อน รตรวจวัด สํํารอง · 2 บริษัท เอสโซ่...

กากานนารตรตนานาม

ขขตรวตรวมนมน

ขนตนตวจววจวนเชนเช

ส

ตอนตอนวดวดชอเชอเ

สานกบรกา

นน สาสาเพลเพล

รธรกจและก

ารอรอลงลง

การสารองนกรม

ององ

นามนเชอเพมธรกจพลงง

กมภาพนธ 25

พลง งาน

560

การตรวจวด

ปรมาณนามนคงเหลอ

สารบญ

เรอง หนา ผมหนาทตองสารองนามนเชอเพลง 2

ชนดและปรมาณนามนเชอเพลงทตองสารองตามกฎหมาย 4

สถานททใชเกบสารองนามนเชอเพลง 6

การตรวจสอบปรมาณนามนเชอเพลงสารองตามกฎหมาย 8

การตรวจวดปรมาณนามนเชอเพลง ณ คลงนามน 9

ขอควรปฏบตในการเขาตรวจวดปรมาณนามนเชอเพลง 11

ขนตอนการตรวจวดปรมาณนามนเชอเพลง 12

การตรวจวดปรมาณกาซปโตรเลยมเหลว 13

คาอธบายแบบทใชในการคานวณปรมาตรนามนเชอเพลง 15

- การคานวณปรมาณนามนสาเรจรปในถงหลงคาลอย (คา API) 17

- การคานวณปรมาณนามนสาเรจรปในถงทกาหนดคา FACTOR (คา Density) 19

- การคานวณปรมาณนามนดบในถงหลงคาลอย (คา API) 20

- การคานวณปรมาณนามนดบในถงหลงคาลอย (คา Density) 22

- การคานวณปรมาณกาซปโตรเลยมเหลว 23

ภาคผนวก

- วธการตรวจสอบ Dead Stock ของถง 24

- แบบฟอรมการตรวจวดนามนเชอเพลง 25

- แบบฟอรมการตรวจวดกาซปโตรลยมเหลว 26

- บญชรายละเอยดถงสารองนามนตามกฎหมายของผคานามนตามมาตรา 7 27

- ตวอยางตารางคาปรบปรมาตร 28

- ตวอยางตารางประจาถง 29

ผมหนาทตองสารองนามนเชอเพลง ผทมหนาทตองสารองนามนเชอเพลง ไดแก ผคานามนตามนยามในมาตรา 4วรรคสอง แหง พ.ร.บ. การคานามนเชอเพลง พ.ศ. 2543 คอ ผกระทาการคานามนเชอเพลง โดยซอนาเขามาในราชอาณาจกร หรอไดมาไมวาดวยประการใดเพอจาหนาย และใหหมายความรวมถงผกลนหรอผลตนามนเชอเพลงดวย แตทงน ไมรวมถงผไดรบสมปทานตามกฎหมายวาดวยการปโตรเลยม ทงน ตองเปนผคานามนทมปรมาณการคาแตละชนด หรอรวมกนทกชนดปละตงแต 100,000 เมตรกตน (ประมาณ 120 ลานลตร) หรอเปนผคานามนชนดกาซปโตรเลยมแตเพยงชนดเดยวทมปรมาณการคาปละตงแต 50,000 เมตรกตนขนไป โดยตองไดรบใบอนญาตจากรฐมนตรใหเปนผคานามนตามมาตรา 7 แหง พ.ร.บ. การคานามนเชอเพลง พ.ศ. 2543 รายชอผคานามนทไดรบอนญาตจากรฐมนตรใหเปนผคานามนตามมาตรา 7 มดงน

ลาดบ ชอผขออนญาต ใบอนญาต ชนดนามนททาการคา 1 บรษท เชลลแหงประเทศไทย จากด 1/2510 นามน, อน ๆ 2 บรษท เอสโซ (ประเทศไทย) จากด (มหาชน) 5/2510 LPG, นามน, อน ๆ 3 บรษท ยนคแกส แอนดปโตรเคมคลส จากด (มหาชน) 8/2549 LPG, นามน 4 บรษท บางจากปโตรเลยม จากด (มหาชน) 5/2528 LPG, นามน, อน ๆ 5 บรษท พทจ เอนเนอย จากด (มหาชน) 2/2551 นามน 6 บรษท สตารปโตรเลยม รไฟนนงจากด (มหาชน) 3/2555 LPG, นามน, อน ๆ 7 บรษท แสงทองอตสาหกรรมถงแกส จากด 2/2543 LPG 8 บรษท ปตท. จากด (มหาชน) 1/2544 LPG, นามน, กาซธรรมชาต อน ๆ 9 บรษท ไทยลบเบส จากด (มหาชน) 2/2547 นามน, อน ๆ 10 บรษท สยามเฆม จากด (มหาชน) 4/2547 นามน 11 บรษท ไทยออยล จากด (มหาชน) 6/2547 LPG, นามน, อน ๆ 12 บรษท ซสโกดลเลอรส จากด 2/2548 กาซธรรมชาต, นามน 13 บรษท สยามแกส แอนด ปโตรเคมคลสจากด (มหาชน) 3/2548 LPG 14 บรษท ปตท.บรหารธรกจคาปลกจากด 4/2548 นามน 15 บรษท เชฟรอน (ไทย) จากด 5/2549 นามน, อน ๆ 16 บรษท จ พ พ อนเตอรเนชนแนลจากด 6/2549 อนๆ 17 บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) 7/2549 LPG, นามน, อน ๆ 18 บรษท นามน ไออารพซ จากด 1/2550 นามน 19 บรษท ซสโก จากด (มหาชน) 2/2550 นามน, กาซธรรมชาต 20 บรษท โกลบอลกรนเคมคอล จากด (มหาชน) 3/2550 นามน 21 บรษท พทท โกลบอล เคมคอล จากด (มหาชน) 1/2551 LPG, นามน, อน ๆ 22 บรษท มตรผล ไบโอฟเอล จากด 3/2551 นามน 23 บรษท ปตท.จาหนายกาซธรรมชาตจากด 1/2552 กาซธรรมชาต 24 บรษท พ เอ พ แกส แอนด ออยลจากด 2/2552 LPG 25 บรษท เอสซจ เคมคอลส จากด 3/2552 LPG, อน ๆ 26 บรษท พลงงานบรสทธ จากด (มหาชน) 4/2552 นามน

2

ลาดบ ชอผขออนญาต ใบอนญาต ชนดนามนททาการคา

27 บรษท นามนพชปทมจากด 5/2552 นามน 28 บรษท อโนแกส จากด 1/2553 LPG 29 บรษท เอนเอส แกส แอลพจจากด 3/2553 LPG, กาซธรรมชาต 30 บรษท ทาคน กรป จากด (มหาชน) 4/2553 LPG 31 บรษท ยไนเตดแกส จากด 5/2553 LPG 32 บรษท ออรคด แกส (ประเทศไทย)จากด 1/2554 LPG 33 บรษท ไทยแกส คอรปอเรชน จากด 1/2555 LPG 34 บรษท บางจากไบโอฟเอล จากด 4/2555 นามน 35 บรษทอมตะจดจาหนายกาซธรรมชาต จากด 1/2557 กาซธรรมชาต 36 บรษทดบบลวพ เอนเนอรย จากด (มหาชน) 2/2557 LPG 37 บรษท สแกน อนเตอรจากด (มหาชน) 1/2558 กาซธรรมชาต 38 บรษท นว ไบโอดเซลจากด 2/2558 นามน 39 บรษท บกแกส เทคโนโลยจากด 3/2558 LPG 40 บรษท พ.ซ.สยามปโตรเลยม จากด 4/2558 นามน 41 บรษท ลาบกซ จากด 1/2559 นามน 42 บรษท พ.เอส.พ.สเปเชยลตส จากด 2/2559 นามน

หมายหต : 1. บจ.ปโตรนาส รเทล (ประเทศไทย) เปลยนชอ เปน บจ.ซสโก ดลเลอรส 2. บจ.สตารปโตรเลยม รไฟนนง จดทะเบยนแปรสภาพ เปน บมจ.สตารปโตรเลยม รไฟนนง 3. บมจ.ปตท.อะโรเมตกสและการกลน ควบรวมกบ บมจ.ปตท. เคมคอล เปลยนชอใหมเปน บมจ.พทท โกลบอล เคมคอล 4. บมจ.ภาคใตเชอเพลง เปลยนชอ เปน บมจ.พทจ เอนเนอรย 5. บจ.เพโทกรน เปลยนชอ เปน บจ.มตรผล ไบโอฟเอล 6. บจ.ทาคนกรป จดทะเบยนแปรสภาพ เปน บมจ.ทาคนกรป 7. บจ. เวลดแกส (ประเทศไทย ควบรวมกบ บมจ. ปคนค คอรปอเรชน เปลยนชอใหมเปน บมจ. ดบบลวพ เอนเนอรย ตงแตวนท 24 พฤศจกายน 2557 8. บจ.ไทยโอลโอเคม จดทะเบยนแปรสภาพ เปน บมจ.โกบอลกรนเคมคอล 9. บรษท เอส วน ปโตรเคมคล จากด รมว.พน.เหนชอบเพกถอนใบอนญาต ตงแตวนท 7 สงหาคม 2558

