онцлох

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

0 0 8 6 8

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 8 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

Цаг агаар

УЛААНБААТАР2018.04.04

ХУР ТУНАдАсТАй

1° -7°

УЛс ТөРС.Баярцогт нарыг үргэлжлүүлэн нэг сар хорьж, шалгах шийдвэрийг шүүх гаргалаа. оӨУБЕГ-ын даргын түр орлон гүйцэтгэгчээр Д.Дэлгэрсайханыг томилжээ. нэг нам дангаар засаг барьж буй үед Үндсэн хуулийг өөрчлөх боломжгүй гэж АН үзэв. Засгийн газрын гадаад өр ДНБ-ий 74.4 хувьд хүрсэн гэж З.Нарантуяа гишүүн хэллээ.

эдийН зАсАгМонголбанк энэ оны гуравдугаар сарын байдлаар 2.3 тонн алт худалдан авчээ. ББСБ-ууд хувь нийлүүлсэн хөрөнгөө нэмэгдүүлсээр байна.БнхАУ-ын Alibaba хүнс хүргэлтийн Ele.Me старт-ап компанийг эзэмшилдээ авлаа.ТоП 20 индекс 20562.83 нэгж болж, 2.28 хувиар буурлаа.

НийгэмИрэх даваа гарагаас гадаад паспортын бүх үйлчилгээг харьяа дүүргээсээ авна. Махатма Гандийн гудамжийг Нарны замтай холбох 0.41 км түр замын ажлыг эхлүүллээ. нийслэл даяар бүх нийтийн цэвэрлэгээг энэ сарын 14-нд хийнэ. Астанагийн хот төлөвлөлт, Алма Атыг нүүлгэсэн туршлагыг Монгол Улс судална.

дэЛХийЕвропын төв банкны захирлаар Финландын Э.Лииканен сонгогдох нь тодорхой болов.АнУ машины утаа ялгаруулалтын журмаа зөөлрүүлэхээр төлөвлөжээ.Францын төмөр замчид гурван сарын ажил хаялт зарлав. хятад улс Ватикантай харилцаа тогтоох алхам хийсэн байна.Tesla-гийн хувьцаа автомат машины ослын улмаас 5.1 хувиар унав.

2018.04.04, ЛХАГВА ~ №069 (868) YНЭ: 1000₮~ СоёЛт ХүНий өГЛөө СоНиН уНшиХААС ЭХЭЛдЭГ ~

ЗГМ

Мөнгө хамгийн үнэт зүйл биш, хүн болон хүний оюун хамгийн үнэтэй зүйлД.Бямбасүрэн

аМ.ДОЛЛар ЮаНЬ рУБЛЬ

2391.64 380.38 41.56

10-ЧИНгИС БОНД ХУраЛДаЙ БОНД

99.790.05%

113.630.06%

ЗЭСаЛТ гЭрЭгЭ БОНД

69100.17%

1347.331.38%

98.300.06%

ubinfo.mnбҮРЭЛДЭхҮҮНкоМпАНИ

The official gazeTTe

ТоР 20 индекс(хувиар)

20,562.8310,00015,00020,00025,00030,000

Сониныг хэвлэмэл хэлбэрээр захиалан уншиж буй эрхэм та ч энэхүү үйлчилгээг авах боломжтой бөгөөд

үйлчилгээнд бүртгүүлэхийн тулд

10,000+Засгийн Газрын Мэдээ сониныг цахимаар уншигчдын

тоо 10 мянга давсантай холбоотойгоор бид уншигчдадаа мэдээллийг илүү ойроос, илүү хүртээмжтэй хүргэхээр

digital@zasag.co GO

хаягаар өөрийн тогтмол ашигладаг и-мэйл хаягаа илгээнэ үү?

Шинэ үйлчилгээШинэ боломж

эрхлэгчийн зурвас

нийтлэлийн тухай нийтлэлчээс

зэрэг цахим үйлчилгээг шинээр нэвтрүүлсэн билээ.

~ Соёлт хүний өглөө сонин уншихаас эхэлдэг ~

Л.Наранбаатар: Эрчим хүчний нүүрсэнд бодит аюул учирч байна

Хэт хөнгөлөлт, чөлөөлөлт нэмэр бус нэрмээс болж байна

11

ЭДИЙН ЗаСаг НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛаН

Владимир Путиныг ноён Трамп Цагаан ордонд урьжээ

Кэтрин ХиллеАНу-ын Ерөнхийлөгч дональд

трамп оХу-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путиныг Цагаан ордонд дээд хэмжээний уулзалт хийхээр урьжээ. Британид сэтгэцэд нөлөөлдөг хийгээр оросын тагнуулыг хордуулсан хэрэг мандан, Москваг буруутгаж буй цаг үед Кремль даваа гарагт дээрх мэдээг нийтэд ил болгов. Ноён трамп Британитай санаа нэгдэж, оросын 60 дипломатыг албадан гаргахын өмнөхөн ноён Путинд ийм хүндэтгэл үзүүлсэн нь Москвагийн талаар алдаатай бодлого баримталж буйн илрэл

хэмээн шүүмжлэх хүн олон бий.Ерөнхийлөгч Путины Гадаад

бодлогын зөвлөх Юрий ушаков хэв лэлд өгсөн ярилц лагадаа “Путиныг сонгогдонгуут хоёр Ерөн хийлөгч утсаар ярих үед трамп эхний уулзалтыг Цагаан ордонд хийхийг санал болгосон” гэжээ.

В.Путин трам пын урилгыг “маш сонирхолтой, эерэг санаа” гэж үнэлсэн байна. Цагаан ордон урилгыг нотолсон боловч ач холбогдлыг нь доош луулахыг оролдов.

9 3

З.Цэлмэг@tselmegZGM

Б.Баяртогтох@bayartogtokhZGM

БНХАУ-ын Бээжин хотод энэ сарын 12-13-нд болох “Дэлхийн коксжих нүүрсний нөөц ба зах зээл” чуулга уулзалтын талаар “Гложекс Консалтинг” ХХК-ийн ерөнхий захирал Л.Наранбаатартай ярилцлаа. Тэрбээр АНУ, БНХАУ-ын худал-дааны дайн манай улсын нүүрсний экспортод нөлөөлж болзошгүй гэдгийг онцоллоо.

-“Дэлхийн коксжих нүүрсний нөөц ба зах зээл” чуулганы ач холбогдол нь юу вэ. Экспорт-

Засгийн газар татварын шинэчлэлийн багц хуулийн төслийг боловсруулан улс орон даяар 30 хоногийн хугацаанд танилцуулж, олон нийтийн нээлттэй хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан. Энэ хүрээнд 5600 орчим санал хүлээн авчээ. Сангийн яам одоо иргэд, аж ахуйн нэгжээс ирсэн санал, хүсэлтийг харгалзан үзэж, төслийн шатанд буй татварын ерөнхий хууль болон бусад хуулийн төсөлд тусгах ажлыг үргэлжлүүлж байна. тухайлбал, Аж ахуйн нэгжийн болон Хувь хүний орлогын албан татвартай холбоотой санал хамгийн их иржээ.

татварын хуулийн өөрчлөлтийн гол агуулга нь бизнесийн орчныг ээлтэй болгох, хөрөнгө оруулалт, ажил эрхлэлтийг дэмжих, татварын бааз сууриа өргөтгөж, ил тод, хариуцлагатай байдлыг нэмэгдүүлэхэд чиглэж буй. тэрчлэн татварын өр төлбөрийг барагдуулах арга хэлбэрийг шинэ шатанд гаргах, улмаар олон улсын татварын зарчмуудыг нэвтрүүлж, хууль тогтоомжийг энгийн, ойлгомжтой болгоход энэ удаагийн шинэчлэл онцгой анхаарч байгаа.

логчдод ямар давуу тал бий болох вэ?

-Энэ чуулган бол коксжих нүүрс ний салбарынхны хувьд хамгийн том цугларалт. Нүүрс-ний зах зээлийн хандлага, бизнесийнхэн үүнд хэр бэлэн байгааг, үйлдвэрлэлийн бодлогоо хаашаа чиглүүлэх гэж буйг энэ чуулганаас тодорхой мэддэг. тийм учраас Монголын коксжих нүүрсний уурхайн удирдлага, бизнесменүүд маш идэвхтэй оролцож байна. Манайхан нүүрсээ өндөр үнээр, их хэмжээгээр зарах сувгийг л эрэлхийлдэг.

Жоншны олон жил ашигласан ил уурхайнуудын нөөц шавхагдаж байгаа тул далд уурхайн олборлолтыг эхлүүлэх цаг ирээд байна. Хэрэв хайгуулыг чанаржуулж, салбарыг нэгдсэн бодлогоор зангидаж чадвал жонш чухал түүхий эд гэсэн мартагдсан нэрээ эргүүлж авахад том алхам болно. 12

С.Батсайхан / ЗГМ©

Фитнессээр хичээллэсэн хүн өвдөх нь байтугай ханиад ч хүрдэггүйСонирхлоороо хичээллэж, биеэ эрүүлжүүлэх гэж байгаа бол уураг уух шаардлагагүй. >6

нам харгалзахгүй шалгахыг шаарданаАжлын хэсгийг яаралтай бай гуулах шаардлагаа УИХ-ын даргад өгнө гэв. > 2

Goldman-ы цалингийн ялгаварлалыг шүүхэд өглөө

Telegram оросын шаардлагыг үл хэрэгсэв

Court confines three suspects of OT bribery allegation

Former government officials to be impris-oned for 30 days. > 7ZG

M DA

ILY

Жоншны далд уурхайг ашиглах

цаг иржээ

2 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.04.04, ЛХАГВА ~ №069 (868)

Улс төрБүЛЭг

“оюутолгой”-н хөрөнгө оруу-лалтын гэрээтэй холбоотойгоор Сангийн сайд асан С. Баярцогт тэргүүтэй гурван хүнийг хорих 461 дүгээр ангид саатуулаад буй. Харин энэ талаар Ард-чилсан намын бүлгийн дарга д.Эрдэнэбат “улс төрийн зорилготой үйлдэл байх вий гэсэн болгоомжлол байна. шалгах шаардлагатай бол бүгдийг ижил шалгахгүйгээр намаар нь ялгаж байгаа мэт харагдсан” гэлээ.

Бүлгийн хуралдаанаар мөн Нийслэлийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг хэлэлц-сэн байна. уг хуулийн төсөлд нийслэлийн өмч, татвар, орлого, хот төлөвлөлтийг зөв тодорхойлох ёстой аж. Мөн сүүлийн үед гишүүдийн хариуцлага, ёс зүйтэй холбоотой асуудлууд үүсч байгаа учраас уиХ-ын дэгийн тухай хуулийг яаралтай хэлэлцэн, зарим хязгаарыг тогтоож өгөх ёстой гэв. Харин үндсэн хуульд нэ мэлт, өөрчлөлт оруулах асууд лаар “Нэг нам дангаар үнэм лэхүй олонх бүрдүүлж буй энэ үед үндсэн хуулийг өөрчлөх бо ломж гүй” гэсэн дүгнэлтэд хүр чээ.

түүнээс гадна Ардчилсан

намын бүлгийн хуралдаанаар Монгол улсын гадаад өр зээлийн талаар хэлэлцлээ. Энэ талаар тус бүлгийн гишүүн З.Нарантуяа мэдээлэл өгөв. тэрбээр “Монгол улсын Засгийн газрын өмнө тулгамдаж буй нэг асуудал бол гадаад өр. одоо Засгийн газар нэмж өр тавих юм бол эдийн засгаа эргэж засах боломжгүй нөхцөл рүү орж байна. өнөөдөр Засгийн газрын гадаад өр дНБ-ий 74.4 хувьд хүрсэн. өмнө нь гаргасан бондуудыг эргэн төлөлт хийх зорилготой арилжаалсан “Гэрэгэ”, “Хурал-дай” бондуудын зөрүү мөнгө хаана байна вэ гэдэг асуудал бий. Гэтэл өнөөдөр оуВС-гийн хөтөлбөрийн хүрээнд нэг тэрбум ам.долларын зээл авахаар яригдаж байна. Энэ зээл орж ирвэл өр бүр их өснө. Засгийн газар нэмж зээл авах хэрэгцээ байгаа эсэхэд дүгнэлт хийх ёстой. тиймээс энэ асуудлаар Ардчилсан намын бүлгээс мөн Ажлын хэсэг байгуулахаар боллоо” гэв.

ийнхүү мэдээлэл өгсний дараа Ардчилсан намын бүлгийн дарга д.Эрдэнэбат хэвлэлийнхний асуултад хариулав.

-”Эрдэнэт” үйлдвэрийн 51 хувьтай холбогдуулан асуухад

Арбитрын шийдвэрийг Монгол Улсын Засгийн газар хүлээж авахгүй байх эрхтэй гэж албаны хүмүүс хэлж байна. Тийм боломж Засгийн газарт бий юу?

-олон улсын Арбитрын шүү-хийн шийдвэрийг Монгол улс эргэж харах боломжгүй. 1958 оны Нью-йоркийн конвенцид олон улсын Арбитрын шүү-хийн шийдвэрийг хэрхэн гүй цэтгэх талаар тусгасан байдаг. одоогийн төлбөрийн шийдвэрээр бол эцсийн шийд-вэр, гарц байхгүй гэсэн үг.

-УИХ-аас “Оюутолгой”-н гэ рээнд үнэлэлт өгөх ажлын хэсэг байгуулсан. Үүнд Ард-чил сан намын гишүүдээс орсон уу?

-Ардчилсан намаас З.Наран-туяа гишүүнийг оруулсан. Ажлын хэсэг байгуулж, анхны

хуралдаанаа хийхдээ өмнөх шалгалтуудын материал дээр үндэслэн дүгнэлт гаргана гэж ярьсан байна. Хэрэв Ажлын хэсэг байгуулсан бол бүгдийг нь дахин шалгаж, дүгнэлтээ шинээр гаргах ёстой.

-АТГ-аас танай намын гурван хүнийг ба рив чилсан. Мөн өмнөх Зас гийн газарт ажиллаж бай сан хүмүүсийг ч шалгаж бай на?

-“оюутолгой”-н асуудлаар ний гэмд маш том эргэлзээ бий болсон. Хэрэв Монгол улс ав-лига, төрийн баялгийг оффшор дансанд хийсэн асуудалтай шударгаар тэмцэнэ гэж байгаа бол бүх асуудалд тэвчээртэй хандах ёстой. Гэхдээ асуудалд тэнцвэргүй хандаж байгаа нөхцөлд бид өөрсдийн байр сууриа илэрхийлнэ. Гурван гишүүнээ шалгуулахдаа үнэн зөвөө олуулаад гараасай гэж бодож байна. Бидний эмзэг-лэж байгаа зүйл бол яагаад түрүүлээд Ардчилсан намын гишүүдийг барьж эхлэв. Яагаад гол хариуцагч, Ажлын хэсгийн ахлагчийг барихгүй байна вэ. ингэхээр “МАН” гэсэн өнцөг харагдаад байгаа юм. тэгэхээр үүнийг улстөржсөн, улс төрийн хэлмэгдүүлэлт рүү явуулах вий гэсэн болгоомжлол байгаа.

Ардчилсан намын бүлгийн хуралдаанаар “оюутолгой”, “тавантолгой”, “Эрдэнэт” зэ рэг стратегийн томоохон ор дууд тай холбоотой маргаан дагуулаад буй асуудлыг шалгах Ажлын хэсгийг байгуулахаар болжээ. Мөн эдгээр асуудалтай холбогдож буй хүмүүсийг хууль, шүүхийн байгууллага адилхан байцаах ёстой гэсэн байр суурьтай байгаа аж.

тухайлбал, “оюутолгой”-н хөрөнгө оруулалтын гэрээг байгуулахад Засгийн газрын тэргүүнээр ажиллаж байсан Ерөнхий сайд асан С.Баяр, тус Хөрөнгө оруулалтын гэрээг байгуулах Ажлын хэсгийн ахлагч байсан Эрчим хүч, эрдэс баялгийн сайд асан д.Зоригт нарыг ч мөн шалгах ёстой гэж Ардчилсан намын бүлгийн дарга д.Эрдэнэбат хэллээ.

түүнээс гадна “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 51 хувийг өмнөд Африкийн “Стандарт” банкны барьцаанд тавьсан асуудлыг шалгах Ажлын хэсгийг нэн даруй байгуулах шаардлагаа уиХ-ын даргад хүргүүлэх гэж байна. д.Эрдэнэбат “Бид энэ асуудалд анхааралтай хандаж байгаа. уиХ-ын 2009 оны 57 дугаар тогтоолоор “оюутолгой”-н Хөрөнгө оруулалтын гэрээ хийх эрхийг тухайн үеийн Засгийн газрын тэргүүн С.Баярт өгсөн. Энэ хөрөнгө оруулалтын гэрээг уиХ батлаагүй, С.Баярын Засгийн газар баталсан. уиХ-ын 57 дугаар тогтоолтой хол боотой нэр бүхий хүмүү сийг адилхан шалгах ёстой. Мөн “Стандарт” банкинд “Эрдэнэт” үйлдвэрийг барь цаалсан асуудлаар Аж лын хэсэг байгуулан, тус үйлд вэр болон улсад учруул сан хо хир-лыг холбогдох этгээ дүү дээр төлүүлэх, үнэн зөв мэдээллийг ард түмэнд өгөхийг шаардана. Энэ шаардлагаа маргааш (өнөөдөр) уиХ-ын даргад өгнө” хэмээв.

Ажлын хэсгийг яаралтай бай­гуулах шаардлагаа УИХ­ын даргад өгнө гэв

Б.Энхжаргал @enkhjrglZGM

уул уурхайн асуудал эрхэлсэн сайдаар томилогдоод төрийн өмчит “Эрдэнэс Монгол” ком-пани дээр суурилсан Баял гийн сан байгуулах хэрэгтэйг олж харсан. “Эрдэнэс Монгол” компанид бүртгэлтэй, ашиг-лагдаж байгаа дөрвөн ордыг баялгийн сангийнхаа үндсэн суурь болгоно. Цаашид төрийн мөнгөөр хайгуул хийж тогтоосон газруудаа төр өмчлөлдөө авч, үүндээ суурилсан хяналтыг баялгийн сангийн нэгдэл тавиад явна гэж ойлгож болно.

Баялгийн сан амжилттай ажил лахын гол үндэс нь улс төрөөс хараат бус, мэргэжлийн баг удирдахад оршино. Мөн ил тодын зарчим дагалдана. тий-мээс баялгийн сангийн асууд лыг улс төрөөс салгах ёстой. шаард лагатай бол чадварлаг ме неж ментийн багийг нь сон-гуу лийн гурван мөчлөг буюу 12 жи лээр урьж ажиллуулж болно.

УУХҮ-ийн сайд Д.Сумъяабазар

ЗгМ ТОВЧХОН» хАРИлцАА Мягмар гарагт Ерөнхийлөгч Х.Баттулгад Кот д’Ивуар, Афганистан, Мексик, Мали зэрэг улсаас Монголд суух Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайдууд итгэмжлэх жуух бичгээ өргөн барьцгаалаа.

» Тоо

680 Сая ам.доллар. Монгол, Британийн худалдааны нийт эргэлт 2017 онд 680 сая ам.доллар байв. Монгол Улс барууны орнуудаас хамгийн анх ИБУИНВУ-тай 1963 онд дипломат харилцаа тогтоосон. Энэ онд Монгол, Британийн хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 55 жилийн ой болно.

» АТГ Эрдэнэт үйлдвэрийн хуулийн хэлтсийн дарга асан М.Мөнхжаргалыг АТГ-аас баривчилжээ. Түүнийг тус үйлдвэрийн 51 хувийг “Стандарт” банкны барьцаанд тавьсан хэрэгтэй холбогдуулан байцааж байгаа аж.

» Шүүх “Оюутолгой”-н хөрөнгө оруулалтын гэрээтэй холбоотойгоор Сангийн сайд асан С.Баярцогт “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн захирал Б.Бямбасайхан, Татварын Ерөнхий газрын дарга асан Б.Ариунсан нарыг АТГ түр саатуулаад байсан. Тэгвэл мягмар гарагт Чингэлтэй, Баянзүрх, Сүхбаатар дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хаалттай хуралдаж, дээрх хүмүүсийг үргэлжлүүлэн нэг сар хорьж байцаах шийдвэр гаргасан байна.

» ТоМИлГоо Оюуны өмч, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын түр орлон гүйцэтгэгчээр Д.Дэлгэрсайханыг томилжээ. Тус газрын дарга асан Р.Содхүүг тэтгэврийн насанд хүрсэн гэсэн үндэслэлээр Засгийн газар албанаас нь чөлөөлсөн билээ.

