435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > -...

12
!" 1392 ’( 46 - 35 -./0 1 23 1" 435 61 " 7 78 31"3 94 :/; <=5 > 3? /; * 1 2 2 2 !" #! : 28 / 9 / 92 (!)* #! : 26 / 11 / 92 7@ , - ! , ,!. / ! !. 0!. 12 23 / 4! 5* , 67 3 89,: / 7;3 < =. 89 - 1388 . 4! @ / @, @ " A@BC= @: D@ E@DF G9@ . @, H@ @I D 4 0 , J: KL/ M: / ! ,4 ", !"5 . KOP2 @, @ 8";Q M* . R=I P , !S A! 1 % / 6 PDA 4 8"" . M* . U;: . @! @ K7V , !. Q , (/ @4! ", / @W5 @ 12 8./ " @XS S@ @, @-Y 10 6 S@ " D; 0[ . ABC= , M* . )5 21 - 4 ./ ] / " @! " 8@ ^@_ "@ @- "@[ .@ @!"5 . @5 @ @, . 0@!. !@ 8@ H@ F. solani F. oxysporum F. equiseti / F. acuminatum ", 5 ;/ , = 5 a;Y 8", / . b, c! @/ "@:, "@, . d@_ c@! " 12 F. equiseti / F. acuminatum b, @ .@ e;@, @5 . @f; " 1@2 @ F. solani / F. oxysporum 8 W5 . 5 4!/ H 0 . , . H,2 " O/ b* D " / 8" DX ! / gQ 6! Vh i / D" . 5 i j k=, 5* @4! / @23 " 89@,: / 7;@3 , 5 c! 5f4: / 5"l* / ;hX D" <7" m4: / m4: d3 " A X, , . A 7. : I : 23 / 4! 5* 89,: / 7;3 0!. . 1 - O73 n, / ./4 0= 8o4" f9S5 8/5 D:Q b" 55 55 ! ) D! . 4F, !* </ 8o .( 2 - ! 55 O73 n, / ./4 0= 8o4" f9S5 8/5 4" 3 - 4 I : O73 n, / ./4 K__ 9 f9S5 K__ bF, b/l* !"D ! . 4 - f9S5 K__ bF, b/l* !"D ! 4 I : O73 n, / ./4 K__ 9 . * ;_ <rX 8X! : [email protected]

Upload: phamnhan

Post on 01-Feb-2018

220 views

Category:

Documents


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

هاي گياهيي تحقيقات بيماري فصلنامه

1392زمستان م، چهاري سال اول، شماره

35-46 صص

و بيماري و طوقهزايي گونه شناسايي، پراكنش و خربزه هاي قارچ فوزاريوم جدا شده از ريشه ي طالبي

استان خراسان رضوي در

2حميد افضلي،2شهري محمد حاجيان،2كامران رهنما،1* سمانه تيموري

26/11/92: تاريخ پذيرش28/9/92:تاريخ دريافت

چكيده

و طوقه هاي قارچ فوزاريومزايي جدايهو ارزيابي بيماري شناسايي منظوربه طي مرتبط با پوسيدگي ريشه و خربزه ي طالبي

رضـوي شـامل بيمـاري از مـزارع مختلـف اسـتان خراسـان عالئـم داراي هـاي بوتـهو هـا ريشهاز1388-89 هاي زراعيسال

مه شهرستان و سرخس نمونهوالت، خواف، تربت جام، هاي مشهد، كاشمر، هـاي بافـت قطعات. گرديد برداري نيشابور، فريمان

هـا، جدايـه سازي خالصازپس. شدند داده كشت PDA محيط روي%1 سديم هيپوكلريتبا سطحي ضدعفونيازپس آلوده

در اسـپور106 غلظـت بـا اسـپور سوسپانسـيوندر روزه12هـاي گياهچـهيفرو بردن ريشـه روشبا آنها زايي بيماري اثبات

مجـدداً نظـر مـورديي تلقـيح شـده مورد، جدايـههردرو ظاهر روز4-21 گذشتازپس بيماري عالئم.شد انجام ليتر ميلي

و F. solani،F. oxysporum،F. equisetiشـامل شـده شناسـايي فوزاريـوم زاي بيمـاري هـاي گونـه. گرديـد جداسـازي

F. acuminatum در ايـن تحقيـق،. بـود برخـوردار فراوانـي ترين بيشازو بوده غالبيگونه عنوانبه اولييگونهكه بودند

و F. solaniهـاي قـارچ در حاليكـه،تر از گياهـان بـالغ جداسـازي شـدند بيش F. acuminatumو F. equisetiهاي قارچ

F. oxysporum بو از تمام مراحل رويشي گياهان از گياهچه تا ميوه و در سراسر استان پراكنش وسيعي دهي قابل جداسازي ده

و هوايي نيستند آب و چندان تحت تأثير شرايط و خربـزهدر طوقـهو ريشـه پوسيدگي باعث فوقيچهار گونه. داشته طـالبي

به و خشكيدگي اين گياهان را و پژمردگي كه مسألهشدند مي دنبال داشتند و نيمه خشك .باشد اي بسيار مهم در مناطق خشك

و طوقه، خراسان رضوي:هاي كليديواژه و خربزه، پوسيدگي ريشه .فوزاريوم، طالبي

و منابع طبيع-1 هاي پايان نامه بخشي از يافته(ايران گرگان،ي گرگان،دانش آموخته كارشناسي ارشد، گروه گياهپزشكي، دانشگاه علوم كشاورزي

).كارشناسي ارشد نگارنده اولو منابع طبيعي گرگان، ايران-2 دانشيار، گروه گياهپزشكي، دانشگاه علوم كشاورزيو منابع طبيعي خراسان رضوي، مشهد،-3 .ايراناستاديار پژوهش، بخش تحقيقات گياهپزشكي مركز تحقيقات كشاورزيو منابع طبيعي خراسان رضوي، مشهد، ايران استاديار پژوهش، بخش تحقيقات گياهپزشكي-4 .مركز تحقيقات كشاورزي