3

ชนดและปรมาณนามนเชอเพลงทตองสารองตามกฎหมาย

“นามนเชอเพลง” นยามในมาตรา 4 แหงพระราชบญญตการคานามนเชอเพลงพ.ศ. 2543 หมายความวากาซปโตรเลยมเหลวนามนเบนซนนามนเชอเพลงสาหรบเครองบนนามนกาดนามนดเซลนามนเตานามนหลอลนและผลตภณฑปโตรเลยมอนทใชหรออาจใชเปนเชอเพลงหรอเปนสงหลอลนกาซธรรมชาตนามนดบหรอสงอนทใชหรออาจใชเปนวตถดบในการกลนหรอผลตเพอใหไดมาซงผลตภณฑดงกลาวขางตนและใหหมายความรวมถงสงอนทใชหรออาจใชเปนเชอเพลงหรอเปนสงหลอลนตามทรฐมนตรกาหนดใหเปนนามนเชอเพลงโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

ผคานามนตามมาตรา 7 จะตองสารองนามนเชอเพลงไวทกขณะในสถานททไดรบความเหนชอบและจะสารองนามนชนดหนงชนดใดนนใหเปนไปตามประกาศกรมธรกจพลงงานเรองกาหนดชนดและอตราหลกเกณฑวธการและเงอนไขในการคานวณปรมาณสารองนามนเชอเพลงพ.ศ. ๒๕๕๘อาศยอานาจตามความในมาตรา 20 แหงพระราชบญญตการคานามนเชอเพลงพ.ศ. 2543

สาหรบกาซปโตรเลยมเหลวการสารองใหเปนไปตามประกาศกรมธรกจพลงงานเรองกาหนดชนดและอตราหลกเกณฑวธการและเงอนไขในการคานวณปรมาณสารองนามนเชอเพลงพ.ศ. 2552 ขอ 4 กาหนดผคานามนตามมาตรา 7 สารองกาซปโตรเลยมเหลวในอตราสารองรอยละ 1.0 ดงน

4

ชนดและอตราการสารองนามนเชอเพลงทตองสารองตามกฎหมาย

ชนดนามนเชอเพลง นามนเชอเพลงทผลตในราชอาณาจกร

รอยละ

นามนเชอเพลงทนาเขามา ในราชอาณาจกร

รอยละ

1. นามนดบ 6 6

2. นามนสาเรจรป

(1) กลมท 1 ไดแก

(1.1) นามนเบนซน

(1.2) นามนแกสโซฮอล / นามนเบนซนพนฐาน

(2) กลมท 2 ไดแก เอทานอล

(3) กลมท 3 ไดแก นามนดเซลหมนเรว

(4) กลมท 4 ไดแก ไบโอดเซล

(5) กลมท 5 ไดแก นามนเตา ชนดท 1



(8) กลมท 8 ไดแก

(8.1) นามนกาด

(8.2) นามนสาหรบอากาศยาน เจน เอ 1

(8.3) นามนสาหรบเครองบนไอพนชนด เจ.พ. 5

(9) กลมท 9 ไดแก นามนสาหรบเครองบนออกเทน 100/130

(10) กลมท 10 ไดแก นามนสาหรบเครองบนไอพน

ชนด เจ.พ. 8

(11) กลมท 11 ไดแก นามนหลอลนสาหรบเครองบนทหาร

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 6 10

10 20

7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 12 10

10 20

3. กาซปโตรเลยมเหลว 1 1

5

สถานททใชเกบสารองนามนเชอเพลง

การสารองนามนเชอเพลงมจดมงหมายเพอใหนามาใชในการปองกนและแกไขการขาดแคลนนามนเชอเพลง ดงนน สถานททใชเกบนามนเชอเพลงสารอง จงตองมความเหมาะสมและสะดวกในการนานามนเชอเพลงสารองออกมาใชปองกนและแกไขภาวะการขาดแคลนไดอยางรวดเรว และมประสทธภาพ เพอใหภาวะดงกลาวยตไดในเวลาอนสนทสด

มาตรา 20 วรรคส แหง พ.ร.บ. การคานามนเชอเพลง พ.ศ. 2543 จงกาหนดใหผคานามนตามมาตรา 7 จะตองเกบนามนเชอเพลงสารองไวในสถานททไดรบความเหนชอบจากอธบด และการยนขอความเหนชอบตองเปนไปตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทอธบดประกาศกาหนดดวย

ผคานามนตามาตรา 7 จะตองสารองนามนเชอเพลงไวทกขณะในสถานททไดรบความเหนชอบจากอธบดโดยเปนไปตามหลกเกณฑวธการและเงอนไขในการยนขอความเหนชอบและเงอนไขทผไดรบความเหนชอบตองปฏบตใหเปนไปตามทอธบดประกาศกาหนดภายใตมาตรา 20 วรรค 4 แหงพระราชบญญตการคานามนเชอเพลงพ.ศ.2543จงกาหนดใหผคานามนตามมาตรา 7 จะตองเกบนามนเชอเพลงสารองไวในสถานททไดรบความเหนชอบจากอธบด และการยนขอความเหนชอบตองเปนไปตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทอธบดประกาศกาหนดดวย

สถานททใชเกบสารองนามนเชอเพลง ลกษณะของสถานททจะใชเปนสถานทเกบสารองนามนเชอเพลงตามประกาศ

กรมธรกจพลงงาน ม ลกษณะและเงอนไข ดงน

1. สถานททใชเกบสารองนามนเชอเพลงตองเปนสถานททมลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปน (1)เปนคลงนามนหรอคลงกาซปโตรเลยมเหลวทไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยการควบคมนามนเชอเพลงหรอเปนสถานทเกบเอทานอลหรอไบโอดเซลทงนตองมลกษณะกายภาพดงน

- มทางเขาออกสาหรบยานพาหนะสาหรบการขนสงนามนเชอเพลงไดสะดวก - มถงทตงอยบนบกในลกษณะตรงตราถาวรซงสามารถตรวจสอบ ปรมาณนามนไดโดยสะดวกและปลอดภย - มทอรบจายนามนเชอเพลง

(2)เปนทอสงนามนดบในทะเลจากทนหรอแทนรบนามนมาถงจดรบชายฝงทมเครองบงคบปด/เปดและมจดสาหรบการเกบตวอยางนามนดบ (3) เปนเรอบรรทกนามนเชอเพลงทรอสบถายขนเกบในคลงนามนเชอเพลง (4)เปนเรอบรรทกนามนดบทอยระหวางเดนทางในนานนาไทยเพอลาเลยงไปเกบในคลงนามน (5) เปนเรอบรรทกนามนเชอเพลงนาเขาทรอสบถายขนเกบในคลงนามนเชอเพลงหรออยระหวางเดนทางในนานนาไทยโดยจะตองมใบขนสนคาขาเขาของกรมศลกากร

6

2.การยนขอความเหนชอบสถานททใชเกบสารองนามนเชอเพลงมเงอนไขดงน (1) การขอประจาปใหยนขอความเหนชอบลวงหนาภายในวนทสบหาของเดอนพฤศจกายน (2) การขอเพมสถานทใหยนขอความเหนชอบลวงหนาไมนอยกวาสบหาวนกอนวนทประสงคใชสถานทดงกลาวทงนใหใชบงคบแกผรบใบอนญาตเปนผคานามนตามมาตรา๗รายใหมโดยอนโลม (3) การขอเปลยนแปลงหรอยกเลกสถานททใชเกบสารองนามนเชอเพลงทไดรบความเหนชอบไวแลวใหยนขอความเหนชอบกอนวนทจะเปลยนแปลงหรอยกเลกลวงหนาไมนอยกวาหาวน

3.กรณการยนขอความเหนชอบสถานททใชเกบสารองนามนเชอเพลงซงไมใชสถานทของตนเองใหยนหนงสอยนยอมใหใชสถานทเกบสารองหรอสทธการเชาถงและหากสถานททใชเกบสารองดงกลาวใชเกบนามนเชอเพลงรวมกบผคานามนหลายรายโดยมปรมาณทแนนอนใหผคานามนตามมาตรา๗ยนหลกฐานแสดงสทธการใชและปรมาณนามนเชอเพลงในสวนของตนดวย

4. กรณทมขอโตแยงเกยวกบสทธการใชสถานททใชเกบสารองนามนเชอเพลงหรอมเหตอนควรเชอไดวามการแจงรายละเอยดของสถานททใชเกบสารองหรอปรมาณนามนเชอเพลงทเกบสารองอนเปนเทจอธบดอาจสงยกเลกการใหความเหนชอบสถานททใชเกบสารองนามนเชอเพลงดงกลาวเวนแตผคานามนตามมาตรา๗รายนนจะพสจนไดวาตนมสทธโดยถกตองตามกฎหมายหรอมไดมเจตนาแจงรายละเอยดหรอปรมาณอนเปนเทจ

