A »i Ω. -

OBSERVATIONUM PHlLOLOGICARUM,In

wm mmSÜIOGOTHICAM,

SPEC1MEN SECUNDUM,Conjenßt Inclut. Οτ4. Pbilof, Upfalienßs,

PRiESI DE, iAMl'LISSIMO atque CELEBERR1MO VIRO,

IHRE,ELODU. & POLIT. PROF. REG. & SKYTT·

& R. S, M.PRO GRADV,

Ad publicum examen Aefert,Stipendiarius KåhrEanus,

DANIEL ANNSMOLANDUS.

In Audit. Carol. Majori, die XV. Maji,anni MDCG LH.

H'orii (olitis.

U P SALI JE,Typis L. M. Hojer, Reg. Acad. Typogr.

KONGL. MA]:TSTRO T T Ε Ν AR Ε

OCH

ASSESSOR,μ Alb or ρε

HERR

OLOF JOHDALMAN.

J§t&rre. Offer.Agnar. Herr. ASSESSORNS. Ynneft,

Och.

Waraktigare. Wördnads. Runor.Riftade, Mitt. Nit. Gjerna.

Mer),

All. Min. Oförmögenhet. Oaktadt.Torde, Altlamman, Få, Mätas.

Efter.

Herr. ASSESSORNS, Adelmod,

Och, En. Inwärtcs. Erkäniamhet.Som. Andas. Allcnaft. I, Grafwen,

Hos.

Herr, ASSESSORNS.

idmjukafte. tjenart.DAN. ANNERSTEDT.

Clariilimo D:no AUCTORI

S. P. D.

Laur. reinh. dalman,

Etjarnß hac occafio amoris in *ie mei tefli-ficandt boås mets plane non fatisfaciai^nibilo minus, dum certton pignore eum tefta·tum reddere posßm, pr&fenti facultate utor.Acctpe fiaque bas lineas, tanquam mei in fteaffeBus plane ßngularis indices, eoque ammo exaratas, qm amicum memorem ^uiyluormnque in me meritomm deceat. Et ja-ne ficn nequit, ut ahter de me fenlias, quamipfe me fentire docmßi. Nos *vero perpetmea fimus uterque inter nos mente, qua fem-per futmus, ftuque interea bene res tuas a -ge, cunclaque bona·, qua über. quem traftas,hymnorum pns promittit, feliciter adipifccre,

D. ιΛ'

- / " V' - ·" . ·. ... ; · -

dtUtß proprie [entire, no(Je, fcire tiotaf JUiph. Joh. X. 14 Kann meina; no v iroeas. Gr. yvou, ymvm, Heiych.wνεΐν. inteiligere, Angl. to ken, know, cim-

^ »/»g, lolers. Ang. Sax. cenncm, cnawan.Senfu forenft adh'berur pro cognojcere cauffam, mcognitionem infliUtere, ut: A&.XXV.21. Οφ eftec Pau«lus ©foiémäi/nt ßetfaren fMieφ cum Paulo concefja ejjet ampliatio, ut rei cognt-

inßitueret C#far. Sic intraniltive vocabu«Sum hocce ufurpatum videmus in Canone foren¬fi : kand fak ar jå god fom ivitnacl, Res vel faßumsgnitum cantundem valet ac probatum. Deindekanna antiquifus etjam iignifiesvit H»fLAlex, Mag. känner nakna kono famna, Eg^ilasferpinam nudam i. pauperem nere docet. Hinckennmg, dodrina, InßirutiQ, Kennemadr, doéfcor*.facerdos, cfr. Hebr jro apud Gud. And. p, 142«Atque htmc mprimis ienfum compecere arbitra«*

G mus

) O ( §22}

mur Pf. 140: r. ubi Jpan off tfyt f/efftver fåtit>e ιip[e ms illud docebat♦ Praeterea etjam kmm in Lihg.Isl. notat iuftrare, perluftrare. Kenna H rin, lu«ftrare exercitum. Canna Eycir acYtfker, luftrare,rimari infülas &promontoria.Hcims;Kr.TJ.p.97.