[email protected]: نويسنده مسئول مقاله*

Page 2: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

و بيماري 36 و خربزه زايي گونه شناسايي، پراكنش هاي قارچ فوزاريوم جدا شده از طالبي

مقدمه

Citrullus(هـندوانــه مانند مهم بسـيار اقتصادي شامل چندين گونـه از گيـاهـان)Cucurbitaceae(خانواده كـدوئيان

lanatus L.(كدو ،)Cucurbita maxima L.(خيار ،)Cucumis sativus L.(و طـالبي)Cucumis melo L. (باشـد مـي

)Ritschel et al., به).2004 كه و خربزه از محصوالتي هستند و ارزش غـذايي، در اين خانواده، طالبي علت طعم خوشـايند

ميي آنها در دنيا بيشميوه ,.Ismail et al(شود تر مصرف پتاسـيم،CوAاين گياهان داراي بتا كاروتن باال، ويتامين).2010

و ارزش گرمايي پايين هستند آب فراوان ,.Alvarado-Casillas et al(و 2007.(

به اين محصوالت خسارت زيادي را تحميل نموده اسـت هاي اخير، افزايش بيماري در سال Chilosi(هاي قارچي خاكزاد

et al., و پوسـيدگي ريشـه بـه).2008 ، .Fusarium sppهـاي قـارچي مثـلي برخـي از گونـه وسـيله بيماري مرگ گياهچه

Pythium spp.،Sclerotium rolfsii وRhizoctonia solani مي و). Agrios, 2005(شود ايجاد پژمردگي ناگهاني طـالبي

و نيمه خشك از اهميت ويژهنيز از بيماري) vine decline(خربزه كه در مناطق خشك .اي برخـوردار اسـت هاي مهمي است

از فوزاريومي پژمردگي و خربزه گـزارش متحـده ايالـتو مكزيك كانادا، آمريكا، جنوب اروپا، تايوان، ژاپن، خاورميانه، طالبي

,.Namiki et al( است شده در).2000 .Fو F. solani (Mart.) Sacc هـاي جدايـه فلسطين اشـغالي بر اساس گزارشات،

equiseti (Corda) وF. javanicum Koord كـدو خورشـتيو هندوانـه خربـزه، خيـار،در پژمردگي باعث)Cucurbita

pepo (اند شده)Palti and Joffe, 1971 .(توزيـع نيـزو صـيفي مـزارعدر آونـدي پژمردگـيدرها فوزاريوم اين نقش ميزان

,.Zitter et al( است نامشخصهاآن جغرافيايي مناطقدر كدوئياندر آوندي پژمردگي باعثكه فوزاريومي هاي گونه).1998

,.Chehri et al(هسـتند F. proliferatumو F. oxysporum ،F. solani شوند، شـاملمي دنيا مختلف صـفرنژاد).2010

Macrophomina phaseolina،Rhizoctoniaي هـا را گونه ستانيسيدر منطقهانيكدوئيريم بوتهيعوامل قارچ)1383(

solani ،F. oxysporum f.sp. niveum وF.oxysporum f.sp. melonis كه در ايـن بـين M. phaseolinaتشخيص داد

.ميري كدوئيان در اين منطقه بود ترين عامل بوته مهم

به يكي از استاناستان خراسان رضوي و خربزه، هـاي مهـم كشـور در توليـد ايـن دليل داشتن سطح زيركشت وسيع طالبي

و جهت به اين بيماريمحصوالت بوده و افزايش عملكرد، الزم است توجه جدي كه هرساله خسارت زيـادي را بـه كشـت ها

مي اسـتاندر محصـول كيفيـتو كميـت كاهش باعث چشمگيري ميزانبه آنچه. كنند، مبذول شود توليد اين محصوالت وارد

,Jahanbakhsh( باشـد مـي F. oxysporum f.sp. melonisاز ناشي فوزاريومي پژمردگي بيماري گردد،مي رضوي خراسان

و پراكنش فوزاريوم تحقيق حاضر با هدف شناسايي، بررسي بيماري).1998 و زايي و پوسـيدگي ريشـه هـاي مولـد پژمردگـي

.ترين مناطق كشت اين محصوالت در استان خراسان رضوي انجام گرديدو خربزه درسطح مهمي طالبي طوقه

و روش هامواد

و خالص سازيبر نمونه داري، جداسازي

و خربزه در مناطق مختلف استان شامل شهرستان مه از مزارع طالبي والت، خواف، نيشابور، فريمـان، تربـت هاي مشهد، كاشمر،

و آبروان و ميـوهطي مراحل رويشي گياهچه، گـل1389و1388هاي در دو فصل زراعي سال) جاده سرخس( جام دهـي دهـي

به و بوتـه عمل بازديد و ريشـه، پژمردگـي و از گياهان بيمار بـا عاليـم مـرگ گياهچـه، پوسـيدگي طوقـه ميـري ناگهـاني آمده

و تـا زمـان بررسـي در يخچـال نسوج گياهي در كيسه. برداري صورت گرفت نمونه هاي پالستيكي تميز بـه آزمايشـگاه منتقـل

.نگهداري شدند

Page 3: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

37 1392 زمستان/ شماره چهارم/ سال اول/ هاي گياهي تحقيقات بيماري

بههزا، نسوج آلود منظور جداسازي عوامل بيماريبه و ساقه آب30تـا20مدتي طوقه، ريشه دقيقـه در زيـر جريـان ماليـم

و سـالم بريـده شـده، پـس از ضـدعفوني ميلي3-5سپس قطعات حدود. شستشو داده شدند متري از حد فاصل بافـت آلـوده

به ر%1دقيقه با هيپوكلريت سديم3-2مدت سطحي و خشك كردن بر آب مقطر سترون وي كاغذ صافيو شستشوي مجدد با

