ई · madhushala harivanshrai bachchan e sahity pratishthan मद ¡ भावों के...
TRANSCRIPT
-
ई www.esahity.com
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
-
ई www.esahity.com
मधुशाला
गागागागा गागागागा गागागागा गागागा ३०
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
मृद ुभावों के अंगूरों की आज बना लाया हाला,
प्रियतम, अपने ही हाथों से आज प्रपलाऊँगा प्याला,
पहल ेभोग लगा लूँ तेरा फिर िसाद जग पाएगा,
सबसे पहले तेरा स्वागत करती मेरी मधुशाला।।१।
-
ई www.esahity.com
मृदभुावांच्या द्राक्ांची मी आज गाळली ही मफदरा,
प्रियतम आज मी प्रनजहातांनी चषक लावी तुप्रिया अधरा;
आधी नैवेद्य हो तुलाच, मग िसाद प्रमळेल जगाला;
सवााआधी तुिेच स्वागत करते मािे ह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
प्यास तुिे तो, प्रवश्व तपाकर पूर्ा प्रनकालूँगा हाला,
एक पाँव से साकी बनकर नाचँूगा लेकर प्याला,
जीवन की मधुता तो तेरे ऊपर कब का वार चुका,
आज प्रनछावर कर दूगँा मैं तुि पर जग की मधुशाला।।२।
-
ई www.esahity.com
तृषा तुला तर, प्रवश्व तापवून गाळून घेईल मी मफदरा,
एका पायावर साकी बनूनी नतान घेऊन चषक करा;
जीवनाचे माधुया तुझ्यावर कधीच ओवाळून िाले,
आज बहाल मी तुजवर करतो सवा जगाचे मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
प्रियतम, तू मेरी हाला ह,ै मैं तेरा प्यासा प्याला,
अपने को मुिमें भरकर तू बनता ह ैपीनेवाला,
मैं तुिको छक छलका करता, मस्त मुि ेपी तू होता,
एक दसूरे की हम दोनों आज परस्पर मधुशाला।।३।
-
ई www.esahity.com
प्रिये तुिा मी तृप्रषत चषक, अन तू असशी मािी मफदरा,
माझ्यामयेये भन न तूला तू बनतो आह ेप्रपर्ारा;
मी तुजला भरभन न घेता, दगं तू मला प्रपऊन िाली;
आम्ही दोघे परस्परांना परस्परांचे मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
भावुकता अंगूर लता से खींच कल्पना की हाला,
कप्रव साकी बनकर आया ह ैभरकर कप्रवता का प्याला,
कभी न कर्-भर खाली होगा लाख प्रपए,ँ दो लाख प्रपए!ँ
पाठकगर् हैं पीनेवाले, पुस्तक मेरी मधुशाला।।४।
-
ई www.esahity.com
अनुरागी त्या द्राक्लतेतून गाळून कल्पनेची मफदरा
कवी होऊन आला साकी भन न चषक कप्रवतेचा सारा,
कर्भरही कधी ररता न होइल लाख प्रपओ द्वी लाख प्रपओ!
वाचक असती ह ेप्रपर्ारे पुस्तक मािे मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
मधुर भावनाओं की सुमधुर प्रनत्य बनाता ह ँहाला,
भरता ह ँइस मध ुसे अपने अंतर का प्यासा प्याला,
उठा कल्पना के हाथों से स्वयं उसे पी जाता ह,ँ
अपने ही में ह ँमैं साकी, पीनेवाला, मधुशाला।।५।
-
ई www.esahity.com
मधुर भावनांची सुमधुर प्रनयप्रमत बनप्रवतो मी मफदरा
ह्याच मधुने भरतो आपुला तृप्रषत चषक मनभर सारा;
भन न मानस हस्त ेस्वतःच रसवंती ररचवत असतो;
स्वतःच मी आह ेसाकी, अन् प्रपर्ारा, अन् मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
मफदरालय जाने को घर से चलता ह ैपीनेवला,
'फकस पथ से जाऊँ?' असमंजस में ह ैवह भोलाभाला,
अलग-अलग पथ बतलात ेसब पर मैं यह बतलाता ह ँ-
'राह पकड़ तू एक चला चल, पा जाएगा मधुशाला।'। ६।
-
ई www.esahity.com
मफदरालयी जाण्याकररता तो घन न प्रनघतो प्रपर्ारा,
जावू कोर्त्या मागााने? संभ्रप्रमत भोळा प्रबच्चारा
सारे दाप्रवती प्रवप्रवध मागा, पर् हचे मी ठासून सांगतस े
एक पंथ तू ठाम धन न चल, प्रमळेल तुजला मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
चलने ही चलने में फकतना जीवन, हाय, प्रबता डाला!
'दरू अभी ह'ै, पर, कहता ह ैहर पथ बतलानेवाला,
प्रहम्मत ह ैन बढँू आग ेको साहस ह ैन फिरँ पीछे,
कककताव्यप्रवमूढ़ मुि ेकर दरू खड़ी ह ैमधुशाला।।७।
-
ई www.esahity.com
चालत चालत हाय फकतीतरी जीवन माि ेसंपप्रवले!
