การจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหาร สวนตาบลบางนาผง 

  

      

นลน บญเจษฎารกษ 

        

 วชาคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม) คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร 

2554

 

 

บทคดยอ 

ชอวชาคนควาอสระ การจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ชอผเขยน นางสาวนลน บญเจษฎารกษ ชอปรญญา หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม) ปการศกษา 2554

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาสถานการณปญหานาเสยชมชนใน

ปจจบนและแนวทางการจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ การศกษานเปนการวจยเชงคณภาพ โดยใชวธการสมภาษณเชงลกกบผนาชมชน และผประกอบการในตลาดนาบางนาผง และวธการสงเกตการณการบรหารจดการและกลมเปาหมาย คอ ประชาชนในชมชน และทาการศกษาขอมลทวไป ขอมลทางกายภาพ และงานวจยทเกยวของ ผลการศกษาพบวา ปญหานาเสยของชมชนบางนาผง เกดจากนาทงจากการอปโภคและบรโภค เชน นาจากการซกลางและการทาครวจากครวเรอน จดทยงแกไขไมไดคอ บรเวณใตถนบานทมนาเนาขงอย สวนนาเสยจากฝงตรงขามแมนาเจาพระยา คอ เขตบางนาและเขตคลองเตยทมโรงงานอตสาหกรรมจานวนมาก การจดการนาเสยขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ไดแก การขดลอกรองนาสาธารณะ ตดตงถงกรองหรอถงดกไขมนอยางงายในครวเรอน ใชนาหมกจลนทรย (EM) จดสถานทลางภาชนะรวมโดยตดตงบอดกไขมนตามจดตางๆ บรเวณตลาดนา องคการบรหารสวนตาบลบางนาผงมการบรหารจดการนาเสย คอ ความรวมมอของคนในชมชน การประสานกบหนวยงานภายนอก การรวมกลมเยาวชน การจดเกบคาธรรมเนยม องคการบรหารสวนตาบลจดทาโครงการบาบดเจาพระยา 84 พรรษาเทดไทองคราชน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว และโครงการตดตงบอดกไขมนตามจดตางๆ ภายในบรเวณตลาดนา เปนโครงการการจดการนาเสย มงเนนการมสวนรวมของประชาชน เพอการบรหารจดการนาเสยใหประสบผลสาเรจ

 

 

ABSTRACT

Title of Research Paper The proper of wastewater management of Bang Nam Pheung subdistrict administrative organization.

Author Miss Nalinee Bunjesadaruk Degree Master of Science (Environmental Management) Year 2011

This study aims to study situations and problems of domestic wastewater and to

investigate approach for wastewater management of Bang Nam Pheung subdistrict Administrative Organization Phrapradaeng district, Samutprakan Province. Data collection using in-depth interviews of a leader of Bang Nam Pheung subdistrict Administrative Organization, community leaders and merchants and observation of wastewater management from the target group was carried out. The results showed that wastewater from Bang Nam Pheung subdistrict resulted from the effluent from households and floating market, for example, washing and cooking facilities of household. In addition, there have been problems from the basement of houses trapped by sewage and wastewater from industries in the opposite side of the Chao Phraya River and an area of Bangna and Khong Toei district that need to be managed.

The wastewater management of Bang Nam Pheung subdistrict Administrative Organization is done by scraping public water course, providing tank filters or simple household grease traps, using Effective Microorganisms (EM), placing containers for cleaning and trapping grease in various spots in the market. The methods of wastewater management of Bang Nam Pheung subdistrict Administrative Organization involve collaborating people in the community and youth, coordinating with external agencies and collecting garbage collection fee. In addition, Bang Nam Pheung

(4) 

 

subdistrict Administrative Organization carries out a project of wastewater treatment on King’s birthday and a project of installing of grease trapping in various spots in the market. It can be said that participation of people is a key role for wastewater treatment.  

กตตกรรมประกาศ 

 

การศกษาคนควาอสระเรอง การจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง สาเรจลลวงไดเนองมาจากไดรบความชวยเหลอในการใหขอมล คาปรกษา ขอแนะนา และความคดเหนจากบคคลหลายทาน โดยเฉพาะอยางยง ผบรหารองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ผนาชมชน และผประกอบการรานคาในตลาดนาบางนาผงทกทานทกรณาใหความรวมมอในการใหสมภาษณ ซงทาใหการศกษาครงนมความสมบรณมากขน

ขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร. วสาขา ภจนดา ผซงเปนอาจารยทปรกษา ทไดกรณาสละเวลาใหคาปรกษา ขอชแนะ ขอแนะนา และขอคดเหนทเปนประโยชนตอการศกษา รวมทงการพจาณาและตรวจสอบใหถกตองสมบรณยงขน ขอขอบพระคณ คณาจารย ทกทานแหงสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ทไดถายทอด และสรางความรใหแกผเขยน และขอขอบพระคณเจาหนาทของคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอมทกทานทไดใหความชวยเหลอในเรองตางๆ ทเกยวของในการศกษาเปนอยางด ขอขอบคณเพอนๆ และนองๆ ทกคน สาหรบกาลงใจและความชวยเหลอทมใหมาโดยตลอด

  ทายสดขอขอบพระคณและขอมอบความสาเรจทงหมดแด คณสวมตรและคณจนทรเพญ บญเจษฎารกษ ซงเปนคณพอและคณแมทชวยสงเสรม สนบสนน และเปนกาลงใจตลอดมา จนทาใหการศกษาครงนประสบผลสาเรจไดตามทตงใจ 

 นลน บญเจษฎารกษ ธนวาคม 2554 

สารบญ 

 

หนา 

 

บทคดยอ (2) ABSTRACT (3) กตตกรรมประกาศ (5) สารบญ (6) สารบญตาราง (8) สารบญภาพ (9)

 

บทท 1 บทนา 1 1.1 ทมาและความสาคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา 3 1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4 1.4 ขอบเขตการศกษา 4 บทท 2 ทบทวนวรรณกรรม 5 2.1 องคการบรหารสวนตาบล 5 2.2 ขอมลทวไปขององคการบรการสวนตาบลบางนาผง 15 2.3 หลกการจดการนาเสย 17 2.4 งานวจยทเกยวของ 29 บทท 3 วธการศกษา 33 3.1 วธการศกษา 33 3.2 กรอบแนวคด 33 3.3 กลมผใหขอมลสาคญ 35

(7) 

 

3.4 ขอมลทใชในการศกษา 35 3.5 เครองมอทใชในการศกษา 36 3.6 การเกบรวบรวมขอมล 37 3.7 การวเคราะหขอมล 37 บทท 4 ผลการศกษา 38 4.1 สภาพทวไปของชมชน 38 4.2 สถานการณปญหานาเสย 46 4.3 การบรหารจดการนาเสย 48 4.4 โครงการและกจกรรม 54 4.5 การมสวนรวมของประชาชน 62 4.6 ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ 63 บทท 5 สรปผลการศกษา และขอเสนอแนะ 65 5.1 สรปผลการศกษา 65 5.2 อภปรายผลการศกษา 68 5.3 ขอเสนอแนะ 70 บรรณานกรม 72 ภาคผนวก

ก แบบสมภาษณผนาชมชน / ประชาชน 76 ข ภาพการบาบดนาเสยตามแนวพระราชดาร 80 

ประวตผเขยน 84

สารบญตาราง 

 ตารางท หนา  

2.1 จานวนสมาชกสภาองคการบรหารสวนตาบลตอจานวนหมบาน 7

สารบญภาพ 

 ภาพท หนา 

2.1 โครงสรางองคการบรหารสวนตาบล 8 2.2 รปแบบการจดการนาเสยชมชน 25 3.1 กรอบแนวคดในการศกษา 34 4.1 แผนทบางกะเจา พนทอนรกษสเขยวของสมทรปราการทถกลอมรอบดวย 39

กรงเทพฯ และเปนทตงของตลาดนาบางนาผง 4.2 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 40 4.3 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 40 4.4 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 41 4.5 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 41 4.6 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 42 4.7 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 42 4.8 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 43 4.9 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 43 4.10 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 44 4.11 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 44 4.12 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 45 4.13 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง 45 4.14 ททาการบรหารสวนตาบลบางนาผง 46 4.15 บรเวณทมนาเนาขงใตถนบาน 47 4.16 การขดลอกรองนาสาธารณะ 48 4.17 คลองบางนาผง บรเวณทางเขาตลาดนาบางนาผง 49 4.18 อปกรณสาธตถงดกไขมน มลนธชยพฒนา 50 4.20 ถงนาหมกจลนทรยทชาวบานผลตเองจากขยะในชมชน 51 4.21 ภาพการคดแยกขยะบรเวณตลาดนาบางนาผง 52 4.22 แผนภาพการบรหารขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง 53

(10) 

 

4.23 ภาพบรรยากาศงานโครงการบาบดเจาพระยา 84 พรรษา เทดไทองคราชน 55 4.24 ภาพการเปดงานโครงการบาบดเจาพระยา 84 พรรษา เทดไทองคราชน 56 4.25 ภาพรถบรรจนาหมกจลนทรย (EM) ขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง 56 4.26 ภาพผรวมงานรบแจกลกบอลจลนทรยเพอนาไปขวางในแมนาเจาพระยา 57 4.27 ภาพนาหมกจลนทรยบรรจใสขวดไวรอแจกใหผเขารวมงานเพอเทลงผวนา 57 แมนาเจาพระยา 4.28 ภาพผเขารวมงานลงเรอกองทพเรอ เพอนาลกบอลจลนทรยไปโยนบรเวณ 58 กลางแมนาเจาพระยา 4.29 ภาพเจาหนาทรวมกนฉดนาหมกจลนทรยลงในแมนาเจาพระยา 58 4.30 ภาพผเขารวมงานชวนกนเทนาหมกจลนทรยลงบนผวนา 59 4.31 ปายโครงการธนาคารกสกรไทย มอบบอดกไขมนตามจดตางๆในตลาด 60 4.32 ภาพการตดตงถงดกไขมน บรเวณรอบๆ ตลาดนาบางนาผง 60 4.33 ภาพบอดกไขมนและจดลางภาชนะรวม เมอตดตงเรยบรอยแลว 61 4.34 ภาพประชาชนและเยาวชนของชมชนบางนาผงเขารวมกจกรรม 62

 

บทท 1 

 บทนา 

  

1.1 ทมาและความสาคญของปญหา โลกของเราประกอบขนดวยพนดนและพนนา โดยสวนทเปนผนนานน มอยประมาณ 3

สวน (75%) และเปนพนดน 1 สวน (25%) นามความสาคญอยางยงกบชวตของพชและสตวบนโลกรวมทงมนษยเราดวย นาเปนทรพยากรทสามารถเกดหมนเวยนไดเรอย ๆ ไมมวนหมดสน เมอแสงแดดสองมาบนพนโลก นาจากทะเลและมหาสมทรกจะระเหยเปนไอนาลอยขนสเบองบนเนองจากไอนามความเบากวาอากาศ เมอไอนาลอยสเบองบนแลว จะไดรบความเยนและกลนตวกลายเปนละอองนาเลก ๆ ลอยจบตวกนเปนกลมเฆม เมอจบตวกนมากขนและกระทบความเยนกจะกลนตวกลายเปนหยดนาตกลงสพนโลก นาบนพนโลกจะระเหยกลายเปนไอนาอกเมอไดรบความรอนจากดวงอาทตย ไอนาจะรวมตวกนเปนเมฆและกลนตวเปนหยดนากระบวนการเชนน เกดขนเปนวฏจกรหมนเวยนตอเนองกนตลอดเวลา เรยกวา วฏจกรนาทาใหมนาเกดขนบนผวโลกอยสมาเสมอ

นา เปนแหลงกาเนดชวตของสตวและพช และนายงมความจาเปนทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม ซงมความสาคญอยางยงในการพฒนาประเทศ ประโยชนของนา ไดแก สาหรบอปโภค บรโภค เปนทอยอาศยของปลาและสตวนาอนๆ ในการอตสาหกรรม ตองใชนาในขบวนการผลต ใชลางของเสย ใชหลอเครองจกรและระบายความรอน การทานาเกลอโดยการระเหยนาเคมจากทะเล นาเปนแหลงพลงงาน พลงงานจากนาใชทาระหด ทาเขอนผลตกระแสไฟฟาได แมนา ลาคลอง ทะเล มหาสมทร เปนเสนทางคมนาคมขนสงทสาคญ เปนทศนยภาพของรมฝงทะเลและนาทใสสะอาดเปนแหลงทองเทยวของมนษย

นา เปนปจจยสาคญในการดารงชวต นาถกนามาใชในการอปโภคและบรโภค และนาเมอใชแลวกจะถกปลอยทง ออกสแหลงนาธรรมชาตอกครงหนง ระบบหมนเวยนดงกลาวไดกอใหเกด

2 

 

ปญหาขน เมอถกนามาใชในครวเรอนการเกษตร และการอตสาหกรรม ในอตราสงและถกปลอยทงลงสแหลงนาในลกษณะของนาเสยทมปรมาณมากเกนขดความสามารถทแหลงนาธรรมชาตจะปรบตวไดทน ทาใหแหลงนามคณภาพเลวลงและในทสดกกลายเปนนาเนาเสย สงมชวตทเคยอาศยอยในนากไมอาจดารงชวตอยตอไปไดอก ปรมาณนาเสย ทปลอยทงจากบานเรอน อาคาร จะมคาประมาณรอยละ 80 ของปรมาณนาใช (กรมควบคมมลพษ , ม.ป.ป.ก)

ขอมลการคาดคะเนปรมาณนาเสยของประเทศไทยโดยกรมควบคมมลพษ พบวา คน 1 คนจะทาใหเกดนาเสยประมาณ 150-250 ลตรตอวน ทงประเทศจะมนาเสย 15,000 ลานลตรตอวน และยงไดมการคาดการณเอาไววาประมาณป 2555 หรออก 3 ปขางหนา คน 1 คนจะทาใหเกดนาเสย 406 ลตรตอวน ซงจะทาใหทงประเทศมนาเสยสงถง 24,306 ลานลตร/วน (กรมทรพยากรธรณ , 2552) โดยภาคตะวนออกเฉยงเหนอมปรมาณนาเสยมากทสด โดยประเมนจากจานวนประชากร คอในป 2545 มอตราการเกดนาเสย 239-277 ลตร/คน/วน และในป 2550 มอตราการเกดนาเสย 264-291 ลตร/คน/วน (สานกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม , 2538) ชใหเหนวาในป พ.ศ.2555 ปญหานาเสยของไทยอาจถงขนวกฤตหากการแกไขไมมประสทธภาพพอ ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย การขยายตวของเศรษฐกจ และจานวนประชากรทเพมขน ทาใหความตองการใชนาในกจกรรมตางๆ ของมนษยสงขน ทงเพอการประกอบอาชพ การประกอบอาหาร การชาระรางกาย หรอชาระลางสงสกปรกทงหลายภายในครวเรอน ทาใหมการปนเปอนจากของเสยตางๆ เชน สารอนทรย จลนทรย โลหะหนก ไขมน และอนๆ ซงเปนสาเหตสาคญททาใหคณภาพนาเปลยนไป หากปลอยทงลงสแหลงนาธรรมชาตโดยไมผานการบาบด นอกจากจะสงผลกระทบตอสงแวดลอมแลวยงทาใหเกดปญหานาเสยตามมาได นาเสยชมชนนนมแหลงกาเนดจากกจกรรมประจาวนของประชาชนทอาศยอยในชมชน และกจกรรมทเปนอาชพ ไดแก นาเสยทเกดจากการประกอบอาหารและชาระลางสงสกปรกทงหลายภายในครวเรอน และอาคารประเภทตาง ๆ การอาบนา การขบถาย เปนตน การระบายนาเสยจากการใชนาลงทอสาธารณะหรอออกสสงแวดลอม และนาเสยจากสวมผานบอเกรอะ-บอซม ใหนาเสยระบายซมลงดน

ปจจบนพบแหลงนาทเนาสกปรกอยทวไป นาลกษณะเชนนไมสามารถนามาใชอปโภคและบรโภคได ทงกอใหเกดผลกระทบทเปนอนตรายและความเสยหายอยางมหาศาลตอการประมง การเกษตร การสาธารณสข ประการสาคญคอ ทาใหระบบนเวศธรรมชาตถกทาลาย หรอเสอมคณภาพจนไมเหมาะทสงมชวตจะอาศยอยได ทาใหเกดการตายของสตวและพชนาเปนจานวนมากทาใหแหลงนาเกดการเนาและขาดออกซเจนทละลายนา แหลงนาทมสารพษพวกยา

3 

 

ฆาแมลง และยาปราบศตรพชสะสมอยมาก รวมทงแหลงนาทมคราบนามนปกคลม และ โรงงานอตสาหกรรมตางๆ ทปลอยสารพษ และความรอนลงสแหลงนา หากนาดมนาใชมสารพษ และเชอจลนทรยทเปนเชอโรคปะปนมาจะกอใหเกดโรคนานาชนดกบมนษยและสตว นาทเสอมคณภาพหากนามาผานกระบวนการกาจดของเสยออก เพอใหไดนาดมนาใชทสะอาดปราศจากเชอโรคและสารพษ จะเปนเหตใหเกดการสนเปลองทรพยากร สนเปลองเงนในการจดการเพอผลตนาท ได คณภาพเปนจานวนท สงมาก เนองจากมลพษทางนากอใหเกดความเสอมโทรมนานาประการขนกบระบบนเวศธรรมชาต แหลงเกษตรกรรม แหลงประมง และแหลงชมชน ดงนนจงควรหาแนวทางปองกนการเนาเสยของนา เพอจะไดไมตองเสยเวลาและงบประมาณในการแกไขนาเนา ใหกลบมาเปนนาทดมคณภาพ

ผลกระทบของนาเสยมดงตอไปน คอนาจะมสและกลนทนารงเกยจ นาเปนอนตรายตอสงมชวตในนา เกดมลพษตอสงแวดลอม เปนแหลงของเชอโรคตางๆ สมนษย สตว และพช อกทงยงเปนอนตรายตอสขภาพ รวมทงมลพษทางนาจะสงผลใหมการทาลายทศนยภาพในเรองสงแวดลอมและการทองเทยวดวย

ตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการเปนแหลงทองเทยวสาคญแหงหนงของประเทศไทย การขยายตวทางเศรษฐกจและอตสาหกรรมการทองเทยวในชวงหลายปทผานมาทาใหนาเสยจากชมชนเพมปรมาณมากขน โดยแหลงนาเสยจะมาจากอาคารบานเรอน รานอาหาร และสถานประกอบการตางๆ อกทงมบรเวณเชอมตอกบแมนาเจาพระยา ซงพดพาสงสกปรกเขามายงตาบลบางนาผงได ทางองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง จงไดหาแนวทางเพอรองรบปญหาและผลกระทบดงกลาว โดยไดมสวนรวมและใหการสนบสนน ในการบรหารจดการนาเสย เพอใหนามคณภาพและไดมาตรฐานกอนทจะถกปลอยลงสแหลงนาตามธรรมชาต ผวจยจงมความสนใจศกษาการบรหารจดการนาเสยขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง จงหวดสมทรปราการ ซงมการบรหารจดการอยางไร จงประสบความสาเรจ สามารถจดการนาเสยไดด

1.2 วตถประสงคของการศกษา

1.2.1 เพอศกษาสภาพทวไปเกยวกบนาเสยชมชนขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง 1.2.2 เพอศกษาแนวทางการจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบาง

นาผง

 

4 

 

1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ  1.3.1 ทราบถงสภาพปญหาเกยวกบนาเสยทเกดขนในชมชนขององคการบรหารสวนตาบล

บางนาผง ทงในสวนทเปนสภาพทเกดขนจรงในปจจบน และในมมมองของบคคลในภาคสวน ตาง ๆทเกยวของ 

1.3.2 สามารถนาแนวทางการจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ไปใชเปนแนวทางกบชมชนอนๆ ได 1.4 ขอบเขตการศกษา

1.4.1 ขอบเขตดานเนอหา 

 ในการศกษาครงนมงศกษาสภาพทวไปเกยวกบนาเสยชมชน ศกษาแนวทางการ

จดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง  

 1.4.2 ขอบเขตดานพนท  

พนท ตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ มพนทจานวน 1,938 ไร ทศเหนอ ตดตอกบ ตาบลบางกอบว ทศใต ตดตอกบ ตาบลบางกระสอบ ทศตะวนออก ตดตอกบ แมนาเจาพระยา (บางนา) และทศตะวนตก ตดตอกบ ตาบลบางยอ และ ตาบลบางกอบว 

 

บทท 2

ทบทวนวรรณกรรม

การศกษาวจยเรอง การจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ผวจยไดทาการศกษา คนควา แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ ดงน

1. องคการบรหารสวนตาบล: การบรหารจดการชมชนและสงแวดลอม 2. ขอมลทวไปขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง 3. แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการจดการนาเสย 4. ผลงานวจยทเกยวของ

2.1 องคการบรหารสวนตาบล

2.1.1 อานาจหนาทและการบรหารขององคการบรหารสวนตาบล องคการบรหารสวนตาบล (อบต.) เปนราชการบรหารสวนทองถน และมฐานะเปนนต

