แพท ฮอรเนอร (๒๔๖๓ – ๒๕๔๖)

หนงสอเลมน ขออทศเปนอนสรณแดแพท ฮอรเนอร โยมแมของอาตมา ดวยความอาลยรกยง

หวงวาประกายแหงคณงามความดของทานจะเปนประทปสองทางใหอนชนรนหลงตอไปอกนาน ๆ

รำ�ลกซงโดย พระอาจารย อมโร

รำ�ลกซงพระอาจารย อมโร

สงวนลขสทธหามคดลอก ตดตอน หรอนำาไปพมพจำาหนายหากทานใดประสงคจะพมพแจกเปนธรรมทานโปรดตดตอAmaravati Buddhist MonasteryGreat Gaddesden, Hemel Hempstead,Hertfordshire HP1 3BZUnited Kingdomwww.amaravati.org

พมพแจกเปนธรรมทาน

พมพครงท ๑ พฤษภาคม ๒๕๕๕ จำานวน ๕,๐๐๐ เลมแปล : อดมพร สรสทธ , นศากร วนาพงษพสจนอกษร : อดมพร สรสทธ , สดา ซอปตพรดำาเนนการพมพ : สำานกพมพวบลยกจ โทร. ๐๒ ๗๔๖ ๒๔๗๗

คำ�นำ�

พระธรรมเทศนาของพระอาจารยอมโรในหนงสอเลมนม ๒ เรอง คอ เรอง “รำาลกซง” ซงแปลมาจากเรอง “Who Will Feed the Mice?” และเรอง “ผนำาทาง” ซงแปลมาจากเรอง “Gratitude to our Guides” เรอง “รำาลกซง” ไดรบการแปลและพมพเปนภาษาไทยครงนเปนครงแรก โดยหนงสอตนฉบบภาษาองกฤษนน เรยบเรยงจากธรรมบรรยาย แสดง ณ วดอภยคร, แคลฟอรเนย, สหรฐอเมรกา เมอวนท ๒๙ มนาคม พ.ศ ๒๕๔๖ ซงไดจดพมพครงแรกเพอเปนหนงสอทระลกถงโยมแมของพระอาจารย เมอทานสนชวตในปนน สวนเรอง “ผนำาทาง” ไดนำามาจากเรองแปลเปนภาษาไทยในหนงสอ “กตญญกตเวท” โดยผแปลไดนำามาแกไขปรบปรงสำานวนใหสละสลวยขน เพอนำามาจดพมพในครงน พระอาจารยแนะนำาใหพมพเรองทง ๒ เขาไวในเลมเดยวกน ซงลวนเกยวกบความกตญญกตเวทตอพอแมและผมพระคณ

ขอกราบขอบพระคณพระอาจารยอมโรทไดเมตตาอนญาตใหจดพมพหนงสอ และขอกราบขอบพระคณพระอาจารยชยสาโรทเมตตาตงชอหนงสอ “รำาลกซง” อกทงขอขอบพระคณกลยาณมตรทชวยจดทำาหนงสอจนเสรจสมบรณ พระธรรมเทศนาของพระอาจารยนนมคณคา นาอาน เขาใจงาย มอารมณขน แตกลกซงกนใจ ทำาใหผอานไดรบสาระประโยชน และเบกบานในธรรมเปนอยางยง จงหวงวาหนงสอเลมนจะทำาใหผอานเกดปญญา และมความเจรญในธรรมยง ๆ ขนไป

คณะศษยานศษย

รปปน โดย แพท ฮอรเนอร เมอ พ.ศ. ๒๔๘๒ ขณะทานอาย ๑๙ ป

(ภาพถายโดย พระอาจารย อมโร)

ส�รบ�ญ

รำาลกซง ๑

ผนำาทาง ๒๓

“พอแมไดชอวาเปนครคนแรก เปนเทวดาคนแรก

และเปนผควรแกการบชาของลก เพราะเปนผอปการะเลยงด และสงสอนอบรมใหรจกโลก”

องคตตรนกาย ๔.๖๓

การบรรยายธรรมคนวนเสารครงน คงจะเปนครงสดทาย กอนทจะตองเวนระยะไปชวงหนง โยมหลายคนคงยงไมทราบวา อาตมาไดรบขาวจากพสาวทประเทศองกฤษวา แมของเราปวยหนกและคงจะอยไดอกไมเกนสองหรอสามเดอนเปนอยางมาก อาตมาจงมกำาหนดจะเดนทางไปประเทศองกฤษในสปดาหหนา

พระพทธองค เคยตรสไววาถงแมวาเราจะแบกพอกบแมไวบนบาขางละคน แลวใหถายอจจาระปสสาวะรดบนหลงของเรา กยงไมสามารถตอบแทนบญคณของทานทงสองได แตเราสามารถตอบแทนบญคณของทานได คอ ถาหากทานยงไมมศล แลวเราสามารถทำาใหทานเปนคนมศล หรอถาทานยงไมมปญญา แลวเราสามารถทำาใหทานมปญญา หรอถา

รำ�ลกซง

รำ�ลกซง

ทานเปนคนตระหน แลวเราสามารถทำาใหทานยนดในการใหทาน หรอถาทานยงไมมศรทธาแลวเราสามารถทำาใหทานมศรทธา (องคตตรนกาย ๒.๓๒) เมอหลายปมาแลว อาตมาไดเลาพระสตรนใหโยมแมฟงอยางขงขง...คดวาทานจะประทบใจเหมอนกบอาตมาถงการทพระพทธเจาทรงสรรเสรญอปการะทพอแมมตอลก แตกเหมอนกบแทบทกครงททานเหนวา อาตมากำาลงคยเฟองเรองธรรมะ ทานแยงวา “เหลวไหลทงนน” พรอมกบใหเหตผลวา ลก ๆ ไมไดเปนผรบประโยชนแตฝายเดยว “ทำาไมตองพดถงเรองการเปนหนบญคณ พอแมกมความสขทไดดแลลก ๆและไดเหนลก ๆ เตบโตขนมา ไมเหมอนกบการทำางานทจะตองไดรบคาจาง” คำาพดของทานประทบใจอาตมามาก

ในระยะหลง ๆ น อาตมามกจะนกถงอทธพลทโยมแมมตอชวตของอาตมา แลวกเกดความคดขนวา ตงแตวยเดกจนกระทงมาพบธรรมะเมออาย ๒๑ ป โยมแมเปนคนสำาคญทสดททำาใหอาตมาไดรจกวาอะไรเปนสงประเสรฐ ดงาม และมคณคาในโลกน ครอบครวของเราไมใชครอบครวทเครงศาสนา (ประเทศองกฤษไมใช

๒

พระอ�จ�รย อมโร

ประเทศทเครงศาสนา) แตทงโยมพอและโยมแมเปนคนทดมาก โดยเฉพาะโยมแม ทานเปนตวอยางของคนทไมเหนแกตว มเมตตาสง ใจกวาง และไมเปนภยกบใครเลย ทานจะไมสามารถทำาอนตรายแกสตวโลกทกชนด ดงนนอาตมาจงเชอวาคงจะไดรบแรงบนดาลใจในทางทด เปนกศล และเปนประโยชนจากโยมแมนนเอง

หลงจากทบดาของทานถงแกกรรมไปแลว โยมแมไดบอกกบอาตมาวา ทานไดรบการอบรมบมนสยจากบดาของทานมากทเดยว และทานนบถอในความออนโยน ถอมตน และความปรารถนาดทบดาของทานมใหแกทกชวต โยมแมไดพยายามปลกฝงคณสมบตทดงามเหลานใหกบลก ๆ นเปนการอบรมทางจตใจทอาตมาไดรบกอนทจะมาประเทศไทย พดไดวาคณสมบตอะไรกตามททำาใหเปนมนษยทดไดนน อาตมาไดรบมาจากโยมแมเปนหลก เพราะฉะนนอาตมาจงดใจและรสกขอบคณทไดรบสงด ๆ เหลาน

ความจรงอกอยางหนงทอาตมาคนพบเมอไดรจกผคนมากขน และไดสงสอนธรรมะตลอดเวลาหลายปทผานมากคอ คนทมาจากครอบครวทแตกแยก หรอครอบครวทไมมนคงมกจะเหมาเอาวาไมมอะไรทมนคง

๓

รำ�ลกซง

และแนนอนทไวใจไดในชวต คนพวกนมกจะมความรสกขาดความมนคงทางใจซอนอยลก ๆ อาตมาจำาไดวาในปแรกๆทไดพบ และไดอยรวมกบคนทมภมหลงแบบนซงมอยมากมายในโลก อาตมาคดวาคงไมมวนจะเขาใจความรสกของเขาไดเพราะเราไมเคยมประสบการณอยางเดยวกนกบเขา แมวาโยมพอและโยมแมจะมขอบกพรองมากมาย และชวตของพวกเรากไมใชวาจะสขสบายนก แตกจดไดวาครอบครวของเรามความมนคงและอบอนมาก โดยเฉพาะจากโยมแม (สวนโยมพอนนมกไมคอยวาง ในตอนแรก ๆ ทานตองดแลฟารมและตอมางานของทานทำาใหทานจำาเปนตองเดนทางบอย ๆ และนอกจากนน ดเหมอนจะเปนโรเบรต ไบล ทใหคำานยามเกยวกบพอในยคนนวา “เปนคนทนงพลกหนาหนงสอพมพอยในหองนงเลน”) อาตมาเรมพจารณาถงความมนคงในจตใจทเปนผลมาจากการมพนฐานทมนคงในวยเดก คอในครอบครวทมความมนคงอบอน ลก ๆ กจะไดรบความมนคงทางจตใจจากพอแม แตถาในวยเดกเราไมไดรบสงนจากครอบครวเรากจะพยายามหาความมนคงทางจตใจจากทอน สำาหรบเดก ๆ นนพอแมอาจเปรยบ