5.ผคานามนตามมาตรา7ทประสงคจะมอบหมายใหบคคลอนเกบสารองนามนเชอเพลงแทนใหยนขอความเหนชอบตออธบดตามแบบธพ.ธ๓๐๕พรอมสญญาหรอขอตกลงการมอบหมายใหเกบสารองนามนเชอเพลงแทนโดยตองมรายละเอยดอยางนอยดงตอไปน (1) ผรบมอบหมายยนยอมใหสทธในนามนเชอเพลงของผมอบหมายอยเหนอสทธของตน (2) ผรบมอบหมายจะตองสงมอบนามนเชอเพลงทเกบสารองแทนใหกบผมอบหมายไดตลอดเวลา

(3) ผรบมอบหมายจะไมโตแยงเกยวกบกรรมสทธในนามนเชอเพลงทรบมอบหมายในกรณทผมอบหมายไดรบคาสงจากอธบดใหนานามนสารองออกมาจาหนายในกรณทมความจาเปนเพอปองกนและแกไขการขาดแคลนนามนเชอเพลง

6 การขอความเหนชอบใหมอบหมายใหบคคลอนเกบสารองนามนเชอเพลงแทนใหยนขอความเหนชอบลวงหนาไมนอยกวาสบหาวนกอนวนทจะประสงคจะมอบหมายดงกลาว

7. การขอเปลยนแปลงหรอยกเลกการมอบหมายทไดรบความเหนชอบไวแลวใหยนขอความเหนชอบกอนวนทจะเปลยนแปลงหรอยกเลกลวงหนาไมนอยกวาหาวน 8. ใหผคานามนตามมาตรา๗ยนขอความเหนชอบสถานททประสงคจะมอบหมายใหบคคลอนเกบสารองนามนเชอเพลงแทนเปนสถานททจะใชเกบสารองนามนเชอเพลงของตน

9. ผรบมอบหมายเกบสารองนามนเชอเพลงแทนตองเปนบรษทจากดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยหรอบรษทมหาชนจากดตามกฎหมายวาดวยบรษทมหาชนจากด

7

การตรวจสอบปรมาณนามนเชอเพลงสารองตามกฎหมาย

การตรวจสอบปรมาณนามนเชอเพลงสารองตามกฎหมาย สามารถกระทาไดโดย 1. ตรวจสอบจากบญชปรมาณนามนเชอเพลงแตละชนดทคงเหลอในแตละวน ณ สถานทเกบทกแหงทผคานามนตามมาตรา 7 ซงตองสงกรมธรกจพลงงานเปนประจาทกเดอนภายในวนท 15 ของเดอนถดไป ตามแบบแจงและสถานทเกบนามนสารองตามกฎหมาย (นพ.210) ตามทกาหนดในกฎกระทรวงซงออกตามความในมาตรา 16 แหง พ.ร.บ. การคานามนเชอเพลง พ.ศ. 2543

2. การออกตรวจวด ณ คลงนามนเปนครงคราว (ประมาณ 3 หรอ 4 ครงตอป) เพอเปนการสมตรวจสอบวาผคานามนตามมาตรา 7 ไดมการเกบสารองไวครบถวนทกขณะหรอไม ดงนน เพอใหไดขอเทจจรง แผนการออกตรวจวดจงตองกระทาโดยมใหผคานามนทราบลวงหนา เพราะจะทาใหผคานามนมโอกาสจดเตรยมนามนเชอเพลงใหตรวจสอบ นอกจากนการทผคานามนบางรายมสถานทเกบสารองนามนเชอเพลงหลายแหง การตรวจสอบจงตองวดปรมาณนามนเชอเพลงทคงเหลออยจรงทกแหงพรอมกน ซงตองรวมปรมาณตรวจวดทกแหงจงจะทราบวาผคานามนรายนนมปรมาณนามนเชอเพลงสารองถกตองและครบถวนตามทกฎหมายกาหนด

สาหรบปรมาณนามนเชอเพลงสารองตามกฎหมายจะถกตองครบถวนกโดยตองมปรมาณคงเหลอทกขณะ ณ คลงนามนทกแหงรวมกน ซงผคานามนตามมาตรา 7 จะตองเกบสารองนามนสาเรจรปแตละชนดในแตละวนตามปรมาณทมหนาทตองสารองตองเกบในแตละวนใหครบถวนตามหนาททสารองคอรอยละ๑๐๐แตทงนปรมาณนามนสาเรจรปทเกบสารองไมรวมถงปรมาณนามนสาเรจรปทไมสามารถสบถายได (Dead Stock) ของแตละถง ยกเวนสารองนามนดบกาซปโตรเลยมเหลวและนามนทใชในกจการทหาร (เจ.พ8,เจ.พ.5นามนอากาศยาน100/130, นามนหลอลนทหาร) สามารถเกบสารองในแตละวนไมตากวารอยละ๗๐ไดแตเฉลยทงเดอนตองครบรอยละ๑๐๐

8

การตรวจวดปรมาณนามนเชอเพลง ณ คลงนามน การตรวจวดปรมาณนามนเชอเพลง ณ คลงนามน เปนการตรวจสอบปรมาณนามนเชอเพลงทคงเหลออยในแตละถงโดยขนตรวจวดระดบ และอณหภมของนามนดวยมอจากชอง DIP บนถงเพอนามาคานวณปรมาตร แตปจจบนมคลงนามนหลายแหงตดตงเครองวดระดบอตโนมต (Auto Gauge) การคานวณปรมาณนามนจงสามารถกระทาไดโดยดระดบและอณหภมจากจอคอมพวเตอรในหองควบคม (Control Room) โดยไมตองขนวดบนถง

การตรวจวดปรมาณนามนเชอเพลงดวยมอ

การตรวจวดระดบนามน ม 2 วธ คอ

1. Sounding หรอ Dip คอการหยงวดระดบนามน ซงเปนวธทใชทวไปกบถงทอยบนบก

2. Ullage คอการวดชองวางระหวางระดบผวของนามนถงทอวดระดบบนหลงคาถง เปนวธวธทใชวดปรมาณนามนในเรอและคลงโรงกลนเอสโซ จงหวดชลบร

เครองมอและอปกรณทใชในการตรวจวดระดบนามน

1. เทปดง (Sounding Tape) สายเทปทปลายเทปมลกดงทองเหลอง โดยลกดงปลายแหลมจะใชกบวธ Sounding หรอ Dip และลกดงทองเหลองปลายตดจะใชสาหรบวธ Ullage

2. เครองมอวดอณหภมของนามน ซงประกอบดวยแทงไมทมทเกบนามนสวนหนงไวดานลางและเทอรโมมเตอร โดยปลายกระเปาะเทอรโมมเตอรตองจมอยในนามนเพอใหสามารถวดอณหภมของนามนไดใกลเคยงกบนามนทอยในถงขณะทดงขนมาอานอณหภมบนถง และคาของอณหภมจะเปนองศาเซลเซยส หรออาศาฟาเรนไฮต ขนอยกบวธการคานวณปรมาตรานามนของถงแตละคลง (อาศาฟาเรนไฮต กรณใชความถวง API คานวณ สวนองศาเซลเซยส เมอใหความหนาแนนคานวณ)

3. ไฮโดรมเตอร เครองมอหาคาความถวง API (API Gravity) คาความหนาแนน (Density) และคาความหนาแนนสมพทธ (Relative Density) จะใชกรณทคลงนามนไมไดหาคาดงกลาวไวลวงหนา

4. สารเคม โดยสารสชมพสาหรบทาสายเทป เพอใหเหนรอยตดของระดบนามนไดชดเจน (กรณตรวจวดนามนใส) และสารสเหลอง สาหรบทาลกดงทองเหลอง (ปลายแหลม) เพอตรวจหาระดบนาทกนถง ซงเมอสารสเหลองสมผสนาจะเปลยนเปนสชมพ