ТодРУУлГА & ЗАлРУУлГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай

санал, хүсэлт байвал

› INFO@zAsAG.CO

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

ЭшЛЭЛ

Монгол улс, Бүгд найрамдах Казахстан улсын худалдааны эргэлт 2017 оны эцсийн байдлаар 36.6 сая ам.доллар болж, өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 22 хувиар өсчээ.

үүнээс Монголын экспорт 2.4 сая ам.доллар, Казахста-наас хийсэн импорт 34.2 сая ам.долларын дүнтэй гарсан нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад экспорт гурав дахин, импорт 16.6 хувиар өссөн дүнтэй байна. Гэвч талууд хангалттай биш хэмээн үзэж худалдааны салбарын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх нөөц бололцоо их бий гэдэгт хоёр орны Засгийн газар хоорондын комиссын хуралдаанаар санал нэгдсэн юм.

түүнчлэн хуралдаанаар экс-портын бараа, бүтээгдэхүүний нэр төрлийг олшруулах, улмаар худалдааны эргэлтийг нэмэг-дүүлэх чиглэлээр хамтран ажил лахаар тохирсон аж. Ха-рил цан экспортлох боломжтой бараа, бүтээгдэхүүний жагсаалт

болон холбогдох аж ахуйн нэгжүүдийн мэдээллийг солилцлоо. Монголын талын тавьсан худалдааны харилцаан дахь тарифын болон тарифын бус хориг саадыг арилгах, түүнчлэн худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг шинэ шатанд гар-гах зорилгоор Евразийн эдийн засгийн холбоотой Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах ач холбогдлыг судлах хамтарсан судалгааны ажлыг эхлүүлэх саналыг дэмжиж буйгаа Казахс-таны тал илэрхийлжээ. Мөн энэ тухайгаа Евразийн эдийн засгийн комисст ойрын хугацаанд мэдэгдэхээр болсон байна.

Мөн Астана-улаанбаатар чиг лэлд нислэг нээх, хоёр орон уранаар хамтарсан төсөл хэрэг жүүлэх, оюутны тоог нэмж, хамтарсан судалгааны баг ажиллуулах зэрэг асуудлыг ярилцсан аж. Мөн Астана гийн хот төлөвлөлт, Ал ма Атыг нүүлгэсэн тус улсын туршла-гыг Монголын төлөө лөгчид судалжээ.

Ардчилсан намын дарга С.Эрдэнэ Сэлэнгэ аймагт ажиллаж байна. Энэ үеэр тус намын хо роо ны ээлжит 38 дугаар хурал даан болсон аж. уг хуралдаанаар 2018 оны до тоод сонгууль буюу

ротацийн сонгуульд өрсөлдөж ялалт байгуулсан үндэсний бодлогын хорооны гишүүдээ танилцуулсан юм.

Мөн Сэлэнгэ аймгийн Ардчилсан намын хорооны даргад өрсөлдөж, сонгогдсон

д.Батжавхланг батламжлах үйл ажиллагаа болжээ. тус хуралдаанд Ардчилсан намын дарга С.Эрдэнэ, байгуу лалтын газрын дарга Ц.уртнасан болон албаны бусад хүмүүс оролцсон аж.

Хүүхдийн хүчирхийллийн эсрэг “дахин тэвчихгүй” тайван жагсаалыг зохион байгуулсан залуу ээжүүд, эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг уиХ-ын дарга М.Энхболд хүлээн авч уулзлаа.

уулзалтад хүрэлцэн ирсэн о.Анхмаа, А.Амаржаргал, о.Бодьханд нар “Сүүлийн гурван жилийн хугацаанд үйлдэгдсэн хүчингийн гэмт хэргийн тоо

өссөн байна. Ялангуяа, хүүхдийн эсрэг хүчингийн гэмт хэрэг 46 хувь эзлэх болсонд ихээхэн сэтгэл эмзэглэж байна” гэв. Мөн энэ асуудалд уиХ-ын дарга анхаарлаа хандуулж, Эрүү гийн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах бид ний хүсэлтийг хүлээн авч, шийд вэрлэж өгнө үү гэв.

тэдний зохион байгуулсан тайван жагсаалд улаанбаатар хотын 20 мянга орчим иргэн оролцжээ. улмаар Эрүүгийн хууль тог тоом жид оруулах нэмэлт өөрч лөлтийг дэмжиж 15590 хүн

гарын үсгээ зурсан байна. Харин уиХ-ын дарга М.Энх-

болд тайван жагсаал зохион байгуулж, сэтгэл зовоосон эмзэг асуудлаар чухал санаачилга гаргасан залуу ээж нарыг сай-шаасан аж. Мөн тавьж буй сана луудыг хувь хүнийхээ зүгээс дэм жиж байгаагаа илэр-хий лээд, хол богдох хууль тогтоом жид нэмэлт өөрчлөлт оруулах асуудлыг хууль, журмын хүрээнд аль болох олон талаас нь судалж, шуурхай шийдвэрлэнэ гэсэн юм.

ЗаСгИЙН гаЗар

НаМУУД

ПарЛаМеНТ

Чөлөөт худалдааны хэлэлцээртэй холбоотой Монголын саналыг дэмжлээ

ардчилсан намын дарга Сэлэнгэ аймагт ажиллаж байна

УИХ-ын дарга М.Энхболд залуу ээжүүдийн санаачилгыг дэмжинэ Б.Сэлэнгэ ЗГМ

“Эрдэнэт”-ийн хохирлыг буруутай

хүмүүсээр төлүүлэх ёстой

С.Батсайхан / ЗГМ©

Нам харгалзахгүй шалгахыг шаардана

алдаж байгаа татварын орлогоо нөхөх гэж, тэр орлогыг төсөвт бүрдүүлэх үүднээс өрхийн амьжиргаа болон компанийн хэвийн үйл ажиллагаанд халтай шийдвэр ар араасаа цуврах болсон.

үүний горыг ч бид үнийн өсөлт, өрхийн зардлаараа мэдэрч байгаа. Хөнгөлөлт, чөлөөлөлт нэрээр татвараас зугтах үзэгдэл хэрхэн цэцэглэж байгааг төсвийн орлогын 20 хувьтай тэнцэх мөнгөн дүнгээс

2018.04.04, ЛХАГВА ~ №069 (868)

нийтлэлчийн булан

3ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

Татварын хэт хөнгөлөлт, чөлөөлөлт нэмэр бус нэрмээс болж байна

1татварын бааз сууриа өргөтгөх

талаар үе үеийн Засгийн газар тодорхой зорилт дэвшүүлж, төс вийн орлогыг бүрдүүлэх гэж Сангийн сайд нар хэрэндээ л чармайдаг.

үСХ-ны энэ оны хоёрдугаар сарын үзүү лэлтээр, улсын нэгдсэн төс вийн орлогын 80.1 хувийг татварын орлого бүрдүүлж байна. төсвийн орлого татвараас үлэмж хамааралтай болсныг дээрх тоон үзүүлэлт илтгэнэ. Гэтэл татварын бааз сууриа өргөтгөх зорилгыг дээрх шинэчлэлийн хүрээнд зорьсон атлаа нөгөө талд татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлт зохистой хэмжээнээс хэдийнэ халиад гарчээ. үүнийг шинэчлэлийн явцад төдийлэн хөндсөнгүй. Харамсалтай нь, хөнгөлөлт, чөлөөлөлт нэрийн дор татварын орлого жилд тэрбум тэрбумаар урсаж, нийт дүн нь их наядаар хэмжигдэж байна.

улсын хэмжээнд 40 гаруй хөнгөлөлт, 180 орчим чөлөөлөлт үйлчилж байна. татварын чөлөөлөлтийн дийлэнх нь НөАт-ын болон НөАт-аас чөлөөлөх, Гаалийн албан татвараас чөлөөлөхөд хамаарчээ. Хөнгөлөлт, чөлөөлөлт ийнхүү хавтгайрсан нь төсөвт төвлөрөх байсан орлогыг дунд нь их наядаар таслах аж. дууссан төсөл, хөтөлбөрт үйлчилж байсан нэр бүхий татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлт үзүүлэх тухай хуулийн заалтыг хүчингүй болгох шаардлага үүсэж байна. Хөнгөлөлт нэмэгдсэн нь татварын суурийг багасгах эрсдэлтэй гэж үздэг. татварын нийтлэг бус тусгайлсан хөнгөлөлт газар авсан нь татвар төлөгчдөд

Нэг их наядаар 15 мянган иргэний ипотекийн зээлийг санхүүжүүлэх боломжтой

эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн тэргүүлэх чиглэлийг дэмжих, урамшуулахад түлхүү чиглэжээ. дээрх заалт дотор татварын алба хяналт тавихад хүндрэл үүсгэх, татварын тэгш, шударга байх зарчмыг алдагдуулж, нийгмийн орлогын түвшний ялгааг ихэсгэх, салбараар нь ялгаварлан гадуурхах утга бүхий 14 заалт илүү анхаарал татаж байгаа юм. Энэ төлөхгүй байхад би яагаад татвар төлөх ёстой вэ гэсэн татвар төлөхөөс зайлсхийх сөрөг хандлагыг үүсгэх заалт байна.

тиймээс Сангийн яам болон татварын ерөнхий газраас хавтгайрс ан хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийн тоог багасгах, хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийг үр ашигтай хэлбэрээр ашиглахад гол анхаарлаа төвлөрүүлж байгаа аж.

татвар төлөгчдийн сэтгэлгээнд сөргөөр нөлөөлдөг, татвараас зугтаах, татвар ногдуулах орлогыг бууруулах боломжийг хаах шаардлага албан татварт байна. Монгол улс бага татвартайгаараа аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын хувьд дэлхийд 106 орноос гуравдугаарт, хувь хүний орлогын албан татвараар 87 орноос хоёрдугаарт бичигдэж, олон улсын хэмжээнд хамгийн бага татвартай орны нэг. Гэвч хамгийн бага татвартай орны нэг мөртлөө хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийн хүрээгээ ихээхэн нэмэгдүүлжээ. Хөнгөлөлт, чөлөөлөлт нь эдийн засгийг зохицуулагч гол хэрэгслүүдийн нэг боловч хэт их хавтгайруулан хэрэглэснээр татварын бааз суурь, орлого буурахад хүргэж байна.

Хөнгөлөлт, чөлөөлөлтөөр

уншигч та анзаарсан байх. Манайх шиг төсвийн орлого нь долоон их наядаар хэмжигдэх оронд нэг их наяд төгрөг бага мөнгө биш. үүгээр хамгийн багадаа 15 мянган иргэний ипотекийн зээлийг шийдвэрлэх боломжтой. тэгвэл ашиглалтад орсон боловч эдийн засгийн эргэлтэд орж чадахгүй байгаа 30 мянган орон сууцны тал хувь нь эзнээ олно гэсэн үг.

Барилгын салбарт хуримт-лагдсан чанаргүй зээлийн хэмжээ ч багасаж, энд түгжигдсэн мөнгө бизнесийн цэвэр зээл болж худалдаа, үйлчилгээний салбарт дэмжлэг үзүүлэх боломжтой. ингэснээр эдийн засаг сэргэж, дНБ-ий өсөлт эрчимжиж таарна. үүний цаана ажлын байр шинээр нэмэгдэж, аймаг, нийслэлийн хөдөлмөр эрхлэлтийн

Хөнгөлөлт, чөлөөлөлтөөр алдаж байгаа татварын орлогоо нөхөх гэж, тэр орлогыг төсөвт бүрдүүлэх үүднээс өрхийн амьжиргаа болон компанийн хэвийн үйл ажиллагаанд халтай шийдвэр ар араасаа цуврах болсон.

С.Батсайхан / ЗГМ©

Улсын хэмжээнд 40 гаруй хөнгөлөлт,

180 орчим чөлөөлөлт үйлчилж байна

байгууллагад бүртгэлтэй байгаа 24.6 мянган иргэний тодорхой хувь нь ажилтай, орлоготой болно гэсэн үг.

Барилгын салбар зогсонги байдлаас гарснаар дотоодын барилгын материалын үйлдвэрлэл хүчээ огцом авахгүй юм гэхэд үйл ажиллагаа нь жигдэрч, бараа, бүтээгдэхүүний борлуулалт сэргэнэ. Аливаа арга хэмжээ байх ёстой түвшин, хил хязгаараа давах хэрээр ач холбогдол, агуулга нь буурч, үнэ цэнээ алддаг. тэгвэл татварын хэт хөнгөлөлт, чөлөөлөлт эдийн засагт дарамт болж, өрхийн төсөвт хүндрэл үүсгэж байна. Хавтгайрсан хөн-гөлөлт, чөлөөлөлтөөс цөөн хүн хожиж, олонх нь хохирч байгаа нь нийг мийн хэвийн үзэгдэл болжээ.

шударга бус хандаж байгааг илчлэх нэг баримт мөн. уиХ-ын гишүүд хууль санаачлах эрхтэй, үүнийгээ ч дор бүрнээ бүрэн эдэлдэг. тэгвэл сүүлийн жилүүдэд гишүүдийн өргөн барьсан хуулийн төсөлд татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлт хамгийн түгээмэл тааралддаг болжээ. Гишүүн болгон өөрсдийн эрх ашигт нийцүүлэн хууль бичиж, түүндээ заавал хөнгөлөлт, чөлөөлөлт гэсэн үг, өгүүлбэр оруулах ёстой гэж зүтгэдэг нь зуршил болоод удаж байна. татварын ерөнхий газрын даргын хэлснээр, хөнгөлөлт, чөлөөлөлт тэдний хувьд толгойн өвчин болжээ.

Албан татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлттэй холбоотой 80 гаруй заалт байна. Эдгээрийг тус бүрээр нь судалж үзэхэд,

¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÀߟÍ-2018

ХААН Банк нь компанийн нийгмийн хариуцлагыг хэрэгжүүлэн олон салбарт төсөл хөтөлбөрүүд санаачлан, нийгмийн сайн сайханд хувь нэмэр оруулах ажилд манлайлж ирсэн билээ. Анхлан урлаг, уран зургийн салбарт түлхүү дэмжлэг үзүүлж байсан бол 2007 онд дэргэдээ ХААН Банк Санг байгуулж, түүнээс хойш 10 жилийн хугацаанд хүн ардын эрүүл мэндэд чиглэсэн 30 гаруй төсөл хөтөлбөрийг 1,4 тэрбум гаруй төгрөгөөр санхүүжүүлэн хэрэгжүүлжээ. Тухайлбал, 2011 оноос хойш Хавдар Судлалын Үндэсний Төв, Монголын Үндэсний Олон Нийтийн Радио Телевизтэй хамтран “Хавдрын эсрэг үндэсний аян”-ыг хэрэгжүүлж, Монгол орны өнцөг булан бүрт хүрч ажиллахдаа, нийт 115,000 гаруй иргэдийг үнэ төлбөргүй үзлэг оношилгоонд хамруулжээ.

Мөн өнгөрөгч онд Улсын III Төв Эмнэлгийн санаачилсан манай улсын хүн амын нас баралтын тэргүүлэх шалтгаан болсон зүрх судасны өвчинтэй тэмцэх зорилготой “Цусны даралт ихсэлтийн эсрэг аян”-ыг хамтран хэрэгжүүлж 4,000 гаруй ард иргэдийг урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамруулжээ.

ХААН Банкны нийгмийн хариуцлагыг хэрэгжүүлэгч ХААН Банк Сангаас 2018 онд эрүүл мэндийн хоёр томоохон төслийг хэрэгжүүлэхээр болж, 2018 оны 04 дүгээр сарын 03-ны өдөр ХААН Банк Цамхагт хамтрагч байгууллагуудтай санамж бичигт гарын үсэг зурлаа.“Хавдрын эсрэг үндэсний аян”-ы хүрээнд өнгөрсөн 7 жилийн хугацаанд 500 гаруй яаралтай мэс ажилбарыг хийж гүйцэтгэн, 7000 гаруй эмч мэргэжилтнийг сургалтад хамруулан олон нийтэд хавдар өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх мэдлэг, мэдээлэл түгээх ажлыг зохион байгуулсан байна. Мөн ХААН Банк Сангаас зөвхөн санхүүжилт

олгоод зогсохгүй Монгол орны 21 аймагт байрлах салбар, нэгжийн нийт 2,600 гаруй ажилтнуудаа эрүүл мэндийн сайн дурын идэвхтэнээр бэлтгэн хавдар өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх тухай мэдлэг, мэдээллийг ард иргэдэд хүргэн ажиллалаа.

Харин “Цусны даралт ихсэлтийн эсрэг аян”-ы хүрээнд Улаанбаатар хотын алслагдсан 4 дүүрэгт даралт хэмжих багаж бүхий буланг байгуулан, ард иргэдэд үйлчилж байна. Ингэснээр иргэд ХААН Банкны салбараар банк санхүүгийн үйлчилгээ авахаас гадна өөрийн эрүүл мэнддээ давхар анхаарал тавих боломжийг бүрдүүлж өглөө.

2018 онд “Хавдрын эсрэг үндэсний аян” ходоодны хорт хавдарт чиглэх бөгөөд энэ төрлийн хавдрын өвчлөл хамгийн өндөртэйд тооцогддог баруун аймгуудад, “Цусны даралт ихсэлтийн эсрэг аян”-ыг цусны даралтын өвчлөл хамгийн өндөртэйд тооцогддог төвийн аймгуудад хэрэгжүүлэхээр боллоо. Тус аянуудын хүрээнд ард иргэдийг үнэ төлбөргүй үзлэг оношилгоонд хамруулах, олон нийтэд урьдчилан сэргийлэх мэдлэг мэдээлэл түгээх, эмч мэргэжилтнүүдийг нарийн мэргэжлийн сургалтад хамруулах болон орон нутагт цусны даралт хэмжих багаж бүхий булан байгуулах зэрэг ажлуудыг төлөвлөөд байна.

Хүн ардын эрүүл мэнд, сайхан амьдралын төлөө тууштай хэрэгжүүлж буй эрүүл мэндийн томоохон хөтөлбөрүүд цаашид ч уламжлал болгон хэрэгжүүлж, олон хүнд хүрч ажиллана гэдгээ хэрэгжүүлэгч талууд онцоллоо.

Монгол хүн бүр эрүүл байх болтугай.

facebook.com/KhanBank www.khanBank.com Call Center 1800-1917 twitter.com/Khan_Bank

ХААН БАНК САНГААС 2018 ОНД ЭРҮҮЛ МЭНДИЙНХОЁР ТОМ ТӨСӨЛ ХЭРЭГЖҮҮЛНЭ

2018 оны 04 дүгээр сарын 04-ний өдөр, Лхагва гараг

4 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.04.04, ЛХАГВА ~ №069 (868)

цаг үе

Инноваци агуулсан бүтээгдэхүүн амжилтад хүрнэ

Австралийн Гриффитийн их сургуулийн докторант Г.Батхуягтай ярилцлаа. Тэрбээр өнгөрсөн гуравдугаар сард АНУ-ын Вашингтон хотод Жоржтуаны их сургууль, Жорж Вашингтоны их сургууль, Дистрикт Клумбын их сургуулийн хамтран зохион байгуулсан “Инноваци ба Энтрэпренершип” олон улсын эрдэм шинжилгээний хуралд судалгааны бүтээлээрээ оролцон, “Докторын шилдэг судалгааны ажил” шагналыг хүртжээ.

БИЗНЕСИЙН ТҮҮХ ТЭР ЧИГЭЭРЭЭ

ИННОВАЦИЙН ТҮҮХ-Та докторын ажлаа ямар

сэдвээр хийж байна вэ?-Миний судалгаа ерөнхийдөө

онолын судалгаа. Бүтээгдэхүүний инновацийг шинэлэг, үр дүнтэй хэлбэрээр хэмждэг загвар боловсруулах тухай юм. Бизнест инноваци хамгийн чухал. Хэн инновацитай бүтээгдэхүүн санал болгоно, тэр л бусдаас ялгарч өрсөлдөх давуу талыг олж авдаг. тийм учраас хөрөнгө оруулагчид хамгийн шинэлэг, инноваци бүхий бүтээгдэхүүнд илүү хөрөнгө оруулах сонирхолтой байдаг. Бизнест инноваци хэрхэн нөлөөлдгийн хамгийн ойрын жишээ гэвэл, “АНу-ын энтрепрёнер Элон Маск тесла” хэмээх цахилгаан авто машин зах зээлд гаргаснаараа хамгийн өрсөлдөөнтэй, ялангуяа шинэ тоглогчдод бараг боломж байдаггүй автомашины зах зээлийг үндсээр нь доргиож байна.