ها بـر روي محـيط سازي اين جدايه خالص. اسيددار كشت گرديدند) PDA(آگار-دكستروز-سترون، روي محيط سيب زميني

به روش تك اسپوري انجام شد آب آگار دو درصد ).Hansen and Smith, 1932(كشت

و شناسايي گونه شناسي جدايهبررسي ريخت هاي فوزاريوم ها

ي تشكيل ميكروكنيـديوم،ي رشد پرگنه، شكل ماكروكنيديوم، نحوههاي ظاهري از قبيل نحوه ها براساس ويژگي شناسايي جدايه

و وضعيت فياليدها صورت گرفت PDAجهت تعيين ميزان رشد روزانه از محيط كشـت. تشكيل يا عدم تشكيل كالميدوسپور

هـا نيـز تشخيص جدايـه. استفاده گرديدCLA(1( آگار-و جهت تعيين خصوصيات مورفولوژيكي از محيط كشت برگ ميخك

,.Booth, 1971; Lesli and Summerell, 2006; Nelson et al( براساس كليدهاي شناسايي معتبر صورت گرفت 1983.(

ها زايي گونه بررسي بيماري

در هاي فوزاريـوم با اسـتفاده از روش فروبري گياهچـه زايي جدايـه اثـبـات بيماري root(سوسپانسـيون اسپور ها dip (انجام

,.Risser et al(شد استفاده PDA محيط رويبر شده كشت هاي جدايهيروزه پنج كشتاز تلقيح، مايهيتهيه براي).1976

سـيب گـرمPDB2)200 كشـت محـيط حـاوي هـاي ارلنبه متريميلي پنج ديسكسهتادو جدايههر خالص كشتاز. شد

با دهنده تكان دستگاه روي روز4-3 مدتبههاارلنيكليه. گرديدند منتقل)مقطرآب ليتريكو دكستروز قند گرم20 زميني،

صـاف سترون ململيپارچهاز استفادهبا ارلنهر محتويات سپس.گرفتند دقيقه در شرايط آزمايشگاه قراردر تكان120شدت

بهو شد هـردر اسـپورها تعـداد. گرديـد سانتريفيوژ دقيقهدر دور500 سرعتبا دقيقه10 مدتبه آمده، دستسوسپانسيون

حد هموسايتومترالماز استفادهبا تلقيحيمايهاز ليتر ميلي تعيين گرديد سوسپانسيون ايزولههر براي ليتر ميليدر اسپور106 در

)Burger et al., 2003(.

گياهانزني مايه

يـك مـدتبه درصديك سديم هيپوكلريتبا ضدعفوني سطحيازپس) رقم خاتوني(خربزهو) رقم سمسوري(طالبي بذور

و كشت شده اتوكالو خاكدر سترون، مقطرآببا شستشو بارسهو دقيقه يدرجه26 در حرارت ثابت با شرايط دماي گرديد

. شـدند نگهـداري تاريكي ساعت8و اييروشن ساعت16 نوريو تناوبشبدر گرادسانتييدرجه18و روزدر گرادسانتي

به ريشه طول نصف سترون، مقطرآببا ريشه قسمت شستشويازپسو خارج خاكاز آراميبه شدن سبزاز بعدها گياهچه

هـاي گلـدانبه شده تيمار هاي سپس گياهچه. گرفت قرار ليتر ميليدر اسپور106 غلظتبا تلقيحيمايه دقيقه درون5-7 مدت

گياهچـه كشـت پنج گلدانهردر.شدند منتقل)برگ خاكوشن زراعي، خاك مساوي هاي نسبت شامل(سترون خاك حاوي

و هر مي باريك روزدو گرديد بـرايو) عنـوان يـك تكـرار هـر گلـدان بـه(تكرارسه جدايههر براي. گرفت آبياري صورت

مشـاهده تلقـيحاز بعد روز چهار عالئم اولين.شد استفاده ريلاست مقطرآباز اسپور، سوسپانسيون جايبه شاهد هاي گياهچه

و يادداشت هـاي عالئـم حاصـله در جدايـه. هفتـه، هـر دو روز يـك بـار ادامـه يافـت5مـدت برداري از اين زمان بـه گرديد

F. oxysporum و پيتراتبر مبناي مشاهدات ,( پرچپيد 2004Perchepied and Pitrat (به پنج گروه تقسيم شدند)جدول

1- Carnation Leaf Agar 2- Potato Dextrose Broth

Page 4: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

و بيماري 38 و خربزه زايي گونه شناسايي، پراكنش هاي قارچ فوزاريوم جدا شده از طالبي

يك بدون بافت= صفر(اي هاي فوزاريوم از شاخص چهار درجه براي ساير گونه).1 دو بافـت= مردگي ريشه، = مردگـي انـدك،

سه بافت شد) مردگي شديد بافت= مردگي متوسط، ). Roy, 1997(استفاده

زايير آزمون بيماريد Fusarium oxysporumهاي بندي عالئم جدايه گروه-1جدول

شاخص بيماريعالئم

1 بدون عالئم

و برگ و پژمردگي كوتيلدون 2 هاي اوليه زردي

و پژمردگي در دو برگ اوليه 3 زردي

و پژمردگي در سه برگ يا بيشتر 4 زردي

5 مرگ گياهچه

ــن در ــراي بررســي، اي ــود ب ــات وج ــرم اثب .F. oxysporum f.sp اختصاصــي ف melonis ــاناز ــي گياه ــه زن ــار ماي خي

رقـم(نخـودو) رقم خـاتوني(خربزه،)سمسوري رقم(طالبي،)Crimpson sweet رقم( هندوانه،)Super dimenousرقم(

بـااي گياهچـهيمرحلـهدرو گلخانـه شـرايطدر ارقـاميكليـه.)Jacobson and Gordon, 1988(اسـتفاده گرديـد) جـم