सांगतात पर् ‘दरू अजूनही’ जयांनी पथ ह ेदाखप्रवले
पुढे जावया प्रहम्मत नाही परत फिराया साहस ना
कककताव्यप्रवमूढ असा मी, दरू उभे ते मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
मुख से तू अप्रवरत कहता जा मधु, मफदरा, मादक हाला,
हाथों में अनुभव करता जा एक लप्रलत कप्रल्पत प्याला,
येयान फकए जा मन में सुमधुर सुखकर, सुंदर साकी का,
और बढ़ा चल, पप्रथक, न तुिको दरू लगेगी मधुशाला।।८।
-
ई www.esahity.com
मुखातून तू वदत रहा मध,ू सुधा, मद्य, मादक, मफदरा,
चषक लप्रलत कप्रल्पत घ ेअनुभव मानून तूच तुझ्याच करा,
स्मरर् कररत जा मनात सुमधुर, सुखकर सुंदर साकीचे
आप्रर् पुढे चल पांथस्था तुज, दरू न भासे मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
मफदरा पीने की अप्रभलाषा ही बन जाए जब हाला,
अधरों की आतुरता में ही जब आभाप्रसत हो प्याला,
बने येयान ही करत-ेकरत ेजब साकी साकार, सखे,
रह ेन हाला, प्याला, साकी, तुिे प्रमलेगी मधुशाला।।९।
-
ई www.esahity.com
मफदरापानाची अप्रभलाषा स्वयं जाहली जर मफदरा,
अधरांच्या आतुरतेतच चषकाचा होई भास खरा,
मनात करता स्मरर् प्रतथे साकारच साकी खराखुरा,
नुरतो साकी, चषक, सुधा अन् िाप्त होई तुज मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
सुन, कलकल़ , छलछल़ मधुघट से प्रगरती प्यालों में हाला,
सुन, न निुन न निुन चल प्रवतरर् करती मध ुसाकीबाला,
बस आ पहचं,े दरु नहीं कुछ, चार कदम अब चलना ह,ै
चहक रह,े सुन, पीनेवाले, महक रही, ले, मधुशाला।।१०।
-
ई www.esahity.com
ऐक ही खळबळ सळसळ मधुर घटातून चषकी पड ेमफदरा,
न र्िुर् न र्िुर् पावली वाटत मधु साकी बाला अप्रधरा;
बस पोहोचलो, दरू न काही, चार पावले जायाच े
ऐक गलबला करती प्रपर्ारे दरवळते घे मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
जलतरंग बजता, जब चुंबन करता प्याल ेको प्याला,
वीर्ा िंकृत होती, चलती जब न निुन साकीबाला,
डाँट डपट मधुप्रवके्रता की येवप्रनत पखावज करती ह,ै
मधुरव से मधु की मादकता और बढ़ाती मधुशाला।।११।
-
ई www.esahity.com
वाजत जलतरंग, जरू् जेव्हा स्पशात प्याला चषकाला,
वीर्ेचा िंकारच जरू् रर्िुर्त येई साकीबाला
दटावर्ीतून प्रवके्रत्याच्या उमटे येवनी मृदगं जरू्,
मधरूवाने मधुची मादकता वाढवत ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
मेंहदी रंप्रजत मृदलु हथेली पर माप्रर्क मध ुका प्याला,
अंगूरी अवगुंठन डाले स्वर्ा वर्ा साकीबाला,
पाग बैंजनी, जामा नीला डाट डटे पीनेवाल,े
इन्द्द्रधनुष से होड़ लगाती आज रंगीली मधुशाला।।१२।
-
ई www.esahity.com
माप्रर्क मफदरा चषक, मेहदंी रंग मृद ुहातावरती,
कांचन काया साकीबाला अंगुलीचे गुंठन त्यावर,
पगडी बैंगर्ी वषे प्रनळा बैठक मान न ते प्रपर्ारे
इंद्रधनूशी स्पधाा करते रंगप्रबरंग ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
हाथों में आने से पहल ेनाज़ फदखाएगा प्याला,
अधरों पर आने से पहल ेअदा फदखाएगी हाला,
बहतेरे इनकार करेगा साकी आने से पहल,े
पप्रथक, न घबरा जाना, पहले मान करेगी मधुशाला।।१३।
-
ई www.esahity.com
हाती येण्यापुवी खाई भाव फकती रे हा प्याला
अधरी स्पशााआधी मफदरा करील फकतीफकती नखरा,
साकी येण्याआधी म्हर्तील भीडपेोटी “नको नको”
पप्रथका आधीच प्रभऊ नको रे, मानी असते मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
लाल सुरा की धार लपट सी कह न इस ेदनेा जवाला,
िेप्रनल मफदरा ह,ै मत इसको कह दनेा उर का छाला,
ददा नशा ह ैइस मफदरा का प्रवगत स्मृप्रतयाँ साकी हैं,
पीड़ा में आनंद प्रजस ेहो, आए मरेी मधुशाला।।१४।
-
ई www.esahity.com
अप्रिप्रशखेसम लाल सुरेची धार, नको समजू जवाला,
मफदरा िेसाळे प्रहस समज ूनकोस व्रर् हा हृदयाला,
दःुख कैि ह्या मफदरेचा अस्िुट स्मृततचे साकी हो;
वेदनेत जे सुख अनुभवती, त्यांच्यासाठीच मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
जगती की शीतल हाला सी पप्रथक, नहीं मेरी हाला,
जगती के ठंडे प्याले सा पप्रथक, नहीं मेरा प्याला,
जवाल सुरा जलते प्याल ेमें दग्ध हृदय की कप्रवता ह,ै
जलने से भयभीत न जो हो, आए मेरी मधुशाला।।१५।
-
ई www.esahity.com
वसुंधरेच्या हीम सुधेसम, पप्रथका नच मािी मफदरा,
मृण्मय चषकापरी न प्रशतल पप्रथका, मािा चषक जरा
अप्रिसुरा चषकातील दाहक कप्रवता प्रवदग्ध हृदयाची;
भय नसेल जयांना जळण्याचे, त्यासंाठी मम मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
बहती हाला दखेी, दखेो लपट उठाती अब हाला,
दखेो प्याला अब छूत ेही होंठ जला दनेेवाला,
'होंठ नहीं, सब दहे दह,े पर पीन ेको दो बूंद प्रमले'
ऐसे मध ुके दीवानों को आज बुलाती मधुशाला।।१६।
-
ई www.esahity.com
पाप्रहली असेल स्त्रवती मफदरा, आज पहा पेटती सुरा,
चषक पहा स्पशाताच ओठी हा अधरांना जळर्ारा
अधर काय, हा दहे जळो, पर् दोन थेंब प्यायला प्रमळो
अशाच मफदरा वडे्ांना ह ेआज बोलप्रव मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
धमाग्रन्द्थ सब जला चुकी ह,ै प्रजसके अंतर की जवाला,
मंफदर, मसप्रजद, प्रगररज,े सब को तोड़ चुका जो मतवाला,
पंप्रडत, मोप्रमन, पाफदरयों के िंदों को जो काट चुका,
