5149808 vatrodojava

7/26/2019 5149808 VATRODOJAVA

1/9

7/26/2019 5149808 VATRODOJAVA

2/9

UVOD U PROJEKTIRANJE SUSTAVA ZA DOJAVU POARA

Alarm automatika d.o.o., Rijeka, 2010.

7/26/2019 5149808 VATRODOJAVA

3/9

Nakladnik:

Alarm automatika d.o.o.

Rijeka, Draice [email protected]

Za nakladnika:

Boris Popovi, dipl. ing. el.

Urednik:

Emil Prpi, dipl. ing. el.

Suradnici:

Branimir Vukovi, dipl. ing. el.Renata Donevi, dipl. ing. el.Emil Prpi, dipl. ing. el.Danica Kauzlari, prof.

eljko StojanovskiRecenzent:

mr. sc. Miljenko Rodek, dipl. ing. el., Hrvatska komora inenjera elektrotehnike

Lektorica:

Sanja Grakali Plenkovi, prof.

Tisak:

Tiskara Helvetica d.o.o., Rijeka

Naklada:

500 primjeraka

Copyright 2010, Alarm automatika d.o.o., Rijeka. Hrvatska

ISBN 978-953-56293-0-6

Niti jedan dio ove knjige ne smije se umnoavati, fotokopirati ni na bilo koji nain reproducirati bez nakladnikovog

pismenog doputenja.

CIP zapis dostupan u raunalnome katalogu Nacionalne i sveuiline knjinice u Zagrebu pod brojem 743352.

7/26/2019 5149808 VATRODOJAVA

4/9

3

SADRAJ

PREDGOVOR............................................................................................................................................................... 5

UVOD........................................................................................................................................................................... 7

RJENIK POJMOVA...................................................................................................................................................... 9

REGULATIVNE I NORMATIVNE PODLOGE..................................................................................................................13TEMELJNE POSTAVKE I NAELA DETEKCIJE...............................................................................................................17 Detektori dima............................................................................................................................................21 Naelo rada ionizacijskih detektora dima....................................................................................21

Naelo rada opkih detektora dima...........................................................................................22

Opki detektor zatamnjenja svjetlos.......................................................................................22

Opki detektor rasprenja svjetlos..........................................................................................22

Ogranienja detektora dima........................................................................................................23

Uvje pri rasporeivanju tokash detektora dima....................................................................24

Detektori dima s projiciranom zrakom.........................................................................................25

Aspiracijski detektori...................................................................................................................29

Detektori topline........................................................................................................................................31 Detektori ksne temperature......................................................................................................31

Tokas termiki detektori...........................................................................................................32

Neobnovljivi p detektora s rastalnim elementom.....................................................................32

Obnovljivi bimetalni p detektora...............................................................................................32

Elektroniki tokas detektor topline..........................................................................................34

Linijski detektori topline..............................................................................................................35

Kapilarni termiki detektor..........................................................................................................35

Bakreni rastalni termoosjetljivi kabel...........................................................................................35

Opki termoosjetljivi kabel........................................................................................................36

Specijalna izvedba linijskog detektora.........................................................................................37

Detektori brzine porasta temperature.........................................................................................37

Detektori plamena ..............................................................................................................................38 Infracrveni detektori plamena.....................................................................................................39

Ultraljubias i kombinirani povi detektora plamena................................................................39

POSEBNE PRIMJENE AUTOMATSKIH DETEKTORA POARA ...........................................................................41 Visokoregalna skladita .......................................................................................................................41

Detektori dima za upravljanje irenjem dima ......................................................................................43 Detektori dima u venlacijskim kanalima ............................................................................................43 Akviranje sustava za gaenje poara ..................................................................................................45PROJEKTIRANJE SUSTAVA ..................................................................................................................................47 Razmjetaj detektora ..........................................................................................................................47 Tokas detektori.........................................................................................................................47

Linijski detektori...........................................................................................................................49

Runi javljai poara ............................................................................................................................49 Ureaji za uzbunjivanje .......................................................................................................................49

