Σάμος

Από τις Μαθήτριες του Β1 :Βάσω Μπουρινάρη

Εμμανουηλία Κωστοπούλου

Ιστορία της ΣάμουΗ ιστορία του νησιού στην αρχαιότητα Οι πρώτοι άποικοι του νησιού ήταν Ίωνες από την Επίδαυρο και την Αργολίδα. Η Σάμος έγινε ένα από τα 12 μέλη της Ιονικής Συμμαχίας ή του Κοινού των Ιώνων. Γύρω στο 650 π.Χ. ήταν ένα από τα σημαντικότερα εμπορικά κέντρα στο Αιγαίο -τη βοηθούσε και η θέση της. Το νησί ήταν γνωστό από την αρχαιότητα για τα κρασιά του αλλά και τα κεραμεικά του, που τα εξήγαγε, ενώ εισήγαγε υφάσματα από το εσωτερικό της Μικράς Ασίας και γενικά ανέπτυσσε έντονο διαμετακομιστικό εμπόριο. Οι Σάμιοι άνοιξαν εμπορικές οδούς με την Αίγυπτο, την Κυρήνη, την Κόρινθο αλλά και με τη Μαύρη Θάλασσα. Το εμπόριο έφερε και τη ρήξη με την εμπορική αντίπαλο Μίλητο.Χάρη στη συμμαχία τους με την Αίγυπτο αλλά και το δικό τους σημαντικό στόλο, οι Σάμιοι αντιστάθηκαν επί πολύ στον περσικό επεκτατισμό. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ήταν οι πρώτοι Έλληνες που έφτασαν στα στενά του Γιβραλτάρ. Το 535 π.Χ. η ολιγαρχία καταλύθηκε από τον Πολυκράτη που επέβαλε τυραννίδα μαζί με τα αδέλφια του, ένα από τα οποία στη συνέχεια σκότωσε και το άλλο το εξόρισε. Εντούτοις επί Πολυκράτη η Σάμος έφτασε στην ακμή της, παρότι ο στόλος της συνέχιζε να λειτουργεί και με πειρατικά κριτήρια, τα οποία την εποχή εκείνη θεωρούνταν περισσότερο πολεμικές επιχειρήσεις παρά κοινές ληστρικές.

Οι Πέρσες Όταν ο Πολυκράτης εκτελέστηκε από έναν σατράπη των Περσών που τον παρέσυρε σε παγίδα, το νησί κατακτήθηκε από την Περσία και ο πολιτισμός του σχεδόν αφανίστηκε και γι' αυτό συμμετείχε στην Ιωνική επανάσταση το 499 π.Χ. Εντούτοις ο ανταγωνισμός των Σαμίων προς τους Μιλησίους τους οδήγησε σε σχεδόν προδοτική συμπεριφορά στην αποφασιστική ναυμαχία του 494 π.Χ. στη Λάδη. Το 379 π. Χ. πάντως οι Σάμιοι ηγήθηκαν της επανάστασης εναντίον της Περσίας.Πελοποννησιακός Πόλεμος Σε αυτή τη διαμάχη ανάμεσα στην Πελοποννησιακή Συμμαχία και την Αθηναϊκή, οι Σάμιοι τάχθηκαν με την Αθήνα. Όταν όμως οι Αθηναίοι υποστήριξαν σε μια διαμάχη τη Μίλητο, οι Σάμιοι αποχώρησαν από την αθηναϊκή συμμαχία. Τελικά αναγκάστηκαν να επανέλθουν με τη βία, χωρίς όμως να τιμωρηθούν τόσο σκληρά όσο άλλες πόλεις και νησιά που αποστάτησαν τότε. Γενικά η Σάμος είχε θέση ισοτιμίας με την Αθήνα σε σύγκριση με άλλες πόλεις και όταν οι Πεισιστρατίδες καταδίωκαν τους δημοκρατικούς της Αθήνας, εκείνοι μετέφεραν την έδρα του δημοκρατικού κόμματος στη Σάμο. Το νησί σταδιακά έγινε δημοκρατικό κι αυτό, αλλά όταν η Αθήνα ηττήθηκε με το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου, ο ναύαρχος και ηγέτης των Σπαρτιατών, επέβαλε στη Σάμο την ολιγαρχία.Με την Ανταλκίδειο ειρήνη το νησί ξαναπέρασε στην περσική κυριαρχία και οι Αθηναίοι μπόρεσαν να το αποσπάσουν από αυτήν το 366 π.Χ.

Το νόμισμα της αρχαίας Σάμου Αρχαίο κέρμα της Σάμου. 5ος - 4ος αι. π.Χ.

Αρχαίο κέρμα της Σάμου. 2ος αι. π.Χ.Τα κέρματα της αρχαίας Σάμου είχαν ως χαρακτηριστικό την κεφαλή του λιονταριού.

Ένα αργυρό τετράδραχμο της εποχής του 5ου - 4ου αι. π.Χ. απεικονίζει το κεφάλι λιονταριού, ενώ στην πίσω όψη φέρει την επιγραφή ΣΑ και απεικονίζει μέρος ενός ταύρου που κολυμπάει στο νερό, και έχει κάτω από τον ταύρο κλαδί ελιάς με δύο καρπούς. Έχει διάμετρο 24 χιλ. και

ζυγίζει 13,05 γραμ..[1]

Ένα αργυρό τριημίδραχμο της εποχής του 2ου αι. π.Χ. που φυλάγεται στο Βρετανικό Μουσείο απεικονίζει το κεφάλι λιονταριού, ενώ στην πίσω όψη φέρει την επιγραφή ΣΑΜΙΩΝ και

απεικονίζει έναν ταύρο που κολυμπάει στο νερό, και έχει κάτω από τον ταύρο ένα αγγείο που ίσως να είναι μια υδρία. Έχει διάμετρο 20,5 χιλ. και ζυγίζει 4,22 γραμμ..[1]

Ελληνιστικοί και ΡωμαΪκοί χρόνοι Στο διάστημα 275-270 π.Χ. το νησί αποτέλεσε βάση του Αιγυπτιακού στόλου του Πτολεμαίου. Στη συνέχεια βρέθηκε κάτω από την εξουσία των Σελευκιδών. Το 189 π.Χ. οι Ρωμαίοι παραχώρησαν το νησί στο φιλικό προς αυτούς Βασίλειο της Περγάμου. Στα τέλη των Μιθριδατικών πολέμων το νησί αντιμετώπισε επιδρομές πειρατών. Παρόλα αυτά η σάμος παρέμεινε ανθηρή και ακμάζουσα πόλη κατά την Ρωμαϊκή περίοδο.

Αξιοθέατα στη Σάμο Αρχαιολογικοί χώροι και Μνημεία

Ηραίον Ο αρχαιολογικός χώρος του Ηραίου βρίσκεται 3 χιλιόμετρα δυτικά από το Πυθαγόρειο,

κοντά στην νότια ακτή του νησιού και είναι ο σημαντικότερος της Σάμου και ένας από τους σπουδαιότερους σε ολόκληρη την Ελλάδα. Είναι αφιερωμένος στην θεά Ήρα, την γυναίκα

του Δία, του αρχηγού των θεών. Ήδη από τους Γεωμετρικούς χρόνους καθιερώθηκε ως ιερός τόπος, γεγονός που διάρκεσε μέχρι την Ρωμαϊκή εποχή.