कर सकती ह ैआज उसी का स्वागत मेरी मधुशाला।।१७।
-
ई www.esahity.com
धमा-ग्रंथ जाळून टाफकले अंतर-धगत्या जवालेन,े
मंफदर, मशीद, चचाही सारे तोडे जो उन्द्मत्तपर्,े
ब्राह्मर्, खप्रलफ़ा, पाद्री यांचे बंधही जो तोडू शकला,
करत ेआह ेआज तयांचे स्वागत मािे मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
लालाप्रयत अधरों से प्रजसने, हाय, नहीं चूमी हाला,
हषा-प्रवकंप्रपत कर से प्रजसने, हा, न छुआ मधु का प्याला,
हाथ पकड़ लप्रित साकी को पास नहीं प्रजसने खींचा,
व्यथा सुखा डाली जीवन की उसने मधुमय मधुशाला।।१८।
-
ई www.esahity.com
उत्कंरठत अधरांनी जयाने हाय स्पर्शशली ना मफदरा,
हषा प्रवकंप्रपत हातांनी, न हाय,स्पर्शशला चषक जरा,
लप्रित साकीचा कर धरनी जवळ न जयाने कवळीले,
व्यथाच केले शुष्क तयाने जीवन मधुचे मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
बने पुजारी िेमी साकी, गंगाजल पावन हाला,
रह ेिेरता अप्रवरत गप्रत से मध ुके प्यालों की माला'
'और प्रलये जा, और पीये जा', इसी मंत्र का जाप करे'
मैं प्रशव की िप्रतमा बन बैठंू, मंफदर हो यह मधुशाला।।१९।
-
ई www.esahity.com
बनो पुजारी िेमळ साकी, पप्रवत्र गंगाजल, सुरा,
जपत राहो अप्रवरत गतीने मधुचषकांची माळ करा
“अजून घे तू, अजून पी त,ू”हाच मंत्र शुभ जपो सदा,
प्रशविप्रतमा मी बनून प्रवराप्रजत, मंफदर मम ह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
बजी न मंफदर में घप्रड़याली, चढ़ी न िप्रतमा पर माला,
बैठा अपने भवन मुअप्रजज़न दकेर मप्रस्जद में ताला,
लुटे ख़जाने नरप्रपतयों के प्रगरीं गढ़ों की दीवारें,
रहें मुबारक पीनेवाल,े खुली रह ेयह मधुशाला।।२०।
-
ई www.esahity.com
घंटानाद न िाला मंफदरी, हार न चढला िप्रतमेला,
बांगी बसला घरी आपुल्या टाळे लावून मप्रशदीला,
लुटले गेले धनही नृपततचे, प्रगरीदगुाांचे तट पडल;े
असो खुशाल प्रपर्ारे पर् अन, खुले असो ह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
बड़ ेबड़ ेपररवार प्रमटें यों, एक न हो रोनेवाला,
हो जाए ँसुनसान महल वे, जहाँ प्रथरकतीं सुरबाला,
राजय उलट जाएँ, भूपों की भाग्य सुलक्ष्मी सो जाए,
जम ेरहेंग ेपीनेवाले, जगा करेगी मधुशाला।।२१।
-
ई www.esahity.com
खानदान प्रनवांश जाहली, रडर्ारा न कुर्ी उरला,
प्रनजान िाल्या महाल माड्ा प्रजथे नाचती सुरबाला,
सत्ता उलथो राजांची भाग्यलक्ष्मी प्रनफद्रस्त असो;
पुन न उरप्रतल पीर्ारे, अन् जागृत राहील मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
सब प्रमट जाएँ, बना रहगेा सुन्द्दर साकी, यम काला,
सूखें सब रस, बन ेरहेंग,े फकन्द्त,ु हलाहल औ' हाला,
धूमधाम औ' चहल पहल के स्थान सभी सुनसान बनें,
जगा करेगा अप्रवरत मरघट, जगा करेगी मधुशाला।।२२।
-
ई www.esahity.com
सवानाश होईल, तरीपर् उरेल साकी यमकाळी
सारे रस होतील शुष्क, मफदरा उरेल अन प्रवषवल्ली
धामाधुम न भरगदीची सवा स्थळे प्रनजान होता
जागृत राहील स्मशान अप्रवरत, जागृत राहील मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
भुरा सदा कहलायेगा जग में बाँका, मदचंचल प्याला,
छैल छबीला, रप्रसया साकी, अलबेला पीनेवाला,
पटे कहाँ से, मध ुऔ' जग की जोड़ी ठीक नहीं,
जग जजार िप्रतफदन, िप्रतक्र्, पर प्रनत्य नवेली मधुशाला ।।२३।
-
ई www.esahity.com
नेहमीच नालस्ती जगी तरी मस्त चषक, चंचल शूर हा,
छैल छबीला, गलुछबू साकी, अल्लड अट्टल पीर्ारा;
पटेल कोठून, मफदरालय अन् जग ही जोडी योग्य नसे
िप्रतफदनी, िप्रतक्र्ी, जजार हो जग, प्रनत्य नवे पर् मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
प्रबना प्रपये जो मधुशाला को बुरा कह,े वह मतवाला,
पी लेने पर तो उसके मुह पर पड़ जाएगा ताला,
दास द्रोप्रहयों दोनों में ह ैजीत सुरा की, प्याले की,
प्रवश्वप्रवजप्रयनी बनकर जग में आई मेरी मधुशाला।।२४।
-
ई www.esahity.com
चव न बघता मफदरेला जो नाव ठेवतो तोच खुळा,
प्याल्यावर तर पडले त्याच्या वटवट तोंडाला टाळा;
सेवक द्रोही दोघांमयेय ेप्रवजय वारर्ी, चषकाचा;
प्रवश्वप्रवजयीनी बनून जगती आले माि ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
हरा भरा रहता मफदरालय, जग पर पड़ जाए पाला,
वहा ँमुहराम का तम छाए, यहा ँहोप्रलका की जवाला,
स्वगा लोक से सीधी उतरी वसुधा पर, दखु क्या जाने,
पढ़ ेमर्शसया दपु्रनया सारी, ईद मनाती मधुशाला।।२५।
-
ई www.esahity.com
बहरन असते ह ेमफदरालय, प्रहमसंकटच जगतावर हो,
मोहरमचा अंधार प्रतथे, तर इथे होळीची जवाळा हो,
स्वगाातून उतरली पृथ्वीस, दःुख प्रतला कुठुनी ठावे,
मरर् शोकगीत दपु्रनया रडते, ईद साप्रजरे मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
एक बरस में, एक बार ही जगती होली की जवाला,
एक बार ही लगती बाज़ी, जलती दीपों की माला,
दपु्रनयावालों, फकन्द्त,ु फकसी फदन आ मफदरालय में दखेो,
फदन को होली, रात फदवाली, रोज़ मनाती मधुशाला।।२६।
-
ई www.esahity.com
वषाामधुनी एकच वेळी भडके होळीची जवाळा,
एकच वेळी करते मिा उज्ज्वल फदपकांची माळा;
सिन हो एकदातरी मद्यालयात येऊन पहा,
फदवसा होळी, रात्री फदवाळी, रोज करीतसे मफदरालय!
