайралар унитанимайди ёки унга душман сифатида қарайдилар.

Сунъий шакарни ҳужайраларга киритишга аввалари ишлатилган,чўчқадан олинган табиий инсулиннинг ҳам кучи етмайди.

Замонавий тиббиёт бу диабетни “инсулинга таянган, инсулингамуҳтож диабет”, дейди ва бундай диабет билан оғриган беморларгасунъий инсулин қўллайди.

Сунъий инсулин сунъий шакарни киритмаган ҳужайраларнингэшикларини синдириб, сунъий шакарни ҳужайралар ичига тиқишти-ради.

Юқорида келтирилганидек, ҳужайралар глюкозани ёқилғи сифа-тида ишлатиб, организмнинг барча эҳтиёжлари учун керак бўлганэнергияни ишлаб чиқаришади.

Ишлаб чиқарилган мазкур энергия - ҳужайраларнинг зикридир. Ҳужайра зикрининг хусусияти ишлатилган глюкозанинг (ейилган

луқманинг) хусусиятига боғлиқдир. Глюкозанинг (ейилган луқманинг) ҳусусияти ўзгарганда, унинг

маҳсулоти бўлган ҳужайранинг зикри ҳам ўзгаради.Бу ҳoлатда сунъий инсулин воситасида xавфли ташқи моддаларни

ҳужайрага киритиш, бу тарзда метаболизм ва иммунитет тизимиқонунларини бузиш, ҳужайраларнинг зикрини ўзгартириш - турганбитган зулмдир. (“GMO” бўлимига қаранг.)

239

Дунёда инсулинга муҳтож қандли диабет билан оғриган бемор-ларнинг аксарияти қуйидаги гуруҳларга бўлинадилар:

• GM маҳсулотини кўп истеъмол қиладиган америкаликлар;• Қон гуруҳи“B” бўлгани сабабли GM маккажўхори маҳсулотла-

рини ҳазм қила олмайдиган, аммо маккажўхори маҳсулотини кўпмиқдорда истеъмол қиладиган, келиб чиқиши Африкадан бўлганамерикаликлар;

• Ўз мамлакатларида табиий таомларни оз еб, Европа ваАмерикага келиб, озиқланиш одатини ўзгартирган осиёликлар;

• Сунъий маза берувчи моддаларни ўз ичига олган тайёр таом ваичимликларни кўп истеъмол қилувчи ёшлар.

Дунё стандартларига кўра, 100 килограмм шакарга 2 килограммширинлаштирувчи модда қўшилиши мумкин. Аммо Туркияда шуонда 100 килограмм шакарга қўшиладиган ширинлаштирувчи моддамиқдори 15 килограммга чиқиб, оммавий зарарланиш даҳшaтли тусолган.

Америкадан келтириладиган GM жўхориларидан ширинлашти-рувчи модда ишлаб чиқарадиган ширкат Туркиядаги бу нисбатни,яъни 15 килограммни кам деб ҳисобламоқда ва уни 45 килограммгаетказмоқчи!..

Бугунги кунда Туркияда 486 минг тонна сунъий ширинлаштирув-чи ишлаб чиқарилмоқда.

Туркияда шакарга қўшиладиган ширинлаштирувчи модда миқдо-ри 15% даражасида қандли диабет касаллиги шунчалик кенгтарқалган бўлса, бу миқдор 45% га чиққанда, касалликнинг тарқалишмиқёсини тасаввур қилаоласизми?...

2-чи турдаги диабетнинг давоси9 Эрталаб соат 06-07 да бир сатакан лимон ёки грейфрут суви сув

билан аралаштирилиб, ичилади. 1-3 дона саримсоқ ютилади. 9 Оч қолганда 50 гр қизил лавлаги суви + 150гр исмалоқ суви ара-

лашмаси ёки 150 гр семизўти суви + 50 қуруқ пиёз суви аралаш-маси, ёки 150 гр исмалоқ суви + 50 гр қуруқ пиёз суви қоришма-сини ичиш бошланади ва пешингача 2-4 стакан ичилади. Ҳарсафар 1-3 дона саримсоқ ютилади.

9 Оч қолганда 1-5 дона саримсоқ ютилиб, 30-50 гр соф зайтун ёғи

240

+ 30-50 гр лимон суви ичилади. 9 Овқатдан ярим ёки бир соат олдин 3 дона аччиқ бодом 3 дона

ширин бодом билан бирга ейилади. 9 Овқат (соат 16.00-17.00) - гўшт, балиқ ёки тоза дала тухуми

салат ёки сабзавот таоми билан бирга ейилади. Овқат билан ёкиовқатдан сўнг 1-5 дона саримсоқ ютилади. Саримсоқ ўрнига пиёзеса ҳам бўлади.

9 Кечқурун (соат 21.00-22.00) - бир чой қошиқ қичитқи ўтиуруғига ёки қичитқи ўтининг ўзига бир хил миқдорда седана ваярим чой қошиқ занжабил қўшилади ва сув билан ичилади.

4 ҳафта давомида шу тарзда овқатланиш давом етади. 4 ҳафтаданкейин қичитқи ўти уруғи ва сабзавот сувининг ўрнига ёзги олча,олхўри, анжир, узум ёки тарвуз ейилади.

Мазкур 4 ҳафта ичида ҳар душанба ва ҳар пайшанба 1 кунликочлик қилинади. Ҳар очлик куни қон олдирилади.

Қон олдириш(хожамот) қуйидаги тартибда амалга оширилади: • Курак суяклари усти ва ораси; • Бош;• Бел ва думғаза; • Тиззалар; • Елкалар; • Такроран курак суякларининг усти ва ораси.Бу 4 ҳафтанинг якунида 3 кунлик очлик қилади.3 кунлик очликдан сўнг 4-чи кун мева суви ичиб, жигарни тозалаш

амалга оширилади. (“Жигарни тозалаш, 3-чи кун” бўлимигақаранг.)

Жигар тозалангандан бир ҳафта ўтгач, буйракни тозалаш амалгаоширилади ва бир ҳафта сўнгра 3 кунлик очлик (рўза) 7 кунликтанаффуслар билан 21 марта такрорланади. Қуйида берилганжойларга 3 ҳафтада бир маротаба 7 дона зулук қўйилади:

• Курак суякларининг устига ва курак суяклари орасига; • Анусга; • Оёқларга; Зулуклар тушгандан кейин ҳар кесик устига 1-3 марта банка қўйиб,

вакуумлаш лозим.

241

Бешинчи 3 кунлик рўзадан кейин жигар тозалаш такроран амал-га оширилади.

Бундан сўнг умр бўйи озиқланиш қоидаларига зид равишда овқат-ланишдан қочиш керак ва ҳар душанба 36 соатлик очлик ўтка-зишда давом этилади.

Диабет муолажасида доимий қўланиладиган дорилар: • Ҳар куни эрталаб 1-3 дона лимон суви ичилади ёки пўстлоғи

билан бирга ейилади. Лимон ўрнига грейпфрут ҳам бўлишимумкин.

• Хусусан, қиш ойларида ҳар кун 3-5 дона аччиқ бодом 3-9 донаширин бодом билан биргаликда қўлланилади. Бунинг ўрнига 2-4ҳафта мобайнида кунига бир-икки марта бир чой қошиқ янгиянчилган қора хантал уруғини оч қоринга сув билан ютиш ҳамасосан қон гуруҳи “A” ва “AB” бўлганлар учун жуда яхши нати-жа бериши мумкин.

• 3-9 тилим саримсоқ ютилади ва егулик билан бирга давомли қўл-ланилади.

• Йилда 1-2 марта 40 кунлик курслар давомида ҳар куни эртлаб 1-2 ош қошиқ янги униб чиққан арпанинг нишонаси ейилади.

Янги ловияни ишлатиш• Ҳар куни эрталаб (ёз ойларида) 100 гр сиқилган янги ловия суви

100 гр сув билан аралаштирилади ва ловия мавсуми тугагунча очқоринга ичилади.

Ёки:• Янги ловия тўғралиб, бошқа яшил сабзавотлар билан, лимон суви,

зайтун ёғи, саримсоқ ёки пиёз билан аралаштирилиб, салат ҳамқилинади. Бу салат нонсиз ейилади.

Ёки:• Тенг миқдорда янги ловия, сарсабил карами, бодринг сувлари ара-

лаштирилиб, сув қўшилади ва кунига 2-3 марта ичилади. Қуйидаги мева сабзавотларни мавсумида қўллаш ошқозон

ости безини кучайтиради:• Қизил лавлаги суви кунига 30 граммдан бошлаб, 300-400 граммга-

ча кўпайтирилади. 30 кунлик курслар давомида ва курслар ора-сида қисқа танаффуслар қилиб, кунига 3 марта 100-150 граммдан

242

ичилади. Қизил лавлаги сувини ичмайдиганлар “Рўза тутолмай-диганлар учун мева ва сабзавот сувларининг рўйхати”дагиқоришмалардан бирини ичишлари мумкин.

• Нордон анор суви ичилади ёки нордон анорнинг ўзи уруғларибилан бирга ейилади.

• Нордон олма мавсуми тугагунча қобиғи ва уруғлари билан биргаейилади ёки унинг суви ичилади.

• Мавсумида олхўри ейиш ҳам жуда фойдали.• Тарвуз мавсумида кўп тарвуз еганлар кўп фойда кўрганларини ва

диабет касаллари учун тарвуздан яхшироқ малҳам йўқлигиниайтишади. Фақат тарвузни уруғлари (данаклари) билан ейишзарурлигини унутмаслик ва тарвузнинг гени ўзгартирилмаганли-гига эътибор қилиш керак.

Булар қонни тозалаш, ошқозон ости безини қувватлантириш вақондаги шакар миқдорини мувозанатлаш билан биргаликда буй-рак ва қовуқда туз ҳамда тош ҳосил бўлишининг олдини олади.

Янги сиқилган пиёз сувининг қўлланилиши:• Ҳар куни кечқурун ўрта бўйли пиёз суви сиқилади ва оч қорин-

га инсулин ўрнига ичилади. Янги ёки қурутилган пиёз овқатларбилан ейиилади.

Ёки:• Ўрта бўйли пиёз суви 150-200 гр қизил лавлаги суви билан ара-

лаштирилиб ичилади. Қондаги шакар меъёрини назорат қилувчи (ушлаб турувчи)

чойлар: • Бир миқдор янги зайтун барги эзилади. Бу барг эзмаси сув билан

қориштирилиб, 15 дақиқа қолдирилгандан сўнг сузилади ва ютумлабичилади.

• Бир ош қошиқ ёнғоқ барги бир стакан қайнар сувда 15 дақиқадамланиб, сузилади ва бир кун давомида ютумлаб ичилади.

• 40 дона ёнғоқнинг ич қисмида бўладиган пардалар бир стаканқайнар сув билан қориштирилиб, 15 дақиқа дамлангандан сўнг иккисоат қўйилади ва сузилади. Кунига уч марта бир ош қошиқ ичилади.Қишда қичитқи ўти қўшиб қўлланилади.

• Маймунжон барги дамланиб, чой ўрнига ичилади ёки кунига 2-3марта бир чой қошиқ эзилган маймунжон барги истеъмол қилинади.

243

• Кунига 100-150 гр қичитқи ўти сувини ичиш, қичитқи ўти овқатиёки салати ейиш, кунига бир чой қошиқ қичитқи ўти уруғини ейиш,қичитқи ўти чойини ичиш, қуритилган қичитқи ўтини овқат ва салат-га қўшиб истеъмол қилиш, ҳар мавсумда доим қўллаш ва баргизубнисиқиб, сувини ичиш ва уруғини ейиш қонни тозалайди, иммунитетизимини ва ошқозон ости безини қувватлантиради, қондаги шакармувозанатини таъминлайди.

Диабетга қарши кучли дорилар: 9 бир стакан седана + ярим стакан қоратундак уруғи + бир ста-

кан анор данаки + бир сатакан қурутилаган оқ карам томиритуйилади, бир ош қошиқ яхшилаб майдаланган мўррисафийаралаштирилади ва қоришим тугагунча оч қоринга кунига 2марта 1 ош қошиғидан ичилади. Бу муолажа ҳар 6 ойда бирмарта такрорланади.

9 10 гр сано + 5 гр хантал уруғи + 5 гр қоразира + 5 гр арпабодиён+ 5 гр кашнич уруғи + 15 гр мушмула ёки зайтун барги + 10 грседана + 20 гр лаванда қориштирилиб, майдаланади, элакданўтказилади ва қоришма тугагунча эрталаб-кечқурун бир чойқошиқ кўк чой ёки сув билан истеъмол қилинади. Мазкур муола-жа 3-4 ойда бир марта такрорланади.

9 Эрталаб-кечқурун бир чой қошиқ янги майдаланган седана + 20мг. ари сути + озгина табиий асал билан қориштирилади ва очқоринга оғизда эритилиб ичилади. Бу муолжа 1-2 ой давомидақилинади. У безларни тозалаб, уларнинг мувозанатли ишлаши-шини таъминлайди.

9 қичитқи ўти уруғи, маймунжон барги, омела белая алоҳида-алоҳида майдаланиб, элакдан ўтказилади. Кейин бир чой қошиққичитқи ўти уруғи + бир чой қошиқ маймунжон барги + ярим чойқошиқ оқ омела аралаштирилади ва эрталаб-кечқурун сув биланичилади. Бу муолажа 4 ҳафта давомида қилинади.

Очлик қила олмаганлар учун мева ва сабзавот сувларинингрўйхати:

Ҳар бири ўз мавсумида қўлланилиши шарти билан9 100 гр пиёз суви + 150 гр карам суви + 50 гр сув қоришмаси, 9100 гр пиёз суви + 150 гр тоза сиқилган қичитқи ўти суви + 50 гр

сув қоришмаси, 9 150 гр сабзи суви + 50 гр қизил лавлаги суви + бир ош қошиқ

244

петрушка суви + бир ош қошиқ селдир керевиз барги суви + сувқоришмаси,

9150 гр исмалоқ суви + 50 гр қизил лавлаги суви + бир ош қошиқпетрушка суви + бир ош қошиқ селдир барги суви + сув қориш-маси,

9 100 гр исмалоқ суви + 100 гр қизил лавлаги суви + бир ош қошиқпетрушка суви + сув қоришмаси,

9 200 гр семизўти суви + бир ош қошиқ петрушка суви + сувқоришмаси,

9 Данаклари (уруғлари) ва бироз қобиғи билан бирга сиқилган тар-вуз суви,

9 лимон суви + грейпфрут суви + олма суви + сув қоришмаси. Бу қоришмалардан бири ёки ҳар сафар бошқаси кунига 1,5-3 литр

қилиб, кун давомида очиққанда ичилади.Ингичка ичакда глюкоза сингиши озайишининг, қондаги шакар

миқдори ошишининг олдини олгани учун ҳар куни бир ҳовуч қов-рилмаган, тузланмаган писта истеъмол қилиш ҳам фойдалидир.

Ҳар ёз ва қишда, ойда бир ёки уч ойда бир елкалар, бел ва думғазахожамот қилади; ҳар баҳор ёки кузда анус, икки ҳафтадан кейинэнгса чуқурининг пастида 11 дона зулук қўйилади.

Тироид бези касалликлариБўқоқ

Тироид безининг меъёридан катта бўлишига “бўқоқ” дейилади.Тироиднинг катталашиши дифуз, бир ёки бирдан кўп нодул(ғурра)либўлиши мумкин.

Бўқоқнинг дифуз катталашуви бўқоқ функцияси бузилганини кўр-сатмайди, аксинча, бўқоқ катталашувининг кўпида функционал бузи-лиш йўқ.

Тироид безининг меъёрдан ортиқ ишлаши(Гипертироидизм)

Бу ҳолатда тироид бези меъёридан ортиқ гормон ишлаб чиқаради.Иштаҳа кучаяди, қўрқув, безовталик, асабийлик, руҳий саросима,юрак зарбларининг тезлашуви, вазн йўқотиш кўзга ташланади.

245

Гипертироидизмнинг сабаби моддийдан кўпроқ маънавийдир. Муолажа намозларни тартибга солиб, тасбеҳ айтиш ва Қуръони

Каримни ўқишни йўлга қўйгач, бошланади. Душанба ва пайшанба кунлари ҳафтада икки кун 36 соатлик очлик

қилиш ва овқатланишдаги зарарли одатларни тарк этиш зарур. Бу рўза 4 ҳафта мобайнида давом этгач, 3 кунлик очлик бошланади. 3 кунлик очлик 7 кунлик танаффуслар билан 7 марта такрорланади. 1-чи очликдан сўнг жигар тозаланади. (“Жигарни тозалаш, 3-чи

кун” бўлимига қаранг). Сўнг бутунлай соғайиб кетгунча тўлиной кунларида ҳижрий

ойнинг 13-чи,14-чи,15-чи кунларида 3 кунлик очликни давом этти-риш лозимдир.

Баъзи дуо ва оятларнинг ҳам баъзи касалликларга давоси бор. Букасалликлардан бири нодулли бўқоқдир.

“Субҳаналлаҳи вал ҳамдуллилаҳи вала илаҳа иллаллоҳу вал-лоҳу акбар вала ҳавла вала куввата илла биллаҳил алийулъазийм” дуосини доимий равишда тасбеҳ қилиш натижасида, бирҳафта ичида, нодулли бўқоқ касаллигининг йўқ бўлгани аниқланган.

Баъзан зулук давосидан кейин зулук чаққан нуқталарни вакуум-лаш натижасида бўқоқ нодули чиқариб ташланиши мумкин. Аммотузалиш барқарор бўлиши учун албатта умумий даво қилинишикерак.

Тироид безининг оз ишлаши (Гипотироидизм)Тироид безининг оз ишлашидан эса лоқайдлик, чарчoқ, ақл ҳара-

катсизлиги, вазн ортиши, соч тўкилиши, депрессия каби ҳолат-лар кўринади.

”А” қон гуруҳига мансуб кишиларда тироид бези бошқа қонгуруҳига мансуб кишиларникига қараганда оз ишлаши табиий-дир ва мижозга боғлиқ бир ҳолатдир.

Бу нарса ”А”қон гуруҳи мансубларида ошқозон кислотаси камишлаб чиқарилиши ва метаболизмнинг янада секин ишлашибилан боғлиқ. Гипотироидизмга кўпинча “А” қон гуруҳидагиинсонлар дучор бўлишади, уларда бу касалликнинг ҳамма бел-гиларини кўриш мумкин.

246

Тажрибамизга кўра, бу касаллик сабаби шу: ёғ ва мол(қизил) гўш-тини ҳазм этаолмаганидан ,”А” қон гуруҳига мансуб кишилар-нинг томирларида тиқилишлар пайдо бўлиб, қон айланиши бузи-лади ва бу ферментни меъёрида ишлаб чиқаришга тўсиқ бўлади.

Давони - зайтун ёғидан ташқари - барча ёғларни чиқариб ташлаш-дан ва 3 кунлик очликларни 7 кунлик танаффуслар билан 7 мартақилишдан бошлаш керак.

5-чи очликдан кейин жигарни тозалаш ва 7-чи очликдан кейин буй-ракни тозалаш амалга ошириладди. (“Жигарни тозалаш” бўли-мининг “3-чи кун” мавзусига қаранг.) 3 ойдан кейин 10 куночлик қилинади. Фақат бу 3 ой давомида ва батамом яхши бўл-гунча тўлиной кунларида, яъни ҳижрий ойнинг 13-чи, 14-чи, 15-чи кунларида 3 кунлик очликни тўхтовсиз давом етиши керак.

Дори сифатида қуйидаги аччиқ ўсимликлардан бири доимийравишда истеъмол қилинади:

9 Шувоқўти ва сано майдаланиб, ярмига-ярим қилиб аралаштири-лади ва 3 ҳафта давомида кунига 2 марта бу аралашмадан яримчой қошиғи бир стакан сув билан ичилади.

Ёки:9 3-5 дона аччиқ бодом, 5-7 дона ширин бодом билан аралаштириб,

3-5 ой давомида танаффусларсиз овқатланишдан олдин истеъ-мол қилинади.

Ёки:9 Бир тутам тоза ўрмонпечаги ҳовонда туйилади. 200 гр сувга

солинади ва 15-20 дақиқа кутилади. Кейин сузилади ва бутун кундавомида ютум-ютум ичилади. Ҳар куни янгидан тайёрланиб, 5-7 кун давомида фойдаланилади.

Ёки:9 Ҳар сафар бир десерт қошиқ қуритилган ўрмонпечагининг барги

15 дақиқа дамланади ва кунига 3 марта оч қоринга ичилади.Айни тарзда тайёрланган сариқ бўтакўз чойи билан алмаштириб,2-3 ҳафта давомида ичилади.

9 Ёғли қоғозга асал суртилиб, устига майдаланган хантал уруғисепилади ва бўйинга (бўқоққа) қўйилади.Сўнгра 3-4 қават матобилан ўралади ва 20-30 дақиқа кутилади.

247

Ёки:9 Ҳар куни кечқурун седана майдаланади ва эски зайтун ёғи ёки

зайтун ёғининг қуйқуми билан аралаштириб, тироид бези(бўқоққа) жойлашган қисмга қўйилади. Ёғли қоғоз ва матобилан мустаҳкамланиб, эрталабгача кутилади.

Ёки:9 Бир миқдор янги ўрмонпечагининг барги ёки янги қичитқи ўти,

ёки аччиқ қовун барги эзилиб, ёғли қоғоз устига суртилиб,тироидга қўйилади. 3-4 қават мато билан ўралади ва эрталабгачакутилади.

9 Ҳар йили баҳордан бошлаб, мавсум сўнгигача салaтларда янгисачратқи фойдаланиш, мавсум тугагандан кейин эса сач-ратқининг қуруқ баргларни эзиб, салатларга ва овқатларга сепибёки сув билан ҳар куни 1 десерт қошиқдан ичиш, ёки 1 чойқошиқ майдаланган қуруқ сачратқи томирини ҳар куни сув биланичиш жуда фойдали.

9 1 десерт қошиқ денгиз пўпанагини сув билан намлаб, овқатла-нишдан олдин ютиш ёки салатга қўшиб доимий истеъмол қилиштироид безини уйғотади.

Тироид безининг умумий давоси9 Бўқоқга яқин жойларига 7-9 дона, бир икки ҳафтадан кейин 9

дона зулук қўйилади. Зулуклар тушгандан сўнг улар чаққан жой-ларга ваккум қилинади ва конашини тухтатади.

9 2 ҳафтадан сўнг энгса чуқурининг пастига 11-14 дона зулукқўйилади. Зулуклар тушгандан сўнг конашини тухтатади

9 Зулук давоси биргаликда бошлаб, 10-14 кун давомида бир кунёноқларнинг қулоқларга энг яқин жойларига, эртаси кунижағнинг тагига банка қўйилади. Ҳар 3 ойда бир марта такрорла-нади.

9 Зулук давоси тугатилгандан 4 ҳафта кейин қуйидаги тартибгакўра ҳафтада бир марта қон олдирилади. Кейин эса қон олди-ришлар xудди шу тартибда ойда бир марта қилинади.

1. Елкалар, 2. Бўйин, 3. Бош, 4. Куракларнинг ораси, 5. Бел вадумғаза, 6. Тиззалар,

Бу муолажалардан кўзланган мақсад қон олдириш орқали тироид

248

безининг томирларидаги қаттиқ тиқилишларни очиш, зулук-ларнинг ферменти билан қондаги эрийдиган тиқилишларни эри-тиш, банкалар қўйиш орқали бу жойларда тўпланиб қолганмоддани тарқатиб, тироид безида қон айланишини тузатишдир.

9 Очликларнинг орасидаги кунларда ҳар куни эрталаб вакечқурун 1 чой қошиқ янги майдаланган седана + 20 мг ари сути+ бироз асал аралаштирилади ва оғизда эритиб ютилади.

Ярим соатдан кейин танлашга ва мавсумига кўра, қуйидаги қориш-малардан бири пешингача 3 марта ичилади:

9 Қизил лавлаги суви + айни миқдорда исмалоқ суви + 30 гр. сел-дир япроғининг суви;

9 Сабзи суви + айни миқдорда қизил лавлаги суви + 20 гр. петруш-ка суви + 20 гр. селдир япроғининг суви;

9 Сабзи суви + айни миқдорда сарсабил карами суви + 30 гр. сел-дир япроғининг суви ёки 50 гр. картошка суви + 150 гр. сабзисуви + 30 гр селдир япроғининг суви;

9150 гр. оқ карам суви + 50 гр. қизил лавлаги суви + 30 гр. петруш-ка суви + 50 гр. сув.

2-3 ой давомида бу қоришмалар тироид бези билан биргаликдабарча безларни мукаммал шаклда тозалаб, уларнинг барқароришлашини таъминлайди.

Эслатма: сабзовотлар сувлари қоришмаларидан бири ичаклардагаз ҳосил қилса (дам қилса), газ ҳосил қилмайдиган бошқа бирсабзавот сувини истекъмол қилишга ўтиш керак.

Бундан ташқари, қоратундак уруғини асал билан ейиш, xусусан,пишмаган ва янги терилган қоратундак уруғи бўқоқ касаллигигақарши жуда фойдалидир.

Қулупнай мавсумида ҳар куни овқат ўрнига 1-1,5 кг. қулупнайейиш ва ҳафтанинг 2 кунини фақат қулупнай истеъмол қилишбилан ўтказиш керак.

Қулупнайда барча безлар билан биргаликда тироид безининг ҳаммувозанатини таъминлаш xусусияти бор.

Катталашган тироид безига қўлланиладиган компресслар:9 Ёввойи семизўти, баргизуб, қичитқи ўти, янги узум барглари ва

шодалари, ўрмонпечаги барглари эзилиб, ёғли қоғоз устига сур-

249

тилади ва тироид безининг устига қўйилади. Мато билан ўраб, 5-7 соат кутилади.

Ёки:9 Қичитқи ўти ёқилганидан қолган кул янги майдаланган қичитқи

ўти уруғи билан аралаштирилиб, бўқоққа қўйилади. Мато биланўраб, эрталабгача кутилади.

Ёнғоқ дарахтининг ҳаммаси бўқоқ касали учун шифодир.9 1 ой давомида ҳар куни янги чиқа бошлаган ёнғоқлардан 3-4

дона, нўхот катталигидагидан эса кунига 2 дона ейилади.9 Ёнғоқ дарахтининг янги барглари қуритилади ва чой қилиб дам-

ланиб, қишда кунига 1-2 стакан ичилади.9.Ёнғоқнинг ички қисмидаги пардалари олиниб очиқ чой рангига

киргунча қайнатилади. Бу чойдан кунига бир стакан ичилади. Бучой ва ёнғоқ баргидан дамланган чой ични қотириши мумкин.Шу сабабдан, 2 ҳафта давомида бу суюқликдан ичгандан кейин3-4 ҳафта танаффус қилиш керак

Обезит (Семизлик)Обезит бутун дунё ташвишга солаётган касалликларидан биридир

ва бу касаллик тез кўпаймоқда. Ҳатто “Обезит хужумга ўтди”, десаҳам бўлади.

Обезит сурункали гепатит, жигарнинг ёғланиши, сафро косасида(ўт пуфагида) тош пайдо бўлиши, диабет, юрак-томирларнингтиқилишлари, юқори қон босими, бепуштлик, саратон (рак), биқин-даги оғриқлар, деприссия каби жиддий касалликларга ва бошқакўплаб муаммоларга сабаб бўлмоқда.

Обезитга йўлиққанларнинг вазни ортиши сабабли скелетларидеформация бўлиши (шаклан ўзгариши) ва умрлари қисқариши ҳамҳақиқат.

Бу касаллик тарқалашининг асосий сабаби – қўшимча моддалилитайёр таомлар ва ичимликлар билан озиқланиш ҳамда ҳаракатсизҳаёт тарзи туфайли вужудга келадиган гормон мувозанатсизлигидир.

• Ортиқча вазнли инсон озиш учун аввало ўзи истеъмол қилаётганозуқаларнинг гени ўзгартирилмаганлигига диққат этиши керак(“GMO” бўлимига қаранг.)

• Сув истеъмолини кунига 1,5-2 литрга чиқариш керак. Сув

250

иштаҳани босади, танадаги ортиқча моддаларни эритиб, ташқаригачиқарa бошлайди. Организм бу ишни амалга ошириш учун кўп энер-гия сарфлаши сабабли вужуддаги ёғларни ёқишга мажбур бўлади.

Истеъмол қилинадиган сувнинг сифати ҳам муҳим аҳамият касбэтади. Енгил бўлмаган сув вазнни камайтириш ишларини қийинлаш-тиради, организмни ҳолдан тойдиради. (“Сув” бўлимига қаранг.)

• Озишни ва соғлом бўлишни истаган кишилар рафиналанганқўшимчали туз, шакар, рафиналанган ва гидрогенлаштирилган ёғларбилан қўшимчали тайёр таом-ичиликлардан воз кечишлари керак.

• Даставвал овқатнинг миқдорини камайтирмасдан, пишган овқат-га нисбатан янги мева ва сабзавот миқдорини кўпайтириш керак. Биркунда ейиладиган пишган овқатлар миқдорини бир маротабага ва биртурга тушириш лозим.

• Ошқозон ва ичакларни уларнинг ҳолатини назоратга олиб даво-лаш керак. (“Ошқозон ва ичакларнинг давоси” бўлимига қаранг.)

• Иккинчи босқичда жигарни тозалаб, ейиладиган овқатнингмиқдорини озайтириб, рўзани кўпайтириш керак. Ҳар душанба куни36 соaтлик очлик қилиниши керак, бунга ўрганилгандан кейин, бирхафта оралиқ билан, 21марта 3 кунлик очлик, кейин - 3 ойлик танаф-фуслар билан - 3 марта 10 кунлик очлик қилиниши керак.

10 кунлик очликлaрнинг орасида ҳар ҳижрий ойнинг 13-чи, 14-чи,15-чи кунлари 3 кунлик очлик давом эттирилади. (“Очлик биландаволаш” бўлимига қаранг.) Обезитдан қутилиш учун рўзанидоимий тутилиши жуда муҳим.

• Кечқурун ётганда ёнбошлаб, қаттиқ ерда ётиш, дағал ич кийими,табиий матодан тикилган кийим кийиш тавсяи қилинади. Кийилганкийимларда озгина бўлса ҳам синтетик ип аралашган бўлса, орга-низмдаги қувват оқимини қориштириб, заифлаштиради.

• Кўп емаслик учун овқатни яхшилаб чайнаш ва бошқа турдагитаом билан аралштирмасдан бир хил таом ейиш керак. (“Аралашейиш” ва “Кам чайнаш” бўлимларига қаранг.)

• Озуқалардан мижозга мос бўлган гўшт (“Гўшт” бўлимигақаранг.), балиқ, қобиқли яшил ясмиқ, ловия, горох, қуруқ кепаклинон ёки арпали нон, жигарранг гуруч, сули ва эски пишлоқ истеъмолқилиш керак.

• Кундалик истеъмол озуқаларининг аксариятини янги сабзавот,ҳусусан, оқ карам, сабзи, бодринг, қизил лавлаги, исмалоқ, семизўти,

251

туруп ва петрушка ташкил қилиши керак. Мевалардан лимон, грейф-рут, олма, олча, анор ейиш ва чой ўрнида розмарин, арпабодиён,жамбул, занжабил чойи ва кўк чой ичилиши керак.

• Ирсий аъзоларнинг ва тироид безини даволaниш, мисвоқ қўлла-нилиши, ҳаракат кўпайтирилиши, доим саунага бориш ва пафюмериямаҳсулотларининг ҳеч бир турини қўлланмаслик керак

Зудлик билан хожамотни бошлаш, бел ва тиззалардан қон олди-ришга эътибор бериш керак. (“Қон олдириш” бўлимига қаранг.)

• Пакетланган, қўшимча моддали емакларни ва тайёр ичимлик-лар (пепси- кола, мева суви ва ҳакозо) ни мутлоқо емаслик ва ичмас-лик керак.

Статистик маълумотларга кўра, 2003 йилда АҚШда 60 миллион“обезит” мавжуд ва бу касаллик сўнгги 10 йил ичида 4 марта кўпай-ган. Илк трансген маҳсулотлар Америка маркетларида 1993 йилдачиққан ва уларни ишлаб чиқариш оҳирги 10 йил ичида бу мамлакат-да 4 карра ошган. Бу икки фактoрнинг бир-бирига қандай алоқасиборлигини тушинтириб ўтиришга ҳожат йўқ.

Туркияда оxирги 13 йил ичида гени ўзгартирилган маҳсулотлартез суръатларда тарқалмоқда. Трансген сабзавот ва экин майдонлари,трансген мева боғлари ва соҳта ҳид ва ранги трансген маҳсулотлардўконларнинг пештахталарини тўлдирган. Бунга параллел равишдаоҳирги 13 йилда обезит ҳам кенг тарқалмоқда. (“GMO” бўлимигақаранг.)

Буйрак ва сийдик йўллари касалликлариСурункали буйрак етишмовчилиги

Яллиғланишли буйрак касаллигига нефрит, гломеруллар яллиғла-нишига гломерулoнефрит дейилади.

Туркияда сурункали буйрак етишмовчилигининг биринчи сабабигломерунефритдир. Сурункали гломерунефрит узоқ муддатли касал-лик бўлиб, тез суръатларда ривожланиб кетиши мумкин. Бу ҳолатдақисқа муддта ичида буйрак етишмовчилиги юзага келади ва бемордиализ давосини қабул қилишга мажбур бўлади.

Баъзи эмлашларда муҳофаза қилувчи (сақловчи) сифатида тиме-росал, алюминий гидроксит ва формалдегид ишлатилади. Мана шу

252

уч модда (тимеросал, алюминий гидроксит, формалдегид) буйрак-ларда жойлашса, буйракларнинг ривожланишига тўсқинлик қилади,бироз вақт ўтгандан сўнг сурункали буйрак етишмовчилигига сабаббўлади.

Бугунги кунда дунёда сурункали буйрак етишмовчилигининг энгкенг тарқалган сабабларидан бири аспирин, оғриқ қолдирувчи ваантибиотик дориларни қабул қилиш эканлиги аниқланган.

Бу дегани, ҳозирда сурункали диализ билан оғриган беморларнингаксариятини оғриқ қолдирувчи ва бошқа кимёвий дориларни ёшли-гидан бошлаб, кўп миқдорда қабул қилган кишилар ташкил қилади.

Касалликни келтириб чиқарувчи бошқа сабаблардан энг муҳимиэса буйракларнинг ишлаш кучи кам бўлишидир.

Она сутини эммаган ва сунъий овқатлар билан озиқланганчақалоқлар буйракларининг ривожланиши секинлашади ва натижадабуйракларининг ишлаш ҳажми камаяди.

Бемор буйракларининг аҳволига қараб, унинг она сути эмган-эммаганлигини, сунъий овқатларни еган-емаганлигини таxминқилиш мумкин.

Баъзи беморларда кучсиз буйракларнинг вазифасини тери бажа-ришга мажбур бўлади: организм буйрак йўли билан ташқаригачиқара олмаган моддаларни пес (витилиго), садаф (псориаз), сурун-кали қуруқ эгзема шаклида тери орқали чиқара бошлайди.

Яъни бу тeри касалликлари буйракларни муҳофаза қилувчи омил(фактор) сифатида юзага келади.

Бундай ҳолатда тери касалликларига қарши қўлланилган оғирдорилар тери касалликларининг қайсарлигини оширади ва буйраклараҳволини баттар қилади.

Бундай беморларда буйракнинг тузни ташқарига чиқариш кучикам бўлади. Зарурaтдан ортиқ туз истеъмол қилиш ёки сунъий вақўшимча моддаларни ўз ичига олган тузларни истеъмол қилишгипертансион (юксак қон босими) ҳамда буйрак касаллиги белгила-рини пайдо қилади.

Яъни, сунъий туз, қўшимчали туз, антигипертансиф ва ҳар қандайкимёвий ёки синтетик дориларни қабул қилиш буйраклар учун ўтаxавфлидир.

Кир ва тузларни эритувчи, тиқилиб қолган ванналардаги кирлар-ни эритадиган кислотали моддалар; ойна тозаловчи кимёвий модда-

253

лар, кир ювиш ва идиш ювиш каби актив моддаларни ўз ичига олганвоситалaр, колали ичимликлар, тайёр мева сувлари каби кислоталитаом ва ичимликларни ишлатиш ва истеъмол қилиш ҳам сурункалибуйрак етишмовчилигининг кенг тарқалган сабабларидандир.

Бу зарарли моддаларни ишлатиш натижасида, сурункали токсикгепатит юзага келади ва жигар токсик моддаларни бартараф (нейтра-лизация) қилмасдан, буйрак воситасида ташқарига чиқаришга ҳара-кат қилади.

Бу эса токсик моддаларнинг буйрак тўқималарининг, xусусан,гломеруллардаги тўқималарнинг бузилишига ва яллиғланишига йўлочади. Кимёвий бўёқлар билан соч бўяш ҳам буйракларга тўғридан-тўғри салбий таъсир кўрсатади.

Буйрак безовталигини келтириб чиқарувчи бу сабабларни барчатурк аёларида кўриш мумкин.

Сийдик йўлларидаги энергия оқими ҳар икки оёқнинг кичик бар-моқларидан бошланади, оёқларнинг орқасидан анусга келади, анусдаайланиб, умуртқанинг икки тарафидан энгса чуқуригача чиқади; уердан бошнинг тепасига кўтарилиб, кўзларнинг ички учларига, бурунбўшлиғигача тушади. Мана шу йўналишдаги оёқ, болдир, бел, энгса,бош ва бурун бўшлиғидаги оғриқларнинг чораси - сийдик йўллари вабуйракларнинг давосидадир.

Гломерулонефрит белгилари: чой рангидаги сийдик, бошоғриғи, хира кўриш, оёқ, болдир, бел оғриқлар ва санчқилар, қўллар-нинг, оёқларнинг ва кўз қовоқларининг шишиши, юқори қон босими,сийдикда протеин ва қон чиқиши (мавжудлиги).

ДавоБу ҳолатда энг яхши пaрҳез мева суви ва яшил сабзавот сувидан

иборат парҳездир. 9 4 ҳафта давомида Довуд алайҳиссалом рўзаси тутилади, яъни 1

кун оч қолинади, 2-чи куни фақат тарвуз ейилади, ўсимлик чойи,мева сабзавот сувлари ичилади, (узум суви, олма суви, грейп-фрут суви, лимон суви, семизўти суви, қичитқи ўти суви, каллапиёз суви, петрушка ва селдир япроқларининг сувлари, тарвузқобиғининг суви).

Мисол: Биринчи кун оч қолинади, иккинчи кун эрталаб лимон ёки грейф-

рут суви ичиб, очлик тугатилади.

254

Кейин кечқурунгача:9 150 гр. семизўти суви + 50 гр. қуруқ пиёз суви (ёки қичитқи ўти,

петрушка, селдир япроғининг суви) + 50 гр. сув ютумлаб ичила-ди, оч қолганда узум ейилади ёки узум суви ичилади.

9 Оч қолганда 150 гр. семизўти суви + 50 гр. қичитқи ўти (ёки пет-рушка + селдир япроғининг) суви ичилади.

9 Оч қолганда тарвуз ейилади; 9 Кечқурун эса занжабил ёки жамбул чойи табиий асал билан ичи-

лади. 9 Ухлашдан олдин 30-50 гр. саримсоқли зайтун ёғи + 30-50 гр.

лимон суви ичилади, эртаси куни яна оч қолинади. Мавсуми бўлса - семизўти, мавсуми бўлмаса – қуйидаги мева-саб-

завот суларининг аралашмаларидан бири ичилиши мумкин:9 Сабзи суви + қизил лавлаги суви аралашмаси, 9 Қизил лавлаги суви + пиёз суви аралашмаси, 9 Қизил лавлаги суви + исмалоқ суви аралашмаси, 9 Сабзи суви + олма суви аралашмаси.

Мева ва сабзавот сувларини ичганда ҳар стакан билан бирга эзиб13- дона саримсоқ ейилади.

4 ҳафтадан кейин: 9 3 кунлик очлик қилинади, 4-чи кун мева суви ичилади ва шу

куни кечқурун жигарни тозалаш амалга оширилади. (“Жигарнитозалаш” бўлимига қарарнг.)

9 Жигар тозалангандан кейин 4 ҳафта давомида ҳар душанба вапайшанба 36 соатлик рўзалар тутиш давом эттирилади. Рўзатутилмаган ҳафтанинг бошқа 5 кунида мева суви ичилади, мевава салат ейилади, олма суви + асал ёки ари сути + полен қўлла-нилади. Ҳафтада 3 марта енгил таом ейилиши мумкин.

9 Ёғ сифатида фақат саримсоқли зайтунёғи ёғсиз пиширилгановқатнинг юзига сепилиб ёки салат билан истеъмол қилинади.

9 Исмалоқ, семизўти, сачратқи, петрушка, қуруқ пиёз, кўкат,қовоқ, сабзи, қизил лавлаги, селдир, саримсоқ билан салат қили-нади. Салат юзига саримсоқли зайтунёғи сепилади ва кўпмиқдорда лимон суви қўшилади. Бошқа ҳеч нарса ейилмайди.

4-чи ҳафта тугагандан кейин:

255

9 Бир кун кечқурунгача мева суви ичиб, такрор жигарни тозалашамалга оширилади. Икки ҳафтадан кейин 3 кунлик очликлар 7кунлик танаффуслар билан 24 марта такрорланади.

Очликлар орасидаги танаффусларда ҳар куни мева ёки сабзавотсуларини ичиш билан бошланади. Очиққанда 30 гр. зайтун ёғи + 30гр. лимон суви аралашмаси ичилади. Очиққанда овқат ейилиши мум-кин, фақат очликдан кейинги 4-чи куни овқат ейилмайди. Ҳафтада 2-3 марта гўшт, 3-5 марта нон ейилиши мумкин. (“Гўшт” ва “Нон”бўлимларига қаранг.)

Буйракусти безларининг қон босими ва шакар мувозанатсиз-лиги билан алоқаси

Ҳар бир буйракнинг уст қисмида жойлашган буйракусти безларикортикостероидлар деб номланган уч хил гормoн ишлаб чиқаради:андрогенлар ва острогенлар, глюкокортикоид ва минералокортикоидгормонлари.

Андроген ва острогенлар жинсий ривожланиш ва кўпайишни таъ-минлайди. Кортизон каби глюкокортикоид гормoнлар глюкоза регу-ляциясини ҳимоялайди, организмга ташқаридан келган салбий таъ-сирларга қарши иммунитет тизимининг тўсқинлик қилишини таъ-минлайди ва иммунитет тизимининг ортиқча реакция беришини тўх-татиб туради.

Алдестерон каби минeралокортикоид гормонлар организмдагинатрий-калий мувозанатини таъминлайди.

Белгилари: ҳолсизлик, мускулларда кучсизлик, ошқозон айниши,терида қуюқ рангли доғлар, юзда ва кафтларда анормал (ғайриод-дий) терлаш, бош оғриғи, уйқу бузуқлиги, катта ва кичик қон боси-мининг бирга кўтарилиши ёки бирдан тушиши, қонда шакар кўтари-лиши ёки бирдан тушиши, муваққат бепуштлик.

Унинг давоси сурункали гломерулонефрит давоси билан бир хил. Касаллик янги бошланган бўлса, тузалиш мумкин. Аммо касаллик

сурункали тус олган бўлса ва тўқималар бузилган бўлса, касаллик-нинг ривожланишини тўхтатиш мумкин холос.

Буйракларни муҳофаза қилувчи дорилар: 9 10 гр. ҳлол (ховлижон) ва 10 гр занжабил майдаланади; 10 гр.

фимиам (мирра қатрони), 30 гр. кедр ёнғоғи яшилаб майдалана-ди. Булар 200 гр. асал билан яхшилаб йўғрилади. Дори тугагунча

256

эрталаб ва кечқурун бир десерт қошиқда истеъмол қилинади.Йилда бир марта ёки эҳтиёжга кўра 2-3 марта такрорланади.

9 Ёки 20 гр.занжабил ва 40 гр.фимиам (мирра қатрони) майда-ланади,хар куни тонгда ва оқшом ярим чой қошиқ сув биланютилади.

Бу аралашмалар буйракларни қувватлантиради, бел оғриғинийўқотади.9 1 ош қошиқ зиғир уруғи + 1 чой қошиқ қичитқи ўти уруғи + 100

гр. иссиқ сув билан аралаштирилиб, юзига мато тортилади ва 1,5соат дамланиб қўйилади. Кейин эса ярим чой қошиқ майдалан-ган занжабил қўшилиб, ҳар куни эрталаб ёки кечқурун ейилади.1 десерт қошиқ асал ва 3 дона майдаланган саримсоқ қўшилса,дори янада кучли бўлади.

Зиғир уруғини майдаламасдан ишлатиш керак.9 Жамбул, зира, занжабил, дафна барги, ялпиз ва заъфаронни қора-

зиравор сифатида овқатларга қўшиш; қичитқи ўти, наъматак, кўкчой, розмарин ва мойчечакни эса чой сифатида ичиш керак.

9 Лимон суви ва грейфрут суви, грейфрут, олча, нок, беҳи, ўрик,тарвуз ва унинг данаклари (уруғлари), петрушка томири ва бар-глари, селдир ва барглари, пиёз ва саримсоқни доимий равишдаистеъмол қилиш керак.

9 Эрталаб даставвал сув, мева суви ёки сабзавот суви ичилади. 9 Сув ва туз мавзусида жуда эътиборли бўлиш керак. Фақат енгил

сувларни, табиий, қўшимачсиз тош тузи истеъмол қилинишикерак.

9Ошқозоннинг, ичакларнинг ва жигарнинг яхши ишлаши жудамуҳим. Агар бу аъзолар яхши ишламаса, қон кирланади, буйрак-ларнинг иши қийинлашади. Ич қотиши ва ичаклардаги газ (дам)буйракларда қон ва суюқлик айланишини қийинлаштиради, буй-ракларда тош ҳосил бўлишига сабаб бўлади. (“Ошқозон ваичакларнинг давоси” ва “Жигарни тозалаш” бўлимларигақаранг.)

9 Ҳаёт давомида сут, пишлоқ, гўшт, туз, тухум ва нонга диққатлиёндошиш керак.

Эски тухум ва тухум кукуни (порошоги), сут ва сут кукунини ўзичига олган озуқалар, оқ нон, рафиналанган ва гидрогенлаштирилгансуюқ ёғлар, маргарин, тузли озуқалар, тузламалар, қўшимча модда-

257

ларни ўз ичига олган консервалар, тайёр таом ва ичимликларданқочиш керак.

Кир ювиш воситалари, оғриқ қолдирувчи, ҳарорат туширувчи,аспирин, витамин ва бошқа кимёвий ёки “табиий ўсимлик дори-лар” номи билан сотилаётган дорилар, сунъий туз, йодланган варафиналанган туз қатъиян истеъмол қилинмаслиги керак. 9 Доимий равишда ҳафтада 1 кун 36 соатлик очлик ёки ойда бир

марта 3 кунлик очлик қилиб, сахар-ифторда фақат сув ичиш керак.Буйракка фойда бўлган нарсалар: бодом, ёнғоқ, xурмо, беҳи,

гилос, олча, ўрик, кашнич, анор, зайтунёғи, янги сиқилган нородонмеваларнинг сувлари, арпа суви, янги соғилган қўй ва туя сути, қир-ларда ўтлаган қўйларнинг гўшти ва думбасининг ёғи (“А” қонгуруҳига мансуб бўлган кишилар учун ҳафтада бир марта) истеъмолқилиш.

Бундан ташқари, дафна ёғи ва аччиқ бодом ёғини белга ишқалабсуртиш, мойчечак ва зиғир уруғи билан компресс қилиш; белга банкақўйиш; оёқларга, ануса, белгa, думғазага зулук қўйиш; белдан қонолдириш; эртaлаб қуёшда юриш, қуруқ ва иссиқ тупроқда ёки қумдаўтириш ва баданни - кўкракка қадар - қуруқ ва иссиқ денгиз қумигакўмиш.

Буйракка зарар бўлган нарсалар: тайёр қўшимчали озуқалар,сут кукуни ва тухум кукунини ўз ичига олган озуқалар, аралаш ваэски овқатлар, тайёр таомлар ва туриб қолган сув, баланд пошналиёки тор пойабзал кийиш, сиқиб турадиган камар боғлаш, кимёвийбўёқлар билан сочни бўяш, сочларни тарамай қўйиш, курсида ўти-риш, тик туриб сийиш, сийдикни узоқ вақт ушлаб юриш, совуқ тошгава заx тупроққа ўтириш, тайёр без ва гигиеник педдан фойдаланиш.

Бемор Ҳадичa У.( 31 ёшида, Истанбул) ҳикоя қилади:Турмушга чиққанимдан икки ой кейин, ярим тунда оёғим торти-

шиб қолиб, уйғониб кетдим. Оёқларимнинг тортишиши уч йил давомэтди. Шифокорлар бу ҳолатни болалигимдан безовта қилаётганревматизмнинг асорати эканлигини ва “асаб ишиаси” деган янги биркасаллик туфайли бўлаётганини айтишди.

Вақт ўтгaч, юролмай қолдим. Шиддатли оғриқлар кечаларимни кундузга алмаштирди. Оёқларим

оғриганда кичик қадамлар отардим, зинага чиқа олмасдим. Туққанда орттирилган бел суягимнинг ораси оғриши туфайли

258

белимдаги оғриқлар ҳам кучайиб кетди. Тўшакка михланиб қолдим.Даволаниш муолажаларини бошладик,яна болалигимдан ортти-

рилган касаллик сабабли, буйракларимнинг функцияси батамом бузи-лганди ва тўқимлари ўзгаришларга учраганди.

Буйракларимнинг касаллиги туфайли 2 йилдан бери рўза тутаолмай юргандим. Қачон рўза тутсам, тўртинчи куни сувсираб,касалхонага тушиб колардим. Ва 17 ёшимда бошимдан ўтказганошқозон қонаши туфайли ошқозоним ҳам рўза тутишга имкон бер-масди. Ва булар ҳам етмагандек, вақти-вақти билан жигаримдагива кўкрагимдаги оғриқлар ҳам кучайиб кетганди. Вужудимда кучқолмаганди.

Сурункали тус олган фарингит касаллигим мавжудлиги туфайлиангиналарим ёзда-қишда оғрийди ва яллиғлашади. Давомли равишдагрипп бўлардим, икки xафтaлаб тузала олмасдим. Болалигимдабошимдан ўтказган бронхит сабабли вужудим ўз кучини йўқотиб,ўпкаларим ва жигарим оғрирди. Бир яхши бўлса, иккинчиси оғрирди.Ва 14 ёшимдан шу кунгача мени атиги бир маротаба безовта қилганюрак оғриқлари ҳам кўпая бошлади.

Бир маротаба юрагим қаттиқ оғриганидан реанимацигая тушибқолдим.

Юрагимнинг оғриши мускул тортишишидан эди. Шифохонадаюрак клапанининг қийнчилик билан очилиб, ёпилиши ҳақида ташхисқўйилди. Шу сабаб, менда кислород етишмовчилиги бор эди..

Ангиналаримни даволатаётганда буйракларим, жигарим оғриши-га ва гриппга қарши қилинаётган даволарга энди юракни даволашҳам қўшилганди. Юракдаги оғриқлар натижасида мияга улангантомирлар зарарланди ва бошим кучли тарзда оғрий бошлади. Бунгапараллел равишда доимий қон босими муаммоси юзага келди. Эндибошимдан белимгача қимирлай олмай диган бўлдим. Бўйнимни ўнга-чапга бура олмасдим.

Табиий-ки, бу орада барча даволар давом этаётганди, кўричак(апендицит) жарроҳлик амалиётини бошимдан ўтказдим ва бу ама-лиётдан сўнг ичакларим ёпишиб қолди. Вақт ўтиши билан ичакла-римда ёрилиш рўй берди.

Эндиликда ҳожатга чиқиш мен учун бир жазога айланди.Шиддатли оғриқ ва қонашлар бор эди. Энди ичакларни даволашниҳам бошладим.

259

Ва, афсуски, бирдек қисқа вақт ичида оёқларим тиззаларимгачажигарранг тус олди. Шифокрларнинг айтишича, томирлар ва мус-куллар зарарланган, томирлар ёрилиб, қонашни бошлаганди.Оғриқлар кунда кунга кучайиб борарди. Бир ерим тузалса, бошқа бирерим оғришни бошларди. Энди организмим қаердандир микробларолиб, чики аъзоларимда яллиғланишлар бошланди.

Камқонлик, витаминсизлик бор дея, ташқи витаминлар қабулқилардим, аммо вужудим олдингидек совуқ тортарди, совуқдантитрашим йўқолмаётганди. Ёзда ҳам совуқ қотардим. Нима қилсамҳам, исина олмасдим.

Касалланмаган аъзоим қолмаганди. Уxлааб турганимда xудди таёқ еган одамдай чарчаб ва ҳамма

ерим оғриб уйғонардим.. Бундай уйқудан кейин ўзимни xудди ҳеч уxла-магандай ҳис қилардим.

Яшашим қийинлашди. Чорасиз бир аҳволда қолдим. Эндиликда иммунитет тизими пасайиб кетди. Бу орда хотирам

заифлашиб кетганини айтмасам ҳам бўлаверади. Шифокорлар “бизнинг қиладиган ҳеч ишимиз, чорамиз қолмади”

дeйишди. “Сен ўзингни асрашинг, асло чарчамаслигинг, стресс ваасбийлашишдан узоқ бўлишинг, дориларни умр бўйи ичиб юришингкерак”, дейишди.

Тиббий муолажалардан натижа бўлмади, ҳаммаси бекорга кет-ганди, бекорга вақт ўтказилганди.

Кунлардан бир кун Аллоҳ мени Ойдин хонимга рўбарў қилди. У киши билан танишганимдан сўнг унинг тавсиясига кўра кунига

13-14 донадан ичиби юрган таблеткаларни ичишни тўхтатдим вакасалхонага бир марта ҳам бормадим. Ойдин хоним нимани буюрганбўлсалар, шуни қилдим. Натижада қисқа бир муддатда барча без-овталиклардан қутулдим. Фақатгина буйракларимнинг давосиузоқроқ вақт олди. Лекин буйракларим олдинги касал аҳволидан анчаяxшиланди. Ойдин хонимнинг даво муолажалари давомида менга энгкўп таъсир қилган бир неча ҳолатни айтишни истайман.

1) Бу даво муолажасини бошлагандан 3 кун кейин 3 йилдан бериэриша олмаётган энг ширин уйқуга эришдим.

2) Орадан беш йил ўтгач, илк маротаба уч ойнинг ҳаммасидаочлик ва Рамазон ойида рўза тута олдим.

260

4) Мана саккиз ой-ки, ангиналарим шишмайди ва яллиғланмайди.Қаҳратон қишда атиги икки марта безовта қилди.

5) Олдинлари тир-тир титраб юрган мен энди совуқ қотмасдим,ўзимни иссиқ сезардим.

6) Даволанишни бошлагандан бир ойдан кейин нафас олишда қий-налмайдиган бўлдим ва тўртинчи ойда юрагимдаги оғриқлар бата-мом йўқ бўлди.

7) Баъзи шифокорларнинг: “Оёқларингнинг жигар ранглилигибедаво”, деганларига қарамасдан, оёқларим нормал рангига қайт-ганди.

8) Бугунда мен 5 ойлик ҳомиламан. Ҳомилалигим жуда яхши кеча-япти. Ҳолбуки, шифокорлар менга " сен энди ҳеч туғмайсан, сен"пробирка боласи" туғақол, яхшиси", дейишарди.

Нима десам ҳам, ҳозир энг соғлом одамлардан бириман, олдин бумен учун xаёлдан бошқа нарса эмасди. Аллоҳ ҳаммага бу давониамалга оширишни ва шифо топишни насиб қилсин!

2008, декабр

Ирсий аъзолар касалликлариПростата бези касалликлари

Простата бези касалликлари 3 синфга бўлинади: • Простатанинг юқумли (инфекцияли) ёки юқумсиз (инфекциясиз)

яллиғланиши (простатит), • Простатанинг ижобий катталашиши • Простата саратони (раки) Оxирги 3-4 йилда балоғат ёшига етмаган ўғил болаларнинг учдан

бирида простата тўқималарининг ривожланиши турли даражалардаорқага кетаётгани, ёш эркакларда эса бу тўқималарнинг айни шаклдаўзгаришга учраётгани кузатилмоқда.

Демак, биз янги ва турли муаммоларга дуч келяпмиз, аммо улар-ни англаб етолмаяпмиз. (“GMO” бўлимига қаранг.)

Ўткир инфекцияли простатит гонококларга боғлиқ бўлаолишикаби (белнинг совуқлиги) асосан оддий инфекцияга боғлиқдир.

Простата ҳар қандай ёшда (пайтда) юзага кела олдиган, аммо

261

кўпинча ёшларда учрайдиган касаллик. Унда кичик ҳожатга чиқишҳар 10 дақиқада бир маротаба бўлиши мумкин, сийдик йўлларинингқизиши ва оғриқли сийиш энг кўп кўриладиган белгилар.Ўткир инфек-цияли простатит ушбу касалликнинг такрорланишига, сурункали тусолишига ва простата безининг катталашувига сабаб бўлиши мумкин.

Сурункали простатитСурункали простатит ўткир простатитдан кейин ёки гени ўзгарти-

рилган кимёвий қўшимчали моддалар ва қўшимча моддали (баданнипарваришлаш) маҳсулотларни ишлатиш натижасида юзага келади.

Сурункали простатитда; белнинг совуқ тортиши, оғриши, маний-нинг (сперманинг) камайиши ва қуюқлашиши, маний (сперма)чиқариш сони ва ҳаракатининг камайиши, мажруҳланиши (майибла-шуви), сийдик йўлларининг қичиши ва қизиши, сийдик йўлларинингтиқилиши натижасида сийишда қийналиш, сийдик билан биргайиринг келиши ва бош оғриғи каби белгилардан бир қанчаси ёкиҳаммаси кузатилиши мумкин.

Простатанинг катталашувиБелгилари: кечалари тез-тез кичик ҳожатга чиқиш, қийналиб

сийиш, сийгандан сўнг қовуқда сийдик қолиб кетганлик ҳисси, сий-дик тута олмаслик ва сийдик томиши. Ёшлик даврларида ҳам бошла-на олaдиган простата катталашуви 50 ёшдан ошган ҳар икки эркак-нинг бирида учрайди.

Простатанинг катталашуви ҳамма эркакда ҳам шикоят туғдирмас-лиги мумкин. Аммо простата сия олмайдиган ҳолга келтирганда,буйракларда кенгайиш бошланганда кишилар жарроҳлик столигаётмоқдалар.

Дунёда простатанинг жарроҳлик амалиётлари 90% ҳолларда ёпиқ,10% ҳолларда очиқ шаклда қилинади. Жарроҳик амалиётининг -икки хили ҳам - амалга ошгач, қуйидаги муаммонинг юзага келишэҳтимоли катта: эркакларда жинсий алоқа пайти маний (сперма)ташқарига чиқмайди, қовуққа келади ва ташқарига фақат сийдикйўли билан чиқади. Мазкур муаммо ёпиқ жарроҳлик амалиётлари-нинг 50% дан сўнг, очиқ жарроҳлик амалиётларининг эса 80% дансўнг юзага келиши мумкин.

Оxирги йилларда бу борада “greenlight” (“яшил нур”) жарроҳлик

262

амалиётлари қўлланилмоқда. “Greenlight” (“яшил нур”) лазер нуриёрдамида амалга ошириладиган жарроҳлик амалиёти бўлиб, ундакатталашган простатанинг тўқимаси юксак энергия ёрдамида буғлан-тирилади. (“ДНКдаги ўзгаришлар” бўлимига қаранг.)

Бемор Аҳмaт С., 64 ёшда, Истамбул, тадбиркор ҳикоя қилади:Мен 1999 йилда бир йил простата давосини олдим, аммо шифотопа олмадим. Ойдин хонимнинг овқатланиш тавсияларигариоя этиб, ҳамда очлик воситасида шифо топдим. 2008, май

Простата саратони (раки)Простатанинг катталашиши саратон xавфига эга ва простата сара-

тони тобора кенг тарқалмоқда. Простата безининг катталашишитуфайли амалга ошириладиган жарроҳлик амалиёти саратон хатари-ни камайтирмайди.

Бугунги кунда беморларнинг талабига кўра, саратоннинг олдиниолиш учун бепуштлашув натижасида, яъни эркаклик безларининголиб ташланиши натижасида, эркаклик гормони умуман йўқ қилибюборилмоқда.

Албатта, бу ҳолда простата катталашуви ҳам, простата саратониҳам бўлмайди. Аммо нафақат динимизда, балки дунёвий қонунларгакўра ҳам инсонни, ҳайвонни пуштсиз қилиш таъқиқланган ва букасалликни даволаш усули эмас.

30 йилдир, кимёвий моддали маҳсулотлар туфайли ва 15 йил-дир GMO маҳсулотлари ва GMO қўшимча моддалари туфайли, аёлва эркакларнинг жинсий аъзолари жиддий ўзгаришларга дучорбўлишмоқда.

Масалан, парабeнлар, диоксин ва фталатлар тиш пастасинингтаркибида ва шампун, крем, соқол олиш кўпиги, соч желеси кабимаҳсулотлар таркибида муҳофаза қилувчи модда сифатида ишлатил-моқда. Мазкур қўшимча моддалар остроген гормонига тақлид қилибтайёрланган.

Эркак киши вужудида тўпланган бу қўшимча моддалар ондро-ген гормонини озайтиради, аёллар касаллиги бўлган эндометриоз-ни, манийнинг (сперманинг) ўлишини, бепуштликни, жуфтжин-сийликни (бир одамнинг ҳам эркак, ҳам аёл жинсларига мансуб-

263

•

лигини) ва простата саратонини келтириб чиқаради. (“GMO”,“Эндометриоз” ва “Қўшимча моддалар” бўлимларига қаранг.)

Аризона университетида жуфтжинс эркак қўйларнинг миясигаэлектродлар жойлаштириб, жуфтжинсийлик сабаби ўрганилган ва буқўйларда гормонал мувозанатнинг бузилиши аниқланган.

Мияга инъекция (укол) қилинган гормонлар натижасида эса,олдин жуфтжинс бўлган эркак қўйлар яна урғочи қўйлар биланжуфтлашишга бошлаганлар.

Мутахассислар бу ҳолат инсонларга ҳам ўтиши мумкинлигини ваболаларнинг жуфтжинс бўлишининг олдини олиш мумкинлигиниўзларича мамнуният билан гапирмоқдалар. (“Экологик қиёмат”бўлимига қаранг.)

Ҳолбуки, Гормонал мувозанат гормонларни ташқариданмустаҳкамлаш билан эмас, табиий йўллар билан янгидан тикланишимумкин.

Инсонларда, ҳайвонларда касалланишларнинг сабаби сунъийозиқланиш экан, касалликлардан даволаниш ҳам озиқланишни тар-тибга солиш билан амалга оширилиши мумкин.

Бундан келиб чикадиган хулоса шу: гормонал ва руҳий мувозанат-ни бузадиган қўшимчали моддаларни истеъмол қилишни тўхтатиб,табиий озиқланишга ўтиш керак.

Эркакларда бепуштликОлимлар кунига 3 финжон қаҳва ичган эркакнинг ёши

қисқариши, сперма ҳужайраларининг ДНКсида аниқ генетикўзгаришлар рўй беришини топганлар.

Бу бузилиш эса эмбрион ўлимига ёки чақалоқларнинг генетик(ирсий) жихатдан касал туғилишига сабаб бўлиши мумкин.

Бизнингча, кофеин алоҳида ўзи бундай xавф туғдира олмайди.Бу хатарнинг сабабчиси - қаҳвадаги қўшимча моддаларнинг кофеинбилан синергизмга кириши, яъни икки модда бирлашиб, таъсирлари-ни бир неча марта кўпайтиришидир.

Қаҳва этикеткасида қаҳвадаги қўшимча моддалар жуда қисқа кўр-сатилмоқда: бузилишдан сакловчилар, таъм берувчилар ва сунъийxушбўй ҳидлар.

Бу каҳвани ишлаб чиқарувчилар бу кўрсатилган моддаларнинг

264

мингларча хилидан нечтаси ва қайсини қўлланилганлигини ёзишниўзларига эп ҳам кўришмайди!

Бироқ шу нарса маълум-ки, барча сунъий ҳушбўй ҳид берувчиларген технологияси ва нанотехнология ёрдамида ишлаб чиқарилади;улар инсоннинг гормонлар тизимини ва руҳий мувозанатини туғри-дан-тўғри задалайди.

Шу сабабдан қаҳвада қўшимча модда сифатида фақат сунъийxушбўй ҳидлар қўлланилса, уларнинг ўзи бепуштлик ёки жуфтжин-сийликка (бир одамнинг ҳам эркак, ҳам аёл бўлишига) сабабчи бўли-ши мумкин.

Сақловчи моддалар ҳам тўғридан-тўғри бепуштликни келтирибчиқариши мумкин. (“Сунъий xушбўй ҳидлар” ва “Қўшимча мод-далар” бўлимларига қаранг.)

Олмониялик тадқиқотчи, доктор Грегор Доумес ва унинг илмийгуруҳи аёлларда табиий равишда мавжуд окситоцин гормонигатақлид қилиб яратилган синтетик окститоцин гормонини эркаклар-нинг бурнига юбориш воситасида эркаклар аёллар каби ҳис-туйғуларга эга бўлишини кашф қилганлар.

Бу гормонни ҳидлаган кишиларда ҳамдардлик туйғуси ривожлан-моқда, эркаклар - аёлларнинг туйғуларини, кексалар - ёшларнингтуйғуларини ҳис этмоқдалар.

Бунинг учун доктор Доумес аёлларнинг эркакларга, ёшларнингэса оталарига окситоцин спрейини (чангитгичини) ҳадя қилишнитавсия қилмоқда.

Юзаки қараганда, бу бир ҳазилга ўхшайди, факат бунинг негизи-да жуда чуқур ва катта хатар яширинган.

Балки, доктор Доумес билмаслиги мумкин, аммо, унинг орқасидатурган кишиларнинг мақсади аниқ: бу мақсад ёшларни бепуштқилиш, эркакларни аёллаштириб, уларнинг ДНКсида теранўзгартиришлар ясашдан иборатдир.

Афсуски, доктор Доумеснинг бу ғаройиб ҳидларини факатбурунга бермайдилар, бу ҳидларни бугун совун, тозаловчи модда-лар, шампун, кремлар ва ҳакозо вужуд тарбияси маҳсулотлари-нинг таркибига киритиб, ишлаб-чиқаришга қўймоқдалар.

Эркакларнинг, тор шим кийиши, иссиқ сувда ювиниши, иш жойи-да давомли равишда стулда ўтириб ишлаши, лаптоп компьютернитиззаларига қўйиб ишлашлари, жинсий аъзоларида ҳарорат ортиши

265

сабабли қисирлик ҳам пайдо бўлиши мумкин. Аммо эркак спермаси ҳужайраларига энг қаттиқ зарба берадиган

нарсалар - баданни парваришлаш маҳсулотлари ва озуқаларда мав-жуд бўлган, жинслар ўртасидаги фарқни йўқотадиган сунъий ҳушбўйҳидлар, полиxлорбифениллaр (PCB, хлорофос каби), диоксин,фенол ва фталатлaр каби қўшимча моддалар ва антидепрессантлар-дир. (“Эндометриоз” бўлимига қаранг.)

Даво9 Бундай ҳолатдаги беморлар энг аввало озиқланиш одатини тар-

тибга солишлари ва ошқозон-ичак давосини амалга оширишларикерак.Тартибли равишда қон олдиришлари ва қон олдиришларорасида жигар ҳамда буйракларини тозалашлари керак.Кейинроқ эса 3 кунлик очликларни 7 кунлик танаффуслар билан14 марта, бир ойдан сўнгра 10 кун очлик қилишлари керак.(“Очлик билан даволаш” бўлимига қаранг.)

Очликлар орасидаги 7 кун давомида пешингача:9 150 гр. қизил лавлаги суви + 50 гр. пиёз суви + 50 гр. сув аралаш-

маси ёки9 Тенг миқдорларда сабзи суви + қизил лавлаги суви + пиёз суви +

сув аралашмасини ичганлар мукаммал натижаларга эришадилар.Сабзавот сувининг aралашмасини ичганда “О” қон гуруҳига ман-

суб бўлган кишилар нон, макарон каби буғдой маҳсулотлариниқатъиян емасликлари керак ва барча қон гуруҳларига мансубкишилар баданни парваришлаш маҳсулотлар ва тиббий дорилар-дан, тайёр таoм ва ичимликлардан бутунлай воз кечишларикерак.

Хожамот (қон олдириш): • Курак ораси ва пасти • Бош орқаси • Бел ва думғаза • Тиззалар Хожамотлар яхшиланишни тезлаштиради. Дастлабки икки xожа-

мот 3 кунлик, кейинги икки xожамот 1 ҳафталик танаффус билан,кейин эса заруриятга қараб қилинади.

Зулук давоси xожамот тугагандан 1 ойдан кейин қилинади:

266

• Киндикдан пастки қисмлар(қосиқлар)га ва юмурталар-га(моякларга)

• Жинсий аъзо ва анус орасига ва анусa; • Бел ва думғазага; • Оёқларга (оёқ бармоқлари ва болдирларига, тўпиқларнинг ички

ва ташқи қисмларига). Бу тартиб билан жами 4 марта 14-21 кунлик танаффуслар билан

оёқларга 14-21, қолган жойларга 9-11 дона зулук қўйилади. Зулуклартушгандан кейин улар чаққан нуқталарга банка қўйиш шарт. (“Қонолдириш”, “Банка қўйиш”, “Зулук давоси” бўлимларига қаранг.)

Дорилар:9 4 ҳафта давомида ҳар куни эрталаб 1 десерт қошиқ янги майда-

ланган седана + 1/3 чой қошиқ туйилган мўррисафий асал сиро-пи билан ичилади.

9 3 ой давомида қисқа танаффуслар билан ҳар куни кечқурунбелга, киндикнинг пастига (қосиққа) ва эркаклик безларининг(моякларнинг) пастига седана ёғи ёки аччиқ қовун суви биландоира шаклида яхшилаб массаж қилинади.

9 Данаклари билан биргаликда янги майдаланган 100 гр. Тиканлиакация меваси (Эчкишохи)нинг қириндиси + 3 бош майдалангансаримсоқ етарли миқдорда асал билан йўғрилади ва ҳар куникечқурун 1 ош қошиқ ейилади. Бу муолажа седана дориси туга-гандан кейин бошланади ва қисқа танаффуслар билан 3 oй даво-мида қилинади.

9 1 ош қошиқ арпабодиён 1 стакан қайнар сув билан 15 дақиқа дам-ланади ва сузилиб, иккига бўлинади. Кунига икки мартадан яримстакандан ичилади.

9 Баҳорда янги ўрмон ёнғoғи барглари тўпланиб, қуритилади. 1 ошқошиқ эзилган барг 1 стакан қайнар сув билан дамланиб, кундавомида оч қоринга 2-3 мартада ичиб тугатилади. 2 ҳафтаўрмон ёнғоғи баргининг чойи, 2 ҳафта арпабодиён чойи галма-гал ичилади.

9 1 ош қошиқ зиғир уруғи иссиқ ёки совуқ сув билан аралаштири-либ, юзига мато тортилади ва 1-2 соат кутгач, кунига 1 мартауруғлари билан бирга ичилади. Бу муолажа 1-2 ой давомидақилинса, простата шиши қайтади.

Эслатма: зиғир уруғи майдаланмасдан ёки ҳар сафар янгиданмайдаланиб, истеъмол қилинади! Майдаланган зиғир уруғи кўп сувбилан ютилиши керак!

267

9• Ҳар куни 3 дона аччиқ бодом 3-5 дона ширин бодом билан биргаейилади. Ҳар бир дорини қабул қилганда вақти-вақти билантанаффуслар берилади, фақат аччиқ бодом ойлар дaвомида,танаффус қилмасдан истеъмол қилиниши мумкин.

9 Пиёз , помидор овқат сифатида ейилади. Пиёз саратоннинг (рак-нинг) барча турларини олдини олиш, помидор эса xусусан про-стата саратонининг (ракининг) олдини олиш xусусиятига эга.Фақат кимёвий моддалар ишлатиб етиштирилган ва трансгенпомидор эмас, табиий помидор шифолидир.

9 Қоразираворлардан зира, жамбул, заъфарон ва занжабил қўлла-нилади.

9 Ерда ўтириш керак, курсида ўтирмаслик керак; иш жойида ҳамимкон қадар курсидан фойдаланмасликка ҳаракат қилиш лозим..

9 Проостата беморлари мисвоқ ишлатишлари керак. Мисвоқнингучи сув билан эмас, тупук билан намланади ва олдинги тишларёрдамида юмшатилиб, шётка ҳолига келтирилади. Кунига 3-5марта 1,5-2 дақиқалик муддатлар билан милклар ва тишлар мис-воқланади. Бу муолажа камида 40 кун давомида қилинишилозим.Олддаги пастки тишлар ва милкларининг аҳволи прстата-нинг аҳволини кўрсатади. Бу тишларни ва милкларини мис-воқлаш простатада энергия айланишини осонлаштира-ди.Милклар тузалганда простата ҳам тузалади.

9 Ёш эркаклар жигарини тозалагач, 10 кунлик очлик қилишларикерак. 10 кунлик очлик бу касалликдан тамоман қутулишнинг,сперма миқдорини оширишнинг энг ишончли йўлидир.

Простата саратонини даволашни ўрганиш учун “Саратон (рак)”бўлимига қаранг.

Эркаклик безларида (моякларда) варикоз ва шишлар9 Бир ҳафтa давомида ҳар куни кечқурун майдаланган дуккакли

ўсимликлардан бири (русчада: бобы)нинг уни зайтун ёғи биланйўғрилади, ёғли қоғозга суртилади ва эркаклик безларига(моякларга) қўйилади. Мато билан мустаҳкамланиб, эрталабгачақўйилади.

9 Ҳар куни эрталаб аччиқ қовун суви билан эркаклик безлари ўра-лади ёки массаж қилинади.

9 Эркаклик безларига ва киндикдан пастига (қосиқларга)11 дона

268

зулук қўйилади. 14 кундан кейин анусга 11 дона зулук қўйилади.9 Бу муолажалар билан биргаликда 3 кунлик очликлар 7 кунлик

танаффуслар билан 13 -17 марта қилинади ва зулук давоси 4 ҳаф-талик танаффуслар билан 2-3 марта такрорланади. Зулуклар туш-гандан кейин кесикларга банка қўйилади (эркаклик

безлари (моякларга) қўйилмайди).

Аёл касалликлариБаданни парваришлаш маҳсулотлари, ичимликлар, озуқалардаги

жинслар ўртасидаги фарқни йўқотадиган сунъий ҳушбўй ҳидлар, PHD,диоксин, фенол ва фталат каби қўшимча моддалар ва туғиш назоратиучун гормонли дориларни қўлланган аёлларда гормон мувозанатсизли-ги, жинсий истаклар кучсизланиш ва қисирлик пайдо бўлади.

Тайёр ва қўшимча моддали овқат ейиш; аралаш ва кўп ейиш,овқатдан сўнг ширинлик, мева ейиш ва ичимлик ичиш; тиббий дори-лар ишлатиш; ҳаракатсизлик, кўп ухлаш, хусусан куёш чиқмасдан ваботишидан аввал ухлаш натижасида aёл касалликлари бошланади.

Бу каби тартибсиз яшаш ва озиқланиш ёшликда бошланса таҳли-ка нисбатан кўпроқ бўлади.

Аёллар касалликларининг давоси ҳам простата давоси кабидир.Касалнинг озиқланишини тартибга солиш, зулук қўллаш, қон олди-риш, ичаклар даволаниши ва жигар тозаланишини амалга оширишкерак. 7 кунлик танаффуслар билан 21 марта 3 кунлик очлик тутили-ши керак. Очликда қон, аъзолар, мускуллар, безлар тозаланади, танаёшаради ва соғлом хоҳишлар жонланади.

Уч кун очлик тутмасдан аёлар - аёллиги ва оналигини, эркаклар -эркаклиги ва оталигини билмайдилар.

Аёлларга ҳам мисвок қўлланиш фойдалидир. Мисвоқни олд тиш-ларга қўйиб юмшатиш тишлар, бачадон ва туҳумдонларни қувват-лантиради.

Мисвоқ бўлмаса, эман, қарағай, анжир, ўрик ёки ёнғоқ дарахтла-ридан кесиб олинган кичик шохлардан, бу ҳам бўлмаса, ўнг қўлнингбош бармоғини занжабилга ботириб мисвоқ ўрнига қўллаш мумкин.

Лекин милклар учун керакли бўлган нарса мисвок ҳисобланади ваунинг ўрнини бошқа нарса боса олмайди.

269

Тишларни тозалашдан асл мақсад, милклардаги акупунктур нуқта-ларини массаж қилиш билан унга боғланган аъзоларни уйғотишдир.

Соғлом аёлнинг ҳайзи ой бошида, яъни ҳижрий ойнинг охиргибир-икки кунлари орасида, янги ойнинг илк бир-иккинчи кунларидавомида канда қилмасдан бошлайди ва 3-5 кун давом етади.Туркистон (Марказий Осиё турк жумхуриятлари) ва Oнадолу(Туркиянинг Анотолия бўлгаси) аёллари бу ҳолатни “одат” эмас, “ойкўрдим”, дея ифода этадилар.

Бу мавзу кўтарилганда доим бир савол билан қарши-қаршигакелинади: “Демак барча аёллар айни кун ҳайз кўришлари керак,шундайми?”

Ҳа, шундай. Денгизлар ҳар ойнинг илк кунларида айни пайтдатошгани каби, аёллар ҳам айни кун ҳайз кўришлари керак.Чунки ден-гизларнинг мавжланиши ҳам, аёлларнинг “ой кўриши” ҳам ягонатаъсир остида жараён этади:

"Oй кўриш" (одат), ҳижрий ойининг 13, 14, 15, 16-кунларида(тўлинойда) ҳам бўлиши мумкин. Бу аёлнинг фитратига (мижозига)боғлиқ ва нормал ҳол ҳисобланади.

Ойнинг бошқа кунларида одат кўрганлар, ундан олдин қорниоғриганлар, олд тишлар ва милклари бузуқ бўлганлар, сочлариингичка, мўрт ва учи иккига айрилганлар соғлом эмаслар.

Соғлом аёлнинг “одат” қони, матодан совунсиз совуқ сув билан,осон ювилиши керак. Аёл касал бўлса, на сув ва на совун билан будоғ кетмайди.

Aёл бу айтилган ишоратлардан ўзида фақат биттасинигина кўрсаҳам, дарҳол ўз аёллигини қутқаришга ҳаракат қилсин.

ЭндометриозАёлларда ҳайздан аввал кузатилган зўриқиш, ҳузурсизлик танада-

ги суюқлик бирикмаси, қорин, бел, оёқ ва кўкракдаги оғриқлар уму-мий соғломликнинг нормал ҳолатда эмаслигини кўрсатади.

Оғриқли ҳайзнинг сўнги йилларда кўп кузатилишининг сабабиэндометриоздир.

Бачадон ичини қоплаган, тўқима “эндрометриум” дейилади. Эндрометриум ҳар ой ҳомила эҳтимоли билан қалинлашади.

Тухум дўлланганда эндометриум ичида жойлашади ва ҳомила бош-

270

ланади. Ҳомилалик рўй бермаса, қалинлашган эндометриум ҳайзсифатида чиқиб кетади.

Нормал оларак корин ичидаги аъзолар эндометриум ҳужайрала-рига ўхшаган, фақат тамоман бошқа ҳужайра табақаси билан қоплан-ган бўлади.

Бу табақага перитониум ёки қорин ич пардаси дейилади. Қўшимча моддали маҳсулотлар идиш ва кир ювиш кукуни (поро-

шоги) таркибида мавжуд ва oстроген гормонига ўхшаган кимёвиймоддалар шу тўқималарда тўпланади.