Ямар ч томоохон инновац-гүйгээр, бусдаас мотор, хурд ны хайрцаг гэх мэт гол, чухал эд ангиудыг лицензийн зөвшөөрөлтэй үйлдвэрлэсэн бол хэзээ ч ийм үр дүнд хүрэхгүй байсан. инновацийн хүчээр л тэд Benz, BMW, Range Rover, Toyota зэрэг томчуудын эзэгнэдэг зах зээлийг шинээр дахин тодорхойлж байна. Харин миний ажил бол ямар ч төрлийн бүтээгдэхүүний

инновацийн түвшинг хэмжих үзүүлэлтийг боловсруулахад чиглэсэн. Бүгдэд хүлээн зөв-шөөрөгдсөн инновацийн индексийг судалгаа, практикт нэвтрүүлэхийг зорьж байна. Энэ мэдээлэл судлаач, үйлдвэрлэгч, бүтээгдэхүүн хөгжүүлэгч, хөрөнгө оруу лагч, хувьцаа эзэмшигчдэд их хэрэгтэй.

-Тэгэхээр инноваци бас нэг амжилтын чухал үндэс болох нь?

-тэгэлгүй яах вэ. Бид бүтээг-дэхүүндээ шинэ технологи, инно ваци агуулж байж л амжилтад хүрнэ. Финландын Нокиа гар утасны зах зээлийн хамгийн том үйлдвэрлэгч, шилдэг 500 компанийн нэг байсан, энэ бүхнийг инноваци бүхий шинэлэг бүтээглэхүүн үгүй хийсэн. тэр нь бидний хэрэглэж буй ухаалаг утас. Эндээс харахад бизнесийн түүх тэр чигээрээ инновацийн түүх байдаг. тэгэхээр “Хаан бууз” байгуулахад дагаж “Хатан бууз” байгуулах нь урт хугацааны, ирээдүйтэй бизнесийн загвар биш, үсрээд л хэрэглэгчээ тэнцүү хуваана. түүний оронд шинийг санаачлах хэрэгтэй. Ялангуяа, шинээр зах зээл рүү нэвтрэгчид, шинэ бизнес эрхлэгчид ингэж ялгарна, өрсөлдөнө.

-Бүтээгдэхүүний инновацийг яагаад хэмжих шаардлагатай вэ?

-олон талын ач холбогдолтой. Жишээ нь, судалгааны талаа-саа илүү нарийвчлалтай хэмжигдэхүүн нэвтрүүлж байна гэсэн үг. инноваци болон түүний нөлөөлөлтэй холбоотой бизнесийн олон төрлийн судалгаа шинжилгээнд ашиглана. Ялангуяа, энтрепренершипийн хүрээнд инновацийн ач холбогдол, нөлөө, түүний бусад бизнесийн хүчин зүйлүүдтэй харилцах уялдаа холбоог тодорхойлоход найдвартай, объектив хэмжүүр зайлшгүй чухал.

Практик талаасаа бизнесүүд өөрсдийнхөө болон зах зээл дэх бусад бүтээгдэхүүнээ үнэхээр цоо шинэ эсэхийг мэдэж авна, цаашдаа яаж илүү шинэлэг байж чадах эсэхээ ч тодорхойлно. шинэ бүтээгдэхүүн зах зээлд нэвтрүүлсэн бүх үйлдвэрлэгч өөрийн бүтээлийг л хамгийн орчин үеийн, дэвшилтэт гэж танилцуулдаг. Жишээ нь, жил бүрийн есдүгээр сард Apple-ийн гүйцэтгэх захирал тим Күүк олон нийтэд шинэ

утсаа танилцуулахдаа хамгийн өндөр инновацитай, хамгийн дэвшилтэт утас гэдэг. Гэтэл өмнө нь яг ижилхэн үгийг Samsung-ын танилцуулгаас сонсдог.

Миний гаргасан хэмжиг дэхүү-нээр аль нь илүү инно ва цитай, ямар түвшинд, ямар төрлийн инно вацитайг тодор хойлох боломжтой. Бүр цаашлаад Bloomberg-ээс зөвхөн хувьцааны ханш бус, шинэ бүтээгдэхүүний инновацийн индексийг харах боложтой.

-Та ямар загвар боловс руул-сан бэ?

-Гурван гол үзүүлэлтээр инно вацийг хэмжинэ. Эхнийх нь, тухайн бүтээгдэхүүний технологийн дэвшилтэт байдал. дараагийнх нь, шинэлэг байдал. Гурав дахь нь цаг хугацаа. Ерөн-хийдөө эдгээр хүчин зүйлсийг нийлүүлэн тооцдог аргачлал боловсруулсан юм.

-Та судалгаагаа ямар хуга-цаанд хийв. Энэ аргачлалыг Монголд нэвтрүүлэх боломжтой юу?

-Бараг гурван жил болж байна. Монголд нэвтрүүлэх бүрэн боломжтой. Энэ аргачлал ямар улсад, ямар бүтээгдэхүүн байхаас хамаарахгүй. Хэмжилтийг объектив байдлаар хийдэг. Бид тодорхой бүтээгдэхүүнээр дэлхийд гарах хамгийн тод, найдвартай зам бол инноваци. Бусдын бүтээсэнтэй ижил юм хийгээд нэмэргүй, дэлхийд тоогдохгүй. огт өөр, илүү шинэлэг зүйл сэдэх, асуудлыг шинэлэг аргаар шийдэх хэрэгтэй. тэгэхээр бидний үйлдвэрлэж байгаа, эсвэл хөгжүүлж буй бүтээгдэхүүн үнэхээр дэлхийд өрсөлдөх инновацитай юу, үгүй бол хэдэн алхам хоцорсноо тодорхойлоход ашиглаж болно.

БИЗНЕС ЭХЛЭХДЭЭ БИШ ХАРИН УДААН ОРШИН

ТОГТНОХ НЬ ЧУХАЛ-Гарааны бизнесийн дав лагаа

ид үргэлжилж байна. Шинээр бизнес эрхлэгчдэд үнэ төлбөргүй зөвлөгөө өгөх, сургалтад хам руулах, тав хүртэл сая төг-рөгийн тоног төхөөрөмж олгох гэх мэтээр туслалцаа их үзүүлж байна?

-шинэ бизнесүүд төрж байгаа нь сайн хэрэг. шинээр төрөх бизнесийг дэмжиж байгаа нь бас сайн. Харамсалтай нь, энэ бол гол цөм биш. Нэгэнт мөнгө, цагаа үрж бизнес дэмжих гэж байгаа бол

бүх асуудалдаа анхаарвал илүү үр дүнтэй. Бизнес эхлэхдээ биш харин удаан оршин тогтнох нь чухал.

Саяхан “Харвардын бизнесийн тойм”-д гарааны бизнесүүдийн тоо эдийн засгийн өсөлттэй урвуу хамааралтайг илрүүлсэн. олон компани үүдээ нээснээр эдийн засаг өсдөггүй. Харин өрсөлдөх чадвартай бизнесүүд л эдийн засагт нөлөө үзүүлнэ. Ерөнхийдөө шинэ бизнесүүдийн 80-85 хувь нь 3-5 жилийн дотор хаалгаа барьдаг зүй тогтолтой. тэгэхээр бизнес эхлэх биш бизнесийг хэрхэн амжилттай авч явах нь чухал. тиймээс дэлхийн улс орнууд нэг зүйлд анхаарч, хөгжүүлж, сурталчилж байгаа нь энтрепренершип. Энэ бол инноваци. Бид энтрепренер сэтгэлгээ, үйл хөдлөл, хандлагыг хөгжүүлмээр байна. үүний тулд энтрепренерийн экосистемийг хөгжүүлнэ. Энэ нь ганцхан загас барих аргыг заах биш, яаж их загастай цөөрөм байгуулах тухай юм.

-Манай улс 2012 онд Инно-вацийн тухай хууль баталсан. Энэ хуульд дэвшилтэт, шинэ бүтээгдэхүүн үйлчилгээ нэвт-рүүлбэл гааль, татварын хөнгөлөлт үзүүлэх, урамшуулал үзүүлэх гэх мэтээр төрөөс дэмжинэ гэж тусгасан. Гэвч бодит амьдралд энэ хууль хэрэгжихгүй байна гэж зарим үйлдвэрлэгч шүүмжилдэг?

-Энэ тохиолдолд миний аргачлал, загварыг ашиглах боломжтой. төрөөс дэмжих гэтэл хэн нь илүү инноваци бүтээснийг тодорхойлж чадахгүй байгаатай холбоотой. Бүгд хөнгөлөлт авахыг бодно. тэгэхээр хувь хүний үзэл бодлоос ангид, объектив хэмжүүр шаардлагатай. Зарим нь би инноваци нэвтрүүлтэл дэмжсэнгүй гэнэ. Гэтэл инно-вациийг бусад ижил төрлийн бүтээгдэхүүнтэй харьцуулж, судалж л тодорхойлно.

Австралийн Засгийн газраас нэг тэрбум долларыг инновацийг дэмжих зорилгоор зарцуулах болсон.түрүүчийн асуудал мөн л тулгарсан. Бүгд л тэр мөнгөнөөс тодорхой хэмжээгээр авахыг хүсдэг. тогтсон, нэгдмэл хэмжүүр хэрэгтэй. Энд л миний судалгааны практик ач холбогдол байгаа юм.

Гэхдээ хэмжүүр огт байгаа гүй гэж ойлгож болохгүй. Бүтээг-дэхүүн хөгжүүлэлтэд хэр их мөнгө зарцуулсан, ажилтнуудынх нь ур чадвар, хэчнээн тооны оюуны өмч эзэмшдэг, тухайн байгууллага инновацийн бодлого, инноваци хөгжүүлэх соёлтой юу гэх мэтээр олон үзүүлэлтээр тооцдог байсан. Эдгээр нь шууд бус аргууд, гол асуудал болох бүтээгдэхүүндээ суурилаагүй.

-Та докторын ажлаа яагаад энэ сэдвээр хийх болов?

-Би зах зээл судлалаар мэргэ-шиж ажилладаг, тэр дундаа метрикс илүү сонирхдог. Гэхдээ судалгаагаа энтрепренершипийн чиглэлээр хийхээр шийдсэн. тэр нь шууд инновацитай холбогддог. Судалгааны ажлууд уншиж, ийм орон зай байгааг анзаарсан юм.

-Докторын шилдэг судал-гаа шалгаруулах эрдэм шин жилгээний хуралд хэчнээн хүн судалгаагаараа оролцсон бэ?

-60-аад орны докторын зэрэг горилогчид болон судлаачид оролцсон. Судлаачид, докторын оюутнууд, судлаач оюутнууд тусдаа хэлэлцүүлэгт оролцно. Энэ нь хоёр үе шаттай. Эхнийх нь давхар нууцлалтай шүүлт. Судалгаагаа явуулсан болон

түүнийг шүүж байгаа талууд бие биеэ мэдэхгүй. тиймээс судалгааны ажлын чанарт үндэслэж шилдгийг сон гоно. Хоёр дахь шатанд тэнцсэн судлаачид судалгаагаа илтгэлээр танилцуулдаг.

-Зарим эдийн засагч Монгол хүн ам цөөтэй буюу ажиллах хүч цөөн зэргийг харгалзан, том компаниудыг төрөөс илүү дэмжвэл жижиг ААН-үүдийг араа саа дагуулна гэж үздэг. Гараааны бизнесүүд, ЖДҮ хөгжүүлэх нь цаг, мөнгөний гарз гэдэг?

-2008 оны Америкийн сан-хүүгийн хямралын үеэр энэ шалтгааны улмаас “Женерал Моторс” гэх мэт компаниудад төрөөс 14 тэрбум хүртэл ам.дол-лараар дэмжлэг үзүүлсэн. Хэрвээ тэдгээр том группүүд уна вал маш олон туслан гүйцэтгэгч, ханган нийлүүлэгч, жижиг дунд бизнесүүд дагаад унах байсан. олон хүн ажилгүй болно. том компаниуд сэргэвэл бусад нь дагаж сэргэнэ. Гэхдээ бизнесийн ийм загвар бол явцгүй, тогтвортой биш.

-Манайх шиг шинжлэх ухаан, технологийн сул хөгжилтэй, жижиг улс инноваци бүтээж, дэлхийд өрсөлдөх бодит боломж бий юу?

-200 хувь бий. шинийг санаач лах нь мөнгөтэй шууд холбоогүй. Баян, том компа-ниуд л шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ нэвтрүүлж, инноваци авчирдаггүй. Би нэг жишээ ярья. таван охинтой нэг гэр бүл байв. олон охинтой тул ванны цорго нь байнга үс их орсноос бөглөрдөг байж. Нэг удаа шүдний утас цоргоор унасныг татахад бөөн үс хамт татагдаад гарч иржээ. үүнээс санаа авсан аав нь ванны нүхэн дэх үсийг тогтоодог жижиг бүтээгдэхүүн бодож олсон. тэр нь тохой урттай, олон тээглүүртэй, өөртөө үс наалдуулах зорилготой утас. 30 сая ширхгийг борлуулсан. Америкт сантехникч дуудаж, засвар үйлчилгээ авахад маш өндөр зардалтай. тиймээс хүмүүс өнөө утсыг их сонирхсон.

Нэгжийн үнэ 9.99 ам.доллар гэвэл 300 сая долларын бор-луулалт. Энэ бол Засгийн газрын авдаг нэг бондын зээл, эсвэл олон тонн шороо ухаж олох мөнгө. одоо нөгөө аав ойрын ирээдүйд борлуулалтаа 200 саяд хүргэнэ гээд ярьж байна. Зөвхөн өрхийн хэрэгцээнд биш зочид буудлууд гэх мэт газруудад зарахаар төлөвлөжээ. Буудлын өрөө болгоны цоргонд орсон үсийг ухаж цэвэрлэх хэцүү. Харин тээглүүртэй утас хамгийн аятайхан шийдэл болно.

инноваци буюу шинэлэг байд лаар хандах, бүтээгдэхүүн хөг жүүлэх гэж үүнийг л яриад байгаа юм. Монголчууд хангалттай чадвартай, магадгүй нэг монгол хүн гэртээ аль хэдийнэ тэр утсыг хийсэн байж мэднэ. Заавал өндөр технологи нэвтрүүлнэ гэсэн үг биш, энэ маягаар шинийг санаачилж болно. Бидэнд өдөр тутам тохиолддог асуудлыг илүү шинэлэг, ухаалаг аргаар шийдэх л чухал.

-Иргэд, залуучуудыг яаж зах зээлийн боломжийг соргогоор олж хардаг, шинэлэг байдлаар асуудлыг шийддэг болгох вэ?

-дээр нь тэр санаагаа мөнгө болгох чадвар хэрэгтэй. Энэ бол энтрепренершипийн судалгааны нэг салаа мөчир. Асуудлыг цогцоор нь авч үзвэл илүү үр дүнтэй гээд энтрепренэршипийн экосистем гэх ойлголтын хүрээнд

системтэй дэмжих бодлогыг улс орнууд баримталдаг. Гэхдээ хаа нэгтээ, Латин Америкт хийсэн загварыг шууд ашиглах нь үр дүнгүй. Манай нөхцөлд энтрепренершип экосистемийг яаж хөгжүүлэх талаар цогц судалгаа, шинжилгээ явуулж, бодлогоо тодорхойлох нь зөв.

Бизнес сэтгэлгээ хөгжүүлэх зорилгоор Австралийн их сургуулиудад энтрепренершипийн курсыг ямар ч мэргэжлээр суралцдаг байсан, заавал үзэх хичээл болгосон. учир нь бизнесийн мэргэжлийн хүн шинэ санаа гаргадаггүй. Харин эмч, инженерүүд, барилгачин гэх мэт бусад салбарын хүмүүс өөрсдийнхөө ажлын онцлогтой холбоотойгоор инновацийн боломжийг олж харж байдаг. тэдэнд зах зээлийн боломжийг яаж таних, инноваци бүхий шийдлээ яаж хамгаалах, бүтээгдэхүүн болгох, хэрхэн мөнгө босгох, цаашид яаж хөгжүүлэх зэрэг хичээлүүдийг заавал судлуулдаг.

-Та залуу судлаачдад ямар зөвлөгөө өгөх вэ ?

-Хүмүүстэй ярилцаж байхад нэг тодорхой арга эсвэл нэг программ яриад байдаг. Манайх тэрүүгээр хийдэг гээд л. түүнийг нь л хэрэглэчихвэл бүх асуудлыг судалчих юм шиг. Эсвэл тэр арга, программыг мэдэхгүй бол ямар ч судалгаа хийж чадахгүй гэж ойлгочихсон байх жишээтэй. Судалж буй асуудлаа бүрэн ойлгоогүй байж ямар арга хэрэглэхээ шийдчихсэн байдаг. өөрөөр хэлбэл, шийдэл нь асуудлаа хайгаад байна. Аргачлал дээр суурилсан хандлага их түгээмэл болжээ.

уг нь асуудалд суурилж, дизайн, төлөвлөгөө, аргачлалаа сонгох нь илүү оновчтой. Аргачлал бол гүйцэтгэлийн шатны, техникийн асуудлууд. дээр нь техник технологийн хөгжил, нөхцөл байдлаас хамаараад арга, аргачлалууд үргэлж сайржирч, өөрчлөгдөж, хувьсдаг. орчин үеийн маркетингийн өндөр зэрэглэлийн сэтгүүлүүдэд нэг аргачлалаар хийсэн судалгааг хэвлэхээ зогсоосон. Жишээ нь, дан хоёрдогч дата ашиглаад гарсан үр дүн эсвэл санал асуулгын үр дүнд ач холбогдол өгөхгүй байна. Заавал өөр аргуудаар өмнөх үр дүнгээ баталгаажуулахыг, илүү бүтээлч байхыг судлаачдаас шаардаж байна.

МАТЕМАТИК+СЭТГЭЛ СУДЛАЛ=МАРКЕТИНГ

БАЙХ ЁСТОЙ Ч...-Та докторын ажлаа эхлэхээс

өмнө зах зээлийн судалгаа хийдэг байсан. Маркетингийн судалгаа, хэрэгжүүлэлт манайд ямар түвшинд байна гэж дүгнэдэг вэ?

-Сонирхогчийн түвшинд бaйнa. Маркетингийн талаар дурын хүн ярьдаг. “А” компанийн маркетинг муу гэх мэтээр үнэлдэг. Харин нягтлан бодох бүртгэлийн талаар хүмүүс юу ч ярьдаггүй шүү дээ. Энэ нь маркетингийн шинжээч, мэргэжилтэн цөөн байгаатай холбоотой. Маш их мөнгө эргэлддэг учраас барууны орнуудад маркетингийн салбар өрсөлдөөн ихтэй.

Харин манайд аядуухан яваад байна. Математикаас зуг таасан төгсөгчид амархан ажил гэж бодоод энэ мэргэж-лийг сонгочихдог. уг нь мате матик+хэрэглээний сэтгэл судлал= маркетинг байх ёстой ч манай их сургуулиуд огт өөр хөтөлбөртэй. Энэ үзэгдэл 15-20 жил үргэлжилснээс нийт салбартаа нөлөөлчихлөө.

уг нь маркетинг их нарийн, төвөгтэй ажил. Хэрэглэгчдийн арилжааны сэтгэл судлалыг судлах ёстой. Хүмүүсийн сэтгэлийг хөдөлгөж чадсан бүтээгдэхүүн л брэнд болж чаддаг. үндсийг нь заахгүй атлаа хүүхдүүдэд зар сурталчилгаа гэх мэтээр шууд хэрэглээ зааж байгаа нь буруу. их сургуулиуд хөтөлбөрөө өөрчлөөсэй.

0 0 8 6 8

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛгИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛаМХОрЛОО

Зөвлөхшатарбалын ДаВааДОрЖ

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУгарМаа

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Даваатогтох

Утас: 99901637

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн албаЭдитор Б.Баяртогтох

Утас: 99901532

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Утас: 99903581 99903578 99909472 99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 7010606

ubinfo.mnДугаарын удирдагч

Л.Сугармаа

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

РЕдАКц

ЗАР СУРТАлчИлГАА

хАЯГ

цАхИМ хУВИлБАР

Миний гаргасан хэмжиг дэхүү-

нээр илүү инно ва цитайг нь

тодор хойлдог

Баян, том компа ниуд л шинэ

бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ

нэвтрүүлж, инноваци авчирдаггүй

Швед улс дахин бо ловсруулах үйлд ­вэр лэлээ зог соох гүйн тулд хог хаягдал импортолж байна

г.Оюунтөгс@oyuntugsZGM

2018.04.04, ЛХАГВА ~ №069 (868)

хотын соёл

5ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

Гэхдээ монголчууд аливаа зүйлд суралцах, дасан зохицох чадвар хурдан байдаг шигээ хотжилтод маш хурдан суралцахаар чар-майсан ч дээр өгүүлсэн эмэгтэйнх шиг үйлдэл нийслэлийн иргэний мөн чанарыг алдагдуулж байна.