Ευπαλίνειο Όρυγμα Σε απόσταση δυο χιλιόμετρα από το Πυθαγόρειο ευρίσκεται η αρχαία σήραγγα που

μνημονεύεται από τον Ηρόδοτο ως το Αμφίστομο όρυγμα και σήμερα είναι γνωστή ως το Ευπαλίνειο όρυγμα που ονομάστηκε έτσι από τον περίφημο μηχανικό Ευπαλίνο που το

σχεδίασε και το κατασκεύασε. Ο Πύργος του Σαρακίνη

Ο Νικόλαος Σαρακίνης ήταν οδηγός πλοίου στο στόλο του Τούρκου ναυάρχου Κιλίτζ Αλή Πασά, τον οποίο βοήθησε αποφασιστικά στην επανακατοίκιση της Σάμου στα τέλη του

16ου αιώνα. Έτσι δείχνοντας την ευγνωμοσύνη του ο Κιλίτζ Αλή Πασά δώρισε στον Νικόλαο Σαρακίνη εκτεταμένες εκτάσεις στην ευρύτερη περιοχή του Ηραίου.

Ο Πύργος του Λυκούργου Ο πύργος χτίστηκε το 1824 από τον Λυκούργο Λογοθέτη τον αρχηγό των επαναστατών της

Σάμου το 1821, που ήθελε με αυτό τον τρόπο να έχει ένα ισχυρό αμυντικό οχυρό που θα προστάτευε τους επαναστάτες και τους κατοίκους από τους Τούρκους. Ο πύργος βρίσκεται

εντός του Πυθαγορείου και η πρόσβασή γίνεται με τα πόδια.

Αξιοθέατα στη Φύση

Το Σπήλαιο του Πυθαγόρα Το Σπήλαιο του Πυθαγόρα βρίσκεται στους πρόποδες του επιβλητικού

Κέρκη και σύμφωνα με την παράδοση εδώ κατέφυγε για να κρυφτεί ο φιλόσοφος Πυθαγόρας την εποχή που τον καταδίωκε ο τύραννος Πολυκράτης που τον

κατηγορούσε για προσπάθεια διαφθοράς των νέων της Σάμου. Ο Ταρσανάς στον Άγιο Ισίδωρο

Ο Ταρσανάς στον Άγιο Ισίδωρο δείχνει αυτό που τα παλιά χρόνια ήταν μια συνηθισμένη εικόνα στην Σάμο. Δηλαδή πάρα πολλά ναυπηγεία σχεδόν σε όλες

τις παραλίες, στο Πυθαγόρειο, στο Κοκκάρι, στο Καρλόβασι, στον όρμο του Μαραθοκάμπου, στον Άγιο Ισίδωρο και αλλού.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σάμου στεγάζεται σε δυο κτίρια στο κέντρο της πόλης. Στο παλιό μουσείο του 1912, το λεγόμενο «Πασχάλειον αρχαιοφυλάκειον» και στο νέο Μουσείο που κτίστηκε και

εγκαινιάστηκε η λειτουργία του την δεκαετία του 1980, όπου και στεγάζεται η μεγάλη συλλογή της Αρχαϊκής γλυπτικής. Το κτίριο του σύγχρονου Μουσείου κτίστηκε με δαπάνη γνωστής

αυτοκινητοβιομηχανίας. Αρχαιολογική Συλλογή Πυθαγορείου

Η Αρχαιολογική Συλλογή του Πυθαγορείου στεγάζεται στο ισόγειο του δημαρχιακού καταστήματος, ενός κτιρίου που κτίστηκε στις αρχές του αιώνα, μετά την απελευθέρωση της νήσου. Το κτίριο

επισκευάσθηκε μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο γιατί είχε υποστεί εκτεταμένες ζημιές λόγω του πολέμου και κατά την δεκαετία του 1990 έγιναν αρκετές σωστικές επεμβάσεις στην ανατολική όψη του.

Λαογραφικό Μουσείο του Πνευματικού Ιδρύματος Νικολάου ΔημητρίουΈνας από τους κύριους στόχους του Πνευματικού Ιδρύματος Σάμου "Νικόλαος Δημητρίου" ήταν η ίδρυση Λαογραφικού Μουσείου, στόχος που επιτεύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 με την

έναρξη της λειτουργίας του Μουσείου. Το Μουσείο δεν διαθέτει ιδιόκτητο οίκημα και στεγάζεται στο χώρο που έχει παραχωρηθεί από την ιδιωτική τουριστική επιχείρηση που το ίδρυσε.

Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο του Δήμου Καρλοβασίωνιδρύθηκε το 1994. Οι συλλογές και τα αντικείμενα που εκτίθενται καλύπτουν μια χρονική περίοδο που καλύπτει τα τελευταία 30 χρόνια του 19ου αιώνα και το πρώτο μισό του 20ου μέχρι το 1955 περίπου,

οπότε άρχισε συνολικά η σύγχρονη ανάπτυξη της Σάμου. Παλαιοντολογικό Μουσείο Μυτιληνιών

Στο χωριό Μυτιληνιοί, έχει έδρα το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου, το οποίο αποτελείται από το Παλαιοντολογικό Μουσείο και από τον τομέα Φυσικής Ιστορίας. Το Παλαιοντολογικό Μουσείο ιδρύθηκε

την δεκαετία του 1960. Το 1995 μεταστεγάστηκε σε νέες σύγχρονες κτιριακές εγκαταστάσεις, με την οικονομική ενίσχυση του ιδρύματος Κωνσταντίνου και Μαρίας Ζήμαλη, καθώς και του ευρωπαϊκού

προγράμματος Leader.

Μοναστήρια και Εκκλησίες

Μονή Ζωοδόχου Πηγής ή Σπηλιώτισσα Βορειοανατολικά της πόλης της Σάμου στο βουνό Ραμπαηδόνι και σε υψόμετρο 300 περίπου μέτρων βρίσκεται η Μονή της Ζωοδόχου Πηγής που κτίστηκε το 1756 απ' τον ιερομόναχο Δωρόθεο. Διαθέτει ένα εξαίρετης τεχνοτροπίας ξυλόγλυπτο τέμπλο, κάποιες τοιχογραφίες και αξιόλογη συλλογή από ιερά σκεύη.

Μονή Αγίας Ζώνης Ανατολικά της πόλης της Σάμου στην κοιλάδα της Βλαμαρής και σε υψόμετρο περίπου 110 μέτρων βρίσκεται η Μονή της Αγίας Ζώνης που κτίστηκε στα τέλη του 17ου αιώνα από τον ιερομόναχο Μελέτιο. Διαθέτει ξυλόγλυπτο τέμπλο, κάποιες τοιχογραφίες και αξιόλογη συλλογή από ιερά σκεύη.

Mονή Τιμίου Σταυρού Βρίσκεται κοντά στους Μαυρατζαίους, λιγότερο από δυο χιλιόμετρα νοτιοανατολικά, κοντά στο δρόμο σε υψόμετρο 200 περίπου μέτρων. Γύρω στα 1582 ο μοναχός Νείλος έχτισε μια μικρή εκκλησούλα και μετά από είκοσι χρόνια μαζί με τον αδελφό του Διονύσιο την μεγάλωσαν.