Centrale za dojavu poara ...................................................................................................................50 Autonomija napajanja......................................................................................................................... 50 Putovi za prijenos signala ....................................................................................................................51

7/26/2019 5149808 VATRODOJAVA

5/9


4

Nadzor dojavnog kruga .......................................................................................................................51 Oienje klase B (otvoreni krug)..................................................................................................51

Oienje klase A (zatvoreni krug).................................................................................................52

Funkcije upravljanja u zgradama .........................................................................................................52 Montaa detektora .............................................................................................................................53 Opi vodi za podjelu u zone ...............................................................................................................53 Tipine tehnike oienja...............................................................................................................54

APLIKACIJE I PROBLEMI U POSTAVLJANJU DETEKTORA ......................................................................................57 Gdje postavi detektore......................................................................................................................57 Gdje NE postavi detektore ................................................................................................................58 Dodatni problemi pri razmjetaju detektora ........................................................................................59TEHNIKE OTKRIVANJA KVARA ............................................................................................................................61

to uini u vezi s lanim alarmima? ...................................................................................................61

Razlozi lanih alarma ...........................................................................................................................61 Voenje dnevnika alarma ...................................................................................................................62 Odgovornos vlasnika sustava i servisera ............................................................................................63RECENZIJA .........................................................................................................................................................65BIBLIOGRAFIJA ..................................................................................................................................................67

7/26/2019 5149808 VATRODOJAVA

6/9


65

RECENZIJA

U vrijeme kad tehnika znanja postaju gotovo zanemariva kategorija, a pozicija inenjera u drutvuneodgovarajua i nebitna, svaki rad koji unapreuje struku izuzetno je znaajan. Pritom su posebnovane i dobrodole inicijative koje dolaze iz gospodarstva, ija je uspjenost jedino jamstvo razvoja ibudunosti.

Republika Hrvatska dugorono usklauje tehniku regulativu s europskim tehnikim znanjima i stee-vinama. U tom se procesu tehniki zakoni nadograuju odgovarajuim tehnikim propisima i dopunjujutehnikim normama. Takva koncepcija pravnih dokumenata koji ureuju tehnika podruja, meutim,na svakoj razini ima brojne nedostatke te nije bliska inenjerima koji je koriste. Zakoni, koji su najviioblici pravne regulative, u naelu su preopeniti te ne ukljuuju sve tehnike detalje koje struka trai.Tehniki propisi koje donose pojedina ministarstva takoer su dokumenti iji je sadraj previe ope-

nit. Primjena tehnologije novog pristupa u procesu kreiranja tehnikih propisa uvjetuje openitost ipozivanje na odgovarajue tehnike norme te ponovno dovodi do rezultata koji za inenjere tehnikihstruka nisu u potpunosti iskoristivi. tovie, i tehnike norme koje bi trebale imati potpuno razraenetehnike detalje za pojedina podruja i struke takoer su u neitkim i nepreglednim formama koje nepokrivaju zaokruene tehnike cjeline i ne mogu se jednostavno primijeniti.

Jedini dokumenti koji potpuno zadovoljavaju potrebe tehnikih inenjera su tehnike upute za pojedinestruke i za pojedina tehnika podruja, koje uvaavaju sve tri navedene razine tehnike regulative, a upotpunosti se mogu prilagoditi zahtjevima korisnika.

Ovaj rad je upravo onakva forma koja moe i treba zadovoljiti potrebe inenjera elektrotehnike koji sebave projektiranjem sustava za dojavu poara, i stoga strukovne komore moraju poticati i sudjelovati uizradi takvih dokumenata. Uvod u projektiranje sustava za dojavu poarapregledan je, dobro koncipi-ran, tehniki korektan i interesantan dokument.