๔

พระอ�จ�รย อมโร

เสมอนกบเปนตวแทนของธรรมะ คอเปนทพงทอาศยของทกสงทกอยางในชวต และเปนจดศนยกลางของโลกในวยเดก

ถาจะวาไปแลวอาตมากไมใชวาจะไมมปญหาเรองพอแม แตทานกไมเคยทจะโตเถยงหรอทะเลาะกนตอหนาพวกเรา และทานทำาใหเรารสกวาทานอยกบพวกเรา คอยดแลชวยเหลอเราอยเสมอ เมอคดยอนไปในอดต อาตมากเหนไดวาคณสมบตเหลานของทานทงสองเปนธรรมะทสำาคญอยางหนงทเรยกวา ธมมนยามตา – ความเปนระเบยบทแนนอนของธรรมะ และธมมฏฐตตา – ความมนคงของธรรมะ

หนาทหรอคณสมบตของพอแมทตองมใหลกเหนกคอ ความเปนผทมความมนคง เหมอนกบแผนหนทเปนทตงของสงอน ๆ มความสมำาเสมอ มระเบยบแบบแผนทไววางใจได และเปนผนำาทางใหเราได

แตการมแมทเอาใจใสเราตลอดเวลากอาจทำาใหเกดผลเสยดวยเหมอนกน เพราะบางครงอาจทำาใหเราสำาคญตนผดคดวาตนเองเปนจดศนยกลางของโลกและอาจทำาใหเรามความเชอมนในตวเองสงเกนความเปนจรงดวย เนองจากอาตมาเปนลกชายคนเดยวและ

๕

รำ�ลกซง

เปนลกคนสดทองดวยจงไดรบความรกและความเอาใจใสจากโยมแมอยางเตมท จงสงสยวานอาจเปนเหตใหเกดความหลงตวเองและประเมนตนเองสงเกนจรงหรอเปลา

โยมพอกบโยมแมไดพยายามเลยงดพวกเราอยางด แตฟารมของเราลมละลายเมออาตมาอายได๖ ป หลงจากขายฟารมไปแลว โยมพอพยายามหารายไดเลยงครอบครวดวยการเปนนกขาวใหกบนตยสารเกยวกบสนขฉบบหนง แมวาพสาวสองคนกบอาตมาไดเรยนในโรงเรยนของเอกชน แตกเปนเพราะเราไดรบทนการศกษา และนอกจากนโยมตากบโยมยายกชวยจายสวนทยงขาดอย

เมออาตมาอายไดประมาณ ๑๒ ป มเหตการณททำาใหอาตมาประทบใจในความดอกอยางหนงของโยมแม ขณะนนอาตมากำาลงเปนวยรนทกำาลงเจรญเตบโต ตอนเชากอนจะไปโรงเรยนโยมแมจะทำาอาหารเชาใหทาน ตอนบายหลงจากเลกเรยนกลบมาบานโยมแมกใหทานโดนทไสครมกบนำาชาและหลงจากนนอกประมาณ ๑ ชวโมง กใหทานอาหารเยนมอใหญอาหารเหลานทำาใหอาตมากลายเปนเดกหนมรางกายกำายำา

๖

พระอ�จ�รย อมโร

ตามปกตตอนบายหลงเลกเรยนทกวน โยมแมจะขบรถมารบอาตมาตรงปายจอดรถโรงเรยนทอยสดถนนหางจากบานเราประมาณ ๑ ไมล วนหนงเมออาตมาลงจากรถโรงเรยน ไมพบโยมแมรออยเหมอนอยางทเคย แมจะรสกวาแปลก แตกคดวาโยมแมคงจะมาชาเทานน จงเดนไปตามทางทจะกลบบาน แตโยมแมกยงไมมาสกท เดนไปจนถงบานแลวกไมพบโยมแมทบาน เมอพสาวกลบมาจากโรงเรยน เราจงไดทราบวา โยมแมเปนลมและไดถกนำาสงโรงพยาบาล แพทยวนจฉยวาทานเปนโรคขาดอาหาร

ทราบภายหลงวาโยมแมไมไดทานอะไร นอกจากนำาชากบขนมปงป งทกวนเพอใหพวกเราไดทานอาหารมากขน พวกเราไมมใครสงเกตเพราะเรามวยงอยกบการทานอาหารอยางเอรดอรอย ทานไมไดพดอะไรหรอทำาใหเปนเรองใหญ กวาเราจะรทานกอยในโรงพยาบาลแลว อาตมารสกตกใจจนแทบจะทำาอะไรไมถกทไดทราบวาทานยอมอดอาหารเพอใหเราไดกนอมโดยไมบนสกคำาเดยว และเมอเราไปเยยมทานทโรงพยาบาล ทานกยงขอโทษขอโพยททำาใหเราตองเสยเวลา พวกเรานาจะไดเอาเวลาไปทำาการบานหรอไป

๗

รำ�ลกซง

เลนสนกกนขางนอกบานอาตมาคดวาครงนนเปนครงแรกทไดสำานกใน

ความดของทานและหลงจากนนจงไดพยายามหาโอกาสทจะทำาตามตวอยางทดงามของทาน

และเมอสองสามวนกอนอาตมากนกขนไดถงเรองเกยวกบทานอกเรองหนง คอ ในวนครสตมาสปหนง (ประมาณ พ.ศ.๒๕๓๑) ทานไดรบเครองดดฝนจากลกสาวเปนของขวญ ทานภมใจมากเพราะทานไมไดซอเครองดดฝนเครองใหมตงแตวนแตงงานเมอประมาณป พ.ศ.๒๔๙๔

ในขณะนนครอบครวของเรามฐานะดขนแลว ดงนนในเดอนมกราคมโยมแมจงไดไปเทยวทเกาะในทะเลเมดเตอเรเนยนกบบรษททวรราคาถกบรษทหนงเปนเวลาหนงสปดาห ในประเทศองกฤษนนฤดหนาวคอนขางยาวนานและมอากาศชนแฉะไมคอยมแสงแดด ทำาใหอารมณหดห ทานจงอยากไปพกผอนและรบแสงแดดบาง หลงจากกลบมาถงบานไดสองสามวน ทานกคดจะดดฝนทำาความสะอาดบานสกเลกนอย แตเมอทานเอาเครองดดฝนอนใหมออกมาแลวหยบทอสำาหรบดดฝนขนมากปรากฏวาลกเฮเซลนท

๘

พระอ�จ�รย อมโร

(ถวชนดหนง) จำานวนมากหลนออกมากราวใหญ “อะไรกนน... เฮเซลนทมาจากไหนกนตงมากมาย” ทนใดนนทานกจำาไดวา ไดใสเมลดถวชนดตาง ๆ กบธญพชและอาหารนกไวในทเลยงนกขนาดใหญ สำาหรบนกและสตวอน ๆ จะไดมากน เมอทานไปดในทใสอาหารนก กปรากฏวามนวางเปลา ลกเฮเซลนททพอสำาหรบเลยงนกไดครงปททานใสเอาไวไดหายไปหมด ... มาเกลอนอยทพนหองนงเลนของทานนนเอง นอกจากนนยงมรอยกดเปนรเลกๆอยางสวยงามททอของเครองดดฝนอนใหมเอยมของทานดวย ทานจงสนนษฐานวาหนไดเจอทใสอาหารนกแลวเอาลกเฮเซลนทจากในนนมาสะสมไวในทอของเครองดดฝนทมนคดวาเปนอโมงคมดจนเตมไปหมด ทำาใหเครองดดฝนเครองใหมของทานใชการไมไดเพราะมรโหวอยในทอดดฝน

เมออาตมาไปเยยมทานไมนานหลงจากนน กไดรบมอบหมายงานสองอยาง คอ ซอมทอเครองดดฝนและกำาจดหน โยมแมรสกคอนขางฉนเลกนอย บนวา“ฉนมสมบตเพยงไมกอยางเทานน และตอนนเครองดดฝนอนใหมของฉนกพงหมดแลว หนพวกนอยทนไมไดแลว”

๙

รำ�ลกซง

เนองจากสายตาของทานไมคอยจะด อาตมาจงตองทำาหนาทเปนคน “ลา” หน ทานเดาวามนคงจะอยในหองซกผา เพราะในนนเปนทเกบเสอผา ผาหมและผาเชดตวเกา ๆ ททานใชสำาหรบคลมตนไมในตอนกลางคนในเวลาทอากาศเรมหนาวเพอไมใหมนเปนนำาแขง บางครงทานกเอาเสอผาราคาแพงทลกสาวซอมาฝากจากกรงลอนดอนไปคลมตนอาซาเลย (ไมดอกชนดหนง) โยมแมคอนขางแนใจวาพวกหนจะตองอยขางใตกองผาเหลานนแน ๆ

และกปรากฏวาเปนดงทคาดไวจรง ๆ ใตกองผาประมาณ ๑๖ ชน อาตมาพบหนนากลมหนงนอนทำาตาปรบ ๆ อยดวยความตกใจ เมอเราจบมนขนมาโยมแมกสงใหเอาไปปลอยไวในเพงเกบเครองมอทำาสวน ทนนทานไดทำาทนอนเลก ๆ ไวใหพวกมน แนนอนวาทานทนไมไดทจะปลอยใหพวกมนนอนบนพนคอนกรต เปนอนวาตอนนทานรสกสบายใจและหายโกรธแลว

แตคนนนทานนอนกระสบกระสายอยตลอดทงคน เพราะคดถงพวกหนทนาสงสารทตองนอนหนาวอยในเพงเกบของในสวน พอเชาตรวนรงขนทานกรบเอาลกเฮเซลนทกบขาวโอตใสจานเลก ๆ ไปใหพวกมน