Μονή Μεγάλης Παναγίας Βρίσκεται νοτιοανατολικά των Κουμαραδαίων, σε απόσταση δυο περίπου χιλιομέτρων, κοντά στο δρόμο που οδηγεί στους Μύλους, σε μια πολύ ωραία περιοχή με υψόμετρο πάνω από 200 μέτρα, με φοβερή θέα προς τον κάμπο της Χώρας, το Πυθαγόρειο και το βουνό Μυκάλη απέναντι στην Μικρά Ασία. Μονή Βροντά ή Παναγία Βροντιανή Βρίσκεται νότια από το χωριό Βουρλιώτες σε μικρή απόσταση λίγων χιλιομέτρων μέσα σε μια ονειρική δασώδη περιοχή και σε υψόμετρο περίπου 450 μέτρων και έχει καταπληκτική θέα προς τη θάλασσα προς τα βόρεια και τα ανατολικά μέχρι και τα Μικρασιατικά παράλια. Παναγία Σπηλιανή Βορειοδυτικά του Πυθαγορείου, σε μικρή απόσταση, μέσα σε μια μεγάλη σπηλιά βρίσκεται ένα μικρό εκκλησάκι που είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου. Υπάρχει μια αρχαία μαρμάρινη εικόνα της Παναγίας, της οποίας όμως δεν διακρίνεται η μορφή.Μονή Αγίας Τριάδος Νοτιοανατολικά των Μυτιληνιών και σε υψόμετρο 120 μέτρα βρίσκεται η Μονή Αγίας Τριάδας που κτίστηκε από τον ιερομόναχο Νεόφυτο, ο οποίος έφυγε από τη Μονή του Τιμίου Προδρόμου κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, σε μια θέση κοντά στους Μυτιληνιούς όπου πριν υπήρχαν ερείπια παλιού ναού. Ζωοδόχος Πηγή Κακοπέρατου (Χατζημανώλη) Νοτιοδυτικά των Κοσμαδαίων, στον Κέρκη, μέσα σε μια χαράδρα που καταλήγει στο Σεϊτάνι και σε υψόμετρο πάνω από 650 μέτρα, βρίσκεται η Ζωοδόχος Πηγή. Η περιοχή έχει οργιώδη βλάστηση και στα δυτικά της δεσπόζουν οι απότομες βραχώδεις πλαγιές του Κέρκη που κρύβουν τη θέα από το ναό.

ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΕΣ Οι περίφημοι Καταρράκτες της Σάμου βρίσκονται στην καταπράσινη τοποθεσία Ποτάμι, κοντά στον οικισμό Καρλόβασι. Πρόκειται για δύο φυσικούς καταρράκτες που σχηματίζουν μικρές λιμνούλες με πεντακάθαρα νερά. Για να φτάσετε εκεί, θα πρέπει να ακολουθήσετε ένα μονοπάτι ενάμιση χιλιομέτρου μέσα στη όμορφη φύση. Θα σας προτείναμε να επισκεφθείτε το μέρος φορώντας αθλητικά παπούτσια και μαγιό, καθώς θα χρειαστεί να σκαρφαλώσετε και να κολυμπήσετε σε κάποια σημεία. Πρόκειται για μια υπέροχη διαδρομή, η οποία προσελκύει πλήθος επισκεπτών κάθε καλοκαίρι.ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ Το σπήλαιο του Πυθαγόρα βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νησιού, στους πρόποδες του βουνού Κέρκης, 3 χιλιόμετρα έξω από το Μαραθόκαμπο. Η ονομασία του οφείλεται στον μεγάλο αρχαίο μαθηματικό Πυθαγόρα, ο οποίος λένε ότι έζησε στη σπηλιά για δέκα ολόκληρα χρόνια προσπαθώντας να κρυφτεί από τον τύραννο Πολυκράτη. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι ο Πυθαγόρας πήγαινε συχνά στο συγκεκριμένο μέρος όταν ήθελε να συλλογιστεί και να συγκεντρωθεί σε σημαντικά φιλοσοφικά ζητήματα. Στις μέρες μας, η πρόσβαση στο σπήλαιο επιτρέπεται μέχρι ένα συγκεκριμένο σημείο.Αξίζει να το επισκεφθείτε και να θαυμάσετε την υπέροχη θέα πάνω από τις βραχώδεις πλαγιές του Κέρκη. Για να φτάσετε ως εκεί, θα πρέπει να ακολουθήσετε ένα χωματόδρομο τριών χιλιομέτρων που ξεκινάει από τον Μαραθόκαμπο. Αφού αφήσετε το αυτοκίνητο, πάρτε το δύσβατο μονοπάτι 200 μέτρων, το οποίο θα σας οδηγήσει στην είσοδο της σπηλιάς.

ΤΑΡΣΑΝΑΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΣΙΔΩΡΟΟ Ταρσανάς είναι εγκατεστημένος στην δυτική πλευρά του νησιού, στην περιοχή Άγιος Ισίδωρος κοντά την Καλλιθέα. Βρίσκεται σε μια καταπράσινη τοποθεσία κοντά στη θάλασσα και αποτελεί ένα από τα παλιά ναυπηγεία που υπήρχαν στη Σάμο κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Εδώ κατασκευάζονταν ξύλινα καϊκάκια, βάρκες και σκάφη από τους έμπειρους καραβοτεχνίτες των πολλών μικρών αυτόνομων επιχειρήσεων που υπήρχαν στην περιοχή.

Σε πολλά λιμάνια του νησιού είχαν οργανωθεί ταρσανάδες κατά τη διάρκεια των δύο περασμένων αιώνων. Τα Σαμιώτικα καράβια θεωρούνταν μάλιστα από τα καλύτερα και τα πιο ανθεκτικά του Αιγαίου, καθώς ήταν κατασκευασμένα από το περίφημο πεύκο που αναπτύσσεται στο νησί. Στις μέρες μας, λόγω της βιομηχανοποίησης έχουν σταματήσει να λειτουργούν τα περισσότερα ναυπηγεία. Στον Άγιο Ισίδωρο έχει μείνει μόνο ένας μερακλής τεχνίτης, ο οποίος διατηρεί ακόμη την παλιά παράδοση της κατασκευής ξύλινων καραβιών.

ΣΠΗΛΑΙΟ-ΟΡΥΓΜΑ ΒΡΥΣΟΥΛΙΤο σπήλαιο-όρυγμα Βρυσούλι θα το βρείτε στο λόφο πάνω απ’ το Πυθαγόρειο κοντά στην Ιερά Μονή της Παναγίας της Σπηλιανής. Οι διαστάσεις του υπολογίζονται σε 110 x 54μέτρα με βάθος 6,5μέτρα και σε υψόμετρο 94 μέτρων. Εντυπωσιακός είναι ο διάκοσμός του, με το θέαμα των σταλαγμιτών του να παίρνει τη σημερινή του μορφή με το πέρασμα των αιώνων. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες θα βρείτε τις φιγούρες που απεικονίζονται στους πλάγιους τοίχους με αυτήν του Κενταύρου να ξεχωρίζει.

