83968875 yeralti komur madenlerinde guvenlik ve saglik

8/2/2019 83968875 Yeralti Komur Madenlerinde Guvenlik Ve Saglik

1/365

Yeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk


2/365


3/365

ILO uygulama klavuzu

eviren: Handan Uysal Sabr

Uluslararas alma Ofsi Ankara

Yeralt kmr madenlerindegvenlik ve salk


4/365

Copyright Uluslararas alma Osi 2011

Birinci Bask 2011

Uluslararas alma Osi yaynlar, Uluslararas Yayn Hakk Szlemesinin 2 numaralProtokol uyarnca yayn hakkna sahiptir. Kaynak belirtme kouluyla, izin alnmakszn buyaynlardan ksa alntlar yaplabilir. oaltma ve eviri haklarn almak iin; ILO Publications(Rights and Permissions), International Labour Ofce, CH 1211 Cenevre 22, Switzerland,veya elektronik posta yoluyla: [email protected]. adreslerine bavuruda bulunulmaldr. Bu trbavurular Uluslararas alma Osi memnuniyetle karlar.

Birlemi Milletler uygulamalaryla uyumlu olarak ILO yaynlarnda kullanlan bilgilerinsunu tarz, Uluslararas alma Osinin hibir ekilde, bir lkenin sahas veya blgesi ya dayetkililerinin yasal statleri veya snrlarnn tahdidine ilikin gr bildirmesini ihsas etmez.

mzal makaleler, almalar ve dier katklarda ifade edilen kirlerin sorumluluu sadeceyazara aittir ve yaynlar orada ifade edilen kirlerin Uluslararas alma Osi tarafndan tasdikedildiini ifade etmez.

Firmalar, ticari rnler ve srelerin isim olarak referans gsterilmesi, Uluslararas almaOsinin onlar onaylad anlamn tamayaca gibi, belirli bir rma, rn veya srecin ismen

gememesi de onaylanmama iareti deildir.

ILO yaynlar, byk kitaplardan, ILOnun bir ok lkede bulunan yerel oslerinden veyadoruca ILO Publications, International Labour Ofce, CH-1211 Cenevre 22, Switzerlandadresinden temin edilebilir. Yeni yaynlarn katalog veya listeleri cretsiz olarak yukardakiadresten veya elektronik posta ile [email protected] adresinden temin edilebilir.Web sitemiziziyaret ediniz: www.ilo.org/publications.

Trkiyede baslmtr.

ILOYeralt kmr madenlerinde gvenlik ve salk. ILO Uygulama KlavuzuAnkara, Uluslararas alma Osi, 2011

ILO Uygulama Klavuzu/ i gvenlii/ i sal / kmr madencilii/ yeraltnda alma.13.04.2

ISBN 978-92-2-820162-8 (print)ISBN 978-92-2-820163-5 (web pdf)

Ayn zamanda, ngilizce: Safety and Health in Underground Coalmines (ISBN 978-92-2-120162-5), Cenevre, 2009, Franszca: La scurit et la sant dans les mines de charbonsouterraines (ISBN 978-92-2-220162-4), Cenevre, 2009, ve spanyolca: La seguridaden las minas de carbn subterrneas (ISBN 978-92-2-320162-3), Cenevre, 2009, adlaraltnda da yaynlanmtr.

ILO Yayn Kataloglar Verileri


5/365

V

nsz

Bu yeni ILO Uygulama Klavuzu hkmetler, iverenler veiiler iin yeralt kmr madenlerine zel tehlikeleri irdelemekzere - ILO belgelerine ve endstrinin en iyi yerleik uygulamalarnadayanan - kresel olarak uygulanabilir kurallar ierir. Klavuz yasalolarak balayc olmad gibi ulusal yasa ve ynetmeliklerin yerinialmay veya ILO belgelerinin alanlara getirdii temel ilke ve haklaretkilemeyi amalamakta olmayp, bir dizi pratik kurallar niteliindedir.

Klavuz, 8-13 Mays 2006 tarihlerinde Cenevrede yaplan, KmrMadenlerinde Gvenlik ve Salk Uzmanlar Toplantsnda oybirliiylekabul edilerek, 1985te kabul edilen nceki klavuzun yerini almtr.

Tm katlmclarn arasndaki ibirlii ruhu, yer alt kmrmadenciliinin her alannda alanlar iin yararl olacak yeni, kapsamlve pratik bir klavuz zerinde kir birlii gelitirilmesi iin ortamhazrlamtr.

ILO Ynetim Kurulu 297. Oturumunda (Kasm 2006) klavuzunbasmna onay vermitir.

Klavuza ve uygulamaya ilikin grler, daha fazla bilgi veyayardm iin yaplacak talepler memnuniyetle karlanr ve aadakiadrese iletilebilir:

The DirectorSectoral Activities Branch

International Labour Ofce4 route des MorillonsCH-1211 Geneva 22

Switzerland


6/365


7/365

VII

Katlmclarn listesi

Toplant hkmet, iveren ve ii temsilcileri olarak her bir gruptan23 uzmann katlmyla gereklemitir.

BakanMay Hermanus, Profesr, Madencilikte ve Sanayide srdrlebilirlik

Merkezi, Witwatersrand niversitesi, Johannesburg(Gney Afrika)

Hkmetler tarafndan atanan uzmanlar

Brian John Lyne, Kmr Madenleri Ba Mfettii, Doal KaynaklarMaden ve Su Blm, Brisbane (Avustralya)

Wang Sufeng, Mdr, Kmr Madenleri Gvenlii daresi, almave Sosyal Gvenlik Bakanl, Beijing (in)

Dr. Ulrich Kullmann, Madencilik Mevzuat ve Madenlerde GvenlikBlm Bakan, Ekonomi veTeknoloji Federal Bakanl, Bonn(Almanya)

Deepak Gupta, Genel Mdr Yardmcs, Maden Genel Mdrl,Hirapur Dhanbad (Hindistan)

Walter Menzel, Mdr Yardmcs, Tychy Blge Madencilik Osi,Devlet Madencilik Kurumu, Katowice (Polonya)

Konstantin Todradze, Maden Mhendisi, Salk ve Gvenlik Uzman,

Salk ve Sosyal Kalknma Bakanl, Moskova (Rusya)Mthokozisi Zondi, Maden Mfettileri Bakan Yardmcs, Mineral ve

Enerji Blm, Witbank (Gney Afrika)

DanmanDavid Msiza, Ba Mfetti, Mineraller ve Enerji Blm, Witbank

(Gney Afrika)


8/365

VIII

John F. Langton, Kmr Madenleri Gvenlii ve Sal MdrYardmcs, Maden Gvenlii ve Sal daresi, alma Dairesi,Arlington (ABD)

DanmanJohn Chamberlin, alma Ataesi, ABDnin Cenevre Daimi

Misyonu

verenler tarafndan atanan uzmanlarRoderick Munro Gordon, Genel Mdr, Salk, Gvenlik ve evre,

Rio Tinto Kmr Avustralya, Brisbane (Avustralya)

Harald Kihl, Blm Bakan Yardmcs, Gvenlii ve evre ilelikileri, RAG Aktiengesellschaft, Essen (Almanya)

Marcus Orong Lamawuran, Gvenlik Mdr, Pt. ArutminEndonezya, Cakarta (Endonezya)

DanmanMuliawan Margadana, Stratejik likiler ve nsan Kaynaklar

Mdr, Cakarta (Endonezya)

Micheal Peelish, Kdemli Bakan Yardmcs, Gvenlik ve nsanKaynaklar, Kmr Kurulu irketi, Linthicum Heights, MD(ABD)

Mark Pizey, Ulusal Salk Gvenlik ve evre Mdr, Kat EnerjiYeni Zelanda, Addington, Christchurch (Yeni Zelanda)

Gilberto Snchez, Bakan, Cmera Minera de Venezuela (CAMIVEN),Caracas (Venezuela Bolivar Cumhuriyeti)

Greogory Trivett, Risk Mdr, Sasol Madencilik Ltd. Secunda(Gney Afrika)

Carlos Alberto Uribe Meji, Mdr, Cmara Asomineros, Asociacin



9/365

IX

Necional de Empresarios de Colombia (ANDI), Medelln(Kolombiya)

iler tarafndan atanan uzmanlarBrendan Barry, Cheadle Thompson & Haysom A., Yohanesburg

(Gney Afrika)

Nrusingha Charan Jena, Asistan Sekreter INMF, Gvenlik Komitesiyesi INMF, Blge Sekreteri OCMS (INTUC) Talcher, OCMS(INTUC) Deulbera Branco Mahanadi Kmr Alanlar Ltd. Sekreteri,Angul Orissa (Hindistan)

Dieter Mantwill, Deutsche Steinkohle AG, BB S alma-, Salk-veevre koruma, Bottrop (Almanya)

DanmanHerbert Keller, IB BCE. HV Bochum, Bochum (Almanya)

Ivan Mokhnachuk, Bakan, Rusya Bamsz Kmr alanlarSendikas (ROSUGLEPROF), Moskova (Rusya Federasyonu)

DanmanVictor Myachin, Uluslararas Grevli, Rusya Bamsz Kmralanlar Sendikas (ROSUGLEPROF), Moskova(Rusya Federasyonu)

Dennis Bryan ODell, Ynetici, Sal ve Gvenlii Blm,Amerika Birleik Maden ileri (UMWA), Fairfax, VA (ABD)

DanmanDenniel J. Kane, Uluslararas Sayman Sekreteri, Amerika Birleik

Maden ileri, (UMWA), Fairfax, VA (ABD)

Sr Runo Ordez Alvarez, Sorumlu, Seguridad Minera, FedaracinMinerometalrgica de Comisiones Obreras (FM/CC.OO.), Madrid(spanya)

Katlmclarn listesi


10/365

X

Sr Edliberto Restrepo Caldera, Bakan, SINTRACARBON, Rio-hacha,La Guajira (Kolombiya)

Uluslararas Sivil Toplum Kurulular Temsilcileri

Uluslararas Serbest Ticaret KonfederasyonuRequel Gonzlez, Cenevre Osi Mdr Yardmcs, CenevreUluslararas Kimya, Enerji, Maden ve Genel iler Birlii FederasyonuReg Green, Sal, Gvenlii ve evre Grevlisi, BrkselUluslararas verenler Organizasyonu (IOE)

Barbara Perkins, Cointrin / Cenevre

ILO SekreteryasJohanna Walgrave, Sosyal Diyalog, Hukuku, daresi ve Sektrel

Faaliyetler BlmPaul Bailey, Sosyal Diyalog, Hukuku, daresi ve Sektrel

Faaliyetler BlmMartin Georg Hahn, Sosyal Diyalog, Hukuku, daresi ve Sektrel

Faaliyetler BlmNina Hughes, Resmi Dokmantasyon BlmChristine Bader, Sosyal Diyalog, Hukuku, daresi ve Sektrel

Faaliyetler BlmAnamaria Vere, Sosyal Diyalog, Hukuku, daresi ve Sektrel

Faaliyetler BlmJoseph A. Main, 10728 Post Oak Road, Spotsylvania, Virginia, ABD



11/365

XI

indekiler

nsz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Katlmclarn listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Szlk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Giri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1. Genel hkmler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.1. Tarihe...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.2. Amalar...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.3. Uygulama ve ama.. .. .. .. .. ... ... .. .. .. .. .. .. .. .1.4. Dier ILO belgelerine atar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Endstrinin zellikleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2.1. Yeralt kmr madencilii.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2.2. Mesleki tehlikeler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

I. KISIM ULUSAL EREVE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Genel grevler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3.1. birlii..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3.2. Yetkili merci.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..3.3. verenlerin sorumluluklar ve haklar. . . . . . . . . .3.4. ilerin haklar ve sorumluluklar.. . . . . . . . . . . . .3.5. Tedarikilerin, imalatlarn ve

planlamaclarn genel sorumluluklar.. . . . . . . . . .3.6. Yklenicilerin genel sorumluluklar

ve haklar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. gvenlii ve sal ynetim sistemleri; ile ilgilikazalar ve hastalklar, salk bozukluklarn vevakalar rapor etme, kaydetme ve bildirme; isal hizmetleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4.1. Giri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4.2. GS ynetim sistemleri. . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .4.3. le ilgili kazalarn ve hastalklarn, salk

bozukluklar ve vakalarn rapor edilmesi, kaydedilmesi ve bildirilmesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VVIIXXI

1

55689

101010

11

1313131619

21

21

232323

24


12/365

XII

4.4. sal hizmetleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

II. KISIM TEHLKE TANIMLAMA VE RSK ELE ALMAYNTEMLER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. nleme ve koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5.1. Endstriye zel gvenlik ve salk

tehlikeleri..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5.2. Tehlike tanmlama, risk deerlendirme

ve kontrol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

III. KISIM

GVENL YERALTI KMR MADENCLFAALYETLERYLE LGL HKMLER. . . . . . . . .