Sogcr eft theca, in qua tela vel arma recon·dantur f. pharetra. Cfr. Heb. nun, bohem. Gr. hl-ςνχας^ βζλοΰϊΜ. Bamakoger autem dici viclemusin Hymn. 97:5. ad imicationem PL Davidis 117*in deilgnandis piorum commodss ex uberrate Ii-berortim, atque tropicam heie eile locutiönem aümilitudine plurium telorum nirentium, Larmo-rum in theca rite ordinareque difpefitorom, adeaut verba, ©d(l åt t&ea nian/ fom fuiif Ijar barrni-fegct vertamus: Beatus die, qui multfc, probk £$be -ne moratis Ibens garnkt. Kogut Svein pri fei ς temporPbu$'pujto.} ßSpegelium audimus diÖus eil.qui thec<&vel(portuL· Mi gefiariq;poteßxparitet acLappones.hodieque infantes fuos circumferre iolent.. De-nominationern vocis Junius petit ab antiquo qua.-ver, L quiver, quod movere *J. %nincat; undeAnglis erjamnum Quiver, pharetra manfiiTe arbi-tratur » levi vero iicerarum niutatione indidempetendum Gsr. kacker exiftimat Gel. Wachteru&in voc. AI cocare. Angl. S cocere. %ts\g.köker. GalKcorqaois. Hftp. earcax; lt. carcaßo.

#) Huc omnino facere videtur mos veterum Armi-ferorumr qui in re magna atque gravi, pharetras quas-fare vel movere fdeverunt. Sic de Getis olim cecinitGviik JU IV. de, Font.. El. 13..

®PJ5 ) Θ ( ig33>

Et caput ä? plenas omnes movere pharetrasi,Et l&ngum Geticv murmur in ore fuit.

Quin etjam mos hujusmodi Sufonibus noftris antlquiili«mis familkris exftitii, teflibusTacito ,SturIonide, & poltiilos, Nobil. Bblioth. Reg. Dalin in Hifb. SvioG. Ρ. I ρ 200«M mgheten gjorde jemna ocb oråenieliga flag> på fina/kölder når något wål uptogs och allmänt mIlades, i. e,Populus in re Iseta & decretorxa iequalibus & numeratisi&ibus fcuta fua feriebar vel rrovebat. Adde Diétum Jo-bi Cap. 39: 13: Π0ΡΝ njnn xhy-

ÄCUt PC 42:8. pro herba furnitur, adeoqueidem, quod Ger. kraut* B Ig. krwt. Sive id ör¬tum dicere velis a crefco, crettim, five a noftro jra*Angvgrcw, verba in citato loco, X(jet dr flimtC-fet tftct OilDa trnt, per allegoriam vertimus: Eßdspravatio noflra nimm, & tamquam herba mali fenloXium virem & femper cre/cens. Cfr, Gr, χόρτος,Hiip grito.

A krut, quatenus herbas & legumina ηotät,1deinde fa&urri ,eft kryddat quod pr# ter eapdem(ignificationem etjam adhiberar ad dt notanduntcujuscunque generis aromata & eoSéhenta I I.kridd, condimentum fkridda^ condire* ap.Godrn*And p. 152. Alia etjam hujus voejs BgmficaHo],& plane diveda in Lingua noRrs ubi iet, dumper krut *) pulverem pyrium irkd■*%-. nu$idquod a gruty fcobs. Ang!. grit, B -Ig grst. It. gri-to, Gr. deducendum videtur.

*) Natales hujus vocis parker dlverii iunt, oriturquippe a McefoGoth krotan, krotfin, quo·; o eurfir a-pud Ulph. Luc. XX. 18· Hwazuh faei äfiiifiih 'ana tha*

C 2 m

) O (

wflain, (takrotuäa, omnis qui ceciderit fuper illum la-pidem, conquaflabitur. Hinc noftrum krejfa , Ang.crufb. Gal), écrdfer. Ital. cvmir. adde Hebr. DU vel

centudit, trivit.gufca videtur efTe primitivurn hodierns fre-

quentativi ladda> onerare, ftipare, verbo quo u-timur prascipue in re tormentaria. Ger. laden.Vocem Celticas originis putat Wotton. GjofT.Wall. ublcludo> vehere, coacervare notat, chdaicremiorum ftrues; cui etjara adfiipulatur vete¬rum blada, congerere, conftruere. Rolv. &Gotr.S. p. 22. Han Het blada vita a fiollum, pyras conflruicuravft in montibus. Hinc beladda gravare. Ang.load. Finn, ladon, Angl. Sax. bladan. Aläm. läten,Belg, faden. Itaque coacervandi fenfum tribui-mus verbis Pf. 207. 4-. OtiTIOD t>U iabCt/ pair-per tatem tibi accumuhs. Vid. jun. Etym. Ang.m load

2eD/ Ger. Leid dolor, είΗίβίο, malum Pf.102:2, «Sc alibi, odjföffcl \V>år föt'g θφ gcD/ &*'qu&rebont in rnßro dolore & afflifiioue, Notkerus

, Ρί. VI! 5. Leide umbe liebe tuon, malum pro bonareddere. Unde förmula noftratibus famiiiaris: iijuft och ledt% in bonis «Sc malis, profperis «Sc adver-fis. Cfr. Leg Helf, C. *8· quo etjam adjeéliva no-fira , led, deformis, abominandus. Den ledefienden, hofiis ille abominandus- Garled, apudSrnolandos, plane intolerabiiis. Cfr. Gr. λοαίξος^Plüra apud Wacht· in voce.

2?ft/ Lat Latens. Gr. λαικος. Carrb, Byg% Heig.ÅL kige, GaIL lal. It. laico» Hifp. lego. Belg, leek

notat

; O ( 2Ϊ

nofat bominem in ordinern facrum ntm écopta-ίtum, adeo ut Mt CC& δάΐΟ Pf« 275,1. fit Ulcus s.rudts& doäus.

In jtranscurfu obfervari veiirn vocem lärd fpecla"liori fignificatu, inprimls quando, uthic, vocuhs lektadjungitur, denofare facris ordinibus iniiiatum , ve! fa-cerdofem. Catal. Epifeop. Scarennum ^ Lårdit måtiåsbugott biäta jjål bans i i. e, clerus ornnis ejus animss bo¬na quaevis apprecari debet. Örtum habet hic fignifi·catus a prifci temporis infciiia, in quo nemo prseter Sa-cerdotes liieras novit, & fortean vix illi,

2t)tfa 2 MoeioGJukar!) galaukaU) claudere dé-ducitur. Ång.Sax. hkan id. Aug. to lock. Dan. lacke.Hin c fen fös PL 280.2. at $an mtq t fnavau ti milft)Cfa / ne laquets me inäudat. Sic Lycka Gothis no-ftris notat paicuurn 1. agrum circumieptum 8c un*dique claufum. Cfr. Is!, likr, nodus, unde nobislycka, aniulas Ang. Loops. knyta i lycka, an fulas com-pingere vel noduni adilringere, i ta. tarnen, ut faci-cile folvatur; oppofitum vero knyta i knuty eft no*dum neuere duriorem & iolatu dlfiicilioreni. Fa¬miliäre inde proverbium in quibusdam provin-en si Man fkal achta, at man icke fwår i lycka, (ä01 det gär i knut, eavendum ne juramenturn,quicum ludere voluifH* te iesrfb conftringat.

Quod autem ad Lycka, fors, f. Fortuna adtinet,vox illa aliam omnino agnofcit originem; Ed enim abIsL hlut, hlant 5 fors. Herw. S. p. 104. Oc munni hanurna iinum Hlut, forte contentus eilet fua förte. IndeLyckay quafi lutka. Lex. isl. p. 17p. AngLuck, fecunda fortuüa. Ill Luck, advetfa, Cfr. noftr*

Lott

) o ( mg

Lott, fors, omen. Gall. Lot, lotter, legere fortem.Adde Gn λοίχοε. idem.