ΕΥΠΑΛΙΝΕΙΟ ΟΡΥΓΜΑ Το Ευπαλίνειο Όρυγμα είναι ένα από τα σπουδαιότερα τεχνικά επιτεύγματα του 6ου αιώνα π.Χ. και θεωρείται από πολλούς το 8ο θαύμα της αρχαιότητας. Η ακρίβεια της κατασκευής του εντυπωσιάζει ακόμη και σημερινούς επιστήμονες και αποτελεί απτή απόδειξη των υψηλών αρχιτεκτονικών γνώσεων που είχαν οι Έλληνες μηχανικοί εκείνης της εποχής.Το «αμφίστομον όρυγμα», όπως το ονομάζει ο αρχαίος ιστορικός Ηρόδοτος, βρίσκεται 2 χιλιόμετρα από το Πυθαγόρειο και κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της τυραννίας του Πολυκράτη με σκοπό την τροφοδότηση της αρχαίας πρωτεύουσας της Σάμου με νερό. Έχει διαστάσεις 1,80 x 1,80 μέτρα και μήκος του ξεπερνά το 1 χιλιόμετρο. Αυτό το μεγάλο υδραγωγείο ξεκινούσε από την πηγή των Αγιάδων, στο βόρειο τμήμα του βουνού Κάστρο και έφτανε μέχρι στο νότιο, όπου ήταν χτισμένη η τότε πρωτεύουσα του νησιού. Το νερό μεταφερόταν μέσα σε κεραμικούς σωλήνες, τους οποίους μπορείτε να διακρίνετε στο εσωτερικό της σήραγγας, σε βάθος 2-9 μέτρων.Το θαυμαστό αυτό έργο κατασκευάστηκε από τον μεγάλο αρχιτέκτονα Ευπαλίνο περίπου το 550 π.Χ. Μετά από μελέτες και ακριβείς μετρήσεις κατόρθωσε να διανοίξει το όρυγμα με απόκλιση μερικών εκατοστών. Πιο συγκεκριμένα, οι εργάτες που ξεκίνησαν να σκάβουν τη σήραγγα ταυτόχρονα και από τις δύο πλευρές του βουνού συναντήθηκαν στην μέση της με απόκλιση μόνο 40 εκατοστών! Το Ευπαλίνειο Όρυγμα χρησιμοποιήθηκε μέχρι και τα Ύστερα Ρωμαϊκά χρόνια. Το 1882 έγινε μια προσπάθεια επαναλειτουργίας του, η οποία όμως δεν είχε αποτέλεσμα. Τελικά, το υδραγωγείο μελετήθηκε από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο το 1972 και σήμερα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του νησιού. Αξίζει να το επισκεφθείτε και να θαυμάσετε αυτό το εντυπωσιακό έργο της αρχαιότητας.

ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ Το σπήλαιο του Πυθαγόρα βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νησιού, στους πρόποδες του βουνού Κέρκης, 3 χιλιόμετρα έξω από το Μαραθόκαμπο. Η ονομασία του οφείλεται στον μεγάλο αρχαίο μαθηματικό Πυθαγόρα, ο οποίος λένε ότι έζησε στη σπηλιά για δέκα ολόκληρα χρόνια προσπαθώντας να κρυφτεί από τον τύραννο Πολυκράτη. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι ο Πυθαγόρας πήγαινε συχνά στο συγκεκριμένο μέρος όταν ήθελε να συλλογιστεί και να συγκεντρωθεί σε σημαντικά φιλοσοφικά ζητήματα. Στις μέρες μας, η πρόσβαση στο σπήλαιο επιτρέπεται μέχρι ένα συγκεκριμένο σημείο.Αξίζει να το επισκεφθείτε και να θαυμάσετε την υπέροχη θέα πάνω από τις βραχώδεις πλαγιές του Κέρκη. Για να φτάσετε ως εκεί, θα πρέπει να ακολουθήσετε ένα χωματόδρομο τριών χιλιομέτρων που ξεκινάει από τον Μαραθόκαμπο. Αφού αφήσετε το αυτοκίνητο, πάρτε το δύσβατο μονοπάτι 200 μέτρων, το οποίο θα σας οδηγήσει στην είσοδο της σπηλιάς. Η ΣΙΔΕΡΕΝΙΑ ΠΟΡΤΑ Η Σιδερένια πόρτα είναι ένα από τα πολλά σπήλαια της Σάμου και βρίσκεται στους πρόποδες του Κέρκη στην περιοχή Κιούρκα του δήμου Μαραθοκάμπου. Στο σπήλαιο αυτό σε οδηγεί ένας δύσβατος αγροτικός δρόμος ο οποίος σε βγάζει στην είσοδο που μοιάζει να στηρίζεται σε δυο κολόνες από σταλαγμίτες, ύψους 5 μέτρων. Ο εσωτερικός χώρος του σπήλαιου είναι πλούσιος σε σταλαγμίτες, ενώ η μορφολογία του παρουσιάζει εναλλαγές.ΣΑΡΑΝΤΑΣΚΑΛΙΩΤΙΣΣΑ Στο δήμο Μαραθοκάμπου, επίσης στους πρόποδες του Κέρκη, βρίσκεται και το σπήλαιο- εκκλησιά Σαραντασκαλιώτισσα, με το όνομά της να οφείλεται στα σαράντα παλιά σκαλιά που οδηγούν σ’ αυτό. Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του όρους Κέρκης, σε υψόμετρο 320μέτρα, ενώ στην είσοδο του έχει χτισμένο ένα εκκλησάκι την Παναγιάς, γεγονός που του δίνει ιδιαίτερο θρησκευτικό αλλά και ιστορικό ενδιαφέρον.

ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ Το Σπήλαιο του Αγ. Αντωνίου τοποθετείται στην περιοχή Καρλοβάσου σε υψόμετρο 145μέτρων. Εκεί θα βρεθείτε ακολουθώντας ένα δρομάκι από την πλατεία του Παλαιού Καρλοβάσου το οποίο διαδέχεται ένα μονοπάτι με υπέροχη θέα στη θάλασσα. Η είσοδος της σπηλιάς μοιάζει κρυμμένη, προστατευμένη από τη χλωρίδα της περιοχής. Το ομώνυμο εξωκλήσι στο εσωτερικό του έδωσε και το όνομά του στο σπήλαιο. Ο σταλαγμιτικός διάκοσμος στα πλάγια και στην οροφή αποτελούν ένα όμορφο φυσικό σκαλιστό τέμπλο. ΣΠΗΛΑΙΟ-ΟΡΥΓΜΑ ΒΡΥΣΟΥΛΙ Το σπήλαιο-όρυγμα Βρυσούλι θα το βρείτε στο λόφο πάνω απ’ το Πυθαγόρειο κοντά στην Ιερά Μονή της Παναγίας της Σπηλιανής. Οι διαστάσεις του υπολογίζονται σε 110 x 54μέτρα με βάθος 6,5μέτρα και σε υψόμετρο 94 μέτρων. Εντυπωσιακός είναι ο διάκοσμός του, με το θέαμα των σταλαγμιτών του να παίρνει τη σημερινή του μορφή με το πέρασμα των αιώνων. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες θα βρείτε τις φιγούρες που απεικονίζονται στους πλάγιους τοίχους με αυτήν του Κενταύρου να ξεχωρίζει.