บคคล มววฒนาการมาจากสภาตาบล เนองจากรฐบาลมนโยบายทจะกระจายอานาจการปกครองไปสประชาชนใหมากยงขน จงไดพจารณาปรบปรงกฎหมายเกยวกบ “สภาตาบล” ทมอยแตเดมเสยใหม และไดมการประกาศใชพระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ.2537 โดยใหมการยกฐานะสภาตาบลลทมรายไดตามเกณฑทกาหนดขนเปนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบใหมเรยกวา “องคการบรหารสวนตาบล” จดตงจากสภาตาบลทมรายไดไมรวมเงนอดหนนในปงบปประมาณทลวงมาตดตอกน 3 ป เฉลยไมตากวาปละ 150,000 บาท หรอตามเกณฑรายไดเฉลยทมการเปลยนแปลงซงทาเปนประกาศกระทรวงมหาดไทย และประกาศในราชกจจานเบกษา การประกาศยกฐานะสภาตาบลเปนองคการบรหารสวนตาบลตองทาเปน ประกาศกระทรวงมหาดไทย และประกาศลงในราชกจจานเบกษา โดยในประกาศใหระบชอและเขตขององคการบรหารสวนตาบลไวดวย อยางไรกตาม สภาตาบลทมรายไดไมรวมเงนอดหนนเฉลย 3 ปไมตากวาปละ 150,000 บาท อาจจดตงเปนองคการบรหารสวนตาบลได หรอชะลอการจดตงกได เพราะพระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล มไดบญญตบงคบให

6 

 

กระทรวงมหาดไทยตองจดตงสภาตาบลเปนองคการบรหารสวนตาบลแตเปนบทบญญตกาหนดหลกเกณฑในการจดตงสภาตาบลเปนองคการบรหารสวนตาบลจงเปนดลยพนจของกระทรวงมหาดไทยทจะพจารณาวาสภาตาบลทเปนไปตามหลกเกณฑทกาหนดไวนน สภาตาบลใดสมควรจดตงเปนองคการบรหารสวนตาบล

เขตขององคการบรหารสวนตาบล ไดแก เขตของตาบลตามกฎหมายลกษณะปกครองทองททอยนอกเขตหนวยการบรหารราชการสวนทองถนอน ถามปญหาเรองแนวเขตใหประธานกรรมการบรหาร นายอาเภอ ผวาราชการจงหวด หรอหวหนาฝายบรหารราชการสวนทองถนทเกยวของรวมกนวนจฉย

2.1.1.1 อานาจหนาทขององคการบรหารสวนตาบล (อดม เชยกวงศ, 2547: 2) องคการบรหารสวนตาบล มหนาทตามพระราชบญญตสภาตาบล และองคการบรหาร

สวนตาบล พ.ศ. 2537 และ แกไขเพมเตม (ฉบบท 3 พ.ศ. 2542) 1) พฒนาตาบลทงในดานเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม (มาตรา 66) 2) มหนาทตองทาตามมาตรา 67 ดงน

(1) จดใหมและบารงทางนาและทางบก (2) การรกษาความสะอาดของถนน ทางนา ทางเดนและทสาธารณะ

รวมทงการกาจดขยะมลฝอยและสงปฏกล (3) ปองกนโรคและระงบโรคตดตอ (4) ปองกนและบรรเทาสาธารณภย (5) สงเสรมการศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (6) สงเสรมการพฒนาสตร เดกและเยาวชน ผสงอายและพการ (7) คมครอง ดแลและบารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (8) บารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถนและวฒนธรรมอน

ดของทองถน (9) ปฏบตหนาทอนตามททางราชการมอบหมาย

3) มหนาททอาจทากจกรรมในเขตองคการบรหารสวนตาบลตามมาตรา 68 ดงน

(1) ใหมนาเพอการอปโภค บรโภคและการเกษตร (2) ใหมและบารงไฟฟาหรอแสงสวางโดยวธอน (3) ใหมและบารงรกษาทางระบายนา

7 

 

(4) ใหมและบารงสถานทประชม การกฬา การพกผอนหยอนใจและสวนสาธารณะ

(5) ใหมและสงเสรมกลมเกษตรกร และกจการสหกรณ (6) สงเสรมใหมอตสาหกรรมในครอบครว (7) บารงและสงเสรมการประกอบอาชพ (8) การคมครองดแลและรกษาทรพยสนอนเปนสาธารณสมบตของ

แผนดน (9) หาผลประโยชนจากทรพยสนขององคการบรหารสวนตาบล (10) ใหมตลาด ทาเทยบเรอ และทาขาม (11) กจการเกยวกบการพาณชย (12) การทองเทยว (13) การผงเมอง

2.1.1.2 รปแบบการบรหารขององคการบรหารสวนตาบล องคการบรหารสวนตาบล ประกอบดวยสภาองคการบรหารสวนตาบลและคณะ

กรรมการบรหารองคการบรหารสวนตาบล สภาองคการบรหารสวนตาบล ประกอบดวยสมาชกสภาองคการบรการสวนตาบลซงเลอก

ตงขนโดยราษฎรผมสทธเลอกตง ในแตละหมบานในเขตองคการบรการสวนตาบลนน จานวนอยางนอยทสด 6 คน แตะจะมจานวนมากเพยงใดขนอยกบจานวนหมบานในเขต ตามหลกเกณฑดงน

จานวนหมบานในเขตองคการ

บรหารสวนตาบล จานวนสมาชกสภาองคการ

บรหารสวนตาบล 1 หมบาน 2 หมบาน

ตงแต 3 หมบานขนไป

6 คน หมบานละ 3 คน หมบานละ 2 คน

ตารางท 2.1 จานวนสมาชกสภาองคการบรหารสวนตาบลตอจานวนหมบาน ทมา : เครอขายองคการสวนทองถน , ม.ป.ป.

8 

 

คณะกรรมการบรหารองคการบรหารสวนตาบล มจานวน 3 คน ซงสภาองคการบรหารสวนตาบลเลอกสมาชกสภาองคการบรหารสวนตาบล เสนอใหนายอาเภอแตงตงประกอบดวย

ประธานกรรมการบรหาร จานวน 1 คน

กรรมการบรหาร จานวน 2 คน ประธานกรรมการการบรหารมฐานะเปนผแทนขององคการบรหารสวนตาบล ในกรณทไม

มผดารงตาแหนงประธานกรรมการบรการหรอมแตไมอาจปฎบตหนาทได ใหคณะกรรมการบรหารแตงตงกรรมการการบรหารคนหนงเปนผรกษาราชการแทน และใหปลดองคการบรหารสวนตาบลเปนเลขานการคณะกรรมการบรหาร (ดงภาพท 2.1) การแตงตงกรรมการบรหารเปนผรกษาราชการแทนมผลตามกฎหมายเมอคณะกรรมการบรหารมมตเลอกกรรมการคนหนงเปนผรกษาการแทน

โครงสรางองคการบรหารสวนตาบลตาม พรบ สภาตาบลและ องคการบรหารสวนตาบล พ.ศ.2542

ภาพท 2.1 โครงสรางองคการบรหารสวนตาบล

ทมา : สมพนธ เตชะอธก, มานะ นาคา, วเชยร แสงโชต, พงษสวสด ตนตเจรญกจ และสาเรง เสกขนทด, 2544

องคการบรหารสวนตาบล 

คณะกรรมการบรหาร อบต. - ประธานกรรมการบรหาร 1 คน - กรรมการบรหาร 2 คน เลอกจาก สมาชก อบต. 

- ปลด อบต. เปนเลขานการ วาระ   ดารงตาแหนง 4 ป 

สภา อบต. 1. มประธานสภา รองประธานสภา

เลขานการสภา ตาแหนงละ 2 คน

วาระดารงตาแหนง 2 ป 2. สมาชกจากการเลอกตง

- สมาชกมาจากการเลอกตง หมบานละ 2 คน

- เขตพนท อบต. ม 1 หมบาน ใหมสมาชกจานวน 6 คน

- เขตพนท อบต. ม 2 หมบาน ใหมสมาชกหมบานละ 2 คน

ปลด อบต. 

สนง. ปลด อบต. สวนคลง สวนโยธาธการ

9 

 

2.1.2 อานาจหนาทของคณะกรรมการบรหาร ไดแก 2.1.2.1 บรหารกจการขององคการบรหารสวนตาบลใหเปนไปตามมตขอบงคบและ

แผนพฒนาตาบล และรบผดชอบการบรหารกจการขององคการบรหารสวนตาบลตอสภาองคการบรหารสวนตาบล

2.1.2.2 จดทาแผนพฒนาตาบลและงบประมาณรายจายประจาปเพอเสนอใหสภาองคการบรหารสวนตาบลพจารณาใหความเหนชอบ

2.1.2.3 รายงานผลการปฎบตงานและการใชจายเงนใหสภาองคการบรหารสวนตาบลทราบอยางนอยปละ 2 ครง

2.1.2.4 ปฎบตหนาทอน ๆ ตามทราชการมอบหมาย

2.1.3 โครงสรางการบรหารงาน การบรหารงานองคการบรหารสวนตาบล มพนกงานสวนตาบลและมโครงสรางการ

บรหารงานดงน 2.1.3.1 สานกงานปลดองคการบรหารสวนตาบล 2.1.3.2 สวนตาง ๆ ทองคการบรหารสวนตาบลไดตงขน

นอกจากนเพอประโยชนแกกจกรรมขององคการบรหารสวนตาบล องคการบรหารสวนตาบลอาจรองขอใหขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอหนวยงานการบรหารราชการสวนทองถนไปดารงตาแหนงหรอปฎบตกจการขององคการบรหารสวนตาบลเปนการชวคราวได

การจดทากจการนอกเขตตองเปนกจการทจาเปนตองทา และเปนการเกยวเนองกบกจการทอยในอานาจหนาททตองทา หรออาจทาขององคการบรหารสวนตาบล เชน การซอทดนในเขตเทศบาลเพอทากจการประปาแลวนานาประปาไปใชในเขตองคการบรหารสวนตาบล เพอประโยชนของประชาชนในองคการบรหารสวนตาบล แตตองไดรบความยนยอมจากเทศบาลดวย แตกรณการขอใชทราชพสดเพอดาเนนการกอสรางททาการองคการบรหารสวนตาบลในเขต เทศบาล ไมใชเปนการดาเนนกจการทจาเปน และเกยวเนองกบกจการทอยในอานาจหนาทของตนทจะไปดาเนนการในเขตอน ซงการกอสรางดงกลาวแมกฎหมายจะไมกาหนดหามแตควรสรางในเขต องคการบรหารสวนตาบล เพอเปนศนยกลางการประสานงานของทกหนวยในพนท แตถาจงหวดเหนวามความจาเปนดวยเหตผลสภาพพนท หรอปจจยอนทเปนการเฉพาะ กอาจพจารณากอสรางได

10 

 

กรณเลขานการคณะกรรมการบรหาร ซงปจจบนเปนปลดองคการบรหารสวนตาบล ไมสามารถปฎบตหนาทได เนองจากไปราชการ หรอลาคลอด แตยงดารงตาแหนงเปนปลดองคการบรหารสวนตาบล ในองคการบรหารสวนตาบลนนกยงไดรบคาตอบแทนในตาแหนงเลขานการคณะกรรมการบรหารอย

กรณมผรกษาราชการแทนปลดองคการบรหารสวนตาบล หรอมาปฎบตหนาทแทนองคการบรหารสวนตาบล และทาหนาทเลขาฯ คณะกรรมการบรหารจะไมไดรบคาตอบแทนเลขาฯ คณะกรรมการบรหารแตจะไดรบคาตอบแทนในฐานะบคคลทมาชวยปฎบตงาน กรณทจะไดรบคาตอบแทนในตาแหนงเลขานการคณะกรรมการบรหารดวยตอเมอไมมปลดองคการบรหารสวนตาบล (ตาแหนงวางลง) ดารงตาแหนงอยในองคการบรหารสวนตาบลนนเทานน ถายงมปลด องคการบรหารสวนตาบล แมวาจะไมไดปฎบตหนาทดวยสาเหตใดกตาม ปลดองคการบรหารสวนตาบลนนกยงไดรบคาตอบแทนอย

สาหรบสมาชกสภามาลงชอประชมแตไมไดเขานงประชม มใหนบเปนองคประชมและไมอาจจายคาตอบแทนประเภทคาเบยประชม แตถาสมาชกสภามาลงชอประชมและเขาประชมชวครแลว ออกไปและไมกลบเขามาอก เมอเขาประชมและครบองคประชมแลวมสทธไดรบเงนคาตอบแทน

2.1.4 แผนพฒนาขององคการบรหารสวนตาบล ตามนยแหงมาตรา 59 และ 46 ของพระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวน

ตาบล พ.ศ. 2537 แสดงใหเหนวาการจดทาแผนพฒนาตาบลเปนเครองมอในการบรหารกจการขององคการบรหารสวนตาบล ใหเปนไปตามอานาจหนาทเพอจดสรรทรพยากร ผลประโยชน สนองตอบความตองการ และแกไขปญหาของประชาชนในทองถน การบรหารกจการขององคการบรหารสวนตาบล เพอการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมตามอานาจหนาททกาหนดไว ทงทเปนอานาจหนาททตองทาและอานาจหนาททอาจทาไดพจารณามาตรา 66,67 และ 68 แหงพระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ.2537 ซงในการดาเนนกจการดงกลาวจะตองทาแผนพฒนาองคการบรหารสวนตาบล การจดทาแผนพฒนาองคการบรหารสวนตาบล ฝายบรหารและฝายสภาองคการบรหารสวนตาบล มความเกยวของโดยพจารณาอานาจหนาทของแตละฝายดงน

11 

 

สภาองคการบรหารสวนตาบล มอานาจหนาทใหความเหนชอบแผนพฒนาตาบลเพอใชเปนแนวทางในการบรหารกจการขององคการบรหารสวนตาบล ควบคมการปฏบตงานของคณะกรรมการบรหารใหเปนไปตามนโยบายและแผนพฒนาตาบล ตามมาตรา 46

คณะกรรมการบรหารองคการบรหารสวนตาบล มอานาจหนาทบรหารกจการของ องคการบรหารสวนตาบล ใหเปนไปตามขอบงคบตาบลและแผนพฒนาตาบล จดทาแผนพฒนาตาบลและงบประมาณรายจายประจาปเพอเสนอขอความเหนชอบจากสภาองคการบรหารสวนตาบล ตามมาตรา 59

2.1.6 กฎหมายทเกยวของในการจดทาแผนพฒนาองคการบรหารสวนตาบล ในการจดทาแผนพฒนาขององคการบรหารสวนตาบล จะตองคานงถงกรอบของกฎหมายทเกยวของ เพอใหเปนแผนทถกตอง และไดรบการยอมรบจากประชาชน กลาวคอ

2.1.6.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ไดบญญตเปนกรอบแนวทางในการพฒนาและจดบรการสาธารณะขององคกรปกครองสวนทองถน ดงน

1) ตองใหประชาชนรบรขอมล คาชแจง และเหตผลกอนการอนมตแผนและดาเนนโครงการทกระทบตอคณภาพสงแวดลอมสขภาพอนามย คณภาพชวต และใหประชาชนมสทธแสดงความคดเหนดวย มาตรา 59

2) ตองสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการกาหนดแนวทางพฒนาเศรษฐกจและสงคม ตามมาตรา 76 เปนการบงคบใหองคกรปกครองสวนทองถนตองเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการกาหนดแนวทางการพฒนา โครงการ/กจกรรมในการพฒนาทองถน

3) ใหองคกรปกครองสวนทองถนมอสระในการกาหนดนโยบายและทศทางการพฒนาทองถนตามเจตนารมณของประชาชน ตามมาตรา 284 ซงเปนการหามมใหหนวยงานอนไปแทรกแซง หรอชนาการพฒนาได

2.1.6.2 พระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 มาตรา 16 กาหนดใหองคการบรหารสวนตาบลมอานาจหนาทจดทาแผนพฒนาทองถนตนเอง และตองสงเสรมการมสวนรวมของราษฎรในการพฒนาทองถน

2.1.6.3 พระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537 ไดกาหนดสาระทเกยวกบการจดทาแผนพฒนาไวในมาตรา 59 โดยกาหนดอานาจ หนาทของคณะกรรมการบรหาร ใหจดทาแผนพฒนาและบรหารกจการใหเปนไปตามแผนพฒนา ดงนนเมอองคการบรหารสวนตาบลจดทาแผนแลวจะตองนาแผนไปสการปฏบตใหเกดเปนรปธรรม โดยการ

12 

 

พจารณานาโครงการ กจกรรมทอยในแผนในการจดทาขอบงคบงบประมาณรายจายประจาป และขอบงคบงบประมาณรายจายเพมเตม

2.1.6.4 ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการวางแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2541 กาหนดใหองคการบรหารสวนตาบลจดทาแผนพฒนา 3 ประการ ดงน

1) ยทธศาสตรการพฒนา หมายถง ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจและสงคมทองคกรปกครองสวนทองถนจดทาขน เพอแสดงลกษณะและสภาพเศรษฐกจและสงคมของทองถนในอนาคต โดยมวตถประสงคเพอใชเปนกรอบในการจดทาแผนพฒนาขององคการบรหารสวนตาบลมองคประกอบ คอ วสยทศนและแนวทางพฒนา ซงองคการบรหารสวนตาบล จะตองจดทาใหเสรจกอนจดทาแผนพฒนา 5 ป

2) แผนพฒนาองคการบรหารสวนตาบล 5 ป หมายถง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมขององคกรปกครองสวนทองถนอนมลกษณะเปนการกาหนดนโยบาย แนวทาง แผนงาน โครงการในการพฒนาทองถนนนใหสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผนพฒนาจงหวดและยทธศาสตรการพฒนาโดยมระยะเวลา 5 ป ซงเปนการกาหนดแผนงาน โครงการใหสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาและตอบสนองความตองการของประชาชน ใชเปนกรอบในการจดทาแผนพฒนาประจาป

3) แผนพฒนาประจาป หมายถง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมขององคกรปกครองสวนทองถน อนมลกษณะเปนแนวทางปฏบตและรายการประสานแผนงานและโครงการของจงหวด อาเภอ ตาบล และการดาเนนงานของประชาชนในทองถน ซงไดจดทาขนสาหรบปงบประมาณแตละป เพอพฒนาเศรษฐกจ สงคม และแกไขปญหาของประชาชนในทองถน โดยการพจารณาคดเลอกโครงการในแผนพฒนา 5 ปมาดาเนนการในแตละป ซงจะตองจดทาใหเสรจภายในเดอนมถนายนของทกป เพอใชเปนฐานในการจดทาขอบงคบงบประมาณรายจายประจาปและขอบงคบงบประมาณเพมเตม (อดม เชยกวงศ, 2547: 27-28)

2.1.6 องคการบรหารสวนตาบลกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนปญหาทมการรณรงคปลกฝงจตสานกในความรกตอธรรมชาต แตผถกปลกฝงยงเปนประชาชนทวไปทไมใชผททาลายโดยตรง เชนกรณการตดไม ทาลายปา เปนกรณทมความคด ความเชอใน 2 แนวทาง คอ เชอวาประชาชนเปนผทาลาย โดยตดไมเพอทาไร ทานา ตดไมเพอขาย ตดไมนาไมมาสรางบานและเผาถานเพอขาย และไวใชประกอบอาหาร และเชอวาประชาชนไมใชผทาลาย แตนายทนและผมอทธพลตางหากททาลายปา

13 

 

ทงในรปของสมปทานและการลกลอบ ทาใหปาไมลดจานวนลงอยางมาก นอกจากนนโยบายของรฐในเรองการสรางถนน เปนตวการสาคญททาใหปาลดลง กรณปาไมกเชนเดยวกบการทาใหแมนา ลาคลองเนาเสยจากโรงงานอตสากรรมหรอจากประชาชน กรณโรงโมหน นคมอตสาหกรรมทปลอยสารพษสารเคมสชมชน การทงขยะอนตรายสพนทสาธารณะ เปนตน (สมพนธ เตชะอธก, มานะ นาคา, วเชยร แสงโชต, พงษสวสด ตนตเจรญกจ และสาเรง เสกขนทด, 2544: 93-94) ในระดบตาบลปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มความรนแรงไมเทากน บางตาบลมปญหานอย แตปญหาทเหมอนๆกน คอ แทบทกตาบลยงไมมแผนปองกน

สมพนธ เตชะอธก และคณะ (2544: 94) กลาววาองคการบรหารสวนตาบล ควรมขนตอนการจดการสงแวดลอม ดงน

2.1.6.1 องคการบรหารสวนตาบล ควรมการสารวจสภาพปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในตาบล โดยการจดทาแผนผงลกษณะกายภาพของตาบล ซงมแผนททางอากาศของกรมแผนททหารหรอกรมปาไมหรอทสานกงานเกษตรจงหวดจดเกบไว

2.1.6.2 องคการบรหารสวนตาบล ควรจดตงกรรมาธการสงแวดลอม ทมสมาชกองคการบรหารสวนตาบลและกลมชาวบานทสนใจมารวมมอกนจดทาแผนผงสงแวดลอมของตาบลใหม โดยใชแผนททหารหรอกรมปาไมเปนตวเรมตน