S&ttgfl. Ang. to thhik long. Ger. 5/V/j es lanvcMncken laffen, impacienrer ferre. Item Ang. *0/or, percupere,avere; unde Longing, picamulierura.Proprie di&um videtur de vehemenfi deflderiovel interceptis votis, quo erjam fenfu illud acci-piendum Ρί. 10. jKonom b&tjafce långa, ve-hemens et deßderium fnboriri ccepit. Sic erjam and»quitus apud Notk. Ρί, V. 2. Cbit diu dia des erbeslanget^ dicit illa, qua? hereditatern avide exipe-ébt, Vocabulum apparet eiTe translatum a tardi-tare temporis in curis & defideriis, eodem fenfu,quo apud Ovid. Heroid. i. Penelope Uiyflei con-queritur

tardos tre rehcla dies,Sibique reditum mariti defideranti opus fuifle

jpatiofam fallere noflem.Obrinet idem (enfus in compluribus aliis Canticisfacris. Sjc Hymno 142:6. forgen mig trän¬ger/ efter tig mig förlänger / cum dolor me exem»etat, te avide expeto, dejidero. Hin c långta, de ii-derio teneri, Ctr. & forte hinc emenda Wachr.in langen.

llluftrari hoc potent contrario : /hämta tiden, quodeft fallere tempus, & fimpliciter Jkämta, jocari, quoelhand dubie oritur a /kam, brevis, unde Jkamlifi, bre¬vis vita. Cfr.Upl. L.WiderB. P>. Han war /kamma fhmdKongur, non imperabat diu. Herw. S. p. IÖ3-

26πηα.

) o (

$?δηπα. J^nnirf flai fng flt)/ at htg mä-f&r tiglömnv PC 10555. Quo conjugum, mfe hkaw. Lei·na apud majores iigniåcavit cccultare,· celare.,Rolv. Sc Gotr. S, p. 200,, En nafm minn w;l ee eyleim pigy nomen meum te celare nolo. Ulph.laugnjan Sc celare Luc. 1:24. gahugnida j]k, 00cultabat fe, Sc negare eft ib C.g: 45. hugnjandawallaim, fiegantibus omnibus. Hincljuga,q,é. veritatem occufrare vel negare. Ger. laugnen'ylügen. Ang, lie v|K^ Dan. Ijufvr, lyve. Ang!*3Sax'.leogan. Or. Gr. Asyci:, fatal#, tmg<e, menäacia.

ipeciarim incrementum norat, qucrquis alium vincit, ve! prsrcgaciva» Is! ww/; ?»{>;?..Rolv. Sc Gotr. S. p. 4 Kongr [afer hmi kanna afis-wmar> Rex facit ut viriuoi diiparitatem experia-tur. Hinc pro diicrimme quoiibet adhiberi fue-vit.· Herw. S. p. 105 Aldrey giet eg giortJlikanmmFaudur wins oc Moditr , nunquam par di ic rim ettponere poiium inter Patrem meum Sc matrem.Ita nos quoque etjamnum, thet gior < ingen Ynohn\nihil difcrirninis parit. En liten mohn (lbrre\ paul-lo major. Utüitatis Sc emolumenti (rgrjificafurnhabet in Pi. 120:4. t&ei ogftfe fil ert jiocNonne id notis mfigm emohmento eß? Sic Pi. 240:4. St alibi faepius.

ÖM ρ lur ίbus gaudet fi'gnifreatibus«, 1) enimfatum notat. Rolv. Sc Gotr. S*. p. 37. fpa mun auänarada, hivad adgjoriß t penes Fatum tum er i t quideveniai Nos, det mar et ode\ fre erat in fat is;quicusn Gr. άισα egiegie confpirare videtur. 2)

Ang!.

24 ) O cAngl. Sa^ <er, <φ cpes fignificat & pofleffiones;unde in H< rvr S- p» 86.

c^«i/ mundu peir oc Elga noganIoad Jkal eg aikilaß.

i.e. Opes fortean i bi etjam habet aliquislilas acquiram vel poflideba.

