5_solido-likido_erauzketa_2013-14

Upload: landa

Post on 14-Oct-2015

8 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • Aurkibidea1. SARRERA2. SOLIDO-LIKIDO OREKA3. ETAPA BATEKO ERAUZKETA4. ETAPA ANIZKUNEKO SISTEMETAKO ETAPA-

    KOPURUA4.1. Korronte gurutzatuak4.2. Kontrakorrontea

    4.2.1. Disolbatzailearen kantitate optimoa5. LIXIBIAZIOKO DIFUSIO EREDUABIBLIOGRAFIA

    5. Solido5. Solido--likido erauzketalikido erauzketa

    S. AlvarezS. Alvarez

    Bereizketa ProzesuakBereizketa Prozesuak Solido-likido erauzketa Solido-likido erauzketa, lixibiazioa, Ingeniaritza Kimikoaren eragiketa da non solido

    baten osagai bat edo batzuk bereizten dira disolbatzaile likidoaren bidez. Bereizketaren lehenengo prozesua izan zen Erabilerak Solutua produktu baliogarria

    Metalgintzan: meen lixibiazioa Al, Co, Cu, Mn, Ni, Zn Elikagaigintzan: erremolatxaren azukrea (ur beroarekin), hazien olioa

    (disolbatzaile organikoekin), Farmazia industria: landareen lurrinak eta botikak

    Solutua azpiproduktua edo ezpurutasuna Elikagaigintzan : kafearen deskafeinatzea; tabakoaren desnikotinatzea, Kimika industria: adsorbatzaileen eta katalizatzaileen erregenerazioa;

    lubrifikatzaileen purifikazioa,

    Lixibiatutako solutuak: Solutu organikoak: kafea, sakarosa... Solutu ezorganikoak: gatz metalikoak,...

    S. AlvarezS. Alvarez

    5.1. Sarrera5.1. Sarrera

    Nomenklatura3 osagai; A solido geldoa; B disolbatzailea; C solutua

    F: elikaduraS: disolbatzaileaR: finduaE: erauzkina

    xF: solutuaren frakzio masiko elikaduran, kg C/(kg A + kg B + kg C)

    yS: solutuaren frakzio masikoa disolbatzailean, kg C/(kg A + kg B + kg C)

    xR: solutuaren frakzio masikoa finduan,kg C/(kg A+ kg B+kg C)

    yE: solutuaren frakzio masikoa erauzkinean, kg C/(kg A + kg B + kg C)

    C

    F xF E yE

    R xR S yS

    5.1. Sarrera5.1. Sarrera

    S. AlvarezS. Alvarez

    A

    C

    B

    Triangelu angeluzuzena

    S. AlvarezS. Alvarez

    5.2. Solido5.2. Solido--likido orekalikido oreka

    A

    C

    B

    R

    E

    x ardatza disolbatzailearen frakzio masikoa y ardatza solutuaren frakzio masikoa

    R

    E

    solutuaren adsortziorik ez solutuaren kontzentrazioa solidoan eta disoluzioan berdina

    banaketa-zuzenak jatorritik pasatu

    Erauzkinaren erretentzio-kurba

    Finduaren erretentzio-kurba

    Erauzkinaren erretentzio-kurba

    Finduaren erretentzio-kurba

  • 5.3. Etapa bateko erauzketa5.3. Etapa bateko erauzketaMxM

    SolidoaF, xF

    DisolbatzaileaS, yS

    Hondar solidoaR, xR

    DisoluzioaE, yE

    MB F + S = M = R + ESB F xF + S ys = M xM = R x + E y

    Erretentzio-kurbak irudikatu y vs x* banaketa-zuzenak F (xcF, xBF) eta S (ycs, yBs) kokatu eta lotu

