สารบญ

หนา

๑. ขอเสนอแผนการปฏรปของคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานเศรษฐกจ เรอง เศรษฐกจการเงนฐานราก

๑.๑ หลกการและเหตผล ๑ ๑.๒ ความคบหนาหลงผานความเหนชอบจากสภาปฏรปแหงชาต ๑ ๑.๓ ขอชแจงตอความเหนของหนวยงานทเกยวของ ๒ ๑.๔ ขอเสนอตอสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ๓ ๑.๕ แนวทางการขบเคลอนในระยะตอไป ๓ ๑.๖ ประโยชนตอภาคประชาชน ๓

๒. Conceptual Design ของการปฏรปเศรษฐกจการเงนฐานราก ๔ ๓. แกไขเพมเตมรางพระราชบญญตการเงนระดบฐานราก พ.ศ. .... ๕ ๔. รายนามคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานเศรษฐกจ ๒๓

แผนการปฏรปของคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานเศรษฐกจ เรอง เศรษฐกจการเงนฐานราก

------------------ ๑. ขอเสนอแผนการปฏรปของคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานเศรษฐกจ เรอง เศรษฐกจการเงนฐานราก ๑.๑ หลกการและเหตผลของการขบเคลอนการปฏรปเศรษฐกจเรองเศรษฐกจการเงนฐานราก การเขาถงบรการทางการเงนอยางทวถงเปนเปาหมายส าคญของภาครฐ อนจะชวยสรางโอกาสทเทาเทยมกนทางดานการเงนแกประชาชน และสามารถลดความเหลอมล าทางเศรษฐกจโดยรวม อยางไรกด เนองจากองคกรการเงนระดบฐานรากทมอยในปจจบน มจ านวนไมนอยทยงใหบรการทางการเงนไดไมครบถวน ขาดความยงยนในการด าเนนการ เนนการพงพาตวบคคลเปนหลก ท าใหการบรหารจดขาดความตอเนอง สงผลตอความมนคงและยงยนดานการจดการ ดานการบรหารความเสยง และดานบญช อกท งองคกรการเงนระดบฐานรากบางสวนยงขาดสภาพความเปนนตบคคล ในชวงทผานมาหนวยงานตางๆ ทเกยวของยงไมมการบรณาการการท างานใหสอดคลองกนไดอยางกลมกลน และยงไมไดเขาไปก ากบดแลอยางใกลชด สงผลใหการพฒนาเศรษฐกจการเงนระดบฐานรากของไทยในชวงทผานมาขาดการพฒนา ประชาชนระดบฐานรากจ านวนมากจงไมสามารถเขาถงบรการทางการเงนทมคณภาพไดอยางทวถง บางสวนตองไปพงพาแหลงเงนนอกระบบทถกเอารดเอาเปรยบและปราศจากความเปนธรรม อกท งองคกรการเงนระดบฐานรากบางสวนทมอยขาดการบรหารจดการความเสยงทเหมาะสม ซงอาจเสยหายและสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจในวงกวาง นอกจากน หนายงานภาครฐโดยเฉพาะอยางยงกระทรวงการคลง ไดเหนถงความส าคญในเรองน จงไดจดท ารางแผนพฒนาระบบการเงนภาคประชาชนข น โดยแบงการพจารณาออกเปน ๓ ดาน ไดแก ครวเรอน ผใหบรการทางการเงน และบทบาทของภาครฐ เพอก าหนดทศทางในการพฒนาทชดเจน อนจะน าไปสการแกไขปญหาความเหลอมล าทางเศรษฐกจและสงคมอยางเปนรปธรรม จะเหนวาแนวทางดงกลาวเปนแนวทางทมวตถประสงคเดยวกนกบสภาขบเคลอนการปฏรปแหงชาต (สปท.) ดวยเหตน การปฏรปเศรษฐกจการเงนฐานราก จงเปนแนวทางส าคญทจะชวยลดความเหลอมล าทางเศรษฐกจ ยกระดบคณภาพชวตประชาชนในระดบฐานราก มกลไกในการวางกรอบนโยบายและการบรหารจดการทมประสทธภาพ ซงจะเปนแรงขบเคลอนทส าคญของระบบเศรษฐกจในระดบฐานราก และยงสามารถปองกนความเสยงทางการเงนทอาจเกดข นตอระบบการเงนระดบฐานรากของประเทศ น าไปสเศรษฐกจทมความมนคง มงคง ยงยน ไดในทสด ๑.๒ สถานะและความคบหนาของแผนการปฏรปเศรษฐกจการเงนฐานราก ๑.๒.๑ สภาปฏรปแหงชาตไดเลงเหนถงความส าคญของการปฏรปเศรษฐกจการเงนฐานรากเพอลดความเหลอมล าและยกระดบชวตประชาชน จงไดมมตเหนชอบท งรางรายงานเรองการปฏรปการเงนฐานราก และรางพระราชบญญตการเงนระดบฐานราก พ.ศ. …. ในวนท ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๕๘

~ ๒ ~

เพอน าเขาสกระบวนการรางกฎหมายเสนอแกสภานตบญญตแหงชาตตอไป โดยทผานมา ไดมการน าเรองสงใหคณะรฐมนตรพจารณาในวนท ๑๙ สงหาคม ๒๕๕๘ จากน นจงไดมการด าเนนการสงเรองตอไปยงหนวยงานทเกยวของเพอพจารณาตอไป ๑.๒.๒ คณะรฐมนตรมมตรบทราบขอเสนอแนะเพอการปฏรปในวนท ๘ กนยายน ๒๕๕๘ และมอบหมายใหกระทรวงการคลงเปนหนวยงานหลกในการจดประชมหารอหนวยงานทเกยวของ เพอสงขอมลแกส านกเลขาธการคณะรฐมนตรเพอพจารณาภายใน ๓๐ วน โดยกระทรวงการคลงไดจดประชมรวมกบหนวยงานทเกยวของท ง ๘ หนวยงาน ไดแก กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงอตสาหกรรม ส านกงานกองทนหมบ านและชมชนเมองแหงชาต (สทบ .) ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา (สคก.) ส านกนายกรฐมนตร (ส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตร) ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) และธนาคารออมสน เมอวนท ๒๒ กนยายน ๒๕๕๘ ซงสรปได ๒ ประเดน ดงน ๑.๒.๒.๑ ทประชมเหนดวยในหลกการและเหตผลของขอเสนอแนะเพอการปฏรประบบการเงนระดบฐานราก ทใหความส าคญกบการด าเนนการเพอลดความเหลอมล า และยกระดบคณภาพชวตของประชาชนระดบฐานรากใหไดรบบรการทางการเงนทดข นในระยะยาว มความมนคงในการฝากเงน มแหลงทนในการประกอบการ สงเสรมใหองคกรการเงนระดบฐานรากและชมชนมความเขมแขง กลายเปนแรงขบเคลอนทส าคญของระบบเศรษฐกจ มกลไกในการพฒนาอยางตอเนอง และมกรอบการก ากบดแลทเหมาะสม แตเหนวายงมบางบทบญญตในรางพระราชบญญตฯ ทยงไมชดเจนหรออาจขดแยงกบกฎหมายในปจจบน ๑.๒.๒.๒ ประเดนความซ าซอนและขดแยงกบกฎหมายทมอยในปจจบน อาทเชนพระราชบญญตกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๗ พระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ พระราชบญญตประกนวนาศภย พ.ศ. ๒๕๓๕ เชน กรณทแมขายคดเลอกลกขายทมสถานะเปนกองทนหมบานและชมชนเมองหรอสหกรณ จะท าใหลกขายทเขามามสทธในการด าเนนการบางประการทขดแยงกบพระราชบญญตกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต พ .ศ. ๒๕๔๗ และพะราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ ๑.๒.๒.๓ ประเดนความไมชดเจนของกฎหมาย เชน มไดก าหนดจ านวนกรรมการและวาระของการด ารงต าแหนงของกรรมการไว รวมท งกระบวนการไดมาซงคณะกรรมการ นอกจากน รางพระราชบญญตฯ น ไดก าหนดใหมการจดต งกองทนพฒนาระบบการเงนระดบฐานรากข นใน สศค. เพอสงเสรมและพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก แตยงขาดรายละเอยดของรปแบบ โครงสราง และการบรหารจดการกองทน ตลอดจนวตถประสงคในการใชเงนของกองทนทชดเจน ๑.๓ แนวทางการขบเคลอนการปฏรปเศรษฐกจการเงนฐานราก ๓.๑ หารอรวมกบกระทรวงการคลงและหนวยงานทเกยวของถงแนวทางการปฏรปเศรษฐกจการเงนฐานราก เพอใหเกดความชดเจนในรางกฎหมาย หนวยงานรบผดชอบ และกลไกในการขบเคลอน