زايـي بيمـاري آزمـوندر شـده ذكـر روش بـهو جداگانـه طوربه F. oxysporum زاي ماريبي هاي جدايه اسپور سوسپانسيون

.شدند زني مايه

نتايج

،F. solaniيي قارچ فوزاريوم از گياهان داراي عالئـم بيمـاري جداسـازي شـد كـه متعلـق بـه چهـار گونـه جدايه44تعداد

F. oxysporum ،F. equiseti وF. acuminatum آن و از بين ي غالب شناسايي عنوان گونهبه F. solaniي ها، گونه بودند

به گونه).2جدول(شد .بيان شده است3هاي مختلف در جدول مشخصات مربوط

و طوقه درصد فراواني گونه-2جدول و خربزههاي فوزاريوم جدا شده از ريشه ي طالبي

تعداد جدايه درصد فراوانيها گونه

Fusarium solani 50 22

F. oxysporum 82/3114

F. equiseti 36/115

F. acuminatum82/63

Page 5: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

39 1392 زمستان/ شماره چهارم/ سال اول/ هاي گياهي تحقيقات بيماري

و طوقه مشخصات مورفولوژيكي گونه-3جدول و خربزههاي فوزاريوم جداسازي شده از ريشه ي طالبي

F. acuminatumF. equisetiF. oxysporumF. solaniمشخصات

و در و يا نادر صورت وجود كم

تخم مرغي شكل

و يا نادر و در صورت4كم

وجود تخم مرغي شكل

هاي فراوان در روي ميسليوم

و سلوليتك هوايي، عموماً

شكل، بيضي سلولي،دو گاهي4

با شكل كليويو مرغي تخم

3/2)2-3(×2/8)6-11( ابعاد

ميكرومتر

هايفراوان در روي ميسليوم

ابعادبه سلولي هوايي، تك

)5/16-5/5(5/11×)6-3(5/4

و دو سلولي، گاهي ميكرومتر

به شكل كليويتا مرغي تخم

)3-5(×5/18)13-25( ابعاد

ميكرومتر2/4

ميكروكنيدي

بر روي اسپوردوكيوم نارنجي

هاي ديوارهو شكل داسي رنگ،

غير خميدگي داراي طولي

پاشنه شكلبه پايه سلول يكسان،

نوكو باريك انتهايي سلولو

به جداره3-6 داراي تيز، عرضي

ابعاد

)50-31(38×)4-3(5/3

ميكرومتر

بر روي اسپوردوكيوم نارنجي

4-5 داراي شكل رنگ، داسي

ابعادبه ديواره

)51-32(39×)5/5-3(5/3

انحناي ميكرومتر، داراي

و مشخص شكمي– پشتي

شكلاي پاشنه حالت پايه سلول

طويلو باريك انتهايي سلولو

فراوان بر روي اسپوردوكيوم

4تا3 پرتقالي رنگ، داراي

شكل، داسي عرضي، ديواره

دودر تدريجبهكه خميده نسبتاً

سلولو شدندمي باريك انتها

با بوده مانند قالبآن انتهايي

ابعاد

)45-25(5/34×)5-5/2(5/3

ميكرومتر

فراوان بر روي اسپوردوكيوم كرم

4 مايل به آبي رنگ، دارايو سبز

خميده، عرضي، كمي ديواره5 تا

و گرد انتهايي سلول داراي

فرو كمي پايه سلولو درشت

ابعادبا) دار پاشنه( رفته

)50-38(5/43×)5-5/3(5/4

ميكرومتر

ماكروكنيدي

مونوفياليد مونوفياليدكوتاه به طول خيلي منوفياليدهاي

ميكرومتر18-7

مونوفياليدهاي طويل به طول

ميكرومتر120-35 كنيديوفور

صورتبه گاهي انفرادي

ابعادبه زنجيري

)12-6(5/7×)5/13-5/8(5/10

ميكرومتر

قطربه جفتييا منفرد زنجيري،

)5/13-5/8(5/10

بهوتاييدوياانفرادي

باو بيضويتا كروي هاي شكل

ابعاد

)5/11-7(7/8×)16-5/7(5/11

ميكرومتر

مرغي شكلتخمتاكروي

درو منفرد صورت به يا

ابعادبا تاييسهتادو هاي زنجيره

)9-7(8/7×)14-7(5/9

ميكرومتر

كالميدوسپور

و سپس كرمي قهوه اي ابتدا سفيد

و يا زعفراني رنگ و گاهي قرمز

اي قهوه كرمي سپسو سفيد ابتدا

اي تيره قهوه يا

و بنفش مايل به سفيد تا صورتي

ارغواني

شيري تا كرم رنگ، برخي داراي

اي رنگيزه قهوه رنگ كلني

زايي آزمون بيماري

از جهت انجام آزمون بيماري شد F. oxysporumيجدايه14 زايي، را عالئمـي هـيچ جدايـه پـنج آزمون، ايندركه استفاده

و خربزه روي به جدولبا. بودندزا غيربيماريو نكرده ايجاد طالبي و كاشـمر داراي هاي شهرستان، جدايه4توجه هـاي خـواف

و پژمردگي شديد را نشان دادند زايي بيش شدت بيماري و عالئم مرگ گياهچه، زردي هـاي هـاي شهرسـتان جدايـه. تري بودند

و پژمردگي متوسط، جدايهمه و فريمان عالئم زردي و مشهد عالئم زردي هاي شهرستان والت و پژمردگي خفيـف هاي نيشابور

آن. جداسازي شدند طوقه، باالييناحيهاززا بيماري هاي اكثر جدايه. را توليد كردند زا فقـط هـاي بيمـاري جايي كـه جدايـه از

و خربزه ايجاد بيماري روي ميزبان .F. oxysporum f.spكردند، در نتيجـه فـرم اختصاصـي ايـن قـارچ هاي طالبي melonis