    S. AlvarezS. Alvarez

    A

    C

    BS

    F M FS zuzenean a) Materia balantzea

    F + S = MF xF + S ys = M xM

    b) Palanka-erregela

    FMS

    FSM

    MSF

    MxMM

    ySFxx sFM

    Azken konposizioen kalkulua Datuak: F, xF, S, ys Kalkulatu xR Diseinua

    5.3. Etapa bateko erauzketa5.3. Etapa bateko erauzketa

    M-tik pasatzen den banaketa-zuzena interpolatu

    S. AlvarezS. Alvarez

    A

    C

    B

    R

    E

    S

    F

    MxM

    Azken konposizioen kalkulua Datuak: F, xF, S, ys Kalkulatu xR Diseinua

    xR

    yE

    R, Ea) Materia balantzea

    M = E + R M yM = E y + R x

    b) Palanka-erregela

    Prozesu erraza Disolbatzailearen kantitate handia

    eragiketa garestia

    EMR

    MER

    REM

    M FS eta RE zuzenen arteko elkargunea a) Materia balantzea

    F + S = M S askatuF xF + S ys = M xM

    b) Palanka-erregela

    5.3. Etapa bateko erauzketa5.3. Etapa bateko erauzketa

    A

    C

    B

    RN

    E

    S

    F

    MxMxR

    yE R, E

    a) Materia balantzeaM = E + R M yM = E y + R x

    b) Palanka-erregelaE

    MRMER

    REM

    Disolbatzailearen kantitatearen kalkulua Datuak: F, xF, xR, yS Kalkulatu S Diseinua Eretentzio-kurbak irudikatu y vs x* banaketa-zuzenak F (xcF, xBF), S (ycs, yBs) eta RN kokatu R-tik pasatzen den banaketa-zuzena irudikatu

    FMS

    FSM

    MSF

    S. AlvarezS. Alvarez

    M1xM1

    M2xM2

    MNpxMNp

    SolidoaF, xF

    DisolbatzaileaS1, yo

    R1 x1

    RN-1xN-1

    Hondar solidoaRNxN

    E1 y1

    S2 yo

    E3 y3E2 y2

    S3 ys

    Elikadura lehenengo etapara sartu Disolbatzailea etapa guztietara sartu (kantitateak berdinak ala desberdinak) Solidoa aurreko etapatik hurrengo etapara pasatu Solido bakarra, Rn lortu Disoluzioa etapa guztietatik irten, orokorrean nahastu (batez besteko

    kontzentrazioa, y)

    Materia balantzeakRi-1 + Si = Mi = Ri + EiRi-1 xi-1 + Si yi = Mi xMi = Ri xi + Ei yi

    E y

    S. AlvarezS. Alvarez

    5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa--kopuruakopurua5.4.1. Korronte gurutzatuak

  • Azken konposizioen kalkulua Datuak: F, xF, S, yS, N Kalkulatu xN Diseinua

    Materia balantzeaF + S1 = M1F xF + S1 ys1 = M1 xM1

    R1, E1Materia balantzeaM1 = R1 + E1M1 xM1 = R1 x1 + E1 y1

    111111

    111111EREMMR

    EMEMRR

    111

    11FSSMFM

    SMSFMF

    11SF

    1M MySxFx

    1. etapa

    Palanka erregela

    Palanka erregela

    S. AlvarezS. Alvarez

    5.4.1. Korronte gurutzatuak5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa--kopuruakopurua

    A

    C

    BS

    F

    M1xMR1

    E1xR

    yE

    Materia balantzeaR1 + S2 = M2R1 x1 + S2 ys2 = M2 xM2

    R2, E2Materia balantzeaM2 = R2 + E2M2 xM2 = R2 x2 + E2 y2

    222222

    222222

    EREMMR

    EMEMRR

    SRSMMR

    SMSMRR

    1221

    2211

    2

    2S2112M M

    ySxRx

    2. etapa

    Palanka erregela

    Palanka erregela

    S. AlvarezS. Alvarez

    5.4.1. Korronte gurutzatuak5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa--kopuruakopurua

    A

    C

    BS

    FM1xM1

    R1

    E1x1

    y1

    xM2M2

    R2

    E2x2

    y2 Ariketa motak:

    1) Kalkulatu xN Diseinua2) Kalkulatu N Diseinua3) Kalkulatu S Simulazioa

    Azken konposizioen kalkulua Datuak: F, xF, S, yS, N Kalkulatu xN Diseinua

    M1xM1

    M2xM2

    MNxMN

    SolidoaF, xF

    DisoluzioaE1, y1

    R1x1

    E2y2

    Elikadura lehenengo etapara sartzen da eta disolbatzailea azken etapara sartzen da Solido lixibiatua aurreko etapatik hurrengo etapara sartzen da Disoluzioa hurrengo etapatik aurreko etapara sartzen da Materia balantzeak

    Barne balantzea F + S = M = RN + E1Kanpoko balantzea F - E1 = RN - S = RSB F xF + S ys = M xM = RN xN + E1 y1

    RN-1xN-1

    ENyN

    Solido lixibiatuaRNxN

    DisolbatzaileaS, yS

    R2x2

    E3y3

    M3xM3

    R3x3

    E4y4

    5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa--kopuruakopurua5.4.2. Kontrakorrontea