Бу острогенга ўхшаган моддалар тўқималардаги ҳужайралар тар-кибининг ўзгартиради, яъни мутацияга учрайди ва бу тўқималарбачадоннинг ич табақаси каби ишлай бошлайди.

Бачадондан бошқа аъзоларда эндометриум тўқималарига ўхшагантўқималарнинг ривожланиши “эндометриоз” дея номланган.

Эндометриоз энг кўп тухумдонларда, бачадон орқаси бўшлиқда,ичаклар юзида, бачадонни тутиб турган боғларда ва сийдик қовуғиустида, қорин пардасида, бурун пардаси(мукоза) ва мия пардасидакузатилади.

Бу эндометриумга ўхшаган тўқималарда “одат”(ой кўриш)данаввал қалинлашиш бошланади ва қонаш билан бу тўқималар ҳамташқарига чиқишга ҳаракат қилади.

Аммо тўқималар ташқарига ёпиқ бўлгани учун, қонаш қорин бўш-лиғида ёки тухумдон тўқимаси ичида ёки фитрати бузилган тўқима-ларда кузатилади.

Ҳар ой юзага келган бу ич қонашлари, “шоколад ғурра”(кист)ларва қаттиқ оғриқларга сабаб бўлади.

Тухумдонда юзага келган “шоколад ғурра”(кист)лар тухумдонтузилмасининг бузилишига, тўқималар сиқилишига, тухумлар деге-нерациясига ва улар сонининг камайишининг сабаб бўлади.

Буларга қўшимча тарзда қонаш жойларидаги яллиғланиш вақизиш сабабли, ички аъзолар ўртасида ёпишиш юзага келиши мум-кин. Қориндаги ёпишишлар тўқималарда тўпланган токсинлар вақорин ич пардаси устидаги порох ёниғига ўхшаган моддалар тухум-нинг болалашига салбий таъсир кўрсатади ва тухумлар кўпаймайди.

Тухум болаласа ҳам, бу моддалар урчиш(дўлланиш)га тўсқинликқилади. Урчиш(дўлланиш) юз берса, яллиғланиш ва ёниқлар, зигота-нинг эндометриумда жойлашишига тўсқинлик қилади. Зигота эндо-

271

метриумда жойлашса, унинг ривожланишига, ривожланишига таъ-сир қилмаса, туғишни қийинлаштиради, туғишга таъсир қилмаса, сутишлаб чиқаришга ёки унинг сифатига таъсир қилади.

Кўриб чиқилганидек, эндометриоз кўпайиш жараёнининг ҳарбосқичида салбий таъсир кўрсатади.

Эндометрииозис касаллaрида “ой кўриш”лар ортиқча оғриқлибўлади ва оғриқ борган сари кучаяди. Ёпишиш ва кистлар юзагакелганидан сўнг, оғриқ янада кучаяди ва бундан сўнг икки “одат” (ойкўриш) орасида ҳам безовта қилишни бошлайди. Эндометриоз -жойлашган жойларига кўра - қорин ичи, ички гениталлар, мия парда-си каби турли безовталанишларга сабаб бўлади: булар - оғриқли васанчиқли ҳайз кўриш, турли оғриқлар ва санчиқлар, жинсий муноса-батларда оғриқ сезиш, қусиш, анусда оғриқ ва қонаш, ичак спазмаси,ич қотиши, ичак тиқилиши ёки ич кетиши; бош, орқа ва бел оғриғи,тез сийишга чиқиш, сийдик йўлларида қизиш, “одат”нинг узайиши,ҳайз билан бирга кузатилган бурун қонашлари ёки тананинг турлижойларидаги қонаш ва кўкаришлардир.

Эндометриоз сунъий озиқланган, кир порошоги ва бадан парвари-ши учун суртиладиган ҳар хил моддаларни ишлатган турли ёшдаги,ҳатто 4-5 ёшдаги болада ҳам бошланиши мумкин.

Касаллик острогенга боғлиқ бўлгани учун, оғриқлар бўйдоқликдабошланиб, менопaузагача актив бўлади. Шу билан бирга, ўзиниоғриқ билан билинтирмаса ҳам, эндометриоз менопaуза бўлган аёл-ларда, ҳатто эркакларда, ҳатто болаларда ҳам кузатилади.

Эндометриознинг сабаблари:• қўшимча моддалар таркибли озиқ-овқат ва ичимликлар, чақaлоқ

озуқалари, бисквит, шоколад, кекс ва буларга ўхшаш турли ўралгантайёр маҳсулотлар, тайёр мева шарбатлари ва колали ичимликларистеъмоли;

• остроген гормонига ўхшаган кимёвий модда таркибли порошок-лар, парфюмерия ва бадан парвариши маҳсулотлари ишлатиш;

• кимёвий, GMO базали ва нанотехнология маҳсулоти бўлгандориларини истеъмол қилиш;

• кеч ҳомила қолиш;• "Цезар амалиёти" билан туғиш.ДавосиЁш қизларда эндрометриозис симптомларини бутунлай йўқотиш

272

учун 3 марта 3 кунлик очликлар қилиш, 3-чи очликдан кейин 4-чикун мева суви ичиб, айни кун кечқурун жигарни тозалаш; қўшимча-ли ичимлик ва озиқ-овқат ейишни тўхтатиш; кир порошоги ва тиббийдори ишлатишни тарк қилиш, мисвок ишлатиш, турмуш қуриш, тур-муш қуришдан кейин бачадонни тозалаш; ҳомиладор бўлиш ва нор-мал туғиш етарли бўлади.

Ҳомиладор бўлмаган эндрометриозис касалининг қилишкерак бўлган амаллар:

• 7 кунлик танаффус билан 14- 24 марта 3 кунлик очлик тутилади;• 2-чи очликдан кейин бачадон оғзида 5-7 дона зулук қўйилади;• 3-чи очликдан кейин жигар тозаланиши қилинади;• 4-чи очликдан кейин аччиқ қовун суви билан бачадон тозалани-

ши қилинади ва 2 кун сўнг устки милкларга 3-5 дона, пастки милк-ларга3-5 дона зулик қўилади;

• 6-чи очлликдан кейин анусга 11 дона зулик қўйилади:• 7-чи очликдан кейин жигар тозаланиши такрорланади;• 9, 10, 11, 12 очликлардан кейин хoжамот қилинади.Xoжамот нуқталар:• елкалар,• курак ораси ва ости,• бел ва думғаза ораси,• тиззалар.

ВагинизмҲар 10 аёлдан бирида кузатилган важинисмус - жинсий алоқадан

аввал ёки жинсий алоқа пайтида жинсий лаблар мускулларинингқисилиши билан бирга кўрилган қўрқишдир. Оғир ҳолатларда, бутунтанада қисилиш, оёқларнинг чалкашиб кетиши, паника даражасидагиқўрқув шаклида билинади, ва бу йиллар давом этиши мумкин. Бу биртомондан кўпайишга тўсқинлик қилади, бошқа томондан эр-хотиндапсихологик муаммолар юзага келади, катта муаммолар ҳатто ажра-шишларга сабаб бўлмоқда.

Замонавий тиббиёт, қизлик пардасини жарроҳлик йўли биланолиш, ботокс игна ишлатиб жинсий лаблар мускулларига 20-30 кун-лик фалж қилдириш, аёлга анaстезия (наркоз) бериб психотерапевткузатувида жинсий алоқани амалга ошириш, тадрижий равишда кен-

273

гайиб борган дилатор(расширител)лар ишлатиб, жинсий лабларниочиш каби усуллар билан муаммо ечимини излайди.

Лекин бу важинизмусдан изтироб чеккан аёлларга хеч қандайфойда бермаяпти, аксинча, руҳий муаммоларни кўпайтирмоқда.

Бизнингча, важинисмус, замонавий ҳаёт ичидаги ва ҳаммага нор-мал кўринган кимёвий моддаларнинг ишлатилиши, товуш ва элек-трoмагнит тўлқинлари таъсирида мияда ҳосил бўлган ўзгаришларнатижасида юзага келган тамоман руҳий муаммодир. (“ЗеҳнБошқаруви” бўлимига қаранг.)

Даволанишга, парфюмерия ва ароматлар, телевизор, компьютер,қўл телефони, тиббий дорилар, қўшимчали озиқ-овқат ва ичимлик-лар истеъмолини тўхтатиш билан бошланади.

3 кун танаффус билан 3 марта 3 кунлик очликдан кейин жигартозаланиши ва 10 кун кейин 10 кунлик очлик тутилади. Баъзан 10кунлик очликни 1-3 ой танаффус билан 2-3 марта такрорлаш керакбўлади.

Важинисмус руҳий муаммо бўлгани учун ибодатларни тартибгасолиш ва Қуръони карим ўқиш давонинг муваффақиятида катта таъ-сирга эга.

Турмуш ўртоқларнинг даволанишни бирга амалга оширишлариянада самарали бўлади. (“Руҳий Касалликлар” бўлимига қаранг.)

Бачадонни тозалаш• Бачадонни тозалаш ҳайздан олдин ёки ундан сўнг қилинади. Пишган аччиқ қовунлар йиғиб суви сиқилади ва сузилади. 2 ош

қошиқ янги сузилган аччиқ қовун суви 1 кошик сув билан аралашти-риди. Тоза 40х10 см пахтали мато аралашмасига ботирилиб, вагина-га, бачадон огзига яқин қўйилади. Бу жараён ҳайздан аввал қилинса3 соат, ҳайздан кейин қилинса 30 дақиқа сўнгра мато вагинадан оли-нади. Қон гуруҳи “А” аёллар айни жараённи аччиқ қовун сувига суваралаштирмасдан қилишади.

• Бачадон тозаланишида аччиқ қовун ёғини ҳам ишлатиш мумкин:Аччиқ қовун ёғи ва майдалаб туйилган петрушка билан финдиқ катта-лигида амир қилинади, латтага солиниб жинсий лабларга қўйилади.

Эслатма: Бачадонни тозалашдан кейин натижасини 2 кун кутибкейин кўриш керак.

274

3 кунлик очликлар ва жигар жигар тозаланишини қўллаган касал-ларнинг олд тишлари, қўл оёқ тирноқлари ёниқ каби қоп-қора бўли-ши мумкин. Ҳеч қўрқмасдан даволаниш давом етиш керак. 1-3 ойдасўнг тишлар оқаради ва тирноқлар оқаради.

БепуштликАёл оила қурганидан кейин икки йил ўтса ҳам ҳомила бўлмаса,

бепуштликдан шикоят қилиши мумкин. Бепуштликка сабаб бўлган баъзи факторлар қуйидагилардир:• оғир металлар билан, хусусан, симоб билан заҳарланиш бепушт-

ликка сабаб бўлади. Тиш қопламаси сифатида амальгама (симобнингбирор металл билан қоришмасини) ишлатган касаллар симоб билансурункали тарзда заҳарланишмоқда, бунга боғлиқ гормон бузуқлигива бепуштлик юзага келмоқда.

• қўрғошин ва кадмиум ҳам гормон бузилишига, анормал тухум-ларга ва бола тушишларига сабаб бўлмоқда.

Бу оғир металлар эркакларда ҳам анормал маний чиқишига вабепуштликка сабабдир.

• aйниқса,деҳқончиликда ишлатиладиган кимёвий дорилар касал-лик ва паразитларга қарши ишлатилган дорилар, ҳожатхона ҳаммом-ларни тозалаш воситалари, аралаш порошоклар, бадан парваришидава макияжда ишлатилган дорилар остроген гормонига ўхшаган моддатаркибли бўлгани учун аёлларда гормон мувозанатсизлигига вабепуштликка сабаб бўлмоқда.

• тайёр озиқ-овқат ва ичимликлар ишлатилган GMO базалиқўшимча моддалар жинслар орасидаги фарқни йўқотган PHD, диок-син, фталат ва сунъий хушҳидлар (ароматлар) каби қўшимча модда-лар аёл ва эркак кўпайиш аъзоларининг касалликларига ва бепушт-ликка сабаб бўлади. Бу хавф болаларда юксак даражада кузатилади.

• илк ҳомилаликда аборт қилдирган аёлларнинг кўпчилигидабачадон ичини қоплаган эндометриумдаги томир тиқилиши ва қонайланишининг бузуқлиги бепуштликка сабаб бўлмоқда.

• оғир вазнли, семиз аёлларнинг вагиналари, бачадон оғзи вақоринларидаги ёғ маний йўлини ёпиб қўяди.

• ортиқча қон келиши, хусусан, қизитувчи манийнинг ҳаракатинисекинлаштиради ва мaнийни ташқари оқизади. Бу ҳолат ҳам ҳомила-ликка тўсқинлик қилади.

275

• бепушт аёлларнинг 60%га яқини турли даражадаги эндрометроио-зис кузатилган. (“Оғриқли ҳайз қонашлари” бўлимига қаранг.)

Ҳомилаликни тўсадиган сабабларнинг симптомлари:• Кўз қизарган, қовоқлар шишган ва болдирларнинг орқа қисмида

оғриқ бўлса, бу буйрак ва сийдик йўлларининг хасталгини билдира-ди. Бу эса, ўз навбатида, ҳомилаликка тўсик бўлади.

• жагда, пастки лабнинг остида доимий қизил доғ ёки кичикчипқон бўлса, бу бачадон позициясининг ўзгарганидан дарак берадива бу ҳам ҳомилаликка тусик бўлади.

• олд паст тишларнинг тўрттасида бузилиш ва милкларда торти-лиш бўлса, бачадон ва тухумдонларда ҳам ҳомилаликка тўсқинликбор демакдир.

Абортдан кейин ёки бошқа сабаб билан бачадон ичини қоплаганэндометриумда томир бузилиши ёки тиқилиш ёки бепуштликка олибкеладиган даражада эндометриоз бўлиб- бўлмаганини аниқлаш учунвагинага енгил эзилган бир донa саримсоқ қўйилади.

Аёл саримсоқнинг таъмини оғзида ва ҳидини бурнида ҳис қилса,муаммо бачадонда эмас. Ҳис қилмаса, бу бачадонда саримсоқнингтаъмини ва ҳидини ўзгартирган заҳарли модда бўлганини; бачадонтомирларида тиқилишлар юзага келганини ва бачадондаги қон айла-нишининг бузилганини кўрсатади.

Юқорида бепуштликка сабаб сифатида кўрсатилган барча муам-молар бу ерда айтилган даволаниш билан ечилади. Ҳақиқий бепушт-лик эса яратилишдандир, у кишининг тақдиридир. Туғишга “сунъийурчитиш” ва “пробирка боласи” каби йўллар билан аралашишАллоҳга исён ҳисобланади.

“Қайсарлик билан, тинмай сўраганга Аллоҳ (ж.ж.) қаҳр биланберади”. (Ҳадиси шариф).

Пробирка боласи“Пробирка боласи” - аёл ва эркакдан олинган маний лабoрато-

рияда, колба ичида урчитиш натижасида юзага келган эмбрионнибачадон деворига ёпиштириш, бачадон томонидан қабул қилинмас-лигининг олди олиниб, иммунитет тизимини зўрлаш билан амалгаоширилган, инсонни кўпайтириш усулидир.

Бу Оллоҳ қонунларини масхара қилиш, Унга майдон ўқиш "техни-ка"сини қисқача кўздан кечирайлик: эркак манийсида сперма сони

276

•

етарли бўлса, Классик пробирка боласи (IVF) усули амалга ошири-лади: Сперм ва тухумлар пробирка ичига сунъий суюқлик муҳитигақўйилиб, урчиши (дўлланмаси) кутилади.

Сперм миқдори кам бўлса Микроинъекция (СS) усули қўллани-лади: Микроскопик катeтер билан ҳар бир тухум ичига бир донасперм инъекция қилиниб, урчитилади.

“Пробирка боласи” усулида етарли даражада тухум ҳужайрасиетиштириш ва кўпайтириш жараёнини бошқариш учун аёлнинг гор-мон ишлаб чиқариши дорилар билан тўхтатиб турилади.

Бу дорилар инжекция ёки бурунга ҳидлатиш йўли билан бери-лади.

Кейин тухумларни стимуляция қиладиган ва фолликул юзагакелишини чақирган синтетик гормон берилади.

Ҳар бир фолликулда бир тухум етишади. Фолликуллар етарликатталикка етганида, уларни ёриш учун синтетик гормон игнаси ури-лади ва тухум тўплаш жараёнига ўтилади.

Аёл гинекологик холатга (маълум жинсий алоқа алфозига) ёти-рилади ва унга умумий наркоз берилади. Шундан кейин вагиналультрация ҳамроҳлигида тухумдонларга кириб, тухумлар тўпла-нади.

Тўпланган тухумлар сунъий суюқликка қўйилиб, инкубаторда 4-6 соат ичида етилиши ва дўлланишга тайёр ҳолга келиши кутилади.

Тухумлар инкубаторда етилиб, қоронғу муҳитда, керакли мусиқава порнографик кўринишлар ёрдамида, эркакдан мастурбацияйўли билан маний олинади. Манийга синтетик гормон қўшилиб,спермалар гиперактив ҳолга келтирилади.

Кейин спермалар билан тухумлар бир жойда қолдирилади ва син-тетик гормонларнинг ташвиқи билан уларнинг дўлланиши (урчиши)кутилади.

Манийсида жонли спермлар бўлмаган эркакларнинг тухумдонла-ридан жарроҳлик йўли билан кичик парчалар олиниб, сперма ҳужай-раси қидирилади. Микроскопик катетер воситасида ҳар бир тухумичига бир сперма инжекция қилиниб дўлланишга зўрлана-ди.(микроинъекция, CS).

Дўлланма натижасида юзага келган эмбрионлар такрор сунъийсуюқлик муҳитига қўйилади ва синтетик дорилар билан бўли-нишни бошлайди. Дўлланмадан кейинги 2-6 кун эмбрионларнингэнг яхши 2-4 донаси бачадон ичида ўтказилади. Бу жараён аёл янагинекологик кўрик асносида қилинади. Эмбрионлар бачадон

277

деворига ёпиштириш учун аввал эмбрио ёпиштирувчи хусусийзардоб (Embrio Glue) ишлатилади. Кейин эмбрионлар бачадон ичигаўтказилади.

Нормал ҳомилада кўпайишдан 5-6 кун кейин эмбрион ўз пардаси-ни йиртиб, бачадон деворининг ичларига жойлашади (юмалайди) вау ерда каттаришда давом этади. Фақат “Пробирка боласи” усулидаэмбрион пардасини йиртиб чиқиши ва бачадон деворига жойлашишиўз-ўзидан бўлмагани учун эмбрионнинг тушиш хавфи юксак.

Бу сабабдан, эмбрионни бачадонга ўтказишдан аввал кимёвий йўлбилан эмбрион пардасида тешик очилади. Бу тешик эмбрионнинг,пардасини йиртиб, бачадон деворига жойлашувини осонлаштиради.

Эмбрионнинг эндометриум томонидан рад қилинишининголдини олиб, эндометриум ичида жойлашувини таъминлашдавоси 10 ҳафта давом этади.

10-нчи ҳафтада эмбрион мияси тўлқин чиқаришни бошлайди, оёқбармоқлари ва тирноқлари аниқ бўлади, юрак ривожланиши, бўғин вамускуллари ривожланиши тамом бўлади ва эмбрион сувкоса ичидаҳаракат қилa бошлайди (яъни эмбрионга ҳайвоний руҳ берилади).

10-нчи хафтанинг охирида эмбрионнинг аъзолари ривожлани-ши тамомланади ва ҳомиланинг тушиш хавфи тугайди.

Ҳомила жараёнининг қолган қисмида аъзоларнинг етилиши кути-лади ва 37-38-нчи ҳафтада бола “цезар” жарроҳлиги билан олинади.

“Пробирка боласи” усулларида қўлга киритилган кўп эмбрионларумуман крионик усул билан музлатилади ва минус 196 даражадагисуюқ нитроген ичида сақланади. Бу эмбрионлар томир ҳужайрасисифатида турли мақсадларда фойдаланилади ёки хоҳлаган пайтдабачадонга ўтказилиб янги кўпайтириш бошлатилади.

Бу тажрибаларни кузaтар экан, инсон зотининг Аллоҳ яратганмукаммал кўпайиш жараёнининг ҳар бир босқичига нақадар буюкжуръат билан аралашаётганига гувоҳ бўламиз.

Табиий кўпайишнинг ўрнини эгаллаган ва бошдан охиригачатамоман сунъий кўпайтириш жараёни билан нормал инсон туғили-шини кутиш - ақл бовар қилмас соддаликдир. Сунъий кўпайишнингмеваси фақат сунъий бўлади.

“Пробирка боласи” усулига баҳо бериш учун бу усулни табиийкўпайиш жараёни билан қиёслаш керак.

Табиий кўпайиш жараёнида гормонларни ҳаракатга келтирган ваурчиш(дўлланиш)ни бошлатган фактор - севги ва меҳрдир.

Шериклар орасидаги севги ва меҳр сперма ва тухумларнинг ети-

278 9

лишини таъминлаган гормонларнинг урчиш (дўлланиш)ни ташвиққилади. Табиий кўпайиш жараёнида, эркак аёлга, ўртук (ёпинчиқ)остида, "биисмиллоҳ" ва дуо билан яқинлашади.

Акс ҳолда, Пайғамбаримиз (с.а.в.) айтганларидек, яқинлашувгаҳам, бу яқинлашувдан туғиладиган болага ҳам шайтон шерик бўлади.

Миллионлаб спермалардан Аллоҳнинг тақдир қилган ягона спер-ма тухумга етишади ва собит “қулф-калит” қонунига амал қилиб,қат-қат пардалар орқасида дўлланма содир бўлади. Oта-онанингқилган дуолар ва ниятлари бир томондан яхши ҳужайраларнингбирлашувига ёрдам беради, бошқа томондан она қорнидагиэмбрионни манфий таъсирлардан сақлайди ва туғиладиган бола-нинг жисмоний ва руҳий соғлигига таъсир қилади.

Шунингдек, эр-хотиннинг бирлашув онида ўша муҳитда бўлганҳамма нарса она қорнидаги ҳомиланинг ахлоқи ва ақлига таъсирқилади.

Олимлар бунинг аҳамиятига диққат тортишади. Масалан, яқинлашув турмуш ўртоқларнинг бир-бирига муҳаббати

билан бўлса, тугилган бола - ақлли, зўрлаш билан бўлса – ахмоқ, ҳаркандай бир жониворнинг ёнида бўлса - ўғри, туш пайтидан кейинбўлса - ғилай бўлишини айтишган.

Тухумдондан айрилган тухумнинг ўрнида сариқ жисм (ҳомилабези) ҳосил бўлади. Бу жисмга “Яратилиш Нур”и келади ва бу нургормонлар воситасида “Инсон Нақши” жараёнини бошлайди:Қалинлашган эндометриум бачадонга тушган эмбрионни шафқат-ли она каби қарайди.

Эмбрионни тутиш ва озиқлантириш мақсадида керакли гормон-ларнинг ишлаб чиқарилишини таъминлаб, жаннатдаги Тубо дарах-тига ўхшаган плацентанинг ривожланишига замин ҳозирлайди.10 хафтанинг охирида ҳомилага ҳайвоний руҳ берилади ва унингаурасида қизил ранг пайдо бўлади.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) айтганларидек,дўлланишдан 120 кункейин Аллоҳ (ж.ж.) “Икки фаришта юборилади, амалини,ризқини, такдирини, шокий ва ёки саид бўлажагини ёз, дейди.Кейин руҳ пуфланади.” (Бухорий , “Ал Жомеъ ас-Саҳиҳ”, 1355ҳадис.)

Фаришта ва жинларни унга сажда эттиради, коинотнинг барчаборлиқларини хизматига беради. Руҳ пуфланганидан кейин ҳомила-нинг аурасида қизғиш, сариқ, яшил, мовий, бинафша ва оқ ранглараниқланади. Шу тарзда мўжизанинг бошқа мўжизани таъқиб этиши

279

билан ҳомиланинг ривожланишда давом этади. 40 ҳафтанинг охи-рида 18 минг оламнинг мисоли бўлган Инсон Ислом фитратидамўъмин ва Аллоҳнинг халифаси сифатида дунёга келади.

Инсоннинг дунёга ва охиратга қараган икки томони бор. Унингҳайвоний руҳи дунёга, инсоний руҳи эса охиратга қараган бўлади.

Ҳайвоний руҳнинг ранги қизил. Бу ранг эмбрион аурасида 10-чиҳафтанинг охирида, эмбрионга ҳайвоний руҳ (нафси аммора)нингберилган онда пайдо бўлади.

Инсоний руҳнинг пуфланиши билан эса эмбрион аурасида нафсмартабаларининг бошқа ранглари - қизғиш, сариқ, яшил, мовий,бинафша ва оқ ранглар юзага келади.

Дунёга 1998 йилдан бошлаб битта-иккита, 2000 йилдан сўнграэса кўп сонда инсон шаклида, аурасида фақат қизил ранг бўлганборлиқлар келабошлади.(“Индиго ва Кристал Болалар” бўлими-га қаранг).

“Пробирка боласи” усулининг кенгайиши билан бу борлиқлар-нинг дунёга келиши орасидаги параллел диққатга сазовордир.

Бугун дунёда табиий бўлган ҳар нарсани йўқотиб, ҳаётнисунъий ҳолга келтириш учун бир глобал ҳаракат кузатилмоқда.

Сунъий ўсимлик ва сунъий ҳайвон кўпайтириш, болаларни синте-тик озуқалар билан озиқлантириш каби янги одатлар қаторида, уму-мий соғлик, мия ривожланиши, жинсий ривожланиш ва ирсиятгазарар бераётган кимёвий ва синтетик моддалар ҳам ҳаётимизнинг ҳарсoҳасига кирди.

Бу жараён нафақат бепуштлик, балки инсоннинг фикрлаш қоби-лиятини, яхшилик ва ёмонликни ажратиш қобилиятини йўқотишгасабаб бўлаётганини кўряпмиз.

Шубҳасиз, келажак қилган хатоларимизни бизга кўрсатажак,аммо бизда уларни тўгрилаш имкони бўлмайди.

Бепуштликни даволаш• Тишида амальгамали қопламаси бўлганлар ундан воз кечишла-

ри керак.• Тайёр озуқалар ва ичимликларни кўп ичадиганлар, барча ўрамли

таомларни тўхтатишлари керак ва озиқланиш одатини тўғрилашларикерак. Пишган нон ўрнига янги кўкат, янги мева, хусусан узум,хурмо ва анжир ейишга одатланишлари керак.

• Oғир вазлилар аввало вазн ташлашлари керак. (“Семизлик”бўлимига қаранг.)

280

• Аёллар гигиеник пед ўрнига пахтали мато ишлатишари, бу мато-ларни табиий совун билан ювишлари керак.

• Бачадон тозалаши қилишлари, бачадон оғзига зулик қўйишларикерак.

• “Тухумдон ва бачадон касалликлари”, “Простата касаллик-лари”, “Эндрометриоз” бўлимларида айтилган умумий даволаниш-ни албатта шериклари билан бирга қилишлари керак.

• Сийдик йўлларида муаммоси бўлганлар, “Буйрак ва қовуқ тоза-ланиши” бўлимларида айтилган шаклда даволанишлари керак.

• “Ҳайзи келмаган аёлларнинг ҳайзи ("Ой кўриш")ни келти-риш” бўлимида айтилган дориларни қўллашлри керак. бу дориларэндометриумдаги тиққин(пробкалар)ни эритади ёки туширади.

• Булар билан бирга албатта 4-7 кун танаффус билан 17-21 марта3 кунлик очлик тутишлари керак, баъзи ҳолларда 10 кунлик очликтутиш шартдир.

Ҳар бир ёш қиз, осон хомила қилиш учун, хомилалик пайтиниенгил ўтказиш учун, соғлом бола туғиш ва эмизишда муаммочиқмаслиги учун турмуш қуришдан аввал соғлиги ҳақда қайғуришикерак. Соғлигини тузатмасдан турмуш қурган ва бола тушиш муам-мосини бошидан кечирган аёллар билишлари керакки бачадон касалхомилани ушламайди, ташқари чиқариб юборади.

Такрор тушишдан кейин замонавий тиббиёт усуллари билантуғилган болаларда оғир касаллик, ҳатто лейкемия хавфи бор.

Тушиш хавфидан сўнг жонли туғилган болалар ҳам айни таҳли-ка борлигидан, тушаётган хомилани тиббий дорилар билан тўхта-тишга уриниш тўғри эмас. (“Ҳомилалик ва Бола Парвариши”бўлимига қаранг.)

Фотима С., (28 ёшда, Истанбул), уй бекасининг ҳикояси:“Бола бўлмасдан олдин бачадоним қувватсиз экани айтилган эди.Бўйнимда бўқоқ бор эди, қўлларим нарсаларни ушлай олмас ҳолга

келган эди. Умуртқамда қийшиқлик, буйракларимда яллиғланиш,бурнимда суяк ва ошқозонимда асабий гастрит бор эди. Буйракяллиғлланишига берилган антибиотиклар буйракларимни янадакасаллантирди.

Бўйним ва умуртқамдаги безовталик учун қўллаган дoриларошқозонмга қаттиқ ботар. Астмам бор эди. 2 xил дoри ишлатар эдим.Улар бир оз муддатгина оғриқни билдирмай туришар эди, кейин эсаяна нафасим қисилар эди.

281

Ойдин xонимнинг даволаниш тавсияларини қўлладим ва касал-ликларимни унутдим. Уларни шунчалик унутиб юборибманки, хозирёзаётиб бир оз қийналдим…

Учинчи марта 10 кунлик очликда ҳомила бўлдим, ҳозир соғломболам бор.

2 йил аввал ўнг қўлимнинг кучсизлигини ва қаттиқ оғриганиданшифокорлар “капрал туннел” ташҳиси қўйилган эди. Бунинг ягоначораси жарроҳлик амалиёти экани, аммо жуда ёш бўлганим учунамалиёт қилинмаслигини айтишган эди. Бу қўлимни ишлатмасли-гим, мато бўлса ҳам ушламаслигим тавсия қилинди.

Бир неча ой сўнгра ўнг қўлимни синган банка билагимгача кесибюборди, кафтимга ойна ботди. Қўлимга зулик қўйдик. Зуликлар туш-ганидан сўнг ҳам қўлимдаги ойна парчаси чиқди, ҳамда кўп кўпик ваёмон ҳидли йиринг чиқди. Бир оз сўнгра “капрал туннель” ташхисиқўйган шифокорга текширтиришга бордим. Қўлимда хеч қандайкасал қолмаганини айтди. Ҳақиқатан қўлим жуда яхши бўлиб қолганэди. Қувватсизлиги ва оғриқлардан мана шундай қутулдим”.

Хроник қонашларАёллар ҳайз, ҳомила, емизиш воситасида танадаги зарарли

моддалардан тозаланишади, бу тарзда, оғир касалликлардан,хусусан, саратон касалидан сақланишади.

Хроник қонашлар касал аёл учун аслида қутқарувчи факторҳисобланади.

Қонашлар танада соғлиққа зарарли нарсаларнинг касалликдаражасида кўпайганини кўрсатади.

Аёл қонаш воситасида бу зарарли моддалардан ва токсинларданқутилади.

Аммо, афсуски, аёллар қонаган бачадоннинг қийматини фақат унижарроҳлик йўли билан олдириб ташлаганларидан сўнг билишади.

Расулуллоҳ (с.а.в.) шундай дейдилар: “Аллоҳ таъоло барчамахлуқотни яратиб бўлганидан кейин бачадон туриб,Раҳмоннинг этагидан тутди. Аллоҳ таъоло унга “воз кеч”, деди.Бачадон “Бу туришимнинг сабаби, боғларнинг кесилишидан(олиб ташланишимдан) Сенга сиғинаман”, деди. Аллоҳ таъолоунга “Сени сақлаганни - сақлашим, сен билан алоқасини узганбилан - алоқамни узишим сени рози қиладими?”, деди. Бачадон“Ҳа, Роббим! Рози қилади”, деди. Аллоҳ таъоло “Бу ҳақ сенгаберилди”, деди”. (Бухорий , “Ал Жомеъ ас-Саҳиҳ”, 134 ҳадис)

282

Нега бачадон Аллоҳдан паноҳ истади?• Чунки аёллар бола тушириш учун бачадонларига спица тиқишар-

ди. Бу ҳолда бачадон иккита фожиа билан юзма-юз келарди:биринчидан, кўз қорачиғи каби сақлаган боладан жудо булса,иккинчидан, бу жараён сирасида баъзан ўзининг тешилганиниҳам кўрарди.

• Ёки aбортда бачадон ичи кавланиб, бола майда-майда қилиб оли-ниб, бу ваҳшат жараёни “бачадон йиғлаши”(uterin cry)га кадардавом этарди.

• Ёки бачадон “цезар амалиёти”да на бола туғилишга ва на ўзитуғишга тайёрланмасдан боланинг жойидан қўпориб олинганиникўради.

• Ёки кичик бир муаммо пайдо бўлса, бачадоннинг вужуддаги вази-фаси зўровонлик билан тугатилиб, ўша Ҳадиси қудсийда айти-лгандек, боғлари суғириб олиниб, ахлатга улоктирилишиникўради.

Эслатма: Танага боғлар билан боғланган биргина аъзо бачадондир.Айни пайтда, бачадон инсоннинг кўпайиши амалга ошадиганягона макон ва баданда бир Жаннат мисолидир.

Хроник қонашларининг давоси9 Уч кунлик очликлар бошланади. Илк кунларида бел ва думғаза

қон олдирилганидан қонаш тўхтайди.9 Рўзадан кейин ҳар эрталаб қонашни тўхтатадиган дорилардан

бири ёки бир нечаси ишлатилади.9 Кейин пешингача мавсумига қараб қизил лавлаги суви аралаш-

маси (“Простатит” бўлимига қаранг.), анор, олма, грейпфрутёки лимон сувиларидан бири сув билан аралаштирилиб ҳар мар-тасида 1 стакан 3-4 марта ичилади. Кейин эса янги анжир, хурмо,олма ёки бошқа мева ейилади. Кечга яқин таом ейиш мумкн. Чойсифатида газанда, арпабодиён, зиғир уруғи чойи ичилади ва 7кун шундай қилинади.

9 Кейин яна бир марта 3 кунлик очлик тутилади. Очликнинг илккунида кураклар ораси ва остидан қон олдирилади. Бу иккинчи 3кунлик очликдан кейин 3 кун олма суви ичилади ва учинчи кунсоат 19:00 дан кейин жигар тозаланиши қилинади. (“ЖигарТозаланиши, 3 кун” бўлимига қаранг.)

283

9 Кучи етган ёш аёллар бир ҳафта кейин 10 кунлик очлик тутиш-лари керак. Буни қилишмаса 7 марта 3 кунлик очлик тутишади.(“Очлик билан даволаш” бўлимига қаранг.)

Қонашни тўхтатадиган дорилар:9 5 дона лимон қабиғи билан бўлиниб, 1 литр сувнинг ярми буғла-

ниб кетгунича паст оловда қайнатилади ва сузилиб қултум-қул-тум ичилади.

9 илдизи, уруғи, барглари ва гуллари билан бирга ялпиз анор пўстибилан қайнатилади ва илиқ баня сувига аралаштирилади. Бу сув-нинг ичида 30-50 дақиқа ўтирилади.

Ёки:9 Баргизуб суви сиқилиб сирка билан ёки ўзи ичилади. Айни пайтда

жинсий лабларга эзилган баргизуб қўйилади. Янги майдаланганзиғир уруғи совуқ сув билан ютилса ҳам айни натижани беради.

9 Ярим литр олма сиркаси 1 қошиқ майдаланган долчин билан ара-лаштирилиб 10 дақиқа паст оловда қайнатилиб, сузилади. 2ҳафта давомида очлик кунларидан ташқари ҳар эрта оч қоринга30 гр ичилади.

Ёки:9 3 қошиқ розмарин ярим литр олма сиркаси билан аралаштирила-

ди, 8-10 соат туриб, 10 дақиқа паст оловда қайнатилади, совуга-нидан кейин сузилади ва 2-3 ҳафта давомида очлик кунлариданташқари ҳар эрта 30 гр оч қоринга сув билан ичилади.

Ёки:9 Қуритилган арслонпанжаси ёки сариқ бўтакўз барглари майда-

лаб эзилади ва эланади. Эрталаб ва кечқурун кунига 1 чой қошиқмойчечак чойи ёки сув билан ичилади.

Ёки:9Кунда бир чой қошиқ эзилган калина дарахти пўстлоғи қайнар

сувга дамланади. Кунда икки марта ичилади. Ёки ҳар куни 200 гркалина дарахти мевасининг суви ичилади. Ҳайздан аввалгиоғриқларни кетказади, ортиқча қонашларини тўхтатади.

Қонаш бу дорилар билан қисқа муддатда тўхтайди, “ой кўриш”тартибга тушади. Туғиш, соғломликка етишнинг энг қисқа йўлибўлгани учун, қонашлар тўхтаганидан кейин касалга ҳомилабўлишни тавсия этилади.

284

Ҳомиладор аёлларнинг туғишидан аввал бутунлай тозаланишларифойдадан ҳоли бўлмайди. Боланинг ҳам соғлом бўлиши учун илк3-5 ой давомида 3 кунлик очликлар тутиши керак ёки хеч бўлма-са ҳафтада 1 кун 36 соатлик очлик қилишга ва тартибли озиқла-нишга одатланиши керак.

Фақат қонашларнинг сабабини ташҳис қилиш муҳимдир. Жарроҳлик амалиёти билан катта шиш ва кист (гурра)ни олиб таш-

лаш мумкин. Аммо бундан олдин, ичак даволаниши ва жигартозаланиши керак. Сўнгра 7 марта 3 кунлик очлик, бир ой кейиняна 10 кунлик очлик тутилади.

Бу даволаниш давомида шиш соғлом тўқималардан ажралиб чиқиб,осонлик билан олинадиган ҳолга келади. Бундан кейин шишларбилан бирга тухумдон ёки бачадонни ҳам олиб ташлашга ҳожатқолмайди.

Эслатма: 10 кунлик рўзада 11-чи кун кeчқурун жигар тозаланишитакрорланади. (“Жигарни тозалаш, 3-чи кун” бўлимига қаранг.)Фақат зайтун ёғи миқдори 250 гр эмас 100-150 гр бўлиши керак.

Гулумсар Г., (50 ёшда, Истанбул, уй бекаси) ҳикояси:“38 ёшда эдим. Бачадонда апелсин катталигида миома ваоғир қон кетиши бор эди.. Беш йил давомида шифокорларбачадонимнинг олиниши кераклигини айтишди. Бир неча xилдори курсларини олдим, лекин ҳеч бир фойда кўрмадим Охирги ташҳисда саратон бўлганимни билар эдим, ҳолатжиддий эди. Бу ҳам етмагандай бошимнинг қаттиқ оғриши,ревматизм ва варикозим бор эди.Жарроҳлик амалиётидан бир аввал бу "Ҳакикий тиб" китобимуаллифи бўлган шифокор Ойдин Солиҳ хоним билан таниш-дим, у менга: “Сиз бу касалликларнинг юкини 5 йилдан берикўтариб юрибсиз, яна уч ой сабр қилинг, мен айтган давола-нишни қўлланг. ИншаAллоҳ жарроҳлик амалиётига эҳтиё-жингиз қолмайди ва ҳомила бўласиз”, деди. Шифокорнинг даволаш программаси моддаларига, хеч бириниқолдирмасдан, амал қилдим., саратонга айланган бачадонкасаллигининг ва бошқа айтган касалликларим яхшиланди.Соппа-соғлом ҳолга келдим, давомий оғриган бош оғриғим ҳамтўхтади. Ҳомиладор бўлдим ва ҳомиладор аёллар учун берган

285

тавсияларни қўлладим. Ҳомиладорлигим енгил ва вазним оғир-лашмасдан, бунинг тескариси вазн енгиллашиб ўтди. 40 ёшданормал ва ёш аёллардан ҳам осон туғиб олдим. Ўғлим хозир 11ёшда. Бугунгача хеч касал бўлмади,дея оламан ва ҳеч қандайдори ишлатмади. Касалликларимдан асар ҳам қолмади”.2008, август.

Ҳайзни кечиктириш учун:9 Грек ёнғоғининг қoбиғи қайнатилиб, 3 кун давомида қултумла-

ниб ичилади.Ёки:9 Грек ёнғоғи кобиғи ёқиб олинган кул бир oз зайтун ёғи билан

аралаштирилиб, кичик матога солиниб, вагинага, бачадон оғзига,иложи борича чуқрроққa қўйилади.

Ҳайз кўрмаслик ва барвақт менопоз (климакс)Қизлар 11-12 ёшлигидан бошлаб ҳар ой 3-5 кун, ой охири ёки ой

кўринганда ҳайз кўришади. Ҳайз кўриш болалик даврининг тугагани,балоғатга етганини кўрсатади. Ёшликдан бошланган ҳайз фақатгинаҳомиладорлик пайтида ва эмизиш даврида вактинча тўхтайди. Ёшулғайиб, тухумдонларида тухумлар тугаганидан кейин қонашлартамоман тўхтайди - менопоз (климакс) бошланaди. Бу ёшлик даври-нинг тугаб, қаришнинг бошланганидан далолат беради.

Бугун ёш қизларнинг ҳайз кўриш ёши 17-18гача кўтарилганига вааёлларда эрта менопоза тез тез учрамоқда. Бу ҳолат (кеч бошлаганҳайз ва эрта менопоз) бўлган аёлларга табиий туға олиш муддатидан10-15 йил йўқоттирмоқда. Бундан, аёлларнинг кўпайиш қобилияти-нинг тез суръатларда тушаётганини тушуниш мумкин.

Вояга етган қизларнинг кўпи синтетик дорилар, ароматлар, синте-тик таомлар ва ичимликлар, яъни, синтетик яшаш тарзи туфайли ҳаруч қиздан иккитаси туғиш қобилиятидан маҳрум бўлмоқда ва фитра-тини тамоман ўзгартирмоқда. Бундан, улар фақатгина гормон ёрдами-да одат кўра олади.

Бу қизлар балоғат ёшидан бирданига қариш ёшига ўтмоқда, орада-ги ёшлик даври йўқолмоқда.

20-30 йил аввал аёлларнинг “одат”дан узилиш ёши 50-55 эди. 45ёшида одатдан узилган аёл эрта узилган ҳисобланарди ва бундайҳолатлар жуда кам учрарди.

286

Бугун бу ёш 40-45 гача тушди ва бу нормал ҳисобланмоқда. Баъзи мамлакатларда эса бу ёш 35-37 ёш билан чегараланган.

Даволаниш“Тухумдон ва Бачадон Касалликлари” бўлимида айтилганидек,

умумий даволаниш қилиниб, айни пайтда одат (ой кўриш) келти-рувчи дорилар ишлатилади.

Ҳеч одат кўрмаган қизлар ва аёллар баъзан илк 3 кунлик очликданкейин одат кўра бошлайдилар. Аммо давомлилик учун очликбилан даволаниш программасини тўла бажариш керак.

Ҳайз кўриш учун:9 Бир бош саримсоқ + 10 дона яшил зайтун + 1 дона сабзи, 500 гр

сув билан пиширилади, эзилиб сузилади. Ҳар кун янги тайёрлан-ган бу дори 3-5 кун давомида ичилади.

9 1 чой қошиқ майдаланган седана ёки газанда уруғи + 2 чойқошиқ янги эзилган аччиқ қовун суви + 1 чой қошиқ асал ара-лаштирилади, кичик матога солиниб, ухлашдан аввал вагинага,бачадоннинг оғзига яқин жойга қўйилади ва бу малҳам эрталаб-гача туради.

Ёки:9 Зайтун дарахти қатрoни, майдаланган оддий қора арча уруғи,

ёввойи жамбул, аччиқ шувоқўти, наъматак суви, мойчечак ёғи,газанда ва уруғи - бир бир ёки қуйидаги аралашмалардан биритайёрланиб, аввал айтилганидек, вагинага қўйилади. Масалан:

9 Зайтун дарахти қатрани + ёвойи атиргул суви + ёввойи жамбул;9 Мойчечак ёғи + қора оддий қораарча уруғи + ёввойи жамбул; 9 Қора оддий қораарча уруғи + аччиқ шувоқўти + мойчечак ёғи;9 Газанда уруғи + газанда + газанда ёғиЁки:9 Oддий қора арча уруғи ёки барглари, ёввойи жамбул ва аччиқ

шувоқўти қайнатилиб сузилади ва ваннадаги сувга қўшилиб 20-30 дақиқа ётилади.

Ёки:9 1 литр сув + 1 қошиқ асал + 1 қошиқ янги сиқилган аччиқ қовун

суви + 1 қошиқ янги сиқилган занжабил + 2 қошиқ янги сиқилган

287

селдир барги суви қариштирилади. Кун давомида бу аралашма-дан қултумлаб ичилади.

Эслатма: Ҳомиладорларга туғиш санчиғи бошланмасидан аввал буқўлланилмайди!

Бундан ташқари:• Вагина билан анус орасида, сонларнинг ич қисмларига, болдир-

ларнинг орқа томонларига галма-гал банка қўйиш;• Бел ва думғаза, тиззалар ва оёқ билакларидан 3-7 кун танаффус

билан қон олдириш;• Аввал анус ва жинсий лаблар оғзига, бир ҳафта сўнг бачадон оғзи-

га зулик қўйиш ҳайз келишини ва туғишни осонлаштиради.

Туғишни назорат қилишҲомилаликнинг олдини олиш учун қўлланилган туғишни чеклов-

чи таблеткаларида синтетик остроген ва синтетик прогестерон мав-жуд. Бу гормонлар гипофиз ва гипоталамус қисмига таъсир қилибтухумланишни тўхтатади.

Тухумланиш (дўлланиш, урчиш)ни тўхтатмаса, бачадон оғзи сек-рециясини қуруқлаштириб спермаларнинг олдинга кетишига тўсқин-лик қилади.

Тухумланишга тўсқинлик қилаолмаса, эндометриумни таъсиростига олиб, эмбрионнинг бачадон ичида жойлашишига монеъликқилди.

Кир ва идиш ювиш порошоги, парфюм, тиш пастаси, шампун вабошқа тана парвариш маҳсулотларида ва озиқ-овқатларда сақловчисифатида ишлатилган, жинслар ўртасидаги фарқни йўқотадигансунъий ҳушбўй ҳидлар, PHD, диоксин, фенол ва фталат каби қўшим-ча моддалар ҳам айнан туғишни чеклаш дорилари каби манфий таъ-сир кўрсатади.

Туғишни чеклаш таблеткалари этикеткаларида таблеткаларнинг“ён таъсирлари” ҳақда: “ҳазмсизлик, эмчакларни безовталаниши,жинсий истаксизлик, семириш, юзда доғлар, депрессия, ва ҳакозо.” ,дейилади.

Бу дорилар тананинг барча тизимларида, ички секреция безлари-нинг мувозанатли ишловида ва руҳ-тана мувозанатида катта муаммо-

288

лар келтириб чиқаргани учун уларни тавсия қилганлар ва ишлатган-лар, аслида, ҳаётга қарши катта жиноят қилаётибдилар.

Бу дори ҳужжатида шундай ёзилган: “Томир тиқилишини боши-дан кечирганлар, мия ёки юрак томирларида тиққин бўлганлар,эмчак ёки бачадон саратони бўлганлар ва ҳомиладорлар қатъиянишлатмасинлар. Қон босими юқори бўлганлар, мигрен, диабет, бача-донида шиш борлар, холeстерин ва жигар касалликларига мубталобўлганларга ва сигарета чекканларган ҳам тавсия қилинмайди”.

Нотўғри озиқланиш сабабли бугун ҳатто 2 ёшли болаларда ҳамтомир тиққинлари учрашини хисобга олсак, Туркиядаги аёлларнингбу дорини қўлланмаслик учун энг оз 3 тa сабаби бор. Аммo бу дори-ни қўлланмаган хотин кам учрайди.

Туғишни олдини олувчи бу дорини ташлаб, умумий даволанишниқўллаб, қуйида кўрсатилган шаклда туғиш контроли қилганлар ўзвужудининг табиий тузилишини янгидан тиклашлари мумкин.

Табиий туғишни бошқариш усуллари:9 Анор пўсти қуритилиб майда қилиб туйилади ва эланади.

Жинсий муносабатдан аввал тоза мато намланиб, анор кукунигаботирилади, сўнгра вагинага, имкони борича, чурқурроқ қўйила-ди ва 5-15 дақиқа тургандан кейин, чиқарилади.

Анор пўсти кукуни бачадон оғзини буриштириб, спермаларнингйўлини ёпади.

Ва:9 Аёл алоқадан кейин 3-7 марта орқага қараб сакраса, сперма ваги-

надан ташқарига чиқади, бу ҳолат ҳомилаликнинг олдини олади. Сакрашдан кейин чўмилиш керак бўлади. Акса уриш ҳам сакраш

билан бир xил натижа беради. Аксириш учун аксиртирадиганкукун (анфия) ҳидлаш кифоя.

Ёки:9 Алоқадан кейин 7-9 марта орқага қараб сакралади ва чўмилина-

ди. Чўмилгандан кейин вагинага эзилган оқ карам барги қўйилади. Ёки бир парча

мато, карам суви ёки ярим-ярим сув билан аралаштирилганаччиқ қовун суви ёки аччиқ қовун ёғи, ёки аччиқ қалaмпир сувибилан намланиб вагинага қўйилади. Бу дорилар бачадон ва ваги-

289

надаги суюқликни кўпайтиради. Вагинадаги суюқлик сперманиташқари чиқариб, ҳомиладорликнинг олдини олади.

(Аччиқ қалампир сув билан намланади ва сузилиб ишлатилади.)Фақат Аллоҳнинг тақдири олдига ҳеч нарса туша олмайди. Туғишни сунъий чеклaш зулмига учрамаган ва қисир бўлмаган

хотин туғмаслиги мумкин ёки, аксинча, жуда кучли туғишничекловчи усулларини бошидан кечиргандан кейин ҳам ҳомилақолган аёллар учрайди.

Бу мисоллар кўрсатадики, бола сони туғишни чеклашга эмас,Аллоҳнинг тақдирига боғлиқ. Туғишни чеклaш ёки чеклaмаслик- имтиҳонда белгиланган “тўғри” ёки “хато”дaн биттасини тан-лашдир холос.

МенопозСоғлом аёлнинг бир даврдан бошқа бирига ўтиши осон кечади.

Гормон тизимидаги ўзгаришларга боғлиқ юзага келган безовталик,терлаш, енгил юрак ўйнаши ва шу каби симптомларнинг, ҳомилалик-нинг илк ҳафталари ва ҳомиладорлик даврининг бошларидаги белги-лар каби, қисқа вақт бўлиши нормал ҳисобланади.

Менопоз пайтига оид махсус касаллик йўқ, бўлиши ҳам мумкинэмас. Бу фитратга тескаридир. Фақат эски касалликлар менапоз пай-тида оғирлашиши ва катталашиши мумкин.

Масалан, энг кўп учраган безовталиклардан бири суяк эришидир. Бу ҳолатни юзага чиқарган сабаблардан бири – вужуднинг ҳар ой

150-200 гр ифлос қонни ташқарига чиқариб ташлашдан маҳрумлиги-дир.

Вужуд ҳайз воситасида ҳар ой маълум миқдорда зарарли модда-ларни чиқариб туради, менопоз мана шу йўлни беркитади.

Чиқиндилaрни ташқари чиқарaолмаган вужуд уларни томир, мус-кул, бўғим ва суяклар атрофида бириктиришга мажбур бўлади.(“Қон олдириш” ва “Суяк Эриши” бўлимларини ўқинг)

Бу ҳолда аёлларнинг зарарли одатларини тўхтатишдан бошқа чорақолмаяпти.

Охирги пайтларда гинекология муасасаси камайиб кетаётган гор-монларнинг камайишини тўхтатиш ва синтетик гормондан фойдала-ниш каби зарарли усулларга мурожаат қилабошлади.

Аёл вужудида барча без ва тизимлар йиллар давомида менапоза ва

290

янги гормон мувозанатига тайёрланади; жисмоний ва маънавий ўзга-ришлар бўлади. Бу муаззам тадқиқни синтетик гормон ёрдами биланбузиш - жиноятдир.

Боланинг - балоғатга, балоғатга етганнинг эса ёшликка ўтишинитўсишга ҳаракат қилиш нақадар аҳмоқлик ва зарарли ҳаракат бўлса,менопозни кетказиб, “қариш даврини тўхтатиш” мақсадида синтетикгормондан фойдаланиш ҳам шу қадар зарарли ва жоҳилона услуб-дир.

Эрта менопознинг олдини олиш мумкин булган ягона йўл, бунуқтага келмасдан аввал касалликлардан қутулишда ва яшаш тарзи-ни тартибга солишдадир.

Менопоз даврида пайдо бўлган безовталикларга даво:Менопоз даврига оид ҳеч қандай махсус касаллик бўлмагани

учун, аввалдан бор бўлган касалликлар даволанади:• Даво, янада аввал айтилган касалликларда бўлгани каби қилина-

ди ва ошқозон-ичак давосидан бошланади.• Қон олдириш (хожамот) кўпайтирилади. Аввал ҳар хафта, кейин

ҳар ой, кейин ҳар 3 ойда бир хожамот қилинади.• Ҳар йил жигар тозалаб турилади.• Тананинг табиий совуқлиги камайишни бошлаганидан, енгил,

табиий, ширин ва осон ҳазм бўладиган таомлар ейилиши керак.• Ичакларни бўшатиш учун майдаланган сано аралашмаси ва ора-

сира магний сульфат ишлатилади. (“Қабзият” бўлимига қаранг.)• Рўзани кўпайтириш йилда камида 3 ой рўзадор бўлиш ва ҳар

хафтада 1 кун очлик тутиш тавсия қилинади. Буларни қилганлар,ибодатларини ҳам кўпайтиришса, мукаммал соғлиққа етишадилар.

• Бу ёшдан кейин нам, яъни ҳужайралардаги сув йўқотиши тез-лашди ва қариш тезланади. Бу сабабдан сув сифатига диққатни қара-тиш, туриб қолган сув ва оғир сувлардан қочиш ва фақатгина енгилсув ишлатиш керак. Сифатли сув топилмаса ўрнига мева, сабзавот,тарвуз ейиш, мева-сабзавот сувлари ва янги қатиқ суви ичиш керак.Тананинг табиий нам йўқотишини тезлатган, сув-туз мувозанатинибузган сунъий, қўшимчали тузлар ва барча қўшимча моддалитаомлардан узоқ туриш керак.

291

Мускул ва суяк касалликлариРевматик касалликлар

“Ревматизм” синфига 200 га яқин касаллик киради:• Бўғин ревматизмлари, остеоартрит (бўғин охакланиши), рома-

тоид артрит (бўғин яллиғланиши;• Умуртқа ревматизмлари;• Подагра;• Бaҳчaт касаллиги;• Юмшоқ тўқима ревматизмлари (фибромиялгия, бўйин, бел

оғриқлари каби);• Томир ревматизмлари (васкулит);• Безгак, люпис ва б.Буларнинг орасида энг кўп кузатилган - суяк эришидир (остео-

хондроз). Ревматик касалликлар умуман бўғинлардан бошланaди, кейин

ўпка, юрак, жигар, буйрак, мия каби ички аъзоларга ўтади. Бу аъзо-ларда бошда томир ревматизми (васкулит) юзага келади. Васкулитэса буйрак, юрак фаолиятининг нормал эмаслиги ва нафас қисишигасабаб бўлади.

Бугун ревматик касалликларнинг тиббий давоси йўқ ва ишлати-лган тиббий дориларнинг жиддий, зарарли ён таъсирлари бор холос.

Ревматик касалликларнинг сабаби, барча бошқа касалликлардабўлганидек мижозга тўғри келмаган озуқалар, кўп ва аралаш ейиш,тайёр, қўшимчали таом ва ичимликлар, синтетик дори-дармонлар,кимёвий моддалар ва ҳаракатсизликдир.

Қон гуруҳи “О” бўлганлар буғдой ва сут маҳсулотлари сабаблиревматик касалликларга бошқа қон гуруҳлиларга қараганда кўп учра-шади. Чунки қон гуруҳи “О” бўлганлар буғдой ва сут маҳсулотлари-ни ҳазм қила олмайдилар.

“О” гуруҳининг иссиқ сафроси сут ва сут маҳсулотларини ёқибохакка айлантиради, тўпланиб томирларга, аъзоларга ва тўқималаргаюборилади. Бўғинларда охакланиш ва томир ревматизмига заминхозирлайди.

Ҳазм қилинмаган буғдой маҳсулотларининг қолдиқлари юмшоқтўқима ревматизми, бўғин яллиғланиши ва турли оғриқларга сабаббўлади.

292

Ишлатилган қўшимча моддали таомлар, кимёвий маҳсулотлар васинтетик дори --дармонлар касалликнинг жараёнини тезлатади вақаттиқлаштиради.

Қон гуруҳи “В” бўлганларнинг сийдик йўллари ва буйрак ишлашитузилиш жиҳатдан паст бўлгани учун туз ва токсинларни танаданетарли даражада чиқара олмайди ва шу тарз ревматик касалликларгазамин хозирланади.

Қон гуруҳи “А” бўлганларнинг ҳолати эса “Тери Касалликлари”бўлимида айтилган.

Ревматик касалликларнинг умумий давоси:9 Эрталабдан қултумлаб дафна барги суви ичишни бошлайдилар.

3 кун давомида амалда қўлланади. 30 гр қизил лавлаги суви + 170гр исмалоқ суви + 50 гр сув аралашмаси дафна барги суви биланаралаштирилб соат 16:00 гача 3-4 марта ичилади.

Қизил лавлаги сувига кунда 30 грамм билан бошлаб ҳар 3 кунда10 граммдан кўпайтирилади: 40, 50, 60 гр... Кунлик 100 граммгачиққанида 100 гр қизил лавлаги суви + 100 гр исмалоқ суви + 50 грсув аралашмаси ичилади.

(Исмалоқ суви ўрнига мавсумига қараб семизўти суви ёки сабзисуви ишлатиш умкин).9 Тушлик (16:00): Салат билан сабзавот овқати ейилаи. Сабзавот

ўрнига ҳафтада 1-2 марта гўшт ва 1-2 марта балиқ салат биланбирга ейилиши мумкин.

9 Кечки овқат: Мева ёки тўғралган қизил лавлаги ва сабзи, исма-лоқ, семизўти, индов, петрушка, сачратқи, саримсоқ, спиёз,лимон суви ва зайтун ёғи билан қилинган салат ейилади.

Ҳар душанбaда 36 соатлик очлик тутилади.Ҳар пайшанба соат 19:00гача хоҳлаган миқдорда қизил лавлаги

суви аралашмаси, ёки грейфрут суви, ёки лимон суви ичилади.Масалан: Эрталаб соат 07:00да қизил лавлаги суви аралашмаси, соат09:00да грейфрут суви, соат 11:00да қизил лавлаги суви аралашма-си... шаклида кечгача амал қилинади. Бошқа нарса ейилмайди.

Соат 19:00да ўнгга қараб ётқилади, жигар устига илиқ (иссиқэмас, илиқ!) сув xалтаси қўйилади. 30 гр инглиз тузи (магнезиумсулфат) 1 пиёла сув билан аралаштирилиб ичилади, 1,5 соат турма-сдан ётилади. Шу тарзда софра косаси тозаланади.

Шундай қилиб, 4 ҳафта битганидан кейин 3 кун очлик тутилади, 4

293

кун мева суви ичиб, кечқурун жигар тозаланади. (“Жигар тозалани-ши, 3–нчи кун” бўлимига қаранг.)

Барча касалликларда бўлганидек, ревматик касалликларда ҳам 10кунлик оралар билан жигар тозаланиши, охак тозаланиши, қон тоза-ланиши, буйрак ва қовуқ тозаланиши - энг яхши даводир.

Икки тозаланиш орасидаги ҳар душанба куни 36 соатлик очликтутилиши керак.

Илк очликдан бошлаб, ҳар очлик куни қон олдирилиб (xожамот)турилади.

Хожамот қилдириш керак бўлган нуқталар:• кураклар ораси ва ости;• бош;• елкалар;• бел ва думғаза;• тиззалар усти;• тиззаларнинг ости;• болдирлар;• билаклар.Ҳар баҳор ва кузда қуйидаги жойларга зулук қўйилади:• оёқ бармоқлари, болдир ва тиззаларга, жаъми 14 дона,• 3 ҳафтадан кейин қўл бармоқлари, билак ва тирсакларга, жаъми

14 дона,• 3 ҳафтадан кейин энса чуқурининг остидан бошлаб думғазагача

умуртқа хатти (линияси) устига 14 дона,• 3 ҳафта кейин анусга 9-11 дона зулук қўйиладиЗулуклар тушгандан кейин, кесиклар ўрнига банка қўйилади.Тозаланишларни қилган касал ўзини мукаммал соғлиқли ҳис

қилади. Ҳатто “мен яхшилашдим” дея олади. Аммо бу адаштирувчиҳисдир. Тозаланишлар тугаганидан кейин 3 кунлик очликлар 7 кун-лик танаффус билан 17 марта қилинади.

Ревматизм каби жиддий безовталанишдан қутулиш учун қўллани-ладиган даво муддати камида 1-2 йил. Бу муддатда ҳафта 1 кун ёки 3кун, ҳижрий 13,14, 15 кунлар очлик тутилади. Зарарли таомларданқочиш керак. (“Соғлиқни Сақлаш учун Умумий Тавсиялар” бўли-мига қаранг.)

294

Умр бўйи табиий озиқланишга диққат қилиш лозим.Ҳафтада 1-2 марта тузли сувда ҳаммомга тушилади:Ванна ичида 2 кг тош тузи эритилади. Аввал илиқ ваннага кейин

сув иссиқлиги кўпайтирилади. Сувнинг иссиғи аста секин кўпайти-рилиб, чидашга қараб кўтарилади. Сув - юрак ташқарида бўлганюксакликка - кўкраккача келиши керак.

Қайин дарахти, окалиптус, дафна ёки эман дарахти шохларитўпланиб, супурги шаклига келтирилади. Бу супургини иссиқ сувичида 15 дақиқа тургандан кейин қўл, елка, бел, умуртқа, кўкрак вақорин атрофи, оёқ ва хусусан бўғинлар қизаргунича яхшилаб савала-нади.

Қон айланишини тезлаштириб, танада тўпланган охак ва токсикмоддаларни эритиб, бу моддаларни тери воситасида ташқаригачиқаришга ёрдамчи бўлган бу усулни маданий қайнарбулоқ, саунадаёки денгизда қилиш янада фойдали.

Ҳаммомда кичик қултумлар билан лимон, грейфрут, тарвуз ёкиарпа суви ичиш янада фойдали бўлади.

Янги газандадан таёрланган супурги ҳам бу шаклда ишлатилишимумкин.

Фақат газанда супургиси ҳаммомда эмас, алоҳида қўлланилади.Газанда супургиси бутун вужудга ишлатилади. Масалан, биринсикун қўллар ва елкалар, бир кун кейин бел, умуртқа ва бўксалар, эрта-си кун кўкрак ва қорин атрофи, эртаси кун қорин, бел ва оёқлар, биркун ўтказиб, бутун тана учун ишлатилади.

Кейин 3 кун танаффус қилиб эҳтиёжга кўра ишлатилади. Ревматизм ва бўғим касалликларини бутунлай йўқотадиган

таомлар:Ревматик касалликларда янги кўкат ейиш яхши натижа беради.

Газанда, исмалоқ, индов, семизўти, шивит, қоратундак, петрушка,кашнич, сарсабил, сутчўп (суттикон), карам, селдир, қизил лавлаги,сабзи, яшил ва қуруқ пиёз, саримсоқ, турп турлари, янги кўкарганарпа ревматик касалликларнинг давосидир.

Мевалардан: гилос, олча, олма, узум, анжир, ўрик, грейпфрут,лимон, анор, апелсин, мандарин, тарвуз ейиш ва сувларини ичиш тав-сия этилади. Таомларда барча кўкатлар, пўстли дуккакли ўсимлик-лар, нўхот ва гуруч ишлатиш мумкин. Аммо картошка, фақатгинабуғда пўсти билан пиширилиб ейиш мумкин.

295

Ҳафтада 1-3 марта мизожга уйғун гўшт ейиш мумкин. (“Гўшт”бўлимига қаранг.) 1-3 марта балиқ, 1-2 марта янги тухум ва 1-3 мартақўй, эчки, брынза, бурдуқ пишлоқлари ёки эски пишлоқлари ейили-ши мумкин.

Аммо пишлоқ, тухум, балиқ ва гўшт фақат янги кўкатлар биланейилиши мумкин.

Умумий даволаниш давомида ишлатилган сабзавот сувлариаралашмалари:9 140 гр сабзи суви + 30 гр селдир япроғи ёки петрушка суви + 30

гр сачратқи суви + 50 гр сув аралашмаси.9 200 гр семизўти суви + 30 гр петрушка суви + 50 гр сув аралаш-

маси.9 100 гр исмалоқ суви + 100 гр сабзи суви + 50 гр газанда суви +

50 гр сув аралашмаси.9 тенг миқдорда сабзи ва қизил лавлаги суви + 30 гр петрушка

барги ёки сачратқи суви + 50 гр сув аралашмаси.Ёзда:9 1 литр сув + 1 қошиқ асал + 1 қошиқ янги эзилган аччиқ қовун

суви (қон гуруҳи “А” бўлганларга 2 қошиқ) + 1 қошиқ янги эзи-лган занжабил + 2 қошиқ янги эзилган селдир барги суви аралаш-маси кун давомида қултумлаб ичилади. 1 ҳафта танаффус билан3 марта такрорланади. Бу аралашма ревматик касалликларгафойда бергани каби, қонни ва аъзоларни тозалайди, сийдик ваҳайзни кўпайтиради, балғам туширади.

Қишда:9 20 гр дафна барги 1 литр суви билан 3-5 дақиқа қайнатилади. 20-

30 дақиқа дамланиб сузилади. 3 кун давомида қултумлаб ичила-ди. Бу чой ҳам барча бўғимларни тозалайди.

Баданнинг муайян бўлгаларига қўйиладиган малҳамлар :9 қуритилган аччиқ қовун меваси ёки томиридан 100 гр олинади 500

гр сув билан паст оловда 15 дақиқа қайнатилади ва бир оз совути-либ сузилади. 500 гр сув ўрнига 200 гр сув + 300 гр табиий сиркақўшилса янада самарали бўлади. Бу сувда намланган пахталимато, оғриган бўғимларга қўйилади ва қуригунча туради.

Ёки:9 оғриган ерларга 1-2 ҳафта давомида аччиқ қовун суви яхшилаб

296

297

сурилади. Оғриқ тез. пасаяди ва йўқолади. Кунда 6-10 миқдораччиқ қовуннинг суи ишлатилиши мумкин.

Ёки:9 Аччиқ қовун янги япроқлари, шохлари ва пишган мевалари эзи-

лади, ёғли қоғозларга қўйилиб, яллиғланган бўғимларга,яллиғланган шишларга ёки оғриган жойга сурилиб жойлаштири-лади. 4-5 соат туради.

Эслатма: аччиқ қовуннинг уруғлари ва пишганлари ишлатилмай-ди, заҳарлидир.9 Узун бир мато(без) 70 гр аччиқ қовун ёғи билан ёки 50 гр аччиқ

қовун суви + 20 гр дафна ёғи аралашмаси билан намланади ваумуртқа хати устига қўйилади. Ёғли қоғоз билан ёпилиб бойла-нади ва ёпинчиқ билан ёпилади. Кечдан эрталабгача (қон гуруҳи“А” бўлганлар учун 10-11 соат, бошқалар учун 8-9 соат) туради.

Барча ревматик касалликка ишлатилган ва 3 ойда бир такрорлан-са бўладиган бу компрес токсик моддаларни чуқур жойларданчиқаради, токсинлар қусиш, сийдик, ич кетиши ва терлаш биланташқари чиқади.

Ёки:9 бир миқдор дафна барги туйилади, сирка ва кепакли буғдой уни

билан хамир қилинади. Бу хамир шиш ва оғриган бўғимларгасурилиб жойлаштирилади ва бир кеча қолади. Ёки дафна ёғибилан комресс қилинади. Бу жараёнлар яллиғланишниинг олди-ни олади, оғриқни тиндиради.

Ёки:9 100 гр седана ёғи ичига бир бўлак оққанд миқдорли камфора

қўйилади, эригунича туради ва оғриган жойларга массаж биланедирилади.

Ёки:9 Бир неча каштан пўстларидан тозаланиб, туйилиб, эски зайтун

ёғи ёки седана ёғи билан аралаштирилиб, малҳам хамири ҳолигакелтирилади. Ревматизмли жойларга ва оғриган бўғинларга мас-саж билан едирилади.

Ёки:9 Янги ёки қуруқ газанда эзилиб сиркага аралаштирилади. Ёғли

қоғозга сурилиб яллиғлaнган бўғинларга ёки яллиғланган шиш-

ларга суриб жойлаштирилади. 10-12 соат туради. Бу жараёняллиғланишнинг ташқарига оқишини таъминлайди.

9 Ҳар оқшом бир бош саримсоқ майдаланади, бир чой қошиқ май-даланган шамбала ва асал билан яхшилаб аралаштирилиб пастаҳолига келтирилади, яллиғланган ва оғриган бўғимларга сурилиб,устига ёғли қоғоз қўйилади ва бойланади. Эрталабгача туради.

Дафна ёғи ва аччиқ қовун ёғи айни усул билан таёрланади.(“Дорилар” бўлимининг Аччиқ Қовун бандига қаранг.)

Ревматизм касаллари учун фойдали нарсалар:Денгизда сузиш, маданий қайнар бўлоқларга бориш, совуқ ҳавода

яланг оёқда юриш, бутун танани совуқ денгиз қумига кўмиш, юнглипайпоқ кийиш, газанда, сачратқи ейиш, аччиқ қовун, магний сульфат,сано каби ични ҳайдовчи дорилар ишлатиш, ора сира қусиш, банкақўйиш, қон олдириш, зулик қўйиш.

Ревматизм касаллари учун зарарли нарсалар: Қора чой, қаҳва, тайёр таом ва ичимликлар, шоколад, ҳар қандай

косерва, эритилган пишлоқ, янги бринза, кимёвий моддалар, тиббийдорилар, гидроген ёғлар ва ҳаракатсизлик. Хусусан қон гуруҳи “О”бўлганлар учун сут ва буғдой маҳсулотлари, қону гуруҳи “А” бўлган-лар учун қизил гўшт.

Усмон Ш., 52 ёш, тадбиркор ҳикоя қилади:“Аввал 1987 йил июнь ойида ўнг тиззамда шиш ва болдирда қизиш

ва шиш оғриғи шаклда бошлади. У пайтлар юк ташиш автомобили-да шофёр бўлганимда,н оёғимдаги ҳолатнинг ваҳимасини тўлиғичатушунмасдан юрар ва ишлар эдим. “Ҳoсaки” Касалхонасига қатнайбошладим, лекин дори таъсир қилмас, касаллигим борган сайин ёмон-лашиб борарди. Тиззамдаги шиш жуда каттариб кетди, ичидагиҳолат кўринар даражага келди.кейинроқ чап тиззамда ҳам безовта-лик, болдирда шиш ва оғриқ бошланди.

1989 йил “Чапа” Тиббиёт Факультети ортопеди кўригида даво-ланишни бошладим. Ҳар хафта ёки ойда бир тиззамдан сув олишарэди. Кейинроқ тиззамнинг орқасидан “бaйкур қисди” деб номланганикки дона ғурра (кист) олинди, бири тухумча келадиган, бошқасиёнғоқ катталигида эди.

1990 йилнинг охирларида ўнг тиззамдан “артроскопия” қилиндилекин ҳеч қандай ташҳис қўйилмади. Ортопедга шу тарзда қатнарэканман, “бoхчaт касаллиги” ташҳиси қўйилди. Ўша пайтдан бери

298

“ревматология”да даволанишда эдим. Бошда оғир кортизонли даволаниш бошланди, анча енгиллик ҳис

қилдим.Даволанишим давомида орада бир спазма шаклида тутилишлар

бўлар эди. Кейинроқ тананинг кўп жойларига тарқалди. Оғриқлижойларнинг баъзи қисмларида қизиш бўлганда муз қўяр эдим.Кортизон сифатида “делта кортрил”ни кунлик 5 мг қизиш бўлгани-да 20-30 мггача олар эдим.

Қизиш ўтганидан сўнг, дори дозасини босқичма босқич нормалдаражага туширар эдим. Бу ҳақда “мутахассис”га айландим.Бундай “оқсоқ” даволаниш давомида 28 феврал 2007 йил докторОйдин хонимнинг қабулига киришга муваффақ булдим, ва 20 йилликдаволанишими унга ишониб, Аллоҳга таваккал қилдим. Шу он даво-ланишдаман, қаерда бўлса ҳам шифо топдим. Доктор Ойдин хонимқабул қилаётганим қуйидаги дориларни ташлаттирди:

1=делта кортрил 5 мг 2/12=колчикум дисперт 3/13=вольтарен 75мг 2/14=арпазол капсул 1/15=салазорин эн таблет 2/26=калде вите эфф таблет 1/17=деликс 5мг таблет 1/18=васакард 10мг 1/1

7 кунлик танаффуслар билан 14 марта 3 кунлик очлик тутишим-ни, 3 ой танаффусдан кейин бир марта такрорлашимни айтди.

Даволанишни бошлаганимда, дориларни бутунлай ташлаганимучун, тиззаларимда оғриқлар, белимда тортишишлар бўлиб, қўл вабилагимда қизишлар билан қаттиқ шаклда қалтирар эдим.Тиззаларимга зулук қўйиб, оғриқларга сабр қилдим.

15-20 кундан кейин оғриқларим камайишни бошлади; ундан кейинкундан-кун яхшиланишни бошладим.

Кейин Доктор Хонимга 19 июнь 2007 йил кўрикка борганимда,бошқалар каби, у ҳам мени танимади.

Даволаниш яхши натижа берганидан, танам ҳам ёшарган ватинчланган эди. Ҳолбуки, менга “касалларим ичида энг оғирлариданбирисан”, дейилган эди.

Аллоҳимга сўнгсиз шукрлар бўлсин”.

299

Бел ва бўйин чурраси (грижаси)Умуртқалар орасида, уларнинг ҳаракатлилигини таъминлаган ва

кемирчаклардан (тоғай лардан) ташкил топган эластик тўқима парча-лари мавжуд, улар диск дейилади. Ичак, буйрак ва кщпайиш аъзола-ридаги касалликлар, туз йиғилиши, текиш туриш, керакли бел ҳола-тига эга бўлиш каби сабаб билан дисклардан бири эластиклигинийўқотиши ва кичрайиб бузилиши мумкин. Ўзгарган бу диск, умуртқахатининг ташқарисига тошиши мумкин. Бу ҳолатга “бел чурраси”,“бел тойиши” ёки каби номлар берилган.

Бу ҳолат бўйин умуртқаларининг бирида юзага келса “бўйин чур-раси” дейилади. Бу бузилиб жой ўзгартириш, диск ёнидаги, оёқ ёкиқўлга келган нервларни сиқиб ёки эзиб, оғриққа сабаб бўлади.

Даволаниш:• Даволаниш ётиб дам олишдан бошланади.• Куракдан бошлаб, думғазагача бўлган майдонда, умуртқанинг

икки ёнига икки чизиқ ҳолида 1 кун ора билан банка қўйилади.Кейин бу жойга ҳидёғи, аччиққовунёғи, буғдой гули ёғи, мойчечакёғи, саримсоқ ёғи ёки заққум ёғидан исталган биттаси сурилади.

Эслатма: Банка оғриган жойга қўйилмайди, оғриган жойнингатрофига қўйилади.

• Агар фасл баҳор ёки куз бўлса, белга 11 дона зулик қўйилади.Зулуклар тушганидан сўнг зулик чаққан жойлар устига албатта бирнеча банка қўйилади. Банка кон билан бирга бадандаги ортиқча нар-саларнинг чиқиб кетишига сабаб бўлади. Зулук мавсуми бўлмаса, белва думғазадан қон олдирилади.

Булар бел оғриғини камайтиради, ҳатто йўқотиши мумкин. Лекинбелнинг соғлом қолиши учун умумий даволанишни тугатиш керакбўлади.

Умумий даволаниш билан бирга ишлатиладиган дорилар9 10 гр кундалик ҳлол (ҳовлужон) ва занжабил майдаланади. 30 гр

туйилган қайин ёнғоғи қўшилади ва 200 гр асал билан яхшилабаралаштирилади. Битгунича эрта-кеч 1 қошиқдан ейилади.Қайин ёнғоғи кимёвий дориланмаганига эътибор бериш керак.

9 30-50 гр ҳиндёғига айни миқдор селдир барги суви аралаштири-либ уйқудан аввал ичилади.

300

Ёки:9 21 гр сано + 24 гр томчи сақичи + 15 гр фимиам + 24 гр шакар

майдаланади ва бу аралашмадан бир чой қошиқ ҳар оқшом сувбилан ичилади.

9 Заққум дарахтининг барглари эзилиб оғриган жойга қўйилади.Устига ёғли қоғоз ёпилиб бойланади ва эрталабгача туради. Учкунда бир мартадан 3 марта такрорланади. (жаъми 9 кун).

Бу амалиёт бел оғриғини кетказади, буйракларни қувватлантира-ди.

Жарроҳлик, умуртқа диски бузилса, жойи ўзгарса, унинг атрофи-даги тўқималар тамоман бузилса ёки умуртқа диски умуртқа илиги-га эзувчи таъсир қилса, қўлланилиши мумкин.

Афсуски, баъзи жарроҳлар оддий бел оғриғига ҳам “бел чурраси”ташҳиси қўйиб, бел чуррасига қўлланиладиган давони қўллайди,ҳатто амалиёт ҳам қилади.

Суяк эриши (Os te opo roz)Суяк ва тоғай тўқималаридаги дистрофик ўзгаришларга “остео-

хондроз” дейилади.Суяк тўқимаси, бошқа барча тўқималар каби, бир томондан қури-

либ бир томондан бузилган тўқимадир. Ёшликда қурилиш тезлиги,бузилиш тезлигидан кўп. Касаллар ва қарияларда қон айланишибузилганида, суяклардаги бузилиш тезлиги қурилиш тезлигинингустига чиқади.

Тишларнинг ва милкларнинг бузилиши суяк эриши бошланиши-нинг белгиларидан фақат биридир.

Бу озиқланиш тартибининг нотўғри, таомларинг аралаш эканини,ичак функциясининг бузилиши натижасида қонда асид(кислота)миқдори юксалиб, жонли кальцийнинг камайганини кўрсатади.

Бу пайтда танада ўлик кальций оҳак шаклида кўпаяди. Вужудбу кальцийни ишлата олмасдан, кальцийни тиш ва юз суякларикаби суякларидан олиб, кальций етишмовчилигини қоплашгаҳаракат қилади.

Оҳак эса суяклар атрофида тўпланиб, уларни сиқиштиради, қон-нинг ва қон билан келган озиқ моддаларнинг суякка етиб боришиниқисман тўсади.

301

Етарли озиқланмаган суяклар заифлашади ва шундай давом этавер-са, уларнинг бузилиш тезлиги тикланиш тезлигидан юксак бўлади.

Умуртқадаги чурралар шу шаклда ҳосил бўла бошлайди.Суяк эриши шикояти билан шифокорга борган кишига кўп сут

ичиши ва пишлоқ ейиши тавсия қилинади. Касал бу тавсияларни аниқ бажарса, суяк эриши ва оҳакланиш

янада тезлашади. Бу табиий, чунки пишлоқ ва сутни ҳазм қила олиш учун аввало

ичак даволанишининг қилиниши ва озиқланиш тизимини ўзгарти-риш керак. (“Сут” ва “Табиий озиқланиш” бўлимларига қаранг.)