.تشخيص داده شد

Page 6: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

و بيماري 40 و خربزه زايي گونه شناسايي، پراكنش هاي قارچ فوزاريوم جدا شده از طالبي

زايي در آزمون اثبات بيماري Fusarium oxysporumهاي زايي جدايهي شدت بيماريمقايسه-4جدول

شاخص بيماري اندام گياهي روستا شهرستان كد جدايه رديف

1FOM11 ريشه قرقي مشهد*

2FOM22 طوقه برقي مشهد

3FOk14 ساقه فرگ كاشمر

4FOk25 ساقه رزق آباد كاشمر

5FOk34 ساقه جردوي كاشمر

6FOn12 ريشه بلقشه نيشابور

7FOn21 ريشه بلقشه نيشابور

8FOKh15 ساقه سالمي خواف

9FOKh24 ساقه سالمي خواف

10 FOt11 طوقه صالح آباد تربت جام

11 FOf13 ساقه جيم آباد فريمان

12 FOm13 ساقه شمس آباد والت مه

13 FOm21 ريشه همت آباد والت مه

14 FOa11 طوقه آبروان جاده سرخس

به نام هر جدايه بر اساس نام اول شهرستاني كه جداسازي صورت گرفته است، مي* .جدايه يك شهرستان مشهد= FM1: عنوان مثالباشد؛

Fيجدايه22 از .solani نكـروزو پوسـيدگي عالئـم گونـه هيچو نبودهزا بيماري جدايه هشت آزمايش، ايندر شده استفاده

و پژمردگي ناگهـاني را نشـان دادنـد كـه10-12ها پس از گذشت ساير جدايه. ندادند نشانرا طوقهو ريشه روز عالئم زردي

و طوقهپس از بررسي ناحيه هـاي زايـي جدايـه در ارزيابي شدت بيمـاري.ي آنها، پوسيدگي اين نواحي مشاهده گرديدي ريشه

به شهرستان شد مختلف، درجات مختلف بيماريهاي مربوط جداسـازي تـرين بـيش).5جدول(زايي از شديد تا ضعيف ديده

برخـي بودنزا بيماري غير. باشدمي قسمت گياه ايندر گونهاينتر بيش فعاليتيدهندهنشانكه بود ريشهيناحيهاز اين قارچ

به گلخانه، شرايطدرها جدايه و خربزه رقم دليل مقاومتممكن است زايي، تعلق جدايهي مورد استفاده در آزمون بيماريطالبي

و يا ساپروفيت بودن آنها باشدبه ساير فرم هـاي مربـوط بـهي جدايـه هاي ديگر، كليهدر رابطه با گونه. هاي اختصاصي بيمارگر

و زايي عالئم پوسيدگي شديد در آزمايش بيماري F. acuminatumو F. equisetiهاي گونه و طوقـه را نشـان دادنـد ريشه

و پژمردگي بوته هـا اين گونـه. در تيمارهاي شاهد نيز هيچ نوع عالئم بيماري مشاهده نشد. ها شدند درنهايت باعث خشكيدگي

از F. oxysporumو F. solaniهايكه گونهبيشتر از گياهان بالغ جداسازي گرديدند، در حالي از تمام مراحل رويشي گياهان

.)1شكل(دهي قابل جداسازي بودندچه تا ميوهگياه

Page 7: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

41 1392 زمستان/ شماره چهارم/ سال اول/ هاي گياهي تحقيقات بيماري

)Roy, 1997(يا درجه چهاربراساس شاخص Fusarium solaniزاييي شدت بيماريمقايسه-5جدول

شاخص بيمارياندام گياهيروستاشهرستانكد جدايهرديف

1FSM1صفر ريشه قرقي مشهد*

2FSM21 ريشه قرقي مشهد

3FSM33 طوقه برقي مشهد

4FSM4صفر ساقه طرق مشهد

5FSN11 ريشه بلقشه نيشابور

6FSN23 ريشه كارجيج نيشابور

7FSN3صفر ريشه قبد نيشابور

8FSK1صفر ريشه تربقان كاشمر

9FSK23 طوقه تربقان كاشمر

10 FSK3صفر ريشه جردوي كاشمر

11 FSK42 طوقه فرگ كاشمر

12 FSK53 طوقه آبادرزق كاشمر

13 FSKh11 ريشه سالمي خواف

14 FSKh2صفر طوقه سالمي خواف

15 FSa1صفر طوقه آبروان جاده سرخس

16 FSa22 ساقه آبروان جاده سرخس

17 FSm13 ريشه شمس آباد والت مه

18 FSm22 ريشه شمس آباد والت مه

19 FST1صفر ريشه نصر آباد تربت جام

20 FST23 طوقه صالح آباد جامتربت

21 FSF12 طوقه قلندرآباد فريمان

22 FSF21 ريشه جيم آباد فريمان

و طوقه،:1زا، غير بيماري: عالئم بيماري در هر شاخص، صفر* و طوقه،:2نكروز اندك ريشه و طوقه:3نكروز متوسط ريشه .نكروز شديد ريشه

خربزهو طالبي رويشي مراحل مختلفطي فوزاريوم هاي گونه جداسازي-1شكل

0

2

4

6

8

10

12

F. equiseti F. acuminatum F.solani F.oxysporum

دادتع

جديه

اها

دهيگلميوه دهي

هچهياگ

Page 8: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

و بيماري 42 و خربزه زايي گونه شناسايي، پراكنش هاي قارچ فوزاريوم جدا شده از طالبي

جمع آوري شده از مزرعه Fusarium oxysporum f.sp. melonisبه آلوده گياهاندر بيماري عالئم-2شكل

و پژمردگي) الف و ساقه)ب. زردي .رنگ پريدگي آوند در ناحيه طوقه

و زردي) الف-3شكل از Fusarium solaniبا شده زني مايه گياهاندر عالئم پژمردگي چپ(روز12پس در مقايسه) سمت