6. Genel ziksel, kimyasal, ergonomik ve gvenlikleilgili tehlikeler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6.1. Fiziksel tehlikeler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .6.2. Kimyasal tehlikeler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .6.3. Gvenlikle ilgili tehlikeler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6.4. Ergonomik tehlikeler. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .

7. Tutuabilir kmr tozu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..7.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..7.3. Patlamalar engelleme yntemleri. . . . . . . . . . . . . . .

8. Solunabilir toz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..8.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

8.3. Solunabilir tozun nlenmesi vebastrlmas... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8.4. Solunabilir toz rnei alma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8.5. zin verilebilen maksimum solunabilir toz

konsantrasyonlar.................................8.6. Toz respiratrlerinin temin edilmesi.. . . . . . . . . . .8.7. Tbbi gzetim.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .


25

27

29

29

30

35

3737495759

62626265

676767

6870

717273


13/365

XIII

9. Maden yangnlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..9.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..9.3. Genel hkmler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .9.4. Atee dayankl (yanmaz) yaplar. . . . . . . . . . . . . . .9.5. Yangnla mcadele ekipman. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9.6. Yanc malzemelerin depolanmas.. . . . . . . . . . . . .9.7. Kmrn kendiliinden yanmasna

kar nlemler.. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9.8. Yangn srasnda uygulanacak

yntemler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9.9. Mhrlenmi olan bir madenin veya madensahasnn yeniden iletmeye almas iinuygulanacak yntem.............................

10. Su, gaz ve dier malzeme patlamalar. . . . . . . . . . . . . . . . .10.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..10.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..10.3. Deniz veya dier su ktleleri altnda

almak... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10.4. Tuz yataklarnn bulunmas durumundaalnacak nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

11. Elektrik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..11.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..11.3. Elektrik sistemleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..11.4. Metan veya kmr tozu patlamalarna kar

alnacak ek nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

11.5. letme kurallar.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..11.6. Ek nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

12. Makine ve tehizat (ekipman). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

indekiler

74747576787881

81

82

84

868686

88

89

90909094

96

9798

9999


14/365

XIV

12.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..12.3. Yer altnda ayakta / arnda kullanlan

ekipmanlar ve srekli kaz ve kmr kesmemakineleri..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12.4. Makine koruyucular.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .12.5. Kazan veya buhar tesisleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12.6. Basnl hava ekipmanlar.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12.7. Vinler ve kaldrma ekipmanlar.. . . . . . . . . . . . . . . .

13. Patlayclar ve ateleme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

13.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..13.3. Patlayclarn ve detonatrlerindepolara nakli.. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13.4. Patlayclarn ve detonatrlerin datlmas,geri dn ve kayt edilmesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13.5. Vardiya srasnda patlayc maddelerinmuhafaza edilmesi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

13.6. Ateleme iin genel koullar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13.7. Atei aletleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

13.8. arj, sklama ve ateleme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13.9. Su infzyonu ile ateleme.. . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .13.10. Havaya frlayan paralardan korunma.. . . . . . . .13.11. Atelemeden sonra yaplmas

gerekenler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13.12. Patlamam delikler. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .13.13. Ateleme ile ilgili koullar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13.14. Tata srlen galeriler (Lamlar) iin zel

koullar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13.15. Ateleme srasnda ek olarak alnacaknlemler.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14. Yer stndeki binalar, dier yaplar ve yollar. . . . . . . .14.1. Tehlike tanmlama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..14.2. Tehlike kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..


99

102103104105106

110110

110112

113

115115116

116118118

119119120

121

121

124124124


15/365

XV

15. Srveyanlar ve planlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15.1. Yetkili bir maden mhendisinin / srveyann

grevlendirilmesi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .15.2. Yetkili maden mhendisinin / srveyann

grevleri..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15.3. Planlar: Genel bak.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..15.4. Hatal projeler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..15.5. Terk projeleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

16. Madencilik ilemlerine balama ve ara verme(tatil-i faaliyet karar). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16.1. Madencilik ilemlerine balama ve ara verme :Genel bak...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16.2. Duyurularn yaplmas. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .16.3. Kaytlar ve geri dnler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17. nsan ve malzeme nakli yaplan giri ve kyollar. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .17.1. Giri ve k yollarna ilikin koullar. . . . . . . . .17.2. Merdivenli klar.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

17.3. Kuyularda ve yrmeye elverili olmayanklarda vin sistemleri.. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .17.4. Klavuzlar (halat tutucular).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.5. Kuyu dibi toplama ukurlar.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.6. Tama kabinleri ve gvenli durdurma

dzenleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.7. Kuyu ana makaras ve halat makaralar. . . . . . . .17.8. Kafesler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.9. Ayrma vitesi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

17.10. Sspansiyon vitesi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .17.11. Vin halatlar (Kaldrma halatlar).. . . . . . . . . . . . .17.12. Kuyruk halat.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .17.13. Kuyular ve yrmeye elverili olmayan

klarda vin operatrnn grevleri.. . . . . . . . .17.14. Sinyal gereleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .17.15. Sinyal ilemleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

indekiler

131

131

131131133133

135

135136137

138138141

142147147

148148148149

150151153

154155156


16/365

XVI

17.16. nsan tama ilemleri. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . ..17.17. Otomatik asansrler. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . ..17.18. Kuyu ama, derinletirme veya ykseltme:

Genel bak.. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.19. Kuyu ama srasnda insan ve

malzeme nakli.. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.20. Kuyu ama.. ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.21. Kuyu amada kullanlan velman motorlar

veya vinler........................................17.22. Kuyu amada kullanlan sspansiyon dilisi. . .17.23. Kuyu amada sinyalizasyon donanm. . . . . . . . . .

17.24. Kuyu amada nakil ilemleri.. . . . . . . . . . . . . . . . . . .17.25. Kuyu amada patlayc kullanm.. . . . . . . . . . . . . .

18. Yollar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18.1. Yollarn gvenlii.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..18.2. Gei yollarnn ykseklii ve genilii.. . . . . . . .18.3. Maden yollarnn emniyetsiz ksmlarnn

kapatlmas veya mhrlenmesi................18.4. Eimli yollar ve iyerleri.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19. Nakil ve tama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.1. Nakliye kurallar.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .19.2. Nakliye sisteminin denetimi ve

bakm plan...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.3. Nakliye: genel nlemler. .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .19.4. Elle tama.. .. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.5. Mekanize tama: Genel kurallar. . . . . . . . . . . . . . .19.6. Troley lokomotie tama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19.7. Akl lokomotier ve ak ekipmanlar. . . . . . . . .19.8. Dizel tatlar, dizel lokomotier ve raysz

tama aralar....................................19.9. Basnl hava lokomotieri.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.10. Konveyrler.......................................19.11. Eimli yollarda tama.. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. .19.12. Arnda tama.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .


157158

158

160161

161162162

162164

166166166

166167

168168

169169171172174

175

176180180183184


17/365

XVII

19.13. Yollardan ve eimli yollardan insanlarngemesi ve tanmas: genel nlemler. . . . . . . . .

19.14. Yryerek ulam.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..19.15. Mekanik olarak yolcu tama. . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.16. nsan tayan konveyrler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19.17. Demiryollar......................................

20. Tavan ve duvar tahkimatlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20.1. yerlerinin gvenliini salama grevi. . . . . . .20.2. Tahkimat projesi ve kurallar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20.3. Tahkimatn kurulmas. .. . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . ..

20.4. Yryen tahkimat / uzun ayak arn kapaklar:Genel hkmler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .20.5. Yryen tahkimatlarn kurulmas ve geri

ekilmesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20.6. st kapal baraka veya kabinler. . . . . . . . . . . . . . . .20.7. Tavandan veya yandan gk olmas

durumunda alnacak nlemler. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21. Havalandrma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21.1. Genel nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..21.2. Maden havalandrma projesi.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21.3. Madendeki hava deiiklikleri. . . . . . . . . . . . . . . . . .21.4. alma blgelerinin ve allan yerlerin

havalandrlmas..................................21.5. Maden havalandrma fanlar.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21.6. Takviye fan kontrol. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .21.7. Tali fan kontrol.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..21.8. Hava lm ve metan tayini. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21.9. Metan tehlikesi olan madenden veya madenksmlarndan insanlarn uzaklatrlmas vealnacak nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

21.10. Kmr, metan veya dier zararl gazlarn anipatlamalar..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21.11. Metan monitrleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

indekiler

185186188190192

194194195198

200

201202

202

204

204207209

210211212214216

221

224226


18/365

XVIII

21.12. Madenin tm olarak izlenmesi iin atmosferikizleme sistemleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

21.13. Metan drenaj.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

22. Madenci lambalar ve aydnlatma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22.1. Baret lambalar.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .22.2. Aleve duyarl gvenlik lambalar.. . . . . . . . . . . . . . .22.3. Yeraltnda aydnlatma ve klandrma.. . . . . . . .

23. Yeterlik, eitim ve retim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23.1. Genel hkmler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

23.2. Yneticilerde ve nezaretilerde arananzellikler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23.3. ilerde aranan zellikler, eitim ve

snama... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23.4. Yeralt kmr madenlerinde alan

yklenicilerde ve dierlerinde arananzellikler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24. Kiisel koruyucu ekipman. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24.1. Genel nlemler.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .24.2. Ba koruma.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .24.3. Yz ve gz koruma.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .24.4. El, kol, bacak ve ayaklarn korunmas. . . . . . . . . . . .24.5. Solunum sistemini koruyucu ekipmanlar. . . . . .24.6. itmenin korunmas.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .24.7. Dmelerden korunma. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .24.8. elbiseleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

25. Beklenmeyen ve acil durumlara hazrlkl olma vekurtarma. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .25.1. Genel bak.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .25.2. lk yardm ve tbbi bakm. . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . .25.3. Tahliye ve kurtarma.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

26. organizasyonu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


228230

234234234236

239239

243

244

245

246

246248249250250253254255

257257259265

272


19/365

XIX

26.1. Grev gvenlik analizi. .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . ..26.2. ak... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26.3. alma ekipleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..26.4. Yalnz alan iiler. .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .26.5. Madene giri izni.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .26.6. Genel grevler ve ynetimleri.. . . . . . . . . . . . . . . . . .

27. Gvenlik ve salk kurullar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27.1. Maden gvenlik ve salk kurullar.. . . . . . . . . . .27.2. l endstri kurullar.. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. .

28. zel koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28.1. Sosyal koruma.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .28.2. alma saatleri.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .28.3. Kibrit, sigara tr maddeler ve akmak

bulundurulmas ve yasaklanm maddelerinaranmas.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28.4. Alkol ve uyuturucu ile ilgili sorunlar. . . . . . . . . .28.5. HIV/ AIDS.. .. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29. Kiisel hijyen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29.1. Tesisler...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kaynaka. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .

Ekler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .I. i salnn gzetimi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .II. alma ortamnn gzetimi. . . .. . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. .III. gvenlii ve sal ynetim sistemi kurulmas. . . . . . .