2.1.6.3 เดนสารวจสภาพความเปนจรงและปรบปรงแผนทใหมใหสอดคลองกบความจรง

2.1.6.4 ทาแผนปฏบตการทจะสรางใหเหนภาพตาบลสเขยวทมปาไมมากขน ปลอดขยะ และไมมนาเนาเสย โดยองคการบรหารสวนตาบลสนบสนนงบประมาณเบองตนปละประมาณ 50,000 บาท ขนไป

ทงนตองใหสมาชกสภาองคการบรหารสวนตาบลและกลมชาวบานทสนใจภายในตาบล

และนอกตาบล ชวยกนรบผดชอบในฐานะกรรมาธการสงแวดลอม องคการบรหารสวนตาบลจงจะเกดการแกปญหาและพฒนาสภาพแวดลอมขนมาไดจรง ดงนนควรจะมแผนปฏบตการทด เชน แผนงานจดการขยะโดยองคกรชมชน มการรณรงคการจดเกบขยะ ทาลาย และนากลบมาใชใหม ตงแตระดบครวเรอนจนถงชมชน และชมชนกมเครอขายหรอองคกรทรบผดชอบ ทงนโดยไมตองลงทนในรปแบบการซอรถเกบขยะ ทดนทงขยะ การจางพนกงานขบรถ พนกงานเกบขยะ อนเปนรปแบบเทศบาล ซงจะทาใหชมชนขาดการมสวนรวมไปมาก กลายเปนภาระหรอหนาทขององคการบรหารสวนตาบลไป

14 

 

องคการบรหารสวนตาบลบางแหง อาจมแผนงานการจดการปาชมชนเพอดแลรกษาและเสรมสรางปาชมชนขนมาได ในขณะทบางแหงอาจมเรองการดแลรกษาลมนาหรอหนองนาสาธารณะ ถาทกองคการบรหารสวนตาบลมแผนปองกนและเสรมสรางสภาพแวดลอมทด ภาพรวมของอาเภอ จงหวด ภมภาค และประเทศ ยอมตองดไปดวย สงสาคญคอ ตองมการสารวจโดยใชขอมล แผนผงตาบลใหเปนประโยชน ตองมกรรมาธการหรอกลมผรบผดชอบโดยตรง และองคการบรหารสวนตาบล ตองใชงบประมาณขององคการบรหารสวนตาบลทาสงเหลาน หากไมเพยงพออาจตงงบประมาณหาเพมเตมจากการระดมทนทงภายในและภายนอกตาบล เพอดาเนนการบารงรกษาและดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหดตลอดไป

2.1.8 การรวมพลงสรางสรรคชมชน กระแสการมสวนรวมในปจจบนเปนกระแสหลกในการพฒนาสงคมมากขน นบตงแตการ

ใหประชาชนมสวนรวมในการรางรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ.2540 ทผานมา การมสวนรวมสามารถทาใหทกคนทมสวนรวมไดเขามารบผดชอบในการกาหนดวถชวตของตนเองมากขน กระบวนการการวางแผนพฒนาศกษาเปนการเรยนรกระบวนการระดมพลงสรางสรรค “เอไอซ” (Appreciation Influnce Control : AIC) ซงเปนกระบวนการทเออใหเกดการระดมความคดเหนในการกาหนดทศทางของการพฒนา จะเนนการคดในเชงบวกเปนสาคญ

สมพนธ เตชะอธก และคณะ (2544: 42) เสนอวากระบวนการทรรศนะใหมในการพฒนา (New Devrlopment Paradigm) มหลกคดดงน คอ

1. เหนวาการพฒนามหลกการสาคญๆ ดงน คอจะทรงพลง มประสทธภาพและไดผลสงสด ตองเปนการรวมพลงสรางสรรคของทกฝายทเกยวของบนพนฐานแหงความ “รรกสามคค”

2. เหนวาการพฒนาทพงปรารถนาของทกฝาย คอการพฒนาทเปน “บรณาการ” นามาซงคณภาพชวตและสงคมทด มองคประกอบทครบถวนสมดลยและสามารถดาเนนไปไดอยางยงยน

3. เหนวาการพฒนาทจะเปนบรณาการไดตองม “ประชาชนและชมชนเปนแกนหลก” โดยผกาหนดความตองการในการพฒนาเปนผดาเนนการใหเกดการพฒนาและผรบผลของการพฒนา

4. เหนวา “องคกรชมชน” “การศกษาเรยนรของชมชน” คอ กลไกและกระบวนการสาคญทจะใหเกดการพฒนาทเหมาะสมสอดคลองกบสถานการณ มประสทธภาพ ตลอดจนมการปรบปรงพฒนาอยางตอเนอง

15 

 

5. เหนวา “การเรยนรจากการปฏบตภารกจรวมกน” เปนกระบวนการเรยนรทมคณภาพสอดคลองกบความเปนจรงในมตตางๆ ตลอดจนสามารถปรบเปลยนไดอยางเหมาะสมตามสถานกรณทเปลยนแปลงไป

กระบวนการระดมพลงสรางสรรค “เอไอซ” (Appreciation Influnce Control : AIC) จงเปนการเรมตนจากฐานความคดใหม โดยมเปาหมายสาคญ 3 ประการ คอ

1. การรรกสามคคของกลมคนในสงคม ในการรวมกนสรางสรรคสงทดงาม 2. ชมชนเปนแกนหลกในการพฒนา โดยมงเปาหมายการพฒนาบทบาทของชมชน

สงคมรวมกน 3. พฒนาองครวม เปนการมองเปาหมายการพฒนาอยางมความสมพนธ ไมไดมงเนน

เพยงดานเดยว โดยไมมองผลกระทบดานอนๆ ในความเปนจรงของสงคม บคคล กลมคน ยอมมความคด ความเชอทแตกตางกนไป แต

บคคลหรอสงคมจะสามารถแยกแยะไดวา ความดและความชวรายอยในมตทใกลเคยงกน ดงนนเปาหมายทนาไปสนนจงเปนการรวมพลงความคดในการสรางสรรคอยางแทจรง ในความเปนจรงของสงคมมกระบวนการ วธการอกหลายแบบทจะใชในการวางแผน แตละวธการมจดออนและจดแขงทแตกตางกนไป แตถาหากวเคราะหแลวกระบวนการเอไอซ (Appreciation Influnce Control : AIC) มจดเดน คอ สามารถทาใหบคคลหรอกลมคนมทศทางทลดความขดแยงหรอลดการใชพลงเพอทาลายกนมากกวา

2.2 ขอมลทวไปขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ตาบลบางนาผงมเนอทประมาณ 1,938 ไร มทศนยภาพทสวยงาม รมรน พนทสวนใหญเปนทราบลมรมนาเจาพระยา จงทาใหดนบรเวณนมความอดมสมบรณเตมไปดวยสารอาหารของพชนานาชนด อาชพดงเดมของตาบลบางนาผง คออาชพทาสวนผลไม ซงมมะมวงนาดอกไม และกลวยหอม เปนผลไมทสรางชอเสยงเปนอยางมาก ความทพนทแถบนมสวนผลไมมากมาย นาหวานจากดอกไมนานาชนด ไดดงดดใหผงมาอาศยทารงอยโดยทวไป ในพนทนชาวบานไดนานาผงมาตกบาตร จงไดขนานนามแผนดนแหงนวา "บางนาผง" มอาณาเขตทศเหนอ ตดกบ ตาบลบางกอบว อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ ทศใต ตดกบ ตาบลบางกระสอบ อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ ทศตะวนออก ตดกบ แมนาเจาพระยา (เขตบางนา) ทศตะวนตก ตดกบ ตาบลบางยอและตาบลบางกอบว อาเภอพระ

16 

 

ประแดง จงหวดสมทรปราการ มจานวนประชากรในเขตองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง 4,941 คน ชาย 2,354 คน หญง 2,587 คน และจานวนหลงคาเรอน 1,391 หลงคาเรอน (สานกทะเบยนกลาง กรมการปกครอง ณ วนท 18 กนยายน 2554) มความหนาแนนของประชากรโดยเฉลย 628 คน/ตร.ม. ประชากรในตาบลบางนาผงประกอบอาชพหลก คอ ทาสวน รบจาง อาชพเสรม คอ เลยงปลา ปลกไมประดบ พนทตาบลบางนาผง อยในความรบผดชอบ ดแลขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง โดยมผบรหารองคการบรหารสวนตาบล และคณะเจาหนาทขององคการบรหารสวนตาบล ซงประกอบไปดวย นายกองคการบรหารสวนตาบล รองนายกองคการบรหารสวนตาบล นายกเทศมาตรองคการบรหารสวนตาบล รองนายกเทศมนตรองคการบรหารสวนตาบล ปลดองคการบรหารสวนตาบล และสวนงานตางๆ ไดแก สวนสานกงานปลด สวนการคลง สวนโยธา สวนสาธารณสข และสวนการศกษา องคการบรหารสวนตาบล มหนาทดแลรบผดชอบ และบรหารงานเฉพาะในเขตพนทตาบลบางนาผง เชน การจดเกบขยะ การรวมกลมตางๆ ของชมชน การขดลอกทอระบายนา เปนตน อาเภอพระประแดงตงอยปลายสดของแมนาเจาพระยา สมยกอนไดชอวาเปนเมองหนาดานทางทะเลทใชปองกนขาศกทมารกราน ประกอบไปดวยหลายชมชนหลายเชอชาต ไมวาจะเปนชาวมอญ ชาวสยาม และชาวจน วถของชมชนทนเปนชมชนทอยตดแมนาลาคลองนบรอยๆป ตลาดรมนาจงเปนสถานทตดตอคาขายทสาคญ คนในชมชนจงไดรวมกนพฒนาพนทบางสวนทชาวบานมอบใหสรางเปน “ตลาดนาบางนาผง” เพอใชเปนสถานทสาหรบขายสนคาของชมชนบางนาผงและตาบลใกลเคยงฝงอาเภอพระประแดง พนทแหงนไดรบการอนรกษใหเปนพนทสเขยวตงแตป พ.ศ.2520 จนไดรบรางวลจากนตยสารไทมใน พ.ศ.2521 ประเภทแหลงทองเทยวอากาศด 1 ใน 3 ของเอเชย ตลาดนาบางผง เปนอกสถานทหนงทจดเปนแหลงทองเทยวของตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ ซงจดตงขนโดยความรวมมอของชาวบานรวมกบผนาทองถน และองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง เพอสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษและสนบสนนใหชาวบานมรายไดจากการนาผลผลตในทองถนของตนเองมาจาหนายเพอสรางรายได และกอใหเกดการสรางงานภายในชมชน จดตงขนในป พ.ศ.2547 สงผลทาใหชมชนเขมแขงมากขน มเฉพาะวนเสารและวนอาทตย เรมเปดตลาดประมาณแปดโมงเชาเปนตนไปจนถงเยน ๆ เปนตลาดนาทใกลกรงเทพ เหนวถชวตของชาวบานรมคลองพอคาแมคา ถอวาเปนตลาดนาเพอสขภาพอกแหงหนง นอกจากจะไดสมผสวธชวตรมนาของชาวพระประแดงแลว กยงไดสมผสกบ

17 

 

กจกรรมทงในเรองของสขภาพกาย และสขภาพใจอกดวย เพราะวาพอคา แมคา ทนนอกจากจะเอาใจใสเรองของคณภาพของสนคาแลว ยงใสภมปญญาไทยๆ อยางอาท สมนไพรลงไปในสนคา เมอบวกกบมตรจต มตรใจ โอมออมอารของคนในชมชนตลาดนาบางนาผง กถอเปนเอกลกษณอกอยางหนงของตลาดนาแหงน โดยจดเปนซมใหมทางเดนยาวกวา 2 กโลเมตร ขนานไปกบคลองซอยสายเลก ๆ ทแตกแขนงจากแมนาเจาพระยาเขามาในพนทททาการเกษตรของชาวบาน จดจาหนายตนไมนานาพนธ ปลาสวยงามหลากชนด และยงมและผลตผลของชาวบานเชน มะพราวออน มะมวง นาดอกไม กลวยหอม ชมพมะเหมยว นอกจากนในตลาดนาบางนาผงศนยรวมสนคา OTOP ทสรางสรรคจากคนในชมชนบางนาผง และตาบลใกลเคยงในจงหวดสมทรปราการ เชน ดอกไมเกลดปลาบานธปสมนไพร ผลตภณฑจากทะเลอยางกงแหง กะป หอยดอง ภาพประดษฐจากรกมะพราว ของตกแตงบาน ดอกหญาหลากส โมบายล ลกตนเปดรปรางแปลกตา เปนตน (สมทรปราการ เมองปากนา , ม.ป.ป) 2.3 หลกการจดการนาเสย

ปจจบนประชากรในประเทศไทยและทวโลกเพมขนเปนจานวนมากจงทาใหปญหานาเสย ซงตามมาตรา 4 ใน พ.ร.บ. สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.2535 ไดใหคานยามของคาวา นาเสย หมายถง ของเสยทอยในสภาพเปนของเหลวรวมทงมลสารทปะปนหรอปนเปอนอยในของเหลว ทาใหกอใหเกดภาวะมลพษทางนาในแหลงนาทสาคญของประเทศตางๆ ซงกาลงทวความรนแรงขนทกขณะโดยเฉพาะแหลงนาทอยในบรเวณแหลงชมชนขนาดใหญรวมทงแหลงอตสาหกรรมและแหลงเกษตรกรรม ทงนเพราะของเสยจากกจกรรมตางๆ เหลานไดถกระบายลงแหลงนาโดยไมผานการบาบดนาเสย

2.3.1 ชนดและลกษณะของนาเสย (สนทด ศรอนนตไพบลย, 2549: 3-4) 2.3.1.1 นาเสยจากแหลงชมชน (Domestic wastewater) อาจจะเรยกอกชอหนงวา

นาโสโครก (Sewage) ไดแก นาทงทมาจากชมชนบานเรอนทพกอาศย อาคาร รานคา ภตตาคาร โรงแรม เปนตน โดยนาเสยดงกลาวมกเกดจากกจกรรมประจาวนของมนษยทอาศยอยในชมชน และกจกรรมทเปนอาชพ ไดแก นาเสยทเกดจากการอปโภคบรโภค การขบถาย การประกอบอาหารและชาระลางสงสกปรกทงหลายภายในครวเรอน และอาคารประเภทตาง ๆ เปนตน ซงมกประกอบดวยสารปนเปอนสวนใหญ คอ สารอนทรยขนาดตางๆ เชน สบ ผงซกฟอก เศษอาหาร อจจาระ ปสสาวะ เปนตน และเชอโรค เชน แบคทเรย ไวรส และโพรโทซว

18 

 

2.3.1.2 นาเสยจากแหลงอตสาหกรรม (Industrial wastewater) เปนนาเสยทมการปนเปอนสงสกปรกทแตกตางกนและปรมาณของสงสกปรกทปนเปอนกแตกตางกนดวย ทงนขนอยกบประเภทของอตสาหกรรม วตถดบทใช ตลอดจนขบวนการผลตทใช โดยสงสกปรกทปนเปอนอาจเปนสารอนทรย สารอนนทรย หรออาจเปนทงสารอนทรยและสารอนนทรยกได นาเสยอตสาหกรรมสวนใหญเกดจากขบวนการลางวตถดบ การลางเครองจกรอปกรณ การระบายความรอน รวมทงกจกรรมตางๆ ของพนกงานในโรงงาน เปนตน ในบางครงเมอกลาวถงนาเสยอตสาหกรรม ดงนนนาเสยทปลอยจากโรงงานอตสาหกรรมทกประเภทตองผานการบาบดทถกตองและเหมาะสมเพอเปนการปองกนการปนเปอนของสารเคมกลมตางๆ ในสงแวดลอม ตามขอบงคบของโรงงานอตสาหกรรมในประเทศไทยไดกาหนดวานาเสยทปลอยออกสแหลงนาสาธารณะตองมคาความสกปรกในรปของบโอดไมเกน 20 มลลกรมตอลตร

2.3.1.4 นาเสยจากเกษตรกรรม (Agricultural wastewater) เปนนาเสยทถกปลอยออกมาจากพนททมกจกรรมเกยวกบการเกษตรไมวาจะเปนพนทเพาะปลกหรอพนทสตวเลยง สงทปนเปอนในนาเสยทมาจากพนทเลยงสตวสวนใหญมกจะเปนสารอนทรยซงมาจากเศษอาหารสตวและสงทขบถายออกมาจากตวสตว ซงนาเสยสวนนมกจะมความเขมขนของสารอนทรยคอนขางสง รวมทงอาจจะมความเขมขนของของแขงไมละลายนาสงดวย สวนนาเสยทมาจากพนทเพาะปลกมกมการปนเปอนสารเคม ปย ยาฆาแมลง ยาฆาวชพช ทถกใชในพนทเพาะปลก ดงนน อาจกลาวไดวา นาเสยจากเกษตรกรรมมกจะมการปนเปอนของสารอนทรยเปนจานวนมากรวมทงสารเคมดวย

สบณฑต นมรตน (2548:49-52) จาแนกนาเสยจากเกษตรกรรมทปะปนในสงแวดลอม ได

เปน 2 ประเภท คอ 1) แบบทไมมการบาบดแตจะปลอยนาเสยผานไปโดยตรงทแหลงธรรมชาต

นาเสยจากเกษตรกรรมหลายชนดทปลอยลงสสงแวดลอมโดยไมผานการบาบดกอน 2) แบบทผานการบาบด วธการกาจดของเสยประเภทสารประกอบอนทรย

และสารประกอบอนนทรยซงมอยในรปทละลายนาและไมละลายนาไดเปน 2 วธ คอ 1). วธทางกายภาพ ไดแก การตกตะกอน หรอการกรอง และ 2). วธทางชวภาพ ไดแก การเลยงสตวนา การใชจลนทรย และการใชพชนา ซงสงมชวตเหลานจะมความสามารถในการดดซมของเสยไปใชเปนแหลงสารอาหารสาหรบการเจรญเตบโตได และยงสามารถชวยลดปรมาณของแขงแขวนลอย ทาใหความเขมขนของไนเทรต ไนไทรต แอมโมเนยลดลง และสามารถชวยเพมปรมาณออกซเจน

19 

 

ละลายนา สงผลใหคณภาพนาดขนจนสามารถหมนเวยนนากลบมาใชใหมได เปนผลใหการใชนาในการเพาะเลยงสตวนาลดลงและไมปลอยนาเสยไปปนเปอนตอสงแวดลอม ระบบบาบดแบบงายๆ ทนามาปฏบต คอ การปลอยใหนาเสยไหลผานคคลองทมพชนา เชน ผกตบชวาจานวนมาก เพอนาเอาสารสวนเกนชนดตางๆ ไปใชในการเจรญเตบโตได

2.3.2 วธการบาบดนาเสย (Wastewater Treatment) การบาบดนาเสย หมายถง การดาเนนการเปลยนสภาพของเสยในนาเสยอยในสภาพทม

ความเหมาะสมพอทจะไมทาใหเกดปญหาตอแหลงรบนาเสยนนๆ เชน การเปลยนสารอนทรยทอยในรปของสารละลายและคอลลอยดเปนแกสและนาโดยสวนทเปนแกสจะลอยสบรรยากาศ ทาใหเกดมลพษทางอากาศ ธรรมชาตสามารถปรบสภาพนาเสยไดถาปรมาณและความสกปรกของนาเสยไมมากจนเกนไป แตในปจจบนจานวนประชากรเพมมากขนทาใหปรมาณการใชนาเพมมากขน จงเปนเหตใหนาเสยเพมมากขน และความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลยดาเนนไปอยางไมหยดยง เหนไดจากการประกอบอตสาหกรรมเพมปรมาณมากขน เปนการเพมทงปรมาณและความสกปรกของนาเสย โดยการบาบดนาเสยสามารถแบงไดตามกลไกทใชในการกาจดสงเจอปนในนาเสย ดงน

2.3.2.1 การบาบดทางกายภาพ (Physical Treatment) การกาจดหรอขจดเอาสงสกปรกออกจากนาเสย โดยเฉพาะสงสกปรกทไมละลายนา อาศยแรงทางฟสกส (Physical force) เชน แรงโนมถวง แรงเหวยง เปนตน จงนบเปนหนวยบาบดขนแรกทนามาใชกอนทนาเสยจะถกนาไปบาบดในขนตอนตอไป วธทางกายภาพมหลายวธ ไดแก มาตรวดการไหล การกรองดวยตะแกรง การทาใหลอย การตดยอย รางดกกรวดทราย การปรบสภาพการไหล การกวน การตกตะกอน และการกรอง เปนตน (กรมควบคมมลพษ, ม.ป.ป.ข)

2.3.2.2 การบาบดทางเคม (Chemical Treatment) เปนการใชสารเคม หรอการทาใหเกดปฏกรยาเคมเพอการบาบดนาเสยทมสวนประกอบอยางใดอยางหนงดงตอไปน คอ คาพเอชสงหรอตาเกนไป มสารพษ มโลหะหนก มของแขงแขวนลอยทตกตะกอนยาก มไขมนและนามนทละลายนา มไนโตรเจนหรอฟอสฟอรสทสงเกนไป และมเชอโรค อปกรณในการบาบดดวยวธทางเคม ไดแก ถงกวนเรว ถงกวนชา ถงตกตะกอน ถงกรอง และถงฆาเชอโรค โดยทวไปแลวการบาบดนาเสยดวยวธทางเคมน มกจะกระทารวมกนกบการบาบดทางกายภาพ วธทางเคม ไดแก