๑๐

พระอ�จ�รย อมโร

และหลงจากนนทานกนำาอาหารใสจานไปเลยงหนทกวนเพอใหพวกมนมชวตอยไดจนกวาจะถงฤดใบไมผลซงเปนเวลาทมนจะออกหาอาหารกนเองได ทานเปนคนทมความเมตตากรณาสงมากและบางครงกอาจจะสงเกนไปดวยซำา สตวประเภทเดยวททานไมคอยจะชอบกคอแมวทงนเพราะแมวชอบลานกและสตวเลกอน ๆ ทานทนไมไดทจะเหนมน “เลน” กบเหยอของมน ครงหนงเมอพวกเราโตขนและยายไปอยทอนกนหมดแลว โยมพอกตองเดนทางบอย ๆ โยมแมจงมกจะอยบานตามลำาพง มแมวตวผตวหนงคอยเดนตามทาน แมวขนกระเซงตวนดนาสงสารมาก ทานจงเอาอาหารใหมนกน ตอมาขาวไดแพรสะพดไปวาทฟารมฟารธงกรนม เจาของใจบญ และภายในเวลา ๑๘ เดอนทานกมแมวเพมขนเปน ๒๓ ตว บางตวกมาอาศยเพยงชวคราว แตเมอแมวตวผนนอวนทวนสมบรณขนกเรมผสมพนธกบแมวตวเมยทมาอยดวย ดงนนตอมาไมนานทานจงมแมวฝงใหญ โดยมแมวตวผตวใหญททานตงชอใหวา “คณพอฟลนน” (ไมทราบวาชอนมทมาอยางไร) เปนจาฝง พรอมดวยภรรยาและลก ๆ ของมน

๑๑

รำ�ลกซง

ในทสดโยมแมกตดสนใจวาจะตองทำาอะไรสกอยาง มฉะนน พวกแมวกจะขยายพนธตอไปเรอย ๆ อยางไมมทสนสด ทานจงรวบรวมพวกมนสงไปทศนยชวยเหลอสตวเพอใหทางศนยหาบานใหแมวพวกนอยตอไป ปกตนนถาแมวในฟารมตกลก เจาของฟารมกจะจบลกแมวใสถงแลวเอาไปถวงนำา แตสำาหรบโยมแมของอาตมานน ทานไมมวนจะทำาอยางนนได

การเปนคนมเมตตากรณานนเปนสงทดงาม แตกอาจทำาใหตนเองลำาบากได ดงทพวกเราสวนมากกคงจะไดเคยประสบกนมาแลว

บดนโยมแมอายได ๘๒ ปแลว และสงขารของทานกรวงโรยไปตามกาลเวลา เราจะทำาใจอยางไรกบความจรงขอน เราจะใชธรรมปฏบตเพอพจารณาเหตการณนไดอยางไร เพอใหใจของเราเกดความเปนกลางและเปนประโยชนกบโยมแมและคนอน ๆ

หลวงปดลย อตโล สอนไววา “ไมตองไปแสวงหาพระพทธเจาทไหน ตวรในใจของเรานแหละ คอ พทธะ”คำาสอนนเปนคำาสอนทแจมแจง ชดเจน ไมมการแบงแยกเปนสองฝาย

๑๒

พระอ�จ�รย อมโร

เมอเรารกหรอชงใครสกคน ปญหาทจะตามมากคอ มการแบงแยกเปนสองฝายทดงดดใจของเราใหเอนเอยงไปขางใดขางหนง ขางนเปนฝายเรา ขางโนนเปนฝายเขา ยงมความรสกรกหรอชงมากเพยงไรความรสกแบงแยกกยงชดเจนมากขนเพยงนน

แมวาในการแผเมตตานนเราจะตองตงใจแผความเมตตาใหแกสตวโลก แตขณะเดยวกนกตองมปญญาทจะชวยใหเราเปนอสระจากความยดมนในตวตนดวย เราจะตองมปญญารวา ธรรมทงปวงเปนอนตตา การเหนวาสตวทงหลายมตวตน มเรามเขานนเปนความเหนผดทเกดจากความไมรตามความเปนจรง หรอเกดจากการปรงแตงของอารมณ ขอนาฉงนทเกยวกบมมมองทแตกตางกนทงสองอยางนชวนใหเราลงมอปฏบตด

ในเรองน พงพจารณาปฏปทาของครบาอาจารยทยงใหญทงหลายและความสมพนธระหวางการปฏบตธรรมของทานกบการปฏบตของทานตอครอบครว หลวงพอชา สภทโท เปนพระทไดรบความเคารพอยางสงในดานการปฏบต และเมอทานเรมกอตงวดหนองปาพงโยมแมของทานไดมาบวชชอยทวด เปนศษยคน

๑๓

รำ�ลกซง

หนงในบรรดาศษยรนแรก ๆ ดวย เมอทานสนชวตลงหลวงพอชาไดจดพธฌาปนกจใหทานอยางยงใหญพรอมทงใหมการบวชพระ ๘๐-๙๐ รปเพออทศสวนกศลใหโยมแมของทาน นอกจากนนยงไดใหสรางพระอโบสถ ณ บรเวณทเคยเปนเมรเผาศพนนดวย

ทานศรรามนมหาฤษ (Sri Ramana Maharshi)กเปนอกทานหนงทไดรบการขนานนามวาเปนผทมความปลอยวางเปนอยางสง เลากนวา ทานมอเบกขาสงมากจนกระทงหนเคยมาแทะทขาของทานเวลาททานนงสมาธ และทานยนยอมใหหมอรกษาทานเพอให “หมอ” สบายใจ และเชนเดยวกบหลวงพอชา มารดาของทานไดมาเปนศษยของทาน โดยมาอาศยอยทเชงเขาอรณาจล (Arunachala Mountain) ในขณะททานศรรามนมหาฤษพำานกอยในถำาทบนยอดเขา หลงจากมารดาของทานเสยชวต ทานกไดใหสรางอาศรม ณ สถานทเผาศพของมารดาทานเชนกน

นคอเรองราวของบคคลทประสบความสำาเรจในการปฏบตเปนอยางสง ทงสองทานเปนผไมยดมนถอมนอยางยง และทงสองทานกไดใหสรางวดบนเถาถานของมารดาทาน สงเหลานอาจไมมความหมายอะไรเลย

๑๔

พระอ�จ�รย อมโร

กได แตสำาหรบอาตมา มนหมายความวาทานทงสองไมไดพดวา “สงขารไมเทยง โยมแมของเราเปนเพยงปรากฏการณตามธรรมชาตอยางหนง ไมมอะไรพเศษแตอยางใด” แตมการแสดงออกอนนาสนใจถงความสมพนธทเกยวของกนระหวางการเหนสภาวะปรมตถ กบการรำาลกในความสมพนธอนลกซงระหวางบคคลในระดบสมมต คลายกบวา แม เปนสญลกษณหรอเปนทมาของความเปนจรงในโลก เปนแหลงกำาเนดของสรรพชวต ในประเทศตะวนตกเรามกจะใชคำาวา“Mother Nature” (ธรรมชาตผใหกำาเนด) เพอหมายถง “ธรรมชาต” คำาวา “ธรรมชาต” กมความหมายเหมอนกบคำาวา “ธรรมะ” ดงนนการยกยองบคคลทมความสำาคญอยางยงตอชวตของเราจงเปนเรองทเปนธรรมชาต และเปนสงทเหมาะสมโดยแท

ในขณะน อาตมากำาลงพยายามปฏบตเพอใหเกดปญญามองเหนความเปนหนงเดยวในสภาวธรรม หรออาจเรยกวา เพอใหเกด “ผร” ขนในจตใจกได แลวอาตมากจะตงคำาถามวา “โยมแมอยทไหน” หรอ “โยมแมคออะไร” โดยมจดประสงคเพอปลอยวางความเคยชนทมกจะเหนความเปนบคคล เปนตวตน เพอทำาลาย

๑๕

รำ�ลกซง

ความเหนวามตวเราอยตรงน มตวเขาอยตรงโนน และเพอใหมสตอยกบปจจบนขณะ

และหลงจากนน อาตมาจะใชสตพจารณาถงความรสกตางๆ ทเกยวกบ เมตตา (ความรกและปรารถนาด), กรณา (ความเอนดสงสาร), มทตา (ความพลอยยนด) และอเบกขา (ความวางเฉย) ซงจำาเปนจะตองระวงรกษาสมดลไวตลอดเวลา มฉะนน เมอเราพจารณาถงความรสกเหลาน เรากมกจะหวนกลบไปหาความคดวา เราอยทน แผเมตตาใหเธอทอยทโนน ซงเปนการแบงแยกเปนสองฝาย (Dualism) แตในการปฏบตธรรมนนมหนทางทจะนำาเราไปสการเหนความวางเปลาจากตวตนในสภาวธรรม ทเรยกวา ปรมตถสจจะ และในขณะเดยวกนกยอมรบความเปนตวตนวามเรา มเขา ทเรยกวา สมมตสจจะ ไดดวย หมายความวา ความจรงในระดบสมมตนน กมความสำาคญเหมอนกน แตจรงเพยงครงเดยว หรอเปนเพยงดานเดยวของธรรมะเทานน หนทางหนงทพระพทธองคไดตรสไว คอ การปฏบตธรรมจนบรรลเปนพระโสดาบน เมอปถชนบรรลธรรมเปนพระโสดาบนแลว กจะไมสามารถยอนกลบ

๑๖

พระอ�จ�รย อมโร

ไปเปนปถชนไดอก เทากบเปนการเปลยนวงศตระกล เนองจากพระโสดาบนไดละ สกกายทฏฐ ไดอยางสนเชงแลว ทานจงไมมความเหนผดวา “ฉนเปนบคคลนเปนฉน นเปนของฉน นเปนตวตนของฉน” อกตอไปฉะนน ตราบใดทยงมความเหนวา “รางกายนคอฉน”ตราบนน แพท ฮอรเนอร และทอม ฮอรเนอร กคอโยมแมและโยมพอของอาตมา แตถารปไมใชตวตนเวทนาไมใชตวตน สญญาไมใชตวตน สงขารไมใชตวตนแลว แพทกบทอม ฮอรเนอร คออะไร ถารปไมใชตวตน การสบเชอสายวงศตระกลสทายาทกคงไมใชสงทเปนจรง