Хогоо яаж хаях нь тухайн хүний зан суртахуун, ахуйн асуудал мэт боловч өргөн агуулгаараа хотын соёлтой зайлшгүй холбогдоно. дэлхийн анхны метрополис хотууд ч гэсэн хөгжлийнхөө явцад хог хаягдлаа шийдэх аргуудад толгойгоо гашилгаж байсан түүхтэй. Гэхдээ хамгийн оновчтой нь хогийг дахин боловсруу лах бол, үүний гол хөшүүрэг иргэд хогоо ангилан ялгах явдал. Харин улаанбаатарын иргэд хогийг ангилан ялгадаг дадал эзэмшээгүй төдийгүй ингэж хаях систем ч өдгөө алга. тэр байтугай эхлээд хогийн саванд хийх, ил задгай хаяхгүй байхад дадах хэрэгтэй ч байж магад.

Хогийг ангилан хаяхад хэв-шүүлэхээр нийслэлийн зү гээс хэд хэдэн удаагийн оролд лого хийж, зарим дүүрэгт туршилт хүртэл явуулсан.

Хогийг ангилан ялгаж, дахин боловсруулвал баялаг болдог. Гэхдээ эхлээд хог биш баялаг гэж харах хэрэгтэй байна. Харин иргэд хогийг эргэж ирэхгүй хог гэж бодсоор ирсэн нийслэлчүүдийн сэтгэхүйд гол асуудал бий. улаанбаатар хотын хэмжээнд жилд дунджаар 1.1 сая тонн хог гардаг. Энэ нь өдөрт 3000 тонн гэсэн үг. Хог хаягдлын эх үүсвэрийн ихэнх нь буюу 40 хувь

Хайгаад байгаа хотын соёл маань хувь хүний соёл юм

Энэ миний амьдарч буй нийслэл улаанбаатар. Эрүүл, аюулгүй, соёлтой, тохилог хотын төлөө хүн бүрийн хөндөх сэдэв нь хотын соёл. Энэ нь надаас, чамаас, бид бүгдээс хамаарах зүйл. Харин энэ сэдвийг хөндөхөөр манай сонин “Хотын соёл” буланг эхлүүлж байна.

“Бүсгүй хөдөөнөөс шилжсэн ч хөдөө бүсгүйгээс явсангүй”. тагтныхаа хогийг тосгуур дээр хамаад шууд хаяж буй эмэгтэйн зураг ийм тайлбартайгаар хэд хоног олон нийтийн сүлжээгээр явлаа. улаанбаатар хот 360 гаруй жилийн түүхтэй ч хотжилт бий болсон нь түүнээс хавьгүй бага буюу 60 орчим жил байх.

мэт соёлт хотын жишгээр Европ 2030 он гэхэд хог хаягдлынхаа 65 хувийг дахин боловсруулах зорилт тавиад буй. Ганцхан хот бус бүхэл бүтэн тивээрээ ая тухтай, цэвэр цэмцгэр, хоггүй соёлт орчинд амьдрахын төлөө хичээж буй.

Монгол улсын нийслэл улаан баатар хот байгуулагд са-наас хойш 378 жилийнхээ ойг тэм дэг лэсэн. Хүн амын тоо гоо-роо хэдийнэ метрополис хотын эгнээнд шилжсэн улаанбаатар маань эхлээд хогоо хогийн саванд хаяж суръя, тэгээд ангилж ялгая. тэгэхээр хайгаад байгаа хотын соёл маань хувь хүний соёл юм биш байгаа. Хот газар нэг нэгэндээ саад болохгүй ажил амьдралаа бүтээгээд явах нэг чухал, ганцаар хичээгээд бүтээж чадахгүй зүйл дээр нэгдэж бүтээх сэтгэлтэй байх нь мөн чухал. өөрөөр хэлбэл, иргэд эхлээд тархин дахь “хог”-оо цэ вэр лэх хэрэгтэй байна. Энэ чинь л хот газрын соёл. Харин гаргасан хогоо дахин боловсруулах ажлыг төр нь хувийн хэвшилтэйгээ нийлж хийх цаг хэдийнэ болжээ.

нь гэр хорооллын айл өрхөөс гарч байгаа бол, аж ахуйн нэгжүүд 38 хувийг нь “үйлдвэрлэдэг”. Харин орон сууцны айл өрхүүдээс 14 хувь нь гардаг бол үлдсэн найман хувь нь хаанаас гээч... гудамжнаас. өөрөөр хэлбэл, ердөө ганц өдөрт л гэхэд 240 гаруй тонн хогийг нийс лэлчүүд гудамж, талбайд ил задгай хаяж байна. Эндээс л том хотын дүрэм журам, иргэдийн соёл хаана байна? гэсэн асуулт

ургаж байгаа юм. Норвеги, швед, Австри зэрэг

улсад хогийн савны гадна хэвтэх нэг ширхэг ч хог харахгүй л болов уу. тэр ч бүү хэл, хог хаягдлаа дахин боловсруулж, улсынхаа эдийн засагт хөрөнгө оруулалт хийж байна. швед улсын хог хаягдлаас нэг хүрэхгүй хувийн хаягдал гардаг. Модоор бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, үртэс болох хүртэл зургаан удаа

дахин боловсруулж хэрэглэж байна. Мөн тус улс хог хаягдлыг дахин боловсруулж, түүнээсээ цахилгаан, эрчим хүч гарган авч, иргэдийнхээ өдөр тутмын хэрэглээнд зарцуулдаг. Мөн хог хаягдал дахин боловсруулах үйлдвэр олныг байгуулснаар ард иргэддээ ажлын байр, цэвэр цэмцгэр орчныг бүтээж, ая тухтай амьдрах боломжоор хангаж байна. иймээс ард иргэдийнх нь

ухамсарт хогийн савнаас бусад газар хог хаях, угаалтуураас өөр зүйлд шүлсээ хаях гэсэн ойлголт байдаггүй. Нэг ёсондоо улсаас хэрэгжүүлж буй бодлого иргэдийн санаа бодолтой нэгдсэнээр хот хөгжиж, иргэд ч хотын соёлд суралцаж, ухамсартай болж байгаа юм. швед улс гэхэд дахин боловсруулах үйлдвэрлэлээ зогсоохгүйн тулд гаднаас хог хаягдал импортолж байна. Энэ

Улаанбаатар хотын хэмжээнд жилд дунджаар

1.1 сая тонн хог гардаг

хоГ хАЯГдАл

сая тонн

Улаанбаатар хотын хэмжээнд жилд

Өдөрт дунджаар

тонн1.1 3000

6Хаягдал төмөр

5Хаягдал

цаас

1Үртсэн

шахмал түлш

1Шил

3Хөнгөн цагаан

хайлш

7Гялгар уут, хуванцар сав, дугуй

ГАРч БУй хоГ хАЯГдлын хэМжээ (улирал, хувь)

дАхИн БолоВСРУУлАх үйл АжИллАГАА ЯВУУлж БУй

Аж АхУйн нэГж

хоГ хАЯГдлын эх үүСВэР(хувь)

хүнс

даавуу

шил

метал

пластик

36

4

9

7

22

23

1

49

13

14

ЗУн ӨВӨл

орон сууцны айл өрх

Байгууллага, аж ахуйн нэгжүүд

Гудамж, талбайн цэвэрлэгээнээс

14%

38%8%

40%Гэр хорооллын айл өрхүүд

БоАжЯ, нЗдТГ©

Огноо: 2018.02.23

тендер шалгаруулалтын нэр: АВТОМАШИНЫ БЕНЗИН КАРТ НӨХЦӨЛӨӨР НИЙЛҮҮЛЭХ компанийг сонгон шалгаруулах тендертендер шалгаруулалтын дугаар: МИАТ/201801004

МИАТ ХК нь эрх бүхий тендерт оролцогчдоос “АВТОМАШИНЫ БЕНЗИН КАРТ НӨХЦӨЛӨӨР НИЙЛҮҮЛЭХ” тухай хялбаршуулсан цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 хоногийн дотор хүчинтэй. тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. үүнд: Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 3 жилийн дундаж борлуулалтын орлого 1,5 тэрбум төгрөгөөс

багагүй байна.түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: 800 сая төгрөгөөс

багагүй байна. Санхүүгийн чадавхийг харуулах: 2015, 2016, 2017 оны жилийн эцсийн аудитаар баталгаажсан

санхүүгийн тайлан, аудитийн дүгнэлтийн хамт.Сүүлийн 3 жилийн аль нэг хугацаанд гүйцэтгэсэн ижил төстэй ажлын өртөг 800 сая төгрөгөөс

багагүй байх, мөн жагсаалтыг ирүүлэх.Нефтийн бүтээгдэхүүн борлуулах тусгай зөвшөөрөлтэй байна.тендерийн хамт 16,000,000 төгрөгийн дүнтэй тендерийн баталгаа ирүүлнэ.тендерийг 2018 оны 04-р сарын 05-ны өдрийн 11.00 цагаас нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт

оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2018 оны 04-р сарын 05-ны өдрийн 11 цаг 30 минутанд нээнэ.Жич дээрх шалгаруулалтыг цахимаар шалгаруулна. /www.tender.gov.mn/Гадаадын хуулийн этгээд тендерт оролцох боломжгүйСонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

ХАЯГ: Хан-Уул дүүрэг, 10-р хороо, МИАТ ХК, Харилцах утас: 7004-9860, 91914093Факс: 976-11-7004-9919, Өрөөний дугаар: Хангамж, үйлчилгээний хэлтсийн 103 тоот

ЦАХИМ ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТ

Сүүлийн үед оөуБЕГ иргэ дийн хөлд дарагдаж, үйлч-лүү лэгчдэд хүнд рэл учруулаад удаж буй. учир нь гадаад паспорт энгий нээр захиалах бол төрийн үйлчил гээ ний нэгдсэн цэгүүдэд, харин яарал-

тайгаар бол 100 айлд байр лах Гадаад паспортын хэлтсээр үйлчлүүлдэг болсон.

Энэ та лаар өнгөрсөн до лоо хоногт манай сонин сур вал-жилга бэлтгэж “төрийн буруу шийдвэр иргэдийг зутрааж байна” гэсэн гарчигтайгаар олон нийтэд хүр гэсэн. тэгвэл бидний бич сэн нийтлэл үр дүнгээ өгч, оөуБЕГ-аас

өчигдөр гадаад паспортын үйлчилгээг 100 айл дахь төв салбараас гадна төвийн зургаан дүүрэгт үзүүлэх шийдвэр гаргалаа.

Энэ талаар өнөөдөр тус газраас мэдээлэх болно. одоогийн байд лаар бэлтгэл ажил хангагдаж бай гаа бөгөөд энэ сарын 9-нөөс ал бан ёсоор хэрэгжиж эхлэх юм.

улаанбаатар хотын Захираг-чийн ажлын албанаас энэ сарын 14-ний өдрийн 11.00 цагт “их хотын цэвэрлэгээний 90 минут” уриатайгаар бүх ний тийн их цэвэрлэгээг зохион байгуулахаар

төлөвлөж байна. Цэвэрлэгээг нэгэн зэрэг нийслэл даяар 11.00 цагт эхлүүлэх бөгөөд иргэд, байгууллагууд 90 минутын турш ойр орчмынхоо хог хаягдлыг цэвэрлэж, хана, фасад, цонх, хаяг, сандал, хогийн сав, үүд довжоогоо угааж, гадна талбайгаа чийгшүүлэх юм.

их цэвэрлэгээний 90 ми нутыг

11.00 цагаас тоолж эхлэх ба энэ хугацаанд бай гууллагууд үйл ажил лагаагаа түр зогсоож, хотоо цэвэрлэх ажилд нэгдэхийг уриалж байна. Мөн энэ хугацаанд замын хөдөлгөөнд оролцож байгаа жолооч нарыг их гэрлээ асааж, 11.00 цагт дуут дохиогоо гурван удаа өгч их цэвэр лэгээнд нэгдэхийг уриалав.

шИЙДВЭр

ТОХИЖИЛТ

гадаад паспортын үйлчилгээг дүүргээсээ авна

Бүх нийтээрээ их цэвэрлэгээ хийнэО.БилгүүнЗГМ

Т.ОдЗГМ

2018.04.04, ЛХАГВА ~ №069 (868)6 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

ЗГМ: ЗочинБодибилдинг бол ердөө л эрүүл амьдрах хэв маяг

г.Баярсайхан@bayarsaikhanZGM

судалгаагаар 123 клуб ажиллаж байна. үүнээс 70 шахам нь эрүүл ахуйн шаардлага хангахгүй, эсвэл талбай нь жижигхэн, хүн хичээллэх боломж тааруу. Харин стандартын шаардлага хангадаг 60 орчим клубийн 48 нь манай холбооны гишүүн. 1990-ээд онтой харьцуулахад хүмүүсийн амьдрал, орлогын түвшин дээшлэхийн хэрээр эрүүл мэнд, бие бялдартаа анхаарал тавьдаг болж. Энэ зөвхөн Монголын жишээ биш, дэлхий нийтэд ийм зүй тогтол байдаг. тиймээс фитнесс төвүүдийн тоо жил ирэх тусам нэмэгдсээр байгаа.

-Фитнесст явахын гол зо-рилго нь мундаг булчинтай болох гэсэн нийтлэг ойлголт бий. Бусад ач холбогдлыг би-дэнд тайлбарлаж өгөөч?

-үүнийг тайлбарлахын тулд хүмүүст бодибилдингийн тухай зөв ойлголтыг өгөх хэрэгтэй болно. Анх дэлхий нийтэд хотжилт бий болж, хүмүүсийн хөдөлгөөн багассан 1800-гаад оны үед хүмүүс идэвхтэй хөдөлгөөнийг юугаар орлуулах вэ гэсэн шийдлийг хайж эхэлсэн. ингээд хүн ам ихээр төвлөрсөн том хотуудад дасгалын төвүүд үүссэн байдаг. Хүмүүс эхэндээ эрүүл болох гэж хичээллэж байсан бол яваандаа хөгжил нь хурдасч, булчингаа зориудаар хөгжүүлж эхэлсэн байна. Энэ нь буцаад бизнес байдлаар хүмүүст хүрчихсэн учраас хүмүүс бодибилдингийг том булчин л гэж ойлгоод байдаг. уг нь энэ бол ерөөсөө л эрүүл амьдрах хэв маяг шүү дээ. Хүн яаж идэх, яаж хөдлөхөө зохицуулж байгааг бодибилдинг гэж байгаа юм.

Бид фитнессийг булчин хөг-жүүлэх гэж ойлгодог. тэгвэл тэр булчин гэдэг чинь цус шүү дээ. дасгал хөдөлгөөн хийх тусам цусны эргэлт сайжирна. Цус бүтэн эргэж байгаа нөхцөлд хүн хэзээ ч өвддөггүй. Крантаар ус байнга гүйгээд байвал бөг-лөрөхгүй, цэвэрхэн байдаг биз дээ. Яг үүнтэй адилхан. Фитнессээр тогтмол хичээллэдэг

залуучууд өвчин тусах нь байтугай ханиад ч хүрдэггүй юм.

-Нийт улсын хэмжээнд тоо гаргах хэцүү байх. Харин Улаанбаатар хотод фитнесс, бодибилдингээр идэвхтэй хичээллэдэг хүний багцаа тоо байдаг уу?

-Сүүлийн үед илүүдэлтэй жинтэй эсвэл хэт туранхай, элдэв өвчтэй хүний тоо улам нэмэгдээд байгааг хүмүүс анзаардаг байх. Энэ бол фитнесс буюу хөдөлгөөнтэй байх соёл дутагдаж байгаагийн шинж. Бид өнөөдөр боловсролтой болох, мөнгө олох, баян амьдрах тухай л боддог. тэгсэн атлаа эрүүл байх гэдэг хамгийн чухал юмаа мартаж орхисон. Эрүүл байх соёлыг хүн бүр сураагүй учраас тогтмол хичээллэдэг хүний тоог гаргахад хэцүү. Аль нэг фитнесс клуб үнээ хямдруулсан сургаар хүмүүс мөнгөө төлөөд хичээллэдэг. Гэвч эрүүл байх соёлоо гүйцэд ойлгоогүй учраас хэдэн өдөр явж байгаад дундаас нь хаячихдаг. иймэрхүү байдлаас болоод фитнесст хичээллэгчдийн тоог тогтмол гаргахад хэцүү. Яахав, нийслэлийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй клубт хичээллэгчдийн тоог аваад үзвэл багцаа тоо гарч магадгүй. Гэхдээ 10 мянга хүрэхгүй байх.

-Хүмүүс уг нь эрүүлжих гэж фитнесс төвд очдог. Гэвч хи-чээл лээд зүрх судасны өвчтэй боллоо, хар залуугаараа цус харваж байна гэж ярих боллоо. Энэ ямар учир шалтгаантай юм бэ?

-Энэ бол маш их анхаарах ёстой асуудал. Сүүлийн үед арил жааны маягтай фитнесс клуб олон боллоо. Хүнээс мөн-гө авахаа л бодно уу гэхээс яаж хичээллэхийг нь зөв зааж өгдөг-гүй. Бүр зарим нь өөрсдөө ч зөв хичээллэх тухай мэдлэггүй бай-даг. Буруу хичээллээд эхлэ хээр л өөрийн чинь хэл сэн шиг элдэв өвчин тусаад байгаа хэрэг.

Хүн таван давхар байшин руу эхний удаа амрахгүйгээр шууд гарахад хэцүү шүү дээ.

Ялангуяа, мах зэрэг өндөр илчлэгтэй хоол иддэг, дотор өөх ихтэй монголчуудын хувьд амьсгаадахаас эхлээд бэрхшээл гарна. Яг үүнтэй адилхан дасгах маягаар хөдөлгөөн хийх ёстой. Жишээ нь, эхний өдөр хоёр давхар руу гарах хэмжээний ачаалал ав. дараа нь түүнийгээ бага багаар нэмэгдүүлсээр таван давхарт гарах хэмжээний ачааллыг даах чадвартай болдог. Гэтэл одоо зарим багш нар “Хийгээд л бай. Хэдий чинээ хөлс гаргана, тэр хэрээр эрүүл болно” гэж шахаад байдаг. Хөдөлгөөн багатай байсан хүн огцом хөдлөөд эхлэнгүүт зүрхний хэм алдагдах зэргээр янз бүрийн өвчлөл бий болдог. тэгээд дээр нь нэмэлт хүнсний хэрэглээг буруу заагаад өгчихдөг. ингээд уураг болон элдэв эм бэлдмэл хэрэглэснээр бодисын солилцооны хямралд орж, биеэ улам муутгаад байна.

-Шаардлага хангахгүй тө-вүү дийг хааж болдоггүй юм уу?

-Бид бодибилдинг, фитнессийн төвүүдийн нэгдсэн стандартыг боловсруулахаар ажиллаж байна. Хэрэв стандарт батлагдчихвал замбараагүй байдал цэгцрэх байх.

-Бодибилдингээр хичээллэж байгаа хүмүүс уураг уухгүй бол бие хаа нь хөгжихгүй гэсэн ойлголт олны дунд бий. Үнэхээр тийм юм уу?

-Энэ бас буруу ойлголт. Мэр-гэж лийн тамирчин хүн уургийг нэмэлтээр хэрэглэж болно. Харин сонирхлоороо хичээллэж, биеэ эрүүлжүүлэх гэж байгаа энгийн иргэд уураг уух шаардлагагүй. Харамсалтай нь энэ зөв ойлголт

г.Очир: Фитнессээр хичээллэсэн хүн өвдөх нь байтугай ханиад ч хүрдэггүй

Монголын бодибилдинг, фит нессийн нэгдсэн холбооны гүй цэтгэх захирал Г.Очиртой ярилцлаа. Тэрбээр энэ спортын талаар олны дунд эргэлзээтэй байдаг олон асуултад хариулт өгсөн юм.

-Нийслэлийн хэмжээнд бо-дибилдинг, фитнессийн хэдэн төв үйл ажиллагаа явуулж бай на вэ. Үүнээс хэд нь танай хол боонд бүртгэлтэй байдаг бол?

-Манай холбооны хийсэн

лэдэг. Мөн зарим то хиол долд туранхай хүмүүс жин гээ нэмэхийн тулд явах нь бий. Жин багатай хүн хи чээллэхдээ юунд анхаарах ёстой вэ?

-Хөдөлгөөний дутагдал нэг бол жин нэмнэ, эсвэл жингийн дутагдалд оруулдаг. Зарим хүн бэлтгэл хийгээд ирэхээр улам тураад байна гээд дундаас нь хаячихдаг. тухайн хүн хэдий туранхай ч гэсэн тодорхой хэмжээний хэрэггүй өөх заавал байдаг юм. Эрүүлжээд ирэхээр тэр жин хасагдах магадлалтай. Харин дараа нь жин аажмаар нэмэгддэг. Спортлог буюу бул чин лаг биеийг олохын тулд хөдөлгөөн л чухал гэдгийг зайлшгүй ойлгох ёстой.