~ ๓ ~

ตลอดจนการแสวงหาจดรวมระหวางแผนพฒนาระบบการเงนภาคประชาชนและรางพระราชบญญตระบบการเงนระดบฐานราก ๓.๒ จดต งคณะท างานเพอทบทวนรางพระราชบญญต ระบบการเงนฐานราก โดยมองคประกอบจากหนวยงานทเกยวของ อาท กระทรวงการคลง ธ.ก.ส. ออมสน กฤษฎกา และส านกนายกรฐมนตร ฯลฯ เพอหาขอสรปรวมกนในทกรายมาตรา ๓.๓ น าสงรางพระราชบญญตฯ ทผานกระบวนหารอและเหนชอบแลวไปยงสภานตบญญตแหงชาต เพอพจารณาออกกฎหมาย “พระราชบญญตการเงนระดบฐานราก” เพอใหมผลบงคบใชตอไป ๑.๔ ขอเสนอตอสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ เพอใหมกลไกในการพฒนาเศรษฐกจการเงนระดบฐานรากอยางตอเนองในระยะยาว และมกรอบการก ากบดแลทเหมาะสม อนจะน าไปสการลดความเหลอมล าและยกระดบคณภาพชวตของประชาชนระดบฐานรากใหไดรบบรการทางการเงนทดข นในระยะยาว มความมนคงในการฝากเงน มแหลงทนในการประกอบการ สงเสรมใหองคกรการเงนระดบฐานรากและชมชนมความเขมแขง กลายเปนแรงขบเคลอนทส าคญของระบบเศรษฐกจ คณะกรรมาธการฯ จงขอใหทประชมสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ เหนชอบกบรายงานแผนการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานเศรษฐกจเรองเศรษฐกจการเงนฐานรากฉบบน เพอน าไปสการหารอในรายละเอยดของรางพระราชบญญตการเงนระดบฐานราก พ.ศ. .... และน าไปสการยกรางและน าเสนอตอสภานตบญญตแหงชาตตอไป ๑.๕ แนวทางการขบเคลอนในระยะตอไป ๑.๕.๑ จดต งคณะท างานทบทวนรางพระราชบญญตฯ รวมกบหนวยงานทเกยวของ อาท กระทรวงการคลง ธ.ก.ส. ออมสน กฤษฎกา และส านกนายกรฐมนตร ฯลฯ เพอหาขอสรปในทกรายมาตรา ๑.๕.๒ น าสงรางพระราชบญญตฯ ทผานกระบวนหารอและเหนชอบแลวไปยงสภานตบญญตแหงชาต เพอพจารณาออกกฎหมาย “พระราชบญญตการเงนระดบฐานราก” ตอไป ๑.๖ ประโยชนตอภาคประชาชน

เมอโครงขายการเงนฐานรากเกดขนครบทกต าบลประมาณ 7,000 แหง จะเปนการเพมการเขาถงแหลงการออม ใหกบประชาชนไมนอยกวา 17.5 ลานคน (หรอประมาณต าบลละ 2,500 คน) น ามาซงเงนออมทเพมขนดวยตนเอง อยางนอยประมาณปละ 7,000 ลานบาท (ภายใตสมมตฐานการเกบออมเพยง 1 บาทตอคนตอวน) ซงภายใน 10 ป โครงขายนจะสามารถมเงนเกบออมเองไมต ากวา 70,000 ลานบาท และน าไปสการปลอยก ไดประมาณ 150,000-200,000 ลานบาท นอกจากน ยงจะชวยประหยดของชมชนในสวนทเกยวกบคาใชจายเดนทางไปสาขาธนาคารพาณชยและชวยลดภาระดอกเบยทจะตองจายใหกบนายทนนอกระบบดวย จงกลาวไดวา โครงขายการเงนฐานราก จะเปนจดเปลยนส าคญทชวยสรางความเขมแขงใหกบประชาชนในระดบฐานรากทวประเทศไทย และเปนจดเรมตนในการพฒนาประเทศอยางยงยนตอไป

~ ๔ ~

๒. Conceptual Design ของการปฏรปเศรษฐกจการเงนฐานราก

แมขายรวม ธกส. และ ออมสน

จดสรรก ำไร

บำงสวน

ท ำงำนรวมกบ

กองทนหมบำนและชมชนเมอง

ประมำณ ๘๐,๐๐๐ แหง

กองทนสจจะออมทรพย และ

กลมออมทรพยเพอกำรผลต

ประมำณ ๓๐,๐๐๐ แหง

โครงขายการเงนฐานราก ๓,๕๐๐-๗,๐๐๐ แหงทวไทยใน ๑๐ ป

มำตรฐำนระบบบญช

Program กำรธนำคำร

กำรโอนเงน (Mobile)

ควำมเปนนตบคคล

กำรกยมขำมขำย

ใหควำมรทำงกำรเงน

ชองทำงของ กอช.

แรงจงใจอนๆ

ด พอใช ปรบปรง

๓๘.๘% ๕๓.๓% ๗.๘%

จดตงสถาบนการเงนชมชน ในพนททมศกยภาพ

ตงหนวยงำนทรบผดชอบในกำรขบเคลอน

เศรษฐกจกำรเงนฐำนรำก เชน กระทรวงกำรคลง

ส ำนกงำนกองทนหมบำนฯ

ฯ

กรมพฒนำชมชน พอช.

สนบสนนโดยสมำคม

ธนำคำรไทย

ส ำนกงำนกองทนหม

บำนฯ กรมพฒ

นำชมชน

กระทรวงเก

ษตรฯ แล

ะ พอช. ท ำหนำทเปน

Incub

ators

กรมสงเสรมสหกรณและ

กรมตรวจสอบบญชสหกรณ

อนๆ

สหกรณประเภทตำงๆ

ในชมชนทวประเทศ

ประมำณ ๕,๐๐๐ แหง

เชอมโยงตอไปยง

กลมตำงๆ ในพนท

กองทนพฒนำระบบ

กำรเงนระดบฐำนรำก

พ.ร.บ

. กำรเงน

ฐำนรำก แ

บงกลมกำรออมชมชนออกเปน

Tiers ตำงๆ เพอชวยเหลอตำมควำมเหมำะสม แล

ะก ำหนดใหมองคกรกลำงท ำหนำทขบเคลอน

กระบวนกำรพฒนำ

~ ๕ ~

๓. รางพระราชบญญตการเงนระดบฐานราก พ.ศ. ....

บนทกวเคราะหสรปสาระส าคญ รางพระราชบญญตการเงนระดบฐานราก

พ.ศ. …. ......................................

๑. หลกการและเหตผล โดยทการเขาถงบรการทางการเงนอยางทวถงเปนเปาหมายส าคญของภาครฐ อนจะชวย

สรางโอกาสทเทาเทยมกนทางดานการเงนแกประชาชน ลดความเหลอมล าโดยรวมของประเทศ อยางไรกด เนองจากองคกรการเงนระดบฐานรากทมอยในปจจบนสวนมาก ยงใหบรการทางการเงนไดไมครบถวนขาดความยงยนในการด าเนนการ จากการเนนการพงพาตวบคคลเปนหลก ท าใหไมสามารถด าเนนการตอไปเมอตองเปลยนบคคลผเปนแกนน า ขาดความมนคง จากขอจ ากดดานการจดการ ดานการบรหารความเสยง และดานบญช อกทงบางสวนยงขาดสภาพความเปนนตบคคล ทงในระดบภาพรวม ภาครฐยงไมมทศทางทชดเจนในการขบเคลอนระดบนโยบายเรองนอยางตอเนอง ไมสามารถบรณาการการท างานระหวางหนวยงานใหเกดความสอดคลอง ทงยงไมไดเขาไปก ากบดแลอยางใกลชด สงผลใหการพฒนาระบบการเงนระดบฐานรากของไทยในชวงทผานมาขาดความคบหนา ประชาชนระดบฐานรากจ านวนมากไมสามารถเขาถงบรการทางการเงนทมคณภาพอยางครบถวน ตองพงพาแหลงเงนนอกระบบและถกเอาเปรยบ อกทงองคกรการเงนระดบฐานรากบางสวนมความเสยงทจะเกดความเสยหาย ซงอาจสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจในวงกวางดวยเหตน เพอลดความเหลอมล า ยกระดบคณภาพชวตประชาชนในระดบฐานราก วางกรอบนโยบายและแนวทางการด าเนนการทชดเจนส าหรบหนวยงานรฐทเกยวของ ในการสงเสรมองคกรการเงนระดบฐานรากของชมชน ใหเขมแขง เปนแรงขบเคลอนทส าคญของระบบเศรษฐกจ รวมทงเพอปองกนความเสยงทางการเงนทอาจเกดขนตอระบบการเงนระดบฐานรากของประเทศจงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