Καρλόβασι

Η περιοχή των Καρλοβασίων με πρωτεύουσα το Καρλόβασι βρίσκεται στην βορειοδυτική πλευρά του νησιού και περιλαμβάνει τις περιοχές Μονή Προφήτη Ηλία, Ποτάμι, Σακκουλαίικα, Σουρήδες, Άγιοι Θεόδωροι, Δρακαίοι, Όρμος Αγίου Ισιδώρου, Καστανιά, Κονταίικα, Κοντακαίικα, Άγιος Δημήτριος, Άγιος Ηλίας, Άγιος Νικόλαος, Βρύσες, Κοσμαδαίοι, Νικολούδες, Λέκκα, Άγιος Παντελεήμων, Πλάτανος και Υδρούσσα. Έχει 9.590 μόνιμους κατοίκους και έκταση που καλύπτει περίπου 100.300 στρέμματα.ΚΑΡΛΟΒΑΣΙΤο Καρλόβασι είναι μια παραθαλάσσια κωμόπολη 5.740 κατοίκων που απέχει 32 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νησιού. Η ονομασία του προέρχεται από τις λέξεις «Καρλή-οβάσι» που σημαίνει στην τούρκικη γλώσσα «χιονισμένη κοιλάδα». Ο οικισμός, ο οποίος εμφανίζει μεγάλη ανάπτυξη τελευταία χρόνια, διαθέτει το δεύτερο σημαντικότερο λιμάνι της Σάμου μετά το Βαθύ.Το Καρλόβασι είναι γεμάτο όμορφα αρχοντικά, σημαντικούς ναούς και αξιόλογα μνημεία. Αξίζει να επισκεφθείτε το μεγαλόπρεπο κτίριο της Πορφυριάδας Σχολής καθώς και το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Καρλοβασίου με τις πλούσιες συλλογές από υφαντά, έπιπλα και μικροαντικείμενα που χρησιμοποιούσαν οι Σαμιώτες τον 19ο και 20ο αιώνα. Το Χατζηγιάννειο κτίριο και το Ηγεμονικό Μέγαρο, τα οποία λειτουργούν πλέον ως βιβλιοθήκη και αίθουσα της Μαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αποτελούν αξιόλογα νεοκλασικά του 20ου αιώνα. Επίσης, οι εκκλησίες Κοιμήσεως της Θεοτόκου, Αγίας Τριάδας, Αγίου Νικολάου και Οσίας Ματρώνας είναι ορισμένες από τις σημαντικότερες του οικισμού. Ακόμη, εντός της κωμόπολης θα βρείτε πολλά ερειπωμένα εργαστήρια βυρσοδεψίας και αγγειοπλαστικής που υποδηλώνουν τις παλιές ασχολίες των κατοίκων της.

Λόγω της αυξημένης τουριστικής κίνησης που παρουσιάζει το Καρλόβασι, έχουν χτιστεί πολλά καταλύματα στα οποία μπορείτε να έχετε μια άνετη διαμονή. Εστιατόρια και παραδοσιακές ταβερνούλες με πεντανόστιμο φαγητό βρίσκονται διάσπαρτες στο λιμάνι και στις γραφικές γειτονιές του οικισμού. Τα πολυάριθμα μπάρ και οι καφετέριες σας περιμένουν να απολαύσετε το ποτό σας και να διασκεδάσετε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.Λίγα πιο έξω από το Καρλόβασι θα βρείτε τα τις αξιόλογες Μονές του Προφήτη Ηλία και του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, το ξωκλήσι του Αγίου Αντωνίου, στο εσωτερικό μιας σπηλιάς και το παλαιότερο εκκλησάκι του νησιού, τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος (11ος αιώνας). Επίσης, μπορείτε να θαυμάσετε τα ερείπια του Γενοβέζικου κάστρου που είναι χτισμένο σε μια καταπράσινη τοποθεσία, 3 χιλιόμετρα από τον οικισμό.Για το μπάνιο σας θα προτείναμε να επισκεφτείτε το όμορφο Ποτάμι που αποτελεί μια από τις ωραιότερες παραλίες της Σάμου. Κοντά στο Ποτάμι, σε μια καταπράσινη τοποθεσία βρίσκονται και οι περίφημοι φυσικοί Καταρράκτες, οι οποίοι σχηματίζουν δύο μικρές λίμνες με πεντακάθαρο νερό. Τέλος, μην φύγετε από την περιοχή χωρίς να επισκεφτείτε τα μαγευτικά Σεϊτάνια, δύο παραμυθένιες παραλίες που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και φιλοξενούν πολλές φωκοσπηλιές.

ΠΛΑΤΑΝΟΣΟ Πλάτανος είναι ένα γραφικό ορεινό χωριό του 17ου αιώνα, το οποίο βρίσκεται σε μια καταπράσινη περιοχή γεμάτη με αμπέλια και πλατάνια, 10 χιλιόμετρα έξω από το Καρλόβασι. Η ονομασία του οφείλεται στα ψηλά πλατάνια που υπάρχουν στην κεντρική πλατεία του οικισμού και προσφέρουν τη δροσιά τους στους επισκέπτες. Λόγο της τοποθεσίας του έχει θαυμάσια θέα στο όρος Κέρκης και στην καταγάλανη θάλασσα.

Κάντε μια περιήγηση στα στενά σοκάκια του χωριού και θαυμάστε τα γραφικά σπιτάκια με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, το Δημοτικό σχολείο που οικοδομήθηκε από το Σαμιώτη Νικόλαο Τσουκαλαδάκη και τους παλιούς Ναούς της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του Αγίου Γεωργίου. Η όμορφη πλατειούλα του οικισμού με τα ψηλά πλατάνια, τα παραδοσιακά ταβερνάκια και τη βρύση με το δροσερό νερό είναι το ιδανικό σημείο για να ξαποστάσετε από το ταξίδι και να απολαύσετε ντόπιους μεζέδες.

ΛΕΚΚΑΗ Λέκκα βρίσκεται σε μια κατάφυτη περιοχή κοντά στο Καρλόβασι. Αποτελεί ένα από τα πιο γραφικά χωριά του νησιού με παραδοσιακά σπίτια και στενά πλακόστρωτα δρομάκια. Αξίζει να καθίσετε σε ένα από τα μικρά καφενεδάκια της πλατείας και να απολαύσετε το ουζάκι σας κάτω από τον ψηλό πλάτανο, έχοντας θέα τον κάμπο του Καρλοβάσου και το Αιγαίο πέλαγος. Έξω από τη Λέκκα θα βρείτε το παραδοσιακό χωριό Άγιο Παντελεήμονα που είναι χτισμένο κοντά στα ορμητικά νερά της Καστανιάς μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον.

