a5 green economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green...

20
SCIENCE & TECHNOLOGY BOOK SERIES เศรษฐกิจสีเขียว สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 0 2564 7000 0 2564 7002-5 https://www.nstda.or.th NSTDATHAILAND [email protected] 111 อุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย ถนนพหลโยธิน ตําบลคลองหนึ่ง อําเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี 12120

Upload: others

Post on 26-Aug-2020

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

เศรษฐกจสเขยวสานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

0 2564 70000 2564 7002-5https://[email protected] อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน ตาบลคลองหนง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120

Page 2: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

เศรษฐกจสเขยว

Page 3: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

เศรษฐกจสเขยวISBN 978-616-12-0583-6

พมพครงท 1, พ.ศ. 2562

จานวน 3,300 เลม

สงวนลขสทธ ตาม พ.ร.บ. ลขสทธ (ฉบบเพมเตม) พ.ศ. 2558

จดทาโดย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)

ไมอนญาตใหคดลอก ทาซา และดดแปลง สวนใดสวนหนง

ของหนงสอเลมน นอกจากไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษร

จากเจาของลขสทธเทานน

บรรณาธการ กลประภา นาวานเคราะห

ผเรยบเรยง ดร.นาชย ชวววรรธน

กองบรรณาธการ รกฉตร เวทวฒาจารย, วชราภรณ สนทนา,

วณา ยศวงใจ, จฬารตน นมนวล

กราฟก ฉตรทพย สรยะ

รปเลม งานออกแบบ ฝายสอวทยาศาสตร สวทช.

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต.

เศรษฐกจสเขยว = green economy.--ปทมธาน : สานกงานพฒนาวทยาศาสตร

และเทคโนโลยแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2562.

36 หนา.

1. การพฒนาเศรษฐกจ. I. ชอเรอง.

338.9

ISBN: 978-616-12-0583-6

ECONOMYBIOเศรษฐกจชวภาพ

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

SHARING

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

เศรษฐกจรวมใชประโยชน

Airbnb

RENT

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

เศรษฐกจสเขยว

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

SILVER เศรษฐกจผสงวยECONOMY

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

0 1

MRI

SCIENCE & TECHNOLOGYBOOK SERIES

by NSTDA

Page 4: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

คานาคานยม

โลกในครสตศตวรรษท 21 เปลยนแปลงอยางรวดเรวมากในทกดาน เกดมแนวคด

และแบบจาลอง (model) ทางเศรษฐศาสตรใหมๆ จานวนมาก เศรษฐกจสเขยวนนาจะเปน

เศรษฐกจหลกของโลกในศตวรรษท 21 เพราะโลกเรากาลงเผชญกบหายนะทางระบบ

นเวศอยางหนกหนวงแบบทไมเคยเจอมากอน การเตบโตทางเศรษฐกจไปพรอมกบ

การรกษาสภาวะแวดลอมใหยงยนอาจไมใชแคตวเลอก แตเปนหนงในทางเลอกสดทาย

ทมนษยชาตเหลออยกเปนได

หนงสอเศรษฐกจสเขยว (green economy) เลมนจดทาขน โดยมวตถประสงค

เพอสรางความร ความเขาใจ และเตรยมเยาวชนและประชาชนชาวไทยใหพรอมสาหรบ

การขบเคลอนประเทศในครสตศตวรรษท 21 ผานการเรยนรคาศพทและแนวคดมมมอง

โดยเฉพาะดานวทยาศาสตรทเกยวของกบเศรษฐกจแบบน ซงใกลตวคนไทยและจะเปนตว

ขบเคลอนสาคญสาหรบระบบเศรษฐกจประเทศในอนาคตอนใกล คาศพทตางๆ ท

ปรากฏอยในหนงสอเลมน เชน การเตบโตสเขยว การพฒนาอยางยงยน มลพษบาบด

คารบอนฟตพรนต ฯลฯ เรมกลายเปนคาศพททคอยๆ พบเหนหรอไดยนบอยมากขน

และจะกลายเปนคาสามญในอนาคตอนใกล

หนงสอเลมนออกแบบใหอานไดทงเยาวชนและประชาชนทวไป เนนใหความร

เบองตน ภาพรวม และผลกระทบตางๆ ทเกดจากแนวคดเชงเศรษฐศาสตรสาคญน

โดยเฉพาะในแงมมทเกยวของกบวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมตางๆ ทงนมรปแบบ

เปนหนงสอใหความรเรองคาศพทประกอบรป (illustrated wordbook) แบบอนโฟกราฟก

(infographic) ซงหวงวาจะสามารถสรางแรงบนดาลใจ ทาใหเหนความสาคญ และทาให

เยาวชนไทยเกดความสนใจในดานสะเตมศกษา (STEM) ทจะเปนฐานสาหรบอาชพในอนาคต

จานวนมาก อนจะเกดขนจากเศรษฐกจสเขยว

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)

รองศาสตราจารยสรนต ศลธรรม

ปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มนาคม 2562

วทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนปจจยสาคญในการขบเคลอนเศรษฐกจ สงคม

มาอยางตอเนอง ซงประเทศไทยไดใหความสาคญในการวจยพฒนา สรางความรใหม และ

การนาไปใชประโยชนในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และคณภาพชวต ขณะทการเปลยนแปลง

ทางเทคโนโลยเปนไปอยางกาวกระโดดในชวงสบปทผานมา การสงเสรมใหประชาชนไดรบร

และทาความเขาใจกบเรองราวใหมๆ ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย จงเปนสวนสาคญทจะ

ทาใหสงคมพรอมตอการกาวไปขางหนาอยางเทาทนโลก

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงกอตงอยางเปนทางการเมอวนท 24 มนาคม

พ.ศ. 2522 ไดทาหนาทเปนกลไกในการขบเคลอนประเทศผานหนวยงานวจยหลากหลายหนวยงาน

โดยมการปรบเปลยนไปตามสถานการณตลอดชวงเวลาหลายสบปทผานมา และจะยงคงพฒนา

ตอไปเพอเปนองคกรหลกในการนาประเทศสเศรษฐกจฐานความร และสงคมนวตกรรม

ในโอกาสครบรอบ 40 ปของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ในป พ.ศ. 2562

ทาน ดร.สวทย เมษนทรย อดตรฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย มดารให

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย จดทา หนงสอชดความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย”

เพอรวบรวมเรองราวดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทนาสนใจรวม 19 เรองไวในชดหนงสอน

การจดทาหนงสอเศรษฐกจสเขยวน มงหวงใหเยาวชนคนรนใหมไดเขาถงองคความร

ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงยงเปนโอกาสในการสรางแรงบนดาลใจกบเยาวชน

คนรนใหมใหเขาใจถงบทบาทและความสมพนธของวทยาศาสตรในมตตางๆ ของการดารงชวต

ผมขอขอบคณผทเกยวของในการจดทาหนงสอชดนทกทาน และหวงเปนอยางยงวา

หนงสอเลมนและเลมอนๆ ในชด จะเปนแหลงขอมลทเปนประโยชนตอการเรยนรและม

สวนชวยกระตนใหเยาวชนและประชาชนไทยเกดความสนใจหาความรวทยาศาสตรในดานอนๆ

ตอไป

Page 5: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

เศรษฐกจสเขยวคออะไร?

นยามคาวา เศรษฐกจสเขยว

การเตบโตสเขยวคออะไร?

เศรษฐกจสเขยวกบการพฒนาอยางยงยน

เทคโนโลยสเขยวในปจจบน

ความซบซอนของปญหาขยะอเลกทรอนกส

อนาคตอนใกลกบเศรษฐกจสเขยว

ประเทศไทยกบเศรษฐกจสเขยว

สารบญ

08

10

12

ประวตยอเทคโนโลยสเขยว 16

14

20

22

30

34

เอกสารอางอง36

เศรษฐกจสเขยว

Page 6: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

เศรษฐกจโลกในชวงหลายทศวรรษทผานมามการเตบโตอยางรวดเรว สวนหนงม

สาเหตจากปจจยสำคญคอ การพฒนาดานเทคโนโลยการแพทยอยางรวดเรว

ประกอบกบการขยายตวเพมขนของจำนวนประชากรโลกอยางไมเคยเปนมากอน

จากเดมทกวาจะเพมจำนวนประชากรโลกได 1 พนลานคน ตองใชเวลานานกวา

100 ป กลายเปนใชเวลาแคเพยง 12 ปเทานน

แมการเพมประชากรจะชะลอตวลงเลกนอย แตจำนวนประชากรโลกจะยงคงม

จำนวนมาก คาดหมายวาจะมจำนวนเพมขนเปน 8,000 ลานคน ในป ค.ศ. 2024

และ 9,000 ลานคนในป ค.ศ. 2042

เรองนสงผลใหปจจบนมการใชทรพยากรอยางมหาศาล และเกดมลพษมากมาย

ทงในดน นา และอากาศ จนมหนวยงานระดบนานาชาตหลายหนวยงานเกดความ

ตระหนกและเหนความสาคญในการวางแผนรบมอกบปญหาดงกลาว แนวคดหนง

กคอ การผลกดนใหเกดสงทเรยกวา “เศรษฐกจสเขยว (green economy)” ขน

นยาม “เศรษฐกจสเขยว” ของโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต (United

Nations Environment Programme) หรอ UNEP ทอางถงตอไปน เปนนยาม

ทมลกษณะครอบคลมมากทสด ไดรบการยอมรบอยางกวางขวางมากทสด และ

มกใชในการประชมระดบนานาชาต

0

2

4

6

8

10

ป ค.ศ.

1804

1927

1960

1974

1987

1999

2011

2024

2042

123 33 14 13 12 12 13 18ป ป ป ป ป ป ป ป

จานวนประชากรโลก(พนลานคน)

àÈÃÉ°¡Ô¨ÊÕà¢ÕÂÇ (green economy) ¤×Í ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨·ÕèÊ‹§¼ÅãËŒà¡Ô´¡ÒûÃѺ»Ãا¤ÇÒÁ໚¹ÍÂÙ‹¢Í§Á¹ØÉÂ�áÅФÇÒÁà·‹Òà·ÕÂÁ·Ò§Êѧ¤Á ¢³Ðà´ÕÂǡѹ¡çÅ´¤ÇÒÁàÊÕ觷Õè¨Ðà¡Ô´ÍѹµÃÒµ‹ÍÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁáÅФÇÒÁ¢Ò´á¤Å¹·Ò§Ãкº¹ÔàÇÈÍ‹ҧÁÕ¹ÑÂÊÓ¤ÑÞ ´ŒÇÂÇÔ¸Õ¡Ò÷Õè㪌áÅлŋͤÒÃ�ºÍ¹ÍÍ¡¹ŒÍ 㪌·ÃѾÂÒ¡ÃÍ‹ҧÁÕ»ÃÐÊÔ·¸ÔÀÒ¾ÁÒ¡

áÅÐà¡Ô´¨Ò¡¤ÇÒÁËÇÁÁ×ͧ͢¤¹ã¹Êѧ¤Á(ทมา : The UNEP-led Green Economy Initiative, 2011)

เศรษฐกจสเขยวคออะไร?

(ทมา : https://population.us/world)

8 9

Page 7: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

จะเหนไดวานยามทยกมาทง 4 แบบ มสวนรวมกนทสาคญคอ (1) หวงใยตอ

สงแวดลอมและระบบนเวศโดยรวม และบางแบบกยงคานงถงความหลากหลาย

ทางชวภาพอกดวย (2) มเปาหมายเพอปรบปรงความเปนอยและยกระดบ

คณภาพชวตมนษยในสงคม (3) มบางแบบทเนนเรองประสทธภาพการใช

พลงงานและทรพยากร ซงจะไปลดผลกระทบตอสงแวดลอมในทางออมอกท

แตไมวาแบบใดกตาม กยงตองการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ รวมไปถง

การเตบโตทางเศรษฐกจอกดวย จงนาไปสคาศพทใหมอกคาหนงคอ “การเตบโต

สเขยว (green growth)” ซงกมผนยามไวเปนหลายแบบอกเชนกน

นยามคาวา เศรษฐกจสเขยว

นอกจากนยาม “เศรษฐกจสเขยว” ของ UNEP แลว ยงมนยามของเศรษฐกจสเขยว

แบบอนๆ อกหลายแบบ โดยแตละแบบมสวนคลายและสวนตางกนดงน

àÈÃÉ°¡Ô¨ÊÕà¢ÕÂÇ ¤×Í ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨·ÕèÂ×´ËÂØ‹¹ «Ö觪‹Ç»ÃѺ»Ãا¤Ø³ÀÒ¾ªÕÇÔµÊÓËÃѺ·Ø¡¤¹ ÀÒÂ㵌¢ŒÍ¨Ó¡Ñ´´ŒÒ¹¹ÔàÇÈÇÔ·ÂҢͧâÅ¡

àÈÃÉ°¡Ô¨ÊÕà¢ÕÂÇ ¤×Í ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨·Õè¡ÒÃàµÔºâµ·Ò§àÈÃÉ°¡Ô¨ (economic growth) áÅФÇÒÁÃѺ¼Ô´ªÍºµ‹ÍÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁä»´ŒÇ¡ѹ䴌 Ê‹§àÊÃÔÁ¡Ñ¹

¾ÃŒÍÁ¡ÑºÊ¹ÑºÊ¹Ø¹ãËŒà¡Ô´¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒã¹àÃ×èͧ¡ÒþѲ¹Ò·Ò§Êѧ¤Á

àÈÃÉ°¡Ô¨ÊÕà¢ÕÂÇ ¤×Í ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨·Õèà¾ÔèÁÊÇÑÊ´Ô¡ÒÃáÅСÒèŒÒ§§Ò¹¢Í§¤¹ ¼‹Ò¹¡ÒÃŧ·Ø¹â´ÂÃÑ°áÅÐÊѧ¤Á à¾×èÍãˌṋã¨ä´ŒÇ‹ÒÁÕ¡ÒÃÅ´¡ÒûŋÍÂÁžÔÉ

ÍÍ¡ÊÙ‹ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ áÅСÃе،¹»ÃÐÊÔ·¸ÔÀÒ¾¡ÒÃ㪌¾Åѧ§Ò¹áÅзÃѾÂҡà ઋ¹à´ÕÂǡѺ¡Òû¡»‡Í§äÁ‹ãËŒà¡Ô´ÍѵÃÒµ‹Í¤ÇÒÁËÅÒ¡ËÅÒ·ҧªÕÇÀÒ¾ (biodiversity)

áÅÐÃкº¹ÔàÇÈ (ecosystem) (ทมา : Diyar et al., 2014, https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.04.497.)

(ทมา : คณะกรรมการรวมเศรษฐกจสเขยว (Green Economy Coalition), 2010)

(ทมา : หอการคานานาชาต (International Chamber of Commerce), 2012)

Ãкº¹ÔàÇÈ (ecosystem) ¤×Í ÊÔè§ÁÕªÕÇÔµ·Ñé§ËÁ´ã¹ºÃÔàdz㴺ÃÔàdz˹Öè§ áÅÐÇÔ¸Õ¡Ò÷Õè¾Ç¡Áѹʋ§¼Å¡Ãзºµ‹Í¡Ñ¹áÅе‹ÍÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ

(ทมา : Cambridge Dictionary Online)

10 11

Page 8: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

ลดผลกระทบตอสงแวดลอม

สงเสรมการมสวนรวมทางสงคม

เศรษฐกจเตบโตอยางยงยน

การเตบโตสเขยวคออะไร?มคนสวนหนงเชอวา เศรษฐกจสเขยวจาเปนตองคขนานไปกบ “การเตบโตสเขยว

(green growth)” และเชอวาเรองการเตบโตของเศรษฐกจโดยไมทารายสงแวดลอม

เปนเรองททาไดจรง เพอความเขาใจทตรงกนในการศกษาวจยและใชงาน จงมผพยายาม

นยามเรองนไวเปนหลายแบบ (อกเชนกน) ดงน

¡ÒÃàµÔºâµÊÕà¢ÕÂÇ ¤×Í ¡ÒÃàµÔºâµÍ‹ҧÂÑè§Â×¹ «Ö觪‹ÇºÃÃà·Ò¼Å¡Ãзº¨Ò¡¡ÒûŋÍ¡�Ò«àÃ×͹¡ÃШ¡ áÅл‡Í§¡Ñ¹¤ÇÒÁàÊ×èÍÁâ·ÃÁ¢Í§ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¶×Í໚¹¡Ãкǹ·Ñȹ� (paradigm)

ãËÁ‹¢Í§ªÒµÔ à¾×èÍÊÌҧà¤Ã×èͧ¨Ñ¡ÃáË‹§¡ÒÃàµÔºâµ (growth engines) áÅЧҹẺãËÁ‹æ ¼‹Ò¹·Ò§à·¤â¹âÅÂÕÊÕà¢ÕÂÇ (green technology) áÅоÅѧ§Ò¹ÊÐÍÒ´

¡ÒÃàµÔºâµÊÕà¢ÕÂÇ ¤×Í ¡ÒÃàµÔºâµ·ÕèµÑé§à»‡ÒËÁÒÂ㹡ÒÃâͺÍØŒÁ¡ÒÃàµÔºâµáÅСÒþѲ¹Ò·Ò§àÈÃÉ°ÈÒʵÃ� ¢³Ð·ÕèÁÕ¡ÒÃ㪌ÊÔ¹·ÃѾÂ�µÒÁ¸ÃÃÁªÒµÔ (natural assets) Í‹ҧÂÑè§Â×¹

áÅÐÂѧ¤§¨Ñ´ËÒ·ÃѾÂÒ¡ÃáÅкÃÔ¡ÒôŒÒ¹ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ (environmental services) «Ö觪‹ÇÂãËŒà¡Ô´¤ÇÒÁ¡Ô¹´ÕÍÂÙ‹´Õ

¡ÒÃàµÔºâµÊÕà¢ÕÂÇ ¤×Í ¡ÒÃàµÔºâµ·ÕèÁÕ¡ÒÃ㪌·ÃѾÂҡ÷ҧ¸ÃÃÁªÒµÔ䴌͋ҧÁÕ»ÃÐÊÔ·¸ÔÀÒ¾ ÁÕÅѡɳÐÊÐÍÒ´ Ê‹§¼Å¡Ãзºµ‹ÍÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁáÅС‹ÍÁžÔɹŒÍ·ÕèÊØ´

áÅÐÁÕ¤ÇÒÁÂ×´ËÂØ‹¹äÁ‹à»š¹¾ÔÉÀѵ‹Í¸ÃÃÁªÒµÔ

¡ÒÃàµÔºâµÊÕà¢ÕÂÇ ¤×Í ¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒ·Ò§àÈÃÉ°¡Ô¨·Õè´Õµ‹ÍÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁÍ‹ҧÂÑè§Â×¹ÁÕ¡ÒûŋÍ¡�Ò«àÃ×͹¡ÃШ¡µèÓ áÅÐàÍ×é͵‹Í¡ÒÃÁÕʋǹËÇÁ·Ò§Êѧ¤Á

จากนยามทงหมดมสวนทคลายกนกคอ (1) ตองเปนการเตบโตทางเศรษฐกจแบบยงยน

(2) มกเนนการลดผลกระทบตอสงแวดลอม โดยเฉพาะลดการกอมลพษหรอการ

ปลอยกาซเรอนกระจกออกสบรรยากาศ (3) เออตอการมสวนรวมทางสงคม โดยในคา

ปราศรยของประธานาธบดเกาหลใตระบเพมเตมถงลกษณะความเปนกระบวนทศนใหม

และความเปน “เครองจกรแหงการเตบโต” ซงจะทาไดกตองอาศย “เทคโนโลยสเขยว”

เขามาชวย

โดยสรปคอสวนใหญเหนวา เศรษฐกจสเขยวจะเกดไดกตอเมอตองม “การเตบโต

(ทางเศรษฐกจแบบ) สเขยว” ควบคไปดวย เพอไมใหเกดการชะลอหรอชะงกในดาน

เศรษฐกจ อนอาจถอไดวาเปนแนวทางเลอกทยงยน ดทงตอเศรษฐกจและสงแวดลอม

ของโลกไปพรอมๆ กน

(ทมา : คาปราศรยของประธานาธบด ล มง บก ในโอกาสปท 60 แหงการสถาปนาสาธารณรฐเกาหล วนท 15 สงหาคม 2008)

(ทมา : OECD, 2011)

(ทมา : ธนาคารโลก, 2012)

(ทมา : UNESCAP, 2012)

การเตบโตสเขยว

12 13

Page 9: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

เศรษฐกจสเขยวกบการพฒนาอยางยงยน

จะเหนไดวา เศรษฐกจสเขยวเกยวของกบ “การพฒนาอยางยงยน (sustainable

development)” อยางใกลชด เพราะสนบสนนการอยรวมกนระหวางมนษยกบ

สงแวดลอมในระยะยาว มระบบนเวศทดเหมาะกบการดารงชวต โดยตองอาศย

เทคโนโลยใหมๆ ทเรยกวา “เทคโนโลยสเขยว” รวมกบกระบวนการบรหารจดการทด

และตองทาความเขาใจใหตรงกนวา “การพฒนาอยางยงยน” มความหมายเชนไร

กนแน คาวาการพฒนาอยางยงยนมนยามหลายแบบ และมความคลายคลง แตกตาง

และซอนเหลอม ดงน

¡ÒþѲ¹ÒÍ‹ҧÂÑè§Â×¹ ¤×Í ¡ÒþѲ¹Ò·ÕèµÍºÊ¹Í§¤ÇÒÁµŒÍ§¡ÒÃã¹»˜¨¨ØºÑ¹áµ‹äÁ‹ä»Ê‹§¼Å¡Ãзº¡Ñº¤ÇÒÁÊÒÁÒö¢Í§¤¹ã¹ÃØ‹¹Í¹Ò¤µ·ÕèÁÕ¤ÇÒÁµŒÍ§¡ÒÃ໚¹¢Í§µÑÇàͧ

¡ÒþѲ¹ÒÍ‹ҧÂÑè§Â×¹ ¤×Í â»Ãá¡ÃÁºÙóҡÒÃÍ‹ҧËÅÒ¡ËÅÒ (´ŒÒ¹ÈÕŸÃÃÁ ¹ÔàÇÈÇÔ·ÂÒ ·Ò§à·¤¹Ô¤ àÈÃÉ°ÈÒʵÃ� ¡®ËÁÒ Êѧ¤Á áÅСÒÃàÁ×ͧ) à¡ÕèÂǡѺ¡Ô¨¡ÃÃÁÁ¹ØÉÂ� ·ÕèÊзŒÍ¹ãËŒàË繶֧¤ÇÒÁÃѺ¼Ô´ªÍº¢Í§Á¹ØÉÂ�µ‹Í¸ÃÃÁªÒµÔ

¡ÒþѲ¹ÒÍ‹ҧÂÑè§Â×¹ ¤×Í ¡ÒþѲ¹Òà¾×è͵ͺʹͧ¤ÇÒÁµŒÍ§¡Òþ×é¹°Ò¹¢Í§Á¹ØÉÂ�·Ø¡¤¹ ÃÇÁ·Ñé§Í¹ØÃÑ¡É� »¡»‡Í§ áÅп„œ¹¿Ùã¹´ŒÒ¹ÊØ¢ÀÒ¾áÅкÙóÀÒ¾ (integrity)

¢Í§Ãкº¹ÔàÇȢͧâÅ¡ â´ÂäÁ‹ä»Ê‹§¼Å¡Ãзº¡Ñº¤ÇÒÁÊÒÁÒö¢Í§¤¹ã¹ÃØ‹¹Í¹Ò¤µ·ÕèÁÕ¤ÇÒÁµŒÍ§¡ÒÃ໚¹¢Í§µÑÇàͧ áÅеŒÍ§äÁ‹ÁÒ¡à¡Ô¹ä»¡Ç‹Ò¢Õ´¨Ó¡Ñ´¤ÇÒÁÊÒÁÒö

ã¹ÃÐÂÐÂÒǢͧÃкº¹ÔàÇȢͧâÅ¡

จะสงเกตไดวาทง 3 นยาม สะทอนใหเหนถงความตระหนกในเรอง

(1) ความรบผดชอบตอคนรนหลง (2) เกยวของกบระบบนเวศของโลก

ทงหมด และ (3) กจกรรมของมนษยทเกยวของมความครอบคลมและ

กวางขวาง ทงดานเศรษฐศาสตร กฎหมาย สงคม การเมอง ศลธรรม

และดานเทคนค (หรอเทคโนโลย)

ถงตรงนคงจะเหนแลวว า “เศรษฐกจสเขยว” มลกษณะสาคญ

โดยรวมคอตองสนบสนนใหเกด “การเตบโตสเขยว” ได เปนการ

สรางระบบเศรษฐกจแบบใหมๆ ทดทงตอมนษยและสงแวดลอม

ซงแนนอนวาจะไปถงจดทเกดการพฒนาอยางยงยนได จาเปน

จะตองเกด “เทคโนโลยสเขยว” จานวนมาก

(ทมา : WCED (UN), 1987)

(ทมา : Pawlowski, 2006)

(ทมา : Stappen, R.K., 2008)

14 15

Page 10: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

5,00019

ศตวรรษ

20ศตวรรษ

1900ทศวรรษ

1940ทศวรรษ

BC

ประวตยอเทคโนโลยสเขยว การพฒนาเทคโนโลยสเขยวมมาตงแตในอดต มหลกฐานการใชเรอใบทแลน

ดวยพลงงานลมในแมนาไนลตงแตเมอ 7,000 ปทแลว สวนนาบาดาลในสมยกอน

กอาศยกงหนลมเปนตวชกนาขนมาใชประโยชน และการผลตไฟฟาโดยใชพลงงานนา

กมมาอยางยาวนาน ในป ค.ศ. 2015 ปรมาณไฟฟารวมทงโลกทผลตจากพลงงานนา

มถง 16.6% คดเปน 70% ของพลงงานหมนเวยน

เรองทหลายคนอาจไมเคยทราบคอ รถยนตรนแรกๆ นนใชพลงงานจากไฟฟา

รถแทกซในเมองแมนฮตตนชวงทศวรรษ 1900 ลวนแลวแตเปนรถยนตไฟฟา เรยกวา

อเลกโทรแบต (electrobat) ซงนาจะมาจาก electricity (ไฟฟา) + battery

(แบตเตอร) รถยนตแบบนวงไดครงละ 80–160 กโลเมตร

แมแตเทคโนโลยทมาหลงสดอยางโซลารเซลล (solar cell) กมการนามาใช

สรางพลงงานความรอนสาหรบฮตเตอรในรฐแคลฟอรเนย สหรฐอเมรกา ตงแต

ทศวรรษ 1940 และอนทจรงแลวพลงงานแบบนกลายเปนพลงงานหลกในพนท

จนกระทงทศวรรษ 1970 กอนจะประสบปญหาเรองการขยายขนาดจากความตองการ

ไฟฟาทมากขน จนทาใหราคาตอหนวยสงเกนกวาผคนจะรบไดอกตอไป

à«ÅÅ�¾Åѧ§Ò¹áʧÍÒ·ÔµÂ� ËÃ×Í â«ÅÒÃ�à«ÅÅ� (solar cell) ¤×Í ÍØ»¡Ã³�ä¿¿‡Ò·Õè·Ó˹ŒÒ·Õèà»ÅÕè¹¾Åѧ§Ò¹áʧãˌ໚¹¾Åѧ§Ò¹ä¿¿‡Òâ´ÂµÃ§¼‹Ò¹»ÃÒ¡¯¡Òó�â¿âµâÇŵÒÍÔ¡ (photovoltaic effect) «Öè§áʧ·Õè¶Ù¡à«ÅÅ�´Ñ§¡Å‹ÒÇ´Ù´¡Å×¹äÇŒ

¨Ðä»·ÓãËŒÍÔàÅ硵Ã͹ËÃ×͵ÑÇà¤Å×è͹ŒÒ»ÃШØÍ×è¹æ à»ÅÕè¹ÊÀÒÇоÅѧ§Ò¹ä»à»š¹áºº¶Ù¡¡Ãе،¹ (excited state) áÅÐà¡Ô´¡ÒÃà¤Å×è͹·Õ訹à¡Ô´à»š¹¡ÃÐáÊä¿¿‡Òã¹·ÕèÊØ´ â«ÅÒÃ�à«ÅÅ�¨Ö§ÁÕÍÕ¡ª×èÍ˹Öè§Ç‹Ò â¿âµâÇŵÒÍÔ¡à«ÅÅ� (photovoltaic cell)

มการใชกงหนลมสบนาบาดาล

กนอยางแพรหลายในสหรฐอเมรกา

เรมมการผลตไฟฟาโดยใชพลงงานนา

ในฝรงเศสElectrobat แทกซในเมองแมนฮตตน

ใชพลงงานไฟฟาเปนแหลงพลงงาน

เรมมการใชโซลารเซลล

สรางพลงงานไฟฟา

ชาวอยปตโบราณแลนเรอใบดวย

พลงงานลม

16 17

Page 11: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

20ศตวรรษ

มการคนพบแหลงพลงงานฟอสซลหลายแหลงในแถบ

ตะวนออกกลาง

20ศตวรรษ

รถยนตฟอรด รน โมเดลทเปลยนมาใชระบบผลตแบบสายพาน ทาให

ราคาถกลง คนอเมรกนหนมาใชรถยนตเพมขน

การเสอมความนยมในวงกวางของพลงงานหมนเวยนเปนเรองของประวตศาสตรท

เกดความประจวบเหมาะกนหลายประการ เชน การผลตรถยนตฟอรด (ทใชนามน)

รน โมเดลท (Model T) ทวางตลาดในชวงป ค.ศ. 1908–1927 เปลยนมาใชระบบ

ผลตแบบสายพาน ทาใหบรษทผผลตรถยนตคแขงไมอาจสราคาได จากเดมท

รถยนตเคยเปนของหรสาหรบเศรษฐเทานน กเปลยนมาเปนของทคนชนกลาง

สามารถหาซอได และกลายเปนปจจยท 5 ของคนอเมรกน เพราะชวยอานวยความ

สะดวกในการเดนทางในประเทศทมขนาดใหญโต ประกอบกบทางรถไฟกยงไมได

ขยายตวครอบคลมทวประเทศ

ปจจยรวมอกประการหนงกคอ การคนพบแหลงพลงงานฟอสซลเพมขนอยางมากมาย

ในเวลารวดเรว ไมวาจะเปนหลมกาซธรรมชาตขนาดใหญหรอหลมขดนามนดบขนาด

ยกษ โดยเฉพาะในแถบตะวนออกกลาง จนทาใหมการพฒนาเทคโนโลยการคนหา

และขดเจาะกนขนานใหญ และทาใหราคานามนดบโลกมราคาถก จนเปนปจจย

สงเสรมใหคนตองการมรถยนตสวนตว เมอผนวกเขากบการรวมตวกนของประเทศ

ผสงออกนามนหรอ OPEC (Organization of the Petroleum Exporting Countries)

จงนาไปสการเพมราคานามนขนเรอยๆ จนเกดวกฤตราคานามนในชวงทศวรรษ

1970 ในทสด

18 19

Page 12: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

อตสาหกรรม

co-generation

เตาถลงแบบ shaft furnace,เตาถลงแบบ outokumpu flash smelting

gas turbine,natural gas-fired

การผลตทองแดงการคมนาคม

ขนสง

การขนสงสนคา

การขนสงผโดยสาร

การกอสรางอาคาร

CITY BUS

BUS STOP

การสองสวางหลอดไฟฟลออเรสเซนต,หลอดไฟ LED ฯลฯ

การสรางฉนวนกนความรอนและดดซบเสยงซลกาแอโรเจล,กลาสวล ฯลฯ

การจดการพลงงานตามอปสงคระบบจดการพลงงานในอาคาร

เทคโนโลยสารสนเทศ(ICT)คอมพวเตอร, สมารตโฟน,พลาสมาทว ฯลฯ

เทคโนโลยสเขยวในปจจบน

เทคโนโลยสเขยวในปจจบนนเปนคาเรยกรวมเทคโนโลยหลายรปแบบทชวยลดผลกระทบ

ตอสงแวดลอม และทาใหเกดแนวทางใหมๆ ทจะชวยใหเกดการพฒนาอยางยงยนขนได

มการแบงเทคโนโลยสเขยวออกเปนหลายแบบตามแตแงมมทใชในการพจารณา เชน

เอกสารของ UNEP ชอ Green Technology Choices จดแบงเทคโนโลยตามอปสงค

ออกเปน 3 ดานใหญๆ โดยมเทคโนโลยหลกและเทคโนโลยยอยดงน

รถบรรทกขนาดใหญและกลาง, รถไฟดเซลราง, เรอบรรทกนำมนดบ

แตกมการแบงเทคโนโลยสเขยวแบบอนๆ อกหลายแบบ เชน แบงออกเปน

(1) เทคโนโลยทเกยวของกบการผลต และ (2) เทคโนโลยทเกยวของกบการบรโภค

และในสวนทเกยวของกบสงแวดลอมโดยตรงอาจแบงออกเปนเทคโนโลยสาหรบ

(1) การตรวจตดตามและประเมนผล (2) การปองกนและควบคมมลพษ และ

(3) การบาบดมลพษและฟนฟ (remediation and restoration)

GREENTECHNOLOGIESรถยนตใชนำมนเบนซน

และดเซล, รถยนตไฟฟา,รถไฟไฟฟา, เครองบน ฯลฯ

ÁžÔɺíҺѴ (remediation) ¤×Í ¡Ãкǹ¡ÒÃÂŒÒÂàÍÒÊÒþÔÉËÃ×ÍÊÔ觷Õè໚¹ÍѹµÃÒÂÍÍ¡¨Ò¡ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ËÃ×Í¡ÒèíÒ¡Ñ´¼Å¡Ãзº·ÕèÊÔè§àËÅ‹Ò¹Ñé¹ÁÕµ‹ÍÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ

(ทมา : Cambridge Dictionary Online)

20 21

Page 13: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

226.85USDรวม

ระบบความจา(flash memory & RAM)

20.85USD 4.50USD

แบตเตอร

44.00USD

จอ(display & touchscreen)

8.50USD

power management

17.50USD

หนวยประมวลผล33.00USD

สวนกลไก

6.50USD

เซนเซอร7.00USD

หบหอ

18.00USD

กลอง

8.00USD

การผลต

34.00USDcellular radio

20.00USD

คาใบอนญาต(Licensing fee)

5.00USD

wireless radio

Sunday, Nov 7

12:45 AM

เพอใหเหนความซบซอนของปญหามลพษและโอกาสทจะนาเอาเทคโนโลยสเขยวแบบ

ตางๆ มาใช จะขอยกกรณศกษาเกยวกบ “ขยะอเลกทรอนกส” ขนมาพจารณาเปนตวอยาง

หากดขอมลประมาณการตนทนของโทรศพทมอถอไอโฟน 5 ของบรษทแอปเปลแลว

จากตนทนการผลตรวมทงหมดราว 226 เหรยญสหรฐนน กลบมคาใชจายการในกระบวน

การผลต (production) เพยงแค 8 เหรยญสหรฐเทานน ทงนบรษทเพกะทรอน

(Pegatron) โรงงานทรบผลตอปกรณอเลกทรอนกสใหกบบรษทแอปเปลในจน ถก

กลาวหาวา มการบงคบใหคนงานทางานเกนเวลาอนควร เชน 12 ชวโมงตอวนตดกน

18 วนรวด และหากงวงเหงาหาวนอนกจะถกบงคบใหทางานนอกเวลา หากไมมา

ทางานกจะถกไลออก รวมทงบงคบใหมการทดสอบการตงครรภในลกจางหญง

(ทมอยราว 85–90%) เพอปองกนการลาหยดจากการตงครรภ ทงหมดทกลาวมาน

แสดงใหเหนวา การจดการเทคโนโลยมความสาคญไมแพกบตวเทคโนโลยเอง

ประมาณคาใชจายทเปนตนทนการผลตของเครองไอโฟน 5

ความซบซอนของปญหาขยะอเลกทรอนกส

ปญหาทใหญไมแพกน หรออาจจะใหญกวาปญหาในเชงสงคมกคอ ปญหาขยะ

อเลกทรอนกส (e-waste) แมในประเทศพฒนาแลวจะมวธการกาจดขยะ

อเลกทรอนกสอยางมประสทธภาพ แตองคกรไมแสวงผลกาไร Silicon Valley

Toxics CoalItIon ในแคลฟอรเนย ประเมนวา มขยะประเภทนมากถง 80%

ถกสงไปยงประเทศกาลงพฒนา ซงไมมกระบวนการจดการทดเทา หรอม แต

เปนเทคโนโลยแบบท “เกากวา” การกาจดจงมกจบลงทการเกบเอาเฉพาะวสด

มคาทเหนไดชดในชนสวนตางๆ เชน ทองแดง ไปเทานน

ในขณะทโลหะหนกในขยะอเลกทรอนกสซงมปรมาณมากและมพษสง เชน ตะกว

ถอเปนปญหาใหญทจะสงผลในระยะยาวตอสขภาพของคน โดยจะเปนพษตอระบบ

ประสาท ทาใหปวดขอตอในผใหญ ตะกวปรมาณมากอาจจะทาลายสมองและทาให

เกดโรคโลหตจางในเดก

(ทมา : https://tha.my-mobile-apps.com/spendy-but-indispensable-breaking-down-full-650-cost-of-iphone-5-30966)

22 23

Page 14: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

58.0สวตเซอรแลนด

สวตเซอรแลนด

62.4นอรเวย

นอรเวย

57.3ไอซแลนด

ไอซแลนด

52.9เดนมารก

51.4เนเธอรแลนด

51.8สหราชอาณาจกร

49.2สวเดน

48.9ฝรงเศส

48.6ออสเตรย

48.7สหรฐอเมรกา

สหรฐอเมรกา

(ทมา : United Nations University)

(ปอนดตอคน)แผนทการเดนทางของขยะอเลกทรอนกสแสดงใหเหนวา ขยะจาพวกนมาจาก

ทวโลก แตสวนใหญมกออกมาจากประเทศพฒนาแลวในทวปยโรปและทวป

อเมรกาเหนอ โดยสามประเทศแรกทผลตขยะอเลกทรอนกสมากทสดเมอ

เทยบกบรายไดตอหวประชากร ในป ค.ศ. 2014 คอ นอรเวย สวตเซอรแลนด

และไอซแลนด ตามลาดบ มประเทศจนและอนเดยเปนประเทศผรบหลก

ดงนนการพฒนาเทคโนโลยสเขยวทจะชวยตรวจตดตามและตรวจสอบ

ยอนกลบแหลงทมาของขยะอเลกทรอนกส รวมทงแจงเตอนประเทศตางๆ ทอาจ

เปนเปาหมายจงมความสาคญ แต ณ ปจจบนกยงไมมการพฒนาเทคโนโลย

ดงกลาวอยางจรงจง

ประเทศทผลตขยะอเลกทรอนกสมากทสด เมอเทยบกบรายไดตอหวประชากร ในป ค.ศ. 2014

24 25

Page 15: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

40%

11%

10% 10%

3.32ลานตน

3.14ลานตน

19.6% 40.40%

อตราการรไซเคลขยะอเลกทรอนกสในระหวางป ค.ศ. 2010–2013

(ทมา : United Nations University)

ค.ศ. 2010 ค.ศ. 2013

ปรมาณขยะ

อเลกทรอนกส

การรไซเคลขยะ

อเลกทรอนกส

อกปญหาหนงของปญหาขยะอเลกทรอนกสคอมเปอรเซนตการรไซเคลตา แมวา

จะมการปรบปรงจนดขนบางแลวกตาม ดงจะเหนไดจากขอมลในระหวางป ค.ศ.

2010–2013 ทมเปอรเซนตการรไซเคลขยะอเลกทรอนกสจาก 19.6% เปน 40.40%

และมปรมาณขยะอเลกทรอนกสรวมทงโลกลดลงจาก 3.32 ลานตน เปน 3.14 ลานตน

ในชวงเดยวกน

เมอพจารณาลงในรายละเอยดเกยวกบชนดของขยะอเลกทรอนกสและความสามารถ

ในการรไซเคลพบวามความแตกตางกนอยางเหนไดชด เชน คอมพวเตอรมสวนประกอบ

ทนาไปรไซเคลไดมากทสดถง 40% ขณะทโทรศพทมอถอกลบรไซเคลไดเพยง 11%

ใกลเคยงกบคยบอรดและเมาสซงมชนสวนรไซเคลไดเพยง 10%

ในขณะทการพฒนาเทคโนโลยในการแยก คดเลอก และเกบสวนทยงนามาใช

ประโยชนไดจากขยะอเลกทรอนกสโดยไมตองอาศยแรงงานมนษยยงจากด

การเลอกชนดวสดและสวนประกอบของเครองเพอนามาใชสรางสงตางๆ ถอเปนอก

แนวทางหนงสาหรบเทคโนโลยสเขยวทจะชวยโลกได

26 27

Page 16: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

แบตเตอรรถยนต

0.1%

6.8%

64.2%

72.5%

96.2%

เฟอรนเจอร

เครองใชไฟฟาขนาดเลก

เครองใชไฟฟา

กระดาษประเภทตางๆ

ผาฝาย2-5 เดอน

แกนแอปเปล2 เดอน

ถงเทาขนสตว1-5 ป

แกวโฟม50 ป

ทนโฟม50 ป

กลองเครองดม3 เดอน

ถงพลาสตก10-20 ป

หนงสอพมพ6 สปดาห

สายเบดตกปลา600 ป

ขวดพลาสตก450 ป

กระปองดบก50 ป สายพลาสตก

แพกกระปอง400 ป

สายพลาสตกแพกกระปองแบบยอยสลายได

6 เดอน

กลองกระดาษลกฟก 2 เดอน

ไมอด1-3 ป

ขวดแกวประเมนไมได

ผาออมสาเรจรป450 ป กระดาษทชช

2-4 สปดาห

กนบหร1-5 ป

กระปองอลมเนยม200 ป

หากเทยบกบเครองใชไมสอยทพบไดบอยในชวตประจาวนจะพบวา เครองใชไฟฟา

ขนาดเลกและเฟอรนเจอรตดอยในกลมสงทมการรไซเคลกนนอยทสด (อยท 6.8%

กบ 0.1% ตามลาดบ) ขณะทเครองใชไฟฟาสาคญๆ กระดาษประเภทตางๆ และแบตเตอร

รถยนตอยกลมขาวของทรไซเคลสงสด (ท 64.2%, 72.5% และ 96.2% ตามลาดบ)

แตยงนาสงสยวา เปอรเซนตการรไซเคลแบตเตอรรถยนตทสงนนอาจเปนเพราะ

ผใชงานสามารถกาจดแบตเตอรทใชงานแลวผานรานซอมรถยนตไดเลย ซงในหลาย

ประเทศกมกฎหมายควบคมอยางเขมงวด ดงนนสงทควรทาคขนานไปกบเทคโนโลย

สเขยวคอ การบงคบใชกฎหมายทเกยวของอยางเหมาะสม

เมอเรวๆ น ปญหาเรอง “เกาะขยะพลาสตก” ในทะเลกลายเปนประเดนสาคญท

พดถงกนทวโลก การพฒนาวสดทยอยสลายงายแตยงมประสทธภาพเหมาะสม

กบการนามาใชงานทดแทนพลาสตกสงเคราะหกเปนอกหมวดของเทคโนโลย

สเขยวทสาคญมาก

อตราการรไซเคลผลตภณฑทใชในชวตประจาวนในสหรฐอเมรกา ตองใชเวลานานเทาไหรกวาทขยะในทะเลเหลานจะยอยสลาย

(ทมา : United States Environmental Protection Agency) (ทมา : National Oceanic and Atmospheric Administration)28 29

Page 17: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

เศรษฐกจชวภาพ(bioeconomy)

ใชเทคโนโลยสหสาขาสรางมลคาแกทรพยากร เพอการใชอยางยงยน

เศรษฐกจสเขยว(green economy)

แกปญหาโดยคานงถงสงแวดลอมและการอนรกษธรรมชาต

เศรษฐกจหมนเวยน(circular economy)

คานงถงประสทธภาพและการหมนเวยนทรพยากร

ในระบบการผลต

B C

G

ประเทศไทยในฐานะประเทศกาลงพฒนาทพยายามถบตวขนเหนอ “กบดกรายได

ปานกลาง” คงจะตองหาจดสมดลระหวางการเตบโตทางเศรษฐกจกบการพฒนา

อยางยงยนทเนนคณภาพชวตของผคนและสภาพสงแวดลอมทด การจะเปนเชนนน

ไดจาเปนตองมเทคโนโลยสเขยวรปแบบตางๆ มารองรบ

เศรษฐกจสเขยวจงนาจะเหมาะกบประเทศไทยทมรากฐานการพฒนาดงเดมเปนแบบ

เกษตรกรรม การเพาะปลกโดยพงพาเทคโนโลยทเหมาะสม ลดการใชสารเคม

มากเกนความจาเปน มงใชความรเชงลกเกยวกบพชและสตวผานการศกษาพนธกรรม

อยางเหมาะสม นาจะชวยใหประเทศไทยสามารถพงพาตนเอง มผลผลตมากเพยงพอ

เลยงปากทองคนในชาตและเหลอสงออกไดอกดวย

เศรษฐกจสเขยวยงสอดคลองและสนบสนนเศรษฐกจชวภาพ (bioeconomy) ท

อาศยความหลากหลายของทรพยากรชวภาพทเปนจดแขงของประเทศ และเศรษฐกจ

หมนเวยน (circular economy) ทเนนการนาทรพยากรมาใชอยางเตมประสทธภาพ

ทงหมดนจะนาไปสการลดคารบอนฟตพรนต (carbon footprint) หรอลดการ

ปลอยกาซทมคารบอนเปนสวนประกอบออกสบรรยากาศ ซงจะชวยลดผลกระทบ

การเปลยนแปลงภมอากาศโลกเปนอยางมาก

ประเทศไทยกบเศรษฐกจสเขยว

30 31

Page 18: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

¤ÒÃ�ºÍ¹¿Øµ¾ÃÔ¹µ� (carbon footprint) ¤×Í »ÃÔÁÒ³¡�Ò«àÃ×͹¡ÃШ¡·Õè»Å‹ÍÂÍÍ¡ÁÒ¨Ò¡¼ÅÔµÀѳ±�ᵋÅÐ˹‹ÇµÅÍ´Çѯ¨Ñ¡ÃªÕÇÔµ¢Í§¼ÅÔµÀѳ±� àÃÔèÁµŒ¹µÑé§áµ‹¡ÒÃä´ŒÁÒ«Öè§Çѵ¶Ø´Ôº

¡Òâ¹Ê‹§ ¡ÒûÃСͺªÔé¹Ê‹Ç¹ ¡ÒÃ㪌§Ò¹ ¨¹¡ÃзÑ觶֧¡ÒèѴ¡Òëҡ¼ÅÔµÀѳ±�ËÅѧ¡ÒÃ㪌§Ò¹ â´Â·Ó¡ÒäӹdzÍÍ¡ÁÒã¹ÃÙ»¢Í§¤ÒÃ�ºÍ¹ä´ÍÍ¡ä«´�à·Õº෋Ò

(equivalent carbon dioxide ËÃ×Í CO2e ËÃ×Í CO2eq) µ‹Í˹‹Ç¼ÅÔµÀѳ±�

นอกจากน หากนาระบบปญญาประดษฐและหนยนตอนเปนสวนหนงของเศรษฐกจ

อจฉรยะ (intelligent economy) มาสนบสนนกเหมาะเปนอยางยงกบประเทศไทย

ทกาลงกาวเขาสการเปนประเทศผสงวย ซงนาไปสระบบเศรษฐกจแบบใหมทเรยกวา

เศรษฐกจผสงวย (silver economy) ทพงพาการใชจายและการทางานของผสงอาย

ทมสดสวนมากกวากลมอายอน

เทคโนโลยทกลาวมาทงหมดขางตนไมเพยงแตเหมาะสมกบประเทศไทยเทานน

ยงเหมาะสมกบโลกในทกวนนทประสบปญหาสงแวดลอมรนแรงจากการเปลยนแปลง

สภาพภมอากาศและการเกดมลพษตางๆ อกดวย

32 33

Page 19: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

เศรษฐกจสเขยวเกดจากความตระหนกในอทธพลของกจกรรมตางๆ ทมนษยทา ซงสงผลตอธรรมชาตรอบตว

แตยงเชอวาความรของมนษยในปจจบนจะสามารถหาทางออกททาใหเศรษฐกจยงคงเตบโตตอไปได

โดยสงผลกระทบดานลบกบระบบนเวศรอบตวนอยลง หรอแมแตจะทาใหสงแวดลอมดขนดวยซาไป

หากทาไดดงนกจะทาใหการพฒนาเปนแบบยงยนได แมวามประวตศาสตรของพฒนาการในดานน

อาจนบยอนกลบไปไดเปนหลายรอยหรอหลายพนป แตดวยเทคโนโลยสมยใหมกทาใหประสทธภาพดขนมาก

ปญหาอปนสยการใชแลวทง ไมเนนซอมแซม โดยเฉพาะอปกรณอเลกทรอนกสอยางโทรศพทตดตามตวและแทบเลต

เปนตวอยางของปญหาทชดเจนทสดแบบหนง และตองการทงการเปลยนแนวคด คานยม อปนสย และกฎหมาย

สาหรบประเทศไทย เศรษฐกจสเขยวเกอหนนและไปดวยกนไดกบเศรษฐกจชวภาพและเศรษฐกจหมนเวยนเปนอยางด

โดยเศรษฐกจอจฉรยะจะเปนตวชวยเพมประสทธภาพของระบบโดยรวม

อนาคตอนใกลกบเศรษฐกจสเขยว

34 35

Page 20: A5 Green Economy ok · เศรษฐกิจสีเขียว = green economy.--ปทุมธานี : สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร

เอกสารอางอง

Armand Kasztelan (2017) Green Growth, Green Economy and

Sustainable Development: Terminology and Relational Discourse.

Prague Economic Papers, 26(4), 487–499, https://doi.org/10.18267/j.pep.626

BBC News (October 26, 2011) Population Seven Billion: UN Sets Out

Challenges. Retrieved October 27, 2011.

Ghanshyam Das Soni (2015) Advantages of Green Technology.

Social Issues and Environmental Problems, Vol.3 (Iss.9:SE)

IRP (2017) Green Technology Choices: The Environmental and

Resource Implications of Low-Carbon

Technologies. Suh, S., Bergesen, J., Gibon, T. J., Hertwich, E., Taptich

M. A report of the International

Resource Panel. United Nations Environment Programme, Nairobi, Kenya.

Susan Mueller (2017) Green Technology and Its Effect on the Modern

World (Bachelor´s thesis). Business Information Technology. Oulu

University of Applied Sciences

United Nations (1999) The World at Six Billion: Introduction" (PDF). Archived

from the original (PDF) on February 5, 2016. Retrieved July 14, 2013.

กองบรรณาธการบรหารชดหนงสอวทยาศาสตรเพอประชาชนScience & Technology Book Series

คณะทางานนายปฐม สวรรคปญญาเลศ รองปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

นางสาวภทรยา ไชยมณ สานกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

นางจนตนา บญเสนอ สานกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

นางสาวอจฉราพร บญญพนช สานกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

นางวลยพร รมรน กรมวทยาศาสตรบรการ

นางสาวนชจรย สจจา สานกงานปรมาณเพอสนต

นางสาวยพน พมไม สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย

นางสาววรรณรตน วฒสาร สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย

นางทศนา นาคสมบรณ องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

นางชลภสส มสมวฒน องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

นางกลประภา นาวานเคราะห สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางจฬารตน นมนวล สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นายประสทธ บบผาวรรณา สถาบนมาตรวทยาแหงชาต

นางสาววรรณพร เจรญรตน สานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

นายสรทศน หลวงจอก สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)

นายจกร พรหมบรสทธ สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)

นางสาวปณธา รนบนเทง สถาบนเทคโนโลยนวเคลยรแหงชาต (องคการมหาชน)

นางสาวศศพนธ ไตรทาน สถาบนวจยแสงซนโครตรอน (องคการมหาชน)

นายนเรศ เขงเงน สถาบนสารสนเทศทรพยากรนาและการเกษตร (องคการมหาชน)

นายศภฤกษ คฤหานนท สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน)

นายกฤษกร รอดชางเผอน สานกงานนวตกรรมแหงชาต (องคการมหาชน)

นางสาวศรนภสร ลลาเสาวภาคย ศนยความเปนเลศดานชววทยาศาสตร (องคการมหาชน)

บรรณาธการอานวยการนายปฐม สวรรคปญญาเลศ รองปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

นางกรรณการ เฉน องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

นางกลประภา นาวานเคราะห สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.นาชย ชวววรรธน สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นายจมพล เหมะครนทร สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นายประสทธ บบผาวรรณา สถาบนมาตรวทยาแหงชาต

นางสาวยพน พมไม สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย

ดร.สภรา กมลพฒนะ องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

ดร.วจตรา สรยกล ณ อยธยา องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

36