๒. สรปสาระส าคญ

รางพระราชบญญตการเงนระดบฐานราก พ.ศ. .... ประกอบดวย ๖ หมวด ๓๕ มาตรา ไดแก หมวด ๑ คณะกรรมการพฒนาระบบการเงนฐานราก หมวด ๒ แผนแมบทการพฒนาระบบการเงนฐานราก หมวด ๓ โครงขายการเงนระดบฐานราก หมวด ๔ กองทนพฒนาระบบการเงนฐานราก หมวด ๕ การก ากบดแลและความมนคงระยะยาว และหมวด ๖ บทก าหนดโทษ โดยมเปาหมายเพอพฒนาและยกระดบองคกรการเงนระดบฐานราก ซงด าเนนกจการเกยวกบการใหบรการทางดานการเงนขนพนฐานทวไป อนไดแก การรบฝากเงน การใหสนเชอ การช าระเงน การโอนเงน การเชาซอ การค าประกน หรอสวสดการชมชน อยางหนงอยางใดแกสมาชกหรอวสาหกจในชมชน ตวอยางเชน กลมออมทรพย กองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต สหกรณ สถาบนการจดการเงนทนชมชน

~ ๖ ~

กองทนซะกาต กองทนสวสดการชมชน เปนตน ใหมศกยภาพและไดมาตรฐานอนจะเออประโยชนในการเขาถงบรการทางการเงนแกประชาชนอยางทวถง และมความมนคงในการด าเนนการในระยะยาว โดยมสาระส าคญดงน

๒.๑ คณะกรรมการพฒนาระบบการเงนฐานราก ก าหนดใหมคณะกรรมการพฒนาระบบการเงนฐานราก ประกอบดวยรฐมนตรวาการ

กระทรวงการคลงเปนประธาน ผวาการธนาคารแหงประเทศไทย เลขาธการส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เลขาธการคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย อธบดกรมการพฒนาชมชน อธบดกรมสงเสรมสหกรณ อธบดกรมตรวจบญชสหกรณ ผอ านวยการส านกงานกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต ผอ านวยการธนาคารออมสน ผจดการธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ผอ านวยการสถาบนพฒนาองคกรชมชน ผแทนสมาคมธนาคารไทย เปนกรรมการโดยต าแหนง ผแทนองคกรการเงนระดบฐานราก ซงรฐมนตรแตงตงจากบคคลทไดรบการสรรหาจากตวแทนองคกรการเงนระดบฐานรากจ านวนหาคน จากภมภาคตางๆ ภาคละหนงคน เปนกรรมการ ผทมความรความเชยวชาญและประสบการณ ดานการเงนระดบฐานราก ดานการพฒนาชมชน และดานกฎหมาย ดานละหนงคน ซงรฐมนตรแตงตง จ านวนสามคน เปนกรรมการผทรงคณวฒ โดยจะตองมใชขาราชการหรอผปฏบตงานในหนวยงานของรฐ และใหผอ านวยการส านกงานเศรษฐกจการคลงเปนกรรมการและเลขานการ (รางมาตรา ๖)

คณะกรรมการมอ านาจหนาทส าคญดงตอไปน (รางมาตรา ๗) (๑) จดท าแผนแมบทการพฒนาระบบการเงนระดบฐานรากเสนอตอคณะรฐมนตรเพอ

พจารณาใหความเหนชอบ โดยประกาศในราชกจจานเบกษา (๒) ก าหนดใหธนาคารเฉพาะกจของภาครฐ ซงอาจจะมากกวาหนงแหง ท าหนาทเปนแม

ขายของโครงขายการเงนระดบฐานราก (๓) ออกระเบยบเกยวกบหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการจดตงสถาบนการเงน

ชมชนเพอเปนลกขาย โดยเนนพนททมองคกรการเงนระดบฐานรากด าเนนการอยอยางเขมแขง รวมทงออกเกณฑการเพกถอนและการพนสภาพจากการเปนลกขาย

(๔) ออกระเบยบเกยวกบหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการคดเลอกองคกรการเงนระดบฐานรากเขาเปนลกขาย รวมทงเกณฑการเพกถอนและการพนสภาพจากการเปนลกขาย

(๕) ออกระเบยบเกยวกบคณสมบตและลกษณะตองหามของสมาชกและคณะกรรมการด าเนนการของลกขาย

(๖) ก าหนดมาตรฐานคณภาพ มาตรฐานการบญช มาตรฐานการบรหารจดการความเสยง หลกเกณฑและวธการประเมนคณภาพของแมขายและลกขาย รวมทง ด าเนนการเพอเพมความมนคงและความยงยนของการด าเนนการของโครงขายการเงนระดบฐานราก

(๗) เสนอแนะตอคณะรฐมนตรและหนวยงานของรฐทเกยวของเกยวกบนโยบาย การตรากฎหมาย และการแกไขเพมเตมกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ เกยวกบการพฒนาระบบการเงน

~ ๗ ~

ระดบฐานราก ทงในสวนของโครงขายการเงนระดบฐานราก การใหบรการของธนาคารพาณชย การใหบรการของสถาบนทไมใชสถาบนการเงน ตลอดจนการใชนวตกรรมทางการเงนผานสออเลกทรอนกส รวมทงการใหความรทางการเงนแกประชาชน

(๘) ก ากบดแลใหหนวยงานทเกยวของใหมการประสานงานและด าเนนการใหเปนไปตามแผนแมบทและพระราชบญญตน รวมถงเรยกดขอมลจากหนวยงานตางๆ ตามทคณะกรรมการเหนสมควร

(๙) ก าหนดอตราสวนแบงของก าไร อนไดจากการด าเนนงานทเกยวเนองกบโครงขายการเงนระดบฐานรากไมนอยกวากงหนง เพอใหแมขายจดสรรเงนดงกลาวมาใหกบกองทนในแตละป

(๑๐) แตงตงผตรวจสอบเพอตรวจสอบและประเมนผลการบรหารจดการของลกขาย (๑๑) ตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามแผนแมบทการพฒนาระบบการเงน

ระดบฐานราก ตลอดจนความคบหนาในการพฒนาระบบและโครงขายการเงนระดบฐานราก รวมทงความเสยงทอาจเกดขนตอระบบและประชาชน

(๑๒) รายงานผลการด าเนนการ ปญหาและอปสรรค ใหคณะรฐมนตรและสาธารณชนทราบ อยางนอยปละหนงครง

(๑๓) ออกระเบยบ ขอบ งคบ ประกาศหรอค าส งเพอด าเนนการให เปนไปตามพระราชบญญตน

(๑๔) ปฏบตการอนใดตามทก าหนดในพระราชบญญตนหรอตามทคณะรฐมนตรหรอนายกรฐมนตรมอบหมาย

ท งน ในการปฏบตหนาทตามพระราชบญญตน คณะกรรมการมอ านาจแตงต งคณะอนกรรมการเพอพจารณาหรอปฏบตการอยางหนงอยางใดตามทคณะกรรมการมอบหมาย และอาจมอบหมายใหกรรมการคนหนงคนใดเปนผรบผดชอบด าเนนการอยางหนงอยางใดตามอ านาจหนาทของคณะกรรมการ หรอด าเนนการตามทคณะกรรมการมอบหมายกได (รางมาตรา ๑๒)

๒.๒ แผนแมบทการพฒนาระบบการเงนฐานราก ก าหนดใหใหคณะกรรมการด าเนนการจดท าแผนแมบทการพฒนาระบบการเงนระดบฐาน

ราก เพอบรณาการการท างานของหนวยงานตางๆ ทเกยวของ เสนอตอคณะรฐมนตรเพอพจารณาใหความเหนชอบและประกาศในราชกจจานเบกษา ทงน แผนแมบทดงกลาวอยางนอยตองมสาระส าคญประกอบดวย การสงเสรมและพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก การประเมนความเสยงของระบบการเงนระดบฐานราก และการคมครองประชาชนในระบบการเงนระดบฐานราก เปนตน (รางมาตรา ๑๓)