Британия оролларида қилинган палеопатологик суяк тадқиқотидақишлоқ хўжалик даврига ўтилиши ва сут ичишнинг бошланишибилан бирга остехондрознинг кўпайгани аниқланган.

Британия тaрихида энг кўп сут ичилган ва энг кўп остехондрозкўрилган давр 20 ва 21 асрлардир. Бу табиий, чунки Британияхалқининг кўпи сутни ҳазм қила олмайдиган “А” ва “О” қон гуруҳигаоид одамлардир.

Суяк эришидан ҳимояланиш ёки қутулиш учун кальцийни кўпқабул қилиш эмас, тананинг ҳазм қила оладиган таомларни ейиш ваичакларининг соғлом бўлиши муҳим.

Озиқланиш одати тўғри, ичаклар соғлом бўлса, таом билан олин-ган кальций оз бўлса ҳам, танага етади. Чунки соғлом ошқозон ваичаклар табиий таомларнинг кальцийини жонли формада қонга ара-лаштириб, ҳужайраларга осон етишини таъминлайди. Ошқозон ваичаклар соғлом бўлмаса, таомларнинг ҳазми тўлиқ амалга ошмаса,қон кислотали бўлиб, кальцийни тўсиб, оҳак ҳосил қилади.

Бу ҳолатда кальций таркибли таомлар кўп ейилса ҳам, танадагиоҳак миқдори кўпайган ва суяк эриши қаттиқлашган бўлаверади.

Суяк эришининг давосиОшқозон ва ичакларнинг давосидан бошлаб, босқичма-босқич

барча тозаланишлар қилинади. Ошқозон ва ичакларнинг давосибилан бирга қон олдиришлар бошланади. Бутунлай соғлом бўлгунчасут ичилмайди. Кейинроқ, сут маҳсулотларидан қатиқ, кефир ва ҳаф-тада 1-3 марта табиий пишлоқ ёки эски пишлоқ ейилиши мумкин.(“Сут” бўлимига қаранг.)

Лекин “О” қон гуруҳлилар, ҳазм тизимларини тузатмасдан, ҳаттоқатиқ ҳам ичишмайди.

3029

9 2 йил давомида ҳар куни эрталаб 200 гр грейфрут суви, сувбилан бирга ичилади. Хоҳлаганлар лимон суви, қон гуруҳи “В”бўлганлар апельсин суви ичишлари мумкин.

9 Янги кўкатлар, хусусан турп барги, исмалоқ, шивит, газанда, сач-ратқи, селдир барги, петрушка ва семизўти нон ўрнига ейилишикерак.

9 Таомларда эса табиий кальций таркибли янги сабзавотлар, кўкат-лар, помидор, турп, қовоқ, карам, сарсабил карами, яшил баргли-лар, сабзи, янги ловия ейилиши керак.

9 Қатиқни эса фақат саримсоқ ва кўкатлар билан бирга ейиш керак.9 3 кунлик очликларнинг 7 марта тутилиши суяк эришини тўхтата-

ди. 10 кунлик очлик эса, суяк эриши сабаби билан юзага келгандеформацияларни мумкин қадар тўғрилайди.

9 Илк очликдан сўнг мўмиё ёки прополис ишлатилса, суяк тикла-ниши янада тезлашади. (“Асал” бўлимида “Прополис” бандигақаранг.)

9 “Бел оғриғи” бўлимида айтилган даволаниш ҳам қўлланса, туза-лиш тезлашади.

Суяк эришининг бошланганини кўрсатган парадонтоз ва цину-зит каби хасталиклар, 1 ва 3 кунлик очликлар билан қисқа муддат-да тузалади.

Ривожланган суяк эришида ва умуртқада юзага келган чурралар10 кунлк очликлар билан тузалади. Чунки бузилган тўқималар(ҳужайралар) фақат очликнинг еттинчи кунидан эътиборан ўзиниянгилай бошлайди.

Баъзан бир марта қилинган 10 кунлик очлик билан яхшиланишбошланади, баъзан эса 10 кунлик очликни 2 марта такрорлаш керакбўлади.

Остеохондроз қай даражада бўлса бўлсин, бу даво услубинингфойдаси дарҳол кўринади ва мумкин бўлган тузалиш амалга ошади.

Қарияларда ва юқори даражали оҳакланиш, суяк эриши бўлган-ларда оҳак эритиш жараёнининг шифокор кўригида қилиниши керак.Чунки оҳак эритилиши мумкин, лекин эриган охакнинг ўрнида ҳосилбўлган бўшлиқларни фақат ёш тўқималар тўлдира олади. Буни тўл-дириш йўлини фақат мутахассис билади.

303

Ишиас (қуймич асаб толасининг яллиғланиши) оғриғиИшиас оғриғи жигар ва ўт пуфаги (сафро косаси) билан боғлиқ.9 Даволаниш қусиш билан бошланади. Қусиш учун 1 қошиқ зай-

тун ёғини бир пиёла илиқ сув билан аралаштириб ичиш кифояқилади. Қусишда қийналганлар, ошқозон устига илиқ сув халта-си қўйиб, икки бармоқни томоққа тиқишади.

9 Қусгандан кейин жамбул ёки занжабил чойи ичилади.9 бир-икки соат кейин бир қошиқ магнезиум сульфат сув билан

аралаштирилиб ичилади. 9 Сонларнинг орқасига банка қўйилади.9 2-3 соат сўнгра ивитилган қораxантал илик сув билaн аралашти-

рилиб, оғриган жойга сурилади.Устига ёғли қоғоз қўйиб боғла-нади ва 15-20 дақиқа туради.

9 3 кунлик очликлар тута бошланади.9 илк 3 кунлик очликнинг биринчи куни кураклар орасидан;

очликдан кейинги 3-нчи кун бел ва думғазадан; 6- нчи кун тизза-лардан қон олдирилади.

9 8 -нчи кундан бошлаб 3 кунлик очлик такрорланади.Бу очликдан сўнг 1 кун давомида мева суви ичилади ва “Жигар

тозаланиши” бўлимида айтилган шаклда жигар тозланади. Пайғамбаримиз (с.а.в.) ишиас оғриқлар учун, бўз қирларда ўтлаган

қўй думбасини учга бўлиб, ҳар кун бир парчасини қовуриб, очқоринга ейишни тавсия қилганлар.

Бўз қирларда етишган қўй қуйруғида тўпланган аччиқ ўсимликлар-нинг шифоси хусусиятлари, жигар ва ўт пуфаги айнан “Жигартозаланиши” бўлимида айтилганидек тозаланади.

Жигар ва ўт пуфагидан келиб чиққан оғриқлар даволаниш охиридайўқолади.

Фақат ҳазмсизлик давом этса, бу оғриқлар такрорланиши мумкин.Дорилар:9 2 ҳафта давомида эрта-кеч бир чой қошиқ исириқ уруғини сув

билан ютиш ишиас оғриқларига фойда беради.9 Қоратундак уруғини сирка билан қайнатиб, унга ботирилган

мато оғриган жойга қўйилса оғриқни тиндиради.9 6 миқдор дафна барги, 1 миқдор қораарча тўпи билан майдалаб

304

туйилади ва эланади. 12 миқдор сариёғи билан аралаштириладива оғриган жойларга едирилиб сурилади.

Ёки:9 Тенг миқдорда шувоқўти, ёввойи жамбул, олтингугурт, қарағай

сақичи ва дафна дарахтининг меваси майдаланади; аччиқ қовунсуви ёки аччиқ қовун ёғи билан аралаштирилиб, хамир ҳолигакелтирилади. Кечқурун оғриган ерга сурилади. Устига ёғли қоғозқўйилиб боғланади ва эрталабгача туради.Курбo К., (эркин мутахассис) ҳикоя қилади:

“Мен 40 ёшда 3 бола онаси, темпода ишлаган аёлман.Иккинчи боламдан бошлаб, белим тез-тез оғриб туради.

Хатто белимда боғланишлар бўлиб туради, юраолмайдиганҳолга тушиб қоламан. Ўша пайтда борган ортопед проффесорбарча бўғимларимнинг рентгенини сўради ва “бўғин туберкулё-зи” ташхисини қўйди.

Бошқа профессорга бордим. У бу ташҳиснинг нотўғри эканини айтиб, “сакро илейид”

ташҳиси қўйди. Бу воқеъа менга ҳар шифокорнинг ташҳисигаишонавермасликни ўргатди.

Иккинчи болам фақат 6 ой она сути эмди, зўрласам ҳам эмизаолмадим.

Ҳозир бунинг сабабини тушундим. Бел оғриғим учун берилгандорилар сутимни бузган болам шунга ичишни хоҳламаган экан.

Кейинроқ бўйнимда оғриқлар бошланди. Кейин қаерда бўлсаҳам барча суякларим бирин бирин оғир ҳолга келди.

2 марта буйрак тоши олдирдим. Буйракларим тўхтамай оғрирэди, ҳaр кеча ёки эрталаб буйрак оғриғи билан уйғонар эдим.

Ҳолсизлик ва чарчаш, ёз иссиқларида кучсизлик қобусдеккеларди. Жойимдан зўрға турар, “инсон ҳар кун ҳам касал бўл-майдику” деб кун кечирар эдим.

Тез-тез депрессия бўлар, бир мусулмоннинг бундай ҳолгатушишини ҳазм қила олмас эдим.

Ошқозоним болалигимдан бери безовталанар эди. Пайтиайти билан ошқозонмда оғриқ, ёниш, кавланиш ва увилишбўлиб турар эди.

Худога шукр, дори ишлатмадим, ҳар доим узоқ турдим.

305

Фақат ўзимни мажбур ҳис қилганимда, кейин пушаймон бўлмай,деб ичардим. Табиийки туғишлардан кейин.

4 йил аввал бачадондан 7 сантиметрлик миома олинди. Бу орада ичакларим, бошимда қизиш ва увишиш бошланган

эди. Ишлаб бир муддат ишлай олмайдиган бўлар, бошимни ушлабтураолмас ҳолга келардим. Бир муддат ётиб дам олмасдан,ўзимга кела олмасдим.

Хусусан, эрталаблари танамни титратган юрак ўйнашларибор эди. Тез тез грипп бўлар, кейин узоқ муддат аксаларгатутилдим. Томоғимдаги фарангейтдан бир бет матнни овозчиқариб ўқий олмасдим.

3 йил аввал бел оғриғи учун шифокорга борганимда тромбо-цит миқдорининг юқори экани аниқланди. Суяк оғриғи олиниб“сабаби топилмаган тромбоцит юқорилиги” ташхиси қўйилди.Бу касалликнинг қўшалоқ хавфи борлиги айтилди: ҳам кўп ишлабчиқарилгани учун тромбоцитларнинг сифати тушар ва вазифа-сини қила олмас, ҳамда қон кўп қуюқ бўлгани учун тромб(тиққин)хавфи бор эди.

Тромбоцит миқдорини тушириш учун “hydrea” номли дориберилди. Бу дорини ичарканман, бошқа қон моддалари камаябошлади, бу мени янада бузовта қилди. Бир бошқа номи чиққангематолог профессорни хориждан фақатгина тромбоцитмиқдорини тушуришини айтган, жуда қиммат дори (trombore-duktin, бир қутиси 600 Евро) олиб келишимизни тавсия қилди. 3ойгача уни ичдим лекин на шикоятларим тугади, ва на тромбо-цит миқдорида тушиш бўлди, “Аллоҳим, мен сендан келгангарозиман”, деб дориларни ташладим.

Орадан қисқа муддат ўтиб танишим кимёвий дори ишлатма-сдан даволайдиган шифокор ҳақида гапириб қолди.

Доктор Ойдин Солиҳ хоним Қуръон ва суннатга таянган даво-лашини ва соғлом бўлишни айтганларга амал қилинса, муаммо-лардан қутулиш хақда бизга нақадар мантиқли билгилар берга-нини кўрдик.

Аммо оч қолмасдан, бу ҳикматни тушунииш қийин.Очликдан аввал 3 хафта таёргарлик муддатидан кейин жигар

тозаланиши қилдим. Бу 3 ҳафтада ўзимни жуда енгиллаган ҳисқилдим, яна 4-5 кило ташладим.

306

3 кунлик очликлар тутарканман, кўрдимки, 3 кун оч қолишдаинсон ҳатто ҳолсиз ҳам бўлмайди, очликни ҳис ҳам қилмайди!..

Илк 3 кунлик очликнинг 2-нчи куни оқшомдан белимда ваундан пастда барча суякларимда чидаб бўлмайдиган оғриқларбўлди. Оғриқларга сабр қилдим чунки уларнинг бўлишини, тана-нинг ўз-ўзини даволаши эканлигини энди билар эдим.

3-нчи кун ўзимни жарроҳликдан янги чиққандек ҳис қилдим.Кўзларим туманли, енгил увушиш бор эди. 4-нчи кун эрталабмева суви ичишни бошлаганимда улар тугади.

Кейинги очликларда унчалик оғриқлар бўлмади. Пайти пайтибилан иссиғим чиқди, титрашлар бўлди. Бу даволанишдан аввалқандай касал бўлсам иссиғим кўтарилмаганини эслайман.

Бошимдан қон олдирганимдан кейин танага роҳат кирди, худдидунёнинг ранги очилиб, устида туман бўлиб, йўқолгандек.

Ҳозир берилган давони тугатиб, юқорида айтган шикоятла-римнинг ҳеч қайсини ҳис қилмайман, худога шукр. Ҳеч қандайҳаракат қилмасдан 12-13 кг оздим.

Бунчалик қисқа вақт давомида барча шикоятларим тугашиниаввал менга айтишсайди, ишонмасдим!

Танамнинг умумий ҳолати ҳам ўзгарди. Ҳам танам, ҳам руҳимкучли, худди 20-25 ёшга ёшаргандекман. Аслида, 20 ёшимда ҳамбунчалик соғлом ва кучли эмасдим.

Бу орада,бир кун кўп қаватли уйда зинадан йиқилдим. Бел-думба аралаш қаттиқ оғриқ пайдо бўлди. Атрофимдагилартезда шифокорга кўринишни, МР олдиришни таклиф этишди,лекин қабул қилмадим. Ҳеч қандай дорисиз гиёҳлар билан тайёр-ланган зайтунёғи билан массаж қилдим ва 10-15 кун ичидаоғриқларим ўтиб кетди.

Бу йиқилиш билан аввал билган “Касалликларга сабр қилсангизгўштингиз ўрнига янада яхшироқ гўшт, қонингиз ўрнига янадаяхшироқ қон берами,” маъносидаги Қудсий Ҳадиснинг ҳақиқиймаъносини тушундим.

Ҳозир тез-тез касалидан шикоят қиладиган бел оғриғинитамоман унутганман.

Доктор Ойдин хонимнинг берган даволанишни эшитиб “булар-ни қандай қиларканман” деб ўйлагандим. Аммо бу даволаниш услу-бини қўллагандан кейин, кўрдимки, замонга (ой ва ҳафталар-

307

га)ёйилган программaни уйгулаш хеч қийин эмас экан. Кишилар даволанишдан аввал ва кейин нималар ҳис қилишла-

рини билсалар эди, оғир кўринган, аммо замонавий тиббиёт даво-сига қараганда осон ва аниқ натижа берган бу даво услубини ўнбаробарини яхши кўриб қилишар эди”.

Фил касаллиги (Элефантиаз)1.Мойчечак, ёки розмарин (қуштили), ёки кепак, ёки туйилган

қоразира, ёки майдаланган мирт барги иссиқ сув билан аралаштири-либ, қора арча ғурраси майдаланиб, бу малҳамга илова қилинади ва15 дақиқа дамланади.

2. Карам ёки лавлаги бaрғи, ёки сачратқи эзилиб, бўтқа қилинади Бу малҳамлардан биттаси иссиқ ҳолда оёқларга сурилади, ёғли коғоз

билан ёпилиб, устидан боғланади ва кечдан эрталабгача қўйилади.Бу жараён умумий даволаниш билан бирга 7 кун давомида ҳар

куни қилинади. Белдан тўпикгача ҳар жойдан, бир ҳафта ора билан хожамот кила-

ди, хожамотдан кейин оёқнинг ҳаммаёғига икки ҳафта ора билан 2марта зулук қўйилади.

Ҳар сафар икки оёққа 17-21 дона зулук қўйиш керак.Xожамот ва зулукклар тугагандан кейин ҳар ой 1-2 ҳафта давоми-

да бир кунлик оралар билан оёқларнинг ҳар жойига банка қўйилади.

Неврологик ва руҳий касалликлар

“Вайл ва ҳалок, жаҳаннамнинг қайнок суви бошларига тўки-ладиган кимсалар учундир. Улар дунёда бош оғриғига сабр

қила олишмаган”. (Ҳадиси шариф).

Бош оғриғиБош ич тўқимаси оғриқ қабул қилувчилар бўлмагани учун мия

оғримайди. Бош оғриғи билан бирга барча оғриқлар, аслида, инсон вужуди-

нинг иммунитет тизимига юборган шошилинч рапортидир.

308

Бу рапортда танага келган зарарнинг: эзилиш, қонаш, кимёвиймодда билан таъсирланиши каби сабаблар, инфекция типи батафсилайтилади.

Бош оғриғи сифатида ҳис қилинган оғриқ, аксар тананинг истаганжойида юзага келган безовталанишдир.

Мияда ҳар аъзога оид марказ бўлиб, аъзоларда юзага келган без-овталикнинг маълумоти бу безовталик сабабли чиққан кимёвий мод-далар билан ва аниқ частота тўлқинлари орқали сигналлар ҳолидамиянинг тегишли марказларига келади.

Бу сигналлар мияда оғриқ ҳиссини чиқариб, кишини зарарли ҳара-катлардан сақлайди ва касалликнинг ривожланишини тўхтатади.

Мия, айни пайтда, бу сигналларни синфлантириб, мукаммал маъ-лумотлар шаклида иммунитет тизимига юборади ва иммунитет тизи-мининг систематик сақланиш дастурини тайёрлашини таъминлайди.

Инсон оғриққа сабр қилса, мия ва иммунитет тизимининг вазифа-ларини тўкис бажаришига имкон бериб, танани касалликлардансақлаган бўлади.

Оғриқ тўхтатувчи дори ичилганида эса, оғриқ билан бирга бу маъ-лумот юборилиши ҳам тўхтайди. Касаллик каттаришда давом этади,аммо… иммунитет тизими бунга қарши курашишдан воз кечади!

Ичилган ҳар оғриқ қолдирувчи, тўғрироқ айтсак, ҳар бир кимёвийдори билан бирга, иммунитет тизими борган сайин заифлашади, бирмуддатдан сўнг умуман ишламайдиган ҳолга келади.

Кичик таблетканинг инсонни қандай қилиб жаҳаннамга олибборишини ва бир қарашда оғирдек кўринган юқоридаги Ҳадисишарифнинг маъносини бу билимлар соясида тушуниш мумкин.Сабрнинг мукофоти - соғлиқ, исённинг жазоси эса касалликларнингкаттариши эканини рўй- рост кўриш мумкин.

Миянинг ўзида оғриқ қабул қилувчилар йўк, аммо бош суягинингички тарафи ва миянинг устини қоплаган пардаларда, мия томирла-рида оғриқ қабул қилувчилар бор. Шу сабаб, миядаги қон-суюқликайланишининг бузулиши, мия шиши каби баъзи мия касалликлари,аспартам, нитрит-нитратлар, парабенлар каби баъзи қўшимча модда-лар ва уларнинг бир-бири билан реакцияси мия пардасини ёки томир-ларини таъсир остига олиб, бош оғриғи чиқаради.

Бош оғриғи - ич кетиши, буйрак ва сийдик йўллари, ошқозон,жигар, ўт пуфаги, юксак қон босими, ясси товонлилик (плoскосто-

309

пия), бачадон ва простат касалликлари каби - жуда кўп бошқа касал-ликларга боғлиқ бўлиши мумкин.

Ич қотишига боғлиқ бўлган ва энг кўп учрайдиган бошоғриғи шундай келади: Давомли ич қотиши натижасида қалин ичак-нинг охирги қисми, яъни текис ичак кенгаяди, ҳоли ўзгаради вачиқиш йўли (анус) атрофида халтачалар чиқишни бошлайди. Бу хал-тачаларда тўпланган ташқи, шилимшиқ суюқлик ва яллиғланиш кабимоддалар анус атрофидаги ва мия билан боғлиқ 100га яқин акупунк-тур нуқтасини таъсир остига олади.

Бош оғриғи бу акупунктур нуқталари воситасида ҳис қилинади. Бусабаб билан оғриқ тўхтатувчи дори ичиш зарар, ҳатто аҳмоқликдир.

Оғриқ тўхтатувчи ўрнига, совуқ сув билан таҳорат олиш ва биричак бўшатирувчи билан ичакларни бўшатиш бундан яхшироқ.

Бу тур бош оғриғидан қутулишнинг энг қисқа ва қулай йўли“Ошқозон ва ичакларнинг даволаниши” ва “Қабзият” бўлимидаайтиб ўтилди.

Буйрак ва сийдик йўлларига боғлиқ бош оғриғи аввало оёқорқасидан бошлайди, энгса чуқуридан юқорига қараб юради ва кўз-нинг ички учларигача бориши мумкин. Айни пайтда катта ва кичикқон босими юксалиб, бош оғриғини орттириши мумкин. Бу ҳолатдаоғриқ қолдирувчи дори ичиш - боши берк кўчадир. Чунки оғриқ қол-дирувчилар буйрак ва сийдик йўллари безовталикларини кўпайтира-ди, булар кўпайгани сайин, бош оғриғи ҳам қаттиқлашади. Чораси -оғриқ қолдирувчи олишда эмас, сийдик йўллари ва буйракларнингдавосидадир.

Бугун дунёда сурункали буйрак оғриқларининг энг кўп учрайди-ган сабабларидан бирининг оғриқ қолдирувчи дорилар ва аспиринэкани аниқланди.

Бу демак, диализга сурункали боғланган буйрак касалларинингорасида оғриқ қолдирувчи ва аспирин ичувчилар сони кўп демакдир.

Жигардан таъсирланган бош оғриғи ўнг томон, талоқдан юзагакелган бош оғриғи чап тарафга юради. Ўткинчи қусиш ва ич кетиши,қолувчи жигар ва талоқнинг даволаниши билан ўтади.

Мияда тўпланган токсик моддалардан чиққан бош оғриғи. Мия,ўзидан чиққан ёки қон айланиши билан ўзига етган токсик ва ортиқчамоддаларни синусларга ва қулоқ орқасига ва қулоқларга юборади.

Синусларга юборилган токсик ва ортиқча моддалар (nazofaring)

310

оқинти билан бодомсимон безларга, овоз пайларига, бўғиз (ейишқувури)га, ўпка ва ошқозонга оқиб, бу органлардa касалликларгазамин ҳозирлайди.

Бундан юзага келган, тўлин ой ва янги ой бошида такрорланувчибош оғриқлари сирасида мия синусларга ва у ердан ошқозонга куй-дирувчи, ёмон ҳидли токсик модда чиқаради, касал бундан қусади вабу қусиш билан бош оғриғи ўтади.

Бу тур бош оғриғи очлик билан даволаниш пайтида кўпайишимумкин, чунки очликда мия тўқималарида тўпланган токсик модда-лар ва метаболизм ахлатлари парчаланиб, газ чиқаради, бу газ сабаббош суягининг ич босими ортади.

Бош оғриғининг қаттиқлиги тўғридан-тўғри бу босимнинг кучла-нишига боғлиқ. Бу сирада қон олдирилса газ ташқари чиқади ва бошоғриғи ўтиб кетади.

Бу тур боши оғрийдиганлар ёстиқларини баланд қилишларикерак-ки, мияда тўпланган модда ташқарига оқсин.

Қулоқ орқаси ва қулоқларга келган токсик ва ортиқча моддалар,яллиғли қулоқ касалликлари, қулоқ орқаси яралари ва чипқонларгасабаб бўлиши мумкин. Бу безовталанишлар, даволаниш пайтидаортиши мумкин. (“Конвулсия” бўлимига қаранг.)

Ошқозон билан боғлиқ бош оғриғи, қон гуруҳи “А” бўлганлардақусиш, қон гуруҳи “О”, “В” ва “АВ” лар қуса олмасдан таом ейиш-лари билан ўтади.

Ясси товонлилик (плoскостопиe)дан келган бош оғриғи.Охирги пайтларда болаларда ва ёшларда ясси товонлилик кўпайган.Ясси товонлилик юриш асносида умуртқада ортиқча юк юклайди ваумуртқада демормация келтириб чиқаради. Умуртқа каналидасуюқлик айланиши қийинлашади ва бош оғриғига сабаб бўлади.

Ясси товонлилик билан боғлиқ бош оғриғини олдини олиш учуноёқ кафти ва бел мускулларини кучга киритиш керак ва умр бўйикучли тутиб туриш керак. (“Ҳаракат” бўлимига қаранг.)

Бош оғриғи давоси Биринчи ёрдам. Бош оғриғи бошланган пайтда илиқ сув билан

зайтун ёғи аралаштириб ичиб қусиш, клизма қилиш, совуққа яқинилиқ сувда чўмилиш, кейин сув билан аралашган лимон суви ёкигрейфрут суви ичиш, ёки жамбул билан дамланган кўк чой, ёки ялпизчойи ичиш керак.

311

Бу амалиётда бош оғриғи кетади. Ўтмаса, 3-5 литр иссиқ сув ва 20-30 гр туйилган хантал уруғи аралаштирилб, оёққа ванна қилинади.Хантал уруғи топилмаса, тош тузи ишлатилади ёки оёқ ости массажқилинади.

Бош оғриғи пайтида касалларнинг бурун қонашлари, ҳайз ва гем-морой қонашига

Оллоҳнинг раҳмати сифатида қараш ва қонашни тўхтатмасликкерак. (“Қон олдириш” бўлимига қаранг.)

• Ҳар қандай бош оғриғида, хусусан иссиқ чиқиши ва сийдикйўлидан келган ва тўхтамай давом этган бош оғриқларида энсачуқури остига 11 дона зулик қўйилади. Зуликлар тушганидан кейинтишланган жойларга банка қўйилади.

• Зулик топилмаса ёки мавсуми бўлмаса елкалардан хожамотқилади.

• Xожамот имкони бўлмаса, банка қўйилади: 8-12 банка касалнингяғринга (бошдан оёқ), бир дона кураклар орасига, бир донадан бол-дирларга қўйилади ва 15-20 дақиқа қутилади.

Юқорида айтилган мудоҳала сўнгида бош оғриғи ўтади, фақаттамоман кетказиш учун бош оғриғига сабаб бўлган касалликнингасосий давосини битириш керак.

Бундан кейин:“Вужудни тозалаш” бўлимига қараб, керакли тозаланишлар қили-

нади. Бу тозаланишлар билан бирга ҳар душанба 36 соатлик очликқилинади. Ҳар пайшанба, таом емасдан мева ёки сабзавот суви ичи-лади.

Ошқозон ва ичакларнинг давоси билан бирга қон олдириш бошла-нади ва ҳар очлик куни қуйидаги жойлардан хожамот қилади:

Бўйин ва елкалар.Бош.Кураклар ораси ва ости.Бел ва думғаза.Тиззалар.Янa бош.Яна бел ва думғаза.Xожамотлардан 2 хафта кейин aнусга, 2 хафта кейин қулоқ

орқасига ва чаккаларга 11 донадан зулик қўйилади.

312

Илк 3-та oчлик орасида умумий 2 ҳафта давомида, очлик куниданташқари ҳар кун қуйидаги дорилар ичилади: 9 60 гр седана + 20 гр қалампирмунчоқ + 30 гр арпабодиён майда-

ланади. Ҳар кун бу аралашмадан 1 чой қошиқ, асал шарбатибилан ичилади.

Янада:9 Райҳон, куштили (розмарин), лаванда гули, доривор валериана

ҳиди ва ялпиз ҳидлаш ёки эзиб чаккага суриш, бош оғриғиниқолдиришда фойдали.

Вa9 2/3 аччиқ қовун суви + 1/3 сув аралашмаси кафтга тўкилади ва

бош олдинга эгилган ҳолда, бир марта бурунга чуқур тортила-ди.(ҳидланади), 2-3 сония ушлаб туриб, ташланади.

2-3 соат кейин қаттиқ бурун оқиши бошланади ва 1-3 кун давомэтиши мумкин. Бу жараён сурункали бош оғриғи, синусит, миядагитомир тиқинларини ва тузларни кетказади, кимёвий моддаларнингтушишини таъминлайди. Қон гуруҳи “А” бўлганлар аччиқ қовунсувини сув аралаштирмасдан ҳам ишлатишлари мумкин.

Ёки: Аччик кавун топилмаса, айни шклда седoнa ёги бурунга тортиладиШундан кейин 17 марта 3 кунлик очлик қилинaди. 10 -чи ва 17 -чи очликдан кейин жигар тозалaнaди.

Фибрил Конвулсиялар (ФК)6 ой - 5 ёш орасидаги болаларда, ҳарорат билан бирга юзага келган

xуруж (приступ)ларга конвулсия дейилади. Конвулсия воқеалари-нинг аксарияти ҳарорат чиқиши натижасида, конвулсия ва кетиданўрта қулоқ яллиғланиши, қулоқ орқасида яра ёки чипкон пайдо були-ши, ёки бодомсимон безларнинг шишиши шаклида кечади.

Конвулсия, касалликнинг илк 24 соатида кузатилади ва ҳароратчиққанда касал 2-3 xуруж (приступ) бошдан кечириши мумкин.Хуруж(приступ)лар оний безовталик ёки қўрқув, паришонхотирлик,ўз ўзидан гапириш, қичқириш ёки қусиш, бошини дeворга уриш,қисқа суратли ҳушдан кетиш каби оддий приступлардан, хотирайўқотиш, қўл ва оёқларда тортишиш, оғиздан кўпик келиши кабимураккаб приступларгача бориши мумкин.

313

Конвулсия кечирган болаларнинг эпилепси ва бошқа неврологиккасалликларга тутилиш хавфи бор. Оддий Конвулсия кечирганкасалларда эпилепсия хавфи 1-2%, мураккаб конвулсия кечирган-ларда эса 8%.

Замонавий тиббиёт ҳарорат чиқишини ва конвулсия олдини олишучун болаларга қуруқ ва тартибли шаклда ҳарорат туширувчи ишла-тишни тавсия қилади. Лекин ҳарорат туширувчиларнинг xуруж олди-ни олгани кузатилмаган. Xуруж оддий типда бўлса ҳам, ташқариданқўрқитиб юборади ва оила ваҳима кўтариши мумкин.

Бу ваҳимадан таъсирланган доктор, яхшилаб кўрмай туриб,болага антиэпилептик ва ҳарорат туширувчи дори (ДоимийАнтиконвулзан Профилактикаси) тавсия қилади. Антиэпилептиква ҳарорат туширувчи билан даволаш камида 2 йил ёки бола 5 ёшгакиргунича давом этади.

Аммо профилактика мақсадида ишлатилган антиконвулзан дориларэпилепсия хавфини кетказа олмайди, фақат приступларнинг такрорла-нишини камайтиради ва фақат ишлатилган пайти таъсирли бўлади.

Яъни, бу “даво”нинг хеч қандай даволовчи хусусияти йўқ.Даволовчи хусусияти бўлмаган бу дориларнинг зарарини кўриш

учун энг кўп ишлатадиган Антиконвулзан Профилактикаси дорила-рининг қўшимча таъсирларини кўриб чиқсак:

Фенобарбитал: Даволаш давомида гиперфаолликкa, ғалатиҳатти- ҳаракатларга, идрок қилиш огирлашувига ва интеллектуалқобилиятларнинг озайишига сабаб бўлади. (IQ да яқин 7 пуанликорқага кетиш бор)

Вальпроик кислота: Xуружнинг такрорланишини олдини олиш-да таъсирли, лекин панкреазнинг ва қон ишлаб чиқаришнинг бузили-шига, ҳалокатли гепатит ёки гломерулонефритга ва болалардааниқланмаган метаболик касалликларга сабаб бўлиши мумкин.

Xуружларни камайтириш учун бунчалик оғир бадал тўлашниҳисобга олмаган кишилар бу борада бир фикр юритишлари керак.Антикоивулзан Профилактикасининг зарарлари фақатгина бу дори-ларнинг ён таъсирлари билан чегараланмайди.

Келтирган зарарнинг катталигини билиш учун аввало конвулсия-га сабаб бўлган сабабларни билишлари керак.

Фебрил Конвулсияларга олиб борадиган сабаблар:Она қорнидаги болалар миядаги ортиқча намни фақат биологик

314

туғиш пайти келгандагина ташқари чиқаришади ва кераклиқуруқликни фақат ўшандагина олишади. “Цезар амалиёти" (жар-роҳлиги) билан туғилган болалар эсa - туғилишга тайёр бўлмаганла-ридан - мияларидаги ортиқча намни ташқари чиқараолмай, мияарикеракли қуруқликка эришаолмасдан, дунёга келишади.

Бундай туғилган боланинг иммунитет тизими миядаги бузилишнитузатиш ва ортиқча намни қуритиш учун, иссиғи чиқади. Чунки мияэнди фақат юқори иссиқлик билан керакли қуруқликка эришади.

Болага ҳар ҳарорат чиққанда иссиқ туширувчи берилса, миядагисуюқлик мувозанатсизлиги кетказилмагани сабабли, ҳарорат чиқишитўхтамайди ва боланинг периодик иссиғи чиқишда давом этади.

• Статистикага кўра, бугун Туркияда ҳар икки боланинг бири“Цезар амалиёти” билан дунёга келмоқда. “Цезар” жарроҳлигигамаҳкум аёллар, биологик туғишнинг амалга ошиши керак бўлганмуддатдан 2-3 хафта аввал, режали режали шаклда жарроҳ столигаётқизилмоқда. .

• Туғиш нормал бўлган бўлса ҳам, туғишни тезлаштириш учунсунъий тўлғоқ қилдирилган бўлса, бола мияси туғилишга тайёрҳолга келмайди. Бу ерда сунъий тўлғоқнинг қачон берилиши муҳим.Сунъий тўлғоқ туғиш бошланишдан oлдин берилса, бола мияситайёр бўлмасдан, яъни ҳарорат чиқиш касаллигига учраб туғилади.

Сунъий тўлғоқ туғишнинг охирги босқичида берилса, боланингмияси туғилишга тайёр бўлади. (Цезар амалиёти билан туғилиш”ва “Дорилар” бўлимларига қаранг.)

Сунъий тўлғоқ билан туғилиш эса баъзи компликацияларга,хатто цезар амалиётига сабаб бўлиши мумкин.

• Сунъий тўлғоқдан кейин, "цезар амалиёти"га олинган аёлвужудида синтетик тўлғоқ умумий наркознинг зарарни икки баробароширади. Бу дорилар, она билан бирга боланинг ҳам миясини бузади;тўқималарда тўпланади. Aутистик ва гиперфаоллик болаларнингкатта қисми “цезар амалиёти” болаларидир. (“Гиперактивитe” ва“Aутизм” бўлимларига қаранг.)

• Бир қанча она у ёки бу сабабли боласини эмиза oлмайди.Болаларнинг катта қисми туғилгандан кейин ёки бир неча ҳафта сўнгсуъний бўтқа (смесь) билан озиқланишга бошлайди. Тайёр бўтқалар,сут кукуни ва қўшимча моддалардан иборат бўлгани учун боланингуни ҳазм қилиши иложи йўқ. (“Сут” ва “GMO” бўлимларигақаранг.) Ҳазм қилинмаган бўтқаларнинг қолдиқлари томирларда

315

бирикиб, тиққинлар (пробкалар)ҳосил қилади.• Она сути билан озиқланган болаларга жуда эрта қўшимча таом

берилади. Бу қўшимча озуқаларнинг кенг тарқалгани - чақалоқ биск-витидир.

Чақалоқ бисквити таркиби:Буғдой уни (албатта, GM буғдойдан қилинган ва қўшимча модда-

ли): GM буғдой охиригача ҳазм қилинмайди, қолдиқлари томирларгаёпишади, тиққинлар чиқаради. Бу тиққинлар эса конвулсия учунзамин ҳозирлайди. (“Нон” ва “GMO” бўлимларига қаранг.)

Ширинлаштирувчилар (фруктоз шарбати, инулин-олигоф-руктоз, асал кукуни): Буларнинг барчаси GM маҳсулотлари бўлиб,диабетга сабаб бўлади. (“Диабет” ва “Асал” бўлимларига қаранг.)

Витаминлар (А,С, Д3, Е, В1, В6, В12, ниацин, пантотетик кис-лота, фолик кислота, биотин): Бу барча витаминлар кўп эҳтимолкиGM микроблар билан ишлаб чиқарилган ва токсик таъсир беришимумин. (“GMO” бўлимига қаранг.)

Минерал премикс (кальций, фосфор, цинк, мис, йод, темир,селений): Мутахассислар инсон танасидаги минерал элементларнингмуҳим вазифа бажаришганини, фақат ортиқчалигида токсик таъсир-га сабаб бўлганини аниқлашган.

Масалан: Минерал формада олинган мис ва темир ионлари мета-болизм унсурлари билан реакцияга киришиб, натижада оксидативДНК бузилиши бўлади. Саратон(рак) келиб чиқишида эса, металлар-нинг воситачилик қилган оксидатив ДНК бузилиши муҳим ролўйнайди.

Бундан ташқари, керагидан ортиқча темир олиниши танадаортиқча темир ҳосил қилади. Жигар циррози, қанд касаллиги, танарангининг хиралашиши, юракда каттариш ва бузилиш каби натижа-лар чиқаради.

Кальций юксалса, мускулларда кучсизлик, буйраклара тошйиғилиши, суякларда керагидан ортиқча оҳак тўпланиши каби ҳолат-лар юзага келади.

Ортиқча истеъмол қилинган йод тироид безининг ишлашини тўх-таши мумкин.

Ортиқча селений олинганида соч ва тирноқ тўкилишлари, териташлаш ва полиневрит дейилган асаб безовталиги юзага келади.

Бундан ташқари, бу моддаларнинг баъзилари кўпинча нанопарча-лар ҳолида бўлади.

316

Банан кукуни: Унинг, барча қуритилган мевалар каби, рангсақловчи ва бузилишни олдини олувчи Содиум сульфит (Е221) тар-киблидир. Қилинган тадқиқотларга кўра, содиум сульфит фикрлашва хотира заифлигига сабаб бўлиши билан бирга мия функцияларигаҳам зарар бераркан.

Тухум: Тайёр таомларда тухум ўрнига тухум кукуни ишлатилади.Тухум кукунига қўшимча қўшилмаса ҳам, сақловчи сифатида содиумсульфит қўшилади.

Бундан ташқари, янги тухум ишлатилса ҳам, бисквитнинг узоқтуриб қолиши сабабли, тухум “муддати ўтган тухум” синфигакиради. Туриб қолган тухум умуман ҳазм бўлмайди. Ҳазм қилинма-ган қолдиқлар томирларга ёпишиб, вa томир тортишиши, конвул-сиялар ва буйрак касаллликларига замин ҳозирлайи. (“Тухум”бўлимига қаранг.)

Ўсимлик ёғи: Туркияда тоза зайтун ёғидан ташқари барча ўсим-лик ёғлари рафинланади, гидрогенланади ва уларга - бузилишининголдини олиш мақсадида - қўшимча моддалар қўшилади.Гидрогенланган ёғ, ҳазм бўлмасдан, баданда пластмассасимон бирмоддага айланниб, томирларда бирикади. Қаттиқ иссиқлик чиқишива конвулсияларга сабаб бўлади. (“Ёғлар” бўлимига қаранг.)

Туз: Сунъий бўлиш эҳтимоли бор ва албатта қўшимча моддали-дир. Таркибида нам тутувчи-содиум алюминий силикати ёки титан-диоксид, потаций йодли ва йод стаблизатори-содиум диосульфатбор. (“Вакцинация” бўлимига қаранг.)

Оқартирувчи ва нам тутувчи сифатида ишлатилган титандиоксиднанопарчалардан иборат. Туз ва шиширувчилар ичидаги қўшимчамоддалар бола танасидаги сув-туз мувозанати, буйрак, буйрак устибезлари ва мияга салбий таъсир қилади.(“Туз”, “ҚўшимчаМоддалар” ва “Зеҳн бошқаруви” бўлимларига қаранг.)

Сунъий аромат (этил ванили): Гентехнология ва Нанотехнологиявоситасида кўпайтирилган. Боланинг гиперфаоллик, гормон вабадан-руҳ мувозанатига салбий таъсир кўрсатади. (“Зеҳнбошқаруви” бўлимига қаранг.)

Кўриб чиққанимиздек асосий озиқ моддалар ёки қўшимча сифати-да ишлатилган бисквитнинг, барча қўшимча маҳсулотлар каби ҳазмбўлиши имконсиз.

• Булардан ташқари, онанинг eган (пакетланган) егуликлари ва

317

ичимликлари, парфюмерия, бадан парваришида ишлатган маҳсулот-ларидаги ва кир ювиш порошокларидаги кимёвий моддалар вақўшимчалар, она сутига аралашиб сутни бузади ва ҳам боланинг ҳамонанинг миясига салбий таъсир қилади. (“GMO”, “Бола парвари-ши” ва “Қўшимча моддалар” бўлимларига қаранг)

• Болаларга маълум пайтларда қилинган эмлашлар (вакциналар)дунёда таъқиқланишига қарамай, Туркияда ҳалигача “Тимеросал”дейилган моддадан фойдаланилмоқда. Тимеросал, симоб таркибликучли невротоксиндир ва aутизмнинг сабабларидан биридир.

Симоб таркибли моддаларнинг ҳайвон ва инсонга таъсирларимавзуида мутахассис, дунёга танилган Др. Бойд Халей шундайдейди: “Бир хайвоннинг миясига инъекция қилинган Тимеросалмияни бузади, жонли тўқималарга инъекция қилинган Тимеросалтўқималар ҳужайраларини ўлдиради”. Сунъий тўлғоқ ва “цезаржарроҳлиги”дан зарар кўрган боланинг миясига туғилганида вакейнги илк кунларда эмлаш (прививка) билан тимеросал модда-си қўшилади. (“Эмлаш” бўлимига қаранг.)

Иммунитет тизимининг мияни тозалаш механизми:Статистикага кўра, бугун энг кўп учраётган мия касаллиги, мия

артерияларида юзага келган артериосклероз ҳисобланади (артерия-ларнинг торайиши).

Артериосклерознинг юзага келишида энг кўп кузатилган сабабҳам томирларда ёғ, токсик ва ортиқча моддаларнинг томирдаги бири-кимлари ва фиброз қатламларидир.

Томирларга ёпишган ёғ, токсик ва қолдиқ моддаллар артериоскле-рознинг энг эрта учраган белгиларидан.

Бу белгилар, сунъий озиқланган ёки жуда эрта (3-6 ойликда)қўшимча овқат еб бошлаган 1-2 ёшли болаларда ҳам учраган.

Мияга қон оқими билан келган ва томирларда тўпланган токсик,қўшимчали ва қолдиқ моддаларни, вужуд юқори ҳарорат билан эри-тиб, синуслар, қулоқ орқасига ёки қулоқ воситасида ташқаричиқаришга ҳаракат қилади.

Xароратнинг кучи токсик моддаларни эритишга етмаса, мия бумоддани йўталга ўхшаш ҳаракатлар билан ташқари чиқаришни бош-лайди, яъни баъзи мия ҳужайралари анормал ўлчамда энергия оқимичиқариб, атрофидаги бошқа ҳужайраларига таъсир қилади.

Йўтал билан мия титрашлари орасида муҳим фарқ бор:

318

Йўталда фақат кўкрак мускуллари тортилиши, механик тарздабалғамни чиқаради.

Мия, вужуднинг бутун тўқималари билан боғлиқ бўлгани учунвужуднинг турли мускулларда тортилиш xуруж (приступ)ларкузатилади.

Токсик модда мия тортилишлари билан синусларга, қулоқ вақулоқ орқасига туширилгандан кейин яхшиланиш кризислари били-на бошлайди; қулоқ орқасига ва қулоқларга келган токсик моддабилан қулоқ яллиғланиши, қулоқ орқаси яралар ва чипқонларчиқиши; бурун манқасининг орқага кетaди, бодомсимон безларшишиб, яллиғланади, натижада, ҳарорат тушади.

Бу механизм миянинг энг хавфсиз, энг осон ва табиий тозаланишмеханизми ҳисобланади. Мия бу йўл билан томирларида тўпланганёғ қолдиқлари, токсик ва қолдиқ моддалардан қутулади. Аммо бола-ларга ҳарорат туширувчи, антибиотик ва антиконвулзанлар берилса,қолдиқ моддалар томирларда қолади ва кўпаяди. Моддалар кўпайи-ши табиий равишда муаммоларни кўпайтиради.

Масалан, инсоннинг нафас йўлига бирон нарса тиқилса, у фақатйўтал билан ташқари чиқарилади. Бу ҳолда, йўталнинг олдини олишқанчалик янглиш бўлса, мия тозалаш механизмига тўсқинлик қилишҳам шунчалик хато.

Мия тозаланиши механизмига ёрдам берадиган даво:• Иссиқ чиққанда болани совуққа яқин илиқ сув ёки совуқ сув

билан ювиш ҳароратни туширади. Конвулсиялар бошланганидаболанинг юзи ва кўкрагига совуқ сув сепиш, бошига совуқ нам матоқўйиш, кейин совуқ сув билан ювиш керак.

• Болага 3 кун ҳеч нарса едирмаслик, хоҳласа фақатгина лимонсуви + сув аралашмаси ичириш, ҳар ҳарорат чиққанидан кейин ювин-тириш, очликдан кейин озиқланишни тартибга солиш керак.

• 3 кунлик очликдан сўнғраки 4-чи кун эрталаб бошга 4-7 донакичик зулук қўйиш ва зулуклар тушгандан кейин тишланган нуқта-ларни ваккумлаш керак (Икки чуқурга ваккум қилинмайди: лиқилдоқва энса чуқурига).

• 1 ҳафта кейин 3 кунлик очликни такролаш ва очликнинг бирин-чи куни бошдан хожамот қилиши керак.

Зулуклар, томирлардаги эриган ортиқча моддаларнинг; хожамотэса эримаган моддаларнинг чиқишини таъминлайди. Зулуклардан

319

кейин қилинган ваккумлаш ва хожамот билан газ ташқари чиқади.• Кейин болага 3-5 марта хижрий ойнинг 13, 14, 15 кунлари очлик

туттириш керак.Очлик билан барча аъзолар ва қон тозаланади. Очлик кунлари

хусусан 3-чи куни иссиқлик чиқиши мумкин. Лекин энди биласизкиҳарорат қўрқитувчи эмас, қутқарувчи бир фактордир. (“Эпилепсия,Хулоса” бўлимига қаранг.)

Ҳарорат дорилар билан туширилса нима бўлади?Ҳарорат дорилар билан аралашилса, мия чиқармоқчи бўлган қол-

диқлар кўпайишни бошлайди. Ҳарорат эса тез тез кўтарилиб, давомэтади. Ҳарорат кўтарилиши ва xуруж (приступ)лар сони ҳарораттуширувчи ишлатилиши билан тўғридан тўғри боғлангандир.

Ҳарорат туширувчи қанча кўп ишлатилса, ҳарорат ва xуружтаҳликаси шунча ортади. Вужуддан (миядан) чиқаолмаган ортикчамоддалар, худди ахлат уюмларида бўлганидек, аста-секин ёнишга вагаз чиқарищга бошлайди.

Бу нуқтада томир ва тўқималарда бузилиш, ҳатто мутацияларюзага келади.

Бузилган тўқима ва томирларда юрган газ кучли оғриқларга сабаббўлади. Иложсизликдан қаттиқ бақирган, изтироб чекиб бошинидеворга урган, юзини тирнаган, ота-онасининг юзларига тупурганкичик болаларни кўргансиз. Бу болаларнинг “Диққат етишмовчили-ги синдроми” яъни гиперфаоллик, aутизм, эпилепсия ва бошқа невро-логик касалликларга чалиниш xавфи юксак. (“Гиперфаоллик” бўли-мига қаранг.)

Бемор Фотима Бегум С. нинг (Анқара) oтаси ҳикояқилади:

Бемор Фотима Бегум С. нинг (Анқара) oтаси ҳикоя қилади:“Фотима Бегум 26.08.2001 йил нормал туғилиш билан дунёга

келди. Илк кунларда эмлаш қилинди. Бир йил она сути эмди. 6ойдан кейин қўшимча озуқалар берилди: Чақалоқ бисквитлари,шўрвалар, кейин ҳамма нарса.

Касалликнинг биринчи белгилари:Сочлари қаттиқ, териси қалин ва қуруқ, хеч терламас эди; 6

ойликлигида бошини кўтара олмасди. 10-нчи ой охирида ҳарорат1 ой чиқиб турди. Дори бермадик.

Фотима 11 ойлигида одамларнинг юзига қарамаидиган бўлди

320

.Юриб қолувди, юришни ҳам ташлаб, эмаклай бошиади. Кейинэмаклашни ташлаб, ўтиришни бошлади.

12 ойлигида ҳарорат чиқди ва 2 кун давомида хеч уйғонма-сдан, ҳарорат чиқиб ётди. Яна бир ойгача ухлаганида ҳароратчиқадиган бўлди. Қиммат ва кучли антибиотик ишлатдик.

13 ойлигида ўтириб ён томонига йиқилиб, сапчиб-сапчибxуружлар бошдан кечирди.

(Сентябрь 2002).Кунда 200 га яқин сапчиш ҳолидаги xуружлар бўлганида, док-

торга бордик, у бизни Миоклоник Эпилепсия ташҳиси билан бирдоцентга юборди.

2002 октябрь ўрталарида доцент ташхиси: ИнфантилСпазма.

Баъзи дори қабул қилингаидан кейин берган Депакин ваРивотрил энг узун муддат қабул қилган дори бўлди. Депакинданаввал ўрнига Конвюлекс ишлатдик, депакинни 2002 йилнингноябридан 2006 йилнинг 18 ноябригача ичирилди.

Уч марта бошлаган 16 миқдорли Цинастен, 11 ёки 12 игнаданкейин ярим бўлиб қолди. Иммунитет тизими ишламагани учунҳар сафар инфекция тушар эди.

Цинастен қабул қилганида боланинг танаси шишди, қалинқиллар қоплади, тана ранги қорага яқин ранг олди, тери ва сочла-ри янада қалинлашди.

Қисқа муддат ўтиб Ривотрил (2-3 ой) ва икки турли таблет-ка олдик.

1 йил давомида аввалги шифокор даволаган пайтда присту-пларнинг сони шиддатли тарзда давом этди. Авваллари кунда200 атрофида сакраш ҳолида xуружлар бўлганида, дори қўллаш-ни бошлаганидан кейин кунига 8-10 марта, 8-10 тали xуружлар,шиддатли ва баъзилари бош трaвмасига сабаб бўлган xуружлар-га айланди.

Баъзан бола турганида пешонаси билан йиқилишига сабаббўлган, баъзан ўтирганида бошини қаттиқ йиқилишига сабаббўлган xуружлар ҳолига келди.

Бу орада қўллари ён томондан орқага қараб тортилар эди.Агар xуруж аввал боши билан ерга йиғилишига сабаб бўлганбўлса, у бошқа такрорланмасди.

321

Бошини ерга урмаган пайтда xуруж 8-10 марталаб такрорла-нарди.(“Конвулсиялар” бўлимига қаранг)

2003 йилнинг октябридан Гозий Университети ПедиатрикНеврология Асосий Билим Соҳасида бир профессорга кўриндик.

Аввалги доцент боланинг касаллиги "Вест Сендроми"(Эпилептик энсефалопатия) га айланиши мумкин деганди.

Бу профессор эса "Дравет Синдроми" ташҳиси қўйди ваxуружларнинг тўхтамаслигини ва даволаниб бўлмаслигиниайтди.

Бунга биноан турли дорилар қўлланганидан кейин, Депакин,Ривотрил томчи ва Фрициумда тўхтади. Бу дори гуруҳини 2006йилнинг 18 ноябригача қўлландик. Проффесор даволаган пайтдаxуружлар сони камайди, аммо қоттиқлашди.

Ҳар кун бомдод намозидан аввал, азон пайтида ёки азонданкейин давомли xуружлар бошларди.

Яқин 3 йилдан бери кечалари ухламайди, галати ҳаракатларқилади.

2 йил давомида xуруж пайтида бошини бир ерга уришининголдини олишга ҳаракат қилдик. Охирги 5-6 ойдир бир нарсаданжуда қўрққандай, худди буғилаётгандай чийиллай бошлади.

2006 йилнинг 18 ноябрида Др.Ойдин Солиҳнинг даволаш усу-лини бошладик.

Айни кун дорилар ишлатишни ташладик. Озиқланишини тар-тибга солдик ва камайтирдик. Аввалроқ дориларнинг хоҳлагани-ни 1 марта бермасак, xуружларнинг ҳам сони, ҳам қаттиқлигиортар эди. Др.Ойдин Солиҳнинг даволаиш бошланганидан кейинxуружларнинг на сони, на қаттиқлиги ортди.

20 ноябрда Бир ҳафта Довуд (а.с.) рўзаларини тутди. Қорагаяқин, ҳидсиз қусиш чиқара бошлади. Бир нарсадан қўрққандекбўғиқ овозлар чиқарадиган xуружлар яна бўлди, аммо сони вақаттиқлиги камайган эди.

Илк 3 кунлик рўзанинг (1, 2,3 декабрь). 3 куни ва эртаси кунҳеч xуруж бўлмади. 3 декабрда томоғи шишди ва иссиғи чиқди.Бу ҳолат 8 декабргача давом этди, ҳеч қандай дори ишлатмадик.

Рўзалардан кейинги (5 марта бир кунлик ва икки марта 3 кун-лик очликлар, умумий 24 кунлик даволаниш) соғайишлар:

322

• Кечаси уйқулари тартибга тушди. • Янада тирик ва ҳаракатчан бўлди.• Сочларида ва терисида юмшаш бошланди. Сочлари порлоқва тараладиган ҳолга келди.• Овозлар диққатини чекадиган бўлди.• xуружлар камайди.• 13 декабрда аниқ юзимизга қарай бошлади.• Баданидаги пайлари кучланди, юрганда оёқлари букилибкетмайдиган бўлди.• 10 декабрда соч тублари, 11 декабрда кўз остлари биланбурун атрофлари терлагандек бўлди. Аввал ҳеч терламас эди.• 12 декабрда қалин, қаттиқ териси тўкила бошлади. Янгитериси юмшоқ ва ранги очиқ эди. Айни кун 2-3 километргачаюрди. Аввал 50 метр ҳам юра олмас эди. • 13 декабр 4-5 соат очиқ ҳавода юрса ҳам, ҳеч нарса бўл-мади.• Қон олдиришда қони оқ ипли, кўпикли эди, кўп газ чиқди.• 13 декабр кечаси бир нарсалар айтиш учун ҳаракат қилди,аммо оғзидан умуман сўз чиқмади.Айта олмаганидан кейин хурсандчилигини қилиқлари биланкўрсата бошлади.• 14 декабр эрталаб 4-5 марта xуруж ўтказди.Аммо присту-плар худди буйни синдирилгандек ,боши кўсига тушиб қолишива оёқда бўлса ,бирдан ўтириб қолиш шаклида бўлди Конвулсиялар йўқ эди.• Дори ишлатишда курсига ўтказганимизда, ўзи тура олмас-ди, биров тутиб туриши керак бўларди. Ҳозир ўзи хеч қандайдастаксиз ўтиради.• Дори ишлатишда уй ичида тўхтамай югурарди. Югурибўзини бошқара олмасди, доим бир жойга бориб уриларди.Ҳозир югурмайди, мувозанати ҳам жойида, буларданташқари, оёқларидаги ўнга чапга урилишилари натижасида-ги шишлар ва шилинишлар ҳам қолмаган.• Очликларни бошлаганидан кейин янгидан “соғлом кўз қара-ши” тиклана бошлади, “жигар тозаланиши” қилганиданкейин “кўз қараши”ни яна йўқотди. Шифоли гиёҳлар билан

323

қилган клизмалардан кейин янгидан нормал қарашга бошланди.• Феврал ойининг илк хафтасидан хозиргача очлик қилинмади.• Февралнинг охирларидан бошлаб, орқага қайтишлар бўлди.3-4 кун тугамаган ич кетишлар ва xуружларнинг кўпайишибизни "янада бошдан бошландими" деган ваҳимага солди.Февралнинг охирларидаги xуружлардан бирида чиққан пешо-насидаги яра ҳалиям яхшиланмаган. Приступларда агар бирушлаб қолмасак, фақат ярасининг устига тушар ва яра янги-ланар эди.• Приступлар ўтирган ҳолида юз берса, боши билан йиқилибтушарди. Оёқда бўлса, ўтириб қоларди.•Апрел ойида 3 кунлик очликларни иккинчи марта қилдик. • Апрелдан бошлаб пархез билан бирга даволанишга доир хечнарса қилинмади. Тўғриси, даволанишни ташладик ҳисоб. Буиш даволанишга жиддий қарамаган, давога ишонмаган она-лар билан қилинмайди!• Икки ойдан буён қиз даваланмаганига қарамай, приступсони ҳам, кучи ҳам 10 марта камайди.• Майнинг иккинчи ярмидан бошлаб 1 ёшли болалар каби ҳара-кат қилар, стул-столга чиқар, стеллажга чиқаман, дерди.• Дори қўллаган пайтга нисбатан тушуниши анча яхши. Бизбирон нарса айтсак, тушунтирсак тинглайди.• Касаллик бошланишидан аввалги каби инсоннинг кўзларигақарайди, жиддий қабул қилади. Кун давомида кўрмаган оилааъзоларни соғинади, соғинганини уларга кўрсатади.• Доим бир нарсалар айтишни хоҳлайди, аммо гапирa олмай-ди”…

Август ойида бир конференцияда Фотима Бегум ва отасини кўр-дим.

Отаси даволанишга такрор бошлаганларини айтди. Бунинг ижо-бий натижаси отаси айтмаса ҳам, Фотиманинг соғлом ҳаракатларидакўриниб турарди.(O. Солиҳ).

Гиперфаоллик (Диққат тарқоқлиги синдроми)Охирги 25-30 йил муҳим болалик даври муаммоларидан бири

бўлган бу синдром невробиологик бузилишдир.

324

Диққат тарқоқлиги синдроми бўлган болаларнинг 30% муаммоси- концентрацияни йўқотиш. Уларда гиперфаоллик муаммоси йўқ.

Диққат тарқоқлиги синдроми бўлган болаларнинг 70% эса гипер-актив, ғалати ҳаракатланган, ташкилотчилигини йўқотган, бошлаганишларини битирмаган, мактабда муваффақиятга эриша олмаганболалардир. Кўп гапиради, бошқаларнинг гапини кесади, кўп югура-ди, тепага чиққиси келади, қимиллаб туради ва доим оёқларини қим-милатади.

Диққат тарқоқлиги синдроми ўғил болаларда қизларга нисбатан 3марта юқори кузатилди.

Статистика бўйича гиперфаоллик болаларнинг 70% депрессия вақўрқув билан яшашмоқда.

Ота-оналар болаларидаги гиперфаолликни юксак зако белгиси,бошқа болаларга ўхшамаслиги ёки шунчаки эркатой, бебош деб таъ-рифлайди. Бу болалар дарсларда қийналишади, танбал, бузуқ харак-терли бўлишади.

Ота-оналар бу тип болаларни одатда ёки мақташади ёки уларданшикоят қилиб, сурункали жазолашади.

Ота-оналарнинг бу болалар билан соғлом алоқа боғлашлари ваяқинлашиши жуда қийин. Чунки болалар бу неврологик ҳолатга ота-оналарнинг жоҳиллиги ёки зулми таъсирида тушганини ботинанбиладилар.

Бу ҳолатда ҳаётда радикал ўзгариш бўлиши учун даволанишниона, ота ва бола биргаликда бошлашлари керак.

1987 йил Америкада қилинган Педиатрик Неврология ваПсихиатрия Симпозиумида “Диққат Тарқоқлиги Синдроми миянингкимёвий метаболизмларидаги бузилишдан келиб чиқади” деганқарор чиққан; диққатни жамлаш ва ҳатти-ҳаракатларни бошқаришгақаратилган дори даволанишида Риталин, Метилфенидат ваДекстроамфетамин каби стимуляторларнинг ишлатилиш таклифқилинган.

Бу стимуляторлар, давода муваффақиятли ва ишончли экани,болалар унга боғланиб қолмасликлари ва кўшимча таъсирлари камэкани учун танлангани айтилган.

Аслида, вазият бунинг ғирт тескарисидир.Риталиннинг қўшимча таъсирлари:Бирданига ёки бир неча ҳафта ичида чиққан қўшимча таъсирлар:

325

кўкрак ва қорин оғриқлари, терида қизариш, ҳарорат, ангина, меъдабузилиши, бош айланиши, юрак уришининг тезлашуви, ортиқча таъ-сирчанлик, кўп йиғлаш, уйқусизлик, асабийлик, шахсиятнинг ўзгари-ши, ғалати тил ва юз ҳаракатлари, депрессия, қотилликка мойил-лик, параноя, галюцинация, турли ҳаракат бузилишлари, токсикпсихоз, ҳатто Турет Синдроми, яъни сўкинишлар билан гапириш.

Риталин болаларда бўй, вазн ривожланишига тўсқинликқилади ва иммунитет тизимига зарар беради. Устига устак, боладорига боғланиб қолади.

1995 йилгача кокаин билан риталинни наркотик бўлимдаги иско-вуч итларнинг ҳам фарқлай олмаслиги тасбит этилгандир. 1995 йил-гача фақат Америкада 5 миллионга яқин ўқувчи Риталин ишлатган,кейин уларнинг катта қисми кокаинга қул ҳолга келишган. Бугундунёда миллионларча бола йиллаб, ҳатто баъзилари умр бўйиРиталин ишлатишмоқда.

Гиперфаоллик ва концентрация бузуқлиги болалар ишлатганРиталиннинг кокаин таъсирини бериши Голландияда аниқланди.Кейин Риталин ўрта мактаб ва лицей ўқувчилaри орасида сотилабошланди. Голландиялик мутахассисларнинг айтишларича, Риталинсотиш кўрсаткичи 2006 йилда 60 фойизга ошган.

Америкалик тадқиқотчилар гиперфаоллик в болаларни 8 йилдавомида текшириб, уларнинг 80 фойизига Риталин берилиб, 20фойизига ҳеч қандай дори беришмаган. 8 йилдан кейин Риталинишлатган болаларнинг 60 фойизида Кондукт Дисодер (жиноятгамойиллик) ва Оппозицион Дефиант Дисордер (зўровонлик) чиққан.

Бу гиперфаолликдан ҳам оғиррoқ ҳолат ҳисобланади. Риталин ичганларнинг 40 фойизида ва Риталин ичмаганларда

ўзгаришлар кузатилмаган. Бу ердан кўриниб турибдики, риталинишлатиб, яхши натижа олиш қийин.

Диққат тарқоқлиги синдромида мия кимёвий метаболизми-нин бузадиган таxминий сабаблар

Қўшимча моддали мaҳсулотлар истеъмол қилиш: 1973 йилАмерикалик олим Б.Ф,Фрейнхолд фақатгина синтетик ранг берувчива аромат таркибли маҳсулотларнинг истеъмоли таъқиқлаб гиперфа-оллик болаларни яхшилаган. (“Қўшимча моддалар”, “Ароматлар”ва “Дорилар” бўлимларига қаранг.)

Синпитан (Синтетик окситиоцин, сунъий тўлғоқ) ишлатиш:

326

Синпитан халқ орасида сунъий тўлғоқ сифатида машҳур. Синтетикокситиоцин таркиби танада сувнинг тутилишига сабаб бўлган анти-диуретик гормонга ўхшайди. Шу сабабли окситоцин ҳам онанингҳамда боланинг танасида сув тутилишига сабаб бўлади.Шиддатли сув тутилши онада фикрлаш тарқоқлиги, ноҳуш тор-тилишлар, приступлар, юрак заифлиги, кома ва ҳатто ўлимгаҳам сабаб бўлиши мумкин. Синтетик окситиоцин таъсирида бола-нинг мия тўқималарида сув тўпланади ва мияда шиш пайдо бўлади.Сунъий тўлғоқ билан туғилган боланинг мияси турли даражалардазарар кўриши мумкин. Бу зарар безовталанишга, тез-тез ҳароратчиқишига, конвулсияларга ва гиперфаолликга сабаб бўлади.

Энг катта зарарни эса сунъий тўлғоқ берилгандан кейин“цезар амалиёти" билан олинган аёл ва болаларнинг миясикўради. Бундай ҳолатда синтетик окситоцин билан умумий анесте-зия учун ишлатилган аналезик бир-бирининг зарарини орттиради.Буларнинг таъсири билан майдонга келган мия зарари гиперфаоллик,отизм, эпилепсия каби неврологик ёки шизофрения каби руҳийкасалликларга сабаб бўлади.

Оналар ҳам вақт ўтиши билан хотирани йўқотиш ва руҳий касал-ликларга учрашади. Бу сабабли психолог ва психиатрларнинг кўрик-ларида умуман “цезар амалиёт"ли аёл ва болалар кўп учрайдилар.Чунки расмий баёнотларга кўра, Туркияда ҳар икки туғилишдан бири“цезар амалиёт"и билан амалга ошмоқда.

Сунъий тўлғоқ эса ҳар туғилишда ишлатилмоқда. Қўрғошин заҳарланиши: Хотиранининг заифлашувига, диққат-

ни жамлай олмасликкa, мантиқий фикрлай олмасликкa ва тушунишқобилиятининг зарарга учрашига сабаб бўлади.

Бу ҳолатда, айникса, амалгама тиш пломбалари таҳликалидир.Тиш пломбаларидан қўрғошин сизиб, аёлнинг вужудига ва ҳоми-

лага ёйилади. Бола туғилгандан кейин, сутга қоришиб, болага таъсирэтишда давом этади.

Қўрғошин, одатда, суякларда тўпланади.Болаларда суякларидаги метаболизмаси актив бўлгани учун

қўрғошин бутун организмга ёйилади ва, айниқса, “цезар амалиётибилан вақтидан эрта олинган ёки сунъий тўлғоқ билан туғилган боламиясида тўпланади. (“Бепуштлик” ва “Цезар амалиёти билантуғиш” бўлимларига қаранг)

Темир етишмаслиги ёки ортиқчалиги: Темир етишмаслиги

327

чарчoқ ва ҳолсизликка, диққат тарқоқлигига ва тушунишнинг кама-йишига сабаб бўлади.

Темир миқдорининг юксаклиги эса, агрессивлик, токатсизлик вагиперфаолликка сабаб бўлади.

Ҳомила аёл қонидаги темир моддаси табиий равишда озаяди. Буқориндаги боланинг миясини темирнинг манфий таьсирлариданҳимоя қилади.

Бу ҳикматни билмагaн жоҳил докторлар ҳомила аёлларга темирмоддали қон кўпайтирувчилар бермоқда.

Керакли ёғ кислоталарининг етмаслиги: Гиперфаоллик белгила-ри ва зарурий ёғ кислоталарининг камлигидан юзага келган симптом-лар орасида бир қанча ўхшашлик бор. Миямизнинг 60% га яқини ёғкислоталаридан ташкил топади. Бунинг ярми тўйинтирилган, ярмитўйинтирилмаган ёғ кислоталаридир.Бу ҳолатда ёғларнинг сифатинақaдар муҳим ва ёғ кетказувчи, оҳак эритувчи ва порошокларнингишлатилишининг нақaдар зарарли эканини билиш керак. (“Ёғлар” ва“Соғлиқни сақлаш учун умумий тавсиялар” бўлимларига қаранг.)

Конвулсиялари бўлган болаларга Антиэпилептик дорилар-нинг ишлатилиши: Конвулсиялар профилактикасида ишлатилганАнтиэпилептик дорилар, гиперфаоллик ва ҳаракат ўзгаришлари,ўрганиш қобилияти ва зако имкониятларини қисман йўқотишга сабаббўлиши мумкин. (“Конвулсиялар” бўлимларига қаранг)

Бундан ташқари синдромли болаларнинг ота-оналарида ҳаракатбузилиш, депрессия ва наркотик ишлатиш каби психиатрик муаммо-ларнинг тез-тез учраши аниқланган. Ота онанинг бу сабаблар биланишлатган дорилари эмбрионни ва эмизикли болани таъсирлантиради.

Кўп телевизор кўриш ва компьютер ўйини ўйнаш: Булар бола-ларнинг бадан ва руҳ соғлиғига салбий таъсир кўрсатади. Кунимиздабош оғриши, уйқу бузуқлиги, ич оғриши, ижтимоий ривожланиш ватил ривожланишида орқада қолиш, агрессивлик, ўқиш ва жисмонийҳаракатларнинг камайиши каби муаммоларга, кўпинча, компьютерва телевизор сабаб булади

Телевизор ва ўйинларда тез ўтган тасвир, ранг, овоз ва бошқа объ-ектлар мияга жойлаштирилиб, программалар юкланади ва шу тарздаболаларнинг мияси ва ҳаракатлари бошқарилади.

Мияга программа юклашда рекламаларнинг роли катта. (“Зеҳнназорати” бўлимида 25 тўртбурчак мавзуига қаранг.) Рекламалар

328

болаларни шундай сеҳрлайдики,оналар болаларга улар фақат рекла-маларни томоша қилишаётгандагина, истаган овқатини едиришларимумкин.

Эслатма: Телевизори бўлган уйда ухлаган ўсмир ёки бола миясиҳам айни хавф остидадир.Чунки ишлаб турган телевизор ухлаётганбола миясини сеҳрлашда давом этаверади.

Гиперфаоллик даволанишида табиий озиқланиш, очлик, қон олди-риш ва чет тили ўрганиш муҳим аҳамият касб этади.

• 3 кунлик очликлар 7 кун ора билан 14 марта тутилади.• 1-чи очликнинг илк куни бошдан хожамот қилади.• 1-чи очликдан кейин эрталаб бел ва думғазадан хожамот қилади.• 1 кун ўтиб аччиқ қовун сувининг сув билан ёки сут билан ярим-

яримга аралашмаси ҳовучгa солиниб, бурунга бир бора тортилади.3-4 сония ушлаб туриб, чиқарилади. Ёки аччиқ қовун ёғи билан майда-ланган седана аралаштирилиб икки юмалоқ шаклда бурунга тиқила-ди. 5-10 дақиқа кейин чиқарилади. 1-4 соат кейин аксириш ва тезбурун оқиши бошланади ва 1-3 кун давом этади.

Аччиқ қовун таёрлаш учун “Дорилар” бўлимига қаранг.• 2-чи очликдан кейин бошга 5-7 дона зулик қўйилиб, тушгани-

дан кейин тишлаган жойларига банка қўйилади. (Икки чуқурга вак-кум қилинмайди: лиқилдоқ ва энса чуқури.)

• 3-чи очликдан кейин: кураклар орасидан хожамот қилади.• 4 -чи очликдан кейин: Бошдан яна хожамот қилади.• Бош, курак ва думғазалардан хожамот газ ва кўпик тугагуни-

ча 3 ойда бир такрорланади.• 6 ва 7-чи очликлардан кейин: 100 гр янги сиқилган ва сузилган

аччиқ қовун бурги суви + 500 гр сузилган мойчечак чойи аралашма-си билан клизма қилинади.

• 10-чи очликдан кейин: Бир кун мева суви ичилади ва соат19:00да жигар тозаланиши қилинади. ("Жигар тозаланиши, 3-чикун" бўлимига қаранг.)

• Бундан кейин хижрий тақвимнинг 13, 14, 15-чи кунлариочлик тутилади. Бу кунлар даволанишда таъсирли кунлардир.

• 40 кун давомида ҳар куни бош терисига зайтун ёғи едирилганҳолда сурилади. Ишлатилган ёғга бир томчи гул ёғи қўшилса, янадафойдали бўлади.

329

• Эрталаб-кечқурун бурунга анфия (тамаки) тортилади. • Бир ҳафта давомида ҳар кеч 5-6 томчи илиқ седана ёғи қулоққа

томизилади.• Табиийга ўхшаш ароматлар ва бошқа қўшимча моддали мaҳсулот-

лар, тайёр таом ва ичимликлар, кир порошоклари, юмшатувчилар, танапарвариш маҳсулотлариниг мутлақо ишлатилиши таъқиқланади.

• Ҳафтада 2-3 марта уйга ва болаларнинг хонасига исириқ тутати-лади.

• Қуръони карим ўқиш ва оятларни арабча ёзиш миядагизарарли дастурларни кетказади. Бола ухлаган пайтида, телевизор,радио, магнитофон ёки компьютерларни ўчириш, бола ухларкан,ёнида Қуръон ўқиш катта фойда беради. Аммо кассета ёки СД данэмас, жонли ўқиш керак.

Аслида, гиперактив бола уйида телевизор бўлмаслиги керак.• Хорижий тил ўрганиш: Янги ўрганилган хорижий тилда, мияга

жойлаштирилган зеҳн назорати программасидаги (компьютер вирусикаби) сўзлар бўлмагани учун бу зарарли программа заифлашиб,йўқолади.

Эслатма: Хорижий тилни компьютер ёки ТВ воситасида эмасўқитувчидан тўғридан ўрганиш керак.

• Болалар таомларининг янги, табиий ва тоза бўлишига диққатқилиш керак; кўпроқ мева, сабзавот, хусусан, газанда, семизўти, каш-нич, петрушка, селдир барги каби кўк баргли сабзавот ва тоза зайтунёғи истеъмол қилиниши керак. Бола мевани хуш кўрмаса, мева егу-нича ҳеч нарса бермаслик керак, егуликларни столга қўймасдан, муз-хонада сақлаш ва оз миқдорда билан бериш керак.

• Қон тозаловчи ўсимликлар, узоқ вақт, пайти пайти билан берибва алмаштириб чой сифатида ишлатилади: маймунжон барги, мойче-чак, газанда, сачратқи, оддий бўйимодарон.

Кучли қон тозаловчи дори:• 1 қошиқ бўйимодарон + 1 қошиқ седана майдаланиб эланади ва

шакл бериш учун керакли миқдорда табиий асал билан аралаштири-лади. Бу аралашамадан нўхот катталигида таблеткалар қилинади,учта тенг гуруҳга ажратилади ва ҳар сафар бир гуруҳи кечгача eбтугатилади. Айни жараён 3 кун давом этади. Бу қисқа курслар 1ҳафта ора билан 5-10 марта такрорланади.

330

AутизмAутизм болаларда 3 ёшдан аввал юзага чиққан ва умр бўйи давом

этган мия хасталигидир. Бундай болаларда тил ривожланмайди.Гапиришни ўрганадилар,аммо ғалати тилда “мен” ўрнига “сен” ёки“у” дейишади.

Aутистик болалар бошқаларнинг кўзларигa қарайолмайдилар,қучоқлаганда безовта бўлишади. Кишиларнинг ҳиссиётларини тушу-нишда қийналишади. Улар гиперфаол ёки, тескариси, ўта пассивдир-лар. Ўз дунёсида яшайдилар, биров чақирса,жавоб беришмайди, биржойга тикилиб ўтираверишади.

Аутизм 2-5 ёш орасидаги болаларнинг кўпчлигида жаҳл хуружла-ри - ўзини ерга отиш, тепиш, тепиниш, тишлаш, ўз сочларини тор-тиш, бошини деворга уриш, ўз қўлларини тишлаш, юзини тимдалабқонатиш, қаттиқ йиғлаш, бақириш, уйдаги нарсаларга зарар беришшаклида ўзини кўрсатади.

Аутизм фикрлаш сустлиги, эпилепсия ва бошқа бузуқликлaрбилан юзага чиқиши мумкин.

Аутистик кишиларнинг фақат 20% га яқини нормал ёки яхшификрлай оладилар. Улар расм, мусиқа, математика каби соҳалардамуваффақиятли бўлишлари мумкин.

Аутистик кишилар вояга етишганида уларнинг аксариятида шизо-френия ва 25-30% да эпилепсия кузатилади.

Аутизм бутун дунёда тарқалган ва ҳар беш aутистнинг тўртиэркак.

Америкада ҳар 120-150 боладан биттаси aутист. Туркияда эса 100.000 га яқин aутистик киши борлиги тахмин

қилинмоқда.Aутизмнинг сабаблари:“Тимеросал” моддаси илк бор 1931 йил бола эмлашида ишлати-

лган эди.Бу эмлашдан бир неча ой кейин 11 тa болада aутизм касалл-гининг илк белгилари қайд этилди.

Шундан кейин “Тимеросал” эмлашларда ҳозиргача ишлатибкелинмоқда.

“Тимеросал”: Эмлашларда ишлатилган сақловчи, микроб кўпайи-шиниинг олдини олади. Тимеросал 49.6% симобдан ташкил топган; уметаболизмa жараёнида этил симоб ва тиосалицилатга айланади.

331

Микробларни йўқотган модда этил симобдир. Ўткир симоб захарлани-ши ўлимга сабаб бўлиш билан сурункали симоб заҳарланиши юраккасаллиги, aутизм, гаплашиш бузилиши, гиперфаоллик, конвул-сиялар каби кўп сонли жиддий касалликлага сабаб бўлади.

Сурункали симоб заҳарланишида кўрилган ҳиссий, неврологик,мотор, ҳаракат ва биокимёвий бузилишларинг айниси aутизмда ҳамкузатилмоқда.

Симоб компонентларининг ёғда эриш хусусияти кўп. Мия ва асабтизими ҳужайраларининг катта бўлими ёғдан ташкил топгани учунсимобдан келадиган зарарнинг энг каттасини бу ҳужайралар кўришади.

Симоб хусусан ҳужайра пардаси тузилмасидаги протеинларгабоғланиб ҳужайра пардаларини задалайди, тузилишини бузади.

Oқувчилиги йўқолган ҳужайра пардаси қаттиқлашиб, ҳужайра-нинг тез қаришига сабаб бўлади.

Токсик симоб мавзуида дунёга танилган мутахассис Др.БойдХалей шундай дейди: “Тимеросал”ин бир ҳайвонга инекция қилинга-нида, унинг мияси зарар кўради, жонли тўқимага инекция қилингани-да, тўқима ҳужайралари ўлади. Бу йўқотишнинг кейинги зарарлариэътиборга олинса, тимеросал таркибли эмлашларни янги туғилганболаларга қилувчи кишиларнинг ҳалиям мавжудлиги ҳайратланарли-дир!”

Австрия, Япония, Англия ва барча Скандинав мамлакатлариТимеросал таркибли эмлашлар ишлаб чиқарилишини таъқиқлаган,бу таъқиқлашдан кейин aутизм вoқеалари тезлик билан камайишнибошлаган.

Бундан ташқари бир қанча мамлакатларда янги туғилган ёки онасути билан озиқланган болаларга сил касаллигини олдини олиш ниятибилан қилинган жонли эмлашлардан воз кечишга тайёр туришибди.

7 июль 1999 йил Американ Педиатрия Бошқармаси (ААП) биланАмерика Қўшма Штатлари Халқ Соғлиги Хизмати (ПХС) шериклик-да мажлис ўтказиб, Тимеросал моддасини эмлашлардан чиқаришигақарор қилишган.

Аввалроқ ишлаб чиқарилган симобли эмлаш дорилари эсаТуркияга ва бу воқеалардан хабарсиз мамлакатларга юборилишдадавом этган.

Aутизм симптомлари эмлаш қилинганидан бирнеча йил кейинумумий 3-5 ёшлар оралиғида билингани учун натижалар 2003 йилданкейин олинган.

332

“Journal of American Physicans and Surgeon”нинг 2006 йил мартсонида тарқалган тадқиқотга кўра, АҚШ тарихида илк маротабаaутизм орқага кета бошлаган. Расмий халқ соғлиғи статистикасигакўра, Калифорнияда 1995 йил 120га яқин янги ташҳис этилган aути-стик бола сони 2000 йил 600, 2003 йил 800га чиққан.