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
नहीं जानता कौन, मनुज आया बनकर पीनेवाला,
कौन अपररप्रचत उस साकी से, प्रजसने दधू प्रपला पाला,
जीवन पाकर मानव पीकर मस्त रह,े इस कारर् ही,
जग में आकर सबसे पहले पाई उसने मधुशाला।।२७।
-
ई www.esahity.com
जार्त नाही कोर्, मनुज आला जगती तृष्र्ा घेऊन
कोर् न जारे् त्या साकीला प्रजने वाढप्रवले दधु पाजून;
जीवन प्रमळता प्रपऊन मार्ूस धुंद रहातो, कारर् ह े
जगात येऊन सवाांआधी िाप्त जाहले जया मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
बनी रहें अंगूर लताए ँप्रजनसे प्रमलती ह ैहाला,
बनी रह ेवह प्रमटटी प्रजससे बनता ह ैमधु का प्याला,
बनी रह ेवह मफदर प्रपपासा तृप्त न जो होना जाने,
बनें रहें य ेपीने वाल,े बनी रह ेयह मधुशाला।।२८।
-
ई www.esahity.com
अक्य राहो द्राक्लता त्या जयांपासून प्रमळते मफदरा,
अक्य राहो ती माती जयामधुनी चषक आकारा,
अक्य राहो सुधा तृषा ती तृप्ती जया ंठावूक नस,े
अक्य राहो प्रपर्ारे, अक्य राहो ह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
सकुशल समिो मुिको, सकुशल रहती यफद साकीबाला,
मंगल और अमंगल समि ेमस्ती में क्या मतवाला,
प्रमत्रों, मेरी क्ेम न पूछो आकर, पर मधुशाला की,
कहा करो 'जय राम' न प्रमलकर, कहा करो 'जय मधशुाला'
।।२९।
-
ई www.esahity.com
सुखरप समजा मला, सुखी जर असेल ती साकीबाला,
शुभाशभु वाटेल काय त्या जो नशेत पुरता बुडला,
प्रमत्रांनो मम कुशल न पुसा येऊन पुसा मफदरालयाचे,
म्हर्ू नका ‘जयराम’ सवाजर् म्हर्त रहा ‘जय मफदरालय’.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
सूया बने मधु का प्रवके्रता, तसधु बने घट, जल, हाला,
बादल बन-बन आए साकी, भूप्रम बने मधु का प्याला,
िड़ी लगाकर बरसे मफदरा ररमप्रिम, ररमप्रिम, ररमप्रिम कर,
बेप्रल, प्रवटप, तृर् बन मैं पीऊँ, वषाा ऋत ुहो मधुशाला।।३०।
-
ई www.esahity.com
सूया बनो मफदरा प्रवके्रता, तसधु बनो घट जल मफदरा,
मेघ होऊनी येवो साकी, सुरा चषक हो अपुली धरा,
अप्रतवृष्टी होवो मफदरेची ररमप्रिम-ररमप्रिम, ररमप्रिम वषो
वेल, िुडुप, तृर् बनुन प्रपतो मी पार्कळा हो मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
तारक मप्रर्यों से सप्रित नभ बन जाए मधु का प्याला,
सीधा करके भर दी जाए उसमें सागरजल हाला,
मत्त समीरर् साकी बनकर अधरों पर छलका जाए,
िैल ेहों जो सागर तट से प्रवश्व बने यह मधुशाला।।३१।
-
ई www.esahity.com
प्रहरेजप्रडत ताऱयांचे नभ हो चषक सुधेचा भरलेला,
सुलटा कन नी भन न घ्यावी त्यात वारर्ी तसधु-जला,
प्रपसाट वारा साकी होऊन अधरावर सांडुन जावा,
सागर-तीर व्याप्रपले जयाने, प्रवश्व बनो ह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
अधरों पर हो कोई भी रस प्रजहवा पर लगती हाला,
भाजन हो कोई हाथों में लगता रक्खा ह ैप्याला,
हर सूरत साकी की सूरत में पररवर्शतत हो जाती,
आँखों के आगे हो कुछ भी, आँखों में ह ैमधुशाला।।३२।
-
ई www.esahity.com
असो कोर्ताही रस ओठी प्रजव्हवेर मफदरा भास,े
पात्र असो हाती कसलेहीचषक सुधेचा करर भासे,
दरेक मुख साकीचा चेहरा पररवर्शतत होऊन जातो,
दषृ्टीपुढे काहीही असो, पर् नयनामयेये मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
पौधे आज बने हैं साकी ले ले िूलों का प्याला,
भरी हई ह ैप्रजसके अंदर प्रपरमल-मधु-सुररभत हाला,
माँग माँगकर भ्रमरों के दल रस की मफदरा पीत ेहैं,
िूम िपक मद-िंप्रपत होत,े उपवन क्या ह ैमधुशाला!।३३।
-
ई www.esahity.com
रोपे बनली साकी चषक िुलांचा लेवुन आज प्रशरी,
मधू-सुगंप्रधत-रसमय मफदरा भन प्रनया अपुल्या अधरी,
मागत मागत भ्रमरांचे दल िाशन करती रस मफदरा,
गुंगत-िेप मदोन्द्मत होती, उपवन हचे फक मफदरालय!
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
िप्रत रसाल तन साकी सा ह,ै िप्रत मंजररका ह ैप्याला,
छलक रही ह ैप्रजसके बाहर मादक सौरभ की हाला,
छक प्रजसको मतवाली कोयल कूक रही डाली डाली
हर मधुऋत ुमें अमराई में जग उठती ह ैमधुशाला।।३४।
-
ई www.esahity.com
रसभररत ित्येक साकीसम, मंप्रजरी मंप्रजरी चषक असे,
सुगंप्रधत मादक रसनारस जयाच्यातून ओसंप्रडतसे,
प्रवप्रस्मत जी मदमस्त कोफकळा फ़ांद्यांवर कूह कूह करत,े
आमराई दर ऋतूवसतंी सचेत होते मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
मंद िकोरों के प्यालों में मधुऋतु सौरभ की हाला
भर भरकर ह ैअप्रनल प्रपलाता बनकर मधु-मद-मतवाला,
हरे हरे नव पल्लव, तन गर्, नूतन डालें, वल्लररयाँ,
छक छक, िुक िुक िूम रही हैं, मधुबन में ह ैमधुशाला।।३५।
-
ई www.esahity.com
चषकातून मंद वार्याच्या सुरा सगुंप्रधत मधुऋतूची
भरभन न हा अप्रनल पाजतो हषोन्द्माफदत धारेची,
प्रहरवी प्रहरवी मदृलु पालवी, नवे वृक् शाखा वेली
सळसळ, िळिळ डोलत आह ेमधुवनी आह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
साकी बन आती ह ैिातः जब अरर्ा ऊषा बाला,
तारक-मप्रर्-मंप्रडत चादर द ेमोल धरा लेती हाला,
अगप्रर्त कर-फकरर्ों से प्रजसको पी, खग पागल हो गाते,
िप्रत िभात में पूर्ा िकृप्रत में मुप्रखरत होती मधशुाला।।३६।
-
ई www.esahity.com
साकी बनुनी िातःकाळी अन र्-उषा बाला येई,
शाल चांदण्या गुिुंनी दवेून मोल कन न मफदरा घईे,
अनंत फकरर्ांनी जया प्रपऊनी खग वेड ेहोऊन गाती,
रोज िभाती भव्य प्रनसगी मुखररत होते मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
उतर नशा जब उसका जाता, आती ह ैसंयेया बाला,
बड़ी पुरानी, बड़ी नशीली प्रनत्य ढला जाती हाला,
जीवन के संताप शोक सब इसको पीकर प्रमट जाते
सुरा-सुप्त होत ेमद-लोभी जागृत रहती मधुशाला।।३७।
-
ई www.esahity.com
नशा उतरण्यापूवी त्याची, सांजवेळ मग ती येते,
खूप जुनी अन् कडक नशेची मफदरा तशपडून जाते,
क्रोध, शोक जीवनरस सारे प्रहला प्रपता प्रवरनी जाती,