IV. Zararl maddeler, scaklk, grlt ve vibrasyon iinmaruziyet snrlar.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Dizin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

indekiler

272273273273273273

276276276

278278278

279279280

282282

284

288288292295

313

320


20/365


21/365

XXI

Szlk

Bu uygulama klavuzunda, aada belirtilen terimler burada onlaraverilen anlamlar tarlar.

Aktif izleme: Tehlike tanmlama, risk deerlendirme ve uygun nleyicive koruyucu nlemlerin yan sra, GS ynetim sistemini uygulamak iinyaplan dzenlemelerin tanmlanan kriterlere uyup uymadn belirlemekiin yaplan srekli izleme.

AS: Atmosferik izleme sistemi. Arn gerisi: Arn ynnde

Arn ilerisi: Arna ters ynde.

Batma: Gk alanndaki bir ukurda olduu gibi, gevek birmalzemeye batmak veya onun tarafndan rtlmek. Batma genellikleboucu etki veya ezilmeyle hasara neden olur.

Boucu maddeler (Asfeksiyanlar): Vcudun kullanabilecei oksijenmiktarn azaltarak hasara sebep olan maddeler. Asfeksiyanlar kapal biralandaki havann yerini alarak veya vcudun oksijen absorblama veyatama yeteneine mdahale ederek etki gsterebilirler.

alma ortamnn gzetimi: ilerin saln etkileyebilecekevresel faktrlerin tanmlama ve deerlendirilmesini kapsayan geneltabirdir. Bu kapsamda; shhi ve mesleki hijyen koullarn, iilerin saliin risk oluturabilecek ilerin organizasyonundaki faktrler, genel veyakiisel koruyucu cihazlar, alanlarn zararl etkenlere maruziyeti vebunlar azaltacak veya ortadan kaldracak kontrol sistemleri deerlendirilir.ilerin sal asndan alma ortamnn izlenmesi; ergonomi, kaza vehastalklarn nlenmesi, iyerindeki mesleki hijyen, i organizasyonu ve iortamnda zikososyal etkenler gibi konulara odaklanabilir, ancak yalnzbunlarla snrl deildir.


22/365

XXII

Gk ve artk: Tavann gmesi amacyla madenin, kmrkartlarak terk edilen ksmlardr.

Gvenlik ve salk kurulu: ilerin gvenlik ve salk temsilcileri veiveren temsilcilerinin katlm ile oluturulan, ulusal yasa, ynetmelik veuygulamalara gre iyeri baznda grev yapan kurul.

ILO-OSH 2001: Uluslararas alma rgtnn, gvenlii vesal ynetim sistemleri rehberi, ILO-OSH 2001 (Cenevre, 2001).

GS ynetim sistemi: GS politikalarn ve amalarn oluturmak vebu amalara ulamak iin esas alnan, birbirleri ile iliki ve etkileimi olanunsurlar.

GS: gvenlii ve sal. kincil madencilik: Topuklarn maden iletme randmannabaklmakszn, tamamen veya ksmen kurtarld dnml (kastl olarakgeri ekilinen) madencilik ilemleri.

kazas: alma srasnda iyeri ii veya dnda olan ve ile ilgililmcl olan veya olmayan yaralanmalarla sonulanan olay.

mfettilii: ilerin alma srasnda korunmalar ve almakoullar ile ilgili yasal hkmlerin uygulanmasn salamak iin, ulusalyasa ve ynetmeliklere gre oluturulmu birim.

sal hizmetleri: Tesislerdeki iverenlere, iilere ve onlarntemsilcilerine;

(a) alma srasnda zik ve ruh sal asndan en uygun olan,gvenli ve salkl bir alma ortamnn oluturulmas ve srdrlmesiiin gerekenler;

(b) iilerin zik ve ruh sal durumuna gre, yaplan iinalanlarn yetenekleri ile uyumlu hale getirilmesihususlarnda esas olarak nleyici fonksiyonlar olan hizmetlerdir.



23/365

XXIII

i bulma osi: i temin eden veya bulan kurulu. i salnn izlenmesi: Herhangi bir anormal durumu fark etmekve tehis etmek zere iilerin salk durumlarn deerlendirmeyeynelik prosedrleri ve incelemeleri kapsayan bir deyimdir. ncelemesonular; bireylerin salk durumunu, iyerindeki genel salk durumunu,maruziyet altnda alan kiilerin saln korumak ve iyiletirmek iinkullanlmaldr. Sal deerlendirme yntemleri; tbbi muayene, biyolojikizlemeleri, radyolojik kontrollar, anketleri veya salk kaytlarnnincelenemesini ierebilir, ancak yalnz bunlarla snrl deildir.

i temsilcileri: 1971 tarih ve 135 sayl i TemsilcileriSzlemesine uygun olarak, ulusal yasa veya uygulamalara gre;

(a) ii sendikalar temsilcileri, bir baka ifadeyle; ii sendikalarveya bu sendikalarn yeleri tarafndan seilen ya da atanan temsilcilerveya

(b) seilmi temsilciler, bir baka ifadeyle; ulusal yasa veyaynetmeliklerin ya da toplu szlemelerin hkmlerine uygun olarak,iletmede alan iiler tarafndan serbeste seilen ve grevleri ilgili

lkede ii sendikalarnn zel yetkisi olarak kabul edilen faaliyetlerikapsamayan kiilerdir.

i: veren iin, srekli veya geici olarak i yapan kimse. iler ve temsilcileri: Bu uygulama klavuzunda iiler ve temsilcilerideyimi ile ifade edilmek istenilen; ii temsilcilerinin bulunmas durumunda,yeterli ii katlmn salamak zere onlarla grlmesi gerekliliidir.Baz durumlarda, btn iilerin ve ii temsilcilerinin katlmas uygunolabilir.

le ilgili hasar: kazasnn neden olduu yaralanma veya lm.le ilgili yaralanmalar, salk bozukluklar ve hastalklar: yerinde;

kimyasal, biyolojik, ziksel ve organizasyona bal etkenlere maruzkalmann salk zerinde oluturduu olumsuz etkiler.

Szlk


24/365

XXIV

veren: Bir madende bir veya daha fazla kii altran gerek veyatzel kii, bu balamda bu kii; operatr, esas yklenici, yklenici veyataaron olabilir.

yeri: ilerin, iverenin direkti dorultusunda ilerini yapmakzere bulunduklar veya gittikleri yer. yeri sabit bir nokta olmayabilir.

KKE: Kiisel koruyucu ekipman. Kaydetme (kayda geme): Ulusal yasa ve tzklerde belirtilen veiverenin;

(a) i kazalar ve meslek hastalklar;(b) tehlikeli durum ve olaylar

konularnda bilgileri korumasn salama yntemi.

Kontrol: Belirlenen kriterlerin ne dereceye kadar yerine getirildinisaptamak zere kant elde etmek ve bunlar objektif olarak deerlendirmekiin yaplan, sistematik, bamsz ve belgelenmi bir ilemdir. Kontrollar,iletme ii veya dndan, kontrol yaplan faaliyetle ilgisi olmayan, yetkili

kiiler tarafndan yaplr.

Kk madenler: Bu klavuzun amalad kapsamda kk madeniletmesi; az sayda ii altran, dk retim miktar ve kk sermayeyatrm olan veya yetkili merci tarafndan tanmland ekilde kabuledilen iletmelerdir.

Maruziyet snr: Salk zerinde grlebilecek zararl etkilerisnrlandrmak iin yetkili bir merci tarafndan belirlenen veya nerilenmaruziyet dzeyidir. Yetkili merci tarafndan kabul edilen terimlerlkeden lkeye deiir ve yasal kontrol dzeyleri, msade edilenazami konsantrasyonlar, izin verilebilen maruziyet snrlar, meslekimaruziyet snrlar ve eik snr deerleri olarak deiir.

Meslek hastal: Yaplan i dolays ile maruz kalnan tehlikelietkenlerin yol at hastalk.



25/365

XXV

MGBF: Malzeme gvenlik bilgi formu. Mhendislik kontrolleri: Maruziyeti azaltmak iin kapal sisteme alma,havalandrma ve iyeri planlamas gibi teknik nlemlerin kullanlmasdr.

Nezareti: Her i gn iin almalarn planlanmas, organizasyonuve kontrolnden sorumlu kii.

Olay: alma srasnda veya dnda olan, herhangi bir yaralanmayayol amayan tehlikeli durumlar.

Rapor tutma: ilerin; bir st amirlerine, nezaretilere, yetkililereveya baka bir kii veya makama, ulusal yasa ve ynetmeliklere vekuruluun uygulamalarna gre;

(a) i srasnda veya ile ilgili olarak meydana gelen herhangi bir ikazas veya yaralanma;

(b) meslek hastal olabilecek vakalar;(c) tehlikeli durum ve olaylar

hakknda bilgi vermelerini salamak zere iveren tarafndan belirlenen

yntem.

Reaktif (tepkisel) izleme: Kazalar, yaralanmalar, hastalklar, salkbozukluklar ve olaylarn grlmesi dolaysyla, GS ynetim sistemleridahil olmak zere, nleyici kontrol kriterlerindeki eksiklikleri vebaarszlklar tehis etme ve bu tr yetersizlikleri dzeltme sreci.

Risk: Zararl bir olayn meydana gelme olasl ile bu olayninsanlarda neden olduu hasar veya yaralanmann derecesinin birleimi.

Risk deerlendirmesi ve kontrol: Kontrol amacyla, tanmlananher tehlikeye bal olabilecek hastalk ve yaralanma riskinin dzeyinibelirlemek iin kullanlan sre. Btn riskler belirlenmeli ve riskinbelirlenen dzeyi temel alnarak kontrol ncelikleri tespit edilmelidir.Dikkate alnmas gereken yntemin tanm iin Ek Ie baknz.

Szlk


26/365

XXVI

Solunabilir (solunabilen) toz: Havada bulunan ve akcierlerde gazdeiiminin yapld blgeye ulaabilen toz.

Sosyal gvenlik: Toplumun bireylere ve ailelerine salk hizmetlerineulama ve zellikle; yallk, isizlik, hastalk, i gremezlik, i kazas,hamilelik veya geim salayann kayb durumlarnda salk hizmetlerindenyararlanma ve gelir gvencesi verme eklinde salad koruma.

Sosyal yardm: htiya sahibi kiilerin, temel ziki ve maddi refahntevik etmek zere tasarlanm sosyal abalar ve yasal yntemlerdir.

Tehlike: Hastalk veya yaralanmaya neden olabilecek durumlar. Tehlike tanmlamas: yerindeki tehlikeleri tanmlamak iin yaplansistematik ilemler. Dikkate alnmas gerekli yntemin tanm iin Ek III,blm 11e baknz.

Tehlikeli olay: Ulusal yasa ve ynetmeliklerle tanmland zere,alan kiilerde veya genel toplumda yaralanma ve hastalklara neden

olabilecek kolaylkla tanmlanabilen olaylar.

Yetkili (uzman) kii: Belirli bir iin yaplabilmesi iin uygun eitimi,ve yeterli bilgisi, deneyimi ve becerisi olan kii.

Yetkili merci: Yasa gcnde ynetmelik karma, hkm veya bakatalimatlar verme yetkisi olan; Bakanlk, Hkmet birimi veya baka birkamu otoritesidir. Kmr madeninde gvenlik ve salk iin ulusal politikave yntemlerin uygulanmas gibi zel faaliyetlere ilikin sorumluluklarasahip olan yetkili merciler, ulusal yasa ve ynetmeliklere gre tespitedilirler.

Ynetici: Madenin ynetimi ve teknik ilerinden yasal olarak sorumluolarak belirlenen yetkili bir kiidir. Bu kii, iverenin kendisi olabildii gibiveya iveren tarafndan grevlendirilen bir kii de olabilir.



27/365

XXVII

Yklenici: Ulusal yasa ve tzklere uygun olarak veya zerinde grbirliine varlan tanmlar, hususlar ve koullar uyarnca; iletmede iverenehizmet reten kii veya kurulular. Bu uygulama klavuzu iin yklenicilerifadesi; esas yklenicileri, taaronlar ve igc temin eden kurulularkapsar.