นเปนความละเอยดลกซงของธรรมะทอาจทำาให เราเขาใจผดไดงาย ซงเมออาตมายงเปนสามเณรอยในประเทศไทยกไดเขาใจผดมาแลว อาตมาไมอยากจะเชอวาไดทำาอยางนนจรง ๆ แตกจำาไดวา ไดเขยนจดหมายไปหาโยมแมเมอป พ.ศ. ๒๕๒๑ มขอความตอนหนงวา “โยมแมทราบไหมครบวา ความจรงโยมแมไมใชแมจรง ๆ ของผม” อาตมาไมอยากจะเชอวาไดเขยนไปอยางนน แตกจำาไดดวยความเศราใจวาไดเขยนอยางนนจรง ๆ

๑๗

รำ�ลกซง

ในชวงนนจดหมายโตตอบของเราคอนขางจะตงเครยด เปนชวงทอาตมากำาลง “เมาธรรมะ” แตครงนเปนครงทแยทสด เทาทจำาได เมอโยมแมไดรบจดหมายฉบบนน ทานตอบมาวา ทานเปนแมของอาตมาแนนอน เพราะถาทานไมใชแมของอาตมากคงไมมแมคนอนอกแลว ทานเขยนมาวา “แมรกลกเพราะลกเปนลก ไมใชเพราะลกเปนพระในพทธศาสนานะ – เขาใจไหม”

แมในตอนนน อาตมาเองกรวาคำาตอบของทานเปนคำาตอบทเหมาะสมทสด อาตมาตางหากทไมเขาใจหลกธรรมขอนอยางถกตอง ถาเรามปญญาเขาใจเกยวกบการบรรลธรรมและมองเหนสภาวธรรมนแลวเราจะไมเกดความสบสนวาอะไรเปนความจรงโดยสมมต (สมมตสจจะ) และอะไรเปนความจรงโดยสภาวะ(ปรมตถสจจะ)

ความสมพนธตอเนองระหวางเรากบพอแมในกระแสแหงสงสารวฏนนมอยจรงในระดบหนง แตความสบตอในทางปรมตถของเรานนมอยในธรรมะ ธรรมะเปนทมา เปนจดเรมตน เปนพนฐานของเรา แทนท

๑๘

พระอ�จ�รย อมโร

จะคดวาพอแมผใหกำาเนดเปนจดเรมตนของเรา เราควรเขาใจวา พอแมเปนปจจยหนง แตสภาวะทไมมการสรางขน ไมมการกอขน ไมมการเกด ไมมปจจยปรงแตงตางหาก ทเปนทมาอยางแทจรง เปนจดเรมตนทแทจรง และเปนพนฐานของความเปนจรงทงปวง

เราสามารถยอมรบความจรงทเปนสมมตสจจะไดอยางเตมท และขณะเดยวกนกสามารถปฏบตดวยปญญาใหเหนแจงในปรมตถสจจะ วาสงขารทงปวง เกดขนและดบไป ธรรมทงปวงไมใชตวตน ไมใชเรองทจะตองตนเตนหรอเครงเครยดอะไรมาก ชวตดำาเนนไปตามครรลองอยางน แลวใจของเรากจะคงไวซงความผองใส มนคง สวาง และกระจางชด อนจะทำาใหเราสามารถทำาประโยชนแกผอนได ไมวาผนนจะเปนพอแมของเรา ลกของเรา ครอาจารยของเรา ลกศษยของเรา ... หรอแมแตหนตวเลกๆ กตาม

๑๙

รำ�ลกซง

แพท ฮอรเนอร ถงแกกรรมอยางสงบเมอวนท ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๔๖ ดวยโรคมะเรงตบออน ทานสามารถทำากจกรรมตางๆ และชวยตวเองไดจนกระทงวาระสดทาย เมอปลายเดอนมถนายนไดไปวายนำาเปนครงสดทายทสระวายนำาใกลบาน ทานรสกไมใครพอใจนกทสามารถวายไดเพยง ๒๐ เทยวภายในครงชวโมง(ตามปกตทานจะวายได ๒๔ เทยวภายในครงชวโมง) และ ๑๐ วนกอนจะเสยชวต ไดออกมาชวยชวตตนไมตนโปรดจากการถกหอยทากกนในตอนเทยงคน โดยสวมเพยงเสอฝนกบชดชนในเทานน และ ๓ วนกอนจะเสยชวตยงพยายามแกปรศนาอกษรไขวททานโปรดปราน หลงจากนนกไมรสกตวอกเลย

ทานถงแกกรรมบนเตยงทบานของทานเอง โดยมอาตมาและเคทกบเจนลกสาวสองคน พรอมทงโทนลกเขยททานรกเหมอนลกชายคนทสองอยขาง ๆ

รางของทานถกฝงใตตนบชเกาแกททานชอบมาก ณ เมองเชอรบอรน รฐดอรเซท ประเทศองกฤษ โดยมสวนดอกไมขนาดเลก แตสสนสดใสปลกอยขางบน

๒๐

พระอ�จ�รย อมโร

“ถ�สวรรคมจรง แมของข�พเจ�จะตองมสวรรคทท�นจะครอบครองเพยงคนเดยว สวรรคนนจะไมมดอกแพนซ หรอดอกลลลออฟเดอะแวลลยทบอบบ�ง

แตจะเปนสวรรคทมดอกกหล�บสดำ�แดง” – อ. อ. คมมงส

๒๑

รำ�ลกซง

“ถาเราหมกมนอยกบสงทเราไมชอบ

หรอทเราตเตยน เรากจะไมเหนอก ๙๙ เปอรเซนตทมประโยชน

ดงนนการพฒนาความกตญญตอวธปฏบตของเรา

จงตองไมมองขามขอบกพรองหรอปฏเสธขอบกพรอง แตกไมใชเปนการเพงจอง

อยทความบกพรองเพยงอยางเดยว”

๒๒

คณธรรมอยางหนงทพระพทธองคทรงสอนไวหลายแหงในพระไตรปฏก ใหเราพยายามพฒนาใหงอกงามขนในจตของเรา กคอความกตญญกตเวทตอผมบญคณ โดยเฉพาะตอพอแม เรองนเปนสงทสำาคญมากในวฒนธรรมของชาวเอเชยและชาวพทธ ความกตญญ หมายถงการรบญคณทผอนมตอเรา กตเวทหมายถงการตอบแทนบญคณหรอความกรณาปราณของทาน และเปนสงแสดงถงคณภาพของความกตญญดวย ในสงคมคนเอเชยถอวาความกตญญกตเวทเปนคณสมบตสำาคญของมนษยทควรพฒนาใหมาก

บางครงในประเทศตะวนตกคณธรรมขอนอาจจะถกมองวาเปนสงไกลตว หรอไมคอยมความหมาย

ผนำ�ท�ง

๒๓

ผนำ�ท�ง

มากนก แตความกตญญกเปนสงสำาคญและมประโยชนทเราควรนำามาพจารณาวาทำาไมพระพทธองคจงทรงเนนคณธรรมขอนมาก ในคำาสอนหลายแหงทรงชใหเหนวาความกตญญกตเวทเปนสงดงามทควรจะปฏบตตอพอแม เพราะความหมายของคำาวาพอแม กคอ “บรพาจารย” หมายถงครคนแรกของเรา เพราะพอแมเปนผใหกำาเนด และสอนใหเรารจกความเปนมนษย สอนใหเรารจกโลกและใหเราสามารถอยในโลกไดอยางเปนสข คำาสอนเกยวกบเรองนทเคยไดยนไดฟงกนบอยๆกคอแมวาเราจะแบกพอไวบนบาขางหนง แบกแมไวบนบาอกขางหนง (คนทคอนขางจะเถรตรงกอาจคดวาไมนาจะสบายเทาไรนก) แมวาเราจะแบกพอแมไวบนบาเปนสบ ๆ ปยอมใหพอแมถายอจจาระปสสาวะบนหลงเรา กยงไมสามารถทดแทนบญคณของทานไดหมดสน

แมวาเราจะตงพอแมของเราใหเปนกษตรยผครองจกรวาล เรากยงไมสามารถตอบแทนบญคณทานไดหมด นเปนการเปรยบเทยบใหเขาใจวาพอแมมความสำาคญเพยงใด ควรทเราจะตองเทดทนทานไวในฐานะบคคลทควรเคารพรกอยางยง พระคณของพอแม

๒๔

พระอ�จ�รย อมโร

นนมากมายมหาศาล ความเมตตากรณาททานไดใหกำาเนดเรา เลยงดอบรมเราดวยความเหนอยยาก ใหเราไดรบการศกษา ปลอบโยนเมอเรามทกข ตลอดจนสอนใหเรารภาษาและวธปฏบตตวในสงคมมนษยนนยากทเราจะตอบแทนไดหมดสน พระพทธองคทรงแนะนำาวธทเราจะสามารถตอบแทนบญคณของพอแมได คอถาพอแมเราไมมศลและเราสามารถทำาใหทานตงอยในศล ถาพอแมไมมปญญาและเราสามารถทำาใหทานมปญญา ถาพอแมเปนคนตระหนและเราทำาใหทานพอใจในการใหทาน นเปนวธทถกตองทเราจะสามารถทำาเพอตอบแทนพระคณอนยงใหญของทานได