.F اثر آلودگيدر رنگ قرمز صمغ ترشحو طوقه ناحيه شدناي پنبه چوب)ب.)سمت راست(با شاهد solani

بحث

گرفتـه صـورت مختلـف هـاي ميزبان بر روي جنس فوزاريوم هاي گونهيزمينهدراي گسترده تحقيقات ايراندر تاكنون اگرچه

شـده انجـام تحقيـق ايـندر بـار اولين براي خربزهو طالبياز اين قارچ هاي گونه زايي بيماري بررسيو جداسازي ولي است؛

و خربزه. است و نيمه خشك، مسئله) vine decline(وقوع پژمردگي ناگهاني طالبي اي بسيار مهم اسـت كـه در مناطق خشك

به مي خصوص در هنگام ميوه باعث پژمردگي گياه و از بين رفتن محصول از فوزاريوم. شود دهي هاي مولد پژمردگـي آونـدي

م و در اغلب ,.Zitter et al(انـد جات در جهـان ديـده شـده ناطق كشت صيفيمزارع كشورهاي مختلف گزارش شده 1998.(

به ترين نشانه مهم و رنگ پريدگي سيستم آوندي و ويژه در ريشهي آلودگي پژمردگي فوزاريومي، نكروزه شدن ي اصلي، طوقـه

و خربزه در مناطق مختل).2شكل(پايين ساقه است ف استان خراسـان رضـوي در عالئم بيماري مشاهده شده در مزارع طالبي

و پوسيدگي در ريشه اين تحقيق بيش در گـزارش فوزاريـوم هـاي گونـه بـيندر. هـا بـود تر شامل پژمردگي، خشكيدگي شـده

به باشندمي F. solani f.sp. cucurbitaeو F. oxysporumها گونه ترين آلوده، مهم كدوئيان پـژمردگــي باعـث ترتيبكه

,.Punja et al(گردندمي طوقهو فوزاريومي پايه پوسيدگيو فـوزاريومي مهـاجم عنـوانبه فوزاريوم ديگر هاي گونه).2001

يايجادكننـده عوامـل جملـهاز F. equisetiو F. solani اسـرائيلدر.انـد شـده گـزارشو ساقه ميوه هاي بافت روي ثانويه

ب الف

ب الف

Page 9: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

43 1392 زمستان/ شماره چهارم/ سال اول/ هاي گياهي تحقيقات بيماري

در پژمردگي كه شده گزارش طالبي ناگهاني همچنـينو)3شـكل(سـاقه ابتـدايو طوقهيناحيه شدناي پنبه چوب باعث اند

كه ذكر شد، قارچ همان). Eyal and Cohen, 1986(شوندمي ناحيه ايندر رنگ قرمز صمغ ترشح ترين بيش F. solaniطور

به درصد فراواني را در بين قارچ به هاي فوزاريومي و رسـد كـه ايـن گونـه نقـشمي نظردست آمده در اين بررسي را دارا بود

زايي است كـه از نقـاط هاي بيماريي اشاره شده از جمله قارچگونه. مهمي در كاهش محصول در سراسر استان را داشته باشد

به به. عنوان عامل پوسيدگي شناسايي شده استمختلف دنيا و طبـق اين گونه در ايران يكي از عوامل پوسـيدگي ريشـه عنوان

،)Karampour and Hejaroud, 1993(ي نخـود، عامـل پوسـيدگي سـياه ريشـه)Behroozin and Assadi, 1994(پيـاز

,.Sharifi et al(زميني سيب خشك، پوسيدگي)Zare and Ershad, 1997(ي گندم پوسيدگي ريشه -، مرگ گياهچه)2008

,.Herfehdoust et al(هـاي سـوزني بـرگو مرگ نونهال) Gerlach and Nirenberg, 1982(ي حبوبات معرفـي)2009

. شده است

F. oxysporum مي ترين گونهيكي از مهم كه از نظر اقتصادي در كشاورزي بسيار مهم ايـن. باشـد هاي جنس فوزاريوم است

,.Hanson et al(هاي بسيار زيادي است گونه داراي ميزبان به).1995 آوندي، مـرگ عنوان عامل پژمردگي در ايران اين قارچ

و ريشه در ميزبان و پوسـيدگي طوقه و خرمـا معرفي شـده است گياهچه Burgess et( هاي مختلفي از جمله سبزيجـات، موز

al., و مرحلـهي گياهچـه خصوص مرحلـهبه(اين قارچ در تمامي مراحل رشد گياه).1994 زا خسـارت)ي رسـيدگي ميـوه اي

ميمهم. باشدمي كه و محدوده ترين قسمت گياه در. متري باالي طوقه اسـت سانتي8-10ي توان قارچ را از آن جدا نمود، طوقه

بـه نزديك خيلي هاي گونهيا ميزبانيكبه محدود زايي بيماريو دارد وجود زيادي ميزانبه ميزبان بودن، اختصاصي اين گونه

كه بر روي خربـزهمي F. oxysporumي گونه اختصاصي فرمصدازيكي F. oxysporum.f.sp.melonis. باشدمي آن باشد

. زا استو طالبي بيماري

.Fهاي جدا سازي گونه solani وF. oxysporum خواف، كاشمر، مـه والت از شهرستان ، ، نيشابور هاي تربت جام، فريمان

و هوايي متفاوت هستند، نشان آب كه داراي اقليم كه اين دهندهو مشهد ها توانايي الزم جهت پـراكنش گونهي اين مطلب است

و چنـدانو بيماري و خربزه در سراسر استان خراسان رضوي را دارند وآب شـرايط تـأثير تحـت زايي باال روي گياهان طالبي

.دهند تطابق رطوبتو دمااز وسيعي طيفبارا خود قادرندو باشند نمي هوايي

F. equiseti شدهاي تربت جام، نيشابو از شهرستان و كاشمر جداسازي و از ريشـه، طوقـه،.ر اين گونه پراكنش جهاني داشته

و ديگر بخش اين قارچ). Gerlach and Nirenberg, 1982(هاي گياهي جدا شده است هاي تعداد زيادي از گونه ساقه، برگ