Zararl evresel faktrler: yerinde, iilerin veya dier kiileringvenlik ve salklarn, normal koullarda veya baz durumlarda, olumsuzynde etkileyecek faktrler.

Szlk


28/365


29/365

1

Giri

ILOYnetim Kurulunun Mart 2005deki 292. oturumunda alnankararauygunolarak,kmrmadenlerindegvenlikvesalkkonusundarevizeedilmibiruygulamaklavuzuhazrlamakvekabuletmekzere,8-13Mays2006tarihlerindeCenevredeKmrMadenlerindeGvenlikveSalkUzmanlarToplantsyaplmtr.Toplant,YnetimKurulununHkmetlerle grlerek seilen 8, verenler grubu ile grlerekseilen8veilergrubuilegrlerekseilen8uzmannnkatlmilegereklemitir.

OrjinalUygulamaKlavuzu,YnetimKurulutarafndan1986dakabuledilmitir. Endstrideki, igcndeki pek ok deiikliklerin yansra,yetkilimercilerin,iverenler,iilervergtlerininrollerindekideiikliive ILOnun i gvenlii ve sal belgelerinin geliimini yanstmaktaolan bu yeni Klavuz, yeralt kmr madenlerinden kmr retimineodaklanmtr. Ak iletme madencilii, Ak letmelerde Gvenlik veSalk Uygulama Klavuzunda(1991)elealnmtr.

Bu Uygulama Klavuzu iilerin gvenlik ve salnn korunmasile ilgili uluslararas belgelerdeki ilkeleri esas almaktadr. lk iki ksmklavuzunamalarveuygulamasileilgilidir.Bunlarizleyenikiksm,ulusalbirereveiinde;yetkilimerci,imfettileri,iverenler,iilervergtleri,tedarikiler,imalatlar,planlamaclar,yklenicilerinsorumluluk,grevvehaklarnveisalvegvenlii(GS)ynetimsistemlerivehizmetleriniveGSraporsistemlerinielealr.

KlavuzunII.Ksm, tehlikeleritanmlamakveriskleribelirlemekveiinbirmetodolojisunar.

KlavuzunIII.Ksm,yeraltmadenlerindekmrretimindeyaygnolarakgrlen toz patlamalar, yangnlar vesu basknlarndan elektrikleilgilitehlikeler,makinelerveyerstndekitesislerleilgiliolanlarakadar


30/365

2

eitlitehlikelerielealr.Herblm,tehlikeleritanmlar,riskideerlendirirveriskikontroletmeveyaortadankaldrmakonusundarehberliksalar.Aynzamanda;yeraltmadenlerininuygunolarakplanlanmasvebakm,nakliye,yetkinlikveeitim,kiiselkoruyucuekipman(KKE),acildurumhazrl,zelkorumavehijyenkonularnkapsar.

Bu Klavuz gereken durumlarda, mevcut ILO belgelerini referansalr.Kmr madenlerinde gvenlik ve salk(Cenevre,1986);yerindealkol ve uyuturucu bamll konularnn ynetimi (Cenevre, 1996); i salnn izlenmesi iin teknik ve etik klavuz (Cenevre, 1998);gvenlii sal ynetim sistemleri rehberleri (Cenevre, 2001);yeriortam faktrleri(Cenevre,2001);HIV/AIDS ve i dnyas(Cenevre,2001)balklbelgelerbureferanslararasndadr.Eklerde,isalnnizlenmesi,alma ortamnn gzetimi ve GS ynetim sistemi oluturulmaskonularndakiilgiliILObelgelerindenalnanbilgilerbulunmaktadr.Bubelgeler gncellendiinde, Klavuzun elektronik versiyonunda yaplanatardagnceldurumagredzenlenecektir.Aynzamandamaruziyetsnrlarhakkndabilgilerdebulunmaktadr.

ILOUygulamaKlavuzlarnnuygulamaya ynelik tavsiyekararlar,kamusektrvezelsektrde,ileilgilibellitehlikeler(rnein;kimyasallar,s, grlt, titreim gibi), faaliyet alanlar (rnein; inaat, ormanclk,madencilik gibi) veya ekipmanlarla ilgili olarak, gvenlik ve salkynetiminde sorumluluk tayan kiilerin kullanm iin dnlmtr.Uygulama Klavuzlarnn ulusal yasa veya ynetmelik ya da yerleikstandartlarnyerinegemesiamalanmamtr.Klavuzlar,ulusalyasaveynetmelikhkmlerineuygunolarak,lkeapndaveyakurumbaznda,

toplumsaldiyalogyoluyla,nlemevekorumaprogramlarnngelitirilmesiiinalanlarntmnerehberliketmekamacylahazrlanmtr.zelliklehkmet,kamuyetkilileri,iverenler,iilerveonlarnrgtlerineolduukadar,ilgilikurulularnynetimlerinevegvenlikvesalkkurullarnaynelinmitir.



31/365

3

Uygulama Klavuzlar ncelikle nleme ve koruma yntemlerine esastekil etmek zere hazrlanm olup, i gvenlii ve sal hususundaILOteknikstandartlarolarakdikkatealnr.Klavuzlar;zelliklealmaortam ve ii salnngzetimi; eitim vebilgilendirme; kayt tutmahususlarn ilgilendiren genel ilkeler ile zel konularda rehberlik ierir;yetkilimerciler,iverenler,iiler,imalatlarvetedarikileringrevverolleriile,danmaveibirliinielealr.

BuUygulamaKlavuzununkapsam,onunrehberliinikullanmayaynelenlkenin koullar ile, sz konusu iletmenin lei ve teknik imkanlarerevesindedeerlendirilmelidir.Bubalamda,gelimekteolanlkeleringereksinimleridedikkatealnmtr.

Giri


32/365


33/365

5

1. Genel hkmler

1.1. Tarihe

1.1.1. Yeraltkmrmadenciliitarihboyunca,igcnnsalkvegvenliiniilgilendirenkonulardaenyksekriskierenaktivitelerarasndayeralmtr.Yeniteknolojiler,bykyatrmlarveyetkilikiiler,iverenler,iilervetemsilcilerineyaplandevamleitimlersonucuonlarnsalkvegvenlikkonularndakidavranlarnndeimesiile,kmrmadenlerindeigvenliivesalkonularndanemlikalcgelimelersalanmtr.

Yinede,eerbelirlikritikkontrollerivedengeleriierenbirgvenlikailetehlikelerdeerlendirilipkontroledilmezsekazalar,salksorunlarvehastalklarolur.

1.1.2. Yeraltkmrmadenciliiendstrisi,hibirzamanbukadareitli ve dinamik olmamtr. Gemite olduu gibi bugn de endstrikmrle ynlendirilmektedir. Kmrn elektrik retiminde, uluslararasolarakenokkullanlanenerjikaynaolmasvegeneldeelikretimiiin temel bir girdi olmasndan dolay, birok lkenin ekonomisi iinbyknemtar.Kmrnnemini,retimindevetketiminde,zellikleAsyada,grlenbeklenmeyenbyklktekiartkantlamaktadr.Kmrendstrisindeki son gelimelerle, bu yndeki pozitif eilim daha fazlaglenmitir. Kmr svlatrma veya gazlatrma veya temiz kmrteknolojilerigibiteknolojilereolaneiliminartmas,kmreolantalebinsrmesinevegelimesinekatksalayacaktr.

1.1.3. Bazlkelerdeyasalartehliketanmlama,riskdeerlendirmevekontrolyaklamnnzerindedurur,dierlerindekuralcyaklamnekmakta,birbakasndaisesalkvegvenlikkonularndaulusalyasalarbulunmamaktadr.Yeraltkmrmadenciliikkveyabykiletmelertarafndan yaplmaktadr. Baz iletmelerin nemli i teknik kaynaklarasahipolmalarnakarlk,dierlerininbylekaynaklarkullanmaolanaklarbulunmamaktadr.


34/365

6

1.1.4. Bu uygulama klavuzundaki uygulamal neriler, yeraltkmrmadenlerinde salk ve gvenlii ilgilendiren konularda haklar,sorumluluklarvegrevleriolantmkiilerinkullanmasiinyaplmtr.

1.1.5. Bu klavuz, yeralt kmrmadenciliinde halen belirlenmiolantehlikelerinverisklerinounubelirtirfakatendstridekiveyabelirliilemlerdekideiikliklerbiroperasyonunriskprolinideitirebilir.Bunedenle,klavuzunhertehlikeyiveyariskikapsaddnlmemelidir.

1.1.6. KlavuzunamacMadenlerdeSalkveGvenlikSzlemesi,1995 (No.176) ve ona elik eden Tavsiye Kararnn, 1995 (No.183)ngrd kurallarn desteklenmesi iin uygulanabilir bir dokmanoluturmaktr. Klavuz yasal olarak balayc bir dokman deildir veulusal kanunlarn, ynetmeliklerin ve kabul edilmi standartlarn yerinialmasamalanmamtr.

1.1.7. Bu klavuzda geni aklamal kurallar olmasna karlk,kullanm yeni teknolojiler gelitirilmesini nlememeli veya yeraltkmrmadenciliiileuraanherkeseetkinkorumasalayan,alternatifnlemler alnmasnn veya daha iyi uygulamalar yaplmasnn nnegememelidir.

1.1.8. Uygulamaklavuzununkurallar,onunsalayacarehberliikullanmaydnenlkeninkoullar,yaplacakoperasyonunbyklve teknik olanaklar gz nnde bulundurularakdeerlendirilmelidir.Buyzden,gelimekteolanlkeleringereksinimleridedikkatealnmtr.

1.2. Amalar

1.2.1. Uygulamaklavuzuaadakihususlarakatkdabulunmaldr:(a) yeraltkmrmadenciliindekiiileri,iyerindekitehlikelerden korumakveileilgilikazalarvehastalklar,salkbozukluklarnve vakalarnlemekveyaazaltmak;



35/365

7

(b) iyerindeigvenliisal(GS)konularnnynetimini gelitirmeye,yardmetmekvekolaylatrmak;(c) yeraltkmrmadenlerindekmrretimindeGSyigelitirmekiin hkmetler,iverenler,iilerveonlarnkurululararasndaetkin danmaveibirliigelitirmek;

1.2.2. Uygulamaklavuzuaadakihususlardayardmcolmaldr:(a) yeraltkmrmadenlerindealaniilerin GS,refahlarvegenel almaortamnnkorunmasiintutarlulusalpolitikaveprensipler oluturmak,(b) yetkililerin,iverenlerin,iilerinvedierilgililerinGSkonularnda kendilerineaitolangrevvesorumluluklarngelitirmek,yerletirmek vearalarndayapsalibirliisalanmasiindzenlemeleryapmak;(c) bilgiveyeterliigelitirmek;(d) almakoullarngelitirmekamaciletutarlGSynetim sistemlerininuygulamavebtnlemesinidesteklemek.

1.2.3. Uygulama klavuzu iyerindeki tehlikelerle ilgili olarak,yetkilimercilerinilevveykmllkleri,iverenlerin,iilerinvediertmilgililerin,sorumluluk,grevvehaklarkonusundauygulamalnerilerbulundurur.zellikleaadakihususlarkapsar: (a) tehlikeverisklerinnlenmesiveazaltlmasiinyasal,idariveetkili erevelerininoluturulmas;(b) tehlikelerintanmlanmas,giderilmesi,enaltdzeyeindirilmesive kontroliinkullanlanmekanizmalarnamalar;(c) iileringvenlikvesalnailikinrisklerinvetehlikelerinve alnmasgereklinlemlerindeerlendirilmesi;

(d) iyeriortamveiilerinsalnngzetimi;(e) acildurumyntemleriveilkyardm;(f) iilerebilgiveeitimverilmesi;(g) ikazalarvemeslekhastalklarnnvetehlikelidurumlarnkayt edilmesi,bildirilmesiveizlenmesiiinbirsistemkurulmas.