2006 йил бошида эмлаш воқеалари сони 1000дан зиёд экан,эмлашнинг таъқиқланиши таъсирини кўрсатиб, 620га тушган. Айнийилларда Туркияда янги ташҳис этилган aутистик бола сони эсатабиийки юқорилаб кетган. Фақат бу мавзуда Туркияда ҳеч қандайтадқиқот қилинмаган.

Грипп ва Гепатит В эмлашларининг кўпи хозиргача тимеросал(симоб) таркибли, бу эмлаш дорилари ҳомиладорлар, туғиш жараё-нида болаларга ва 6 ойдан 5 ёшгача бўлган болаларга тавсия қилин-моқда ва соғлиқ бошқармаларида сурункали татбиқ қилинмоқда.

Шуни ҳам айтиш керакки, тимеросал симобнинг ўзидан-да хавф-лидир. (“Болалар касалликлари” бўлими “Эмлашлар” бандигақаранг.)

Aутизмнинг бошқа сабаблари учун “Фибрил Конвулсиялар”мавзуига қаранг.

Даво:Aутизм давоси гиперактив хасталигининг даволаниши билан бир

xилдир.Бу даволанишни 3 йил кетма-кет бир марта такрорлаш керак,

фақат 2 ва 3 йил амалда қўллаган даволаниш пайтида баҳор ва куздабир мартадан зулук даволаниши, ёз ва қишда бир мартадан бош вадумғазадан қон олдирилади.

Фаруқ, 8 ёш, 2 синф ўқувчиси (Истанбул)нинг онасиҳикоя қилади:

“Фаруқ 31.8.1998 йил “цезар амалиёти" билан туғилган. 3.5 ойона сути эмган. Кейин тайёр бўтқа, гуруч унидан тайёрланганшарбат ва мева сувлари ичишни бошлаган. Безовтайди, тез-тезиссиғи чиқарди, инжиқлик, юра олмаслик, кўп сув ичиш, кечалариухламаслик - уйқусида ҳам тез тез бақириб уйғониш шаклини олабошлади. Иссиғи чиққанда, турли антибиотиклар ичирилар, бу ҳечқандай натижа бермасди.

Икки ёшга етмасдан аллергия пайдо бўлди. 2.5 ёшида ҳам юраолмас, ўтира олмас, бўғинлари хеч букилмасди. Гапира олмас,

333

фақат ғалати саслар чиқарарди. Ўзи овқатлана олмасди. Терисисариқ, қони йўқдек эди. Тепа олдинги тишларидан 4тасидабошқа тишлардан фарқли қаҳва ранг доғлар бор эди. Тиш эмалисоғлом эмас, ғадир-будир эди (Бу белгилар оғир мия захарланиши-нинг ишоратидир. O.Солиҳ).

“Қачон шифо топаркан”, деб шифокордан сўралганидамавҳум жавоблар берилган. Ойдин хонимнинг программаси бўйи-ча даволанишини бошлагандан 1 ой кейин ўтиришни, кейинюришни, 1 йил кейин гапиришни ўрганди. Юзининг ранги нормалҳолга келди.

Даволанишнинг илк ойларида иссиғи чиқар ва қусарди. Қусишбилан қора балғамлар чиқарди. Тез-тез ичи кетарди.

Фарук 3.5 ёшида экан ,ҳомиладор бўлдим. Ойдин хоним ўрган-дининг туғишга таёргарлик курсини қўллагандан кейин нормалтуғиш қилдим. Фарук укасини жуда яхши кўрар ва у билан ўйнар-ди. 5 ёшида болалар боғчасига борди. У пайтлар қисқа жумлалартузарди. 6 ёшида чиройли гапиришни ва шу йили бошланғичсинфга борди. Ўртоқларини ўқитувчисини ва ўқишни жуда яхшикўради. Ўзига бўлган ишончи ўрнига келди. Хозир Фарук Инглизчадарс берадиган халқаро мактабга боради. 2 синф ўқувчиси,келишган, ақлли ва тарбияли бола. Теннис ўйнайди, от минади.Ҳафтада 2 марта баскетбол ўйнайди.

30.4.2007Онасининг кундалигидан кўчирма:1 январ 2001 йил: Бугун даволанишни ҳафтада бир 36

соатлик очликлар тутиб диета билан бошладик. Жуда кўп сувичади. Уйқусидан тез тез бақириб уйғонади. Кўмирдек қорахожат қилади. Қусиб балғам чиқаради, бурни тўлиб, яшил бўлибоқади. Устини алмаштириб совуқ сув билан ювиб, бурнини тоза-лашга ҳаракат қиламиз. Рохатланиб ухлайди.

Лаблари бу илк рўзадан кейин ёрилди ва 7-8 ҳафта ёрилибтурди.

30 апрел 2001 йил: Иккинчи 3 кунлик очлик. Очликда кўп сувичди ва пишқираётгандек қусди. Балғам ва қаҳваранг- қора нарса-лар чиқди. Бундай қусиш бу очликка бошлашдан 1 кун аввал ҳамбўлганди. Ўша кун бола турмасдан қўлини оғзига олиб борар,буғилаётгандек эди. Кейин оқ балғам ўрнига қаҳваранг нарса чиқди.Буларнинг барчасига сабр қилдик, даволанишда давом этдик.

334

4 -чи кун: Очлик тугагандан кейин грейфрут суви ичганиданкейин кечгача қоп-қора балғамли, жуда ёмон ҳидли ҳожат қилди.

Анча тозаланди. Бурни яшил оқар, йўталар,кейин қусарди.Яшил балғам чиқарди.

5 -чи кун: Бугун ҳам йўталишда ва бурни оқишда давом этяп-ти. Босиқ ва кечалари турмасдан роҳатланиб ухлайди.

6 -чи кун: Йўталганида тиниқ овоз чиқаради. Бурни тозала-ниб оқмай қолди. Бу орада ёмон балғам ташашда давом этяпти.

7 -чи кун: Эрталаб қишлоқдан Истанбулга қараб чиқдик.Эрталаб 2 та тухум еди, машинада кетаётиб, ойнадан қарайбошлади. Ҳеч қандай қийинчилик туғдирмади”.

Эпилепсия (Тутқаноқ)Инсон миясида миллиардлаб ҳужайра мавжуд. Тананинг барча

фаолиятларини бу ҳужайралар бошқаради. Ҳужайралар бир-бирла-рига енгил электромагнетик тўлқини шаклида сигналлар юборишади.

Эпилепсия касаллигида ҳужайралардан баъзилари анормалўлчамда энергия тўлқини чиқаради ва атрофидаги ҳужайраларни таъ-сир остига олиб, турли типда хуружларга сабаб бўлади.

Эпилепсия хуруж (приступ)лари турли шаклларда содир булади:оний безовталик, қўрқув, паришонхотирлик, ўз ўзидан гапириш,қичқириш ёки қусиш, қисқа муддатли ҳушдан кетиш каби оддийхуруж(приступ)лардан, хотира йўқотиш, қўл ва оёқларда тортишиш,оғиздан кўпик келиши ва сийдик қочишигача кузатилиши мумкин.

Эпилепсияга олиб борадиган баъзи сабаблар:• Миянинг туғишдан кейинги тузилишининг хусусиятлари;• Мияда каттарган, томирларни сиқиб қон айланиши ва электро-

магнетик тўлқинни бузган шишлар;• Мия жарроҳлигидан кейин юзага келган қон айланиши ва элек-

тромагнетик тўлқинлар бузилишлари;• Мия томирларига қон келишини тўсган бузилиш ва торайишлар;• Озиқланиш бузилишлари, ҳазмсизлик ва ошқозон касалликлари

сабабли чиққан тиққинлар ва шу боисдан болаликда ўтказилган кон-вулсиялар.

Ўт пуфаги, жигар, талоқ, сийдик йўллари ва ошқозон касаллик-лари эпилепсия хуружларини қўзғатувчиардан ҳисобланади.

335

("Конвулсиялар" бўлимига қаранг.)ДаволашЭпилепсиянинг умумий давоси "Конвулсиялар" давосидек.

Илова сифатида 3 кунлик очликлар тугагандан 1 ой кейин 10 кунликочлик қилинади. Баъзи ҳолларда 10 кунлик очликни бир неча мартатакрорлаш керак.

Эпилепсия давосида ўсимлик дорилари:9 Зуптурум, Баргизуб (Plantago lanceolata): Хар баҳор янги

япрооқлари таомга қўшилади. Қишда ҳар кун 1 чой қошиқ май-даланган қуруқ баргизуб 40 кун давомида сув билан ичилади;

9 Бешбарг (Ғозпанжа, ерчой) ўти: Барглари эзилиб, ҳар кун 1 чойқошиқ сув ёки асал шарбати билан 30 кун ичилади;

9 Зарпечак, Девпечак (Cuscuta epithimum): кунда 7-14 граммзарпечак ўти, лаванда ва асал шарбати билан ичилади. Бу жараён4 ойда бир марта 2 ҳафталик курслар ҳолида қўлланади;

9 Кашнич ўти (уруғи ҳам бўлади): Таом билан бирга ейилса,ҳазм тизимида овқатларнинг бузилишида чиққан ва эпилепсиякризисига сабаб бўлган токсинларни нейтраллаштиради;

9 Бўтакўз: Янги майдаланган 6 гр бўтакўз гули приступдан авваласал шарбати билан ичилса, эпилепсия приступларини олдиниолади. Бу жараён 6 ойда бир марта 2 ҳафталик курслар ҳолидақўлланади. Кантарон жуда кучли бўлгани учун доим ишлатил-майди.

9 Прополис (асалари елими): Чайналса, миядан токсинларничиқариб приступларни олдини олади.

9 Денгиз пиёзи, орол пиёзи (Urgenia maritima): Бир дона денгизпиёзи майдалаб тўғралади ва 500 гр сув билан паст оловда 3дақиқа қайнатилади. Совуганидан кейин сузилади ва кунда 50 грқултумлаб ичилади. Ҳар 10 кунда бир янги порция таёрланиб 41кун ичиш давом этади.

Ёки:9 Тўрт дона денгиз пиёзи майдалаб тўғралади, бир литр табиий

сиркада 21 кун туриб сузилади. 41 кун бу сиркадан кунда 30 гричилса, эпилепсия касаллигига фойда беради.

Ҳам бурунга тортиладиган, ҳам ичиладиган ўсимлик дорилари9 Тоғтерак, Ансол: уруғлари вa пахтачалари майдаланиб эланади

336

ва 30 кун бурунга тортилади. Айни пайтда ҳар кун 1 чой қошиқсув билан ичилади. Бундан ташқари дарахт сақичи сувда эрити-либ ёки майдаланиб бурунга тортилади;

9 Кардамон: Майдаланиб эланади ва бурунга тортилади;9 Прополис + далачой суви: Прополис, далачой суви билан эри-

тилиб бурунга тортилади;9 Ливан кедри: янги сақич сувда эритилиб бурунга тортилади.

Мевалараи ёки барглари майдаланиб кунда бир чой қошиқ юти-лади;

9 Асафетида (Ferula assa-foetida): Қуруқ сақичи майдаланиб куку-ни бурунга тортилади ёки 1/3 чой қошиқ сув билан ичилади, ёкиэритилиб бошга сурилади;

9 Сигирқуйруқ (Verbascum): Илдизлари ёки барглари сиқиббурунга тортилади ёки кукун ҳолида ютилади;

9 Далачой (Origanum maiorana): Суви бурунга тортилади ёки бар-глари кукун ҳолида эрта-кеч ½ чой қошиқ ютилади;

9 Дарахт замбуруғи (қўзиқорини) (Polyporus officialis): Янгиқўзиқорин суви бурунга тортилади ёки қуриган қўзиқорин 2ҳафта давомида ҳар кун бир чой қошиқ эрта-кеч сув билан ичи-лади. Оқ ва осон майдаланган қўзиқорин энг яхшисидир.

9 Қончўп (Chelidonium majus): суви бурунга тортилса ёки буруничи намланса, мияда тўпланган қолдиқларнинг қуюқ ҳолдаоқишини таъминлайди. Ойда бир-икки ишлатилади.

Қуйидаги аччиқ қовун суви давоси йилда бир марта қилинади:9 3/4 аччиқ қовун суви + 1/4 сув ёки сут аралашмаси ховучдан

буруннинг ичигача тортилади. 3-4 сония тургандан кейин ташла-нади. 2-4 соат кейин аксириш ва қаттиқ бурун оқиши бошланади.Оқиш 1-2 кун давом этиши мумкин.

Бир ҳафта ўтиб:9 1/3 аччиқ қовун суви, 2/3 зайтун ёғи билан аралаштирилади ва

бодомсимон безларига сурилади. Бу жараён синуслардан ва мия-дан яллиғ ва балғамни туширади.

Бир ҳафта ўтиб:9 2 қошиқ майдаланган, газанда уруғи + 1 қошиқ майдаланган

шамбала (бўй ўти) уруғи + 3 қошиқ янги сиқилган ва сузилганаччиқ қовун суви ёки 5 қошиқ аччиқ қовун барги суви + 200 асал

337

яхшилаб аралаштирилади ва кунда 3 марта 1 чой қошиқ ичилади.Балғамни туширади, ўпка, буйрак ва жигарни тозалайди.

Эпилепсия даволанишида ишлатиладиган хайвон дорилари:9 Тошбақа сафроси бурунга тортилади;9 Ёввойи қуён гўшти ейилади; қуритилган ёввойи қуён меьдаси

сирка билан ичилади; қуён сафроси бурунга тортилади (хусусанқон гуруҳи “В” ва ”AВ” бўлганлар учун);

9 Каклик сафроси бурунга тортилади, қуритилган ва янги майда-ланган каклик жигари ҳар кун бир чой қошиқ сув билан ичилади;

9 Эшак жигари қовурилиб ейилади (қон гуруҳи “О” ва “В”бўлганлар) ёки туёқлари ёқилиб кули эрта-кеч бир чой қошиқютилади (қон гуруҳи “А” ва “АВ” бўлганлар);

9 Қуритилган туя мияси эзилиб эрта-кеч 1 чой қошиқ сув биланичилади;

9 Табиий пишлоқ мояси (бузоқ, қўзичоқ, қўй, туя болалариошқозонларининг ич тўқима қисми) қуритилади ва ҳар кун янгимайдаланган 1 чой қошиқ сув билан ичилади.

Хулоса:Мия ўзини бош терисининг қичиши, яра, аксириш, кўз ёши,

бурун ва қулоқ оқиши, қулоқ орқаси яралари воситасида тозалайди. Бу сабабдан, аксириш ва бурун оқишини кўпайтирадиган дори-

ларни томоққа ва бодомсимон безларга суриш, тароқ ишлатиш кераква тароқнинг тахта, суяк каби табиий моддадан бўлишига диққатқилиш лозим.

Эпилепсия курсида бош терисига сурилган дорилар билан биргабош мижози тузалади. Ошқозон, жигар ва буйракларнинг яхшиишлаши таъминланиб, бузилишига сабаб бўлиши мумкин бўлгантоксик модда ишлаб чиқарилишига тўсиқ бўлади.

Хожамот (қон олдириш), зулик ва банка қўйиш билан токсикмодда ва тиққинлар ташқари чиқади. Зийнат сифатидаги ой тоши(хажар ал-қамар, селенит) тақиш, илиқ сув билан ювиниш, илиқ сувичиш, янги ёки табиий қуритилган анжир ейиш, ёввойи жамбул чойиичиш, кўп юриш, оёқларнинг массаж олиши, хайинчакда учиш, акси-риш ва бош қашиш, хожамот билан қон олдириш, зулик қўйиш, боштерисига зайтунёғи суриш ва сочларни тез-тез тараш эпилепсияхуружлари (приступлари)ни камайтиради.

338

Совуқ сув ичиш ва совуқ сув билан ювиниш, қуёшга ва кучли лам-пага қараш, қаттиқ шамолда қолиб кетиш, тез юрган очиқ автомобил-да бўлиш, қуёш чиқаётиб ёки ботаётиб ухлаш, уйқудан аввал ейиш-ичиш, таомдан кейин мева ейиш, аралаш ейиш, кам чайнаш, ич қоти-ши, кимёвий дорилар ва кимёвий моддалар ишлатиш эпилепсияхуружларини кўпайтиради.

Исҳоқ С. ҳикоя қилади:“Болалагимда онамни бир йил эмганимни биламан, айтарлик

безовталиклар ҳам бўлмади.Мендаги безовталик феврал, 2003 йилда, ҳид ҳолида бошлан-

ди. Авваллари бир муддатли ҳид эди. Илк келган ҳиднинг орқаси-дан бир неча кун ўтгандан кейин айни ҳидни яна ҳис қилдим ва янақисқа пайт давом этди.

Кейин айни ҳид аралаш кела бошлади. Бир кун ишдан уйга кел-гунимча 3 марта такрорланди, кейин танам калтак егандек, куч-сиз ҳолга келди. Бу ҳолат маънавий деб ўйлаб, домлага бордим ваменга баъзи дуолар тавсия қилди.

Бир кеча иш жойимда атрофимда айни ҳидни сездим. Ётганжойимдан турдим ва сураларни ўқий кетдим. Енимдагиларнингҳам ўқишини хоҳладим, кейин ўтди. Кейинроқ айни ҳолатҳожатхонада келди. У ерда ўқий олмадим, лекин кетишларинибақирдим. Бақирганимда нормал ҳолга келдим, лекин ҳолсиз бўлибқолдим ва ўша кун ҳолсизланиб юрдим.

Бир кечанинг тонгида кўзимни касалхонада очдим. Тилимнинг яра экани ва оғзимга сиғмаётганини кўрдим. Атрофимдагилар приступ бўлганини айтишди. Кўзим кетиб,

тилим ташқарида, танам қисилган, томоғимдан хириллашкелибди.

Приступ узоқ давом этибди, охирида тагимни намлабман. Илк воқеадан 2 ой кейин ўтиб, такроран приступ бўлди, лекин

қисқа давом этди. Кейин доктор Ойдин хоним қабулига бор-дим,даволанишга бошладим.

Апрел ойида бошлаб, 1-3 ҳафта ора билан 3 приступ янаўтказдим. Приступларга сабр қилиб даволанишда давом этдим.6 ҳафта кейин, бир кеча иш жойида ёлғиз эдим, креслода ухлаб-ман. Уйғонганимда ердалигимни ҳис қилдим. Турсам тилим қона-ган ва тагим нам ва безовталанганимни билдим. Устимни

339

алмаштииб ҳавотир билан ўтирдим. Яна ухлаб қолибман.Ухлаганимда такрор безовталанганимни кўрдим. Кейин июль ойибир марта кундуз куни приступ ўтказдим.

Ўтказган бу охирги приступ бўлди. Даволаниш асносида 10 кунлик очликларни яна 2 марта қил-

дим. Бугунгача ҳечам приступ бўлмади. Ҳижрий ойларнинг 13, 14, 15 кунлари 3 кунлик очликлар тутиб

келаман, баъзан қилмаган ойларим ҳам бўлади.28 декабр 2008 йил.Aзги, Истанбул, 17 ёш, лицей ўқувчиси ҳикоя қилади:Aзгининг онаси айтади: “Ҳомиладорликдан аввал бир неча

болаларим тушиқ болди ва қилинган текширувлар қонимда ток-соплазма паразити борлиги аниқлади.кейин даволандим. Aзгигаҳомиладорлигимда 9 ой давомида аралаш қусдим. Туғиш нормалкечди, фақат сунъий санчиқ ишлатилди. Туғишдан кейн 1.5 ёши-гача сут эмган Aзги 3 ойликдан мева суви, 6 ойликдан қўшимчаовқат сифатида гўшт суви ва шўрва бера бошладим. Aзгинингкўкрагида доимий хириллаш ва балғам бор эди. Бу сабаб шифокор3 ойликлигидан 10 антибиотик игна берди. Aзги тез тез иссиғичиқарди ва шифокор унга доим антибиотик, иссиқ туширувчи вайўтал шарбати берар эди. 5 ёшидан аввал қисқа иссиғи чиқарди.Қусиш билан шифокорга кўринганимизда Эмедур берилди”.

Aзги айтади:“Мен Aзги, 17 ёшдаман. 5 ёшимдан бери қусардим. Қилинган

тадқиқотлар бир тшҳис қўйиша олмади. Аралаш қусиш, ошқозоншиши ва бош оғриғидан кейин 24 соат ичида 15-20 марта қусган-дан кейин бир титраш, ҳолсизлик ва чарчаш бўлар ва дам олар-дим. Ич кетиши ҳам бўларди. (Ёмон қусиш ва ич кетиши, жигарёки мияда токсик модда тўпланганини кўрсатади. O.Солиҳ)Эмедур ва ошқозон дориси ишлатдим. Фақат ҳафтада бирмарта бу безовталик такрорланарди. Энг охири Ван Юзинчи ЙилУниверситети Болалар Неврологияси бўлимида Эпилепсияташҳиси қўйилди. Ва мигрен бўлишим мумкинлиги ҳам айтилди.Конвилекс ва Бивотил номли дориларни камида 4 йил ичишимкераклиги айтилди. Бу ташҳис менга 11 ёшимдалигимда қўйилди.Бу орада ҳар 3 ойда бир текширувлар билан МР си ва ИИГ оли-

340

ниб, миямдаги электрланиш кузатилди. 4 йилнинг охирида доримкамайтирилиб, ташлаттирилди.

17ёшимда безовталанишим такрорланди ва шифокорга бор-дим. Миядаги электрланишнинг кўпайгани айтилиб такрорКонвилекс ва Бивотил берилди.

Май,2004.Доктор Ойдин Солиҳ курсини бошлаб, дориларни ташладим.

Бугунгача ҳечам приступ бўлмади”. (Бугун Азги 20 ёшда. Бугунгача ҳам ҳеч приступ бўлмади.

Январ, 2009, Ойдин Солиҳ).Азги қўлланган дориларнинг қўшимча таъсирлари:Эмедур: Паркинсонизм, унутиш, конвулсиялар, ҳолсизлик, ўта

сезувчанлик, аралаш кўриш, хузурсизлик, кординация бузуқлиги,оғиз қуриши, бош оғриғи...

Конвилекс: Жигарда функция бузулиши, бош оғриғи, мувозанат-ни йўқотиш, соч тўкилиши, тери реакциялари, локопения, тромбоци-топения, қонда қанднинг кўпайиши, кўриш ва қон қуюлишидагибузилишлар...

Кўрганимиздек, Азгининг “эпиепсияси” қўлланилган дори-ларнинг ён таъсири эди холос.

Бир беморнинг ҳикояси:17 ёшли бир бола, “200 дона жиним бор, ҳаммаси кофир”, деди.

Қутулишни хоҳлаб хоҳламаслигини сўрадим. “Хоҳлайман лекин бунииложи йўқ, улар жуда кўп, уларга бас кела олмайман”,деди.

Таомларини ўзгартириб сабза ейишни тавсия этдим. “Едиришмайди”, деди. “Майли мева е” дедим. “Умуман яқинлаштиришмайди”, деди. “Нима қилишади?”,

дедим.“Ҳар кун 3 дона оқ нон. Чипс, бисквит, шоколад ва колани яхши

кўришади”, деди. Соч желеси ишлатишини улар буюрганини айтди. “Майли,

олдимга нега келдинг?” дедим. “Ота-она олиб келшиди”, деди.

341

Кенг тарқалган руҳий касалликларАндиша: Жойида тура олмаслик, уйқусизлик, юрак уришининг

тезлашиши, ошқозон безовталиги, юрак ўйнаши ва томир тортилиши.Ваҳима хуружи: Нафас сиқиши, юрак ўйнаши, кўкрак оғриқлари,

бўғилиш, титраш, ҳушдан кетиш ва кризисларнинг онийдан келиши..Фобиялар (қўрқувлар): Мантиқий изоҳи бўлмаган қўрқув: ҳай-

вонлардан, баландликдан, учоққа (самолётга) чиқишдан, ёпиқ жойдатуриш ва ҳакозолардан қўрқув.

Депрессия: Сиқилиш ва изтироб туйғуси, умидсизликка тушиш,уйқусизлик, ўз олдида ўз қадрининг тушиши ва бу сабаблисоғлиқнинг бузилиши.

Мания: Депрессиянинг тескариси: доимий уйғоқлик, чарчаш бил-мас ҳаракатлилик, бирданига жаҳлга айланадиган яхши кайфият,уйқу эҳтиёжининг камайиши ёки кунларча ухламаслик, ўзигаортиқча ишониш, ортиқча баҳо бериш бу касаллик учун типикдир.

Шизофрения: Фикрлаш ва қабул қилиш бузуқликларига сабаббўлган бир қанча касалликка берилган умумий ном.

Белгилари: Бошқа кишиларнинг кўрмаган нарсаларини кўриш,бошқалар эшитмаган овозларни эшитиш, баъзан бир неча овознингўзи ҳақида тортишганини эшитиш, тушунча ва ҳаракатларнингташқаридан бошқарилишига ишониш.

Олимлар бу касалликнинг генга боғлиқ бўлишини айтишади.Аммо бу касалларда ҳар қандай шаклий ёки биокимёвий мия бузи-лишлар кўрилмагандир.

Замонамизда руҳий касалликларнинг сабабини англаш жудақийин.

Фақат Қуръони Каримда шу нарса очиқ ифода қилинган: “КимРаҳмоннининг зикридан юз ўгирса, биз унга шайтонни тўғрилабқўямиз. Энди у унга ҳамроҳ бўлади.” (“Зухруф” сураси, 36 оят)

Даволанишга, парфюмерия ва ароматлар, телевизор, компьютер,қўл телефони, тиббий дорилар, қўшимчали озиқ-овқат ва ичимлик-лар истеъмолини тўхтатиш билан бошланади.

• Ҳар кун ярми бомдод намозидан аввал, ярмини тушдан кейинўқиш шарти билан, тартибни бузмасдан: “Фотиҳаи шариф”, “Бақара”сурасининг илк 5 ояти ва 163-164-чи оятлари, “Оятул курсий” ва“Аманaррасулу”, “Ёсини шариф”, “Соффат”, “Роҳман”, “Воқеъа”,

342

“Мулк”, “Кафирун”, “Ихлос”, “Фалақ”, “Нас” сураларини ўқишкерак. Даволанишнинг бошланишида Қуръони Каримни бир домлаёки яқинлардан бири ўқиши мумкин, лекин биринчи очликдан бош-лаб, албатта ўзи ўқиши керак.

Инсон таом еяётганларга қараб қорнини тўйдира олмагани каби,Китобни ўқимасдан ҳам Қуръони Каримнинг ҳимояси давомли бўл-майди.

• “Сод” сурасининг 41-чи оятининг ярми (Робби инни-дан бош-лаб), “Мўъминун” сурасининг 97-98-чи оятлари, “Соффат” сураси-нинг 7-чи ояти доим тасбеҳ қилиниши керак. Бу уч оятдан таркибтопган битта дуодир.

• Ҳазрати Анасдан (р.а.) ривоят қилинган бир Ҳадиси шарифда“Жинниларнинг ашаддийларига “Бақара” сурасидаги шуоятларданда кучлироқ таъсир қилувчи нарса йўқ: Ва илаҳукумилаҳун ваҳидундан бошлаб икки оят (163-164)”, дейилади. Буоятларни ёдлаш ва юқоридаги дуо оятларини кунига камида 300марта тасбеҳ қилиш жуда таъсирли. Ётганда, юрганда, иш қилаётибҳам тасбеҳ қилиш мумкин.

Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Васваса шайтоннинг уруғидир. Экинмайдони тўқларнинг қорнидир. Тўқликда содир бўлган васвасаларкучли ва ортувчи бўлади. Васваса оташи очликда сўнади. Мажнуноч қолганида, ахмоқлиги йўқолиб, ақлли бўлади”, дедилар.

• Бир ой давомида ҳар душанба ва пайшанба 1 кунлик очлик тути-лиши керак. Бу касаллар учун очликни давом эттириш жуда муҳим.Бир ой тугаганидан кейин касал 3 кун очлик тутиши керак, 4-чи кункечқурун жигарни тозалаш керак. ("Жигар тозаланиши 3 кун"бўлимига қаранг.)

• Жигар тозаланганидан кейин илк кунларда илиқдан бошлаб,босқичма-босқич совутиб, муздек совуқ сувда ҳар куни ғусл қилишкерак (душ ўрнига челакдан сув қуйиб, ғусл қилиш янада таъсирли).

Ҳадиси шарифда “Жин оловдан яратилган, сув уни сўндира-ди”, дейилган.

Бундан ташқари:• 3 кунлик очликлар 7 кун танаффус билан 14 марта тутилади. 7-

чи ва 14-чи очликлардан кейин жигар тозаланиши такрорланади.("Жигар тозаланиши 3 кун" бўлимига қаранг.)

• 3 кунлик очликлар тугаганидан кейин ҳар душанба 1 кунлик

343

очлик ва ҳар ҳижрий ойнинг 13, 14, 15-чи кунлари 3 кунлик очликтутиш давом эттирилади.

1-3 ой кейин 10 кунлик очлик тутилади. Баъзан 10 кунлик очлик-ни 1-3 ой танаффус билан 2-3 марта такрорлаш керак бўлади.

• Очликлар орасидаги кунларда мева, хусусан, узум ва анжир,янги сабзавот, хусусан, кўк барги сабзавотлар, занжабил чойи, таби-ий асал ва табиий зайтунёғи истеъмол қилинади.

Булар Қуръони Каримда номи саналган ва катта маънавий таъси-ри бўлган таомлардир.

• Иложи борича кам ейиш керак.• Аромат ва қўшимча модда таркибли маҳсулотлар, тайёр таом ва

ичимликлар, ҳеч қандай кир порошоги, косметик ва тана парваришмаҳсулотлари умуман ишлатилмаслиги керак.

• 3 миқдор арслондуми ўти + 3 миқдор рябина + 2 миқдор ўғилў-ти + 2 миқдор қовоқ (валеръяна) ўти томири майдаланади. Бир пиёлақайнар сув билан аралаштирилади ва 5-10 дақиқа дамланганиданкейин сузилади ва кунда уч марта ичилади.

Қўрқув, ҳолсизлик, уйқусизлик ва чарчашни камайтиради.Руҳ касаллари очлик билан бирга албатта қон олдиришлари

керак, чунки улар ояти каримада зикр этилган “ҳамроҳларини”фақат қон олдириш(хожамот)номоз ва Қуръон ўқиш биланбошқаришлари мумкин.

Қон олдириш курси:Елкалар, бош орқаси, кураклар ораси ва ости, бел ва думғаза,

тизза, яна бошдан хожамот навбат билан қилиниши керак. Бош,курак ораси ва остидан хожамот бир неча қайта такрорлаш керак.

Илк 2 ҳафта ҳар душанба ва пайшанба, кейинги 3 ҳафта ҳардушанба ёки пайшанба, кейин 3 ойда бир хожамот қилишлари керак.Қонда газ, балғам ва ёмон ҳид қолмайди.

Қон олдириш тугагандан кейин 5 ҳафта кейин зулук қўйила бош-ланади.

Зулук курси:• Қулоқлар орқаси, oсти ва энса чуқури остига;• Чакка, тепа милклар ва бурун тешикларига;• Aнусга;• Оёқларга, жаъми 4 марта ва ҳар жойга 2-3 ҳафта ора билан 11

344

дона зулик қўйилади. Руҳий касалликлардан қутулиш учун Аллоҳга яқинлашишдан

бошқа чора йўқ. Баъзан тузалиш қисқа вақтда ва давомли бўлади. Тузалган киши касалликдан кучли ва тажрибали инсон бўлиб

чиқади.Баъзилар даволанишдан кейин ўзларини янада яхши ҳис қилиша-

ди, фақат пайти-пайти билан эски ҳолга қайтиб туришади.“Ҳақиқат шуки, шайтоннинг, ишонган ва ёлғиз Роббларига

таваккал қилган кимсалaр устида бир ҳокимияти йўқ.Шайтоннинг ҳокимияти фақат уни дўст билганлар ва Аллоҳгашерик қўшганлар устидадир.” (Наҳл сураси, 99-100 оятлар).

Тулай К. (33 ёш, қон гуруҳи А, хусусий корхонада молия бўлимибошлиғи, Истанбул) нинг ҳикояси:

(Тулай хоним ҳикояси бугунги ёшлар учун типик мисол бўлга-нидан, бу ибрат тўла ҳикояни, қисқартирмасдан келтирамиз)

“1973 йилда туғилганман. Онам хомиладорликда жудачанқаган экан, шифокор берган чанқоқ кетказувчи (Эмедур)дорисини ичишга мажбур бўлибди. Туғилишим нормал кечибди,яқин 1 ёшимгача эмибман, лекин кўшимча таомларни 6 ойликданбошлаган эканман.

Болалигимда бир неча иссиқ чиқадиган касалликни бошданкечирибман ва шифокор иссиқ туширувчи (парацетамол, аспи-рин), антибиотик (бактрим), йўтал шарбати (переброн) кабидорилар берибди.

Касалликлар:15 ёшимдан кейин жуда кўп касал бўлишни бошладим. Ҳар йил

камида 2 марта 2 билан 4 орасида грипп, ангина, фарангейт,бронхит ёки цинузит бўлдим, бир марта пневмония бошланиши-ни кечирдим. 15 ёшимдан 33 ёшгача йилда 2-4 марта бу касаллик-ларни бошдан кечирдим. Ҳар касал бўлганимда албатта гриппдориси, томоқ учун антибиотик ишлатдим. Умуман бу дориларбиланяхшиланиб, шифокорга бориб бу сафар 10-15 га яқин анти-биотик игнаси бўлиб соғайдим. Ҳар ўтган йил яхшиланиш пайтийзая борди ва охирги йилларда икки ойга чиқди.

18-20 ёшлик пайтимда соч желесини кўп ишлатадиган бўл-дим. Сочларим жонсиз ва тез-тез тўкила бошлади. 20 дан 27

345

ёшгача сочимга, бепантен игна, бодом ёғи, зайтунёғи аралашма-лари сурдим, “Вичи Деркос” соч апмулаларини сурдим, фойдасибўлмади, сочларим тўкилишда давом этди,сочларимнинг олдтарафи яхшигина сийраклашди, баъзи жойлар очилиб ҳам қолди.Бундан ташқари ўсмирлик пайтидан эътиборан ҳар пайт жудакўп тошмалар чиқди. Юзимда, бўйнимда, белимда. Сариқ, ичитўла катта тошмалар чиқарди.

23 ёшда тери парвариш ва тошмалардан қутулиш учун ҳар ойгўзаллик салонига қатнай бошладим. 33 ёшгача ҳар ой гўзалликсалонида терими парвариш қилдирдим. Лекин гўзаллик салонидақилинган парвариш тошмаларни кетказа олмади.

27 ёшда сочимнинг кўп тўкилиши, тошмалар сабабли теришифокорига қатнай бошладим. Шифокор тошмаларни танадагиёғ миқдорининг юқорилигидан, соч тўкилишини эса сочимнингэркак типли сочлигидан,деди.

Қон таҳлилида тестестерон гормони юксак чиқди.Тошмаларимга изотреонин таркибли дорини (роаккутан) иккиқути ишлатдим. Бу дориларни ишлатгандан кейин тошмаларбошқа чиқмади.

Соч тўкилишига Флутамид номли простат саратони дориси,Зинко С витамин, туғишни бошқарувчи дориси (Диане 35) ва бирсоч лосьёнини ишлата бошладим. Флютамид, Зинко С ва сочлосьёнини 1 йилдан кўпроқ ишлатдим. Диане 35ни яқин 3 йилишлатдим. Диане 35 ишлатишни бошлашдан аввал ойкўриш(одат) пайтим кўп қон оқар, 7-8 кун давом этарди. Диане35 ишлатган пайтида қонаш камайди, ой кўриш (одат) давриҳам 5 кунга тушди.

Депрессия ва давоси: Бу орада психологиям жуда бузилди.Тез-тез йиғлаидган бўлдим, тез ғазабланардим Бундай ҳолда 29ёшда психиатрга қатнай бошладим. Шифокор Опсециф компуль-сив бузиқлик ташҳиси, қўйди.

Сероксат номли дорини ишлата бошладим. 29 ёшидан 33ёшгача ишлатдим. 1 йил давомида ойда бир шифокорга боришдадавом этдим. Мен гапирардим, шифокор фақат эшитарди. Букурснинг бирорта ҳам фойдаси бўлмади. Фақат дори йиғлаш,ғазабни бироз камайтиргандай бўлди

Кунлардан бир кун юзим, танам, қўлларим, ҳар жойим қичишабошлади. Tери шифокори аптекада бир мазь ёзиб берди. Уни

346

кичик мато билан юзим ва қичиган ойларга сурдим. Қичиш ўтди.Охирги 3 йил ҳаммомда ҳолсизлик ҳисси, 6 ой оёқлардa уви-

шиш ва бошимда электр токи уришига ўхшаш бир нарса бўлар-ди. Автомобилда ҳолсизлик ва тер босиши ҳам бўларди.Кечқурунлари соат 9 ва 9 яримларда ҳолсиз бўлиб ётиб қола бош-ладим. Бомдод намозига ҳам тура олмайман.

Кўникмалар:Дуч келган нарсани ейишга одатландим. Хусусан, шоколад,

музқаймоқ, қуруқемиш, бисквит. Кечқурунлари таом ўрнигабисквит, уруғ, шоколад, қуруқемиш еб ўтказдим. Фақат еганнараларнинг таъмини кўпинча била олмасдим, асосан кўзим тўй-мас, кўп ердим.

15 ёшда сигарета чекишни бошладим. 28 ёшгача чекдим. 17ёшдан эътиборан мактабга, ишга бораётиб йўлда вэлкман-пле-йер эшитдим. 31 ёшгача бу давом этди. 27 ёшгача хорижий поп-рок, кейин Турк халқ мусиқаси ва илоҳий мусиқалар тингладим.Охирги икки йилда қулоғимга вэлкмен-плейер тақиб мусиқаэшитмайман.

33 ёшда доктор Ойдин хонимга қатнаб тавсия берган 7 ҳаф-талик курсларни бошладим, ҳафтанинг жума, шанба ва якшанбакунлари 3 кунлик очлик рўзалари тутябман.

• Биринчи 3 кунлик рўзада, 3 кун жуда музладим, иссиғимчиқди, ҳароратни тушириш учун бутун кун пешонамга совуқмато қўйдик, бошим жуда оғриди, тирноқларим кўкарди,жуда ҳолсиз эдим. Бошимнинг бурганимда, бош атрофидаэлектр уриши каби бир нарса бўларди. Рўзани очган куним,кутилмаган, бўлмаслиги керак бўлган одат кўрдим. Шу қадарбезовта, ҳолсиз эдимки оёқларимда юришга дармон йўқ эди.Ичим кетди, бу 2 кун давом этди.• Иккинчи 3 кунлик рўзада грипп бўлдим. Бош оғриғи ва ҳолсиз-дим. Лекин гриппга қарамасдан, очлик бу сафар аввалгиданосон кечди.• Учинчи 3 кунлик рўзада ҳолсизлик келди, тирноқларим кўкар-ди. Бошим атрофидаги ток уриши камайди. • Тўртинчи 3 кунлик рўзада, 3 кун ҳолсизлик бўлди. Рўза туга-ганида жигар тозалаш қилдим. Кечаси соат 1да ва 2.5 да ичкетиб хожатхонага чиқдим. Сешанба эрталаб катта

347

хожат қорага яқин қуюқ яшил бўлиб келди.Чоршанда, пайшанба ўзимни қувватли ҳис қилдим, руҳимэскига қараганда яхши, позитив ҳол олди, эскиси каби ҳамманарсага жаҳлим чикмаётганини, ўзимни босиқ тутаётганим-ни сездим. Xудди устимдан юк тушгандай эди.• Бешинчи 3 кунлик рўзада ҳеч қандай безовталаниш бўлмади,бироз увишиш, ҳолсизлик бўлди.• Олтинчи 3 кунлик рўзаларда, рўза ҳаётимнинг бир парчасиҳолига келди ва осонлашиб кетди. Илк 3 сафарда келган муа-моларнинг ҳеч бири қолмади, олтинчи 3 кунлик рўзада қонолдира бошладим. Бошдан қон олдиришда пахта кўпиги кабибир нарсалар чиқди. • Еттинчи 3 кунлик рўзадан кейин иккинчи жигар тозалани-шини қилдим. Эрталаб ичим кетди, ичimdan қора, кичик-кичик парафинсимон парчалар чиқди, бу ҳол кечгача давомэтди.Курс пайтида келиб чиққан муаммолар сабр қилганимдакамайганини билдим.Рўзалар ва жигар тозаланишидан аввал ва ҳар доим ҳазммуаммоси бўларди. Бунга боғлиқ қабзият ва ичаклардасиқишиш, газ бўларди. Бу даволанишдан кейин бу муаммоларқолмади, бундан кейин бемалол ҳожатга бора бошладим, буборада ҳам ҳеч бир муаммо қолмади.Бу даволаниш билан бадан соғлиғимда катта ўзгаришларбўлди. Шундайки, курсдан аввал ўзимни - ёшимга нисбатан -анча қари ҳис қилардим. Чунки доим ҳолсиз бўлардим. Эрталаб вақтли ва тинч тура олмасдим. Бироз юрсaм тербосар ва ҳолсиз қолар, оёқларим юрмасди. Тез-тез ҳар иккиойда касал бўлардим, грипп, фарангит, синузит, бронхит ваҳакозо - ҳаётимни роҳатда ва хузурда давом эта олмасдим.Ҳам жисмоний ва руҳий томонлама қийналардим. Ҳазм муам-молари, ич қотиши ва ичаклар сиқилши, газ бўларди. Одаттартибсиз ва қийин ўтар, узоқ давом этарди.Даволаниш курсидан кейин ҳазм муаммоси қолмади. Мавсумўтишида атрофимдаги кишиларнинг бир нечаси грипп, тумовбўлишди, лекин менга бу таъсир қимади.

348

Бу курсни бошлаганимга 7 ой бўлди, 7 ойдан бери касал бўлма-дим. Одат пайтим ва ҳолсизлигим тартибга тушди .Эрталаблари эрта ва тинч ҳолда тура оламан. Кечқурунлари аввалгидек 9:30 дa уйқу келмайди, кеча 1гачаўтира оламан, шунга қарамай, бомдодга туриш ҳеч қандайқийинчилик туғдирмайди. Ҳафта охирларида соатлаб юраман,чарчамайман. Нечанчиқават бўлса-бўлсин, бемалол зиналардан чиқиб, туша оламан.Авваллари ҳаммом, автомобил каби ёпиқ жойларда бир муд-дат сўнгра тер босар, ҳолсизланиш келарди, ҳозир бу муаммоҳам қолмаган.Бармоқларимдаги 3 йиллик сўгаллар ўтди. Сўгаллар учун қил-маган амалим қолмаганди. Тери шифокорим дорилар, кремларберар, бундан ташқари ток билан ҳам куйдиришган эди.Яранинг яхшиланиши учун кўп вақт кетди. Фақат сўгалларкетмаганди, чап қўлимнинг ўрта бармоғига ёпишган сўгалёйила бошлаган эди. Бир ой аввал сўгалларнинг ёйилиши тўхтади ва камая бошла-ди, бир муддат сўнг умуман қолмади.Муҳим бўлган ўзгаришлардан бири психологиямдаги тузалишбўлди. Курсда ишлатган антидепресанни ташладим. Ҳозир ўзимни жуда яхши, сокин ва хузурли ҳис қилябман.Ҳеч бир нарсага эҳтиёжим қолмади. Ҳам жисмоний, ҳамруҳий томонлама соғломман ва ҳузурлиман, Аллоҳга ишон-чим янада ортди”.

Тулай xонимнинг эски даволаниш курсида ишлатилгандориларнинг ён таъсирларидан баъзилари:

Изотреонин таркибли дори (Бу ерда Роаккутан): Бу дориниқўлланганларда депрессия, психотик симптомлар, ўз жонига қасдқилишга мойиллик кўринган.

Бу дорининг ён таъсирларидан баъзилари: суяк ўзгаришлари,терининг бузилиши, дерматит, кечаси кўришнинг камайиши, бошичи қон босими, ўткир панкреас тарқалиши, қондаги қанд бузилиш-лари, бачадон аннормалликлари (юракда, мияда, катта томирларда),бола ташлаш, чала туғиш хавфи, терида қуриш, сўлак безининг қури-

349

ши, бурун қонашлари, овоз қисилиши, конжуктивит, ўткинчи ката-ракта, тери бузилишлари, юзда қизариш, тирноқнинг бузилиши, сочтоласи заифлиги, тўкилишлари, хуснбузарлар, тукланиш, тери ранги-нинг қуюқлашиши, иссиқ сезувчанлик, мускул-бўғин оғриқлари,суякланишнинг ортиши ва бошқа суяк бузилишлари, ҳаракат бузи-лишлари, бош оғриғи, приступлари, эшитиш ва кўриш бузилиши,чанқаш, колит, қонли ич кетиши, гепатит, бронх спазмаси, эритро-цит, лейкоцитларнинг камайиши, тромбоцитларнинг ортиши, локалёки тарқалган инфекциялар, сийдик кўпайиши, ич кетишида қон,протеин чиқиши, лимфа бези шишлари, томир яллиғланиши...

Туғишни бошқарувчи дорининг ён таъсирлари (Диане 35):Эмчак ҳaссoсиёти, оғриқ, бош оғриғи, депрессия, жинсий истаксиз-лик, чанқаш, қусиш, тери ташлаш, вагинадан оққан суюқликдагиўзгаришлар, танада сув тутилиши, семириш, ортиқча сезувчанликреакцияси, жигар каттариши, қичиш, ўт пуфагида тош йиғилиши,порфир, тик касаллиги (тана аъзоларининг пир-пир учишлари), эши-тишни йўқотиш, қондаги қанд мувозанатининг йўқолиши, колит,юзда доғлар, тук босиши, целюлит, жигар шиши ва қорин ичидақонаши аниқланган.

Флютамиднинг (простатит саратони дориси) ён таъсирлари:Ошқозон оғриши, ич қотиши, терининг қизариши ва чириш, герпес,қичиш, люпусга ўхшаш симптомлар, депрессия, вужудда сув тўпла-ниши (шиш)...

Сероксатнинг (антидепресан) ён таъсирлари: Норвег олимлартомонидан депрессия дориларида ишлатилган параксодин моддаси-нинг қўшимча таъсирлари устида 1500дан кўпроқ касал устидатадқиқот қилишган. Бу депрессия касалларидан “Сероксат” берилган7 касалнинг ўз-ўзини ўлдириш ҳаракат қилгани аниқланган. Баъзисоғлиқ партияларининг қилган тадқиқотлари ҳам “Сероксат”нингўзини ўлдиришга мойилликни орттирганини аниқлашган. Дунё РуҳСоғлиги ташкилотлари МАЙНД бўлса, “Сероксат” ишлатган касал-ларнинг 50% да ўзига зарар бериш ва ўлдиришга мойиллик ортгани-ни айтиб, дори сотишни тўхтатишни талаб қилишган.

Тулай хоним воқеаси жараёни: сабаб ва натижаларБизнинг тасбитимиз шу: онага ҳомиладорликда берилган дори

билан ошқозонда чанқашнинг олди олинган, тананинг қусиш биланўзини тозалаши тўхтатилган, чиқаолмаган токсинлар танада қолиб,айни пайтда болага ҳам таъсир қилган.

350

Бу таъсир туғишдан кейин ҳам она сути билан давом этган. Қўшимча овқатлар 6 ойдан эътиборан бошланган. Икки ёшгача,

она сутига қўшимча тарзда, фақат мева ва асал етарли бўларди. Олтиойлик чақалоқда она сутидан бошқа таомлaрнинг ҳазм тизими бўлма-гани учун, берилган илк қўшимча озиқдан бошлаб, ҳазм бўлмайдигантаомларнинг қолдиқлари танада бирикa бошлаган.

Боланинг иммунитет тизими илк сигналларни берган, вужудиссиқ чиқадиган касалликлар воситасида бу қолдиқларни жигардан,томирлардан ва ўпкалардан ташқари чиқаришга уринган.

Шифокорнинг берган иссиқ туширувчи (парацетамол, аспирин),антибиотик (бактрим), йўтал шарбати (переброн) каби дорилар таъ-сирида тана ўзини қўриқлашни тўхтаган, иммунитет тизими заифла-шиб, янада катта муаммоларга замин ҳозирлаган.

Аслида, бу жараён озиқланиш тартибга солинганда ва 36 соатликочликлар қилинганда, бу муаммо осонгина ечимини топган бўларди.

15 ёшидан бошлаб сигарета чекиш, дориларнинг ва зарарлиозуқаларнинг таъсирлари ҳолатни янада чигаллаштирган, иммунитеттизими янада кучли сигналлар бера бошлаган. Бу жараёнда озиқла-ниш тартибга солинганда, тайёр таомларнинг қўшимча моддаларбилан бирга ва дорилар билан келган зарарини кетказиш учун жигартозаланиши ва 3 кунлик очликлар қилинганида, кейинги босқичюзага келмасди. Тартибсиз озиқланиш ва сигарет таъсирида тошма-лар ва такрорланган инфекциялар давом этган.

Қон гуруҳи “А” бўлганлар учун гидроген қилинган ёғлар, қову-рилган ва туриб қолган қуруқ емишлар касал бўлиш учун етарлисабабдир.

Вужудни очлик билан дам олдириб, тинчлантириш ўрнига, янадаагрессив, янада бузувчи даволашларда давом этилган.

Туғишни олдини олувчи дори, депрессия, танбаллик, галюцина-циялар, ҳайз қонашларини камайтириш каби ён таъсирлар аҳвол-ни яна-да ёмонлаштирган.

Бунинг устига антидепресан дори ҳам қўшилганидан сўнг касалдатормозланиш юзага келган.

Дори ичишда давом этсайди, бемор “Сероксат” таъсирида ўзиниўлдиришгача бориши мумкин эди.

Сўгаллар, ток уриши каби шикоятлар тиббий текширувларда

351

арзимас нарсадек қабул қилинади ва “Сероксат”нинг ён таъсирларисирасидан деб ҳисобланмайди. Ҳолбуки, булар ишлатилган дориларнатижасида юзага келган руҳ мувозанатсизлиги (жинланиш)нингбелгиларидир.

Очликлар бошланганда тананинг аввал иссиғи чиққан ва буруноқиши каби соғайиш белгилари кузатилган. Тирноқлардаги қизаришва бутун тана секрецияларнинг кўпайиши ҳам яна тананинг мумкинбўлган ҳамма йўл билан бириккан токсик қолдиқларни чиқаришгаҳаракат қилганини кўрсатади. Вақтидан аввал келган ва миқдори орт-ган ҳайз эса, кўпайиш аъзоларининг тозалнганига далил. Рўза туга-ганда ич кетиши эса жигарнинг тозаланишидир.

Илк очликларда жуда кўп токсин чиққани учун ҳолсизлик ҳаттокарахтлик каби белгилар кузатилган. Чунки қон, ичаклар ичи вабутун тана секрециялари токсинга тўла бўлган.

Бошқа очликларда грипп симптомларига ўхшаган белгиларнингкузатилгани соғайиш белгиларидир.

Инсон вужуди зарарли таомлар ва кимёвий моддалар билан, ҳосилбўлган қолдиқларни кучи етганичa чиқаради, чиқара олмаганинимаълум жойларда тўплашга мажбур бўлади.Болаликдан бошлабтўпланган, турли даврларгa оид, хусусияти ва миқдори турли бўлгантоксинлар қатлaмлари юзага келади.

Периодик очликлар тутилганида, аввал энг сўнгги бириккан, уст-даги токсин қатлaми кўчади. Илк очликнинг қандай ўтиши бу қат-лaмнинг токсин миқдори ва заҳарлилик даражасига боғлиқ.

Масалан, Тулай xоним охирги йилларда жуда қуруқ ва зарарли"даволаниш" курсини бошдан ўтказгани учун энг уст қатлaм энгзарарли ва энг қаттиқ токсинлардан ташкил топган эди. Шунинг учунилк очлик оғир кечди.

Бу ерда бир фойда-зарарни ҳисобласак, очлик сирасидагисоғайиш-тозаланиш жараёнида чиққан ҳарорат, бурун оқиши, ҳол-сизлик, чанқаш, қусиш каби безовталанишлар аввал ҳар йил бошданкечирилган касалликлар ёнида анча енгил, харажатсиз ва зарарсиз-дир.

Ҳазмсизлик, ичак бузуқлиги, ҳолсизлик каби оддий муаммоларнитекширтиришмасдан ва дори ичмасдан қутулиш мумкин.

352

Бемор озади, захарларини ва муаммосини чиқаради, депрессиядорисига боғлагниб қолмайди, ўзини бахтли ва соғлом ҳис қилади.Муҳими 37-40 ёшдан кейин уни кутаётган жигар ва ўт пуфаги касал-ликлари, гипертония, аритмия, қанд касали, климакс буҳрони, суякэриши, миом, кистлар, саратон, миядаги тиққинларга боғлиқ алзхей-мер, зехн аралашлиги, болага ўхшаб қолиш каби жуда кўп қаритувчикасалликлар эҳтимолини минимум(паст) даражага туширади, озиқла-ниш тартибига охиригача риоя қилса, бу эҳтимол умуман йўқолади.

Юрак-томир касалликлариЮқори қон босими (Гипертония)

Гипертония қон томирларида босимнинг ортиш ҳолатидир. Нормал қабул қилинган қон босими 12/8 бўлиши керак, яъни катта

босим 12, кичик босим 8. Қон босими доим бир xил турадиган нарса эмас. Ҳаракатда ёки

ҳаяжонланганда бир оз ортиши мумкин, ухлаганда ва дам олгандатушиб кетади. Бу ўзгаришлар нормал ҳолатдир. Лекин қон босими-нинг сурункасига 14/9 бўлиши гипертония дейилади.

Илмий тадқиқотлар натижаларига кўра, Туркияда тахминан 15миллион кишида қон босими бор. Касаллик одатда энсада кузати-лган бош оғриғи, юрак ўйнаши, тез-тез чарчаш, бош айланиши, бурунқонаши, юриш ва зинадан чиқишда қийналиш, баъзан тез-тез сийишва оёқларда шиш каби шикоятларга сабаб бўлади. Касаллик, баъзи-ларда белги кўрсатмайди.

Гипертония сабаблари:Аралаш ва кўп ейиш, табиий бўлмаган ёки мижозга тўғри келма-

ган таомлар, қўшимчали-тайёр егуликлар, яхши чайналмаган ва бир-бирига зид таомлар ҳазм қилинмасдан ошқозонда чирийди. Чиришнатижасида чиққан токсинлар ва қолдиқлар қонга аралашади. Қонқуюқлашиб оғирлашади. Тана, қонни ҳаракат қилдириш, кераклимоддаларни ҳужайраларга етказиш, қолдиқларни мумкин қадартез чиқариб юбориш ва томир тиқилишларининг олдини олишучун, томирларни торайтиради ва қон босимини кўтаришгамажбур қолади.

Бу ҳолатда киши қон босимини туширувчи дори ичса, ўзига

353

қарши жиноят ва нафсига қарши зулм қилган бўлади. Чунки қўллан-ган дорининг таъсирида томирлар кенгаяди ва қон айланиши секин-лашади. Натижасида оғир ва кир қон томирларда ёғлар ва қолдиқлар-ни бириктиради, томирларни торайтиради, тўқималарни кирлатади,қил томирларни тўлдиради.

Торайган ва тиқилган артериялар, тўқималарга етарли миқдордақон етказа олмагани каби, етарли миқдорда озуқа ҳам етказа олмай-ди. Худди канализация қувурларида юзага келган тиқилиш, босим-нинг ортишига ва портлашга сабаб бўлганидек, томирлардагитиққинлар (пробкалар)ҳам гипертониянинг ортишига ва томир порт-лашларига сабаб бўлади.

Бутун органлар ва тўқималар томирлар воситасида озиқланганиучун гипертония бутун танага таъсир қилади. Гипертониядан энг кўптаъсирланадиган аъзолар: юрак, мия, ичаклар ва кўздир.

Гипертония юрак қийналиши ва каттариши, юрак буҳрон(кризис)и, мия қонаши ва фалaж, ичакларнинг қийналиши ва ишлашида бузи-лиши, кўз қонаши, хиралашуви, ва кўрликгача олиб бориши мумкин.

Гипертониянинг сабаблари орасида кенг ёйилгани буйраккасаллигидир. Буйрак касалликларининг сабаб сифатида: соч буёғи,ёғ эритувчи, доғ кетказувчи, чистол ва кир сувлари каби оғир эритув-чи кимёвий моддалар, ҳашорат дориси, дефолиантлар, антиревтамиз-мал, аналезик, аспирин ва бошқа тиббий дорилар каби токсик модда-лар, қўшимчали таом ва ичимликлар олд планга чиқмоқда.

Болаликда она сути ўрнига бўтқа(смесь) билан озиқланиш нати-жасида буйраклар тузилиш жиҳатдан одатдагидан кичик бўлиб қоли-ши мумкин. Бу ҳолда буйраклар ортиқча тузни чиқариб ташлашқобилияти чегаралaнган бўлганидан, рафинланган қўшимчали ёкисунъий тузни ишлатиш, гипертонияга сабаб бўлади.

Даволаниш сирасида бундай тузлардан фойдаланиш курснингфойдасиз бўлишига олиб боради. (“Туз” бўлимига қаранг.)

Қон босими кўтарилганда баъзан бурун қонайди. Бачадон ва гем-морой қонашлари ҳам шу жумладандир. Қонаш билан бирга қонбосими тушиши - иммунитет тизимининг мудофаа ҳаракатидир.Қонашлардан қўрқиб, уни тўхтатишга ҳаракат қилмаслик керак.Чунки очликнинг таъмини унутган ва тўқлик касаллиги ичидабўғилган бугунги инсоннинг ойда 100 гр ҳатто 250 гр қон йўқотишифойдали.

Бурун, бачадон ёки гемморой қонаши билан 300-500 граммданкўп қон йўқотиш бўлсагина қонни тўхтатишга уриниш мумкин.

354

Фақат қадимги табиблар бу ҳолатда, бемор ҳушдан кетмагунча , ҳечнарса қилишмаган. Чунки инсон ҳушини йўқотганда, юрак уришларисекинлашгани учун қонаш ҳам тўхтайди. Бу замонавий кишига бирозғалати кўринади. Лекин қонаш билан нималардан қутулишини билсай-ди, бунинг яратилишнинг уникал мўъжизаси эканини кўрарди.

Даволаш:Юқори қон босимидан сақланишда сигаретадан узоқ туриш,

ортиқча вазндан қутулиш, кам ёғли ва кам тузли таомлар ейиш, тар-тибли озиқланиш муҳим аҳамият касб этади.

• Таом миқдори камайтирилиб тартибга солинса, ич қотиши кет-казилса, жигар тозаланиши билан қон ва томирларнинг тозаланишиқилинса, қон босими тез нормал ҳолга тушади. (“Ошқозон ва ичак-ларнинг даволаниши”, “Жигар тозаланиши”, “Қон ваТомирларнинг тозаланиши” бўлимларига қаранг.)9 Ҳар эрталаб лимон (1-3 дона), грейфрут, олма ёки анор суви сув

билан аралаштирилиб ичилади.9 Ундан икки соат ўтиб тушгача 30 гр сув + 30 гр қизил лавлаги

суви + сабзи суви аралашмаси ичилади ёки тарвуз, олма, гилоскаби мевалардан бири ейилади.

9 Аср-шом орасида бир xил овқат, салат билан ейилади ва ярим ½чой қошиқ майдаланган сано аралашмаларидан бири таом усти-га сепилади, ёки ҳафтада 3 кун эрталаб 25-30 гр магнезиум суль-фа (Инглиз тузи) 1 пиёла сув билан ичилади. (“Қабзият” бўли-мига қаранг.)

• Ҳафтада 2 марта, хусусан, сешанба ва пайшанба кунлари 36соатлик очлик тутилади.

• “Юрак касалликлари” бўлимида айтилган томир очувчи дори-лар айтилган шаклда 2-3 ой ишлатилади.

Қон босими кўтарилганда, туширувчи дори ўрнига, қусишёки/ва клизма қилиш керак. Кейин совуққа яқин илиқ сув биланғусл қилинади ва лимон суви ёки кўк чойи ичилади. Бўйиндан,елкадан ёки бошдан хожамот қилади, ёки “бош оғриғи” бўлимидаайтилганидек зулук қўйилади ва банка ёпилади.

• Қусиш билан таом қолдиқлари ташқарига чиқариб ташланади.Ва енгиллашган тана ҳазм иши билан эмас, ўз ҳолатини тузатишбилан шугуллана бошлайди.

• Ичаклар тўла бўлган пайтда, ортиқча озуқа моддалар ва токсин-лар қонга аралашади. Бунинг натижасида қон босими юксалишдадавом этади. Клизма билан ичаклар бўшатилган пайтда эса, аввалги

355

ҳолатнинг терсига, бу зарарли моддалар қондан ичакларга оқади вабосим туша бошлайди.

• Совуққа яқин илиқ сув билан қилинган ғусл, тананинг энергия-сини кўтариб, юрак ва томирларнинг қувватини орттиради.

• Лимон суви қондаги кислоталарни нейтраллаштириб, минералтузларнинг ишлаб чиқарилишини кесади, қонни суюлтиради, сий-дикни кўпайтиради. Сийдик кўпайиб, қон миқдори камаяди ва босимтушади. Очлик қилганлар буни яхши билишади.

Буйрак ва буйрак усти безларига боғлиқ гипертония бўлса, буй-раклар даволанмасдан гипертонияни назорат остига олиш мумкинэмас. (“Буйрак касалликлари” бўлимига қаранг.)

Юрак КасалликлариТуркия Жумҳурияти Соғлиқ Вазирлигининг рапортига кўра, юрак

томир касалликлари, дунёда ҳар йил, тахминан, 17 миллион киши-нинг, Туркияда эса 130 минг кишининг ўлимига сабаб бўлмоқда.

Туғилишдан бор бўлган юрак касалликларидан ташқари, энг кўпкузатилган юрак касаллиги – атеросклероз, яъни коронар артериялар-нинг торайишидир.

Атеросклерознинг энг кўп кузатилган сабаби маргарин, кунгабоқарёғи, жўхори ёғи каби гидрогенланган транс ёғларнинг ишлатилишинатижасида юзага келган ёғ бирикимлари ва фиброз қатламлардир.

Ёғ бирикимлари атеросклерознинг биринчи белгиси ва бу ҳарқандай ёшда ҳатто бўтқа билан озиқланган 1-2 ёшли гўдакларда ҳамучрайди. (“Фебрил Конвулсиялар” бўлимига қаранг.) Фиброз қат-ламлари - томир тўқималарининг локал шаклда яллиғланиши ванатижада эластиклигини йўқотиши, қаттиқлашувидир.

Ёғ кетказувчи, доғларни кетказувчи, порошок ва бунга ўхшашкимёвий моддалар томирлар тўқималарини бузади ва ўзгаришгаучратади.

Томирда 50% ёки ундан кўп тиқилиш бўлса, фиброз қатлами қоноқишига тўсқинлик қилади ва юрак мускули озиқланишда қийналабошлайди. Томирлар тиқилиб, тўқималарда озиқланиш тахчиллигидавом этаверса, юрак тўқималари заифлашиб қолади.

Тўқ қоринга оғир ишлар қилиш, оғир жисмоний машқлар, тўққоринга узоқ нафас тутиб, Қуръони карим ўқиш таъсирида ҳамФиброз қатлами ичида ёки тўқималарда қонаш ёки аневризма (томиршишиши), кейин инфаркт бўлиши мумкин.

356

“Токсик гепатит” бўлимида айтилганидек, қолдиқларнингжигарда тўпланиши ва токсик гепатитнинг юзага келиши қон-нинг етарли даражада тозаланмас ҳолга келишига сабаб бўлади.(“Токсик гепатит” бўлимига қаранг.) кир, холeстеринли қон юрак-кка келиб, томирларга тиқилади, мускулларни қаттиқлаштиради вазаифлаштиради.

Косметика, порошок ва кир суви каби кимёвий моддалар биланбузилган ўпкаларга қон сўришда қийналган юрак мускули заифла-шиб, кенгаяди ва юрак фаолиятининг бузилишига сабаб бўлади.

Даволаш:Юрак касалликларининг давоси ҳам, бошқа касалликларда бўлга-

ни каби, ейишни камайтириш ва озиқланишни тартибга солишданбошланади.

Кейин, зайтун ёғидан ташқари, барча ёғлардан воз кечиш, ичак-ларни ишлаттириб, даволаш, жигар, буйрак, қон ва томирларни тоза-лаш, ҳафтада 3-4 марта камида ярим соат тез юриш ва мўътадил(енгил) спорт билан шуғулланиш, рўза билан озиш ва вужуд вазнинидоимий назоратда тутиш лозим.

Озиқланиш тартиби:9 Эрталаб, соат 7-8ларда саримсоқли дори, очиққанда лимон ёки

грейфрут суви ичилади.9 2 соат сўнгра, тушликкача 2-3 пиёла қизил лавлаги + сабзи суви

ёки қизил лавлаги + исмалоқ суви, ёки семизўти суви ичилади.Бу орада 1-3 дона саримсоқ ютилади.

9 Тушлик (соат 13:00-14:00) салат ёки қатиқ билан 1 ҳил таом ейи-лади. Таом билан бирга ёки кейин 1-3 дона саримсоқ ютилади.Саримсоқ ўрнига янги пиёз ҳам бўлади.

9 Кечқурун (соат 19:00-20:00) 1-3 дона саримсоқ ютилади ваанжир, хурмо ёки тарвуз ейилади (хурмо тарвуз билан биргаейилса бўлади).

9 Уйқудан аввал 30 гр саримсоқли зайтун ёғи + 30 гр лимон сувиичилади.

Бу озиқланиш 4 ҳафта давом этади.Ошқозон ва ингичка ичакларни қувватланириш ва қон айланиши-

ни жонлантириш учун занжабил ишлатилади:9 Янги занжабил, пўсти олинмасдан мева сиқувчи билан сиқилади

ва илк ҳафта давомида, ҳар кун бир қошиқдан кичик ютумларбилан ичилади.

357

Бу 4 ҳафта давомида ҳар душанба 36 соат очлик тутилади.9 Ҳар пайшанба, кун давомида лимон суви + сув аралашмаси,

қизил лавлаги + сабзи суви + исмалоқ, семизўти, селдир баргиёки петрушка суви аралашмаси хоҳлаган миқдорда ичилади,бошқа нарса eилмайди.

4 ҳафта тугагандан кейин 3 кун очлик тутилади ва 4-нчи кунжигар тозаланишига ўтилади.

Бир ҳафта ўтиб оҳаклар, яна бир ҳафта ўтиб, буйрак тозаланади.Тозаланишлар ўртача 8-9 ҳафта давом этади. Бу вақт мобайнида

ҳар душанба 36 соатлик очлик тутилади. Ҳар рўза куни хожамотқилади. Семизлик муаммоси бўлганлар бу вақтда яқин 9-12 кг га ози-шади.

Яхшигина озмасдан юрак касалликларидан қутулиш ва сақланиш-нинг иложи йўқ.

Қон олдириш (хожамот) бир ҳафта ора билан қилади: 1.Елкалар, 2.Бош, 3.Кураклар ораси ва ости, 4.Бел ва думғаза,

5.Тиззалар, 6.Болдирлар, 7.Такроран кураклар ораси ва ости. 4-6 ҳафтадан кейин зулук курси бошлаш керак.Курс баҳор ёки кузга тўғри кесла, хожамот эмас, аввало зулук

курсидан бошлаш керак. Зулук курси:1. Кураклар ораси ва ости, 3. Думғаза.11 донадан кичик зуликлар 2 ҳафта ора билан қўйилади. (“Қон

олдириш” бўлимига қаранг.) Даволаниш зулук курсидан бошласa, хожамот курси 4-6 ҳаф-

тадан кейин бошлаш керак.Бу курс қусурсиз ўтилса, 5 ҳафтадан кейин бемор ўзини жуда

яхши ҳис қила бошлайди: тиққинлар очилади, юракда қон айланишитартибга тушади, киши ўзини ёш ва кучли ҳис қилади. Лекин бемор-нинг даволаниш курсини ташламаслиги, охиригa етказиши керак.

Асал-саримсоқли дорининг тайёрланиши:9 10 дона лимон суви + тахтачада майдаланган 10 бош саримсоқ +

1 кг тоза асал аралаштирилиб банкага солинади. Оғзи уч қатпахта мато билан ёпилади, қоронғу ва салқин жойда 7 кун тура-ди. 7 кундан кейин сузилади ва усти кришка билан ёпилиб, муз-хонага қўйилади.

Тайёрланган дори, очлик кунларидан ташқари, ҳар кун айнисоатда оч қоринга, кунда бир марта 4 чой қошиқ ичилади (оғизга 1

358

чой қошиқ аралашма олиниб, у ёғдан бу ёққа ўтказилиб, эритилади). Дорининг бу шаклда ичилсa, дори ошқозонга эмас, оғиздаги

томирларга сингади. Бу - юрак, мия ва бошқа томирларни тозалаб, очадиган, юракни

кучлантирадиган мукаммал доридир. Бу дори соғлом кишининг йилда бир марта соғлиғини сақлаши

учун, беморларнинг эса соғайиши учун ишлатилади.Доимий ишлатиладиган дорилар:9 Юракни қувватлантирадиган қалампирмунчоқ икки шаклда фой-

даланилади: кунда 5-7 дона қалампирмунчоқ яхшилаб чайналиб,ютилади

9 Томир тиққинларини очувчи долчин тенг миқдорда ялпиз бираралаштирилиб, дамланади ва ҳар кун бир пиёла ичилади. Бунга1-2 ҳафта давом этилади.

9 Қонни суюлтириш, юрак мускулларини кучайтириш ва юрактомирларини тозалаш каби фойдалари бўлган лимов, грейфрут,анор, олма ёки бу меваларнинг сувлари, қулупнай, тарвуз, ялпизва райҳон ишлатилади.

9 Янги сиқилган лимонўт сувини ютумлаб ичиш, лимонўти чойиичиш, янги лимонўтини эзиб, қуруқ лимонўтни намлаб ейиш,эзилган қурун лимонўтни сув билан ютиш юракни қувватланти-ради, юрак ўйнаши ва нафас торлигини кетказади.

Буларни ишлатиш билан бирга 3 кунлик очлик 7 кун танаффусларбилан 21марта қилинади. Юрак буҳрони кечирганлар эса 3 кунликочликдан 3 ой кейин, албатта 10 кунлик очлик тутишлари керак.

Юрак буҳрон (кризис)и кечирганлар учун муҳим эслатмалар:9 Бир мартада 200-250 гр.дан кўп емаслик керак. Таом миқдори

кўпайса, юракнинг иши ҳам оғирлашади, бу миқдорни ҳазмқилиш учун 2-4 марта кўпроқ куч сарфлайди.

9 Таом сифатида янги ёки қуруқ мева, хусусан узум, анжир, олма,ва янги сабзавот, хусусан кўк баргли сабзавотлар, қизил лавлаги,сабзи, сарсабил карами, қовоқ, семизўти, тарвуз, асал, бодом,грек ёнғоғи, кўкат таомлари, сули ва арпа суви, гуруч, ҳафтада 1-3 марта қон гуруҳига мос гўшт, 2-3 марта балиқ, бир-икки мартаянги тухум ейилиши мумкин.

Картошка ора-сира печкада пўстлари билан пиширилиб, ейилсабўлади. Туз сифатида, фақат тош тузи кунда 1.5-2 гр ишлатилишимумкин.

359

Сут маҳсулотларидан энг яхшилари – кефир ва қатиқ. Қон гуруҳи“А”, “В”, ва “АВ” бўлганлар қатиқни ҳар кун, оқ оз тузли пиш-лоқ(брынза)ни ҳафтада 3-4 марта ейишлари мумкин.

Қон гуруҳи “О” бўлганлар эса фақат ҳафтада 1-3 марта қатиқ ёкикефир ичишлари мумкин.

• Ич қотиши ва газдан эҳтиёт бўлиш керак. Чунки шишган ичак-лар диафрагмани ҳаракатсиз қилади, нафас олиб чиқариш оғирлаша-ди, натижада диафрагма ўпкалар билан бирга юракни сиқиштиради.

• Оғир юк кўтармаслик, тепа зиналардан ва тепаликлардан қочишкерак, бу каби ҳаракатлар юрак уришини тезлатиб, натижада, ҳаётқисқаради. Зеро, бутун жонлиларнинг юрак уриши ҳисоблидир.

• Консерва ва ҳар қандай тайёр таомлар, тайёр мева сувлари ва ҳарқандай тайёр ичимлик, йодли рафинланган туз, сунъий туз, Италиябуғдойи (типи 405-550) ва маҳсулотлари, маргарин, гидрогенлангансуюқ ёғлар умуман ишлатилмаслиги керак. Сигарет чекиш, қора чой,қаҳва, шоколад умуман ман этилади.

• Парфюмерия, дезодорант, бадан парвариши маҳсулотлари, кирпорошоги, кир суви ва шу каби моддалар ўта зарарлидир.

Қайд: Туғилганидан буён юрак касали бўлганлар учун доимo ҳардушанба 36 соат очлик тутиш, озиқланишни тартибга солишкерак. Бу тадбирларни олган кишининг юрак клапанларини ўзгарти-ришга, томирларни алмаштиришга, "янги" юрак ўтказиш, илдизҳужайра ишлатиш каби дунё ва охирати учун хавфли ҳаракат қили-шига эҳтиёж қолмайди.

Бу табиий даволаш услуби Аллоҳ таъолонинг омонати бўлганвужудимизни мухофаза этишга мустаҳкам бир восита бўлади.

Шиш ва саратон (рак)

“Ички иллатдан ўлган киши шаҳиддир”(Ҳадиси шариф)

Илмий тадқиқотларга кўра, инсон вужудида ёмон характерлиҳужайралар доим пайдо бўлиб туради, лекин баданнинг мудофаатизими, энди ривожлана бошлаган бу ҳужайраларни тутиб йўқотади.

360

Иммунитет тизими ҳар қандай сабаб билан заифлашса, саратонҳужайралари ривожланиб, кўпайишгa бошлайди.

Иммунитет тизими заифлашувининг турли сабаблари бор. Лекин саратонли ҳужайраларнинг кўпайиши ва шиш пайдо бўли-

шидаги асосий сабаб “Касалликларнинг Бошланиши ваТарқалиши” бўлимида айтилган сабабдир.

Аввал иммунитет тизими мувозанати қандай бузилганиникўриб чиқсак:

Зарарли таом ейилган пайтда токсинлар ва қолдиқлар кўпайиб,иммунитет тизими шиддатли реакция бера бошлайди, токсинларничиқариш юбориш ва қонни тозалаш учун иссиқни чиқаради ватомоқдаги бодомсимон безлерини шиширади.

Иссиқ чиқиши билан исиган қон токсинларни теридан тер йўлибилан, лейкоцитлар эса метаболизма қолдиқларини эритиб, бодомча-лар йиринги билан чиқаради.

Агар киши иссиқ туширувчи дори ва антибиотик ишлатса, буиммунитет тизими реакциясини таъсирсиз ҳолга келтиради;чиқиши керак бўлган токсин ва қолдиқлар танада яна кўпаяди.

Бу шаклда ҳар қандай зарарли таом ва иммунитет тизимининг ҳарреакциясига дори билан қаршилик кўрсатиш иммунитет тизиминифалокатга олиб боради.

Озиқланиш одати тартибга солинмагунича бу ҳолат такрорлана-верди. Ва иккинчи бир xато қилиниб, сақланиш тизимининг олдтомондаги аскарлари бўлган бўғиздаги бодомсимон безлери жар-роҳлик билан олдирилади!

Бу ҳолатда "бодомча"ларнинг хизматидан маҳрум қолган имму-нитет тизими довдирайди, мувозанатини йўқотa бошлайди.

Нотўғри озиқланиш бундан кейин ҳам тартибга солинмаса, кўри-чак шишиб яллиғланади. Ва буни тузатаман деб, учинчи хато қили-нади:танада шиш пайдо бўлиш жараёнини бошлатган кўричак жар-роҳлик билан олдирилaди.

Чунки вазифаси ичаклар учун керакли микробларни ишлабчиқариш бўлган кўричак, иммунитет тизими учун катта аҳамияткасб этади.(Микроблар шиш ҳужайраларини сиқиштириб, бошқара-ди, соғлом ҳужайраларни асрайди).

Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Доимий тарзда сигир ва бузоқ гўштиейиш садаф (псориаз), пес (витилиго), фил касаллиги (элефанти-

361

аз), мохов ва яна бир неча касалликка олиб келади”, деганлар. Қадимги табиблар моховни барча тананинг саратони сифатида

қарашар эди. (“Таомлар” бўлимининг “Гўшт” мавзусига қаранг.)Бу касалликларнинг сабаблари - энг енгилидан энг оғиригача - бир

хилдир. Мол гўшти ошқозони кам кислота ишлаб чиқарадиган кишилар-

нинг (қон гуруҳи “А”) ошқозонида ҳазм қилинмайди, фақат чирийди.Чириган гўшт (ёки ҳар қандай ҳазм бўлмасдан чириган таомлар) қол-диқлари томирларга тиқилади, аъзоларда ва тери остида тўпланади.Бу қолдиқлар - тиқилган томирларга қон келмагани, лейкоцитларбилан чиритилиб ташқари чиқарилмагани учун - худди катта пахтабунтида бўлганидек, ичдан, секин-секин ёниб, кўп миқдорда ёқувчигаз чиқаришга бошлайди.

Тери остидаги ва аъзолардаги қолдиқларнинг ёниши натижасидатўқималар бузилади, қуруқ эгзема, садаф ва витилиго учун заминҳозирлайди.

Қолдиқлар кўпайиб, ёниш кенгайганда генетик мутациялар, ванатижада шишлар, саратон ёки мохов каби хасталиклар ўртагачиқади. Мол гўшти(қизил гўшт) еган “А” гуруҳлиларда садаф, вити-лиго ва саратон тез учрайди.

Нобел мукофотини олган немис тадқиқотчиси Отто Варбург 1931йили саратон келиб чиқишидаги айни механизмга ишорат қилган,саратон ҳужайраларининг соғлом ҳужайралардан турли метаболиз-масининг бўлгани ва қанднинг саратонли ҳужайралари озиқлангани-ни тадқиқотида кузатганди.

Ҳужайраларда тўпланган ортиқча қанд, юқорида айтганимиз кабиёнабошлайди, ва ve каттайтириш факторини (IGF-1) орттиради.

Кишиларда касалликларнинг даволанишида ишлатилган ёки сутмаҳсулотларини орттириш учун сигирларга берилган семиртиришгормони танадаги каттайиш факторининг микдорини ҳам орттиради.

Вужудда анормал шаклда ортган IGF-1, тўқималарда ҳужайракўпайишини бошқарувсиз орттириб саратонга сабаб бўлади.

Бошқа саратон сабаблари учун “Қўшимча моддалар”,“Дорилар” ва “GMO” бўлимларига қаранг.

Иммунитет тизими вужуддаги қолдиқлардан қутулиш учун, уларнибир неча жойга тўплаб, ёқабошлайди. Натижада шишлар, бир нуқтадаэмас, тананинг кўп жойида бир пайтда бошланиб, кўпая боради.

362

Ҳар бир шиш - ўша қолдиқларни ёқаётган “энергия маркази”дир.Бу шишларнинг фақат маълум катталикка келганлари ташҳис этили-ши мумкин.

Ташҳис этилган бир шиш жарроҳлик билан олинганида, “ёқилғи”мажбуран бошқа шишгa йўналтирилади ва шиш каттая бошлайди.

Кемотерапия қилинганида, иммунитет тизими ишдан чиққаниучун, шиш (саратон) чиқиши бир муддат тўхтайди.

Иммунитет тизими ўзини тиклаб, жонла бошлаганида, саратонтакрор, янада катта тезлик билан ривожланa бошлайди.