-Ирэх 2019 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс эрүүл мэндийн даатгалаараа фитнесс төвүүдэд хөнгөлөлттэй үнээр хичээллэх боломж бүрдэнэ. Энэ та бүгдийн

хүлээсэн том боломж уу?-Энэ бол манайд зайлшгүй

хэрэгжих ёстой асуудал. Гэхдээ миний түрүүн хэлсэнчлэн сэтгэлгээгээ давхар өөрчлөхгүй бол мянга хямдраад нэмэр байхгүй. Фит нессээр хичээллэх нь миний бие, эрүүл мэндэд үнэхээр хэрэг тэй юм гэдгийг ойлгосон хүн бол цаг зав, мөнгө төгрөгөө зарцуулаад тасралтгүй хичээллэх дадал суудаг юм. Харин ойлгохгүй бол хэдий сайхан боломж олдсон ч дундаас нь орхих магадлал өндөр. тэгэхээр мэргэжлийн байгууллага болоод хэвлэл мэдээл лийнхэн нийлж, нийгмийн сэтгэл зүйг өөрчлөх тал дээр анхаарах хэрэгтэй байна.

-Фитнессээр хэдэн нас-наа саа эхэлж хичээллэвэл тохиромжтой вэ. Өсвөр насанд нь хүнд юм өргүүлбэл өсөлт нь зогсчихно гэсэн болгоомжлол эцэг, эхчүүдэд байдаг болохоор ингэж асуулаа.

-Булчин бариад өсөлт зогсоно, эсвэл хүнд юм өргөвөл өсөлт зогсоно гэсэн маш буруу ойлголт монголчуудад байдаг. Хүний өсөлт гэдэг нурууны хөгж лөөр л тодорхойлогдоно. Харин бодибилдинг бол нуруунд хэзээ ч ачаалал өгдөггүй спорт. Ер нь хамгийн бага эрсдэлтэй спорт нь бодибилдинг гэж хэлж болно. тэгэхээр өсөлт зогсоно, булчин барина гэсэн буруу ойлголтуудаа орхиод найман настай балчраас наян настай буурай хүртэл хичээллэх хэрэгтэй. Бодибилдингийн дАшт-ий хөтөлбөрт хүүхдийн фитнессийн төрөл хүртэл байдаг. Хамгийн бага нь 3-6 насны ангилал.

Бас эмэгтэйчүүд хүнд юм өргөхөөр булчин хөгжинө гэж айгаад байдаг. Гэтэл эмэгтэй хүн гармон ялгаруулдаггүй учир булчин шөрмөс нь эрчүүдийнх шиг хөгжихгүй дээ. Харин ч охид, залуус бодибилдинг, фитнессээр хичээллэж, цусны эргэлтээ сайжруулснаар эрүүл болно, өөрийгөө хамгаалж чадна. Мөн бэлгийн амьдралыг маш их аж жаргалтай болгодог.

-Илэн далангуй ярилцсанд баярлалаа.

зааланд тоглож, хүнд юм огцом өргөх гэдэг. Энэ маш буруу.

-Энэ бүгдийг заах мэргэж-лийн багш Монголд хангалттай олон байж чадаж байна уу?

-Арилжааны шинж чанартай клуб их байгаа болохоор мэдлэг чадвартай боловсон хүчний тоог гаргахад хэцүү. Гэхдээ манай холбоо хоёр сар тутам сургалт явуулж, хүмүүсээ тодорхой хэмжээгээр чадавхжуулах гэж хичээж байна. Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа нийт фитнесс төвийн тал хувьд нь хүрэлцэх хэмжээний мэдлэг чадвартай боловсон хүчин бий.

-Фитнессээр хичээллэх хү-сэл тэй байвч ажлын заваас шалт гаалаад амжихгүй хүн олон шүү дээ?

-Ажлаа зохицуулж, амьдралаа аз жаргалтай байлгах нь тухайн хүнээс өөрөөс нь л шалтгаална. Мөнгөтэй болохын төлөө

зүтгэдэг шигээ биеийн эрүүл мэнддээ байнга анхаарах ёстой гэсэн сэтгэлгээг суулгамаар байгаа юм. Бид зах зээлийн нийгэмд шилжсэнээс хойш амьдралаа болгох гэж зүтгэж явсаар бие хаа, эрүүл мэндээ мартаж орхисон. одоо уиХ-ын гишүү дээс авахуулаад хүн бүр жингийн илүүдэлтэй болчихсон. тиймээс юуны өмнө сэтгэлгээгээ л өөрчлөх ёстой. Бид найз нар-тайгаа шоудаад суухдаа цаг харам ладаггүй биз дээ. тэгсэн атлаа фитнесст ганц цаг хичээл-лэх болохоор завгүй гээд хойш суу даг. тиймээс өөрийнхөө төлөө цаг гар гая гэвэл болохгүй юм байхгүй.

-Оройн цагаар фитнесст хи чээллэж, бэлтгэл хийвэл да-ралт ихсэх зэргээр биед сөргөөр нөлөөлдөг гэсэн ойлголт ир-гэдийн дунд бий. Энэ үнэн үү?

-Энэ бол зарим клубийн бизнесээ бодсон тайлбар. Хүн сэрүүн нөхцөлд, цусны эргэлт явагдаж байгаа үед хэзээ ч фитнесс хийж болно.

-Хүмүүс илүүдэл жингээ ха са хын тулд фитнесст хи чээл -

хүмүүст хүрэхгүй байгаа юм. Хүн өдөрт 2000 калори зарцуулах хэмжээний хоол хүнс хэрэглэлээ гэхэд түүндээ таарсан л хөдөлгөөн хийх ёстой. Хүй нэгдлийн үед хүмүүс хоолоо олж идэх гэж өдөр шөнөгүй хөдөлдөг байсан учраас ихэвчлэн хоёр метрээс дээш өндөртэй, том биетэй байсан гэдэг. Харин одоогийн хүмүүсийн биеийн хэмжээ жижгэрсэн нь хөдөлгөөнгүй бай гаагаас болж цусны эргэлт удаа ширч, генид нь өөрчлөлт ор сонтой холбоотой.

-Анх хичээллэж эхэлж байгаа хүн ямар хэмжээний ачаалал авах ёстой вэ?

-Хамгийн гол нь өөрт тохирсон ачааллаа л авах ёстой. Фитнессээр хичээллээд хэдэн жил болсон хүн хоёр, гурван цагийн бэлтгэл хийж магадгүй. Харин та заавал тэр хүнийг дуурайлгүйгээр, арай бага буюу 30 минутаас эхэлсэн ч болно. Яваандаа дасаад ирэхээр бэлтгэл хийх хугацаа, ачааллаа нэмж болно шүү дээ. Гэтэл манайхан биеийн тамир, спортоор хичээллэнэ гээд шууд хэдэн км гүйж, хоёр, гурван цаг

Сонирхлоороо хичээллэж, биеэ эрүүлжүүлэх гэж байгаа бол уураг

уух шаардлагагүй

С.Батсайхан / ЗГМ©

ZGM DAILY2018.03.26, WedneSdAY ~ №069 (868) 7The officiAl gAzeTTe

zGM: hIGhlIGhTs

PoliticsAmbassador Extraordinary and Plenipotentiary of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland to Mongolia Philip Malone presented his letter of credentials to President of Mongolia Kh.Battulga

Deputy Foreign Affairs Minister Battsetseg Batmunkh receives Non-resident Ambassador of Ireland to Mongolia Eoin O’Leary. Ambassador Eoin O’Leary highlighted the possibility of high-level visit from Irish part to Mongolia.

EconomyAccording to MP Narantuya Zagdkhuu, Mongolia’s external debt stands at USD 7.3 billion, equalling 74.4 percent of the GDP. The debt was USD 4.26 billion on December 31, 2017.

Sales revenue of Talkh Chikher JSC reaches MNT 36.4 billion with a total production of 37.5 tons in 2017.

According to the Ministry of Energy, nationwide electricity generation totalled 502.3 million kW in February. Renewable energy generated approximately 7 percent of it.

Top 20 Index drops 2.28 percent, to 20562.83. MSE A Index falls 3.67 percent, to 10089.92. MSE B Index decreases 0.38 percent, to 10003.85. Market cap stands at MNT 2.53 trillion.

sociEty‘Sunny Ulaanbaatar’ team claims silver medal from ‘Baikal Fishing-2018’ annual international ice fishing contest organized in the village of Turka, Buryatia.

Mongolian men’s freestyle wrestling team to depart for the 2018 Freestyle World Cup, which will take place in Iowa City, USA on April 7-8.

FMD quarantine taking effect in 13 soums of 4 aimags according to the Veterinary and Animal Breeding Agency.

Belgian guitarist Aram Van Ballaert to perform at the State Theatre of Opera and Ballet on April 5. The concert will be organized by the Consulate of Belgium in Ulaanbaatar.

Tugsbilig.B@tugsbiligZGM

Criminal Court rules to confine suspects related to OT

Coal trucks overlaod at Gashu-unsukhait border checkpoint

Former Minister of Finance Bayartsogt's laywer complains that the court’s decision was not justifiable.

C permit to be coordinated with coal loading, volume and number of vehicles passing the border checkpoint.

Top 20 Index drops 2.28 per-cent, to 20562.83

Non-mining sMEs to be provid-ed export insurance

Market cap stands at MNT 2.53 trillion.Export credit agency to be established within the frames of Export Development Project.

Batsaikhan.S / ZGM©

Former government officials to be im­prisoned for 30 days

New insurance product to be intro-

duced to diversify the economy

CommodiTy markeT

(USD/t oz.)Gold /Comex/

(USD/bbl.)Crude Oil /Brent/

6,9006,8006,7006,600

68

66

64

(USD/MT)Copper /lME/

04/03/2018 1,842.70 03/29/2018 6,714.00 04/03/2018 67.82

1,3101,3201,3301,3401,350

According to enkhtaivan ganbold, ceo of Agricultural Reinsurance JSc, export credit agency is in plan to be established in Mongolia. Ag-ricultural Reinsurance together with international qualified consultants and researchers organized meetings with entrepreneurs and representa-tives of small-scaled and medium enterprises running their operations in non-mining sector, and conducted market research on suitable version for carrying out export credit insur-ance in Mongolia. As a result, they concluded to establish a state-owned independent and transparent export credit Agency; thus the preparatory works have commenced.

As he sees, the functions of the Agency is to offer export credit insurance and loans to domestic busi-ness entities for international export operations. in addition, it will help exporters in finding customers and offer a credibility evaluation service.

in March 2017, in cooperation

with the World Bank, the govern-ment of Mongolia launched export development Project with an aim to support Mongolian SMes in the non-mining sectors to strengthen their export capabilities and expand access to external markets. in the framework of the project, it has been required to introduce export credit insurance, a new insurance product aiming to protect exporters from fi-nancial risks, into Mongolian market. This task is now implemented by the export credit insurance department of the Agricultural Reinsurance JSc, the first and only reinsurance com-pany in Mongolia.

Mr. enkhtaivan believes that the product will be ready for offer starting from 2019.

As he noted, it requires a legis-lative environment to introduce the new insurance product and operate the agency.

According to Mr enkhtaivan, there are several significances of introducing the insurance:

first, it will allow exporters to have their income verified and operate with confidence in external markets.

This creates an opportunity to sell products in new markets, increase exports and expand operations. in addition, export credit insurance contract can also serve as a pledge for exporters to issue a loan from banks in order to settle their financial necessity.

Secondly, it will help diversify Mongolia's vulnerable economy that is heavily dependent on mining sector revenue and its southern neighbour’s demand.

he then highlighted that Mongo-lia has an opportunity to diversify the export, by offering products, such as textile, cashmere, meat, seabuckthorn, medical beauty and food products.

20-25 km long queue created at Gashuun-sukhait border checkpoint

on April 2, Bat-edene Jadamba, Minister of Road and Transport development, met with representatives from general Authority for Border Protection, customs general Administration, erdenes Tavan Tolgoi JSc, Tavan Tolgoi JSc, energy Resources llc and gashuunsukhait Auto zam llc on the current issues at gashuunsukhait border checkpoint and gave directives.

during the meeting, the Minister heard of proposals submitted by the border and customs authority and mining companies’ representatives on ups and downs of coal transportation and issued caused by the government's 320th Resolution on coal Transports.

Presently, a large stockpile of coal has been accumulated in the Tsagaan Khad customs control zone and a long queue of coal trucks, running 20-25 km on both sides, has been created on between the customs control zone and gashuunsukhait border point.

Therefore, the Minister provided a directive to mining companies’ management and the head of the national cen-ter for Auto Transport, to sign Transportation contract and issue the c permit in coordi-nation with coal loading at the mine site, number of vehicles passing the border checkpoint and coal volume.

export Credit agency to be established for Smes

criminal court of chingeltei district has ruled a decision to con-fine ex-finance minister Bayartsogt Sangajav, former head of general department of Taxation Ariunsan Baldanjav and former ceo of erdenes Mongol llc Byamba-saikhan Bayanjargal for 30 days. Mr Bayartsogt’s lawyer met with the press yesterday and informed that the court is accusing them for an involvement in an organized crime and abuse of power.

former Minister of finance Bay-

Court confines three suspects of oT bribery allegation

artsogt’s lawyer orkhon ganbaatar said “The prosecutor suggested to confine Bayartsogt for extra 30 days, which we did not approve. Unfortunately, the court ruled to prolong his confinement. It should have been restricted to a person's liberty to be limited to certain grounds provided by the criminal Procedure law. from the beginning, Mr Bayartsogt cooperated with the investigation. There should have been no reason to escape as he never avoided the law enforcement while he held no office and was studying in the United States. i disagree and complain that the court’s decision was not justifiable.”

on April 1, the independent Authority Against corruption (iAAc) arrested the three former government officials as suspects of an alleged bribery case related to oyu Tolgoi investment agreement. consequently, general Prosecutor’s

BuSiNeSS opporTuNiTy

miNiNG

proceed as soon as he returns.in addition, the working group

responsible for review the investment Agreement of oyu Tolgoi convened on Monday. The working group was established under the ordinance of Parliament Speaker enkhbold Miyegombo after several political parties have demanded the Speaker to investigate the contract and people involved in it. during the meeting, a decision was reached to install five subgroups to provide professional and methodological assistance. The working group is expected to review the oyu Tolgoi investment agreement within two months and submit the results to the Parliament.

oyunbayar.NZGM

oyunbayar.NZGM

• Court accuses them for an involvement in an organized crime and abuse of power.

• Working group responsible for review the Investment Agreement of Oyu Tolgoi convened on Monday.

• The working group is expected to review the Oyu Tolgoi investment agree-ment within two months and submit the results to the Parliament.

Office of Mongolia detained them on the following day, and summoned the ex-Prime Minister Saikhanbileg chimed for an inquiry. The iAAc informed that the former Prime Minister is currently in the United States; thus, the interrogation will

Scan the QR code to read the previous feature on Rio Tinto probe.

8 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.04.04, ЛХАГВА ~ №069 (868)

Өдрийн хэмнэлТВ ХӨТӨЛБӨр

ЗгМ: үгИЙН СүЛЖЭЭ

ЗУрХаЙ

Өмнөх дугаарын хариу / 04.03

БоСооГооР:1. "Мандухай Сэцэн хатан" киноны мэргэн зөвлөх сайд2. Вьетнам улсын нийслэл

3. Дэлхийн орнуудад хамгийн их тархсан Оросын автомат буу4. Барууны ертөнцөд Бат хааны цэргүүдийг нэрлэж байсан нэр

5. Үргэлжилсэн үгийн томоохон зохиол8. Хүн болон битүү туурайтан, мөн муурын төрлийн амьтдын өвчилдөг

1

10 12 13

14

11

2

8

9

3 4 5

6 7

Ш

ОНЦЛОХ үЗВЭр

“Novel melody” концертхаана: Улсын филармонихэзээ: 04.16-ны 19.00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 25 мянга

“Гамлет” жүжигхаана: УДЭТхэзээ: 2018.04.13-15Тасалбарын үнэ: ^ 10-30 мянга

"Уран хас" балетхаана: УДБЭТхэзээ: 2018.04.14Тасалбарын үнэ: ^ 10-20 мянга

“Том хамартай одой” хүүхдийн жүжигхаана: Хүүхэлдэйн театрхэзээ: 2018.04.07-08-ны 14.00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 5 мянга

“эцсийн зогсоол зөвхөн чи” инээдмийн жүжигхаана: УДЭТхэзээ: 2018.04.07-ны 18.00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 10-20 мянга

“чингис хаан” дуурьхаана: УДБЭТхэзээ: 2018.04.07-08-ны 17.00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 10-20 мянга

халдварт өвчин10. 1945 онд Монгол-Зөвлөлтийн цэрэг Хятадыг чөлөөлөх байлдаанд эзэлж байсан хотуудын нэг11. Аливаа байгууллага, компанийн таних тэмдэг, бэлгэдэл12. Өс хонзон13. Баруун зүгийн өөр нэр

хӨндлӨнГӨӨР:

1. Ардын хувьсгалын баатар, бүх цэргийн жанжин6.Байлдааны хүчирхэг техник7. Цөм болон түүнийг тойрсон электрон үүлнээс тогтох жижиг хэсэг9. Торгуудууд баруун хойд зүгт байлдан дагуулж, суурьшин ундаалсан ус14. Наргиан, наадаан

6 4 8

9 4 3 7 8 2

1 5 4

7 3 2

6 7 9

1 9 6 2 3

4 7 1 6

4 8 5 7 6

4 2 3 8

5 9 6 7 4 2 1 3 8

6 8 4 5 9 7 2 1 3

1 3 7 9 6 8 5 4 2

7 5 3 2 1 4 8 6 9

8 4 2 1 5 3 7 9 6

9 2 1 8 3 6 4 5 7

4 7 9 3 8 5 6 2 1

2 1 5 6 7 9 3 8 4

3 6 8 4 2 1 9 7 5

ЗгМ: СүДОКү

(Өмнөх дугаарын хариу)

Цаг агаар

УВС 2o

-9o

ХОВД 0o

-9o

ЗАВХАН -6o

-9o

БАЯНХОНГОР 0o

-7o

ГОВЬ-АЛТАЙ - 7o

-11o

ӨВӨРХАНГАЙ -1o

-6o

АРХАНГАЙ -2o -16o

ХӨВСГӨЛ 2o

-10o

БУЛГАН 1o

-8o

ТӨВ 1o

-9o

ДУНДГОВЬ 5o -6o

ӨМНӨГОВЬ 8o

-2o

ГОВЬ-СҮМБЭР 5o

-8o

ДОРНОГОВЬ 9o

-4o

СҮХБААТАР 7o

-10o

ХЭНТИЙ 7o

-10o

СЭЛЭНГЭ 4o

-7o

ОРХОН -1o

-8o

ДАРХАН-УУЛ 3o

-6o

ДОРНОД 8o

-10o

БАЯН-ӨЛГИЙ -4o

-13o

УЛааНБааТар iV.6 1o

-14o 9 м/с

6 м/с

Үүлшинэ Бага зэргийн хур тунадастай

iV.5 -3o

-11o 13 м/с

12 м/с

Хур тунадастай

iV.4 1o

-7o 13 м/с

8 м/с

iV.8 8o

-6o 9 м/с

5 м/с

Ялимгүй хур тунадастай

iV.7 9o

-7o 9 м/с

5 м/с

Багавтар үүлтэй

ЗгМ: КОМИК

07.00

09.00

11.00

14.00

17.40

20.00

"Өглөө" хөтөлбөр

“Eкатерина-2” олон ангит уран сайхны кино 10-р анги

“Монголын мэдээ” мэдээллийн хөтөлбөр /шууд/

“Дөлгөөн Дон” Оросын уран сайхны кино 1-р анги

“Brain wave” Англи хэлний уралдаант нэвтрүүлэг

“Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр

08.00

11.00

14.00

20.00

23.00

Bloomberg Daybreak Asia

Made in Mongolia

Танилц: Япон

Блумбергийн ярилцах цаг

Мөнгөний урсгал

12.00

06.30

14.00

17.00

20.00

22.30

Өнөө өглөө

Хөтөч мэдээллийн хөтөлбөр

Хүрээлэн амьд ертөнц 11-р хэсэгГалилео 14-р хэсэг

Оргил цаг мэдээллийн хөтөлбөр

"Empire" ОАК /sea-son-2/ 7-р анги

08.00 "4 өнгө" цаг агаарын хөтөлбөр

13.00

15.40

20:50

22.00

"Үзэл бодлын зөрөг" нэвтрүүлэг

"Аугаа уран зургууд" нэвтрүүлэг

"Mongolia's next top model-2017" реалити шоу нэвтрүүлэг /4-р дугаар/

"Көсем" ОАК 2-66-р анги

23.05 "Оюутны байр" ОАК 1-37, 38-р анги

07.00 “Бүрэн тайлбар” нэвтрүүлэг

Билгийн тооллын 19Хаврын дунд хөхөгчин туулай сарын хоёр хар мэнгэтэй, улаан бар өдөр. үс засуулбал: Сайн нөхөртэй нөхөрлөнөнаран ургах, шингэх: 06.27-19.22Барилдлага: ИдэрШүтэн барилдлага: ӨтлөхүйСуудал: Мод

Аргын тооллын дөрөвдүгээр сарын 4. Буд гараг. Билгийн тооллын 19. онгоц одтой, улаан бар өдөр. Өдрийн наран 06.27 цагт мандаж, 19.24 цагт жаргана. Тухайн өдөр нохой жилтнээ аливаа үйл хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр эе эвээ ололцох, хамтын хөдөлмөр эхлэх, гэрээ хэлцэл байгуулах, найр хурим хийх, бэр гуйх, имж өгөх, авах, үнэт эрдэнийн зүйл авах, хараал, жатхыг буцаах, амьлуулах, өглөгийн түллэг хийх, хишиг дуудуулах, хот балгадын үйл, цэрэг, цагдаагийн үйл, гэр, байшингийн суурь тавихад сайн. Золиг гаргах, бумбын үйл, бэрийн үйлд муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, луу, могой, хонь, нохой болой. Хол газар яваар одогсод хойш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуубал сайн нөхөртэй учрах хэмээх сайн байна.