ΚΟΝΤΑΚΑΙΪΚΑ Τα Κοντακαίικα είναι χτισμένα σε μια όμορφη τοποθεσία κοντά στο Καρλοβάσι. Οι 580 περίπου κάτοικοι του οικισμού ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία. Λίγο πιο έξω από το χωριό θα βρείτε το Καστροβούνι, στο οποίο υπάρχουν υπολείμματα κάστρου που οικοδομήθηκε από τους Γενοβέζους που κατέκτησαν το νησί. Επίσης, αξίζει να επισκεφτείτε το όμορφο Λιμανάκι του Αγίου Νικολάου, κοντά στα Κοντακαίικα, με τις παραθαλάσσιες ψαροταβέρνες και τα εστιατόρια.ΚΟΝΤΕΪΚΑ Τα Κοντέικα κρυμμένα ανάμεσα στα αμπέλια, τις ελιές και τα καταπράσινα πεύκα, βρίσκονται 7 χιλιόμετρα έξω από το Καρλόβασι. Η ονομασία τους οφείλεται στο επώνυμο του πρώτου κατοίκου τους (Κοντό) από το γειτονικό χωριό Πλάτανο. Στα Κοντέικα ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την μεγαλόπρεπη εκκλησία της Παναγίας και την μικρή γραφική πλατειούλα με τη χαρακτηριστική Σαμιώτικη αρχιτεκτονική.ΔΡΑΚΑΙΟΙ Οι Δρακαίοι είναι ένας μικρός οικισμός, χτισμένος σε μια απομακρυσμένη βραχώδη τοποθεσία του όρους Κέρκης, στο βορειοδυτικό τμήμα της Σάμου. Η ονομασία του οφείλεται στο επώνυμο του πρώτου οικιστή της περιοχής. Αξίζει να το επισκεφτείτε και να θαυμάσετε την άγρια φύση του, τη φανταστική θέα στη θάλασσα και το υπέροχο ηλιοβασίλεμα. Αξιόλογη είναι η παλιά εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που οικοδομήθηκε κατά τη διάρκεια του 13ου αιώνα. Κοντά στους Δρακαίους θα βρείτε τον περίφημο ταρσανά στον Άγιο Ισίδωρο. Πριν φύγετε, κάντε μια στάση στην τοποθεσία Πυργάκι, στην οποία λένε ότι ήταν χτισμένη μια βίγλα (πύργος) και απολαύστε την όμορφη θέα που απλώνεται μπροστά στα μάτια σας.

Η περιοχή του Βαθέος με πρωτεύουσα τη Σάμο βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του νησιού και περιλαμβάνει τις περιοχές Άγιος Κωνσταντίνος, Άμπελος, Πεταλίδες, Βαθύ, Αγία Ζώνη, Αγία Τριάδα, Άη Θανάσης, Βαρέλλα, Δροσιά, Ζερβού, Ζωοδόχος Πηγή, Καμάρα, Κέδρος, Κουμαριώνας, Μεσόκαμπος, Μωραϊτοχώρι, Νικόλα, Παναϊτσα, Πλάτανος, Τουρκομυλωνάς, Φλόκα, Βουρλιώτες, Αυλάκια, Κάμπος, Μονή Βροντά, Κοκκάρι, Μανωλάτες, Παλαιόκαστρο, Ποσειδώνιο, Χαραυγή, Ψιλή Άμμος και Σταυρινήδες. Έχει 12.384 μόνιμους κατοίκους και έκταση που καλύπτει περίπου 125.000 στρέμματα.ΣΑΜΟΣ - ΒΑΘΥΗ πόλη της Σάμου ή αλλιώς το Βαθύ, όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι, είναι η πρωτεύουσα του νησιού και είναι χτισμένη στο εσωτερικό του κόλπου Βαθέος, στο βορειοανατολικό τμήμα της Σάμου. Μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα ονομαζόταν «Λιμήν Βαθέος» ή «Κάτω Βαθύ» και αποτελούσε το λιμάνι του αρχικού οικισμού Άνω Βαθύ. Αργότερα, αφού εξάλειψε ο κίνδυνος των πειρατών, άρχισε να αναπτύσσεται και από το 1832 αποτελεί την πρωτεύουσα της νησιού. Το μεγάλο λιμάνι της πόλης, γνωστό και ως Προκυμαία, φτάνει σε μήκος το 1,5 χιλιόμετρο.Η πόλη της Σάμου και ο παραδοσιακός οικισμός Άνω Βαθύ (Βαθύ) έχουν πλέον ενωθεί και διαθέτουν συνολικά 8.260 μόνιμους κατοίκους. Το Άνω Βαθύ είναι χτισμένο σε υψόμετρο 90 μέτρων πάνω από την πόλη της Σάμου, στο εσωτερικό της κοιλάδας που δημιουργούν τα βουνά Βαρελά και Κουτσόμυλος. Οικοδομήθηκε στα μέσα του 16ου αιώνα από κάτοικους της Πελοποννήσου που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα του νησιού. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το Βαθύ είναι η γενέτειρα του Σαμιώτη πολιτικού Θεμιστοκλή Σοφούλη, καθώς και σημαντικών επαναστατών του 1821 (Χριστόδουλος Ματακίδης, Κωνσταντής Λαχανάς).

Αξίζει να κάνετε μια βόλτα στα στενά ανηφορικά δρομάκια του Βαθέως, ανάμεσα στα γραφικά κεραμοσκέπαστα σπιτάκια και τα πολλά πλατώματα. Μικρές ταβερνούλες και καφενεδάκια σας περιμένουν να απολαύσετε την παραδοσιακή κουζίνα του νησιού. Αξιοθέατο του οικισμού αποτελεί η δίδυμη μεταβυζαντινή εκκλησία του Αϊ Γιαννάκη με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική. Λίγο πιο έξω από τον οικισμό θα βρείτε τα ξωκλήσια της Αγίας Κάρας και της Ευαγγελίστριας με τις περίτεχνες τοιχογραφίες.Αφού απολαύσετε την θέα από το Άνω Βαθύ, κατεβείτε στη πόλη της Σάμου με το μεγάλο λιμάνι, τα όμορφα νεοκλασικά και τα στενά καλντερίμια. Τα πιο σημαντικά αξιοθέατα της πόλης αποτελούν η κεντρική πλατεία Πυθαγορείου με το ξακουστό λιονταράκι, έργο του Γάλλου Bouchet και το Αρχαιολογικό Μουσείο Σάμου με τα αξιόλογα ευρήματα από τον αρχαιολογικό χώρο Ηραίον. Επίσης, μπορείτε να επισκεφτείτε το Βυζαντινό Μουσείο που βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μέγαρο καθώς και τη Δημοτική Πινακοθήκη που στεγάζεται στο Δημαρχιακό Μέγαρο και διαθέτει σημαντικά ιστορικά κειμήλια. Πίσω από το επιβλητικό Βουλευτήριο θα βρείτε τον καταπράσινο Δημοτικό κήπο με το μνημείο των ηρώων που σκοτώθηκαν στις μάχες του 1912-13.