นอกจากนนเพอใหแผนแมบทน าไปสการปฏบต จงก าหนดใหเมอประกาศแผนแมบทในราชกจจานเบกษาแลว ใหหนวยงานของรฐมหนาทด าเนนการตามอ านาจหนาทเพอปฏบตการใหเปนไปตามแผนแมบทดงกลาว รวมทงใหคณะกรรมการมอ านาจหนาทใหค าแนะน า ประสานงาน

~ ๘ ~

หนวยงานของรฐ เพอจดท าแผนงานหรอด าเนนการอยางหนงอยางใดตามแผนแมบทเพอใหการด าเนนการบรรลวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไว (รางมาตรา ๒๔)

๒.๓ โครงขายการเงนระดบฐานราก ก าหนดใหมโครงขายการเงนระดบฐานราก โดยประกอบดวย ๒ สวนส าคญคอ แมขาย

และลกขาย โดยมรายละเอยดดงน (๑) แมขาย ก าหนดใหคณะกรรมการมอ านาจในการก าหนดใหธนาคารเฉพาะกจของภาครฐแหงใด

แหงหนงหรอหลายแหง ท าหนาทเปนแมขายของโครงขายการเงนระดบฐานราก (รางมาตรา ๑๕) โดยแมขายจะมอ านาจหนาทตางๆ ไดแก จดตงสถาบนการเงนชมชนเพอเปนลกขาย จดท าและพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศส าหรบการใหบรการทางการเงน ระบบการโอนเงน ระบบบญช หรอระบบอน พฒนาศกยภาพและความพรอมทงในดานระบบการเงน การบญชและการเสรมสรางศกยภาพของบคลากร เพอยกระดบมาตรฐานใหแกลกขาย จดท าระบบขอมล ซงรวมถงขอมลธรกรรมทางการเงนของสมาชก ตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนงานของลกขาย ทงในดานการบรหารจดการและการบรหารความเสยง เปนตน (รางมาตรา ๑๖)

นอกจากนน ในกรณทรฐบาลมอบหมายงานเพอพฒนาระบบการเงนระดบฐานรากเพมเตม ใหแมขายจดท าบญชธรกรรมนโยบายรฐเปนบญชเฉพาะ และแยกบญชดงกลาวออกจากบญชการด าเนนงานตาง ๆ ตามปกต ส าหรบการด าเนนการตามพระราชบญญตฉบบน (รางมาตรา ๑๗)

(๒) ลกขาย ก าหนดใหแมขายด าเนนการจดตงและจดทะเบยนรบรองสถาบนการเงนชมชน ในพนททม

ศกยภาพ มคณสมบตตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทคณะกรรมการก าหนดเพอเขาเปนลกขายของโครงขายการเงนระดบฐานราก (รางมาตรา ๑๘) โดยมอ านาจหนาทในการท าธรกรรมทางการเงนในเรองตางๆกบสมาชก เชน การรบฝากเงน การใหสนเชอ การเชาซอ การรบช าระเงน การโอนเงน การค าประกน กระท าการใดๆ เพอพฒนาองคความร คณภาพชวต สวสดภาพ และสวสดการของสมาชกและประชาชนในชมชน หรอด าเนนการอนๆ ตามทคณะกรรมการก าหนด (รางมาตรา ๒๐)

(๓) ระบบฐานขอมลรวม ก าหนดใหแมขายจดท าระบบฐานขอมลรวม ซงรวมถงขอมลธรกรรมทางการเงนของ

สมาชก ของลกขาย ทสามารถเขาถง เชอมโยงและตรวจสอบระหวางแมขายได โดยใหส านกงานเศรษฐกจการคลงท าหนาทเปนศนยกลางจดเกบฐานขอมลทงหมดทจดท าขน รวมทงจดท าฐานขอมลทวไป ในดานตางๆ ขององคกรการเงนระดบฐานราก ทไดรบการรบรองการจดทะเบยนเปนลกขาย เพอใชประเมนผล ตดตามและตรวจสอบ (รางมาตรา ๒๔ และ ๒๕)

๒.๔ กองทนพฒนาระบบการเงนฐานราก ก าหนดใหมกองทนพฒนาระบบการเงนระดบฐานรากในส านกงานเศรษฐกจการคลงขน

กองทนมวตถประสงคเพอเปนสงเสรมและพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก โดยมรายไดหลกของ

~ ๙ ~

กองทนจากสวนแบงก าไรอนไดจากการด าเนนงานทเกยวเนองกบโครงขายการเงนระดบฐานรากในแตละป ทงน ตามอตราทคณะกรรมการก าหนด (รางมาตรา ๒๖ วรรคหนงและวรรคสอง)

ในดานการบรหารจดการกองทน ก าหนดใหคณะกรรมการมอ านาจหนาทบรหารจดการกองทน อนมตการใชเงน ก าหนดหลกเกณฑ แนวทาง รวมทงออกระเบยบ ประกาศหรอค าสงเพอปฏบตการใหเปนไปตามวตถประสงคของกองทน (รางมาตรา ๒๖ วรรคสาม) โดยใหส านกงานเศรษฐกจการคลงเกบรกษาเงนและทรพยสนของกองทนและด าเนนการเบกจายเงนของกองทน (รางมาตรา ๒๗)

๒.๕ การก ากบดแลและความมนคงระยะยาว ก าหนดมาตรการในการก ากบดแลโครงขายการเงนระดบฐานราก โดยใหคณะกรรมการ

มอ านาจในการก าหนดระเบยบเกยวกบมาตรฐานการบญช และการบรหารจดการความเสยงของลกขาย (รางมาตรา ๒๘) โดยนอกจากก าหนดใหคณะกรรมการด าเนนการของลกขายจดท างบดล และเปดเผยงบดลและรายงานผลการด าเนนการประจ าปตอสมาชกและสาธารณชนรวมทงจดสงใหกบแมขายแลว (รางมาตรา ๒๙) ยงก าหนดใหผตรวจสอบ แมขาย หรอพนกงานเจาหนาทซงคณะกรรมการมอบหมายสามารถออกค าสงเปนหนงสอใหคณะกรรมการด าเนนการของลกขาย หรอสมาชก มาชแจงขอเทจจรงเกยวกบกจการของลกขาย หรอใหสงรายงานการประชมหรอเอกสารใดๆ ของลกขายและสมาชกทจ าเปนแกการก ากบ ดแล (รางมาตรา ๓๐) รวมทงเขาไปตรวจสอบในส านกงานของลกขายในระหวางเวลาท างานของลกขายได ทงน ใหผซงเกยวของอ านวยความสะดวกหรอชวยเหลอหรอใหค าชแจงแกผปฏบตการตามสมควร (รางมาตรา ๓๑)

ในกรณทคณะกรรมการด าเนนการของลกขายกระท าการ หรองดเวนกระท าการในการปฏบตหนาทของตน จนท าใหสญเสยผลประโยชนของลกขายหรอสมาชก หรอลกขายมขอบกพรองเกยวกบการเงน การบญช หรอกจการหรอฐานะการเงน ตามรายงานการสอบบญชหรอตามรายงานการตรวจสอบ ใหแมขายเสนอแนะใหคณะกรรมการด าเนนการของลกขายแกไขขอบกพรอง หรอระงบการปฏบตบางสวนทเปนเหตใหเกดขอบกพรองหรอเสอมเสยผลประโยชนของลกขายหรอสมาชก ทงน หากไมด าเนนการแกไขในระยะเวลาทก าหนด แมขายสามารถเสนอตอคณะกรรมการเพอใหด าเนนการเพกถอนการเปนลกขายตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทคณะกรรมการก าหนด (รางมาตรา ๓๒)

๒.๖ บทก าหนดโทษ (๑) ก าหนดหามมใหผใดใชเครองหมายหรอสญลกษณ หรอใชค าวา “สมาชกโครงขาย

การเงนระดบฐานราก” หรอค าอนใดทมความหมายในนยเดยวกนตามพระราชบญญตน โดยมไดเปนลกขาย ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหกเดอน ปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจ าทงปรบ และปรบอกตงแตวนละหนงพนถงสองพนบาทจนกวาจะไดเลกใช (รางมาตรา ๓๔)

(๒) ก าหนดใหกรณผใดไมมาชแจงขอเทจจรงหรอไมสงเอกสารเกยวกบการด าเนนงานหรอรายงานการประชมของลกขายตามค าสงของผตรวจสอบ แมขาย หร อพนกงานเจาหนาทซ ง

~ ๑๐ ~

คณะกรรมการมอบหมายตามพระราชบญญตน ตองระวางโทษปรบไมเกนหาหมนบาท (รางมาตรา ๓๕ วรรคหนง)

(๓) ก าหนดใหกรณผใดขดขวางหรอไมใหค าชแจงแก ผตรวจสอบ แมขาย หรอพนกงานเจาหนาทซงคณะกรรมการมอบหมายตามพระราชบญญตน ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงแสนบาท (รางมาตรา ๓๕ วรรคสอง)

~ ๑๑ ~

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบ (ราง) พระราชบญญตการเงนระดบฐานราก

พ.ศ. ….