Genel hkmler


36/365

8

1.3. Uygulama ve ama

1.3.1. Yeralt kmr madenciliindeki tm ilemlere uygulana-bilecek olan bu uygulama klavuzu, Ulusal yasa veya ynetmeliklerinkurallarileuyumluolarakaadabelirtilenkii,kurumvederneklereyolgstermelidir:(a) yasalveyadanmankonumundaolanve almalar yeralt kmr madenlerindealaniileringvenlik,salkverefahlarnetkileyen, tmhkmetyetkilileri,iiveiverenkurulularvesanayi kurumlarna;(b) kmrmadenleri ile ilgiliherdzeydekikiiler,rnein iverenler, iletmeleri kontrol eden kiiler, gvenlik ve salk konularndaki grevvesorumluluklarnagreiilerveyklenicilere.

1.3.2. Yeralt kmrmadenciliinde iilerin salkvegvenliinikoruyucubaznlemlerinuygulanmas,dorudanvedolaylolarakgenelevreyietkileyebilir.Builikiyetkililerveiverenlertarafndankendileriyleilgili, politika ve programlarn planlanmasnda ve uygulamasnda gznndebulundurulmaldr.

1.3.3. Bu uygulama klavuzunun kurallar, yrrlkteki yasalar,ynetmelikler veya kabul edilmi standartlarn yerine kullanlmak iinhazrlanmamtr.Yrrlktekidahaskkurallarnbuklavuzastnlolmaldr. Belirli bir GS konusunda ulusal yasa veya ynetmeliklerinbulunmamas durumunda, onaylanm ulusal ve uluslararas ilgili dierbelgelerinolduukadarbuklavuzunyolgstericiliinedebavurulmaldr.

1.3.4. Uygulama klavuzu, mesleki nitelikleri verme ve dl-lendirmeden sorumlu kurumlara ilikin referanslar bulundurur. Bukurumlarnmevcutprogramlarn,eitimveiyerindekisorumluluklarnbltrlmesiasndan,uygulamaklavuzununnerilerindagzdengeirmesitevikedilmelidir.



37/365

9

1.4. Dier ILO belgelerine atar

1.4.1. Bu klavuzun kapsamna giren, yeralt kmrmadenlerindeGS politikalar ve programlarnn, oluturulmasnda, uygulanmasndave gzden geirilmesinde yetkili merciler, iveren ve ii kurulular;Szlemeler, Tavsiye Kararlar, uygulama klavuzlar ve rehberlerde dahil olmak zere, dier ILO belgelerinin kurallarn gz nndebulundurmaldrlar.Szkonusubelgelerinlistesibuklavuzunsonundakikaynaklardaverilmitir.

Genel hkmler


38/365

10

2. Endstrinin zellikleri

2.1. Yeralt kmr madencilii

2.1.1. Kmr50kadarlkedeyeraltmadenlerinderetilmektedir.Yeraltkmrmadenleri;iyerikoullarnntmynleriiledevamlolarakizlendii bir ortamda, maharetli az saydaki igcnn kulland sonmodeluzaktankumandalaletlerleretimyaplaniletmelerden,eskidenkalmayntemlerlesalkszvegvenliksizkoullardaellekazyaplanvekmrnellekarlptandiletmelerekadardeiiklikgstermektedir.

2.1.2. Kmrekstraksiyonu, tanmasve ilenmesi, uygunolarakkontroledilmezse,kazahastalkvelmlesonulananbirdizisalkvegvenliktehlikelerineyolaabilir.Doalaydnlanmavehavalandrmannolmad yeralt kmr madenlerinde, iyerlerinin ekli ve boyutlardevamlolarakdeiir.

2.2. Mesleki tehlikeler

2.2.1. Yeralt kmr madenlerindeki ilemler, iilerin eitlitehlikelerle karlamalarna yol aabilir veya iyerindeki almalar vekoullarvakalara,kazalara,lmlere,salkbozukluklarnavehastalklaranedenolabilir.Bukonularileridekiblmlerdetartlmtr.


39/365

I. KISIM: ULUSAL EREVE


40/365


41/365

13

3. Genel grevler

3.1. birlii

3.1.1. Buklavuz, etkinbirgvenlikve salk sisteminin,yetkilimerci,iverenler,iilervetemsilcilerininibirliinigerektirdiinikabuleder. Klavuzun amalarna ulamasnn salanmas iin ilgili taraar,yapcbirtarzdaibirliiyapmaldr.

3.1.2. birlii yntemleri, yeralt kmr madenlerinden kmr

karlmassrasndakarlalabilecektehlikelerintanmlanmas,gvenlikve sala ilikin risklerin giderilmesi veya kontrol edilmesiyle ilgiliolmaldr.Buyntemleraadakihususlarkapsar:(a) iverenlersorumluluklarnyerinegetirirken,iilerve/veya temsilcileriilemmknolduukadaryaknibirliiyapmaldr;(b) iiler,iverentarafndankendilerineverilensorumluluklarnnyerine getirilmesinde,i arkadalarve iverenlerlemmknolduukadar yakn ibirlii yapmal ve belirlenmi olan btn yntem ve uygulamalarauymaldrve(c) kmrretimindebelirlibirtehlikelifaktrdolaysylaoluabilecek tehlikeveriskleringvenlikvesalaolanetkilerinindeerlendirilmesi iinreticilervetedarikiler,iverenlereeldeolanveistenilengerekli tmbilgilerisalamaldrlar.

3.2. Yetkili merci

3.2.1. Genel hkmler

3.2.1.1.Yetkilimerci,ulusalkoullarveuygulamalarvebuklavuzunkurallar dorultusunda ilgili en yetkili iveren ve ii kurulularnadanarak;(a) GSkonusundaulusalbirpolitikaplanlamalvebunusrdrmelive(b) yeraltkmrmadenlerindenkmrretimisrasnda,karlaabilecek


42/365

14

tehlikelerin tanmlanmas, risklerin giderilmesi ve kontrol edilmesi iin; mevcut yasal kurallar gncelletirme veya yenilerini yapma hususlarngznndebulundurmaldr.

3.2.1.2. verenler, iiler ve temsilcilerine danlmas ve bilgiyaylmasnn salanmas iin yasal hkmler; ynetmelikler, uygulamaklavuzlar,maruziyetlimitleriiermelidir.

3.2.1.3.Yetkilimerci,ilgiliILOSzlemelerininkurallarileuyumluolarak ve bu tr sistemlerin uluslararas uyum salamas gereini gznndebulundurarak;(a) salazararlolabilecekmaddelerisnandrmakiinkriterlerie- rensistemler;(b) birmaddenintehlikeliolupolmadnbelirlemekiinistenenenfor- masyonunuygunluunudeerlendireceksistemvekriterler;(c) maddeleri iaretlemeveetiketlemekoullar.Yeraltkmrmaden- ciliindekullanlanmaddelerbukoullaragreiaretlenmeliveeti-

ketlenmelidir.

(d) iverenler tarafndan alnan madde gvenlik formlarnda bulunan bilgilereilikinkriterlerve(e) yeralt kmr madenlerinde kmr retiminde kullanlan makineler,ekipman,ilemlerveoperasyonlarlailgiligvenlikynnden karlalabilecektehlikeleriveuygunriskkontrolyntemlerinibelir- leyicisistemvekriterlertespitetmelidir.

Yetkilimercibukriterlerivegereklilikleribelirleyecekkurallarkoymalfakat teknik grevleri ve laboratuvar deneylerini mutlaka stlenmesi

beklenmemelidir.

3.2.1.4.Yetkilimerci,yeterliveuygunbirdenetimsistemiyle,yukardabelirtilenpolitikalarlailgiliulusalyasaveyaynetmeliklerinuygulanmasnsalamaldr. Uygulama sistemi, sz konusu politikalara ilikin ulusalyasaveyaynetmeliklerinihlaledilmesidurumundauygulanmakzere,dzelticiyntemlerveyeterlicezalarbulundurmaldr.



43/365

15

3.2.1.5.Yetkilimerci,salkvegvenlikbakmndan(gerekeleriyle)doruluklarkantlanrsaaadabelirtilenhususlarnyerinegetirilmesinisalamaldr:(a) yeraltkmrmadenlerindetehlikelibelirliuygulamalarn, ilemlerinveyamaddelerinkullanmnyasaklamalveya snrlandrmaldrveya(b) buekildesnrlandrlmuygulamalarn,ilemlerinveya maddelerinkullanlmalarndanncebilgiverilmesiniveyetki istenmesinitalepetmelidirveya(c) gvenlikvesalknedenleriilebelirliilemleriuygulamalarna veyamaddelerikullanmalarnaizinverilmeyenyadakullanmalarna yalnzcaulusalyasaveyaynetmeliklerletayinedilenkoullar altndaizinverileniigruplarnbelirlemelidir.

3.2.1.6.Yetkilimerci,iverenveiilerinszkonusupolitikayailikinyasalsorumluluklarnyerinegetirmeleriiinrehberlikteminedilmesinisalamaldr.Yetkilimerci iverenlere, iilere ve onlarn temsilcilerineyardmteminetmelidir.

3.2.2. tetii

3.2.2.1.mfettileriulusalyasaveyaynetmeliklerlebelirlenenekildeaadabelirtilenhususlaryerinegetirmelidir:(a) yeraltkmrmadenlerindeilgilitmyasaveyaynetmelikleritatbik etmelidir;(b) periyodik olarak, iverenveii temsilcileri refakatindedenetimler yapmalveyeraltkmrmadenlerininilgilitmyasaveyaynetme-

liklereuymadurumlarnizlemeli;(c) iverenlere,iilereveonlarntemsilcilerineigvenliivesalna ilikinsorumluluklar,grevlerivehaklarkonularndayardmetmeli;(d) gvenliknlemlerinindahafazlagelitirilmesiveilerlemesiiingeri- bildirim salamakzere, birbirleri ilekarlatrlabilecekulusalve uluslararaskmrmadenleriiletmeleriningvenlikvesalklailgili koullarnveperformanslarnizlemelive

Genel grevler


44/365

16

(e) ulusalveiletmedzeyindekabuledilecekgvenlikkurallarnnvekriterlerinoluturulmasvegncelletirilmesiiintannmiiveiverenkurulularileibirliiyapmaldr.

3.2.2.2. mfettileriulusalyasaveyaynetmeliklerdebelirlendiiekildeaadabelirtilenhususlaryerinegetirmelidir:(a) yeralt kmrmadencilii ile ilgili gvenlik ve salk konularnn stesindengelmeli,desteksalayabilmelivenerilerdebulunabilmeli;(b) lmlvenemlikazalar,tehlikelidurumlarvemadenfelaketlerini aratrmayetkilerinesahipolmal;(c) denetimdetespitedilenhususlarvealnmasistenilendzelticinlem- lerhususunda;iveren,ilgiliiilervetemsilcileriyansra,salkve gvenlikkurullarndabilgilendirmeli;(d) hayatvesalilgilendirenacilvenemlitehlikelerolduunda,ii- leriuzaklatrmayetkisinesahipolmal;(e) mevcut GSynetim sisteminin ve GS ile ilgili elerin elverili, yeterliveetkinolupolmadklarnperiyodikolarakdenetlemeli;(f) salkvegvenlikgerekeleriylemadencilikaktiviteleriniaskyaal- maveyakstlamayetkisinesahipolmaldrlar.Askyaalmavekst- lamayayolaanhususlardzeltilenekadarbudurumdevametmelidir.

3.2.2.3. lgili tm gruplar i mfettilerinin yetkileri, haklar,yntemlerivesorumluluklarkonularndabilgilendirilmelidir.