ــه ــوانب ــل عن ــد عام ــاري مول ــالبيدر بيم ,.Adams et al(ط ــه،)1987 ــره،)Chimbekujwo, 2000(پنب ــبز زي س

)Reuveni, 1982(سيب زميني ،)Rai, 1979 (بلبلي چشمو لوبيا)Aigbe and Fawole, 1999(ايـن. اسـت شده گزارش

و از ريـشه و ميوه شده و طوقه، پوسيدگي بذر، غده و گندم نيز جداسـازي شـده گونه باعث آلودگي ريشه هاي بيـمار مارچوبه

,.Strausbaugh et al(است 2005; Vujanovic et al., و ريشـه.)2006 و طـالبي در ايران ايـن گونـه از طوقـه ي خربـزه

به)2010(هاشمي بنيو توسط ميرطالبي و عنوان عامل اصلي پوسيدگي خشـك سـيب زمينـي نيـز در جداسازي گرديده است

,.Sharifi et al(استان اردبيل اهميت دارد 2008.(

F. acuminatum و غـده عنوان عاملبه و پوسيدگي ريشـه، طوقـه، طبـق ي تعـداد زيـادي از گياهـان از جملـه گنـدم، پيـاز

,Sharifi et al(زميني معرفي شده است سيب نيز از بذور خربزه جدا كرده)2008(عباديو اين گونه را قبالً حاجيان).2008

به جد. اند ميري گزارش نموده عنوان عامل بوتهو و بيش ايهدر اين بررسي، تعداد تر از مـزارع هاي اين گونه بسيار محدود بوده

و طالبي اطراف مشهد جداسازي گرديد .خربزه

Page 10: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

و بيماري 44 و خربزه زايي گونه شناسايي، پراكنش هاي قارچ فوزاريوم جدا شده از طالبي

به نتايج اين تحقيق مبني بر وجود گونه به هاي مختلف فوزاريومي با قدرت بيماري با توجه هـاي كارگيري روشزايي متفاوت،

به مي مديريت بيماري ضروري شد نظر و همچنين مشخص و خربزه در تمام فصل رويش در معـرض حملـه رسد يكه طالبي

و اين قارچ F. oxysporumو F. solani بيمارگرهاي ها نقش مهمي در كاهش توليد اين محصوالت در سراسر اسـتان بوده

و متحمل عليه اين عوامل قـارچي امـري ضـروري. داشته است و شناسايي ارقام مقاوم و الزامـي بنابراين بررسي مقاومت ارقام

.است

سپاسگزاري

و مساعدت و منـابع بدين وسيله از همكاري و بخـش گياهپزشـكي مركـز تحقيقـات كشـاورزي هاي جناب آقاي دكتر كريمي

مي و قدرداني .گردد طبيعي خراسان رضوي تشكر

References: 1. Adams GC, Gubler WD and Grogan RG. 1987. Seedling disease of muskmelon and

mixed melons in California caused by Fusarium equiseti. Plant Disease 71: 370–374. 2. Agrios GN. 2005. Plant Pathology 5th ed. New York: Academic Press. 635 p. 3. Aigbe SO and Fawole B. 1999. A cowpea seed rot disease caused by Fusarium

equiseti identified in Nigeria. Plant Disease 83: 964 (Abstract). 4. Alvarado-Casillas S, Ibarra-Sanchez S, Rodriguez-Garcia O, Martinez-Gonzales N and

Castillo A. 2007. Comparison of rinsing and sanitizing procedures for reducing bacterial pathogens on fresh cantaloupes and bell peppers. Journal of Food Protection 70: 655–660.

5. Behroozin M and Assadi P. 1994. Report on three Fusarium species as the causal agents of the basal and root rot of onion and their distribution in East Azarbaijan. Iranian Journal of Plant Pathology 30: 41–49.

6. Booth C. 1971. The Genus Fusarium. Surrey, England: Commonwealth Mycological Institute Publishing. 237 p.

7. Burger Y, Katzir N, Tzuri G, Portnoy V, Saar U, Shriber S, Perl-Treves R and Cohen R. 2003. Variation in the response of melon genotypes to Fusarium oxysporum f.sp. melonis race 1 determined by inoculation tests and molecular markers. Plant Pathology 52: 204–211.

8. Burgess LW, Summerell BA, Bullock S, Gott K and Backhouse D. 1994. Laboratory Manual for Fusarium Research. 3rd ed. Sydney: University of Sydney. 134 p.

9. Chehri K, Abbasi S, Reddy KRN and Salleh B. 2010. Occurrence and pathogenicity of various pathogenic fungi on cucurbits from Kermanshah province, Iran. African Journal of Microbiology Research 4: 1215–1223.

10. Chilosi G, Reda R, Aleandri MP, Camele I, Altieri L, Montuschi C, Languasco L, Rossi V, Agosteo GE, Macri C, Carlucci A, Lops F, Mucci M, Raimondo ML and Frisullo S. 2008. Fungi associated with root rot and collapse of melon in Italy. OEPP/EPPO Bulletin 38: 147–154.

11. Chimbekujwo IB. 2000. Frequency and pathogenicity of Fusarium wilts (Fusarium solani and Fusarium equiseti) of cotton (Gossypium hirsutum) in Adamawa in Nigeria. Revista de Biologia Tropical 48:1–5.

12. Eyal H and Cohen Y. 1986. Sudden wilt in muskmelon. A continuing challenge. Phytoparasitica 14: 251 (Abstract).

Page 11: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

45 1392 زمستان/ شماره چهارم/ سال اول/ هاي گياهي تحقيقات بيماري

13. Gerlach W and Nirenberg H. 1982. The Genus Fusarium, A Pictorial Atlas. Mitteilungen aus der Biologischen Bundesanstalt für Land- und Forstwirtschaft, Berlin- Dahlem 209: 1–406.