หลกการ ใหมกฎหมายวาดวยการเงนระดบฐานราก

เหตผล โดยทการเขาถงบรการทางการเงนอยางทวถงเปนเปาหมายส าคญของภาครฐ อนจะชวยสรางโอกาสทเทาเทยมกนทางดานการเงนแกประชาชน ลดความเหลอมล าโดยรวมของประเทศ อยางไรกด เนองจากองคกรการเงนระดบฐานรากทมอยในปจจบนสวนมาก ยงใหบรการทางการเงนไดไมครบถวน ขาดความยงยนในการด าเนนการ จากการเนนการพงพาตวบ คคลเปนหลก ท าใหไมสามารถด าเนนการตอไปเมอตองเปลยนบคคลผเปนแกนน า ขาดความมนคง จากขอจ ากดดานการจดการ ดานการบรหารความเสยง และดานบญช อกทงบางสวนยงขาดสภาพความเปนนตบคคล ทงในระดบภาพรวม ภาครฐยงไมมทศทางทชดเจนในการขบเคลอนระดบนโยบายเรองนอยางตอเนอง ไมสามารถบรณาการการท างานระหวางหนวยงานใหเกดความสอดคลอง ทงยงไมไดเขาไปก ากบดแลอยางใกลชด สงผลใหการพฒนาระบบการเงนระดบฐานรากของไทยในชวงทผานมา จงขาดความคบหนา ประชาชนระดบฐานรากจ านวนมากไมสามารถเขาถงบรการทางการเงนทมคณภาพอยางครบถวน ตองพงพาแหลงเงนนอกระบบและถกเอาเปรยบ อกทงองคกรการเงนระดบฐานรากบางสวนมความเสยงทจะเกดความเสยหาย ซงอาจสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจในวงกวาง ดวยเหตน เพอลดความเหลอมล า ยกระดบคณภาพชวตประชาชนในระดบฐานราก วางกรอบนโยบายและแนวทางการด าเนนการทชดเจนส าหรบหนวยงานรฐทเกยวของ ในการสงเสรมองคกรการเงนระดบฐานรากของชมชน ใหเขมแขง เปนแรงขบเคลอนทส าคญของระบบเศรษฐกจ รวมทงเพอปองกนความเสยงทางการเงนทอาจเกดขนตอระบบการเงนระดบฐานรากของประเทศ จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

~ ๑๒ ~

(ราง) พระราชบญญตการเงนระดบฐานราก

พ.ศ. ....

......................................................

......................................................

...................................................... .......................................................... โดยทเปนการสมควรมกฎหมายวาดวยการเงนระดบฐานราก มาตรา ๑ พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตการเงนระดบฐานราก พ.ศ. ....” มาตรา ๒ พระราชบญญตนใหใชบงคบเมอพนก าหนดเกาสบวน นบแตวนประกาศใน

ราชกจจานเบกษาเปนตนไป มาตรา ๓ บรรดากฎหมาย กฏ และขอบงคบอนในสวนทมบญญตไวแลวในพระราชบญญต

น หรอซงขดแยงกบบทแหงพระราชบญญตน ใหใชพระราชบญญตนแทน มาตรา ๔ ในพระราชบญญตน “การเงนระดบฐานราก” หมายความวา การใหบรการทางดานการเงนขนพนฐานทวไป อน

ไดแก การรบฝากเงน การใหสนเชอ การช าระเงน การโอนเงน การประกนภยรายยอย การเชาซอ การค าประกนหรอสวสดการชมชน อยางหนงอยางใดแกสมาชกหรอวสาหกจในชมชน ทงน ตามทก าหนดในกฎกระทรวง

“องคกรการเงนระดบฐานราก” หมายความวา องคกรระดบชมชนทเรมจากการรวมตวกนของประชาชนดวยความสมครใจ บนหลกการพงพาตนเองและชวยเหลอซงกนและกน ทงในดานทน สวสดการ และการจดการ เพอด าเนนกจการเกยวกบการเงนระดบฐานราก เชน กลมออมทรพย กองทนหมบานและชมชนเมอง สหกรณ สถาบนการจดการเงนทนชมชน กองทนซะกาต กองทนสวสดการชมชน และใหหมายความรวมถงองคกรทมลกษณะเดยวกน ซงด าเนนกจการเกยวกบการเงนระดบฐานราก ทงน ตามทก าหนดในกฎกระทรวง

“โครงขายการเงนระดบฐานราก” หมายความวา โครงขาย ทประกอบไปดวย แมขาย ลกขายซงไดแก สถาบนการเงนชมชนในพนทมศกยภาพทและไดรบการรบรองการจดทะเบยนเปนลกขาย รวมทงภาคทเกยวของ ตามหลกเกณฑทคณะกรรมการประกาศก าหนด

~ ๑๓ ~

“แมขาย” หมายความวา สถาบนการเงนทสนบสนนการด าเนนการของลกขายของโครงขายการเงนระดบฐานราก ตามหลกเกณฑทคณะกรรมการประกาศก าหนด

“ลกขาย” หมายความวา สถาบนการเงนชมชนทแมขายจดตง ในพนทมศกยภาพ เขาสโครงขายการเงนระดบฐานรากและไดรบการรบรองการจดทะเบยน ตามหลกเกณฑทคณะกรรมการประกาศก าหนด

“สมาชก” หมายความวา สมาชกของลกขาย “คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก “กองทน” หมายความวา กองทนพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก “แผนแมบท” หมายความวา แผนแมบทการพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก “ผตรวจสอบ” หมายความวา ผมอ านาจตรวจสอบและเรยกดขอมลองคกรการเงนระดบ

ฐานราก ตามหลกเกณฑทคณะกรรมการประกาศก าหนด มาตรา ๕ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงรกษาการตามพระราชบญญตน และม

อ านาจออกกฎกระทรวง ระเบยบหรอประกาศเพอปฏบตการใหเปนไปตามพระราชบญญตน กฎกระทรวง ระเบยบหรอประกาศนน เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบ

ได หมวด ๑

คณะกรรมการพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก .........................................

มาตรา ๖ ใหมคณะกรรมการคณะหนงเรยกวา “คณะกรรมการพฒนาระบบการเงนระดบ ฐานราก” ประกอบดวย

(๑) รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงเปนประธาน (๒) ผวาการธนาคารแหงประเทศไทย เลขาธการส านกงานคณะกรรมการพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต เลขาธการคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย อธบดกรมการพฒนาชมชน อธบดกรมสงเสรมสหกรณ อธบดกรมตรวจบญชสหกรณ ผอ านวยการส านกงานกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต ผอ านวยการธนาคารออมสน ผจดการธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ผอ านวยการสถาบนพฒนาองคกรชมชน ผแทนสมาคมธนาคารไทย เปนกรรมการโดยต าแหนง

(๓) ผแทนองคกรการเงนระดบฐานราก ซงรฐมนตรแตงตงจากบคคลทไดรบการสรรหาจากตวแทนองคกรการเงนระดบฐานรากจ านวนหาคน จากภมภาคตางๆ ภาคละหนงคน เปนกรรมการ

(๔) ผทมความรความเชยวชาญและประสบการณ ดานการเงนระดบฐานราก ดานการพฒนาชมชน และดานกฎหมาย ดานละหนงคน ซงรฐมนตรแตงตง จ านวนสามคน เปนกรรมการผทรงคณวฒ โดยจะตองมใชขาราชการหรอผปฏบตงานในหนวยงานของรฐ

~ ๑๔ ~

ใหผอ านวยการส านกงานเศรษฐกจการคลงเปนกรรมการและเลขานการ หลกเกณฑและวธการสรรหาบคคลตาม (๓) และ (๔) เพอเสนอรฐมนตรแตงตงเปน