Στη πόλη της Σάμου βρίσκεται το επίκεντρο της εμπορικής κίνησης, καθώς και η αγορά με όλες τις υπηρεσίες που χρειάζεστε. Παραδοσιακές ταβέρνες και εστιατόρια σας περιμένουν να δοκιμάσετε τις ντόπιες σπεσιαλιτέ με τη συνοδεία του περίφημου Σαμιώτικου οίνου. Το βράδυ οι δρόμοι γεμίζουν από νέο κόσμο που βγαίνει για να απολαύσει το ποτό του στα πολυάριθμα μπαράκια της πρωτεύουσας. Ακόμη, λόγω της μεγάλης τουριστικής κίνησης, στην περιοχή έχουν χτιστεί πολλά καταλύματα στα οποία μπορείτε να απευθυνθείτε για τη διαμονή σας.Λίγα χιλιόμετρα έξω από το Βαθύ θα βρείτε τις μεγαλοπρεπείς Μονές της Αγίας Ζώνης και της Ζωοδόχου Πηγής που οικοδομήθηκαν στα τέλη του 17ου αιώνα και στα μέσα του 18ου. Επίσης, αξίζει να επισκεφτείτε το Μουσείο Σαμιακού Οίνου (περιοχή Μαλαγάρι), στο οποίο παρουσιάζεται ο τρόπος παραγωγής και η ιστορία του παγκοσμίως γνωστού Σαμιώτικου κρασιού.Τέλος, οι λάτρεις της θάλασσας, μπορούν να επισκεφθούν τις κοντινές βοτσαλωτές παραλίες Γάγκου και Ροδίτσες. Λίγα χιλιόμετρα ανατολικά της πρωτεύουσας βρίσκονται και οι ερημικές παραλίες Λιβαδάκι και Αγία Παρασκευή με τα καταγάλανα νερά.

Η περιοχή του Πυθαγορείου με πρωτεύουσα το Πυθαγόρειο βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του νησιού και περιλαμβάνει τις περιοχές Καρπόβουλος, Νέα Πόλη, Πούντες, Κουμαραδαίοι, Μαρατζαίοι, Γιώνιδες, Μοσογείος, Μύλοι, Μυτιληνιοί, Ποτάμι Μεσόκαμπου, Παγώνδας, Ηραίον, Κολόνα, Πάνδροσο, Πύργος, Σπαθαραίοι, Αβάντι, Απόστολος Παύλος, Βεργή, Κύργιαννη, Λιμνονάκι, Συκιά, Χώρα και Ποτοκάκι. Έχει 9.003 μόνιμους κατοίκους και έκταση που καλύπτει περίπου 165.000 στρέμματαΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΣτην ανατολική πλευρά της Σάμου θα βρείτε την αρχαιότερη πόλη του νησιού, το περίφημο Πυθαγόρειο. Παλαιότερα ονομαζόταν Τηγάνι, ενώ το σημερινό του όνομα, το έλαβε προς τιμήν του μεγάλου αρχαίου μαθηματικού Πυθαγόρα. Πρόκειται για έναν όμορφο παραθαλάσσιο οικισμό με αυξημένη τουριστική κίνηση. Το λιμάνι του είναι το αρχαιότερο σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και ανάγεται στον 6ο αιώνα π.Χ.!

Το Πυθαγόρειο έχει οικοδομηθεί πάνω στην αρχαία πόλη της Σάμου γι’ αυτό και είναι πλούσιο σε αρχαιολογικά ευρήματα. Πολλά από αυτά, εκτίθενται στην Αρχαιολογική Συλλογή Πυθαγορείου που είναι εγκατεστημένη στο ισόγειο του Δημαρχείου. Σημαντικό αξιοθέατο του οικισμού αποτελεί και το Λαογραφικό Μουσείο Σάμου, στο οποίο παρουσιάζεται ο τρόπος ζωής και οι ασχολίες των Σαμιωτών, τα χρόνια πριν την έναρξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.

Κάντε μια περιήγηση στα στενά δρομάκια της πόλης, ανάμεσα στις μικρές πλατειούλες και τα όμορφα νεοκλασικά κτίρια. Στο λιμάνι θα βρείτε το ξακουστό άγαλμα του Πυθαγόρα πλάι στα πολυάριθμα καραβάκια και τα σκάφη αναψυχής. Ακόμη, στην άκρη του οικισμού δεσπόζει το περίφημο Κάστρο του Λογοθέτη, δίπλα στον μεγαλόπρεπο ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.

Λίγα χιλιόμετρα έξω από το Πυθαγόρειο βρίσκονται οι πιο αξιόλογοι αρχαιολογικοί χώροι του νησιού. Το Ηραίον με τον περίφημο αρχαίο ναό της Ήρας που προστατεύεται από την Ουνέσκο ως μνημείο της Παγκόσμιας κληρονομιάς, το αξιοθαύμαστο Ευπαλίνειο Όρυγμα, το αρχαίο θέατρο και ο αρχαιολογικός χώρος των Θερμών με τα ρωμαϊκά λουτρά είναι ορισμένα από τα πιο σπουδαία αξιοθέατα της Σάμου.

Ακόμη, κοντά στο Πυθαγόρειο βρίσκεται η Μονή Παναγίας Σπηλιανής, η οποία είναι χτισμένη μέσα σε μια σπηλιά, σε υψόμετρο 120 μέτρων. Αξίζει να επισκεφθείτε τον επιβλητικό Πύργο του Σαρακίνη, ο οποίος απέχει 8 χιλιόμετρα από τον οικισμό και είναι ένας από τους παλαιότερους του νησιού. Για τους λάτρεις της φύσης και της παρατήρησης, θα προτείναμε να οδηγήσουν λίγο πιο μακριά από την πόλη και να πάρουν μια γεύση την πλούσια ορνιθοπανίδα του νησιού που βρίσκει καταφύγιο στη λιμνοθάλασσα Αλυκή, στις λίμνες Γλυφάδες και στα έλη του Μεσόκαμπου.

Τέλος, μπορείτε να απολαύσετε το μπάνιο σας στις κοντινές κοσμοπολίτικες παραλίες Ποτοκάκι και Ηραίον ή να οδηγήσετε λίγο πιο μακριά στις ερημικές ακτές Συκιά και Τσοπέλα με τα επιβλητικά βράχια και τα κρυστάλλινα νερά. Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι από το Πυθαγόρειο ξεκινούν πολλά καϊκάκια που μπορούν να σας μεταφέρουν στις παρθένες αμμουδιές της Σαμιοπούλας.

ΧΩΡΑΗ Χώρα είναι ένα παραδοσιακό χωριό, 1.448 κατοίκων, το οποίο απέχει 3 χιλιόμετρα από το Πυθαγόρειο. Αποτελούσε πρωτεύουσα της Σάμου μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα και είναι η γενέτειρα των Πατριαρχών Ιεροσολύμων Ιερόθεου Α', Κύριλλου Β' και Τιμόθεου Α'.

Στη Χώρα μπορείτε να κάνετε μια στάση για να θαυμάσετε την υπέροχη θέα στον κάμπο και να απολαύσετε νόστιμα μεζεδάκια στις παραδοσιακές ταβερνούλες και τα καφενεδάκια του χωριού. Η περιοχή είναι ιδανική για όσους ψάχνουν για ένα ήσυχο μέρος διαμονής.