Naravno, da ovakav tehniki dokument, ak i doraen u nekoj od buduih verzija, nije dostatan zakvalitetno projektiranje zatite od poara. Naime, da bi se smanjili svi rizici od nastupanja poara ugraevinama nuno je inzistirati na ukupnosti svih tehnikih mjera koje se primjenjuju, a to znai da semoraju ukljuiti sve tehnike struke, kao i svi strunjaci sa specijalnim znanjima. Tehnike strukovne

komore koje djeluju kao autonomne pravne osobe moraju kroz koordinacijska tijela voditi brigu o za-jednikim interesima, a posebno o integriranim tehnikim rjeenjima svih struka. Naime, granice meustrukama sve se tee odreuju, pa su zajedniki projekti onoliko dobri koliko je dobar onaj najslabijimeu njima. Za ovaj rad stoga moraju pokazati interes i druge struke jer se kvalitetni sustavi za dojavapoara, osim na dobrim elektrotehnikim, temelje i na podjednako dobrim arhitektonskim, konstruk-tivnim i strojarskim rjeenjima, odnosno samo meusobna suradnja svih struka moe jamiti kvalitetutehnikog projektiranja.

mr. sc. Miljenko Rodek, dipl. ing. el., Hrvatska komora inenjera elektrotehnike

7/26/2019 5149808 VATRODOJAVA

7/9


5

PREDGOVOR

Podruje dojave poara vrlo je vano pa posljednjih godina takorei nema graevine koja se izvodi bezovog, za sigurnost ljudi i imovine, vanog sustava. Broj sustava za dojavu poara u primjeni i u Hrvat-

skoj i u svijetu, sve je vei, funkcije koje sustav ima sve su brojnije, tehnologije koje se primjenjuju svesu raznovrsnije, a zahtjevi korisnika sve vei i usmjereni integraciji, daljinskom (internetskom) nadzorute nadasve visokoj pouzdanosti.

Velik znaaj dojave poara i interes za informacijama i iskustvima s tog podruja neupitan je pa je takozanimljiv svima koji se tim podrujem bave projektantima, instalaterima, zakonodavcu, inspektorima,ispitivaima, korisnicima. No, struni interes nije ni priblino zadovoljen i velik je manjak izvora znanjakoji obuhvaaju to podruje. Strune literature takorei nema, a ona koja se time bavi svodi se na za-konsku regulativu i norme koje nikada nisu prevedene na hrvatski jezik. Mada su vrlo kvalitetni, struni

seminari koje organizira nekoliko strukovnih udruga nisu ni izdaleka dovoljni.Moe se rei kako struni interes za podruje dojave poara neupitno postoji, no izvori znanja o njimanisu dostatni. Izdava ovog prirunika osvjedoio se tome u nekoliko navrata i kroz dulji vremenskiperiod.

Moda je najvea neobinost prirunika Uvod u projektiranje sustava za dojavu poarainjenica daga objavljuje tvrtka koja se primarno bavi sustavima tehnike zatite, a nije profesionalna obrazovnaustanova niti izdava. Rije je o pokuaju da se znanje steeno iskustvom u neposrednom radu naosmiljavanju i izvoenju sustava za dojavu poara, godinama pruanja projektne i tehnike podrke

kupcima i suradnje s razliitim dobavljaima prenese irem krugu zainteresiranih, a sve kako bi se eta-blirala struka i struno pristupilo problematici dojave poara. Budui da je nastajao kroz dugi niz godina,da su razliite osobe izraivale i doraivale prirunik, o emu svjedoi podugaak popis suradnika,moe se rei da je prirunik osnova znanja sakupljenog kroz dugi niz godina, primjenjiva u svakodnev-nom radu. S temom o sustavu za dojavu poara diplomirao je gospodin Branimir Vukovi, jedan odvlasnika Alarm automatike d.o.o., 1995. godine. Na osnovi tog diplomskog rada i tehnikih uputa raznihproizvoaa vatrodojavnih detektora koji se koriste u dojavi poara u sljedeih par godina napravljenoje nekoliko verzija svojevrsnih uputa za primjenu detektora koje su sadravale pregled tipova detektora(posebno novih) i podruja njihove primjene namijenjenih instalaterima sustava za dojavu poara kao