20 

 

การตกตะกอนโดยใชสารเคม การทาใหเปนกลาง และการทาลายเชอโรค(กรมควบคมมลพษ,ม.ป.ป.ข)

2.3.2.3 การบาบดทางชวภาพ (Biological Treatment) เปนการใชสงชวตหรอจลนทรยเปนตวชวยในการเปลยนสภาพของของเสยในนาเสยใหอยในสภาพทไมกอใหเกดปญหาภาวะมลพษตอแหลงนาธรรมชาต ในการกาจดสงเจอปนในนาเสยโดยเฉพาะสารคารบอนอนทรย ไนโตรเจน และฟอสฟอรส โดยความสกปรกเหลานจะถกใชเปนอาหารและเปนแหลงพลงงานของจลนทรยในถงเลยงเชอเพอการเจรญเตบโต ทาใหนาเสยมคาความสกปรกลดลง โดยจลนทรยเหลานอาจเปนแบบใชออกซเจน (Aerobic Organisms) หรอ ไมใชออกซเจน (Anaerobic Organisms) กได ระบบบาบดนาเสยทอาศยหลกการทางชวภาพ ไดแก ระบบแอกทเวเตดสลดจ (Activate Sludge, AS) ระบบแผนจานหมนชวภาพ (Rotating Biological Contactor, RBC) ระบบคลองวนเวยน (Oxidation Ditch, OD) ระบบบอเตมอากาศ (Aerated Lagoon, AL) ระบบโปรยกรอง(Trickling Filter) ระบบบอบาบดนาเสย (Stabilization Pond) ระบบยเอเอสบ (Upflow Anaerobic Sludge Blanket, UASB) และ ระบบกรองไรอากาศ (Anaerobic Filter, AF) เปนตน (กรมควบคมมลพษ, ม.ป.ป.ข) การบาบดนาเสยทางชวภาพจะถกนามาใชในการบาบดนาเสยชมชนเปนสวนใหญ เพราะไมตองลงทนสงและไมตองมผเชยวชาญ

2.3.3 การจดการนาเสยตามแนวทางพระราชดาร 2.3.3.1 การบาบดนาเสยโดยการทาใหเจอจาง (Dilution)

เปนการจดระบบระบายนาใหถกตองตามสภาพการณและลกษณะภมประเทศ เพอกาจดหรอไลนาเนาเสยออกจากคลองตางๆในกรงเทพมหานคร โดยการใชคณภาพ “นาดไลนาเสย” เปนการใชนาทมคณภาพดชวยผลกดนนาเนาเสยออกไปและชวยใหนาเสยมสภาพเจอจาง ทงนโดยไดรบจากแมนาเจาพระยาหรอจากแหลงนาภายนอกสงเขาไปตามคลองตางๆ นาดยอมสามารถเจอจางนาเนาเสยและชกพาสงโสโครกไปได (พนต รตะนานกล, 2544: 20)

2.3.3.2 การบาบดนาเสยโดยการกรองนาเสยดวยผกตบชวา (Filtration) บงมกกะสนเปนบงขนาดใหญทอยใจกลางกรงเทพมหานคร ขนาด 60 x 2,380 x 15 เมตร

เพอใชเปนแหลงระบายนาและรองรบนาเสยจากชมชนแออด ใชวธการทเปนรปแบบเครองกรองนาธรรมชาต โดยใชพชบางชนด เชน ผกตบชวา ตนธปฤาษ เปนตน กรณของบงมกกะสน พระองคทรงเลอกใชผกตบชวา ซงเปนวชพชทตองการกาจดอยแลวมาทาหนาทดดซบความโสโครกและสารพษจากนาเนาเสย เมอมผกตบชวาจานวนมากใหนามาทาปยหมกเชอเพลง แตหามนาไป

21 

 

ทาอาหารสตวเพราะมวตถโลหะหนก การนาผกตบชวามาใชเปนเชอเพลงเปนการลดปรมาณการทาลายปา (พนต รตะนานกล, 2544: 20-21)

2.3.3.3 การบาบดนาเสยดวยกระบวนการสระเตมอากาศชวภาพบาบด (Biological Treatment Airated Lagoon)

บงพระราม 9 เปนบงขนาดใหญ เนอทประมาณ 130 ไร ตงอยในเขตทดนของสานกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย อยตดกบคลองลาดพราวบรรจบกบคลองแสนแสบในทองทเขตหวยขวาง ซงมปญหามลพษ นาเนาเสยอยางรนแรงและเพมขนเปนลาดบ คณภาพนามสภาพความเนาเสยเฉลยคา BOD ประมาณ 19 มลลกรม/ลตร คาสงสด 42 มลลกรม/ลตร คาตาสด 9 มลลกรม/ลตร นาไมใสมตะกอน สคอนขางดา และมกลนเนาเหมนของกาซไฮโดรเจนซลไฟด (พนต รตะนานกล, 2544: 21-22) พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานพระราชดารวา

“...การใชวธการทางธรรมชาตแตเพยงอยางเดยวไมเพยงพอในการบาบดนาเสยใหดขน จาเปนตองใชเครองเตมอากาศในนา โดยทาเปนสระเตมอากาศ ซงเปนการใชเครองจกรกลเตมอากาศมาชวยเพมออกซเจนละลายนา เพอใหแบคทเรยชนดทใชออกซเจนชวยยอยสลายสารอนทรยในนาระบบบาบดนาเสยแบบสระเตมอากาศ สามารถบาบดนาเสยไดดกวาบอเขยวทใชออกซเจนตามธรรมชาตจากพชนาและสาหราย...”

2.3.3.4 การบาบดนาเสยดวยการผสมผสานระหวางพชนากบการเตมอากาศ (Constructed Wetland and Air Transfer for Wastewater Treatment)

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานพระราชดารใหเรงดาเนนการแกไขโดยเรว เรองปญหานาเนาเสยทปลอยลงหนองหานและหนองสนม อาเภอเมอง จงหวดสกลนคร การบาบดนาเสยทหนองหานกระทาไดโดย ใหรวบรวมนาเสยจากชมชนในเขตเทศบาลทระบายลงในหนองหาน ซงอยใกลกบโรงงานผลตนาประปาและโรงพยาบาลมารวมกนทจดระบายนาทง ณ บรเวณใกลฌาปนสถานภหมากเสอ ปรมาณนาเสยคดเปนรอยละ 70 จากเขตเทศบาลแลวใหจดการโครงการบาบดนาเสยโดยวธธรรมชาตผสมผสานกบเทคโนโลยแบบประหยด (constructed wetland for wastewater treatment) เพอใหสามารถรองรบการระบายดวยชมชนเทศบาลเมองในอนาคต ระบบบาบดนาเสย ประกอบดวย ทอรบนาเสยในเขตเทศบาลเมองมาเขาระบบบาบดนาเสยในบอผง (wastewater stabilization ponds) โดยมลานกอนกรวดเพอทาหนาทกรองสารแขวนลอยและชวยเตมออกซเจนใหกบนาเสย ตลอดจนชวยใหเกดจลนทรยเกาะทกอนกรวด สงผล

22 

 

ใหมการยอยสลายสารอนทรยทมอยในนาเสยใหลดลงไดกอนนาเสยผานตะแกรงกระบะเพอรองรบเศษขยะ (พนต รตะนานกล, 2544: 22-23) ระบบบาบดนาเสยทหนองสนม พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานพระราชดารใหทาโครงการบาบดนาเสยโดยวธธรรมชาตผสมผสานกบเทคโนโลยแบบประหยด ซงประกอบดวย บอแรกเปนบอดกสารแขวนลอย บอทสองเปนบอปลกตนกกอยปต เพอดดสารมลพษตางๆ ทปนเปอนอยในนาเสยใหลดลง ปลกผกตบชวาเพอดดสงโสโครกและโลหะหนก หลงจากนนจงใชกงหนนาชยพฒนาและแผงทอเตมอากาศ สาหรบบอสดทายเปนการทาใหสารตกตะกอนกอนปลอยลงหนองสนม ระบบบาบดนาเสยทหนองหาน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานพระราชดารใหเรงดาเนนการแกไขโดยเรวเกยวกบปญหานาเสยจากชมชนทปลอยลงหนองหาน โดยผนนาเสยทระบายลงหนองหานใหมารวมกน ณ บรเวณใกลฌาปนสถานภหมากเสอ แลวทาการบาบดนาเสยแบบบอผง ซงมพนทประมาณ 92 ไร รมหนองหาน และกอนจะปลอยนาทบาบดแลวลงหนองหานจะผานการบาบดนาเสยดวยวธธรรมชาตผสมผสานกบเทคโนโลยแบบประหยดเชนกน

2.3.3.5 หลกการบาบดนาเสยดวยระบบบอบาบดนาเสยและวชพชบาบดทแหลมผกเบย (Lagoon Treatment and Grass Filtration) โครงการวจยและพฒนาสงแวดลอม แหลมผกเบย อาเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร เปนโครงการศกษาวจยการบาบดนาเสย กาจดขยะมลฝอย และการรกษาสภาพปาชายเลนดวยวธธรรมชาต หนวยงานทเกยวของกบโครงการนประกอบดวย มลนธชยพฒนา สานกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร (สานกงาน กปร.) กรมชลประทาน กรมปาไม กรมประมง มหาวยาลยเกษตรศาสตร มหาวทยาลยมหดล สถาบนราชภฏเพชรบร และเทศบาลเมองเพชรบร รวมกนดาเนนงาน พระองคมความคดในการจดการสงทเปนพษพวกโลหะหนกออกจากนา และนานาเสยทบาบดแลวมาใชในทางเกษตร นาทเหลอกปลอยลงทะเล พระองคมพระราชดารสวา “...ทางใตของประเทศออสเตรเลยมโครงการนานาเสยไปใสคลองแลวระบายไปตามทอลงบอใหญทอยใกลทะเล ซงมพนทหลายรอยไร แลวบาบดนาเสยใหหายสกปรกแลวจงปลอยลงสทะเล...”

23 

 

พระองคไดทรงมพระราชวนจฉย เหนดวยกบคณะทางานทจะบาบดนาเสยทตาบลแหลมผกเบย อาเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร โดยการสรางทอระบายนารวบรวมนาเสยมารวมทคลองยาว ทจดนทาหนาทเปนบอดกขยะ แยกถงพลาสตก เศษผา ใบตอง เศษไม และตกตะกอนสารแขวนลอยขนาดใหญ เพอลดความสกปรกและลดการทางานของเครองปมนาเสย แลวสบนาเสยจากคลองยาวมาบาบดทแหลมผกเบย โดยใชระบบบาบดนาเสยทหนองหานและหนองสนม จงหวดสกลนคร (พนต รตะนานกล, 2544: 23)

2.3.3.6 การบาบดนาเสยดวยวธการเตมอากาศ “กงหนชยพฒนา” กงหนนาชยพฒนา เปนเครองกลเตมอากาศหมนชาแบบทนลอย และจดสทธบตรในพระ

ปรมาภไธยของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซงสบเนองมาจากการขยายตวของเมองและปรมาณทอยอาศยของประชาชนเพมขนอยางรวดเรว ทาใหเกดแหลงนาเสย ซงเปนพนทปด ไมมทางระบายออก ทาใหยากแกการรวบรวมนาเสยเหลานนเพอนาไปบาบดในโรงบาบดนาเสยและตองเสยคาใชจายสง วธการบาบดนาเสยทไดผลทสดกคอ การเพมออกซเจนใหกบนาซงจะชวยใหจลนทรยยอยสลายสงสกปรกในนาไดอยางมประสทธภาพ เปนกระบวนการบาบดนาเสยทางชวภาพทไดรบความนยมอยางมาก เพราะเปนวธทไดผลและเสยใชคาใชจายในการบาบดนอย

กงหนนาชยพฒนา ใชวธการหมนปนเพอเตมอากาศนาเสย ใหกลายเปนนาด สามารถประยกตใชบาบดนาเสยจากการอปโภคของประชาชน นาเสยจากโรงงานอตสาหกรรม รวมทงเพมออกซเจนใหกบบอเพาะเลยงสตวนาทางการเกษตร นอกจากน กงหนนาชยพฒนา ยงเปนเครองกลเตมอากาศหมนชาแบบทนลอย สามารถลอยขนลงไดเองตามระดบนามสวนประกอบ สาคญไดแก

1) โครงกนหนนา รป12 เหลยม ขนาด 2 เมตร มซองนารปสเหลยมคางหม ขนาดความจ 110 ลตร ตดตงโดยรอบ จานวน 6 ซอง

2) ซองนาน ถกเจาะรพรนเพอใหนาไหลกระจายเปนฝอย วดดกนาดวยความเรว 5 รอบตอนาท สามารถวดนาลกลงไปไดผวนาประมาณ 0.50 เมตร แลวยกนาขนไปสาดกระจายเปนฝอยเหนอผวนาทความสงประมาณ 1 เมตร ทาใหออกซเจนในอากาศสามารถละลายเขาไปในนาไดอยางรวดเรว เพราะนาเสยทถกยกขนไปสาดกระจายสมผสอากาศ แลวตกลงไปยงผวนา กอใหเกดฟองอากาศจมตามลงไปดวย ขณะเคลอนท ซองนาจะกดลงไปใตผวนาทาใหเกดการอดอากาศภายในซองนา สงผลใหมการถายเทออกซเจนไดสงขนตามไปดวย

24 

 

3) การผลกดนของนาดวยความเรวของการไหล 0.20 เมตร/วนาท สามารถผลกดนนาออกไปจากเครองไดระยะประมาณ 10 เมตร และการโยกตวของทนลอยในขณะทางานจะสงผลใหแผนไฮโดรฟอยลทตดตงไวใต นาผลกดนนาใหเคลอนทไปผสมกบออกซเจนในระดบใตผวนา

4) กอใหเกดกระบวนการเตมอากาศ การกวนแบบผสมผสานและการไหลของนาเสยไปตามทศทางทกาหนดโดยพรอมกน

5) เกดประสทธภาพในการถายเทออกซเจนได 1.2 กโลกรม ตอแรงมาตอชวโมง

กงหนนาชยพฒนา ไดรบสทธบตรจากกรมทรพยสนทางปญญา เมอวนท 2 กมภาพนธ 2536 หลงจากเลขาธการมลนธชยพฒนา ซงเปนหนวยงานหลกทสนองพระราชดารในการพฒนากงหนนา รบพระราชทานพระบรมราชาน-ญาตใหยนขอรบสทธบตรเมอวนท 2 มถนายน 2535 จงนบวาเปนสทธบตรในพระปรมาภไธยของพระมหากษตรยพระองคแรกของไทย และครงแรกของโลก และถอวาวนท 2 กมภาพนธของทกป เปนวนนกประดษฐ นบแตนนเปนตนมา นอกจากน “กงหนนาชยพฒนา” ยงไดรบรางวลเหรยญทองจาก The Belgian Chamber of Inventor องคกรทางดานนวตกรรมทเกาแกของเบลเยยม ภายในงาน “Brussels Eureka 2000” ซงเปนงานแสดงสงประดษฐใหมของโลกวทยาศาสตร ณ กรงบรสเซลส ประเทศเบลเยยม อกดวย (ศนยภมรกษธรรมชาต, ม.ป.ป.) สาหรบลกษณะของกงหนนาชยพฒนา

2.3.3.7 การบาบดนาเสยโดยกระบวนการทางฟสกสเคม “สารเรงตกตะกอน” การบาบดนาเสยโดยการใชสารเคมใหตกตะกอน เปนการประดษฐเครองบาบดนาเสยใหมสภาพดขน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานชอโมเดลของเครองนวา “TRX-1” สารเคมทใชทาใหสารแขวนลอยทมอนภาคขนาดเลกตกตะกอน ชอวา Poly Aluminum Chloride (PAC) แตเดมสารเคมทชวยทาใหตกตะกอนหรอสารเรงตะกอนมอยหลายชนด เชน สารสม เฟอรรกคลอไรด (ไอออน (III) คลอไรด เฟอรรกซลเฟต (ไอออน (III) ซลเฟต) โซเดยมอะลมเนต และปนขาว ซงถาใชสารเรงตะกอนดงกลาว นาทบาบดแลวตองใชโซดาไฟปรบสภาพความเปน กรด-เบส ของนาใหเหมาะสม นาเสยประเภทตางๆ จากแหลงทแตกตางกน เชน คลองสามเสน คลองเปรมประชากร และคลองแสนแสบ กอนทาการบาบดโดยใชสารเคม ตองตรวจสอบคณภาพนาเสยทงกอนและหลงบาบด โดยเฉพาะเชอโรคและโลหะหนก เพอทจะไดนาตะกอนทเกดขนภายหลงการบาบดแลว

25 

 

ไปใชใหเกดประโยชน และบางครงตองเตมกาซออกซเจนลงไปดวย (พนต รตะนานกล, 2544: 24-25)

2.3.4 กระบวนการจดการนาเสย แหลงกาเนดนาเสยชมชนสวนใหญ ไดแก บานเรอนทอยอาศย โรงแรม อาคารพาณชย

รานอาหาร ภตตาคาร กจกรรมใหบรการ เปนตน ซงแหลงกาเนดเหลานจะถกจดใหเปนแหลง กาเนดนาเสยทจะตองถกควบคม เจาของหรอผประกอบการ แหลงกาเนดมลพษจะตองดาเนนการกาจดนาเสยใหไดมาตรฐานตามทกาหนด จงจะสามารถระบายออกสสงแวดลอมหรอแหลงนาธรรมชาตได การบงคบใชกฎหมายยงขาดความเขมงวดและไมมประสทธภาพเพยงพอ ทาใหไม สามารถควบคม กากบ ดแลใหปฏบตตามกฎหมายไดอยางมประสทธภาพ จงมกจะมการฝาฝน หลบเลยง ไมตดตงระบบบาบดนาเสย หรอไมเปดเดนระบบบาบดนาเสย และยงลกลอบระบายนาเสยทไมผานการบาบดออกสสงแวดลอมดวย นอกจากนชมชนสวนใหญมกจะระบายนาเสยออกสสงแวดลอมโดยไมผานการบาบดใหมคณภาพดขนกอน ซงจะพบมากคอ การระบายนาเสยจากการใชนาลงทอสาธารณะหรอออกสสงแวดลอมและนาเสยจากสวมผานบอเกรอะ-บอซม ใหนาเสยระบายซมลงดน และแหลงกาเนดทถกควบคมการระบายนาเสยตามกฎหมายทตดตงระบบบาบดนาเสยของตนเอง หากเจาของแหลงกาเนดสามารถควบคมดแลระบบบาบดนาเสยของตนไดและระบบบาบดนาเสยสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพแลว จะชวยลดผลกระทบของนาเสยตอคณภาพสงแวดลอมไดมาก อกทงยงสามารถนานาเสยทผานการบาบดกลบไปใชประโยชนไดอกดวย (สวนนาเสยชมชน สานกจดการคณภาพนา กรมควบคมมลพษ, ม.ป.ป.) แหลงกาเนดนาเสยชมชนทระบายนาเสยออกสสงแวดลอม หรอมการบาบดนาเสยกอนระบายนาทงออกสสงแวดลอมนน มลกษณะการดาเนน 4 รปแบบ ดงแสดงในภาพท 2.2

รปแบบ ขบวนการ ผลกระทบ สถานะการใชงาน

รปแบบท 1

ใชมาก

นาเสยจาก

การใชนา

ทอระบายนาสาธารณะ 

นาเสยจาก

สวม บอเกรอะ บอซม ลงดน

ม

ผลกระ

ทบกบ

สงแวด

ลอม

26 

 

รปแบบ ขบวนการ ผลกระทบ สถานะการใชงาน

รปแบบท 2

คาดวามการใชปานกลาง

รปแบบท 3

สวนใหญ ใชเฉพาะ

แหลงกาเนดท ถกควบคมตาม

กฎหมาย

รปแบบท 4

สวนใหญ เปนแหลงกาเนดทอยในพนทบรการระบบบาบดนาเสยรวม ของชมชน

ภาพท 2.2 รปแบบการจดการนาเสยชมชน ทมา : สวนนาเสยชมชน สานกจดการคณภาพนา กรมควบคมมลพษ, ม.ป.ป.ค

นาเสยจาก

การใชนา

ทอระบายนา

สาธารณะ

นาเสยจาก

สวม

บอเกรอะ 

บอซม ลงดน

ม

ผลกระ

ทบกบ

สงแวด

ลอม

นาเสย

จากการ

ใชนา

ระบบบาบด

นาเสยของ

แหลงกาเนด

แตละแหง นาเสย

จาก

สวม

บอ

เกรอะ 

นาไปใชประโยชน

แหลงนา

ทอระบายนา

สาธารณะ

ลด

ผลกระ

ทบกบ

สงแวด ลอม

นาเสย

จากการ

ใชนา

นาเสย

จาก

สวม

บอเกรอะ

ลด

ผลกระ

ทบกบ

สงแวด ลอม

บอดกไขมน

ระบบรวบรวมนาเสย

ระบบบาบดนาเสย

27 

 