ในประเทศตะวนตกทครอบครวสวนใหญมกจะแตกแยก คนทมปญหาครอบครวมกจะไมชอบพดถงบญคณของพอแม เขาจะคดวา “เหลวไหลทงนน คณยงไมเคยพบพอฉน” หรอ “ถาคณพบแมฉนคณจะรด” หรอ “ถาคณมแมอยางแมฉน คณจะไมพดอยางน” หรอ “ไมตองพดถงแบกแมไวบนบาหรอก แมแตจะอยในหองเดยวกน หรอใหไปทบานทานฉนยงไมเอาเลย” บางครงเรามความนอยเนอตำาใจ และไมพอใจในตวพอ

๒๕

ผนำ�ท�ง

แม เรามกจะมความรสกอยางนนในตอนทเราเปนเดกแตอาตมากยงไมเหนใครในทนทมปญหาเกบกดมากมายขนาดนน แตกเปนธรรมดาทคนเราจะฝงใจอยกบเรองทพอแมทำาผดตอเราไว ดแลเราไมด ทอดทงเราหรอสงไปใหคนอนเลยง หรอไมรกเรา บางคนอาจไมเคยไดรจกพอแมวาเปนใครเพราะถกยกใหเปนลกบญธรรมของคนอนตงแตเกด หรอยกใหญาตเอาไปเลยง เพราะไมสามารถจะเลยงดเราได เรองอยางนอาจเกดขนไดเสมอ

นเปนวถชวตของคนในประเทศตะวนตกซงมกทำาใหเรามความรสกวาอะไรตาง ๆ ไมสมบรณแบบ ไมถกตอง หรอไมยตธรรม ดงนนเมอเราไดยนคำาสอนใหมความกตญญรคณพอแม เรากจะคดวา “กดอยหรอกถาคณมพอแมทดพรอม ทใหความรกความอบอน และฉลาดอกตางหากแตสำาหรบฉนนะยงพยายามรกษาแผลใจอยเลย” หรอ “ขอบคณมากนะ ฉนไปหาจตแพทยหมดเงนไปเกอบลานบาทแลวยงไปไมถงไหนเลยยงไงกขอบคณนะ แตฉนคดวาจะกลบกอนละ เรองนไมเกยวกบฉน” แตอาตมาหวงวาเรองความกตญญนเปนเรองทเกยวของกบทกคน

๒๖

พระอ�จ�รย อมโร

เราควรเขาใจวาแมคนในเอเซยเอง บางคนกมพอแมทไมไดดแลลกอยางด พอแมบางคนทอดทงหรอยกลกใหคนอนเอาไปเลยง พอแมบางคนไมสนใจ ไมใหความรกความอบอนลกเทาทควร ทนนกมกรณอยางนเหมอนกน ไมใชวาจะตางไปอยางสนเชงเพราะคนเรากคลาย ๆ กนทงนนไมวาทไหนในโลก ดงนนเราจงควรมาพจารณาทบทวนความรสกของเราทมตอพอแมดวยใจเปนธรรม

ในวยเดกอาตมามความรสกทไมดกบโยมพอโดยททานเปนคนเครงระเบยบและไมรจกผอนปรนตามแบบคนองกฤษหวโบราณ โยมแมอาตมาเปนคนทใจดมเมตตา แตโยมพอเปนคนแขง ทานมกจะพดวา “ฉนรวาอะไรเปนอะไร เพราะฉะนนไมตองเอาความรจากในหนงสอมาอาง” เพราะฉะนนบรรยากาศในสมยวยรนของอาตมากมกจะเตมไปดวยความขดแยงระหวางอาตมากบโยมพอ อาตมามกจะบนวาพอไมเขาใจเรา หวเกา ใจแคบ อะไรทำานองน แตหลงจากอาตมาบวชเปนพระแลว มอายไดประมาณ ๓๐ กวาป ใกลเคยงกบอายของโยมพอตอนทแตงงานกบโยมแม อาตมากเรมเขาใจโยมพอมากขน เรมจะคดไดวาทจรง

๒๗

ผนำ�ท�ง

ทานไดพยายามทำาดอยางทสดแลว และคำาพดทเคยบนวาโยมพอในตอนเดกและตอนวยรนกแววเขามาในความทรงจำา ทำาใหรสกวาในตอนนนอาตมาตางหากทไมมความเหนใจ ไมรจกใหอภยและขาดความเมตตา

โยมพอจะรวธอบรมเลยงดเดกไดอยางไรในเมอทานเกดในป ค.ศ. ๑๙๑๓ (พ.ศ. ๒๔๕๖) เปนลกคนสดทองของครอบครว โตขนมาในบรรยากาศสมยพระเจาเอดเวรดแหงประเทศองกฤษ [เปนสมยทเครงระเบยบ] แลวถกสงไปเขาโรงเรยนประจำา ตอมาหลงจากปลดประจำาการจากกองทพบกเมอสนสงครามโลกครงทสองกไดพบและแตงงานกบโยมแม ดงนนทานจงไมมโอกาสทจะเรยนรการเลยงดลกอยางถกวธและทานกไมไดมนองเลก ๆ ดวย อาตมาเคยไดยนโยมแม เลาบอย ๆ วา เมอพสาวคนโตเพงเกด คณแมคนใหมกอมลกอยางภมใจ แตโยมพอกลบถามวา “พวกเดกแรกเกดน หนาตาเปนอยางนเองหรอ” (เสยงหวเราะ... ) ทานชางเปนคนทขาดความละเอยดออนจรง ๆโยมแมบอกวา “ถาตอนนนฉนไมไดกำาลงออนเพลยอยละก ฉนคงตอยเขาใหแลว”

๒๘

พระอ�จ�รย อมโร

มคำาถามผดขนในใจอาตมาวา “ทำาไมโยมพอจงตองรวธปฏบตตวกบเดก ๆ ดวย ในเมอในกองทพองกฤษไมไดแจกคมอการเลยงเดกและทโรงเรยนประจำาในปค.ศ. ๑๙๒๐ (พ.ศ. ๒๔๖๓) กไมไดสอนหลกสตรการเลยงเดก ...” แลวอาตมากแววไดยนเสยงบนของตนเองในชวงวยรนทพดซำาแลวซำาเลาเหมอนเลนเทปกลบไปกลบมา ซงฟงแลวกรสกวาอาตมาเองทเปนคนขาดความเมตตากรณา เพราะเปนไปไดวา โยมพอไดพยายามทำาอยางดทสดแลว

ถงแมเราจะคดวาการตำาหนของเรามเหตผลสมควร เพราะพอแมของเรามความบกพรองจรง ๆ และการอยกบทานทำาใหเราตองไดรบความทกขอยางหนก เชน ถกทอดทง หรอถกทำาทารณทางรางกาย หรอจตใจ ซงอาตมาไมมเจตนาจะดหมนวาไมสำาคญ แตหากเราสมมตตวเราเปนพอแมกจะเหนใจวาบางครงคนเราแมจะพยายามอยางทสดแลวกยงทำาพลาดได คนเราอาจมความตงใจดแตกทำาไมไดเหมอนในอดมคต และในประเดนน อาตมากเหนวาเปนเรองทควรกตญญรคณคา

๒๙

ผนำ�ท�ง

แทนทเราจะมวแตคดถงความไมดของพอแม คอยแตเปรยบเทยบทานกบพอแมในอดมคต คอยตเตยนความบกพรองของทานแมวาบางครงจะเปนความจรง เรากควรคดถงบญคณททานมตอเรา ทานใหชวตกบเรา ใหรางกายและจตใจ ใหความสามารถทจะรบร และศกยภาพทจะรแจงธรรมะได... รางกาย จตใจ และความสามารถทจะมความเมตตา ความเขาใจและปญญาสำาหรบการฝกฝนพฒนาจต... เรามสงเหลาน ซงจะสามารถกอใหเกดประโยชนอยางใหญหลวง แตถาเรามวแตคดถงความบกพรอง ความผดพลาด สงททำาใหเราทกขใจ สงซงทำารายจตใจเรา เรากจะมองไมเหนคณคาของสงทเราไดรบ

ในการเสรมสรางความกตญญรคณพอแมนน มนไมใชเปนความพยายามมองขามความจรงโดยการบอกตวเองวา “ฉนควรกตญญ ฉนควรเลกตำาหนตเตยนเลกบน เลกมองในแงลบ” แตเราควรมองภาพใหญทรวมกนเปนชวตของเราโดยไมเวนทจะพจารณาความบกพรองและปญหาตางๆ ตลอดจนสงทไมเปนไปตามความคาดหวงของเรา แมวาบางสงจะเปนผลเสยทเกดจากการกระทำาทบกพรองของพอแม เราควรถอเปน

๓๐

พระอ�จ�รย อมโร

โอกาสทเราจะไดเพมพนความเมตตากรณา และความ สามารถในการใหอภย ตลอดจนความเขาใจและเหน ใจในความยากลำาบากในชวตมนษย

เปนไปไมไดทพอแมของเราจะทำาทกอยางไดถกตองตลอดเวลา แตกแปลกทเราพยายามจะเรยกรองหรอคาดหวงใหเปนอยางนน ถาเราคดใหดกจะรวาความตองการเชนนนเปนเรองตลก แตใจทยดมนตองการความสมบรณแบบของเรากยงอยากจะไดสงนน เราควรใชโอกาสอนดนพฒนาความกตญญรคณ ความเมตตาและการใหอภยใหมขนในใจของเรา ไมวาจะมปญหาอะไรเกดขนในชวตครอบครววยเดกของเรา เราจะสามารถใชมนใหเปนเครองชวยพฒนาปญญาได หากเราเปดใจยอมรบมนแทนทจะเอาแตบนตเตยน หรอชโทษของพอแม

เมอเราเปดใจรบปญหาตาง ๆ ทเกดขน กจะมปฏกรยาชนดใหมเกดขนในจตซงทำาใหปญหานนกลายเปนทมาของปญญาในเวลาตอมา ทจรงปญหาตาง ๆและความเจบปวดในชวตเหลานนนนแหละจะเปนตวชวยใหเราตนตวรบความจรงไดดทสด และชวยใหเราสามารถพฒนาปญญาไดอยางดเยยมเพราะปญหา