    S. AlvarezS. Alvarez

    N etapa-kopuruaren kalkulua diseinua Datuak: F, xF, S, yS, RN xN Kalkulatu N diseinua Erretentzio-kurbak irudikatu y vs x* banaketa-zuzenak F eta S kokatu eta lotu eta RN kokatu M kokatu

    RN M-rekin lotu

    E1-tik pasatzen den banaketa-zuzena irudikatu R R1-ekin lotu eta erretentzio-kurban E2 E2-tik banaketa-zuzena

    5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa--kopuruakopurua5.4.2. Kontrakorrontea

    A

    C

    BRN S

    F

    xM

    xR

    Materia balantzeax F x S y

    MMF S

    FSMSFM

    MSSFMF

    Palanka erregela

    Kanpoko balantzea R FE1 eta RNS zuzenen elkargunea

    M

    E1

    RN - S

    F - E1

    R E2R1

    S. AlvarezS. Alvarez

  • Azken finduaren konposizioaren kalkulua Datuak: F, xF, S, yS, N kalkulatu xN Simulazioa

    Suposatu xNKalkulatu M, Ri, Ei,

    xi, yi, xi xN arte Kalkulatu N

    Nkalkulatutako = Nemandako?

    BAI

    EZ

    xN

    S. AlvarezS. Alvarez

    Suposatu S Kalkulatu M, Ri, Ei, xi, yi , N arte Kalkulatu xN

    xN kalkulatutako = xN emandakoa?

    BAI

    EZ

    S

    Disolbatzaile kantitatearen kalkulua Datuak: F, xF, xN, yS, N kalkulatu S Simulazioa

    5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa--kopuruakopurua5.4.2. Kontrakorrontea

    5.4. Etapa 5.4. Etapa anizkunekoanizkuneko sistemetakosistemetako etapaetapa--kopuruakopurua5.4.2. Kontrakorrontea

    5.4.2.1. Disolbatzailearen kantitate egokiaN = f (S); S N kostua kantitate optimoaS M S, R ezkerrerantzS FE1 eta RNS paraleloak R Kantitate egokia = kte * kantitate minimoa

    A

    C

    BRN S

    F

    xM

    xR

    M

    E1max

    RN - S

    F - E1

    Rm

    S. AlvarezS. Alvarez

    Disolbatzailearen S minimoa F-tik pasatzen den banaketa-zuzena

    FFM S M SFM M S FS

    m min m min

    m m min min

    Materia balantzea F + Smin = Mm Smin askatuF xF + Smin ys = Mm xM

    Palanka erregela

    Eraginkortasuna Eraginkortasun globala, Eo

    Murphree-ren eraginkortasuna, EM- y vs x* diagrama pseudoreka-kurba- Operazio-kurba irudikatu

    - R puntutik zorizko zuzenak irudikatu - (F, R1), (E1, R2), operazio-lerroaren puntuak

    - Etapa-kopurua = maila-kopurua

    S. AlvarezS. Alvarez

    5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa5.4. Etapa anizkuneko sistemetako etapa--kopuruakopurua5.4.2. Kontrakorrontea

    etapa kopurua etapa kopuruaEerreal

    teorikoo

    5.5. 5.5. LixibiaziokoLixibiazioko difusio ereduadifusio eredua Zinetikaren determinazioa garrantzitsua da: Ekipamenduaren diseinua egiteko Ukipen denbora jakiteko

    Lixibiazioan gertatzen diren prozesuak oso zailak dira, faktore asko daudelako Elikagaien lixibiazioa Solutuaren transferentzia difusio molekularraren bidez

    Fick-en 2. legea

    Zinetikaren araberani= kc A (yEi yEs) yEi: solutuaren kontzentrazioa solido-likido fase artean

    yEs: solutuaren kontzentrazioa erauzkinaren disoluzioan Ekuazioak berdinduz

    Oreka lerro zuzena y= m x*a: solidoaren neurri esanguratsua (erradioa, loditasunaren erdia, )