Бундай бўлиши табиий, чунки кемотерапия билан берилган вабутун ҳужайраларни тўлдирган “ҳашорат дориси” - “энергия марказ-лари” учун битмас-тугамас ёқилғи манбаи бўлади!

Бу сабабли, бир шишга жарроҳлик билан аралашиш фойда бер-майди, аксинча, зарар беради.

Катта шишлар фақат танада саратон жараёни тўхтатилганданкейин олиниши мумкин.

Тажрибаларимиз шуни кўрсатадики, ҳар қандай органда бирортипли шиш пайдо бўлган касалларнинг барчаси ўтмишида кўп анти-биотик, ҳарорат туширувчи ишлатган, бодомсимон безлaри вакўричагини жарроҳлик билан олдириб ташлаганлардир.

Малярия, иситмали хасталикларга учрaб, ҳарорати туширилма-ганлар ҳеч качон саратон билан касалланмаганлиги тасбит этилган-дир.Чунки бу ҳолатда юксак ҳарорат вужуддаги қолдиқларниташқарига чиқариб ташлайди.

”Саратон” ташҳисида тез-тез хато қилинмоқда. Чунки саратонташҳиси қўйилиб, бу китобда айтилган курсларни бажарганларнинг90% ҳатто 95% соғайишмоқда.

Ҳақиқий саратоннинг эса давоси йўқ. Аммо қўйилган ташҳис тўғри ёки янглиш бўлсин, фарқи йўқ,

саратон давоси кўриб, кемотерапия берилганларнинг барчаси сара-тонга номзоддирлар.

Саратон (рак) ва шиш(ғурра)лар даволанишиШишнинг ёйилишини тўхтатиш учун:7 кун давомида ҳар тонг орқа-орқага 3-4 марта лимон ёки грейф-

рут суви ичилади.

363

Кун давомида очиққанда, газанда, сачратқи, ёввойи семизўти,исмалок каби турли яшил баргли сабзавотлардан бири ёки пиёзнингсуви сиқилиб кизил лавлаги суви билан кариштирилиб, хоҳлаганмиқдорда ичилади.

Ҳар кеч 50 гр саримсоқли зайтун ёғи + 50 гр лимон суви аралаш-маси ичилади. Ҳар тонг ярим чой қошиқ майдаланган шувоқўти,тушда бир ош қошиқ ёнғоқ суви бир пиёла сув билан, ҳар оқшомярим чой қошиқ майдаланган қалампирмунчоқ сув билан ичилади. 7кун тугар тугамас 3 кун очлик тутгандан сўнг жигар тозаланишиқилинади. ("Жигар тозаланиши, 1-нчи кун" бўлимига қаранг.)Жигар тозалангандан бир ҳафта ўтиб 7 кунлик оралар билан, умумий17 марта 3 кунлик очлик, 10-нчи ва 7-нчи очликдан кейин жигар тоза-ланиши амалга оширилади. Очликлар орасида иккинчи кундан бош-лаб, кейинги очликка қадар шувоқўти, ёнғоқ суви ва қалампирмун-чоқ ишлатилишда давом этилади.

1-нчи жигар тозаланишидан кейин ҳар тонг бир чой қошиқмайдаланган шувоқўти, ярим соат кейин ярим чой қошиқ майдалан-ган қалампирмунчоқ; тушда бир ярим ош қошиқ ёнғоқ суви бирпиёла сув билан; ҳар оқшом ярим чой қошиқ майдаланганшувоқўти, ярим соат кейин ярим чой қошиқ майдаланган қалам-пирмунчоқ сув билан ичилади.

2-нчи жигар тозаланишидан кейин: тонг- бир чой қошиқшувоқўти, ярим чой қошиқ қалампирмунчоқ; тушда - 2 ош қошиқёнғоқ суви; оқшом бир чой қошиқ шувоқўти, ярим чой қошиққалампирмунчоқ, ичишга бошлайди.

3 кунлик очликлар билан бирга хожамот бошланади.Xожамот тугагандан кейин 4-5 ҳафта ўтиб зулук курсига ўтила-

ди, лекин зулук курси, касалнинг қон ҳолатига ва саратоннингтарқалишига боғлиқ ҳолда хусусий шаклда қилиниши керак.

Бу 170 кунлик жараёндан 10 кун ўтиб, бир марта 10 кунлик очликтутилади. Кейин 3 ой давомида ҳижрий ойларнинг 13, 14, 15-нчи кун-лари 3 кунлик очлик канда қилинмайди ва 3 ойнинг охирида такро-ран 10 кунлик очлик тутилади.

Натижани кўриш учун шифокор кўригига бориш мумкин. Бу курс билан шиш ҳужайралари ўзгара бошлайди. Бунга боғлиқ

бўлган шишлар камайиб, каттариш ёки ёйилишида ҳеч қандай ўзга-риш бўлмайди.

364

Бу натижалардан қўрқмаслик керак, чунки очликлар бошланган-да, шишнинг зарарли таъсири тўхтайди.

Баъзи ҳолларда касал 10 Xожамот тугагандан кейин 2-3 ҳафтаўтиб зулук курсига ўтилади, лекин зулук курси, касалнинг қон ҳола-тига ва саратоннинг тарқалишига боғлиқ ҳолда хусусий шаклдақилиниши керак.

Очликларни, 3 ойлик оралар билан 3-5 марта қилишга мажбулқолади. Бу 3 ойлик ораларда ҳафтада бир 36 соатлик очликлар кандақилинмайди. Саратон курсида шувоқўти, чиннигул ва ёнғоқ сувини170 кун ишлатиш керак. (“Паразитлар” бўлимига қаранг.)

Ёнғоқ сувининг тайёрланиши: 2 литрлик банкага (май - июльойларида терилган) янги ёнғоқ (2/3 ) солинади, устига қайнатилиб,совутилган сув тулдирилиб, усти ёпилади.

Музлатгичда 7 кун тургандан кейин сузилади.Сув ранги қаҳва-ранг-яшил ораси бўлиши керак. Мавсум тоза ёнгоқ мавсуми бўлмасаўрнига ёнгоқ ичидаги пардалар айнан юқорида кўрсатилган шаклдaқўлланилиши мумкин..

1-нчи жигар тозаланишидан кейин oчлик ораларда озиқла-ниш шакли:9 Эрталаб, 30 гр саримсоқли зайтунёғи ёки 10 гр седана ёғи ичила-

ди.9 Эрталабдан тушгача, ҳеч нарса емасдан, мева ёки сабзавотлар-

дан, қай бирининг мавсуми бўлса, 2-4 стакан ўшанинг суви ичи-лади.

9 Туш хоҳлаган янги мева ёки салат ейилиши ёки хоҳлаганча мевасуви ичилиши мумкин.

9 Аср вақти, таом ейиш мумкин. 9 Oқшом 1-3 қошиқ кўкарган буғдой ейилади, бунга асал қўшили-

ши мумкин. Кўкарган буғдойни ейишдан аввал ювишни унут-маслик керак.

Оғир саратон касали бўлганлар таом емасликлари, янги сабзавотва мева ейишлари керак. Меъда ва ичак саратони бўлганлар эса мева-ни ҳам емасликлари, мева-сабзавот сувлари ичишлари керак.9 Кўкарган табиий буғдой ёки арпани йилнинг хоҳлаган ойидa

аммо энг яхши пайт буғдой ва арпа экин пайтидa, яъни, февраль-Март ойлардa еиш маъқул.

365

9 Қизил лавлаги сувига 50 граммдан бошлаб, кундa 200-400 грам-мгача кўтариш мумкин. Қизил лавлаги суви илк кунларда бошайланиши ва кўнгил айнишига сабаб бўлиши мумкин. Кўникишучун сабзи суви билан аралаштириб ичиш керак. кўниккач 100 грқизил лавлаги суви + 50 гр сув билан аралаштириб, кунда 4 мартаичилади. Бу аралашмага 50 гр пиёз суви қўшилса янада таъсирлибўлади. Турли xил шиш ва саратонга фойда беради.

9 Сабзи суви, ошқозон ва ичак саратони ва барча шишларга қаршиишлатилади. Чунки саратон, одатда ичаклар касал бўлгандакелиб чиқади, яъни ичаклари касал бўлмаган киши саратонгатутилмайди.

Сабзи суви барча саратонларга, хусусан, тери, кўз, мия ва ўпкажигарига қарши мўъжизавий дори ҳисобланади.

Саратон билан оғриган касалнинг 10 кунлик очликлар орасида,ҳафтанинг 2-4 кунини фақат сабзи суви билан ўтказишлари жудафойдали.

Жигар тозаланганидан кейин 21, 30 ёки 40 кун фақат сабзи сувиичганлар, кунда 1 қошиқ янги майдаланган седанани 50-60 гр. тозаасал аралаштириб еганлар, кейин 10 кун оч қолганлар, кейин тозасабзавот ва мева еганлар мукаммал бир сиҳҳатга соҳиб бўлишларимумкин.

Сабзи суви кунда 400 гр.дан 1.5 литргача ичилиши мумкин. Сабзи сувига кунда 200-250 гр. пиёз суви қўшиш янада таъсирли-

дир. Барча сабзавотлар каби сабзи ҳам пўсти билан сиқилиши керак.9 Газанда ҳар xил шаклда узоқ вақт ишлатилади: Чойи дамланади,

таом устига сепилади, янги баргларидан салат ёки таом ҳозирла-нади, янгиси сиқиб суви ичилади. Пиёз суви билан аралаштирил-са, янада таъсирли бўлади. Газанда уруғи табиий асал билан ара-лаштирилиб, ҳар кеч 1 қошиқ ейилади.

9 Тирноқгул, газанда, бўйимодарон ва май чўпонтелпаги тенгмиқдорда аралаштирилади. Бу аралашмадан 3 қошиқ 1-1.5 литрсув билан 10 дақиқа дамланганидан сўнг сузилади. Кейин кундавомида ҳўплаб ичилади. 20 кунлик курслар ҳолида бир ой орабилан 3-4 марта такрорланади.

Ёки:9 Сигирдуми томири, бинафша(ирис) томири, сачратқи томири

тенг миқдорда аралаштирилиб, майда тўғралади. 1 чой қошиқ

366

аралашма 1 пиёла сув билан 10 дақиқа паст оловда қайнатиладива сузилиб ичилади, кунда 2-3 марта такрорланади Бу 30-40 кундавом этади. Бу жигар, қон ва бутун тўқималарни тозалаб, қув-ватлантирадиган доридир.

Ёки:9 3 дона аччиқ қовун барги бироз асал билан ейилади ёки 4-5 аччиқ

қовун барги билан бирга бир пиёла сувда паст оловда 3 дақиқақайнатилади, совугач бироз асал билан ширинлаштирилиб ичи-лади, барглари ейилади.

Икки кунда бир баргдан оширилиб, 7-10 барггача чиқилади. Умумий 4 ҳафта ишлатилади, бир ой танаффус билан 3 марта так-

рорланади. Бу жараён ҳар йил қилиниши мумкин, фақат қон гуруҳи “О” ва

“В” бўлганлар 7, қон гуруҳи “А” ва “АВ” бўлганлар 10 баргдан кўпишлатмасликлари керак.

Аччиқ қовун зарарли моддаларни ич кетиши ва қусиш биланчиқариб ташлайди.

Ташқи шишларга қуйидаги дорилардан бири боғланади:9 Газанда уруғи яхшилаб майдаланади ва занжабил суви билан

намланади;9 Газанда ёқилиб, кули янги майдаланган газанда уруғи билан ара-

лаштирилади ва занжабил суви билан намланади;9 Газанда ёқилиб, кули эритилган тош тузи билан аралаштрилади;9 Янги майдаланган ёввойи семизўти, баргизуб, газанда, янги узум

шоҳи ва барги, ўрмон печак, аччиқ қовун барги ёки зaққум баргиёғли қоғоз устига қўйилиб, шишга ёпилади.. Пахта мато биланбойланиб, 6-7 соат туради.

Ушбу дорилар саратон яраларига ҳам ишлатилиши мумкин. Фақатёғли қоғоз ўрнига пахтали мато билан ёпилади.

Бу ерда кўрсатилган дориларни қўллаган касал таом сифати-да, фақатгина юқорида айтиб ўтилган ва саратонга шифо бўла-диган янги сабзавот ейиши керак. Мева, тарвуз, асал, айтилганчойлар, кўкарган буғдой, асалли арпа суви, кунига 20-30 граммданкўп бўлмаган миқдорда ёнғоқ ва қовурилмаган бодом ейилиши кераква бошқа хеч нарса ейилмайди. Жуда хоҳласа, ҳафтада 1-2 мартасалат билан бирга 100-150 гр қайнатилган ёки духовкада пиширилгангўшт ёки балиқ ейиш мумкин.

367

Бу ҳолатдаги касаллар учун буғдой унидан нон ва маҳсулотлари,маргарин ва рафинланган суюқ ёғлар, қовурдоқлар, музқаймоқ, қаҳва,қора чой, қадоқланган таом ва ичимликлар қатъиян ман этилади.

Хоҳиш ва мавсумига қараб ичилиши мумкин бўлган сабзавотсуви аралашмалари:9 200 гр семизўти суви + 30 гр петрушка суви + сув аралашмаси.9 Тенг миқдорда оқ карам ва сабзи суви + 30 гр селдир барги ёки

петрушка суви + сув аралашмаси.9 Тенг миқдорда сарсабил карами ва сабзи суви + 30 гр петрушка

суви + сув аралашмаси.9 Тенг миқдорда сабзи ва қизил лавлаги суви + 30 гр бодринг ёки

петрушка суви + сув аралашмаси. (Хусусан, простатит, жигар,тухумдон саратонларига қарши.)

9 Тенг миқдорда исмалоқ ва сабзи суви + 50 гр газанда суви + суваралашмаси.

9 сабзи суви + олма суви + сув аралашмаси.Баҳорда:9 100 гр газанда суви + 50 гр сачратқи суи +50-100гр сув аралаш-

маси.9 100-150 гр қатиқ суви + 50 гр газанда суви + 50 гр сачратқи ёки

петрушка суви + сув аралашмаси.9 50 гр пиёз суви + 100 гр орасидаги табиий сиқилган лавлаги суви

ёки газанда суви + 50-100 гр сув аралашмаси.9 100 гр ёввойи семизўти суви + 50 гр газанда суви + 50 гр сув ара-

лашмаси.Фақат мусбат характерли катта шишлар, катта кист ва каттарган ёғ

безлари жарроҳлик йўли билан олиш мумкин. Агар жарроҳликқилинса, аввал ичак ва жигар тозаланиши кейин 3 кунлик очликлар 7марта тутиши керак..

Бу курс жараёнида шиш қўпчиб, осон олинадиган ҳолга келади.Гулaр Е., 35 ёш, Истанбул, уй бекаси ҳикоя қилади:

“Мен Доктор Ойдин Солиҳга ҳеч тўхтамайдиган бошоғриқларим билан боргандим. Доктор хоним менга тухумдоним-да "кист," бачадонимда миомлар борлигини айтди. Курсни бош-ладим. Бир муддат давом этган курслардан кейин клиникага, аёл-лар шифокорига бордим. Ойдин хонимнинг айтганидек, бачадо-

368

нимда миомлар ва тухумдонимда "кист" борлигини, ичакларга-ча ривожлангани ва бунинг дорилар билан даволаб бўлмаслигини,жарроҳлик амалиёти қилиш кераклиги айтди.

Бу ҳолатни Ойдин хоним билан кўришганимизда, курс сўнгидабарча миом ва "кист"ларнинг бир жойда тўпланишини, шундансўнг жарроҳлик қилиши мумкинлигини, лекин бачадон ва тухум-донларимни қатъиян олдирмаслигимни айтди. Мен жарроҳликниумуман хоҳламаётган эдим, 3 ой давомида Ойдин хоним курсиниўтганимдан кейин, оиламдагиларнинг зўрлаши билан жарроҳликамалиётига рози бўлдим. Фақат Ойдинхонимнинг маслаҳатибилан амалиётдан олдин 3 кун давомида очлик тутдим.

Амалиётда шифокорларнинг ҳайратланиб, “мужда” деганла-рини эшитдим. Чунки жарроҳлар менинг бачадон ёки тухумдон-лар олишга таёрланар эканлар, бачадонимдаги миомлар ўз-ўзи-дан тушди. Aпелсинн каби пишган икки "кист"ни ҳам жар-роҳлар ўзлари олиб ташлабди.

Шундай қилиб, бачадон ва тухумдон олинмади. Тўхтамаган бош оғриқларим Аллоҳга шукр хозир йўқ. Амалиётдан ҳозир 2 йил ўтди. Гинеколог кўригига бордим.

Умуман жарроҳлик амалиёти бўлмагандек эканимни айтди. Доктор Ойдин хонимнинг тавсияларига амал қилишда давом

этаябман. Аллоҳ у кишидан рози бўлсин”.Мустафо А., Истанбул, тадбиркор ҳикоя қилади:“Касаллигим 1997 йил билинди. Безовта бўлиб шифокор кўри-

гига бордим. Чунки қўл, бурун ва жағимда каттариш бўлди.Олдирган МР натижаси касаллигимнинг гипофиз (миянинг секре-ция бези) аденомаси эканини айтишди.

Касалликни билганимдан кейин 5 тa профессоргa кўриндик.Барчаси жарроҳлик амалиёти қилдириш кераклиги, бўлмасакасаллик натижасида кўр ёки юқори даражали қанд каси бўли-шим мумкинлиги, жинсий ҳаётим бўлмаслигини айтишди.Ҳатто Америкада ишлаган профессордан “амалиёт бўлсам,қутуламанми?”, деб сўраганимда, у бир киши шу каби амалиёт-дан кейин вафот этганини айтди.

Энг ёмон кунларим эди, у кунларни эслашни хоҳламайман.Ўлим Аллоҳдан, шифокор даво излайди, лекин ҳеч қандай даво корқилмади, деган кунимиз Аллоҳ бир эшик очади. Мен хам шундайтушкун юрган кунларимда Ойдин хоним билан учрашдим, у менга

369

даволаниш программаси берди, мен уни тадбиқ қилиб, бугунларгакелдим, аммо соғликли келдим.

Ҳозир ҳар куни тонгда лимон суви, кунда бир, баъзан иккимарта таом ейман, баъзан 3 кунлик очликларни тутaяпман.

7.5.2008”

Қизилўнгач ва ошқозон саратониОшқозон саратонида илк 3 ҳафта ўтиладиган курс:9 Тенг миқдорларда газанда ва тирноқгул майдалаб тўғланади ара-

лаштирилади. 1 пиёла иссиқ сувга 1 чой қошиқ ўсимлик аралаш-маси солиб 15 дақиқа дамлангандан кейин сузилади ва 3 ҳафтадавомида кунда 3-4 пиёла ичилади.

9 Ташқи шишлар учун ишлатилган дорилардан бири томоққа ёкиошқозонга қўйилади, 4-5 соат туради.

9 30-50 гр баргизуб, сачратқи, исмалоқ, қизилқулоқ, ёки қуруқпиёз суви + 150 гр янги газанда суви + 30-50 гр сув билан 7-9марта ичилади.

Бу 3 ҳафта бошқа ҳеч нарса ейилмайди, 3 ҳафта ўтиб саратон курсибошланади.

Лейкемия (Оққон касаллиги)Лейкемия ҳамма ёшда, фақат кўпроқ болалик пайтида 2-5 ёшларда

учрайди.Илк билинган симптомлар иштаҳасизлик, қонсизлик, кучсизланиш,

иссиқ чиқиши, оёқларда суяк оғриқлари, қизил нуқталар ёкиқизаришлар ҳолида ўзини кўрсатган тери ости қонашлари, бурунва милк қонашларидир.

Лейкемия сабаблари:Генетик мойиллик (қон гуруҳи “А” ва “АВ” бўлганлар), чақалоқ ва

болаларда сунъий озиқланиш, радиация, тиббий дорилар, танапарвариш маҳсулотлари, соч бўёқлари, ҳашорат ўлдирувчи дори-лар каби кимёвий дорилар лейкемияга сабаб бўлишади.("Қўшимча моддалар" бўлимига қаранг.)

Ҳар қандай таъсирга, қоннинг асосий тузилиш жойи бўлган суякилигидаги она ҳужайларда мутация юзага келади. Мутациягаучраган ҳужайралар тезлик билан суяк илиги, талоқ, жигар,

370

лимфа безлари, мия ва марказий асаб (нерв) тизимига таъсирқилишади.

Ҳомиладорлик пайтида тўхтамайдиган ҳайз қонашлари, ҳомила-дорликнинг илк ойида кўкракдан оқишни бошлаган сут, ҳомила-нинг зaиф эканини ва тушиш эҳтимоли борлигини кўрсатади.

Тушиш хавфи ўтиб жонли туғилган чақалоқлар ва такрорланганбола ташлашлардан кейин замонавий усуллар билан туғилганболаларда ҳам лейкемия бўлиш хавфи бор. Бундай болалардакузатилган лейкемия - энг оғир лейкемия воқеаларидан.

Замонавий тиббиётда лейкемияни даволашДаволаш касалга камида 6 xил кемотерапия дорисини юқори дозада,

4-6 ҳафта давомида томир ва оғиздан берилиши билан бошланади. Бу ерда мақсад ёмон характерли ҳужайраларни йўқотиш. Лекин кемотерапия дорилари, фақат ёмон ҳужайраларни эмас,

вужуддаги соғлом ҳужайраларини ҳам йўқотади. Оқибатда,касал ҳолсизланади, сочлари тўкилади, оғзида ва ичакларидаяралар очилади.

Вужудни инфекцияларdan сақлаган мудофаа ҳужайралари ҳамдори билан йўқотилгани боис, иммунитет ҳам тизими қулайди,ҳар қандай микроб, энг кичик касаллик бутун танада ёйилиб,юксак ҳароратли инфекцияларга сабаб бўлади.

Баъзи болалар вужуди бу “даволаниш”га қарши ўзини ҳимояқилиб, охиригача курашади. Ва улар бу курсда даволангани учунэмас, унга карши тураолгани учун ҳам тузаладилар.

Эслатма: Кимётерапия дорилари, аслида, ҳамма билган ҳашоратўлдирувчи дорилардир.

Даволаш9 2 ҳафта давомида кунда 4-5 марта 30-50 гр баргизуб, сачратқи,

семизўти, исмалоқ, қизилқулоқ ёки қуруқ пиёз суви + 150 гргазанда суви + 30-50 гр сув ичилади.

9 Ҳар кун 3-4 марта сабзи суви ичилади. Кунда бир марта 1 қошиқзанжабил суви ичилади. Ҳар оқшом 30-50 гр зайтун ёғи + 30-50гр лимон суви ичилади. Хеч нарса ейилмайди.

9 2 ҳафтанинг охирида умуртқага аччиқ қовун ёғи билан компресқилинади. ("Мускул ва Суяк Касалликлари" бўлимига қаранг.)

9 2 ҳафта ўтиб саратон курси бошланади.

371

Эслатма:Хафтада бир марта хожамот қилиниши мумкин. Аммозулук қўлланиш мумкин эмас!

Кўз касалликлариКўз касалликлари мия, ошқозон, ингичка ичак, жигар, ўт пуфаги

ва буйрак билан боғлиқ. Аввал бу аъзолар даволанади. Тана соғломбўлса, кўз ҳам ўткирлашади. Оёқнинг бош ва кичик бармоғиданташқари 3 тa бармоқдаги оғриқ кўз безовталигига ишоратдир.

Кўзга ҳазмсизликдан ҳам кучли душман йўқ.Даволаш:Ошқозон ва ичак курсидан бошлаб, навбат билан жигар, мия, қон,

буйрак тозаланади. Бу курс бутун кўз касаллари учун зарурийдир.Кўз ёши каналларида туз йиғилиши ва тиққинлар пайдо бўлиши,

кўз ва қовоқларда ўткир ёки сурункали яллиғланиш, иссиқ чиқиши,иссиқ сезувчанлик, чарчаш, томир тиқилиши, кўришнинг хиралаши-ши, кўз босимининг юксалиши, катаракта бошланиши каби муаммо-лари борлар қуйидаги дориларни ишлатишади:9 Фенхель, хусусан, ёввойи фенхель суви кўзга томизилади.

Мўъжизавий шаклда кўзни қувватлантиради.9 1-2 чой қошиқ фенхель ёки арпабодиён уруғи, 150 гр қайнар

сувга аралаштирилади, 15 дақиқа дамлангандан кейин сузиладива совуганидан кейин кўз ваннаси учун ишлатилади.

9 Ҳафтада 1-2 марта кўзга 1-3 томчи дафна ёғи, зайтун ёки чопон-телпак ёғлари томизиш кўз касалликларига фойда беради вакўзни касалликдан асрайди.

9 Кўзга кунда 1-3 марта 1-3 томчи лимон суви томизилади. Бу 8-10ҳафта давом этилса, кўзни тозалайди, тузни кетказади, кўзиссиғини туширади, кўзни қувватлантиради. Лимон суви умрдавомида ишлатилиши мумкин.

9 Кўзёши xалтаси ичига 1 томчи асал қўйиш, кўзларга таъсирлифойда беради.

Ёки:9 Петрушка, чўпонтелпак ёки кўк чой дамланиб кўзларга компрес

қилади кейин бир томчи асал ёки янги лимон суви томизилади.Ёки:9 Пиёз ёки саримсоқ сувига айни миқдорда асал аралаштирилиб

кўзга эрта-кеч 1-3 томчи томизилади.

372

9 Ҳар оқшом чаккаларга седана ёғи сурилади.9 Бу амаллар асносида, кунда 2-3 марта, сабзи сувига 7-10 томчи

седана ёғи қўшиб, ичилади.9 Заъфарон суви ичиш кўзни қувватлантиради, катарактадан

сақлайди, томир тиқилишларини очади. Заъфарон суви, 1 тутан заъфаронни 200 гр сув билан аралаштириб,

бир кун турганидан кейин сузиб тайёрланади.9 Кўзларга она сути ёки янги соғилган сигир сути томизиш, ловия

унидан хамир қилиб қовоқлар устига қўйиш, бурунга чопонтел-пак ёки анфия (тамаки) тортиш, қулоқлар орқасидан ёки бош-нинг орқа томонидан қон олдириш кўз босимини туширади.

9 Елка, қулоқ орқасидан, бўйиндан, энса чуқурининг пастроғидан,бошдан, бел ва думғазадан хожамот қилиш

Ва9 Чаккаларга зулик қўйиш - томир тиқилиши, кўришнинг хирала-

шиши, кўз босимининг юксалиши, катаракта бошланиши, кўзжарроҳлиги ўтказган ёки йиқилиш натижасида яраланган кўзнитозалайди, қувватлантиради ва қон айланишини тузатади.

Эслатма: Кўз касалликларида тарама қон олдириш(хожамот)гакурак орасидан бошлаш керак.

Ривожланган ва қотиб қолган катаркта, ривожланган глаукома вакўз саратони касалларига, кўз жарроҳлиги ўтказганларга, кемотера-пия ва радиотерапия кўрганларга бошдан хожамот қилмайди, юзигабанка қўйилмайди.

Аммо бошга ва чаккаларга зулик қўйиш мумкин.Кўз учун зарарли нарсалар:Кўп ейиш, кўп сув ичиш, кўп туз ва табиий бўлмаган тузламалар,

ўта нордон нарсалар ейиш, пиёз, саримсоқ, қора зайтун ва сиркаишлатиш, ошқозон ва ичакларда газ чиқарадиган (хусу-сан,ширинликлар)таом ейиш, таомдан кейин ухлаш, кўп ухлаш, кўпжинсий муносабатда бўлиш, тепага қараб ухлаш, ухламаслик,бақириб ва қаттиқ йиғлаш, тез-тез ҳаммомга тушиш, тез тез юз вабўйинга банка қўйдириш, тез тез қон олдириш, майда ҳарфли ёзув-ларни кўп ўқиш.

Кўз учун фойдали нарсалар:Оз ейиш, индамасдан кўп йиғлаш, аксириш, кулимсираш, бошни

373

зайтун ёғи билан ёғлаш, бурунга зайтун, бодом, дафна ёғиларинитомизиш, ора сира қусиш, мия, жигар, буйрак ва қон тозалаш, яхшихарактерли бўлиш, тоза дарё ёки денгизларда сув тагида кўзларниочиқ тутиш, эрталаб чиққан офтобга қараш, тез-тез лекин қисқа муд-дат қуёшга қараш, маза қилиб ва етарлича ухлаш, баланд ёстиқдаётиш, сочларни ўстириш, тез тараш, ҳар куни сурма ишлатиш, кўз-ларни тез-тез фенхель суви билан ювиш, оқ қўзиқоринни қайнатибсувини ичиш.

Кунда 10-15 дақиқа кичик ҳарфли ёзувларни ўқиш фойдали. Қадимдан инсонлар соат бўлмагани учун қуёшга тез тез қарашар,

бу сабабдан кўз муаммоси бўлмасди. Инсон вужуддаги ҳар аъзонинг ўн саккиз минг оламда бир мисо-

ли борлиги каби, кўзнинг мисоли ҳам қуёшдир.

Оғиз соғлигиҲар бир тишнинг тагида турли аъзоларга боғланган иккитадан

акупунктур нуқтаси (олувчи) мавжуд. Еб ичиладиган озуқа ва энергия чайнаш билан бир-биридан ажра-

лади. Энергия бу акупунктур нуқталари воситасида тананинг умумийэнергия оқимига аралашади.

Милклар, тахминан, 40 та билан аъзоларга боғлиқ. Милкда бошланган бир касаллик милкка боғланган аъзога таъсир

қилганидек, бир аъзода бошланган касаллик унга боғлиқ милкка ҳамтаъсир қилади.

Масалан, олддаги уст милкларнинг қон айланиши мия қон айлани-шига боғлиқ. Бу милкларнинг аҳволи миянинг аҳволини кўрсатади.Милклар даволанар экан, айни пайтда миядаги қон айланиши ҳамдаволанган бўлади.

Шундай экан, оғиз касалликларининг даволаниши, албатта, уму-мий даволаш бошланганидан кейин бошланиши керак.

Энг кўп учрайдиган оғиз касалликлари, лабларда ва тилда шиш,яра(афт)лар, учуқ ва милк яллиғланишидир.

Лаблар ва тилда шиш - ҳазмсизлик, мижозга тўғри келмагантаoмлар ва ичимликлар, тананинг ҳар қандай жойидаги қуртлар,иммунитет тизимининг заифлашиши, факат энг кўп Аспирин кабидорилар, Аспартам, Аспасвит, Аспармикс каби ширинлаштирувчи-лар сабабли юзага чиқади.

374

Шоколад, сақич, ширинликлар, кетчуп, сосиска, газли ичимлик-лар, диета таомлари ва ичимликларида ва кўп дориларда ширинлаш-тирувчи ишлатилганини унутмаслик керак.

Афт (яра)лар, атрофи қизил кичик яраларга айтилади. Афтлароғиз ичида пайдо бўлади, тез-тез такрорланади, юқумли касалликэмас.

Мутахассислар aфтларини иммунитет тизими муаммоларига,ДНК вирусларига ва ДНК ўзгаришига боғлашади. Афт (яра)лар,Бaҳчaт касаллиги, Оқденгиз харорати ва Ичак касалликларинингсимптоми бўлиши мумкин.

Ароматлар, қўшимчали таомлар, синтетик ферментлар, синтетикгормонлар, антиревматик ва антидепресан каби дорилар aфтлар кел-тирган сабаблар орасида жой олмоқда. (“ДНКдаги Ўзгаришлар”бўлимига қаранг.)

Учуқ, лабда, бурун остида ва жинсий аъзолар атрофида пайдобўлган ичи суюқлик билан тўла шишчалар бўлади. Учуққа Херпес-симплекс вируси сабаб бўлади. Вирус танада инактив қолиб, ички ваташқи активланганда учуқ такрорланади.

Учуқинг иссиқ чиқиши ёки шaмоллашга боғлиқ экани ҳисобгаолинса, умуман қўрқишнинг хожати йўқ.

Лекин Херпес ДНК вируси ҳисобланиб, ДНКга таъсир қилиб,унда ва ҳужайра тузилишида ўзгаришларга сабаб бўлади. Айни пай-тда жисмоний, зеҳний ва руҳий ўзгаришларга ҳам олиб бориши мум-кин.

Оддий ҳолларда учуқдан қутулиш учун, унга қaтиқ, нордон анорсуви ёки сирка суриш етарли бўлади.

Аммо Херпес-симплекс вируси факат очлик ва Қуръони каримўқиш билан кетказилади.

Милк яллиғланиши (Периодонтит), тишларни қоплаган суяк ваюмшак милк тўқималарининг яллиғланишидир.

Яллиғланган милк қизил ёки кўкиш бўлади, оғизни чўтка биланювганда қонайди.

Туғишнинг олдини олувчи таблеткалар ва бошқа синтетик гор-монлар, юрак дорилари, антибиотиклар ва анти-депресанлар кабииммунитет тизимига салбий таъсир қилган дорилар, қўшимчалиемаклар, озиқланиш бузуқлиги ва ҳазмсизлик милк яллиғланишигасабаб бўлади.

Милк яллиғланиши фақат милкларга эмас, суяк тўқимасига ҳамтаъсир қилиши мумкин.

375

•

Милк яллиғланишининг бош симптомлари - оғиздан ҳид келиши,кўкариб-шишган милклар, тиш ювишда қонаш ва оғиз таъминингбузилишидир.

Касаллик жуда илгариласа, суяк эриб, милклар орқага кета бош-лайди.

Баъзан қимирлаган тишни олиш керак бўлади. Тиш олинганда,ўрнига тампун қўйиш тўғри эмас, aксинча, қонни тўхтатмаслик ваоқишини таъминлаш керак.

Тампун, тиш томири атрофида бириккан яллиғли қоннинг чиқибкетишини тўсади. Оқибатда, ичкарида қолиб кетган йиринг милк ватишларни ушлаб турган суяклар яллиғланишига сабаб бўлади. Буҳолат йилларча давом этиши мумкин.

Тишларни тутиб турган суякларнинг яллиғланиши бошқасуякларнинг ҳам яллиғланишига (остеомиелитга) йўл очади.

Қизиғи шундаки,тишларни тутиб турган суяклардаги яллиғлаништозаланганида тананинг ҳар қандай жойида кузатилган остеомиелиттузалиб кетади.

Милк жарроҳлиги билан имплант қўйилиб, милк тарошлангандавужуднинг энергия оқимлари бир-бирига аралашади, тиш тагидагиакупунктур олувчилар бузилади ёки йўқолади. Оқибатда, мавжудкасалликлар чуқурлашиб, янгилари юзага келади.

Бугун милклардаги яллиғланиш ва қонашни тўхтатиш сабабли,қил томирлар лазер билан куйдирилмоқда.

Милклардаги қил томирлари лазер билан куйдирилгандан кейинустки милкларга боғлиқ мия ва паст милкларга боғланган жинсийорганлардаги қон ва энергия айланиши тузалмайдиган бўлиб бузилади.

Бундан ташқари, лазернинг ДНКга таъсир қилиши натижасидагенетик мутациялар вужудга келади. Айни шаклда, ривожланган тех-нология билан кўпайтирилган ва тиш тузилмаси билан айни хусуси-ятларга эга суяк кукуни каби дориларнинг тиш ёки милкларга ишла-тилиши ҳам кутилмаган натижалар туғдириши мумкин.

Амалгама пломбалари фалaж, алзгеймер, паркинсон, эгзема,садаф, бепуштлик ва буйрак касалликларига сабаб бўлиши мумкин.

Соппа-соғлом ёш қиз амальгама пломба қўйдирганидан 1-2 ҳафтаўтиб, бўйнида садаф чиққани ва одатдан кесилгани тажрибада кўрил-ди. Пломба олиб ташлангандан кейин одат тузалди, седеф йўк болди.

Нанотехнологик маҳсулотли протезлар, имплантлар ва наноком-позит пломбалар нотаниш ва кутилмаган хавфлар манбаидир.

Бу таҳликалардан бири оғиздаги чип бўлишидан келади. Бу чип

376

воситасида бемор “марказий компьютер”га автоматик боғланишимумкин ва шу тарзда зеҳни бутунлай бошқарилиши мумкин.

Бу сабабли, тишларда юзага келган чиришларни эски усулда тоза-латиш, пломба ёки қоплама қилдирмасдан, борлигича қўйиш ман-тиқлироқ бўлади (“Зеҳнни Бошқариш” бўлимига қаранг.)

Оғиз касалликларини жойлашувига кўра даволашДаволаш, юқорида айтилган оғиз касалликларига сабаб бўлган

нарсалардан қочиш билан бошланади. Иккинчидан, оғиздага амаль-гама ва нанокомпозит пломбалар чиқарилади. Бундан кейин:

• Ҳар тонг оғизга бир тутам ёввойи жамбул олинади. Жамбул чай-наиб, бутун оғиз ичи тўқималарини эмилади. Оғиз ичи тўқималаридатўпланган токсинлар тупукка аралашади. Оғиз тўлса, тупурилади.

• Ҳар оқшом 8 дона қалампирмунчоқ тупук билан намланади, тиш-ларда бироз эзилиб, лаблар билан милклар орасига тўрттадан қўйила-ди. Эрталабгача туради ва тупурилади. Бу 1-2 ҳафта давом этади.

• Ҳар кун жағ ости билан қулоқларнинг олдиларигача банка қўйи-лади. 3-5 дақиқа туради. 2 ҳафта давом этилади, 3 ой танаффус билантакрорланади.

• 1 ҳафта ўтиб милкларга кетганича зулук қўйилади.• Яралар ёпилганидан сўнг, мисвоқ ишлатиш бошланади ва ками-

да 40 кун давом этилади.• Оғизда диш қоплaма (коронка)лар бўлса, ҳар таҳоратда милклар

массаж қилинади ва шишган милклар қонатилади.• Умумий нўхот катталагидаги прополис, ёки қарағай сақичи +

фимиам аралашмасини 2-3 соат чайнагандан сўнг ютилади. 40-60 кундавомида бу жараён милк қонашларини ва яллиғланишини олдиниолади; ҳазмни тузатади, ичакларни ишлатади.

• Зулук курсидан сўнг 3-5 кун ўтиб бошдан хожамот қилади.• Кунда 2-3 марта тишлар мисвоқланади, ҳар сафар мисвокнинг

учи кесилади. Ёки милклар бармоқ билан массаж қилинади.• Тиш тозалиги ва оғизнинг яхши ҳиди учун кунига 5-7 дона кар-

дамон ёки қалампирмучоқ чайналади ва ютилади. Кушимчали моддатаркибли тиш пастаси ишлатиш тавсия этилмайди.

Чунки тиш пастаси оғизда яшаган ва оғиз соғлигидан масъули-ятли бўлган 35 тур микробни йўқ этади.Бу микроблар тикланмагуни-ча оғиз соғлиги ҳақда гапириш мумкин эмас.

Бу даволанишни амалга оширганлар тиш пастасининг тозаловчиэмас, кирлатувчи эканини англайдилар.

377

Қулоқ касалликлариЎрта қулоқ яллиғланиши ҳақда билги олиш учун “Фибрил

Конвулсиялар” ва “Қулоқ Оғриғи” бўлимларига қаранг.Қулоқ шанғиллаши9 Қулоқларга 3 томчи пиёз суви ёки янги сиқилган ёнғоқ барги

суви томизилади;9 Қулоқларнинг орқасига қарағай сақичи ёки пиёз суви билан

намланган пахта ёпиштирилади;9 Елим ўти чойи ичилади;9 10 гр тош тузи, 50 гр илиқ сув билан эритилади. Сўнгра бу тузли

сувдан керакли миқдор олинади ва айни миқдор асал билан ара-лаштирилади. Эрта-кеч илиқ қилиб 7-8 томчи қулоқларга томи-зилади. Ўртақулоқ яллиғланишига, қўзиқорин(грибок)га вақулоқ гаранглигига фойда беради.

Қулоқларнинг ва бошнинг орқасидан қон олдириш; қулоқларнингорқасига зулик қўйиш; чаноқ ости ва чаккаларга банка қўйиш, қулоқяллиғланишини қуритади, гаранглик ва шанғиллашни кетказади.

Кир билан тўлиб қолган қулоқларга:• Бир парча пахта фитил қилиб, асалга ботириб қулоқ ичига қўйи-

лади, 2-3 кун туради. Кейин 16 миқдор карбонат + бир миқдор Эронзаъфарони сиркада эритилади, бироз илитиб кунига икки марта 7томчидан қулоқларга томизилади. 5-7 кун амал қилинади. 5-7 кунўтиб помпа билан илиқ сув бериб қулоқлар тозаланади.

Соч, қил ва тирноқларҚил, соч, соқол ва тирноқлар ҳаёт давомида ўсади, ўлимдан кейин

ҳам бир муддат ўсишда давом этади, жасаддан айрилганидан сўнгчиримайди.

Сочлар миянинг умумий ҳолатини кўрсатади. Мияси соғлом ва қувватли бўлганларнинг сочлари болаликда -

сарғиш, балоғатга етганда - қизимтир, ёшликда - қаҳваранг бўлaдиёки қораяди. Теп-текис ёки жингалак эмас, ўртача бўлади; жудақалин ва сийрак эмас, ўртача қалинликда бўлади.

Киши каттаргани сайин сочлар секин-аста сийраклашади ваоқаради. Соғлом кишининг сочи ёшликда ва қариликда тез ўсади.

Буюкларимиз соч - сафодан, тирноқ - жафодан ўсади, дейишган.Соч эркакларда ақл ва энергия ҳолатини, аёлларда эса аёллик,

378

шафқат ва марҳамат сифатларини кўрсатади.Соч ҳолати жигар, ўт пуфаги, юрак, ўпка, тухумдон, ичаклар, буй-

раклар ва сийдик йўллари билан боғланган.Жигар ва ўт пуфаги соғлом бўлмаса, бошнинг ён тарафларида соч

тўкилиш бошланади. Буйрак ёки юрак заиф бўлса, бош ўртасидаги сочлар сийраклашади

ва зaифлашади. Ўпкалар касал бўлса, сочлар қуруқ ва жонсиз бўлади. Тухумдон касал бўлса, соч учлари иккига айирлади ва соч синув-

чан бўлади.Метаболизм қолдиқлари сочлар ва тирноқлар воситасида ташқари

чиқаради. Қолдиқлар қон воситасида тирноқларга ва соч илдизлари-га, кейин соч толаларига юборилади. Тирноқлардан ҳам бир нечакасаллик ташҳис қилиниши мумкин. Қанд касаллигида, гормон бузи-лишида, бўғин, суяк, буйрак ва ўпка касалликларида, метаболизмбузилиши, қонсизликда тирноқнинг ранги, шакли, қалинлиги, нозик-лиги, синувчанлиги, тез ёки секин ўсиши ўзгаради.

Қони заҳарли инсоннинг тирноқлари қалин, чизиқли, кулранг ёкидоғли бўлади.

Ичаклардаги бузилиш ва темир етишмаслиги тирноқ тагиданбилинади.

Тирноқларини олмаганлар ёки тирноқ еганларнинг анча-мунчасируҳий мувозанати бузилган инсонлар экани тасбит этилди.

Қўлнинг каби оёқ тирноқларининг ҳам аҳамияти катта. Вужуддаги энергия оқими хаттлари (линиялари) тирноқнинг икки

ёнидаги акупунктур нуқталаридан бошланади. Масалан, қўлнинг кичик бармоқ тирноғининг уст томонидан

юракка, ишорат бармоқ тирноқдан қалин ичакка, бош бармоқ тир-ноғидан ўпкага, узук бармоқ тирноғидан нозиқ ичакка кетган энергияхатти (линияси) бошланади. Ўрта бармоқ тирноғидан эса бутун энер-гия хатт(линия)ларини бирлаштирган энергия оқими бошланади.

Ҳар бармоқнинг тирноғи уларга боғланган аъзонинг соғломликҳолатини кўрсатади. Бармоқлар - инсоннинг маънавий оламинингойнаси: ўрта бармоқ - дин, узук бармоқ - ахлоқ, кичик бармоқ - юракҳолатини билдиради.

Узук бармоқ, масалан, бармоқ эгасининг инғичка ичагинингсоғлиғи билан бирга ахлоқи ҳақида ҳам билдиради. Демак, инсонахлоқи унинг еган таоми ва ҳазми билан тўғридан-тўғри боғлиқ.

Бармоқларнинг маънавий даражаси бор. Шу сабабли Пайғамбаримиз(с.а.в.) Ойишаи Сиддиқа (р.а.) онамиздан ривоят этилган ҳадисда шун-

379

дай дейдилар: “Эй, Ойша, тирноқларингни олганингда ўрта бар-моғингдан бошла, кейин кичик бармоқ, кейин бош бармоқ, кейинўрта бармоқнинг ёнидаги бармоқ, кейин шаҳодат бармоғингга ўт,бундай тирноқ олиш бойлик беради”.

Албатта, бу тирноқ олиш шакли фақат мол бойлиги билан алоқалиэмас, жуда кўп ҳикмати борлиги муҳаққақ.

Пайшанба куни асрдан сўнг ёки жума куни таҳоратли тирноқолиш суннат: “Бирор кимса жума куни тирноқларини олса, унингтанасига шифо келади, касалликлардан қутулади”. (Ҳадисишариф).

Қадимда шу 4 та нарсанинг тупроққа кўмилиши буюриларди:соч, тирноқ, қон, туғилган чaқалoқнинг эши ва киндиги.

Бу амр сўзсиз бажо келтириларди. Эски замонларда хотинларсочларни тарар эканлар,тўкилган сочларни битта қолдирмайтўплашарди. Чунки соч ва тирноқ воситасида жодугарлар сеҳрқилишини билишарди. Бугун бу билгилар унутилаяпти. Қон васоч ташҳис баҳонасида дунё лабораторияларига бемалол юбо-рилмоқда.

Сочларнинг кимёвий таркибида кадмий ва селений бор. Буикки модда нанотеxнологияда қўлланилган иккита асос моддаэканини ҳеч унутмаслик керак.

Соч тўкилишиСоғлом кишида ҳар кун яқин 20 соч донаси тўкилади. Қон заҳар-

ли бўлса, соч томирларини қуритади ва ортиқча соч тўкилиши май-донга келади.

Янги тўкилa бошлаган сочларни қутқариш мумкин. Лекин узоқдавом этган калликдан кейин соч чиқишини кутиш - қуриган дарахт-дан мева кутиш кабидир. Қуриган соч тухумларининг яна жонлани-ши имконсиз.

Кимёвий модда ишлаб чиқарган фабрикаларга, катта йўлга яқинжойда яшаш, компьютерда кўп ишлаш, микротўлқин печлар, тозаликмоддалари, кортизон ва туғишни бошқариш таблеткаси, антиревма-тик, антидепресан ва бошқа дорилар, кимёвий соч бўёқлар ва шам-пунлар қўлланмоқ соч тўкилишига сабаб бўлади.

Шампунлар таркибида остроген гормонсимон кимёвий моддалар,ароматлар ва эритувчилар бўлгани учун умумий соғлиқни хавфостига қўйгани каби, сочнинг кирланишига ва тўкилишига ҳам сабаббўлади.

380

Шампун ишлатган ҳар ким аввал ҳафтада 1, кейин 2, кейин ҳаркун сочини ювишга мажбур бўлади. Бу ҳолат шампуннинг тозаловчиэмас, кирлатувчи эканини очиқдан очиқ кўрсатмоқда.

ДаволашҲадиси Шарифда: “Сочларингизнинг сизда ҳаққи бор. Уларни

таранг ва ёғланг” дейдилар.Ҳазрати Али (р.а.) “Тароқ ишлатишга қаранг. Тароқ ғам, вабо ва

фақирликни кетказади, кўзларни қувватлантиради”, дейди. Инсон анатомияси ва физиологияни билган киши, бу сўзларнинг

маъносини тушунади. Билмаган киши эса буларга ишониши кифояқилади.

Тароқ тахта ёки суяк каби табиий нарсалардан бўлиши керак.Сочларни тараш бошнинг ўртасидан бошланади аввал ўнг, кейин чаптомонга ўтилади.

• Зарарли таомлар умуман тарк қилинади ва табиий озиқланишгаҳаракат қилинади. Алмаштириб, арпабодиён, қалампир ва газандачойи ичиш, янги майда қалампир, бодринг, пиёз, саримсоқ, петруш-ка, қоратундак сочларни қувватлантиради.

• Таомлар тартибга солиниши керак, жигар ва қон тозаланишиқилинади, ҳафтада 1 кун 36 соатлик очлик рўзаси тутилади.

• Ҳар очлик куни навбат билан елка, бўйин, бош, курак ораси,бел ва думғаза ва тиззалардан қон олдирилади. 3 ой ўтиб янадатакрорланади.

• Ҳар баҳор ва кузда, қулоқларнинг орқасига, бўйинга, соч ўсма-ган жойларга ва чиқиш ерига зулик қўйиш ҳам соч тўкилишини тўх-татадиган мўъжизавий жараёндир.

Дорилар:9 Баҳорда 30-40 кун давомида кўкарган арпа ёки буғдой ишлатиш

сочларни гўзаллаштиради, порлатади ва бақувват қилади.9 Кунда 1 марта ёки ҳафтада 3 марта майдаланган седана билан

аралаштирилган зайтун ёғи бош теришига массаж қилиб сурил-са, шампун ўрнига тухум сариғи, қатиқ суви, ёғсиз қатиқ ёкинамланган кепакли нон қолдиғи ишлатилса, сочлардаги бутунмуаммолар йўқолади, ҳатто оқ сочлар қораяди.

9 Қалампирли олма сиркаси бош терисига массаж қилиб сурилсаёки лимон суви ёки қайнатилган петрушка суви билан аралашти-рилиб, сочлар силанса, қувватланади ва ўса бошлайди.Қалампирли олма сиркаси учун “Қон ва ТомирларнингТозаланиши” бўлимига қаранг.

381

Бош терисига массаж қилиб сурилганида соч тўкилишини тўх-татган, сочларнинг қувватланиши ва ўсишини таъминлаган қув-ватли дорилар: 9 Ёнғоқ пўсти печда қовурилади, майдаланади, зайтун ёғи ва 1-3

томчи гул ёғи билан аралаштириб бош терисига сурилади.9 Янги газанда майдаси ёки суви, сирка билан бош терисига сурил-

са, садаф ва кепакни йўқoтади, яраларни ёпади, сочларни қувват-лантиради, порлатади.

9 Зиғир уруғи яхшилаб майдаланади. Зиғир ёғи, зайтун ёғи ёкикунжут ёғи билан аралаштириб, бош терисига сурилади.

9 15 дона ёнғоқ + 40 дона хурмо уруғи печда яхшилаб пиширила-ди. Кейин 15-20 дона аччиқ бодом +30-40 дона аччиқ қалампируруғи қўшилиб, майдаланади ва зайтун ёғи аралаштириб малҳамсифатида ишлатилади.

Кепакка қарши:Бўйин ва курак орасидан қон олдириш, қулоқ орқаси ва бўйинга

зулук қўйиш жуда таъсирли восита.9 100 гр селдир барги суви ёки 100 гр қизил лавлаги суви 30 гр

сирка билан аралаштириб 2 ҳафта давомида ҳар кун бош териси-га сурилади.

9 Бош терисига сурилган артишок суви, хусусан, ёввойи артишок(туя тикани) суви кепакни йўқотади.

Ёки9 Бодом майдаланади ва керакли миқдорда сирка билан аралашти-

рилади. Оқшом бош терисига сурилади ва эрталабгача туради.Ёки9 Боб, кунжут, қовун уруғлари тенг миқдорда аралаштирилиб май-

даланади. Кейин керакли миқдорда қизил лавлаги суви билан ара-лаштирилиб кун ора бош терисига сурилади. Орадаги кунларда,ичига бир неча томчи гул ёғи томизилган зайтун ёғи сурилади.

Энг кучли малҳам:9 Тенг миқдорда майдаланиб, эланган шиша ва туйилган қора хан-

тал, керакли миқдорда зайтунёғига аралаштирилади ва бош тери-сига едирилиб сурилади.

Соч бўяшЛенфома ва қовуқ саратонларига сабаб бўлган 22 xил кимёвий

382

қўшимча моддаларининг соч бўёғи ишлаб чиқаришда ишлатили-ши таъқиқланган.

Лекин бу “соч бўёқлари энди зарарсиз”, дегани эмас. Соч бўёғиишлаб чиқаришда ишлатилган, етарлича тадқиқ қилинмаган қўшим-ча моддалар ва янги кимёвий қўшимча моддалар ҳам шу каби хавф-лар келтириб чиқариши мумкин.

Кузатган булсангиз, чақолоқларнинг бошн суягининг марказидаюмшоқ “лиқиллaб” турган бир бўшлиқ бор, бу вужуднинг ҳар бирҳужайраси билан боғлиқ бир энергия марказидир.Бу бўшлиқ умрбуйи шундай очиқ қолади.Кичраяди, аммо хеч қачон тамоман ёпил-майди.Инсоннинг бошига суртилган ҳар қандай кимёвий модда шу"ликилдоқ" орқали вужуднинг ҳар ҳужайрасига ёйилади.

Бундан ташқари, энса чуқуридан икки қош орасигача кетган, сий-дик йўллари энергия канали устида жойлашган тахминан 100 донаакупунктур нуқтаси бор.

Сочларга ёки бошга сурилган моддаларнинг зарари ёки фойдасибу акупунктур нуқталари воситасида буйрак, сийдик йўлларига ҳаттоҳомиладор аёлнинг ҳомиласига ҳам етиб боради.

Шампун ўрнига қатиқ суви, янги тухум сариғи, намланган кепакёки табиий совун ишлатиш керак. Соч бўёғи ўрнига хина ишлатили-ши мумкин. Турли ранглар ҳосил қилиш учун хинага айни миқдордамайдаланган қалампирмунчоқ эман пўсти, ёнғоқ пўсти, барги, чопон-телпак, чой, қаҳва ва зайтун ёғидан бири ёки бир нечаси қўшиш мум-кин. (“Хинo” бўлимига қаранг.)

Шайтон тирноқ (тирноқнинг бармоқ ичига ўсиши)Тирноқнинг бармоқ ичига ўсиши одатда оёқнинг бош бармоғида,

тирноқнинг бир томонида ёки икки томонида бўлади.Бош бармоқнинг ич томонида, тирноқ тубидаги акупунктур нуқта-

сидан жигар энергия оқими, ташқи томондан эса талоқ энергияоқими бошлайди. Бу аъзолар кишининг маънавияти учун жудамуҳим аъзодир.

Жигар - руҳ маркази, талоқ эса сир маркази билан боғланган,дейишади алломалар.

Бузилган тирноқ халқ орасида “шайтон тирноқ” дейилишидачуқур маъно бор.

Тирноқ бузилишидан қутулиш учун фақат тирноқни даволашгауриниш фойдасиз, ҳатто бу жигарга ва талоққа зарар беради. Авваловужудга умумий даволаш курсини тадбиқ қилиш лозим.

383

Даволаш • Аввало озиқланишни тартибга солиш, жигарни тозалаш, ҳижрий

13, 14, 15 кунлар оч бўлиш, хусусан, “Луқмон” ва “Бақара” сураси163-164 оятларни ўқиш керак.

Ҳар оқшом оёқ ваннаси қилинади:• 1 литр иссиқ сувга 100 гр тоғ тузи қўшилади ва оёқлар бу сувга

солиниб 20-30 дақиқа туради. Туз ўрнига дамланган чопонтелпак,ёнғоқ барги, қайнаган анжир барги ва шохлари, ёки қайнаган қарағайбарги ҳам ишлатилиши мумкин.

Оёқ ваннасидан сўнг• Бир бўлак пахта тузли сувга ботирилиб, тирноқни бироз кўтариб

орасига қўйилади. Тузли пахта бармоқдаги яллиғланишни олади.Ёки• Анжир баргининг баргидан чиққан сут, пахтага сурилиб, айни

шаклда тирноқ остига қўйилади ва янги анжир икки бўлиниб пахтагасурилади.

• Доим тоза пайпоқ ишлатилади, пайпоқ ва оёқ кийимнинг оёқнисиқмаслиги керак.

Қилнинг ўралиши (қайтиши)Қилнинг ўралиши (қайтиши), тананинг ҳар жойида бўлиши мум-

кин бўлган фақат жуда кўп думғазада чиқиб, периодик такрорланганхасталикдир.

Такрорланишни олдини олиш учун умумий даволанишниўтиш керак. Қил қайтишида тарама қон олдиришларга думғаза-дан бошланади.

Ва ҳар очликнинг илк куни - яъни 10 кунда бир - қон олдирилади.Илк қон олдиришдан 5-7 кун ўтиб, думғазага 11 дона зулик қўйила-ди ва 3-4 ҳафта ора билан 3-5 марта такрорланади.

Янги ҳосил бўла бошлаган қил қайтиши атрофига банка қўйилади,оғриган жойга, ўртасидан кесилиб, тавoда пиширилган пиёз - иссиқҳолда - қўйилади ва совиганда алмаштирилади. Оғриган жойда-яллиғланиш бўлса, қора(ихтиол)малҳам билан компресс қилинади, 1кеча тургандан кейин зулук қўйилади.

Қил қайтишининг шиши бўшагунича, даволаш юқорида айтилганҳажмда такрорланади.

Қил қайтиши курсида зулукдан-да таъсирлирoқ восита йўқ.

Лазер депиляцияси (қил тушириши)Лазер депиляцияси, қил томирларидаги ҳужайраларни лазер нури

384

билан ёқиб, такрор чиқмайдиган қилиб туширади. Лазер нури қилтузилишида мавжуд пигмент томонидан сўриб олинади ва иссиқликэнергиясига айланади. Ва сониялик юксак иссиқлик қил томиринийўқотади.

Қил томирининг тамоман йўқ қилиниши учун, камида, 5-6 сеанскерак. Лазер депиляцияси қилдирганларнинг яқин 35-40% эркаклардир.

Тери мутахассислари ДНК вируси бўлган Херпес-симплекс виру-си бор хасталарга лазер депиляциясини таъқиқлашади. Чунки ўзиДНКда ўзгаришларга сабаб бўлган Лазер, Херпес-симплекс вирусиниянада активлаштиради.

Дунё аҳолисининг 90% га яқинида бу вирус актив ёки инактивформада мавжуд. Бунга парвo қилмай, истаган киши хоҳлаган кишилазер депиляцияси қилдиришмоқда. (“ДНКдаги Ўзгаришлар”бўлимига қаранг.)

Инсон вужудидаги қил ва туклар, аслида, баданни ҳар хил таҳли-калардан сақлайди.

Масалан, зарарли ёғлар, токсинлар теридаги шу туклар воситаси-да ташқарига чиқарилмоқда. Шу боис, қил ва туклар баданни метобо-лизма қолдиқларидан тозалашда буйракдан сўнгра иккинчи ўриндатурадиган аҳамиятли мавқега эга.

Янада муҳими, Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнингдеганига кўра, одамнинг жони вужуддан чиққанда, бадандаги ҳарбир қил тубидан чиқар экан.

Қўлтиқ ости ва қорин ости (қосиқ) қилларидан ташқари, қилларниолиш, дори билан тушириш, қош териш, оёқ, кўкрак, бел қилларинитушириш Исломда таъқиқланган.

“Аллоҳ, баданларга нақш чизган ва чиздирганни, юз туклари-ни олдирганни, гўзаллик учун олд тишларининг ораларини йўн-дирганни ва Аллоҳнинг яратганини ўзгартирганни лаънатлади.”(Саҳиҳий Бухорий, "Китоб-ул- Либос",153)

Баъзи буюклар, “Қил олганлар қилларнинг ҳикматини билса эдибошини тошларга ура-ура ҳаётларини охирига етказган бўлишар-ди”, дейишган.

Тери касалликлариЭгзема, садаф ва витилиго(пес) каби касалликлар ички ва ташқи

муаммолардан келиб чиқади. Ички сабаблар жисмоний ёки генетик(руҳий) бўлиши мумкин.

385

Жисмоний сабаблар жигар ва буйракнинг етарли даражада ишла-маслигига боғлиқ бўлса ҳам, илдизи албатта озиқланиш тизимидагибузилишларга ёки кимёвий моддалар берган зарарга бориб тақалади.

Тери касалликларининг келиб чиқиш механизми ҳам“Касалликларнинг Бошланиши ва Ривожланиши” бўлимидаайтилган кабидир. Биргина фарқи, вужудда бириккан токсик, ёқувчимоддаларнинг тери воситасида ташқари чиқиши, бу сирада теридақичиш, тўкилиш, яра каби муаммоларнинг юзага келишидир.

Бу хасталиклар сабаблари фарқли бўлиши мумкин, аммо уларнингдаволаниши, асосан, бир хил: oзиқланишнинг тузатилиши биланбирга ошқозон, ичак, жигар, буйрак тозаланиши ва бошқа тозала-нишлар қилинади.

Aллергик тери касалликларидан даволаниш фақат аллергиягасабаб бўлган модда ёки таомлардан узоқлашиш шарти билан мумкинбўлади.

Хрониклашган тери касалликларини ташқаридан, айрим бўлга-ларнигина даволаш фойдасиз, ҳатто зарарлидир.

Нега? Чунки иммунитет тизими қувватли экан, вужуднинг зарарли мод-

даларни ташқарига чиқариб ташлашига хеч қандай нарса тусиқ була-олмайди.

Тиббий даволаш билан тери касаллиги бир муддат яхшиланишимумкин, аммо кейин яна пайдо бўлади. Бу айлананинг охири йўқ.

Зарарли, чунки танадан чиқарилган токсик модданинг чиқишйўли терига сурилган даволаш воситалари билан ёпилади ва ичкиаъзолар зарар кўради.

Бир бемор тиб дунёсида ташҳис қилинмаган кўз касаллигиданшикоят билан келди. “Неча xил касалликлар ўтказдингиз?”,деб сўра-ганимда, “ҳеч қандaй касаллик кечирмадим. Фақат икки йил аввалкичик безовталик ўтказдим. Икки оёғим ҳам ўрта уч бармоғим ора-сида ёқувчи ва жуда кўп қичийдиган оқиш бор эди. Лекин фармацевттанишим, соғ бўлсин, бир дори берди ва бу оқишнинг бир-икки кундатўхташини айтди. Дорини сурдим, оқиш ҳам, қичиш ҳам кетди.Қутулдим. Лекин бу воқеа кўз касаллигим билан ҳеч қандай алоқасийўқ”, деди.

Афсуски, бу воқеа тўғридан-тўғри кўзларидаги касаллик биланалоқали эди, чунки оёқнинг ўрта уч бармоғининг акупунктур нуқта-

386

ларидан бошлаб, кўз марказигача кетган энергия оқими бор. Касал одам ишлаб чиқаришда олтин ва кумуш ишлатиладиган

кимёвий моддалар (синил кислота каби) билан ишлаганди. Бу модда-лар кўз марказига бирикмасдан, оёқ бармоқларининг орасидаги оқимбилан чиқаётган эди. Чиқиш йўли фармацевт берган дори биланёпилгач, ташҳис қилинмаган бу кўз касаллигига тутилган.

ЭгземаҚўллар, юз ёки жинсий аъзолардаги эгземалар, кўпинча, аллергик

реакциялар натижасида юзага келади.Бу тип эгземаларнинг сабабларини ташқи сабаблар дейиш мум-

кин. Масалан, бўтқа билан озиқланган чақалоқ юзидаги эгзема

бўтқадаги сут кукуни ва витаминларнинг аллергик реакцияларга йўлочишидан келади.

Буғдой уни (гени ўзгарган буғдой типи 405-550) билан ишлаган-лар (қон гуруҳи “0” ва “Б” новвойлар)нинг юз ва қўлларидаги эгзема-лар ёки кимёвий моддалар ва порошок билан ишлаганларнинг эгзе-малари ҳам бу гуруҳга киради.

Бу тур эгземалар, эгземага сабаб бўлган моддалардан узоқлашган-да, ўз-ўзидан ўтиб кетади.

Бу хасталикдан даволаниш ҳам фақат аллергенлардан узоқлашишшарти билан мумкин бўлади.

Умумий ДаволашБарча эгземанинг давоси, юқорида айтилгани каби, озиқланишни

ва ҳазмни тартибга солиш, жигар, буйрак ва қонни тозалашдан ўти-лади. Тозлашлар билан бирга (7 кун ораликлар билан) 17 марта 3 кун-лик очлик қилинади.

Тўққизинчи ва ўн олтинчи очликдан сўнгра жигар тозалаш қили-нади, ўн еттинчи очликдан сўнгра буйрак тозаланади.

Бир ой кейин 10 кунлик очлик қилинади, очликдан кeйинги ўнбиринчи кун мева суви ичилади ва жигар тозаланади. Уч хафта кейинбуйрак тозaланади. ("3 кунлик очлик","10 кунлик очлик","Жигар тозалаш","Буйрак тозалаш" бўлимларига қаранг)

387

Муайян (локал) бўлгаларнинг даволанишиОзиқланишни ва ҳазмни тузатгандан кейин, муайян (локал) бўлга-

ларнинг даволаниши бошланади.Бадандаги муайян бўлгалардаги қуруқ эгзема иссиқ сув билан

ювилгандан ёки сув буғига тутилгандан кейин, яхшилаб артилади.Кейин қуруқ ёки намли эгземанинг атрофига банка ёки зулик қўйила-ди ёки хожамот қилади.

Бу жараёндан кейин эгземани қашиш ва қонатиш керак.Кейин қуйидаги дорилардан 1-2 донаси қўлланилади:9 Ярим литр сирка қайнатилади, бироз совуганидан кейин 1ош

қошиқ тош тузи сирка ичида эритилади. Тоза мато, иссиқ тузлисиркага ботирилиб, эгземали жойларга қўйилади. Мато совума-сдан, янгидан иссиқ тузли сиркага ботирилиб, эгземага қўйиладива шу шаклда касал чидайдиган даражада такрорланади.

Ёки:9 Етарли миқдорда дафна меваси, пўсти ва барги (ёки фақат барги)

бир идишга солинади. Устидан икки бармок баландлигида сувқуйилади ва паст оловда 15 дақиқа қайнатилади. Тоза мато,иссиқ дафна сувига ботирилиб, эгземали жойларга қўйилади.

Мато совумасдан, янгидан иссиқ дафна сувига ботирилиб, эгзема-га қўйилади ва шу шаклда касал чидайдиган даражада такрорланади.

Дафна барги ўрнига тирноқгул гули ва барги ёки чопонтелпакайни шаклда қўлланилади. Фақат тирноқгул ва чопонтелпак қайна-тиб эмас, дамланиб ишлатилади.

Бу жараёндан мақсад тузли сирка ёки дафна суви билан енгилёндиришдир. Ёнгандан сўнг эгземали бўлгалар пўст оча бошлайди,пўст остида янги, тоза, соғлом тери чиқади.

Ёки:9 Кўрғошин парчаси, сирка ичида 2-3 кун тургандан кейин чиқари-

лади ва қуритилиб ташқи қатлами олиниб, кичик парчаларгабўлинади.

Бир миқдор кумуш ва аччиқ бодом, олинади ва улар бирга печда -бодом кул бўлгунича - ёқилади.

Бу шаклда тайёрланган дорилардан 3 гр қўрғошин + 3 гр ёқилганкумуш + 3 гр аччиқ бодом кули + 3 гр қуруқ чистотел ўти барги кели-да яхшилаб туйилади. Эланиб, 1-3 томчи гул ёғи ва етарли миқдорда

388

ўткир сирка билан қaймоқ ҳолига келтирилади. Аввалдaн сирка сури-либ, қашиб, қонатилган эгземали жойларга сурилади ва туради.

Ёки:9 Денгизнинг кирланмаган, тоза соҳилидан ва ёки тез оққан дарё

каноридан олиб қуритилган 5 гр оқ лой; 5 гр олтингугурт билантуйилади ва 5 гр. ошқовоқ кули қўшилиб аралаштирилади.Кейин етарли миқдорда ўткир сирка билан аралаштирилади ваэгземали жойларга сурилади. 1 қошиқ аччиқ қовун суви биланаралаштирилса, янада яхши бўлади.

Ёки:9 6 дона тухум 12 дақиқа қайнаганидан кейин тухум сариқлари

ажратилиб, оловга тутилади. Тухум сариғидан оққан моддатўпланади ва эгземали жойларга сурилади.

9 Пиёз суви + олма сиркаси, ёки пиёз суви + жамбул суви, ёки янгигазанда майдаси (ёки суви) + сирка тенг миқдорларда аралашти-рилади ва эгземали жойларга сурилади.

Ишлатилган сирка қанчалик ўткир бўлса, шунчалик яхши, эгземаучун ўткир сиркадан яхши даво йўқ.

Эгзема учун фойдали нарсалар: Қатиқ, қизил лавлаги, сабзи,олма сувлари истеъмол қилиш; газанда, чопонтелпак ва сачратқиишлатиш; эгземани денгиз ёки булоқ суви билан, хусусан, олтингу-гурт суви билан ювиш; эгземани қашиш ва қонатиш; эгземали жой-ларга тош тузи ва сирка суриш; атрофига банка қўйиш, хожамот вазуликлар билан қон олдириш; хижрий ойларнинг 13,14, 15-нчи кун-ларида доимий очлик тутиш. Инглиз тузи хафтада бир марта ичиш.

Эгзема учун зарарли нарсалар: Тайёр қўшимчали таом ва ичим-ликларнинг барчаси, сосиска, колбаса каби аралаш гўшт маҳсулотла-ри.

Эски тухум ва тухум кукуни, пастеризация қилинган, турибқолган сут ва сут кукуни, тузлама ва аччиқлар, нордон ва ўта ширинтаомлар, гени ўзгарган маҳсулотлар, синтетик дори ва витаминлар,парфюмерия, кир порошоги, идиш товоқ ювиш суюқлиги, туалеттозалаш моддалари ишлатиш.

Садаф (Псориазис, барас, қора барас)Нормал тери ҳужайралари 28-30 кунда етишади ва тери юзидан

тўкилади. Лекин садаф касаллигида тери ҳужайралари 3-4 кунда ети-

389

шади ва улар уст қатламда йиғилиб, теридан қизил бўртмаларчиқаради.

Тез-тез учраётган бу касаллик оқ танлиларда кенг тарқалган.Статистикага кўра, ғарб мамлакатларида кишилар сонининг юздаиккисида садаф касали бор.

Бу касалликнинг сабаблари “Гўшт”, “Саратон” ва “Витилиго”бўлимларида айтилди. Садаф ва витилигo томири бир бўлган иккикасаллик.

Оддий ҳолатларда, қон гуруҳи “О” бўлганлар - буғдой маҳсулот-ларидан, қон гуруҳи “А” бўлганлар - мол (қизил) гўшт маҳсулотлари-дан узоқлашсалар, умумий даволашнинг бошидаёқ, безовталикларкетади.

ДаволашУмумий даволаш учун “Эгзема” бўлмига қаранг.Умумий даволаниш билан бирга муайян(локал) бўлгалар ҳам

даволанади:9 Садафли жойларда ҳар ҳаммомдан кейин зайтун ёғи сурилади.

Кейин туйилган қораарча шишкаси ёки қора хантал ёки қора турпуруғи, майда кукун ҳолида садафли жойларга яхшилаб едирилибсурилади.

Буларнинг ўрнига садафли жойларга аччиқ қовун суви ҳам яхши-лаб едирилиб, сурилиши мумкин.

Ёки:9 Янги чинор пўсти сирка билан қайнатилади ва садафли жойлар-

га сурилади. Вa9 Ҳафтада 2 марта эрталаб 30 гр инглиз тузи сувда эритлиб оч

қоринга ичилади.9 Лаванда суви зайтун ёғи билан ичиш, сўнг анжир ейиш, талоқни

тозалайди ва садафни томири билан йўқотишда ёрдамчи бўлади.Лаванда шарбатининг тайёрланиши:1 тўла oш қошиқ лаванда гули 500 гр сув билан паст оловда 5

дақиқа қайнатилади, 15 дақиқа туриб сузилади. 40 даражагача сову-ганида етарли миқдорда асал қўшиб кунда 100-150гр ютум ютумичилади.

Халқ орасида айтишларича Мадина тупроғи садаф учун шифоли.

390

Aсрo Г., (21 ёш, Истанбул) ҳикоя қилади.Соч тагида кепаклаш бўлган пайтда шифокорга бордим, тери

касаллиги эканини айтди ва аптекада дори қилдирди. Дори қатрон-дек ҳид тарқатарди, ҳар oқшом бошимни оғритарди. Ҳомиладорбўлганимни билганимдан сўнг, уни ташладим. Бошимдаги кепактабақалари борган сайин қалинлашди.

Ҳомиладорлигимнинг илк ҳафталари таҳликали ва оғир кечди. 7ойда енгил қонашлар бўлди. Шифокорга борсам эрта туғиш хавфиборлигини айтди, бола ўпкасининг ривожланиши учун препар ампу-ласи қилди. 3 соат ора билан туғишни кечиктирувчи дори ишлатабошладим. Шу сабабли юрак ьйнаши ва ошқозонда безовталик бўлди.2 ҳафта икки кунда бир шифокорга қатнай бошладим.. Биз нормалтуғишни кутаётиб боланинг 35 ҳафталик бўлгани аниқланди ватезда "цезар амалиёти" қилишди.

Чақолоқ жуда безовта эди. 17 кунлигида пневмания ташҳисибилан касалхонага бордик. 4 кун давомида антибиотик ва кортизонқилишди. Уйга жўнатилганимизда газли, безовта ва тинмайдиганчақалоқ эди.Йиғлаган овози кўчаларга эшитиларди.

Бола 4.5 ойлик бўлганида тиззамда бир оғриқ, шиш, пайдо бўлди,иссиғим чиқиб, оқсоқлана бошладим. Берилган дорилар ҳеч фойдабермади. Такрор таҳлил, тадқиқ қилинди, лекин ҳеч нарса билмади-лар.

Тиззалaримдан 3 марта сув олишди, яна натижа бўлмади.Университет касалхонасида қилинган таҳлиллардан ва олинган сув-лардан кейин "posye artrit" ташҳиси қўйилди. Такрор дори ола бошла-дим.

Бу орада садафларим ортди. Америкадан келган дорилар ва шам-пунлар ишлата бошладим, лекин ҳамма нарса бир xил тураверарди.

Тиззам янада шишганида, такрор касалхонага бордим, “садаф-дан келган яллиғли ревматизмга боғлиқ артрит” дейишди.

Бу орада дорилар қабул қилишни бошладим: Делакортин,Эмексатекс, Арава, Омерпол, Ендол. Табиийки, боламни сутданчиқардим. Бунинг учун Достинекс ишлатдим.

Оғриқ ва шиш каттарганида, яна кўпроқ дори ола бошладим.Ишлатган дорилар саратон дорилари эканини билганимда, жудасиқилдим, йиғладим.

Оғриқларим ўтмаётгани учун касалхонада серум даволаниши

391

бошланмоқчи эди. Бир танишим Ойдин хоним ҳақида айтиб қолди.Ойдин хоним боламнинг безовталигини билиб, мен билан бирга унгаҳам очлик, хожамот ва зулик курсини тавсия этди.

Талоқ ва жигарнинг бузилган, юрагимга ҳам ўтган экан.Ҳамма дориларни бир томонга суриб, Ойдин хонимнинг тайинла-

ган даволаш курсини бошладим. Энди боламни сиқма мева сувлар вақўшимчасиз таомлар озиқлантира бошладим.

Очликлардан кейин қилинган икки жигар тозаланишида танам-дан нималар кетганини ҳайрат билан кўрдим. Хозир хожамот вазулик курсини тугатдим. Ўзимда ва боламда курсни амалга ошириш-да чиққан муаммолар мени қўрқитмади, сабр билан давом этдим. 7та 3 кунлик очлик тутишим қолди. Дори ишлатган пайтимга қара-ганда, жуда яхшиман ва соғломман. Садафа шифо топтим. Боламҳозир фаришта. Роббимга чексиз шукрлар бўлсин”.

Пес - Витилиго, барас, оқ барасВитилиго, пигмент йўқотиш натижасида, нормал тери устида оқ

доғларнинг чиқиш ҳолатидир. Витилиго ҳар қандай ёшда чиқишимумкин. Доғлар текис, пигментсиз ва қуюқ чегарали бўлиб кузати-лади.

Кўп таъсирланган жойлар юз, тирсак ва тиззалар, қўл ва оёқлар вагенитал жойлар бўлади. Бундан ташқари, травма ва босим кўрганжойларга ҳам таъсир қилади. Баъзи доғлар пигментация чиқаришимумкин. Пигмент йўқотиш жараёни ривожланмаслиги ҳам ривожла-ниши ҳам мумкин.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) нинг: “Кимки ҳайз даврида хотинибилан жинсий алоқада бўлса ва бу муносабат сабабли туғилади-ган бола ёки ўзи садаф, пес ёки мохов касалига мубтало бўлса,ўзидан бошқани айбламасин.”

Ва:“Доимий равишда сигир ва бузоқ гўшти ейиш садаф (псори-

аз), пес (витилиго), мохов, бесўнақайлик (фил касаллиги) вабошқа бир неча касаллик келтиради”, деганлари маълум.("Гўшт" бўлимига қаранг.)

Пайғамбаримиз (с.а.в.) олача ва садаф учун - бири маънавий,иккинчиси жисмоний - иккитa сабаб кўрсатганлар. Аввал биринчисабабга тўхталсак:

392

Яратганнинг таъқиқларига бўйинсунмаган бутун борлиқлар жазо-ланади, лекин бунинг ҳикматини тушуниш қийин, буни таҳлилқилиш ҳам фойдасиз.

Олача ва садафнинг иккинчи сабаби - сигир ва бузоқ гўштинидоим ейиш, тайёр сосиска ва колбаса каби арaлаш гўшт ва биртаомни ҳазм қилмасдан, иккинчи таом ейишдир.

Бу доимий ҳазмсизлик натижасида ишлаб чиқарилган ёқувчи ток-син ва қолдиқлар жигар, талоқ ва буйракларнинг фаолиятини бузади.Бу бузилиш оқибатида токсин ва қолдиқлар ортиб, аъзолар униташқари чиқишда қийналади ва вужуд бу қолдиқ-токсинларни тери-га йўналтиришга мажбур бўлади.

Тери кишининг табиатига мос, ё яра, ё эгзема ёки садаф воситаси-да токсинларни ташқарига чиқаради. Лекин қолдиқ ва токсик модда-ларни ташқарига чиқаришга терининг кучи етмаса, қолдиқ ва токсин-лар тери паст қаватларида тўпланиб, у ерда чирийди ва тери ҳужай-раларини бузaдиган газ чиқара бошлайди.

Бу нуқтадан кейин витилиго, мохов ёки саратон касаллиги юзагакелади.

Умумий даволаш учун “Эгзема” бўлимига қаранг.Озиқланишни ва ҳазмни тузатгандан кейин муайян бўлгаларни

даволаш бошланади. Муайян (локал) бўлгаларни даволаш• Чала пишган анжир, анжир сути, янги ёки қуруқ анжир барги,

майдаланган семизўти уруғи, семиз ўти ёки семизўти суви, аччиққовун барги, аччиқ қовун суви, янги майдаланган газанда уруғи,газанда, газанда суви, қончўп суви, майдаланган қора қораарчауруғи, янги майдаланган седана, седана ёғи, майдаланган қора ханталёки майдаланган турп уруғи витилигога яхшилаб бостирилиб, ҳаттоқонатилиб сурилади.

Ёки• Яшил ёки оқ шиша майдалади, печда ёқилиб, туйилади.

Туйилган шиша, мирт ёғи (ёки зайтун ёғи) билан аралаштирилибмалҳам ҳолига келтирилади ва витилигога суртиб едирилади.

Дори суришда терини чимчилаш ва ишқаш керак, токи қизарсин,шишсин, ҳатто қонасин.