๓๑

ผนำ�ท�ง

หรอความทกขจะเปนสงทชวยกระตนใหเราตนตวและใหความสนใจเวลาทเราสบายใจหรอมความสขเรามกจะเคลบเคลมไป แตความทกขหรอเจบปวดทำาใหเราเอาใจใส เราจะพยายามหาคำาตอบวา ฉนจะทำาอยางไรกบสงน มนเกดจากอะไร ฉนจะแกไขไดอยางไร ฉนจะเขาใจมนไดอยางไร

การเสรมสรางความกตญญรคณพอแมไมใชเปนเพยงความรสกสวยงามทเราพยายามตกแตงชวตของเราอยางผวเผนแตเปนทมาของการปฏบตทลกซง เปนทมาของปญญา และเปนทมาของคณงามความดทงหลายทเราสามารถพฒนาใหเจรญงอกงามขนได

นอกจากความกตญญรคณพอแมผใหกำาเนดของเราแลว พระพทธองคยงทรงสอนใหเราพฒนาความกตญญตอครอาจารยทสงสอนอบรมจตใจและผทมสวนชวยในการพฒนาชวตในทางธรรมของเราดวย ซงหมายความวาเราควรกตญญตออาจารยทสอนเราและผทแนะนำาใหเราไดรจกพระธรรมคำาสอนทนำาไปสความหลดพนนนดวย ดงนนไมวาอาจารยทสอนเราจะมขอบกพรองอยางไรพระพทธองคกทรงสอนใหเรามความกตญญตออาจารยทสอนเรา และผทชวยเหลอ

๓๒

พระอ�จ�รย อมโร

เราในทางธรรมดวยไมวาเราจะยงมความชนชมในความประพฤตของบคคลนนหรอไมและไมวาเขาจะไดประพฤตตวไปในทางเสอมเสยอยางไร ถงเราจะหมดศรทธาในคน ๆ นน แมวาเขาจะกลายเปนคนขเมาหรอมหนสนลนพนตว แตพระพทธองคกทรงสอนใหเรามความกตญญรคณตอบคคลนนและใหความนบถออยางเสมอตนเสมอปลาย

ในพระสตรมเรองเลาทงดงามมากเกยวกบเรองน ทานพระอสสช ซงเปนพระอรหนตสาวกรปแรก ๆ ของพระพทธเจานน ทานเปนผทแนะนำาใหพระสารบตรไดรจกพทธธรรม ในเรองเลาวาทกคนกอนทพระสารบตรจะนอน ทานจะพจารณากอนวา “พระอสสชอยทไหนจะเปนทศเหนอหรอทศใต ทศตะวนออกหรอทศตะวนตก” เมอใดกตามทพระสารบตรจะทอดตวลงนอน ทานจะนอนโดยหนศรษะไปทางทศทพระอสสชอยเสมอทงนเพราะทานคดวา “ทานผนเปนผทสอนเราใหรจกกบคำาสอนของพระพทธเจา ทานแนะนำาใหเรารจกพทธธรรม เราจงควรนอนหนศรษะไปทางเทาของทาน เปนการแสดงความเคารพตอทาน”

๓๓

ผนำ�ท�ง

มเรองททานอาจารยสเมโธเคยเลาเกยวกบพระทพาทานไปพบหลวงพอชา ในชวงตน ๆ ททานอาจารยสเมโธเรมเขามาใชชวตในรมกาสาวพสตร ทานไดบวชเปนสามเณรอยทวดแหงหนงในจงหวดหนองคาย หลงจากทานไดปฏบตธรรมอยทวดแหงนมาเปนเวลาหนงพรรษา ทานกไดเลงเหนวา แทนทจะปฏบตธรรมเจรญกรรมฐานโดยลำาพงผเดยวในกฏวนแลววนเลา ทานควรจะไปอยในหมคณะ และทสำาคญคอทานจำาเปนตองเรยนพระวนยของสงฆซงทานยงไมไดใหความสนใจศกษาเทาทควร ในการดำาเนนชวตของภกษอยางถกตอง ทานควรปฏบตตนตามแบบแผนทจะอยไดในระยะยาวซงหมายถงการอยรวมกบหมคณะและมความเขาใจในหลกปฏบตทถกตอง

ใ น ช ว ง น น ม พ ร ะ ป า ร ป ห น ง ช อ ท า นสมหมายไดมาพกทวดแหงนน อาจารยสเมโธซงขณะนนไดอปสมบทเปนพระภกษ หลงจากทเปนสามเณรอย ๑ พรรษามความประทบใจในวตรปฏบตของทานสมหมายมาก เนองจากทานมความสงบสำารวมอยตลอดเวลา ทานคงจะเปนพระทไดศกษาพระวนยมา

๓๔

พระอ�จ�รย อมโร

อยางละเอยด และไดผานการปฏบตธรรมเจรญกรรมฐานมาอยางชำาชองแลว

บงเอญทในวดแหงนไมมใครทพดภาษาองกฤษไดแมแตคนเดยว ยกเวนทานสมหมายทเคยเปนทหารเรอมากอนทจะบวชเปนพระ และไดเรยนภาษาองกฤษมาบางในขณะไปราชการในสงครามเกาหล ดงนนอาจารยสเมโธจงสามารถถามทานสมหมายไดวาทานมาจากไหน เหตใดทานจงสามารถปฏบตตนไดอยางสำารวมเรยบรอยนาประทบใจ ทานไดศกษาเลาเรยนมาจากทใด ทานสมหมายไดเลาใหอาจารยสเมโธทราบเกยวกบวดของหลวงพอชาททานเคยอยมา ๖ - ๗ ป ทำาใหอาจารยสเมโธเกดความสนใจจะไปพบหลวงพอชา “นนเปนสงทผมกำาลงตองการอยพอด ใครสกคนทสามารถสอนการปฏบต และฝกใหผมไดอยรวมกบหมคณะ” ดงนนทานจงขออนญาตตออปชฌายของทานทหนองคายเพอฝกปฏบตกบหลวงพอชาสกระยะหนง และเนองจากหลวงพอชาเปนอาจารยทมชอเสยงนาเคารพนบถอ พระอปชฌายจงอนญาต หลงจากนนไมนานอาจารยสเมโธจงไดมาฝากตวเปนศษยหลวงพอชา

๓๕

ผนำ�ท�ง

แมวาทานสมหมายจะเปนพระทเครงวนย และมความประพฤตเรยบรอย แตทานกรกษาวนยจนเครงตงเกนไปและจะกลมใจมากเมอทำาผดวนยแมเพยงเลกนอย ทานจะพถพถนมากเกยวกบกฎเกณฑการปฏบตตาง ๆ และเปนธรรมดาของคนทเครงตงกบกฎเกณฑมากจนเกนไป เมอปฏบตไปหลาย ๆ ปกไมสามารถทนอยได ดงนนตอมาไมนานทานกไดลาสกขาไป เหมอนกบคนอน ๆ ทมอปนสยแบบเดยวกนน

เมอสมหมายไมมพระวนยเปนเครองเหนยวรงความประพฤต ชวตของเขากตกตำาลงเรอยๆ จนกลายเปนคนขเมาหวรานำา และมสภาพทนาสงเวช แตเขากยงมาทวดเปนครงคราว เขาอาศยอยใกล ๆ วดและมกจะมากราบหลวงพอชาพรอมกบรองไหดวยความสำานกผด “ครบ ครบ ผมจะเลกกนเหลา ผมจะเลกใหหมด ผมจะกลบตวเปนคนด ...” แลวเขากจะพยายามเลกเหลาแตกไมสำาเรจสกท ชอเสยงของเขาแยมาก มแตคนดถกและไมมใครนบถอเขาเลย

วนหนงขณะทอาจารยสเมโธสนทนาอยกบหลวงพอชา ไดพดถงเรองของสมหมาย หลวงพอสอนวา “ไมวาสมหมายจะเปนอยางไร ไมวาเขาจะตกตำา

๓๖

พระอ�จ�รย อมโร

ขนาดไหน ทานจะตองจำาไววาเขาเปนคนนำาทานมาทนและนนเปนสงทสำาคญ เมอเขามาทน ทานควรจะเขาไปทกทายเขา และแสดงความขอบคณเขาทไดแนะนำาใหทานรจกวดปาพงและไดนำาทานมาหาผมและแมในเวลาทเขาไมไดมาทน ทานกควรระลกถงบญคณของเขาอยเสมอ และอทศสวนกศลจากการปฏบตของทานใหเขา สงนจะเปนประโยชนแกเขาเพราะไมวาเขาจะตกตำาลงไปขนาดไหนหรอชวตเขาจะยอยยบอยางไร เขากจะสามารถจำาไดวาในชวตนเขาไดทำาความดไวในโลกนอยางนอยหนงอยาง และนจะเปนประโยชนแกเขาเปนสงซงจะใหความมนคงและทศทางแกชวตของเขา”

เ ร อ งน ป ร ะทบใจอาตมา เสมอมา เพราะอาจารยสเมโธไดทำาตามคำาสอนของหลวงพอ ทกครงทสมหมายมาทวด ทานจะเขาไปหาเขาแลวทกทายดวยความเปนมตรและแสดงความกตญญในบญคณของเขาและสงนก เปนความหวงและเปนสงทประคบประคองชวตของเขา

เราทงหลายควรจดจำาเรองนไวเปนตวอยาง แมวาสมหมายจะตกตำาลงไปในสายตาของตนเองและชวตของเขากยงเหยงไมมด แตนนกเปนเพยงมมมองเพยง