सुरासुस्त होती मद लोभी, जागृत राह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
अंधकार ह ैमधुप्रवके्रता, सुन्द्दर साकी शप्रशबाला
फकरर् फकरर् में जो छलकाती जाम जुम्हाई का हाला,
पीकर प्रजसको चेतनता खो लेन ेलगत ेहैं िपकी
तारकदल से पीनेवाले, रात नहीं ह,ै मधुशाला।।३८।
-
ई www.esahity.com
अंधःकार हा मधपु्रवके्रता, सुंदर साकी चंद्रकळा,
फकरर्ा फकरर्ा मधून वषाते चषक चांदण्यांचा ओला,
शुद्ध हरपता प्रपऊन प्रजला, पेंगाया लागे सचेतना
नक्त्रांना ररचप्रवत जाती, रजनी नसे, ह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
फकसी ओर मैं आँखें िेनँ , फदखलाई दतेी हाला
फकसी ओर मैं आँखें िेनँ , फदखलाई दतेा प्याला,
फकसी ओर मैं दखेू,ं मुिको फदखलाई दतेा साकी
फकसी ओर दखेूं, फदखलाई पड़ती मुिको मधुशाला।।३९।
-
ई www.esahity.com
दषृ्टीक्ेप मी प्रजथे टाकतो, फदसते मज मफदरा तेथे
दषृ्टीक्ेप मी प्रजथे टाकतो चषकची मज फदसतो तेथे
प्रजथे पाहतो प्रतथे मला दषृ्टीसमोर फदसते साकी,
प्रजथे प्रजथे मी पाही तेथ ेदषृ्टीपथी मम मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
साकी बन मुरली आई साथ प्रलए कर में प्याला,
प्रजनमें वह छलकाती लाई अधर-सुधा-रस की हाला,
योप्रगराज कर संगत उसकी नटवर नागर कहलाए,
दखेो कैसों-कैसों को ह ैनाच नचाती मधुशाला।।४०।
-
ई www.esahity.com
साकी होऊप्रन मरुली आली चषक स्वय ेघेऊप्रन हाती,
प्रजच्यामधनु ओसंडत आली अधर सुधारस मफदरा ती;
योप्रगराजही जयाच्या संगती नटवर नागर म्हर्प्रवल,े
पहा कशा लोकानंा नतान करण्या लाप्रव मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
वादक बन मध ुका प्रवके्रता लाया सुर-सुमधुर-हाला,
राप्रगप्रनयाँ बन साकी आई भरकर तारों का प्याला,
प्रवके्रता के संकेतों पर दौड़ लयों, आलापों में,
पान कराती श्रोतागर् को, िंकृत वीर्ा मधुशाला।।४१।
-
ई www.esahity.com
वादक होऊन मधुप्रवके्रता सुस्वरसुर मफदरा आर्ी,
राप्रगर्ी होऊन साकी आल्या, चषक चांदण्यांचा आर्ी,
प्रवके्रत्याच्या संकेतावर दौडत लय सुर आलापी
श्रोत्यांना भरभन नी द ेिंकार वीर्ेचा मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
प्रचत्रकार बन साकी आता लेकर तूली का प्याला,
प्रजसमें भरकर पान कराता वह बह रस-रंगी हाला,
मन के प्रचत्र प्रजसे पी-पीकर रंग-प्रबरंगे हो जाते,
प्रचत्रपटी पर नाच रही ह ैएक मनोहर मधुशाला।।४२।
-
ई www.esahity.com
प्रचत्रकार रप घेउनी साकी चषक कंुचल्याचा बनतो,
जयात भरभन न पाजत मफदरा तो बह रस-रंगीत करतो
प्रपऊन प्रजला प्रचत्रे मनसातील इंद्रधनूसम सजधजती,
कॅनव्हासवर नृत्य करीतसे एक मनोहर मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
घन श्यामल अंगूर लता से तखच तखच यह आती हाला,
अन र्-कमल-कोमल कप्रलयों की प्याली, िूलों का प्याला,
लोल प्रहलोरें साकी बन बन माप्रर्क मध ुसे भर जातीं,
हसं मत्त होत ेपी पीकर मानसरोवर मधुशाला।।४३।
-
ई www.esahity.com
गदा सावळ्या द्राक्लतेतून मफदरा सरसर उतरतसे,
सूया-कमल कोमल कप्रलकांच ेपात्र, िुलांचा चषक असे,
चंचल लहरी बननू साकी माप्रर्क मधुने भरभरनी,
प्रपऊन होती धुंद हसंही मानसरोवर मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
प्रहम श्रेर्ी अंगूर लता-सी िैली, प्रहम जल ह ैहाला,
चंचल नफदयाँ साकी बनकर, भरकर लहरों का प्याला,
कोमल कूर-करों में अपने छलकाती प्रनप्रशफदन चलतीं,
पीकर खेत खड़े लहरात,े भारत पावन मधुशाला।।४४।
-
ई www.esahity.com
द्राक्वेली सम प्रहमपंक्तीची प्रहमजलासम मधुमफदरा,
चंचल सररता साकी होऊन, चषक भन नी लाटा वारा,
फकनार्यांवरी मदृलु करांनी फदनभर ओसंप्रडत क्रमती
प्रपऊन शेते उभी डोलती, भारत पावन मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
धीर सुतों के हृदय रक्त की आज बना रप्रक्तम हाला,
वीर सुतों के वर शीशों का हाथों में लेकर प्याला,
अप्रत उदार दानी साकी ह ैआज बनी भारतमाता,
स्वतंत्रता ह ैतृप्रषत काप्रलका बप्रलवेदी ह ैमधुशाला।।४५।
-
ई www.esahity.com
शूरपतुाचं्या हृदयातील रक्ताची लाल बने मफदरा
वीरपुताचं्या शीरकमल-दानाचा हाती चषक खरा,
अप्रतउदार दानशूर साकी आज जाहली भारतमा,
स्वतंत्रता ही तृप्रषत काप्रलका, बप्रलवेदी ह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
दतुकारा मप्रस्जद ने मुिको कहकर ह ैपीनेवाला,
ठुकराया ठाकुरद्वारे ने दखे हथेली पर प्याला,
कहा ँरठकाना प्रमलता जग में भला अभाग ेकाफिर को?
शरर्स्थल बनकर न मुि ेयफद अपना लेती मधुशाला।।४६।
-
ई www.esahity.com
प्रिडकारले मला मप्रशदीन े“अरे बेवडा” मज म्हटल,े
धुडकाप्रवले दवेळानेही हाती चषक जरा फदसले,
कुठे आसरा प्रमळेल जगती दभुाागी नाप्रस्तकाला?
बनूनी ना जर आश्रयआश्रम स्वीकारते मज मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
पप्रथक बना मैं घूम रहा ह,ँ सभी जगह प्रमलती हाला,
सभी जगह प्रमल जाता साकी, सभी जगह प्रमलता प्याला,
मुि ेठहरन ेका, ह ेप्रमत्रों, कष्ट नहीं कुछ भी होता,
प्रमल ेन मंफदर, प्रमल ेन मप्रस्जद, प्रमल जाती ह ैमधशुाला।।४७।
-
ई www.esahity.com
पप्रथक बनूनी मी भटकत आह,े प्रमळते मफदरा सवा स्थळी,
सवा स्थळी भेटे प्रिय साकी, प्रमळे चषक हा सवा स्थळी,
प्रनवाऱयास मज प्रमत्रांनो, कष्ट न काहीही पडती;
प्रमळो न मंफदर प्रमळो न मप्रस्जद प्रमळते खात्रीस मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
सजें न मप्रस्जद और नमाज़ी कहता ह ैअल्लाताला,
सजधजकर, पर, साकी आता, बन ठनकर, पीनेवाला,
शेख, कहा ँतुलना हो सकती मप्रस्जद की मफदरालय से
प्रचर प्रवधवा ह ैमप्रस्जद तेरी, सदा सुहाप्रगन मधुशाला।।४८।
-
ई www.esahity.com
मशीद सजे न, आप्रर् नमाजी, अल्ला ताला सांगतस,े
नटून थटून साकी येते अन् प्रपर्ारा थाटात बस,े
शेख कुठे तुलना होईल का मफदरालय अन मप्रशदीची,
प्रचर प्रवधवा ही मशीद तुिी, सौभाग्यवती मफदरालय!
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
बजी नफ़ीरी और नमाज़ी भूल गया अल्लाताला,
गाज प्रगरी, पर येयान सुरा में मि रहा पीनेवाला,
शेख, बुरा मत मानो इसको, साफ़ कह ँतो मप्रस्जद को
अभी युगों तक प्रसखलाएगी येयान लगाना मधुशाला!।४९।
-
ई www.esahity.com
शहनाईचा सूर ऐकता नमाजी प्रवसरे अल्लाला,
वीज पड,े तरी मि-सुरेतच, प्रपर्ारा येयानी िाला;
शेख, मनाला लावू नको ह ेस्पष्ट सांगतो, मप्रशदीला
युगयुगांती प्रशकवीतच राप्रहल, येयानधारर्ा मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
मुसलमान औ' प्रहन्द्द ूह ैदो, एक, मगर, उनका प्याला,
एक, मगर, उनका मफदरालय, एक, मगर, उनकी हाला,
दोनों रहते एक न जब तक मप्रस्जद मप्रन्द्दर में जाते,
बैर बढ़ात ेमप्रस्जद मप्रन्द्दर मेल कराती मधुशाला!।५०।
-
ई www.esahity.com
मुसलमान अन् तहद ूवेगळे, चषक दोहींचा एक अस,े
एकच त्यांचे मफदरालय अन, एकच त्यांचे मद्य अस े
दोघे होती एक न जोवर मशीद-मंफदरी ते जाती,
वैर वाढवी मशीद-मंफदर ऐक्य घडप्रवते, मफदरालय!
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
कोई भी हो शेख नमाज़ी या पंप्रडत जपता माला,
बैर भाव चाह ेप्रजतना हो मफदरा से रखनेवाला,
एक बार बस मधुशाला के आगे से होकर प्रनकले,
दखेू ँकैसे थाम न लेती दामन उसका मधुशाला!।५१।
-
ई www.esahity.com
कोर्ी असो तो शेख नमाजी, ब्राम्हर् माळा जपर्ारा,
वैरभाव मग असो फकतीही मफदरेवर तो जळर्ारा
एकदाच पर् मधुशालेच्या समोन न तो जर गेला,
पाह कसा मग धरत नसे पल्लव त्याचा मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
और रसों में स्वाद तभी तक, दरू जभी तक ह ैहाला,
इतरा लें सब पात्र न जब तक, आग ेआता ह ैप्याला,
कर लें पूजा शेख, पुजारी तब तक मप्रस्जद मप्रन्द्दर में
घूँघट का पट खोल न जब तक िाँक रही ह ैमधुशाला।।५२।
-
ई www.esahity.com
अन्द्य रसांना स्वाद तोवरी, जोवरी मफदरा दरू अस,े
गर्शवत सारी पात्रे जोवरी, चषक न पुढती येतो अस े
कररती पूजा शखे, पुजारी, तोवरी मशीद-मंफदरी
पदर सावन न बाजूस, जोवर डोकाव ेन मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
आज करे परहजे़ जगत, पर, कल पीनी होगी हाला,
आज करे इन्द्कार जगत पर कल पीना होगा प्याला,
होन ेदो पैदा मद का महमूद जगत में कोई, फिर
जहाँ अभी हैं मप्रन्द्दर मप्रस्जद वहाँ बनेगी मधुशाला।।५३।
-
ई www.esahity.com
आज ठेवते जग संयम, पर् कच्छपी लाप्रवल मग मफदरा,
आज कररत प्रधक्कार जगत पर् चषक उद्या लाप्रवल अधरा;
िकट होत िेषीत नशेचा जगात कोर्ी – बघत रहा,
आज प्रजथे ते मंफदर मशीद बनेल तेथे तेव्हा मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
यज्ञ अप्रि सी धधक रही ह ैमध ुकी भटठी की जवाला,
ऋप्रष सा येयान लगा बैठा ह ैहर मफदरा पीने वाला,
मुप्रन कन्द्याओं सी मधुघट ले फिरतीं साकीबालाए,ँ
फकसी तपोवन से क्या कम ह ैमेरी पावन मधुशाला।।५४।
-
ई www.esahity.com
यज्ञवेदीसम भडके अिी मद्याच्या भट्टीची जवाळा,
ऋषी -सम येयान लावूनी बसला तृप्रषत कोर्ी मफदरावाला
मुप्रनकन्द्या -सम मधुघट घेऊनी ठुमकत त्या साकी बाला,
तपोवनाहन कमी कुठेशी ह ेपावन मम मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
सोम सुरा पुरखे पीत ेथ,े हम कहते उसको हाला,
द्रोर्कलश प्रजसको कहत ेथ,े आज वही मधुघट आला,
वेफदवप्रहत यह रस्म न छोड़ो वेदों के ठेकेदारों,
युग युग से ह ैपुजती आई नई नहीं ह ैमधुशाला।।५५।
-
ई www.esahity.com
पूवाज सोमरसा आस्वाफदती आम्ही म्हर्तो त्या मफदरा,
द्रोर् कलश जया म्हर्त असत हा आज तोच मधुघट ओला.
वेदिथा प्रनर्शमत ना सोडा, वेदांच्या ठेकेदारांनो,
अनंत युगे पूजन चाल,े नवे नसे ह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
वही वान र्ी जो थी सागर मथकर प्रनकली अब हाला,
रंभा की संतान जगत में कहलाती 'साकीबाला',
दवे अदवे प्रजस ेले आए, संत महतं प्रमटा देंगे!
फकसमें फकतना दम खम, इसको खूब समिती मधुशाला।।५६।
-
ई www.esahity.com
तीच सुरा, जी होती सागरमंथनातूनी आलेली,
त्या रंभेच्या दपु्रहता जगती ‘साकीबाला’ िालेली;
सुर-असुर जया घेऊनी आले, संत महतं करतील नष्ट!