    (Bi)m : Biot zenbaki adimentsionala(Bi)m > 200 erresistentzia disoluzioan arbuiagarria(Bi)m < 0.01 erresistentzia solidoan arbuiagarria0.01 < (Bi)m < 200 bi erresistentziak kontuan hartu

    rxADn iei

    )yy(Akr

    xADn EsEiciei

    me

    cEsEi

    Ei

    )Bi(D

    km)a/r(

    yyy

    S. AlvarezS. Alvarez

  • 5.5. Lixibiazioko difusio eredua5.5. Lixibiazioko difusio eredua

    1. Disolbatzailearen transferentzia ingurunetik partikularen gainazaleraino

    2. Disolbatzailearen difusioa partikularen barruan

    3. Solutuaren disoluzioa disolbatzailean4. Disoluzioaren difusioa partikularen

    barruan5. Disoluzioaren transferentzia partikularen

    gainazaletik inguruneraino

    1 eta 5 etapak eta 2 eta 4 etapak berdinak kontrako noranzkoan

    Kontzentrazio baxuetan dauden balio altuko metalak berreskuratzeko

    Prozesua solido-likido erreakzioaren antzekoa da, beraz ondoko 5 etapak daudela suposatzen da:

    Meen lixibiazioa

    S. AlvarezS. Alvarez

    Meen lixibiazioa Nukleo beherakorraren eredua (errekazionatu gabeko nukleoaren eredua) Disolbatzaileak gainazalean baino ez du eragiten 2. etapa kontrolatzailea (disolbatzailearen difusioa solido barnean) B disolbatzailearen difusio abiadura solido porotsuan

    Fick-en 2. legea (1)

    Muga baldintzakr = rs CB= CBi = CBsr = rc CB=0

    (1) ekuazioa integratuz(2)

    r-rekiko deribatuz(3)

    0dr

    dCrdrd

    rD B2

    2e

    5.5. 5.5. LixibiaziokoLixibiazioko difusio ereduadifusio eredua

    sc

    cBsB r/r1

    r/r1CC

    )r/r1(rC

    drdC

    scc

    Bs

    rr

    B

    c

    S. AlvarezS. Alvarez

    Meen lixibiazioa Nukleo beherakorraren eredua (errekazionatu gabeko nukleoaren eredua) Difusio abiadura r = rc posizioan

    Fick-en 1. legea (4)NB: B-ren molak

    (3) ekuazioa (4) ekuazioan ordezkatuz(5)

    Disolbatzailearen mol bakoitzeko solutuaren b mol erauzizNC: C-ren molak (6)

    Solutuaren difusio-abiadura(7)

    c: solutuaren hasierako masa solidoaren bolumen unitatekoMc: solutuaren pisu molekularra

    srr

    Be

    2c

    BB dr

    dCDr4dt

    dNn

    5.5. 5.5. LixibiaziokoLixibiazioko difusio ereduadifusio eredua

    )r/r1(CDr4

    dtdN

    sc

    BsecB

    )r/r1(CDrb4

    dtdNb

    dtdN

    sc

    BsecBC

    dtdr

    Mr4r

    34

    dtd

    MdtdN c

    c

    c2c

    3c

    c

    cC

    S. AlvarezS. Alvarez

    Meen lixibiazioa Nukleo beherakorraren eredua (errekazionatu gabeko nukleoaren eredua) (6) eta (7) ekuazioak berdinduz

    (8)

    (8) ekuazioa integratuz, t=0 rc= rs muga baldintzarekin(9)

    Erauzketa osoa bada, rc= 0(10)

    5.5. 5.5. LixibiaziokoLixibiazioko difusio ereduadifusio eredua

    dtdr

    Mr4

    )r/r1(CDrb4

    dtdN c

    c

    c2c

    sc

    BsecC

    3

    s

    c2

    s

    c

    Bsce

    2sc

    rr2

    rr31

    CMbD6rt

    Bsce

    2sc

    CMbD6rt

    S. AlvarezS. Alvarez

  • 5.6 Solido5.6 Solido--likido erauzketarako ekipamendualikido erauzketarako ekipamendua Ekipamendua = f (solidoen tamaina eta itxura fisikoa) Solidoak birrindu eta eho lixibiazioa bizkortu solutuaren disolbagarritasuna erraztu Lixibiazioaren denbora laburragoa lixibiazioaren kostuak txikiagoak birrintze-

    kostuak handitu optimoan lan eginEgoeraren araberako sailkapena

    - Lixibiazioa in situ- Lixibiazioa atari-zabalean

    Egoera - Iragazketa tanke irekia

    ez-geldikorra - Iragazketa tanke itxia- Lixibiazioa plantan - Prentsa-iragazkia

    - Tanke irabiatua- Shanks sistema

    - Tanke irabiatuaEgoera - Ekipo horizontalak - Rotocel erauzgailua

    geldikorra - Kennedy erauzgailua- Ekipo bertikala - Bollman erauzgailua

    S. AlvarezS. Alvarez

    Egoera ez-geldikorreko lixibiazioa Solidoa eta likidoa kargaka elikatu (ezjarraituan) ala solidoa kargaka eta likidoa jarraituan

    elikatu (erdijarraituan)