3.3. verenlerin sorumluluklar ve haklar

3.3.1. veren, nleyici ve koruyucu tedbirler alrken risk

deerlendirmeyapmalveaadabelirtilennceliksrasnagre;(a) riskelimineedilmeli;(b) riskkaynandakontroledilmeli;(c) gvenlialmasistemlerininplanlanmasgibinlemlerleriskend- kdzeyeindirilmelive(d) bunlararamenriskkalrsa,alanlarnkoruyucuekipmankullanmas salanmal,makul,uygulanabilir,yaplabilirolan,iyiuygulamalar



45/365

17

ve gerekli gayretin gsterilmesine dikkat edilmelidir.

3.3.2. veren, kontrolnda bulunan yeralt kmr madenlerindegvenlikvesalklailgiliriskleriortadankaldrmakveyaendkdzeyeindirmek iin zellikle aada belirtilenler olmak zere, gerekli btnnlemlerialmaldr:(a) gvenlibir iletmevesalklbiralmaortamkoullarnntemin edilmesi iinmadenin, iletiimsistemidahilolmakzereelektrikli, mekanikvedierekipmanlarla,planlanm,kurulmuvedonatlm olmasnsalamaldr;(b) iilerin verilen grevleri kendilerinin ve bakalarnn gvenlik ve salklarn tehlikeye sokmadan yapabilecekleri ekilde madenin iletilmesi,altrlmas,bakmveiesonverilmesisalanmaldr;(c) insanlarnyaptklarinedeniylegireceklerisahalardakizemininsta- bilitesinikoruyucunlemleralnmaldr;(d) uygulanabilen durumlarda, yeraltndaki her iletmeden yeryzne ayrkyollarolanikiayrksalanmaldr;(e) iilerinmaruzkalabileceklerieitlitehlikeleribelirlemekvemaru- ziyetdzeylerinilmekiinalmaortamnnizlenmesi,deerlen- dirilmesivedzenlidenetimisalanmaldr;(f) girie izin verilen tmyer alt almalarnda yeterli havalandrma salanmaldr;(g) belirli tehlikelereduyarl tabakalarda, bir iletmeplan, gvenli bir almasistemiveiilerinkorunmasnsalayacakyntemlerhazr- lanmalveuygulanmaldr;(h) madeniletmesininzelliineuygunolarak,yangnvepatlamalarn balamasnveyaylmasnnleyici,tespitedicivebunlarlamcadele

edicinlemleralnmaldr;(i) iileringvenlikvesaliinciddibirtehlikeolmasdurumunda, ilemlerindurdurulmas ve iileringvenlibir yere sevk edilmesi salanmaldr;(j) yneticilerveyanezaretiler,herhangibirkiiningvenlikvesalkla ilgiliynetmeliklereveuygulamaklavuzlarnauymadnbelirledik- lerindehzladzelticinlemleralmaldrlar.Bumdahaleninbaarsz

Genel grevler


46/365

18

olmasdurumunda, sorunderhaldahayksekdzeydekiyneticiye aktarlmaldr.

3.3.3. veren beklenebilecek endstriyel ve doal felaketler iinhermadenehas,biracildurumeylemplanhazrlamaldr.

3.3.4. vereniilerinziksel,kimyasalveyabiyolojiktehlikeleremaruzkalmasdurumundaaadabelirtilenhususlarsalamaldr:(a) iileri;ileriileilgilitehlikeler,iinierdiirisklervealnabilecek nleyicivekoruyucuyntemlerkonularndaanlalabilirbirekilde bilgilendirmelidir;(b) butehlikeleremaruziyetnedeniilegrlebilecekriskleriortadankal- drmakveyaenaltdzeyeindirmekiingereklinlemlerialmaldr;(c) ktkoullaramaruzkalmagibi,kazariskiveyasalkhasarolutu- racakdurumlarakaryeterlikorumannbakaekildesalanamamas halinde;iverencretsizolarakiilereuygunkiiselkoruyucuekip- manvegereklikoruyucugiysileriulusalyasaveyaynetmeliklerde belirlenendierolanaklarsalamalvebunlarnbakmnstlenme- lidir;(d) kazaveyasalazararlbirfaktrnedeniileetkilenmiolaniilere, iyerindeilkyardmyaplmal,uygunbirekildeiyerindentanma- larveyeterlibirtbbitesiseulatrlmalarsalanmaldr.

3.3.5. veren aada belirtilen hususlarnn yerine getirilmesinisalamaldr:(a) iilerehibirmaliklfetyklemeksizin,gvenlikvesalkkonular- ndavegrevlendirildikleriilerleilgili,uyguneitimprogramlarve-

rilmesi,eitimlerintekrarlanmasveanlalabilirdirektierverilmesi;(b) madenin gvenli almasn salamak zere her vardiyada yeterli gzetimvekontrolyaplmas;(c) herhangibirzamanda,yeraltndakitmiilerinisimlerininyansra bulunabilecekleriyerlerindekesinolarakbilinebileceibirsistemku- rulmas;(d) btnkaza ve tehlikeli durumlarnaratrlmas ve uygundzeltici



47/365

19

nlemleralnmasve(e) yasaveynetmeliklerdebelirlendiizere,yetkilimerciyeverilmek zerekazalarvetehlikelidurumlarhakkndaraporhazrlanmas.

3.3.6. salnn genel prensiplerini esas alarakve ulusal yasaveyaynetmeliklerleuyumluolarak,iveren;madenleilgilimeslekisalksorunlarnamaruzkalaniilerinsalklarnndzenliolarakgzlenmesinisalamaldr.

3.3.7. Ayn madende iki veya daha fazla iverenin faaliyetgstermesidurumunda,madensahibiivereniileringvenlikvesalnilgilendiren tm nlemlerin yerine getirilmesi konusunda koordinasyon

salamaldr. Bu iveren gvenlikle ilgili ilemlerden birinci derecedesorumlu tutulacaktr ancak bu durum dier iverenleri kiisel olarakiileriningvenlikvesalnilgilendirentmnlemlerinuygulanmaskonusundakisorumluluklarndankurtarmaz.

3.3.8. Ulusalveyaokuluslubirveyadahafazlailetmeyesahipbiriveren,yeraltkmrmadenciliindegrlebilecekgvenlikvesalklailgilikazalarverisklerinnlenmesivekontrolnvebunlardankorunmanlemlerini,herhangibirayrmgzetmeksizintmiilereuygulanabilecekekildesalamaldr.

3.3.9. ok Uluslu letmeler ve Sosyal Politikaya likinPrensiplerinlDeklerasyonu(1997,Revizyon2000)ileuyumluolarak,okulusluiletmelerfaaliyetgsterdikleritmlkelerde,tesislerdekiiitemsilcilerine, talep edilirse, yetkilimercilere ve altklar lkelerdeki

ii ve iveren kurulularna, dier lkelerde, kendi yerel iletmelerinebenzeyeniletmelerde,yeraltkmrmadenciliindegvenlikvesalklailgiliuygulananstandartlarkonusundabilgivermelidirler.

3.4. ilerin haklar ve sorumluluklar

3.4.1. ileraadabelirtilenhaklarasahipolmaldrlar.

Genel grevler


48/365

20

(a) kazalar,tehlikelidurumlarvetehlikeleriivereneveyetkilimercilere bildirmek;(b) gvenlikvesalknedenleriilekaygduyulmasnayolaandurum- lardaiverenveyetkilimercitarafndandenetimvearatrmayaplma- snistemekvebunueldeetmek;(c) gvenlikveyasalklarnetkileyecek,iyerindenkaynaklanantehli- keleribilmekvebutehlikelerhakkndabilgiedinmek;(d) gvenlikveyasalklarileilgili,iverenveyetkilimercidebulunan, bilgilerialmak;(e) gvenlikvesalkiinciddibirtehlikeolutuunailikinhaklneden- lerinortayakmasdurumundamadendekiherhangibiryerdenuzak- lamak;(f) gvenlikvesalktemsilcilerinibirliktesemek.

3.4.2. Gvenlik ve salk temsilcileri aadaki haklara sahipolmaldr:(a) haklarnnkullanlmasndaiileritemsiletmek;(b) aadabelirtilenhususlaryerinegetirmek; (i) iyerindeiverenveyetkilimercilerinyaptdenetimvearatr- malarakatlmakve (ii) gvenlikvesalksorunlarnizlemekvearatrmak;(c) danmanlaravebamszuzmanlarabavurmak;(d) iverenle,belirlizamanlarda,gvenlikvesalkkonularndakipoliti- kalarveyntemleridekapsayacakgrmeleryapmak;(e) yetkilimerciyebavurmakve(f) kazalarvetehlikelidurumlarhakkndaseildikleriblgeileilgilibilgi

almak.

3.4.3. iler ve gvenlik ve salk temsilcileri, herhangibir fark gzetmeksizin veya herhangi bir ksas olmakszn haklarnkullanabilmelidir. 3.4.4. iler eitimlerine gre aada belirtilen grevleri yerinegetirmelidir:(a) tavsiyeedilengvenlikvesalknlemlerineuymal;



49/365

21

(b) kendilerininvehareketlerindenveyaitekiihmallerindenetkilenebi- lecekdierkiileringvenlikvesalklariinbuamalaonlaraveril- miolankoruyucugiysilerin,tesislerinveekipmanlarnuygunbakm vekullanmlarhususundagerekendikkatigstermeli;(c) kendilerinin veya kendileri ile gerektii gibi ilgilenemiyecek dier kiilerin,gvenlikvesalklar iin tehlikeoluturabileceineinan- dklardurumlarhemenenyaknnezaretilerebildirmelive(d) ivereneverilmiolangrevvesorumluluklarnyerinegetirilmesini salamakzereiverenleibirliiyapmaldr.

3.5. Tedarikilerin, imalatlarn ve planlamaclarn genelsorumluluklar

3.5.1. Yeralt kmr madenlerinde kullanlan makine, ekipmanveyamaddeleriplanlayan,imaleden,ithaleden,teminedenveyatransferiniyapanlarlailgiliolarakaadabelirtilennlemlerinalnmassalanmaldr:(a) makineveekipmannveyamaddelerindorukullanlmalardurumun- da,kullanclarngvenlikvesalklariinbirtehlikeoluturmamas

ve

(b) aadabelirtilenbilgilereulalmasteminedilmelidir: (i) szkonusukiilerinmakinevealetlerindoruyerletirilmesive kullanlmasvemaddelerindorukullanlmaskonularndaki istekleriyleilgilibilgilere; (ii) makinevealetlerinoluturabilecekleritehlikelerevezararlmad- delerin, ziksel faktrlerin veya rnlerin tehlikeli zellikle- rineilikinbilgilereve (iii) rnlernedeniileolutuubelirlenentehlikelerinneekildeyok

edileceiveyakontroledileceikonusundakibilgilere.

3.6. Yklenicilerin genel sorumluluklar ve haklar

3.6.1. Ykleniciler bulunduklar yerdeki yeralt kmr maden-lerindeyaplmolandzenlemelereuymaldrlar,yleki:(a) yklenicilerindeerlendirmeveseilmesindekullanlanyntemlere

Genel grevler


50/365

22

GSkriterleridahiledilmelidir;(b) iebalamadannce,ykleniciilemadendeeitlidzeylerdekig- revlilerarasnda;tanmlanantehlikelerekartedbirlerilerisklerigi- dermekvekontroletmekiinalnacaknlemleriierenvedevamllk gsterenetkinbiriletiimveibirliikurulmaldr;(c) yklenicininaltrdiilerin,madendealtklarsradauradk- larikazalar,hastalklar,salklailgilibozukluklarvekarlatklar olaylarnraporedilmesikonusundadzenlemeleryaplmaldr;(d) iebalamadanncevegerekmesidurumundaalmalarnilerlemesi srasnda,yklenicilerevealtrdklariilereiyerindekigvenlik ve salkla ilgili tehlikelerin farknda olmalarn salayc eitim programuygulanmaldr;(e) yklenicilerinbulunduklaryerdeyaptklaralmalarnGSynn- denolanperformansdzenliolarakizlenmelidir;(f) yklenici/lerinbulunduklaryerdekiGSileilgiliyntemlereved- zenlemelereuymassalanmaldr.