9

Sounding

ภาพเคร

ภาพแ

g

รองมอในก

แสดงการต

ารตรวจวด

ตรวจวดปร

ไฮโดรมเตอร

ดปรมาณน

รมาณนามน

ร

นามนเชอเพ

นเชอเพลง

พลง

คงเหลอ

เทอรโมมเตอร

10

0

ขอควรปฏบตในการเขาตรวจวดปรมาณนามนเชอเพลง 1. แสดงบตรประจาตวพนกงานเจาหนาททกครง 2. ตรวจสอบรายละเอยดในบญชถงทตองตรวจวด หมายเลขถง ชนดนามน และรายละเอยดอนของแตละคลงทจะเขาตรวจวด เชน การรบฝากนามนเชอเพลง การใชถงรวมกบผคารายอน เปนตน เพอตรวจสอบเบองตนวาปรมาณตรวจวดครอบคลมถงการรบฝากหรอไม หรอหากมชนดนามนไมตรงกบรายละเอยดบญชถง กใหทาการตรวจวด แตใหหมายเหตใหชดเจนวาปนชนดนามนอะไร 3. ถงทตดเครองวดระดบอตโนมต Auto Gauge ทไดรบรองจากหนวยงานราชการ หรอไมไดรบรอง แตผคานามนยอมรบและใชในการควบคมดแลปรมาณนามนคงเหลอเปนประจา ใหอานระดบนามน และอณหภมจากจอคอมพวเตอรในหอง Control Room แทนการขนวดบนถง (ทงนเฉพาะถงทยนยนวาไมมนา) 4. ถงทไมไดตดเครองวดระดบอตโนมต Auto Gauge หรอตดตง Auto Gauge แตแสดงคา Error หรอมนา ตองวดดวยมอทกครง 5. การวดดวยมอทกถงใหวดอยางนอย 2 ครง (กรณไมมการรบ-จาย) หากการวดแตละครงระดบไมเทากนใหเลอกครงทวดไดระดบตากวา หรอตดสนดวยการวดครงท 3 6. การวดดวยมอทกครงตองวดระดบนาดวย 7. กอนลงจากถงทกครง ใหจดระดบทตรวจวดไดใหถกตองตรงกบเจาหนาทคลงทขนดวย เพอมใหมขอโตแยง เพราะอาจตองขนวดอกครง 8. กรณวดดวยมอพบวาถงกาลงจายนามนใหวดเพยง 1 ครง พรอมทงหมายเหตในใบคานวณปรมาณนามนดวยวาถงหมายเลขใดกาลงจายนามน 9. กรณผจดการคลงแจงวามถงใดกาลงรบนามน เจาหนาทไมตองขนวด แตใหคานวณปรมาณนามนคงเหลอโดยใชระดบและอณหภมทคลงวดไดกอนรบนามน หรอใชปรมาณทคลงคานวณไวกอนรบ และหมายเหตในใบคานวณวาถงหมายเลขใดกาลงรบนามนและในกรณกาลงรบนามนจากเรอใหขอสาเนาเอกสารใบสงของ (Invoice) หรอ B/L หรอใบกากบการขนสง โดยใหผจดการคลง (หรอผแทน) รบรองสาเนาถกตอง ทงน เพอปองกนไมใหมการรวมซา 10. ในเวลาทเขาตรวจวดใหสอบถามวามนามนทอยระหวางการขนสง (เฉพาะทางเรอ) มายงคลงนามน (ทเขาตรวจวด) หรอมอยในเรอทรอสบถายขนคลง (ทเขาตรวจวด) หากม ใหหมายเหตใหชดเจนในใบคานวณปรมาณนามน พรอมทงขอสาเนาเอกสารเชนเดยวกบขอ 9 เพอจะนาปรมาณทอยในเรอมารวมเปนนามนสารองของผคาได 11. ในการตรวจวดทกครง การคานวนปรมาณนามนสาเรจรปทกชนด (ยกเวนกาซปโตรเลยมเหลว) จะตองไมรวมปรมาณนามนทไมสามารถสบถายได (Dead Stock) โดยไดอธบายวธการคานวณไวในแบบตรวจสอบปรมาณนามนเชอเพลงคงเหลอ(ขอ 13 หนา 25) 12. ใหสอบถามทกครงวาปรมาณนามนทวดไดมนามนของผคารายอนหรอไม ถามใหหมายเหตวาเปนของผใดปรมาณเทาใดดวย หากมใหระบปรมาณสทธหลงหก Dead Stock ของถงทงหมดทใชรบฝากนามนผอนไว 13. กรณถงทมปรมาณนามนคงเหลอตากวาปรมาณDead Stock ใหถงนนมคาเปนศนย(ไมมนามนคงเหลอ= ไมนบ) 14. แบบการตรวจสอบปรมาณนามนทกฉบบจะสมบรณตอเมอลงลายมอชอของพนกงานเจาหนาท 2 คน กรณทมเหตจาเปนไมสามารถลงลายมอชอได 2 คน ใหหมายเหตใหชดเจน

11

ขนตอนการตรวจวดปรมาณนามนเชอเพลง

วธการตรวจวด ขนตอนการปฏบต

วธ Sounding หรอ Dip 1. หยอนเทอรโมมเตอรจากชองทงดงบนหลกคาถง ใหอยในระดบกลาง ของปรมาณนามนในถง และทงไวประมาณ 10 นาท

2. ทาสารเคมสชมพบนสายเทป และทาสารเคมสเหลองบนปลายลกดงทองเหลอง

3. หยอนสายเทปจากชองทงดงบนหลงคา โดยใหสายเทปตงและปลายลกดงสมผสถงจดทงดง (Dip Plate) ทอยกนถง

4. บนทกระดบนามน+นา ทอานไดจากสายเทป ระดบนา และอณหภม ในแบบฟอรมตรวจวดเพอนาไปคานวณปรมาตรนามน

ขอสงเกต การหยอนสายเทป

- การทาสารเคมสชมพบนชวงใดของสายเทปใหประมาณโดยการสอบถามเจาหนาทคลงวาระดบนามนในถงทตรวจวดมมากเพยงใด (กรณหยอนสายเทปเอง)

- ความยาวของการปลอยสายเทป ใหดจากขอมลบนถงทระบวาระดบความสงจากชองทงดงถงจดทงดง Dip Plate มความสงกเมตร

วธ Ullage (วดชองวางของถง) 1. หยอนเทอรโมมเตอรจากชองทงดงบนหลงคาถงใหอยระดบกลางของปรมาณนามนในถง และทงไวประมาณ 10 นาท

2. ทาสารเคมสเหลองบนลกดงทองเหลอง (ปลายแหลม) เพอตรวจสอบหาระดบนาในถง

3. หยอนสายเทปตามขอ 2 ใหถงจดทงดง (Dip Plate) และดงขนเพอดระดบนา

4. เปลยนลกดงทองเหลองเปนปลายตด (ยาวประมาณ 20 เซนตเมตร) และทาสารเคมสชมพบนลกดงทองเหลอง เพอใหเหนรอยตดของนามน

5. หยอนสายเทปตามขอ 4 โดยความยาวของสายเทปทจะหยอนผตรวจวดตองทราบปรมาณนามนในถงโดยประมาณ เพอใหลกดงจมลงในผวนามนประมาณ 5-10 เซนตเมตร เชน ความสงของถง 20 เมตร นามนคงเหลอสงประมาณ 14 เมตร โดยจากการหยอนสายเทปไดความสง 6.15 เมตร (สายเทป 6.05 เมตร และลกดง 10 เซนตเมตร)

6. การคานวณหาระดบนา+นามน หลงจากหยอนสายเทป คอ ความสงของถง ลบ (ระยะความยาวของสายเทปตงแตปากถงถงปลายสาย บวกระยะของลกดงสวนทไมถกนามน) เชน 20 เมตร ลบ (6.05 เมตร บวก 0.10 เมตร) เทากบ 13.85 เมตร

7. บนทกระดบนา+นามน (ทคานวณไดตาม 6) ระดบนา และอณหภม ในแบบฟอรมตรวจวด

12

การตรวจวดปรมาณกาซปโตรเลยมเหลว การตรวจวดปรมาณกาซปโตรเลยมเหลวในถง ไมตองมการหยอนสายเทปเหมอนกบการตรวจวดปรมาณนามน

ขอมลทตองการเพอใชคานวณหาปรมาตรกาซปโตรเลยมเหลว ไดแก

- ระดบของเหลว (Liquid Level)

- อณหภมของของเหลว (Liquid Temperature)

- อณหภมของไอ (Vapour Temperature)

- ความดนไอ (Vapour Pressure)

การใหไดขอมลขางตนมากโดยดจากอปกรณทตดตงไวกบตวถง แตอปกรณทใชวดเครองวดระดบของเหลวในถง อาจแตกตางกนตามชนดของถง คอ

- ถงทรงลกโลก (Spherical Tank) เครองวดระดบของเหลวทตดตงไวจะเปน Auto Gauge

- ถงนอน (Cylindrical Tank) เครองวดระดบของเหลวจะเปนทอแกว หรอSlit Tube

13

การอานระดบของเหลวจากอปกรณดงกลาว

1. Auto Gaugeอานไดจากเครองทตวถง หรออานจากจอคอมพวเตอรในหองควบคม (Control Room)

2. ทอแกว อานระดบของเหลวจากเสนขดความสงทแสดงไวททอแกว

รปท 1 หลกของอปกรณสาหรบดระดบของเหลวในถงแบบงาย

ของเหลวในทอแกว (หรอทอโลหะทมกระจกหนาตางเปนแกว) จะเปลยนแปลงตามระดบความสงของของเหลวในถง แตถาหากเกดอบตเหตททาใหทอแกวแตกกจะทาใหของเหลวในถงรวไหลออกมา บางบรษท (รปขวา) จงไดออกแบบใหมลกลอยทเปนแมเหลกลอย (Float) อยในทอโลหะ (Float chamber) ลกลอยแมเหลกจะลอยขนลงตามระดบความสงของของเหลวในถง และแรงแมเหลกจะไปทาใหลกลอยอกตวหนง (Indicator) ทอยในทอบอกระดบ (Indicator tube) ลอยขนลงตามไปดวย ในการใชงานนนจะตองเปดวาลวเชอมตอกบถงทงตวบนและตวลาง ในกรณทความสงของของเหลวในถงมการเปลยนแปลงเกนกวาทจะใชอปกรณเพยงตวเดยววดได กจะใชอปกรณดงกลาวหลายตวตดตงทระดบความสงทแตกตางกน

3. Slit Tubeอานระดบความสงของของเหลวในถงจากเสนขดบอกระดบทแสดงไวททอ โดยตองกด Slit Tube (ตดตงอยภายในถง) ลงไปจนมกาซพงออกมา กแสดงวาปลายดานลางของทอสมผสผวหนาของของเหลวแลว