ГАлТ ТэРэГнИй цАГИйн хУВААРь

ЭРЭЭН-УБ 18.00 11.15УБ-ХӨХ ХОТ 20.00 20.49ХӨХ ХОТ-УБ 22.50 11.15УБ-ЭРХҮҮ 21.10 02.40ЭРХҮҮ-УБ 15.35 06.20УБ-СҮХБААТАР 21.15 05.12СҮХБААТАР-УБ 20.55 05.03УБ-ЭРДЭНЭТ 20.30 07.45ЭРДЭНЭТ-УБ 19.10 05.48УБ-ЗАМыН-ҮҮД 17.20 07.05ЗАМыН-ҮҮД-УБ 17.35 08.55

нИСлэГИйн цАГИйн хУВААРь

УБ-БЭЭЖИН 08.15 10.30БЭЭЖИН-УБ 11.30 14.00УБ-ТОКИО 08.55 14.30ТОКИО-УБ 15.30 20.25УБ-СӨҮЛ 07.45 12.05СӨҮЛ-УБ 13.20 16.05УБ-ХОНКОНГ 13.00 17.35ХОНКОНГ-УБ 18.35 23.15УБ-ЭРХҮҮ 09.00 10.30ЭРХҮҮ-УБ 11.20 12.50УБ-ХӨХ ХОТ 13.30 16.00ХӨХ ХОТ-УБ 17.00 19.40УБ-МАНЖУУР 14.40 16.40МАНЖУУР-УБ 17.20 19.55

Би өөрийгөө Сүхбаатар гэж зүүдлээд......

Хүн сонин шүү: Хайртай учраас хардаж зоддог, энх тайвны төлөө дайн хийдэг, эрүүл мэндийн төлөө гээд хор уудаг.

ЯнжмааЯнжмаа

Янжмаа...

Чи яагаад шөнө намайг Янжмаа гээд дуудаад

байв?

Mr. Баагийгийн ПАЯН....

Ү С У

НРНХО АР УНЛТ

САН

АЯ

БС

И

Н Т

Э Ж А

Ч

ДР

ИНМ

А

Ш В

Д А Г

А

АВ

АИ

С

А У

Н А А Л

ДЭИААБАН М

И

ДНА

ҮйРТАЯАй

И

Р Н

А

И

АГ

МЕ

Н

И А

Л Н Т

Н

МА

РД

п

М й

“Өргөө” кинотеатрт цацагдаж байгаа бусад киноны трэйлерийг энэхүү QR кодыг уншуулж үзнэ үү.

Улаан өндөгний эрэлдНайруулагч Стивен Спилбергийн бүтээл “Ready Player One” кино дэлхий дахинд өнгөрсөн сарын 30-нд нээлтээ хийсэн. Онц сонирхолтой уг кино IMax-ийн дэлгэцнээ ч мөн адил гарч байна. 140 минут үргэлжлэх шинжлэх ухааны уран зөгнөлт энэхүү киног Warner Bros компани бүтээжээ. 2045 онд дэлхий ертөнц хүн амын илүүдэл, авлига, цаг уурын өөрчлөлтөөс болж яг ядуусын хороолол шиг болно. Хүмүүс хоосрол, гуйланчлалаас зугтаахын тулд ажиллах, сурах, зугаацан цэнгэх боломжтой виртуал ертөнц болох OASIS-д татагдан ордог. Уэйд Уотсон хэмээх өсвөр насны хүү Улаан өндөгний баярын өндгийг олох тоглоомонд өрсөлдөхөөр шийддэг. Уг тоглоомын ялагч OASIS-д 500 тэрбум ам.долларын өмч хөрөнгөтэй болох эрх авдаг аж. Энэхүү кино зөвхөн нээлтээ хийсэн өдрөө 35 сая ам.долларын орлого олно гэж Канад, Америкийн шинжээчид таамаглаж байсан ч одоогоор олсон орлогын мэдээлэл тодорхойгүй байна.

Бен МкЛаннаханgoldman Sachs-д ажиллаж

байсан дөрвөн эмэгтэй тус компанийн эсрэг хүйсийн ялгаатай хандсан гэх шүүхийн зарга үүсгэхээр болжээ. тэдний хоёр нь долоон жилийн турш уол Стритийн банк эмэгтэйчүүдийг эрчүүдээс системтэйгээр доогуур үзэж байсан хэмээн буруутгасан юм. Зарга үүсгэгч хувьцааны хэлтсийн дэд ерөнхийлөгч асан Кристина Чен-остер, тогтмол орлогын нэгжид ажиллаж байсан шанна орлих нар 2010 онд тус банкны эсрэг зарга мэдүүлж, эрэгтэй ажилтнуудыг илүү дэвшүүлж, давуу цалин олгодог хэмээн буруутгасан аж. Харин банк эсэргүүцэж эмэгтэйчүүдийн заргыг няцаасан боловч саяхнаас Алиса Гамба, Мари де Луис нар энэ тэмцэлд нэгдэв.

өнгөрсөн долоо хоногт Манхэттэний холбооны шүүгч уг заргын хүйсийн ялгаварлалын хэсгийг шүүхээр хэлэлцэхээр шийдвэрлэжээ. goldman банк дотроо “хөвгүүдийн клуб” маягийн уур амьсгал бүрдүүлж, эм эг т эй а ж и л т н у уд ы н эмэгтэйлэг байдлыг дөвийлгөх

Макс Седдон Мессеж үйлчилгээний Tele-

gram компани тусгай албадад хэрэглэгчийн кодны түлхүүрийг өгөх техникийн боломж байхгүй гэсэн хариултыг оросын зохицуулагчид өглөө. Хоёр долоо хоногийн өмнө оросын харил цаа холбоог хянадаг роском надзор байгууллага тус компанид хандсан ба Холбооны аюул гүй байдлын албанд хоёр долоо хоногийн дотор компанийн кодлосон мессежийг өгөх эсвэл үйлчилгээг хаах сонголт тулгасан юм.

Гэвч Telegram-ын хуулийн зөвлөх дмиртий динзе роском-надзорт илгээсэн захидалдаа кодлосон мессежийг шилжүүлэн өгөх боломжгүйг мэдэгджээ. Telegram-ын чат үүлэн серверт хадгалагддаг учир өгөгдөл хэрэг-лэгчдийн дунд хуваарилагддаг ба нэг газар хадгалах боломжгүй. тус компани түүнчлэн “нууц чат”-ын үйлчилгээ ажиллуулдаг учир кодын түлхүүр хэдэн минут тутам солигдож, мессежийг автоматаар устгахаас өмнө ямар ч өгөгдлийг хадгалах боломж олгодоггүй. Ноён динзегийн хуулийн фирмийн захирал Павел Чиков Telegram дахь олон нийтэд хандсан сувгаар захидал бичсэн байна.

түүнчлэн хувийн нууцыг хам-гаа лах росКомСвобода хуулийн

нийгэмлэгийн тэргүүн Саркис дарбанян “Хоёр талаас кодлох нь мундаг арга. түүнийг тайлах буюу хэдэн хүн эзэмших боломжгүй. Янз бүрийн түлхүүрүүдийн алгоритм юм” гэжээ. Telegram хэрэглэгчийн өгөгдлийг шилжүүлэх талаар оросын эрх баригчдын бүх тушаалыг сөрсөн бөгөөд уг үйлчилгээг үндэслэгч Павел дуров өнгөрсөн сард мессежийн компани “эрх чөлөө, хувийн нууцын төлөө зогсоно” гэж мэдэгдсэн. тус компанийн сүүлийн алхам эдний эсрэг роскомнадзорын зүгээс шүүхийн зарга үүсгэх шалтгаан болж ирэх сард шүүхээр хэлэлцэн уг үйлчилгээг хаахад хүргэж магадгүй боллоо.

оросын Холбооны Аюулгүй Байдлын алба АНу, их Британи болон Европын хэд хэдэн орны адил кодлосон мессежийн урсгалыг хянах боломж олж авахыг хүссэн юм. түүнчлэн ираны нэг хууль тогтоогч тус улсад 40 сая хэрэглэгчтэй Telegram-ын аппликейшныг энэ сард хааж, оронд нь Засгийн газрын хяналттай мессежийн үйлчилгээ нэвтрүүлнэ гэж мэдэгдсэн. өнгөрсөн онд иранд болсон нийтийг хамарсан үймээний үеэр Telegram-ыг өргөн ашигласан гэж үз сэн учир ийм арга хэмжээ авч байгаа ажээ.

Goldman-ы цалингийн ялгаварлалыг шүүхэд өглөө

Владимир Путиныг ноён Трамп Цагаан ордонд урьжээ

1Цагаан ордны хэвлэлийн төлөө-

лөгч Сара Сандерс энэ талаар “Гуравдугаар сарын 20-ны өдөр Путинтэй утсаар ярьсныхаа дараа Ерөнхийлөгч хоёр тал тийм ч хол биш, ирээдүйд хэд хэд уулзана. үүнд ярилцсаны дотор Цагаан ордон ч багтсан” гэв.

өнгөрсөн онд трамп тангараг өргөснөөс хойш түүнтэй уулзахыг са наар хаж буй Кремлийн зо рил-гыг хэрэгжүүүлж, ноён Путин трамптай бүрэн дээд хэм жээ ний уулзалт хийх цаг ойрт соныг энэхүү урилга харуул лаа. 2016 оны АНу-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд оХу хөндлөнгөөс оролцсон гэх дуулиан уг зорилгыг саа туул-сан билээ. Путиныг сонгуульд ялснаас хоёр хоногийн дараа ноён трамп утсаар ярьж баяр хүргэсэн боловч зөвлөхүүд нь ярихгүй байхыг сануулсан гэдэг. оросын тагнуул асан Скрипал, түүний охин Солсберид нар хорлогдсоны улмаас Британийн Засгийн газар Москвагийн эсрэг арга хэмжээ авахыг холбоот нууддаа шахаж буй энэ үед Цагаан ордон уулзалт санал болгосон нь гайхалтай.

Билл Клинтоны үед үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийг толгойлж байсан Эндрю Вайс “Энэ бол трампын санаандгүй дипломат алдааны сонгодог жишээ” гэжээ. тэрбээр урилгыг мэдээлсэн нь өрнөдийн нэгдлийг хагалах зорилготойг онцлов. Мөн “Кремль Британи болон Скрипалын хэрэгт дургүйцсэн өрнөдийн бусад орнуудын хооронд шаан таг зоох нүх сүв бүрийг ашиглах болно” хэмээн анхаа руулав. Ноён Вайс цааш ярихдаа, энэхүү урилга Цагаан ордонд сахилга мөрдөгдөхгүй байгаагийн нэг жишээ хэмээгээд ноён трамп орост хатуу

хандахаар үндэсний аюулгүй байдлын багтайгаа зөвшилцөж байгаа эсэхэд эргэлзээ төрүүллээ хэмээсэн юм.

трампыг ялсан даруйд Кремль анхны уулзал тыг хөндсөн бөгөөд Европын аль улс уулзалтад тохиромжтойг судалж байжээ.

Путины зарим зөвлөх хоёр удирдагчийн хувийн харилцаа эерэг болж, чадвал сүүлийн хэдэн жил муудсан харилцааг сайж-руулна хэмээн найдаж байв. Гэтэл АНу-ын сонгуульд Крем лийн оролцоог шалгах мөрдөн байцаалт эхэлж, засаг захиргаанд хатуу байр

суурь баримтлагчдын бодлого ялсан тул Москагийн найд вар хөсөрдсөн юм. Хоёр Ерөн хий лөгч Германы Хамбургт өнгөр сөн зун болсон их 20-ийн чуул ганы үеэр ганц удаа уулзсан юм.

Кремль гуравдугаар сарын 20-ны ярианд хоёр тал дээд

хэмжээний уулзалтаар хэлэлцэх боломжтой асуудлыг боловс руу-лах тухай дурдсан гэж мэ дээл сэн. Гэвч Скрипалын хэр гийн ул маас дипломатуудыг харил цан албадан гаргаж эхэлсэн тул дээрх санаа-чилга хэрэгжихэд хүндрэлтэй боллоо. Кремлийн албаны хүн

хэлэхдээ “ийм нөхцөл байдалд трамп бидэнтэй харилцахад өөрт нь хортой. Скрипалын явдал үргэлжилж буй үед Путиныг дээд хэмжээ ний уулзалтад урих нь Вашингтоны хийх зүйл биш” хэмээн тайлбарлав.

Telegram Оросын шаардлагыг үл хэрэгсэв

BBM©

Трампыг ялсан даруйд Крем ль анхны уулзал тыг хөндсөн бөгөөд Европын аль улс уулзалтад тохиромжтойг судалж байжээ.

Хувьцааны хэлтсийн дэд ерөнхийлөгч асан Кристина Чен-Остер, тогтмол орлогын нэгжид ажиллаж байсан Шанна Орлих нар 2010 онд тус банкны эсрэг зарга мэдүүлжээ.

Захирлуудын зөвлөл ноён Закерберг болон үйл ажиллагаа хариуцсан захирал Шерил Сандберг нарыг дэмжихээ илэрхийлэв. > 10

Тим Күүкийн шүүмжлэлд Марк Закерберг цохилт өгөв

Нөхөр нь шоронд байхад Винни Мандела дарангуйллын эсрэг тэмцэл хийж явсан юм. > 10

Апартеидын эсрэг хөдөлгөөний тэргүүн хатагтай В.Мандела таалал төгслөө

Японы агаарын тээвэрт тэргүүлэгч ANA компани виртуал аяллын ирээдүйд зориулж, 10 сая ам.доллар гаргажээ. > 10

Виртуал аялагчдад жинхэнэ тасалбар борлуулна

явдлыг өөгшүүлж байсан тухай хэсгийг нь хэрэгсээгүй байна. АНу-ын Манхэттэн дүүргийн шүүгч Ализа торрес gold-man-ы орлогыг бүрдүүлэгч гол гурван хэлтэст ажиллаж байсан эмэгтэйчүүдийн зарга үүсгэх эрхийг баталжээ. Хэрэв зарга амжилтад хүрвэл 2300 орчим эмэгтэй ажилтанд нөхөн олговор төлөх шийдвэрт хүрч магадгүй юм.

Хатагтай торрес 49 хуудастай шүүхийн шийдвэртээ goldman-ы эмэгтэй дэд ерөнхийлөгчид

болон ажилтнууд тухай албан тушаалын эрчүүдээс тус бүр дунджаар 8-21 хувь доогуур цалин авдаг байсан тухай тайланг оруулсан байна. тэрбээр зарга үүсгэгчид шог яриагаар шударга бус хандлага гаргадаг байсан тухай ноцтой нотолгоо өгсөн гэж бичжээ. Хатагтай Чен-остер 1997 онд хамт ажиллагч нь түүн рүү сексийн халдлага хийсэн гээд эрэгтэй ажилтнууд сексийн агуулгатай үг яриа гаргаж, шоглодог байсныг ярьсан юм. Хатагтай орлих бас

эмэгтэйчүүдэд халтай соёлын орчны тухай мэдээлсэн ба дэд ерөнхийлөгч нь хэлтсийнхээ бүх эрчүүдийг гольф тоглохоор урьсан атлаа сургуульдаа гольф тоглодог байсан түүнийг уриагүйг жишээ болгожээ.

дэлхий даяар эмэгтэйчүүдэд илүү цалин, боломж олгох хөдөлгөөн өрнөж буй үед ийм зарга үүслээ. Ялангуяа, санхүүгийн салбарын дээд тушаалд эмэгтэйчүүдийн төлөөлөл цөөн байдаг. АНу-ын топ 20 арилжааны банкинд ганц эмэгтэй захирал байдаг нь Keycorp-ын Бет Муни юм. gold-man-ы менежментийн хорооны 32 гишүүнээс ердөө дөрөв нь эмэгтэй. Сан Франциско дахь Bernstein хуулийн фирмээс эмэгтэйчүүдийг төлөөлж буй өмгөөлөгч Келли дермоди “goldman Sachs энэ хэрэгт хамгийн өндөр мэргэжлийн өмгөөлөгчдийг хөлсөлж авсан. тэд бидэн рүү тоглоомын дүрмийг шидэж байна” хэмээв.

goldman-ы хэвлэлийн төлөөлөгч хэлэхдээ “Бид энэ заргыг үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Бүлгээр зарга үүсгэх ямар ч үндэслэл байхгүй. тэдэнтэй шүүх дээр тэмцэх болно” гэж мэдэгджээ. 2005 онд goldman-аас чөлөөлөгдсөн Чен-остер одоо Нью-йорк дахь deutsche банкны захирлаар ажиллаж буй. 2008 онд ажлаа өгсөн хатагтай орлих одоо Феникс хотын нэгэн хуулийн фирмд ажиллаж байгаа аж. Анхны зарга үүсгэгч гурав дахь эмэгтэй Лиза Париси goldman-ы гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан юм. тус банк хатагтай Париси захирлыг зарга үүсгэхэд оролцох ёсгүй хэмээн шүүхэд хандсан бөгөөд шүүх 2013 онд уг мэдүүлгийг ёсоор болгожээ.

эмэгтэйчүүдийн жилийн орлогыг цагаан арьст эрчүүдийнхтэй харьцуулахад(Мянган ам.доллар, АНУ)

100%

80%

60%

40%

20%

0

U.s Census Bureau©

Цагаан арьст

эрэгтэй

55.546.3

41.8

33.2 30.3

Цагаан арьст

эмэгтэй

Хар арьст

эмэгтэй

Испани хэлтэй

эмэгтэй

Ази эмэгтэй

BBM©

BBM©

туулах үзэл суртлын зөрчлийн бэлгэ тэмдэг болсон билээ. The daily Maverick онлайн сонин түүнийг өөрийнх нь тодор-хойлсноор “миний дайсны бүтээг дэхүүн” хэмээн эш татжээ.

түүний нөхөр роббен арал дээр шоронд байх үед тэрбээр эрх баригчдын дарамт шахалтад байнга байсан аж. тэрбээр мөн адил 1969 онд шоронд хоригдсон ба 491 хоногийн турш шоронд удаан хоригдохдоо зодуулж нүдүүлэн, тарчилж хоригдсон бөгөөд үүнийгээ тэрбээр “амьдаар минь алах”-тай адил байсан хэмээжээ. Гэвч үүнийгээ зөөллөж бичихдээ тэрбээр, “хатуу чанга” болгосон гэдэг.

түүний эсрэг хавчлага апартейдийн бусармаг бүхний үнэн нүүр царай болон нөх-рийнх нь тэмцлийн бэлгэ тэмдэг болоход туулсан зовлон зүдгүү-рийг харуулсан юм.

27 жилийн дараа түүний нөхөр шоронгоос суллагдахад Винни түүнтэй цуг нударга зангидан дахин гарч ирсэн юм. Гэвч Нелсон Манделаг 1994 онд Ерөнхийлөгч болоход нь тэд салсан байлаа. түүнийг эргэн нийлэх талаар бодож байсан эсэхийг асуухад тэргүүн хатагтай шиг “Би цэцэг барьж олон түмнийг чимэглэх хүн биш” хэмээн тайлбарласан байдаг. Мандела түүнийг

апартейдийн эсрэг хөдөлгөөний тэргүүн хатагтай В.Мандела таалал төгслөө

Кана ИнагакиЯпоны агаарын тээврийн

тэргүүлэгч AnA компани виртуал аяллын ирээдүйд зориулж 10 сая ам.доллар гаргахаар шийдвэрлэсэн. Энэ нь жилдээ ганц ч удаа агаарын замд гардаггүй дэлхийн хүн амын 94 хувийг хамрах төлөвлөгөө юм. Энэ санаачилгын хүрээнд тус компани 2021 он гэхэд хүнийг орлосон биет ертөнц, өөр хүмүүстэй харьцан сонсож, алсаас ажиглах аватар бүтээх дэлхийн нийтийн уралдааныг дэмжиж байгаа аж. 2011 онд Японы Фукушима дайичи атомын цахилгаан станцын сүйрлийн үеэр хайлсан цөмийн реакторт хүрч, зогсоож чадахуйц бөх хийгээд алсаас удирддаг робот бүтээх санаа анх гарсныг үндэслэн ийм уралдаан зарласан юм.