    Lixibiazioa in situ Soluzio-meatzaritza deitu Meen lixibiazioa meatokian bertanTutuerien bidez disolbatzailea meategira

    sartu Kontzentrazio txikiak Tirakite

    disolbatzailea ez lurrintzeko Erremolatxaren azukrea uretan 78C-tan Kafeontzi

    italiarra

    Iragazketa tanke irekia

    S. AlvarezS. Alvarez

    Tanke irabiatuak Solido oso txikiak dp< 0.1 mm Irabiaketa mekanikoarekiko tankeakPrentsa-iragazkiko eragiketa baino

    azkarragoa Pachuca tankea

    Pachuca tankea

    Airea igotzekotutua

    Airearen sarrera

    Area

    Deflektorea

    Solidosedimentatuak

    askatzekoairea

    Prentsa-iragazkiak Solido oso txikiak dp< 0.1 mm Iragazkian bertan

    Egoera ez-geldikorreko lixibiazioa5.6 Solido5.6 Solido--likido erauzketarako ekipamendualikido erauzketarako ekipamendua

    S. AlvarezS. Alvarez

  • Shanks sistemaSistema erdijarraitua t unea 6. tankea hutsik eta 1-5 tankeak

    solidoz beteta disolbatzailea 1. tankera sartu, 1-tik 2-era

    pasatu, 5-era heldu arte 1. tankea husten den bitartean, 6. tankea

    solidoz bete disolbatzailea 2. tankera sartu Etapa-kopurua= Nt-1

    Egoera ez-geldikorreko lixibiazioa5.6 Solido5.6 Solido--likido erauzketarako ekipamendualikido erauzketarako ekipamendua

    Tanke irabiatuak Etapa bakoitzeko plantaren

    azalera kostua Irabiaketa mekanikoa (turbina) Pachuca tankea metalgintzan Door tankea

    Door tankea

    Egoera geldikorreko lixibiazioa

    S. AlvarezS. Alvarez

    Rotocel erauzgailua Kontrakorrontean Shanks sistemaren antzekoa Tankeak biratu Solidoa etapa batera sartuDisolbatzailea beste etapa batera sartuEtapa bakoitzean disolbatzailea bildu

    eta hurrengo etapara sartu Bira bat eman ostean solidoa atera,

    gelaxka huts eta haziak berriro elikatu

    Etapa-kopurua < Nt Horizontala tamainua Hazietarako

    5.6 Solido5.6 Solido--likido erauzketarako ekipamendualikido erauzketarako ekipamendua Egoera geldikorreko lixibiazioa

    S. AlvarezS. Alvarez

    Kennedy erauzgailua Etapakako ekipo horizontala da Kontrakorrontean Hazien olioa lixibiatzeko eta lixibiazio kimikoetarako

    Erauzkina

    Solidoarensarrera

    Disolbatzailearensarrera

    SolidoagortuaLikidoaren

    emaria

    Solidoarenemaria

    5.6 Solido5.6 Solido--likido erauzketarako ekipamendualikido erauzketarako ekipamendua Egoera geldikorreko lixibiazioa

    Disolbatzailepurua

    Solidoensarrera

    Erdi-miszela

    Gurpila

    Miszela totala

    Saskiak Bollman erauzgailua Ekipo bertikala Solidoa saski zulatuetaraDisolbatzailea goiko aldera sartu saskien zuloetatik

    eroriSaskiak eskuinaldean jaitsi korronte paraleloanezkerraldean igo kontrakorronteanSolidoa gora heltzean, atera eta solido berria sartu

    S. AlvarezS. Alvarez

    OinarrizkoOinarrizko bibliografiabibliografia Henley, E.J., Seader, J.D., Roper, K., Separation Process Principles.

    3. ed. John Wiley: New York (2011), 16. atala, 708-728 or.

    Treybal R.E., Mass Transfer Operations. 3. ed. Boston: McGraw-Hill (1998). Operaciones de Transferencia de Masa. 2. ed. Mxico, Madril: McGraw-Hill, (1986), 13. atala, 792-845 or.

    King, C.J. Procesos de separacin, Revert: Bartzelona (1980).

    Coulson, J.M. Richardson, J.F. Ingeniera Qumica. Revert: Bartzelona (1979-84).

    S. AlvarezS. Alvarez