ขอสงเกต กรณทถงใช Slit Tube ผตรวจวดควรทราบระดบโดยประมาณของของเหลวในถงกอน และตองคลายฝาเกลยวทปดรดานบนของ Slit Tube แลวดงขนใหสดปลาย เพอใหกาซพงออกใหหมดกอนจงกดลงตามขอ 3

14

คาอธบายแบบทใชในการคานวณปรมาตรนามนเชอเพลง

รายการ คาอธบาย

ความจ คอความจสงสดของถงซงไดจากการเปดตารางประจาถงหนาสดทาย (Tank Calibration Table) ความจถงนสามารถใชเปนขอสงเกตความเปนไปไดของระดบนามนทวดไดดวย

1. ระดบของนา+นามน ไดจากการอานสายเทปทหยอนจากหลงคาถงกรณวดดวยมอ หรออานจากเครองวดระดบอตโนมต (Auto Gauge) กรณถงนนมเครองตดตงไวและใชงานไดตามปกต

2. ระดบนาในถง ไดจากการอานสายเทปทหยอนจากหลงคาถง

3. ระดบอณหภม ไดจากการอานเทอรโมมเตอรทหยอนแชทงไวจากหลงคาถง หรออานจากเครองวดระดบอตโนมต (ถาม)

4. ปรมาตรของนา+นามน ไดจากการนาระดบตามขอ 1. ไปเปดตารางประจาถงโดยดระดบใหตรงกบทวดไดทงระดบเซนตเมตรและมลลเมตร (ปรมาณของระดบมลลเมตรตองอยในระยะลกเดยวกบระดบเซนตเมตรนนดวย)

5. ปรมาตรของนา ไดจากการนาระดบนาตามขอ 2. ไปเปดตารางประจาถง หากระดบนาทวดไดเปนมลลเมตร ใหใชปรมาตรตามระดบมลลเมตรในระยะลกของเซนตเมตรทวดไดตามขอ 1. และตองบวกดวยปรมาตรในระดบ 0 (ศนย) ดวย เนองจากเปนปรมาตรทคานวณไดตามตารางประจาถง

6. ปรมาตรของนามนทถกหลงคาลอยแทนท

ถงเกบนามนเชอเพลงมหลงคา 2 ประเภท คอ ถงหลงคาคงทและถงหลงคาลอย ซงประเภทนม 2 ลกษณะ คอ ลอยภายนอก (สามารถมองเหนการเลอนขนลง) และลอยภายในถง (ไมสามารถมองเหนเพราะมคลงคา)

วธการคานวณปรมาตรของนามนทถกหลงคาลอยแทนท

(1) กรณทหลงคาลอยเปนอสระ (มระดบนามนในถงมากเปนไปตามเงอนไขในการใชสตร) ใหใชสตรคานวณโดยนาคาความถวง API ตามขอ 8. ไปเปดตาราง 8 โดยใชชอง POUNDS PER US GALL@60°F (กรณคาขอ 8 เปนคาความหนาแนน Density ไมตองเปดตาราง 8 แตใหใชคาขอ 8 ลบดวย 0.0011) และคาปรบปรมาตรจากขอ 9. ไปหารคาคงททกาหนดไวในสตรการคานวณ

(2) กรณทหลงคาลอยตงอยบนพนถง (มระดบนามนในถงเหลอนอยกวาเงอนไขการใชสตร) ไมตองใชสตรคานวณแตใหใชปรมาตรการแทนทของหลงคาลอยจากตารางปรมาตรการแทนทของหลงคาลอยทแสดงในตารางประจาถงนน

15

รายการ คาอธบาย

7. ปรมาตรของนามน ณ อณหภมทวด

คานวณโดยใชปรมาตรของนาและนามนตามขอ 4. ลบดวยปรมาตรของนาตามขอ 5. และปรมาตรของนามนทถกหลงคาลอยแทนท แตในกรณทตารางประจาถงนนมการกาหนดตารางคา FACTOR (ตวแปรของอณหภม) ตามคาอณหภมตาง ๆ ผลลบดงกลาวตองคณดวยคา FACTTOR ณ อณหภมทตรวจวดไดตามขอ 3. กอน แตถาระดบอณหภมตามขอ 3. ไมมกาหนดไวในตารางคา FACTOR การหาคา FACTOR ตองใชสตรการคานวณทกาหนดไวในตารางประจาถงนน คอ

8. คาความถวง API ท 60°ฟ หรอความหนาแนนท 15°ซ

เปนคาความถวง API หรอคาความหนาแนน Density ของนามนอยางใดอยางหนง (ขนอยกบฐานการคานวณของแตละบรษทฯ) ซงเปนคาทผคาจะหาไวแลวทกครงทมการรบนามนเขาถง แตหากผคายงไมไดหาคาไวใหนานามนจากถงทจะตรวจวดมาหาคา API หรอคาความหนาแนน Density แลวแตกรณ โดยใชเครองไฮโดรมเตอร และใหบนทกคาอณหภมขณะตรวจวดดวย แลวนาไปเปดตาราง 5B สาหรบหาคา API หรอตาราง 53B สาหรบหาคาความหนาแนน Density (กรณเปนนามนสาเรจรป) ในกรณตรวจวดนามนดบ ใหใชตาราง 5A สาหรบหาคา API หรอตาราง 53A สาหรบหาคาความหนาแนน Density

9. ค า ป ร บ ป ร ม า ต ร จ า กอณหภมขณะวดไปท 60°ฟ หรอ 15°ซ

ไดจากการใชคาความถวง API หรอคาความหนาแนน Density ขอ 8. และอณหภมขณะตรวจวดขอ 3. ไปเปดตารางเพอปรบปรมาตรจากอณหภมตรวจวดไปท 60°ฟ (กรณ API) หรอท 15°ซ (กรณ Density) ดงน

10. ปรมาตรของนามนท 60°ฟ หรอ 15°ซ

เปนการปรบปรมาตรนามน ณ อณหภมขณะตรวจวดมาเปน ณ อณหภมท 60°ฟ หรออณหภมท 15°ซ โดยใชคาขอ 7. คณดวยคาขอ 9.

11. คาปรบปรมาตรจาก 60°ฟ ไปท 86°ฟ หรอ 15°ซ ไปท 30°ซ

ไดจากการใชคาขอ 8. และอณหภมขณะตรวจวดมาเปน ณ อณหภมท 86°ฟ (กรณ API) หรออณหภม 30°ซ (กรณ Density) ไปเปดตารางเดยวกบทใชเปดคาในขอ 9.

12. ปรมาตรของนามนท 86°ฟ หรอ 30°ซ

เปนการปรบปรมาตรนามน ณ อณหภม 60°ฟ หรอ 15°ซ มาเปน ณ อณหภม 86°ฟ หรอ 30°ซ (ซงเปนอณหภมทใชในการซอขายนามน) โดยใชคาขอ 10. หารดวยคาขอ 11.

13. ปรมาตรของนามนทไม สามารถสบถายได (Dead Stock)

เปนปรมาณนามนสาเรจรปทไมสามารถสบถายไดดวยวธการดาเนนงานปกต หรอปรมาณนามนสาเรจรปทอยตากวาขอบบนสดของทอจายนามนจนถงกนถงนามนแตละถง แลวแตปรมาณใดจะมากกวา

14. ปรมาตรของนามน คงเหลอสทธ

คานวณโดยใชปรมาตรนามนตามขอ 12. ลบดวย ปรมาตรนามนทไมสามารถสบถายได (Dead Stock) ตามขอ 13.

รวม เปนการรวมปรมาตรนามนแตละชนดทคานวณไดตามขอ 14. (ทกถง)

FACTOR =1+0.0000234 x (T – 30.0) T= อณหภมทตรวจวดได (°ซ)

กรณ APIกรณ Density

นามนสาเรจรป ตาราง 6B ตาราง 54B นามนดบ ตาราง 6A ตาราง 54A

16

การคานวณปรมาณนามนสาเรจรปในถงหลงคาลอย (กรณฐานการคานวณเปนคา API)

รายการ ถงหมายเลข T-39

คาอธบาย

ความจ (ลตร) 3,447,362 ไดจาก Tank Calibration ตารางประจาถงหมายเลขT-33(เปนปรมาตรความจทงหมดของถง)

1. ระดบของนา+นามน (ซ.ม.) 712.2 ไดจากการวดหรออานจากเครองวดระดบอตโนมตของถง 2. ระดบของนาในถง (ซ.ม.) - ไดจากการวด 3. อณหภม (°ฟ หรอ °ซ) 82.5°ฟ ไดจากการวดหรออานจากเครองวดระดบอตโนมตของถง 4. ปรมาตรของนา+นามน (ลตร) 1,364,533 นาระดบตามขอ 1 ไปเปดตารางประจาถง 5. ปรมาตรของนา (ลตร) - นาระดบตามขอ 2 (ถาม) ไปเปดตารางประจาถง 6. ปรมาตรของนามนทถก (ลตร)