14. Hajiyan Shahri M and Ebadi A. 2008. Seedborne pathogenic Fusarium species on melon. Paper presented at: 18th Iranian plant protection congress; 23–27 August; Hamedan, Iran.

15. Hansen HN and Smith RE. 1932. The mechanisms of variation in imperfect fungi: Botrytis cinerea. Phytopathology 37: 369–371.

16. Hanson LE, Schwager SJ and Loria R. 1995. Sensitivity to Thiabendazole in Fusarium species associated with dry rot of potato. Phytopathology 86: 378–384.

17. Herfehdoust F, Rostami Shahraji T, Qhodskhah M and Khodaparast A. 2009. Investigation on the agent of conifer damping off in the forest nursery of Laka. Iranian Journal of Forest and Polar Research 17: 263–271.

18. Ismail HI, Chan KW, Mariod AA and Ismail M. 2010. Phenolic content and antioxidant activity of cantaloupe (cucumis melo) methanolic extracts. Food Chemistry 119: 643–647.

19. Jacobson DJ and Gordon TR. 1988. Vegetative compatibility and self-incompatibility within Fusarium oxysporum f.sp. melonis. Phytopathology 78: 688–672.

20. Jahanbakhsh V. 1998. Investigation on foot and root rot of honeydew melon in Khorasan provinces [MSc]. [Mashhad, Iran]: University of Ferdowsi Mashhad.

21. Karampour F and Hejaroud GA. 1993. Fusarium solani as the chickpea black root rot agent in Iran. Iranian Journal of Plant Pathology 29: 147–148.

22. Lesli JF and Summerell BA. 2006. The Fusarium Laboratory Manual. Ames, USA: Blackwell Publishing. 388 p.

23. Mirtalebi M and Banihashemi Z. 2010. Isolation and pathogenicity of some Fusarium species isolated from crown and root of melon. Paper presented at: 19th Iranian plant protection congress; 31 July–3 August; Tehran, Iran.

24. Namiki F, Shimizu K, Satoh K, Hirabayashi T, Nishi K, Kayamura T and Tsuge T. 2000. Occurrence of the Fusarium oxysporum f.sp melonis race 1 in Japan. Journal of General Plant Pathology 66: 12–17.

25. Nelson PE, Toussoun TA and Marasas WFO. 1983. Fusarium Species: An Illastrated Manual for Identification. Pennsylvania, USA: Pennsylvania State University Press. 193 p.

26. Palti J and Joffe A Z. 1971. Causes of the Fusarium wilts of cucurbits in Israel and conditions favoring their development. Phytopathology 70: 31–42.

27. Perchepied L and Pitrat M. 2004. Polygenic inheritance of partial resistance to Fusarium oxysporum f.sp. melonis race 1,2 in melon. Phytopathology 94: 1331–1336.

28. Punja Z K, Parker M and Elmhirst JF. 2001. Fusarium wilt of field-grown muskmelon in British Columbia. Canadian Journal of Plant Pathology 23: 403–410.

29. Rai R P. 1979. Fusarium equiseti (Corda) Sacc. Causing dry rot of potato tubers – New report. Current Science 4823: 1043–1045.

30. Reuveni R. 1982. Fusarium equiseti – A new cause of cumin spice plant wilt in Israel. Plant Disease 66: 498–499.

31. Risser G, Banihashemi Z and Davis D W. 1976. A proposed nomenclature of Fusarium oxysporum f.sp. melonis races and resistance genes in Cucumis melo.Phytopathology 66: 1105–1106.

Page 12: 435 ˆ 7 ˆ78 3? ˜˙ˆ/; ˜ ˙ˆ > - Miau.ac.irrpp.miau.ac.ir/article_170_e06898e17e4ecf5c3d1c52f62e985952.pdf · 1392 ˜ ! " ˚ ˝˛ ˘ˇˆ ˘˙ 35-46 ’( : /; ˇ

و بيماري 46 و خربزه زايي گونه شناسايي، پراكنش هاي قارچ فوزاريوم جدا شده از طالبي

32. Ritschel P S, Lins T C, Rodrigo Lourenço Tristan R L, Buso G S, Buso J A and Ferreira M E. 2004. Development of microsatellite markers from an enriched genomic library for genetic analysis of melon (Cucumis melo L.). BMC Plant Biology 4: 9.

33. Roy K W. 1997. Fusarium solani on soybean roots: Nomenclature of the causal agent of sudden death syndrome and identity and relevance of F. solani form B. Plant Disease 81: 259–266.

34. Safarnezhad M R. 2004. Investigation root rot of cucurbits in Sistan region. Paper presented at: 16th Iranian Plant Protection Congress; August 28–September 1; Tabriz, Iran.

35. Sharifi K, Zare R, Zamanizadeh H R and Arjmandiyan A. 2008. Fusarium species causing dry rot of potatoes in Ardabil, Tehran and Hamedan Provinces. Plant Pests and Diseases 762: 93–113.

36. Strausbaugh C A, Overturf K and Koehn, A C. 2005. Pathogenicity and real-time PCR detection of Fusarium spp. in wheat and barley roots. Canadian Journal of Plant Pathology 27: 430–438.

37. Vujanovic V, Hamel C, Yergeau E and St-Arnaud M. 2006. Biodiversity and biogeography of Fusarium species from northeastern North American asparagus fields based on microbiological and molecular approaches. Microbial Ecology 512: 242–255.

38. Zare R and Ershad D. 1997. Fusarium species isolated from cereals in Gorgan area. Iranian Journal of Plant Pathology 33: 1–14.

39. Zitter T A, Hopkins D L and Claude E T. 1998. Compendium of Cucurbit Diseases. St. Paul Minesota, USA: The American Phytopathological Society. 284 p.