2.3.5 กฎหมายทเกยวของกบบทบาทหนาทขององคการบรหารสวนตาบลในการจดการนาเสย

2.3.5.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ปพทธศกราช 2550 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบน ไดใหความสาคญกบองคกร

ปกครองสวนในการกาหนดรปแบบเงอนไข หรอวธการทสอดคลองกบองคกรปกครองสวนทองถน ดงปรากฏในมาตราท 282 ความวา

มาตราท 282 การกากบดแลองคกรปกครองสวนทองถนตองทาเทาทจาเปนและมหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทชดเจนสอดคลองและเหมาะสมกบรปแบบขององคกรปกครองสวนทองถน ทงน ตามทกฎหมายบญญต โดยตองเปนไปเพอการคมครองประโยชนของประชาชนในทองถนหรอประโยชนของประเทศเปนสวนรวม และจะกระทบถงสาระสาคญแหงหลกการปกครองตนเองตามเจตนารมณของประชาชนในทองถน หรอนอกเหนอจากทกฎหมายบญญตมได

มาตรา 290 องคกรปกครองสวนทองถนยอมมอานาจสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมตามทกฎหมายบญญต

กฎหมายวรรคหนงอยางนอยตองมสาระสาคญดงตอไปน 1) การจดการ การบารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอมทอยในเขตพนท 2) การเขาไปมสวนรวมในการบารงรกษาทรพยากรธรรมชาตทอย

นอกเขตพนท เฉพาะในกรณทอาจมผลกระทบตอการดารงชวตของประชาชนในพนทของตน 3) การมสวนรวมในการพจารณาเพอรเรมโครงการหรอกจกรรมใด

นอกเขตพนทซงอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมหรอสขภาพอนามยของประชาชนในพนท 4) การมสวนรวมของชมชนทองถน

ในการกากบดแลตามวรรคหนง ใหมการกาหนดมาตรฐานกลางเพอเปนแนวทางใหองคกรปกครองสวนทองถนเลอกไปปฏบตไดเอง โดยคานงถงความเหมาะสมและความแตกตางในระดบของการพฒนาและประสทธภาพในการบรหารขององคกรปกครองสวนทองถนในแตละรปแบบโดยไมกระทบตอความสามารถในการตดสนใจดาเนนงานตามความตองการขององคกรปกครองสวนทองถนในแตละรปแบบโดยไมกระทบตอความสามารถในการตดสนใจดาเนนงานตามความตองการขององคกรปกครองสวนทองถน รวมทงจดใหมกลไกการตรวจสอบการดาเนนงานโดยประชาชนเปนหลก

28 

 

2.3.5.2 ประกาศคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เรอง กาหนดอานาจและหนาทในการจดระบบบรการสาธารณะขององคการบรหารสวนจงหวด

เพอใหการดาเนนการตามอานาจและหนาทขององคการบรหารสวนจงหวดในเขตจงหวด เปนไปดวยความเรยบรอย ไมเกดความซาซอนในการดาเนนการตามอานาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนอนในจงหวด จงสมควรกาหนดลกษณะของอานาจหนาทและความรบผดชอบขององคการบรหารสวนจงหวด

อาศยอานาจตามมาตรา 12, (15) และมาตรา 20 แหงพระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 คณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน จงประกาศกาหนดอานาจหนาทและความรบผดชอบขององคการบรหารสวนจงหวดไวดงตอไปน

(5) การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในระดบจงหวดโดยเฉพาะอยางยง การทาหนาทเปนองคกรหลกในการกาจดมลฝอย สงปฏกลรวม การดแลระบบบาบดนาเสยใหแกองคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดอน

2.3.5.3 พระราชบญญตองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537 (ฉบบแกไข 2552)

พระราชบญญตฉบบนไดกาหนดบทบาทหนาทขององคการบรหารสวนตาบล ซงจะใกลเคยงกนกบเทศบาลนคร เทศบาลเมอง และเทศบาลตาบล ดงตอไปน คอ การจดใหมและบารงรกษาทางนาและทางบก การรกษาความสะอาดของถนน ทางนา ทางเดน และทสาธารณะ รวมทงมลฝอยและสงปฏกล การปองกนและระงบโรคตดตอ การปองกนและบรรเทาสาธารณภย การสงเสรมการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม การคมครองดแล บารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การบารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน รวมทงปฏบตหนาทอนๆตามทราชการมอบหมายโดยจดสรรงบประมาณหรอบคลากรใหตามความเหมาะสม

29 

 

2.4 งานวจยทเกยวของ กานตพนธ พศาลสขสกล (2551) ไดศกษาเรองการมสวนรวมในการจดการนาเสยของขาราชการไทยในเทศบาลนครของประเทศไทย ผลการศกษาพบวา ขาราชการในองคการปฏบตงานตามหนาท และกฎระเบยบทไดรบมอบหมายเทานน ยงขาดความคดรเรมสรางสรรคและไมนาความรทมอยมาประยกตในการพฒนางานขององคการ ปญหาเรองคานยมของขาราชการในระบบราชการและกระบวนทศน ทไมสงเสรมการสรางเครอขายความรวมมอ เปนปญหาทเทศบาลนครตองใหความสาคญ ปรบเปลยนแนวคดของขาราชการ และเทศบาลนครใหมทศทางทสงเสรมการจดการนาเสยในแนวทางทเหมาะสมและมประสทธภาพมากขน

คมภร คงพลง (2551) ไดศกษาวจยเรองการมสวนรวมของประชาชนในการจดการปญหานาเสย เขตบงกม กรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวา ประชาชนสวนใหญมสวนรวมในการจดการปญหานาเนาเสยในแมนาอยในระดบตา เนองจากประชาชนสวนใหญใหเหตผลวา ไมรวาสวนไหนรบผดชอบ ไมมเวลา ไมรปญหาตาง ๆ ไมสะดวกในการรวมกจกรรม ขาดความรวมมอ ประชาชนยงไมเขาใจ ไมมการจดกจกรรม ประชาชนยงขาดความรความเขาใจทงภาครฐหรอ หนวยงานทเกยวของใหขอมลแกประชาชนนอย ทศนคตกบพฤตกรรมของบคคลนนไมไดสมพนธกนอยางตอเนองสมาเสมอ กลาวคอ เมอการสอสารกอใหเกดความรและทศนคตในทางบวกตอสงทเผยแพรนนแลว แตในขนการยอมรบปฏบตอาจมผลในทางตรงขามได

โซฟนา เบญจเมธา (2548) ไดศกษาการจดการปญหานาเสยของเทศบาลนครยะลา เพอเปนแนวทางในการจดการนาเสยทเหมาะสม คอ การบาบดนาเสย โดยการแบงพนทออกเปนโซนๆ ได 7 โซน ตามสภาพการไหลรวมกนของนา รวมถงจานวนประชากรในแตละโซน และคาดการณสาหรบรองรบนาเสยไปอก 10 ป วเคราะหอตราการใชนาของแตละวน เพอเปนขอมลในการออกแบบระบบบาบดนาเสย โดยใชหลกการธรรมชาตใหมากทสด เพราะเปนวธทไมยงยาก การดแลรกษางาย ไมใชเทคนคขนสง หากพนทโซนใดมขนาดไมเพยงพอ จาเปนตองลดขนาดพนทลง โดยตดตงเครองเตมอากาศเขาไปเพอเรงการเจรญเตบโตของแบคทเรย ผลการศกษาพบวา ไดวธการบาบดนาเสย 2 วธ คอ 1. วธการบาบดนาเสยแบบระบบสระเตมอากาศ และ 2. วธการบาบดแบบระบบบอผง เปนระบบทใชหลกการธรรมชาต เปนวธทเหมาะสมในการจดการนาเสยของเทศบาลนครยะลา

30 

 

ดารงศกด พรยะภทรกจ (2549) ไดศกษาการบาบดนาเสยดวยนาสกดชวภาพทผลตขนเอง กบนาสกดชวภาพทซอมา และการไมเตมนาสกดชวภาพ กรณศกษาตวอยางนาเสยในคลองแสนแสบ เพอเปรยบเทยบคณภาพนาทผานการบาบด ผลการศกษาพบวา การใชนาสกดชวภาพไมสามารถบาบดตวอยางนาเสยในคลองแสบแสบได เนองจากจลนทรยทมอยในนาสกดชวภาพเปนแบบไมใชออกซเจน ทาใหไมสามารถเจรญเตบโตแขงขนกบจลนทรยทมอยในนาทมอยเดมตามสภาพธรรมชาต ซงเปนจลนทรยแบบทตองการออกซเจนนนสามารถปรบตวตอสภาพแวด ลอมตางๆ ไดดกวา สวนระยะเวลาการบาบดทเพมขน มผลตอการบาบดนาเสยตวอยางนาเสยใหดขนได ยกเวน คาบโอดจะเพมสงขน เนองจากจลนทรยตายเพราะขาดแคลนอาหาร ณภทร ตงกจวานชย (2549) ไดศกษาแนวทางการจดการนาเสยจากบานพกอาศยและสถานประกอบการในเขตเทศบาลนครอดรธาน ผลการศกษาพบวาสาเหตของปญหานาเสยเกดจากประชาชนบางสวนไมใสใจตอปญหานาเสยทเกดขนทงยงมนสยและความเคยชนในการระบายนาเสยจากการประกอบกจวตรประจาวนและการประกอบการโดยทไมไดผานการบาบดอยางถกวธ และไมใสใจในความรบผดชอบตอสงแวดลอม โครงการของเทศบาลสวนใหญมงเนน ไปทการแกไขปญหานาเสยทปลายเหต ไมมการนาเอาประชาชนเขามามสวนรวมในการจดการนาเสยเทาทควร จากการศกษาพบวา ผพกอาศยและผประกอบการตางยนดใหความรวมมอและ ตองการเขารวมจดการปญหานาเสยเปนอยางมาก เทศบาลควรมบทลงโทษผฝาฝนและผทไมใหความรวมมอในการจดการปญหานาเสย และควรประสานหนวยงานทเกยวของในการกากบดแล รวมกน เพอใหการจดการปญหานาเสยเปนแบบองครวมและมความยงยนตลอดไป บณฑต เผาวฒนา (2548) ไดศกษาเรองการมสวนรวมของประชาชนในการจดการปญหานาเสยในคลองแมขา ตาบลชางคลาน เทศบาลนครเชยงใหม ผลการศกษาพบวาแหลง ขาวสารทไดรบรมากทสดมาจากหอกระจายขาวของชมชน การรบรปญหานาเสยจากครวเรอนรบร วา การอนรกษทรพยากรนาจะชวยลดปญหานาเสยในคลองแมขา รองลงมาเปนการรบรการใชทรพยากรนาจะตองมการวางแผนปองกนและควบคมนาเสยอนเกดจากการใชนาในกจกรรมตางๆ ในครวเรอน นาเสยจากครวเรอนจะตองผานระบบบาบดนาเสยกอนปลอยใหไหลลงสคลองแมขา และรฐควรรณรงคประชาสมพนธใหความรเรองปญหานาเสยจากครวเรอนกบประชาชนมากขน กวาเดม การเขารวมกจกรรมทางดานสงแวดลอมในชมชน การใหความรวมมอในการปฎบตเพอแกไขปญหานาเสยในคลองแมขามเพยงบางครง แสดงใหเหนวาสวนใหญยงขาดจตสานกและความตระหนกในการรกษาคณภาพของนาในคลองแมขา

31 

 

ปรารถนา ตงประเสรฐ (2545) ไดศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบาบดนาเสยระดบครวเรอนของประชาชน ในเขตเทศบาลเมองพะเยา ผลการศกษาพบวาการศกษา การไดรบขาวสารในการบาบดนาเสย ความคาดหวงทางดานสงคม และทศนคตเกยวกบการบาบดนาเสย สงผลใหเกดความตงใจในการบาบดนาเสยและนาไปสพฤตกรรมในการบาบดนาเสยในครวเรอน

พษณ เจรญเนตรกล (2553) ไดศกษาแนวทางทเหมาะสมในการจดการนาเสยชมชนในเขตเทศบาล ตาบลเขารปชาง อาเภอเมองจงหวดสงขลา ผลศกษาพบวา ผบรหารเทศบาลและหวหนาสวนราชการทเกยวของ ตองการใหความรกบประชาชนเกยวกบเรองนาเสยชมชนและการจดการนาเสย ตองการใหประชาชนมสวนรวมตลอดทกขนตอน ตองการใหมการกอสรางระบบบาบดนาเสยแบบรวมกลม (Cluster Treatment) และตองการใหมความรวมมอกนระหวางองคกรปกครองสวนทองถน โดยมการรวมมอกนระหวางองคกรปกครองสวนทองถน มการเชอมตอระบบทอเพอสงนาเสยชมชนไปบาบดในระบบบาบดนาเสยแบบรวมศนยของเทศบาลนครสงขลา ในสวนของผนาชมชน ประชาชน และผประกอบการในพนทเทศบาลตาบลเขารปชาง ตองการใหเทศบาลตาบลเขารปชางกอสรางระบบบาบดนาเสย โดยจะกอสรางแบบใดกได เพอใชระบบบาบดนาเสยชมชน กอนระบายลงสคคลองสาธารณะประโยชนตอไป

ศาสตรตรา กานกนก (2550) ไดศกษาแนวทางการพฒนาระบบบรหารจดการขององคการบรหารสวนตาบลปาคลอก ผลการศกษาพบวา ประชาชนมความคดเหนตอระบบการจดการบรหารจดการองคการบรหารสวนตาบล ในดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการพฒนาคณภาพชวต ดานการเมอง การบรหาร และความเขมแขงของชมชน ดานการศกษา ศาสนา วฒนธรรมและประเพณ ดานการพฒนาเศรษฐกจและการทองเทยว และดานโครงสรางพนฐาน สวนใหญมความคดเหนเปนบวก และมขอเสนอแนะวา ดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม องคการบรหารสวนตาบลปาคลอกควรมวสยทศนการพฒนาทชดเจน จรงใจและจรงจงกบแผนของชมชน ควรมการเผยแพร ประชาสมพนธขอมลขาวสารเกยวกบการกระจายอานาจสทองถนแกประชาชน และควรมการดแล พฒนาอยางอยางตอเนองในระยะยาวเพอรองรบการเตบโตในทกดานของตาบลทมประสทธภาพตอไป

32 

 

การศกษาแนวคด ทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของดงกลาว เหนไดวาองคการบรหารสวนตาบลมอานาจหนาทในการบรหารจดการ พฒนาทองถนตนเองทงในดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม และตองสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาทองถน เชน การเขารวมประชม จดอบรม การแสดงความคดเหน การเขารวมกจกรรมหรอโครงการตางๆ เปนตน องคการบรหารสวนตาบลตองมแผนการปฏบตงานทด เพอการแกปญหาและพฒนาสภาพแวดลอมไดจรง การสรางชมชนเขมแขง เปนกลไกและกระบวนการสาคญทสามารถรวมพลงสรางสรรคของทกฝาย เพอการพฒนาทมประสทธภาพ และพฒนาอยางตอเนอง สาหรบชมชนบางนาผงมคลองบางนาผงเชอมตอกบแมนาเจาพระยา มลกษณะนาขน-นาลง เมอเวลานาลงจะพดพาสงสกปรกออกไปได ทาใหไมมนาขงอยเปนเวลานาน แหลงกาเนดนาเสยสวนใหญเกดจากชมชน ไดแก นาทงทมาจากชมชน บานเรอน ทพกอาศย อาคาร รานคา มกเกดจากกจกรรมประจาวนและกจกรรมทเปนอาชพ การบาบดนาเสยสามารถแบงตามกลไกทใชในการกาจดสงเจอปนในนาเสย ไดแก การบาบดทางกายภาพ การบาบดทางเคม และการบาบดทางชวภาพ นอกจากนยงมวธการบาบดนาเสยตามแนวทางพระราชดาร เปนการบาบดนาเสยแบบธรรมชาต ไมตองลงทนมาก เชน การกรองนาเสยดวยผกตบชวา การผสมผสานระหวางพชนาและการเตมอากาศ กงหนชยพฒนา การใชวชพชบาบด เปนตน แนวทางในการจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลนน อาศยปจจยตางๆ ไดแก ผบรหารองคการบรหารสวนตาบลตองมวสยทศนในดานสงแวดลอมทด มความคดรเรม สรางสรรค ประสานงานกบหนวยงานภายนอกทเกยวของในการกากบดแล สรางเครอขายความรวมมอจากหลายๆ ฝาย การรณรงค ประชาสมพนธใหความร ปลกจตสานกและสรางความตระหนกดานสงแวดลอมแกประชาชน เปนตน นอกจากนควรมมาตรการบทลงโทษผ ฝาฝนและผทไมใหความรวมมอในการจดการปญหานาเสย เพอการพฒนาทตอเนองและยงยนตอไป

บทท 3

วธการศกษา

3.1 วธการศกษา

การศกษาครงน ผวจยทาการศกษาเกยวกบแนวทางในการจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ ผวจยไดศกษาขอมลทวไป และขอมลทางกายภาพของสภาพพนทศกษา ไดกาหนดวธดาเนนการวจยเชงคณภาพ โดยใชวธการสมภาษณเชงลก และวธการสงเกตการณการบรหารจดการและกลมเปาหมาย

3.2 กรอบแนวคด ปญหานาเสยของชมชนบางนาผง เกดจากครวเรอน โรงงานอตสาหกรรม รานคา รวมถงตลาดนาบางนาผงเปนสวนใหญ จะเหนไดวานาเสยนนเกดไดทกสถานทในชมชน จงตองมแนวคดในการบาบดนาเสยกอนปลอยลงสทอระบายนาหรอแหลงนา โดยตองอาศยความรวมมอของคนในชมชนเปนสาคญ ตองมงบประมาณในการจดการ และแรงสนบสนนจากภายนอก เพอใหมการจดการนาเสย เชน การใชถงดกไขมน ใชนาหมกจลนทรยทเหมาะสมและมประสทธภาพ ใหมการประสานรวมมอกบหนวยงานภายนอก จดการระบบสาธารณปโภค และจดอบรมใหความรแกคนในชมชน เพอสรางจตสานกและความตระหนกในการบาบดนาเสย และเพอนาไปสการจดการนาเสยทเหมาะสมของชมชน ใหมปรมาณนาเสยลดลง และการจดการนาเสยทมประสทธภาพมากขน (ดงภาพท 3.1)

34 

 

ภาพท 3.1 กรอบแนวคดในการศกษา

ปญหานาเสย 

นาเสยจากครวเรอน 

นาเสยจากรานคา 

นาเสยจากตลาดนา

แนวคดเพอการจดการนาเสย

ชมชนเขมแขง 

ความรวมมอ 

ผนาทด 

มจตสานกดานสงแวดลอม

มาตรการบาบดนาเสย 

งบประมาณ 

การสนบสนนจากภายนอก

ผลการศกษา 

การจดการนาเสยทเหมาะสมของชมชน 

ปรมาณนาเสยลดลง 

การจดการนาเสยทมประสทธภาพ

วธการจดการนาเสย 

ใชถงดกไขมนในครวเรอน 

ใชถงดกไขมนรวมในตลาด 

ใชนาหมกจลนทรย (EM) 

ประสานความรวมมอกบหนวยงานภายนอก 

จดการระบบสาธารณปโภค 

จดอบรมใหความร

35 

 

3.3 กลมผใหขอมลสาคญ

การศกษาการจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ไดทาการสมภาษณเจาหนาทขององคการบรหารสวนตาบล ทมหนาทรบผดชอบดแลในการจดการนาเสยโดยตรง ไดแก ผบรหารขององคการบรหารสวนตาบล และปราชญเกษตรของแผนดน จงหวดสมทรปราการ สาขาผนาชมชน นอกจากนยงมการสมภาษณประชาชนในชมชนบางนาผง รวมทงพอคา แมคาทประกอบอาชพคาขายในตลาดนาบางนาผงจานวน 5 คน

3.4 ขอมลทใชในการศกษา

ขอมลทใชในการศกษาครงนเปนขอมลทไดจาก 2 แหลงขอมล คอ แหลงขอมลปฐมภม(Primary Data) และแหลงขอมลทตยภม(Secondary Data)

3.4.1 ขอมลปฐมภม (Primary Data)

เปนขอมลทไดจากการเขาไปทาการศกษาในพนทตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ ประกอบกบการไดตดตอประสานงานกบองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง โดยความรวมมอของเจาหนาททมหนาทดแลรบผดชอบการจดการนาเสย ผนาชมชน และประชาชนทอาศยอยในตาบลบางนาผง โดยใชเครองมอ คอ

3.4.1.1 แบบสมภาษณผบรหารองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ผนาชมชน และประชาชนทอาศยอยในพนทศกษา เพอสอบถามเกยวกบปญหานาเสยของชมชน และการจดการนาเสยชมชนในปจจบนเปนอยางไร องคการบรหารสวนตาบลมการบรหารจดการอยางไร ความรวมมอของภาคประชาชนและหนวยงานภายนอก ประสบความสาเรจหรอไม อยางไร