“หลงคาลอย” แทนท 2,253 เมอระดบนามนตามขอ 1 เปนไปตามเงอนไขในการใช

สตรคอสงเกน 136.3 ซม. (หลงคาลอยเปนอสระ) ใหใชสตรโดยนาคาความถวง API ตามขอ 8 ไปเปดตาราง 8 ชอง POUNDS PER US GALL @ 60°F และคาปรบปรมาตรตามขอ 9 ไปหารคาคงทท กาหนดไวในสตรคานวณ ดงน 14,020.2562 6.316x 0.9852

7. ปรมาตรของนามน ณ อณหภมทวด (ลตร) 1,362,280 คานวณโดยใชคาขอ 4 ลบ ขอ 5 ลบ ขอ 6 8. คาความถวง API ท 60°ฟ หรอความ

หนาแนนท 15°ซ 55 ไดจากทผคาหาคาไวแลว ถาไมมใหนาตวอยางนามนในถง

ทตรวจวดมาหาคา API โดยบนทกคาอณหภมขณะตรวจวดดวย แลวนาไปเปดตาราง 5B

9. คาปรบปรมาตรจากอณหภมขณะวดไปท 60°ฟ หรอ 15°ซ

0.9852 เปดจากตาราง 6B โดยใชคาขอ 8 ณ อณหภมตามขอ 3

10. ปรมาตรของนามนท 60°ฟ (ลตร) หรอ 15°ซ

1,342,118 คาขอ 7 คณ คาขอ 9

11. คาปรบปรมาตรจาก 60°ฟ ไปท (ลตร) 86°ฟ หรอ 15°ซ ไปท 30°ซ

0.9828 เปดจากตาราง 6B โดยใชคาขอ 8 ณ อณหภม 86°ฟ

12. ปรมาตรของนามนท 86°ฟ หรอ(ลตร) 30°ซ

1,365,607 คาขอ 10 หาร คาขอ 11

13.ปรมาตรของนามนทไมสามารถสบ (ลตร) ถายได (Dead Stock)

279,437 ดขอมลจากเอกสารบญชรายละเอยดถงสารองทกรมธรกจพลงงานให พรอมทงตรวจสอบขอมลจรง ณ ถงใบนนดวย

14. ปรมาตรของนามนคงเหลอสทธท (ลตร) 86oฟหรอ 30oซ (12)-(13)

1,086,170 นาคาขอ (12) – (13)

รวม (ลตร) นาคาขอ 14 ทกถงรวมกน (แตละชนด)

คาทใหมาจาตารางประจาถง API เปดตาราง 8 X คาขอ 9

ตวอยางการคานวณนามนสาเรจรป

17

การคานวณปรมาณนามนสาเรจรปในถงหลงคาลอย (กรณฐานการคานวณเปนคา API)

รายการ ถงหมายเลข T-39


ความจ (ลตร) 3,447,363 ไดจาก Tank Calibration ตารางประจาถงหมายเลขTK-910 (เปนปรมาตรความจทงหมดของถง)

1. ระดบของนา+นามน (ซ.ม.) 129.0 ไดจากการวดหรออานจากเครองวดระดบอตโนมตของถง

2. ระดบของนาในถง (ซ.ม.) - ไดจากการวด 3. อณหภม (°ฟ หรอ °ซ) 82.5°ฟ ไดจากการวดหรออานจากเครองวดระดบอตโนมต

ของถง 4. ปรมาตรของนา+นามน (ลตร) 265,679 นาระดบตามขอ 1 ไปเปดตารางประจาถง 5. ปรมาตรของนา (ลตร) - นาระดบตามขอ 2 (ถาม) ไปเปดตารางประจาถง 6. ปรมาตรของนามนทถก (ลตร)

“หลงคาลอย” แทนท 1,339 เมอระดบนามนตามขอ 1 เปนไปตามเงอนไขในการ

ใชสตรคอตากวา136.3 ซม. (หลงคาลอยตงบนพนถง) ใหใชคาปรมาตรการแทนทตามทกาหนดในตารางประจาถงไดทนทโดยไมตองใชสตร

7. ปรมาตรของนามน ณ อณหภมทวด (ลตร) 264,340 คานวณโดยใชคาขอ 4 ลบ ขอ 5 ลบ ขอ 6 8. คาความถวง API ท 60°ฟ หรอความ

หนาแนนท 15°ซ 55 ไดจากทผคาหาคาไวแลว ถาไมมใหนาตวอยางนามน

ในถงทตรวจวดมาหาคา API โดยบนทกคาอณหภมขณะตรวจวดดวย แลวนาไปเปดตาราง 5B




260,427 คาขอ 7 คณ คาขอ 9


0.9828 เปดจากตาราง 6B โดยใชคาขอ 8 ณ อณหภม 86°ฟ

12. ปรมาตรของนามนท 86°ฟ หรอ (ลตร) 30°ซ

264,986 คาขอ 10 หาร คาขอ 11

13.ปรมาตรของนามนทไมสามารถสบ (ลตร) ถายได (Dead Stock)

279,434 ดขอมลจากเอกสารบญชรายละเอยดถงสารองทกรมธรกจพลงงานให พรอมทงตรวจสอบขอมลจรง ณ ถงใบนนดวย

14. ปรมาตรของนามนคงเหลอสทธท (ลตร) 86oฟหรอ 30oซ (12)-(13)

-19,007 นาคาขอ (12) – (13)


หมายเหตกรณถงทมปรมาณนามนคงเหลอตากวาDead Stock จะหมายความวาถงนนไมมนามนคงเหลอ(ไมมนามนคงเหลอ= ไมนบ)


18

การคานวณปรมาณนามนสาเรจรปในถงทกาหนดคา FACTOR (กรณฐานการคานวณเปนคา Density)

รายการ ถงหมายเลข TK-2701


ความจ (ลตร) 936,044 ไดจาก Tank Calibration ตารางประจาถงหมายเลขTK-2701 (เปนปรมาตรความจทงหมดของถง)

1. ระดบของนา+นามน (ซ.ม.) 809.8 ไดจากการวดหรออานจากเครองวดระดบอตโนมตของถง(ถาม)

2. ระดบของนาในถง (ซ.ม.) 0.1 ไดจากการวด 3. อณหภม (°ฟ หรอ °ซ) 32.0°ซ ไดจากการวดหรออานจากเครองวดระดบอตโนมต

ของถง (ถาม) 4. ปรมาตรของนา+นามน (ลตร) 644,443 นาระดบตามขอ 1 ไปเปดตารางประจาถง 5. ปรมาตรของนา (ลตร) 7,993 นาระดบตามขอ 2 (ถาม) ไปเปดตารางประจาถง 6. ปรมาตรของนามนทถก (ลตร)

“หลงคาลอย” แทนท -

7. ปรมาตรของนามน ณ อณหภมทวด (ลตร) 636,480 คานวณโดยใชคาขอ 4 ลบ ขอ 5 ลบ ขอ 6 แลวคณคาFACTOR ทระบในตารางประจาถง โดยใชคา ณ อณหภมตามขอ 3 (636,450 x1.0000468)


0.7443 ไดจากทผคาหาคาไวแลว ถาไมมใหนาตวอยางนามนในถงทตรวจวดมาหาคาความหนาแนนDensity โดยบนทกคาอณหภมขณะตรวจวดดวย แลวนาไปเปดตาราง 53B




623,241 คาขอ 7 คณ คาขอ 9


0.9817 เปดจากตาราง 54B โดยใชคาขอ 8 ณ อณหภม 30°ซ


634,859 คาขอ 10 หาร คาขอ 11



19

คมอการคานวณปรมาณนามนดบในถงหลงคาลอย (กรณฐานการคานวณเปนคา API)

รายการ ถงหมายเลข

TK-962


ความจ (ลตร) 102,090,093 ไดจาก Tank Calibration ตารางประจาถงหมายเลขTK-962(เปนปรมาตรความจทงหมดของถง)


2. ระดบของนาในถง (ซ.ม.) 0.2 ไดจากการวด 3. อณหภม (°ฟ หรอ °ซ) 90°ฟ ไดจากการวดหรออานจากเครองวดระดบอตโนมต

ของถง 4. ปรมาตรของนา+นามน (ลตร) 43,422,440 นาระดบตามขอ 1 ไปเปดตารางประจาถง 5. ปรมาตรของนา (ลตร) 2,750,985 นาระดบตามขอ 2 ไปเปดตารางประจาถง 6. ปรมาตรของนามนทถก (ลตร)


ใชสตรคอสงเกน 80 ซม. (หลงคาลอยเปนอสระ) ใหใชสตรโดยนาคาความถวง API ตามขอ 8 ไปเปดตาราง 8 ชอง POUNDS PER US GALL @ 60°F และคาปรบปรมาตรตามขอ 9 ไปหารคาคงททกาหนดไวในสตรคานวณ ดงน 6,482,680 7.278x0.9865


หนาแนนท 15°ซ 30.4 ไดจากทผคาหาคาไวแลว ถาไมมใหนาตวอยางนามน

ในถงทตรวจวดมาหาคา API โดยบนทกคาอณหภมขณะตรวจวดดวย แลวนาไปเปดตาราง 5A




39,231,668 คาขอ 7 คณ คาขอ 9


0.9883 เปดจากตาราง 6Aโดยใชคาขอ 8 ณ อณหภม 86°ฟ


39,696,112 คาขอ 10 หาร คาขอ 11


* หมายเหต นามนดบไมตองหกปรมาณ Dead Stock

ตวอยางการคานวณนามนดบ

20

การคานวณปรมาณนามนดบในถงหลงคาลอย (กรณฐานการคานวณเปนคา API)