๓๗

ผนำ�ท�ง

มมเดยวเทานนมใชหรอ เราไมไดเปนเพยงคนขเมาคนหนง เราไมไดเปนเพยงคนขโมโหคนหนง หรอเปนเพยงศนยรวมของความผดพลาดทงหลายเทานน แตยงมคณงามความดอน ๆ อกมากมายอยในตวของเราเมอเราเพงความสนใจอยแตทความบกพรอง เรากจะมองขามความดทมอย เราจะลมมนไปแลวสนใจอยแตทความบกพรองเทานน

เหมอนกบวาเราไปชมภาพวาดโมนาลซา แลวเหนรอยกระเทาะทกรอบรป สมนหลดออกไปนดเดยว เรากคดวา “แหม นเปนภาพวาดทสวยทสด มคาทสดในโลก แลวดซ กรอบรปนชางนาเกลยดเหลอเกน พวกคนฝรงเศสนไมรจกหากรอบรปทดกวานหรอไงนะ พวกนชางไมรจกดแลรปภาพของตวซะเลย” เรามองไมเหนภาพจตรกรรมชนเอก เพราะมรอยกะเทาะทกรอบรป และนนเปนสงทดงดดสายตา บอยครงทเราไดพบสงทด แตกลบถกความบกพรองดงดดสายตาและความสนใจของเราไป ความบกพรองทำาใหเราไมพอใจ และความไมพอใจกเปนสงทดงดดความสนใจของเรา

ดงนน การเสรมสรางความกตญญรคณคน ซงถงแมจะมความบกพรองอยบางกเปนสงทงดงามและม

๓๘

พระอ�จ�รย อมโร

ประโยชน แมแตครของเราทกลายเปนคนตดเหลา เรากควรจะมความกตญญและรบญคณของคนเหลาน และตอบแทนคณความดทเขาไดนำามาสชวตของเรา

เชนเดยวกนกบพอแมและครอาจารยทงหลายขอปฏบตของพระปาในพระพทธศาสนาฝายเถรวาทของเราไมใชวาจะปราศจากขอบกพรอง และกไมใชวาจะเหมาะสมกบคนทกคน แตในพระพทธศาสนานกายเถรวาทและในพระไตรปฎก มคำาสอนหลายอยางทบางคนอาจเหนวาแปลกประหลาด ไมมเหตผลหรอไมเขากบยคสมย แตถาเราหมกมนอยกบสงทเราไมชอบหรอทเราตเตยน เรากจะไมเหนอก ๙๙ เปอรเซนตทมประโยชน ดงนนการพฒนาความกตญญตอวธปฏบตของเราจงตองไมมองขามขอบกพรองหรอปฏเสธขอบกพรอง แตกไมใชเปนการเพงจองอยทความบกพรองเพยงอยางเดยว

เมอมาคำานงถงโยมพอกบโยมแมของอาตมา แมทานจะมขอบกพรองตาง ๆ เชน เขมงวด หวเกา ยงกบงานมากเกนไป หรอไมสนใจเราเทาทควร แตทานกเปนผใหชวตแกเรา ทานสอนใหเราพด อานและเขยน สอนใหเรารจกวธปฏสมพนธกบผอนอยาง

๓๙

ผนำ�ท�ง

ฉลาดและงดงาม สงด ๆ ททานใหกบเรานนกอให เกดประโยชนมากเกนกวาทจะประมาณได (เชนทำาใหแสดงธรรมได เปนตน)

สำาหรบคำาสงสอนของพระพทธองคทมอยในพระไตรปฎก รวมถงแบบอยางในการปฏบตซงไดรบการสบทอดตอ ๆ กนมาโดยบรพาจารยในเอเชยกเปนมรดกททรงคณคาอยางมหาศาล อกทงเปนความงดงามแหงจตทไดตกทอดมาจนถงพวกเรา อยางไรกตามเรากอาจพบวา สงด ๆ ในมรดกทางพระศาสนาทเราไดรบมานน มบางสงบางอยางทไมเหมาะกบเรา ทไมคนเคยหรอไมถกอธยาศย นเปนโอกาสอนดทเราจะใชความยากลำาบากหรอปญหาเหลานใหเปนประโยชน มนจะเปนสงทกอใหเกดปญญา เพราะเราจำาเปนจะตองหาวธแกไข หรอทำาความเขาใจ หรอใชเปนบทเรยน ดงนนปญหาจงอาจกลายเปนสงมคณคาทเราควรกตญญ

เมอหลวงพอเลยมไดมาเยยมวดอภยครในตอนตนปน มคนไดถามทานสองสามครงวาอะไรเปนสงทยากทสดในการปฏบตของทาน มอะไรทเปนปญหาสำาคญในการปฏบต ทานไดตอบวา “บางครงมความ

๔๐

พระอ�จ�รย อมโร

กลวซงกเปนปญหาอยบาง แตมนไมคอยมประโยชนทจะคดถงปญหาหรออปสรรค เพราะทจรงเรานาจะมองปญหาเหลานวาเปนคตอสทสมศกดศรของเรา มนไมใชศตร แตเปนปจจยทชวยใหเราเจรญเตบโตขนมาเพราะการทเราตองพยายามแกปญหา หรอปรบตวรบสงทไมชอบนน ทำาใหเราพฒนาคณสมบตของเราไดดทสด เราตองใชความพยายามใหมากขนกวาปรกต” เมอเราพบคตอสทแขงแกรงและมฝมอด เรากจำาเปนจะตองพยายามเพมพนศกยภาพของตวเองใหมากขน เราจะตองแสวงหา และพฒนาทรพยากรในตนซงเราไมเคยรมากอน

มคนบางคนทมความประทบใจมากเมอไดพบหลวงพอชาและไดฟงคำาสอนของทาน เขากราบเรยนทานวา “หลวงพอครบ หลวงพอมปญญามากเหลอเกน หลวงพอเขาใจทกสงทกอยาง และแกปญหาไดทกเรอง ทานคงศกษาพระไตรปฎกและพระอภธรรมมานานหลายปถงไดสามารถแกปญหาใหใคร ๆ ไดทกคน ทานคงสงสมปญญาจากการศกษาพระสตรตาง ๆ มามากมาย” หลวงพอไดตอบเขาวา “ไมใชอยางนนหรอก เหตทอาตมาพอจะมปญญาอยบางกเปนเพราะ

๔๑

ผนำ�ท�ง

อาตมามกเลสมาก นนเปนสาเหตทแทจรง เพราะในอดตอาตมามราคะ โทสะ ความฟงซาน และความลงเลสงสยมากนนเอง” หลวงพอเลาวาการทตองพยายามรบมอกบปญหาเหลานทำาใหทานไดพฒนาปญญาและความเขาใจในปญหาของผอน

ในตอนนนความเขาใจภาษาไทยของอาตมาไมคอยดนก และตอนนกยงเหมอนเดม แตกพอจะเขาใจเวลามคนมาพบหลวงพอแลวเลาปญหาในชวตใหหลวงพอฟง โดยเนนทกเลสทพวกเขากำาลงมอยในขณะนน สงแรกทหลวงพอจะพดกคอ “ใช อาตมากเคยเปนอยางนน” เขากจะเลาตอวา “ผมโมโหนองชายเหลอเกนครบ มนชางโงเหลอเกน” หลวงพอกจะพดวา“ใช อาตมากเคยโมโหนองชายอยางนนเหมอนกน” ไมวาจะเปนความสงสย ฟงซาน ราคะ หรอโทสะ หลวงพอมกจะพดวา “ใช อาตมากเคยเปนอยางนนเหมอนกน”

การเรยนจากปญหาไมใชเปนเพยงผลพลอยได และอยาคดวามนเปนเพยงอดมคต “ใชเลย ปญหาใหญของเรากคอของขวญชนใหญ เราควรขอบคณมน” มนเปนอดมคตกจรง แตถามองใหลกซงจะเหนวาการเรยน

๔๒

พระอ�จ�รย อมโร

รจากปญหานนเปนหวใจของการปฏบตธรรมเลยทเดยว เพราะการจดการกบปญหาอยางมสตเปนเหตใหเกดปญญา

การปฏบตสายพระปามชอเรยกอกอยางหนงวา “การถอธดงค” ธดงคเปนการปฏบตทเขมงวดทพระพทธองคทรงอนญาต คำาวา ธตงคะ ในภาษาบาล หรอธดงค ในภาษาไทย แปลตามศพทหมายถง เครองสลดทง ธดงคเปนเครองชวยใหเราสลดทงความยดมนถอมนและกเลสทงหลาย การถอธดงคเปนการทำาใหชวตของเรามความลำาบากมากขน ดวยการจำากดความเปนอยของเรา ในเรองทเกยวกบอาหาร การนอน เครองนงหม และทอยอาศย เมอเราสมาทานถอธดงคเราจะมสมบตนอยลงและมขอจำากดเพมมากขน เชน การฉนอาหารเพยงมอเดยวทำาใหเราตองหวบอยขน การฉนอาหารในบาตรทำาใหอาหารปนกนหมด เราไมสามารถแยกอาหารคาวไวสวนหนงอาหารหวานไวอกสวนหนง การถอเนสชชก คอไมนอนทงคน ทำาใหเราไมม ความสบายเราจงงวงนอนอย เสมอในเวลาทำางาน เปนตน

๔๓

ผนำ�ท�ง

การถอธดงค เปนส งทพระวดป าส วนมากสมาทานปฏบตตลอดเวลาบางหรอในบางโอกาสบาง นเปนวถชวตของพระวดปาทจงใจทำาใหความเปนอยยากลำาบากยงขน แตอยางไรกตาม เนองจากมนเปนการกระทำาดวยความจงใจ และเรามงความสนใจไปทการปฏบตนน ทำาใหเราตองใชความพยายามมากขนเมอเราประสบกบปญหาหรอความยากลำาบากทเกดขน มนทำาใหเราเจาะลกเขาไปในใจเพอคนหาความอดทน ความเขาใจและความกรณา คณสมบตเหลานเปนทมาของปญญาทเราไมสามารถจะมไดถาเราเพยงแตดำาเนนชวตไปวน ๆ ตามความเคยชนและกเลสอยางทเราเคยทำามา