3.6.2. Yklenicilerlealrken,grevverentarafaadabelirtilenhususlarauyulmasnsalamaldr:(a) yklenicilerinaltrdiilere,iletmedekiiilerleayndzeyde gvenlikveeitimuygulanmaldr;(b) gerekendurumlarda,yalnzcauygunekildekaytolmuveyagerekli belgeleribulunduranyklenicileraltrlmaldrve(c) yklenicilerleyaplankontratlarda,mevzuatamalgvenlikvesa- lklailgilihkmleryansrabunlarauyulmamasdurumundaverile- cek cezalar ve yaptrmlardabelirtilmelidir.Kontratlarda,ciddi bir kazaolmasnnbeklendiidurumlarda;iidurdurmavegereklinlem-

leralnanakadarilemleriaskyaalmayetkilerininiverentarafndan, grevlendirilennezaretilereverildiibelirtilmelidir.



51/365

23

4. gvenlii ve sal ynetim sistemleri; ileilgili kazalar ve hastalklar, salk bozukluklarn

ve vakalar rapor etme, kaydetme ve bildirme;i sal hizmetleri

4.1. Giri

4.1.1. Bu metinde tekrarlanmas ok uzun olacak olan, mevcutILO belgelerinde yeralt kmr madenlerinde GS ile ilgili sayszbakaprensipler bulunmaktadr.Bunlar; igvenlii ve sal ynetimsistemlerini; ile ilgili kazalar, hastalklar, salk bozukluklarn vevakalar rapor etme, kaydetme, bildirme ve i sal hizmetleri ileilikilidir.DierilgilibelgelerKaynakadagsterilmiveEkI,II,IIIveIVde zet olarak verilmitir. Bubelgeler zaman zamangncelletirilir.Klavuzuuygulayanlargncelletirilmibasklarnbulmaldrlar.

4.2. GS ynetim sistemleri

4.2.1. Yeraltkmrmadenlerindealmakoullarnndzeltilmesisistematik bir yaklamla olmaldr. Kabul edilebilir ve evreye duyarlGS koullarna ulalmas gz nnde bulundurularak, srekli gzdengeirme, planlama, uygulama, deerlendirme yaplmas iin kalcyaplarnoluturulmasgereklidir.BuGSynetimsistemleriuygulanarakyaplmaldr. Sistemler, iletmelere has, onlarn byklklerine veaktivitelerininzelliklerineuygunolmaldr.Sistemlerin,ulusalveiletmedzeyindekiplanlamaveuygulamalar,ILO gvenlii ve sal ynetim

sistemleri rehberleri (ILO-OSH, 2001)tarafndanynlendirilmelidir.(http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cops/english/download/e000013.pdf).

4.2.2. GS ynetim sistemi tipik olarak balca aada belirtilentemelhususlariermelidir:(a) GSpolitikas;


52/365

24

(b) iverenrgtiingereklikoullar,rnein;gvenirliin,sorumlulu- un,yetkinlikveeitimin,belgeleme,iletiimveenformasyonuntes- pitedilmesi;(c) iilerinkatlm;(d) tehlike ve risk deerlendirilmesi ve GS aktivitelerinin planlamas, uygulamasve(e) GSperformansnnveilerlemeiinyaplanlarndeerlendirilmesi.

4.3. le ilgili kazalarn ve hastalklarn, salk bozukluklar vevakalarn rapor edilmesi, kaydedilmesi ve bildirilmesi

4.3.1. leilgilibtnciddikazalar,hastalklar,salkbozukluklarnvevakalar yetkilimercilere, sz konusumerciler tarafndan belirtildiigibizamanndabildirmekivereninsorumluluuolmaldr.

4.3.2. Ayn ekilde, ile ilgili kazalarn ve hastalklarn, salkbozukluklar ve vakalarn (bunlarn ifade ettikleri anlamlar iin Szlkblmnebaknz),raporedilmesi,kaydedilmesivebildirilmesiyleilgilisistemlerin tespitedilmesi, gzden geirilmesi veuygulamasndayetkilimerci; Kazalarnn Tazminat Szlemesi 1964 (No.121) ve 1980dedzeltilmiolanI.Listesi,SalveGvenliiSzlemesine1981(No.155)ilikin2002tarihliILOProtokolu,MeslekHastalklarListesiTavsiyeKarar 2002 (No.194) ve ILOnun kazalar ve meslek hastalklarnnkaydedilmesi ve bildirilmesi uygulama klavuzunu (1996) gz nnealmaldr.

4.3.3. le ilgili kazalarn ve hastalklarn, salk bozukluklar ve

vakalarnraporedilmesi,kaydedilmesi,bildirilmesivearatrmas,tepkiselbirizlemeiintemeldirveaadabelirtilenhususlarkapsamaldr:(a) tesisdzeyindekiveulusaldzeydekiikazalarvemeslekhastalklar konusundagvenilirbilgilerteminetmeli;(b) yeraltkmrmadenciliiaktivitelerindenkaynaklananbalcaig- venliivesalproblemleritespitedilmeli;(c) eylemlerdekincelikbelirlenmeli;



53/365

25

(d) ikazalarvemeslekhastalklarnnstesindengelmekiinetkinyn- temlergelitirilmeli;(e) tatminedicidzeydegvenlikvesalksalayabilmekiinalnann- lemlerinetkinliiizlenmelidir.

4.4. sal hizmetleri

4.4.1. Sal Hizmetleri Szlemesi, 1985 (No. 161) veTavsiyeKarar,1985(No.171)ileuyumluolarak,isalhizmetlerininoluturulmasiinyetkilimerciaadabelirtildiizere;(a) kanunlarveyatzkler;(b) topluszlemelerleyadailgiliiverenveiilerin,bakabirekilde grbirliioluturmalaryla;(c) iveren ve ilgili ii kurulularnn temsilcilerine danarak, yetkili mercitarafndanonaylanan,herhangibirbakaekildehkmlerkoy- maldr.

gvenlii ve sal ynetim sistemleri


54/365


55/365

II. KISIM: TEHLKE TANIMLAMA VE RSKELE ALMA YNTEMLER


56/365


57/365

29

5. nleme ve koruma

5.1. Endstriye zel gvenlik ve salk tehlikeleri

5.1.1. Kmr madencilerinin salk ve gvenlik ynndenkarlatklarriskleraadabelirtilenlerikapsarfakatyalnzcabunlarlasnrldeildir:(a) madenpatlamalar;(b) madenyangnlar;(c) madentavan,arnveyanlarnn(kenarlarnn)kmesi;

(d) solunabilen kmr madeni tozunun, solunum yoluyla vcuda gir- mesinin yol at i gremez hale getirici veya ldrc akcier hastalklar;(e) grltnedeniileoluaniitmekayplar;(f) madencinin, makineler arasnda veya kapal alanlarda makine ve kmrarasndaezilmesi;(g) ok,yanmaveelektrikarpmasndandolaylm;(h) kmr kesmesi srasnda patlayabilecek olan metan gaz tutuma-

lar;(i) eskiden allm madenler veya faylar dolaysyla oluabilecek tehlikeli gazlar, su veya serbestce akan dier malzeme basmalar;(j) arbasnaltndakaya,kmrveyerdensalnangazpatlamalar;(k) patlayclarn zamanndan nce veya uygun olmayan atelemesi;(l) madenlerde kullanlan zararl kimyasallara ve zararl faktrlere

maruz kalma.

5.1.2. Aada belirtilen durumlar dahil olmak zere, kmrmadenlerinde grlen pek ok tehlike kaza, hastalk veya lmlesonulanabilir:(a) kayma,tkezlemevedmeler;(b) maddelerintanmas;(c) koruyucusuolmayanmakineler;(d) yksektendmeler;(e) aryksekdereceler/scaklk;


58/365

30

(f) titreim;(g) ergonomi;(h) otomasyonveuzaktankumandalilemler;(i) yetersizdenetimvenleme;(j) yetersizilkyardm,tbbibakm,acildurumyardmve(k) yetersizeitim.

5.2. Tehlike tanmlama, risk deerlendirme ve kontrol

5.2.1. Genel ilkeler

5.2.1.1. veren, iiler ve temsilcilerine danarak gvenlik vesal etkileyen tehlikeleri tanmlamak ve riskleri deerlendirmek iinelverilibirsistemesahipolmalve,makuluygulanabilir,yaplabilirolan,iyiuygulamalar,gereklizeningsterilmesinigznndebulundurarakkontrolyntemlerininuygulanmasndaaadabelirtilennceliksrasnagrehareketetmelidir.(a) riskiortadankaldrmak;(b) yerine koyma (ikame etme) veyamhendislik kontrolleri gibi yol- larlariskikaynandakontroletmek;(c) gvenli alma sistemlerinin planlamasn da kapsayan alma- larlariskienaltdzeyeindirmek;(d) bu nlemlerekarn riskin devametmesi durumunda, kiisel koru- yucuekipman(KKE)kullanmnteminetmek.

5.2.1.2. Yukarda belirtilenhususlarn etkin olabilmesiiiniverenyaynlanm yntemler tespit etmek, uygulamak ve srdrmek yoluyla

aadakilerinyaplmasnsalamaldr(a) tehliketanmlama;(b) riskdeerlendirme;(c) risklerinkontrolve(d) bu aktivitelerin etkinliini izleyip deerlendiren bir yntem uygu- lamas.



59/365

31

5.2.2. Tehlike tanmlama

5.2.2.1. yerindeki tehlikelerin tanmlanmasnda aadabelirtilenhususlargznnealnmaldr:(a) kaza ve hastalklara artma potansiyeli veren durumlar, olaylar veyakoullarnbirarayagelmesi;(b) faaliyet, rn ve hizmetle ilgili olarak ortaya kabilecek kaza ve hastalnzellii;(c) eskidenolmukazalar,olaylarveyahastalklar;(d) iinorganizeedildii,idareedildiiveyrtldekilvebuhu- suslarlailgilideiiklikler;(e) iyerlerinin, alma ekillerinin, malzemelerin, tehizat ve ekip- mannplanlanmas;(f) malzemelerin, iyerlerinin, tehizat ve ekipmanlarn; yapm, yer- letirilmesi,ileyii,idaresiveeldenkarlmas;(g) malvehizmetalm;(h) tehizat, ekipman, hizmetler ve igc ile ilgili, yklenicilerin sorumluluklarnbelirleyenszlemeyaplmas;(i) tehizat ve ekipmann denetimi, bakm, denenmesi, tamiri ve ye-

nilenmesi.

5.2.3. Risk deerlendirme

5.2.3.1. Tanmlananhertehlikeninoluturabileceikazaveyahastalkrisk dzeyininbelirlenmesinde, kontrol amac ile risk deerlendirmelerikullanlr.Btnrisklerdeerlendirilmelivebelirlenenriskdzeyitemelalnarak kontrol ncelikleri kararlatrlmaldr. Belirlenen risk dzeyi

ykseldikekontrolnceliiartar.

5.2.3.2. Risk deerlendirmeleri tanmlanan tehlikeden dolaygrlebilecekkazaveyahastalkolaslnveciddiyetinidikkatealmaldr.Riskdeerlendirmeamacilesaptanmbirokyntemveteknikvardr.

nleme ve koruma


60/365

32

5.2.4. Risk kontrol

5.2.4.1. Belirli bir tehlike veya tehlike maruziyeti kaldrlmadka,byle bir tehlike ile ilikisi olan risk hi bir zaman tam olarakuzaklatrlamaz.

5.2.4.2.veren,gvenlikvesalkiinnemlibirriskoluturabilenveyaoluturabilecekolanfaaliyetler,rnlervehizmetlerinynetiminivekontrolnplanlamaldr.

5.2.5. Deerlendirme

5.2.5.1.Tehlike tanmlama, risk deerlendirme ve kontrol yntemiyaynlanm bir deerlendirmeye bal olmal, gerektiinde dzeltmeleryaplmal,dolaysylasreklibirilemolmaldr.