3.4.1.2 การสงเกตการณ เปนการสงเกตทงแบบทมสวนรวมและไมมสวนรวม การสงเกตแบบมสวนรวมในกจกรรมของชมชน ไดแก โครงการบาบดเจาพระยา 84 พรรษาเทดไทองคราชน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ โครงการธนาคารกสกรไทยมอบบอดกไขมนตามจดตางๆ ในตลาด สวนการสงเกตแบบไมมสวนรวม ในการเกบรวมรวมขอมลหรอลกษณะการดาเนนกจกรรมโดยทวไปของคนในชมชน เชน พฤตกรรมการทงขยะของผประกอบการในตลาดนา

36 

 

พฤตกรรมการมาใชจดลางภาชนะรวมของผประกอบการในตลาดนา การตดตงถงดกไขมนตามครวเรอน เปนตน

3.4.2 ขอมลทตยภม (Secondary Data)

เปนขอมลทไดจากหนงสอ เอกสาร งานวจย ขอกฎหมาย ขอบงคบ สงตพมพตางๆ ขอมลจากอนเตอรเนต โดยทงหมดเปนสวนหนงของการทบทวนวรรณกรรมของการศกษาในครงน โดยทบทวนเกยวกบองคกรปกครองทองถน เรองการบรหารจดการชมชน แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการจดการนาเสย งานวจยเรองการจดการนาเสยของเทศบาลตาบลเขารปชาง อาเภอเมอง จงหวดสงขลา และเทศบาลนครยะลา การนานาสกดชวภาพมาใชในการบาบดนาเสยในคลองแสนแสบ ซงผศกษานามาใชในการออกแบบกรอบแนวคดในการศกษา กาหนดขอบเขตการศกษาไดอยางเหมาะสม ไดแนวคดในการวเคราะห การเสนอผลการวจย อภปรายผลการวจย และทราบถงปญหา อปสรรคทเคยพบของงานวจยทเกยวของ 3.5 เครองมอทใชในการศกษา

เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลในการศกษาวจยครงน เปนแบบสมภาษณทผวจยสรางขนโดยใชแบบสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Interview) โดยแบงเปน 4 สวน ประกอบดวย

สวนท 1 ขอมลดานปจจยสวนบคคล ไดแก ตาแหนงในชมชน สวนท 2 ขอมลทวไปเกยวกบนาเสย ไดแก ประเภทของนาเสย แหลงกาเนดนาเสยในชมชน

บางนาผง สวนท 3 ขอมลเกยวกบการบรหารจดการนาเสยในพนทองคการบรหารสวนตาบล ไดแก การ

ดาเนนการจดการนาเสย การมสวนรวมของประชาชน การจดเกบคาธรรมเนยม ความสาเรจของการจดการนาเสย

สวนท 4 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม เพอใหผตอบแบบสมภาษณไดเสนอแนะหรอใหความคดเหนวาควรมการจดการอยางไรเพอใหมการพฒนาอยางยงยน

นอกจากการสมภาษณแลวยงใชเครองมอการสงเกตการณ เกบรวบรวมขอมล หรอ

ลกษณะการดาเนนกจกรรมโดยทวไปของประชาชนในชมชนดวย เชน พฤตกรรมการทงขยะของ

37 

 

ผประกอบการในตลาดนา พฤตกรรมการมาใชจดลางภาชนะรวมของผประกอบการในตลาดนา การตดตงถงดกไขมนตามครวเรอน เปนตน 3.6 การเกบรวบรวมขอมล

การศกษาครงนเปนการเกบขอมลดวยตนเอง จากการสมภาษณผบรหารองคการบรหารสวนตาบล ปราชญเกษตรของแผนดน จงหวดสมทรปราการ สาขาผนาชมชน และประชาชน ในเขตองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ โดยมวธการ ศกษาดงน

3.6.1 ผวจยตดตอองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง เพอขอความรวมมอในการเกบขอมลวจย

3.6.2 ผวจยนาแบบสมภาษณไปเกบรวบรวมขอมล กลมเปาหมายพรอมกบนาเครองบนทกเสยง ขออนญาตบนทกเสยง และนามาถอดเสยงบนทกขอมลไวในเอกสาร

3.6.3 ผวจยนาแบบสมภาษณทไดมาตรวจสอบความสมบรณถกตอง เพอดาเนนการตามขนตอนการศกษาตอไป 3.7 การวเคราะหขอมล

การศกษาวจยครงน เปนการศกษาเชงคณภาพ ดงนน จะพจารณาวาขอมลโดยการเกบรวบรวมขอมล จากการหาขอมลภาคสนาม ซงเปนแบบสมภาษณจะมงเนนเนอหาเดยวกนกบประชากรหลายคน จนไดคาตอบทใกลเคยงหรอสอดคลองกน ตรวจสอบความถกตองและความครบถวนของขอมลเมอไดขอมลทถกตอง สมบรณทกฉบบแลว นาขอมลเหลานนมาดาเนนการวเคราะหเนอเรอง เพอหาขอสรปอยางสอดคลองกบวตถประสงค ขอมลเชงคณภาพ คอ การนาเสนอขอมลในลกษณะของเอกสารเชงพรรณนา จากการสมภาษณแบบเชงลก มาบรรยายตามกรอบทกาหนดไว

บทท 4

ผลการศกษา

การศกษาการจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ โดยการสงเกตการณ และการสมภาษณเชงลกของผนาชมชน และชาวบานทอยอาศยทากนอยในบรเวณตาบลบางนาผง ไดสมภาษณบคคลดงตอไปน

1. ผบรหารขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง 2. ปราชญเกษตรของแผนดน จงหวดสมทรปราการ สาขาผนาชมชน 3. ชาวบานในชมชนและรานคาในตลาดนาบางนาผง จานวน 5 คน

และทาการสงเกตการณแบบทมสวนรวมและไมมสวนรวม การสงเกตแบบมสวนรวมในกจกรรมของชมชน ไดแก โครงการบาบดเจาพระยา 84 พรรษาเทดไทองคราชน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว โครงการธนาคารกสกรไทยมอบบอดกไขมนตามจดตางๆ ในตลาด สวนการสงเกตแบบไมมสวนรวม ในการเกบรวมรวมขอมลหรอลกษณะการดาเนนกจกรรมโดยทวไปของคนในชมชน เชน พฤตกรรมการทงขยะของผประกอบการในตลาดนา พฤตกรรมการมาใชจดลางภาชนะรวมของผประกอบการในตลาดนา การตดตงถงดกไขมนตามครวเรอน เปนตน ผลการศกษาทไดจากการสมภาษณและการสงเกตการณ มรายละเอยดดงน 4.1 สภาพทวไปของชมชน องคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ไดจดตงขนเมอตนป พ.ศ. 2540 ในชวงวกฤตเศรษฐกจของไทย เนองจากเปนพนททมศกยภาพในการพฒนาตนเองไดในหลายดาน ทงดานภมศาสตร ทตงอยในพนทบางกะเจาหรอ “กระเพาะหม” โดยพนทบางกะเจาเปนพนทอนรกษสเขยวของกรงเทพมหานครมาตงแตป 2520 (ภาพท 4.1) ทอยใกลเมองหลวงและเขตอตสาหกรรม รวมถงการเปนชมชนเกาแกทมเอกลกษณทางวฒนธรรมประชากรสบเชอสายมาจากมอญ ม

39 

 

อาชพทางการเกษตรคอทาสวนผลไม เปนพนททตดทะเล ดนจงมความอดมสมบรณของแรธาตและสารอาหาร

ภาพท 4.1 แผนทบางกะเจา พนทอนรกษสเขยวของสมทรปราการทถกลอมรอบดวย กรงเทพฯและเปนทตงของตลาดนาบางนาผง

ทมา : googlemap

พนทตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ มเนอทประมาณ 1,938 ไร เปนทราบลมรมแมนาเจาพระยา ดนบรเวณนจงมความอดมสมบรณดวยสารอาหารของพชนานาชนด มสวนผลไมมากมาย และมตลาดนาบางนาผง (ดงภาพท 4.2-4.13) ซงเปนแหลงทองเทยงของตาบลบางนาผง การทองเทยวเชงอนรกษและสนบสนนใหชาวบานมรายได เปนศนยรวมสนคา OTOP ทสรางสรรคจากคนในชมชนบางนาผง และตาบลใกลเคยงในจงหวดสมทรปราการ ไดเหนวถชวตชาวบานรมคลอง ตาบลบางนาผงเปนแหลงพนทสเขยว มพนทปาประมาณ 70 ไร มโรงงานอตสาหกรรมขนาดเลก เชน บรษท ทรานสมสชน แดนด คอนเวเยอร เซนเตอร จากด ประกอบกจการลกษณะกลงใส เชอม ปมโลหะ เปนตน

 

 

40 

 

ภาพท 4.2 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง

ภาพท 4.3 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง

 

41 

 

ภาพท 4.4 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง

ภาพท 4.5 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง

 

 

42 

 

ภาพท 4.6 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง

ภาพท 4.7 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง

 

43 

 

ภาพท 4.8 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง

ภาพท 4.9 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง

 

 

44 

 

ภาพท 4.10 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง ภาพท 4.11 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง

 

 

45 

 

ภาพท 4.12 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง

ภาพท 4.13 ภาพบรรยากาศบรเวณตลาดนาบางนาผง

 

 

46 

 

ภาพท 4.14 ททาการองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง

ในเขตองคการบรหารสวนตาบลบางนาผงมจานวนประชากร 4,941 คน ชาย 2,354 คน

หญง 2,587 คน และจานวนหลงคาเรอน 1,391 หลงคาเรอน (สานกทะเบยนกลาง กรมการปกครอง ณ วนท 18 กนยายน 2554) มความหนาแนนของประชากรโดยเฉลย 628 คน/ตร.ม. สาหรบการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถน ผบรหารขององคการบรหารสวนตาบลและคณะเจาหนาทขององคการบรหารสวนตาบล เปนผดแลและรบผดชอบในการจดการนาเสย โดยอาศยความรวมมอจากผนาชมชนและชาวบานในชมชนในการทากจกรรมตางๆ ททาการขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง (ดงภาพท 4.14)

4.2 สถานการณปญหานาเสย

โดยพนฐานคลองบางนาผงเชอมตดกบแมนาเจาพระยา เปนคลองซอยสายเลก  ๆ ทแตกแขนงจากแมนาเจาพระยาเขามาในพนทททาการเกษตรของชาวบาน มลกษณะนาขน-นาลง ชวยพดพาสงสกปรกหรอขยะในนาไหลลงไปสแมนาเจาพระยา จงไมกอใหเกดนาเสยคางเปนเวลานาน นาเสยจงเกดนอยมาก จดทนาเสย คอ นาเนาขงบรเวณใตถนบาน เพราะนาไมมทางนา

 

47 

 

ไหล ขงอยเปนเวลานาน ทาใหเกดนาเสยทยงแกไขไมได (ดงภาพท 4.15) สวนใหญเปนนาเสยชมชน ทมแหลงกาเนดจากกจกรรมในครวเรอน และสถานประกอบการ เชน นาทงจากการอปโภคบรโภค การซกลาง การทาครว เปนตน

ภาพท 4.15 บรเวณทมนาเนาขงใตถนบาน

มบางชวงทเกดนาเสยบาง ซงมาจากฝงตรงขามแมนาเจาพระยา คอ เขตบางนาและเขตคลองเตยทมโรงงานอตสาหกรรมจานวนมาก หากมการปลอยนาเสยลงแมนาเจาพระยา เมอเวลานาขนจะนานาเสยเขามา อนสงผลกระทบตอตาบลบางนาผง สาหรบคณภาพนาของคลองบางนาผง ซงเชอมตอกบแมนาเจาพระยา ผศกษาไดนาผลการตรวจวดแมนาเจาพระยาตอนลางมาเทยบเคยง ซงมผลดงน

แมนาเจาพระยาตอนลาง เรมตงแตศาลากลางจงหวดนนทบร(หลงเกา) อาเภอเมอง จงหวดนนทบร ลงมาถงพระสมทรเจดย อาเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ผลการตรวจวดคณภาพนา สรปไดดงน คาออกซเจนละลาย (DO) มคาระหวาง 0.1 – 4.9 มก./ล. โดยคาเปอรเซนไทลท 20 เทากบ 1.0 มก./ล. ความสกปรกในรปบโอด (BOD) มคาระหวาง 1.2– 8.5 มก./ล. โดยคาเปอรเซนไทลท 80 เทากบ 4.1มก./ล. การปนเปอนแบคทเรยกลมฟคอลโคลฟอรม (FCB) มคา

48 

 

ระหวาง 1,100 – 920,000 หนวย โดยคาเปอรเซนไทลท 80 เทากบ 49,000 หนวย การปนเปอนแบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมด (TCB) มคาระหวาง 13,000 – 1,600,000 หนวย โดยคาเปอรเซนไทลท 80 เทากบ 120,000 หนวย คณภาพนาโดยรวมเปนไปตามมาตรฐานแหลงนาผวดนประเภทท 4 หรออยในเกณฑเสอมโทรม หากจะใชประโยชนในการอปโภค บรโภคตองผานการฆาเชอโรคตามปกตและการปรบปรงคณภาพนาเปนพเศษกอน และสามารถใชประโยชนเพอการอตสาหกรรม (กรมควบคมมลพษ , 2551) 4.3 การบรหารจดการนาเสย

4.3.1 วธการบาบดนาเสย องคการบรหารสวนตาบลบางนาผง มวธการจดการนาเสยดงน

4.3.1.1 มการขดลอกรองนาสาธารณะ เพอใหนาไหลหมนเวยน มทางนาไหล ไมใหนาขงอนกอใหเกดนาเนาเสย (ดงภาพท 4.16)

ภาพท 4.16 การขดลอกรองนาสาธารณะ ทมา : กรมราชทณฑ, 2553

 

49 

 

ภาพท 4.17 คลองบางนาผง บรเวณทางเขาตลาดนาบางนาผง 4.3.1.2 เนองจากพนทตาบลบางนาผง นนไมมระบบบาบดนาเสยรวม ทางองคการ

บรหารสวนตาบล จงมวธการจดการและบาบดนาเสยชมชน คอ ใหชาวบานมถงกรองหรอถงดกไขมนอยางงายในครวเรอน โดยไมใชเงนลงทนสงหรอใชเทคโนโลยทยงยาก ซงมลนธชยพฒนา และองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง รวมมอกนวจยและทดสอบถงดกไขมนในครวเรอนโดยตดตงถงดกไขมนตนแบบ วธแกปญหานาเสย (ภาพท 4.18) ไดมการตดตงถงดกไขมนใหกบครวเรอนของอาสาสมครภายในพนทองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง และเพอใหตาบลบางนาผงเปนตนแบบถงดกไขมนในชมชน และเปนตนแบบการบาบดนาเสยในชมชนใหแกองคกรปกครองสวนทองถนทวประเทศ

องคการบรหารสวนตาบลบางนาผง สรางจดลางรวมในบรเวณตลาดนา (ดงภาพท 4.19) มบอดกไขมนกอนนาทงลงคคลอง โดยไดรบการสนบสนนจากหนวยงานภายนอก เชน ธนาคารกสกรไทย บรษท บางจากปโตรเลยม จากด (มหาชน) บรษท ปตท. จากด (มหาชน) บรษท โตโยตา มอเตอร ประเทศไทย เปนตน

50 

 

ภาพท 4.18 อปกรณสาธตถงดกไขมน มลนธชยพฒนา

ภาพท 4.19 จดลางภาชนะรวมบรเวณตลาดนาบางนาผง

 

51 

 

4.3.1.3 ชมชนผลตนาหมกจลนทรย (EM) จากขยะทเกดในชมชน คอ การนาเศษอาหารทเกดในชมชน มาหมกกบนาตาลทาใหเกดจลนทรยทเปนประโยชนจานวนมาก ซงมจลนทรย สารอนทรย ธาตอาหาร ทเปนประโยชนตอสงมชวตและสงแวดลอม (ภาพท 4.20) นาไปเทราดลงคลองเพอปรบสภาพนาใหดขน และยงสามารถนาไปใชตามทอนาทงตางๆ แกไขปญหาสงอดตน ขจดกลนเหมน ในครวเรอนไดอกดวย

ภาพท 4.20 ถงนาหมกจลนทรย ทชาวบานผลตเองจากขยะในชมชน

4.3.1.4 องคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ไดมการรวมกลมจดประชมใหรานคา

เพอเสรมสรางความร ความตระหนกในเรองสงแวดลอม โดยหามมใหทงขยะลงนาอยางเดดขาด หากนกทองเทยวกระทาการดงกลาว รานคาทอยบรเวณนนตองรบผดชอบเกบขยะนนทงลงถง

ซงผลจากการสงเกตการณ พบวา บรเวณตลาดนาบางนาผง ผประกอบการรานคามการ

คดแยกขยะ นาเศษอาหารเทใสถงททานาหมกจลนทรย (EM) ตามจดตางๆ ของตลาด (ดงภาพท 4.21) และมการนาภาชนะไปลางในสถานททจดไว เพอบาบดนากอนทงสทอระบายนา แสดงวา ผประกอบการรานคาในตลาดนาบางนาผง มจตสานกและความตระหนก ใหความรวมมอในการจดการนาเสยเปนอยางด

   

52 

 

ภาพท 4.21 ภาพการคดแยกขยะ บรเวณตลาดนาบางนาผง

4.3.2 การบรหารจดการ 4.3.2.1 บคลากร

ในการจดการนาเสยมหนวยงานทรบผดชอบ คอ องคการบรหารสวนตาบล โดยมผบรหารขององคการบรหารสวนตาบล และคณะเจาหนาทขององคการบรหารสวนตาบลเปนผรบผดชอบเรองการจดการนาเสยของชมชน ดงแผนภาพการบรหารขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง (ภาพท 4.22 ) โดยอาศยความรวมมอจากผนาชมชนและชาวบานในชมชน ในการทากจกรรมตางๆ ของชมชน รวมทงการไดรบการสนบสนนจากหนวยงานเอกชน เชน บรษท บางจากปโตรเลยม จากด (มหาชน) บรษท ปตท. จากด (มหาชน) บรษท โตโยตา มอเตอร ประเทศไทย จากด ธนาคารกสกรไทย เปนตน ทางองคการบรหารสวนตาบลมงเนนใหชาวบานมสวนรวมในการรกษาสงแวดลอมในชมชนของตนเอง โดยทางองคการบรหารสวนตาบล ใหความร ความเขาใจเรองสงแวดลอม ทงยงเปนผนาและคอยใหคาปรกษาแกชาวบานอกดวย

 

53 

 

ภาพท 4.22 แผนภาพการบรหารขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง

ทมา : องคการบรหารสวนตาบลบางนาผง, ม.ป.ป.