informacija o onome to je na tritu dostupno i pomo u odabiru za aplikaciju prikladnih detektora.Tijekom 2003. godine prikupljeni materijali su revidirani i pod nazivom Vodi za projektiranje sustavaza dojavu poarakoriteni kao skripta namijenjena sudionicima seminara Uvod u sustave za dojavupoarakoji je te i sljedee godine odran u etiri hrvatska grada, a kojem je prisustvovalo vie od dvijestotine sudionika. injenica je da su se razliiti ljudi koji su uli za Vodio njemu raspitivali sljedeihpet godina i traili kako bi ga mogli dobiti. U povodu odravanja novog ciklusa seminara o sustavimaza dojavu poara 2010., ovaj put u zemljama regije, Vodije temeljito revidiran. Usklaen je s vaeimnormama VDE 0833 i EN 54, a neki su zastarjeli dijelovi, kao npr. dio o ionizacijskim detektorima kojise vie ne koriste, izbaeni ili znaajno skraeni kako bi se dobio prostor za opisivanje novih funkcijasustava koje suvremene tehnologije omoguavaju.

Problematici projektiranja sustava za dojavu poara pristupa se kroz nekoliko poglavlja. Kako bi se

7/26/2019 5149808 VATRODOJAVA

8/9


6

osiguralo jednoznano razumijevanja teksta, na samom poetku prirunika nalazi se rjenik pojmovakoji obuhvaa neke bitne termine koritene u priruniku. U poglavlju Regulativne i normativne podlogedan je osvrt na tzv. sistemske norme koje deniraju metodologiju i pravila projektiranja, instalacije iodravanja sustava za dojavu poara. Naveden je i popis normi koje u Hrvatskoj imaju status normi

s obveznom primjenom, no primjenjuju se i u ostalim zemljama regije. U poglavlju Temeljne postavkei naela detekcijenavedeni su osnovni kriteriji projektiranja sustava za dojavu poara koji odreujufunkcije i rad sustava u cjelini. Budui da je pravilan odabir detektora kljuan imbenik uporabne funk-cionalnosti sustava, velika panja posveena je opisu naela rada, podruja i ogranienja primjenepojedinih tipova detektora. Brojne ilustracije slue boljem razumijevanju principa rada detektora, apratei tekst sadri informacije bitne pri projektiranju sustava za dojavu poara, kao to je npr. podrujepokrivanja pojedinih detektora, te se referira na odredbe vaeih normi. Zasebno su opisana i podrujaposebne primjene automatskih detektora poara, kao to su npr. visokoregalna skladita, detektoridima za upravljanje irenjem dima i u ventilacijskim kanalima te aktiviranje sustava za gaenje poara.

Poglavlje Projektiranje sustavagovori o razmjetaju elemenata sustava za dojavu poara u prostoru,pri emu je zbog vanosti najvie prostora posveeno razmjetaju detektora. Zbog bolje preglednostiveina podataka je tabelarno prikazana. Odabrane tablice sutinski odgovaraju onome to propisujunorme, a u ovaj su prirunik uvrtene kako bi se projektantima olakao rad. Poglavljem o projektiranjuobuhvaeni su i sadraji o autonomiji napajanja, putovima prijenosa signala alarma, nadzoru dojav-nog kruga, uvrijeenim tipovima oienja, montai detektora te vodi za podjelu u zone. U zasebnompoglavljuAplikacije i problemi u postavljanju detektoradane su kratke upute gdje postaviti, odnosnogdje nepostaviti detektore i koji su problemi u razmjetaju detektora. Zbog velikih problema koje moguizazvati lani alarmi opisani su njihovi uzroci i tehnike otkrivanja i otklanjanja.

Prirunik ima mnogo nedostataka, od kojih je nedostatak sustavnosti sadraja moda najvei i trebaga u tom smislu popraviti u sljedeem njegovom izdanju. Unato tome i moguim kritikama izdava jeodluio dati ga javnosti u uvjerenju da je sadraj prirunika sam po sebi vrijedan i da e biti itateljupragmatino koristan. A moda i pokrene neiju (profesionalniju) ambiciju i inicijativu za pokretanjestrune literature s ovog uskog, a tako dinaminog podruja.

7/26/2019 5149808 VATRODOJAVA

9/9

5149808 vatrodojava

Documents