รายการ ถงหมายเลข TK-962


ความจ (ลตร) 102,090,093 ไดจาก Tank Calibration ตารางประจาถงหมายเลขTK-962(เปนปรมาตรความจทงหมดของถง)


2. ระดบของนาในถง (ซ.ม.) 0.2 ไดจากการวด 3. อณหภม (°ฟ หรอ °ซ) 90°ฟ ไดจากการวดหรออานจากเครองวดระดบอตโนมต

ของถง 4. ปรมาตรของนา+นามน (ลตร) 7,624,468 นาระดบตามขอ 1 ไปเปดตารางประจาถง 5. ปรมาตรของนา (ลตร) 2,750,958 นาระดบตามขอ 2 (ถาม) ไปเปดตารางประจาถง 6. ปรมาตรของนามนทถก (ลตร)


ใชสตรคอตากวา 80 ซม. (หลงคาลอยตงบนพนถง) ใหใชคาปรมาตรการแทนทตามทกาหนดในตารางประจาถงไดทนทโดยไมตองใชสตร


หนาแนนท 15°ซ 30.4 ไดจากทผคาหาคาไวแลว ถาไมมใหนาตวอยางนามน

ในถงทตรวจวดมาหาคา API โดยบนทกคาอณหภมขณะตรวจวดดวย แลวนาไปเปดตาราง 5A


0.9865 เปดจากตาราง 6A โดยใชคาขอ 8 ณ อณหภมตามขอ 3


3,975,505 คาขอ 7 คณ คาขอ 9


0.9883 เปดจากตาราง 6Aโดยใชคาขอ 8 ณ อณหภม 86°ฟ


4,022,569 คาขอ 10 หาร คาขอ 11


หมายเหต : ปรมาณนามนดบไมตองหกปรมาณ Dead Stock


21

การคานวณปรมาณนามนดบในถงหลงคาลอย (กรณฐานการคานวณเปนคา Density)

รายการ ถงหมายเลข 60-D-101


ความจ (ลตร) 125,777,393 ไดจาก Tank Calibration ตารางประจาถงหมายเลข60-D-101(เปนปรมาตรความจทงหมดของถง)

1. ระดบของนา+นามน (ซ.ม.) 685.3 ไดจากการวดหรออานจากเครองวดระดบอตโนมตของถง(ถาม)

2. ระดบของนาในถง (ซ.ม.) 0.3 ไดจากการวด 3. อณหภม (°ฟ หรอ °ซ) 29.3°ซ ไดจากการวดหรออานจากเครองวดระดบอตโนมต

ของถง (ถาม) 4. ปรมาตรของนา+นามน (ลตร) 46,770,937 นาระดบตามขอ 1 ไปเปดตารางประจาถง 5. ปรมาตรของนา (ลตร) 2,167,903 นาระดบตามขอ 2 (ถาม) ไปเปดตารางประจาถง 6. ปรมาตรของนามนทถก (ลตร)


ใชสตรคอสงกวา187.1 ซม. (หลงคาลอยเปนอสระ) ใหใชสตรโดยนาคาความถวง API ตามขอ 8 ไปเปดตาราง 8 ชอง POUNDS PER US GALL @ 60°F และคาปรบปรมาตรตามขอ 9 ไปหารคาคงททกาหนดไวในสตรคานวณ ดงน 587,331 0.8606-0.0011x 0.9881

7. ปรมาตรของนามน ณ อณหภมทวด (ลตร) 43,910,686 คานวณโดยใชคาขอ 4 ลบ ขอ 5 ลบ ขอ 6 แลวคณคาFACTOR ทระบในตารางประจาถง โดยใชอณหภมตามขอ 3 (43.911,464 x 0.9999825)


0.8606 ไดจากทผคาหาคาไวแลว ถาไมมใหนาตวอยางนามนในถงทตรวจวดมาหาคาความหนาแนนโดยบนทกคาอณหภมขณะตรวจวดดวย แลวนาไปเปดตาราง 53A


0.9881 เปดจากตาราง 54A โดยใชคาขอ 8 ณ อณหภมตามขอ 3


43,388,158 คาขอ 7 คณ คาขอ 9


0.9875 เปดจากตาราง 6Aโดยใชคาขอ 8 ณ อณหภม 30°ซ


43,937,375 คาขอ 10 หาร คาขอ 11


หมายเหต : ปรมาณนามนดบไมตองหกปรมาณ Dead Stock


22

การคานวณปรมาณกาซปโตรเลยมเหลว

รายการ ถงหมายเลข D-203


1. สวนทเปนของเหลว (1.1) ระดบของเหลว(ซ.ม.) 1,025.0 ไดจากเครองวดระดบอตโนมต หรอทอแกวหรอ Slit

Tube (1.2)อณหภม(ซ°) 30.0°ซ ไดจากเครองวดระดบอณหภมทถง (1.3)ปรมาตรทตรวจพบ 1,476,557 นาคา (ขอ 1.1) เปดตารางประจาถง (1.4)ความหนาแนนสมพนธ

- ทอณหภมขณะวด - ท 60/60°ฟ (Sp.Gr.60/60°F) หรอความหนาแนน (D) - ทอณหภมขณะวด - ท 15°ซ (D 15°c) 0.5620

ใชคาทผคานามนวดหรอคานวณไว

(1.5)คาปรบปรมาตรจากอณหภมขณะทวดไปท 15°ซ

0.9660 นาคาความหนาแนนท 15°ซ ตามขอ (1.4) และอณหภม (ขอ 1.2) มาเปดตาราง 54

(1.6) ปรมาตรท 15° (ลตร) 1,426,354 นาคา (ขอ 1.5) คณ คา (ขอ 1.3) 2. สวนทเปนไอ

(2.1) ความจถง (ลตร) 2,005,650 ไดจากตารางประจาถง (2.2) อณหภม (T) (ซ°) 38.0°ซ ไดจากเครองวดระดบอณหภมทถง (2.3) ความดน (P) (กก./ตร.ซม.) 5.7 ไดจากเครองวดระดบความดนทถง (2.4) ปรมาตร (V) (กโลลตร) 529.09 นาคา (ขอ 2.1) ลบ (ขอ 1.3) หารดวย 1,000 (2.5) นาหนกโมเลกล (M.W.) 55.0 ไดจากผคานามน (2.6) ปรมาณของเหลวท 15°ซ (ลตร)

จากสวนทเปนไอ = V x 273 x 1.033+P x M.W. x 1

273+T 1.033 22.4 D15°c

13,226 นาคาขอ 1.4 และคาขอ 2.3 ถงคาขอ 2.5 แทนคาตามสตร

3. ปรมาตรรวม (ลตร) 1,439,580 นาคา (ขอ 1.6) บวก คา (ขอ 2.6) 4. นาหนก / ปรมาตรท 15°ซ (กก./ลตร) 0.5609 นาคาความหนาแนนท 15°ซ ตาม คาขอ 1.4 ลบ 0.0011

5. นาหนกกาซปโตรเลยมเหลว (กก.) 807,460 นาคาขอ 4 คณ คาขอ 3 รวม (กก.) นาคาขอ 5รวมกนทกถง

ตวอยางการคานวณกาซปโตรเลยมเหลว

23

ภาคผนวก

วธการตรวจสอบDead Stock ของถง ชนดนามนทตองตรวจสอบDeadStockไดแกเอทานอลนามนเบนซนแกสโซฮอลออกเทน 91 แกส

โซฮอลออกเทน 95 แกสโซฮอลอ 20 แกสโซฮอลอ 85 นามนเบนซนพนฐานชนดท 1 นามนเบนซนพนฐานชนดท 2 เจทเอ-1 นามนกาดนามนดเซลหมนเรวนามนดเซลพนฐานไบโอดเซลนามนเตาชนดท 1 นามนเตาชนดท 2 และนามนเตาชนดท 5

วธการหาคาDead Stock(ตามประกาศกรมธรกจพลงงาน) การหาปรมาณDead Stock ของถงไดมาจากการเปดตารางTank Calibration ของแตละถงและหาคาระดบความสงของDead Stock ของถงเทาใดแลวจงนาความสงไปหาปรมาตรDead Stock จากตารางประจาถง (Tank Calibration) ดงน

ซงระดบความสงทวดไดจะนาไปหาระดบปรมาตรของDead Stock จากตารางประจาถง

วธการตรวจสอบ Dead Stock 1. ตรวจดขอมลบญชรายละเอยดถงสารองนามนตามกฎหมายดปรมาณDead Stockทใหไว 2. ณวนตรวจวดจรงใหตรวจสอบระดบDead Stock ของถงจรงวาเปนระดบเทาใด (ใหเขยนระดบความสง

และปรมาณDead Stock ในบญชรายละเอยดถงสารองฯทใหไวดวย) 3. นาคาทไดจากขอ 1 เปรยบเทยบกบขอ 2 หากตรงกนใหเซนตรบรองในบญชรายละเอยดถงสารองฯแลว