5.2.5.2. Tehlike tanmlama, risk deerlendirme ve kontroldeerlendirmeleriyaplrken,teknolojivebilgibakmndanolanilerlemelerveulusalveuluslararasdeneyimlerdikkatealnmaldr.

5.2.6. Uygulama rnekleri

5.2.6.1. 6.Blmbumetodolojinin,bazziksel,kimyasal,gvenlikve ergonomik tehlikelerle ilgili olarak nasl uygulanabilecei ile ilgilispesikrnekleriermektedir.

5.2.6.2. Tehliketanmlama,riskdeerlendirmevekontrolilemlerinintamolarakuygulanmas,kabuledilebilengvenlikvesalksonularna

yolaacandan,yeraltkmrmadenininileyiiileilgilidikkatealnmasgerekendahafazlahususlarolacaktr.SzkonusuhususlarbuklavuzunIII.Ksmndaelealnmtr.



61/365


62/365


63/365

III. KISIM: GVENL YER ALTI KMRMADENCL FAALYETLERYLE

LGL HKMLER


64/365


65/365

37

6. Genel fziksel, kimyasal, ergonomik vegvenlikle ilgili tehlikeler

Bublm,ulusalyasa,ynetmelikvestandartlarda,genelziksel,kimyasal, gvenlik ve ergonomik tehlikelere ilikin kural bulunmamasveya etkin olmayan ve gnn koullarna uymayan kurallar bulunmashalinde rehberlik salar.Bublmdezetlenenvetehlike tanmlamaveriskdeerlendirmevekontrolyntemlerineilikinbazreferanslarierenhkmler,doruuygulananbutrbiryntemilebirliktekullanlmaldr.

Aada belirtilen hkmler gvenli yeralt kmr madenciliialmalariinbirrehberniteliindedir.

6.1. Fiziksel Tehlikeler

6.1.1. Grlt

6.1.1.1. Tehlike tanmlama

6.1.1.1.1. Gvenliolduubelirlenendzeyinzerindekigrltyemaruzkalmak,grltnedeniileoluaniitmekaybnayolaabilir.Yksekdzeydegrlt,aynzamandailetiimidebozabilirvesiniryorgunluklarileberaberikazalarnnartmariskiilesonulanabilir.

Kmrmadenlerindeiilerin,malzemevemateryallerinnaklivemadendeki havahacmininhareketettirilmesi iinkmrnvekayalarndelinmesi, kesilmesi,yklenmeve tanmas ilemlerinde kullanlanher

trlmakinevealetingrltsnemaruzkaldklarkapalyerlervardr.

6.1.1.2. Risk deerlendirme 6.1.1.2.1. Grltdzeyive/veyamaruziyetsresiyetkilimerciveyaonaylanmdierstandartlarlatespitedilensnramamaldr.Ulusalyasa veya ynetmelikler, kabul edilen uluslararas bulgulara dayanarakkmrmadenlerinde izin verilen grltdzeyineaitbelirli standartlar


66/365

38

tespitetmelidir.Riskdeerlendirmesinde,uygunolduulde,aadakinoktalardikkatealnmaldr:(a) iitmebozukluutehlikesi;(b) gvenlikiintemelolaniletiimiengellemedzeyive(c) zihinselvezikseliykneveiitselolmayandiertehlikeveya etkilerebalsiniryorgunluuriski.

6.1.1.2.2.Grltnniilerzerindekizararletkilerininlemekiiniverenleraadakihususlaryerinegetirmelidirler:(a) grltkaynaklarvemaruziyetartnayolaanilertespitetmeli;(b) maruziyet snrlar ve uygulanacak dier standartlar konusunda yetkilimercininve/veyaisalkurullarnnnerilerialmal;(c) madende kullanlan yntemler ve aletlerin yol amas beklenen grlthususundatedarikilerinnerilerinialmalve(d) eernerieksikveyakukuluiseyrrlktekiulusalveuluslararas standartlarveynetmeliklerleuyumluolarakuzmanprofesyoneller tarafndanlmleryaplmasnsalamaldrlar.

6.1.1.2.3. Grlt lmleri aadaki amalar iin kullanl-maldr:(a) yetkilimercitarafndanveyauygulanacakuluslararasonaylanm standartlarlasaptandekilde,iilerinetkilenmedzeyinivesre- sinibelirlemekvebunumaruziyetsnrlarilekarlatrmak;(b) grlt kaynaklarn vemaruzkalan iileri saptamak ve tanmlamak;(c) riskalanlarnnbelirlenmesiiinbirgrltharitaskarmak;(d) mhendislikyntemleriylegrltnnnlemevekontrolilebir- liktedieruygunnlemlerveonlarnetkinbirekildeuygulanmas konularnaolangereksinimideerlendirmekve(e) mevcutgrltkontrolvenlemeyntemlerininetkinliinideer-

lendirmek.



67/365

39

6.1.1.3. Kontrol yntemleri

6.1.1.3.1. Genel bak

6.1.1.3.1.1.veren alma ortamndaki grltye maruz kalmadeerlendirmelerini temel alarak, tehlike ve riski gidermek veya onuuygulanabilecektmyntemlerikullanarakgetirilebilecekenaltdzeyegetirmekiingrltnlemeprogramtespitetmelidir.verenherhangibirnoksanltespitetmekvedzeltmekiinteknikveidarikontrollerinetkinliinigzdengeirmelidir.Eerbirmadenciningrltyemaruziyetiizinverilebilendzeyigeerse,iverenmadenciningrltyemaruziyetiniizinverilebilirdzeyegetirmekiinuygulanabilecektmteknikveidarikontrollerikullanmalvemadenciyiiitmekorumaprogramnaalmaldr.Szkonusuprogramaadabelirtilenhususlariermelidir:(a) odyometriktestleriyaplmas;(b) iitmekaybkonusundabilgilendirmeveeitimverilmesi;(c) etkinbiriitmekorumaprogramsalanmas;(d) sreklimaruziyetibelirlemekiindahafazlagrltlmyapl- mas;(e) yksekderecedemaruziyeteyolaangrltdzeyleriniazaltmak iinuygulananyntemlerinvekontrollerindevamlincelenmesi.

6.1.1.3.2. i salnn gzetimi, eitim ve bilgilendirme

6.1.1.3.2.1.Meslekistandartlarnzerindegrltdzeyinemaruzkalabilecekiileredzenliolarakodyometriktestleruygulanmaldr.

6.1.1.3.2.2.verenleryksekdzeydegrltyemaruzkalabilecekiilerin;(a) kulakkoruyucularnnetkinkullanm;(b) farkettikleriyeniveallmamgrltkaynaklarnbelirlemekve bildirmekve(c) odyometrikincelemelerinfonksiyonukonularndaeitimgrme- lerinisalamaldrlar.

Genel fziksel, kimyasal, ergonomik ve gvenlikle ilgili tehlikeler


68/365

40

6.1.1.3.2.3.verenlergrltlortamdaalaniilerin;(a) kendilerineaitodyometriktestsonular;(b) grltnedeniyleiitmekaybnayolaanfaktrlervebunlarnolu- turduuetkilerinzelliklegeniilerzerindeki,iitselolmayan etkilerivesosyalsonular;(c) gereklinlemler,zellikleiilerinmdahelesinigerektirenvekulak koruyucularnnkullanmileilgiliolanlar;(d) grltlbirortamniileringenelgvenliklerizerindeoluturabi- leceietkilerive(e) yksekdzeydegrltyemaruziyetinzararletkilerininbelirtileri konularndabilgisahibiolmalarnsalamaldrlar.

6.1.1.3.3. Tehlike kontrol yntemleri

6.1.1.3.3.1.Yeniilemlerveekipmanlarkullanldnda,iverenleruygulanabildiitakdirdeaadakihususlarsalamaldrlar;(a) satnalmakouluolarakiverenler,retimleilgilizelliklerinyansra ileminveekipmanndkdzeydegrltoluturmasndabelirt-

melidirler ve

(b) iyerininyerleimi,iileringrltmaruziyetinienaltdzeyeindi- recekekildedzenlenmelidir.

6.1.1.3.3.2.Uygulanan ilemler ve kullanlan aletler gz nnealnarak, iveren ncelikle grltl ilemin gerekli olup olmadnveya ilemin grlt oluumuna nedenolmadan bakabir yolla yaplpyaplamayacan deerlendirmelidir. Grltl ilemin tm olarakuygulamadan kaldrlamazsa, iverenler grltye yol aan blmlerindahasessizalternatierledeitirilmesinideerlendirmelidirler.

6.1.1.3.3.3.Eer grltl ilem veya alet tam olarak ortadankaldrlamazsa,herbirkaynakbirbirindenayrlmalvesesbasndzeyine,her birinin greceli katklar belirlenmelidir. Grlt nedenleri veyakaynaklar belirlendikten sonra, grlt kontrol ileminde ilk basamak



69/365

41

onu kaynanda kontrol etmeye almaktr. Bu tr nlemler titreimiazaltmaktadaetkinolabilir.

6.1.1.3.3.4.Kaynaktayaplannlemevekontrolmaruziyetiyeterliderecede azaltmazsa, bundan sonraki adm olarak grlt kaynannkapatlmas dnlmelidir. Kapatma sistemlerinin dzenlenmesindesistemin akustik ve retim ynnden tatmin edici olmas isteniyorsa,iilerineriimivehavalanmadurumudadahilolmakzereeitlifaktrlergznndebulundurulmaldr.Kapatmasistemleri,onaylanmuluslararasstandartlarveyasalarlauyumluolarakkullanctarafndanbelirtilenistekvegereksinimlerletutarlolarakplanlanmalveimaledimelidir.

6.1.1.3.3.5.Eer grlt kayna kapatlamyorsa, risk altndakiiiyi dorudan sesin getii yolda oluan grltnn tehlikesindenkorumakiiniverenler,sesiengelleyanbirsiperkullanarakveyaiiiinbir siper oluturarak, ses geii iin aternatif yol oluturma seeneinidnmelidirler. Engeller onaylanm uluslararas standartlarla uyumluolarakvekullanctarafndanbelirtilenistekvegereksinimlergznndebulundurarakplanlanmalveimaledilmelidir.

6.1.1.3.3.6.Grltykaynandaazaltmannveyayolunukeserekdurdurmanniilerinmaruziyetiniyeterliderecedeazaltmaddurumlar-da,aadabelirtilensonseenekleruygulanmaldr:(a) iilerinhareketlerinisbetenkkbiralanlasnrlolduundabu tralmalariinakustikbirkabinveyabarnakkurulmal;(b) uygunorganizasyonyntemleriile,iileringrltlortamda geirdiklerizamanenksasreyeindirilmeli;(c) kulakkoruyucularteminedilmelive(d) odyometriktestleryaplmaldr.

Genel fziksel, kimyasal, ergonomik ve gvenlikle ilgili tehlikeler


70/365

42

6.1.2. Titreim6.1.2.1. Tehlike tanmlama

6.1.2.1.1 ilerin tehlikeli titreime maruz kalmalar balcaaadakiekillerdeolur:(a) tmvcuttitreimi,nakilsrasndaveyatitreimeyolaanends- triyelmakinelerinyaknndaalrkenolduugibititreimolanbir yzeydedurulmasylaoluurveya(b) ellegeentitreim,eitliilemlersrasndatitreimlealanalet- lerinveyaparalarnelleveyaparmaklarlatutulmasveyaitilmesi sonucundaelleryoluylavcudagirer.

6.1.2.1.2. Maruziyet limitleri yrrlkteki uluslararas bilgi veverilere gre tespit edilmelidir. Ek IV, Blm 7de daha ileri derecedeayrntlbilgilereulalabilir.

6.1.2.2. Risk deerlenirme

6.1.2.2.1.Eeriilerskolarakellegeentitreimeveyatmvcuttitreiminemaruzkalrlarsavemaruziyetbelliadmlarlagideril

83968875 yeralti komur madenlerinde guvenlik ve saglik

Documents