4.3.2.2 งบประมาณ งบประมาณในเรองรายรบ-รายจาย ขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง นนม

การจดเกบอตราคาธรรมเนยม หรอคารกษาความสะอาด โดยจดเกบในอตราครวเรอนละ 20 บาท/เดอน และสวนของรานคาตลาดนา(เสาร-อาทตย) 20 บาท/วน หากคาใชจายเกนจากการจดเกบคาธรรมเนยม ใหทางองคการบรหารสวนตาบลรบผดชอบสวนตางท เพมขนมา ซงอตราคาธรรมเนยมนชาวบานมความเตมใจจายคาธรรมเนยม

54 

 

ทางองคการบรหารสวนตาบลยงไดรบเงนอดหนนหรอเงนบรจาคจากชาวบานเปนประจาทกเดอน โดยเงนบรจาคทไดมานามาจดตงกองทนสวสดการชมชน เพอชวยเหลอคนในชมชน เชน การเจบปวย การเสยชวต ของคนในชมชน กองทนกยมของชมชน เปนตน นอกจากนองคการบรหารสวนตาบลยงไดรบการสนบสนนในการจดการนาเสยจากหนวยงานภายนอก เชน ธนาคารกสกรไทย บรจาคถงดกไขมน จานวน 11 ถง ตดตงตามจดตางๆ บรเวณตลาดนาบางนาผง มลนธชยพฒนา ไดจดสงถงดกไขมนในครวเรอน มาใหทดลองใชและเปนตนแบบของการนารองเรองบอดกไขมน

4.4 โครงการและกจกรรม

ทางองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ยงมงเนนการมสวนรวมของภาคประชาชน มการรณรงคใหความรแกชาวบาน มความตระหนกในเรองการพฒนาชมชน และสงแวดลอม ใหความสาคญกบการทาคณภาพชวตของชาวบานใหดขนกอน แลวจงเชญชวนใหชาวบานมารวมพฒนาชมชนและสงแวดลอม มการรวมกลมของเยาวชน ชอวา “Be Power Save The World” เพอปลกจตสานกใหกบเยาวชนใหมสวนรวมในการทางานเพอสงคมและสงแวดลอมในชมชน เชน ขอซอของเหลอใชตามครวเรอน มารวมกนขาย เพอลดปรมาณขยะ การผลตนาหมกจลนทรยภายในโรงเรยน เปนตน องคการบรหารสวนตาบลบางนาผงจดตงโครงการและกจกรรมในการจดการนาเสย ดงน

4.4.1 โครงการบาบดเจาพระยา 84 พรรษาเทดไทองคราชน พระบาทสมเดจพระ

เจาอยหว จากเหตการณเรอนาตาลลมในแมนาเจาพระยา ในเขตจงหวดพระนครศรอยธยา จนทา

ใหชาวบานทอยรมฝงแมนาไดรบผลกระทบ ประกอบกบปญหาสงแวดลอมในแมนาเจาพระยาเปนปญหาทรนแรง ดงนนเพอเปนการอนรกษแมนาเจาพระยา อกทงชาวบานตาบลบางนาผงไดมการผลตนาจลนทรย (EM) เปนจานวนมาก จงมแนวคดโครงการบาบดเจาพระยาขน เปนความรวมมอรวมใจของคนในชมชนบางนาผง ภาครฐและภาคเอกชน เชน มลนธปดทองหลงพระ กองทพเรอ บรษท บางจากปโตรเลยม จากด (มหาชน) บรษท ปตท. จากด (มหาชน) เปนตน รวมโครงการบาบดเจาพระยา 84 พรรษาเทดไทองคราชน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทจะจดขนเพอฟนคน

55 

 

ชวตใหกบแมนาเจาพระยา โดยมกจกรรม เทนาจลนทรย (EM) กลางแมนา มคณสมบตไปกดกนพวกไขมนตางๆ ทตดอยตามดน สรางออกซเจนจากใตนาและบาบดผวนา เปนการฟนฟและอนรกษแหลงนา มทงชนดกอนและชนดนา เมอวนท 25 มถนายน 2554 ณ บรเวณประตระบายนาคลองลดโพธ ตาบลทรงคนอง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ (ดงภาพท 4.23 – 4.30)

ภาพท 4.23 ภาพบรรยากาศงานโครงการบาบดเจาพระยา 84 พรรษา เทดไทองคราชน ทมา : โรงเรยนอานวยวทย จ.สมทรปราการ, 2554

 

 

56 

 

ภาพท 4.24 ภาพการเปดงานโครงการบาบดเจาพระยา 84 พรรษา เทดไทองคราชน ทมา : โรงเรยนอานวยวทย จ.สมทรปราการ, 2554

ภาพท 4.25 ภาพรถบรรจนาหมกจลนทรย (EM) ขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง

ทมา : โรงเรยนอานวยวทย จ.สมทรปราการ, 2554

 

 

57 

 

ภาพท 4.26 ภาพผรวมงานรบแจกลกบอลจลนทรยเพอนาไปขวางในแมนาเจาพระยา ทมา : โรงเรยนอานวยวทย จ.สมทรปราการ, 2554

ภาพท 4.27 ภาพนาหมกจลนทรยบรรจใสขวดไวรอแจกใหผเขารวมงานเพอเทลงบนผวนาแมนาเจาพระยา

ทมา : โรงเรยนอานวยวทย จ.สมทรปราการ, 2554

 

 

58 

 

ภาพท 4.28 ภาพผเขารวมงานลงเรอกองทพเรอ เพอนาลกบอลจลนทรยไปโยนบรเวณกลางแมนาเจาพระยา ทมา : โรงเรยนอานวยวทย จ.สมทรปราการ, 2554

ภาพท 4.29 ภาพเจาหนาทรวมกนฉดนาหมกจลนทรยลงในแมนาเจาพระยา ทมา : โรงเรยนอานวยวทย จ.สมทรปราการ, 2554

59 

 

ภาพท 4.30 ภาพผเขารวมงานชวยกนเทนาหมกจลนทรยลงบนผวนา ทมา : โรงเรยนอานวยวทย จ.สมทรปราการ, 2554

4.4.2 โครงการตดตงบอดกไขมนตามจดตางๆ ภายในบรเวณตลาดนาบางนาผง ผบรหารขององคการบรหารสวนตาบลมวสยทศนในเรองการรกษาสงแวดลอม ดแล

สงแวดลอมในชมชน นอกจากมโครงการใหทกครวเรอนมบอดกไขมนแลว ยงมโครงการตดตงบอดกไขมนตามจดตางๆ ของตลาดนา จดทมบอดกไขมนจะมสถานทลางภาชนะรวม โดยใหรานคาในตลาดมาทาการลางภาชนะ เพอดกไขมนกอนทงลงสแหลงนาสาธารณะ โดยไดรบการสนบสนนจาก ธนาคารกสกรไทย ทากจกรรมอนรกษสงแวดลอมและธรรมชาต มอบบอบาบดนาเสย จากเดมในตลาดนาบางนาผงมบอดกไขมนทงหมด 6 จด ลาสดเมอวนท 25 มถนายน 2554 ธนาคารกสกรไทยทาพธมอบบอบาบดไขมนเพมอกจานวน 5 บอ รวมเปนทงหมด 11 จด ใหแก องคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ตดตงตามจดบรเวณรอบๆ ตลาด (ดงภาพท 4.31 – 4.33)

 

60 

 

ภาพท 4.31 ปายโครงการธนาคารกสกรไทยมอบบอดกไขมนตามจดตางๆ ในตลาด

ภาพท 4.32 ภาพการตดตงถงดกไขมน บรเวณรอบๆ ตลาดบางนาผง

 

61 

 

ภาพท 4.33 ภาพบอดกไขมนและจดลางภาชนะรวม เมอตดตงเรยบรอยแลว ผลจากการสงเกตการณ พบวา บรเวณโครงการและกจกรรมดงกลาว ผทมารวมงานสวน

ใหญเปนประชาชนของชมชนบางนาผง และเยาวชนจากโรงเรยนในพนทตาบลบางนาผง (ดงภาพท 4.34) แสดงวา ประชาชน และเยาวชนในชมชนบางนาผงใหความสาคญของโครงการและกจกรรมดงกลาว เหนประโยชนของการดแลรกษาสงแวดลอมของชมชน

62 

 

ภาพท 4.34 ภาพประชาชนและเยาวชนของชมชนบางนาผงเขารวมกจกรรม

ทมา : โรงเรยนอานวยวทย จ.สมทรปราการ,2554

4.5 การมสวนรวมของประชาชน

ผบรหารขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง กลาววา ตาบลบางนาผง เปนพนทหนงทใหความสาคญในการรกษาและอนรกษสงแวดลอม มการบรหารจดการทมประสทธภาพ มกจกรรมและโครงการตางๆ มากมาย อาท การรวมกลมเยาวชน “Be Power Save the World” เปนการรวมกลมกนเหมอนผงนอย ผงงาน เพอปลกจตสานกใหกบเยาวชนใหมสวนรวมในการทางานเพอประโยชนของสงคมและสงแวดลอมในชมชน จากการทเปนลกหลานของคนในพนท คลกคลอยกบพนท และในตลาด เชน การเกบเอาขวดพลาสตกจากตลาดมาทาการรไซเคลแลวขาย ขอซอของเหลอใชในครวเรอนมารวมกนขายเพอลดปรมาณขยะ การผลตนาหมกจลนทรยภายในโรงเรยนและกลมชาวบานในชมชน การบาบดนาเสยจากครวเรอนและตลาด อกทงทางองคการบรหารสวนตาบลตงกฎใหทกครวเรอนในชมชนตองมบอดกไขมน และไดประกาศใชแลวเปนเทศบญญต หามมใหชาวบานทงขยะลงในนา สวนของตลาดนา ผประกอบการใหความรวมมอในการนาภาชนะมาทาความสะอาด ตรงบรเวณจดลางรวมทตดตงบอดกไขมนไว

63 

 

และทางองคการบรหารสวนตาบลบางนาผงยงมการจดอบรมเพอใหความรเกยวกบปญหานาเสย และการจดการนาเสยแกชาวบาน สรางจตสานกและความตระหนกในการจดการนาเสย เพอลดปญหานาเสยทเกดในชมชน โดยองคการบรหารสวนตาบลบางนาผงไดเขารวมเปนโครงการขยายผลปดทองหลงพระมาตงแตเรมจดตงสถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระฯ

ผนาชมชนและประชาชน กลาววา ปจจบนตาบลบางนาผงมปญหานาเสยนอยลง ความสาเรจนนเกดจากการไดรบความรวมมอจากหลายๆหนวยงาน ไมวาจะเปนภาครฐ ภาคเอกชน รวมถงภาคประชาชน ชาวบานในชมชนใหความรวมมอกบองคการบรหารสวนตาบลในการพฒนาชมชน เขารวมจดประชม อบรม แลกเปลยนปญหาและความคดเหนของชาวบานและรานคาในตลาดเปนประจาทกสปดาห เพอสรางจตสานกและความตระหนกในการจดการนาเสย เหนไดจากชมชนมถงดกไขมนในครวเรอน เกอบ 100% ชาวบานไมทงเศษอาหาร ขยะ หรอลางภาชนะลงในคคลอง ความรวมมอรวมใจ ความเสยสละเพอชมชน ใสใจสงแวดลอมมากขน ชวยกนสอดสองดแลกนเองในชมชน ชาวบานมความเตมใจในการจายคาธรรมเนยมททางองคการบรหารสวนตาบลเรยกเกบ กอใหเกดพลงสามคคและความสาเรจในการจดการนาเสยชมชนตามมา

ผลจากการสงเกตการณ พบวา บรเวณตลาดนา ไมนาโฟมมาใชบรรจอาหาร มการแยกประเภทของขยะ เพอลดปรมาณของขยะและนาเศษอาหารมาผลตนาหมกจลนทรย เปนตน แสดงวาประชาชนในชมชนบางนาผงมความรกชมชนของตนเอง ชวยกนดแลชมชน มจตสานก และความตระหนกในดานสงแวดลอม 4.6 ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ การบรหารจดการนาเสยขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ ถงแมจะประสบความสาเรจ กยอมมปญหาอปสรรค เพราะการอยรวมกนเปนชมชน ยอมมทงกลมบคคลทเหนดวยและกลมคนทไมเหนดวย ดงนนชมชนบางนาผงยงคงขาดความรวมมอจากบางครวเรอน ซงเปนบานทไมไดมถนฐานเดมอยทตาบลบางนาผง แตยายมาจากทอน ซงยงไมมความรกชมชนเหมอนชาวบานทอยอาศยมาตงแตเกด แตกยงเปนสวนนอยมากถานบรวมทงชมชน การทางานรวมกนของคนในชมชนทมอายตางกน มความรทแตกตางกน มความคดเหนทตางกน ทาใหเกดปญหาในการทางานรวมกนในชมชน

64 

 

ผบรหารองคการบรหารสวนตาบลและผนาชมชน มแนวคดวา “การทาคณภาพชวตของชาวบานใหดขนกอน จงขอความรวมมอในการพฒนาชมชนและสงแวดลอม” เปนการสงเสรมใหชาวบานมอาชพทากนทด มสวสดการชมชน การขอความรวมมอรวมใจ ความเสยสละของชาวบาน ในการพฒนาชมชน รวมทงการจดการนาเสยของชมชนซงเปนปจจยสาคญของความสาเรจในการจดการนาเสยของชมชน การเปลยนแปลงจะตองทาแบบคอยเปนคอยไป เพราะคนในชมชนมอายทตางกน ความรทแตกตางกน แตตองมาทางานรวมกน เชน ชมชนรวมมอกบโรงเรยน ในการผลตนาหมกจลนทรย ปญหายอมเกดตามมาหากความคดเหนไมตรงกน ชมชนควรใหความสาคญกบการสรางเยาวชน คนรนใหม เพอมาสานตอในการพฒนาชมชน และการดแลสงแวดลอมนตอไป โดยการสรางจตสานกในเรองสงแวดลอมใหกบเยาวชน นอกจากนการอยรวมกนเปนชมชน ยอมมทงกลมบคคลทเหนดวยและกลมคนทไมเหนดวย ดงนนชมชนบางนาผงยงคงขาดความรวมมอจากบางครวเรอน ซงเปนบานทไมไดมถนฐานเดมอยทตาบลบางนาผง แตยายมาจากทอน ซงยงไมมความรกชมชนเหมอนชาวบานทอยอาศยมาตงแตเกด แตกยงเปนสวนนอยมากถานบรวมทงชมชน

ประชาชนในชมชน กลาววา การบรหารจดการนาเสยทประสบความสาเรจนนตองมาจากความรวมมอของคนในชมชน องคการบรหารสวนตาบลทางานอยางจรงจง และคนในชมชนตองมจตสานกในเรองสงแวดลอมดวย

บทท 5

สรปผลการศกษา และขอเสนอแนะ

การศกษาเรอง การจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง

อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ โดยตองการศกษาสภาพทวไปเกยวกบนาเสยชมชน และศกษาแนวทางในการจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง การบรหารจดการนาเสยขององคการบรหารสวนตาบลจะประสบความสาเรจนนตองมปจจยตางๆ ทสนบสนน เชน แนวนโยบายของผบรหารขององคกรปกครองสวนทองถน แนวทางความรวมมอขององคกรปกครองสวนทองถนกบหนวยงานภายนอกและภาคประชาชน ซงเปนการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถนแบบเครอขาย ซงเปนนวตกรรมการบรหารงานแบบมสวนรวมทกภาคสวน จะสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงอยางมประสทธภาพและประสทธผล การศกษาคนควาครงน เปนการศกษาเชงคณภาพ ผศกษาไดวเคราะหขอมลการสมภาษณของผใหขอมลสาคญ ไดแก ผบรหารองคการบรหารสวนตาบล ปราชญเกษตรของแผนดน จงหวดสมทรปราการ สาขาผนาชมชน และประชาชนในชมชนบางนาผง รวมทงพอคา แมคาทประกอบอาชพคาขายในตลาดนาบางนาผง และทาการสงเกตการณ เพอนามาสรปผลการศกษาและขอเสนอแนะตามลาดบ ดงน

5.1 สรปผลการศกษา

จากการศกษาเรอง การจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ มขอมลทผศกษาไดนามาสรปผลการศกษา ดงน

5.1.1 สภาพทวไปเกยวกบนาเสยชมชน.ขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง ชมชนบางนาผงมลกษณะเปนยานทอยอาศย และยานการคาขาย ในบรเวณ

ดงกลาวนยอมจะมนาทงจากการอปโภคและบรโภค เชน นาจากการซกลางและการทาครวจากครวเรอน หากนาเสยดงกลาวนนไมไดผานการบาบดใหมคณภาพตามมาตรฐานและชมชนอยไม

66 

 

ไกลจากแมนาลาคลอง นาทงเชนนจะทาใหเกดนาเนาเสยได ดวยลกษณะของคลองบางนาผงเชอมตอกบแมนาเจาพระยา มนาขน-นาลง เมอนาลงจะชวยพดพาขยะในนาไหลลงสแมนาเจาพระยา จงไมกอใหนาเสยคางเปนเวลานาน นาเสยจงเกดนอยมาก แตจดทพบนาเสย คอจดทมนาเนาขงอยบรเวณใตถนบาน เนองจากไมมทางนาไหล ทาใหนาขงอยเปนเวลานานกอใหเกดนาเนาเสยทยงแกไขไมได นอกจากนยงพบวาในชมชนบางนาผงมบางชวงทเกดนาเสยบาง ซงมาจากฝงตรงขามแมนาเจาพระยา คอ เขตบางนาและเขตคลองเตยทมโรงงานอตสาหกรรมจานวนมาก หากมการปลอยนาเสยลงแมนาเจาพระยา เมอเวลานาขนจะพดพานาเสยเขามาอนสงผลกระทบตอชมชนบางนาผง

5.1.2 วธการจดการนาเสยขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง

เนองจากพนทของตาบลบางนาผง ไมมระบบบาบดนาเสยรวม เพราะเปนพนทสเขยว มแคโรงงานอตสาหกรรมขนาดเลก มพนทขนาดเลก จงไมจาเปนตองมระบบบาบดนาเสยรวม ทางองคการบรหารสวนตาบลบางนาผงจงมวธการจดการและบาบดนาเสยชมชน ดงน

5.1.2.1 การขดลอกรองนาสาธารณะ เพอใหมทางนาไหลไมใหนาขงอนเปนสาเหตของนาเนาเสย

5.1.2.2 รณรงคใหทกครวเรอนมถงกรองหรอถงดกไขมนอยางงาย เพอบาบดนากอนปลอยนาทงสทอระบายนา โดยทางองคการบรหารสวนตาบลไดชวยคาใชจายสวนหนงในการตดตงอปกรณถงดกไขมนใหกบประชาชน

5.1.2.3 ผลตนาหมกจลนทรย (EM) จากเศษอาหารทเกดจากครวเรอน และตลาดนาบางนาผง เพอนามาเทราดลงแมนาลาคลอง บรเวณทมนาเนาขง หรอทอนาทงตางๆ ชวยปรบสภาพของนาใหดขน ลดกลนเหมน แกไขปญหาสงอดตนตามทอระบายนาได และชวยลดปรมาณขยะชมชนไดอกดวย

5.1.2.4 ตดตงบอดกไขมนตามจดตางๆ บรเวณตลาดนา รวม 11 จด กาหนดใหเปนจดลางภาชนะรวมใหกบรานคาในตลาดนาบางนาผง เพอดกไขมนกอนทงลงสแหลงนาสาธารณะ

67 

 

5.1.3. การบรหารจดการนาเสยขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง หนวยงานทรบผดชอบในการจดการนาเสยชมชน คอ องคการบรหารสวนตาบล

มผบรหารองคการบรหารสวนตาบลและเจาหนาทองคการบรหารสวนตาบลเปนผดแลรบผดชอบ การบรหารจดการเพอใหประสบความสาเรจนนตองอาศยปจจยตางๆ อนไดแก

5.1.3.1 ความรวมมอของคนในชมชน มการจดอบรมใหความรแกคนในชมชน เพอสรางจตสานกและความตระหนกเรองสงแวดลอม ทางผบรหารองคการบรหารสวนตาบลมความเหนวา ควรสรางคณภาพชวตทดใหแกคนในชมชน คอ ใหมอาชพทากน มรายได แลวจงขอความรวมมอชวยเหลอชมชน

5.1.3.2 การประสานกบหนวยงานภายนอกในการขอบรจาคอปกรณถงดกไขมนตางๆ ใหกบชมชน

5.1.3.3 การรวมกลมเยาวชน “Be Power Save the World” เปนกลมเดกในชมชนรวมตวกนเพอทางานใหกบชมชน เชน ขอซอของเหลอใชจากบานเรอนมาขาย เพอสรางรายไดและชวยลดปรมาณขยะ ผลตนาหมกจลนทรย (EM) ภายในโรงเรยน เปนตน นบไดวาเปนการสรางจตสานกใหกบเยาวชนใหรจกดแลรกษาสงแวดลอม

5.1.3.4 จดเกบคาธรรมเนยมในการรกษาความสะอาด (รวมคาเกบขยะ) สาหรบครวเรอนในอตรา 20 บาทตอเดอน และรานคาในตลาดนา (เสาร-อาทตย) อตรา 20 บาทตอวน ซงเปนอตราทคนในชมชนพงพอใจและเหนวาเหมาะสมแลว ประชาชนมความเตมใจจาย สามารถเกบคาธรรมเนยมได 100%

5.1.4 โครงการและกจกรรมการบรหารจดการนาเสย ผบรหารองคการบรหารสวนตาบลบางนาผง มแนวคดในการบรหารจดการนาเสย

ของชมชนบางนาผง โดยมงเนนการมสวนรวมของประชาชนในโครงการและกจกรรมตางๆ ในการจดการนาเสยชมชน ดงน

5.1.4.1 โครงการบาบดเจาพระยา 84 พรรษาเทดไทองคราชน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ใหประชาชนชาวบางนาผงรวมกนผลตนาหมกจลนทรย ชนดนาและชนดกอน เพอนาไปเทราด และขวางลงในแมนาเจาพระยา เพอบาบดนาในแมเจาพระยา เปนการฟนฟและอนรกษแหลงนา จากปญหาเรอนาตาลลมในเขตจงหวดพระนครศรอยธยา

5.1.4.2 โครงการตดตงบอดกไขมนตามจดตางๆ ภายในบรเวณตลาดนาบางนาผง ไดรบการสนบสนนถงดกไขมนจากธนาคารกสกรไทย ตามจดตางๆ ของตลาดนา มสถานท

68 

 

ลางภาชนะรวม โดยใหรานคาในตลาดมาทาการลางภาชนะ เพอดกไขมนกอนทงลงสแหลงนาสาธารณะ

5.1.5 การมสวนรวมของประชาชน การบรหารจดการนาเสยใหประสบความสาเรจนน องคการบรหารสวนตาบลปฏบตการเพยงฝายเดยวไมได หากไมไดรบความรวมมอของประชาชนในการดาเนนโครงการและกจกรรมตางๆ องคการบรหารสวนตาบลใหประชาชนเขามามสวนรวม มแนวทางดงตอไปน

5.1.5.1 การใหความร จดอบรม เพอใหความรเกยวกบปญหานาเสย และการจดการนาเสยแกชาวบาน เพอสรางจตสานกและความตระหนกในการจดการนาเสย

5.1.5.2 การรวมกลมของเยาวชนใหมสวนรวมในการทางานเพอประโยชนของสงคมและสงแวดลอมในชมชน เชน การเกบเอาขวดพลาสตกจากตลาดมาทาการรไซเคลแลวขาย ขอซอของเหลอใชในครวเรอนมารวมกนขายเพอลดปรมาณขยะ การผลตนาหมกจลนทรยภายในโรงเรยน