Витилиго жойларида қизариш ва қонаш касалликнинг яхшилани-ши мумкинлигини кўрсатади. Бу жараёндан кейин яралар устига зай-

393

тунёғи ёки мирт ёғи сурилади. Бу бир ҳафта давом этади.Бир ҳафта ўтиб, қуйидаги дорилардан бири эрта-кеч ишла-

тилади:• Майдаланган қора xантал илиқ табиий ўткир сирка билан ара-

лаштирилади, витилиго жойларига сурилади. Касал чидайдиган дара-жада туради ва ювилади, сўнг зайтун ёғи ёки мирт ёғи сурилади.

Ёки• Майдаланган седана билан сирка, паста ҳолига келтирилиб сури-

лади ва бир кеча тургандан сўнг, айни шаклда ёғланади.Ёки• Янги заққум барглари зайтун ёғи билан аралаштирилиб паст олов-

да қайнатилади. Барглар қуриганидан сўнг сузилади, бу ёғга асал мумиқўшилиб паста ҳолига келтирилади. Энг охирги олтингугурт қўшилибпаста яхшилаб аралаштирилади ва қуёшда, қалин пўст ҳосил қилгунчавитилиго жойларига сурилади: касал чидаганича туради.

Ёки• 2 қошиқ майда ва янги туйилган седана + 1 қошиқ хина + янги

туйилган куруқ эчкемар териси аралаштирилади. Бу аралашмаданбир қошиқ олиниб, ўткир сирка билан малҳам ҳолига келтирилади.Ҳар оқшом витилиго жойларига сурилиб, компрес қилинади ва эрта-лабгача туради. Витилиго жойлари ҳар кун қуёшга тутилади. Бунданташқари, бу амал асносида, сабзи сувига 7 томчи седана ёғи қўшилибкунда 3 марта ичилади.

Бу жараёнлардан кейин яра бўлса, терининг соғайиши кутилади.Соғайгач, даволаниш такрорланади. Мақсад: витилиго жойларигабириккан токсинларни чимдилаб кўчириш, қонатиш ва яра қилишбилан ташқари чиқариш; терини уйғотиш ва тирилтиришдир.

Витилиго ва садаф билан боғлиқ барча жараёнлар қуёшда қилин-са, янада таъсирли бўлади.

Эски витилиго жойларини ёпадиган дорилар:• Анор пўсти пиёз пўсти билан қайнатилади ва сузилади. Ичига

тенг миқдорда майдалаб тўғралган шувоқўти ва хина қўшилиб 15дақиқа дамланади. Такрор сузилгандан кейин пахтали мато ботири-либ, витилиго жойларига едириб сурилади.

• Чала пишган узум суви (кўк) ва узум шохи суви ёки семизўтисуви ичиш витилиго ва садафнинг ривожланишини тўхтатади. Кунда3-4 граммагача заъфарон ёғи ичиш ҳам фойдали.

394

• Зайтун ёғи ичиш ва ҳаммомдан сўнг зайтун ёғи билан ёғланишҳам бу касалликлар учун шифо.

• Пайғамбаримиз (с.а.в.) дунёнинг баъзи жойларидаги тупроқ валойнинг ва хусусан Мадинадаги тупроқ ва лойнинг витилиго васадаф учун шифо эканини айтганлар.

Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Бошнинг орқасидан қон олдириш -телбалик, абрашлик (бараса), мохов касалликларига ва диққат-ни жамлашга, тиш оғриқларига фойдали”, деганлар.

Лекин витилиго касалининг бошидан ташқари танасининг ҳар қан-дай бошқа ерига банка қўйиш - токсик моддаларни тўплангани учун -витилигога сабаб бўлиши мумкин. Бу сабабдан, танада хожамот қилин-майди ва банка қўйилмайди. Фақат зулуклар фойда беради, чункизулуклар токсик моддани эритиб, ташқари чиқаради ёки кетказади.

Витилиго учун зарарли нарсалар: Сигир гўшти, бостирма кабиқурутилган гўшт, сужук, сосиска, колбаса каби аралаш гўштлар ваёғлар, қовурма, гидрoгeнланган ёғлар, ош тузи каби рафинланганмаҳсулотлар, туриб қолган сув, қуюқ сув, кўл суви каби ҳаракатсизёки ҳаракати кам бўлган сувлар, барча қўшимчали тайёр таом ваичимликлар туриб қолган емишлардир.

Қадимги табиблар ва замонавий шифокорларнинг витилигогақарашлари бир хил: Хрониклашган ёки тез ривожланаётган касал-ликни яхшилаш мумкин эмас, фақат ривожланишини тўхтатиш мум-кин. Аслида, садаф ва жуззом (мохов) касалликларининг ривожлани-шини тўхтатиш ҳам жиддий даволашдир.

Ислом тарихида дуо баракати билан витилигодан шифо топганбор. Булардан бири Увайс Қoрoний ҳазратларининг шу дуоларимашҳур: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм. “Илаҳи анта Робби ваанaлъабд ва антал холиқу ва анал махлуқ...” (охиригача ўқилади).

Эризипелоид (Йилонжиқ, рожа, эритема ползучая)Йилонжиқ - чўчқа стрептококи (Erysipelothrih rhusiopathiae) билан

боғлиқ бўлган юксак харорат, титраш ва огриқли давом этган юқум-ли касалликдир.

Йилонжиқ тери устида кўк-қизгиш рангда, шишган бир хаста-ликдир.

Йилонжиқ тери бўлгасига боғлиқ безларнинг шишиб,оғриши шак-

395

лида кўриниши мумкин.Замонавий тиббиётда унинг давоси турли антибиотиклар ва тери-

га суртиладиган антисептик малхамлар билан қилинмоқда. Йилонжиқ бир кишида кўп марта такрорланиши мумкин.Чунки бу тип даволаш билан бу касалликнинг илдизини йўқотиш

эмас, балки янада қувватлантириш мумкин холос.Бу касалликни озиқланишни тартибга келтириб, томирлардаги

тиққинликларни очиш ва вужудни метаболзима қолдиқларидантозaлаш билан даволаш мумкиндир. (Умумий даволaш учун“Егзема” бўлимига қаранг).

Хасталикни локал(муайян бўлга) даволашда халқ орасида қўлла-нилган дорилардан фойдаланишни тавсия этамиз.

• Қуёш чиқмасидан аввал йилонжиқ устига табиий асал суриладива соф ипак, зиғир ёки юнг мато билан ёпилади. Ҳар тонг, қуёшчиқмасдан аввал, алмаштирилади.

• Пўстли жавдар майдаланади, қуёш чиқишидан аввал эланиб,йилонжиқга сепилади ва тоза мато билан боғланади. Ҳар тонгалмаштирилади.

• Липа чойи ҳам ичилади, ҳам йилонжиқга сурилади.• Седана ёғи сурилади.• Йилонжиқ устига тоза лой сурилади ва ҳар икки соатда бир

алмаштирилади.• 2-3 кун хeч нарса емасдан доимий семизўти суви ичилса ва кунда

2 марта семизўти суви билан йилонжиқ боғланса, йилонжиқнийўқотади. Ёввойи семизўти боғ семизўтидан кўра таъсирли.

• Оқ карам барглари яхшилаб эзилади ва йилонжиқ устига қўйи-лади.

• Заъфарон эритилиб, ёнғоқ ёғи сурилади.• Сийдик 2-3 кун ушланади, кейин устида ¾ секин қуйилади,

қолган ¼ сарамасга сурилади. Таъсири жуда катта.• йилонжиқга яқин жойлардан хожамот қилади ёки йилонжиқ

жойларга зулук қўйилади. Бундай йилонжиқ қисқа вақтда ўтади. Бу ерда диққат қилини-

ши керак бўлган нуқта, қуёш иссиғининг йилонжиққa (Erizipel)тушишидир.

396

Булар халқ орасида иложи топилган услубдир. Биз ҳар дардга шифо бўлган 3 кунлик очликлар ва иммунитет

тизими учун тенги йўқ малҳам бўлган кўкарган буғдойни йилонжиқ(Erizipel) устига суришни тавсия қиламиз. (“Дорилар” бўлимида“Арпа” мавзуига қаранг.)

Эпидермoфития (“грибок”)Табиатда замбуруғ (гриб)лар асидли(кислотали), намли ва илиқ

тупроқларда етишади. Инсон вужудида эса РН мувозанати бузилишинатижасида қонда кислотностнинг кўпайиши замбуруғ (грибок)гасабаб бўлади.

Қонда кислотность пайдо бўлишига сабаб бўлган таомлар:Қон гуруҳи “О” ва “В” бўлганларда - иссиқ дрожжали оқ нон, макка-жўхори ва буғдой маҳсулотлари, хусусан, гени узгартирилган 405-550 турлар, қанд; қон гуруҳи “А” бўлганлардa - қизил гўшт; ҳаммагамаргарин, қўшимчалик ёғлар, тайёр қўшимчалик таом ва ичимлик-лар, хусусан шоколад, қаҳва, қора чой, аралаш таомлар, таомданкейин ейилган мева ва ширинликлардир.

Даволаш• Озиқланиш тартибга солинади, ошқозон ва ичаклар даволанади.• Жигар тозаланиши ва бошқа тозаланишлар қилинади.• Эпидермoфития чиққан жойга зулук қўйилади.• Ҳафтада 1 марта 1 кунлик рўза канда қилинмайди.• Янги сабзавот, хусусан турп ейилади. Тайёр таомлар, ширинлик

ва оқ нон ейилмайди.Қуйидаги дорилардан бири эпидермoфития "грибок"ли бўл-

галарга ишлатилади:9 Аччиқ бодом ёғи, туйилган қовун уруғи билан яхшилаб аралаш-

тирилади ва эпидермoфития, "грибок”кa сурилади.9 Эпидермoфития (“грибок”) чиққан ерларга майда хантал кукуни

билан аралаштирилган сирка сурилади.9 Янги лимон суви эпидермoфития -"грибок" устига сурилади.

Лимон суви, пўсти ва уруғлари билан бирга ярми қолгунича қай-натилиб совутиб сурилса янада таъсирли бўлади.

9 Пўсти олинган саримсоқлар иссиққа чидамли банка ёки сопол

397

идишга солиниб, усти хамир билан ёпилади. 200 даража печьда1-1.5 соат туради. Кейин совутилиб, айни миқдорда асал биланаралаштирилади ва эпидермoфития -"грибок" сурилади.

9 Қоразира майдаланади, буғдой ёғи ёки тоза зайтун ёғи билан ара-лаштирилади ва эпидермoфития -"грибок" га сурилади.

Айни пайтда:9 Семизўти суви ҳам ичилади, ҳамда эпидермoфития -"грибок" га

сурилади.9 Пиёз, саримсоқ ейилади, бундан ташқари кунига 3-5 дона сарим-

соқ ютилади ва эпидермoфития -"грибок" га саримсоқ сурилади.Ширинликни кўп еювчилар эпидермoфитиядан қутула олмайди-

лар. Даволанишнинг бошида асал ҳам емаслик керак.

ЯраларТўқималарда ёниш, яра ёки трaвма сабабли бузилиш (кесиклар,

эзиклар) бўлса; токсин, бактерия, метаболик қолдиқ моддалартўпланса; таъсирланган тўқималардан хистамин ва церотонин кабимоддалар ёриб чиқа бошлайди.

Бу моддалар қон томирларидан суюқлик чиқариб, таъсирлангантўқималар атрофида шиш пайдо қилади. Бу шишлар ўлган тўқималарва бегона моддаларни ичига олиб соғлом тўқималарни изоляцияқилади. Гистамин ва сиротонин, лейкоцит номли оқ қон ҳужайрала-рига ҳам таъсир қилади.

Лейкоцитлар шишда тўпланиб, микробларни, ўлик ёки бузилганҳужайраларни, қолдиқ ва бегона моддаларни тутиб, ютади, йўқотадива ўзлари ҳам ўлади.

Бундай шиш бўлган жойда ўлик тўқима, токсин, бактерия, жонлиёки ўлик лейкоцитлардан ташкил топган йиринг юзага келади.Яллиғланиш пайдо бўлган ерда оғриқ, қизариш ва харорат ҳис қили-нади. Яллиғланида зулук ёки жарроҳлик билан яллиғланишниоқизиш керак.

Яллиғланиш иммунитетнинг ишлаш жараёнларидан биридир.

398

Кесиклар (кесилган жойлар)Янги кесикларни шу заҳотиёқ ёпмаслик, қонашини кутиш керак.

Ярадан қон чиқиши керак-ки, яра тозалансин (“Қон олдириш” бўли-мига қаранг).

Кейин бу қонни ювмасдан яра теварагини бир-бирига яқинлашти-риб, устига паxтали мато қўйиб бойлаш керак. Қон янги яралар учун,яхши бекитувчи ва соғайтирувчидир. Антисептиклар керакмас,чунки табиий соғайиш жараёнини кечиктиради.

Кесик чуқур бўлса, яллиғланишини олдини олиш учун атрофигабанка қўйиш, зулук қўйиш ва 2-3 кун рўза тутиш керак.

Эзиклар (эзилган жойлар)Янги эзилган жойларга тезда қуйидаги амаллардан бири қўлланади:9 Бир нон парчаси оғизда чайналади, шакар ёки тузга ботирилиб,

эзилган жойга қўйади ва боғланади. Бу амал шиш олдини олади,янги эзилган шишни туширади.

Ёки:9 Бир парча юнг ёки пахта олма ёки узум сиркага ботириб янги

эзилган ерга қўйилса, шиширмайди, шиш бўлса туширади,оғриқни олади ва қисқа пайтда яхшиланишини таъминлайди. 15-30 дақиқа ора билан ўзгартириб турилади.

Бундан кейин:9 Тенг миқдорда тирноқгул, жамбул, шувоқўти майдалаб тўғрала-

ди. 2 oш қошиқ ўсимлик аралашмаси 400 гр қайнар сув билан 15дамланганидан кейин сузилиб совутилади. Бир парча мато бусувга ботирилиб, эзилган жойга қўйилади ва ҳар 30 дақиқадаянгиланади.

Тузалмаётган яраларЭски яралар аввал қуйидаги усуллардан бири билан ювилади:9 1 қошиқ кўк чой, газанда ёки чопонтелпак, 1 пиёла иссиқ сувда

15 дақиқа дамланади ва сузилади. Ёки9 Сабзи тўғрами бир матога қўйиб эски яллиғланган яралар устига

қўйилади.

399

Яра тозалангунча бир неча марта сабзи ва мато ўзгартирилади.Ювилиб тозаланган ярага қуйидаги малҳамлардан бири

қўйилади:9 Сарёғ сувда қайнатилади, совуганидан сўнг сув устидаги ёғ оли-

нади. Кейин тенг миқдордa туйилган қарағай сақичи + сарёғ +асалари ини (уяси) аралаштирилиб, бир идишда паст оловда 10дақиқа қайнатилади. Малҳам, тоза матога солиниб ярага қўйила-ди. Бу ҳар кун алмаштирилади.

Ёки:9 160 гр табиий асал + 40 гр балиқ ёғи (аптекаларда бўлади) ара-

лаштирилади. Илк малҳамдек ишлатилади.Ёки:9 Ярим кило сарёғ илк малҳамдагидек тозаланади, кейин эмал

идишда қайнатилади. 80 даражагача совутилиб, идиши биланбирга сув ваннасига олинади. 150 гр прополис тўғрами қўшила-ди ва 20-30 дақиқа 80 даражалик сув ваннасида аралаштирилади.Кейин совутилади ва яраларга сурилади.

Ёки:9 Бир парча юнг ёки пахта сиркага ботирилади ва эски ярага

қўйилса, унинг каттаришини тўхтатади, оғриқни қолдиради вақисқа вақтда соғайтиради.

Ёки:9 200 гр сабзи сувига 50-100 гр пиёз суви қўшилади, яра яхшилан-

гач, эрта-кеч ичилади ва ярага боғланади. Қонни, терини ваярани тозалайди.

Ёки:9 Бир пиёз езмаси айни миқдор табиий асал билан аралаштирилиб,

яраларга сурилади.Бундан ташқари:9 Бир миқдор буғдой 4-5 кун кўкартирилади ва “Кўкарган буғдой”

бўлимида айтилганидек ишлатилади.Урилиш ва муваффақятсиз жарроҳликлардан кейин танада

чиққан, чириб суякларгача чуқурлашган, ҳеч яхшиланмаган яралар-нинг кўкарган буғдой ва 3 кун очлик курси билан тез битиб кетгани-га гувоҳ бўлганмиз.

400

Личинка(курт)лар билан яраларни даволашИнсон ва ҳайвон танасидаги сурункали яраларни даволашда личин-

каларнинг (яшил гўшт пашшанинг куртлари) ишлатиш бутун дунёдаортиб бормоқда. Сурункали яра касалларининг тиббий даволаниш 3йил давом этсa, личинка(куртлар)лар ўлик тўқималарни еб, ярани 24-48 соат ичида тозалаб, ярали жойни ферментлар билан соғайтирмоқда.

Европа мамлакатларида ва Америкада личинкалар ташқи абсцесс-лар учун ҳам ишлатилмоқда.

Куйган жойларКуйишда биринчи ёрдам:Вақтни йўқотмасдан ва кийимларни ечмасдан, ёнган жой 10-15

дақиқа совуқ сув ичида туриши лозим. Муз ёки қор бўлса, сувгасолинади.

Кийимлар бундан кейин ечилиши керак. Бу билан ёниқ (куйган жой)нинг тери ост қатига ўтишининг олди

олинган бўлади.Кейин қуйидаги дорилардан бири ишлатилади:9 Бир парча юнг ёки пахта табиий сиркага ботирилади ва иссиғи

чиқаётган ёниққа (куйган жойга) қўйилса, оғриқни тўхтатади ватезда соғайтиради.

Ёки:9 Ёниққа янги тухум сариғи, ёки зайтун ёғи сурилади. Буларга бир

неча томчи гул ёғи қўшилса янада таъсирли бўлади. Ёки:9 Ёниқ устига эзилган сачратқи, ёки яхшилаб ювилган пўсти билан

картошка, ёки ошқовоқ, ёки сабзи тўғрами қўйилади, намланиб,алмаштирилиб турилади.

Ёки:9 Тирноқгул чойи, ёки швед шарбати навбат билан, тез-тез алмаш-

тирилади.Оғриқ камайгач қуйидаги малҳамлардан бири қўйилади:9 Бир нухот катталигида мумё (4-5 таблетка) 200гр қайнатилгансу

ичида эритилб, Ярага кунда 3-4 марта суриладва ёки пулверизатордан сепилади.

401

Ёки:9 Ярага кўкарган буғдой ишлатила бошланади. (“Яралар” бўли-

мига қаранг.)Ёки:9 1 қошиқ зайтун ёғи + 2 қошиқ қаймоқ + 1 янги тухум сариғи ара-

лаштирилиб, ёниққа қўйилади. Кунда 2-3 марта алмаштирилади.Ёки:9 3 қошиқ қаймоқ + 1 янги тухум сариғи + 3 қошиқ зайтунёғи ёки

зиғир ёғи аралаштирилади ва ёниққа қўйилади. Кунига 2-3 мартаалмаштирилади.

Ёки:9 100 гр тузсиз сарёғ ёки қаймоқ + 2 дона 1-2 кунлик янги тухум

аралаштирилади ва марляга сурилиб ёниқ устига қўйилади.Кунда 2 марта алмаштирилади.

Ёки:9 Бир неча тухум сариғи сарёғ билан тoвaда яхшилаб қовурилади.

Қолган ёғ сузилиб олинади ва яраларга сурилади. Бу амал яранииз қолдирмасдан, қисқа вақтда ёпади.

Эски амаллардан баъзилари:9 Темир ва мис қириндиси олинади, тоза лой билан аралаштирила-

ди ва духовкада пиширилади. Совутилганидан кейин, майдала-ниб ёниққа сепилади ёки гулёғи билан аралаштирилиб сурилади.

9 Каптар ини ёнидан каптар ахлати тўпланади, зиғир ёки пахтаматога солиниб, печьда пиширилади. Кул зaйтун ёғи ёки гул ёғибилан аралаштирилиб, ёниққа сурилади. Ибн Сино бу дориганисбатан “мукаммал дори” ифодасини ишлатган.

Ёниқ (куйган жой)ларнинг қисқа вақтда ўтишини хоҳлаганлар,албатта тезда 3 кунлик очлик тутишлари керак, кейин кўп миқдорлияшил сабзавот, зайтун ёғи, саримсоқ, пиёз ва мева ейишлари, 3-7 кунўтиб яна бир марта 3 кунлик очлик тутишлари керак.

АллергияТабиатда миллионлаб табиий аллергeнлар мавжуд. Бунга биноан,

инсон танасида ҳар бир аллергeнга қарши иммунитет тизими анти-гeн(antikor) яратилган.

402

Антигeнлар пассив ҳолатда бўлиб, аллергeнлар билан қаршилаш-ганда танани мудофаа қилишади

Аллергия - иммунитет тизимининг аллергенга берган реакциясидир. Уйдаги чанглар, моғор қўзиқоринлари, қовоқ, ит, қуш патлари,

пенисилин каби дорилар, эмлашлар, кир порошоклари, кир ҳаво,турли кимёвий моддалар, деҳқончилик дорилари, тайёр таомларнингқўшимча моддалари каби моддалар аллергик хусусиятли ҳисобланади.

Сунъий ем билан озиқланган сигир сути, сут кукуни, сунъийозиқланган товуқлар тухуми, тухум кукуни, туриб қолган тухум,ҳовузда етиштирилган GM балиқлар ва GM маҳсулотлари аллергия-га энг кўп сабаб бўлган озуқалардир.

Тайёр таомлардаги ранг берувчи, куруқлигини оширувчи, ширин-лаштирувчи, аромат ва сақловчи кимёвий қўшимча моддалар, аллер-гик натижалар билан бирга жуда кўп касаллик ва саратонга олибборади.

Аллергик касалликлар орасида энг кўп учраганлар - астма, сину-зит, бурун полиплари, бурун ва кўзларнинг қичиши ва оқиши, баҳортумови (“сенная лихорадка”) баҳор тумови, аллергик ўрта қулоқяллиғланиши ва эгзема каби касалликлар; таомларга, турли дори вакимёвий моддаларга, ари ва ҳашорат дориларига боғлиқ аллергикреакциялардир.

Жойлашган жойига кўра, турли белгилар кузатилади: лаблар, тилва томоғда - шиш, қизиш ва қичиш; юзда - қизариш; қорин оғриғи,чанқаш, ич кетиши; аксириш, бурунда - қичиш, оқиши ва тиққин;кўзда - ёшланиш, қичиш; қулоқда - қичиш, бош ва қулоқ оғриғи;нафас қисиши, йўтал, хириллаш, кўкракнинг сиқилиши; терида -қичиш ва тўкилишлар.

Бу белгиларнинг кризислар шаклида чиқиши, бир муддатдан сўн-гра ўз-ўзидан ўтиши ва яна такрорланиши - аллергик касалликлар-нинг типик хусусиятидир.

Аллергик касалликлар, технологиянинг ривожланиши, қўшим-ча модда таркибли таом ейиш, тиббий дори ва кимёвий модда ишла-тишнинг ортиши, сув-ҳаво ва тупроқнинг кирланиши, уйда ҳайвонбоқиш каби сабаблардан борган сайин ортмоқда.

Баҳор тумови, баҳор ойларида такрорланган, дарахт, тиканак ваўт поленларига боғлиқ, замонавий тиббиётда давоси топилмаганаллергик реакциядир. (“Фасллар ва Соғлиқ” бўлимига қаранг.)

403

Қуйида айтилган аллергия курси давосида эса баҳор тумови тезйўқолади:

Анафилакси шоки: Баъзи аллергик касалликларда, анафилаксидейилган, бирданига бошланган, таҳликали ва такрорланувчи,шок буҳрон(кризис)лар бўлиши мумкин.

Бу антибиотик ёки ари чақиши каби аллергенлар билан алоқадансўнг бошланган, кам учрайдиган ҳолатдир.

Юзда, лабда, тилда, томоқда шишиш, қичиш ва қавариш; қусиш,қорин оғриғи ва ич кетиши, иссиқ чиқиши, терлаш, конвулсия,юрак уришининг бузилиши, иссиқнинг тушиши, нафас қисиши,хириллаш, қизариш, нафас тўхташи каби анафилаксия симптом-ларининг даражалари бу ҳолатга боғлиқ тарзда ўзгаради.

Оғир анафилаксия ҳолатлари кам учраса-да, бир неча дақиқа ичидаўлим билан тугаши мумкин.(“GMO”, “Қўшимча моддалар”,“Дорилар” бўлимларига қаранг.)

Умумий даволашАллергияни даволашда асосий принцип - аллергенга сезувчанлик-

ни камайтириш ва аллерген билан алоқани узишдир.Аллергенга сезувчанликни камайтириш учун, аввало озиқланиш-

ни тартибга солиш ва умумий даволаниш керак. (“Касалликларсабаблари”, “Таом ва ичимликлар”, “Дорилар” бўлимларигақаранг.)

Уй чанги, моғор қўзиқоринлари, уй ҳашоратлари, мушук, ит, қушпатлари, полен, апельсин, қулупнай, сут каби табиий аллергенларгабоғлиқ аллергияларга қиши жигар тозаланиб, аллергенга реакция(сезувчанлик) камайтирилади ёки йўқотилади.

Фақат, таомларга қўшилган GM моддали ёки синтетик қўшимчамоддалар, синтетик ва кимёвий тиббий дорилар, эмлашлар, кирпорошоклари ва токсик хусусиятли моддалардан умуман фойдалан-маслик лозим.

Чунки бу сунъий аллергенларга қарши иммунитет тизими албаттааллергия келтириб чиқаради. Иммунитет тизими кучли бўлса, у токсикмоддаларнинг танадаги аъзо ва тизимларга аллергия билан ўтиш йўл-ларни ёпади. Ва бу аллергия жигарни тозaлаш билан йўқолмайди,аммо унинг шиддати ва таҳликаси озаяди. (“Қусиш” бўлимига қаранг)

Сигир сути қон гуруҳи - “А” ва “О” бўлганларга табиий аллерген

404

бўлгани, уларнинг мижозига тўғри келмагани учун - сут ичмаслик-лари керак.

Сут кукуни эса ҳамма учун аллерген ҳисобланади. (“Сут” бўли-мига қаранг.)

Сунъий озиқланган товуқлар тухуми, туриб қолган тухум ватухум кукуни ҳам барча учун турли даражаларда аллергендир васоғлиққа таҳдиддир. Аммо табиий озиқланган товуқнинг янги туху-ми ҳеч кимга аллерген эмас. (“Товуқ гўшти ва Тухум” бўлимигақаранг.)

Афсуски, бугун тухум ва сут учун қилинган аллергия тестидатухум кукуни ва сут кукуни маъсулиятсизларча ишлатилмоқда.

Даволаниш вақтида озиқланишҲар кун (очлик кунларидан ташқари):9 Эрталаб (06:00-07:00): Бир пиёла грейфрут ёки лимон суви, сув

билан аралаштириб ичилади. 1-3 дона саримсоқ ютилади.9 1-2 соат ўтиб 30-50 гр тоза зайтун ёғи + 30-50 гр лимон суви ичи-

лади.9 Очиққанда 50 гр қизил лавлаги суви + 150 гр исмалоқ суви (ёки

150 гр семиз ўти суви) + 50 гр қуруқ пиёз суви тушгача 2-4 пиёлаичилади.

Ҳар пиёла билан бирга 1-3 дона саримсоқ ютилади.9 Туш таомидан ярим соат аввал 3 дона аччиқ бодом, 3 дона

ширин бодом ейилади.9 Туш таоми (16:00-17:00): Мижозга тўғри келадиган гўшт, балиқ

ёки янги қишлоқ тухуми салат ёки сабзавот таoмо билан ейила-ди. Таом билан бирга ёки кейин 1-5 дона саримсоқ ейилади.Саримсоқ ўрнига янги пиёз ҳам ейилиши мумкин.

9 Кечқурун (21:00): 1-5 дона саримсоқ ютилади ва 1 чой қошиқгазанда уруғи ёки туйилган газанда + ярим чой қошиқ майдалан-ган занжабил + 1 чой қошиқ асал аралашмаси сув билан ичилади.Ёзда бу аралашма ўрнига гилос, ўрик, янги анжир, узум ёки тар-вуз - бошқалари билан аралаштирмасдан, битта ўзи - ейилади.

Газанда ҳар қандай шаклда ишлатса бўладиган, аъзоларни токсин-лардан тозалайдиган, аллергик реакцияларни камайтирадиган вабoшқа жуда кўп фойдаси бўлган ўсимликдир: Унинг чойи дамла-

405

нади, таом устига сепилади, ёки янги баргларидан салат ёки таомқилинади. Йиллар давомида ишлатилади.

3 ҳафтада бу озиқланиш давом этилиб, ҳар душанба ва пайшан-ба 1 кунлик очликлар тутилади.

3 ҳафта ўтиб, 3 кун очлик тутилади, 4 -нчи кун жигар тозаланади.(“1 кунлик очлик” “3 кунлик очлик” ва “Жигар тозаланиши,3 -нчи кун”, бўлимларига қаранг.)

Анафилаксияда биринчи ёрдам кўрсатишАнафилаксия симптомлари тўсатдан бошланиб, тезлашиб кетиши

боис, бемор ва яқинлари ҳеч қандай чора кўра олишмайди. Фақат жараён бошланган онда - беморни огоҳлантирмасдан! - юз ва

кўкракларига совуқ сув сепиш жараённи секинлатиши ёки олди-ни олиши мумкин.

Айни пайтда, пиёзни қириб, ҳидлатиш ёки бурунга пиёз суви томи-зиш ва оз-оздан ичириш, оёқ ва болдирларни уқалаш, теригалимон суви суриш ҳамда орқага ва қоринга банка қўйиш фойдаберади.

Эмлама муолажаси. Туркияда шифо топиш умиди билан эмлама(прививка) усулларида даволанаётган беморлар кўп.

Аллергик касалликларда бу усулдан фойдаланмаган маъқул. Чунки эмлашнинг таъсир механизми ҳануз аниқланмаган ва мусбат

таъсири исботланмаган. Эмлаш астма ва бошқа аллергик касалликларда хавфли ва ҳатто

ўлимгача олиб боргани сабабли, кўпчилик Европа мамлакатлари-да қатъий таъқиқланган.

406

*ЎЛИМ

Ҳеч ким Аллоҳнинг изнисиз ўлмайди. Ўлим маълум бир муддатга кўра ёзилгандир...

(“Ол-и Имрон” сураси, 145)

Ҳар бир жон эгаси ўлимни тотгучидир. (“Ол-и Имрон” сураси 185)

Замонавий жамиятнинг туғилишга бўлганидек, ўлимга ҳам ҳур-мати қолмаган.

Инсон ризқи, яъни юрак уриши ва нафас олиш сони (юракзарби)тугамаган бўлса, ҳеч қандай касаллик ўлимга сабаб бўлаолмайди.

Айни пайтда, ризқ битганда, ҳеч қандай тиббий муолажа инсон-ни ҳаётда олиб қололмайди.

Аллоҳ бир ҳадиси қудсийда, “Тўрт нарсани ўзгартирмайман:Яратилиш, қадар, ризқ ва ажал”, дея марҳамат қилган.

Бу ҳақиқатни идрок этаолган киши хоҳ ўзи, хоҳ яқинлари биронкасалликка чалинганида қўрқув, ваҳима ва шошқалоқликка тушиб,кераксиз ҳаракатлар қилмайди.

Инсон касалланганида ўлиши ва абадий ҳаётга қайтишиниўйлаб, кўз олдига келтириши ва шунга тайёргарлик кўриши керак.

Касаллик бошланган пайтда, биринчи навбатда, клизма қилина-ди, қорин оғриғи бўлса, клизма шифокор назорати остида қилина-ди. (Ичаклар тўла бўлса, заҳар қонга ўтиб, беморнинг аҳволи оғир-лашади. Ичаклар бўшатилган бўлса, қон ва бошқа аъзоларданзаҳарни тортиб олади).

Ичаклар бўшатилгач, ғусл ёки таҳорат олинади.

407

Бу билан вужуд спазма, томир ёрилиши, томир тиқилиши кабихавфлардан ҳимоя қилишга куч қозонади.

Беморнинг иштаҳаси очилгунга қадар оч ва сувсиз қолишилозим. Аммо чидай олмаса, сув ёки сув қўшилган лимон, анор ёкиолма суви бериш мумкин.

Ҳадиси шарифда “Беморларни ейиш ва ичишга зўрламанг.Аллоҳ уларни едиради ва ичиради”, дейилгандир.

Бундай ҳаракат, қандай касаллик бўлса-бўлсин, энг тўғри йўл-дир.

Агар касаллик ўлимдан далолат бўлса, инсон ўлимга тайёрлан-ган бўлади. Чунки Пайғамбаримиз (с.а.в.) “Оч ва сувсиз ҳолдаўлишга ҳаракат қилинглар”, деб марҳамат қилганлар.

Ҳазрати Али (р.а.) шаҳид қилинишдан бир неча кун олдин вафотқилишини ҳис қилган ва еб-ичишни тўхтатган эканлар. Нима учунбундай қилганини сўрашганида “Амри илоҳийнинг оч ҳолимдарўёбга чиқишини хоҳлаяпман”, деган эканлар.

Ўлимнинг фақат ажалга боғлиқлигига ишонган инсон шифохо-нага бормасдан, ўз уйида, яқинлари ёнида Қуръони карим ўқиб,ўлимга тайёрланиш йўлини танлайди.

Умр юрак уришлари сони, яъни юрак ризқига боғлиқ. Юрак ҳам Аршга боғлиқлигига кўра, ўлим юракнинг Аршдан

узилиши билан рўй беради. Юрак Аршдан узилгач, бир муддатяшайди.

Буни қуйидаги мисол билан тушуниб олиш мумкин: жўмрагииккинчи қаватда бўлган қувурдан боғчага сув қуйилади. Жўмракёпилгач, қувур ичида қолган сув бир муддат оқиб туради. Шунингучун, боғда турган киши жўмракнинг ёпилганини сал кейинроқтушунади.

Аллоҳ наздидаги вақт билан дунёдаги вақт орасида катта фарқбор.

Аллоҳ “Бизнинг наздимизда бир кун сизнинг юз йилингизқадар”, дея марҳамат қилганига қараганда, юракнинг Аршдан узи-лган вақти билан ўлим орасида кечган бир oн дунёда бир неча кунёки бир неча ҳафтагача давом этиши мумкин.

Аслида, юракнинг Арш билан алоқаси узилган ондан бошлаб,ўлим аниқлашган бўлса ҳам, на бемор ва на яқинлари бунингфарқига бораолмайди.

Бу айнан юрак тўхтаб қолгандан сўнг миянинг бир муддат

408

ишлаб туришига ўхшайди. Бу вазиятда инсон баъзи туйғулар ёкитушлар орқали ўлимни ҳис қилади, лекин ишонгиси келмайди.

Юраги Аршдан узилган киши яшаган онлар-унинг ўз амаллари-га лойиқ ўлим шаклини кутиш пайтидир, деса бўлади.

Баъзилар жарроҳлик столида, баъзилар эса саждада кутганинитопади.

Хуллас, инсон жарроҳлик амалиёти қилингани, унга кеч қолга-ни, нотўғри даволангани ёки бошқа сабабларданмас, ажал келганиучун ўлади.

“Аллоҳ ҳеч бир нафснинг ажалини асло кечиктирмайди”(“Мунофиқлар” сураси 11 оят).

Киши ўлганида, у билан бирга атрофидагилар ҳам каттаимтиҳондан ўтади. “Муолажа сабабли ўлди”, “Муолажа қилин-ганида ўлмас эди”, “Шу машинага чиқмаганида эди”, кабификрлар ширкка олиб келади.

Ўлим туғилишга ўхшайди. Туғилишда жон бачадондан - дунёга,ўлимда эса - бу дунёдан нариги дунёга ўтиш қилади.

Жонни бачадонда 40 ҳафтадан кўп тутиш мумкинми? Бунинг чақалоқ учун бирон фойдаси борлигини ким даво қила

олади? Шунингдек, ўлимга қараб кетаётган кишини ҳам дунёда тутиб

қолишга қилинган ҳаракатда ҳеч қандай хайр йўқ. Бу ўша кишига қилинган энг катта зулм ва охират ҳаётига нис-

батан қилинган беписандлик бўлади. Ҳатто натижаси ўлим билан тугайдиган касаллик ҳам ўлимга

сабаб бўла олмайди!Аслида, у Аллоҳнинг инсонга ўлимдан олдин бахш этган раҳма-

ти ҳисобланади. Яъни, киши сабр қилиб, ҳаддидан ошмаса, исён қилмаса, барча

гуноҳларидан фориғ бўлиб, покланишга фурсат топади.Қул касалланганида, Аллоҳ шундай марҳамат қилади:

“Касаллигида сабр қилган қулимнинг жонини қабз этсам, хайргақабз этган бўламан. Агар офият берсам, этини унинг этидан хайр-лиси билан, қонини унинг қонидан хайрлиси билан алмаштирганбўламан”.

Ҳадисдаги сабр сўзининг маъносини ўйлаб кўришимиз керак. “Ҳаром” билан “шифо”нинг ва “оғриқ қолдирувчи” билан

“сабр”нинг бирга келмаслигини унутмаслигимиз лозим. (“Қон

409

олдириш”, “Дорилар”, “Бош оғриғи”, “Аъзоларни алмашти-риш” ва “Сўнгсўз” бўлимларига қаранг.)

“Инсон ўлимдан қўрқади ва ундан қочади. Ҳолбуки, ўлимуни ҳар қандай фитнадан қутқаради.” (Ҳадиси шариф).

410

*ҲОМИЛА, ТУҒИШ ВА ЧАҚАЛОҚПАРВАРИШИ

Биз инсонга ота-онасига яхши муомалада бўлишни амр қилдик.

Онаси уни не азоблар билан қорнида олиб юрди ва туғди! Унинг кўтариб юрилиши ва сутдан ажралиш

муддат ўттиз ойдир.(“Аҳқоф” сураси 15 оят).

“Еганингиз ҳалол ва тоза бўлсин; чунки фарзандингиз еганларингиздан ҳосил бўлади.”

(Ҳазрати Муҳаммад (с.а.в.)

Ҳомилаликнинг илк ҳафталариТухумдондан чиққан битта тухум миллионлаб спермадан энг

уйғунини танлаб, бирлашади. Тухум ва сперма (яъни она уруғи ва отауруғи) қулф ва калит (ошиқ-мошиқ) каби бир-бирига бутунлай москелмагунча бирлаша олмайди.

Бирлашган уруғлардан нутфа (эмбрион) юзага келади. У бачадондеворида жойлашгач, ҳомилалик бошланади. Уруғдондан чиққануруғнинг ўрнида “сариқ жисм” пайдо бўлади. Унинг вазифалариданбири чақалоқ соғлом бўлиши учун она вужудини зарарли ортиқчанарсалардан тозалаб туришдан иборат.

Тозалаш ишларини ҳам ўз гормонларидан фойдаланиб, ҳам тана-даги бошқа безларни керакли гормонлар ишлаб чиқаришга мажбур-лаб амалга оширади. Ишлаб чиқарилган турли гормонлар сабабли,онада баъзи овқат ва ҳидларга нисбатан истаксизлик пайдо бўлади.

411

Иштаҳаси қочиб, беихтиёр оч қолади. Кўнгли айниб, иштаҳаси кесилган аёл учун энг маъқули

иштаҳаси келгунга емаслик чақалоғи учун ҳам ўз соғлиги учунҳам фойдалидир.

Илк ойларда 3 кунлик рўза тутсалар яна-да яхши..Соғлом аёлларда кўнгил айниши ва қусиш каби ҳоллар кузатилма-

сдан, ҳомилалик яхши кечади.Баъзида касал аёларнинг ҳомилалиги ҳам енгил кечиши мумкин.

Аммо бу ҳол жуда шубҳали. Чунки иммун тизими кучли бўлмаганибоис, ташқарига чиқариб ташлай олмаган зарарли моддалари киндикорқали фарзандига ўтиши мумкин.

Бундай ҳолларда йўлдошнинг (плацента) бузилиши, чақалоқнингқалин, кир моддалар билан ўралиб қолиши кузатилади.

Бундай чақалоқлар тез-тез иситмалаб, иштаҳасиз, ҳолсиз ва турлииллатларга эга бўлади. Ҳомила даврида танаси тозаланмаган аёллар-нинг сути ҳам заҳарли бўлади. Чақалоқ уни эмишни истамайди.Шунинг учун ҳам, ҳар бир қиз оила қуришдан олдин, тез ҳомилабўлиш, ҳомилалигини яхши ўтказиш, соғлом бола туғиш ва сутмуаммоларига дуч келмаслиги учун ўз соғлиги ҳақида ўйлаши шарт.

Ислом динида аёлни ва туғилажак чақалоқни барча ёмон таъсир-лардан ҳимоя қилиш учун жинсий алоқа пайтида амал қилинишилозим бўлган қатъий қоидалар бор. Алоқани “Бисмиллоҳ” биланбошлаш, алоқа пайтида гаплашмаслик буларнинг иккитаси, холос.

Кийнишдан тортиб, бўлар-бўлмас нарсаларни ўйлашга, ҳол ва ҳара-катлардан суҳбатларга қадар исломий қоидаларга риоя қилиш керак.

Ҳомилаликнинг фақат илк ойлари эмас, илк кунлари, ҳатто илкдақиқалари ҳам жуда муҳим. Чунки уруғларнинг бирлашиши биланюзага келган нутфа ҳужайралари илк сониялардан бошлаб, чақалоқсоғлиги, ҳаракат хусусиятлари ва характери шаклланиши учун маъ-лумот йиға бошлайди.

Бу ҳужайралар ота-она ва атрофидаги бошқа шахсларнинг барчаҳаракатлари, суҳбатлари, телевизор овози кабиларни энг нозикнуқталаригача қайд қилади. Кейинчалик эса, бу қайдлар чақалоқнингянги шаклланаётган миясига узатилади. Ултратовуш тўлқинлари буқайдларни ножўя томонга кучайтириб бериши ҳам мумкин. Унингёмон таъсири генетик ўзгаришлар ва шунга боғлиқ касалликларгаолиб келиши ҳам катта эҳтимолга эга.

412

Шунинг учун, ултратовушдан эҳтиёт бўлиш, ҳомиладор аёлларёнида мумкин қадар оз гапириш, ҳаракат ва суҳбатларда эътиборлибўлиш - ҳар бир ақлли одамнинг бурчидир. Аслида, аёлларга нисба-тан ҳамма вақт диққатли муомала қилган маъқул. Чунки унинг ҳоми-лами ёки йўқлигини маълум бир муддатгача ҳеч ким билмайди.Соғлом фарзандга эга бўлишни истаганлар бу мавзуда жиддий ҳара-кат қилишга мажбур.

Ҳомиланинг тушиб қолиш xавфиСакраган, айниқса, орқага қараб сакраган, оғир юк кўтарган,

иссиқ сувда чўмилган, узун муддат овқати ҳазм бўлмай қолган васоғлигини тўғирламасдан оила қурган ёки олдин ҳам ҳомиласитушиб қолган аёлларда ҳомила тушиб қолиш ҳоллари кузатилади.Ҳомилалик даврида тўхтамаётган одатий қон келиши, биринчиойдаёқ келадиган сут ҳомиланинг тушиб қолиш эҳтимолини кўрса-тувчи аломатлар саналади.

Соғлом бачадон касал чақалоқни ушлаб турмайди. Кетма-кет тушиб қолаётган ҳомила замонавий тиббий усуллар

билан сақлаб қолинса, туғилган чақалоқнинг оқ қон ва шунга ўхшашоғир касалликлар билан туғилиш хавфи бор.

Ҳомиласини сақлаб қолишни хоҳлаган аёл оғриқ ва қон келишибошлаган заҳоти, ичакларини бўшатиб, 3 кун оч ётиши мақсадгамувофиқ (“3 кунлик очлик” бўлимига қаранг). Оғриқ ва қон келишитўхтагандан кейингина уй ишларига қараши мумкин. Аммо овқат-ланмаслиги, 5-7 кун давомида, мева ва сабзавот шарбати биланозиқланиб туриши лозим.

Мана шу шаклда заиф бачадон қувват қозонади. Шундан кейинҳам ҳомила тушиши давом этаверадиган бўлса, у ҳолда муаммо бача-донда эмас, чақалоқда ҳисобланади.

Бу ҳолда, чақалоқнинг туғилганидан кўра, тушиб кетгани маъқул.

Ҳомиладор аёл парваришиОзғин аёллар ҳомилалик даврида 6-10 килограмм атрофида семи-

риши нормал ҳол. Семиз аёллар эса, бу даврда семириши керак эмас,аксинча, озгани маъқул.

Халқ орасидаги “Ҳомиладор аёл иккита одамнинг овқатиниейиши керак”, деган тушунча жуда нотўғри.

413

Ҳомилалик даври яхши кечиши учун, заиф аёллар ҳам, семиз аёл-лар ҳам илк 3 ойни, кўп ейиш ўрнига, 3 кунлик рўзалар билан ўтказ-гани маъқул.

Кейинги ойларда эса, еётган нарсасига эътиборли бўлиб, тўйгуни-ча овқатланмаслиги лозим.

Оч қолган она вужудида озиқ ва кислород танқислиги вужудгакелади. Бу ҳолда, етарли озиқ ва ҳавога эришиш учун чақалоқ ҳара-катга тушишга мажбур бўлади. Бу эса, унинг қон айланишини тезла-тади. Танасида ҳосил бўлган қон босими бутун аъзоларига қувватбағишлайди. Фаол ҳаракатлари унга жисмонан соғлом шаклланишиучун замин ҳозирлайди.

Шундай қилиб, она очлиги фарзанд соғломлигига сабаб бўлади.Булардан ташқари, онанинг қилган ҳар бир жисмоний ҳаракати,спорт ёки нафасини ростлаш учун қилинган бадантарбиялари ҳамчақалоқ шаклланишида муҳим аҳамиятга эга. Ҳомиладор аёлнингосон туғиши ва сутининг тоза бўлиши учун, илк 4-5 ой ичида кўпроқмева, тарвуз, қовоқ, кўкатлар, пиширилмаган сабзовотлар, табиийасал, бодом, ёнғоқ каби қуруқ озуқалар бўлгани маъқул. У калций,витамин ва протеин эҳтиёжини шу моддаларга бой беда, исмалоқ,жағжағ, шивит, кашнич, қичитқи ўти, турп каби кўкатлардан, сарса-бил карами, артишок ва ҳафтасига 3-4 марта, тортишига қараб, гўштёки балиқ каби овқатлардан таъминлаши мумкин.

Яшил сабзавотлардаги мавжуд калций ва протеинлар ҳазми жудаосон бўлади. Улардаги хлорофил қондаги гемоглобинга ўхшаганиучун, камқонликка жуда асқотади. Яшилликлардаги органик кисло-талар фаол тозаловчи бўлгани боис, бачадон ва туғиш йўлларидагимускулларни турли кир қатламларидан, томирлари тиқинлардантозалайди.

Ҳомиладор аёлнинг пишган овқатга унчалик эҳтиёжи йўқ. Аммоистаса, кунига бир марта ейиши мумкин.

Ҳомиладорликнинг охирги 2 ойида хурмо ейиши, бир соат даво-мида ивитилган зиғир уруғи, саримсоқ, шафрон ва зайтун ёғи исте-мол қилиши бачадонни қувватлантириб, туғиш йўлларини соғлайди.

Чақалоқ жинсиЭркак болага ҳомиладор аёл чақалоқ оғирлиги ва ҳаракатларини

ўнг тарафида ҳис қилади. Ўнг кўкраги учи катталашиб, ранги ўзгара-

414414

ди. Юришни ўнг оёқдан бошлайди, ўрнидан туришда ўнг қўлига тая-нади. Қиз чақалоқда эса, бу аломатлар - тамоман тескари - кўпроқ чаптарафга мойил бўлади.

Ҳомилаликнинг 16 ҳафтаси ниҳоясида, шаклланган чақалоқнитарбиялаш вақти келган ҳисобланади. Унга яхши нарсаларни гапи-риб бериш, Қуръон ўқиб бериш, ўргатиш мумкин.

Чақалоқ она қорнида эшитганларини, туғилгандан сўнг тез ўрга-нади ва ҳатто эслай олади.

Туғишга тайёргарликТуғиш, дарахтларнинг баҳор қуёши билан уйғонишига ўхшаш

табиий жараёни ва Аллоҳ томонидан энг нозик нуқталарига қадардастурланган фаолият саналади. Одам ва Ҳавво онамиздан шу кунгақадар миллиардлаб инсон ва миллиардлаб сут эмизувчи ҳайвон дунё-га келди.

Кунимиздаги нотўғри ҳаёт тарзи кишилар соғлиғи қадар туғилиш-га ҳам салбий таъсир кўрсатмоқда. Аммо ақлли ҳаракат қилиб эри-шилган ҳомила ва туғишга тайёргарликдан сўнг туғиш ва соғломфарзандга эришиш ҳар доим мумкин.

Туғиш осон бўлиши учун ҳомилалик даврида “Марям” сурасинива доимий ўлароқ - туғишдан олдин ва кейин - “Иншиқоқ” сурасиниўқиш мақсадга мувофиқ.

Она қорнидаги болага ака-опалари ва отаси ҳамда ўзининг униинтиқлик билан кутаётгани, уни севишлари ва дунё жуда гўзаллиги-ни англатиши керак.

Шунда чақалоқ дунёга келишдан қўрқмайди.Аёл туғишдан қўрқмаслиги керак. Чунки унинг ҳам, фарзандининг

ҳам тақдири аниқ. Тақдирида ўлим бўлмаса, ҳар қандай хато ҳам униўлимга олиб кетолмайди. Акс ҳолда, ҳеч нарса уни олиб қололмайди.

Фақат Аллоҳ ўрнатган қонунларга кўра, туғиш пайти ўлган аёлшаҳид ҳисобланади. Бугунги кунда бу мартабага эришган аёлнитопиш анча мушкул. Айтишимиз мумкинки, аёл учун ўлим унингтуғиш вақтига тўғри келса, бу энг омадли ҳол бўлади.Туғишданқўрқмаслик учун мана шуни тушуниб етишнинг ўзи кифоя.

Туғиш онида аёл қўрқа бошласа, тўғри қарор қабул қилолмасдан,туғишни қулайлаштирувчи ҳаракатларни бажара олмайди. Шу биланқўрқув чақалоққа ҳам ўтади. Чақалоқ қурқувидан жигар ёки талоққа

415

сиғинади ва бачадондан чиқишни хоҳламайди. Натижада, уни жар-роҳлик йўли билан кесиб олишга тўғри келади.

Аёл қўрқувга, ваҳимага тушмаса, чақалоқ ҳам, бачадон ҳам туғишиши учун тўғри ҳаракатланадилар ва туғиш нормал амалга ошади.

Туғишни осонлаштирувчи, бачадонни тозаловчи ва йўлдошничиқариб ташловчи амаллар:

Ҳомиладорликнинг сўнгги ойида - ҳафтада 2-3 марта (кунда ½ чайкошик) - долчин ишлатилади ва кунда 1 ош қошиқ ивитилган зиғируруғи ичилади.

Сўнг қуйидаги дорилар қилинади:• 1 ош қошиқ чопонтелпак бир стакан сувда паст ҳароратда 5

дақиқа қайнатилади. Седана ҳам шу шаклда қайнатилиб, ҳар иккаларсув сузиб олиб, аралаштирилади ва совигунга қадар 50 грамм асаларалаштирилади. Тайёр бўлган суюқлик спринцовка билан бачадоноғзига сепилади. Айни пайтда заъфарон ёки зиғир уруғидан тайёр-ланган ичимликка 7-10 томчи седана ёғи қўшилиб, ичилади.

Ёки:100-150 грамм зайтун ёғи ичилади.Ёки:• Бир бош саримсоқ, 10 та тоза ёки тузланган яшил зайтун ва битта

сабзи ярим литр сувда пиширилади. Сал совугач, эзиб, сузиб ичила-ди.

Ёки:• Тўлғоқ бошлангач эрмана (шувоқўти) ва сано тенгма-тенг ара-

лаштириб, тугилади. Аралашма ярим чой қошиқдан 2 соат оралатиб,2-3 марта сув билан ичилади.

• 5 грамм тоза исириқ уруғи тугилиб, ютилади ва устидан дам еганможжевелник чойи ичилади.

Тўлғоқ бошланиб, сув келгач, қиннинг бўшашиши, туғишнингосон кечиши ва йиртилиш содир бўлмаслиги учун қин оғзига зайтунёғи сурилади.

Бир оздан сўнг, бачадон зўриқишларини кучайтириш мақсадида,тоза сиқилиб сузилган аччиқ қовун суви киндик ва қорин остиларигасурилиши ҳам мумкин.

416

Табиий туғишТуғишларнинг таxминан 95%да чақалоқ боши билан, 5%да кети

билан чиқади. Ҳомиладорликнинг оxирига қараб, бачадонда даврийравишда, енгил қисқаришлар рўй беради. Юқоридан пастга қарабтўлқинланишлар шаклида бўладиган бу қисқаришлар кўпайиб, бача-дон оғзининг очилишига ва чақалоқнинг туғиш каналига (қувурига)илгарилaшига сабаб бўлади.

Қисқаришлар туғишнинг бошида 20-30 дақиқада бир марта рўйбериб, борган сари кўпайиб боради ва бачадон оғзи кенгаяди.

Чақалоқнинг ичидаги сув халтаси туғишнинг ҳар қандай босқичи-да ўзидан-ўзи йиртилиши мумкин. Очилган халтадаги суюқлик қис-ман чиқади ва бунинг натижасида чақалоқнинг боши автоматик тарз-да чиқиш каналига жойлашади.

Бачадон қисқаришлари янада тез-тез рўй бериб, оxирида 2-3дақиқада бир марта юз бера бошлайди.

Туғишнинг сўнгги босқичида бачадон оғзи 10 сантиметргача кен-гаяди.

Кетма-кет келган кучли қисқариб-кенгайишлар билан бачадондақон камаяди, қоннинг камайиши билан кислород етишмовчилигикучаяди.

Бу ҳолат чақалоқни тирик қолиш учун туғиш йўлига (каналига)чиқиш учун фаол ҳаракатланишга мажбур қилади.

Бугунги кунда туғиш гинекологик алфозда (позицияда) ётқизилбамалга оширилади.

Бу позицяда кучаниш билан бачадон деворларига, қин ва вагинаорасидаги мускулларга босим қилинади. Шу тарзда туғиш йўлитораяди ва кучанишларнинг қуввати ортади, бола бораётган кисло-род озаяди. Натижада бачадон ёки пелвиснинг йиртилиш хавфипайдо бўлади, туғиш жараёни узаяди, хотиннинг кучи кетади ва болақийин ахволда қолади.

Епидурал анестези, ва сунъий тўлғоқ каби тадбирлар уйғуланса,вазият янада мураккаблашади.

Бу ҳолатда аёлга эпизотоми (чиқиш каналини кенгайтириш учуночилган кесик), форсепс(шипци) ва ёки “цезар амалиёти” усуллари-ни қўллаш керак бўлади.

Аммо табиий туғиш алфозида (позицияда) - оёқ устида ёки туғиштабуреткасида туғмоқ бачадонга бўлган босимни енгиллаштиради,

417

болага кислород кўпрок келади, тугиш жараёни қисқароқ бўлади. Вахотиннинг туғишда харжлаган энергияси камроқ бўлади.

Нормал туғиш чақалоқнинг психологияси ва характери шакллани-шида позитив рол ўйнайди.

Туғиш қандай тарзда ва қаерда амалга ошгани ҳам жудамуҳимдир. Жаннат каби бир ажойиб жойдан - буюк кураш билан,ғолиб сифатида - дунёга келган чақалоқ бир-биридан фарқли иккиҳолатга тушиши мумкин: онаси, отаси ва ака-ука ҳамда опа-сингил-ларининг севгиси, шафқатли она қўлларининг тегинишлари, илиқ,юмшоқ кўкраклари, лаззатли ва ҳушбўй она сути, онанинг ёқимлиовози билан чиройли сўзлари, сокинлик ва ишонч... Ёки чарчаганҳамшираларнинг бефарқлиги, қаттиқ қўллари билан чақалоқнингдумбасига шапалоқ тортиши, совуқ ва ёмон ҳидли антисептик дори-нинг организмига кириши, резина сўргич (соска) билан оғзига бери-лган шакарли сув, эмлаш суюқлигининг оғриқ берувчи игнаси, совуқва қаттиқ тўшак, дунёдан қўрқиш, чақалоқлар хонасида ҳис этилганумидсизлик, бахтсизлик ва туганмас ёлғизлик!...

Туганмас, чунки чақалоқ замонсизлиликдан ва сўнгсизликдан, яънируҳлар оламидан келади, замонга, яъни вақтга кўникмаган бўлади.

Чақалоқ туғилган муҳитдаги ёруғлик ҳам жуда муҳим. Қоронғубачадондан чиққан чақалоқ ёрқинликдан, порлоқ нурларданжуда безовталанади. Туғиш амалга ошириладиган хона ярим ёруғ-ярим қоронғу бўлиши керак.

Чақалоқ бачадондан чиққанидан кейин бироз вақт киндик боғибилан бирга (яъни киндик боғи кесилмасдан) ҳоли қолдирилишикерак.

Яъни туғилган чақалоқ аввало онасининг кўкрагига ётқизилади,кейин эса киндик боғи икки тарафдан - ҳам она тарафдан, ҳамчақалоқ тарафдан боғланади ве бу икки боғ ораси кесилади.

Чақалоқ тарафидан киндик боғи тахминан 10-15 сантиметр қолди-риб кесилади. Мана шундай қилинса киндик боғи табиий равишдаёпилади ва таxминан 5 кун ичида ўз-ўзидан тушади.

Чақалоқ бачадондан чиққанидан 20-30 дақиқа ўтгач, бачадон-нинг қўшимча қисқаришлари билан чақалоқнинг йўлдошиташқарига чиқади.Бу қисқаришлар йўлдошнинг бачадон деворла-ридан ажралиши туфайли очилган қон томирларининг қайтаданёпилишига ёрдамлашади.

418

Бугунги кунда касалхоналарда қўлланилаётган туғиш позицияси(гинекологик позиция) баъзи аёлларда жирканч туйғу уйғотганиучун туғиш жараёнига салбий таъсир кўрсатиши мумкин. (Суннaтгакўра, таносил органларини ҳеч кимга кўрсатмаслик лозим. Ойша р.а.хабар берганига кўра, Ойша р.а. ва Пайгамбаримиз с.а.с. бир-бири-нинг таносил органларини ҳеч кўрмадилар).

Табиий туғиш позициясида – бир жойга таяниб, мустаҳкам бирнарсани ушлаб, эгилиброқ туриш ёки туғиш курсисига ўтириш – чин-дан ҳам мукаммал бир туғиш позициясидир-ки, аёл ҳеч кимнингёрдамига муҳтож бўлмайди.

Одам а.с. ва Ҳоввa р.а.дан бошлаб, миллиардларча инсон (ва сон-сиз эмизувчи ҳайвонлар) туғилиш йўли билан дунёга келганига кўра,туғиш ҳам овқатланиш ва ёки бошқа бир эҳтиёжни кетказиш каби,табиий ва оддий бир жараёндир.

Фақат юқорида кўрганимиздек, озиқланиш тарзи бузилганданкейин туғиш жараёни ҳам бузилади.

Аёллар туғиш йўли торлиги ёки чақалоқ бошининг катталигиниўйлаб, нормал туғишдан қўрқмасликлари керак. Туғиш йўли ҳомилар-дорлик даврида туғишга тайёрланиб боради ва аста-секин очилади.

Чақалоқнинг бош суяклари ҳали қотмаганлиги, бир-бирига ёпиш-маганлиги туфайли сиқилганда бир-бирининг устига ўтиши мумкинва шу сабабдан туғиш каналидан осон ўтиши мумкин. Чақалоқнингҳўл мияси бундай сиқилишлардан ҳеч таъсирланмайди. Чақалоқнингбоши катта бўлса ҳам нормал туғиш чақалоққа ҳеч қандай зарар кел-тирмайди.

Бачадоннинг очилиши илк туғишда 14-24 соатда, баъзи ҳолларда36 соатда амaлга ошади. Кейинги туғишларда бу муддат қисқаради.

Қишлоқда истиқомат қилувчи, кўп ишлайдиган ҳаракатли аёллар,кимёвий моддалар ва кир ювиш воситаларидан фойдаланмаган, ердаўтириб, табиий таомларни еган, кимёвий гигиена воситаларидан фой-даланмаган аёллар оғриқсиз ва жуда осон туғадилар.

Замонавий аёллар ўзларининг ҳомиладорлик ва туғишга тайёргар-лик даврларини ушбу китобда кўрсатилган тарзда ўтказсалар, ҳуддиқишлоқ аёллари каби оғриқсиз ва осон туғишлари мумкин.

Бироқ синтетик гормoн, антибиотик, кир ювиш воситалариданфойдаланадиган, қўшимчали таомлар ва ичимликларни истеъмолқиладиган, ҳомиладорликка тайёргарлик кўрмаган аёллар туғишнинг

419

ҳар бир босқичида турли муаммоларга дучор бўлиб, “Цезар амалиёти”(чақалоқни қоринни кесиб олиш)га маҳкум бўлишлари мумкин.

Туркияда “prenses туғиш” (шоҳона туғиш) деб номланган, эпи-дурал анестезия билан туғиш кенг тарқалмоқда. Бундай туғишАҚШда ва Европанинг ҳеч бир мамлакатида, жиддий сабаб бўлма-гунча, қилинмайди.

Чунки бундай туғишда бачадоннинг қисқаришлари анестезиянингтаъсирида ожизлашади ва сунъий тўлғоқ беришга мажбур бўлишмумкин. (“Конвулсиялар”, “Диққат етишмовчилиги синдроми”ва “Отизм” бўлимларига қаранг.)

София Й., 40 ёшда, уй бекаси ҳикоя қилади:“Доктор Ойдин Солиҳнинг давосини олганимдан кейин учинчи ва

тўртинчи туғишимни уйда амалга оширишга қарор қилдим. Учинчитуғишим осон кечди.

Икки йил олдин тўртинчи туғишимда кечқурун сувим келди,қонимнинг атрофида енгил бир оғрик бошланди. Доя чақирдим ваоғриқлар кучая бошлагач ваннага илиқ, тузли сув тўлдириб кирдим.

Бир муддат ўтгач, тўлғоқлар кучайди. Бачадонимнинг оғзи очи-лган бўлса ҳам, чақалоқ келмаётганди, xудди суякларимга ёпишибқолгандек эди. Оғриқлара чидай олмаганимдан кейин ваннаданчиқдим, уйнинг ичида юрa бошладим. “Иншиқоқ” сурасини ўқиганим-да, чақалоқ айлана бошлаганини сездим.

Доя чақалоқ елка билан келганини ва бўйнига киндиги ўралибқолганини айтди. Сабр ва дуо билан чақалоқнинг айланишни кутдим.

Сув келганидан таxминан 6 соат ўтгач, чақалоқ айланди ва бирозқийнчиликлaр билан туғилди. Доя чақалоқни икки марта ўраб олганкиндикни очди.

Агар касалхонага борганимда, албатта, мени “Цезар амалиё-ти”га ётқизишарди”.

Сунъий тўлғоқ (Induction) Сунъий тўлғоқ - туғиш пайти синтетик окситоцин гормoни бериб,

бачадон қисқаришларини тезлаштирувчи муолажадир. Синтетик окситоцин туфайли содир бўладиган бачадон қисқариш-

лари табиий қисқаришларга қараганда анча тез, кучли ва оғриқлибўлади. Баъзи ҳомиладор аёллар бу оғриқларга чидайолмай, қорнида-

420

ги боласини “Цезар амалиёти” ёрдамида олишни илтимос қиладилар. Баъзан эса окситоцин кучли ва давомли қисқаришларга, яъни

бачадоннинг гиперстимуляциясига сабаб бўлиши мумкин. Бачадон гиперстимуляцияси кислород етишмовчилиги туфайли

чақалоқда юрак уришларининг анормал (номеъёрий) даражада тезла-шишига олиб келади. Бу ҳолатда зудлик билан “Цезар амалиёти”ниўтказиш зарур бўлиши мумкин. Бачадон гиперстимуляцияси давоми-да бачадон йиртилиб кетиши мумкин.

Авваллари бачадонда “Цезар амалиёти”га ўхшаш жарроҳлик ама-лиётларининг ўтказилганлиги, бир хомиладорлик пайти икки ваундан ортиқ ҳомилали бўлиш, амнион суюқлигининг ортиқчалиги,йирик чақалоққа ҳомиладор бўлиш каби ҳолатлар бачадоннинг йир-тилиб кетиш эҳтимолини янада оширади. Бундай пайтларда ҳам“Цезар амалиёти”ни ўтказиш зарур бўлиши мумкин.

Синтетик окситоциннинг тузилмаси сув тутилишига сабабчибўладиган антидиуретик горомoнга ўхшаб кетади. Синтетик окси-тоцион ҳам онанинг, ҳам чақалоқнинг организмида сув тутилибқолишига сабаб бўлиши мумкин. Шиддатли сув тутилиши эс-ҳушни йўқотишга, хуружларга (приступларга), юрак етишмовчили-гига, ҳушдан кетишга (комага) ва ўлимга сабабчи бўлиши мумкин.

Синтетик окситоциннинг xусусияти шунда-ки, у чақалоқ мияси-нинг тўқималарига тўпланиши ва чақалоқнинг миясида шиш ҳосилқилиши мумкин. Сунъий тўлғоқ билан туғилган боланинг мияситурли даражаларда лат ейди. Бу ўз навбатида чақалоқнинг безовта-ланишига, ҳарорати ошишига, конвулсияларга ва гиперактив (гипер-фаол/ҳаддан ташқари фаол) бўлишига замин яратади.

Энг катта зарарга олдин сунъий тўлғоқ берилиб, кейин “Цезарамалиёти”га ётқизилган аёллар ва уларнинг чақалоқлари миялариучрайди. Чунки синтетик окситоцин билан анестезия моддалари бир-бирининг зарарини оширади. Уларнинг таъсирида қолган миянингзарарланиши чақалоқнинг гиперактивлигини дастаклаб, уни отизм,эпилепсия (тутқаноқ) каби нeврологик ёки шизофрения каби руҳийкасалликларга олиб келади. Оналар эса вақт ўтиб хотираларинийўқотиб, руҳий касалликларга дучор бўлишади. Шу сабабдан психо-лог ва психиатрларнинг қабулларига аксарият ҳолларда “Цезарамалиёти”ни бошдан ўткзаган аёллар ва болалар боришади.

Расмий маълумотларга кўра, Туркияда ҳар икки туғишдан битта-си “Цезар амалиёти” воситасида амалга оширилмоқда. Аслида бу

421

рақам ундан ҳам катталигини ҳамма билади. Xудди шунингдек,ҳамма туғишларда сунъий тўлғоқ қўлланмоқда. Бу ҳам етмаганидек,ҳали энди туғилган болаларга гепатит-Вга қарши эмлаш қилинмоқда.Эмлаш суюқлигидаги “Алюминий гидроксид” ва “Timerosal” кабисақловчи моддалари чақалоқнинг ўзи шундоқ ҳам зарарланган мия-сида тўпланади. (“Конвулсиялар”, “Отизм” ва “Эмлаш” бўлимла-рига қаранг.)

“Цезар амалиёти”Бугунги кунда ҳомиладорлик пайти юзага келадиган қуйидаги

кичик “хатарлар” “Цезар амалиёти”ни ўтказиш учун баҳона бўл-моқда:

Эгизак чақалоқлар: анъанавий йўллар билан хомиладор бўлганаёллар учун эгизак чақалоқларни туғиш билан битта чақалоқнитуғиш ўртасида фарқ йўқ. Хомилада уч ёки тўрт чақалоқ бўлса ҳам,чақалоқлар тартиб билан, бирин-кетин, кейингиси одингисга қара-ганда осон туғилаверади.

Фақат ҳомиладор аёлга сунъий тўлғоқ бермаслик, уни турли тиб-бий жиҳозларга боғламаслик керак. Чунки бу ишловлар натижасидаюзага келадиган кучли кимёвий ёки биоэлектрик тўлқинларчақалоқларни ва бачадонни нотўғри ҳарaкатланишга мажбур қилади.

Чақалоқда юрак уришларининг тезлашиши ёки секинлаши-ши: юрак уришларининг ўзгариши юқорида айтилганидек снуъийтўлғоқ таъсирида, турли хил қўрқишлар ёки онанинг атроф-муҳит-дан таъсирланиши натижасида рўй бериши умкин. Масалан, бача-дондаги чақалоқлар атроф-муҳитдаги инсонларнинг ҳақиқий юзиникўриб, қўрқишлари мумкин. Бу ҳолатда “О” ва “В” қон гуруҳларигамансуб бўлган чақалоқларнинг юрак уришлари тезлашади; “А” қонгуруҳига мансуб бўлганларнинг юрак уришлари секинлашади; “АВ”қон гуруҳлари мансубларники бундай қўрқувдан бошқача таъсирла-ниши мумкин.

Илк туғишнинг “Цезар амалиёти” воситасида бўлиши: стати-стик маълумотларга кўра, бу илк жарроҳлик амалиётидан кейингинормал туғишда ҳам айни даражада бачадон йиртилиши xавфи мав-жуд бўлади.

Бачадоннинг йиртилиши тикишлар билан эмас, берилган сунъийтўлғоқ билан боғлиқдир. Бир, ҳатто икки жарроҳлик амалиётидан

422

кейин ҳам нормал тарзда туғиш мумкин. Фақат ҳомиладорликка ватуғишга тайёрланиш керак, сунъий тўлғоқ амалиётларини рад қилишкерак.. (“Ҳомиладорлик ва туғишга тайёрланиш” бўлимига қаранг.)

Ҳомила боғининг чақалоқ бўйнига ўралиши: бу ҳам нормалтуғишга тўсқинлик эмас. Ҳомила боғи эластик (чўзилувчан ва буки-лувчан) бўлиб, зарурaт туғилса, уни қўл билан чақалоқнинг бўйнидансекин ечиб олиш мумкин.

Чақалоқнинг бачадонда бошқaча бир алфозда (ҳолатда) жой-лашиши: эскидан чақалоқ оёқлари билан келса ҳам барча доялартуғишни осон якунлашарди. Аммо “Цезар амалиёти”га ўрганибқолган мутахассилар бундай тажрибага эга эмаслар.

Бачадонда чақалоқнинг турли алфозларда жойлашиши онанингсоғлиги билан боғлиқ. Чақалоқ онасининг касал аъзосидан бошиниузоқроқ тутишга ҳаракат қилади. Бироқ бундай ҳолатларда туғишпайтида “Иншиқоқ” сураси ўқилса, бу сурадаги сажда ҳақидаги оятбилан Аллоҳ Таъолодан сажда қилиш буйруғини олган чақалоқ бача-донда тескари ҳолатда бўлса ҳам, ўз алфозини ўзгартириб, саждаалфозига ўтади. Ҳомиладорлик пайти “Иншиқоқ” сурасини ёдлаганва туғиш пайти бу сурани ўқиган аёллар қўрқувдан ҳоли бўладилар,уларнинг қорнидаги чақалоқ ҳам ҳеч нарсадан қўрқмайди.

Ўтказилган “Цезар амалиётлари” бўйича Туркия бошқа давлат-ларни анча ортда қолдириб кетган. Туркияда ҳар икки аёлдан бирива чақалоғи ана шу йўл билан туғдирилмоқда (олинмоқда), аммо буфожиа ҳеч кимни ташвишлантирмаяпти.

Қаердан келиб, қаерга кетаётганимизни унутган бу замондаинсонларнинг ҳам туғиш каби ўта муҳим воқеага эътибори ва ҳурма-ти қолмаган.

Уйига ёки меҳнат таътилига чиқишга шошилиб, “уйга, таътил-га кетишимдан олдин шу аёлни туғдириб олай, таътилимгатўсқинлик бўлмасин”, дейдиган гинеколог ва “Цезар амалиёти”нинормал туғиш деб ҳисоблайдиган аёлларни бугун Туркиянингҳамма ерида учратиш мумкин.

Аммо эътибордан четда қолдириб бўлмайдиган бир статистикмаълумот бор-ки, у инсонни даҳшатга солади. Оxирги тадқиқотларгакўра, илк туғишда “Цезар амалиёти” билан туғдирилган (олинган)чақалоқларнинг ҳаммасида гиперактивлик (гиперфаоллик, ҳадданташқари фаоллик) мавжудлиги, ҳар икки чақалоқнинг бири 40 ёшданкейин шизофренияга дучор бўлиши аниқланган. Баъзи тадқиқотлар-да бу рақам 70%ни ташкил қилади!

423

“Цезар амалиёти” билан дунёга келган иккинчи ва учинчичақалоқнинг аҳволи ҳам ваҳималидир (“Конвулсиялар”, “Отизм”ва “Гиперфаоллик” бўлимларига қаранг.). Европа ва АҚШ кабиривожланган мамлакатларда “Цезар амалиёти” бирор бир танловэмас. Бу мамлакатларнинг шифокорлари ҳомиладор аёлларда тўлғоқбошлангандан кейин 3-4 кун давомида нормал туғишни кутадилар.Туғдиришни шифокорлар эмас, доялар амалга оширадилар. “Цезарамалиёти” эса ўта зарур ҳолатларда, энг оxирги чора сифатида қўлла-нилади. Бундан ташқари, ҳомиладор аёл табиий тўлғоқлар бошлан-гандан кейин “Цезар амалиёти”га ётқизиладилар.

Бу мамлакатларда Цезар амалиётларининг таxминан 90%датуғаётган аёлларга умумий анестезия эмас, эпидурал анестезия қўл-ланилади. Эпидурал анестезия она ва чақалоқнинг миясига умумийанестезияга қараганда анча кам зарар етказади.

Бир турк гинекологи Америкада тўлғоқ бошланиб, касалхонагаолиб кетилади, у ерда у дояларнинг назорати остида табиий равишдатуғишни кутиб ётади. Кутиш муддати чўзилиб кетавергач, у доядантуғишни тезлаштиришни сўрайди. Аммо доя унинг илтимосини радэтиб, “кутинг”, дейишади. Вақти-вақти билан келиб, аёлни кўзданкечириб кетадиган доя, ҳеч қандай амалий чоралар кўрмайди.

Шундай қилиб, турк гинекологи 4 кун кутган ва шундан сўнг нор-мал тарзда туққан. Ана шу турк гинекологи бу ҳақда шундай дейди:“Агар Туркияда бўлганимда бунчалик узоқ муддат тўлғоқларга чидайолмасдим, яқинларим ҳам менинг қийналишимга рози бўлишмасди,доктор дўстларим ҳам бунчалик кўп кутишимга рухсат бермасдиларва туғишни тезлаштириш чораларини кўришарди” .

Битта доя ҳикоя қилади:“Касалхонамизда охирги пайтларда “Цезар амалиётлари” жуда

кўпайиб кетди. Докторлар амалиёт эхтиёжини чақалоқнинг тескаритуриши, кети билан келиши, "тугиш куни ўтиб кетди",, чақалоқнингoмниoн сувига ахлат чиқариши эҳтимолига қарши бир чора ўлароқкўрадилар. Туғаётган хотинлар эса бу амалиётга табиий тўлғоқданқўрққанлари учун рози бўладилар. Яъни ортиқча оғриқларсиз туғиш,ҳеч нарса ҳис қилмаслик ва, ҳаттоки, гинекологик алфоз(позиция)даётишдан уялгани учун нормал туғишдан қочадилар.

Ҳозирги аёл туғдириш мутахассилари ўзларига қулай кун васоатни танлаб, “цезар амалиёти”ни амалга оширадилар.

Ҳолбуки, туғиш амалга ошириладиган ер, кун, соат, дақиқа инсон

424

учун ўта муҳим. Масалан, Исо алайҳиссалом Насорода, ўша ғорда,ўша кунда, ўша соатда, ўша дақиқаларда дунёга келмаганида унингҳаёти бошқача бўларди. Мазкур қоида бошқа пайғамбарлар ва инсон-ларга ҳам тааллуқлидир.

Туққан аёлнинг лохусалик (тугишдан кейинги қонаш) давриЎғил бола туққан соғлом аёлнинг лохусалик (тугишдан кейинги

қонаш) даври 25-30 кундир, қиз бола туққан аёлнинг лохусаликдаври эса 35-40 кун.

Соғлом аёлнинг туғиш қонашлари борган сари камайиб боради.Қонашларнинг баъзан камайиб, баъзан кўпайиши аёл ҳолати анормал(ноодатий, номеъёрий) эканлигидан далолат беради. Бундай ҳолатдаичакларни бўшатиш, 3 кун давомида мева-сабзавот суви ичганданкейин озиқланишни тузатиш, анусга зулук қўйиш ёки бел вадумғазадан хожамот қилиш керак бўлади.

Чақалоқни парваришлашЯнги туғилган чақалоқларнинг териси жуда нозик ва юпқа бўли-

ши сабабли танасига теккан ҳамма нарса қаттиқ ва совуқ туюладиҳамда чақалоқни безовта қилади. Шу сабабдан, киндик боғи кеси-лгандан кейин ва териси тозалангандан кейин чақалоқни 1 литр суга1 ош қошиқ тош тузи қўшиб тайёрланган илиқ сув билан артилишикерак. Тузли сув чақалоқ терисининг бироз қаттиқлашишини таъ-минлайди. Артаётганда тузли сув чақалоқнинг оғзи ва бурнига кирибкетмаслигининг чораларини кўриш керак.

Илк 40 кун давомида чақалоқнинг кўриш, эшитиш, ҳидлаш, теги-ниш қобилиятлари ҳали ривожланмаган бўлади. Аммо уларда бошқамезонларда кўриш ва эшитиш қобилияти бор. Бу қобилиятчақалоқларда 40 кун давомида пардаланмайди, фаол ҳолатда бўладива улар бизнинг кўра олмайдиган баъзи ҳақиқатларни, ҳатто инсон-ларнинг ҳақиқий юзини кўра оладилар. Шу сабабдан, туғаётган аёл-нинг атрофида турган кишиларнинг маънавиятли кишилар бўлишиўта муҳимдир. Токи, чақалоқ онасининг жанатмисол қорниданчиқиб, дунё ҳақиқталаридан қўрқиб кетмасин.

Эмизиш Туққандан кейинги илк кунларда онанинг кўкракларидан келади-

ган қуюқ сутга “оғизсут” дейилади. Ҳомиладор аёлнинг кўкраклари

425

учида 9 ой давомида пайдо бўлган микроблар эмизилган “оғизсут”орқали чақалоққа ўтади.

Чақалоқққа бериладиган дастлабки озуқа айнан ана шу “оғизсут”бўлиши керак, чунки бу сут чақалоқнинг ичакларига фойдали микро-бларни экади.

Бу пайтда чақалоққа бўтқа ёки шакарли сув берилса, мазкурозуқалар ичакларга “оғизсут” воситасида экилган фойдали микро-бларни задалайди ва ичак касалликларига йўл очади.

Онанинг ва чақалоқнинг ҳолатига кўра кўкрaк сути туғишданкейин дарров ёки 1 кун, 2 кун ёки бўлмаса 3 кундан кейиш келишимумкин.

Сути келишидан олдин чақалоққа ҳеч нарса бермаслик керак, сaбрва ҳузур билан сут келишини кутиш керак, ризқни тақсимловчи вачақалоқнинг ҳаётини ва ризқини берган Аллоҳга ишониш керак.

Сут 3 кун ичида келмаса, чақалоқ она қорнида бирон-бир зараркўрган бўлади. Сутсиз ўтган 3 кун чақалоққа бу зарардан очликбилан қутулиш учун Аллоҳ томонидан берилган бўлади.

Бу ҳолатда ҳам чақалоққа ҳеч нарса бермаслик керак, бошқа аёл-дан олинган кўкрак сути ҳам чақалоққа зарар бўлади.