Στο χωριό θα βρείτε πολλά παλιά κτίρια από την εποχή που η Χώρα ήταν ακόμη πρωτεύουσα του νησιού. Τα πιο αξιόλογα από αυτά είναι το Ηγεμονείο που οικοδομήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα στην πλατεία Μεσακής, το Μητροπολιτικό Μέγαρο, το Δημοτικό σχολείο, η Μητρόπολη και οι ναοί Αγίας Άννας, Άγιος Δημήτριος και η Παναγία που χτίστηκαν στις αρχές 17ου αιώνα. Επίσης, μπορείτε να επισκεφθείτε τα ερείπια του πύργου Μαθήνα (μέσα 18ου αιώνα) και την επιβλητική εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Χώρα βρίσκονται οι μεγαλοπρεπείς Μονές Μεγάλης Παναγιάς και Τιμίου Σταυρού με τα περίτεχνα ξυλόγλυπτα τέμπλα και την αξιόλογη αρχιτεκτονική. ΜΥΤΙΛΗΝΙΟΙΟι Μυτιληνιοί είναι χτισμένοι σε μια καταπράσινη κοιλάδα, 10 χιλιόμετρα έξω από το Βαθύ. Η ονομασία τους οφείλεται στους πρώτους κατοίκους του χωριού, οι οποίοι κατάγονταν από τη Μυτιλήνη. Τα πλακόστρωτα σοκάκια, οι μεγαλοπρεπείς ναοί, τα γραφικά παλιά σπίτια και οι ζωντάνια των ανθρώπων συνθέτουν μια όμορφη εικόνα στα μάτια του επισκέπτη.

Στους Μυτιληνιούς θα βρείτε τις παλιές εκκλησίες της Παναγιάς με τις αξιόλογες εικόνες του 17ου και 18ου αιώνα, του Αγίου Αντωνίου με τα σπάνια βιβλία του 17ου αιώνα, της Αγίας Ματρώνας, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και του Αγίου Δημητρίου με την του Αγίου Δημητρίου με την παλιά εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής. Επίσης, στον οικισμό είναι εγκατεστημένο το περίφημο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου με τα μοναδικά παλαιοντολογικά ευρήματα που προσελκύουν πλήθος επισκεπτών κάθε χρόνο. Ακόμη, αξιοθέατα αποτελούν οι δύο ανεμόμυλοι που διατηρούνται ακόμη στο χωριό και η Ευθυμιάδα Σχολή. Στην περιοχή γύρω από τους Μυτιληνιούς έχουν βρεθεί ερείπια παλιού κάστρου και πολλά σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα. Αξίζει να επισκεφτείτε την περίφημη Μονή Αγίας Τριάδας που βρίσκεται 3 χιλιόμετρα έξω από τον οικισμό και διαθέτει μια μεγάλη βιβλιοθήκη. Ακόμη, κοντά στο χωριό, στην πηγή των Αγιάδων, βρίσκονται τα γραφικα εκκλησάκια του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Παντελεήμονα. Τέλος, φεύγοντας από τους Μυτιληνιούς θα συναντήσετε δύο παλιά γεφύρια. Το ένα είναι χτισμένο στη διαδρομή προς το παραθαλάσσιο Κοκκάρι (γνωστό και ως «Θεοποίητο») και το άλλο βρίσκεται στο δρόμο προς την πρωτεύουσα του νησιού. ΠΥΡΓΟΣ Σε μια κατάφυτη περιοχή γεμάτη ελιές και αμπέλια, ανάμεσα στους ποταμούς Αμφίλυσσο και Ιμβρυσού, είναι χτισμένος ο οικισμός Πύργος. Βρίσκεται στο κέντρο της Σάμου και περιτριγυρίζεται από καταπράσινους λόφους. Το όνομά του οφείλεται στην ομώνυμη πόλη της Πελοποννήσου, από την οποία κατάγονταν οι πρώτοι οικιστές του.Κάντε μια περιήγηση στα στενά σοκάκια, ανάμεσα στα γραφικά σπίτια και τους παλαιούς ναούς με την ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική. Παραδοσιακά ταβερνάκια και μικροί καφενέδες σας περιμένουν να χαλαρώσετε και να απολαύσετε λαχταριστούς μεζέδες, παρέα με τους φιλόξενους ντόπιους κατοίκους. Αξιοθέατα του οικισμού αποτελούν οι εκκλησίες της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του Αγίου Γεωργίου που κατασκευάστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου. Επίσης, στο χωριό σώζεται ένας παραδοσιακός μύλος. Τέλος, λίγο πιο έξω από τον Πύργο θα βρείτε τρία σπήλαια με πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο.

ΠΑΓΩΝΔΑΣ Ο Παγώνδας είναι χτισμένος σε υψόμετρο 180 μέτρων πάνω στο όρος Μπουρνιά και απέχει 12 χιλιόμετρα από το Πυθαγόρειο. Παλαιότερα ονομαζόταν Κριμιζίκιοϊ, ενώ το σημερινό του όνομα οφείλεται σε ομώνυμο οικισμό στην Εύβοια από τον οποίο κατάγονταν οι πρώτοι κάτοικοί του.Ο Παγώνδας βρίσκεται σε μια κατάφυτη περιοχή γεμάτο ελιές και αμπέλια και έχει φανταστική θέα στη καταγάλανο Αιγαίο και στον εύφορη πεδιάδα της Χώρας. Αξιοθέατα του οικισμού αποτελούν ο μεγαλόπρεπος ναός της Αγίας Τριάδας (19ος αιώνας) με το εκκλησιαστικό μουσείο, η εκκλησία του Χριστού μνημείο του 16ου αιώνα, το παλιό σχολείο, το ερειπωμένο ελαιοτριβείο και τα δημόσια πλυντήρια, γνωστά και ως Μεγάλη Βρύση. Λίγο πιο έξω από το χωριό θα βρείτε απομεινάρια πολλών παλιών μύλων. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί, ότι στον Παγώνδα διατηρούνται μέχρι και σήμερα παραδοσιακές οικοτεχνίες παραγωγής χειροποίητων υφαντών.

ΣΠΑΘΑΡΑΙΟΙ Οι Σπαθαραίοι είναι χτισμένοι σε μια κατάφυτη περιοχή γεμάτη ελιές και αμπέλια, κοντά στον οικισμό Παγώνδας και προσφέρουν στον επισκέπτη μια φανταστική θέα στα νησιά των Κυκλάδων. Το χωριό διαθέτει μια μικρή πλατειούλα στην οποία μπορείτε να χαλαρώσετε από το ταξίδι. Αξιοθέατο αποτελεί ο πέτρινος ναός των Ταξιαρχών που χτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα.ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ-ΠΑΝΔΡΟΣΟΣΤο Μεσόγειος και το Πάνδροσο είναι δύο οικισμού που βρίσκονται σε υψόμετρο 600 περίπου μέτρων πάνω στο όρος Άμπελος. Είναι χτισμένοι σε μια κατάφυτη περιοχή και έχουν 309 μόνιμους κατοίκους.Αξιοθέατα του Πανδρόσου αποτελούν η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, το σχολείο, η βρύση με τα παραδοσιακά πλυσταριά και ένα παλιό σιδηρουργείο. Στο Μεσσόγειο υπάρχει η μεγαλοπρεπής εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής. Έξω από τους οικισμούς θα βρείτε τρία παλιά γεφύρια, το ένα βρίσκεται κοντά στον Άγιο Δημήτριο, και τα άλλα δύο είναι χτισμένα στις περιοχές Φλέβα και Κορύτο, δίπλα σε μικρές βρύσες. Τέλος, στον Καρβούνη δεσπόζει το μικρό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία.