a · kurutma havası hızının kurumaya etkisini incelemek amacıyla, kurutma havasının 60 °c...

Tesisat Mühendisliği - Sayı 130 - Temmuz/Ağustos 2012 51

Makale

ÖZETBu çalışmada, kurutma havası hızının kurumaya etkisini incelemek amacıyla 4mm ve 6 mm dilim kalınlığındaki kivi örneklerine kurutma havasının 60 °Csıcaklığı ve %10 bağıl neminde 0.5, 1.0, 1.5 ve 2.0 m/s hızları için deneyleryapılmıştır. Kurutma havası hızı 0.5 m/s’den 1.0 m/s’ye yükseltildiğinde kurumasüresi yaklaşık yarı yarıya azalırken, kuruma hızı artmaktadır. Kurutma havasıhızının 1.0 m/s’ye kadar olan değerlerinde kuruma süresinin artan hız ile azal-dığı, 1.0 m/s’den daha büyük değerlerinde ise, kuruma süresinde önemli birdeğişimin olmadığı belirlenmiştir. Bu nedenle, yüksek hızlarda kurutma yapma-nın ekonomik olmadığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: Kurutma havası hızı, Kivi, Kurutma, Kuruma karakteristi-ği, Kuruma hızı, Konveksiyon kurutucu.

1. GİRİŞTarım ürünlerinin belirgin özelliklerinden biri, yılın belirli dönemle-rinde ürün elde edilmesidir. Bu dönemlerde yoğun olarak üretilenürünlerin genellikle çok azı kısa bir zaman içerisinde taze olaraktüketilebilir. Bu nedenle ürünlerin önemli bir bölümünün tüketiciyeulaşana kadar geçecek süre içinde depolanması gerekir. Meyve vesebzelerin içerdikleri yüksek orandaki su ve bazı organik maddeler,mikrobiyolojik ve kimyasal bozulmalara neden olmaktadır. Ürünle-rin hasat edildikten sonra, korunması ve depolanmasında büyüksorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu nedenle tüketim fazlası ürünlerinbozularak atılması engellenememektedir. Ülkemizde meyve ve sebzeüretiminin artmasıyla ürün özelliklerinin korunması ve kolaylıkladepolanabilmesi için çeşitli işlemler (konserve, dondurma, kurutmavb.) uygulanmaya başlanmıştır. Böylece hasat sonrası oluşan kalitekayıpları azaltılmakta ve insanların tüketimine yeterli miktarda veyüksek kalitede ürün sunulabilmektedir.

Kurutma, madde içerisindeki su veya sıvının uzaklaştırılması olaraktanımlanabilir. Kurutmada amaç, yaş ürünlerdeki serbest suyu uzak-

Abs tract:

In this work, effects of velocity of dry-ing air to drying kiwi fruit are investi-gated to experimentally to 4 mm and6 mm thickness for 60°C of air tem-perature, %10 of air relative humidity,0.5 m/s, 1.0 m/s, 1.5 m/s and 2.0m/s of air velocity. Drying air velocityrises from 0.5 to 1.0 m/s while reduc-ing drying time is about half and half,the drying rate increases. The valuesof drying air velocity up to 1.0 m/sdrying time decreased with increasingrate, values greater than 1.0 m/s, thedrying time was not significant changein. Therefore, it can be said is not eco-nomically feasible to do high-speeddrying.

Selçuk DARICISoner ŞEN

Key Words:

Drying air velocity, Kiwi, Drying,Drying characteristics, Drying rate,Convection dryer

Kivi Meyvesinin KurutulmasındaKurutma Havası Hızının KurumayaEtkisinin İncelenmesi

Selcuk Darici:Sablon 22.08.2012 15:03 Page 51

Makale

laştırarak ürünlerde meydana gelebilecek biyokim-yasal reaksiyonları ve mikroorganizmaların gelişme-sini durdurmak ve üreyemeyeceği bir orana indire-rek, gıda maddelerinin bozulmadan uzun süre dayan-malarını sağlamaktır. Doğal ortamdaki kurutmauygulamalarında kurumanın uzun sürmesi, ürününçevresel etkilere açık olması ve besin değerlerininazalması ürünlerde kalite ve ekonomik değer kaybı-na neden olmaktadır. Bu nedenle kurutma işlemininözel amaçlı yapay kurutucular ile yapılması, hemkuruma süresini kısaltmakta, hem de uzun raf ömrü-ne sahip daha kaliteli ve temiz ürün elde edilmesinisağlamaktadır.

Literatürde meyve ve sebzelerin kurutulması sırasın-da hava sıcaklığı, nem ve akış hızı gibi parametrele-rin ve kurutulan materyale ait özelliklerin kurumakarakteristiklerine etkilerinin incelendiği çalışmalarmevcuttur. (1–12). Doğantan ve Tuncer [1] kırmızı-biberin, Vagenas ve Marinos [2] kayısının, Kachruve Singh [3] yeşil fasulyenin, Madamba ve ark.[4]sarımsağın, Sarsavadia ve ark.[5] beyaz soğanınkuruma karakteristiğini kurutma havasının farklıkoşullarında incelemişlerdir. Maskan [6] kivi mey-vesinin sıcak hava ve mikrodalga ile kurutulmasıesnasındaki renk değişimini incelemiştir, Akpınar veBiçer [7], kabağın kuruma davranışını siklon tipi birkurutucuda deneysel olarak incelemişlerdir. Velic,Planinic, Tomas ve Bilic [8], tasarladıkları deney setiile konveksiyon tipi bir kurutucuda kurutma havasıhızının elmanın kurutulmasına etkisini araştırmışlar-dır. Kaya, Aydın ve Dinçer [9]; yaptıkları çalışmadakivi meyvesinin kuruma anındaki kütle ve ısı trans-ferini incelemişlerdir.

Bu çalışmada konveksiyon tipi bir kurutucuda,kurutma havasının farklı hızlarında kurutulan kivimeyvesinin kuruma davranışı incelenmiş ve sonuç-lar, nem içeriğinin zamanla değişimi ve kuruma hızı-nın nem içeriği ile değişimi şeklinde verilmiştir.

2. TEORİK ANALİZ2.1. Nem İçeriğiNem içeriği, ürün içerisinde bulunan bağlı nemin birölçüsüdür. Nem içeriği % yaş baz ve % kuru bazolmak üzere iki şekilde ifade edilmektedir.

% yaş baza göre nem içeriği: (1)

% kuru baza göre nem içeriği: (2)

Burada, M, ürün içerisindeki suyun kütlesini, Miseürünün kuru kütlesini ifade etmektedir. sk

2.2. Nem OranıÜrünün herhangi bir t anında sahip olduğu nem içeri-ğinin (Nt), başlangıç anındaki nem içeriğine (No)oranına “Nem oranı (MR)” denilmektedir. Nemoranı,

(3)

denklemi ile belirlenebilir.

2.3. Kuruma HızıKurutulan üründeki nem içeriğinin birim zamandakideğişimine “kuruma hızı” denilmektedir. Kurumahızı (4) denklemi ile hesaplanmaktadır.

(4)

Burada, N(t) t anındaki, N(t+Δt) ise t+Δt anındaki kurubaza göre nem içeriğini ifade etmektedir.

3. MATERYAL VE YÖNTEM3.1. Materyal

Deneylerde Kullanılan ÜrünDeneylerde latince adı “Actinidia chinensis” olan veTürkiye’de son yıllarda Artvin, Yalova, Adapazarı,Rize, Antalya civarında yetiştirilen kivi meyvesi kul-lanılmıştır. Kivinin yapısı Şekil 1’de görülmektedir.Kivi oldukça fazla potasyum, lif ve E vitamini içer-mektedir. A ve C vitaminleri ile potasyum açısındançok zengin bir meyve olan kivi, ayrıca kalsiyum,demir ve magnezyum gibi mineraller açısından dazengindir [10]. Besleyici değeri yüksek olan kivininbir tanesi ile günlük A ve C vitamini ihtiyacı karşıla-nabilmektedir.

52 Tesisat Mühendisliği - Sayı 130 - Temmuz/Ağustos 2012


Makale

Deney SetiKivi meyvesinin kuruma karakteristiklerini belirle-mek amacı ile Selçuk Üniversitesi MakinaMühendisliği Bölümünde laboratuar şartlarında ima-latı yapılan konveksiyon tipi bir kurutma deney setikullanılmıştır. Deney setinin görünümü Şekil 2’deverilmektedir. Deney seti taze hava girişi, hava şart-landırma ünitesi, kurutma kabini, çıkış havası iletaze havanın karıştırıldığı karışım ünitesi, otomatikkontrol ünitesi ve kanal bağlantılarından oluşmakta-dır. Deney seti ortamdan alınan havayı, kabinde iste-

nilen sıcaklık, hız ve bağıl nem değerlerine getirebi-lecek ve bu değerlerde sabit tutabilecek şekildetasarlanmıştır. Deney seti ile taze hava sıcaklıkları -5 °C / +100 °C, hava hızları 0 m/s - 5 m/s, bağıl nemi%2 ile %70 değerleri arasında istenilen ölçüde şart-landırılmakta ve kabin içindeki ürüne üflenmektedir.

Ölçme Cihazları Ve Otomatik Kontrol SistemiSistemde dolaşan kurutma havasının sıcaklık, hız vebağıl nem değerlerini ölçmek için deney setinin bazınoktalarına ölçme elemanları yerleştirilmiştir. Ölçülendeğerler kontrol paneli aracılığı ile bir ekrandan takipedilmekte ve istenilen zaman aralıklarında kaydedil-mektedir. Deney seti üzerinde ölçme elemanlarınınyerleştirildiği bölgeler Şekil 3’de görülmektedir.

Deney setinin 1 noktasında sisteme giren taze hava-nın sıcaklık, hız ve bağıl nemi; 2 noktasında kabin-den çıkan havanın hızı; 3 noktasında karışım havası-nın sıcaklığı ve bağıl nemi; 4 noktasında havanınsoğutucu çıkışındaki sıcaklığı; 5 noktasında havanınkabin girişindeki sıcaklığı, hızı ve bağıl nemi; 6 nok-tasında kabinde ürüne üflenen kurutma havasınınsıcaklığı ve bağıl nemi; 7 noktasında ise egzoz hava-sının sıcaklığı ve bağıl nemi ölçülmektedir.


Şekil 1. Deneylerde Kullanılan Kivi

Şekil 3. Ölçme Elemanlarının Deney Seti Üzerinde Yerleşimi

Şekil 2. Kurutma Deney Seti


Makale

Deney Setinin HassasiyetiDeneyler esnasında kabin içerisinde sıcaklık, hız vebağıl nem değerlerinin ölçme hassasiyeti bazı tipikdeğerler için deneyler yapılarak belirlenmiştir.Yapılan bu deneylerde sıcaklık, hız ve bağıl nemdeğerlerinin zamanla değişimi sırası ile Şekil 4,Şekil 5 ve Şekil 6’da verilmiştir.

Tüm deneylerde ürünlerin üzerine üflenen kurutmahavasının sıcaklığı ± 0.33 °C, hızı ± 0.26 m/s, bağılnem değeri ise ± 0.54 hassasiyetinde ölçülmüştür.Ürüne üflenen havanın istenilen sıcaklık, hız vebağıl nem değerlerinin belirtilen hassasiyetlerde sağ-lanması; deney setinin, hava akış düzeninin, ısı yalı-tımının, sızdırmazlığın ve otomatik kontrol sistemi-nin sağlıklı çalıştığını göstermektedir.

3.2. YöntemKurutulacak Kivi Örneklerinin HazırlanmasıDeneylerde kullanılacak kiviler satın alındıktansonra en az 24 saat boyunca + 4 °C’deki buzdolabın-da saklanmıştır. Daha sonra buzdolabından alınanmeyveler ortam sıcaklığına gelene kadar yaklaşık 2saat boyunca laboratuarda bekletilmiş ve ortamla ısıldengeye gelmeleri sağlanmıştır. Böylece her deney-den önce kivi örnekleri için aynı başlangıç şartlarıgerçekleştirilmiştir. Kiviler özel bir mekanik kesiciile soyulmuş, daha sonra 4 mm ve 6 mm kalınlıkla-rında dilimlenerek tepsilere dizilmiştir. Şekil 7’dedeney örneklerinin kurutulmadan önceki ve sonrakigörünümleri verilmiştir.

İlk Nemin BelirlenmesiDeney örneklerinden alınan yaklaşık 20 gr ağırlığın-daki kivi dilimleri nem tayin cihazına konularak 105°C sıcaklıkta kurutulmuştur [11, 13, 14]. Kurutmaişlemi boyunca üründeki ağırlık değişimleri bir saatara ile kaydedilmiştir. Son iki ölçüm arasındaki fark% 0.05 oluncaya kadar kurutma yapılmıştır.Kurutma işlemi üç kez tekrar edilmiş ve ürünlerin ilknem değerleri belirlenerek ortalaması alınmıştır.Deneylerin her biri yaklaşık 47 saat sürmüş ve yapı-lan ölçümler sonunda kivi meyvesinin ilk nemi yaşbazda % 86.25, kuru bazda 6.273 grsu / grkm olarakbelirlenmiştir.

Deneylerin YapılışıKivinin kurutulmasında kurutma havası hızınınkurumaya etkisinin incelendiği deneyler, 60 °Csıcaklıkta ve %10 bağıl nemdeki havanın 0.5, 1.0,1.5 ve 2.0 m/s hızları için yapılmıştır. Alt ve üst tep-silerde, 4 mm ile 6 mm dilim kalınlığı için deneyleryapılmıştır. Böylece alt ve üst tepsi kullanımının ve


Şekil 4. Kurutma Havası Sıcaklığının Zamanla Değişimi

Şekil 5. Kurutma Havası Hızının Zamanla Değişimi

Şekil 6. Kurutma Havası Bağıl Neminin Zamanla Değişimi


Makale

dilim kalınlığının kurumaya etkileri de araştırılmış-tır. Sistemin, istenilen kurutma havası özelliklerinisağladığı ve sürekli rejime ulaştığı görüldükten sonratepsilerin boş ağırlıkları ölçülmüştür. Hazırlanandeney örnekleri alt ve üst tepsilere yerleştirilerekbaşlangıç ağırlıkları ölçülmüş ve kurutma kabininde-ki çekmecelere yerleştirilerek deneylere başlanmış-tır. Ağırlık ölçümleri 15 dakikada bir yapılmıştır.Tepsiler hızlı ve itinalı bir şekilde kabinden çıkarıla-rak tartılmış ve yerine konulmuştur. Ürünlerin tartı-mı için kabin dışına alındıkları ve yerlerine konul-dukları esnada özelliklerinin bozulmaması için, tar-tım işlemi her iki tepsi için toplam 15 saniyedetamamlanmıştır. Her bir deney üç kez tekrar edilmişve ölçülen değerlerin ortalaması alınmıştır [12].

4. DENEY SONUÇLARI VE TARTIŞMAKurutma havası hızının kurumaya etkisini incelemekamacıyla, kurutma havasının 60 °C sıcaklığı ve %10

bağıl neminde 0.5 m/s, 1.0 m/s, 1.5 m/s ve 2.0 m/shızlar için deneyler yapılmıştır. Deneylerden eldeedilen sonuçlar, 4mm dilim kalınlığı ile alt-üst tepsiiçin Şekil 9 ve Şekil 10’da, 6 mm dilim kalınlığı vealt-üst tepsi için Şekil 11 ve Şekil 12’de verilmiştir[12].

Şekil 9 incelenirse, alt tepsi için 4 mm dilim kalınlı-ğı ve 0.5 m/s kurutma havası hızında kuruma süresi300 dakika iken, 1.0 m/s için 170 dakika, 1.5 m/siçin 150 dakika ve 2.0 m/s için ise 130 dakika olmak-tadır. Buradan, kurutma havası hızının belirli birdeğere kadar kurumayı kontrol ettiği, sonrasında isehızın artmasının kuruma süresini pek etkilemediğigörülmektedir. Diğer grafiklerde de alt ve üst tepsiiçin benzer sonuçlar görülmektedir [12].

Şekil 13–16’da kurutma havası hızının kurumaya


Şekil 7. Deney Örneklerinin Kurutulmadan Önceki ve Sonraki Görünümü

Şekil 8. Nem Tayini Yapılmış Kivi Örneklerinin Görünümü

Şekil 9. Nem İçeriğinin Zamanla Değişimi(Alt Tepsi, 4 mm Dilim Kalınlığı)

Selcuk Darici:Sablon 22.08.2012 15:03 5

Makale

etkisi yaş bazda % nem içeriği (%Nyb) cinsinden veril-miştir. Bu şekiller incelendiğinde, dilim kalınlığındakiartışın ürün içerisindeki nem hareketini zorlaştırdığısonucuna varılmaktadır. Ürün içerisindeki nem trans-

fer hızındaki azalma nedeniyle, kurutma havası hızınınkurumaya etkisi de azaltmaktadır. Ayrıca şekillerden,alt tepsideki ürünlerin hava akışını az da olsa engelle-diği ve bu nedenle üst tepsideki kuruma süresinin birmiktar arttığı görülmektedir [12].


Şekil 10. Nem İçeriğinin Zamanla Değişimi(Üst Tepsi, 4 mm Dilim Kalınlığı)

Şekil 11. Nem İçeriğinin Zamanla Değişimi(Alt Tepsi, 6 mm Dilim Kalınlığı)

Şekil 12. Nem İçeriğinin Zamanla Değişimi(Üst Tepsi, 6 mm Dilim Kalınlığı)

Şekil 13. Nem İçeriğinin (%Nyb) Zamanla Değişimi

(Alt Tepsi, 4 mm Dilim Kalınlığı)


(Üst Tepsi, 4 mm Dilim Kalınlığı)


(Alt Tepsi, 6 mm Dilim Kalınlığı)


Makale

Farklı kurutma havası hızlarındaki kuruma hızınınnem içeriği ile değişimi Şekil 17-20’de verilmekte-dir. Şekil 17’de 0.5 m/s kurutma havası hızı ve 4 mmdilim kalınlığı için yapılan deneyde 6.273 grsu / grkm

nem içeriğine karşılık kuruma hızı 0.078 grsu/ grkm

dk iken, 0.568 grsu / grkm nem içeriği için kurumahızı 0.008 grsu / grkm dk olmaktadır. Benzer şekilde1.0 m/s hava hızı için 6.273 grsu / grkm nem içeriğin-de kuruma hızı 0.103 grsu / grkm dk, 0.563 grsu / grkm

nem içeriğinde ise 0.009 grsu / grkm dk olarak eldeedilmektedir. Diğer şekiller incelendiğinde de, ürüniçerisinde bulunan nemin (suyun) azalması ile ürüniçerisindeki difüzyonunun azaldığı, dolayısı ile ürünyüzeyine nem transferinin zorlaştığı, kurutma havasıhızı daha fazla artsa bile, ürün yüzeyine olan nemtransferi yavaşladığından, kuruma hızında kaydadeğer bir artışın olmadığı anlaşılmaktadır [12].

SONUÇBu çalışmada, kivi meyvesinin kurutulması deneyle-rinde kurutma havası hızının ve bazı parametrelerinkuruma üzerine etkileri incelenmiştir. Kurutmahavasının 0,5 m/s, 1,0 m/s, 1,5 m/s ve 2,0 m/s hızla-


Şekil 16. Nem İçeriğinin (%Nyb) Zamanla Değişimi (Üst

Tepsi, 6 mm Dilim Kalınlığı)

Şekil 17. Kuruma Hızının Nem İçeriği ile Değişimi(Alt Tepsi, 4 mm Dilim Kalınlığı)

Şekil 18. Kuruma Hızının Nem İçeriği ile Değişimi(Üst Tepsi, 4 mm Dilim Kalınlığı)

Şekil 19. Kuruma Hızının Nem İçeriği ile Değişimi(Alt Tepsi, 6 mm Dilim Kalınlığı)

Şekil 20. Kuruma Hızının Nem İçeriği ile Değişimi (ÜstTepsi, 6 mm Dilim Kalınlığı)


Makale

rı için deneyler yapılmıştır. Kurutma havası hızı 0.5m/s’den 1.0 m/s’ye çıkarıldığında ürünün kurumasüresi % 50 azalmıştır. 1.0 m/s’nin üzerindeki havahızı değerleri için ise ürün içerisinde bulunan nemin(suyun) azalması ile ürün içerisindeki difüzyonununazaldığı dolayısı ile ürün yüzeyine nem transferininzorlaştığı, kuruma havası hızı artsa dahi, yüzeye nemtransferi yavaşladığından kuruma hızında kaydadeğer bir artışın olmadığı görülmektedir. Bu nedenlehava hızını 1.0 m/s’den daha büyük değerlere yük-seltmek, kuruma süresini etkilememekte ve kuruma-yı hızlandırıcı bir katkı sağlamamaktadır.

Tüm parametreler için yapılan deneylerde şartlandı-rılmış hava ile ilk temas eden alt tepsideki kurumahızının daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

SİMGELERDR Kuruma hızı (grsu / grkm dk)Mk Ürün içerisindeki kuru madde kütlesi (gr)Ms Ürün içerisindeki suyun kütlesi (gr)Mo Başlangıç kütlesi (gr)MR Nem oranı (grsu / grkm)No Ürünün ilk nem içeriği (grsu / grkm)Nt Ürünün t anındaki nem içeriği (grsu / grkm)Nt+Δt Ürünü t+Δt anındaki nem içeriği (grsu / grkm)Nkb Kuru baza göre nem içeriği (% veya grsu / grkm)Nyb Yaş baza göre nem içeriği (%)t Zaman (dk)

KAYNAKLAR[1] DOĞANTAN, Z.S., TUNCER, K., “Kahraman-

maraş Kırmızı Biberinin Fiziksel ve KimyasalÖzellikleri Saptanarak Doğal Koşullarda vePlastik Örtü Altı Güneş ToplayıcılarıylaKurutulması Üzerine Bir Araştırma”, Ç.Ü. Fenve Mühendislik Fakültesi Dergisi, 1-18, Adana,1988.

[2] VAGENAS, G., MARİNOS–KOURİS, D.,“Drying Kinetics of Apricots”, DryingTechnology, 9, 735 – 752, 1991.

[3] KACHRU, R., SİNGH, K., “Drying Charac-teristics of Pretreated Gren Gram (PhaseolusAureus) Drying”, Proceding of the 9thInternational Drying Symposium, Vol. B, 1093-1104, 1994.

[4] MADAMBA, P.S., DRISCOLL, R.H., BUCK-LE, K.A., “The Thin–Layer DryingCharacteristics of Garlic Slices”, Journal ofFood Engineering, 29, 75 – 97, 1996.

[5] SARSAVADIA, P.N., SAWHNEY, R.L., PAN-GAVHANE, D.R., SINGH, S.P., “DryingBehaviour of Brined Onion Slices”, Journal ofFood Engineering, 40, 219-226, 1999.

[6] MASKAN, M., “Kinetics of Colour Change ofKiwi Fruits During Hot Air and MicrowaveDrying”, Journal of Food Engineering, 48, 169-175, 2001.

[7] AKPINAR, E.K., BİÇER Y., “Siklon Tipi BirKurutucuda Kabağın Kuruma Davranışınınİncelenmesi”, G. Ü. Fen Bilimleri Dergisi, 16,159-169, 2003.

[8] VELIC, D., PLANINIC, M., TOMAS, S., BILIC,M., “Influence of Airflow Velocity on Kineticsof Convection Apple Drying”, Journal of FoodEngineering, 64, 97–102, 2004.

[9] KAYA, A., AYDIN, O., DİNCER, İ., “Expe-rimental and Numerical Investigation of Heatand Mass Transfer During Drying of HaywardKiwi Fruits (Actinidia Deliciosa Planch)”,Journal of Food Engineering, 88, 323–330,2008.

[10] SALUNKHE, D.K., BOLIN, H.R., REDDY,N.R., “Storage, Processing, and NutritionalQuality of Fruits and Vegetables”, Vol. 2.,Boca Raton, FL: CRC Press, 1991.

[11] YAĞCIOGLU, A., “Tarım Ürünleri KurutmaTekniği”, Ege Üniversitesi Ziraat FakültesiYayınları, No: 536, İzmir, 1999.

[12] ŞEN, S., “Tarım Ürünlerinin Kuruma Karak-teristiklerinin Belirlenmesi”, Yüksek LisansTezi, Selçuk Üniversitesi Fen BilimleriEnstitüsü, Konya, 2010.

[13] AOAC, “Official Methods of Analysis of TheAssociation of Official Analytical Chemists”,14th Ed., Arlington: Virginia, USA, 1984.

[14] OCHOA, M.R., KESSELER, A.G., PIRONE,B.N., MARQUEZ, C.A., DE MICHELIS, A.,“Shrinkage During Convective Drying ofWhole Rose Hip (Rosa Rubiginosa L.) Fruits”,Lebensmittel–Wissenschaft und Technologie,35, 400–406, 2002.



a · kurutma havası hızının kurumaya etkisini incelemek amacıyla, kurutma havasının 60 °c...

Documents