Сут келганда илк 3 кун давомида чақалоқни 3-4 мартадан ортиқэмизиб бўлмайди. Эмизишдан олдин чақалоқни бироз йиғлатиш ваенгил бадантарбия (гимнастика) қилдириш жуда фойдалидир. Буларошқозон, ўпкалар, юрак ва жигарни кучлантиради, қонни тозалайдива ҳазмни осонлаштиради.

Чақалоқни секин тебратиш унинг мия ва асаб тизими учун ўтафойдали бўлиб, чақалоқни тинчлантиради. Фақат эмизгандан кейинйиғлатиш, ҳаракат қилдириш ёки қаттиқ тебратиш чақалоқ учунзарарлидир, унинг ҳазмини бузади, ошқозонида ичакларида газ (дам)ҳосил қилади.

3 кун кейин чақалоқни тез-тез, яъни ҳар 2-3 соатда оз-оздан эми-зиш керак. Мана шундай тарзда эмизилган чақалоқ сутни осон ҳазмқилади. Ортиқча эмизилган сутнинг ҳазми қийин бўлиб, бундай сутоxиригача ҳазм бўлмайди. Шу сабабдан чақалоқларда қусиш ва газ(дам) оғриғи кўп учрайди.

Болаларда газ ҳосил бўлиши ва қорин шишиши онaнинг аралаш ваайниган таомларни истеъмол қилганидан юз бериши мумкин. Буҳолатда она аввало ўзининг озиқланишини тартибга солиши керак.

426

Чақалоққа эса дори сифатида чой қошиқда шивит, фенхель ёки арпа-бодиён чойи берилиши керак, бу чойларни онаси ҳам ичиши керак.

17-20 ойгача чақалоқ фақат она сутига эҳтиёж сезади. Бундайёшдаги бола организмида фақат она сутини ҳазм қилиш учун мўл-жалланган ферментлар бўлади ва шу сабабли бола бошқа озуқаларниумуман ҳазм қила олмайди, бошқа озуқалар боланинг ошқозони ваичакларида газ ҳосил қилади. Ана шунинг учун ҳам олдинги замон-ларда бизнинг момоларимиз чақалоқларга овқатни ёки нонни ўзларичайнаб, яъни ўзларининг ферментлари билан чайнаб беришган.

Бу нарса чақалоқлaрда ҳазмни осонлаштирган. Чақалоққа 12-чиойдан эътиборан она сутидан ташқари бирор бошқа озуқа берилади-ган бўлса, xудди шундай тарзда, яъни чайнаб берилиши керак.

“Сутдан чиқарилиши икки йилдир” (“Луқмон” сураси, 14-чиоят) ва “Она қорнида бўлиши ва сутдан кесилиш муддати ўттизойдир” (“Анқоф” сураси, 15-чи оят) оятларига кўра, қиз ёки эркакбўлсин, чақалоқларни 21-24 ой эмизиш фарздир. Чақалоқнинг онақорнида ўтказган вақт билан эмизиш муддатининг оятларда келтири-лиши она сути билан эмизиш вақтининг қанчалик aҳамиятли эканли-гини кўрсатади.

Озиқ-овқат саноати маҳсулотларини еб-ичадиган, кимёвий дори,косметик ва кир ювиш воситаларини ишлатадиган оналарнинг сути-да юзлаб, ҳаттоки минглаб қўшимча моддалар бўлади. Чақалоқларбундай сутни эмишни хоҳлашмайди ва юзларини ўгирадилар.

Шундай экан, бундай моддаларни ишлатишни тўхтатиш керак. Бу ҳолатда долчин, занжабил, чиннигул, заъфарон, тимьян, қора-

зира ишлатиш, кўп миқдорда суюқлик ичиш ва чақалоқ эммагансутни соғиб ташлаш керак, бу сутни кўпайтиради ва тозалайди, сут-нинг ҳидини ва таъмини яхшилайди.

Жинсий муносабатда тез-тез бўлиш ҳам она сутини камайтиради,сутнинг ҳидини ва таъмини бузади.

Она сутини кўпайтирувчи дорилар:9 Карамни ўртасидаги томири билан биргаликда ейиш ёки карам

сувини ичиш (айниқса, “В” ва “АВ” қон гуруҳларига мансубкишилар учун),

9 Сабзи ейиш, сабзи сувини ичиш ёки сабзи уруғини майдалабкунига 1-2 марта 1 чой қошиқдан истеъмол қилиш,

9Фенхель томирини овқатларга қўшиш ёки фенхель чойини ичиш,

427

9 Арпа сувини қоразира ва асал билан ичиш,9 Қоратундак, седана, арпабодиён ва қичитқи ўтини овқатларга

қўшиш ёки чой сифатида ичиш она сутини кўпайтиради. Қоразираворлардан долчин, занжабил, чиннигул, заъфарон, тош-

чўп, қоразира истеъмол қилинса, бу қоразираворлар она сути микро-элементларга бойитади, сутни кўпайтиради, унинг ҳидини гўзаллаш-тиради. Қоразираворларни бошқа нарсалар билан бирга эмас, ара-лаштирмасдан, алоҳида-алоҳида қилиб, тартиб билан истеъмолқилиш ишончлидир.

Сут кўпайиши учун кўп сут ичиш эмас, кўп мева ва кўкат ейиш васув ичиш керак.

Эслатма: Она сути билан қисқа муддат эмизилган ёки ҳеч эми-зилмаган болаларнинг буйраклари етарли даражада ривожланмайдива умуртқалари деформацияга (шаклий ўзгаришга) учрайди.

Кўкракларнинг шишиши, кўкрак учларининг ёрилишиКўкраклар учлари ёрилса ёки кўкракда ҳароратли шишиш бўлса,

3 кун давомида ҳеч нарса емасдан, исталганича гейфрут, лимон сувиёки семизоти сувини ичиш, кўкракни компресс қилиш ва унга зулукқўйиш керак.

КомпрессларМайдаланган мускат ёнғоғи + зайтун ёғи ёки майдаланган дуккакли

ўсимлик (бобы конские) + зайтун ёғи, ёки соф буғдой унидан қолганкепак + сув + асал, ёки майдаланган зиғир уруғи + сув + асал йўғрилиб,ёғли қоғозга суртилади. Кўкракларга мустаҳқкам қилиб қўйилади.Кунинг 2 - 3марта алмаштирилади. Мана шу компресслардан ҳар бири2-3 соатдан кейин ҳароратни туширади, шишларни кетказади.

Компресслар билан бирга 3 кун танаффус билан кўкраклардан 3марта хожамот қилади. Илк маротаба қон олдирганда кўкракнинг ташқитарафларидан, иккинчи маротаба – остидан, учинчисида – устидан оли-нади. Ёки кўкракнинг шишига бир марта 11дона зулик қўйилади.

Она сути эма олмайдиган болалар учунДастлабки 2 ҳафта: 9 1/3 сут 2/3 сув, 0,1 гр занжабил билан қайнатилади. Масалан, 30

428

гр. табиий сут 60 гр. сув билан қайнатилади. Кейин 40 даражага-ча совутилади, ҳар сафар 2-3 томчи табиий асал аралаштириб,чақалоққа берилади.

2 ҳафтадан кейин:9 Тенг миқдорларда сув билан сут 0,2 гр занжабил билан қайнати-

лади. Масалан, 60 гр. сут 60 гр. сув билан қайнатилади. Кейин 40даражагача совутилади, 120 граммга ярим чой қошиқ асал ара-лаштирилиб, чақалоққа берилади.

3 ҳафтадан кейин (5 ҳафталик чақалоққа): 9 2/3 сут + 1/3 сув + 0,5 гр занжабил қайнатилади. Масалан, 100 гр.

сут + 50 гр. сув. Кейин совутилади ва ҳар сафар ярим чой қошиқасал билан аралаштирилиб, берилади.

2 ойлик чақалоққа:9 3/4 сут + 1/4 сув + 0,5 занжабил қайнатилади. Масалан, 150 гр.

сут + 50 гр. сув. Кейин совутилади ва 1 чой қошиқ асал биланаралаштирилиб, берилади.

9 Янги униб чиққан буғдой ёки арпани эзилади. Сув билан ара-лаштирилиб, суви сузилади ва бу сув кунига бир марта асалбилан бирга берилади.

9 Тарвуз суви илк кунлардан бошлаб берилади. Масалан, 30 грам-мдан бошланади ва ҳар куни 20 граммга кўпайтириб, 200 грамм,ҳатто 300 граммгача чиқарилади. 2 ойлик чақалоққа тарвуз унингданаки ва бироз яшил пўсти билан бирга сиқиб, берилади.

Табиий сут топилмаса:Чақалоқни 2-3 ойдан бошлаб, оз миқдорда янги сиқилган сабзи,

гилос, олча, олма, нок, узум, анор, тарвуз сувини таом сифатидаичишга ўргатиш керак. Мева сувларини сув билан аралаштиришниэсдан чиқармаслик керак. Даставвал ½ мева суви + ½ сув, кейин 2/3мева суви + 1/3 сув, кейин эса ¾ мева суви + ¼ сув. Сут ўрнига қатиқберилади. 3 ойлик чақалоққа рандаланиб, яхшилаб эзилган банан,қобиғи билан бирга эзилган олхўри, қобиғи билан бирга эзилганшафтоли, қобиғи билан бирга эзилган анжир берилиши мумкин.

5-6 ойлик чақалоққа: 9 2 ош қошиқ қуритилган тут (тут туршаги) + 6-7 дона бодом ёки 2

дона ёнғоқ яхшилаб майдаланади ва етaрли миқдорда сув биланаралаштирилиб, кунига бир марта қошиқ билан едирилади.

429

Ёки:9 Ошқовоқ қобиғи билан оз миқдор сув билан паст оловда пиши-

рилади. Яхшилаб майдаланган 2 дона ёнғоқ билан ёки 6-7 донабодом билан аралаштирилади ва кунига 1 марта берилади. Биркуннинг ўзида ҳам бодом, ҳам ёнғоқ берилмайди, тартиб биланберилади.

9 Янги униб чиққан буғдой эзилиб, 10 дақиқа қайнатилади.Совугандан кейин сузилиб, асал билан аралаштириладичақалоққа берилади.

Она сутидан кейин энг табиий ва ҳазми энг осон озуқалара анашулардир.

Боланинг барча тишлари чиқмагунча овқат, гўшт, тухум, пишлоқберилмаслиги керак. Аммо овқат бериш зарур бўлиб қолса, чайнаббериш керак. Чақалоқ аxлатиқнинг ўткир ва ёмон ҳидли бўлишиҳазмсизликдан далолат беради. Овқатлар ҳазм бўлган бўлса,чақалоқнинг аxлати ҳид тарқатмайди.

Она сутидан маҳрум чақалоқлар тиш чиқарганда жуда азоблани-шади. Тез-тез ҳарорат кўтарилиши, ич кетиши, тиш ва қулоқ оғриқла-ри кузатилади. Буларнинг олдини олиш ёки камайтириш учунчақалоқнинг бўйнини ва бошини ёғлаш, қулоғига ва бурнига зайтунёғидан томизиш керак ("Чақалоқни ювинтириш" бўлимигақаранг.)

Ҳар бир чақалоқнинг иштаҳаси, озиқланиш миқдори ҳар xил бўла-ди. Аъзолари заиф чақалоқнинг иштаҳаси бўлмайди, овқатни ҳазмқилиш қуввати бўлмайди.

Бундай болаларни овқатланишга мажбурламаслик, ўз ҳолигақўйиш керак.

Ўзи билан ўзи машғул боланинг иштаҳаси очилади. Иштаҳали болаларни олқишлаш нотўғри, уларнинг ҳамма истак-

ларини бажариш шарт эмас. Бола қанчалик иштаҳали ва вазнлибўлса, катта бўлганда шунчалик семиз бўлади, вазн ташлашга қийна-лади.

Чунки ҳар бир соғлом вужудда автоматик назорат тизими мавжудбўлиб, қорин тўйганда, мия бизга шу тизим орқали сигнал беради.

Oртиқча овқат ейишга зўрлаш бу назорат тизимини бузиб, боланиумр бўйи семизлик ва касалликларга маҳкум этади. Бола вақти-вақтибилан парҳез орқали озиши мумкин, лекин унинг ёғ ҳужайралари катта-лашганлиги сабабли, овқат еб бошлаши билан яна вазн ола бошлайди.

430

Озғин ёки семиз бўлишидан қатъий назар, болага овқатни меъёри-да бериш керак, мажбурлаб едирмаслик, зарур бўлса, таомларниундан яшириб қўйиш керак.

Болага - у истаган пайтда - фақат мева ва сув бериш мумкин. Бу нарсалар ўз боласини соғлом вояга етказишни истаган ҳар бир

онаннинг олтин қоидаси бўлиши лозим.Болалар 2 ёшдан кейин қуйидаги тарзда озиқланишлари мум-

кин: 9 1-чи ейиш (09:00): асал сиропи ёки янги сиқилган сабзи суви,

исталган бир мева суви ёки меванинг ўзи.9 2-чи ейиш (12:00): кўкатли салат ёки сабзавотли овқат. Бир

бўлак балиқ ёки бир котлет ҳам бўлиши мумкин.9 3-чи ейиш (17:00): мева, тарвуз ёки сабзи суви.9 4-чи ейиш (19:00): асалли занжабилли сут, қатиқ ёки мева. Ёки

эзилган ёнғоқ + асал + банан, ёки салат + тухум. Ҳафтада 2-3 марта тухум бериш мумкин. Гўшт ва пишлоқ мизожа

кура истеъмол қилинади. (“Гўшт”, “Пишлоқ”, “Тухум” бўлимлари-га қаранг.)

Аслида болаларга кунига 1 дона сабзи, 3 дона мева, 1 десертқошиқ асал кифоя қилади.

Овқатни ҳаммасини еб қўйишга мажбурласангиз, боланингошқозонини кенгайтириб, овқатга ҳирсини оширасиз, ёмон ҳулқ-авторли бўлишини таминлайсиз ва унга касалликлар “совға” қилганбўласиз.

Аммо оч бўлган болага овқат берсангиз, болага марҳамат, ўзин-гизга савоб бўлади.

Динимизда ҳайвонни ҳам ортиқча озиқлантириш, уни семирти-риш ва кўп ейишга зўрлаш макруҳ қилинган.

Тайёр таглик (памперс) қўллашОна сути билан табиий озиқланган чақалоқнинг сийдиги нажас

эмасдир. Пайғамбаримиз (с.а.) неварасининг сийдигини кийимиданнам мато билан артиб, намозини қилаверардилар.

Овқат ейишни бошлаган боланинг сийдиги эса - нажасдир. Дастлабки 2 ҳафта ичида чақалоқларга ҳожатга чиқиш одати-

ни ўргатиш керак ва бу жуда осон. Чунки бу уларнинг фитратига

431

(табиатига) мос. Ҳар сафар эмизгандан кейин рефлекслар ҳаракатгакелиб, бўшашиш ва ҳожатга чиқиш пайти (истаги) келади. Чақалоқҳожатга чиқарилади ва “ш-ш-ш”, дейилади. Чақалоқ қанчалик кичикбўлса, шунчалик тез ўрганади.

Одатда, болалар тагларига тўкилган сийдикнинг иссиқлигини ва убилан келган роҳатни жуда яхши кўрадилар. Фақат бир дақиқаданкейин юзага келадиган намлик ва совуқлик ҳисси уларни бу нарсанияхши кўришдан тўхтатади.

Тайёр тагликлар (памперслар) кийдирилган чақалоқлар эса тагигатўкилган сийдикнинг нам ва совуқ эканлигини сезишмайди, шусабабдан ҳам уларга сийиш ёқади ва сийдикни ушлаб туришга зару-рият сезишмайди.

Бунинг натижасида сийдикни ушлаб турувчи мускуллар ожизла-шади ва кейинчалик ўз вазифасини (функциясини) йўқота бошлайди.Шу тарзда болаларда сийишдан лаззатланиш одати пайдо бўлади, буэса ўз навбатида болаларда мастурбацияга (жинсий аъзолариниуқалаб, лаззат олишга) мойиллик уйғотиши мумкин.

Ҳали 1,5 ёшда бўлатуриб, жинсий аъзоси яра бўлиб кетгунчамастурбация қиладиган болаларни учратиш мумкин.

Тайёр таглик (памперс) таркибида сийдик ва аxлат суви ташқари-га чиқармайдиган кучли нам тутувчи кимёвий моддалар бор. Букимёвий моддалар 24 соат давомида чақалоқнинг танаси, жинсийаъзоси ва кетига тегиб туради.

Анус(кети) атрофида таxминан 100 га яқин акупунктур нуқта мав-жуд. Бу нуқталар, сийдик йўллари энергия оқими билан миягабоғланган. Бу нуқталар доимий равишда тайёр мато (памперс) биланалоқада ва кир ичида бўлиши чақалоқнинг миясига ва аҳлоқига сал-бий таъсир кўрсатади. Бундан ташқари, ўғил болаларнинг жинсийаъзоларида ҳарорат ошиб, варикоз юзага келиши ва шу сабабданкўпайиш қобилияти йўқолиши мумкин.

Қуръони Каримда “Ҳайвонларда сизлар учун ибратлар бор”,дейилган. Ҳайвонларга эътибор берсак, мушуклар ўз болаларинингдумғазаларини ялаб, уларнинг ҳожатга чиқиш рефлексини уйғоти-шини, болаларини назорат остида ҳожатга чиқаришга ўргатишиниҳамда думғаза атрофларини кирлашишдан сақлашини кузатишимизмумкин.

Она мушукнинг бундай ялашларида қуйидаги фойдалар бор: дум-

432

бадаги ва сийдик йўллари, жинсий аъзолар ва мия билан боғлиқбўлган акупунктур нуқталардан мия уйғонади, энергия ва қон айла-ниши саломатлиги сақланади.

Ҳайвонларнинг аксарияти шу ишни қилади ва шу тарзда болала-рининг соғлом, тартибли ва итоаткор бўлишини таъминлашади.

Биз эса чақалоғимиз ҳар сафар ҳожатга чиққандан кейин унингдумбасини ювишимиз, қуритишимиз, зайтун ёғи билан ёғлашимиз вақуруқ пахта мато боғлашимиз керак.

Чақалоқни ювинтиришЧақалоқларни киндиклари тушгандан кейинги 40 кун давомида

кунига 1-2 марта ювинтириш яхшидир. Бир тоғорага иссиққа яқинроқ илиқ сув солинади. Сувнинг

иссиқлигини қўл билан эмас, тирсак ботириб кўриш керак.Чақалоқнинг юзидан ташқари жойлари матога ўралади, бошқа матопарчасидан бошининг тагига ётиқ қилиб, сувнинг ичига ётқизилади ватоғорадаги сув чақалоққа оз-оздан тўкилади. Юзига сув тўкилмайди.

Сув совуса, ҳар 2-3 дақиқада бир тоғорага исиқ сув солиб, сувнингилиқлиги сақланади. Бу ҳолатда иссиқ сув болага тушмаслиги учунбир қўл билан чақалоқ муҳофаза қилинади.

Болани уxлашидан 10-15 дақиқа олдин чўмилтириш мумкин.Мочалка, совун ва шампуннинг ҳеч кераги йўқ, чунки тери юзида-

ги микроблар терини тозайлайди, порлатади, соғлом тутади. Совун ва шампун эса уларни артиб ташлайди. Ювиниш сувига

ҳафтада бир марта бир ош қошиқ тош тузи қўшилиши мумкин.Чақалоқни чўмилтиришдан чиқариб, қуритгандан кейин аввал

қорнининг устига, сўнгра чалқанчасига ётқизиб, бошига, бўйнига вабаданига зайтун ёғи суртилади ва массаж қилинади. Қўлларини тир-сакларидан ушлаб, майин ва секин уйқаштириб, тиззаларига текки-зилади.

Кетиси кўрсаткич бармоғи билан босилади, сийдик пуфагинингусти ҳовуч учида енгил массаж қилинади. Тоза бир мато биланортиқча ёғ артиб ташланади.

Кейинроқ бурун тешикларига 1 томчи, қулоқларига 3 томчи зай-тун ёғи томизилади ва қулоқ тешиги ҳам тозаланади. Ёки оначақалоқнинг бурни ва қулоқларига ўзининг сутини соғади ва қулоқичини тозалайди.

433

Ҳар сафар чўмилтиргандан кейин ёғоч ёки суяк тароқ биланчақалоқнинг бошини тараш боланинг соғлиги учун жуда фойдалидир.

Болаларнинг уйқуда қиладиган ҳаракатлари уларни уйқудануйғотиб юборади ва қўрқитади. Шу сабабдан уларни 3-4 ой давоми-да йўргаклаш керак.

Чақалоқларнинг ҳаракатлариБолалар ҳаракатни яхши кўрадилар. Чунки ҳаракат билан қон

айланиши ва метоболизмa тезлашади. Шу тарзда, тана ўзини ортиқчанарсалардан тозалашга, улғaйишга, кучланишга, ривожланишгаимкон топади.

Болалар сакрашни жуда яхши кўрадилар, сакрар экан, тўпиқлари-ни ерга урадилар. Сакрашдаги зарб туфайли юзага келдаиган титраш(вибрация) суяк илигини стимуляция қилади, суяк илиги эса қонайланишини яхшилайди.

Қўлларини соллантирадилар. Бу ҳаракат натижасида ўпкалари ваюраги кучланади. Болаларнинг энг кўп қиладиган ҳаракатлариданяна бири бошларини ерга қўйиб, думбасини осмoнга кўтариб, дунёгапастдан-тепага қарашдир.

Бу ҳаракат билан қон мияга оқади, уни озиқлантиради, қувватлан-тиради.

Болалар боғдош қилиб, тиззаларини букиб ёки тиззалаб ўтиради-лар. Бу ҳолатлар қон ва энергия айланиши саломатлигини ҳимоялов-чи мукаммал ўтириш позицияларидир.

Ердан нима топсалар дарров оғизларига соладилар. Бу ҳам бола-нинг иммунитет тизимини кучайтиради. Чунки инсоннинг иммуни-тет тизими ўрганиш усули билан, ҳамма нарсани татиб кўриб, болакасалликларини бошдан ўтказиб, ривожланади.

Кичик болалар - табиатни бошқарадиган қонунларга мувофиқ -митти ҳайвонлар каби ҳаракат қиладилар. Уларга ибрат кўзи биланқараса, улардан кўп нарса ўргaниш мумкин.

Токи катталардан бир нарсаларни ўрганиб, катталарга тақлидқилишга бошлагунга қадар, болаларнинг ҳеч бир ҳаракати маъносизбўлмайди.

434

Болалар касалликлариҚусиш

Замонамиз оналари чақалоғининг ортиқча қусишидан шикоятқилади. Ҳолбуки, чақалоқ ҳеч қачон ортиқча қусмайди, қанча эҳтиё-жи бўлса, шунча қусади. Чақалоқ ё меъёридан кўп эмган сутинингортиқчасини қусади ёки сут онанинг кўкрaгида кўп туриб қолишиёки она дори ё кимёвий модда истеъмол қилиши натижасида бузи-лган сутни қусади.

Табиий озуқалар билан овқатланадиган чақалоқнинг истаклариҳам табиий бўлади. Ундай бола ўзининг мизожига зарар берадигановқатлардан юз ўгиради, оғзига олмайди. Оғзига олса, тупуриб таш-лайди. Бундай бола эҳтиёжидан ошиқча емайди. Ортиқча овқатниҳам, мизожига тўғри келмаган, зарарли ёки ҳазм бўлмайдиган овқат-ни ҳам қусади.

Қусиш зарарли овқатдан қутилишнинг энг қисқа, энг xавфсиз васамарали йўлидир. Соғлом болаларнинг, хусусан “А” ва “АБ” қонгуруҳларига мансуб бўлган болаларнинг ҳимояланиш тизими қусишқобилиятини умр бўйи муҳофаза қилади.

Аммо атрофдаги катталар боланинг табиий истакларини ўзинингистакларига мос, боланинг фитратига (табиатига) тўғри келмайдиганистаклaрига ўхшатишга ва қусишни дори билан тўхтатишга ҳаракатқилишади. Вақт ўтиши билан мижози ўзгариб бошлайди ва қусишқобилияти йўқолади.

Қусиш қобилияти йўқолганда оғиз, ошқозон ва ичаклардагидастлабки ҳазм тизими бузилиб бошлайди. Ўшанда муҳофазанингиккинчи усули – “ич кетиши” – ишга тушади. Энди вужуд мижозгауйғун бўлмаган моддаларни ич кетиши орқали ташқарига чиаришгаҳаракат қилади.

Ич кетишини антибиотиклар билан даволаш ошқозон, ичак, жигаркасалликларига ва барча қолган касалликларга йўл очади.(“Касалликларнинг бошланиши ва ривожланиши”, “Дорилар”,“Соғликни сақлаш учун асосий тавсиялар” бўлимларига қаранг).

Ич кетиши (диарея) Ич кетишидан қўрқиш нотўғри, чунки ич кетиши ҳеч қандай xавф

туғдирмайди. Ич кетиши организмнинг ичак йўли орқали зарар-ли нарсалардан тозаланишидир. Шунинг учун ич кетишини дарровтўхтатишга ҳаракат қилиш керак эмас. Бу ҳолатда энг аввало қуйида-гилар қилинади:

435

Болага 2-3 кун ҳеч қандай овқат берилмайди.9 Ич кетиши тўхтаганда болага ҳар куни эрталаб асал сиропи ичи-

рилади. Очиққанда мавсумига қараб, лимон, олхўри, олма, олча,тарвуз, узум, анор суви сув билан аралаштириб ичиртирилади.Кечга яқин табиий асал ёки қатиқ билан қайнатилган гуручберилади.

Болани кунига бир мартадан кўп пиширилган овқат истеъмолқилишга ўргатмаслик керак.

Эмизикли чақалоқнинг ичи кетса 2 кун давомида эмизилмайди. 9 Икки кун давомида арпободиён чойи ёки қоразира чойи табиий

асал сиропи билан яримга-ярим қилиб аралаштириб берилади. 4-6 ойлик чақалоққа кунига кўпи билан 1 десерт қошиқ, 8-10 ойликчақалоққа кўпи билан 1 ош қошиқ асал берилиши мумкин. Онаэса бу 2 кунни лимон, грейфрут,олма, анор, исмалоқ, семизўтиёки сабзи суви ва арпабодиён чойини ичиб ўтказиши, сутини тар-тиб билан соғиб ташлаши керак.

Ич кетиши тўхтагандан кейин чақалоқни эмизиб бошлаш мумкин,фақат она ўзи ейдиган нарсаларга эътиборли бўлиши лозим.

Касалланган чақалоқ 4 ойдан кичик бўлса9 2-3 кун давомида кунига 2 марта 1 чой қошиқ асал билан тайёр-

ланган 100 гр. асал сиропи; 4 марта 100 грамм сувга 10-15 граммлимон суви берилади. Бу муддат ичида чақалоқ эмизилмайди.

Ич қотиши Бола ҳар сафар овқатлангандан сўнг, она сутини эмгандан сўнг

ҳам, катта ҳожатга чиқиши керак. Бир кундан ортиқ давом этган ичкетишини ўзидан-ўзи йўқолишини кутмаслик керак, бунга қаршибирон бир чора кўриш лозим. 1 ёшдан кичик чақалоқларга қилинишимумкин бўлган уч турли муолажа мавжуд:

• Кўрсаткич бармоғи зайтун ёғига ботирилади, бармоқ билан бола-нинг ануси ва ичкариси массаж қилинади. Чақалоқнинг катта ҳожатидарров келади.

• Бироз туз билан асал аралаштирилиб, боланинг анусига қўйила-ди ва массаж қилинади.

• Эмизикли чақалоқларда 30-50 гр., 3-5 ёшдаги болаларда 70-100гр. зайтун ёғи (хона ҳароратида) боланинг анусга резина помпа (клиз-ма коптокчаси) билан юборилади.10-15 дақиқа кутилгандан кейинхожатхонага олиб борилади.

436

Болага зайтун ёғи билан клизма қилинади ва овқатланиши тартиб-га солинади, шунда ич қотишга сабаб қолмайди (“Қабзият” бўлими-га қаранг).

Эмизaдиган она чақалоғининг ичи қотмаслиги учун ўзининг ичак-ларини даволаши керак. (“Қабзият” ва “Ошқозон ва ичакларнидаволаш” бўлимларига қаранг.)

Касал бола отасининг ҳикояси:“11 ойлигида эпилепсия ташҳиси қўйилган. 6-чи ойдан эътиборан

кунига 20 марта эпилепсия хуружларига дучор бўларди. Чақалоқдакучли ич қотиши борди. Катта ҳожатга 2-3 кунда бир марта чиқар-ди. Чақалоқнинг доктори ҳам, биз (ота-онаси) ҳам бунга эътиборбермасдик. Доктор Oйдин Солиҳ менга ич қотишининг сабабинитушинтирди, истеъмол қилаётган дориларини дарров ташладик.Зайтун ёғи билан ҳуқна (клизма) ич қотиши йўқолиб кетгунча ҳаркун қилдик. Чақалоқнинг озиқланишини тартибга солдик.Чақалоқнинг сунъий озуқаларини (тайёр бўтқалар ва болалар печень-еларини) табиий озуқаларга алмаштирдик. 3 кун очлик қилдирдик.Ҳозир эпилепсия хуружлари безовта қилмаяпти”.

Қулоқ оғриғиМия метоболизм қолдиқларини ва токсик моддаларни қисман

сочларга юборади, қисман қулоқ кирига айлантиради, қисман эсабурун оқиши ва кўз ёши воситасида ташқарига чиқариб ташлайди.Қолган қолдиқлар қулоқлардан йиринг шаклида ташқарига чиқадиёки ҳуснбузар, тошма, чипқон ёки яра шаклида қулоқларнинг орқаси-га туширилади.

Боланинг еганлари ёки эмизикли чақалоқ онасининг еганлариносоғлом нарсалар бўлса, бу озуқалар ошқозон ва ичакларда чирий-ди. Аҳлатнинг ёмон ҳиди чириш жараёнидан далолат беради.Чириган озуқалардан қолган қолдиқлар қон воситасида мияга келадива мия томирларида бирикмаси ва тиқилишига, ҳарорат кўтарилиши-га, қулоқ оғриғига ва оқишига сабаб бўлади. (“Конвулсиялар” бўли-мига қаранг).

Даво9 Оғриган қулоқ устига илиқ сув тўлдирилган халтача қўйилади

ёки товада туз иситилиб, тоза бир мато ичига қўйилиб, қулоқустига бостирилади.

437

Бу муолажалар ҳарорат кўтарилгандан ва қулоқ оқиши бошлан-гандан кейин қилинмайди9 Бола дарров 2-3 кун оч қолдирилади. Сув ичишни ҳоҳласа, сув

берилиши мумкин.9 Айни пайтда пиёз суви сиқилиб, илиқ қошиқда илитилади ва ҳар

бир қулоғига 3 томчидан томизилади. Қулоқ оқиши даврида пиёзсувини томизишни давом эттириш керак. Пиёз суви оқишнитозалайди.

Оқиш қулоқ пардаси йиртилганининг хабарчисидир. Оқиш тугаса,саримсоқ суви томизилади. Саримсоқ йиртилган қулоқ пардасинингпарчаларини бирлаштириб, ёпади, натижада қулоқ пардасида тешикқолмайди. Саримсоқ суви бироз ачитади, лекин фойдаси кўп.

Қулоққа томизилган ҳар нарса, албатта, илиқ бўлиб томизилишикерак, чунки қулоқ совуқликни яхши кўрмайди.9 Оғриган қулоққа 4-7 томчи илиқ седана ёғи томизилади.

Чаккаларга, қулоқ орқасига, энгса чуқурига седана ёғи суртилади.9 Қулоққа пиёз суви ўрнига ёнғоқ япроғининг суви ҳам томизили-

ши мумкин. Пиёз суви ва ёнғоқ япроғининг суви қулоқ яллиғла-нишини қуритади.

Она сути билан озиқланадиган боланинг қулоғи оғриса, онаўзининг озиқланишини тартибга солиши, боласини 1-2 кун оч қолди-риши, кўкрагидаги сутни соғиб ташлаши ва боласининг қулоғигапиёз суви томизиши лозим.

Оxирги илмий тадқиқотларда томир тиқилишлари 2 ёшли бола-ларда рўй бериши аниқланган.

Бизнингча, 2 ёшдан кичик бўлган, ҳарорати кўтарилганчақалоқларнинг қон айланиш тизимида ҳам тиқилишлар мавжуд.Чунки ҳарорат фақат вужудида қолдиқ бирикмаси ва тиқилиш бўлганчақалоқларда кўтарилади. (“Конвулсиялар” бўлимига қаранг).Катталар ҳазм қила олмайдиган овқатларни чақалоқларнинг фақатона сутига мослаштириб яратилган ҳазм тизими асло ҳазм қилаолмайди.Ҳазм бўлмаган озуқаларнинг қолдиқлари эса тиқилишларгава сурункали токсик гепатитга сабаб бўлади. (“Сурункали токсикгепатит” бўлимига қаранг)

Бодомсимон безларнинг шишиши (Ангина)Ангина умуман 3-15 ёшдаги болалар орасида кўп учрайди. 15-25

ёш орасидаги одамларда ангина анча оз бўлади. 25 ёшдан кейин эса

438

жуда кам кузатилади. Бунинг маъноси шудир: табиий озуқалар билан озиқланмайдиган,

аралаш ейдиган, тайёр овқат ва ичимликларни истеъмол қиладиган,15 ёшдан кичик бўлган болалар ангинага дучор бўлaлар.

Чунки иммунитет тизими танага келган зарарларни дарҳол, энгқисқа йўл билан танадан узоқлаштириш учун бутун куч билан ҳара-кат қилади. Бунга илк босқичда кучи етмаса, ҳимояланишнингиккинчи босқичига ўтади. Бу босқичда бодомсимон безлар -иммуни-тет тизимининг кириш эшиклари - шишади ва қонни тозалайдилар.Бу шаклда ичакларни, жигарни, ўпкаларни юракни ва бўғимларниҳимоя қиладилар.

Аммо йиллар давомида ошқозон ва ичакларга келган зарарлиозуқаларнинг сели, ҳар ангинада қўлланиладиган иситмани туширувчидорилар ва антибиотиклар иммунитет тизимини заифлаштиради вабодомсимон безлар ўз вазифасини бажара олмайдиган ҳолга келишади.

Шу тарзда инсон катта бўлганида ангинага эмас, бошқа турдагикасалликларга учрайди.

Ангинадан сақланишнинг ягона чораси – дорилар ёрдамида анги-нага қарши курaшмасдан, ангинанинг нормал кечишига ва якунла-шишига имкон беришдир.

Кейин тайёр бўтқа, печенье, шоколад, чипс, сақич, тайёр мева сув-лари, колали ичимликлар каби тайёр таом ва ичимликлардан, узоқмуддатли ва пастеризация қилинган сутлардан, маргаринлардан вагидрогенлаштирилган суюқ ёғлардан, аралаштириб ейишдан, турибқолган (эски) ва иситилган овқатлардан тамоман воз кечиш керак.

Бодомсимон без шишa бошласа, болани 3 кун оч қолдиришкерак. Бола жуда истаса, олма, лимон, грейфрут, олча ва янгисиқилган мева сувларини сув билан аралаштириб бериш мумкин.Бола қаршилик қилмаса, 3 кундан кейин ҳам унга овқат едирмасдан,мева ва мева сувлари билан кифояланиш яхшидир.

Эмизикли бола касалланса, уни 1-2 кун оч қолдириб, унга фақатлимон ёки грейфрут сувини сув билан аралаштириб ёки асал сиропиберилиши мумкин. Она ҳам ўзининг озиқланиш тартибини тузатса,боласининг ангина бўлиши учун ҳеч бир сабаб қолмайди.

Бодомсимон безларнинг шишиши билан биргаликда ҳарорaт ҳамкўтарилади. Бу ҳолатда ҳароратнинг 39-39,5 даражагача кўтарилишизарурийдир.

Ҳарорат бундан ошмаслиги учун юқорида кўрсатилган тарзда зай-тун ёғи билан ҳуқна (клизма) қилинади; совуққа яқин илиқ сув билан

439

ювилади, қуритилиб ётоғига ётқизилади. Бу ишловлардан кейин ҳарорат дарров 1,5-2 даража пасаяди. Ҳар сафар ҳарорат кўтарилганда, болани совуқ сув билан ювинти-

риш керак. Боланинг терисини тоза тутиш жуда муҳимдир, чунки тербилан кўп миқдорда заҳарли токсин моддалар ташқарига чиқади,уларни теридан узоқлаштириш, тери тешикчаларининг тиқилибқолишига йўл қўймаслик зарур. Бу муолажа натижасида бола 4-5 куничида яхши бўлади.

Болаларнинг бақиришлари ва йиғлашлари бодомсимон безларнимассаж қилиб, қон ва энергия айланишини тезлаштиради, ангина-нинг олдини олади ёки ундан тузалишни осонлаштиради.

Пневмония (ўпкаларнинг яллиғланиши) Ўпкаларда балғамнинг тўпланиши нафас олишни қийинлаштира-

ди. Вужуд ҳароратнинг кўтарилиши, йўталиш, балғамни эритувчимикроблар ёрдамида балғамни эритишга ва ташқарига чиариб таш-лашга ҳаракат қилади.

Ҳароратнинг кўтарилиши ва йўталиш ўпкадаги балғамларнингташқарига чиқиши ва пневмониянинг енгил ўтиши учун жуда фойда-лидир.

Шудай бир пайтда болага ҳароратни туширувчи ва антибиотикдорилар берилса, ҳарорат тушади, юзаки қараганда, бола тузалгандайбўлади, аммо балғам ўпкалардан чиқолмай, у ерда қамалиб бирикма-си натижасида, пневмония яна такрорланади. (“Касалликларнингбошланиши ва ривожланиши” бўлимига қаранг.)

Олинган антибиотиклар зарарли микроблар билан бирга фойдалимикробларни ҳам ўлдиради, шунингдек, фермент, гормoн ва қонишлаб чиқаришга ҳамда иммунитет тизимига салбий таъсир кўрсата-ди. Организм суянчиқсиз қолади, бошқа касалликларга ҳам эшикларочилади.

Давоси 72 соат (3 кун, 3 кеча) болага ҳеч нарса бермасдан, оч васувсиз қолдиришдир. (“3 кунлик очлик” бўлимига қаранг)

Болалар роҳатланиб оч қолишади ва очлик натижасида пневмонияшундай осон кечади-ки, 48 соатдан кейин ўпка ҳеч қандай касал кўр-магандек тоза кўринади.

Энг оғир пневмония ҳам 3 кундан кейин йўқолади. Очликдан кейин янги мева сувлари, янги мева ва сабзавотлар,

жигарларни ювадиган табиий дорилар берилади. (“Ўпкаларни тоза-лаш” бўлимига қаранг)

440

Ўпка ялиғланишини бошидан кечирган бола очиқ ҳавода кўп қоли-ши керак, тузалганидан кейин ташқарида соатлаб юриши ва ўйнашикерак. Шапкаси юпқа бўлиши лозим, қалин кийим кийдирмасликкерак, бурун ва оғзини ёпмаслик керак. Ўпкалардаги қолдиқлар кўпҳаракатланиш ва йўталиш натижасида ҳам ташқарига чиқади.

АллергияЭмизиладиган болалардаги аллергия манбаи - уларнинг онала-

ридир. Кир ювиш воситалари, қишлоқ хўжалиги дорилари каби оғирзаҳарли моддалар билан ишлайдиган; ўғит, кир ювиш воситалари, алю-миний ва шунга ўхшаш бошқа кимёвий моддаларни ишлаб чиқарувчизаводларга яқин яшайдиган, у ерларда ишлайдиган ёки кимёвий дори-лардан кўп фойдаладиган аёлларнинг организмларига кириб олганзаҳарли моддалар аёл ҳомиладор пайти унинг ҳомиласига ўтади.

Туққандан кейин онанинг қорнидаги заҳарли моддалар унингсутига ўтади. Алергия – организмнинг ташқаридан келган моддалар-дан ҳимояланиш реакциясидир.

Аллергиядан қутилиш учун ҳеч қандай дорининг кераги йўқ.Она ўзининг озиқланишини тузатиб, ичакларини даволашни бошла-ши керак.Ичакларини даволагандан кейин жигарни тозалашни амал-га ошириши лозим. (“Жигарни тозалаш” бўлимига қаранг.)

• Чақалоқни 2 кунда бир марта чўмилтириш керак, чўмиладигансувга тош тузи қўшилиши лозим.

Ёки • 200 гр. арпа сомони (дорихоналарда топилади) ярим соат даво-

мида паст оловда қайнатилади ва усти сочиқ билан ёпилиб, 2-3 соатдамга қўйилади. Кейин сузилиб, чўмиладиган суга қўшилади.Арпасомонининг ўрнига aчитқи ўти, кичик қарағай шодалари, оқтеракяпроқлари ва мойчечак xудди шундай тарзда қўлланилиши мумкин.Қичитқи ўтини ва мойчечакни қайнатмасдан, фақат дамлаш керак.Шу тарзда ювинтирилгач, чақалоқнинг танасига кичик, сариқ,йирингли яралар чиқиши мумкин. Бундан қўрқмаслик керак вачўмилтиришни давом эттиравериш керак. 3-4 марта чўмилтирганданкейин йиринглар тўхтайди, яралар битади, тери тозаланади.

• Бу муолажа билан бирга она маълум муддат чақалоғи биланбирга ҳафтада бир марта олдинига 24 соатлик, кейин эса 36 соатликочлик қилиши керак. Очлик пайти она кўкрагидан келган сутинисоғиб ташлаши керак. Очликлар орасида овқатларда янги сабзавот вамева кўп бўлиши керак.

441

Семизлик (Обезит)Болалар семизлиги бутун дунёга хуруж қиляпти, генетик бузи-

лишларга боғлиқ бўлган энг муҳим касалликлардан биридир.Касалликнинг жуда тезлик билан тарқалиши энг муҳим омиллар-дан бири - болаларнинг овқатлантиришда GMO маҳсулотлариниқўллашдир. GMO маҳсулотлари бевосита, тўғридан-тғри қўлла-нилмаса ҳам, болаларга бериладиган тайёр бўтқалар, печенье вабисквитлар, тайёр мева сувлари, газли ичимликлар ва тайёртаомларнинг ҳаммасида GMO қўшимча моддалари мавжуд.Телевизорга, компьютерга боғланиб қолган болалар генетикаси-нинг бузилиши ва ҳаракатсиз яшаш тарзи ҳам семиришга олибкелади.

Семириш жиддий касалликларга олиб келади. Болалардагижинсий аъзолар ва буйракларнинг ривожланишини секинлашти-ради. Ўрта ёшларда диабет, юрак ва мия томирларида тиқилиш-лар ҳосил бўлишига, юқори қон босими, бепуштлик, сурункалитоксик гепатит, ўт пуфаги тошлари, рак, дeпрессия ва бошқакўплаб касалликларни келтириб чиқариши мумкин. Семиз бола-ларда вазнларининг оғирлашиб бориши натижасида скeлетдеформацияси (шаклан ўзгариши) ҳам тез-тез кузатилади.

Семизликдан даволаниш учун “Обезит” бўлимига қаранг.

ҚўрқувЧақалоқлар 40 кунлик бўлганга қадар катталар кўра олмайдиган

борлиқлар ва инсонларнинг ҳақиқий қиёфаларини кўра оладилар. Улар 2 ёшга тўлгунча ўзининг дунёга келганлигининг сабаби ва

бошқа нарсаларнинг сабабини билишади. Шу сабабдан уларнинг ҳарбир ҳаракати алоҳида маънога эга.

Нормал туғилган болалар - 7 ёшигача, “Цезар амалиёти” воситаси-да туғилганлар, айниқса, онасининг иккинчи ва учинчи туғишида бужарроҳлик ёрдамида туғилган болалар биз кўра олмайдиган бор-лиқларни умр бўйи кўриши мумкин ва улардан қўрқиб яшаши мум-кин.

Ота-оналар қўрқадиган болаларни ёлғиз қолдирмасликлари керак.Болаларига “Ла илаҳа иллалоҳ” ҳамда “Ла ҳавла ва ла қувватаилла биллаҳ” айтишни ўргатиш керак, Қуръони Каримни ўқишни ва

442

қанчалик эрта, қанчалик кўп ёдлай олишса, шунчалик кўп сура вадуоларни ёдлатиш зарур.

“Ҳомиладорлик” бўлимида ифодаланганидек, олдин“нутфа”нинг (“зигота”нинг), кейин “ҳомила”нинг ҳужайралари, сўн-гра боланинг мияси - атрофдаги барча ҳодисаларни, суҳбатларни,овозларни ўз хотирасига аниқ ёзиб олади.

Она ва унинг қорнидаги бола ҳузурли бўлса, бу ёзувлар ҳужайраёки мия томонидан фақат маълумот сифатида қўлланилади. Аммоҳолсиз, касалманд, ярали, ҳароратли, қўрқувга кўмилган онанингичидаги бола миясига ёзилган ҳар бир сўз, товуш тўлқини чақалоқмиясида тегишли дастур яратади.

Мана шу дастур кейинчалик, яъни бола туғилиб, катта бўлгач,компьютер вирусидек ишлаб бошлайди.

Масалан, ҳомиладор бир аёлга шиддат билан: “Жим!”, дейилса вабунинг натижасида у қўрқса, ана шу “жим” сўзи юзага келтиргантовуш тўлқинлари онаси билан бирга қўрққан чақалоқнинг миясигаўрнашади.

Кейинчалик чақалоқ она қорнида ҳам, туғилган бўлса ҳам, ҳарсафар мана шу сўзни эшитганда, миясида шу сўз туфайли юзагакелган дастур (программа) ишга тушади.

Бола гапира оладиган бўлганда, дудуқланa бошлайди ёки узоқмуддат гапира олмайди. Болани мана шу дастурдан қутқаришучун уни маълум муддатга ота-онасидан узоқлаштириб, бошқамуҳитга кўчириш керак. Шунда ана шу дастурни ишга солувчисўз бир муддат эшитилмаслиги сабабли бола миясидаги дастурзаифлашади, натижада дудуқланиш ўз-ўзидан йўқ бўлиб кетади.

Бундай тарзда юзага келган дастурларнинг аксарияти ҳомила-дор аёл ва чақалоқ яшаётган муҳитга боғлиқ бўлиб, чақалоқнингмиясида ундай дастурлардан бир неча юзтаси бўлиши мумкин.

Шунинг учун ҳам Исломда аёлларга ва болаларга юқори овозбилан гапириш, шиддатли тарзда буйруқ бериш, уларниқўрқитиш ва уриш таъқиқланган.

Мусулмон одам ўз боласига ҳам, бошкасига ҳам “Истайсанми,қарайсанми, қиласанми, тинчланасанми?”, каби илтифот оҳангибилан мурожаат қилади.

Юқорида айтилган дастурлар, бола миясида “Цезaр амалиёт”ёрдамида туғиш, умумий анестезия воситасида амалиёт, ҳалокатлар

443

ёки касаллик давомида юзага келиш эхтимоли жуда юксак.Масалaн, амалиёт пайтида доктор ҳамширага: “Сен буни қила

олмайсан”, деса, боланинг миясида давомли равишда ишлайдиган “сенбуни қила олмайсан”, деган дастур вужудга келади ва натижада болаташаббуссиз, ҳеч қандай иш қила олмайдиган киши бўлиб етишади.

Ёки доктор ҳамширага “Тезроқ бўл”, деса, бола ҳаётда доимшошилиб яшайди. Ёки она ҳомиладор пайти, ёки анестезиянингтаъсирида уйғониб, “ошқозоним айнияпти”, деса, ҳаётда бола-нинг тез-тез ошқозони айнийдиган бўлади.

Телевизор турган хонада ухлайдиган боланинг мияси ҳамxудди шундай xавф остидадир. Болаларда кузатиладиган ҳадданортиқ ёмон ҳатти-ҳаракатлар, хулқ-атвор уларнинг миясида анчааввал жойлашган тегишли дастурлар билан боғлиқдир.

Фақат сунъий тўлғоқ билан эмас, нормал туғиш орқали дунёгакелган, телевизор кўрмайдиган, компьютер ўйинлари ўйнамайди-ган, қўшимчали озуқалар истеъмол қилмайдиган, онасининг сутива табиий озуқаларни истеъмол қиладиган, эмланмаган, соғлом,кучли болаларнинг шўх ва тўполончи бўлишлари нормал ва таби-ий ҳолатдир.

Ҳадиси Шарифда: “Боланинг тўполончи бўлиши каттабўлганида унинг ақлли бўлишидандир”, дейилган.

Олдинлари мусулмон оилалар болаларини тарбиялаш учунбошқа бир мусулмон оиласига юборардилар. Шу тарзда болаларҚуръони Каримни ёдлаш билан машғул бўлиб, ота-онасидан ваатроф-муҳитдан олган зарарлардан тозаланар эдилар.

Юқорида айтилган таъсирлар остида қолган болаларнидаволaш учун “Гиперфаоллик” бўлимига қаранг.

Уйқуда тагини хўллаш (сийиш)5 ёшдан кичик болаларда уйқуда тагини ҳўллаш (сийиш)

пайдо бўлса:9 3 кун очлиқ қилдирилади, 3-5 ёшидаги болаларга 4-чи кун мева

суви ичирилгандан кейин кечқурун жигарни тозалаш амалгаоширилади. Жигарни тозалашда 100-150 гр зайтун ёғи ва 100-150гр лимон суви қўлланилади.

9 Ҳар куни эрталаб табиий асал сиропи ичирилади. Ҳар кунижийда едирилади.

444

9 Бир ой давомида бўтакўз, қоразира, жамбул, олча ёки гилосшодаларидан дамланган чой алмаштирилиб, кечқурун уйқугаётишдан аввал ичиртирилади.

Ёки:9 1 десерт қошиқ шивит уруғи + 100 гр. сув, 5 ёшдан ошганлар

учун эса 1 ош қошиқ шивит уруғи + 200 гр. сув аралашмаси10 дақиқа паст оловда қайнатилади, юзига мато тортилиб, 2соат дамга қўйилади. Кейин бу аралашма иккига бўлинади вабир ҳафта давомида xудди шу тарзда тайёрланиб эраталаб-кечқурун ичилади.

9 Ҳафтада 1 кун ёки ҳижрий 13-чи, 14-чи, 15-чи кунлар 3 куночлик қилинади. (“Очликлар” бўлимига қаранг.)

9 Тайёр таглик (памперс) қўллаш ва қўшимча моддали тайёртаомларни истеъмол қилиш қатъиян ман қилинади.

5 ёшдан ошган болалар учун:9 Тенг миқдорларда қоразира, кашнич уруғи ва седана майдала-

нади. Бу аралашманинг 60 грами 200 грамм асал билан ара-лаштирилиб, боланинг катталигига қараб, бир чой қошиқ ёкибир десерт қошиқдан 2-3 ҳафтада давомида эрталаб-кечқурунберилади.

9 3 дона янги қишлоқ (уй) тухумининг қобиқлари тозаланма-сдан қовурилади. Яхшилаб майдаланади ва бир стакан майда-ланган седана билан аралаштирилади. Мана шу дори тугагун-ча эрталаб-кечқурун бир чой қошиқдан сув билан ичилади.Сув ўрнига асал сиропи билан ичса ҳам бўлади.

9 Курак суяклари тагидан бошлаб, умуртқанинг икки тарафи-дан думғазагача бир кун танаффус билан 3-5 марта банкақўйиш, кейин киндикдан пастига (қосиққа) 7 дона, икки хаф-тадан кейин кети (анус)га 7 дона кичик зулук қўйиш жудафойдали.

Болаларнинг сийдик ушлай олмаслиги баъзан сийдик йўллари-да туз йиғилиши ёки майда томирларнинг тиқилиши сабабли юзбериши мумкин. Бу нарса, асосан, она сути билан эмизилмаган вабугунги куннинг “мўжизавий” тайёр овқатлари билан озиқланганболаларда кузатилади.9 Бу ҳолатда озиқланиш тартибга солинади, болага 3 кунлик

445

очлик қилдирилади, кейин 3 кун давомида лимон, апельсин,грейфрут, олма ёки анор суви ичирилади, 3-чи куни кечқурунжигaр тозалаш амалга оширилади. Тозалаш учун 150 граммзайтун ёғи, 150 гр. лимон суви ишлатилади.

Жигар тозалангандан кейин болага кунига бир марта пишгановқат, кўп миқдорда салат ва мева бeрилади. 9 Юқоридаги ўсимлик давоси қўлланилади. Боланинг

кети(анус)га зулук қўйиш такрорланади. Сийдик тута олмаслик гормонал мувозанатсизликдан юз бераёт-

ган бўлса, фақат 7 марта 3 кунлик очлик қилиб, тузалиш мумкин.15 ёшдан катта болалар 10 кун оч қола олишса, сийдик тута

олмаслик муаммоси очликнинг 2-4-чи кунларида барҳам топади.Очликдан кейин юқоридаги даво қўлланилса, бу дарддан тамоманқутулади.

Эмлаш “Эмлаш ("прививка") боланинг энг ёвуз қотили. Соғлом туғилган

бола эмлашлар туфайли касалманд қилинмоқда. Тадқиқотларимизда энг оғир касалликлар эмлаш натижасида

бошланишини кўрдик. Бугунги кунда миллионлаб ота-оналар эмлаш фақат битта

мақсадга хизмат қилишини англаб етдилар: бу - боланинг иммуни-тет тизимига зарар етказиб, келажакда уларни дори ишлабчиқарувчилар ва шифокорларнинг доимий мижозига айлантиришмақсадидир.

Ўз тажрибам ва бошқа оилалар тажрибасидан шуни биламиз-ки,бир марта ҳам эмланмаган болалар касалхонанинг нима ва қаердаэканлигини билишмайди, эмланган болалар эса касахоналарданчиқишмайди.” Доктор Прафул Виджаякар (Prafull Vijaya-kar),машҳур гомеопат олим.

Шифокорлар эмлаш ("прививка") моддаларининг тузилиши таби-ийликдан узоқлигини ва одамлар учун умуман керак эмаслигиниайтишмоқда. Чунки одамнинг иммунитет тизими ўрганиш орқалиривожланади.

Бола касалликларинининг яратилишидаги ҳикмат - боладагииммунитет тизимини ривожлантиришдир.

Бугунги кунда эса ҳар қандай касалликка қарши мажбурлаб

446

қилинаётган эмлаш соғлом болалардаги иммунитет тизиминингривожланишига, кучайишига тўсқинлик қилмоқда. Афсус-ки,болалар эмлаш бадалини нафақат болаликларида, балки каттабўлганларида ҳам тўлашга мажбур бўлишади.

Аллергия ва астма, онкологик касалликларнинг қўрқинчли тез-ликда ортиб бориши ўта муҳим биологик қонун-қоидалар бузи-лганини кўрсатиб турибди.

Бу бузғунчиликлар орасида биринчи навбатда эмлаш туради. Мутахассислар бу борада шундай дейишмоқда: Эмланган

баъзи одамларда эмланмаган одамларга қараганда касаллик жудаоғир кечмоқда. Бу нарса иммунитет тизими фалажи (парали-чи) синдроми деб номланади. Бошқача айтганда, эмланганболалар эмлаш олдини олиши керак бўлган касалликка бари-бир чалинмоқдалар ва чалинганда ҳам касалликни жуда оғиртарзда бошдан ўтказишмоқда. Эмлаш орқали касалликлардансақланиш амалга ошмаяпти.

Бундан ҳам ёмони, эмлашларнинг ўрнига иносннинг геномаси-га аралашадиган, инсоннинг табиатини ўзгартирадиган янгиэмлаш моддаларининг ишлаб чиқарилишидир. Булар ген муҳан-дислиги маҳсулоти ҳисобланадиган “Рекмобинант эмлaшлар-дир”дир. Гепатит В га қарши эмлаш мана шу турдаги эмлaшларгаёрқин мисолдир.

“Ген муҳандислиги” усуллари билан қуролланган биологларэндиликда бактериал ҳужайраларга инсон протеинларининг синтези-ни амалга оширувчи генларни жойлаштиришмоқда. Бу технология-нинг имкониятлари ёрдамида бугунги кунда интерферон, фермент,гормон ва бошқа биопрепаратлар каби грипп ва гепатит В га қаршиэмлаш моддалари xудди шу тарзда ишлаб чиқарилмоқда.

“Энгерикс-B” (гепатит В га қарши эмлаш моддаси)нинг ичи-дагилар:

1. Ушбу прeпаратнинг асосий моддаси нон ва пиво ишлабчиқаришда кенг қўлланиладиган “гени ўзгартирилган” ачитқидир.Синтетик ҳам бўлиши мумкин бўлган Гепатит В вирусининг гениачитқи ҳужайрасига интеграция қилинган (жойлаштирилган).Генетикаси тажриба қилинган маҳсулотларни ишлатиш эса таxминқилиб бўлмайдиган оқибатларга олиб келиши мумкин. (“GMO”бўлимига қаранг.)

2. Алюминий гидроксид: заҳарли бўлгани учун уни эмлаш мод-

447

даларидан чиқариш таклиф қилинмоқда. Болалар фалажини (пара-личини) ва аллергияларни қўзғатади. (“Қўшимча моддалар” бўли-мига қаранг.)

3. Тимеросал (Timerosal): органик симобли туз бўлиб, эмлашмоддаларининг ичида муҳофаза қилувчи сифатида ишлатилади.Ҳашарот дориси сифатида маълум ва марказий асаб тизимига нега-тив (салбий) таъсир кўрсатадиган модда. (“Aутизм” бўлимигақаранг.)

4. Полисорбент: Шифри очилмаган (расшифровка) қилинмаганмодда.

Организмнинг гепатит В эмлашига қарши берадиган баъзиреакциялари: ҳарорат, бош айланиши, бош оғриғи, қусиш, ич кети-ши, қорин оғириғи, жигар функцияисининг бузилиши; тери тўкили-ши, бўғим ва мускул оғриқлари, анафилаксия, фалаж (паралич), нев-рит, энцефалит, менингит, артрит, нафас қисиши, васкулит, юракшишуви, лимфоденит.

Гепатит В вирусига қарши ривожлантирилган бу янги эмлашниқўллаш фақат бугунги куннинг болаларига эмас, балки келажакдагиавлодларга ҳам тузатиб бўлмайдиган ва таxмин қилиб бўлмайдиганжисмоний, ақлий ва руҳий зарарлар кўрсатиши мумкин.

Рекомбинация эмлашнинг таъсирини тасаввур қилиш учунузоқ муддатли ва юксак технологияларни талаб қилувчитадқиқотлар ўтказилиши керак. Бу эса катта маблағ талаб қилади-ган иш. Шу сабабдан, xориждаги “xайр-эҳсон соҳиблари” мамла-катимизга янги авлод эмлаш моддаларини “болаларнинг кенгоммаси устида тажриба ўтказиш” мақсадида бепул юборилмоқда.Мамлакатимиз ташқаридан келаётган эмлашларни қанчаликишончли эканлигини назорат қила оладиган ҳолатда эмас. Чункибизда бундай тадқиқотларни ўтказиш учун зарур бўлган жихозларва лабораториялар йўқ.

Янги Зеландияда эмлаш тақвимига гепатит В эмлаши қўшилган-дан сўнг 1-чи турдаги диабетга чалиниш ҳоллари 60% ошган.

Баъзи эмлашларда муҳофаза қилувчи (сақловчи) сифатида тиме-росал+алюминий гидроксит, бошқаларида эса тимеро-сал+формалдегид ишлатилади. Мана шу уч модда (тимеросал, алю-миний гидроксит, формалдегид) биз билган пестицидлардир, яъниҳашаротларга қарши қўлланиладиган дорилардир. Жойлашган ерига

448

қараб, талоқ, жигар, буйрак, мия тўқималарини ҳамда катталашиш ваетишишга жавобгар безга зарар беради.

Масалан, буйракларда жойлашса, буйракларнинг ривожланишигатўсқинлик қилиб, бироз вақт ўтган сурункали буйрак етишмовчили-гига; ошқозон ости безида жойлашса, 1-чи турдаги диабетга; миядажойлашса, эпилепсия (тутқаноқ), фалаж (паралич), доимий йиғлаш,давомли равишда ўз атрофида айланишга, отизмга ва бошқа касал-ликларга сабаб бўлади. Буларнинг ҳаммаси эмлаш моддаларинингхарактеристикаларида, яъни ён таъсири ҳақидаги бўлимда батафсилкўрсатилмоқда. Шу сабабдан, уларни ишлаб чиқарувчилар мазкур ёнтаъсир ва оқибатларга жавобгар эмаслар, жавобгарлик эмлашни қил-дирганларда, яъни эмлашни олганлардадир. Касалланган болалар-нинг соч намуналари таҳлил қилинганда баъзиларининг мияларидакўрсатилган меъёрдаги дозадан 125-150 маротаба кўп тимеросал мав-жудлиги аниқланган.

“Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг Европа бўлими томони-дан 2005 йилда Туркияда ўтказилган “Европада эмлаш ҳафталиги”доирасида ўтган Эмлаш ҳафталигининг шиори “Эмлашнинг, олдиниолинг, сақланинг”, деб белгиланди.

Туркияда ўтказиладиган эмлашларнинг тақвими қуйидагича кўр-сатилди:

• BCG: 2-чи ойнинг оxирида 1 доза.• DBT: 2-чи, 3-чи, ва 4-чи ойларнинг оxирларида бир доза, 16-24

ойлар ўртасида икки ҳисса кўп доза.• OPV: 2-чи, 3-чи ва 4-чи ойларнинг оxирида бироз доза, 16-24

ойлар орасида ва бошланғич мактабнинг 1-чи синфида икки ҳиссакўп дозалар.

• KKK: 12-чи ойда бир доза ва бошланғич мактабнинг 1-чи синфи-да икки ҳисса кўп доза.

• Гепатит B: Туғиш пайти, 1-чи ва 6-чи ойларнинг оxирида бирдоза ҳамда бошланғич мактабнинг 8-чи синфида икки ҳисса кўп доза.

• TD: Бошланғич макатбнинг 1-чи ва 8-чи синфларида.• Қизамиқ: Бошланғич мактабнинг 8-чи синфида”. (Газета

хабари)Иммунолог мутахассисларнинг ва инсонларнинг онгларида

“эмлаш инсоннинг иммунитет тизимини кучайтириш учун қилина-ди”, деган фикр ўрнашиб қолган.

449

Аммо чақалоқлар 6-24 ой давомида пассив иммунитет тизимигаэга бўлишади. Бу даврда чақалоқларни касалликлардан онанинг сутибилан ўтадиган антикорлар (антижисмлар) ҳимоя қилишади.Шифокорларнинг ҳаммаси бу ҳақиқатни билишади. Шунга қарамай,эмлашларнинг аксарияти туғиш пайти бошланади ва 6-чи ойгачатамомланади. Чақалоқларда 12-чи ойгача актив иммунитет тизи-ми бўлмаслиги маълум бўлса, бу эмлашлар нимани кучайтиради?

Ҳали пайдо бўлмаган, йўқ иммунитетними?

450

*GMO Ge ne ti cally Mo di fi ed Or ga nism

ГЎO (Гени ўзгартирилган организмлар)

GM (Genetically Modified – инглизчадан “гени ўзгартирилган”дегани) технологияси ҳар қандай организмга ягона бир ген ёки генгуруҳининг қўшилиши, чиқарилиши, тузилишининг ўзгартирилишиёки турлар орасидаги тегишли ген ўзгаришини ўз ичига олaди.

Генетик муҳандисликнинг маҳсулоти бўлган бундай маҳсулотлар-нинг шаклланиши табиий муҳитда бир-бирига алоқаси йўқ организм-лар генларининг ўзгартирилиши ёки биридан иккинчисига трансфер(нақлия) қилиниши (кўчирилиши, ўтказилиши) билан амалга ошади.

Трансфер қилинган генлар микроб гени, вирус гени, ўсимликгени, ҳайвон гени, инсон гени ҳам синтетик ген бўла оляпти. Бирорганизмдаги муаъян генларнинг бошқа организмга ўтказилишибилан “генетик нақлиячи (ташувчи)”, яъни маҳсулот умуманбошқача бир шакл олади. Бошқа-бошқа, тафовутли генларнинг ком-бинациясини (бирикишини) амалга ошириб, исталган ранг, таъм,ҳид, шакл, қаттиқлик, юмшоқлик ва чидамлиликдаги маҳсулотишлаб чиқарилиши мумкин.

Бугунги кунда ҳамма тайёр овқатлар ва ичимликларда GM қўшим-чаларининг камида бир нечтаси ишлатиляпти, десак муболаға бўл-майди: соя лецитини, сунъий хушҳидлар (ароматлар), глюкоза, фрук-тоза, крахмал, малтодекстрин, карамел, рибофлавин, аспартам, аспа-свит, аспaмикс ва бошқа “Е” индексли деб номланган қўшимча мод-далари - шулардан баъзиларидир.

Истеъмолчи қишлоқ хўжалигида қўлланилган GM уруғларнингмиқдори ҳақида ҳеч қандай маълумотга эга эмас. Ҳолбуки, анчаданбери табиий уруғларнинг ўрнига GM уруғлар ишлатилмоқда. Пахта,буғдой, гуруч, соя, жўхори, кунгабоқар, қанд лавлаги, картошка,исмалоқ, пиёз, саримсоқ, тарвуз, қовун, олма каби мева-сабза-

451

вотларни етиштиришда GM уруғлари кенг қўлланилмоқда. Табиийки, мазкур ўсимликлардан олинган шакар, ун, ёғ, атир-упа,

тозалаш маҳсулотлари, бўёқ, газлама ва ўғитларни ҳам GM маҳсулот-лари қаторига қўшиш керак.

Ген муҳандислиги ёрдамида ишлаб чиқарилган организмлардаинсон умуман истеъмол қила олмайдиган, озуқа сифатида тасаввурқилиб бўлмайдиган материалларни қўллаб, табиий озуқаларни ўзгар-тириб юбормоқда. Помидорни совуққа чидай оладиган ҳолга кел-тириш учун помидорга наҳангнинг (акуланинг) гени аралашти-рилмоқда, картошкани ҳашаротлардан муҳофаза қилиш учункартошкага чаён (скорипон) гени қўшилмоқда. Баъзи ўсимлик-ларга эса инсоннинг иммунитет тизими ишлаши учун жавобгаринсон гени тиқиштирилмоқда.

Трансгенларда озуқа сифатида тасаввур қилиб бўлмайдиган орга-низмларнинг генлари қўлланилаётганига қарамасдан генетикасиўзгартирилган маҳсулотлар вақт ўтиши билан қандай оқибатларгаолиб келишини аниқлайдиган ҳеч қандай узоқ муддатли тест (текши-рув) ўтказилмаган.

Чаён, балиқ, чўчқа ёки инсон генини ўз ичига олган помидор ёкикартошка бизнинг генларимизга қандай таъсир кўрсатади? Масалан,невараларимиз думли ёки сузгичли (сузиш қанотли) бўладими?

Трансфер қилинган бу генларнинг (трансгенларнинг) янги муҳит-да бошқа, қўшни генларга қандай таъсир қилиши, чидамлилик дара-жалари, жойида мустаҳкам қолиш-қолмасликлари ёки янги жойлари-ни ташлаб, бошқа ерга кўчиш-кўчмасликлари аниқланмаган.

Бу генлар бир ўсимликдан бошқа ўсимликка ёки ўғитдан тупроқбактерияларига, ундан кейин сон-саноқсиз турли организмларга ўтаоладими?

Масалан, бу генлар истеъмол қилинган мева орқали ичак бакте-риясига, улар орқали қон ҳужайраларига, қон ҳужайралари орқалиаъзоларга ёки ҳомиладор аёлнинг ҳомиласига кўчиб ўтиш эҳтимолиқандай?

Генларни трансфер қилишда агробактерияларнинг ДНК ҳалқаси,яъни плазмитлар қўлланилади. Плазмитлар ўзларини нусхалаш(копиялаш) хусусияттига эгадирлар ва организмга киргач, йўқ бўлибкетмайдилар. Ичак бактериялари ва қонга (лейкоцитларга) аралашиб,бутун организмга тарқаладилар.

452

Бир гуруҳ тадқиқотчилар трансгенларнинг сичқонлар аъзоларида-ги жойлашишини ўрганганлар ва даҳшатли манзарага дуч келганлар:трансгенлар мия, тери, жигар, талоқ, буйрак, жинсий аъолар ва бошқабарча аъзоларда, ҳатто сичқон қорнидаги хомилада ҳам жойлашиб,тезлик билан кўпай бошлаганлар.

Шуни хулоса қилишимз мумкин-ки, GMO онкологик касаллик-ларга, бепуштликка, аллергияга, янги туғилган чақалоқларда жиддийкасалликларга, олдин учрамаган мажруҳликларга ва ўлимларгасабабчи бўлиши мумкин.

Бир неча илмий тадқиқотлар натижасида GMOнинг иммунитеттизимини бузиши, метамболизмда муаммолар чиқариши ва аллергиктаъсирларни вужудга келтириши аниқланган.

Бундан ташқари, ўсимликларга ташқи генларнинг интеграцияқилиниши (киритилиши) натижасида ўсимлик геномасинингбарқарорлиги камайиши ҳам тасдиқланган.

2005 йилда телевизион каналларнинг бирида Адана (Туркия)даетиштирилган GM мандарин дарахти кўрсатилди: дарахтнинг битташодасида ҳам мандарин, ҳам аччиқ қизил қалампир меваси унибчиққанди. GM дарахтининг эгаси бу ҳолатни: “Аллоҳнинг мўжиза-си”, деб айтаётганди.

Ҳолбуки, бу воқеанинг мўжизага ҳеч қандай алоқаси йўқ. Бу воқеамандарин ёғочига қизил қалампир генинг нақлия (трансфер) қилин-ганлигини кўрсатганди холос.

Бу ерда қўрқинчли нарса шунда-ки, собит бўлмаган бу геннингмандарин дарахтидан бошланган “саёҳати” қаерда тамом бўлaди?

Назоратдан чиққан ягона генни ёки генларни орқага қайта-ришнинг имконияти йўқ. Табиатдаги қариндошларидан жудакучли бўлиб кетган GMOлар қариндошларини табиий экологиктизимнинг ташқарисига чиқариши, ҳатто умуман йўқ қилиб ташлашимумкин. Ёки озуқа занжирига кириб, ҳеч кутилмаган ва таxминқилинмаган янги шаклларнинг туғилишига сабаб бўлиши мумкин.

Бунинг ва бунга ўхшаш фалокатларнинг натижаларини таxминқилишнинг имконияти йўқ. Бундай фалокат атом бомбасидан ҳамқўрқинчли натижаларга олиб келиши мумкин. Чунки атом бомбаситуфайли пайдо бўладиган нуклиатидлар вақт ўтиши билан қўрғошинкаби зарарсиз модда ҳолига келиб, парчаланиб кетадилар.GMOларнинг зарари эса вақт ўтиши билан фақат кўпаяди ва фожеа-

453

нинг чегараларини таxмин қилиб бўлмас даражада кенгайтиради.Бугунги кунда трансген уруғга “Терминатор (йўқ қилувчи) Ген”

жойлаштирилиб, бу уруғларнинг кейинги босқичда бепушт бўлишитаъминланмоқда. Бундай урурғлар фақат бир марта экилмоқда ватакроран ишлатилмаяпти.

Барча тирик организмларнинг кўпайиш тизими, асосан, бир хилтаомилларга (принципларга) таянгани сабабли мазкур уруғларгажойлаштирилган терминатор генлар инсонга ҳам xудди шундай таъ-сир қилиши, яъни бепуштликка етаклаши мумкин.

Муайян турдаги ҳужайраларни йўқотиб ташлайдиган генларнибирон бир маҳсулотга кўчирганда (трансфер қилганда) бу генларинсонни ҳали номаълум касалликларга мубтало қилиши мумкинлигикаби унинг дунёқарашини ва психологиясини ҳам тузатиб бўлмайди-ган тарзда зарарлаши мумкин.

Бундан ташқари, мана шу йўқ қилувчи генлар муъаян инсонгуруҳини ёки маълум хусусиятларга эга кишиларни ҳам нишонгаолишлари мумкин. Масалан, муайян кўз ёки тана рангига, соч тузи-лишига, ирққа, динга ёки бошқа хусусиятларга йўналтириши мум-кин.

GMO қўрқинчли оммавий қирғин қуролига, инсонларнинг, ҳай-вонларнинг, ўсимликларнинг ва микроорганизмларнинг оммавийбошқарувини таъминлайдиган машинага ҳам айлантирилиши мум-кин.

Акс ҳолда, авлиё Павeлнинг неча асрлар олдин айтган сўзларисодир бўлиши эҳтимолдан узоқ эмас: “Шундай бир замон келади-ки,инсон фақат ёввойи ўтлар билан озиқланиши мумкин бўлади.”

Табиийки, агар озиқлана оладиган табиий ўтлар қолса… Бугунги ихтиролар фонида 14 аср аввал Оллоҳу Таoло тарафидан

индирилган Қуръони Каримнинг азамати инсонни ҳайратга солади. Биологиядан хабарим бўлмасайди, балки бу муқаддас Китобнинг

ҳар сатри бир мўъжизадан иборат эканлигини кўраолмасдим. "Нисо"сураси 119-120-чи оятларида берилган билги ўша мўъжизаларданбири эканлигини кўришни насиб этди. Бу оятлар қаршисида худдиикки денгиз сувининг бир-бирига қоришмай турганини кашф қилган,сўнгра бунинг 14 аср аввал мусулмонларнинг муқаддас Китобидаайтилганини кўриб, боши саждага келган капитан Кусто каби лолқотдим: "(Шайтон), Уларни йўлдан ураман, беҳуда гумон ва хом-

454

хаёлларга мубтало қиламан, уларга ҳайвонларнинг қулоқлари-ни ёришни, Аллоҳнинг яратганларини ўзгартиришни буюраман,(деди). Ким Аллоҳни ташлаб, шайтонни дўст тутса, албаттамуқаррар зиён кўради. (Шайтон) уларга ваъдалар беради, хомха-ёлларга мубтало қилади. Ҳолбуки, шайтоннинг ваъдалариалдовдан бошқа нарса эмас". ("Нисо" сураси 119-120).

Бу оятларда GMO, ген муҳандислиги ва мазкур ваъдаларга оидбатафсил ва аниқ маълумот берилган. Оятдаги “Ҳайвонларнингқулоқларини ёрадилар”, ибораси нимани англатиши бугун равшанкўрилмоқда: генетик изланишлар ва мутацияларни кузатиш учунўтказилган тадқиқотлар учун зарур бўлган тўқима ҳайвонларнингқулоқларини ёриб ёки игна билан сўриб олинмоқда. Чунки ҳайвон-ларнинг бутун вужуди қиллар, туклар ёки юнг билан қoпланган.Фақатгина қулоқларининг ичи очиқ, тадқиқот ишларини ўтказишучун қулай.

Ҳа, Қуръон оятларига кўра, трансген технологияси шайтонийхусусиятга эга.

Бундан 1420 йил аввал индирилган бу хақиқат бизга бугун,инсон зоти ҳайвонларнинг қулоқларини ёрабошлаганида етибкелди!

Инсон ҳақиқатни англаб етмагунча доим муаммоларга дуч кела-жак ва бунга унинг жоҳиллги, пул топиш ҳирси, очкўзлиги вашафқатсизлиги сабаб бўлажак. Улар билан юзма-юз келганимиздаэса улардан қутулишнинг иложи бўлмайди.

Инсон-ҳайвон гибрид эмбрионининг ишлаб чиқарилишиБаъзи афсоналарда кентавр ва минотаврлар, яъни кўринишда ярим

инсон, ярим от ёки ярим инсон, ярим ҳўкиз каби мавжудотлар ҳақидаҳикоя қилинади.

Афсоналарга кўра, бу мавжудотларнинг бир қисми одамларга хиз-мат қиларди, бир қисми эса одамларга душманлик қиларди.

Бугунги кунда биз ана ўша афсоналарда ҳикоя қилинган мавжу-дотларни кўряпмиз. Инсон - ҳайвон эмбрионлари оғир касалликлар-ни даволашда қўллаш мақсадида ишлаб чиқарилмоқда.

Масалан, алзгеймер билан оғриган беморнинг ДНКси ёки бутунҳужайраси олдинроқ уруғи чиқартирилган сигир ёки қуённинг бўштухумига инъекция (укол) қилинмоқда. Бунинг натижасида кейинроқ

455

кўк ҳужайра ишлаб чиқариш учун қўлланиладиган ва 99,5% иноснбўлган бир эмбрион ишлаб чиқарилмоқда.

Эмбрион ичидаги инсон ва ҳайвон ҳужайралари бир-биригақоришгани сабабли, инсон-ҳайвон гибрид эмбрионини ишлабчиқариш ва уни бачадонга жойлаштиршни таъқиқловчи қонунларчиқди.

Аммо баъзи олимлар бундай қонунларни оғир касалликларданжабр кўраётган одамларга нисбатан ноҳақлик, деб баҳолашмоқда, шусабабдан мазкур қонунлар амалда ишламаяпти.

Илк қарашда жуда фойдали кўринган бу “тараққиёт” Oxиратниўйлаган ва жаннатдан умидвор мўминлар учун нимани ифода қил-моқда?

Пайғамбаримизнинг (с.а.в.) “Даволанинг”, деган буйруғи биланкасалликларгa шифо ахтарар экан, қуйидаги ҳолатлар кишиниқайғуга ботиради:

• Аллоҳ Таъоло инсонга вужудни омонатга берган. Шунга кўра,инсон ўзининг ҳар бир аъзо ва ҳужайранинг ҳисобини беришга маж-бур.

• Ҳайвонлар оxиратда тупроққа қоришиб кетаркан, ҳайвоннингтузилмавий ва руҳий хусусиятларига эга инсоннинг ахволи нимабўлади?

• “Аллоҳ сизга ҳаром қилган нарсасида шифо яратмади.”(Ҳадиси Шариф).

456

*ДНКдаги ЎЗГАРИШЛАР

Дунёдаги барча жонзотлар – вирус, микроб, пашша, ҳашарот,ўсимлик, балиқ, ҳайвон, инсон – ҳаммаси икки бурмали (ипликли)ДНКга эгалар.

Нормал ҳаёт тарзи кечирган инсоннинг ёки дунёдаги ҳар қандайжонзотнинг ДНКси туғилишдан ўлимгача ўзгармайди. Бирор инсон-нинг ёки жонзотнинг ДНКсида ўзгаришлар рўй бериши учун бирнеча юз йил каби узоқ вақт керак.

Аммо олимлар ДНКдаги ўзгаришлар қисқа муддатларда юз бери-ши мумкинлигини, инсон умр давомида муаъян ўзгаришлар содирбўлиши мумкинлиги ҳақида гапирмоқдалар.

Масалан: ДНКнинг ўзгаришга учрашининг энг осон йўли ДНКга маълум

бир вирус билан таъсир қилишдир. Эпштейн Барр ва Герпес-6 кабиДНК вируслари ҳужайраларнинг тузилмаларини ўзгартира олади-лар.

Сунъий хушҳидлар (ароматлар), лазер нури, сас-товушдан ёйила-диган баъзи вибрациялар ва акс-садолар ДНК молекулаларинингичидаги икки бурманинг (ипликнинг) эришга ва ўзгаришга мойилҳолга келтиради.

ДНКдаги ўзгаришларни ўрганган олимлар: “Таxминан 5-20 йилолдин бошланган даврда инсоният доимий ўзгаришлар остида эди.Энди инсон ДНКси 12 бурмали (ипликли) ҳолга келяпти. Бу оxиринима бўлиши номаълум бўлган ўзгаришдир”, дейдилар.

Баъзи тадқиқотчиларга кўра, инсонлардаги ДНК ўзгаришлари2012 йилгача якунланади.

Яъни шу санадан эътиборан, дунёда 2 бурмали (ипликли) ДНКгаэга инсон қолмайди, Агар бу тўғри бўлса, инсоннинг ўзи қолмайди,чунки жониворларнинг ҳаммаси Оллоҳ тарафидан факат 2 бурмалиДНК билан яратилгандир.

Бу ғайритабиий ўзгаришда, яъни бир турдан иккинчи, номаълумбир турга айланишда инсон нималарни ҳис қилиши мумкин?

457

Олимлар бу саволга шундай жавоб беришади:•. ДНК ва ҳужайралар ўзгаришга учраркан, инсон ўзини ўзи яша-

ган жойда эмас, бошқа бир жойда яшаётгандек сезиши мумкин• Чарчоқлик ҳис қилиши мумкин, чунки организмдаги ҳужайралар

батамом ўзгарган бўлади ва инсон янги, бошқача бир борлиққа, мав-жудотга айланган бўлади. Чақалоқ каби кўп ухлашга эҳтиёж сезишимумкин.

• Зеҳнида (онгида) чалкашликлар ва ишларга тартиб биландиққатини жамлашда қийинчиликларга учраши мумкин.

• Бирон-бир сабабсиз оғриқлар ва сиқилишлар кўпайиши мумкин.• Юзаки кўринмайдиган жисмоний сабабсиз руҳий тушкунлик ва

муаммолар дучор бўлиши мумкин.• Аёллар бесабаб йиғлайдиган бўлишади, барвақт менопозга

дучор бўлишади.• Эркаклар кучли ва қувватли бўлганларига қарамайи доимий чар-

чаш, безовталик хис этадилар, уларда хотинларга хос шафқаттуйғулари пайдо бўлади,

Мана шундай шикоятлар билан келган одамларни даволаш биланшуғулланувчи, бутун дунёга машҳур докторлардан бири:“Беморларга аввало унинг ДНКси ўзгаришга учраганини ва бу ўзга-риш нормал нарса эканлигини тушунтирамиз. Тузалиш учун бу ҳолгақаршилик кўрсатмасликни, ўзгаришни қандай бўлса, шундай қабулқилиш кераклигини уқтиряпмиз. Даво сифатида биоэнергия тера-пияси, йога, рейки каби энергетик бадантарбия, гормонал терапия,гомеопатия, ароматерапия, витамин, шифоли ўтлар ва совуқ лазертерпяисини тадбиқ этяпмиз.

Даво усулларининг кўпини бошқа қуёш тизимлари(галактика)данкелган, дунёга, бугунги ўзгаришлар даврига ёрдам бериш учун инкар-нация (қайта мужассам) бўлган борлиқлардан ва руҳий оталаримиз-дан ўрганяпмиз”, дейди.

Шундай экан, • Кундалик ҳаётнинг ҳар онида олдимиздан чиқаётган, ҳар бир

дўконда, ҳатто янги моделдаги лифтларда доимий равишда чалинаёт-ган, кинотеатрларда бизни тўрт томондан “бомбaрдимон” қилаётганакс-садоли ва вибрацияли мусиқалар;

• Ген технологияси ва нанотехнология ёрдамида ишлаб чиқари-лган дорилар;

458

• Гормон мувозанатсизлиги давосида қўлланилаётган синтетикгормонлар;

• Ҳар бир кўчада сотилаётган ва ҳамма касалликка қарши гомео-патияда қўлланилаётган кичик таблеткалар;

• GM бактерияси воситасида ишлаб чиқарилган витаминлар, фер-ментлар ва таъм берувчи моддалар;

• GM шифоли ўт маҳсулотлари; • Қадоқланган таомлар ва ичимликларда, кир ювиш воситаларида,

хушҳидли тасбеҳлар, рўмол ва кийимларда, спиртли ёки спиртсиздезодорантларда, парфюмерия маҳсулотларида, хона спрейларида(освежителлар), ҳид кетказувчиларда қўлланилаётган, ген техноло-гияси ва нанотехнология ёрдамида ишлаб чиқарилаётган “табиийгаўхшаш ҳушхидлар (ароматлар)”;

• Совуқ лазер терапияси, лазер жарроҳлиги ва лазер депиляцияси(қилни тўкиш),

“Инкарнация (қайта мужассам) бўлган борлиқлардан” ўрганилганбошқа усуллар

ДНКда, албатта, чуқур ўзгаришларни бошлайди ва бизларниинсонлар туридан чиқариб, бошқа турдаги жонзотларга айлантири-шади.

Бу зарарли нарсаларни ишлаб чиқарган, бу маҳсулотларни қўл-ланган, мусиқани ёзган, уни тинглаган ҳам, даволовчи ва даволaнлув-чи ҳам, Оллоҳ олдида бир хил жавобгардир.

Юқорида сўзлари келтирилган докторнинг: “Тузалиш учун қар-шилик кўрсатмасликни, ўзгаришни қандай бўлса, шундай қабулқилиш кераклигини уқтиряпмиз”, деган сўзларидаги "ўзгаришгақаршилик қилма!" огoҳлантириши эътиборимизни тортди.

Бу огoҳлантиришда яширинган маъно шу: ДНК ўзгаришларинимага олиб келишидан хабардор бўлган, ўзининг ДНКсидабўлаётган ўзгаришларга қаршилик кўрсатадиган кишилардаДНК ўзгариши енгил ва осон амалга ошмайди!

Бу гаплар биз, мусулмонлар, учун янгилик эмас. Бу ҳолат“Бақара” сурасининг 102-чи оятида шундай тушунтирилади: “Улар(шайтонлар) инсонларга сеҳр-жодуни ва Бобилдаги икки фариш-та Хорут ва Морутга туширилган нарсаларни ўргатишарди.Ҳолбуки, у икки фаришта ҳаммага “Биз фақат имтиҳон учунюборилдик, бизни нотўғри тушуниб, кофир бўлиб қолмангиз”,

459

демасдан туриб, ҳеч кимга сеҳр илмини ўргатмасдилар.”Эътибор берган бўлсангиз, юқорида зикр этилган машҳур доктор

ҳам ўз баёнотида худди Хорут ва Морут каби бизни очиқ огоҳланти-раяпти.

“Даво усулларининг кўпини бошқа қуёш тизимларидан келган,дунёга, бугунги ўзгаришлар даврига ёрдам бериш учун инкарнация(қайта мужассам) бўлган борлиқлардан ва руҳий оталаримизданўрганяпмиз”, деганда доктор мана шу оятда зикр этилган мавжудот-ларни назарда тутдимикан?

Энергетик бадан устида ишлаш, яъни биоэнергия каби парапсихо-логик, гормонал терапиялар, гомеопатия, мусиқа терапияси, аромате-рапия (сунъий хушҳидлар терапияси), совуқ лазер терапияси ва лазержарроҳлиги каби муолажалар тўғридан-тўғри ДНК ва руҳиятга сал-бий таъсир ўтказади.

Шу ерда бир нарсага диққатингизни тортмоқчиман: бир неча йилолдин мен учратган компьютер ўйинининг реклама шиори шундайэди: “Сиз ҳали ҳам буни атиги бир ўйин деб ўйлаяпсизми?”

Йуқ, энди биз буни "атиги бир ўйин" деб ўйламаймиз!Бугунги кунда биз компьютер ўйинлари инсон генини ўзгартира-

диган ва зеҳн бошқарадиган психотроник бир қурол эканлигини жудаяхши биламиз.

“Дунёдаги барча жонзотлар икки бурмали (ипликли) ДНКга эгабўлса, биздаги ДНК тизими ўзгарса, биз дунё борлиқларидан чиқиб,дунёлар орасида юрадиган борлиқларга айланиб боряпмизми?”,деган саволга олимлар, бир томoндан, аниқ жавоб бера олмай, иккин-чи томондан, шундай ваъдалар бермоқдалар:

• Ген муҳандислиги генетик тузилишга тўғридан-тўғри таъсирўтказиб, бадан касалликларини даволагани каби, модда боғлиқлили-ги, хулқ-атворнинг бузилиши, аксилижтимоий шаxсият, шизофрениява айбдорлик ҳисси каби руҳий бузилишларни ва ақл касалликлари-ни ҳам даволаса бўлади;

• Инсоннинг генетик тузилишига бошқача таъсир қиладиган ваунинг фақат касал қисмини кўз остига оладиган, организмнингбошқа қисмларига таъсир ўтказмайдиган дорилар ишлаб чиқарилади;

• Касалликлар ва ўлим йўқ бўлади, бу дунёдаги ҳаёт чексиз давомэтади;

• Ген технологияси ёрдамида болаларимиз ўзимиз истганимиздекқилиб яратилади;

460

• Қамоқхоналарга эҳтиёж қолмайди; • Ўликларимиз тирилтирилади;• Яшаш ҳақиқати ғам-ғусса чекиб эмас, завқ ва севги ичида ўрга-

нилади...” Уларнинг бу ваъдалари ҳақида бизга, мусулмонларга, 14 аср

олдин Қуръони Каримда хабар берилган: “Ким Аллоҳни ташлаб,шайтонни дўст тутса, албатта муқаррар зиён кўради. Шайтон сўзберади ва умидлантиради, бироқ унинг сўзи алдовдан бошқанарса эмас. Дарҳақиқат, уларнинг борадиган жойи жаҳаннам-дир; ундан (жаҳаннамдан) қочиб, қутула олмайдилар”. (“Нисо”сураси, 120-121).

Юқорида келтирилган ваъдаларга ўхшаш баъзи ваъдалар аввалла-ри ҳам берилганди: ижод қилинган ускуналар ишлаб чиқаришниосонлаштиради, ҳашаротларга қарши дорилар қишлоқ хўжалигимаҳсулотлари йўқотилишининг олдини олади, гормонлар ҳосилникўпайтиради, синтетик дорилар ва антибиотиклар барча касаллик-ларга барҳам беради, туғиш назоратга олинади, туғишда оғриқ бўл-майди ва ҳакозо..

Аммо бу ваъдалар тараққиёти натижасида кундан кунга экологикқиёмат яқинлашаётганини кўряпмиз.

Технологиянинг ривожланиши ва ҳаашаматли (комфортли) ҳаёткечириш мақсадида истеъмол ҳажмининг бутун дунёда ошиб бори-ши, худбинлашиб кетган инсонларнинг дунёда яшаётган бошқа жон-зотларнинг ҳақ-ҳуқуқуларига тажовуз қилиши ва табиийликданузоқлашиб кетиши натижасида экологик мувозанат остин-устунбўлган.

Дори, қўшимча модда ва озиқ-овқат индустрияси, кимёвий модда-ларга суяниб қолган қишлоқ хужалиги, автомобиллар, учоқлар (само-лётлар), электростанциялар ва фабрикалар каби миллионлаб тизим-лар томонидан ишлаб чиқарилаётган миллионлаб тонна чиқиндиларэкологик тизимни янчиб ташлайдиган ҳажм ва кучга эга:

• Бу чиқиндилар тупроқни, сувни, ҳавони ва барча жонзотларнизаҳарламоқда.

• Ўрмонлар қуриб боряпти, экологик занжирнинг маълум халқаси-ни ташкил қилувчи баъзи ҳайвон турлари камайиб, йўқолиб кет-моқда.

• Хлорли карбон, азот оксиди, карбонат диоксид каби чиқинди газ-

461

лар озон қатламинининг тешилишига ва глобал исишга олиб келди.• Озон қатлами тешилиши сабабли бутун дунё ультрабинафша

нурларнинг таъсири остида қолди. Ультрабинафша нурлар эса ўзнавбатида мутация ва саратонга чалиниш ҳолатларининг ошишигаолиб келмоқда.

• Глобал исиш билан қутблардаги музлар тез суръатларда эрибкетмоқда; музлар эриши сабабли океан ва денгизларда сув даражасиюксалиб бормоқда, янги вирус ва бактериялар пайдо бўлмоқда.

• Қутблардаги музларнинг эриши океанлардаги иссиқ-совуқ сувоқимларига ва шамол ҳаракатларига таъсир қилмоқда, бунинг нати-жасида Ер юзида иқлим ҳаракатланиши ўзгармоқда. Ёмғирлар камай-моқда, чўллар кўпаймоқда, бунга муқобил баъзи мамлакатлардаолдинлари ҳеч кузатилмаган селлар пайдо бўлмқода.

• Иқлимнинг ўзгариши ҳайвон ва ўсимликларнинг биологик рит-мини бузмоқда. Масалан, бевақт исиган ҳавонинг таъсирида эртагуллаган дарахтлар, барвақт жуфтлашган ва болалаган ҳайвонларсовуқ туфайли ўлиб кетмоқда.

• Сув манбалари тугаш арафасидадир. • Туғишни назорат қилувчи таблеткалар ва бошқа синтетик гор-

монларнинг қолдиқлари, хусусан, остроген гормонига тақлид қилибишлаб чиқарилган кимёвий моддалар табиий майдонларга, дарё-ден-гиз сувларига ташланмоқда, ҳайвонларнинг ва балиқларнинг бепушт-лигига ва жинсияти ўзгаришига сабаб бўлмоқда.

Инглиз “Индепендент” газетасида босилган рапортга кўра, куни-мизда кенг қўлланилган кимёвий моддалар инсондан тортиббалиқларгача, балиқлардан эмизувчи-умуртқaлиларнинг бутун тур-ларига қадар эркакларни урғочилаштирган ва ҳайвонларнинг жинсийорганларига, урчиш қобилиятларига зарар берган.

Рапортнинг муаллифи, Инглиз ҳукуматида кимёвий моддалар-нинг соғликка таъсири бўйича муттахассис Gwynne Ljons тадқиқот-лар эркакларнинг тамал (фундаментал) хусусиятлари таҳдид остидатурганини кўрсатган.

Рапортнинг асос хулосалари шундай:Тимсoҳларда паст савияда тестостерон ва юксак савияда остро-

ген, эркаклик безларида анормаллик, урчишда муваффақиятсизликва пенислaрининг ҳаддан ташқари кичиклиги тасбит этилди.

Аляскада эркак “ситка” кийикларининг учдан бирида жинсий без-

462

ларининг умуман ташқарига чиқмагани аниқланди.Жанубий Африкада кимёвий моддалар кирланган табиат ҳудуд-

ларида бир сичқон тури эркакларининг ҳеч сперма ишлаб чиқарма-гани ўрганилди.

Эрасмус Университетининг бир тадқиқоти полиxлорбифениллaр(хлорофос каби) билан заҳарланган эркак болаларнинг каттайганла-рида қўғирчоқ ва идиш товоқ билан ўйнашни истаганликларинианиқлади.

Канада, Русия вa Италияда бу тур кимёвий моддалардан кирлан-ган бўлгаларда яшаган аҳоли ичида қиз болаларнинг эркакларданикки баробар кўп туғилаётгани тасбит этилди.

Америкада эса полиxлорбифениллaр (PCB, хлорофос каби)билан заҳарланган бизонларнинг пенислари нормалдан анча қисқаэканлиги кузатилган.

Нью Йоркдаги Рочестер Университетининг бир тадқиқотида пла-стик идишларда қўлланилган отрогенсимон моддалардан заҳарлан-ган оналар туққан эркак болаларнинг пенислари ниҳоятда кичикбўлганлиги кўрилган.

Бугун Шимолий қутбда гермофродит айиқларга дуч келинмоқда.Тўрт юздан ортиқ кимёвий модда билан кирланган Флорида ҳудудла-рида пантераларнинг спермалари анормаллашгани ва бу ҳудуддагитошбақаларнинг эркакларида урғочилик хусусиятлари ташҳис этилди.

Бу экологик қиёмат ишоратларини Марказий Осиё ТуркЖумҳуриятларида ҳам кузатиш мумкин. Кимёвий моддалар кенгқўлланилаётган пахта плантациялари бўлгасидаги, айниқса,Ўзбекистондаги аёлларда қисирлик кундан-кунга ортиб бораётга-ни каби, эркакларда ҳам иқтидорсизлик кенг ёйилмоқда.

• Тиббий дорилар, қўшимча моддалар, кир ювиш воситалари васинтетик овқатлар аёлларни эркаклаштириб, эркакларни эса аёллаш-тириб юбормоқда ва инсонларни бепушт қилмоқда. Бепуштлашганодамлар сунъий бола ишлаб чиқаришга йўналтирилмоқда, инсониятроботлашиш тарафга кетмоқда.

• Ген технологияси ва нанотехнология билан жихозланган тибби-ёт макромиқёсда касалликларнинг сабабини тушунмай туриб, даво-лай олмагани ҳолда, микросавиясида, ҳатто ген савиясида инсоннидаволашга уринмоқда.

463

• Натижада, инсoн инсонийлик сифатларини йўқотиб, мажҳулмавжудотларнинг сифатларига бурканмоқда.. (“Зеҳн (онг) назора-ти”, “Бепуштлик”, “Эндометриоз”, “Қўшимча моддалар” бўлим-ларига қаранг.)

“Фитна замонида инсонларнинг энг xайрлиси тоғ бошигакетиб, ўз уйидаги қўйнинг сутидан ичгандир.” (Ҳадиси Шариф)

Индигоид ва кристал болаларМана, дунё аҳли анчадан бери янги турдаги болалар хусусида тор-

тишa бошлади. Индигоид ёки кристал болалар деб номланган бу болалалрнинг

ДНКларида ва организмларида тузилмавий (структуравий) тафовут-лар кўзга ташланади:

• ДНКлари икки бурмали (ипликли) эмас, 6-12 бурмалидир(ипликлидир).

• Тери, қулоқ, кўз, бош суяги, мияси, асаб ва ҳазм тизимларинингтузилмаси бошқача.

• Бош суяги ва мия орасида бўшлиқ бор.• Индигоидларнинг аураси индиго (тўқ мовий) рангда. Дунёдаги

ҳеч бир жонзот аурасида бу ранг йўқ. Кристал болалар эса янада юксак тебра-

нишли энергия билан ва ДНКларининг 12 бурмасидан (иплигидан)ҳам фойдаланилган ҳолда туғиладилар. Уларнинг аурасининг акса-рияти қизил рангда.

• Максимал даражада заковатли, ўзларига ишонишади ва xуддибошқа дунё, ўзга сайёрадан келган болаларга ўхшашади.

• Уларга ҳеч ким ўз сўзини ўтказа олмайди, лекин улар ўзлариxоҳлаган нарсани бошқаларга албатта бажартиришади.

• Индигоид бола - айбдорлик ҳиссини, кристал бола - қўрқув ҳис-сини, ҳар иккаласи эса уялиш ҳиссини умуман билмайди.

• 3-4 ёшида катта ёшдаги одамлар билмайдиган нарсаларни билиб,ишлата олмаган компьютерларни ишлатишади. Жуда кичик ёшлари-да ҳам одатдагидан ортиқ англаш қобилиятига ва ғайритабиий кучгаэга бўлишади.

• Сизга чуқур жойлашган, йирик кўзлари билан узоқ қарайдилар.Инсоннинг руҳий ҳолатини билиб, унинг ким эканлигини, ақлидан

464

нималар ўтаётганларини ўқишади.• Бир-бирлари билан бошқача, кўникилмаган муомала ва алоқа

қилишади. Кўпчилигининг ўз веб саҳифаси (сайти) бор, интернеттармоғини қурадилар, китоблар чиқарадилар, радиоларда эшиттир-ришлар, телевидениеда дастурлар тайёрлайдилар ва дастурларга қат-нашадилар. (Масалан, ёшларнинг ва болаларнинг баъзи телевизиондастурларида ғайриоддий кучларни намойиш этилиши каби.)

Бу феномен барча қитьаларда ёйилмоқда. Унинг учун маданият тўсиғи ҳам, дин тўсиғи ҳам, тил тўсиғи ҳам

йўқ. Бу феномен дунёга ўзини сездирмасдан ерлашди.Чунки ҳамма нарсани ўлчаб, баҳолайдиган моддиятчи (материа-

лист) олимлар бу метафизик феноменни ўрганишга лойиқ "объект"деб ўйламагандилар, шунинг учун ўрганишмаган эдилар.

Фақат олимлар эмас, дин олимлари ҳам дунёга янги турдаги бирмавжудот келиши мумкинлигини ўйламагандилар.

Бу мавжудотлар дунёга (яъни оилаларга) кўп сонда жойлашганданкейингина, бу феномен ҳакда мушоҳада юритиб, бу феноменни қабулэтишга мажбур бўлдилар.

Уларни Индигоид болалар ва Кристал болалар ёки “Олтинчиирқ”нинг пионерлари (биринчилари), деб номладилар.

Индиго ва кристал болалар воситасида баъзи каттаёшлилар ҳам,2003 йилдан эътиборан, индигоид ва кристал каттаёшлиларга айланaбошлашган.

Бу ўзгариш уларда ўлим, сўнгра тақдир ва охират ишончинингбора-бора йўқ бўлишига олиб келмоқда.

2006 йилда каттаёшлиларнинг янги бир тўлқини индигоид ва кри-стал одамларга айланган, уларнинг бу турдаги одамларга айланишиқисқа муддат ичида юз берган. (“Пробирка чақалоқ”, “Зеҳн (онг)назорати”, “Аъзоларни алмаштириш” ve “Ўлим” мавзуларигақаранг.)

Олимларнинг айтишича, бугунги кунда 10 ёшдан кичик бола-ларнинг 90%ни индигоид ва кристал болалaр ташкил қилишади.Бундан ташқари, уларга кўра, каттаёшлиларда ДНК ўзгариши 2012йилгача тугайди, шундан кейин дунёда 2 бурмали (ипликли) ДНКгава 7 рангли аурага эга инсон қолмайди.

465

Битта рангли аурага ва 12 бурмали (ипликли) ДНКга эга мавжу-дотлар дунёда ягона онг (зеҳн) ичида бирлашади, яъни, уларнингиддао қилишичa, “илоҳий урғoчи энергия”га (салбий, шайтонийэнергия ёки Дажжол энергиясига) уланишади.

466

*ЗЕҲН (ОНГ) НАЗОРАТИ

“Инсоннинг вужуди бир электрокимёвий тизимдир ва бугун бутизимга таъсир ўтказа оладиган механизм ишлаб чиқариилди. Бумеханизм инсонларнинг миясидаги электромагнит тўлқинларнинг

нормал тарқалишини тўхтата олади ва шу йўл билан инсонларнингҳатти-харакати ва феъл-атворини ўзгартира олади. Маълум вақт

ичида инсон биороботга айлантирилиши мумкин”, деб ёзади“Miсroway #ews” журналининг бош муҳаррири Луис Слайзен

Бугунги кунда компьютер инсон миясининг фаолиятини аниқлаб,экранда кўрсатиши мумкин, айни пайтда компьютер мия фаолиятигатаъсир ўтказиб, мияни назорат қилувчи тўлқинлар тарқатиши мум-кин. Бир пайтлар бу мақсадда одамларнинг бошига электродлар жой-лаштириб, тажрибалар ўтказилган.

1960 йилларда ҳайвонларда ўтказилган “радио сигналлар биланбошқариш тажрибалари” кейинчалик психологлар томониданВьетнам аскарларида синаб кўрилди. Бу экспериментда Вьетнамликасир аскарларнинг бошларига электродлар жойлаштирилиб, қўлла-рига пичоқ берилган ва бир-бирини ўлдириш буюрилган.

Зеҳн назорати билан боглиқ бундай тадқиқот ва тажрибаларбугунгача, танаффуссиз давом эттирилмоқда. Фақат ҳозир бу усул-ларнинг ўрнига ўта нозик назорат усуллари ўйлаб топилган: бугунбу ишлов (функция)лар кабелсиз (симсиз) амалга оширилмоқда.

Мия кўп йўналишли назорат марказидирМия вужуднинг барча тизимларини бошқаради ва улар орасидаги

ҳамкорликни таъминлайди. Барча зеҳн фаолиятлари, тушунчалар,туйғулар, жисмоний сезгилар ва ҳаракатларнинг ўзига хос фре-канс(частота)ли тўлқинлар бор.

Беш туйғу аъзоимиз билан ҳис қилган ҳар нарса мияда маълум бир

467

фаолиятни юзага келтиради. Барча касалликлар, ҳатти-ҳаракатлар,тушунчалар, туйғулар ва ҳиссиётлар ҳам ўзига хос тўлқин узунлиги-га эга. Гапирган ҳар бир сўзимиз ва ақлимиздан кечирган ҳам биртушунчамиз мияда ўз тўлқин фрекансини шакллантиради.Атрофимизда айтилган ҳар бир сўзнинг тўлқини миямизга ўз фрекан-си билан келади ва тафаккуримизга кўра рад қилинади ёки қабулқилинади.

Гипноз, анестезия, ҳушидан кетиш, оғриқ ва қўрқув пайтида эсамия юқорида айтилган барча тўлқинлар учун очиқ ва назоратсизҳолда бўлади.

Шу сабабдан, инсон миясини бошқаришнинг энг оддий шаклижарроҳлик амалиётлари пайти мияга махсус дастурлар ўрнатиш вос-итасида амалга оширилиши мумкин. Анестезия гипнознинг бир тури,ҳатто гипноздан ҳам кучлироқ таъсир қилади. Чунки жарроҳлик ама-лиётига ётқизилган одам ҳушидан кетиш, оғриқни ва қўрқувни айнипайтда бошдан кечиради. Амалиёт давомида айтилган ҳар бир сўзмияга жойлашиб, компьютер вируси каби ишлайди. Бу вирусларнингсони ва сифати амалиётхоналардаги кишиларнинг аҳлоқига, суҳбат-ларига ва гапирган мавзуларига боғлиқ. Шу боис, ривожланган мам-лакатларда шифокорларнинг ва ҳамшираларнинг амалиёт пайти гап-лашиши таъқиқланган. (“Цезар амалиёти ёрдамида туғиш” бўли-мига қаранг.

25-чи кадрКино, телевизион ва реклама фильмлари ёки ҳар қандай телеви-

зион дастур 24 та кадрдаги расмларнинг бир сония ичида кетма-кеткелиши билан ҳаракатли ҳолга келади. Инсон кўзи кетма-кет келганбу 24 кадрни илғаб, улардан кейин келадиган 25-чи кадрни илғайолмайди. Инсон ўзи илғаган кадрлар ҳақида фикр юрита олади, улар-дан таъсирланиш-таъсирланмасликни бошқараолади. Аммо инсонкўзи илғай олмайдиган 25-чи кадр инсон назоратини четлабўтиб, унинг миясига кетади ва онгига жойлашади.

25-чи кадр, асосан, ёзув шаклида бўлиб, унинг таъсири “илғашташқарисидаги огоҳлантирувчи” деб номланади.

25-чи кадр дастурларни тайёрловчилар томонидан одамларнибошқариш мақсадида ишлатилaди. 25-чи кадр билан одамларни ҳарқандай фикр ёки ҳатти-ҳаракатга, сайловда маълум бир номзодгаовоз беришга, муъаян маҳсулотни xарид қилишга ёки бошқа бир

468

мақсадда ҳаракатланишга ундаб, уларнинг мияларини бошқаришмумкин.

Бундан ташқари, 25-чи кадр тил ўрганиш дастурларида кенг қўл-ланилади. 25-чи кадр усули товуш тўлқинлари воситасида магнито-фон, CD лар (CD-плеер), радио каби овозли жиҳозларда ҳам қўллани-лади.

Маxсус код билан шифрланган овоз кассеталари, радио ва телеви-дение воситасида одамларга буйруқ берилиб, буйруқнинг бажарили-ши таъминланиши мумкин. Кассетадан ёки CDдан исталган нарсани,шу жумладан, илоҳий мавзулар ва ҳатто Қуръони Каримни эшитган-да ёки телевидениедан кўрганда, овоз ва тасвирларда таҳликали буй-руқ яширилган бўлса, киши бу буйруқнинг ўз онгига сингдирилиши-га тўсқинлик қилаолмайди.

20-чи асрда жозиб ҳолга келган 25-чи кадр усули негизида инсон-лар ботини(онг ости)га таъсир қилиш ҳирси ётади.

Зеҳнни (онгни) назорат қилишда ранг, товуш вашаклларнинг биргаликда ишлатилиши

Рангларнинг инсон психологиясига қанчалик таъсир кўрсатишикўпдан маълум. Масалан, қизил, лоларанг (оранж) ва сариқнинг -қўзғатувчи, кўк, ва бинафшарангнинг - сокинлаштирувчи, яшилнингэса розиликни таъминловчи таъсирлари бор.

Рангларни, товушларни ва шаклларни алоҳида-алоҳида ёки бирга-ликда, маълум бир тадрижда, маълум кетма-кетлик ёки тезликдаҳаракат қилдириш билан одамларнинг, xусусан, болаларнинг мияси-ни назоратга олиш мумкин.

Бу тамоил (принцип) билан рангли доғлар, товушлар ва геометрикшакллар 25-чи кадрга жойлаштирилиб, “V-666” вируси ишлабчиқарилган.

“666” рақами насронийликда (христианликда) Антихристнинг,яъни Дажжолнинг символи ҳисобланади. “V-666”вирус воситасидакомпьютердан фойдаланувчиларни зехни (инсан билмаган ҳолда)Дажжолнинг идеологиясига богланади.Таъсири чукур ва доимийколиши мумкин.

Даставвал, маълум бир мақсадда тартибга келтирилган рангдоғлари (ранглар шакл ичига жойлаштирилса, янада таъсирлироқбўлади), товушлар ва тасвирлар компьютер соҳибинини гипнозқилиб қўяди.

469

Кейин шакл ва ранглар дастурга кўра ўзгартирилиб, компьютерсоҳибининг юрак уриши тезлиги ва қон босимини назорат остигаолиниши, ва бу компьютердан фойдаланган одамни касалликка,ҳатто ўлимга ҳам етаклаши мумкин.

1999 йилда шу сабабдан Россиянинг ўзида компьютердан фойда-ланувчилар орасида 46 та ўлим ҳолати қайд этилган.

Японияда 1997 йил 1-чи декабр куни “Покемон” мултфилминитомоша қилган 700 та бола тутқаноқ (эпилепсия) хуружлари туфайликасалхонага тушган. Мазкур “телевизион эпидемияга” қизил нурнингбир сонияда 10 мартадан 3030 мартагача кесиклар ҳолида кўрсатили-ши сабаб бўлган.

Кесиклар ҳолида катта тезликда ўтган қизил нур олдин болалар-нинг мия томирларида спазм (сиқилиш) ҳосил қилган, кейин эсаболаларнинг ҳушидан кетишига, конвулсия ва бўғилишига олибкелган.

Бу турдаги эффектлар (таъсирлар) “психотрон” қуролларда, теле-визион экран ва компьютер монитори воситасида қўлланилмоқда.

Психологик урушда мусиқа-ҳид жуфтининг қўлла-нилиши

Инсоннинг асаб тизими электро-кимёвий сигналлар воситасидаишлайди. Шу боис, ҳазм, сув ва нафас йўллари орқали организмгакириб, мияга борган моддалар фикрлаш жараёнини бошқарувчиэлектро-кимёвий сигналлар ишлаб чиқаришда муҳим аҳамият касбэтади.

Инсон баданини, ақлини ва руҳини таъсирлантириш учун қадим-дан бугунги кунгача бир комплект ритуаллар (маросимлар), таoмлар,ичимликлар ва ҳидлар ишлатилмоқда ва қиёматгача ишлатилади.

Эътибор берган бўлсангиз, бугунги учоқларда (самолётларда)мижозларни мусиқа ҳид билан бирликта эшиттирилмоқда. Бу xори-жий мусиқа ва ҳидларни тарқатиш кинотеатрларда, лифтларда, авто-бусларда ва катта дўконларда қўлланила бошланди.

Бу нарса глобаллашган (умумийлашган) дунёнинг бир неъмати вакомфортнинг (қулайликнинг) бир бўлаги сифатида тақдим қилин-моқда.

Аммо мусиқа-ҳид жуфтлиги психологик уруш қуролларидан бириэканлигини кам одам билади. Бу феноменга “психотроп таъсир”

470

дейилмоқда. Психотроп таъсир тиббий дорилар, қўшимча моддалар,ҳид ва мусиқа воситасида инсон психологиясига таъсир қилиб,инсонга ўзи қилишни истамаган ҳатти-ҳаракатларни ҳам қилдир-моқда.

Кимёвий моддаларнинг озиқ-овқат саноатида кенг қўлланилиши1940 йилларда бошланган. У вақтларда аксарияти табиий манбалар-дан ишлаб чиқарилган кимёвий моддаларнинг ишлатилиш миқдориқисқа муддатда дунё бўйича йилигa 7 миллион тоннагача чиққан.

У йилларда бир неча минг хил кимёвий модда қўлланиларди.Бугун эса фақат озиқ-овқатларнинг ўзида миллионлаб тонна ва, таx-минан, 100 000 хил қўшимча модда қўлланилмоқда. Бу рақам дори,пардоз (косметика), баданни парваришлаш маҳсулотлари, тозалаш вакир ювиш воситалари, қишлоқ хўжалиги (ўсимлик) дорилариниишлаб чиқаришда қўлланилган миқдор билан бирга ҳар йили ошиббормоқда.

Қўшимча моддаларнинг кенг қўлланилиши натижасида инсонлар-нинг ақли ва бадан-руҳ соғлиги манфий таъсир остида қолмоқда.

Бу таъсир моддалари гуруҳида ҳидлар алоҳида рол ўйнайди.Ҳидлар инсоннинг руҳига ва психологиясига жуда катта таъсир кўр-сатувчи омил ҳисобланади.

Америкалик психиатр А. Хёрш маълум бир ҳид инсонни муаъянфеъл-атвор ва ҳатти-ҳаракатга йўналтира олишини исботлаган: баъзидўконларда маълум бир ҳид тарқатилганда дўкондаги моллар тез сур-ъатда ва катта миқдорларда сотилиши ва ёки муайян бир ҳид таъси-рида одамларнинг ориқлай бошлагани кузатилгaн.

Бу соҳада қилинган клиник тадқиқотлар натижасида лаванда,мойчечак, лимон ва сандал дарахти ҳидларининг антидепрессантлар-дан ҳам қаттиқроқ таъсир қилиши; ясмин, гул, ялпиз ва чиннигулҳидларининг эса инсон миясига қаҳвадан ҳам кучли таъсир қилишианиқланган.

Бугун руҳий бузуқликларга дучор қиладиган ёки улардан холосқиладиган, жинсий истак ёки истаксизликни орттирадиган, ҳассос-ликни кучайтирадиган, инсоннинг маънавий мувозанатини бузади-ган, қўрқув ҳолатларини келтириб чиқарадиган, тажовузкорликни(агрессивликни) оширадиган ёки озайтирадиган турли ҳушҳидлар(ароматлар) ишлаб чиқарила бошлади.

Бу xушҳидлар одамларнинг ҳатти-ҳаракатларини назорат қилишучун қўлланилмоқда.

471

Инсон миясида ҳидларга оид маълумотлар сақланадиган хотирамаркази мавжуд бўлиб, мия бу маълумотларни назорат қила олмай-ди. Шу сабаб, ҳидлар инсон психологиясининг энг заиф нуқтасидир,психологик урушда қўллаш учун энг қулай восита, қуролдир.

Психотрон ва психотроп технологияБугунги инсон руҳининг бошқа бир душмани “психотрон таъ-

сир”дир. Психотрон таъсир - парапсихологик ва экстрасенсор таъ-сирларнинг бошқача номидир.

Психотрон таъсирнинг энг оддий қўлланилиши гипнозчи ваэкстрaсенсларнинг ўз мижозларига қиладиган “сеанслари”дир.

Совет Иттифоқи қулашидан олдин Тошкентда турли коҳин, фол-бин, шаман, гипнозчи ва экстрасенслар фаолиятларини ўрганиш учунилмий марказлар ташкил қилинди.

Бу марказларни қизиқтирган нарса – коҳин, фолбин, шаманлармияси ишлаб чиқарган электромагнит тўлқинларнинг мижозларниқандай бошқариши бўлган.

Тадқиқотлар натижасида шаман, гипнозчи ва экстрасенс ўзиишлатган барабан товуши (ёки ўз товуши) тўлқинлари воситасидамижоз миясининг тўлқинлари орасида уйғунлик (мувофиқлик) топа-ди, кейин дуо ўқиб, дуо ичидаги буйруқларни мижоз миясига жой-лаштиргани аниқланган.

Бугунги кунда бу нарсага “нейролингвистик дастурлаш” дейилади.Нейролингвистик дастурлаш усуллари кўпинча дистрибютoрлар

(дори, косметика ва хакозо тақсимловчилар, тарқатувчилар)тайёрлaш марказларида, “рэп” мусиқасида, рекламаларда, аксариятфилмлар ва телевизион дастурларда кўриш мумкин.

Бошқа тарафдан, россияликлар ва америкаликлар фазодан (космо-сдан) ерга тўғридан-тўғри галлогарфик тасвир трансфери (узатили-ши) лойиҳасини ишлаб чиққанига анча бўлди. Бугун галлографикрасмлар 100-150 километрлик диаметрдаги бир майдонда кўрсати-либ, муъаян мақсадларга хизмат қилиши мумкин..

Масалан, 1993 йил 1 феврал куни Сомалида АҚШ пиёда аскарла-рининг устида Исо алайҳиссаломнинг 150 метрлик катталикда, гўёжонли каби сурати кўрсатилган. Аскарлар бу суратдан қаттиқ таъ-сирланиб, тиз чўкиб, йиғлашга тушганлар.

Россиялик экспертларнинг фикрига кўра, бу турдаги психотрон

472

қуроллар Америка армияси томонидан “тинчлик миссияси” амалгаоширилиши керак бўлган мамлакатларда қўлланилиши мумкин.

Масалан, Ироқ ёки ишғол қилиниши керак бўлган бошқа бир мам-лакатда босқинчиларга қарши курашишга шайланган маҳаллийармияни, аҳолини қаршилик кўрсатишдан воз кечиб, ўз ихтиёрибилан таслим бўлиши учун курашда ўлган шаҳидларнинг галлогра-фик суратлари осмонда кўрсатилиши мумкин.

Олимларнинг айтишича, психотрон ва психотроп технология атомбомбасидан ҳам xавфлидир. Мазкур технология одамлардан бери-лган ҳар қандай буйруқни бажарадиган “зомбилар ишлаб чиқариштехнологияси”дир.

Бу бир кишига ёки бир гуруҳ кишига эмас, балки бутун бир мил-латга қарши ишлатилиши мумкин бўлган технoлогиядир.

Қизиғи шундаки, бу даҳшатли тадқиқотларни амалга оширганкишиларнинг фикрига кўра, психотроп ва психотрон қуролларнингтаъсиридан фақат иймон (Аллоҳга ишонч) эгалари омон қолишади.

Иймонли одамни гипноз билан ҳам, электромагнит тўлқин биланҳам назоратга олиб бўлмайди.

Бу феномен барча тадқиқот-у изланишларда аниқ-равшан маълумбўлган. Масалан, мазкур изланишлардан бирида гипноз остига олин-ган бир одамга бошқа бир кишини ўлдириш буюрилган, аммо одампичоқни қўлига олганида, унинг қўли тортишиб қолган.

Демак, қотил бўлмаган одам гипноз таъсири остида ҳам одамўлдира олмайди, ҳаромдан ўзини сақлаган одам - ҳаромга яқинлаш-майди, ёлғончи бўлмаган одам – ёлғон сўзлай олмайди, хоин бўлма-ган одам – хоинлик қилолмайди, иймонли инсон – куфр қилолмайди.

Шу боис, инсон зеҳнини назорат остига олиш учун уни аввалиймон ва ахлоқдан чиқариш керак бўлади. Бусиз инсон зеҳнини назо-рат остига олиш имконсиздир.

“Ҳақиқат шу-ки, иймонли ва фақат ўз Роббига таваккалқилган кишиларга шайтон ўз ҳукмини ўтказа олмайди.Шайтоннинг хокимияти фақат уни дўст тутганлар ва Аллоҳгашерик (ширк) келтирилганлар устидадир.” (“Наҳл” сураси, 99-100)

”Инсоннинг генетик лойиҳаси”да ишлайдиган таниқли америка-лик тадқиқотчи доктор Коллинз: “Мукаммал генетик тузилмамизда“Тангри гени” дейилган бир ген мавжудлиги аниқланди. Бу гениактив (фаол) бўлмаган кишиларнинг иймонсиз бўлишини аниқладик.

473

Аммо ҳозиргача амалга оширган тадқиқотларимизда “Тангригени”ни активлаштирувчи (фаоллаштирувчи) ташқи бир таъ-сирни топа олмадик. Атроф-муҳитдаги ўзгаришлар ҳам, наслийсабаблар ҳам “Тангри гени”га таъсир қила олмайди. Тангри гени-нинг мўжизавий тарзда актив (фаол) ҳолга келиши инсонлардаиймон пайдо бўлишига олиб келишини тушундик”, дейди.

Яъни фақат Аллоҳнинг истаги ва иродаси билангина иймон гениактивлашиши (фаоллашиши) мумкин.

Худди шунингдек, актив (фаол) иймон генини пассив (суст) ҳолгакелтиришга ҳам Аллоҳдан бошқа ҳеч ким қодир эмас: “Аллоҳ ўзиистaган одамни йўлдан оздиради, ўзи истаган одамга ҳидоят(тўғри йўл) кўрсатади. У мутлақ куч соҳибидир, ҳукм ва ҳикматэгасидир.” (“Иброҳим” сураси, 4)

НанотехнологияНанотехнология ва ген технологияси маҳсулотлари - янгиқўшимча моддалар ва тиббий дорилар

Нанопарчалар: модданинг атом-молекуляр даражада юзагачиқарилган янги хусусиятларига эга парчаларидир.

Олтин каби қимматбаҳо модда ҳaм нанопарчача ҳолига келтири-лганда xавфли кимёвий катализаторга (тезлаштирувчига) айланганианиқланган.

Титандиоксид (TiO2): дунёда энг кўп қўлланиладиган минералбўлиб, нанотехнологияда қўлланиладиган асосий уч моддадан битта-си.

Титандиоксид нанопарчачаларининг атом тузилмаси ўзгартири-либ, “янгидан тикланган” модда.

Нур (фотон) титандиоксид нанопарчачаларига тушганда, органикмодда кимёвий реакция натижасида парчалана бошлайди.

Бу сунъий фотосинтез ўсимликлардаги фотосинтезга ўхшайди. Фотосинтез - карбондиоксид (углерод диоксиди) ва сувнинг,

шунигдек, нурнинг таъсирида органик модда, яъни озуқа моддаси-нинг ишлаб чиқарилишидир.

Фақат титандиоксид ўсимликлардан фарқли равишда, органикмоддаларни парчалаб, уларни карбондиоксит ва сувга ажратади,яъни тамоман тескари ишни қилади.

Яъни титандиоксид нанопарчачалари ҳар қандай органик модда

474

ёки тирик ҳужайра билан алоқа қилган тақдирда, у, жонли тўқима-нинг, айниқса, протеиннинг парчаланишига ва протеин вазифаси(функцияси)нинг ўзгаришига сабаб бўлувчи қўрқинчли кимёвийреакцияни бошлаб беради.

Туркияда барча девор бўёқлари нанотехнология ёрдамида ва,xусусан, титандиоксид нанопарчачалари билан ишлаб чиқарилмоқда.Айни пайтда, Туркияда TiO2 нанопарчачалар барча дориларда,қадoқланган (пакетланган) тайёр таомлар ва ичимликларда, тузда,шакарда ва унда сақловчи, оқартирувчи ёки нам тутувчи модда сифа-тида ишлатилмоқда. Бундан ташқари, нанопарчалар ёрдамида ўзини-ўзи тозалайдиган шарф, материал, кийимлар, уй електрожихозлариишлаб чиқарилмоқда.

Нанопарчаларнинг тирик организмга таъсириНанопарчаларнинг тирик организмга қандай таъсир қилишини

ўрганиш учун сичқонларда тажриба ўтказилган. Сичқонлар бир нечаҳафта ҳавоси волфрам ва кобалт нанопарчачалари билан ифлослан-тирилган хонада сақланган. Олимлар, сичқонлар организмига кирганнанопарчаларнинг, организмдан ҳеч бир шаклда қайтиб чиқмагани ваорганизмда қолиб кетганини аниқлашган. Инсон нанопарчачаларбўлган ҳаводан нафас олганда, бу ўпкага катта зарар бериши ҳамқайд этилган.

Нанопарчачалар тирик ҳужайранинг тузилмасига кириб, генларнимутация қилиш кучига эга.

Инфузориялар (дафния) ва балиқлар устида олиб борилгантадқиқотларда аквариумга (сувга) карбон (углерод) нанопарчалариташланган. Икки кундан кейин аквариумдаги инфузориялар тез сур-ъатда ўлaбошлaган, балиқларнинг мия ҳужайраларида эса зарарларкузатилган.

Туркияда нанопарчачаларнинг тирик организмга таъсириниўрганган тажрибалар карбон (углерод) нанопарчаларини сувгақўшиш билан давом эттирилмоқда. Фақат бу карбон (углерод) нано-парчалари инфузорияларнинг сувига эмас, одамлар ичадиган сувгақўшилмоқда!

Бугунги кунда нанотехнология энг кенг ишлатилаётган соҳа тиб-биётдир.

Бугун нанотехнология ва ген технологияси усуллари билан синте-тик гормoн, фермент, витамин, аминокислота каби жуда кўп янги

475

дорилар ишлаб чиқарилмоқда. Дорилар, озиқ-овқатлар, ичимликлар,туз ва сув билан инсон организмига кираётган нанопарчалар инсонвужудида қандай органик ёки кимёвий реакцияларга сабаб бўлишиҳали билинмаяпти.

Мутахассиларнинг фикрларига кўра, синтетик нано-дорилар-нинг физиологик зарарларини аниқлаш имкони йўқ. Иммунитеттизимларининг хусусиятига кўра, ҳар кимда ҳар хил физиологикбузилишлар юзага келади.

Маълумки, oрганизмнинг руҳий ва жисмоний функцияларинингназорати, тизимлар ва аъзолар ўртасидаги мувозанат муҳофазаси,ҳужайрадаги ишловлар назорати, тўқималарнинг озиқланиши ваянгиланиши, қолдиқларнинг вужуддан чиқариб ташланиши кабиишловлар фермент ва гормонлар воситасида қилинади.

Агар бу фермент ва гормонлар синтетик бўлса, уларни қабулқилган киши бу моддаларга қарам бўлиб, синтетик модда ёрдамидабошқариладиган роботга ўхшаб қолади.

Психологик уруш усталари инсоннинг руҳини гаровга олиш стра-тегиясини кўпдан бери амалга ошириб келишмоқда.

Ҳозирда биз кўринмайдиган бир урушнинг ўртасида яшаяпмиз. Бугунги кунда дори, озиқ-овқат, мусиқа, кино, психотрон ва

психотроп қурол саноати, ген технологияси ва нанотехнологияинсониятни ваҳимали бир якунга тез суръатда етаклаётганианиқ кўриниб турибди.

Зеҳнни узоқдан назорат қилиш чегарасиздир. Телевизион, кино, видеокамералар, компютер ва сунъий фазовий

йўлдошлар (спутниклар) билан инсон миясига ишлов бериб, марка-зий бир Суперкомпьютер воситасида, инсонларнинг бутун ҳатти-ҳаракатларини идора қилиш мумкин.

Амалгама пломбалари имплантлар, протезлар, нанотехнологикмаҳсулотли нанокомпозит пломбалар суяк кукуни каби дориларнингтиш ёки милкларга ишлатилиши ҳам кутилмаган таҳликалар туғди-риши мумкин.

Масалан, оғиздаги пломба чип бўлиши мумкин. Бу чип воситаси-да бемор “марказий компьютер”га автоматик боғланиб, унинг зеҳнибошқарилиши мумкин. Сунъий аъзолар (протезлар)га эга кишилармияларига жойлаштирилган битта туз донаси ҳажмидаги микрочиппротезларни ҳаркатлантиргани каби, ўша одамни ҳам узоқданбошқариш учун етарлидир.

476

Микрочип бўлмаса, мияга микротўлқинларни ва рақамли тўлқин-ларни тарқатиш мумкин. Масалан, ҳар қандай қўл ёки уяли телефон-нинг радиацияси юксалтирилиб, телефон соҳибини ўлдириш дара-жасига чиқарилиши мумкин.

Бугунги кунда қўл телефонлари, уяли телефонлари ва автомобил-лар доимий равишда кузатилмоқдалар. Катта халқаро фирмалардансотиб олинган нарса ва кийимларда RFID (Radio FrequenceIdentification – Радио частота -тўлқин кимлиги) чиплари мавжудбўлиб, бу нарса ва кийимлар шу микрочиплар ёрдамида таъқиб-назо-рат қилинмоқда. Келажакда аҳолининг ҳамёнларида ҳам RFID чипла-ри бўлади. Чипларга наномолекулалар билан биргаликда нано-колба-лар (нано-идишлар) ҳам жойлаштирилиши мумкин.

Зарур пайтда бу колбаларнинг ичидаги моддалар органимзга инъ-екция (укол) қилиниши ёки олдиндан режалаштирилган бошқа йўлбилан ишлатилиши мумкин. Яъни автомобил ҳайдамасак ҳам, уялителефон олиб юрмасак ҳам, қаердалигимиз аниқланиши мумкин,чунки организмимизда мавжуд нано-колба сунъий фазовий йўлдош-дан ёки бирон бир компьютердан туриб топилиши, йўналтирилишива ишлатилиши мумкин.

Ёпиқ даврали камера тизимлари ва бошқа йўллар билан инсон-нинг бармоқ излари, кафтларининг ичи, кўз қорачиғи, юзи, ҳусниха-ти (почерк), юриш ва юз ифодаси xусусиятларининг биоўлчамлариолинади ва бу биоўлчам аниқлаш тизимларига ўтказилиши мумкин.

Шу тарзда у инсоннинг касалликлари, заиф нуқталари, хотираси-даги яширин ёзувлар ва руҳий ҳоли аниқланиши мумкин.

Фақат тадқиқотлар шуни кўрсатдики, бу юксак технологиятаҳоратли ва зикрли инсоннинг руҳий ҳолатини аниқлашга қодирэмас экан...

Нанотехнология ёрдамида зеҳнни (онгни) назорат қилишНанотехнология зеҳнни назорат қилиш борасидаги ривожланиш-

нинг энг оxирги босқичидир. Бу босқичида инсон биоробот (биоло-гик баданли робот) ҳолига туширилиши мумкин.

ДНК молекулалари асос сифатида олиниб, бир Био-Нанотехнологик калит ҳисобланадиган “Наноактуатор”(“Нанофаоллаштирувчи”) ишлаб чиқартилган.

Соч толасиининг мингдан бири кичиклигидаги наноактoтуатор

477

(микрочипнинг ихчам каналига боғланган ДНК молекуласининг ипибўлиб) тирик ҳужайраларнинг табиий энергиядан фойдаланиб,ишлайди. Шу тарзда юзага келган электрон сигналлар тўғри ком-пьютерга ўтказилиб, тирик биологик тизимлар олами билан компью-тер олами ўртасида алоқа ўрнатилмоқда.

Наноактуатор. айни пайтда, организмлар орасида алоқа қуришучун ҳам қўлланилиши мумкин. Мазкур микрочип ҳар бир тўқимага,xусусан, ҳар бир мия тўқимасига жойлаштирилиши мумкин. Ва ком-пьютердан келган сигналлар ёрдамида инсоннинг мияси ташқариданназорат остига олиниши мумкин.

Нано-норо-компьютердан мияга жойлаштирилган микрочипгакелган сигналлар мияга бир комплект расмлар, товушлар, объектлар,ҳидларни етказиб бериб, мияга керакли дастурни юклаши мумкин.

Бу ҳолатда тушунчалар, истаклар, туйғулар, севинч ва асбийла-шишлар нано-компьютер томонидан бошқарилиши мумкин.Натижада, тамоман бошқача, сунъий зеҳн (онг) юзага кели-ши мумкин.

Кичик, бир неча молекула катталигидаги наноактуаторлар тузга,сувга, унга ёки ҳар қандай бир озуқага қўшимча модда сифатида ара-лаштирилиши ёки нафас оладиган ҳавога тарқатилиши ҳам мумкин.

Oрганизмга ҳазм ёки нафас йўллари билан кирган нанопарчачаларвужудимизни тўлдириб, унинг исталган ерига жойлашиши мумкин.

Нано-роботлар касалликларни даволай олишадиИнсон организмидаги ҳужайралар наноробот ва наноструктуралар

(нанотузилмалар) воситасида молекуляр савияда таъсирлантирили-ши, назорат қилиниши ва тузатилиши мумкин. Нанороботлар ҳужай-раларни тузатиш ёки уларни янгидан ишлаб чиқариш қобилиятигаэга бўладилар.

Масалан, инсонда эрта склероз бошланса, унинг организмидагинанороботлар касалликнинг қаерда жойлашганлигини топиб, касалҳужайралар ва томирлардаги қолдиқларни механик ва кимёвий йўл-лар билан дарҳол тозалайдилар. Агар бирон бир генетик (ирсий)касаллик мавжуд бўлса, нанороботлар ушбу касаллик билан боғлиқгенни аниқлаб, кесиб олиб ташлайдилар ва унинг ўрнига сунъий“соғлом” бир ген жойлаштирадилар.

Ёки инсон кексая бошлаганда, нанороботлар унинг баданидаги

478

ҳамма ҳужайраларни тузатиб, ёш ҳолатига қайтара оладилар.Натижада инсон доимо 20-30 ёшли одамдек кўринади.

Минг йил олдин ўлган жонзотларни тирилтира олишадиБарча жарроҳлик амалиётлари аъзоларда эмас, балки молекуляр

савияда қилинади ва амалда инсон ўлмайдиган ҳолга келади. Вужуддаги роботлар касалликни даволай олмаса, ер остида ёки

юзидаги “Марказий тиббий компьютер”га уланиб, ундан ёрдамсўрайдилар.

Марказий тиббий компьютер эса, барча соғлик муаммоларигаечим топа олдиган даражада бўлишади. Бу компьютер ҳатто крионикусул билан неча йиллар олдин музлатиб қўйилган одамларнингҳужайраларини миллионлаб нанороботлар ёрдамида таъмирлаб,тирилтиради. Шу тарзда минг йиллар олдин ўлган, аммо жасади қан-дайдир шаклда ҳимояланиб, чириб улгурмаган жонзот, ўсимлик,микроб, ҳашарот, балиқ, ҳайвон ёки инсон жасадларига янгидан“ҳаёт” берилади.

Барча инсонларнинг миялари ягона мия ҳолига келадиИнсон организмидаги физиологик ишлoв(функция)ларни ва одам

иродасини бошқара оладиган нано-компьютерни энг кеч 2050 йилдаишлаб чиқариш режалаштирилган.

Аммо нано-компьютерни биринчи бўлиб ишлаб чиқариш учунривожланган мамлакатлар ўртасида мусобақа бошлангани сабабли,нано-компьютер режалаштирилган муддатдан олдин ҳам ишлабчиқарилиши мумкин.

Бунинг учун замин ҳозир. Бугунги инсонниг вужуди нанопарчaларга тўлган, десак муболаға

бўлмайди.Яъни, бугунги инсон - бир ўтказгич каби - электромагниттўлқинларини ўтказувчи ҳолига келган. Бу вазиятда, ўшаСуперкомпьютерга қайси давлат биринчи бўлиб эга бўлса, у дарҳолМуайян Бир Киши миясининг электрон схемасини Компьютергаюклайди. Сўнгра вужудларига нанопарчалар жойлаштирилганинсонлар ўша Муайян Бир Киши миясига боғланади...

Ва улар дунёда ягона Мия (зеҳн) ҳолига келади!

479

“Бўл!” , дейилса, истаган нарсаси дарров бор бўладиБутун дунёни эгалламоқчи бўлган, бир неча молекула катталиги-

даги нанороботлар ўз-ўзларидан тезлик билан кўпая олишади. Ҳарқандай органик ёки анорганик моддани атомларигача эрита олади-лар.

Кейин бу атомлардан янги бир модда ёки исталган бир нарсанизудлик билан янгидан ишлаб чиқарата оладилар.

Нанороботлар инсон овози ёки фикри билан бошқарилажакдир..“Бўл!”, дейилса, исталган нарса дарров бор бўлади.

,“Ҳеч шубҳа йўқ-ки, Дажжол чиқади”

Аслида, замонавий технология тараққиётини Дажжолнинг кели-шига тайёргарлик боскичи десак, хато бўлмайди. Мазкур тараққиётодамларга чиройли кўриниши, уларда инсонлар ҳеч бир xавф кўрмас-ликлари мумкин. Зотан, ҳатто мусулмонлар ҳам бу тузоқни кўрмай,уни таараққиётнинг эврилиши(эволюцияси)сифатида қабул қилмок-далар.

Мусулмонлар, худди сеҳрланган каби, Пайғамбаримиз Муҳаммадалайҳиссаломнинг ҳадисларига аҳамият бермайдилар. Ҳолбуки,Оллоҳнинг сўнгги Пайғамбари "Мендан сўнгра ҳар янгилик бидъ-атдир, ҳар бидъат далолатдир", деган эди.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) яна шундай дейди:“Ҳеч шубҳа йўқ-ки, дажжол чиқади. Дажжолнинг ёнида жан-

нати ва жаҳаннами бор. Унинг жаҳаннами – жаннат, жаннати эсажаҳаннамдир.” “Кўрларни ва оғир касалларни даволайди.Ўликларни тирилтиради ва “Мен Роббингизман”, дейди. Кимунинг шу сўзларини тасдиқласа, дажжол фитнасига учрайди.Ким-ки “Роббим - Аллоҳ”, деса ва шу ҳолда ўлса, дажжолнингфитнасига учрамайди, унга яна бир фитна ва азоб йўқ.”

Ҳa, Аллоҳ Таъоло бизга берган эзгулик ва ёмонликдан биринитанлаш хуқуқини оxирги нафасимизгача муҳофаза қилмоқда.

“У (шайтон) сизни фақат ўзининг дўстларидан қўрқитади.Улардан қўрқманг, агар мўмин бўлсангиз, (фақат) Менданқўрқинг.” (“Исро” сураси, 64).

480

*СЎНГСЎЗТиббиёт олий ўқув юртларида ўқитиладиган китобларда жуда кўп

касалликларнинг сабаби аниқланмаганлиги ёзилган. Агар касалликнинг сабаби номаълум бўлса, касалликни қандай

қилиб даволаш мумкин? Aвтомобил бузилса, таъмирчи олдин бузилиш сабабини аниқлаб,

кейин таъмирлашга ўтади.Касалликнинг сабабини аниқламасдан таxминан қилинадиган

даволар, таркиби ва таъсирини аниқламай туриб, бериладиган синте-тик дорилар беморнинг аҳволини яна ҳам ёмонлаштиради.

Шундай экан, бугунги кунда шифокорлар Гиппократ қасамёдида-ги “Беморга зарар бермаслик”, маъносидаги моддани бажармаяпти.

Янада аниқроғи, бугунги кунда бу қасамёдни бажаришнинг имко-нияти йўқ.

Чунки “Малики Ҳақнинг доираи амридан чиқиб, вужудга аралаш-санг, вужудга, албатта, зарар берган бўласан” (Саид Нурсий).

Яъни, инсон Аллоҳ изн бермагани ҳолатларда, вужуд ишига ара-лашса, унга зарар келтиради. Фақат бугунги кунда тиббиёт дунёсиҳакамларининг Малики Ҳақнинг амирлар доирасидан ҳам, МаликиҲақ ким эканлигидан ҳам хабари йўқ.

Аллоҳу Таоло ”Бир қулимга ақл берсам, муҳаққақ ҳидоят ҳамбераман”, дея хабар берди. Яна ислом уламолари “табиб мусулмон,ақлли ва марҳаматли киши бўлиши керак”, дейдилар.

Ақлли инсон масалага турли нуқтаи назарлардан қарай оладиганва аниқ қарорга кела оладиган одамдир.

Пайғамбаримиз (с.а.): “Ҳақ Таъоло xавф қаердан келаётганинибиладиган, яъни ҳақ билан ботил бир-бирига ўхшаб, уларнингфарқини билиш қийин бўлган бир пайтда, ҳақ билан ботинниажратаоладиган назарни яхши кўради”, деганлар.

Аслида, инсон соғлом бўлиши учун бошқа бир инсонга муҳтожэмас. Соғлиқни сақлашнинг йўли Қуръони Каримда, ҳадисларда,буюк уламоларнинг китобларида батафсил тушинтирилган.

Соғлиқни сақлашнинг йўлларини шундай умумлаштирса бўлади:

481

1. Даставвал, иммунитет тизимини кераксиз ва ҳолдан тойдиради-ган ишларга мажбурламаслик учун турли кимёвий дориларниқабул қилишни тўхтатиш керак.

Чунки: • Барча дориларнинг таркибида желатин бор. Оxирги 10 йил ичида

(“қутирган бузоқ” хуружидан бери) фақат чўчқа желатини ишлабчиқарилмоқда.

• Кимёвий дорилар ҳарорат кўтарилишининг олдини олиб,яллиғланишни тўхтатиб ёки қон босимини тушириб, иммунитеттизимининг дастурини издан чиқаради ва иммунитет тизимини кун-дан кунга заифлаштиради.

• Ген технологияси ва нанотехнология асосида ишлаб чиқарилаёт-ган синтетик дорилар табиий дориларнинг ўрнини босмаяпти.Синтетик гормoн, фермент ва витаминлар иммунитет тизиминиалдайди, адаштиради ва оxирида фалаж (паралич) қилади.

Шу сабаб, индустриал (саноат) тарзда ишлаб чиқарилган дорилар-ни ҳалол деб бўлмайди. “Аллоҳ сизга ҳаром қилган нарсаларидашифо яратмаган.” (Ҳадиси Шариф)

2. Тўғри овқатланиш керак. Овқатланиш тарзини тузатмасдан,соғлом бўлиш мумкин эмас. Бир фабрикада сифатли маҳсулот ишлабчиқариш учун ёмон хом-ашёдан воз кечиб, сифатли хом-ашёдан фой-даланиш керак.

3. Иммунитет тизимига қарши курашиш ўрнига, унга ёрдамла-шиш керак. Бу ҳам вужудни тозалаш орқали амалга оширилади.Вужудни тозалашнинг ва тоза тутишнинг энг тўғри йўли табиийозуқаларни истеъмол қилиш, очлик қилиш, аъзоларни ва қонни тоза-лашдир.

Шуларни қилсак, вужуднинг соғлом бўлиши ёки соғлигига эри-шиши учун бошқа барча ишларни иммунитет тизими амалга ошира-ди.

Бу тизимининг ишлаш механизми мукаммaлдир. Ҳақиқий табиб мана шу тизимининг қонунларига мос даво чора-

ларини қўллайди. Замонавий тиббиёт эса бу қонунларга қарши бормоқда ва ҳатто

уларга қарши курашмоқда.Маълумки, жонли ва жонсиз барча мавжудотлар танлаш

ҳуқуқидан маҳрум бўлган зикр ҳолида яшайдилар. Фақат инсон зикрқилиш ёки қилмасликни ўзи танлайди.

482

Бироқ инсоннинг ҳужайралари ҳам барча бошқа жонзотларнингҳужайралари каби доимо Аллоҳни зикр қилишади.Иммунитет тизи-мига ўша ҳужайралар зикрини муҳофаза қилиш вазифаси юклати-лган.

Ҳужайра ҳимоя остида бўлса ҳеч нарса уни зикрдан тўхтатаолмайди.

Инсон ҳаром қилинган нарсаларни еб, ҳаром дориларни истеъмолқилсагина ҳужайраларнинг зикри тўхтайди ёки ўзгаради.

Замонавий технологиянинг барчаси, замонавий тиббиётда қўл-ланилаётган бутун дорилар, сув ва озуқалардаги бутун қўшимчамоддалар инсон организмидаги ҳужайраларни зикридан айириш-га, ҳатто куфрга бошлашга хизмат қилади. (“Зеҳн назорати”,“GMO”, “ДНКдаги ўзгаришлар” ва “Қўшимча моддалар”бўлимларига қаранг.)

Инсонларга бу тузоқни ким қўйганини излаб, баъзилар“Яҳудийлар”, баъзилар эса “Америкаликлар” деган хулосага кел-моқдалaр ва асл ҳақиқатдан узоқлашмоқдалар.

Бу бордаги ҳақиқат эса қуйидаги оятларда айтилган:“Шубҳасиз, шайтон сизга душмандир. Шундай экан, (сиз ҳам)

уни душман тутинг.” (“Фотир” сураси, 6).“Иблис: “Сенга қасам-ки, уларнинг орасидаги иxлосли қулла-

рингдан ташқари, албатта, ҳаммасини йўлдан оздираман”,деди.” (“Сoъд” сураси, 82-83).

Бу оятларнинг очиқ маъноларини унутиш - мусулмонлар учун энгкатта тузоқдир. Мусулмонларни ўзининг йўқлигига ишонтириш -шайтоннинг энг катта ютуғидир.

Қуръони Каримда шайтоннинг, инсонларни тўғри йўлдан адашти-риш учун ҳамма нарсадан фойдаланиши ҳақида оятларига мусулмон-лар беписaндлик ва бепарволик билан ёндoшмоқдалар!

Гўё шайтон Одам алайҳиссалом замонида яшаб ўтган, гуё ўзвазифасини бажариб, йўқолиб кетган ва фақат ҳикоя ва китоб-ларда қолиб кетгандек!...

Одамлар, асосан, касал бўлишдан, оч қолишдан ва ўлимданқўрқадилар.

“У (шайтон) сизни фақат ўзининг дўстларидан қўрқитади.Улардан қўрқманг, агар мўмин бўлсангиз, (фақат) Менданқўрқинг.” (“Исро” сураси, 64).

Аллоҳ қўрқусини унутган инсонларнинг ҳаракатлари ўлимдан

483

қочиш мақсадида, еб-ичишга ва даво қидиришга қаратилган. Шайтон одамларни тўғри йўлдан оздиришни Одам алайҳиссалом

давридан бери мана шу икки йўл (оч қолиш ва ўлим қўрқуси) биланамалга оширмоқда.

Бу тузоқлардан қутилишининг йўли ҳам Одам алайҳиссалом замо-нидан бери ўзгармаган: бу йўл – Қуръон ва суннат йўлидир.

Ўзгармай келаётган бу йўлнинг ён тарафларида фақат имтиҳонсаҳналари ўзгариб туради.

Ҳаромдан қочган, иxлос билан Аллоҳга ибодат қиладиган ва сун-натларни адо этадиган, ҳамма нарса Аллоҳдан келишига ишонади-ган ва мусибатларга сабр қиладиган, дунё бойликларини фақатэҳтиёжига етадиган даражада сарфлайдиган инсон омон қолади(иншаAллоҳ).

“Аллоҳ ёрдам берса, сизни ҳеч ким енга олмайди. АгарАллоҳ сизни ташлаб қўйса, сизга ким ёрдам беради?Мўминлар фақат Аллоҳга таваккал қилиб, суянсинлар!”(“Оли Имрон” сураси, 160).

Ҳамма нарсани энг яхши билувчи Аллоҳ Таолодир.

2008

484

485

Акашак (Томир тортишиши) Судорога Kramp ----------------------Алой Алоэ Sarısabır AloeАнсол (Тоғтерак) Осина Titrek kavak, ak kavak Populus albaАрахис (Ерёнғоқ) Арахис, земляной орех Fıstık ------------------------Ари сути (мева суви ва Желе (смесь фруктового Arı sütü ------------------------шакар аралашмаси) сока и сахара)Арпабодиён Анис Anason Pimpinella anisumАрслонқулоқ Пустырник Sığır kuyruğu otu LeonurusАртишок (Туя тикани) Артишок Enginar Cynara scolymusАсалари елими (Прополис) Прополис Propolis ------------------------Асарун (Валериана) Валериана Kediotu Valeriana officinalisАсафетида Асафетида, Hiltit Ferula

Камедь ферулы вонючей assa-foetidaАччиқ бодом Горький миндаль Acı badem QuassiaАччиқ қовун ---------------- Acı kavun Ecballium elaterium

Бавосил Геморрой Basur ------------------Барас (Садаф, псориаз) Псориаз Baras, Sedef ---------------------Баргизуб (Зуптурум) Подорожник ланцетный Sinirliot Plantago lanceolataБезгак Лихорадка Sıtma ----------------------Бекмез (қуюқ ҳолга келгунча Бекмез Pekmez -----------------------қайнатилган узум соки)Бесўнақайлик Элефантиаз Fil hastalığı --------------------(Фил касаллиги, Элефантиаз)Бешбарг (Ғозпанжа, Ерчой) Лапчатка ползучая Beşparmakotu Potentilla reptansБинафшагул Фиалка Menekşe ViolaБиопсия Биопсия Biyopsis ---------------------Бодомсимон без Ангина Bademcik ---------------------Бурдуқ Бурдюк Tulum ---------------------Буғдой Однозернянка культурная Kaplıca Triticum monococcumБўйимодарон (Дасторбош) Тысячелистник Civanperşemi Achillea millefoliumБўтакўз Василёк Kantaron Centaurea

Валериана (Асарун) Валериана Kediotu Valeriana officinalisВитилиго (Пес) Витилиго Alaca, ak baras --------------------

Газанда Крапива Isırganotu Urtica urensГилабуру Калина красная Gilaburu Viburnum opulusГречиха Гречиха, гречка Karabaş otu FagopyrumГовмичча Ячмень на глазу Arpacık ---------------------

Далачой Майоран Mercanköşk Origanum maioranaДарахт замбуруғи (қўзиқорини) Трутовик, древесная губка Ağaç mantarı Polyporus officialisДасторбош (Бўйимодарон) Тысячелистник Civanperşemi Achillea millefoliumДафна Лавр Defne Laurus nobilisДевпечак (Зарпечак) Повилика Bostanbozan, gelinsaçı Cuscuta epithimumДенгиз пиёзи -------------------- Deniz soğanı, ada soğanı Urgenia maritimaДолчин Корица Tarçın Cinnamomum cassiaДуккакли ўсимликлар Бобы Bakla Leguminosae

Ерёнғоқ (Арахис) Арахис, земляной орех Yerfıstığı Arachis hypogaeaЕрчой (Ғозпанжа, Бешбарг) Лапчатка ползучая Beşparmakotu Potentilla reptans

Ёввойи пиёз Лук-шалот, сорокозубка Arpacık Allium ascolenicum

Ўзбекча Русча Туркча Лотинча

“ҲАҚИҚИЙ ТИББИЁТ”НИНГ ЎЗБЕК ТИЛИДАГИ НАШРИГА ЛУҒАТ

(баъзи сўзларнинг таржималари)

А

Б

В

Г

Д

Е

Ё

486

Ёввойи атиргул Роза собачья, Шиповник Kuşburnu Roza canina(Наъматак, Итбурун)

Жавдар Рожь Çavdar Secale cerealeЖамбул (Тошчўп) Тимьян Kekik Thymus vulgarisЖағ-жағ (Чўпонжилди) Пастушья сумка Çoban çantası Capsella bursa-pastoris

Заъфарон Шафран Safran Crocus sativusЗайтун Олива Zeytin OleuceaeЗайтун ёғи Оливковое масло Zeytin Yağı ---------------------Занжабил Имбирь Zencefil Zingiber officinaleЗарпечак (Девпечак) Повилика Bostanbozan, gelinsaçı Cuscuta epithimumЗарчуба Куркума Zerdeçal Curcuma longaЗаққум Олеандр Zakkum Nerium oleandrЗирк Барбарис Kadıntuzluğu Berberis vulgarisЗиғир Лён Keten Linum isitatissimumЗуптурум (Баргизуб) Подорожник ланцетный Sinirliot Plantago lanceolata

Индов (Эрука) Индау, эрука Roka Eruca sativaИсириқ (Исвант) Гармала Üzerlik Peganum harmalaИсмалоқ Шпинат Ispanak Spinacia oleracea Итбурун (Наъматак, Ёввойи атиргул) Роза собачья, Шиповник Kuşburnu Roza caninaИшиас (қуймич асаб Ишиас Siyatik ----------------------толасининг яллиғланиши)

Кавар (Ковул) Каперсы колючие Gebreotu Capparis spinosaКанакунжут ёғи Касторовое масло Hint yağı ------------------------Кардамон (Ҳил) Кардамон Kakule Elettaria cardamomumКашнич Кориандр Kişniş Coriandrum sativumКедр ёнғоғи Кедровый орех Çamfıstığı Pinus pineaКемирчак (Тоғай) Хрящ Kıkırdak --------------------Ковул (Кавар) Каперсы колючие Gebreotu Capparis spinosaКунжут Кунжут Susam SesamumКурка Индейка Hindi Meleagris gallopavo

Лавлаги тури Вид свеклы Pazı Beta vulgaris cicla Лейкемия (Оққон касаллиги) Лейкемия (белокровие) Lösemi ----------------------Ливан кедри Ливанский кедр Lübnan Sediri Cedrus Лимонўт Мелисса, Лимонная мята ---------------------- Oğulotu Melissa officinalisЛовия Фасоль Barbunya ---------------------

Маймунжон (Парчамак) Ежевика Böğürtlen Rubus nessensisМигрен (вақти-вати билан мигрень Migren -------------------тутадиган бош оғриғи)Милтиқдори Порох Barut --------------------Мирра (Фимиам) Фимиам, мирра, амбровое Günlük Liquidambar styraciflua

дерево, ликвидамбар смолоносныйМирт (Мирта) Мирт Mersin Myrtus communisМойчечак (Чўпонтелпак) Ромашка Papatya MatricariaМохов Проказа, лепра Cüzzam --------------------Мум (шам) Воск Mum --------------------

Наъматак (Итбурун, Роза собачья, Шиповник Kuşburnu Roza caninaЁввойи атиргул)

Ж

З

И

К

Л

М

Н

487

Норанжа Померанец Turunç Citrus aurantiumНордон қовун Горькая дыня Acı kavun Ecballium elaterium

Олхўри Слива Erık Prunus domestıcaОролпиёзи -------------------- Deniz soğanı, ada soğanı Urgenia maritimaОтқулоқ Подорожник Atkulağı ---------------------Оқомела Омела белая Ökseotu Viscum album

Парчамак (Маймунжон) Ежевика Böğürtlen Rubus nessensisПес (Витилиго) Витилиго Alaca, ak baras --------------------Петрушка Петрушка Maydanoz Petroselinum Печак Плющ Sarmaşık Hedera helixПневмония (ўпкаларнинг Пневмония Zattüre --------------------яллиғланиши)Полен (ари уясидан олинадиган Полен Pollen --------------------ҳамда ариларнинг ферментлари билан аралашган модда)Прополис (Асалари елими) Прополис Propolis ------------------------Псориаз (Садаф, барас) Псориаз Sedef, Baras ----------------------Пўпанак (Сув ўсимлиги) Водоросль, мох Yosun ----------------------

Райҳон Базилик Fesleğen -----------------------Розмарин (Қуштили) Розмарин Biberiye Rosmarinus officinalisЭчкибўйни Рожковое дерево Keçiboynuzu Ceratonia siliqua

Садаф (Барас, псориаз) Псориаз Baras, Sedef ---------------------Сандал Сантал Sandal Santalum albumСано Кассия Sinameki Cassia Сарамас Рожа, рожистое воспаление Yılancık ----------------------Сарсабил Салат кочанный Kıvırcık Lactuca capitataСарсабил карами Спаржевая капуста Brokoli ----------------------Сафро косаси (Ўт пуфаги) Жёлчный пузырь Safra kesesi --------------------Сачратқи Цикорий Hindiba Cichorium endiviaСедана Чернушка Çoreotu (Çörekotu) Nigella damascenaСелдир Сельдерей Kereviz Apium graveolensСемизўти Портулак Semizotu PortulacaСигирқуйруқ Коровяк Sığır kuyruğu otu VerbascumСув ўсимлиги (Пўпанак) Водоросль, мох Yosun ----------------------Сули Овёс Yulaf AvenaСутчўп (Суттикон, Чойяпроқ) Молокан, латук Marul LactucaСуттикон (Сутчўп, Чойяпроқ) Молокан, латук Marul Lactuca

Талваса Лихорадка Sıtma ----------------------Тархун Полынь эстрагон Tarhun Artemisia dracunculusТеребентин ----------------------- Terebentin ------------------------Тиканолхўри Тёрн, слива колючая Mürdüm eriği Prunus spınosaТилла (Ҳлол) Сыть длинная Havlıcan Cyperus longusТирноқгул Календула полевая Aynısafa Calendula arvensisТомир тортишиши (Акашак) Судорога Kramp ----------------------Тошчўп (Жамбул) Тимьян Kekik Thymus vulgarisТоғай (Кемирчак) Хрящ Kıkırdak --------------------Тоғтерак (Ансол) Осина Titrek kavak, ak kavak Populus albaТутқаноқ (Қуёнчиқ) Эпилепсия Sara ----------------------Туя тикани (Артишок) Артишок Enginar Cynara scolymus

Фил касаллиги Элефантиаз Fil hastalığı --------------------(Бесўнақайлик, Элефантиаз)

О

П

Р

С

Т

Ф

488

Фимиам (Мирра) Фимиам, мирра, амбровое Günlük Liquidambar styracifluaдерево, ликвидамбар смолоносный

Фенхель Фенхель обыкновенный Rezene Foeniculum vulgare

Хандон писта Фисташка настоящая Antepfıstığı Pistacia veraХантал Горчица Hardal -------------------------

Четан Рябина Alıç Sorbus aucupariaЧиннигул (Қалампирмунчоқ) Гвоздика Karanfil Dianthus caryophyllusЧойяпроқ (Сутчўп, Суттикон) Молокан, латук Marul LactucaЧўпонжилди (Жағ-жағ) Пастушья сумка Çoban çantası Capsella bursa-pastorisЧўпонтелпак (Мойчечак) Ромашка Papatya Matricaria

Шамбала Пажитник Çemenotu Trigonella foenum graecumШивит Укроп Dereotu Anethum graveolensШовул Щавель Kuzukulağı Rumex acetosellaШувоқўти (Эрмана) Полынь горькая Pelinotu Artemisia absinthium

Элефантиаз Элефантиаз Fil hastalığı --------------------(Фил касаллиги, Бесўнақайлик)Эркакпиёз Лук-порей Pırasa Allium porrumЭрмана (Шувоқўти) Полынь горькая Pelinotu Artemisia absinthiumЭрука (Индов) Индау, эрука Roka Eruca sativa

Юнонистон ёнғоғи (Ёнғоқ) Греческий орех Ceviz Juglans regia

Ялпиз Мята Nane Mentha piperitaЯсмиқ Чечевица Mercimek Lens culinaris

Ўрмон ёнғоғи Лесной орех Fındık Corylus avellanaЎртаер денгизи тошбақаси Средиземноморская черепаха Kaplumbağa Testudo graecaЎт пуфаги (Сафро косаси) Жёлчный пузырь Safra kesesi --------------------

Қайин Сосна Çam PinusҚалампирмунчоқ (Чиннигул) Гвоздика Karanfil Dianthus caryophyllusҚарағай Сосна Çam PinusҚарта (йўғон ичакнинг кўричакдан Ободочная кишка Kolon ----------------------тўғри ичаккача бўлган қисми)Қизилбошли карам Капуста краснокочанная Karalahana ----------------------Қирқбўғин Хвощ Atkulağı Equısetum arvenseҚуёнчиқ (Тутқаноқ) Эпилепсия Sara ----------------------Қичитқи ўти Крапива Isırganotu Urtica urensҚулупнай Клубника Çilek Fragaria vescaҚуштили (Розмарин) Розмарин Biberiye Rosmarinus officinalisҚончўп Чистотел большой Kırlangıç otu Chelidonium majusҚораарча Можжевельник Ardıç Juniperus communisҚоразира Тмин обыкновенный Kimyon, Çemen Carum carvi, Carum carirҚорамурч Чёрный перец Fülfül ---------------------Қоратундак Кресс-салат Tere Lepidium sativum

Ғозпанжа (Бешбарг, Ерчой) Лапчатка ползучая Beşparmakotu Potentilla reptans

Ҳил (Кардамон) Кардамон Kakule Elettaria cardamomumҲлол (Тилла) Сыть длинная Havlıcan Cyperus longusҲуқна Клизма Lavman A

Х

Ч

Ш

Э

Ю

Я

Ў

Қ

Ғ

Ҳ