4 ÄÝÕ ÆÈËÄÝÝ ¹ 15. 2013....

4 ÄÝÕ ÆÈËÄÝÝ ¹ 15. 2013. (03)

ÄîòîîÄûí öýðýã ñýòã¯¯Ë ¹15 2013 (3) I 3

ÒÓØÀÀË, ØÈÉÄÂÝÐ

2013 08 20 516 îíû ñàðûí ºäºð Äóãààð Óëààíáààòàð õîò

ÖÀÃÄÀÀÃÈÉÍ ÅÐªÍÕÈÉ ÃÀÇÐÛÍ ÄÀÐÃÛÍ ÒÓØÀÀË

Цалингийн зэрэглэл, шатлалын хугацаагтогтоох тухай

Монгол Улсын Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.3 дахь хэсгийн 8.4, Төрийн албаны тухай хуулийн 28 дугаар зүйлийн 28.4 дэх хэсгийн 28.4.1, 28.4.3, Төсвийн тухай хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.5 дахь хэсгийн 16.5.3, 16.5.5-д заасныг тус тус үндэслэн ТУШААХ нь:

1. Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын ахлагч бүрэлдэхүүний албан тушаалын цалингийн ТТ-7 дугаар зэрэглэлийн шатлал хоорондын хугацааг, 1 дүгээр шатлалыг ажлын 1 дэх өдрөөс 24 сар, 2 дугаар шатлалыг 25-72 сар, 3 дугаар шатлалыг 73-96 сар, 4 дүгээр шатлалыг 97-120 сараар, 5 дугаар шатлалыг 121 дэх сараас тус тус тооцож олгосугай.

2. Цагдаа албан тушаалд туршилтын хугацаагаар ажиллаж байгаа алба хаагчийн цалинг ТТ-3 дугаар зэрэглэлээр, Офицер албан тушаалд туршилтын хугацаагаар ажиллаж байгаа алба хаагчийн цалинг ТТ-7 дугаар зэрэглэлээр тогтоож, цалингийн шатлал хоорондын хугацааг, 1 дүгээр шатлалыг ажлын 1 дэх өдрөөс 24 сар, 2 дугаар шатлалыг 25-72 сар, 3 дугаар шатлалыг 73-96 сар, 4 дүгээр шатлалыг 97-120 сараар, 5 дугаар шатлалыг 121 дэх сараас тус тус тооцож олгосугай.

3. Ахлагч бүрэлдэхүүний цалингийн зэрэглэл, шатлалыг энэ тушаалын 1, 2 дахь хэсэгт заасны дагуу энэ оны 08 дугаар сарын 01-ний өдрөөс тооцож олгохыг цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын дарга, ахлах нягтлан бодогч нарт үүрэг болгосугай.

4. Энэ тушаал гарсантай холбогдуулан Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2010 оны 217 дугаар тушаалын 1, 2, 3, 5, 6, 7 дугаар хавсралтуудын цалингийн ангилал, зэрэглэлийн ТТ-7-той хэсгийг хүчингүй болсонд тооцсугай.

5. Тушаалын хэрэгжилтэд хяналт тавьж байхыг Захиргааны удирдлагын газрын дарга /цагдаагийн хурандаа Д.Адъяабазар/, Санхүү ар талын газрын дарга /цагдаагийн хурандаа Л.Сүхээ/ нарт тус тус даалгасугай.

ДАРГА, ДОТООДЫН ЦЭРГИЙН КОМАНДЛАГЧ, БРИГАДЫН ГЕНЕРАЛ Б.БИЛЭГТ

Ямар ч хүн цусаар бус харин зүрх сэтгэлээрээ өөрт дотно хүмүүсийг сонгодог. Франсуа Марик

4 I ÄîòîîÄûí öýðýã ñýòã¯¯Ë ¹15 2013 (3)

ÀËÁÀÍÛ ÌÝÄÝÝËÝË

Анги, байгууллагын 2013 оны эхний хагас жилийн үйл

ажиллагаанд хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийж, дүнг Штабын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэж, цаашид хэрэгжүүлэх ажлын чиглэлийг анги, тусгай салбар, салаанд хүргүүлэв.

Ховд аймаг дахь 812 дугаар тусгай салбарын ажиллах журмыг боловсруулан батлуулж, мөрдүүлж байна.

Тулгар төрийн 2222 жил, Их Монгол Улс байгуулагдсаны 807 жил, Ардын хувьсгалын 92 жилийн ой, Үндэсний их баяр наадмыг тохиолдуулан 30 алба хаагчид цэргийн цол олголоо.

“Цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагчдын өдөр”-ийг тэмдэглэх арга хэмжээг тусгай хөтөлбөрөөр зохион байгуулав.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тангараг өргөх ёслол, “Төрийн далбааны өдөр”-т зориулсан Улаанбаатар цэргийн

хүрээний ангиудын ёслолын жагсаалд нэг батальоныг бэлтгэж, оролцуулав.

809 дүгээр тусгай салбарын бүрэлдэхүүнийг цэргийн байр зүйн чиглэлээр мэргэшүүлэх зорилгоор Батлан хамгаалахын их сургуультай хамтран хээрийн дадлага, сургалтыг зохион байгуулав.

Улаанбаатар хотын ус хангамжийн эх үүсвэрийн Хар-Усан тохойн бүсийн хамгаалалтад ашиглагдаж байгаа телехяналтын хэрэгслийн техникийн ашиглалтын байдалд үзлэг хийж, холбогдох дүгнэлтийг гарган, 40 камерыг хэвийн ажиллагаанд оруулав.

Улсын онц чухал объектуудын хамгаалалтад ашиглаж байгаа радио станцуудын долгионы торны ашиглалтын байдалд үзлэг хийж, нэмэлт зохицуулалт хийх талаар Цагдаагийн ерөнхий газрын Мэдээлэл холбоо, технологийн төвтэй хамтран судалгаа явуулж, Радио холбооны зохицуулах хорооноос радио долгион эзэмших зөвшөөрөл авч, 05, 805 дугаар ангиудад богино долгионы радио зурвас нэмж, ашиглалтад оруулав.

Алба хаагчдын нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх, дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор ахлагч бүрэлдэхүүний албан тушаалын ангилал, цалингийн зэрэглэлийг ТТ-7 болгон нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авч, төсөв, цалингийн сандаа багтаан зохицуулалт хийв.

Орон нутаг дахь үндэсний аюулгүй байдлыг хангах тусгайлсан чиг үүрэг

бүхий байгууллагуудтай хамтран ажиллах төлөвлөгөөний төслийг бэлтгэж, Терроризмтой тэмцэх ажиллагааг зохицуулах зөвлөлд хүргүүлэв.

“Улаанбаатар хотын ус хангамжийн эх үүсвэрийн усан сан, өргөх станцыг телехяналтын хэрэгслээр төхөөрөмжилж, аюулгүй байдлыг нь хангах төсөл”-ийг боловсруулж, зардлыг шийдвэрлүүлэхээр Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, Ус сувгийн удирдах газарт хүргүүлэв.

Нийслэлийн Засаг Даргын Тамгын газар, Энэтхэг Улсын “AXX-ON” компанитай хамтран зохион байгуулсан “Гудамж, олон нийтийн газар, онцгой байгууламжийн гадна талбайд ил ашиглах телехяналтын хэрэгслийн программ хангамж” сэдэвт сургалт, Цөмийн энергийн газраас Олон улсын Атомын энергийн агентлагтай хамтран зохион байгуулсан “Цөмийн хамгаалалтын нэгдсэн хөтөлбөрийн төсөл боловсруулах” сургалтад алба хаагчдыг томилон оролцуулав.

“Бүгд Найрамдах Турк Улсын Жандармерийн ерөнхий командлал, Монгол Улсын Дотоодын цэрэг хоорондын сургалт, бэлтгэлийн хамтын ажиллагааны протокол”-ын хүрээнд Бүгд Найрамдах Турк Улсын Жандармерийн ерөнхий командлалын газраас буцалтгүй тусламжаар олгосон 100 иж бүрдэл тусгай хэрэгслийг хүлээн авч, анги, байгууллагад хуваарилав.

Объектын хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагчдын албан хэрэгцээнд зориулж “Объектын шалган нэвтрүүлэх ажиллагааны арга зүйн зөвлөмж” гарын авлагыг бэлтгэж гаргалаа.

Бусдыг дийлдэг хүнийг хүчтэй Өөрийгөө дийлдэг хүнийг ухаантай гэдэг Күнз



Дотоодын цэргийн алба хаагчдын албан тушаалын ангилал, цолны зэрэглэлийг шинэчлэн батлуулахаар төслийг хийж хүргүүлэв.

Ардын хувьсгалын 92 жилийн ойн баяр наадмын хурдан морины, “Монголын морин спорт, уяачдын холбоо”-ноос Монгол улсад “Адууны яам” үүсэн байгуулагдсаны 750 жилийн ойн хүрээнд Гиннесийн дээд амжилтыг тогтоох зорилгоор зохион байгуулсан “3000 морь”-ны уралдааны үеийн, Бүгд Найрамдах Беларус Улсын Ерөнхий сайдын манай улсад хийсэн төрийн айлчлалын үеийн хэв журмын хамгаалалтад анги, салбарыг томилон оролцуулав.

Дотоодын цэргийн штабын шуурхай удирдлагын жижүүрийн албаны автомашиныг ашиглах, хяналт тавих журмыг батлуулан мөрдөж байна.

Анги, тусгай салбарын сул орон тоог нөхөн хангах төрийн албаны сонгон шалгаруулалтад орохоор бүртгүүлсэн иргэдээс Төрийн албаны зөвлөлийн 2011 оны 20 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Цагдаа, дотоодын цэргийн төрийн тусгай албан тушаалд анх орох иргэнээс мэргэшлийн шалгалт авах журам”-ын дагуу шалгалт авч, тэнцсэн иргэдийн нэрсийн жагсаалтыг Төрийн албаны зөвлөлд хүргүүлж, ахлагч бэлтгэх дамжаанд суралцуулан төгсгөж, албанд томилов.

Ховд аймгийн Дөргөний усан цахилгаан станцыг телехяналтын хэрэгслээр төхөөрөмжлөх 36.5 сая төгрөгийн өртөг бүхий ажлыг “Глобал телеком” ХХК-иар гүйцэтгүүлж байна.

Зэвсэгт хүчний Жанжин штабтай хамтран 809 дүгээр тусгай салбарын алба хаагчдыг тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийг аюулгүй болгох, цацраг идэвхит, хими, биологи,

бактерлогийн болон хүчтэй үйлчилгээтэй хорт бодистой ажиллах, буудлагын зэвсгийг эзэмшүүлэх чиглэлээр Зэвсэгт хүчний ангиудад сургалт, дадлагыг явуулж байна.

Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Дотоодын цэргийн командлагчийн 2013 оны 1/170 тоот албан даалгаврыг хэрэгжүүлэх зорилгоор “Харилцааны соёл-ёс зүйг сайжруулах” аяныг зохион байгуулж, дүнг гаргав.

Нийслэлийн Онцгой байдлын газартай хамтран Улаанбаатар хүрээний дотоодын цэргийн анги, байгууллагуудад галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх хамтарсан үзлэг шалгалтыг хийхээр бэлтгэж байна.

Зэвсэгт хүчний Жанжин штаб, Америкийн Нэгдсэн Улсын Номхон далай дахь цэргийн командлалтай хамтран “Таван толгой” дахь Зэвсэгт хүчний нэгдсэн сургалтын төвд зохион байгуулсан “Аминд үл хүрэх зэвсэг-2013” сургалтад 1 салаа, Олон улсын сургалт, семинарт 5 алба хаагчийг тус тус оролцуулав.

Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар барьж байгаа Улаанбаатар хотын ус

хангамжийн эх үүсвэрийг хамгаалах салбар, цэргийн гал зуухны байр, 809 дүгээр тусгай салбарын барилгын ажлын гүйцэтгэлд хяналт тавин ажиллаж байна.

Дотоод хэргийн Их сургуулийн “Дотоодын цэргийн ажил-эрх зүй” мэргэжлийн хоёрдугаар дамжааны сонсогчдыг анги, салбарт хуваарилан, үйлдвэрлэлийн дадлага хийлгэв.

Уулын баяжуулах Эрдэнэт үйлдвэрийн 35 жилийн ойг тохиолдуулан 816 дугаар тусгай салбарын алба хаагчдад 89.0 сая төгрөгийн урамшуулал олгуулав.

Улаанбаатар хотын автозамын байнгын хяналтын цэгүүдэд нэмэгдлээр алба хаагчдыг томилон, замын цагдаагийн алба хаагчидтай хамтран үүрэг гүйцэтгүүлж байна.

Улсын онц чухал объектуудын захиргаатай 2013 онд байгуулсан “Хамгаалалтын гэрээ”-ний эхний хагас жилийн хэрэгжилтийн байдлыг дүгнэв.

Цагдаагийн албаны тухай хуулийг алба хаагчдад хүргэн, судлуулах ажлыг зохион байгуулж байна.

2013 оны хоёрдугаар ээлжээр хугацаат цэргийн албанд татан авах иргэдийн хяналтын тоо, захиалгыг Зэвсэгт хүчний Жанжин штабт хүргүүлэв.

Хууль зүйн сайдын 2006 оны 41 дүгээр тушаалаар батлагдсан “Дотоодын цэргийн офицер, ахлагч нарт мэргэжлийн зэрэг олгох журам”-ын дагуу мэргэжлийн зэргийн шалгалт явуулж, 46 алба хаагчид цэргийн мэргэжлийн зэрэг олгов.

05 дугаар ангийн уурын зуухыг шинэчлэн засварлахад зориулж 16.2 сая төгрөгийн зардлын асуудлыг шийдвэрлүүлэв.

Улсын онц чухал объектын хамгаалалт, гэмт хэргийг таслан зогсоох, нийгмийн хэв журам сахиулах ажиллагаанд оролцох алба хаагчдын мэргэжлийн ур чадвар, бие бялдрын болон сэтгэл зүйн бэлтгэлжилтийн түвшинг дээшлүүлэх зорилгоор “Жижиг бүлгийн тактик-2013” тэмцээнийг Цагдаа, дотоодын цэргийн нэгдсэн сургалтын төвд явуулав.

Өглөө босоод хийх юмаа бод Орой унтахдаа хийсэн юмаа бод. Пифагор



Хээрийн дадлага сургалтыг Улаанбаатар хүрээний анги, байгууллагын харуулын дарга, салааны захирагч, харуулчдын дунд 6 ээлжээр, нэг ээлжиндээ 100-120 алба хаагчийг хамруулж, тус бүр 3 хоногийн хугацаатайгаар “Нарстайн ам” дахь Цагдаа, дотоодын цэргийн сургалтын төвд, орон нутаг дахь тусгай салбар, салааны бүрэлдэхүүнийг Зэвсэгт хүчний 123, 167, 186, 327 дугаар ангиудын сургалтын төвд зохион байгуулан явууллаа.

Өмнөд Судан улсад явагдаж буй олон улсын энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцох Зэвсэгт хүчний цэргийн багийн бүрэлдэхүүнд үүрэг гүйцэтгэх алба хаагчдыг анги, салбаруудаас сонгон шалгаруулж, ажиллагааны өмнөх бэлтгэлд гаргав.

“Шинэчлэлийн бодлого, зорилтыг хэрэгжүүлэхэд ахлагч бүрэлдэхүүний үүрэг” сэдэвт зөвлөгөөнөөс гарсан шийдвэрийн дагуу авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ, ажлын дүнгийн талаар бие бүрэлдэхүүнд мэдээлэл хийж, Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Дотоодын цэргийн командлагчийн 2013 оны 09 тоот албан даалгаврыг хүргэв.

ДОТООДЫН ЦЭРГИЙН ШТАБЫН ДАРГА, БРИГАДЫН ГЕНЕРАЛ Т.ХҮРЭЛБААТАР, БИЕ БҮРЭЛДЭХҮҮНД

БНӨСУ-д явагдаж буй НҮБ-ын мандаттай энхийг сахиулах ажиллагаанд II Мотобуудлагын батальоны бие бүрэлдэхүүн үүргээ амжилттай гүйцэтгэж буйг дуулгахад таатай байна.

Бид Эх орон, төр засаг, цэргийн дээд командлалын өмнө хүлээсэн үүргээ хариуцлагатайгаар ухамсарлан НҮБ-ын мандатын дагуу бүс нутгийн хэмжээнд аюулгүй байдлыг сахиулах, орон нутгийн ард иргэд НҮБ-ын ажилчин, алба хаагчдын аюулгүй байдлыг хангах үүргийг нэр төртэй биелүүлж бусад орны мөрдөс нэгт ЦАХ-дыг ямагт манлайлж НҮБ-ын нийт ажилчид болон орон нутгийн засаг захиргаа, энгийн ард иргэдийн талархлыг хүлээсээр байна.

Бид бүхэнтэй мөр зэрэгцэн алба хааж байгаа танай ангийн ахлагч Д.Батмарт, Ж.Баттулга, Б.Мөнхнасан, С.Сайнзаяа, Э.Балжинням, дэд ахлагч Г.Пүрэвсүрэн, Д.Баатархүү, М.Даваажав, П.Батсайхан, Д.Жалсрай, Б.Батбаяр, Д.Ганбаатар, Д.Хүрэлбаатар нарын үүрэг гүйцэтгэж байгаа “Хуягт тээвэрлэгчийн рот” нь батальоны 08 дугаар сарын “ТЭРГҮҮНИЙ САЛБАР”, дэд ахлагч М.Гаадан, Н.Эрдэнэ-Ундрах, Б.Батбаяр нарын үүрэг гүйцэтгэж байгаа “3 МБР-ын 2 МБ салаа” нь “ТЭРГҮҮНИЙ САЛАА”-гаар шалгарч танай хамт олны төлөөлөл олон арван ЦАХ-чид үүргээ амжилттай гүйцэтгэж байгааг энэхүү захидлаар дамжуулан уламжилахад сэтгэл өндөр байна.

Ийнхүү та бүхний төлөөл болсон дээрх ЦАХ-чид “Энхийг сахиулагч” нэр төрөө ухамсарлан үүрэгт ажилдаа хариуцлагатай хандаж, Эх орон, эцэг эх, ахан дүүс, анги хамт олныхоо нэр хүнд, итгэл найдварыг өндөрт өргөж, ажиллагааны газар оронд батальоны бусад цэргийн алба хаагчдад үлгэр дууриал үзүүлж явааг бахархан тэмдэглэж, танай хамт олны цаашдын ажил хөдөлмөрт өндөр амжилт хүсье !

II МОТОБУУДЛАГЫН БАТАЛЬОНЫ ЗАХИРАГЧ,

ХУРАНДАА Ч.ТҮМЭНДЭМБЭРЭЛ

Бусдын зовлонд баярлана гэдэг Чөтгөр болж буйн шинж. Августин


¯ÉË ßÂÄËÛÍ ÒÎÂ×ÎÎÍ

ДОТООДЫН ЦЭРГИЙН 91 ЖИЛИЙН ОЙ

Дотоодын цэрэг үүсэн байгуулагдсаны түүхт 91 жилийн ойг төв, орон нутгийн анги, байгууллагуудад тэмдэглэн өнгөрүүллээ.

Баярын үеэр албандаа идэвхи зүтгэл, үр бүтээл гарган ажиллаж байгаа алба хаагчдыг цагдаа, дотоодын цэргийн болон бусад байгууллагын шагналаар шагнаж урамшуулав.

Энэ үеэр анги, тусгай салбар, салаадуудад урлагийн наадам зохион байгуулах, ар гэрийнхэнтэй íü уулзалт хийх, спортын уралдаан тэмцээн явуулах, байгалийн үзэсгэлэнт газраар тойрон аялал хийх зэрэг арга хэмжээг авч хэрэгжүүллээ.

“ХААНЫ ЭРЭЛД” ОЛОН УЛСЫН ХЭЭРИЙН СУРГУУЛЬ

Энэ жил Таван толгой дахь Зэвсэгт хүчний сургалтын нэгдсэн төвд 9 дэх удаагаа зохион байгуулагдсан “Khaan Quest-2013” олон улсын хээрийн сургуульд дотоодын цэргийн алба хаагчид оролцов.

Тус хээрийн сургуульд Монгол, АНУ, Их Британи, Франц, Япон, БНСУ, Ветьнам, Бирм, ХБНГУ, Энэтхэг, Тажикстан, Индонез, Канад зэрэг 14 орны 1200 гаруй цэргийн алба хаагчид оролцлоо.

ЁСЛОЛЫН ЖАГСААЛ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тангараг өргөх ёслол, “Төрийн далбааны өдөр”-т зориулсан Улаанбаатар цэргийн хүрээний анги, байгууллагуудын цэргийн хүндэтгэлийн ёслолын жагсаал Жанжин Д.Сүхбаатарын талбайд болов.

Жагсаалд Ерөнхий зориулалтын цэрэг, Хилийн цэрэг, Дотоодын цэрэг, Онцгой байдлын ерөнхий газрын бие бүрэлдэхүүн, Батлан хамгаалахын Их сургууль, Хууль Сахиулахын Их сургуулийн төлөөлөл 2500 гаруй алба хаагчид оролцов.

Уг жагсаалд дотоодын цэргээс офицер, ахлагчийн 1 рот, хугацаат албаны байлдагч, түрүүчийн 1 рот оролцлоо.

ХУРАНДАА ЦОЛ ХҮРТЭВ

Зэвсэгт хүчний Жанжин штабын даргын тушаалаар Дотоодын цэргийн штабын сургалт, албаны зохион байгуулалт хариуцсан чиглэлийн ахлах офицер Х.Түвшинжаргал “Хурандаа” цол хүртлээ.

Түүний хамт Ерөнхий зориулалтын цэргээс 4, Агаарын довтолгооноос хамгаалах цэргээс 1, Хил хамгаалах байгууллагаас 3 хурандаа цолтон шинээр төрлөө.

Цол хүртсэн алба хаагчдад Зэвсэгт хүчний Жанжин штабын дарга, дэслэгч генерал Ц.Бямбажав баяр хүргэж, ажлын амжилт хүслээ.

Эрсдэлээс айх нь амжилтаас татгалзана гэсэн vг. А.С.Макаренко



ОЛОН УЛСЫН ТЭМЦЭЭН

805 дугаар ангийн Бэлтгэл хүчний салбарын эргүүлчин, дэд ахлагч Б.Батгал “Жицу” /JITSU/ бөхийн 3 удаагийн тэмцээнд амжилттай оролцож, эх орондоо ирэв.

Тэрээр АНУ-ын Лос Анжелес хотод зохион байгуулагдсан дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд шагналт 5 дугаар байр, Сан Франциско хотод явагдсан олон улсын тэмцээнээс хүрэл медаль, Санта Круз хотод зохион байгуулагдсан олон улсын нээлттэй тэмцээнээс алтан медаль тус тус хүртлээ.

ТОЙРОН АЯЛАЛ

Анги, байгууллагууд зуны дэлгэр цагаар алба хаагчдынхаа амралтыг зөв зохистой өнгөрүүлэх талаар òîäîðõîé àæëûã õèéâ.

Тухайлбал 05 дугаар анги Булган, Хөвсгөл, Архангай, 805 дугаар анги Архангай, Өвөрхангай, Хэнтий аймгийн чиглэлд тойрон аялал зохион байгууллаа.

Àялалаар явсан алба хаагчид Хөвсгөл нуур, Тайхар чулуу, Тэрхийн цагаан нуур, Хорго уул, Улаан цутгалан, Эрдэнэзуу, Амарбаясгалант хийд зэрэг түүхийн дурсгалт газартай танилцаж, Хэнтий аймгийн “Аварга тосон” рашаан, сувилалд амрав.

ЗЭЭЛИЙН НӨХЦЛИЙГ САЙЖРУУЛАВ

Цагдаагийн ерөнхий газар, “ХААН” банкны хооронд “Хамтран ажиллах гэрээ”-г байгуулав.

Гэрээнд Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Дотоодын цэргийн командлагч, бригадын генерал Б.Билэгт, “Хаан банк”-ны Бизнес харилцаа хариуцсан гүйцэтгэх захирал Ү.Наранцэцэг нар гарын үсэг зурав.

Ингэснээр алба хаагчид орон сууцны болон цалингийн зээлийг хамгийн таатай нөхцөлөөр буюу сарын 1.2-1.4 хувийн хүүтэй, 12-36 хүртэл сарын хугацаатай авах боломжтой боллоо.

816 ДУГААР ТУСГАЙ САЛБАР 35 НАС ХҮРЭВ

Тус тусгай салбар нь 1978 онд Уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэрийн объектуудыг хамгаалах үүрэгтэй “Харуулын батальон” нэртэйгээр байгуулагдсан.

Энэ жил “Эрдэнэт” үйлдвэр болон тус салбарын түүхт 35 жилийн ой тохиож байна.

Баярын үеэр цэргийн ёслолын жагсаал, улс, аймаг, цэргийн цолтой хүчит 128 бөхийн барилдаан зохион байгуулах, зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, цэргийн дүрэмт хувцасны үзэсгэлэн гаргах, салбарын үйл ажиллагааг иргэд олон нийтэд сурталчилах зэрэг арга хэмжээ явагдав.

Мөн “Эрдэнэт” үйлдвэрийн захиргаанаас тус салбарын нийт алба хаагчдад мөнгөн урамшуулал олгов

Сэдсэн ажлаа бусдад бүү ярь Биелэхгүй бол бусдын доог тохуу болно. Питтак


АХЛАГЧ БҮРЭЛДЭХҮҮНИЙ ЦАЛИН НЭМЭГДЛЭЭ

Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Дотоодын цэргийн командлагчийн 2013 оны 467 дугаар тушаалаар ахлагч бүрэлдэхүүний цалингийн зэрэглэлийг ТТ-7 болгон нэмэгдүүлж, 08 дугаар сарын 01-ны өдрөөс эхлэн мөрдүүлж байна.

Цалингийн зэрэглэлийг нэмэгдүүлснээр алба хаагчдыг орон сууцны зээлд хамруулах болон нийгмийн асуудлаа шийдвэрлэх өргөн боломжийг нээж өгч байна.

Өмнө нь ахлагч нарын цалин ТТ-3-аас ТТ-5 зэрэглэлд байсан юм.

ААВ НАРЫН ӨДӨР

Монголын эрэгтэйчүүдийн холбооноос жил бүрийн наймдугаар сарын 8-ны өдрийг “Аав нарын өдөр” болгон тэмдэглэдэг болсноос хойш 9 дэх жилтэйгээ золгож байна.

Энэхүү өдрийг тохиолдуулан 05 дугаар анги, Монголын эрэгтэйчүүдийн холбоотой хамтран өрх гэрийн тэргүүн, аав хүний үнэлэмж, үүрэг хариуцлага, гэр бүл, үр хүүхэддээ тавих анхаарал халамж, оролцоог нэмэгдүүлэх, аав, хүүхдийн нандин холбоог бэхжүүлэх, ааваараа бахархах, аавыгаа хайрлан хүндэтгэх үзлийг төлөвшүүлэх зорилгоор “Миний хайртай аав ба би” сэдэвт өдөрлөгийг зохион байгуулав.

Энэ үеэр зарим аавуудад Монголын эрэгтэйчүүдийн холбооны “Дурсгалын тэмдэг”-ийг гардууллаа.

АЛБАНД ТОМИЛОГДОВ

Анги, байгууллагын орон тоог нөхөн хангах, нөөц бүрдүүлэх зорилгоор дотоодын цэрэгт ажиллахыг хүссэн иргэдийн дунд сонгон шалгаруулалт явуулав.

Шалгалтад тэнцсэн иргэдийг ахлагч бэлтгэх анхан шатны сургалтад хамруулж, дотоодын цэргийн алба ажиллагааны онцлогийг судлуулан, улсын онц чухал объектуудад дадлага хийлгэв.

Дамжаа төгсөгчдийг ахлагчийн бүрэлдэхүүнд оруулан, цэргийн цол олгож, албанд томиллоо.

ХАМГААЛАХ ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ

“Бүгд Найрамдах Турк Улсын Жандармерийн ерөнхий командлал, Монгол улсын Дотоодын цэрэг хоорондын сургалт бэлтгэлийн хамтын ажиллагааны протокол”-ын хүрээнд БНТУ-ын Жандармерийн ерөнхий командлалын газраас тусламжаар ирүүлсэн иж бүрдэл хамгаалах хэрэгслийг хүлээн авлаа.

Хамгаалах хэрэгслийг хүлээлгэн өгөх ажиллагаанд БНТУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Мустафа Сарныч, Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Дотоодын цэргийн командлагч, бригадын генерал Б.Билэгт болон албаны бусад хүмүүс оролцов.

Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийгмийн хэв журам сахиулах, ажиллагаанд оролцох үед хэрэглэх энэхүү хэрэгсэл нь цохилт, доргилтоос хамгаалах дуулга, бамбай, бороохой, хантааз, өвдөг, тохойны хамгаалалт зэргээс бүрдэж байгаа юм.

Бидэнд байдаг хамгийн нийтлэг зүйл юу вэ ? -Найдвар. Юу ч байхгүй хүнд ч гэсэн найдвар байдаг. Фалес



АХЛАГЧ БҮРЭЛДЭХҮҮНИЙ УУЛЗАЛТ

Улаанбаатар хүрээний анги, байгууллагын офицер, ахлагч нар, орон нутаг дахь тусгай салбар, салааны ахлагч бүрэлдэхүүний төлөөллийг оролцуулан уулзалт зохион байгуулав.

Энэ үеэр “Шинэчлэлийн бодлого, зорилтыг хэрэгжүүлэхэд ахлагч бүрэлдэхүүний үүрэг” сэдэвт зөвлөгөөнөөс гарсан шийдвэрийн дагуу авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ, ажлын дүнгийн талаар бүрэлдэхүүнд мэдээлэл хийж, Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Дотоодын цэргийн командлагчийн 2013 оны 09 тоот албан даалгаврыг хүргэв.

Уулзалтын үеэр эрхэлсэн ажилдаа амжилт гаргасан зарим ахлагч нарыг цагдаа, дотоодын цэргийн шагналаар шагнасныг гардуулав.

МЭРГЭЖЛИЙН ЗЭРГИЙН ШАЛГАЛТ

Анги, байгууллагын офицер, ахлагч нарын дунд цэргийн мэргэжлийн зэргийн шалгалт явуулав.

Шалгалтад анги, байгууллагын 91 алба хаагч хамрагдсанаас 24 алба хаагч шинээр мэргэжлийн зэрэгтэн болж, 10 алба хаагч зэргээ хамгаалж, 6 алба хаагч зэргээ ахиуллаа.

Цэргийн мэргэжлийн зэрэгтэнд тавигдах шаардлагыг биелүүлээгүй 38 алба хаагчийн мэргэжлийн зэргийг хүчингүйд тооцсон байна.

ХАМТРАН АЖИЛЛАХ САНАЛ СОЛИЛЦЛОО

Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Дотоодын цэргийн командлагч, бригадын генерал Б.Билэгт Бүгд Найрамдах Ардчилсан Солонгос Ард Улсын Батлан хамгаалах хорооны Ард түмнийг аюулаас хамгаалах яамны сайд Чой Бу Ил тэргүүтэй төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзав.

Уулзалтаар БНАСАУ-ын Ард түмнийг аюулаас хамгаалах яам, Монгол Улсын Цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын хамтын ажиллагаа, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар санал солилцов.

Зочид, төлөөлөгчид цагдаагийн байгууллагын зарим албад, газрын үйл ажиллагаатай танилцлаа.

ТУСГАЙ МЭРГЭЖЛИЙН СУРГАЛТ

Зэвсэгт хүчний Жанжин штабтай хамтран 809 дүгээр тусгай салбарын алба хаагчдыг тэсэрч дэлбэрэх, цацраг идэвхит, хими, биологи /бактерлоги/-ийн болон хүчтэй үйлчлэх хорт бодистой ажиллах, аюулгүй болгох, галт зэвсэг эзэмших чадвар олгох сургалтыг Зэвсэгт хүчний ангиудын байрлалд зохион байгуулав.

Түүнчлэн террорист үйлдлийн сөрөг тусгай ажиллагаанд оролцох үүрэг бүхий тус салбарын бүрэлдэхүүн Нийслэлийн Онцгой байдлын газрын сургалтын төвийг ашиглан өндөрт авирах, өндрөөс буух бэлтгэлийг хийлээ.

ЯВГАН АЯЛАЛ

Цэргийн алба хаагчдын чөлөөт цагийг зөв боловсон өнгөрүүлэх, тэдний бие бялдрыг хөгжүүлэх зорилгоор 05-р ангийн хугацаат албаны байлдагч, түрүүчийн дунд 15 км-ийн явган аялал зохион байгууллаа.

Аялалын явцад байгалийн саад, газар орныг туулах, луужин ашиглах, зүг чигээ зөв тодорхойлох, янз бүрийн нөхцөлд амиа авч гарах арга ухаанд суралцах зэргийг зааж, цэргүүдийн дунд урлаг, спортын төрөл бүрийн уралдаан, тэмцээнийг зохион байгуулж явуулав.

Мөнгө хамгийн үнэт зүйл гэж одоо үзэхээ больсон цаг.Хамгийн үнэтэй зүйл бол хүн, хүний оюуны хүчин зүйлүүд юм. Д.Бямбасүрэн



ÎÍÖËÎÕ ÌÝÄÝÝ

Дотоодын цэргийн аварга шалгаруулах “Жижиг бүлгийн тактик-2013” тэмцээн Сонгино хайрхан дүүргийн 21 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр, “Нарстай ам” дахь Цагдаа, дотоодын цэргийн нэгдсэн сургалтын төвд 2 дахь жилдээ явагдаж, төв, орон нутгийн анги, байгууллагын 14 багийн алба хаагчид оролцлоо.

Тэмцээний зорилго нь улсын онц чухал объектыг хамгаалах, нийгмийн хэв журам сахиулах, гэмт хэргийг таслан зогсооход оролцох дотоодын цэргийн үндсэн чиг үүрэгт ойртуулан, алба хаагчийн мэргэжлийн ур чадвар, бие бялдар, сэтгэл зүйн бэлтгэлийг сайжруулах, бүлгийн хэмжээнд үүрэг гүйцэтгэх чадварыг нэмэгдүүлэхэд чиглүүлэн явуулж байгаагаараа онцлог болов.

а/д П.Анхтунгалаг ахлагчтай бүлэгд/ч А.Кадирбек ахлагчтай бүлэг д/ч Э.Батбаяр ахлагчтай бүлэг

Тэмцээнд анги, байгууллагуудад явагдсан эхний шатны тэмцээнээс шалгарсан бүлгүүд оролцож, 10 км марш үйлдэхдээ автомашин жолоодох ур чадвар, зөрчигч этгээдийн мөрийг илрүүлэх, хэргийн газарт үзлэг хийх, хамгаалалтад авах, тактикийн буудлага

ангийн дэслэгч Э.Батбаяр ахлагчтай бүлэг “Хоёрдугаар байр”, 05 дугаар ангийн ахлах дэслэгч П.Анхтунгалаг ахлагчтай бүлэг “Гуравдугаар байр” эзлэв.

Эхний 3 байр эзэлсэн бүлгийн бүрэлдэхүүнийг шилжин явах цом, өргөмжлөл, алт, мөнгө, хүрэл медаль, үнэ бүхий зүйлээр шагналаа.

Мөн “Албаны шилдэг нохой”-гоор Багахангай дүүрэг дэх тусгай салааны “ЖЕК” дуудлагатай нохой шалгарч, алтан медаль, өргөмжлөлөөр шагнагдлаа.

Тэмцээний ажиллагаанд Дотоодын цэргийн штабын дарга, бригадын генерал Т.Хүрэлбаатар болон албаны бусад хүмүүс оролцов.

хийх, саадтай зурвас, хордсон газар орныг туулах, шалган нэвтрүүлэх ажиллагаа, нормативын бэлтгэл, албаны нохойн дасгал, гардан тулааны үзүүлбэр, тактик сэтгэлгээ, сэтгэн бодох чадвар зэрэг төрлүүдээр өрсөлдлөө.

Тэмцээний нийлбэр дүнгээр 805 дугаар ангийн дэслэгч А.Кадирбек ахлагчтай бүлэг “Тэргүүн байр”, мөн

Мөнгө хамгийн үнэт зүйл гэж одоо үзэхээ больсон цаг.Хамгийн үнэтэй зүйл бол хүн, хүний оюуны хүчин зүйлүүд юм. Д.Бямбасүрэн

Бусдын нууцыг алдана гэдэг урвалт Өөрийнхөө нууцыг задлана гэдэг мунхаглал Сенека


ÀËÁÀÍ ÄÀÀËÃÀÂÀÐ

2013 оны эхний 8 сарын байдлаар цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагын алба хаагчдын сахилга, хариуцлагын нэгдсэн мэдээгээр цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагчдаас гаргасан сахилгын зөрчлийн тоо оны мөн үетэй харьцуулахад 1383 буюу 5.7, сахилгын шийтгэл хүлээлгэсэн алба хаагчдын тоо 1387 буюу 5.8 хувиар тус тус өссөн байна.

Сахилгын зөрчил гаргаж, шийтгэл хүлээсэн алба хаагчдын 309 буюу 22.3 нь дотоодын цэргийн, 77.7 хувь нь цагдаагийн алба хаагч байгаа бөгөөд 608 буюу 43.8 хувийг орон нутгийн, 56.2 хувийг нийслэлийн цагдаагийн хүрээний байгууллагын алба хаагчид эзэлж байна.

Сүүлийн үед цагдаагийн байгууллагын алба хаагчдаас архидан согтуурах явдал газар авч, улмаар согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодож бусдын амь бие, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд хохирол учруулах, санаатайгаар эрүүгийн гэмт хэрэг үйлдэх явдал цөөнгүй гарлаа.

Энэ оны эхний 8 сарын байдлаар архидан согтуурны улмаас сахилгын шийтгэл хүлээсэн 144 алба хаагч байгаагийн 6 буюу 4.2 хувь нь дотоодын цэргийн, 138 буюу 95.8 хувь цагдаагийн алба хаагч байгаа бөгөөд 73 буюу 50.7 хувь орон нутгийн, 71 буюу 49.3 хувийг нийслэлийн цагдаагийн хүрээний байгууллагын алба хаагчид эзэлж байна.

Дээрх нөхцөл байдлыг арилгах талаар цагдаагийн байгууллагын удирдлагаас удаа дараа үүрэг өгч, албан даалгавар хүргүүлсэн боловч үр дүн муутай хэрэгжиж байгаа нь иргэдийн итгэл суларч, цагдаа, дотоодын цэргийн нийт байгууллага алба хаагчдын нэр хүндэд сөргөөр нөлөөлөхөд хүргэж байна.

Иймд цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагчдаас архидан согтуурч, гэмт хэрэг, захиргааны зөрчил үйлдэх явдлыг таслан зогсоох, тэдгээрт тавигдах удирдлагын хяналтыг сайжруулах зорилгоор ДААЛГАХ НЬ:

Нэг: Төв, орон нутгийн цагдаа,

дотоодын цэргийн байгууллагын

дарга, захирагч нарт:

1. Байгууллагын хэмжээнд гэмт хэрэг, захиргааны зөрчилд холбогдож, сахилгын шийтгэл хүлээсэн алба хаагчид болон удаа дараа сахилгын арга хэмжээ авагдаж байгаа алба хаагчдын талаарх судалгааг гаргаж, Цагдаагийн ерөнхий газрын Хүний нөөцийн хэлтэст ирүүлэх

2. Алба хаагчдаас гэмт хэрэг, захиргааны зөрчилд холбогдсон шалтгаан нөхцлийг сайтар судлан тогтоох, удаа дараа сахилгын зөрчил, дутагдал гаргаж байгаа алба хаагчдын ахуй амьдрал, амьдралын хэв маягийг судлан, албандаа тэнцэх эсэх талаар дүгнэлт гаргаж, гаргасан зөрчил дутагдалтай нь холбогдуулан албан тушаал бууруулах, төрийн албанаас халах эсэх асуудлыг зохих журмын дагуу нэн даруй шийдвэрлэх, шийдвэрлүүлэх

3. Алба хаагчдын гэмт хэрэгт холбогдсон болон захиргааны зөрчил гаргаж, сахилгын арга хэмжээ авагдсан тухай мэдээг бодитой, үнэн зөв гарган, холбогдох газарт хүргүүлж байх

4. Архи, согтууруулах ундаанд дуршилтай, тогтмол хэрэглэх хандлагатай, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ зөрчил дутагдал гаргаж байсан алба хаагчдын талаарх судалгааг гаргаж, тэдгээрийг сэтгэл заслын болон архины хор хөнөөлийн талаарх сургалтад хамруулах

5. Ажлын байранд дүрэмт хувцастай, ажлын цагаар архи, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэх, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох явдлыг таслан зогсоож, дотоодын хяналтыг сайжруулах

6. Тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн үнэмлэхтэй болон амины автомашинтай алба хаагчдын судалгааг гаргах, тэдгээрээс архи, согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохгүй байх талаар баталгаа гаргуулж, түүний хувийг Цагдаагийн ерөнхий газрын Дотоод хяналт шалгалт, аюулгүй байдлын хэлтэст хүргүүлэх

7. Архидан согтуурсан тохиолдол бүрт албаны шалгаля явуулж, шалтгаан нөхцлийг

Өөрт таашаал, баяр, бахархал өгөх тийм ажлыг хийж байгаатэр хүмүүс аз жаргалтай. Ахмад Энди


ÀËÁÀÍ ÄÀÀËÃÀÂÀÐ

тогтоох, түүнд ногдуулсан сахилгын шийтгэлийн талаар нийт алба хаагчдад мэдээлэл болгон хүргэж, сэрэмжлүүлэх арга хэмжээг авч байх

8. Архидан согтуурахаас гадна удирдах алба хаагчдаас өгсөн үүрэг даалгаврыг ёсчлон биелүүлдэггүй, үүрэгт ажилдаа хариуцлагагүй ханддаг, бусадтай зүй бус харьцсан алба хаагчдад холбогдох дүрэм, журмын дагуу хариуцлага тооцдог байх

9. Алба хаагчдын сахилга, хариуцлага, ёс зүй, харьцааны соёлыг дээшлүүлэх чиглэлээр шинэлэг ажил зохион байгуулах, түүний үр дүнгийн талаар иргэд олон нийтэд тогтмол мэдээлж, сурталчилах

10. Алба хаагчдыг ажилд томилогдон гарах үед тэдгээрийн албаны бэлтгэжилт, үүрэг гүйцэтгэх боломжтой эсэхийг нарийвчлан шалгасны дараа үүрэг гүйцэтгүүлж байх

Тухайлбал, албаны болон жолооны үнэмлэх, нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл хэрэглэх, өдөр тутмын үйл ажиллагаанд ашиглагдах гарын авлага, тэмдэглэлийн дэвтэр, үзэгтэй байгаа эсэх, хувцаслалт нь цаг агаарын байдалд тохирсон эсэх, эрүүл мэндийн хувьд үүрэг гүйцэтгэх боломжтой байгаа эсэх, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн эсэх гэх мэт.

12. Байгууллагын дарга болон удирдах албан тушаалтнуудаас өөрсдөө сахилга ёс зүйгээ сахин, зан, харьцаа, дүрэмч ажиллагаа, хувцаслалт, биеэ авч явах байдлаараа бие бүрэлдэхүүнээ үлгэрлэж, удирдах ажилтны манлайллаа дээшлүүлж ажиллах

Хоёр: Хүний нөөцийн хэлтэс

/цагдаагийн дэд хурандаа

Н.Баясгаланбат/-т

1. Төв орон нутгийн цагдаа, дотоодын цэргийн байгууллагаас гэмт хэрэг, захиргааны зөрчилд холбогдож, сахилгын арга хэмжээ авагдсан алба хаагчдын талаар нэгдсэн судалгаа бий болгож, судалгаанд авагдсан алба хаагчдыг сахилгын шийтгэлгүйд тооцогдох хүртэл шилжилт хөдөлгөөн хийх, дэвшлүүлэх, шагнал урамшилд тодорхойлох, ямар нэгэн сургалтад хамруулахгүй байх ажлыг

зохих журмын дагуу зохион байгуулах

2. Алба хаагчдын гаргасан архидан согтуурсан болон бусад зөрчил дутагдлын талаарх сахилгын мэдээг бодитой, үнэн зөв гарган ирүүлээгүй, алба хаагчдаас сахилгын зөрчил, дутагдал гаргасан байдлыг нуун дарагдуулсан тохиолдолд буруутай алба хаагчид тухай бүр хариуцлага тооцуулж ажиллах

Гурав: Дотоод хяналт шалгалт,

аюулгүй байдлын хэлтэс /цагдаагийн

дэд хурандаа А.Гэрэлт-Оч/-т

1. Тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн үнэмлэхтэй болон амины автомашинтай алба хаагчдаас архи, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохгүй байх талаар гаргасан баталгаа бүхий материалыг холбогдох нэгжүүдээс авч, хяналт тавьж ажиллах.

2. Алба хаагчийн гаргасан зөрчил, дутагдлыг нуун дарагдуулсан буюу шударга бус байдалтай эвлэрч, цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйг зөрчсөн, удирдах алба хаагчтай холбоотой асуудал бүрийг Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэн шийдвэрлүүлж байх.

3. Албан даалгавар хүргэгдсэнээс хойш хариуцсан алба хаагчдаас гаргаж буй зөрчил, дутагдлын тоо буурахгүй байгаа алба хаагчдаас нь удаа дараалан зөрчил, дутагдалд холбогдож буй нэгжийн даргад хариуцлага тооцох асуудлыг шийдвэрлүүлж байх.

Дөрөв: Захиргааны удирдлагын газар

/цагдаагийн хурандаа Д.Адъяабазар/-т

1. Даалгаврын хэрэгжилтэд биечлэн хяналт тавьж, дүнг улирал бүрийн дараа сарын 15-ны дотор танилцуулж ажиллахыг даалгаж байна.

ДАРГА,

ДОТООДЫН ЦЭРГИЙН КОМАНДЛАГЧ,

БРИГАДЫН ГЕНЕРАЛ Б.БИЛЭГТ

Би азын тэнгэр байдаг гэдэгт хатуу итгэдэг.Их ажиллах тусам их аз дайрдгийг бас анзаарсан. Томас Жеферсон

Өөрт таашаал, баяр, бахархал өгөх тийм ажлыг хийж байгаатэр хүмүүс аз жаргалтай. Ахмад Энди


ÑÓÐÃÀËÒ, ÁÝËÒÃÝË

Улсын онц чухал объектын хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэж байгаа бүрэлдэхүүнийг сурган дадлагажуулах, тэдний цагийн байдлыг үнэлэх, дүгнэх, шийдвэр гаргах чадвар, тактик сэтгэлгээг хөгжүүлэх, бие бялдар, сэтгэл зүйн бэлтгэлжилтийг нь дээшлүүлэх зорилгоор төв, орон нутгийн анги байгууллагын харуулын дарга, салааны захирагч, хэсгийн дарга офицер, ахлагчийн бүрэлдэхүүний дунд хээрийн дадлага, сургалтыг зохион байгуулав.

Улаанбаатар хотын анги, байгууллагын бүрэлдэхүүний дадлага, сургалтыг Цагдаа, дотоодын цэргийн сургалтын төвд нэг ээлжинд 100-120 алба хаагчийг хамруулан, 6 ээлжээр явуулав.

Орон нутаг дахь тусгай салбар, салааны сургалт дадлагыг:

- Ховд аймаг дахь 812 дугаар тусгай салбарын дадлага, сургалтыг Зэвсэгт хүчний 123 дугаар ангийн,

- Орхон аймаг дахь 816 дугаар тусгай салбарын дадлага, сургалтыг Зэвсэгт хүчний 186 дугаар ангийн,

- Дорнод аймаг дахь тусгай салааны дадлага, сургалтыг Зэвсэгт хүчний 327 дугаар ангийн,

- Өмнөговь аймаг дахь тусгай салааны дадлага, сургалтыг Зэвсэгт хүчний 167 дугаар ангийн сургалтын талбайд тус тус зохион байгуулав.

Сургалтын хугацаанд улсын онц чухал объектыг хамгаалах болон зөрчил илэрсэн үед харуулчны ажиллагаа, шалган нэвтрүүлэх

Хүний гарт байгаа юмнаас толгойд байгаа юм илүү чухал. Шопехаур



ажиллагаа, галын бэлтгэл, байр зүйн бэлтгэл, цэргийн хэргийн бэлтгэл, гэмт хэргийг таслан зогсоох, нийгмийн хэв журам сахиулах ажиллагаанд оролцох бэлтгэл, тусгай хэрэгсэл хэрэглэх чадвар, эмнэлэгийн анхны тусламж, алба хаагчийн аюулгүй байдал зэрэг сэдвүүдээр хичээл заагдлаа.

Түүнчлэн 15 км-ын явган марш үйлдэх, АКМ, ПМ буугаар байлдааны буудлага хийх, байгалийн болон сэтгэл зүйн саадтай зурвас туулах, нийтийн эмх замбараагүй байдлын үед ажиллах ажиллагааг олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл ашиглан явуулах зэргээр бодит цагийн байдалд ойртуулсан хэлбэрээр сургалтыг явуулав.

Зэр зэвсэг хангинаж байхад хууль дүрэм амаа хамхидаг. Цицерон



Зэвсэгт хүчний Жанжин штаб, АНУ-ын Номхон далай дахь цэргийн командлалтай хамтран “Аминд үл хүрэх зэвсэг-2013” сургалтыг Таван толгой дахь Зэвсэгт хүчний нэгдсэн сургалтын төвд зохион байгуулав.

Тус сургалтад дотоодын цэргийн 1 салаа оролцов.

Энэхүү сургалт нь манай улс НҮБ-ын энхийг дэмжих болон олон улсын цэргийн бусад ажиллагаанд оролцож байгаатай холбогдуулан ажиллагааны үед тохиолдож болзошгүй нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдлын үед ажиллах арга тактик, аминд үл хүрэх зэвсгийг хэрэглэх талаар мэдлэг, мэдээлэл олгоход чиглэгдлээ.

Сургалтад АНУ-ын Зэвсэгт хүчин, Цагдаагийн байгууллагад ашиглагддаг нулимс асгаруулагч /MK-4/, цахилгаан буу /TASER-X26/-г хэрэглэх талаар сургаж, төрөл бүрийн резенин сумтай, аминд үл хүрэх зэвсгүүд /M-32А1, M-203, M-500 маркийн буу/-ээр хүн нэг бүрийг буудлага хийлгэж, тэдгээрийн тактик техникийн өгөгдөхүүн, ажиллагааны зарчмын талаар хичээл заав.

Түүнчлэн “Чингис хаан” зочид буудалд явагдсан “Аминд үл хүрэх зэвсэг-2013” олон улсын семинарт Дотоод цэргийн офицерууд оролцов.

Тус семинарт Австрали, Бангладеш, Непал, Их Британи, Индонез, Малайз зэрэг 22 орны төлөөлөгчид оролцсон бөгөөд нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдлын үед бие бүрэлдэхүүнийг удирдах, хүч хэрэгслийг оновчтой зөв байршуулах, үндэсний аюулгүй байдлыг хангах тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагуудтай хамтран ажиллах, аминд үл хүрэх зэвсгийг хэрэглэх, хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслийг ашиглах зэрэг асуудлаар өөрсдийн санал бодол, харилцан туршлагаа солицлоо.

Ихийг сонсож, бага ярь” хэмээн бидэнд хоёр чих, нэг ам заяасан” Зенон



“АМИНД ҮЛ ХҮРЭХ ЗЭвСЭГ” гэдэг нь хүний бие, эд хөрөнгө, хүрээлэн буй орчинд учрах хохирол, гэмтлийг багасгах замаар хүний бие болон материал хэрэгслийг чадамжгүй болгох зорилгоор бүтээгдсэн зэвсгийн систем юм.

Аминд үл хүрэх зэвсгийг тухайн зэвсгийн онцлог байдал, үзүүлэх нөлөөллөөс хамаарч, хэрэглэх зайг нь нарийн зааж, тусгасан байдаг.

Аминд үл хүрэх зэвсгийг тогтоосон хэмжээнээс ойр зайд хэрэглэвэл уг зэвсэг аминд хүрэх зэвсэг болон хувирна.

Та бүхэнд “Аминд үл хүрэх зэвсэг 2013” сургалтад ашигласан буу, тусгай хэрэгслийн товч мэдээллийг танилцуулж байна.

ЦАХИЛГААН БУУ /TASER X-26/Энэхүү цахилгаан буу нь цахилгаанаар цочрол өгөх замаар төв мэдрэлийн системд нөлөөлж, булчингийн

үйл ажиллагааг түр зогсоох үйлчилгээтэй. Ямар нэгэн үйлдэл хийх чадамжгүй, өөрийн биеийг хянах боломжгүй болж, газарт шууд унадаг.

Цахилгаан дамжуулах шон нь 45 м/сек хурдтай, 4.5-8 метрийн зайд ашиглах боломжтой. Шонгийн хоорондын зай хол байх тусам үзүүлэх нөлөөлөл өндөр байна. Байнд 2 шон зоогдсоноос хойш 5 секундын хугацаанд цахилгаан гүйдэл дамжина.

НУЛИМС АСГАРУУЛАГЧ /МК-4/Нулимс асгаруулагч нь эфирийн тосыг тусгай бодистой хольсон найрлагатай. 3.6 метр хүртэл зайд хэрэглэх

боломжтой. Нэг удаагийн даралтаар 30-35 секунд үйлчилнэ. Иргэдийн үймээнийг хянах болон өөрийгөө хамгаалах зориулалттай.

Хүний биед үзүүлэх нөлөөллийн хувьд нүдээ нээж чадахгүй болж, арьс шатаж буй мэт мэдрэмж төрж, цээж хорсож хөндүүрлэх нөлөө үзүүлнэ.

ГРАНАТ ШИДЭГЧТЭЙ БУУ /М-203/Уг буу нь зөрчил гаргагч этгээдэд тэмдэг тавих зориулалт бүхий будган сумтай, өндөр даралтын тэсрэлттэй,

газарт тэмдэглэгээ тавих, зөрчигч этгээдийг хөдөлгөөнгүй болгох зориулалттай. Торон, сургалтын, үрлэн зэрэг 8 төрлийн гранатан сумтай. Тус бууг нийтийн эмх замбараагүй байдлын үед хэрэглэх төдийгүй цонх, хаалгыг онгойлгох, газар орныг

чөлөөлөх хэт ойрын зайд буудлага явуулах зэрэгт ашиглана.

ГРАНАТ ШИДЭГЧ /М-32А1/Тус гранат шидэгч нь төрөл бүрийн зориулалтын гранатыг 375-400 метрийн зайд шидэх хүчин чадалтай,

автомат, мөрлөгчтэй, 6 гранат агуулах дайзтай, 40 мм калибр бүхий буу юм.Бууны овоо харааг М203, М500 буунуудад мөн ашиглаж болно.Гал нээхэд гранат бүрийг 3 секундын

зайтайгаар галлаж болох бөгөөд үрлэн сум бүхий Stingball-9590 гранатыг мөн уг буугаар шидэж болох давуу талтай.

БОГИНО ЗАЙНЫ БУУ /SHOUTGUN М-500/Уг буу нь 1961 онд АНУ-д бүтээгдсэн. Үйлчлэх холын зай 40-300 метр, бууны хүнд 3.4 кг, сумны урт 350-

762 мм хэмжээтэй, үрлэн, резинэн, хийн төрлийн сумтай.

ҮРЛЭН СУМ БҮХИЙ ГРАНАТ /STINGBALL-9590/Энэхүү гранат нь гадуураа хуванцар бүрхүүлтэй, 105 ширхэг сум /31 калибр бүхий резинэн, үрлэн/-аар

цэнэглэгдсэн гранат юм. Гранатын диаметр нь 79 мм, жин 270 грамм, сумны тархах хурд 101 м/сек

Залхуурал гэдэг цаг хугацааны хулгайч. Ц.Балжинням


ÇÀÀÂÀÐ, ÇªÂËªÌÆ

З ө в л ө м ж и й н зорилго: Улсын онц чухал объектуудын

шалган нэвтрүүлэх цэгт үүрэг гүйцэтгэдэг

шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин /цагийн манаач/ нарт шалган нэвтрүүлэх ажиллагааны үеийн аюулгүй ажиллагааны заавар, зөвлөмж өгөхөд оршино.

Шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин /цагийн манаач/ нь шалган нэвтрүүлэх үйл ажиллагаа явуулахдаа Дотоодын цэргийн алба ажиллагааны дүрмийн 75 дугаар зүйл, “Улсын онц чухал объектын хамгаалалтад тавигдах шаардлага, байгууллагын стандарт”-д заасны дагуу явуулна.

Шалган нэвтрүүлэгч-харуулч и н / ц а г и й н манаач / н ь х а м г и й н а ж и г ч , г я р х а й а л б а н хаагч байх бөгөөд т ү ү н и й х а й х р а м ж г ү й , б о л г о о м ж г ү й нэг удаагийн үйлдлээс болж өөрийгөө болон бусдыг бэртээж, гэмтээж болзошгүй байна.

Иймд Улсын онц чухал объектуудын шалган нэвтрүүлэх цэгт үүрэг гүйцэтгэж байгаа шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин /цагийн манаач/ нарт албан үүрэг гүйцэтгэх үедээ заавал мөрдөж, анхаарвал зохих дараах зөвлөмжүүдийг хүргүүлж байна. Үүнд:

а/ Автомат өргөгч бүхий хаалга болон гар ажиллагаатай хаалттай харьцах үеийн аюулгүй ажиллагаа:

Автомат өргөгч бүхий хаалга болон гар ажиллагаатай хаалттай харьцах шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин дараах заавар, зөвлөмжийг мөрдөж ажиллана.

• Шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин нь автомат өргөгч бүхий хаалга /хаалт/-ыг нээх, хаах үедээ

аюулгүй ажиллагааны горимыг чанд мөрдөж, хаалга, /хаалт/-ны дээгүүр бөхийж тонгойх, толгой дээрээс буулгах, эрүү нүүр, гар, тохойны хэсгийг цохихоос урьдчилан сэргийлж ажиллах.

• Автомат өргөгч бүхий хаалга /хаалт/ нь автомат у д и р д л а г а а р а ж и л л а д а г б ө г ө ө д удирдлага нь санамсаргүй б а й д л а а р а ж и л л а ж , х а а л г а / х а а л т / -ыг дээш, доош нь а ж и л л у у л ж , өөрийгөө болон хэн нэгнийг гэмтээх, бэртээх магадлалтай тул удирдлагын цоож, түгжээг сайтар шалгаж байх хэрэгтэй.

• Автомат өргөгч бүхий хаалга /хаалт/-ны гадна, дотор талын хэсэгт гэрэл ойлгогч хуулганд “АНХААР-ЗОГС” бичиглэлийг бичсэн байна. Энэ нь гаднаас болон дотроос шөнийн цагаар орж, гарч буй тээврийн хэрэгслийн жолоочид харагдахуйц байна.

• Тог тасарсан, удирдлага ажиллахгүй болсон үед хаалга, хаалтыг гар аргаар онгойлгож болно. Онгойлгох үедээ цахилгааны аюулгүй байдлыг бүрэн хангаж ажиллана. Хаалга, хаалтыг онгойлгож байх үед тог, цахилгаан гэнэт ирж, цахилгаанд цохиулж болзошгүй тул анхаарах хэрэгтэй.

• Гар ажиллагаатай хаалга /хаалт/-ыг нээх, хаахдаа бүтэн эргэхээс урьдчилан сэргийлж, хязгаарлагч хийж тавьсан байна. Мөн хаалга, хаалтны бэхэлгээ, түгжээ, нугас зэргийг өдөр бүр

сайтар шалгаснаар бэхэлгээ түгжээ мултрах, хаалга, хаалт савах зэрэг аливаа болзошгүй осол, зөрчлөөс өөрийгөө болон бусдыг хамгаална.

Жишээ: .......дугаар тусгай салбарын шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин М нь иргэн Г гэгчтэй маргалдсаны улмаас Г нь объектын тээврийн хэрэгсэл шалган нэвтрүүлэх хаалтыг өөрийн эзэмшлийн мотоциклоор мөргөж, харуулчин М-ыг

хүндэвтэр гэмтээсэн хэрэг гарсан байна. Харуулчин М нь тухайн үед объектын тээврийн хэрэгсэл нэвтрүүлэх хэсгийн хаалтны дотор талын урд хэсэгт байрлалтай байсан

бөгөөд Г-г мөргөх үед хаалтны их биеэр мөргүүлж, хойшоо савж унан, тархиа хагалсан байна.

Харуулчин М нь байрлалаа буруу эзэлсэн, хаалтыг савах үед арагш савж унасан байна. Иймд шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин нь хаалга, хаалт гадагшаа, дотогшоо нээх үед эсрэг талд нь байрлавал өөрийн аюулгүй байдлыг хангана.

б/ Модон болон шилэн хаалгатай харьцах үеийн аюулгүй ажиллагаа:

Модон болон шилэн хаалгатай харьцах үед шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин нь дараах заавар, зөвлөмжийг мөрдлөг болгон ажиллана.

• Шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин нь хаалганы нугас, бариул зэрэг бүтэн ажиллагаа, мод болон шилний цуурсан, хагарсан, ан цав үүссэн эсэхийг шалгаж

магадлана. Зөрчил илэ рс э н

т о х и о л д о л д нэн даруй хариуцсан албан тушаалтанд мэдэгдэж, хэн нэгэн бэртэж, гэмтэхээс урьдчилан сэргийлнэ.

Ихэнх хүмүүс дурсамжаа туршлага гэж бодон эндүүрдэг. Билл Гейтс


ÇÀÀÂÀÐ, ÇªÂËªÌÆ

• Модон болон шилэн хаалга савах, хагарах, эвдрэхээс урьдчилан сэргийлж, хаалганаас 1.5-2.0 метрийн зайд байрлаж, хаалгыг онгойлгох үед дотогш онгойдог хаалганы онгойх хэсгийн эсрэг талд зогсож, өөрийн аюулгүй байдлыг хангана.

• Ажлын бус цагаар, шөнийн цагаар гаднаас шалгалтаар ирсэн шалгагч нартай “Таних нэр”-ээр харьцаж, нэвтрүүлнэ. “Таних нэр”-ээр харьцаагүй, хэн болох нь үл мэдэгдэх хүнийг объектод нэвтрүүлэхийг хориглоно.

• Модон болон шилэн хаалганы гадна талд шөнийн цагаар ирсэн хэн болох нь мэдэгдэхгүй байгаа хүнийг телехяналтын дурангийн байрлал доор зогсоож байгаад таньж мэдэж болно. Энэ тухай Шуурхай удирдлагын жижүүрт утсан болон радио холбоогоор мэдэгдэнэ.

• Шилэн хаалгатай тохиолдолд гаднаас ирсэн шалгагч нарын баримт бичгийг шилний гадна талаас шалгаж болно.

• Объектын хаалгаар нэвтрэгсдийн нүдэнд ил харагдахуйц газарт “АНХААР”, “УЛСЫН ОНЦ ЧУХАЛ Объект”, “ТА БАРИМТ БИЧГЭЭ ШАЛГУУЛНА УУ” гэсэн бичиглэлүүдийг бичиж байрлуулснаар шалган н э в т р ү ү л э г ч - х а р у у л ч н ы ажлын ачаалал, объект доторх хөдөлгөөн багасах сайн талтай байна.

• Ажил тарсны дараа шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин нь модон болон шилэн хаалгыг цоожилж, гаднаас ирэгсэдтэй зөвхөн “Таних нэр” болон тусгай тогтоосон дуут дохиогоор харьцана. Энэ нь шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин ахлагчийн амь нас, эрүүл мэнд болон объектын хамгаалалтын аюулгүй байдалд чухал ач холбогдолтой байна.

• Шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин нь шөнийн цагаар шилэн хаалгыг мөргөх аюултай тул маш болгоомжтой хаалгыг нээж, хаах хэрэгтэй. Ялангуяа шилэн хаалганд “САНАМЖ” бичиглэлүүдийг байрлуулах хэрэгтэй.

Жишээ: Иргэн А нь 2011 онд Гадаадын иргэн, харьяатын асуудал эрхэлсэн газраар үйлчлүүлээд гарч явахдаа хаалганд байрлуулсан “САНАМЖ” бичиглэлийг хараагүйн улмаас шилэн хаалгыг мөргөсөн хэрэг гарсан байна. Энэ нь тухайн иргэн хүний хайхрамж болгоомжгүй үйлдэл боловч

шалган нэвтрүүлэгч-харуулчны аман “САНАМЖ” өгөөгүйтэй холбоотой байж болно.

• Шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин нар нь орж, гарч байгаа хөдөлгөөнд хяналт тавиад зогсохгүй, ард иргэдийн аюулгүй байдлыг давхар хангаж, амаар байнгын “САНАМЖ”-ыг өгч байх хэрэгтэй.

в/ Гүйдэг болон нугастай төмөр хаалгатай харьцах үеийн аюулгүй ажиллагаа:

Гүйдэг болон нугастай төмөр хаалгатай харьцах үед шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин /цагийн манаач/ нь дараах аюулгүй арга хэмжээний заавар, зөвлөмжийг мөрдлөг болгоно.

• Шалган нэвтрүүлэгч-харуулчин /цагийн манаач/ нь тээврийн хэрэгслийг объектод шалган нэвтрүүлэхдээ “ЗОГС” шугамд ирсэн автомашины хөдөлгүүрийг бүрэн унтраалгаж, жолоочийн болон тээврийн хэрэгслийн баримт бичиг, орох, гарах бараа материалын баримт бичгийн иж бүрдлийг шалгаж, гүйдэг болон нугастай төмөр хаалгыг бүрэн онгойлгож, өөрийн аюулгүй байдлыг бүрэн хангасан байрлал эзэлсний

дараа тээврийн хэрэгслийн жолоочид нэвтрэх буюу гарах зөвшөөрлийг өгнө.

• Шалган нэвтрүүлэх цэгт үүрэг

г ү й ц э т г э ж б а й г а а

Ш а л г а н

нэвтрүүлэгч-харуулчин /цагийн манаач/ нар өдөр, шөнийн аль ч цагт гэрэл ойлгогч хантаазыг биенээс үл салгаж болно.

• Гэрэл ойлгогч хантаазыг тайлснаар аюулд орох, орж, гарч байгаа тээврийн хэрэгсэлд мөргүүлэх аюултай. Иймд гэрэл

ойлгогч хантааз нь Таны аврагч гэдгийг хэзээ ч мартаж болохгүй.

• Тээврийн хэрэгсэл нэвтрүүлэх үүрэг бүхий гүйдэг болон нугастай төмөр хаалгатай объектуудын шалган нэвтрүүлэх цэгт хаалганаас 5-10 метрийн гадна болон дотор талд хурд сааруулагч, “ЗОГС” тэмдэг, анхааруулах тэмдгийг байрлуулна. Мөн газарт 2-3 метрийн зайд “АНХААР-ЗОГС” бичиглэлийг хөндлөнгөөр бичсэн байна.

• Өвлийн улиралд нугастай төмөр хаалга савах, гүйдэг төмөр хаалганы дугуй замаас гарах, нугас салах зэргээс болгоомжилж, өөрийн аюулгүй байдлаа хангаж ажиллана.

• Гүйдэг болон төмөр нугастай хаалгыг өвлийн улиралд нээх, хаах үедээ халтирч унах, бэртэх, гараа хайрахаас болгоомжилж, объектын орчинд тогтсон цас, мөсийг тухай бүрд нь сайтар цэвэрлэж, шаардлагатай бол тээврийн хэрэгслийн нэвтрэх хэсэгт элс асгаж болно.

БЭЛТГЭСЭН: ХУРАНДАА Ж.АМГАЛАН

Ихэнх хүмүүс дурсамжаа туршлага гэж бодон эндүүрдэг. Билл Гейтс Эрхэм та ХААН шиг, Ш¯¯ГЧ шиг ч амьдарч болно. Харин Х¯Н шиг үхэхээ мартав даа. Д.Óэбстер


ÀËÁÀÍÛ ÌÝÄËÝÃÒ

Олон улсын шннжээчид ойрын ирээдүйд цөмийн, химийн болон биологийн хэрэгсэл хэрэглэн террорист ажиллагаа үйлдэх магадлал өсч байна гэж үзэж байгаа нь өнөөдөр дэлхий нийтийн санааг зовоосон асуудал болж байна.

Юуны өмнө энэ нь дэлхийн эдийн засгийн даяарчлалын үр дүнд улс орнуудын баян, ядуугийн ялгаа эрс ялгарсан, худалдаа, гадаад худалдааны хяналт суларсан. ҮОХЗ-ийн иж бүрдлийн бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн тархалтыг хянах найдвартай систем байхгүй, уламжлалт ба уламжлалт бус төрлийн зэвсэглэл /ялангуяа Интернет сүлжээ/-ийн хүрээнд шинжлэх ухаан техникийн дэвшлийн шинэ мэдээллийг олборлох боломжтой болсон, ҮОХЗ-ийн бүтээгчдийн мэдлэг, чадвар дээшилсэн, техникийн өндөр хангалт, санхүүгийн боломж дээшилсэн, гэмт хэргийн ертөнц ба алан хядах бүлгүүд олон улсын шинжтэй болсон ба нэгдсэнд оршиж байна.

Биологийн зэвсэг гэж биологийн хэрэгслээр цэнэглэсэн тусгай багаж ба галт хэрэглэл тэдгээрийн зөөгч хэрэгслийг хэлдэг.

Халдварт өвчин үүсгэх, эсвэл хүн, амьтан, ургамлыг хөнөөх чадал бүхий байгалийн, эсвэл генетикийн өөрчлөлтөөр бий болгосон бичил биетэн, бусад организмууд, мөн тэдгээрээс ялгаран гардаг бодисуудыг биологийн агентууд гэдэг бөгөөд тэдгээр нь хүн, амьтан ургамалын организмд нэвтрэн орж маш хүнд халдварт өвчин үүсгэдэг.

Үүнд бактери, риккетси, мөөгөнцөр, вирус, токсин ордог ба бактери нь тарваган тахал, боом, ям, мелиойдоз, хулганы тахал, булчин задрах тахал, риккетси нь ку-чичрэг, бөөсний хижиг, вирус нь цагаан цэцэг, Эбола, Марбург вирусын цусархаг чичрэг, шар чичрэг, мөөгөнцөр нь кокцидиоидомикоз, гисмоплазмоз, нокардиоз, хиамдлын /ботулины токсин/ болон стафилококкийн эитеротоксин хор зэрэг гоц халдварт өвчин үүсгэдэг байна.

Биологийн хэрэгсэл хор уршиг ихтэй, гарган авах өртөг хямд, үйлдвэрлэхэд хялбар, өвчний шинж тэмдэг илрэхгүй нууц үетэй, халдварыг илрүүлэх, эмчлэх, урьдчилан сэргийлэхэд хүндрэл учирдаг, хадгалах, нууцаар авч явах боломжтой, тараахад хялбар, сонголт ихтэй, бага тунгаар хэрэглэдэг, эд материал устгаж, гэмтээдэггүй тул түүнийг дайн байлдаан, тагнуул хорлон сүйтгэх ажиллагаа. биологийн терроризмд ашиглах өргөн бололцоотой.

Түүхийн эх сурвалжаас үзэхэд биологийн хэрэгслийг дайсагнагч талууд эрт дээр үеэс эхлэн цэрэг дайны зориулалттай хэрэглэж ирсэн ээс товчхон дурдахад Александр Македонский /МЭӨ 356-323 он/ халдварт өвчнөөр үхсэн хүн, малыг бүслэгдсэн хотын хэрмийг давуулан шидэж байжээ.

1754-1767 онд Хойд Америкт явагдсан

франко-индейчүүдийн дайны үед Британий армийн командлагч сэр Джеффри Архер нутгийн индианчуудын дунд халдварт өвчин тараах санал оруулжээ. Ингээд 1763 онд уугуул индианчуудад цагаан цэцэг өвчний нянг зориудаар тараасан, Форт Питт бэхлэлтийн дарга “цагаан цэцэг өвчтөнийг эмчилж байгаа эмнэлгээс авсан хоёр хөнжил болон алчуурыг индианчуудын удирдагч тус бүрт хүндэтгэл үзүүлэн бэлэг болгож барилаа. Бидний хүсэн хүлээж байгаа үр дүнг авчирна гэдэгт би тун их найдаж байна” гэж тэмдэглэж үлдээсэн байна.

Немцүүд дэлхийн I дайны үед Америкийн армийн артиллерт хэрэгцээнд байсан адуу, шар үхрийг өвчлүүлэхээр удаа дараа биологийн зэвсэг хэрэглэж байв.

1932-1945 онд япончууд Азийн орнууд руу, Хятадад түрэмгийлэх бодлого явуулж байх үедээ Манжуурт байх туршилтын лаборатори /731 отряд/-д 1000 гаруй хоригдлыг боом болон биологийн бусад төрлийн хэрэгслээр хордуулж үхэлд хүргэж байсан.

Дэлхийн II дайны дунд үед Европын зарим орнууд микро организмыг байлдааны зэвсэг болгон ашиглах талаар судалгаа шинжилгээ хийж байсан нь “микро организм бол зөвхөн зэвсэг биш, үй олноор хөнөөх зэвсэг юм байна” гэсэн дүгнэлтэд хүргэжээ.

1979 оны 4-р сард хуучнаар ЗХУ-ын Свердловск хотын лаборатори “боом” өвчний нянг санамсаргүй тохиолдлоор алдснаас болж 68 хүн нас баржээ.

1990-ээд оны эхээр Японы хэт даврагч “Аум Шинрико” бүлэглэлийнхэн удаа дараагийн алан хядах ажиллагаа хийхдээ Токиогийн төвд “боом” болон “ботулины токсин” тараасан, алан хядагчид 2001 оны намар АНУ-д “боом” өвчний нян агуулсан захидал хувь хүмүүст илгээж, түүний уршгаар 22 хүн өвчилж, 5 хүн нас барсан байна.

1962-1975 оны Энэтхэг-Хятадын дайны үед АНУ өндөр хоруу чанартай диоксиноор баяжуулсан фитотоксикийн рецептур хэрэглсэн нь Энэтхэг-Хятадын, ялангуяа өмнөд вьетнамын хүн ам /2.5 сая хүн/, байгаль орчинд нөхөж баршгүй хор хөнөөл учруулсан.

Хүмүүс, бүлэглэл /улс, орон/ нийгэмд айдас

Нөхрөө ганцаараа байхад нь зэмлэ, олны дунд магт И.Гетё


ÀËÁÀÍÛ ÌÝÄËÝÃÒ

төрүүлэх, ёс суртахууны, сэтгэл зүйн, эдийн засгийн дарамт үзүүлэх замаар нийгэм, улс төрийн зорилгоо хангахын тулд биологийн террорист ажиллагаа явуулах үед боом, цагаан цэцэг, уушигны хэлбэрийн тахал, хулгана тахал, сахуу, ям, цусан суулга, чичрэг, бруцеллез, булчин задрах тахал, бөөсний хижиг өвчнүүдийг хөнөөх хэрэгсэл болгон ашиглаж болзошгүй.

Судлаачид биологийн хэрэгслийг төрөл бүрийн техник хэрэгсэл ашиглан метро, вокзал, нисэх буудал, соёлын төвүүд, барилга байгууламж, онгоц, вагон зэрэг хүн ихээр бөөгнөрсөн газарт, усан хангамжийн системд хэрэглэнэ гэж үздэг. Түүнчлэн шуудан, хортон шавьж ашигласан тохиолдлууд гарсан.

Биологийн зэвсэг хөнөөх хүчин чадлын хувьд химийн зэвсгээс илүү гарч цөмийн зэвсгийн зэрэгт хүрсэн. Аятай нөхцөл /салхины хурд, чиглэл, чийгшэл, агаарын хэм/-д хэдхэн килограмм боом өвчний нян Хирошима хотод дэлбэлсэн цөмийн бөмбөгтэй тэнцэхүйц тооны хүн амын хохирол учруулж болзошгүй.

Дэлхийн I дайны дараа 1925 онд байгуулсан Женевийн протоколд “Хортой хий болон бактериологийн зэвсгийг дайнд хэрэглэхийг хориглох” шийдвэр гаргасан. 1940-1960 оны сүүл хүртэл биологийн зэвсэг хөгжлийн оргилд хүрчээ. Энэ үед АНУ, Англи, ЗХУ-д биологийн зэвсгийг бүтээх хөтөлбөр хэрэгжүүлж байсан ба АНУ-д Иовагийн Улсын Их сургуулийн судалгааны төв байгуулагдаж, “боом”-ын нянг зарах ч явдал гарч байжээ.

1970 онд АНУ-ын Ерөнхийлөгч Никсон тус улсын биологийн хөтөлбөрийг зогсоосон ба 1972 онд бактериологийн /биологийн/ ба токсины зэвсгийг хөгжүүлэх, үйлдвэрлэх ба нөөцлөхийг хориглосон “Биологийн болон токсины зэвсгийн тухай олон улсын Конвенц” үзэглэгдэж түүнд 140 гаруй орон нэгдэн орсон.

Цагаан ордноос боомын нян үйлдвэрлэж байж болох 18 улсуудьн жагсаалтыг гаргасан ба түүнд БНХАУ, ОХУ, Иран, Ирак, Изриаль, Ливи, Өмнөд Солонгос, БНАСАУ, Сири, Тайвань зэрэг улсуудыг оруулсан байна.

1900 оноос хойш 415 удаа химийн, биологийн, цацраг идэвхт, цөмийн материал хэрэглэсэн үйлдэл бүртгэгдсэнээс

151 удаагийн үйлдэл нь террорист, хорлон сүйтгэх үйлдэл, эрүүгийн гэмт хэрэг байжээ. Үүнээс 33 үйлдэл биологийн агент хэрэглэсэн тохиолдол байв.

1984 оны 8 сард АНУ-ын Орегон мужын 10 ресторанд “Раджнишис” шашны сектын зүгээс салатыг (зууш) сальмонеллезаар хордуулж 753 хүнийг өвчлүүлж, сонгуульд оролцуулахгүй зорилгоор явуулсан үйлдэл биологийн терроризмын анхны үйлдэл гэж бүртгэгдсэн байв.

“Биологийн хорлон сүйтгэх ажиллагаа”, “биологийн терроризм” гэсэн 2 өөр ойлголт байдаг. Биологийн терроризмын зорилго нь ямар нэгэн улс төр, нийгмийн эсрэг, эсвэл дэмжих ажиллагаа байдаг бол биологийн хорлон сүйтгэх ажиллагааны сонгосон объект нь эсрэг талыг устгах, удирдах байр, хяналтын байгууллага, хангалт, үйлчилгээний сүлжээг жагсаалаас гаргахад оршдог байна.

Орчин үед нэг ч улс, орон биологийн терроризмиин аюулын эсрэг хангалттай, бүрэн дүүрэн арга хэмжээ авах чадваргүй байна. Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын зүгээс улс орнуудын “Нийтийн эрүүл мэндийн систем” өнөөдөр өөрийн боломжийн хирээр байгалийн гаралтай халдварт өвчнийг илрүүлэх, урьдчилан сэргийлэх, хор уршгийг арилгах ажил явуулж байна гэж үзэж байна.

АНУ-ын халдварт өвчний хяналтын төвд 1999 онд хийсэн шинжээчдийн уулзалтын үед биотерроизмийн үед хүн амд учруулж болох хохирлын зэргээр нь 40 нэр төрлийн биологийн агентуудыг А, в. С ангилалд оруулжээ. Биологийн агентууд түүний дотор цагаан цэцэг, тахал өвчин бүхэл бүтэн улс орныг хамарч аюулгүй байдалд нөлөөлж болзошгүй байдаг байна.

Эдгээр биоагентуудыг хэрэглэх үндсэн зорилго нь биологийн терроризм хийхэд биш цэрэг дайны зориулалттай. Иргэдийн насны ялгаа, хүйс, эрүүл мэндийн байдал биологийн дайралт хийхэд ялангуяа ундны ус, хүнсний бүтээгдэхүүиийг бохирдуулсан тохиолдолд маш эмзэг байдаг ажээ.

Биоагентуудыг террорист үйлдэлд хэрэглэхээс хамгаалах, хор уршгийг багасгах арга хэмжээний ач холбогдол нь юуны өмнө хүн амд цагаа олж вакцинжуулалт хийх, хүн эмнэлгийн албад хөнөөлийн голомтод эмчилгээний, эрүүл ахуй, халдварын арга хэмжээ хэрэгжүүлэхэд бэлэн байхад оршдог.

Гадаадын орнуудын туршлагаас үзэхэд биологийн терроризмын аюулын эсрэг хэрэгжүүлэх арга хэмжээнүүдэд /өвчний тархалтыг хязгаарлах, хохирлыг багасгах/:

1.Эрсдэл ихтэй бүлэгт орсон хүмүүсийг вакцинжуулах /эмнэлгийн алба хаагчид, аврагчид. тусгай хүчнийхэн г.м/;

2.Биологийн агентуудыг цаг тухайд нь хурдан оновчтой илрүүлэх аргыг боловсруулах, ард иргэдэд зарлан мэдээлэх;

З.вакцин, антибиотик, антидотын нөөцийг бүрдүүлэх, нөхөн хангах, хадгалах;

4.Биологийн агентуудыг терроризмын зорилгоор хэрэглэх тохиолдолд эмч, аврагч нар, тусгай албадын бүрэлдэхүүнийг юу хийхэд нь сурган дадлагажуулах;

5.Халдвар судлалын албад,

шинжилгээний лабораторын боломжийг дээшлүүлэх замаар ард иргэдийн эрүүл мэндийн байдалд тавих хяналтыг сайжруулах;

6.Террорист байгууллагуудыг эрэн сурвалжлах, илрүүлэх арга хэмжээний хөтөлбөр боловсруулах, террорист үйлдлээс урьдчилан сэргийлэх арга.

Террористууд биологийн зэвсэг хэрэглэх аюул занал, биологийн агентууд ард иргэдэд үйлчлэх хүрээ ихсэх тутам улс орнуудын засгийн газар, олон улсын байгууллагууд биотеррорыг таслан зогсоох аргыг олох, хариу арга хэмжээний авах төлөвлөлт боловсруулж иржээ. Жишээ нь: 2001 оны дундуур “Хими, биологийн зэвсэг хэрэглэх аюулын үед иргэдийн эрүүл мэндийг хамгаалах хариу арга хэмжээ” гэсэн баримтыг тэргүүлэх улс орнууд гаргасан байна.

Монгол улс “Биологийн болон токсины зэвсгийн тухай олон улсын Конвенц”-д 1972 онд нэгдэн орсон ба 2004 оны 04 сард “Терроризмтой тэмцэх тухай” Монгол Улсын хууль батлан гаргаж, терроризмоос сэргийлэх., терроризмтэй тэмцэхэд хүчин чармайлт, хувь нэмэр оруулж байна.

Зэвсэгт хүчин “Зэвсэгт хүчний тухай”, “Гамшгаас хамгаалах тухай” Монгол Улсын хууль, “Төрийн цэргийн бодлогын үндэс”-т заасны дагуу тайван цагт байгалийн гамшиг, үйлдвэрлэлийн томоохон осол, хими, радиац, биологийн хордолт, хүн малын гоц халдварт өвчин гарсан үед бие бүрэлдэхүүн, хүн амын аюулгүй байдлыг хангах, эд баялгийг хамгаалахад туслах, гарсан хор уршгийг арилгах, түүнчлэн иргэний хамгаалалтын чиглэлээр тусгай үүрэг гүйцэтгэхэд оролцох үүрэг хүлээсэн.

Энэ үүргийн дагуу хүн малын гоц халдварт “шүлхий”, “боом” өвчний голомтыг дарж, үүдэн гарсан хор уршгийг арилгахад мэргэжлийн дэмжлэг үзүүлж ажилласан туршлага бидэнд бий.

Манай орны хувьд болзошгүй биологийн терроризм, террорист халдлагын шинжтэй үйлдэл гарах үед онцгойлон анхаарах зайлшгүй нөхцөл шалтгаан бий. Учир нь монгол хүн сонор сэрэмж багатай, сониуч зантай учир өөрт нь ирэх ёсгүй захидал, илгээмж, үл таних зүйлс дотоод, гадаадаас ирсэн тохиолдолд түүнийг сэжигтэйд тооцох бус, харин эсрэгээр сониуч зандаа хотлогдон задлан үзэхийг нэн тэргүүнд тавих магадлал өндөртэй.

¯г хичнээн гашуун байсан ч чих тавин сонс. Кабус


ÝÐÕ Ç¯ÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË

НЭГ. НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ

1.1. Энэ журмын зорилго нь Засгийн газрын 2013 оны 4 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 135 дугаар тогтоолыг үндэслэн Монгол Улсын иргэд (цаашид “Зээлдэгч” гэх)-д олгох орон сууцны ипотекийн зээлийн нөхцөлийг тогтооход оршино.

1.2. Энэ журмаар олгох ипотекийн зээлийг Монголбанкнаас тогтоосон зохистой харьцааны шалгуур үзүүлэлтүүд, заавал байлгах нөөцийн шаардлагыг ханган ажиллаж буй банкаар дамжуулан олгоно.

1.3. Энэ журмын дагуу инженерийн дэд бүтэц (цахилгаан, дулаан, ус, ариутгах татуурга, холбоо дохиолол)-д бүрэн холбогдсон, эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр ашиглалтад хүлээн авсан шинэ орон сууц (цаашид “шинэ орон сууц” гэх) болон инженерийн дэд бүтцэд бүрэн холбогдсон, барилгын техникийн хяналт хэрэгжүүлэгч байгууллагын шийдвэрээр ашиглахыг хориглоогүй, ашиглагдаж байгаа хуучин орон сууц (цаашид “хуучин орон сууц” гэх) худалдан авах хүсэлтэй Монгол Улсын иргэдэд орон сууцны ипотекийн зээлийг олгоно.

1.4. Энэ журмын дагуу олгох ипотекийн зээлийн үйл ажиллагаа нь Монголбанкнаас баталсан “Ипотекийн зээлийн үйл ажиллагааны журам” болон тухайн банкны энэ журамд нийцүүлэн баталсан зээлийн үйл ажиллагааны журмын дагуу хэрэгжинэ.

1.5. Энэхүү журам нь Ипотекийн санхүүжилтийн тогтолцооны бүрдэл хэсэг болно.

ХОЁР. ЗЭЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ НӨХЦӨЛ

2.1. Зээлээр худалдан авах орон сууцны нийт талбайн хэмжээ нь 80 м2-аас дээшгүй байх бөгөөд шинэ орон сууцны нийт талбайн хэмжээг “Орон сууцны барилгын доторхи сууцны талбай тооцох аргачлал” MNS 6058:2009 стандартын дагуу тооцно.

2.2. Ипотекийн зээлийн хугацаа нь 20 хүртэл жил байна.

2.3. Ипотекийн зээлийн хүү жилийн 8 (±1) хувь байх бөгөөд жилийн инфляциас хамаарч өөрчлөгдөж болно. Ипотекийн зээлийн хүү нь Засгийн газар, Монголбанк хооронд байгуулсан “Ипотекийн санхүүжилтийн тогтвортой тогтолцоог бий болгох талаар хамтран ажиллах санамж бичиг”-ийн хүрээнд батлах “Ипотекийн санхүүжилтийн тогтвортой тогтолцоог бий болгох журам”-ын дагуу тодорхойлогдоно.

2.4. Орон сууцны урьдчилгаа төлбөрийн хэмжээ орон сууцны үнийн дүнгийн 10-30 хувь хүртэл байна. Зорилтот бүлэгт үзүүлэх урьдчилгаа төлбөрийн хувь хэмжээний хөнгөлөлтийн нөхцлийг Засгийн газар тусгайлан тодорхойлно.

2.5. Зээлдэгч өөрийн өмчлөлд байгаа хуучин орон сууцаа

барьцаалан зээл авч, энэ журмын дагуу олгох орон сууцны ипотекийн зээлийн урьдчилгаа төлбөрийг төлж болно.

2.6. Зээлдэгчийн өр, орлогын харьцаа нь Монгол банкнаас баталсан “Ипотекийн зээлийн үйл ажиллагааны журам”-д зааснаар татварын өмнөх орлогын 45 хувиас ихгүй байна.

2.7. Зээлийн барьцаа нь энэ журмын 2.5-д заасан хуучин орон сууц болон энэ журмын дагуу олгосон зээлээр худалдан авах орон сууц байна.

2.8. Зээлдэгч орон сууцны ипотекийн зээлийн гэрээний хугацаа дуусахаас өмнө урьдчилан бүрэн төлж болно.

2.9. Энэ журмаар олгох зээл нь бүрэн хорогдох, тогтмол хүүтэй зээл байна.

2.10. Өмнө нь олгосон орон сууцны ипотекийн зээлийг энэ журмын дагуу олгох орон сууцны ипотекийн зээлд шилжүүлж, зээлийн дахин санхүүжилт хийж болно.

2.11. Банк зээлийн дахин санхүүжилт хийхдээ дараахь зарчмыг баримтална:

2.11.1. дахин санхүүжилтийн хэмжээ өмнөх орон сууцны ипотекийн зээлийн өрийн үлдэгдлээс ихгүй байх;

2.11.2. дахин санхүүжилт хүсэгч зээлдэгч нь зээлийн нөхцөлийн болон зээлдэгчийн шалгуур, барьцаа хөрөнгийн шалгуурыг тус тус хангасан байх;

2.11.3. дахин санхүүжилт хүсэгч зээлдэгч нь сүүлийн 6 сарын хугацаанд зээлийн сайн түүхтэй, зээлийн эргэн төлөлт нь хэвийн ангилалд байх;

2.11.4. дахин санхүүжилтээр олгож байгаа орон сууцны ипотекийн зээл нь бүрэн хорогдох, тогтмол хүүтэй байх.

2.12. Энэ журмын 3.1.3, 3.1.4-т заасны дагуу олгосон орон сууцны ипотекийн зээлийн өрийн үлдэгдлийг энэ журмын дагуу олгох зээлийн эх үүсвэрээр дахин санхүүжүүлэхгүй.

2.13. Нийтийн зориулалттай орон сууцны ипотекийн зээлээс бусад ипотекийн зээлийг дахин санхүүжүүлэхгүй.

ГУРАВ. ЗЭЭЛДЭГЧИД ТАВИХ ШАЛГУУР ҮЗҮҮЛЭЛТ

3.1. Энэ журмын дагуу орон сууцны ипотекийн зээл авах хүсэлт гаргаж байгаа иргэн дараахь шаардлагыг хангасан байна:

3.1.1. Монгол Улсын иргэн, 18 нас хүрсэн, эрх зүйн бүрэн чадамжтай байх;

3.1.2. банк, санхүүгийн байгууллагад хугацаа хэтэрсэн, чанаргүй зээлийн өргүй, шүүхийн шийдвэрийн дагуу төлөх өр, төлбөргүй байх;

3.1.3. өрхийн гишүүний аль нэг нь Засгийн газрын 2009 оны 368 дугаар тогтоолоор баталсан “Төрийн албан

Засгийн газрын 2013 оны200 дугаар тогтоолын хавсралт

Золгүй явдал болоогүй байхад нь урьдчилан харна гэдэг ухаан. Нэгэнт нүүрлэсэн хойно нь түүнтэй тэмцэлдэнэ гэдэг зориг. Питтак


ÝÐÕ Ç¯ÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË

хаагчдыг орон сууцны зээлд хамруулах журам”-ын дагуу авсан орон сууцны ипотекийн зээлийн өрийн үлдэгдэлгүй байх;

3.1.4. өрхийн1 гишүүний аль нэг нь Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайд (хуучнаар), Сангийн сайд, Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны 45/49/А-108 дугаар хамтарсан тушаал, захирамжаар баталсан “Иргэдийг жилийн 6 хувийн хүүтэй орон сууцны хөнгөлөлттэй зээлд хамруулах харилцааг зохицуулах журам”-ын дагуу авсан орон сууцны ипотекийн зээлийн өрийн үлдэгдэлгүй байх;

3.1.5. барьцаалбар үйлдсэн байх.

3.2. Энэ журмын дагуу олгох ипотекийн зээлийн барьцаа болох орон сууц нь дараахь шаардлагыг хангасан байна:

3.2.1. Монгол Улсад байршилтай, зөвхөн нийтийн зориулалттай орон сууц байх;

3.2.2. нийт талбай нь 80 м2-аас дээшгүй орон сууц байх;

3.2.3. инженерийн дэд бүтэц бүрэн холбогдсон, эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр ашиглалтад хүлээн авсан шинэ орон сууц байх;

3.2.4. инженерийн дэд бүтцэд бүрэн холбогдсон, барилгын техникийн хяналт хэрэгжүүлэгч байгууллагын шийдвэрээр ашиглахыг хориглоогүй, ашиглагдаж байгаа хуучин орон сууц байх;

3.2.5. Монголбанкнаас баталсан “Ипотекийн зээлийн үйл ажиллагааны журам”-д заасны дагуу хөрөнгийн болон амь насны даатгалд хамрагдсан байх;

3.2.6. эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр ашиглалтад хүлээн авсан, эд хөрөнгө өмчлөх болон эд хөрөнгийн бусад эрхийн талаар гуравдагч этгээдэд шаардах эрх үүсээгүй байх;

3.2.7. банк ипотекийн зээлийн барьцаа болж байгаа орон сууцны чанар, ашиглалтын байдал, барьцаагаар үүргийн гүйцэтгэл хангуулах нөхцөлтэй холбоотой нэмэлт шаардлага тавих эрхтэй байна.

ДӨРӨВ. БУСАД

4.1.Энэ журмын хэрэгжилтэд орон сууцны асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллага, эдийн засаг, хөгжлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллага, сангийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллага тус тус хяналт тавьж ажиллана.

4.2. Энэ журмын заалттай холбоотой маргааныг талууд харилцан тохиролцож шийдвэрлэх бөгөөд нэгдсэн шийдвэрт эс хүрвэл Монгол Улсын шүүхээр шийдвэрлүүлнэ.

4.3. Энэ журмыг зөрчсөн этгээдэд Монгол Улсын хууль тогтоомжид заасны дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ.

ШИНЭЭР ЗЭЭЛ ХЭРХЭН АВАХ ВЭ ?

18 нас хүрсэн, тогтмол ажил орлоготой Монгол улсын иргэн бүр хамрагдах эрхтэй. Хот, хөдөө гэлтгүй орон даяар энэ хөтөлбөр хэрэгжих юм. Зээл хүссэн иргэн:

Банк санхүүгийн байгууллагад хугацаа хэтэрсэн, чанаргүй зээлийн өргүй байх;

Өрхийн гишүүний аль нэг нь “Төрийн албан хаагчдыг орон сууцны зээлд хамруулах журам” болон “Иргэдийг жилийн 6 хувийн хүүтэй орон сууцны хөнгөлөлттэй зээлд хамруулах харилцааг зохицуулах журам”-ын дагуу авсан орон сууцны зээлгүй байх;

Сүүлийн нэг жил байгууллагадаа тогтвор суурьшилтай ажилласан байх;

Хувиараа бизнес эрхлэгчийн хувьд 2-оос доошгүй жил тогтмол үйл ажиллагаа эрхэлсэн байх;

Зээлийн хугацаанд амь насны даатгалд даатгуулах;

Зээлдэгчийн өрхийн татварын өмнөх орлогын 45 хувь нь зээлийн сарын төлбөрт хүрэлцэхүйц байх ёстой юм.

Та орон сууцны 8 хувийн зээл авахын тулд юуны өмнө бүрэн ашиглалтанд орсон, 80 м2-аас багагүй талбайтай шинэ, эсвэл одоо ашиглагдаж байгаа хуучин орон сууцнаас сонгон, хөтөлбөрт хамрагдсан аль нэг банкинд хандана уу. Орон сууцны 8 хувийн ипотекийн зээлийг Монголбанкны шалгуурыг давсан “ХААН”, “Хас”, “Худалдаа хөгжлийн банк”, “Голомт”, “Тээвэр хөгжлийн банк”, “Эрэл”, “Капитрон”, “Кредит”, “Улаанбаатар хотын банк”, “Төрийн банк”, “Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банк”, “Чингис хаан банк”, “Капитал” гэсэн 13 банк олгож байна

Та байраа сонгосны дараа доорхи нийтлэг материалыг бүрдүүлэх бөгөөд нарийн мэдээлэл нь банк тус бүрээс хамаараад бага зэрэг өөрчлөгдөнө.

Үүнд:

• Зээлийн өргөдөл,

• Цахим үнэмлэх, 1 хувь цээж зураг

• Оршин суугаа хорооны тодорхойлолт

• Орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ

• Орон сууцны өмчлөх эрхийн гэрчилгээ

• Зээлийн барьцаанд тавигдсан эсэх талаарх үл хөдлөх хөрөнгийн лавлагаа

• Хөдөлмөрийн гэрээ

• Ажил олгогч байгууллагын тодорхойлолт (ажилласан жил болон цалингийн хэмжээг заасан)

• Нийгмийн даатгалын дэвтэр

• Гэрлэлтийн гэрчилгээ

• Өрхийн болон Бизнесийн орлогыг баталгаажуулах баримт бичиг

• Банкнаас шаардсан бусад баримт бичиг

Та материалаа хэр хурдан бүрдүүлэхээс шалтгаалаад зээл гарах хугацаа харьцангүй өөр байх бөгөөд банкнаас зээл олгох тухай шийдвэр гарсаны дараа та худалдагч талтай худалдах, худалдан авах гэрээ хийж урьдчилгаа 30%-ийг худалдагч талын дансанд шилжүүлнэ. Ингээд банктай зээлийн барьцааны гурвалсан гэрээ хийнэ. Барьцааны гэрээ хийсний дараа харъяа д ү ү р г и й н үл хөдлөх х ө р ө н г и й н газарт гэрээг бүртгүүлнэ.

Өөртөө хатуу, бусдад зөөлөн бай. Тэгж байж л чи хүмүүсийн зүгээс учрах хороос сэргийлж чадна. Күнз

Золгүй явдал болоогүй байхад нь урьдчилан харна гэдэг ухаан. Нэгэнт нүүрлэсэн хойно нь түүнтэй тэмцэлдэнэ гэдэг зориг. Питтак


ÃÀÄÀÀÄ ÌÝÄÝÝËÝË

БНХАУ-ын Ардын зэвсэгт цагдаагийн хүчний тусгай хүчин /SPU/ нь 1982 онд байгуулагдсан. SPU-ын алба хаагчид бүгд офицер цолтой. Террорист үйлдлийн сөрөх тусгай ажиллагаанд оролцох, нийтийн эмх замбараагүй байдлын үед тусгай ажиллагаа явуулах болон

хуулиар тогтоосон бусад чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ.

Тусгай хүчний бүрэлдэхүүнийг Ардын зэвсэгт цагдаагийн тусгай коллежид сургаж бэлтгэдэг. Өөрийн улсад үйлдвэрлэсэн зэвсэглэлийг хэрэглэдэг.

ОХУ-ын Дотоодын цэргийн тусгай хүчин /ОМОН/ нь анх 1979 онд байгуулагдсан. Террорист үйлдлийн сөрөх тусгай ажиллагаанд оролцох, барьцаалагдсан орон байр, иргэдийг чөлөөлөх, улсын онц чухал объектод цагийн байдал хүндэрсэн нөхцөлд хамгаалалтад авах болон дотоод

аюулгүй байдлыг хангахад оролцох үүрэгтэй. ОМОН-ы алба хаагч нь сард дунджаар 7.000 долларын цалинтай. 1991-1993 оны Гүржийн иргэний дайн, 2000 оны Чечений II дайн, 2004, 2008 оны Москва хотын театр, сургуульд иргэд, хүүхдүүдийг барьцаалсан алан хядагчдын эсрэг ажиллагаанд

оролцсон.

Зэвсэглэлдээ АK-74, АКС-74У маркийн автомат, ПМ гар буу, байлдааны хуягт машин ТИГР, БТР-80 өөрийн улсад үйлдвэрлэсэн сүүлийн бусад үеийн зэвсэг, техникийг хэрэглэж байна.

Япон улсын Үндэсний цагдаагийн газрын тусгай хүчин /SAT/ нь 1996 онд байгуулагдсан. SAT нь террорист үйлдлийн сөрөх тусгай ажиллагаанд оролцох, хар тамхи, хүний наймааны эсрэг тэмцэх үүрэгтэй.

SAT нь командын, дайралтын, мэргэн буудагчийн, дэмжлэгийн 4 бүлэгт хуваагдаж үйл ажиллагаагаа явуулдаг.

БНХАУ-ЫН АРДЫН ЗЭвСЭГТ ЦАГДААГИЙН ТУСГАЙ ХҮЧИНSPECIAL POLICE UNIT

ОХУ-ЫН ДОТООДЫН ЦЭРГИЙН ТУСГАЙ ХҮЧИНОТРЯД МИЛИЦИЙ ОСОБОГО НАЗНАЧИНИЕ

ЯПОН УЛСЫН ҮНДЭСНИЙ ЦАГДААГИЙН ГАЗРЫН ТУСГАЙ ХҮЧИНSPECIAL ASSAULT TEAM

Гүн харанхуй ноёлох үед л бид Оддын гэрлийг олж хардаг. Ралп Валдо Эвэрсон


ÃÀÄÀÀÄ ÌÝÄÝÝËÝË

Францын Жандармерийн тусгай хүчин /GIGN/ нь анх 1973 онд байгуулагдсан, нийт 420 алба хаагчтай. Довтолгооны, ажиглалтын, эрлийн, аюулгүй байдлын, хамгаалалтын гэсэн 4 хүчнээс бүрдэнэ. Террорист үйлдлийн сөрөх тусгай ажиллагаанд оролцох, барьцаалагдсан объект, иргэдийг чөлөөлөх үүрэгтэй бөгөөд жилд

ойролцоогоор 60 орчим удаагийн ажиллагаанд оролцдог байна. 1994 онд Air France нислэгийн компаний 229 зорчигчийг барьцаалсан алан хядагчдийн эсрэг ажиллагаа явуулж, үүргээ амжилттай биелүүлсэн байна.

Бүтцийн хувьд удирдлагын, ажиллагааны, холбооны, дэмжлэгийн, татан гаргалтын, тагнуулын, мэргэн

буудагчийн, албаны нохойн болон тусгай тоноглогдсон техникийн зэрэг бүлгүүдээс бүрддэг. Бүрэлдэхүүн нь буудагчийн, мэргэн буудагчийн, шүхрийн, инженер сафёрын, уулын болон цөлийн зэрэг төрөл бүрийн сургалтад хамрагддаг байна.

БЭЛТГЭСЭН: АХЛАХ ДЭСЛЭГЧ Б.АРИУНБАЯР

Италийн Карабинерийн тусгай хүчин /GIS/ нь 1978 онд байгуулагдсан. Террорист үйлдлийн сөрөх тусгай ажиллагаанд оролцох, тусгай зочид төлөөлөгч, төрийн тэргүүнийг

хамгаалах үүрэгтэй. Тус бүр 100 алба хаагчаас бүрдсэн 3 салбартай. GIS-ын алба хаагч нэг бүрийг шүхрийн

1-р зэргийн цолтой, англи хэлтэй байхыг шаарддаг байна. Ушу, бокс

болон бусад тулааны спортоор хичээллэж, тэсрэх бөмбөг аюулгүй болгох, байр зүй, буудлагын, тактик ажиллагаа зэрэг мэргэжлийн сургалт явагддаг.

Австрали улсын иргэний хамгаалалтын хүчний тусгай хүчин /SOCOM/ нь 2003 онд байгуулагдсан. Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, террорист үйлдлийн сөрөх тусгай ажиллагаанд оролцох үүрэгтэй.

SOCOM нь Зүүн Тимор, Афганистан, Ирак улсад үүрэг гүйцэтгэсэн ба АНУ-ын Ерөнхийлөгч Жорж Бушийн 2003 онд Австрали улсын нийсэл Канберра хотод хийсэн айлчлалын үеийн, мөн онд зохион байгуулагдсан Регбигийн

дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний үеийн хамгаалалтын үүргийг гүйцэтгэсэн байна.

ФРАНЦ УЛСЫН ҮНДЭСНИЙ ЖАНДАРМЕРИЙН ТУСГАЙ ХҮЧИНNATIONAL GENDARMERIE INTERVENTION GROUP

АвСТРАЛИ УЛСЫН ИРГЭНИЙ ХАМГААЛАЛТЫН ХҮЧНИЙ ТУСГАЙ ХҮЧИНSPECIAL OPERATIONS COMMAND

ИТАЛИ УЛСЫН ҮНДЭСНИЙ КАРАБИНЕРИЙН ТУСГАЙ ХҮЧИНSPECIAL INTERVENTION GROUP

Сонсох урлаг сайн ярих урлагтай бараг эн тэнцдэг. П.Буаст


ÃÀÄÀÀÄ ÕÝË

101. It sounds great! – Дажгүй сонсогдож байна102. It’s a fine day – Яахав дажгүй өдөр байна103. So far, so good – Дажгүй шүү104. What time is it? – Цаг хэд болж байна105. You can make it! – Би хийж чаднаа106. Control yourself! – Өөрийгөө удирд107. He came be train – Тэр галт тэргээр ирсэн108. He is ill in bed – Тэр өвдөөд орондоо байгаа109. He lacks courage – Тэр зориггүй110. How’s everything? – Бүх юм хэр байна даа?111. I have no choice – Надад ямар ч сонголт алга112. I like ice cream – Би мөхөөлдөст дуртай113. I love this game – Би энэ тоглоомонд дуртай114. I’ll try my best – Би байдгаараа хичээнээ115. I’m on your side – Би чиний талд байгаа шүү116. Lont time no see! – Удаан уулзалдсангүй117. No pain, no gain - Ямар ч өвчингүй, зовлонгүй118. Well, it depends – Ер нь харж л байж больё доо119. We’re all for it – Бид бүгдээрээ тэрний төлөө байгаа120. What a good deal! – Ямар сайхан санал вэ!121. What should i do ? – Би яах ёстой вэ?122. You asked for it! – Чи энийг л асуугаа биздээ123. You have my word – Чи миний үгийг сонссон124. Believe it or not! – Итгэнэ үү, байна уу өөрөө мэд125. Don’t count on me – Надад найдаад хэрэггүй шүү126. Don’t fall for it! – Битгий тэрэнд унаж тусаад байгаарай127. Don’t let me down – Намайг битгий балалчихаарай даа128. Easy come easy go - Ирж, очиход амар129. I beg your pardon – Юу гэнээ дахиад хэлдээ130. I’ll be back soon – Би удахгүй ирнэ131. I’ll check it out – Би яасныг нь харамц132. It’s a long story – Их урт түүх байна133. It’s sunday today – Өнөөдөр ням гараг134. Just wait and see! – Хүлээгээд харж бай135. Make up your mind – Алив нэг санаа боддоо136. That’s all i need – Миний хэрэгтэй бүх юм ингээд болоо137. The view is great – Их гоё харагдаж байна138. The wall has ears – Энэ хана чихтэй шүү139. There comes a bus – За автобус ирж байна140. What day is today? – Өнөөдөр ямар өдөр билээ141. What do you think? – Юу гэж бодож байна даа142. Who told you that? – Хэн чамд наадахыг чинь хэлсэн юм?143. Who’s kicking off? – Хэн нэгэн юм хэлэв үү? 144. Yes’ i suppose so – За, би зөвшөөрөхөөс дөө145. You can’t miss it – Боломжийг бүү алд146. Any messages for me? – Надад ямар нэг захидал байна уу?147. Don’t be so modest – Үнэхээр шинэлэг юм аа148. Don’t give me that! – Надад битгий наадахаа өг149. He is a smart boy – Тэр их ухаантай хүү150. He is just a child – Тэр чинь жаахан хүүхэд шүү дээ98. I can’t help it – Би яаж ч чадахгүй нь99. I don’t mean it – Би тэгье гэж бодоогүй100. I’ll fix you up – Би чамд туслана аа51. I can’t follow you – Би чамайг дагаж чадахгүйнээ

152. I felt sort of ill – Би нэг л өвдөөд байх шиг байна153. I have a good idea! – Надад сайхан санаа байна154. It is growing cool – Үнэхээр янзтай юм аа155. It seems all right – Яахав дажгүй л харагдаж байна156. It’s going too far – Энэ хэтэрхий хол явчихлаа157. May i use your pen? – Таны үзгийг хэрэглэж болох уу?158. She had a bad cold – Тэр ханиад хүрчихсэн159. That’s a good idea – Наадах чинь дажгүй санаа байна160. The answer is zero – Хариулт нь бол 0161. What does she like? – Тэр юунд дуртай вэ?162. As soon as possible! – Аль болох хурдан163. He can hardly speak – Тэр бараг ярьж чадахгүй164. He always talks big – Тэр дандаа хог тарьж байдаг юм165. He won an election – Тэр сонгуульд ялсан166. I’m a football fan – Би хөлбөмбөгийн хорхойтон167. If only i could fly – Хэрвээ би нисч чаддагсан бол168. I’ll be right there – Би наана чинь одоохон очлоо-169. I’ll see you at six – 6-д уулзья170. It is true or false? – Энэ үнэн үү? Худал уу?171. Just read it for me – Надад уншаад өгөөч172. Knowledge is power – Мэдлэг бол хүч173. Move out of my way! – Миний замаас холд174. Time is running out – Цаг дуусч байна175. We are good friends – Би сайн найзууд176. What’s your trouble? – Чамд юу тохиолдов? Яачихаа вэ?177. You did fairly well! – Чи маш сайн хийсэн байна шүү дээ178. Clothes make the man – Хувцас бол бурхан179. Did you miss the bus? – Автобуснаасаа хоцорчихсон юмуу?180. Don’t lose your head – Битгий толгойгоо алдчихаарай181. He can’t take a joke – Тэр тоглоом даадаггүй юм аа182. He owes my uncle $100 – Тэр миний авга ахад 100-н долларын өртэй.183. How are things going? – Xэр байна?184. How are you recently? – Ойрд чи хэр байна?185. I know all about it – Би бүгдийг нь мэднэ186. It really takes time – Энэ үнэхээр цаг авах юмаа187. It’s against he law – Энэ хууль зөрчиж байна188. Love me, Love my dog - Надад хайраа илчлээч 189. My mouth is watering – Арааны шүлс гоожиж байна190. Speak louder, please – Чанга яриач, тэгэх үү?191. This boy has no job – Тэр хүү ажилгүй192. This house is my own – Энэ байшин минийх193. What happened to you? – Чамд юу тохиолдов?194. You are just in time – Чи яг цагтаа ирлээ195. You need to workout – Чи жаахан дасгал хийх хэрэгтэй196. Your hand feels cold – Чиний гар чинь хүйтэн байна197. Don’t be so childish – Битгий хүүхэд шиг аашлаад бай198. Don’t trust to chance! – Боломжинд битгий итгэ199. Fasten your seat belt – Суудлынхаа даруулгыг хийгээрэй200. He has a large income – Тэр их орлоготой хүн

Түрүүч өмнөх дугаарт . . . . . . . . . .БЭЛТГЭСЭН: АХЛАХ ДЭСЛЭГЧ Б.АРИУНБАЯР

Агуу амжилт бүхний үндэс нь түүнээс өмнө тохиолдсонАмжилтгүй оролдлогуудын үр дүн юм. Мухамед Боздог


ÃÀÄÀÀÄ ÕÝË

МЭНДЧИЛГЭЭ1. Здравствуйте – Сайн байна уу ? Сайн байцгаана уу ? 2. Привет- Сайн уу?, Мэнд хүргэе, мэнд дэвшүүлье 3. Добрый день! – Өдрийн мэнд! 4. Доброе утро! – Өглөөний мэнд! 5. Добрый вечер! – Оройн мэнд! 6. Как вы поживаете? Таны (та нарын) бие сайнуу ? 7. Хорошо, благодарю вас. – Сайн, танд баярлалаа. 8. А вы как поживаете ? – Харин та сайнуу ? 9. Моё почтение – Амрыг эрье 10. Здорово! – Мэнд үү? Сайн уу? 11.Какие у вас новости? – Таниар (Танайхаар )сонин юутай вэ ? 12.Ничего – Юмгүйдээ (Ничево гэж хэлээрэй) 13. Как дела? – Ажил тавтай юу ? 14. Ничего, Успешно – Зүгээр, амжилттай 15. Не хорошо – Тааруу

ТАНИЛЦАХ 1. Как тебя зовут ?- Чамайг хэн гэдэг вэ ?2. Меня зовут Бат – Намайг Бат гэдэг.3. Как вас зовут ? – Таны нэр хэн бэ ?4. Меня зовут Болд – Миний нэр Болд. 5. Как его зовут ? – Тэр эрэгтэйг хэнгэдэг юм бэ ? 6. Его зовут Цэцэгээ – Түүнийг Цэцэгээ гэдэг. 7. Как её зовут ? – Тэр эмэгтэйг хэн гэдэг вэ?8. Её зовут Ариунаа – Түүнийг Ариунаа гэдэг.

АСУУЛТ1. Почему? – яагаад? 2. Чей(чьё, чья, чыи) - хэний3. Сколько? – хэдэн?4. в сколько? –хэдэд? 5. Который? – хэд дэх?6. Где? – хаана ?7. Когда? – хэзээ?8 Куда? – хаашаа?9. Откуда? – хаанаас ?10. От кого? – хэнээс? 11. Кому? – хэнд ?12. Чему? – юунд?13. Для чего?– юуны төлөө, тулд14. Зачем?– юунд, яах гэж? 15. О ком? – хэний тухай ?16. О чём? – юуны тухай?17. Кем? – хэнээр?18. Чем – юугаар19. С кем – хэнтэй 20. С чем – юутай21. Потому что – учир яагаад гэвэл, иймээс22. Можеть быть – магадгүй

МЭРГЭЖИЛП1.Столяр – мужаан медсестра – сувилагч библиотекарь – номын санч кассир – кассчин (эр)художница – зураач (эм)художник – зураач (эр)уборщица – цэвэрлэгч торговец – наймаачин специалист – мэргэжилтэн специалистка – мэргэжилтэн (эм)слесарь – засварчин химик – химич тракторист – тракторчин (эр)трактористка – тракторчин (эм)сапожник – гуталчин сапожница - гуталчин(эм)скотовод – малчин садовод – цэцэрлэгч рыбак – загасчинрежиссёр – найруулагч преподаватель – багш (эр)преподавательница – багш (эм)повар – тогооч писатель – зохиолч журналист – сэтгүүлч журналистка – сэтгүүлч (эм)переводчик – орчуулагч певец – дуучин

ТЭР яМАР ХҮН БЭ ?Он добрый парень. – тэр сайхансэтгэлтэй залуу.Умный – ухаантай добрый – сайхан сэтгэлтэй Честный – үнэнч Бескорыстный өгөөмөр Богатый – баян весёлый – хөгжилтэй Приятный – аятайхан смелый – зоригтой Храбрый – эр зоригтой Удачный – азтай Жадный – шунахай, ховдогБедный – ядуу Сердитый – ууртай Хитрый – зальтай Ленивый – залхуу Глупый – тэнэг Обманчивый – хуурамч Трудолюбивый – ажилсаг Злой – хар санаатай

Олны дотор үгээ шинж Ганцаар явахад сэтгэлээ шинж Данзанравжаа


ÒÀÍÈÍ ÌÝÄÝÕ¯É

Харц бол өвчин анагаагч зэвсэг.

Харцаа төвлөрүүлбэл бусад хүнийг залж болно.

Хараалд өөрийн механизм байдаг.

Бялдууч хүн нүдний хорлолд амархан өртдөг.

Тэнгэр өөд хол харж бай.

Зүрхний тус газар төмөр зүүх сайн.

Бусдад бүү атаархаж байгаарай.

Ус, мод ариусгах чадвартай.

“Работница” сэтгүүлд уншигч /Агнич Михайловна Страврополь/ ирүүлсэн захидалдаа: Дайны дараа манайх ямаа тэжээж сүүгээр нь цайгаа сүлдэг байлаа. Тэр маань хоёр эр, нэг охин ишиг гаргалаа. Сар ч болоогүй байтал манайд айлчин ирж хонолоо. Охин ишиг маань оройжингоо гал тогооны өрөөнд унтаад байсан. Харин оройжингоо гэр дотор тоглож байсан хоёр эр ишиг маань өглөө үхчихсэн байв. Үүнийг мэдэнгүүт айлчдын нэг нь “Энэ лав миний нүдний хорлол болсон байх, намайг харсан хүүхэд уйлдаг юм. Малыг бол мэдэхгүй юм даа” гэж хэлсэн хэмээн бичжээ.

Энэ бол бусдын эрчим хүч хөнөөсөн, хар үгээр хэлбэл нүдний хорлол болсон байх. Энд я м а р механизм үйлчилдэг юм бол гэж та сонирхох байлгүй. Хэн нэгэн рүү ширтэн харах юм бол өөрөө мэдэлгүйгээр түүнтэй эрчим хүчний маш нарийн холбоонд ордог юм. Бидний хооронд үл үзэгдэх “хоолой” үүсдэг бөгөөд түүгээр дамжуулан бусдын эрчим хүч, мэдээллийг хүлээн авч өөрийнхийгөө өгдөг юм. Зоригтой, хүчтэй, эрчим х ү ч т э й хүн өвчтэй, ядарсан, зориг султай хүмүүсийн дотоод зохицлыг алдагдуулдаг. Уншигч А.Михайловна танд өгөх миний хариулт ийм байна даа.

Нялх амьтан эхний хэдэн сардаа бусдын эрчим хүчинд маш өртөмтгий байдаг.

Өөрөөр хэлбэл тэдэнд дархлалын хүчтэй талбай /аура/ байдаггүй юм. Тэд өвчтэй (халдвартай биш ч атугай) хүний хажууд байснаас болж өвчилдөг. Иймээс хүүхдээ ой хүртэл гадны хүнд харуулахын хэрэггүй биз. Харинд насанд хүрсэн бол дархлалын эрчим хүчний бүрхүүлтэй байдаг.

ЭГЦ ШИРТЭЛТ, НҮДНИЙ ИД ШИД

Байнга хэрэглэдэг түлхүүр ямагт гялалзаж байдаг. Франклин

Нэг ёсны дуулга өмссөн мэт. Хоёрдогч арьс болох аура нь ашигтай эрчим хүчний нөлөөллийг хүлээн авч, хортойгоос хамгаалдаг. Харин тэр нь гадны хүчтэй цохилтыг тэсвэрлэхгүй нэвтрүүлэн, бусдын эрчим хүчний “халдварыг” авдаг удаа бий. Бидний хүч “түрэмгийлэлтэй” тэмцэхийн оронд нөгөөх “цоорхойгоор” дамжин организмаас урсан гарч эхэлдэг.

Нүдний хорлол ямар шинж тэмдэгтэй байдаг вэ? гэвэл эрчим хүч урсан гарсны балгаар байнга ядарч сульддаг. Ажлын чадвар бууран ямар нэг юм хүчлэн хийх дургүй болж, анхаарал хүч төвлөрөхөө болино. Санаагаар унаж, нойр хулжих нь ч бий. Бодисын солилцоо муудан, бие болон амнаас эвгүй үнэр гарч, нүүрэн дээр батга гарч, арьс хогжруутна. Заримдаа турж, жин буурч, биеийн халуун хэлбэлзэн бие дээр хачин толбо гардаг.

Хүмүүс “зэвүүн, хүйтэнтэй хүн” гэлцдэг нь оргүй зүйл биш. Энэ бүхэнд нүд ямар хамаатай билээ?

Зарим хүн харц бол өвчнийг анагаах хамгийн хурц зэвсэг мөн гэж ярьдаг. Энэ дээр өгүүлсэн хоёрдох арьсыг шалбалдаг төдийгүй организмын дотор нэвтэрдэг хурц

шөвөг мөн. Эдүгээ шинжлэх ухаан энэ үзэгдлийн нууцыг тайлахад хариугүй дөхөж ирлээ. 1962 онд Украины ШУА “Биологийн цацраг холбоо”

гэсэн ном гаргасан. Биологийн ухаанд тэр үе хүртэл бүдэг бадаг байсан асуудал санаа-бодол алс зайд дамжих тухай хөндсөн юм. Радио физикч Б.Кажинский гэдэг хүн бодлоороо өгч буй тушаалыг хүлээн авдаг чадварыг

нарийн нягт судалсан амьтан сургагч в.Л.Дуровтой танилцсан нь ийм дүгнэлт

хийхэд хүргэжээ.

в.Л.Дуров Эрдэм шинжилгээний комиссын хүсэлтээр Марс нэртэй нохойд дараах үйлдлийг хийхийг “ятгах” ёстой байжээ. Үүнд зочны өрөөнөөс үүдний өрөөнд орох, утасны тавиуртай ширээнд ойртох, айлын утасны дугаар бичсэн дэвтрийг шүдэндээ зуугаад зочдын өрөөнд оруулах ёстой байв.

Ердөө л гучин секундын туршид в Л .Дуров нохойн нүд рүү харахад бүгдийг яг ёсоор гүйцэтгэж байжээ. Нохойн хүүхэн хараанаас харцаа хөндийрүүлэхтэй зэрэг нохой “ухаан орж байв”. Б.Кажинский иймэрхүү ажиглалтын үндсэн дээр “харааны цацрал” гэж байдаг юм байна гэсэн таамаглал хийжээ. Хожим энэ нь батлагджээ.


ÒÀÍÈÍ ÌÝÄÝÕ¯É

Харцны эрчим хүч амьтанд төдийгүй хүнд нөлөөлдөг. Өөрөөр хэлбэл харцаа төвлөрүүлэх замаар бусад хүчний хөдөлгөгч чиг үүргийг залж болдог нь одоо

нэгэнт нотлогджээ. Харцаар дамжуулан сэтгэлийн хөдөлгөөнийхөө байдлыг дамжуулан, улмаар та

харж буй хүнээ сэргээх юмуу, тайвшруулж болно. Тэр ч бүү хэл алж болно. “Канадиен

трибюн” сонинд хэдэн жилийн өмнө нэг сонин мэдээлэл гарсан. 55 настай Канадын иргэн Стива Мак Келланыг гөрөөлж явах үед нь

гризли гэдэг баавгай дайрч л дээ. Тэр “сэтгэлээрээ” хутгаа бариад цөхөрч ядсан харцаар нөгөөх баавгай руу тас ширтээд байж. Хачин юм.

Баавгай нь байрнаасаа хөдөлсөнгүй. Анчин түүний хүүхэн

х а р а а руу яг онож харахыг хичээн нүд салгахгүй ширтээд л байж.

Ингэхээр түүний уур хүрнэ гэж бодсон юмсанж. Гэтэл баавгай гэнэт буун дуу мэт хүчтэй дуу гаргаад, газарт үхэдхийн унасан байна. Тэгээд үхсэн байв гэж бичжээ. Дараа нь баавгайг эргүүлж, тойруулж

үзэхэд нэг ч шарх юм уу шалбарсан газар байдаггүй. Харин хоёр нүднээс гардаг био эрчим хүчний түлхэц тэр араатны тархин дахь мэдрэлийн эд эсийг хөнөөсөн бөгөөд үүнээс болж уг араатан үхжээ гэж шинжээчид дүгнэсэн байна. Нүдний хорлол хараалаас ямар ялгаатай байдаг тухай асуултад хариулахыг хичээе. Нүдний хорлол гэдэг бол бусад хүмүүсийн зүгээс бидний организм хэвийн байдлаар ажиллахад садаа болдог үзэгдэл мөн. Үүнийг санамсаргүйгээр гараа эсгэх, шалбалах, хөнгөн гэмтэхтэй зүйрлэж болох юм. Тэгэсхийгээд л гайгүй болно биз, харин хараалд өөрийн механизм байдаг.

Энэ бол харь хүний эрчим хүчийг нэвтрүүлдэг явдал мөн. Энэ нь сэтгэцийн санаатай “довтолгоон” зориудын ид шидийн үйлдэл мөн. Энэ бол хутгаар гараа шалбалах төдий биш. “хутгалахтай адил”. Нүдний хорлолын уг сурвалж нь та биднийг ширтэн муухай харах явдал мөн. Бүсгүй хүн угаасаа тусламтгай учраас эрчүүдийг бодвол нүдний хорлолд олонтой өртдөг. Ялангуяа бие шалтгаантай байх сүүлийн саруудад.

Миний өгөх зөвлөгөө бол, орчин тойрныхоо хүмүүсийг сайн таньж мэд, бусдын атаархал зэвүүг хүргэхгүй бай. Гаднах байдлаараа ч бусдын анхаарлыг татахгүй байхыг хичээ.

Нүдний хорлол болсон тухайд яах вэ?Бусдын үгийг сонсоод байгаа хэрнээ тусгаж ойлгодоггүй хүн таг дүлийтэй ижил.”Байгаа мөртлөө байхгүй“ хүмүүс гэгдэгчид чухамдаа тэд л болой. Хераклит

Бялдуучлалд дуртай хүн нүдний хорлолд амархан өртдөг. “Ээ, чи ямар сайхан харагдаж байх юм бэ, таван насаар залуужжээ” гэх мэт нялуун үгийг та нар бишгүй л сонсдог байлгүй. Чихэнд чимэгтэй энэ мэт үгс бидний эрчим хүчний дархлалыг “зүүрмэглүүлж”, дархлалын талбайг итгэлийн аргаар арилгадаг.

Ингээд суларсан дархлалаар дамжин “чамайг даа” гэсэн атаархлаас үүссэн харш программ хөндлөнгөөс зовлонгүй нэвтрэнэ. Нүдний хорлол хүмүүс бидэнд атаархсан тухайд төдийгүй бид хэн нэгэнд атаархсан тухайд үүсдэг. Бидэнд бусдын зүгээс “вирус” нэвтэрч болдог тал бий. Иймд та бусдад битгий атаархаарай. “Эчнээ” гэмээр нүдний хорлол ч байж болдог. Утсаар ярих, бидний эд юмс, ялангуяа зураг үүнд холбогч “утас” болдог. Аль тааралдсан хүнд зургаа дурсгаад яах вэ дээ.

Нэгд, бидний организм ухаантай ямар ч хорлолыг өөрөө анагаадаг. Хүчтэй хүсэл, тайван амгалан байдал юу юунаас чухал. Таны алдагдсан эрчим хүчийг хамгийн түргэн сэргээх арга бол ус.

Гол мөрөн, далайн “амьд” гэж нэрлэдэг ус бусдыгаа эрчим хүчний бузрыг арилгаад зогсохгүй та бидний организмыг нэмэгдэл эрчим хүчээр сэлбэдэг. Бас усны ууранд суух, хүйтэн усаар угаах ашигтай. Үүнийг бидний өвөг дээдэс ч мэдэж байжээ. Нүдний хорлол болсон хүүхдийг шүршүүр дамжуулан угаахдаа “Шүршүүрт ус тогтдоггүй шиг миний хүүд /нэрийг хэлээд/ хар цагаан хэл ам бүү тогтог” гэж шившдэг уламжлал бий. Нүдний шил зүүлгүйгээр цэнхэр тэнгэр өөд хол харж бай. Тэр үедээ сансрын амьд сэргээгч эрчим хүч нүдээр минь дамжин шууд тархинд орж байгаа гэж бод. Таны харж буй сансрын эрчим хүч тархины алдагдсан холбоо, организмын зохицлыг сэргээдэг. Иод бас чухал шүү. Хүнд ажиглагдамгүй биедээ иод түрхэхэд зүгээр. Үдэш түрхэхэд зүгээр. Үдэш түрхэхэд өглөө нь шингэсэн байна шүү дээ.

Ард олны хэрэглэж заншсан хар бор арга олон бий бөгөөд олонхийг нь шинжлэх ухааны үүднээс нотлон тайлбарласан нь олонтаа. Жишээ нь: Биенийхээ тус газар зүү хатгаж болно. Тэгэхдээ үзүүрийг нь дотогш харуулдаг. Төмөр зүү хэрэгтэй шүү яагаад гэвэл төмөр бол ид шидтэй металл мөн. Бидний өвөг дээдэс муу хүмүүстэй уулзсаны дараа төмөр эрх барьдаг байсан уламжлал бий.

Мөн зүрхнийхээ тус газар жижигхэн толины нүүрийг гадагш харуулан зүүвэл нүдний хорлолоос хамгаалдаг. Хэрэв ямар нэг хүнийг байхад бие чинь эвгүй болж сэтгэл зовон, бөөлжмөөр бол хоёр гарынхаа долоовор хуруугаар дугуй цагириг болгоход зүгээр. Бусад хуруугаа чанга атган бие бие дээр нь тавина. Мөн алгаа гэдэснийхээ хөндийн мэдрэл дээр тавиад организм гаднаас нэвтрэх бусдын эрчим хүчийг хаана “өгөхгүй” гэж дотроо бодон амандаа хэлдэг ёс бас бий.

Мөн нулимсаа гартал инээж сэтгэл хөдөлбөл муу эрчим хүчнээс ариусдаг. Уйлмаар бол биеэ барих хэрэггүй. “Уйлбал дотор онгойдог” гэлцдэг нь учиртай.

Нүдний хорлолд хүрсэн шинж мэдэгдвэл эрүүл агаар, модны дунд аль болох удаан байхыг хичээгээрэй. Эдгээр нь алдсан эрчим хүчээ нөхөн сэргээх, дархлалын талбайгаа бэхжүүлэхэд тань тус болно.


ÒÀÍÛ ÑÎÍÎÐÒ

Техник технологи хурдтай хөгжиж байгаа өнөө үед бидний хэрэглэж байгаа телехяналтын тоног төхөөрөмж асар хурдтай хөгжиж байна.

ССTV буюу хяналтын дуран нь маш олон давуу талыг өөртөө агуулсан байдаг. Хяналтын дурангийн төрөл нь хүний хэрэгцээнд тааруулан холболтын хувьд шинэ түвшинд ирээд байна.

Орчин үеийн бүх улс орон болон хувь хүний хэрэгцээнд нийцэж байгаа сүүлийн үеийн техникийн сонголт бол IP холболтын камерууд буюу тоон систем юм.

Энэ системийн камерыг Дотоодын цэргийн хамгаалалтын системд 2010 оноос эхлэн нэвтрүүлэн хэрэглэж байна.

IP холболт гэдэг нь INTERNET PROTOCOL гэсэн үгийн товчлол бөгөөд интернет хаягчлал гэсэн үг юм.

IP холболттой систем нь аналоги холболттой камерын системээс дараах давуу талуудтай.

Үүнд:

1. Нэг шугамаар маш олон мэдээлэл нэгэн зэрэг дамжуулах чадвартай. / STP кабель /Сүлжээний утас/, шилэн кабелийн нэг шугамаар олон камерын дүрс сигналыг дамжуулах бүрэн боломжтой, дамжуулагч утасны төрлөөс хамаарч 1-3000 метрт дамжуулах чадвартай/

2. Олон улсын сүлжээнд холбогдох. /Хэрэв төв процессорт шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр тоноглон, дотоод сүлжээг задалснаар камерийн дүрсийг олон улсын сүлжээнээс хянах бүрэн боломжтой болох давуу талтай./

3. Холболтын утасны тоо цөөн. /Аналоги камерыг хоёр болон түүнээс дээш холболтын утас ашиглан холболт хийдэг байсан бол IP камерын хувьд зориулалтын нэг утсаар стандартын дагуу холболт хийж, хүссэн бүх application-ыг хэрэглэх боломжтой болно./

4. Олон улсын стандартад нийцсэн. /IP камерыг та дэлхийн аль ч оронд ашиглах боломжтой. Ингэхийн тулд танд зөвхөн сүлжээнд ажиллах

ямар нэгэн т ө х ө ө р ө м ж байхад л хангалттай./

5. Дүрсний гаралт нь к а м е р ы н чанар, линзнээс хамаарч сайжирсан./ Аналоги камерийн хувьд дүрсний гаралт өөрийн линзнээс хамааран нэг төрөл байсан бол IP камер өндөр нягтралаар таны хүссэн фокусаар харах давуу талыг олгож байгаа юм. Та камерын линзийг солин дүрсний гаралтыг сайжруулан, фокусаа тааруулах давуу талтай болсон юм./

6. Зайнаас тохиргоо хийх бүрэн боломжтой. Дотоод сүлжээ ашиглан зайнаас фокус тааруулах, системийн тохиргоо хийх, камерын хяналтыг эргүүлж орчныг хянах, хадгалсан бичлэгийг унших боломжтой болсон./

7. Шөнө буюу үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал үед хөдөлгөөн, дулаан мэдрэх чадвартай, харанхуйд харах чанар сайн, нэмэлт төхөөрөмжөөр тоноглох боломжтой. /Камерт микрофон суулгаснаар хяналтын цэгээс тухайн орчны дуу чимээг чагнах, гэрэлт дохио, сигнал залгах, хөдөлгөөн мэдэрч ажиллах, хөдөлгөөн илэрсэн үед өнгөөр болон дуугаар мэдэгдэх боломжтой./

8. Хэлбэр хэмжээ болон харагдах байдал. Таны хэрэгцээнд тааруулан жижиг, том мөн орчиндоо тохирсон хэлбэр хэмжээтэй байдаг. /Чийглэг орчны камер бөмбөгөр гадаргуудаа ус тогтох ямар нэгэн ховилгүй байхаар хийгдсэн бол дотор камер харагдах байдал цэвэр, арчиж цэвэрлэхэд гэмтхээргүй хийцтэй. Гадна камер халаагуур, хөргүүр суулгах хайрцагтай. Гадны халдлагаас хамгаалагдсан тусгаарлагчтай гэх мэт маш олон давуу талтай байдаг./

БЭЛТГЭСЭН: Б.ЖАвХЛАН

Залуусын атар газар шиг сэтгэлийн хөрсийг зөнгөөр нь орхивол тэнд зэрлэг өвс, шарилж, өргөс л ургана. Снеллман


ÝÐ¿¿Ë ÌÝÍÄ

Бид үргэлж бусдыг таатай байлгаж чадахгүй,Харин бүх хүнд таалагдахаар ярьж болно. Волтайре

ÝëÝã õààí ÝðõòÝí2. Óñààð3. Öóñ, öóñàí á¿òýýãäýõ¿¿í4. Áèîëîãèéí çàðèì øèíãýíýýð

õàëäâàðëàäàã áàéíà.Ìîíãîë îðíû õóâüä õ¿í àìûí 16.4% íü Â, 10.7 % I íü ñ âèðóñ òýýã÷èä áàéäàã. Õàðèí ýëýãíèé ¿ðýâñýëòýé õ¿ì¿¿ñèéí 70-80%-ä, ýëýãíèé õîðò õàâäàðòàé ºâ÷òºíèé 96.6%-ä ñ âèðóñ èëýð÷ýý. ýëýãíèé õàëäâàðò ºâ÷íººð ºâäñºí õ¿í 10-15 æèëèéí äàðàà ýëýãíèé õàòóóðàë, 20-25 æèëèéí äàðàà ýëýãíèé õîðò õàâäðààð ºâ÷èëäºã áàéíà.

ºâäºæ áóé íü ãàäààä øèíæ òýìäýãýýð ìýäýãääýãã¿é. Õàðèí äàðààõ øèíæ òýìäýã àæèãëàãäñàí òîõèîëäîëä òà ýì÷èä õàíäàæ, ýëýãíèé ºâ÷ëºë ìºí ýñýõèéã ¿ç¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íä:

- ñóëüäàõ- Í¿¿ð òàòàõ, öàðàé áàðàéõ- òóðàõ- Áèå çàãàòíàõ- Øàëòãààíã¿é ÿäðàõ ãýõ ìýò.

õÝðõÝí ÓðÜÄ×Èëàí ÑÝðãÈÉëÝõ ÂÝ?ýëãýý ºâäºõººñ ºìíº:- Áàãà íàñíû õ¿¿õäèéã Â âèðóñûí ýñðýã

âàêöèíæóóëàëòàíä á¿ðýí õàìðóóëàõ- òàðèà õèéõ çóðøëààñ òàòãàëçàõ- Õîîë èäýõèéí ºìíº ãàðàà óãààæ

çàíøèõ- ýìíýëãýýñ ãàäóóð íºõöºëä ìýñ

àæèëáàð õèéëãýõã¿é áàéõ. òóõàéëáàë: ÷èõ öîîëîõ, øèâýýñ õèéëãýõ ãýõ ìýò.

- Çàìáàðààã¿é áýëãèéí õàâüòëààñ ñýðãèéëýõ

- Õàäãàëàëòûí äýãëýì õýòýðñýí õîîë, õ¿íñ õýðýãëýõã¿é áàéõ

Õýðýâ ýëýã òàíü ºâ÷èëñºí áîë:- Æèëäýý 2-4 óäàà ýì÷èä ¿ç¿¿ëæ

çºâëºãºº àâàõ.- òóóøòàé ýì÷èëãýý õèéëãýõ, ººðººð

õýëáýë æèëä 3-5 óäàà ýì÷èëãýýã 10-14 õîíîã ýð÷èìòýé õèéëãýæ, õî¸ð ñàðûí äàðàà äàâòàí ¿ç¿¿ëýõ.

- Çóí ã¿¿íèé ñààì óóõ.- Öºñèéã øàð ñ¿¿ãýýð ñàðä íýãýýñ

äîîøã¿é óäàà óãààõ.- Æèëä íýãýýñ äîîøã¿é óäàà ýëýãíèé

øèíæèëãýý õèéëãýõ.- Õýò àâèàí øèíæèëãýýã æèëä íýã óäàà

õèéëãýõ.- ýäãýýðýýñ ãàäíà ñàéí óíòàæ àìðàõ,

ñîéç ñàì, õóìñíû õóòãà ãýõ ìýò ç¿éëèéã òóñäàà õýðýãëýõ íü ýëýã ºâ÷ëºõã¿é áàéõ ñàéí àðãà áîëäîã àæýý.

õîîëíû ÄÝãëÝìýëãýíä õýðýãòýé õ¿íñ:- ñ¿¿, ñ¿¿í á¿òýýãäýõ¿¿í.- ã¿¿íèé ñààì, ¿õýð, ÿìààíû ñ¿¿.- Æèìñ, òºðºë á¿ðèéí óíäàà, õèâýã.- ¯õðèéí ìàõ.- òºìñ áàéöàà ëóóâàí.- ýýäýì, áÿñëàã, øàð ñ¿¿.ýëãýíä õàëòàé õ¿íñ:- ªºõ òîñòîé õîîë- ªíäºãíèé øàð, ººõòýé ìàõ- Õîðõîã, áîîäîã, õèàì, áîðö.

ýëãèéã ä¿ëèé ýðõòýí ãýõ áîëîâ÷ ýëýã ýìãýã áàéäëûíõàà äîõèîã ýçýíäýý ýðò ºãäºã. Õàðàìñàëòàé íü õ¿ì¿¿í áèä òýðõ¿¿ äîõèîã ìóó õ¿ëýýí àâ÷, àíçààðñàí ÷ àíçààðààã¿é þì øèã õàðèí ººðñäºº ä¿ëèé öàðàéëäàãò ë õàìàã ó÷èð îðøèíî. òèéìýýñ ýëãýý ºâ÷ë¿¿ëýõã¿é áàéõ ýð¿¿ë ìýíäèéí ìýäëýã, áîëîâñðîë õ¿ì¿¿ñò õýðýãòýé áàéãàà þì.

ýëýãíèé îëîí òºðëèéí âèðóñ¿¿ä õýðõýí áèé áîëäîã, õîðò õàâäàð þóíààñ ¿¿ñäýã, òýäãýýð íü ÿàæ èëýðäýã, õýðõýí óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ áîëîõ òàëààð çºâëºå.

ÝëÝã "õààí" ÝðõòÝíÕ¿íèé áèåèéí õýâëèéí áàðóóí äýýä õîéìðûã ýçëýí 1.5 îð÷èì êã æèíòýé õîñ áóñ ýðõòýí áîë ýËýã þì. Äóíäæààð 1.3 êã æèíòýé, óðòààðàà 25-30 ñì, ºðãºíººðºº 15-20 ñì õýìæýýòýé.

ýëýãíèé õýìæýý òîì áàéõ íü îëîí ¿¿ðýã ¿éë àæèëëàãààã ã¿éöýòãýæ áàéäàãòàé õîëáîîòîé. ýëýã íü õ¿íèé áèåä õàãàñ ìÿíãà ãàðóé ¿¿ðýã ã¿éöýòãýäýã õàìãààëàã÷, ìàíàà÷ ãýëòýé. Õàìãààëàã÷ ãýñíèé ó÷èð:

- Áèåä ÿâàãäàõ óóðàã ò¿¿íèé çàâñðûí á¿òýýãäýõ¿¿íèé õîðûã òàéëàã÷.

- ãàäíààñ îðñîí õîðòîé áîäèñûã ø¿¿ã÷ ìàíàà÷ ãýñíèé ó÷èð:

- Áèåèéí äîòîîä îð÷íû àìãàëàí áàéäëûã ñàõèóëàã÷.

- Óóðãèéí òîãòâîðòîé õàðüöààã á¿ðä¿¿ëäýã ìàíàà÷ þì.

ãîë ¿¿ðýã íü:

1. Öºñ ÿëãàðóóëäàã.

2. Àìèí äýì, ýðäýñ áîäèñ, ººõ òîñ, í¿¿ðñ óñíû ñîëèëöîîíä îðîëöäîã.

3. Öóñíû á¿ëýãíýëòèéã çîõèöóóëäàã.

4. Áèåèéã õîðã¿éæ¿¿ëæ, äàðõëààæóóëàõ.

ýëýãíèé îð÷èì äîòîð ýðõòýíã ìýäðýëæ¿¿ëäýã ìýäðýëèéí áººãíºðºë, ñ¿ëæýý áàéðëàäàã ó÷ðààñ ãàäíû öî÷ðîëûã ìàø ýìçýã õ¿ëýýæ àâäàã.

Áàéíãà òºëæèæ áàéäàã ýðõòýí ó÷ðààñ íîãîîòîé ç¿éðëýõ íü áèé. Íîãîîã òîðäîõã¿é áîë õàãäàðäàã øèã ýëãèéã àðõè, ýì, õîðò áîäèñîîð õîðäóóëâàë ýñ¿¿ä íü ¿õýæ õàòóóðäàã áàéíà.

ÝëÝãíÈÉ ÂÈðÓÑÀçè áîëîí Àôðèêèéí îðîíä ýëýãíèé âèðóñûí òàðõàëò èõ áàéäàã. ªíººäðèéí áàéäëààð À, Â, ñ, Ð, Å, Ð, 3, I çýðýã àðâààä òºðëèéí âèðóñ èëðýýä áàéíà. ýäãýýð íü:

1. Àõóé îð÷èí

ÝëÝã ªÂ×ëªõ ØàëòãààíÕîîëíû äýãëýì àëäàãäñàíààñ. ýíý íü òàíûã áóöàëñàí óñ óóãààä, áóäàà èäýýä ÿâààä áàé ãýñýí ¿ã áèø áºãººä àëü áîëîõ ÷àíàðëàã õîîë èäýæ áàéõ ¸ñòîé ãýñýí øààðäïàãà þì. Ìîíãîë÷óóä ìàëûíõàà õàìãèéí õºãøíèéã èäøèíäýý õýðýãëýæ, îðîéí õîîëîî ºãëºº õàëààæ èääýã ãýõ ìýò "ìóó çóðøèë"-òàé áºãººä ýäãýýð íü ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíä ìóóãààð íºëººëäºã. òà äîëîî õîíîãò ÿäàæ íýã óäàà ñ¿¿ óóæ, ýñâýë 10 õîíîãòîî íýã óäàà öàãààí õîîë èäýæ ýëýãýý "áàÿðëóóëæ" áàéõ õýðýãòýé.

"àðõÈ" ÝëÝãíÈÉ ÄàÉÑàíýëãèéã øóóä õîðäóóëæ, óðãàëòûã ñààòóóëäàãààðàà àðõè îíöãîé õîðòîé. Àðõèíààñ áîëæ, ýëãýíä ººõºí äóñàë áèé áîëîõ áºãººä óëìààð õàòóóðäàã. Ìºí âèðóñèéí ¿ðæèëèéã èõýñãýñíýýð ýëãèéã ãýìòýýäýã áàéíà.

ªºðººð õýëáýë òà õýò çàìáàðààã¿é õîîëëîñíîîñ, ºâäñºí ¿åäýý ººðèéí äóðààð ýì óóñíààñ ìºí àðõè, òàìõè õýðýãëýñíýýñ ýëãýý õîðäóóëäàã.

ßàæ ÈëðÝõ ÂÝ?Óóö íóðóóãààð ºâäâºë áººð, õàíèàâàë óóøèã ãýõ ìýòýýð áóñàä ýðõòýí¿¿äýä èëðýõ õýëáýð íü òîäîðõîé áàéäàã áîë ýëýã

TИГР /ОХУ/

СОBRA-II /ТУРК/

KOMATSU LAV /яПОН/

HUMVEE /АНУ/

HAWKEI /АВСТРАЛИ/

GURKHA /КАНАД/

Тигр-M байлдааны хуягт машины шинэ загварыг 2013 онд бүтээсэн.Тигр-М-ын хурдны дээд хязгаар 150 км/цаг, 1.3 метр гүн усанд чөлөөтэй явах

чадвартай, дотор агааржуулалтын системтэй, дизель түлш бүхий турбо хөдөлгүүртэй, байлдааны жин 3.5 тн, 10 хүн тээвэрлэх багтаамжтай, тусгай зориулалтын суудалтай, цөмийн, биологийн, химийн бодисын хамгаалалтын системээр тоноглогдсон, сум үл нэвтрэх байлдааны машин юм.

Уг машиныг Бразил, Уругвай, Гана, Конго зэрэг дэлхийн олон оронд экспортолсон байна.

Humvee нь АНУ-ын байлдааны Hummer машины дараагийн загвар юм. Уг машин нь 200 морины хүчтэй, 4 цилиндр хөдөлгүүртэй, 6 араа бүхий автомат хурдны хайрцагтай, түлш зарцуулалтыг 70 хувиар бууруулсан шинэ машин юм. Humvee нь дотроо тусгай зориулалтын суудал, алба хаагч нэг бүрийн зэвсэг, тусгай хэрэгслийг тогтоогч бүхий хаалга, газрын зураг бүхий GPS болон бусад тусгай хэрэгслээр тоноглогдсон хамгийн сүүлийн үеийн хуурай замын цэргийн байлдааны хуягт машин. Мөн уг машин нь сумнаас хамгаалагдсан их бие, цонхтой юм.

Cobra нь БНТУ-д үйлдвэрлэсэн, сум үл нэвтрэх их бие, цонхтой, 7.62, 12.7 мм-ийн автомат буу, 40 мм-ийн гранат шидэгчээр тоноглогдсон, урт нь 5.61, өргөн нь 2.5, өндөр нь 2.2 метр бүхий 12 тн жинтэй. Cobra нь 6.7 м/куб багтаамжийн дизель хөдөлгүүртэй, автомат хурдны хайрцагтай, 200 литрийн багтаамжтай түлшний савтай, хурдны дээд хязгаар 110 км/цаг.

Их биеийн хамгаалалт нь агаарын сөнөөгч С-130 онгоц /Super Hercules/-той адил материалаар хийгдсэн байлдааны хуягт машин.

Hawkei /Hawk-eye буюу харцаганы нүд/ нь Австрали улсын хүчний байгууллагад ашиглагддаг хамгийн сүүлийн үеийн байлдааны хуягт машин. Hawkei нь 6 цилиндрийн дизель хөдөлгүүртэй, 7 тн жинтэй, хурдны дээд хязгаар 110 км/цаг, түлшээ дахин цэнэглэлгүйгээр 1000 км замыг туулах чадвартай. 5 хүний багтаамжтай. Уг машиныг Афганистан улсад явагдаж буй олон улсын цэргийн ажиллагаанд ашиглаж байгаа бөгөөд 15 тн жинтэй болтол нэмэлт тоноглол хийж, шинэчлэн сайжруулсан байна.

Gurkha нь Канад улсын хүчний байгууллагад ашиглагддаг тусгай тоноглол бүхий байлдааны хуягт машин. Gurkha нь 6.7 м/куб багтаамжтай, 8 цилиндр бүхий хөдөлгүүртэй, 8.6 тн жинтэй, урт нь 5.5 м, өргөн нь 2.2 м, өндөр нь 2.5 метр, 8-10 хүний багтаамжтай, хурд нь 150 км/цаг, сум үл нэвтрэх их бие, цонхтой.

Уг машин нь хөнгөн чанарын, хуягласан, байлдааны, цувааны, тусгай зориулалтын зэрэг 5 төрлөөр үйлдвэрлэгдсэн. Австрали, Болгар, Ирак, Бахрейн, АНУ, Австрал зэрэг дэлхийн 20 гаруй орны тусгай хүчин уг машиныг ашиглаж байна.

Komatsu LAV-нь 4 цилиндр бүхий дизель хөдөлгүүртэй, хурдны дээд хязгаар 100 км/цаг, 4.5 тн жинтэй, урт нь 4.4 м, өргөн нь 2.4 м, өндөр нь 1.8 м, 12.7 мм-ийн автомат буу, танк эсэргүүцэгч пуужин /Каwasaki-87/-аар тоноглогдсон.

Мөн сум үл нэвтрэх их бие, цонхтой. Уг байлдааны автомашин нь үүрэг зориулалтаас хамаарч KU50W-0002K, KU50W-0003K, KU50W-0005K гэсэн 3 загвартайгаар бүтээгдсэн байна. Энэхүү автомашин нь “Иракын эрх чөлөө” ажиллагаанд оролцсон.

4 ÄÝÕ ÆÈËÄÝÝ ¹ 15. 2013....

Documents