Hlnc Upjala Me, poiTeilio Regum Upialenfium.Vid. Locc. Anf. SvicG. Adde Feudum, alhäimn,Au&ore Speg. in Gloil. Cfr. Gr.ϊ§ιος, Ιΰίύρις, pri-vitmn cujusque, $i\t. eiftdo % fuus proprius. 3)d eη o ta t facihtatem, u t: audfynt, facile vifu. AdiDRT. cl. Scheidenburg iub Ampi. & Celeb. D:noPRAlSIDE ha b i c. p. 15. Atque poÜremo Defola*tior,em & folitudinem vocabulom hoc antiquirus ii-gnificaile teftes iunt Au&ores Rolv. Sc Gotr. S. p.34. par (at11 inen ellfu a ßohm, en bin tolfti vuraiidur, confédebant ibi viri undecim in fdlis,duödecima vero vacua erat. Sc Herw. S p. 167.oAleyda tuar epter vigra mannet i Hunalandi. So*litudo erat regio Hunorurn Γ. vacua a milite. An¬dar Is!, idem eft, Ulph. Authidai, Marc. 1:4. Finn.Authia. Hinc nobis quaii häkn, detertum,Ödegärde, ager f. pfardium devaftatum. Cfr. Gr·#0$, lulus, oicu] cmbfig, de/olatus, Gaii vuide. Dumvero de pullis rorvorum in Pi. 250: 5. eft ferrno,five iignificatum fati durioris aflumieris, qnippeqnos iors manet tit plurimum defpicariifima,tefte quidem Plin. Hift. Nar. L. X. C. Xfl. fiveienfurn iocorcm triftium & iolorum, neuter nonafiundet lucem verbis: forpuiigarnrt i Ofce/♦i*#

/ O ( 2ftße Ijnfwa (tit fcageiiga föDo / puUi corvomm m fmfolitudine efca fua ξ$ alimento non defraudantur.

d3ac eft fraus, captio, impofhira, unde illpa*rigy vafer, aftutus, & purra, decipere, emu tige¬re. Originem vocis petitWacht, a vocabulo Lat.Barb. Vartkarm i. Partitus, inftitor, vel qui mer-ces minutirn divendit, veri fimile putans Auåorcitatus, mores hujusmodi propolarum, fraudi-bus & dolis celebrium, in proverbium abiiile, &quod fic illufiones & impofturas eo nomine ve¬nire coeperint; nec incommode, quippe qui fen-fus egregie omnino exhauric verba Pial. 237:11,contra Antichriftum , ©öttt Wrt>e fttl ?gen pflC/qui Jua commenta& impofluras docebat & inculcabat.Concinic Chron. Rhyth.p. 4. m'me egne giorde miget ftort par, mei familiäres ingentern mihi tucutnfecere. cfr. id. Chron. p. 407.

SKatlUI/ vox apud antiquos Suionas non in-frequess, & corvum notans» Dan. Rajn. Deieen-diiTe vero illa videtur vel 1) ab Ang. Sax. Reafjan,rapere 0); unåcHreafn, AI. Raven q. d. avis ra-pax. Cfr. Gr. Ραφα, Hefych. quo quidem facerevidetur locus Herw. S. p. 71.Hrafn flyger aufan Corvus ad orientem volatAf hcmuir heidi Ab agrc Hamarhlyger honom eptir Volat poft illumÖm ey minni < Aquila haud minorpeim gief eg Erni Μ agnas ego aquilsehjflurn bräder· Efca a ila ero.

D A quo

A quo nec abludit verius Biarconis apud Saxo»nem Grarnmaf. Lib. 2·

Tr<e<ia er imus corvis, aquilisque rapactbus efcarVejccturque vorax noflrt dape corporis dies*

Vel 2) a hreman^ hryman, vociferari nia-n?fefta apppHarionis ratione a fono petita, apudGrascos ncgaU;, unde Lat, Corvus, teile V c ίΐ* ίηΕ-tymol.p. 161. Cuique calculum videtur addereHorar. L. I. Ep. 7. v. 50.

Sed tacitus pafci β po/Jet corvns; hal·eretPlus dapis, & rix<e multo minus wvidi<eque*

Quicquid interea vocis fit, quamve originem ha-rum acceptaveris, neutrara obitare putarim, quominus Piah 74: 4· 75· 5· f5t feutti) ccf)tdtnn / transteram : expoßti jacent efca canibus

corvis, quin immo utraque fignificatio locumSlluftrat, indicatque condicionem ejuicemodi de-mortuorum miierrimam.

a) In vita ^Eifredi nominatur inclutum DanorumVexillum Keafan f, Corvns di&um p* 31, quod arte ma-gica contextum dicitur ibid. p. 32.

b) Natt-ram, nyflicorax Smolandis non eft Bubofeu Strix, vel id genus alitum aiiud, fed fpeélrum velmonftrum noélurnum, cujus hunc comminiicuntur ör¬tum atque indolern; videlicet, ii quis alium clam occi-derit, ejusque corpus, palo confoffum, fepeliverit, cae-des vero commiiTa latuerif j månes interemti non quie-fcent, antequam palus fuerit putrefadlus; tunc vero fiet,ut (celeton avolet in altum & circumvagetur cum ftrl-dore omnibus obviis fatalem in modum nociturum.

SHafli

fc® ) o c ^3> η

91"ifl/ quemadmodum in anriquis Legg. Patr.id vocabulum accipi deprehenditur, fpatium eftpailuurn mille. vid, Loccen. Lex. Jur. in voce.Hieronymus in joelsra, Germanos per Raßas itl·nera fua dirnenfos fuiiie, teftatur. Uiph. rafta, ha¬bet pro milliari Matth. 5:41. Jabai hwas thuk a-nanauthijai rafta aina, ii quis te angariaverit raii«liare unum Hift. Al. M» Trttigi ocb fextigi ra/laleed, triginta & fexaginta raftarum ipatium veivia. Cfr, RufT. ivbrß, Quando vero Rafta in Ed¬da Sruri. (patium indefinitum notat,abitur a feniiiproprio. Adi Biorn.Cog. Crit, p.iop. Interea ver-ius PL 87:5- iånq en 9tafl/ fem dt \wümtttftföfené dttDat/ vertimus per ingens iUud fpd·tum, quo dißant mundi termini.

Eft item alius diverfusque fenfus vocis raß,in Pf. 94:3., ubi quietem notat & tranquillitatem.Alarm reß. Otfr. Paraphr. L, V. C. IX, 75. Job ßegtivißo wefiin thaz er ßuant fon den reßinut certocognoilent, quod refurrexiftet a quiete. Gr /ta-ςώη> relaxatio α curis, otium. Angl. Refl idern.

Secundum mentem Locc. Änt.SuioG.L. IL C. 5. a råjfa vel raffa oritur, quod non ίο»lum colligere, conquirere notat, Ted etjam, quodcirca Pi. 140: 4 inprim is obfervari velirn, panire.Kirk B. Is!. Logmal er godum manmm vern ocb riet·tinda, en ondum mannum til refjmgar, Leges bo-nis iunt defenfioni & regula?, ied malis pcena?.Quicum concinit Dialedtns Aiamannica. Otfr. inparaphr. Evang. p. 97. Raffta fte gilt cho, puniebat

D a eos

28 StfüP O o (eos aequaliter. Undey per metathefin hodiernumftraffa, facile enatum eflfe ftatuemus. Verba ci«tati loci haec Tunt: Sftdr fidlen ffaI f6r Domen ftd/Οφ 45a for tina gjerMngar fä, ©er må flor rafftat falia. Cum anima in Judicium fuer'tt adduäa, <?·perum fuorttm mercedem reportatura, magnam omni*fio foenam dabit.

9loDa/ Giro, celeriter. Ang.rath, rathe. Ang.Sa%. hraed, hrade. Yr.rado. Apud Ulph.ratbizo i(l*faciiius eft, fuppari furnitur fignificatu. Hinc Su-perlativus ra{i. Hin raße, celerrimus. Hiß. AI.M.Alexander war tha redo raft, Alexander ciciffimeparatus erat» Et ibid. The (kulo fig wapna raß't ar*in a induerent qnantocius. Cfr. Gr. ραδινός, agilis.Flinc Pf 202:4. & quidem verborum, fJ3d töetftDfta g4ct1)au ut dn/tttD eiiofte ßunDen taDa/ (en-lus hic efto: Poftremo exibat iterum feßinus hora jun·

decinuu Id quod συνάφεια loci citaci ecjamexigere videtur.

©.β