กรรมการในฐานะผแทนองคกรการเงนระดบฐานราก และผทรงคณวฒ ใหเปนไปตามระเบยบทรฐมนตรก าหนด

มาตรา ๗ คณะกรรมการมอ านาจหนาทดงตอไปน (๑) จดท าแผนแมบทการพฒนาระบบการเงนระดบฐานรากเสนอตอคณะรฐมนตรเพอ

พจารณาใหความเหนชอบ โดยประกาศในราชกจจานเบกษา (๒) ก าหนดใหธนาคารเฉพาะกจของภาครฐ ซงอาจจะมากกวาหนงแหง ท าหนาทเปนแม

ขายของโครงขายการเงนระดบฐานราก (๓) ออกระเบยบเกยวกบหลกเกณฑ วธการ และเงอนไข ในการจดตงสถาบนการเงน

ชมชนเพอเปนลกขาย โดยเนนพนททมองคกรการเงนระดบฐานรากด าเนนการอยอยางเขมแขง รวมทงออกเกณฑการเพกถอนและการพนสภาพจากการเปนลกขาย

(๔) ออกระเบยบเกยวกบคณสมบตและลกษณะตองหามของสมาชกและคณะกรรมการด าเนนการของลกขาย

(๕) ก าหนดมาตรฐานคณภาพ มาตรฐานการบญช มาตรฐานการบรหารจดการความเสยง หลกเกณฑและวธการประเมนคณภาพของแมขายและลกขาย รวมทง ด าเนนการเพอเพมความมนคงและความยงยนของการด าเนนการของโครงขายการเงนระดบฐานราก

(๖) การก าหนดกรอบของอตราดอกเบยประเภทตางๆ ทลกขายอาจคดจากสมาชก (๗) เสนอแนะตอคณะรฐมนตรและหนวยงานของรฐทเกยวของเกยวกบนโยบาย การตรา

กฎหมาย และการแกไขเพมเตมกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ เกยวกบการพฒนาระบบการเงนระดบ ฐานราก ทงในสวนของโครงขายการเงนระดบฐานราก การใหบรการของธนาคารพาณชย การใหบรการของสถาบนทไมใชสถาบนการเงน ตลอดจนการใชนวตกรรมทางการเงนผานสออเลกทรอนกส รวมทงการใหความรทางการเงนแกประชาชน

(๘) ก ากบดแลใหหนวยงานทเกยวของใหมการประสานงานและด าเนนการใหเปนไปตามแผนแมบทและพระราชบญญตน รวมถงเรยกดขอมลจากหนวยงานตางๆ ตามทคณะกรรมการเหนสมควร

(๙) ก าหนดอตราสวนแบงของก าไร อนไดจากการด าเนนงานทเกยวเนองกบโครงขายการเงนระดบฐานรากไมนอยกวากงหนง เพอใหแมขายจดสรรเงนดงกลาวมาใหกบกองทนในแตละป

(๑๐) แตงตงผตรวจสอบ เพอตรวจสอบและประเมนผลการบรหารจดการของลกขาย (๑๑) ตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามแผนแมบทการพฒนาระบบการเงนระดบ

ฐานราก ตลอดจนความคบหนาในการพฒนาระบบและโครงขายการเงนระดบฐานราก รวมทงความเสยง ทอาจเกดขนตอระบบและประชาชน

~ ๑๕ ~

(๑๒) รายงานผลการด าเนนการ ปญหาและอปสรรค ใหคณะรฐมนตรและสาธารณชนทราบ อยางนอยปละหนงครง

(๑๓) ออกระเบ ยบ ขอบ งคบ ประกาศหรอค าส ง เพ อด าเนนการให เปน ไปตามพระราชบญญตน

(๑๔) ปฏบตการอนใดตามทก าหนดในพระราชบญญตนหรอตามทคณะรฐมนตรหรอนายกรฐมนตรมอบหมาย

มาตรา ๘ กรรมการ ตามมาตรา ๖ (๓) และ ๖ (๔) ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม

ดงตอไปน (๑) มสญชาตไทย (๒) มอายไมต ากวาสามสบหาปบรบรณ (๓) ไมเปนบคคลวกลจรตหรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบ (๔) ไมเปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ (๕) ไมเปนบคคลลมละลาย หรอไมเคยเปนบคคลลมละลายทจรต (๖) ไมเคยไดรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคก เวนแตเปนโทษส าหรบ

ความผดทไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ (๗) ไมเคยตองค าพพากษาหรอค าสงของศาลใหทรพยสนตกเปนของแผนดนเพราะร ารวย

ผดปกตหรอมทรพยสนเพมขนผดปกต (๘) ไมเปนผด ารงต าแหนงทางการเมอง สมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน

กรรมการหรอผด ารงต าแหนงซงรบผดชอบการบรหารพรรคการเมอง ทปรกษาหรอเจาหนาทพรรคการเมอง

(๙) ไมเคยถกไลออก ปลดออก หรอใหออกจากองคกรเพราะทจรตตอหนาท มาตรา ๙ กรรมการ ตามมาตรา ๖ (๓) และ ๖ (๔) มวาระอยในต าแหนงคราวละสป และ

อาจไดรบการแตงตงอกได แตจะด ารงต าแหนงไดไมเกนสองวาระ ในกรณทกรรมการพนจากต าแหนงตามวาระ แตยงมไดแตงตงกรรมการขนใหม ให

กรรมการผนนปฏบตหนาทไปพลางกอนจนกวาจะไดแตงตงกรรมการคนใหม ซงตองแตงตงภายในหนงรอยยสบวน

มาตรา ๑๐ นอกจากการพนจากต าแหนงตามวาระกรรมการ ตามมาตรา ๖ (๓) และ ๖

(๔) พนจากต าแหนง เมอ (๑) ตาย (๒) ลาออก

~ ๑๖ ~

(๓) เปนผขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา ๘ (๔) คณะรฐมนตรใหออกเพราะมความประพฤตเสอมเสย บกพรอง หรอไมสจรตตอหนาท

หรอหยอนความสามารถ ในกรณทกรรมการตามมาตรา ๖ (๓) และ ๖ (๔) พนจากต าแหนงกอนครบวาระ ให

ด าเนนการสรรหาตามความในมาตรา ๖ ใหแลวเสรจภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทกรรมการนนพนจากต าแหนง เวนแตวาระการด ารงต าแหนงของกรรมการจะเหลอไมถงหนงรอยยสบวน จะไมด าเนนการสรรหากรรมการขนใหมแทนต าแหนงทวางกได

ใหผไดรบการสรรหาอยในต าแหนงเทากบวาระทเหลออยของกรรมการซงตนแทน มาตรา ๑๑ การประชมของคณะกรรมการตองมกรรมการมาประชมไมนอยกวากงหนงของ

จ านวนกรรมการทงหมดจงจะเปนองคประชม ถาประธานกรรมการไมมาประชมหรอไมอาจปฏบตหนาทได ใหรองประธานกรรมการคนท

หนงเปนประธานในทประชม ถารองประธานกรรมการคนทหนงไมมาประชมหรอไมอาจปฏบตหนาทได ใหรองประธานกรรมการคนทสองเปนประธานในทประชม ถารองประธานกรรมการทงสองไมมาประชมหรอไมอาจปฏบตหนาทไดใหรองประธานกรรมการคนทสามเปนประธานในทประชม ถารองประธานกรรมการทงสามไมมาประชมหรอไมอาจปฏบตหนาทได ใหทประชมเลอกกรรมการคนหนงเปนประธานในทประชม

ในการปฏบตหนาท ประธานกรรมการหรอกรรมการผใดมสวนไดเสยโดยตรงหรอโดยออมในเรองทคณะกรรมการพจารณา ใหประธานกรรมการหรอกรรมการผนนแจงใหทประชมทราบและใหทประชมพจารณาวากรรมการผนนสมควรจะอยในทประชมและหรอมมตในการประชมเรองนนไดหรอไม ทงน ตามระเบยบทคณะกรรมการก าหนด

การวนจฉยชขาดของทประชมใหถอเสยงขางมาก กรรมการคนหนงใหมเสยงหนงในการลงคะแนน ถาคะแนนเสยงเทากนใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด

มาตรา ๑๒ เพอปฏบตการใหเปนไปตามพระราชบญญตน คณะกรรมการมอ านาจแตงตง

คณะอนกรรมการเพอพจารณาหรอปฏบตการอยางหนงอยางใดตามทคณะกรรมการมอบหมาย และอาจมอบหมายใหกรรมการคนหนงคนใดเปนผรบผดชอบด าเนนการอยางหนงอยางใดตามอ านาจหนาทของคณะกรรมการ หรอด าเนนการตามทคณะกรรมการมอบหมายกได