5.1.5.3 การจดประชม อบรม แลกเปลยนปญหาและความคดเหนของประชาชนและรานคาในตลาดเปนประจาทกสปดาห

5.1.5.4 ผประกอบการในตลาดใหความรวมมอในการนาภาชนะมาลางทาความสะอาดบรเวณสถานทลางภาชนะรวม โดยตดตงบอดกไขมนตามจดตางๆ บรเวณตลาด

5.1.5.5 รวมกนผลตนาหมกจลนทรย (EM) ชนดกอนและนา จากเศษอาหารในชมชน เพอนาไปใชเทราดบรเวณทมนาเนาเสยในชมชน และผลตเพอเขารวมโครงการบาบดเจาพระยา ทาใหประชาชนไดมสวนรวมในการจดการนาเสยกบองคการบรหารสวนตาบล

5.2 อภปรายผลการศกษา

ในการกาหนดนโยบายเพอบรหารจดการดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวด ลอม องคกรปกครองสวนทองถนตองจดทาแผนใหชดเจน ตามระเบยบวาดวยการจดทาแผนขององคกรปกครองทองถนของกระทรวงมหาดไทยทกาหนดไว พรอมทงผบรหารองคกรปกครอง สวนทองถนตองตระหนกและใหความสาคญ โดยเฉพาะชมชนทมประชากรอาศ ยอยกนอยาง หนาแนน ปญหานาเสยชมชนยงจะมผลกระทบตอชมชนมากยงขน แนวทางทการบรหารจดการทเปนไปไดนนตองมปจจยตางๆ ทสนบสนน เชน แนวนโยบายของผบรหารขององคการบรหารสวน

69 

 

ตาบล แนวทางความรวมมอขององคการบรหารสวนตาบล ซงเปนการบรหารงานขององคการบรหารสวนตาบลแบบเครอขาย ซงเปนนวตกรรมการบรหารงานแบบมสวนรวมทกภาคสวนจะสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงอยางมประสทธภาพและประสทธผล และองคการบรหารสวนตาบลบางนาผงประสบความสาเรจในการบรหารจดการนาเสย เพราะมผนาทมจตสานกดานสงแวดลอม มการบรหารจดการทด สรางคณภาพชวตทดใหแกประชาชนในชมชน ใหมอาชพทามาหากน เปดโอกาสใหประชาชนในชมชนเขามามสวนรวมในโครงการและกจกรรมตางๆ ขององคการบรหารสวนตาบล

การมสวนรวมเปนประเดนหลกทสงคมไทยใหความสนใจเพอพฒนาการเมองเขาสระบอบประชาธปไตยแบบมสวนรวมตามหลกการธรรมมาภบาลทภาครฐจะตองเปดโอกาสใหประชาชนและผเกยวของทกภาคสวนรบร รวมคด รวมตดสนใจ เพอสรางความโปรงใสและเพมคณภาพการตดสนใจของภาครฐใหดขน และเปนทยอมรบรวมกนของทก ๆ ฝาย การมสวนรวมกอใหเกดผลดตอการขบเคลอนองคกรหรอเครอขาย กลาวคอผทเขามามสวนรวมยอมเกดความภาคภมใจทไดเปนสวนหนงของการบรหาร ความคดเหนถกรบฟงและนาไปปฏบตเพอการพฒนาเครอขาย และทสาคญผทมสวนรวมจะมความรสกเปนเจาของเครอขาย ความรสกเปนเจาของจะเปนพลงในการขบเคลอนเครอขายทดทสด การมสวนรวม จะนาไปสการตดสนใจอยางมคณคาและอยางชอบธรรม และตองเปนการมสวนรวมอยางแทจรง การทางานแบบมสวนรวมนนไมวาจะเปนระดบครอบครว ระดบโรงเรยน ระดบชมชน ระดบองคกร หรอระดบประเทศนนวามความสาคญอยางยงในกระบวนทศนปจจบน เพราะจะชวยใหผมสวนรวมเกดความรสกความเปนเจาของ และจะทาใหผมสวนรวมหรอผมสวนไดสวนเสยนน ยนยอมปฏบตตาม และรวมถงตกลงยอมรบ ไดอยางสมครใจ เตมใจ และสบายใจ

การสรางองคความร จดการอบรมใหแกประชาชนและเยาวชนในชมชนเพอสรางจตสานก และความตระหนกดานสงแวดลอม ประสานงานกบหนวยงานภายนอกในการสนบสนนดานอปกรณในการจดการนาเสยชมชนบางนาผง ซงในการดาเนนการจดการนาเสยชมชน เปนเรองทจะตองบรณาการระหวางองคการบรหารสวนตาบลกบหนวยงานภายนอกในยทธศาสตรดานการจดการนาเสยทตองสนบสนนชมชน ทงทางดานวชาการและงบประมาณ โดยลาพงองคการบรหารสวนตาบลฝายเดยวคงยากทจะประสบความสาเรจ การทประชาชนในชมชนมความเชอใจ เชอถอ ในผบรหารองคการบรหารสวนตาบล กอใหเกดพลงสามคค ชวยใหการบรหารจดการนาเสยมประสทธภาพประสบความสาเรจได

70 

 

5.3 ขอเสนอแนะ

ในการศกษาเรอง การจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง มขอเสนอแนะดงน 5.3.1 ขอเสนอแนะทไดจากการศกษาน 5.3.1.1 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

1) เพมมาตรการการบาบดนาเสยชมชน โดยกาหนดใหอาคารประเภทตางๆ ในชมชน ตองม ระบบบาบดนาเสยจากอาคาร ตองบงคบใชจรงจง โดยการออกเทศบญญตบงคบใชเรอง การตดตงบอดกไขมน บาบดนาเสยในอาคาร ซงเปนการบาบดนาเสยจากตนทางหรอจากแหลงกาเนดนาเสย

2) ควรรวมมอกบหนวยงานอนๆ ในการศกษาผลกระทบจากนาเสย หรอรวมมอกบองคกรปกครองสวนทองถนขางเคยงจดงบประมาณรวมกนในการจดการนาเสย

5.3.1.2 ขอเสนอแนะเชงปฏบตการ 1) การใหความรกบประชาชนเกยวกบนาเสยชมชนและผลกระทบ

พรอมใหประชาชนมสวนรวมในการจดการนาเสยชมชนในทกขนตอน โดยดาเนนการใหประชาชนตระหนกในปญหาของนาเสยชมชนและมทศนคตทจะรวมมอกบสวนราชการหรอองคกรปกครอง สวนทองถนในการดาเนนการแกไขปญหานาเสยชมชน

2) องคการบรหารสวนตาบลบางนาผง จะตองดาเนนการในการจดการนาเสยอยางจรงจงและตอเนอง โดยสรางชมชนเขมแขง สรางเครอขายชมชนใหสามารถพงพาตนเอง เตรยมความพรอมและปรบปรงประสทธภาพการดาเนนงานขององคกรปกครอง สวนทองถน ควบคการเปดโอกาสการมสวนรวมของประชาชนและภาคประชาสงคม

5.2.2 ขอเสนอแนะสาหรบงานวจยในอนาคต 1) ควรมการทาการศกษาสารวจขอมลปรมาณและลกษณะสมบตนาเสยชมชนขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

2) ควรมการทาการศกษาหาเทคนค หรอเครองมอใหมๆ เชน เครองกลแบบเตมอากาศ ทเรยกวา กงหนนาชยพฒนา ระบบบาบดนาเสยแบบบอผง (Wastewater stabilization ponds) เปนวธธรรมชาตผสมผสานกบเทคโนโลยแบบประหยด โดยมลานกอนกรวดเพอทาหนาทกรองสารแขวนลอย และชวยเตมออกซเจนใหกบนาเสย ตลอดจนชวยใหเกดจลนทรยเกาะทกอนกรวด สงผลใหมการยอยสลายสารอนทรยทมอยในนาเสยใหลดลงไดกอนนา

71 

 

เสยผานตะแกรงกระบะเพอรองรบเศษขยะ เปนตน และตองเปนการจดการนาเสยทเหมาะสมของชมชนบางนาผง

การจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการ

บรหารสวนตาบลบางนาผง

ศกษาสภาพทวไปเกยวกบนาเสยชมชน

ขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง 

ศกษาแนวทางการจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง

ผลการศกษา - สวนใหญเปนนาเสยจากชมชน ทเกดจากกจกรรมในครวเรอน และสถานประกอบการ 

- นาเนาขงบรเวณใตถนบาน - นาเสยจากฝงตรงขามแมนาเจาพระยา คอ เขตบางนา และเขตคลองเตย ทมโรงงานอตสาหกรรมจานวนมาก

ผลการศกษา- การขดลอกรองนาสาธารณะ - ตดตงถงกรองหรอถงดกไขมนในครวเรอน - สรางจดลางภาชนะรวมบรเวณตลาดนา โดยตดตงบอดกไขมน 

- ผลตนาหมกจลนทรย (EM)  - จดเกบคาธรรมเนยมคารกษาความสะอาด - การมสวนรวมของภาคประชาชชนในโครงการและกจกรรมในการจดการนาเสย 

- การประสานงานกบหนวยงานภายนอก เพอสนบสนนในการจดการนาเสย 

- การรวมกลมเยาวชน เพอสรางจตสานกใหรจกดแลรกษาสงแวดลอม

ขอเสนอแนะ

- การออกเทศบญญตบงคบใชเรอง การตดตงบอดกไขมน  

- รวมมอกบองคกรปกครองสวนทองถนขางเคยงรวมมอกนในการจดการนาเสย 

- การใหประชาชนมสวนรวม และใหความรเกยวกบนาเสยชมชน 

- องคการบรหารสวนตาบลทางานอยางจรงจงและตอเนอง 

- ทาการศกษาสารวจขอมลปรมาณและลกษณสมบตนาเสยชมชน 

- ศกษาหาเทคนค หรอเครองมอใหมๆ ทเหมาะสมของชมชน 

บรรณานกรม

กรมควบคมมลพษ. ม.ป.ป.ก นาเสยชมชน. คนวนท 3 ตลาคม 2554 จากhttp://www.pcd.go.

th/info_serv/water_wt.html#s1

กรมควบคมมลพษ. ม.ป.ป.ข การบาบดนาเสยและกากตะกอน. คนวนท 3 ตลาคม 2554

จาก http://www.pcd.go.th/info_serv/water_wt.html#s3

กรมควบคมมลพษ. ม.ป.ป.ค แผนการจดการนาเสยชมชน. คนวนท 3 ตลาคม 2554 จาก

http://infofile.pcd.go.th/water/water_plan.pdf?CFID=6916774&

CFTOKEN=69162211

กรมควบคมมลพษ. 2551. สถานการณปจจบน. คนวนท 16 พฤศจกายน 2554

จาก http://plan.pcd.go.th/cleanchaophraya/situation.php?situation=

1&Year=2551

กรมราชทณฑ. 2553. งานสาธารณะขดลอกทอระบายนา. คนวนท 22 พฤศจกายน 2554

จาก http://www.correct.go.th/copnakr.work.htm

กรมทรพยากรธรณ. 2552. รายงานพเศษ : อก 3 ป..ปญหา “นาเสย”. คนวนท 18 กนยายน

2554 จาก http://www.dmr.go.th/ewt_news.php?nid=15055

กานตพนธ พศาลสขสกล. 2551. การมสวนรวมในการจดการนาเสยของขาราชการในเทศบาลนครของประเทศไทย. ปรชญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง

คมภร คงพลง. 2551. การมสวนรวมของประชาชนในการจดการปญหานาเสย เขตบงกม

กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

เครอขายองคการสวนทองถน. ม.ป.ป. องคการบรหารสวนตาบลบางนาผง. คนวนท 18 กนยายน 2554 จาก http://www.tambol.com/xyz/gov4.asp

73 

 

จรยาวฒน โลหะพนตระกล. 2553. การพฒนาและแกไขปญหาชมชน ดวยการจดการพฒนาแหลงทองเทยวโดยชมชน กรณศกษาตลาดนาบางนาผง อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ. วารสาร มฉก. วชาการ. 14 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2553): 1-18.

จงหวดสมทรปราการ เมองปากนา. ม.ป.ป. ตลาดนาบางนาผง. คนวนท 30 พฤศจกายน 2554 จาก http://www.paknam.com/thai/bang-nam-pheung.html

โซฟนา เบญจเมธา. 2548. การศกษาการจดการปญหานาเสยในเขตเทศบาลนครยะลา

โดยวธทเหมาะสม. วทยานพนธ ครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

ดารงศกด พรยะภทรกจ. 2549. การบาบดนาเสยดวยนาสกดชวภาพ: กรณศกษาตวอยาง

นาเสยในคลองแสนแสบ. วทยานพนธ วท.ม. (การจดการสงแวดลอม) สถาบนพฒนบรหารศาสตร

ณภทร ตงกจวานชย. 2549. การจดการนาเสยจากบานพกอาศยและสถานประกอบการในเขตเทศบาลนครอดรธาน. การคนควาแบบอสระ ศลปศาสตรมาหาบณฑต (การจดการมนษยกบสงแวดลอม) มหาวทยาลยเชยงใหม

บณฑต เผาวฒนา. 2548. การมสวนรวมของประชาชนในการจดการปญหานาเสยใน

คลองแมขา ตาบลชางคลาน เทศบาลนครเชยงใหม. การคนควาแบบอสระ ศลปศาสตรมาหาบณฑต (การจดการมนษยกบสงแวดลอม) มหาวทยาลยเชยงใหม

ปรารถนา ตงประเสรฐ. 2545. ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการบาบดนาเสยระดบครวเรอนของประชาชน ในเขตเทศบาลเมองพะเยา. การคนควาแบบอสระ ศลปศาสตรมาหาบณฑต (การจดการมนษยกบสงแวดลอม) มหาวทยาลยเชยงใหม

พระราชบญญต กาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542 คนวนท 3 ตลาคม 2554 จาก http://www.thailaws.com/ law/thaiacts/code729.pdf

พระราชบญญต สภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล (ฉบบท 3) พ.ศ. 2542. คนวนท 3

ตลาคม 2554 จากhttp://www.thailaws.com/law/thaiacts/code648.pdf

พระราชบญญต สภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล (ฉบบท 6) พ.ศ. 2552. คนวนท 3

ตลาคม 2554 จาก http://www.thailaws.com/law/thaiacts/code2027.pdf

74 

 

พระราชบญญต สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535. คนวนท 3 ตลาคม

2554 จาก http://www.thailaws.com/law/thaiact/code525.pdf

พนต รตะนานกล. 2544. ชดพฒนาสงคมตามแนวพระราชดาร : สงแวดลอมทางกายภาพ.

พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: พฒนาคณภาพทางวชาการ (พว.)

พษณ เจรญเนตรกล. 2553. แนวทางการจดการนาเสยในเขตเทศบาลตาบลเขารปชาง อ.

เมอง จ.สงขลา. รายงานการศกษาอสระปรญญารฐศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน 

พฒนา มลพฤกษ. 2550. อนามยสงแวดลอม. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร: สานกงาน

กจการโรงพมพ องคการสงเคราะหทหารผานศก

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550. คนวนท 3 ตลาคม 2554 จาก http://ombudsman.go.th/10/documents/law/Constitution2550.pdf

โรงเรยนอานวยวทย จงหวดสมทรปราการ. ม.ป.ป. โครงการ "บาบดเจาพระยา 84 พรรษา

เทดไทองคราชน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว" คนวนท 20 สงหาคม 2554 จาก http://amnuayvid.ac.th/index.php?option=com_content &view=article&id=416%3A-q-84-q&catid=39%3A2009-07-30-04-50-02&Itemid=84&lang=th

ศาสตรตรา กานกนก. 2550. แนวทางการพฒนาระบบการบรหารจดการ อบต. ปาคลอก.  

การศกษาอสระปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลบขอนแกน

ศนยภมรกษธรรมชาต. ม.ป.ป. กงหนนาชยพฒนา.  คนวนท 22 พฤศจกายน 2554 จาก http://www.bhumirak.com/pages/44-44-448f-852d-32622a7-2d5-12dsect/1903-1525u-354o458-47-839e.php

สนทด ศรอนนตไพบลย. 2549. ระบบบาบดนาเสย : การเลอกใช การออกแบบ การ

ควบคม และการแกไขปญหา. กรงเทพมหานคร:  ทอป สมพนธ เตชะอธก, มานะ นาคา, วเชยร แสงโชต, พงษสวสด ตนตเจรญกจ และสาเรง เสกขนทด.

2544. คมอการสราง อบต.ใหประสบผลสาเรจ โปรงใส และสงางาม อบต.ใน

อดมคต.  พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: โรงพมพคลงนาวทยา

75 

 

สานกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม. 2538. โครงการศกษาเพอจดลาดบความสาคญการ

จดการนาเสยชมชน. คนวนท 18 กนยายน 2554 จาก http://www.pcd.go.th/ info_serv/water_wt.htm 

สานกทะเบยนกลาง กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย. ขอมลประชากรและบาน ณ

ฐานขอมลปจจบน. คนวนท 18 กนยายน 2554 จาก http://stat.dopa.go. th/xstat/p5311_01.html

สบณฑต นมรตน. 2548. จลชววทยาของนาเสย. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: แอคทฟ พรนท

อดม เชยกวงศ. 2547. คมอปฏบตงานของผบรหารและบคลากร อบต. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: โรงพมพกรงธนพฒนา 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ภาคผนวก ก

แบบสมภาษณผนาชมชน / ประชาชน

 

 

 

 

77 

 

 

แบบสมภาษณผนาชมชน / ประชาชน

เรอง การจดการนาเสยทเหมาะสมขององคการบรหารสวนตาบลบางนาผง

อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

ชอผใหสมภาษณ ……………………………………………………………………………………

ตาแหนงในชมชน…………………………………………….………วนท………………………… คาถามการสมภาษณ

1. ในชมชนของทานมสภาพความเปนอยและการประกอบอาชพอยางไรบาง

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

2. ชมชนของทานมปญหานาเสยอยางไร มาจากแหลงใด และมปรมาณนาเสยเทาไร

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

3. หนวยงานในทองถนของทาน เชน อบต. มการจดการนาเสยชมชนอยางไรบาง ประสบผลสาเรจ

มากนอยเพยงใด

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

78 

 

 

4. โครงการและกจกรรมเกยวกบการจดการนาเสยในชมชนของทานมอะไรบาง และประสบ

ความสาเรจมากนอยเพยงใด

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

5. ทานไดมสวนรวมในการจดการนาเสยในชมชนอยางไรบาง เชน รวมกบภาคประชาชน อบต.

หนวยงานทเกยวของ (ใหขอมล รวมกจกรรม แสดงความคดเหน ตดสนใจ บรจาค ตดตามและ

ประเมนผล)

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

6. ประชาชนในชมชนมความตระหนกและมสวนรวมในการจดการนาเสยมากนอยเพยงใด

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

7. หากตองมการเกบคาธรรมเนยม ประชาชนในชมชนจะมความเตมใจในการจายคาธรรมเนยมการ

จดการนาเสยหรอไม อยางไร

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

79 

 

 

8. ทานคดวาปญหานาเสยในชมชนของทาน มปจจยอะไรบางทสงผลใหการบรหารจดการนาเสย

ประสบความสาเรจหรอไมประสบความสาเรจ

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

9. ทานมขอคดเหน/ขอเสนอแนะ เกยวกบการจดการนาเสยทเหมาะสมกบชมชนของทาน

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ภาคผนวก ข

ภาพการบาบดนาเสยตามแนวทางพระราชดาร

 

 

 

 

 

 

 

 

81 

 

    ภาพกงหนชยพฒนา เครองกลเตมอากาศทผวนาหมนชาแบบทนลอย      ทมา :  มลนธชยพฒนา, ม.ป.ป.

                                                                                                              

 

 

 

 

 

 

 

  ภาพโครงการบงมกกะสน  การกรองนาเสยดวยผกตบชวา

ทมา : เครองขายกาญจนาภเษก, ม.ป.ป. 

82 

 

                                                                                                              

 

 

 

 

 

 

        ภาพบงพระราม 9 การบาบดดวยระบบสระเตมอากาศ ทมา : เจาพระยานวส, 2553 ภาพเครอง TRX-1 เปนเครองบาบดนาเสยดวยสารเรงตกตะกอน ทมา : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร , ม.ป.ป.

83 

 

ภาพโครงการวจยและพฒนาสงแวดลอม แหลมผกเบย จงหวดเพชรบร ทมา : สมชาย แสวงกจ , ม.ป.ป.

 

 

ประวตผเขยน 

 

ชอ นามสกล        นางสาวนลน บญเจษฎารกษ 

 ประวตการศกษา ศลปศาสตรบณฑต (รฐศาสตร) มหาวทยาลยรามคาแหง  ปทสาเรจการศกษา พ.ศ.2549 ตาแหนงและสถานททางาน พ.ศ. 2550 – ปจจบน

เจาหนาทธรการ  แผนกบรการหลงการขาย บรษท พรเมยม อควปเมนท แอนด เอนจเนยรง จากด นคมอตสาหกรรมบางชน เสรไทย มนบร กรงเทพมหานคร 10510