ийм технологи бүтээх оролд-лого зөвхөн виртуал аяллаар зогсохгүй анагаах ухаан, сүйрлээс сэргийлэхэд туслах зорилготой. түүнчлэн уран бүтээлчид, тамирч дын чадварыг дээшлүүлэхэд ашиг лаж болно. AnA компа нид болон шинэ

бүтээлд санхүүгийн урамшуулал олгодгоороо алдартай XPrize сан хоёр аватар виртуал бодит байдал, хиймэл оюун ухаан, хүрэлцэхүйн технологи болон алсын удирдлагатай робот байх ёстой гэж үзэж байна.

Хорин жилийн өмнө хувийн санхүүжилтээр сан сарт аялахыг дэмжсэн бизнес мен Питер даймондисын үндэс лэсэн XPrize уралдаанд google, iBM, Qualcomm зэрэг тех-нологийн аваргууд хандив өгч байжээ. Хоёр жилийн өмнө уламжлалт агаарын аяллыг шинэчлэх арга зам хайж байсан AnA компанийн залуу инженерүүд ноён даймондист аватарын санаагаа хүргэжээ. уг санаа бодит амьдралд аватарыг оруулж, хүн биеэр зорчихгүйгээр алс газарт аялж, үйлдэл, мэдрэмжийг дамжуулах технологи бүтээх баримтлал болон хувирсан юм.

уралдааныг хоёр долоо хоногийн өмнө зарласны дараа 150 баг оролцохоор бүрт гүүл-сэн байна. AnA holdings-ийн ерөнхий захирал шинияа Катазака аватараар дамжуулсан

адал явдал бодит ертөнцийн жуулчлалыг бүрэн орлоно гэдэгт итгэхгүй байгаа ч ийм технологи агаарын аяллын эрэлтийг нэмэгдүүлэхэд тусална гэж найдаж буй. тэрбээр “Виртуал аялал ямар ч сайхан байлаа гэсэн хүмүүс бодит газар очихыг хүснэ. үнэн хэрэгтээ явах хүсэл бүр илүү төрөх болно. Хязгааргүй боломж бий” гэжээ.

өнгөрсөн долоо хоногт болсон үзэсгэлэнд гэрээсээ ямар ч үед аквариумаар виртуал аялал хийх төхөөрөмж тавьсан байв. түүнчлэн виртуал загасчлалын үеэр гарт мэдрэгддэг загасны уурга үзүүлжээ. шумбах төхөөрөмжийн роботын гар хавч барихад хэрэглэгчийн хуруунд мэдрэгдэх төхөөрөмж бүтээсэн байв. Зарим нь виртуал аяллын үед мөсөн уулс харагдахад хүйтнийг мэдрүүлэх багаж хийжээ. Агаарын тээврийн компани 2019 оны дөрөвдүгээр сараас аватарын үйлчилгээг арилжаанд оруулж, гурван жилийн дотор ашигтай ажиллахуйц хэмжээнд хүргэхээр төлөвлөсөн байна.

эрх баригчид олон нийтийн сүлжээний хянал тыг улам чангатгах арга зам эрэлхийлж буй юм. Брюссель гэхэд facebook-ээс мэдээлэл алдагдаж байгаа нь манай ардчилсан тогтолцоог нураах эрсдэлтэй гэж үзээд, олон нийтийн сүлжээний компаниудыг хаахаар бэлтгэж байгаа аж. Гэхдээ ноён Закерберг дэлхий даяар салан тусгаарлах болон үндэсний үзэл сэргэж байгаагаас facebook дэлхийг холбох амбийцаа өөрчилсөн гэдгийг баталж буй юм.

Мөн Европын холбооны аюулгүй байдал хариуцсан комиссар Жулиан Кинг олон нийтийн сүлжээний компаниуд 2019 оны тавдугаар сард болох Европын парламентын сонгуулийг угтсан эгзэгтэй өдрүүдэд хэрхэн ажиллах маш тодорхой төлөвлөгөө гаргаж өгөхийг шаарджээ. Жулиан Кинг Европын холбооны дижитал эдийн засаг хариуцсан комиссар Марияа Габриельд хандаж бичсэн захидалдаа

Тим Күүкийн шүүмжлэлд Марк Закерберг цохилт өгөв

Виртуал аялагчдад жинхэнэ тасалбар борлуулна

Дэвид ПилингХэрэв Нелсон Мандела Апар-

тейдийн эсрэг хөдөл гөөний номлогч байсан бол түүний 38 жил ханилж, 81 насандаа хорвоог орхисон эхнэр Винни Мадикизела-Манделаг уг хөдөлгөөний нэр төрөө алдсан сахиусан тэнгэр гэж хэлж болно. тэрбээр уржигдар таалал төгслөө. Нелсон Манделаг 1963 онд 27 жил шоронд хорьж, цагаан арьстнуудын дэг лэмийн эсрэг тэмцэхээс сэргийлж байх үед Винни Мандела энэ дарангуйллын эсрэг тэмцэж явсан юм. Энэхүү тэмцэлд түүний нэр хүнд их сэвтсэн ч олон хүн түүнийг “эх үндэстний ээж” гэдгээр нь үүрд дурсах аж.

Цагаан арьстнуудын даран-гуйлал дууссан 1994 оны дараах жилүүдэд Нелсон Мандела эв нэгдэл, энэрэнгүй сэтгэлийн бэлгэ тэмдэг болсон. Нөгөөтэйгүүр, Винни харин апартейд жилүүд дэх цагаан арьстнуудын эдийн засгийн давуу эрхийг хадгалж үлдсэн гэх уршгаар хар арьстнуудын бухимдлыг төрүүлсэн юм. Нөхрийнхөө овгийг авч Мадикизела-Мандела нэртэй болсныхоо дараа 1996 онд сал-сан нь зөвхөн тэдний гэр бүлийн бэрхшээлээс болоогүй юм. Энэ нь арьс өнгөөр ялгаварлан гадуурхах аймшигт үзэл болон тэвчишгүй дэглэмийг даван

технологийн компаниуд улс төрийн зорилгоор цуглуулах хувийн мэдээлэлдээ хязгаар тавих, мэдээ мэдээллийг хэрхэн нийтлэх алгоритмаа ил тод болгохыг шаардсан байна.

үүнээс гадна facebook-ийн хөрөнгө оруулагчид ч удирдлагаа эсэргүүцэж эхэлжээ. олон нийтийн итгэлийг дахин олж авахын тулд facebook удирдлагаа шинэчилж, Марк Закербергийг сольсон нь дээр гэдгийг Нью-йорк хотын дарга, facebook компанид нэг тэрбум ам.долларын хувьцаа эзэмшдэг Скотт Стрингер хэллээ. тэрбээр facebook хэрэглэгчдийн мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах ёс зүйтэй байхын тулд өгөгдлийн чиглэлээр мэргэшсэн гурван захирал, нэг хараат бус тэргүүнтэй байх ёстой хэмээн шаарджээ. томоохон хувьцаа эзэмшигчийн зүгээс компанийн удирдлагыг солихыг урьд өмнө шаардаж байгаагүй юм.

АНу-ын Ерөнхийлөгч дональд трампын сонгуулийн багтай хамтран ажилласан cambridge Analytica-гийн дуулианыг The new York Times, The observer нийтэлсний дараа facebook-ийн хувьцааны ханш 16 хувиар унасан.

Харин үүний дараа facebook-ийн Захирлуудын зөвлөлийн гишүүн Сью десмонд Хеллманн ноён Закерберг болон үйл ажиллагаа хариуцсан захирал шерил Сандберг нарыг дэмжихээ илэрхийлээд “Энэ бол захирлуудын зөвлөлийн албан ёсны тайлбар” хэмээжээ. тэрбээр “Марк, шерил нар нөхцөл байдал болон бусад хэрэглэгчийн аюулгүй байдлыг хэрхэн сайжруулахаа маш сайн мэдэж байгаа” хэмээжээ.

facebook компанийн захир-луудын зөвлөлд Закерберг, Сандберг нараас гадна анх хөрөн гө оруулсан Марк Андрессен болон Питер тиль, 2014 онд facebook-ийн мэдэлд очсон WhatsApp-ын гүйцэтгэх захирал Жан Кум нар байдаг аж.

Засгийн газрын нэгдүгээр танхимд урлаг, соёл, шинжлэх ухаан, технологийн дэд сайд болгосон ч 11 сарын дараа ав-лигын хэргээр халагдсан аж. Мөн үүний дараа 2003 онд оршуул гын сангийн мөнгө завшсан хэргээр таван жил шоронд хоригдсон бөгөөд сүүлд нь ялын тогтоолыг хүчингүй бол госон юм. Хэдийгээр түүнийг өмнөх нөхөртэйгөө холбоо той байсан ч Мандела 2013 онд өөд болохдоо түүнд гэрээслэл үлдээгээгүй юм. дараа нь тэрбээр Зүүн Кейпийн Цгуну дахь Манделагийн байшинг авахаар заргалдсан ч 2016 онд шүүхээр няцаагджээ. Хэдийгээр уг үл хөдлөх хөрөн-гийн зарга түүнийг шуналтай мэт харагдуулавч зарим хүн үүнийг хүртэх ёстой зүйлийн-хээ төлөө тэмцсэн тэмцэл хэмээн тайлбарладаг. үүгээр зогсохгүй Манделатай өөр үзэл бодолтой хүн ч түүний тэмцлийг эргэн сануулж байлаа. их Британийн апартейдийн эсрэг тэмцэгч Петер Хайн түүнийг “зодуулж нүдүүлж, хоригдож, Брандфорд руу хөөгдөж, дарамтлуулж, шоронд хоригдсон ч арьс өнгөөр ялга варладаг засаглалын эсрэг зоримог тэмцсэн нэгэн. түүнийг шүүмж лэ хийн хээ өмнө үүнийг л санаж ав” хэмээн жиргэсэн байдаг.

Мэттью гарраханfacebook-ийн дата бодлогын

эсрэг Apple inc-ийн гүйцэтгэх захирлын далд утгатай шүүмж-лэлд Марк Закерберг хариу цохилт өгч, “бодит үнэнээс дэндүү хол дүгнэлт” хэмээв.

cambridge Analytica-гийн дуулиан дэгдээд удаагүй байхад буюу өнгөрсөн долоо хоногт тим Күүк “iPhone гар утас үйлдвэрлэгч дата ашиг-лан хэрэглэгчдээ онилсон сурталчилгаа явуулахаас татгал заж байсан гэв. Мөн хэрэглэгчээ үргэлж анхаардаг бөгөөд хувийн орон зайд нь хэзээ ч халдаагүй” хэмээжээ.

Харин ноён Закерберг Vox Media-д өгсөн ярилцлагадаа, facebook-ийн үйл ажиллагаа сурталчилгаа болон өгөгдөлд суурилсан загвараар нь явдаг гэдгийг тайлбарласан байна. Гэсэн ч хэрэглэгчийн хувийн мэдээ лэл алдагдсан явдлаас үүссэн улс төрийн эсэргүүцэл намжих яагаа ч үгүй байна. Атлантын далайн хоёр эргийн

Винни Мадикизела-Мандела /1932-2018/

ВВМ©

ВВМ©

ВВМ©

2018.04.04, ЛХАГВА ~ №069 (868)

эдийн засаг

11ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

ЗгМ ТОВЧХОН

АНУ-ын доллар 2,391.64

Евро 2,947.70

Японы иен 22.55

ОХУ-ын рубль 41.56

БНХАУ-ын юань 380.38

БНСУ-ын вон 2.27

ВаЛЮТыН ХаНш

1Эл зорилгыг хангаж чадахуйц

бизнесийн төлөөлөл цаад талаас оролцоно гэдгийг онцолъё. Ган болон цементийн үйлдвэр, цахил гаан станцын захирлууд чуул ганд очиж зах зээлийн бодит мэдээллийг бүх эх сурвал жаас авдаг учир яг бизнес эрхлэгчдийн хүсэн хүлээсэн чуулган болдог.

-Манай талаас ямар бүрэл-дэхүүнтэй оролцох вэ?

-одоогийн байдлаар energy Resource, MAK, “Хөшөөт”-ийн нүүрсний уурхай, “өсөх зоос” зэрэг компанийн нүүрсний худалдаа эрхэлдэг гол тоглогчид оролцохоор бүртгүүлсэн. Бид энэ жил “coal Mongolia 2018” чуулганаа Бээжин хотод зохион байгуулахаар төлөвлөсөн. Монголын коксжих нүүрс үйлдвэрлэгчдийг Хятадын худалдан авагч, эцсийн хэрэг лэг-чидтэй холбох, гадаад ха рил цаагаа өргөжүүлэх зорилгоор ийм шийд вэр гаргасан юм. үүнийг Хятадын талаас нүүрсний эрэлт, нийлүүлэлтийн мэдээллийг тогт-мол хүргэдэг sxcoal.com цахим хуудсаар нь монголчуудын сайн мэддэг fenway energy international групп хамтран зохион байгуулна. Харин манай зүгээс “дэлхийн коксжих нүүрсний нөөц ба зах зээл” чуулганы Монголын талын сурталчилгаа, маркетингийг хариуцан оролцож байгаа юм.

-Нүүрсний экспорт нэмэг-дүүлэхэд нэлээд хөшүүрэг болно гэж ойлголоо?

-тийм. Бид 2017 онд “coal Mongolia” чуулганы зорилтыг өөрчилсөн. Манай уурхайнуудын экспортын баримжаатай коксжих болон чулуун нүүрсний хүчин чадал жилд 100 гаруй сая тонноор хэмжигддэг. Гэвч дунджаар 28 сая тонныг нь хилээр гаргадаг. өөрөөр хэлбэл, уурхайн нөөц, хүчин чадал ашиглалт ийм хангалтгүй байна гэсэн үг. Гол шалтгааныг нь тээвэр ложистикийн дэд бүтэц сул, үйлдвэрлэгчид нүүрсний эцсийн худалдан авагчтайгаа холбогдож чадахгүй байгаатай холбоотой гэж дүгнэсэн. тиймээс энэ жилээс нүүрсний худалдааг дэмжихэд илүү анхаарч байна.

-Чуулганаар үнэ тогтоох шинэ нөхцөлийн талаар мэдээ лэл хуваалцана гэж дуулсан?

-Sxcoal.com Хятадын коксжих нүүрсний үнийн индексийг зарладаг. Нүүрсний хилийн, боомтын, бүс нутгийн үнийг тогтоохдоо тус бүрт нь аргачлал хэрэглэж, тухайн өдрийн буюу спот үнэ, улирлын үнэ хэрхэн тогтож байгааг харуулдаг. илүү тодорхой болгох үүднээс нэг жишээ хэлэхэд, chalco компани “Эрдэнэс тавантолгой”-той хийсэн нүүрсний борлуулалтын гэрээн дээр sxcoal.com-ын үнийг үндэслэж үнээ тогтоохоор заасан байдаг. Ерөнхийдөө богино болон дунд хугацаанд нүүрсний үнэ хэрхэхийг хэлээд өгчихдөг платформ юм.

-Энэ чуулганд хэчнээн хүн оролцдог вэ?

-Би сүүлийн хоёр жил оролцож, Монголын нүүрсний зах зээл, үйлдвэрлэл, бодлогын талаар шинжээчийн байр сууринаас мэдээлэл хүргэсэн. Ер нь 500-800 орчим бизнесийн төлөөлөл оролцдог. Харин хурлын илтгэгчид холимог. Хятадын макро эдийн засгийн дунд болон урт хугацааны бодлого, богино хугацаанд хийгдэж байгаа гол өөрчлөлтүүдийн талаар тус улсын үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хороо болон бусад албаныхан бодитой мэдээлэл өгдөг. Харин энэ макро бодлого, нөхцөл байдалтайгаа нүүрсний салбарынхан үйл ажиллагаагаа хэрхэн уях, зах зээлийн төлөв ямар байхыг салбарын захирлууд

Л.Наранбаатар: Эрчим хүчний нүүрсэнд бодит аюул учирч байнаИх гүрнүүдийн геополитикийн тоглолтод нүүрсний үнэ мэдрэг байна

мэдээлдэг. үүнээс гадна зах зээл судлаач, шинжээчид өөрсдийнхөө таамгийг тайлбарлаж, мэтгэлцдэг учраас уг чуул ганаас хамгийн үнэ цэнэтэй мэдээллүүдийг олж авдаг юм.

-Энэ онд 28 сая тонн нүүрс экспортлохоор улсын төсөвт тусгасан. Энэ зорилтоо биелүүлж чадах болов уу?

-Судлаачийн зүгээс харахад нүүрсний экспортод хоёр үндсэн хүчин зүйл нөлөөлнө. fenway energy болон бусад судалгааны байгууллагын дүгнэлтийг харахад ойрын хоёр жилд Монголтой ойролцоо бүс нутаг болох Бугат, шинжаан жилд 5-10 сая тоннын коксжих нүүрсний хомсдолд орно гэсэн тооцоо бий. Энэ нь коксжих нүүрсний үнийн төлөвт эергээр нөлөөлөх нь гэсэн төсөөллийг бидэнд өгч байсан. Гэвч сүүлийн 1-2 сард олон улсын байдал нэлээд таагүй боллоо. АНу, Хятадын гангийн бүтээгдэхүүнд импортын өндөр татвар ногдуулсан нь коксжих нүүрсний зах зээлд сөргөөр нөлөөлж болзошгүй гэж би хувьдаа харж байна. АНу-ын өндөр татварын улмаас Хятадын ган үйлдвэрлэгчид ажилгүй болж, үүнийг дагаад гангийн үйлдвэрлэлд хэрэглэдэг коксжих нүүрс мөн багасна. Гэхдээ энэ талаар ирэх долоо хоногт болох чуулганд шинжээчид илүү тодорхой мэдээлэл өгөх байх.

fenway energy-ийн маш сайн дата, судалгаатай шинжээчид мэдээлэл өгөх учир би тэсэн ядан хүлээж байгаа.

-Та Fenway energy-д өөрөө санал тавьсан уу?

-тийм. “coal Mongolia” чуулган долоон жилийн хугацаанд нүүрс-ний үнийн өсөлт, уналтын аль алиныг үзсэн. Хэдийгээр одоо үнийн таатай үе ирсэн боловч өсөлт, уналтын мөчлөг 3-5 жилийн давтамжтай үргэлжилдэг. тиймээс уналтын дараагийн мөчлөг тохио ход Монголын нүүрсний уурхайнуудын өрсөлдөх чадварыг сайжруулах, түүнийг хадгалж үлдэхийн тулд эцсийн худалдан авагчийг олох, холбогдох нь чухал. ингэж байж үнийн савалгаанаас ангижирна. Нүүрсээ илүү үнэтэй, их хэмжээгээр зарж, индонез, Австрали, Канад зэрэг оронтой гол зах зээл дээр өрсөлдөхүйц чадвартай болох нь “coal Mon-golia” чуулганы зорилго болсон. тиймээс л бид нөхцөл байдалд нарийн дүн шинжилгээ хийж fenway energy-д санал тавьсан юм. Гэхдээ санал тавьснаас хойш гур ван жилийн дараа ажил хэрэг болж байна.

-Манай экспортлогчид эцсийн хэрэглэгчтэйгээ холбогдож чад-вал Гашуун сухайт боомт дээрх хүндрэл хэр зэрэг багасах бол?

-energy Resouce компани Бугат дахь эцсийн хэрэглэгчтэйгээ

шууд тохирсон учраас дундын зуучлагчгүйгээр нүүрсээ зах зээлийн үнээр нийлүүлж байна. Харин “Эрдэнэс тавантолгой” уурхайн амныхаа үнээр зардаг тул тээвэр, ачилтын компаниуд дунд нь зуучилж, өвөр Монголын нүүрс угаах үйлдвэрүүдэд угааж, өртөг шингээгээд зах зээлд нийлүүлдэг. тиймээс энэ бүх шат дамжлага дээр өртгийн менежмент хийх гинжин хэлхээ нь орхигдож байгаа тул уурхайн аман дээрх үнэ илүү хямдхан байгаа юм.

-Өнгөрсөн онд манай нүүрс-ний экспорт нэмэгдэхэд Умард Солонгост тавьсан хориг нө-лөөл сөн. Гэхдээ одоо хоригийг цуцлуулахын тулд тус улс буулт хийх янзтай болж байна. Энэ бүхэн манай экспортод яаж нөлөөлөх бол?