การประชมคณะอนกรรมการใหน ามาตรา ๑๑ มาใชบงคบโดยอนโลม

หมวด ๒ แผนแมบทการพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก

~ ๑๗ ~

......................................... มาตรา ๑๓ ใหคณะกรรมการ ด าเนนการจดท าแผนแมบทการพฒนาระบบการเงนระดบ

ฐานราก เพอบรณาการการท างานของหนวยงานตางๆ ทเกยวของ เสนอตอคณะรฐมนตรเพอพจารณาใหความเหนชอบและประกาศในราชกจจานเบกษา

แผนแมบทตามวรรคหนงเปนแผนสป อยางนอยตองประกอบดวย (๑) การสงเสรมและพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก (๒) การประเมนความเสยงของระบบการเงนระดบฐานราก (๓) การคมครองประชาชนในระบบการเงนระดบฐานราก การจดท าแผนแมบทตามวรรคหนงจะตองจดใหหนวยงานทเกยวของ ผมสวนไดเสยและ

ประชาชนมสวนรวมดวย มาตรา ๑๔ เมอไดประกาศแผนแมบทในราชกจจานเบกษาแลว ใหหนวยงานของรฐม

หนาทด าเนนการตามอ านาจหนาทเพอปฏบตการใหเปนไปตามทก าหนดไว ใหคณะกรรมการมอ านาจหนาทใหค าแนะน า ประสานงานหนวยงานของรฐ เพอจดท าแผนงาน

หรอด าเนนการอยางหนงอยางใดตามแผนแมบทเพอใหการด าเนนการบรรลวตถประสงคและเปาหมายทก าหนด

หมวด ๓

โครงขายการเงนระดบฐานราก .........................................

สวนท ๑ แมขาย

......................................... มาตรา ๑๕ ใหคณะกรรมการก าหนดใหธนาคารเฉพาะกจของภาครฐ ซงอาจจะมากกวา

หน งแหง ท าหนาท เปนแมขายของโครงขายการเงนระดบฐานราก และมอ านาจหนาทตามทคณะกรรมการก าหนด

มาตรา ๑๖ ใหแมขายมอ านาจและหนาท ดงน (๑) จดตงสถาบนการเงนชมชนเพอเขาเปนลกขาย โดยเนนพนททมองคกรการเงนระดบ

ฐานรากด าเนนการอยางเขมแขง ทงน ตามหลกเกณฑทคณะกรรมการประกาศก าหนด (๒) จดท าและพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศส าหรบการใหบรการทางการเงน ระบบ

การโอนเงน ระบบบญช หรอระบบอนใดทจ าเปน

~ ๑๘ ~

(๓) พฒนาศกยภาพและความพรอม ทงในดานระบบการเงน การบญช และการเสรมสรางศกยภาพของบคลากร เพอยกระดบมาตรฐานใหแกลกขาย

(๔) ใหบรการทางการเงนแกลกขาย (๕) เปนตวกลางในการท าธรกรรมทางการเงนระหวางลกขาย (๖) จดท าระบบขอมล ซงรวมถงขอมลธรกรรมทางการเงนของสมาชก (๗) ตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนงานของลกขาย ทงในดานการบรหารจดการ

และการบรหารความเสยง และจดท ารายงานสงคณะกรรมการ (๘) ประเมนผลเพอทบทวนการรบรองการจดทะเบยนการเปนลกขายทกสามป (๙) ด าเนนการเพกถอนการเปนลกขาย ตามระเบยบในมาตรา ๗ (๓) (๑๐) ปฏบตการอนตามทคณะกรรมการมอบหมาย กรณทแมขายมมากกวาหนงแหง ใหแมขายมอ านาจในการเชอมโยงและเขาถงขอมลตาม

(๖) และตรวจสอบขอมลธรกรรมทางการเงนของลกขายและสมาชก ตามหลกเกณฑและวธการทคณะกรรมการประกาศก าหนด

มาตรา ๑๗ ใหแมขายจดท าบญชธรกรรมนโยบายรฐเปนบญชเฉพาะ และแยกบญชดงกลาว

ออกจากบญชการด าเนนงานตาง ๆ ตามปกต ส าหรบการด าเนนการตามพระราชบญญตฉบบน และส าหรบนโยบายทรฐบาลอาจมอบหมายเพมเตม เพอพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก

ทงน ในแตละป ใหแมขายด าเนนการจดสรรสวนแบงของก าไรอนไดจากการด าเนนงานทเกยวเนองกบโครงขายการเงนระดบฐานรากตามอตราทคณะกรรมการก าหนดในมาตรา ๗ (๘) ใหกบกองทน

สวนท ๒ ลกขาย

......................................... มาตรา ๑๘ สถาบนการเงนชมชนทแมขายจดตงขนตามมาตรา ๑๖(๑) ไดรบการรบรอง

การจดทะเบยน ใหถอเปนลกขายและมฐานะเปนนตบคคลตามพระราชบญญตน โดยมวตถประสงคเพอใหบรการทางดานการเงนระดบฐานรากแกสมาชก

มาตรา ๑๙ ทนหรอทรพยสนในการด าเนนการของลกขายประกอบดวย

(๑) เงนทสมาชกน ามาลงหนหรอฝากไวกบลกขาย ตามระเบยบทคณะกรรมการประกาศก าหนด

(๒) เงนหรอทรพยสนอนทลกขายไดรบบรจาคโดยปราศจากเงอนไขหรอขอผกพนใดๆ (๓) ดอกผล รายได หรอผลประโยชนทเกดจากเงนหรอทรพยสนของลกขาย

~ ๑๙ ~

มาตรา ๒๐ ใหลกขายมอ านาจหนาทในการท าธรกรรมทางการเงนกบสมาชก ได ดงน (๑) การรบฝากเงน (๒) การใหสนเชอ (๓) การเชาซอ (๔) การรบช าระเงน (๕) การโอนเงน (๖) การค าประกน (๗) การรบจ านอง (๘) กระท าการใดๆ เพอพฒนาองคความร คณภาพชวต สวสดภาพ และสวสดการของ

สมาชกและประชาชนในชมชน (๙) อนๆ ตามทคณะกรรมการก าหนด มาตรา ๒๑ สมาชกและคณะกรรมการด าเนนการของลกขาย ตองเปนผมคณสมบตและไม

มลกษณะตองหามตามระเบยบทคณะกรรมการประกาศก าหนด มาตรา ๒๒ สถาบนการเงนชมชนซงไดรบการรบรองการจดทะเบยนเปนลกขาย หากไม

ประสงคเปนลกขายอกตอไป ใหยนค าขอยกเลกการจดทะเบยนตอแมขาย ทงน ตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไขทคณะกรรมการประกาศก าหนด ตามความในมาตรา ๗ (๓) เมอแมขายไดใหความเหนชอบการขอยกเลกการจดทะเบยนแลว ใหถอวาการเปนลกขาย เปนอนสนสดลง

มาตรา ๒๓ เมอสถาบนการเงนชมชนถกเพกถอนการเปนลกขาย หรอขอยกเลกการเปนลก

ขาย ตามมาตรา ๒๒ ใหถอวาการเปนนตบคคลภายใตพระราชบญญตนเปนอนสนสดลง ทงน การด าเนนการช าระบญชใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไขทคณะกรรมการ

ประกาศก าหนด

สวนท ๓ ระบบฐานขอมลรวม

......................................... มาตรา ๒๔ ใหแมขายจดท าระบบฐานขอมลรวม ซงรวมถงขอมลธรกรรมทางการเงนของ

สมาชก ของลกขาย ทสามารถเขาถง เชอมโยงและตรวจสอบระหวางแมขายได โดยใหหนวยงานทเปนเลขานการตามพระราชบญญตน ท าหนาทเปนศนยกลางจดเกบฐานขอมลทงหมดทจดท าขนตามมาตรา ๑๖ (๖)

~ ๒๐ ~

มาตรา ๒๕ ใหหนวยงานทเปนเลขานการพระราชบญญตน จดท าฐานขอมลทวไป ในดาน

ตางๆ ขององคกรการเงนระดบฐานราก รวมทงสถาบนการเงนชมชนทไดรบการรบรองการจดทะเบยนเปนลกขาย เพอใชประเมนผล ตดตามและตรวจสอบ ตามมาตรา ๑๖ (๗)

หมวด ๔

กองทนพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก .........................................