ดงนนความกตญญรคณตอความยากลำาบากจงไมใชเพยงคำาพดสวยงามทฉาบหนาไวเพอกลบเกลอนปญหา เชน “ฉนดใจทฉนมวยเดกทลำาบากมาก” “ฉนดใจทปวดเขาเหลอเกน” “ฉนดใจทพระเทศนไมยอมจบสกท ถงแมวาฉนอยากเขาหองนำาจะแยอยแลว” แตเปนการเปดใจยอมรบและรคณคาของปญหาทเราตองเผชญ เพราะปญหาชวยใหเรามองโลกในมมกวาง ทำาให เรามความอดทนกบสงตาง ๆ และไมยดตดกบกาลเวลา

๔๔

พระอ�จ�รย อมโร

การมองโลกแบบนชวยใหเราเขาถงรากฐานของความเมตตากรณา เราจะเขาใจไดวา “ใช สงทเขาประสบอยนทำาใหเจบปวดเปนทกข คงจะลำาบากมากทตองเตบโตขนมาแบบนน” นอกจากนน มนยงชวยใหเราเขาถงทมาของปญญา ทซงเราสามารถระลกรอยกบปจจบนขณะโดยมความเขาใจทแทจรงและไมยดตดอยกบสงใด

ทานคณาจารย Hsuan Hua เจาอาวาสวดพระ พทธรปหมนองค (The City of Ten Thousand Buddhas) ผมอบทดนใหวดอภยครครงหนงนน ทานเกงพอๆกบหลวงพอชาในเรองคำาคมสำาหรบสอนธรรมะ คำาททานเคยกลาวไว และอาตมาไดจดไวในสมดรวมคำาคมของอาตมาคอ “พทธธรรมเกดมาจากความยากลำาบาก ยงลำาบากมากกยงมคณคามาก” นไมใชวธปฏบตของพวกชอบทรมานตน (ในกรณทอาจมบางคนเรมคดอยางนน) แตเปนเจตนาเพอใชความยากลำาบากใหเปนประโยชนโดยไมตอบสนองตอปญหาและอปสรรคดวยการตเตยนหรอรองทกขโดยขาดสต แมวาบางครงเราจะมเหตสมควรทจะรองทกข มหลกฐานพยานมายนยน วาทำาไมสงตาง ๆ จงผด

๔๕

ผนำ�ท�ง

พลาด แตถงกระนนกตาม เราควรจะฝกใจของเราใหตอบสนองตอปญหาตาง ๆ เหลานน ดวยการเปดรบ ดวยการหนเขาหาปญหาทเรากำาลงเผชญหนาอย

นคอการปฏบตตามขอทหนงในอรยสจ ๔ ไดแกการเหนและเขาใจทกขวาเปนสงทมประจำาในชวต และการหนหนามาเผชญกบทกขกจะคอย ๆ พฒนาเปนความดบทกขในเวลาตอมาเมอเรารจกปลอยวาง และเมอถงเวลานนเรากจะพบวาเรามความกตญญรคณของความทกขอยางแทจรง มความกตญญรคณตอสถานการณตาง ๆ ไมวาจะเปนการถอธดงค ความเจบปวดในวยเดก ความเจบปวยและความบกพรองของเราเอง ความบกพรองของคนทเราอยดวย หรอของสถาบนทเราอาศยอย นอกจากนยงมความยากลำาบากในการรกษาพระวนย ความยากลำาบากในการปฏบตตามระเบยบโบราณ ความยากลำาบากทเกดมามพอแมอยางพอแมของเรา ความยากลำาบากทตองอยในสงคมทเราอย ... แตแทนทเราจะมวแตบนวาตเตยน เราควรหนเขาเผชญความยากลำาบากเหลานดวยใจทเปดรบ และพจารณาวา “ฉนจะไดบทเรยนอะไรจากสงน นไมใชทฉนตองการ ฉนไมชอบสงน มนไมเหมาะกบฉน แตเอา

๔๖

พระอ�จ�รย อมโร

เถอะ มนสอนอะไรฉนบาง ฉนจะเตบโตไดอยางไร ฉนจะแกไขไดอยางไร ฉนจะเอามนไปไวทไหน”

ดวยวธน เราสามารถดำาเนนรอยตามหลวงพอชาโดยใชความขดแยง กเลส และปญหาทเกดขนกบชวตของเรา เปนเครองมอสำาหรบพฒนาปญญา ใหประกายทเกดจากการเสยดสกนนเปนทมาของแสงสวางในใจของเราและเปนแสงสวางในโลก เราจะเหนคณคาของความยากลำาบากทเราไดประสบอยางแทจรง และความกตญญทเรามตอพอแม ไมวาจะเปนสงด ๆ ททานใหแกเรา หรอปญหาทเราไดรบจากทานกตาม จะเปนความกตญญทแทจรง เราจะมความกตญญ และเหนคณคาในสงทเราไดรบจากทานและจากแหลงอน ๆ ทเปนเครองหลอเลยงชวตของเรา

สำาหรบคำ าวนนอาตมาขอฝากขอคดให ไป พจารณาเพยงเทาน

๔๗

ผนำ�ท�ง

ประวตยอ พระอาจารย อมโร

นามเดม เจ.ซ.เจ. ฮอรเนอร (J.C.J. Horner)พ.ศ. ๒๔๙๘ เกดทประเทศองกฤษ

การศกษา ทานไดรบปรญญาดานจตวทยา และสรรวทยาจากมหาวทยาลยลอนดอน

ประเทศองกฤษ พ.ศ. ๒๕๒๑ ทานเดนทางมาประเทศไทย เพอศกษาและ ปฏบตธรรมทวดหนองปาพง ภายใตการ ดแลของหลวงปชา สภทโทพ.ศ. ๒๕๒๒ อปสมบทเปนพระภกษ โดยหลวงปชา สภทโท เปนพระอปชฌายในเดอนเมษายน ๒๕๒๒ และเดนทางกลบองกฤษในเดอน ตลาคม ๒๕๒๒ โดยหลวงพอสเมโธ เปนผ ดแล ทสำานกสงฆชทเฮรส ซงเพงกอตงใหม (ปจจบนคอวดจตตวเวก)พ.ศ. ๒๕๒๖ เดนธดงคในประเทศองกฤษ และพำานกท วหารฮานแนมเปนเวลา ๒ ป พระอาจารย อมโร ไดบนทกการธดงค ๘๓๐ ไมล จาก ชทเฮรท ไปวหารฮานแนม ไวในหนงสอ

Tudong – The Long Road North

พ.ศ. ๒๕๒๘ พำานกทวดอมราวดหลายปและปฏบตหนาท เปนรองเจาอาวาสชวง ๒ ปหลงพ.ศ. ๒๕๓๓ ทานไดเดนทางไปสอนกรรมฐานท แคลฟอรเนย ๒-๓ เดอน ทกปพ.ศ. ๒๕๓๔ ทานไดยายมาจำาพรรษาทแคลฟอรเนย เพอกอตงวดอภยคร ประเทศสหรฐอเมรกาพ.ศ. ๒๕๓๖ ไดพมพหนงสอ Silent Rain ซงมบางสวน จาก Tudongพ.ศ. ๒๕๔๒ ทานไดเขยนหนงสอ The Pilgrim Kamanita (กามนตกบวาสฏฐ) เปนภาค ภาษาองกฤษพ.ศ. ๒๕๔๖ ทานไดเขยนหนงสอ Small Boat, Great Mountainพ.ศ. ๒๕๕๒ ทานไดพมพหนงสอรวมกบพระอาจารยปสนโน The Island – An Anthology of the Buddha’s Teachings on Nibbanaพ.ศ. ๒๕๕๒ ทานไดพมพหนงสอ Rain on the Nile -- talks & travels, published 2009 by Abhayagiri Monastic Foundation

พ.ศ. ๒๕๕๔ ทานไดพมพหนงสอ Finding the Missing Peace -- a primer of Buddhist meditation, published 2011 by Amaravati Publicationsการเดนทาง ทานไดเดนทางไปประเทศอนเดย เนปาลและภฐาน ตงแต เดอนมถนายน ๒๕๔๗ จนถง ๑๖ มถนายน ๒๕๔๘พ.ศ. ๒๕๓๙-๒๕๕๓ ทานเปนเจาอาวาสวดอภยคร ประเทศสหรฐอเมรกา รวมกบพระอาจารย ปสนโน๒๐ สงหาคม ๒๕๕๓ ทานเดนทางไปจำาพรรษาทวดอมราวด ประเทศองกฤษ๒๔ พฤศจกายน ๒๕๕๓ ทานไดรบการแตงตงเปนเจาอาวาสวดอมราวด สบตอจาก พระราชสเมธาจารย (หลวงพอสเมโธ)

คำ�บรรย�ยภ�พปกหนาดานใน :

แพท ฮอรเนอร กบ สตารดสท เมอ พ.ศ. ๒๕๐๙(ไมทราบชอผถาย)

ปกหลง : แพท ฮอรเนอร กบ พระอาจารย อมโร ท โอเชยนบช

ซานฟรานซสโก เดอนมนาคม พ.ศ.๒๕๔๑ (ภาพถายโดย โทน ฮลล)

แพท ฮอรเนอร กบ พระอาจารยอมโร ในสวนทบาน ในรฐเคนท (ประมาณระหวาง พ.ศ.๒๕๓๓ - พ.ศ.๒๕๔๓) มมขวาบนของภาพเปนเพงเกบของทพวกหนนาถกเนรเทศไป

"รำ�ลกซง...คว�มรกและแรงบนด�ลใจของแม"