कुर्ात आह ेधैया फकती, ते उत्तम जार्े मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
कभी न सुन पड़ता, 'इसने, हा, छू दी मेरी हाला',
कभी न कोई कहता, 'उसने जूठा कर डाला प्याला',
सभी जाप्रत के लोग यहाँ पर साथ बैठकर पीते हैं,
सौ सुधारकों का करती ह ैकाम अकेले मधुशाला।।५७।
-
ई www.esahity.com
कधी न ऐकू येई, “हा बघ प्रशवला माझ्या मफदरेला”
कधी कुर्ी ना म्हर्े “चषक हा उष्टा यान ेमम केला”
सवा जातीचे लोक इथ ेमांडीला लावून मांडी पीती;
शंभर सुधारकाचंे करते काया एकटे मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
श्रम, संकट, संताप, सभी तुम भूला करते पी हाला,
सबक बड़ा तुम सीख चुके यफद सीखा रहना मतवाला,
व्यथा बने जाते हो प्रहरजन, तुम तो मधुजन ही अच्छे,
ठुकराते हैं मंफदरवाल,े पलक प्रबछाती मधुशाला।।५८।
-
ई www.esahity.com
कष्ट, प्रवपत्ती, क्रोध सवा त ूमफदरा प्रपऊप्रन प्रवसन नी जा
धडा घेतला हाच तू मोठा, घेत रहा तू धुंद मजा;
व्यथा न बना तुम्ही हो भजनी, तुम्ही अस ेमधूजनची बरे;
प्रिडकारती मंफदरवाले, करर सहषा स्वागत मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
एक तरह से सबका स्वागत करती ह ैसाकीबाला,
अज्ञ प्रवज्ञ में ह ैक्या अंतर हो जाने पर मतवाला,
रंक राव में भेद हआ ह ैकभी नहीं मफदरालय में,
साम्यवाद की िथम िचारक ह ैयह मेरी मधुशाला।।५९।
-
ई www.esahity.com
समदषृ्टीने स्वागत करते सवाांचे साकीबाला,
ज्ञानी, अज्ञानी िरक काय मद्याने तिगून गेला
रावा-रंकामयेये कधी ना भेदभाव करर मफदरालय
आद्य िचारक समाजवादी असचे माि े मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
बार बार मैंने आग ेबढ़ आज नहीं माँगी हाला,
समि न लेना इसस ेमुिको साधारर् पीन ेवाला,
हो तो लेन ेदो ऐ साकी दरू िथम संकोचों को,
मेरे ही स्वर से फिर सारी गूँज उठेगी मधुशाला।।६०।
-
ई www.esahity.com
पुन्द्हा-पुन्द्हा मी पुढे होऊप्रन आज न माप्रगतली मफदरा,
यावन न मज समजू नका की हा साधारर् प्रपर्ारा,
आधी लाज, संकोच प्रवतळू द ेमग मज घेऊ द ेसाकी,
स्वरात माझ्या धुंद होऊनी दमुदमुेल ह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
कल? कल पर प्रवश्वास फकया कब करता ह ैपीनेवाला
हो सकत ेकल कर जड़ प्रजनसे फिर फिर आज उठा प्याला,
आज हाथ में था, वह खोया, कल का कौन भरोसा ह,ै
कल की हो न मिुे मधुशाला काल कुरटल की मधुशाला।।६१।
-
ई www.esahity.com
उद्या? उद्या वर प्रवश्वास कधी करतो का तो प्रपर्ारा,
उद्या अचेतन होऊ शकतील म्हर्ून आज घे चषक करा,
आज हाती होते ते गेले, काय उद्याचा भरवसा
दगाबाज फ़सव्या काळाच,े नको उद्याचे मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
आज प्रमला अवसर, तब फिर क्यों मैं न छकँू जी-भर हाला
आज प्रमला मौका, तब फिर क्यों ढाल न लूँ जी-भर प्याला,
छेड़छाड़ अपने साकी से आज न क्यों जी-भर कर लूँ,
एक बार ही तो प्रमलनी ह ैजीवन की यह मधुशाला।।६२।
-
ई www.esahity.com
आज लाभली वेळ, अताशी, मद्य न का मनसोक्त प्रपऊ,
आज प्रमळाली सधंी मज मग का न चषक मनसोक्त भन ,
थट्टा मस्करी साकीशी मी आज न का मनसोक्त कन ,
एकदाच तर मज ह ेप्रमळते जीवन नामक मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
आज सजीव बना लो, िेयसी, अपन ेअधरों का प्याला,
भर लो, भर लो, भर लो इसमें, यौवन मधुरस की हाला,
और लगा मेरे होठों से भूल हटाना तुम जाओ,
अथक बनू मैं पीनेवाला, खुले िर्य की मधुशाला।।६३।
-
ई www.esahity.com
आज सचेतन कर, तू सखये, चषक आपलु्या अधरांचा,
भर-भन न घे यौवन मधुरस तारण्याच्या मफदरेचा
आप्रर् प्रभडव तू माझ्या ओटी भान नुरो दरू-सरण्याचे,
अश्रांत मी प्रपर्ारा होवो, मुक्त िर्यमय मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
सुमुखी तुम्हारा, सुन्द्दर मुख ही, मुिको कन्द्चन का प्याला
छलक रही ह ैप्रजसमें माप्रर्क न प मधुर मादक हाला,
मैं ही साकी बनता, मैं ही पीने वाला बनता ह ँ
जहाँ कहीं प्रमल बैठे हम तुम़ वहीं गयी हो मधुशाला।।६४।
-
ई www.esahity.com
लावण्यवती, सुंदर चेहरा कांचन चषकच मला खरा,
ओसंडत जयातून मार्के- कांती-मधु-मादक-मफदरा,
बनतो, साकी मीच, प्रपर्ाराही मीच असा होतो,
प्रजथे कुठेही बसलो मी-तू तेच बनावे मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
दो फदन ही मधु मुि ेप्रपलाकर ऊब उठी साकीबाला,
भरकर अब प्रखसका दतेी ह ैवह मेरे आग ेप्याला,
नाज़, अदा, अंदाजों से अब, हाय प्रपलाना दरू हआ,
अब तो कर दतेी ह ैकेवल फ़ज़ा - अदाई मधुशाला।।६५।
-
ई www.esahity.com
दोनच फदवस मज मधु पाजूनी साकीबाला उबगतस,े
आता तर आदळूनी दतेे चषक मजपुढे ती भरत,े
लप्रडकपर्े नखऱयाने आता, हाय पाजरे् दरूच हो,
आता तर कताव्य आपले पाळत असते मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
छोटे-से जीवन में फकतना प्यार करँ, पी लूँ हाला,
आने के ही साथ जगत में कहलाया 'जानेवाला',
स्वागत के ही साथ प्रवदा की होती दखेी तैयारी,
बंद लगी होन ेखुलत ेही मेरी जीवन-मधुशाला।।६६।
-
ई www.esahity.com
क्र्भंगुर जीवनात फकती मी िेम कन , प्रपवू मफदरा,
जगी िवेश करताच म्हर्प्रवला जातो मी हा ‘जार्ारा’
स्वागतसमयासह पप्रहली ती तयारी प्रनरोप दणे्याची,
उघडताच ह ेबंद लागले होऊ जीवन-मफदरालय!
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
क्या पीना, प्रनद्वान्द्द न जब तक ढाला प्यालों पर प्याला,
क्या जीना, प्रनतिंत न जब तक साथ रह ेसाकीबाला,
खोने का भय, हाय, लगा ह ैपान ेके सुख के पीछे,
प्रमलन ेका आनंद न दतेी प्रमलकर के भी मधुशाला।।६७।
-
ई www.esahity.com
प्यावे काय, प्रनद्वांद्व न जोवर प्याल्यावर प्याला भरला,
काय जगाव,े प्रनप्रिंत न जोवर बरोबर राह ेसाकीबाला,
गमावण्याचे भय, लागे ह,े िाप्तीच्या सौख्यामाग,े
िाप्तीचा आनंद न दतेे, िाप्त होऊनही मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
मुि ेप्रपलाने को लाए हो इतनी थोड़ी-सी हाला!