สงคนกรมธรกจพลงงาน หากคาทไดจากขอ 1 เปรยบเทยบกบขอ 2 แลวไมตรงกนใหถอคาทไดจากขอ 2 เปนคาทถกตอง (ตามวธการ

หาคาDead Stock ทกาหนดไวในประกาศธพ.ขางตน)โดยเขยนไวในชองหมายเหตวาไดตรวจสอบจากถงจรงแลวและใหเซนตรบรองในบญชรายละเอยดถงสารองฯแลวสงคนกรมธรกจพลงงาน

H3 Dead Stock H2 H1

ปรมาณคงเหลอสทธ (หลงหกDead Stock)

2

3

ทอจาย

ปรมาณคงเหลอสทธ

(หลงหกDead Stock)

Dead Stock ทอจายH 1

2

3

H 2

1. ถงCone roof :ระดบDead Stock ของถงชนดนคอระดบขอบบนสดของทอจายH 2หรอระดบทสงกวาH2 ขนไป

2. ถงFloating roof :ระดบDead Stock ของถงชนดนคอระดบขอบบนสดของขาตงหลงคาH 3หรอระดบทสงกวาH 3 ขนไป

Cone Roof

External floating Roof Tank หรอInternal floating Roof

1

1

ตวอยางเชนถงTK 15 เปนถงCone Roof ขอมลบญชรายละเอยดถงสารองฯระบปรมาณDead Stock 120,000ลตรแตเมอตรวจสอบDead Stock ของถงจรงตามวธการทกาหนดวดความสงของถงได 60 Cm. เมอนาคาทไดไปเทยบจากตารางประจาถงแลวจะไดปรมาตร228,000 ลตรซงพบวามปรมาณDead Stockไมตรงกบขอมล ในบญชรายละเอยดถงทใหไว

ดงนนใหเขยนระดบความสงและปรมาณของDead Stock ใหมทวดไดจรงและระบในหมายเหตวาไดตรวจสอบแลวพรอมทงเซนตรบรองในบญชรายละเอยดถงสารองฯแลวสงคนกรมธรกจพลงงาน

24

ถงหมายเลข

............................


............................


............................


............................(ลตร)(ซม.)(ซม.)

(°ฟ หรอ °ซ)(ลตร)(ลตร)(ลตร)(ลตร)

(คา Density เปดหาคาในตาราง 54B แตถาเปน API เปดตาราง 6B โดยใชคาขอ (8) ณ อณหภม ขอ (3))(ลตร)

(ลตร)(ลตร) ปรมาณ Dead Stock จะเปนปรมาณทผคาแจงมายงกรมธรกจพลงงานพรอมรายละเอยดถง(ลตร)

หมายเหต .............................................................................................................................................................................................................................. ไดรบสาเนาไวแลว ...........................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ...........................................................................ผจดการหรอนายคลง ลงชอ........................................................................พนกงานเจาหนาท

(...........................................................................) (...........................................................................)

ลงชอ...........................................................................เจาหนาทคลงนามน ลงชอ........................................................................พนกงานเจาหนาท

(...........................................................................) (...........................................................................)

แบบตรวจสอบปรมาณนามนเชอเพลงคงเหลอ

บรษท.....................................................................................คลงหรอสถานทเกบ...........................................ประเภทถง ....................................ชนดนามน..............................................วนท.................เดอน.......................................พ.ศ. .............................. เวลา ........................... น.

รายการ

ความจถงท งหมด (100%) (ไดจากตารางประจาถง)(1) ระดบของนา+นามนในถง (ไดจากการตรวจวด)(2) ระดบของนาในถง (ไดจากการตรวจวด)(3) อณหภม (ไดจากการตรวจวด)(4) ปรมาตรของนา+นามน (นาคา ขอ (1) ไปเปดตารางประจาถง)(5) ปรมาตรของนา (นาคา ขอ (2) ไปเปดตารางประจาถง)(6) ปรมาตรของนามนทถก "หลงคาลอย" แทนท (คานวณจากสตรในตารางประจาถง)(7) ปรมาตรของนามน ณ อณหภมท วด (4)-(5)-(6)(8) ความถวง A.P.I. ท 60°ฟ หรอ ความหนาแนนท 15°ซ (ไดจากทผคาหาคาไวแลว)(9) คาปรบปรมาตรจากอณหภมขณะวดไปท 60°ฟ หรอ 15°ซ

(10) ปรมาตรของนามนท 60°ฟ หรอ 15°ซ (7)×(9)(11) คาปรบปรมาตรจาก 60°ฟ ไปท 86°ฟ หรอ 15°ซ ไปท 30°ซ (เปดหาคาจากตาราง 54B โดยใชคา ขอ (8) ณ อณหภม 30°ซ)(12) ปรมาตรของนามนท 86°ฟ หรอ 30°ซ (10÷11)(13) ปรมาตรของนามนทไมสามารถสบถายได (Dead Stock) เฉพาะนามนสาเรจรปไมรวม LPG(14) ปรมาตรของนามนคงเหลอสทธท 86°ฟ หรอ 30°ซ (12)-(13) เฉพาะนามนสาเรจรปไมรวม L

รวม

ตวอยางฟอรมการตรวจวดนามนเชอเพลง

25

ตวอยางฟ

ฟอรมการตรว

วจวด LPG

26

3 บรษท ปตท. จากด (มหาชน) บมจ. ปตท. พระโขนงเอทานอล TA 01 3,219,095 503,219

TA 03 3,198,328 475,577 TA 04 3,215,437 495,165

รวม 3 9,632,860 1,473,961 เบนซน TA 02 2,907,713 496,122 - ปตท.บรหารธรกจคาปลก มอบหมายเกบสารอง ปรมาณ

TA 06 6,107,137 926,836 0.100 ลล. จานวน 2 ถง หมายเลขถง TA 02 และ TA 06

รวม 2 9,014,850 1,422,958 แกสโซฮอล 91 TA 20 3,217,781 471,240

รวม 1 3,217,781 471,240 แกสโซฮอล 95 TA 21 6,290,827 935,134

รวม 1 6,290,827 935,134 เบนซนพนฐาน ชนดท 1 TA 07 5,761,251 915,396 - ปตท.บรหารธรกจคาปลก มอบหมายเกบสารอง ปรมาณ

TA 08 3,221,225 497,821 0.785 ลล. จานวน 3 ถง หมายเลขถง TA07 TA 08 และ TA 09TA 09 3,184,612 472,227

รวม 3 12,167,088 1,885,444 เบนซนพนฐาน ชนดท 2 TA 23 6,301,061 947,448 - ปตท.บรหารธรกจคาปลก มอบหมายเกบสารอง ปรมาณ

TA 24 10,973,191 1,658,541 0.445 ลล. จานวน 2 ถง หมายเลขถง TA23 และ TA 24รวม 2 17,274,252 2,605,989

อากาศยาน100/130 TA 10 3,210,000 359,086 รวม 1 3,210,000 359,086

ไบโอดเซล TA 27 66,967 6,723 TA 28 64,896 6,507 TA 30 102,296 10,571 TA 31 21,290 2,131 TA 32 26,151 2,622

รวม 5 281,600 28,554 ดเซลหมนเรว TA 16 11,400,000 1,690,959

รวม 1 11,400,000 1,690,959 ดเซลพนฐาน TA 12 11,281,085 773,778

TA 15 11,224,450 1,116,336 รวม 2 22,505,535 1,890,114

หมายเหต อางถง หนงสอเลขท พน 0409/10802 ลงวนท 17 ตลาคม 2559 เรอง การใหความเหนชอบสถานททใชเกบสารองนามนเชอเพลงประจาป พ.ศ. 2559อางถง หนงสอเลขท พน 0409/10006 ลงวนท 26 กนยายน 2559 เรอง การใหความเหนชอบสถานททใชเกบสารองนามนเชอเพลงประจาป พ.ศ. 2559 (PTTRM)

ลงชอ........................................................................................ผจดการหรอนายคลง ลงชอ........................................................................................พนกงานเจาหนาท (..................................................................................) (..................................................................................)ลงชอ.......................................................................................เจาหนาทคลง ลงชอ.......................................................................................พนกงานเจาหนาท

(......................................................................................) (......................................................................................)

หมายเลขถง ความจถง ( ลตร ) ปรมาณ Dead Stock

(ลตร)หมายเหต

กรงเทพ

บญชรายละเอยดถงสารองนามนตามกฎหมาย ของผคานามนตามมาตรา ๗

ลาดบท ชอบรษท คลง ชนดนามน

ตวอยางบญชรายละเอยดถง

27

ตวอยางตารางคาปรบปรมาตร

ตาราง 8 (สาหรบคานวณกรณหลงคาลอย)

ตาราง 6B (สาหรบคานวณนามนสาเรจรป กรณ API)

ตาราง 54B (สาหรบคานวณนามนสาเรจรปกรณ Density)

ตาราง 54 (สาหรบคานวณกาซปโตรเลยมเหลว)

ตาราง 6A (สาหรบคานวณนามนดบ กรณ API)

ตาราง 54A (สาหรบคานวณนามนดบ กรณDensity)

28

ตวอยางตารางประจาถง

29

อน รตรวจวัด สํํารอง · 2 บริษัท เอสโซ่...

Documents