มาตรา ๒๖ ใหจดตงกองทนขนกองทนหนงเรยกวา “กองทนพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก” ในส านกงานเศรษฐกจการคลง มวตถประสงคเพอเปนสงเสรมและพฒนาระบบการเงนระดบฐานราก

กองทนประกอบดวยเงนและทรพยสนดงตอไปน (๑) สวนแบงก าไรอนไดจากการด าเนนงานทเกยวเนองกบโครงขายการเงนระดบฐานราก

ในแตละปตามมาตรา ๗ (๘) (๒) ดอกผลและผลประโยชนทเกดจากกองทน (๓) รายไดทเกดจากการด าเนนงานของกองทน (๔) เงนหรอทรพยสนทมผอทศให ใหคณะกรรมการมอ านาจหนาทบรหารจดการกองทน อนมตการใชเงน ก าหนดหลกเกณฑ

แนวทาง รวมทงออกระเบยบ ประกาศหรอค าสงเพอปฏบตการใหเปนไปตามวตถประสงคของกองทน มาตรา ๒๗ ใหส านกงานเศรษฐกจการคลงเกบรกษาเงนและทรพยสนของกองทนและ

ด าเนนการเบกจายเงนของกองทนตามพระราชบญญตน โดยจดใหมระบบการบญชทเหมาะสมแกกจการ การรบเงน การจายเงน การเกบรกษาเงน การจดหาผลประโยชน การจดการทรพยสนของ

กองทน การจดท างบดล การบญชและการสอบบญช ใหเปนไปตามระเบยบทรฐมนตรก าหนด โดยความเหนชอบของคณะกรรมการ

หมวด ๕

การก ากบดแล และความมนคงทางการเงนระยะยาว .........................................

มาตรา ๒๘ มาตรฐานการบญช และการบรหารจดการความเสยงของลกขาย ใหเปนไปตามระเบยบทคณะกรรมการก าหนด

~ ๒๑ ~

มาตรา ๒๙ ทกป ใหคณะกรรมการด าเนนการของลกขายจดท างบดลอยางนอยครงหนง เปดเผยงบดลและรายงานผลการด าเนนการประจ าปตอสมาชกและสาธารณชน รวมทงจดสงใหกบแมขาย ตามระเบยบทคณะกรรมการประกาศก าหนด

ทงน ใหแมขายด าเนนการประเมนมาตรฐานการใหบรการ คณภาพ ตลอดจนความเสยงของ ลกขายและโครงขายการเงนระดบฐานรากเปนประจ าทกป และแจงผลการประเมนพรอมขอเสนอแนะใหกบคณะกรรมการ ลกขายและสมาชกทราบ

มาตรา ๓๐ ผตรวจสอบ แมขาย หรอพนกงานเจาหนาทซงคณะกรรมการมอบหมายตาม

พระราชบญญตน มอ านาจออกค าสงเปนหนงสอใหคณะกรรมการด าเนนการของลกขาย หรอสมาชก มาชแจงขอเทจจรงเกยวกบกจการของลกขาย หรอใหสงรายงานการประชมหรอเอกสารใดๆ ของลกขายและสมาชกทจ าเปนแกการก ากบดแลตามพระราชบญญตนได

มาตรา ๓๑ เพอปฏบตการตามพระราชบญญตน ให ผตรวจสอบ แมขาย หรอพนกงาน

เจาหนาทซงคณะกรรมการมอบหมาย มอ านาจเขาไปตรวจสอบในส านกงานของลกขายในระหวางเวลาท างานของลกขายได และใหผซงเกยวของอ านวยความสะดวกหรอชวยเหลอหรอใหค าชแจงแกผปฏบตการตามสมควร

ใหผปฏบตการตามวรรคหนง แสดงบตรประจ าตวตอผทเกยวของ บตรประจ าตวตามวรรคสอง ใหเปนไปตามแบบทรฐมนตรก าหนด มาตรา ๓๒ ผตรวจสอบ แมขาย หรอพนกงานเจาหนาทซงคณะกรรมการมอบหมายตาม

พระราชบญญตน มอ านาจหนาทตรวจสอบกจการและฐานะการเงนของลกขายตามทคณะกรรมการก าหนด เมอตรวจสอบแลวใหเสนอรายงานการตรวจสอบตอคณะกรรมการ

มาตรา ๓๓ ในกรณทคณะกรรมการด าเนนการของลกขายกระท าการ หรองดเวนกระท า

การในการปฏบตหนาทของตน จนท าใหสญเสยผลประโยชนของลกขายหรอสมาชก หรอลกขายมขอบกพรองเกยวกบการเงน การบญช หรอกจการหรอฐานะการเงน ตามรายงานการสอบบญชหรอตามรายงานการตรวจสอบ ใหแมขายเสนอแนะใหคณะกรรมการด าเนนการของลกขายแกไขขอบกพรอง หรอระงบการปฏบตบางสวนทเปนเหตใหเกดขอบกพรองหรอเสอมเสยผลประโยชนของลกขายหรอสมาชก ทงน หากไมด าเนนการแกไขในระยะเวลาทก าหนด แมขายสามารถเสนอตอคณะกรรมการเพอใหด าเนนการเพกถอนการเปนลกขายตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทคณะกรรมการก าหนดไวตามอ านาจในมาตรา ๗ (๓) และมาตรา ๒๓

หากลกขายไมเหนดวยกบการเพกถอนตามวรรคหนง ใหมสทธอทธรณตอคณะกรรมการภายในหกสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอแจง

~ ๒๒ ~

หมวด ๖ บทก าหนดโทษ

......................................... มาตรา ๓๔ ผใดใชเครองหมายหรอสญลกษณ หรอใชค าวา “สมาชกโครงขายการเงน

ระดบ ฐานราก” หรอค าอนใดทมความหมายในนยเดยวกนตามพระราชบญญตน โดยมไดเปนลกขาย ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหกเดอน ปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจ าทงปรบ และปรบอกตงแตวนละหนงพนถงสองพนบาทจนกวาจะไดเลกใช

มาตรา ๓๕ ผใดไมมาชแจงขอเทจจรงหรอไมสงเอกสารเกยวกบการด าเนนงานหรอ

รายงานการประชมของลกขายตามค าสงของผตรวจสอบ แมขาย หรอพนกงานเจาหนาทซ งคณะกรรมการมอบหมายตามพระราชบญญตน ตองระวางโทษปรบไมเกนหาหมนบาท

ผ ใดขดขวางหรอไมใหค าชแจงแก ผตรวจสอบ แมขาย หรอพนกงานเจาหนาทซ งคณะกรรมการมอบหมายตามพระราชบญญตน ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงแสนบาท ผรบสนองพระบรมราชโองการ ........................................... นายกรฐมนตร

~ ๒๓ ~

๔. คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานเศรษฐกจ (๑) นายสถตย ลมพงศพนธ ประธานกรรมาธการ (๒) นายรงสรรค ศรวรศาสตร รองประธานกรรมาธการ คนทหนง (๓) นายคณสสร นาวานเคราะห รองประธานกรรมาธการ คนทสอง (๔) นายทวศกด กออนนตกล รองประธานกรรมาธการ คนทสาม (๕) พลเอก วชต ยาทพย ทปรกษากรรมาธการ (๖) นายปตพงศ พงบญ ณ อยธยา ทปรกษากรรมาธการ (๗) นายมน เลยวไพโรจน ทปรกษากรรมาธการ (๘) นายสนตศกย จรญ งามพเชษฐ ทปรกษากรรมาธการ (๙) นายสมชย ฤชพนธ โฆษกกรรมาธการ (๑๐) นายกฤษฎา จนะวจารณะ ผชวยโฆษกกรรมาธการ (๑๑) นายกลนท สารสน กรรมาธการ (๑๒) นายเฉลมศกด อบสวรรณ กรรมาธการ (๑๓) นายชชาต อนสวาง กรรมาธการ (๑๔) นายชศกด เกว กรรมาธการ (๑๕) นายดสต ลลาภทรพนธ กรรมาธการ (๑๖) พนเอก ธนศกด มตรภานนท กรรมาธการ (๑๗) นายธเนศพล ธนบณยวฒน กรรมาธการ (๑๘) นายเลศวโรจน โกวฒนะ กรรมาธการ (๑๙) นายสนธรตน สนธจรวงศ กรรมาธการ (๒๐) นายสวฒน จราพนธ กรรมาธการ (๒๑) นางอรมน ทรพยทวธรรม กรรมาธการ (๒๒) นายกอบศกด ภตระกล เลขานการกรรมาธการ (๒๓) นางปทมา เธยรวศษฎสกล ผชวยเลขานการกรรมาธการ