मुि ेफदखाने को लाए हो एक यही प्रछछला प्याला!
इतनी पी जीने से अच्छा सागर की ले प्यास मरँ,
तसधु-तृषा दी फकसने रचकर तबद-ुबराबर मधुशाला।।६८।
-
ई www.esahity.com
मला पाजण्यासाठी आर्ली इतकी थोडीशी मफदरा!
मला दाखवाया आर्ला उथळ एक हा चषक जरा!
इतकीशी प्रपऊनी जगण्यापरर सागर तृषेचे मरर् बरे;
तसधूतृषा बनप्रवली कुर्ी त्यावर तबदतूूल्यसे मफदरालय?
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
क्या कहता ह,ै रह न गई अब तेरे भाजन में हाला,
क्या कहता ह,ै अब न चलेगी मादक प्यालों की माला,
थोड़ी पीकर प्यास बढ़ी तो शेष नहीं कुछ पीने को,
प्यास बुिाने को बुलवाकर प्यास बढ़ाती मधुशाला।।६९।
-
ई www.esahity.com
काय सांगतो, आता नुरली मफदरा तुप्रिया रे पात्री,
काय सांगतो चालर्ार न चषकांच्या आता पंप्रक्त;
अल्प प्रपऊनी तृषा वाढली तर प्याया नुरले काही;
तृषा शमप्रवण्यासाठी बोलवून तषृा वाढवी मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
प्रलखी भाग्य में प्रजतनी बस उतनी ही पाएगा हाला,
प्रलखा भाग्य में जैसा बस वैसा ही पाएगा प्याला,
लाख पटक तू हाथ पाँव, पर इससे कब कुछ होन ेका,
प्रलखी भाग्य में जो तेरे बस वही प्रमलेगी मधुशाला।।७०।
-
ई www.esahity.com
असे ललाटी प्रलप्रहली प्रजतकी प्रततका मफदरा लाभ तुला,
असेल ललाटी जसा प्रलहीला तसाच चषकच प्रमळे तुला,
करी आकाश पाताळ एक, पर् ह्याने काही घडर्ार का,
असे ललाटी प्रलप्रहले तुप्रिया तेच प्रमळे तुज मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
कर ले, कर ले कंजूसी तू मुिको दनेे में हाला,
द ेल,े द ेले तू मिुको बस यह टूटा िूटा प्याला,
मैं तो सब्र इसी पर करता, तू पीछे पछताएगी,
जब न रहगँा मैं, तब मेरी याद करेगी मधुशाला।।७१।
-
ई www.esahity.com
कर, कर तू कंजूषपर्ा मजला मफदरा दणे्यामयेये,
घे द,े घे द ेमला िक्त तू तुटका-िुचका चषक सुधे;
मी संतोष मानतो यावर, पिंात्ताप हो उद्या तुला ;
नसने जेव्हा मी, तेव्हा मम, आठवर् करील मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
येयान मान का, अपमानों का छोड़ फदया जब पी हाला,
गौरव भूला, आया कर में जब से प्रमट्टी का प्याला,
साकी की अंदाज़ भरी प्रिड़की में क्या अपमान धरा,
दपु्रनया भर की ठोकर खाकर पाई मैंन ेमधुशाला।।७२।
-
ई www.esahity.com
मान पान अप्रभमान त्याप्रगला, मफदरा सेवीली मी जेव्हा,
नुरला गौरव, आला हाती चषक मातीचा धुंद जेव्हा,
नखर् याने प्रिडकारत साकी काय धरावा अपमान,
दपु्रनयाभरच्या ठेचा खाऊन प्रमळप्रवले मी मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
क्ीर्, क्ुद्र, क्र्भंगुर, दबुाल मानव प्रमटटी का प्याला,
भरी हई ह ैप्रजसके अंदर कटु-मधु जीवन की हाला,
मृत्यु बनी ह ैप्रनदाय साकी अपने शत-शत कर िैला,
काल िबल ह ैपीनेवाला, संसृप्रत ह ैयह मधुशाला।।७३।
-
ई www.esahity.com
क्ीर्, क्ुद्र, क्र्भंगुर दबुाळ मानव चषक मृप्रत्तकेचा
भरली आह ेअंतरी कडवी-गोड जीवनाची मफदरा
मृत्यू िाला प्रनदाय साकी बाह शकेडो पसरप्रवल,े
काळ िबळ आह ेप्रपर्ारा; संस्कृती ह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
प्याल ेसा गढ़ हमें फकसी ने भर दी जीवन की हाला,
नशा न भाया, ढाला हमन ेले लेकर मधु का प्याला,
जब जीवन का ददा उभरता उस ेदबात ेप्याल ेसे,
जगती के पहले साकी से जूि रही ह ैमधुशाला।।७४।
-
ई www.esahity.com
चषकासम घडवनू कुर्ी शरीरी जीवन मफदरा भरप्रवयली,
नशा न न चली, त्यातच आम्ही चषक वारर्ी ओप्रतयली,
दःुख जीवनाचे उसळतसे चषकाने त्या दडपत मी,
जगातील पप्रहल्या साकीशी िुंजत आह ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
अपने अंगूरों से तन में हमन ेभर ली ह ैहाला,
क्या कहत ेहो, शेख, नरक में हमें तपाएगी जवाला,
तब तो मफदरा खूब तखचेगी और प्रपएगा भी कोई,
हमें नरक की जवाला में भी दीख पड़गेी मधुशाला।।७५।
-
ई www.esahity.com
द्राक्ासम आपुल्या दहेातून भरभरली आम्ही मफदरा;
काय सांगता, शखे, नरकी तापवेल आम्हा जवाला,
आमच्यातुनी गळेल मफदरा अस ेप्रपर्ारा कुर्ीतरी,
नरकाच्या जवालेतही आमुच्या दषृ्टीस पड ेमफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
यम आएगा लेन ेजब, तब खूब चलूँगा पी हाला,
पीड़ा, संकट, कष्ट नरक के क्या समिेगा मतवाला,
कू्रर, कठोर, कुरटल, कुप्रवचारी, अन्द्यायी यमराजों के
डडंों की जब मार पड़गेी, आड़ करेगी मधुशाला।।७६।
-
ई www.esahity.com
यम येईल घेण्याला जेव्हा, चालू खूप मफदरा प्रपऊनी,
दःुख, संकटे, कष्ट नरकामय काही न कळप्रतल मदरमर्ी,
कू्रर, कठोर, कपटी, कुप्रवचारी अन्द्यायी यमराजाचं्या
सोट्ांचा होवो िहार मम रक्र्ास ये मफदरालय.
-
Madhushala harivanshrai Bachchan
E Sahity Pratishthan www.esahity.com
यफद इन अधरों स