-умард Солонгос Хятад улс руу коксжих бус антрацит нүүрс нийлүүлдэг. Жилд 20 гаруй сая тонноор хэмжигддэг. Хойд Солонгост хориг тавьснаар манай улсын төмөр зам дагуух жижиг буюу 1-2 сая тоннын нөөцтэй уурхайнуудад боломж олдсон. Экспортын цонх түр нээгдсэн. Гэхдээ Пхеньян, Бээжингийн харилцаа эргээд сайжирч байгаа тул эдгээр жижиг уурхайнуудад эрсдэл үүсэж болзошгүй. үйл явц яаж өрнөхөөс их зүйл шалтгаална. Ер нь нүүрсний зах зээл их гүрнүүдийн геополитикийн тоглолтод маш мэдрэмжтэй байна. одоохондоо манай зах зээлд сөргөөр нөлөөлөх үйл явц өрнөж байгаа гэсэн үг. Гэхдээ өөр улс оронд нүүрсний хэрэглээ нэмэгдэж байна. тухайлбал, дэлхийн гол гурван тоглогчийн нэг индонез нүүрсний экспортоо танах бодлого барьж эхэлсэн. тус улс жилд 600 сая тонн нүүрс олборлож, 400 орчим сая тонныг экспортолдог. Гэвч нүүрсний нөөц нь 20 гаруй тэрбум учир стратегийн зорилгоор нөөцөлж эхэлсэн. ойрын гурван жил нүүрс экспортлохгүй гэж шийдсэн.

Нөгөө талаар Энэтхэг болон АСЕАН-ын орнуудын эдийн засгийн өсөлт эрчимжиж байгаа тул гангийн үйлдвэрлэл ч идэвхжсэн. өөрөөр хэлбэл, коксжих нүүрсний хэрэглээ нэг талд нэмэгдэж, нөгөө талд багасаж байна. тиймээс эрэлт, нийлүүлэлтийн тэнцвэр аль талд гарч байгаагаас эцсийн дүгнэлт гарна. Бээжинд болох хурлаар бүр тодорхой болох байх.

-Өмнөд хөрш байгаль орчны стандартуудаа чангатгаж байна. Коксжих нүүрсний төлөв үүнээс хэр зэрэг хамааралтай байх вэ?

-Хятад улс ногоон эдийн засгийг дэмжих үүднээс аж үйлдвэрийн салбарын өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэхийн тулд технологио байгальд ээлтэй, илүү бүтээмжтэй болгох шаардлага тавьж байгаа. Энэ хүрээнд коксжих нүүрсний үнийг төрийн бодлогоор өсгөж, нүүрс олборлодог хугацааг 365 биш 276 болгож, нийлүүлэлтийг механикаар танасан. үр дүнд нь нүүрсний үнэ өсөнгүүт хуучин технологитой гангийн үйлдвэрүүд өрсөлдөх чадваргүй болж, дампуурч байна. Мөн зарим үйлдвэр нь нэгдэн нийлж, амьдрах чадвартай нь үлдэж байгаа. Энэ бол Хятадын төрийн бодлого. өнгөрсөн жил болсон хурлын үеэр нэг оролцогч энэ шийдвэр гангийн үйлдвэрүүд дампуурахад хүргэнэ гэж анхааруулахад, Эдийн засгийн хөгжлийн сайд хариуд нь “Энэ бол манай төрийн бодлого. илүү өрсөлдөх чадвартай, бү тээмж тэй нь үлдэнэ. ийм үйлдвэрүүд коксжих нүүрсний үнэ өнөөгийнхөөс нэг дахин өссөн ч тэсэж чадна. тиймээс хуучин технологиудыг энэ шийдвэрээр заазлана” гэж хэлж байсан.

-Эргээд харахад эцсийн хэрэг-лэгчтэй дотоодын компа ниуд холбогдож чадахгүй байгаа шалт гаан нь юу юм бол?

-өвөр Монгол бол манай зах зээлийн гол өрсөлдөгч шүү дээ. өвөр Монгол, хаяанд нь байгаа шаньси муж коксжих нүүрсний арвин нөөцтэй. тэгэхээр Авст рали, индонез, Хойд Солонгос, оХу л өрсөлдөгч гэж харж болохгүй. тиймээс бид өвөр Монгол, шаньсигийн үйлд вэрлэлийн төлөвлөгөө, нэг дэн нийлэх үйл явц, өрсөлдөөнд хэр зэрэг бэлдэж байгааг нь анхааралтай ажиглах зайлшгүй шаардлагатай юм.

-Нүүрсний үнэ сэргэж байна. Хөрөнгө оруулагчдын хандлага ямар байгаа бол?

-шинээр орд илрүүлэх сонирхол нэмэгдэж байна. Манай компани уул уурхайн зураг төсөл, тЭЗү, нөөцийн тайлан боловсруулдаг. Коксжих болон чулуун нүүрсний ордын хайгуул идэвхжиж байгаа тул хөрөнгө оруулагчдын сонирхол ийшээ чиглэж байгаа нь бидэнд ажиглагдаж байна. Гэвч нөөц илрүүлэх, олборлох ажил урагштай байгаа ч эцсийн хэрэглэгчид хүрэх дэд бүтэц хөгжөөгүй, төмөр зам байхгүй, хил гааль зохион байгуулалт муутай учраас ордууд дээрх хөрөнгө оруулалт саарахад нөлөөлж байгаа юм. Ядаж төмөр замаа баривал хайгуул, олбор лолтын хөрөнгө оруулалтын хурд нэмэгдэнэ гэсэн үг.

-Дэлхий нийтээрээ нүүрснээс татгалзаж байна. Харин манай-хан ойрын 50 жилд нүүрс хэрэглээнээс гарахгүй гэж ярьдаг. Танд юу анзаарагдаж байна вэ?

-Эрчим хүчний нүүрсэнд бол аюул занал бодитоор учирч байна. БНХАу ногоон эдийн засгаа дэмжих үүднээс 2030 он гэхэд хэрэглээнийхээ 80 хувийг сэргээгдэх болон цөмийн эрчим хүчээр шийднэ гэж төлөвлөсөн. Ялангуяа, ураны эх үүсвэрээр 50-60 хувиа хангана. Энэ бод-логын хүрээнд 2017 онд 600 сая тонн нүүрсийг эрчим хүчний хэрэглээнээс халж чадсан. уг нь зорилт нь 500 сая байсан боловч 20 хувь давуулан биелүүлсэн. өөрөөр хэлбэл, хүрэн нүүрсийг халах бодлогоо төлөвлөснөөсөө хурдтай хэрэгжүүлж байна гэсэн үг. тиймээс эрчим хүчний нүүрсийг түүхийгээр нь борлуулах орон зай өдрөөс өдөрт маш хурдтай хумигдаж байгаа юм. Монгол улс 150 гаруй тэрбум тонн нүүрсний баялагтай. үүнээс 32 тэрбум нь үйлдвэрлэлийн ач холбогдолтой нөөц гэж үнэлэгдсэн. үүнээс коксжих нүүрс нь зургаан тэрбум, үлдсэн нь эрчим хүчний нүүрс. тэгэхээр ийм их хэмжээний эрчим хүчний нөөцийг борлуулах зах зээлийн боломж хумигдаж байна гэсэн үг. Цаашдаа нөөцөө хий-жүүлэх, цахилгаан болгож нэмүү өртөг шингээж зарахаас өөр арга зам харагдахгүй байна.

С.Батсайхан / ЗГМ©

6000

2000

8000

4000

14000

18000

10000

16000

20000

12000

22000

экспортолсон нүүрсний хэмжээ(Мянган тонн)

20142010 20152011 20162012 20172013 2018/II

4481

522.4Эрчим хүчний

Баяжуулсан коксжих

Түүхий коксжих

Сул коксжих

221

231298.5

экспортолсон нүүрсний бүтэц(2018 оны хоёрдугаар сар, мянган тонноор)

Өвөр Монгол, хаяанд нь байгаа Шаньси муж коксжих нүүрсний арвин нөөцтэй. Тэгэхээр Авст рали, Индонез, Хойд Солонгос, ОХУ л өрсөлдөгч гэж харж болохгүй.

АМГТГ©

» АлТ ТУШААлТ

734Кг. Монголбанк энэ оны гуравдугаар сард иргэд, байгууллагаас нийт 734 кг алт худалдан авчээ. Ингэснээр алт худалдан авалтын дүн оны эхний гурван сарын байдлаар 2.3 тоннд хүрч, өмнөх оны мөн үеэс 2.1 хувиар өсөөд байна. Монголбанкны алт худалдан авалтын дүн 2018 оны эхний улиралд харьцангуй бага байгаа нь шороон ордоос олборлолт хийдэг компаниудын ажил эхлээгүй, зөвхөн үндсэн ордын үйл ажиллагаа явагдаж байгаатай холбоотой юм.

» үйлдВэРлэл

36.4Тэрбум төгрөг. Хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч “Талх чихэр” компани 2017 онд нийт 98 нэр төрлийн 37.5 тонн бүтээгдэхүүн борлуулж, 36.4 тэрбум төгрөгийн орлого олжээ. Орлогын хэмжээ өмнөх оноос 11.8 хувиар өссөн дүнтэй байна. Харин 2017 онд ашгаасаа нэгж хувьцаандаа 170 төгрөг буюу нийт 174.03 сая төгрөгийг хувьцаа эзэмшигчдэдээ хуваарилахаар болжээ. Энэ нь цэвэр ашгийн 15.4 хувьтай тэнцэж байгаа юм.

» эРчИМ хүч

502.3Сая КВт. Хоёрдугаар сард улсын хэмжээнд нийт 502.3 сая КВт цаг эрчим хүч үйлдвэрлэв. Үүний долоо орчим хувийг нь сэргээгдэх эх үүсвэрийн үйлдвэрлэл бүрдүүлсэн байна.

» САнхүүГИйн ЗАх Зээл

2.4Их наяд төгрөг. 2017 онд банкны бус санхүүгийн бусад зах зээлүүдийн нийт хөрөнгө 20 гаруй хувиар өслөө. Үүнээс хадгаламж зээлийн хоршоодынх 35, даатгалын салбар 20, үнэт цаасны зах зээл 66 хувиар тус тус өсч, 2.4 их наяд төгрөгт хүрсэн байна.

» УУл УУРхАй

17Хувь. Улсын хэмжээнд олгосон хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн 17 хувь нь буюу 550, хайгуулын нийт талбайн 13 хувь нь алтных гэдгийг Ашигт малтмал, газрын тосны газар онцоллоо.

» АРИлжАА

519.9 Сая төгрөг. Монголын хөрөнгийн бирж мягмар гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 29 хувьцаат компанийн 945,224 ширхэг хувьцаа арилжлаа. Энэ өдөр 10 компанийн хувьцааны ханш өсөж, 13 компанийнх буурсан бол зургаан компанийн хувьцааны ханш тогтвортой байв. Мөн Засгийн газрын үнэт цаасны хоёрдогч зах зээлийн арилжаагаар 5240 ширхэг үнэт цаасыг 519.9 сая төгрөгөөр арилжсан байна.

ЗаХ ЗЭЭЛИЙН гОЛ үЗүүЛЭЛТ:

ShaNGhai CompoSiTe

haNG SeNG koSpiS&p 500 Topix

0.20%

dow JoNeS FTSe 100 Nikkei 225

0.64% 0.84%0.29%

0.07%0.29%0.35%

0.09%

Өдөр -1.15% Сар Жил

аПУ ХК гОВЬ ХК МаХИМПеКС ХК МОНгОЛ шУУДаН ХК

Өдөр -1.20% Сар Жил Өдөр 1.25% Сар Жил Өдөр -0.17% Сар Жил

660 23.824 590

585580575

3.33.4

655 23.6 3.2650 23.43.1645 23.2

III/24

III/11

III/24 III/24 III/24III/28

III/25

III/28 III/28 III/28IV/2

IV/1

IV/2 IV/2 IV/2

xanadu mines австрали

Өдөр 2.56% Сар Жил

0.230.240.25

0.200.210.22

0.19III/11 III/25 IV/1

entree resources Торонто

Өдөр -8.82% Сар Жил

0.560.52

0.49

III/11 III/25 IV/1

Turquoise hill resources Торонто

Өдөр -1.78% Сар Жил

4.234.10

3.96

III/11 III/25 IV/1

rio Tinto Лондон

Өдөр 0.53% Сар Жил

3703.003635.503568.00

бол сүүлийн жилүүдэд аажим буурсаар өнгөрсөн онд 319.33 тонн болжээ. үйлдвэрлэлийн хэмжээ 2011 онд 116.4 тонн бай сан бол 2014 онд 374.9 тоннд хүрч байв.

Харин өнгөрсөн онд 55.2 тонноор хэмжигдэж хэд дахин буурсан. үүний шалтгааныг дэлхийн зах зээл дээрх таваарын үнэтэй холбож болохгүй. учир нь жоншны олон улсын зах зээл дээрх борлуулалтын үнэд огцом уналт, бууралт ажиглагдахгүй байгаа юм. Харин дэлхийн зах зээлээс үл шалтгаалсан дотоод шалтгаан цөөнгүй бий.

Жонш олборлодог төв цэг болсон Бэрх, Хар-айраг, Хажуу-улаан, Бор-өндөрийн зэрэг томоо хон үйлдвэрүүд 60 гаруй жилийн турш эрчимтэй олборлолт хийсэн. Энэ хугацаанд ордуудын ил нөөцийн ихэнхийг ухаж авснаар үйлдвэрлэлийн нөөц нь эрс багасаад буй. тухайлбал, Хэнтий аймагт үйл ажиллагаа явуулдаг “Монгол-росцветмет” компанийн “Бор-өндөр” уулын баяжуулах үйлдвэрийн жонш олборлолт 2014 онд 25 мянган тонн, 2015 онд 35 мянган тонн байсан бол

2016 онд 18 мянган тонн болж буурчээ. тус үйлдвэр бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж чадахгүй, түр зогсолтын байдалтай байгаа юм. Мөн цөөнгүй үйлдвэрийн олборлолт хумигдаж, үйлдвэрлэл нь зогсжээ.

Жоншны ил ордын үйлд-вэрлэлийн нөөц ийнхүү хэдэн жилийн өмнөөс багасаж эхэлсэн ч дахин шинэ орд нээх, нөөцийг нэмэх талаар ямар нэг нэгдсэн бодлого, хөтөлбөр хэрэгжихгүй байна. Нүүрс, зэс, алтны олборлолт, экспортыг төрөөс дэмжиж, бодлогоор чиглүүлдэг бол жоншны үйлдвэрүүд төрийн бодлогоос гээгдсэн. Сүүлийн 20 гаруй жилд өмнөговь аймгийн Мандал-овоогийн ордыг эс тооцвол томоохон орд тогтоогдоогүй. Гэхдээ бас жоншны салбар бүр тэг зогсолт хийчихээгүй. өнгөрсөн онд хайлуур жоншны зургаан ордыг улсын бүртгэлд оруулжээ. Гэвч хайгуулын ажлуудын

хайлуур жоншны төрөлжсөн судалгаа явуулбал сайн чанарын хүдэр бүхий дунд, жижиг хэмжээний ордуудаас нөөцийн хэмжээ нь өсөх найдвар бийг салбарын мэргэжилтнүүд хэлж байна.

Жоншны салбарт байгалийн нөөцөөс гадна хүний нөөцийн хомсдол тулгарчээ. уул уур-хайн салбарынхан, бодлого боловсруулагчид нүүрс, алт, зэс зэрэгт анхаарлаа хандуулж буйн адил боловсон хүчин нь ч жоншны салбараас дөлж, үүгээр мэргэшихгүй байгаа юм. Монгол улс дэлхийн жоншны нөөцийн багагүй хувийг бүрдүүлдэг атлаа үүнтэйгээ эн тэнцэхүйц экспортлогч болж чадахгүй байна.

Хэрэв анхаарлаа хандуулж, алсын хараатай бодлого явуулж чадвал уул уурхайн чухал түүхий эд гэсэн мартагдсан нэрээ эргүүлж авахад дөхөм болох юм.

дүгнээд буй. ингэж тооцвол дэлхийн хайлуур жоншны нөөцийн есөн хувь нь Монгол нутагт байна. одоогоор 700 гаруй орд, илрэл, эрдэсжсэн цэг тогтоогоод байгаагаас 150-160-д нь ямар нэг байдлаар хайгуулын ажил хийжээ.

Жоншийг ган, төмрөөс гадна хөнгөн цагаан, электрод, шил, химийн үйлдвэрлэлд өргөн ашигладаг учир хэрэглэгч олон. Гол хэрэглэгч нь гангийн үйлдвэрлэлээр тэргүүлдэг БНХАу. тус улс нийт жоншны хэрэглээний 49 хувийг эзэл дэг бол АНу 11, Мексик долоо, Япон таван хувийг нь бүр-дүүлдэг. ийнхүү манай жонш олборлогчид уг түүхий эдийн гол хэрэглэгчтэй хил залгадаг атлаа олборлолт, үйлдвэрлэл нь яагаад ахихгүй байна вэ?

Экспортын дүнг харвал Мон-гол улс 2011, 2012 онд жилд 400 гаруй тонн жонш гаднын орнуудад борлуулдаг байсан

ихэнх нь дутуу гүйцэтгэлтэй, тогтоосон нөөц нь үндэслэл муутай, арилжааны зорилгоор хэмжээг нь нэмж “хөөсрүүлсэн” байгааг Монголын хайлуур жонш олборлон үйлдвэрлэгч судлаачдын холбоо дүгнэжээ. угтаа бол геологийн хайгуулын судалгаа нь олборлолт, үйлдвэрлэлээс 15-20 жилээр түрүүлж явах ёстой. Гэтэл энэ зарчим жоншны салбарт алдагдсанаас нөөцийн хомсдолд орох нөхцөл үүсээд байгаа юм. Мөн далд, гүний уурхайн судалгаа нэн шаардлагатай болжээ. “Монголросцветмет” зэрэг цөөн компани л далд уурхайн төсөл хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж буй. Харин жижиг компаниудын хувьд ил уурхайн нөөц дууссан л бол үйл ажиллагаа нь зогсож байна.

уг нь хойд Хэнтий, дорнод, Сүхбаатар, Чойбалсан-Хян ганы бүсүүд харьцангуй муу суд-лагдсан. Хэрэв ойрын жилүүдэд

12 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.04.04, ЛХАГВА ~ №069 (868)

эдийн засаг

төмрийг ган болгож боловс-руулахад коксжих нүүрснээс гадна жонш ашигладаг. Аж үйлдвэрлэлийн чухал түүхий эд, экспортын гол бүтээгдэхүүн болох жоншны салбарт сүүлийн жилүүдэд өсөлт гарсангүй. олборлолт, үйлдвэрлэлийн шатанд цаашлаад экспортод жоншны эзлэх хувь багасаж байна. уг нь Монгол улс уг эрдсийн нөөцөөр дэлхийд тавдугаар байрт ордог. Хэнтий, дундговь, өмнөговь, Сүхбаатар, төв аймгийн нутгаар буюу зүүн урд хэсгээр тархсан хайлуур жоншны сав газарт нийт 22 сая тоннын нөөц бий. Гэхдээ сүүлийн жилүүдэд боломжит нөөцийг үүнээс 10 сая тонноор бага гэж олон улсын шинжээчид

Жоншны далд уурхайг ашиглах цаг иржээЖоншны салбар төрийн бодлогоос гээгджээ

Б.Баярмаа@bayarmaaZGM

Монголд дэлхийн жоншны нөөцийн есөн хувь нь бий.

С.Батсайхан / ЗГМ©

ҮСХ©АМГТГ©АМГТГ ©

500

400

300

200

100

0

428.9

337.8 313.9280.1

248.8

319.33

жоншны хүдэр ба баяжмалын экспорт(мян тонноор)

20142012 2013 2015 2016 2017

дэлхийн зах зээл дэх үнэ(тонн, ам.доллараар )

Жоншны баяжмал ФФ-97 Жоншны хүдэр ФК-85

2014

305,66283,29

260,00

345,38

455

360

293,88

250,00244,33240,00

2015 2016 2017 II/ 2018200

250

400

300

450

350

дэлхийн жоншны нөөц

ӨАБНУМексикБНХАУМонголИспаниНамибКениБусад улсНийт

4132

2422

632

110

240 ӨАБНУ

БНХАУ

Бусад улс

Мексик

Монгол

Испани

Намиб

Кени

10 %

13 %

46 %

17 %

9 %

3%

1%

1%

(сая тонноор vs хувиар)

• одоогоор 700 гаруй орд, илрэл, эрдэсжсэн цэг тогтоогдсоноос 150-160-д нь ямар нэг байдлаар хайгуулын ажил хийжээ.

• “Бор-Өндөр” Уулын баяжуулах үйлдвэр бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж чадахгүй байна.

• жоншны салбарт байгалийн нөөцөөс гадна хүний нөөцийн хомсдол тулгарчээ.

УУЛ УУрХаЙ