250 bai tap ky thuat dien tu 5936

216
NGUYỄN THANH TRÀ - THÁI VĨNH HIỂN 250 BÀI TẬP KV THUỘT ĐIỈN TỬ NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC VIỆT NAM

Upload: steven-evans

Post on 16-Nov-2015

105 views

Category:

Documents


12 download

DESCRIPTION

dien tu

TRANSCRIPT

  • NGUYN THANH TR - THI VNH HIN

    250 BI TPKV THUT IN T

    NH XUT BN GIO DC VIT NAM

  • Chng 1

    IT

    1.1. TM TT PHN L THUYT

    Hiu ng chnh lu ca it bn dn l tnh dn in khng i xng. Khi it c phn cc thun, in tr tip gip thng rt b. Khi it c phn cc ngc in tr tip gip thcmg rt ln. Khi in p ngc t vo ln it b nh thng v mt i tnh chnh lu ca n. Trn thc t tn ti hai phofng thc nh thng i vi it bn dn. Phcng thc th nht gi l nh thng tm thi (zener). Phng thc th hai gi l nh thng v nhit hay nh thng thc l. Ngi ta s dng phng thc nh thng tm thi lm it n p.

    Phng trnh c bn xc nh dng in Id chy qua it c vit nh sau:

    ~ DS enu.. ( 1- 1)

    y: - = , l th nhit;q

    - k = 1,38.10"^ , hng s Boltzman;K

    - q = 1,6.10 'c , in tch ca electron;- n = 1 i vi Ge v n = 2 i vi Si;- T nhit mi trng tnh theo K.

    T phng trnh (1-1) ngi ta xy dng c c tuyn Volt-Ampe = f(Uj3) cho it v dng n inh ton cc thng s c lin quan i vi

    cc mch in dng it.hg dng quan trng ca it l:

    a) Chnh lu dng in xoay chiu thnh mt chiu nh cc s c bn s dng cc loi it khc nhau (it c iu khin v it khng iu khin).

  • b) Hn ch bin in p mt gi tr ngng cho trc.c) n nh gi tr in p mt chiu mt ngng xc lp Uz nh nh

    thng tm thi (zener).M hnh gn ng m t it trong cc mch in c xem nh:

    a) L mt ngun in p l tng c ni tr bng khng khi it chuyn t trng thi kho sang m ti mc in p U K = Up.

    b) L mt ngun dng l tng c ni tr rt ln khi it chuyn t trng thi m sang kho ti mc in p = oV

    c) ch xoay chiu khi tn s tn hiu cn thp, it s tcmg ng nh mt in tr xoay chiu c xc nh theo biu thc (1-2) di y :

    ( 1-2 )

    Cn khi' tn s tn hiu cao, cn ch ti gi tr in dung k sinh ca it Cd, n c mc song song vi in tr xoay chiu r .

    1.2. BJ TP C LI GII

    Bi tp 1-1. Xc nh gi tr th nhit (U-r) ca it bn dn trong iu kin nhit mi trng 20c.

    Bi gii

    T biu thc c bn dng xc nh th nhit

    u ,= i q

    Trong :

    - k = 1,38.10'^ , hng s Boltzman;K

    - q = 1 , 6 . in tch ca electron;- T nhit mi trng tnh theo K.Tiay cc i lng tcng ng vo biu thc ta c:

    U, = = ^ M . 2 5 . 2 7 , n V q 1,6.10"'

  • Bi tp 1-2. Xc nh in tr mt chiu Rj3 ca it chnh lu vi c tuyn V-A cho trn hnh 1-1 ti cc gi tr dng in v in p sau:

    = 2mA

    Uo = -10V.

    Bi gii

    a) Trn c tuyn V-A ca it cho ti I = 2mA ta c:

    Ud = 0,5V nn:

    K = =u.. 0,5Id 2.10 -3

    = 250Q

    b) Tng t ti Uq = -lOV

    Ta c Id = l|iA nn;10

    RHinh 1-1

    = 10MQ.

    tp 1-3. Xc nh in tr xoay chiu ca it chnh lu vi c tuyn V-A cho trn hnh 1-2.

    a) Vi Id = 2mA

    b) Vi Id = 25mA.

    Bi gii

    a) Vi Ij) = 2mA, k tip tuyn ti im ct vi c tuyn V-A trn hnh 1-2 'a s c cc gi tr Ij3 v Up tng ng xc nh AU v AIp nh sau:

    = 4niA; U = 0,76V In(mA)

    Ip = OrnA; p = 0,65V

    AIp = 4m A - OmA = 4m A

    AU d = 0 ,7 6 V -0 ,6 5 V = 0 ,11V

    Vy:

    " AI 4.10-

    302520

    10

    AI.

    AI, u (v; ---0 0,2 0,4 0,60,7 0,8 1,0

    Hinh 1-2

  • b) Vi Id = 25mA. Cc bc tng t nh cu a) ta xc nh c cc i lng tng ng di y:

    Id = 30mA; D = 0,8VId = 20mA; Ud = 0,78VAIjj = 30 - 20 = lOmAAd = 0,8 - 0,78 = 0,02V

    V y , = ^ = = 2 . AI 10.10''

    04 ) Bi tp 1-4. Cho c tuyn V-A ca mt it nh trn hnh 1-2. Xc nh in tr mt chiu ti hai gi tr dng in.a) Ij5 = 2mA.b) Iq = 25mA v so snh chng vi gi tr in tr xoay chiu trong bi tp 1-3.

    Bi gii

    T c tuyn V-A trn hnh 1-2 ta c cc gi tr toig ng sau;

    a) Id = 2mA; D = 0,7V

    Nn: R . = ^ = - ^ = 3 5 0 QAL 2.10

    so vi = 27,5Q.

    b) Id = 25mA; D = 0,79V

    Nn: R , = ^ = - ^ ^ = 3 1 , 6 2 Q'* AL 25.10"'

    so vi = 2 Q.

    Bi tp 1-5. Cho mch in dng i nh hnh l-3a v c tuyn V-A ca it nh trn hnh l-3b.

    a) Xc nh to im cng tc tnh Q[)o; liX)]-b) Xc nh gi in p trn ti Ur.

    Bi gii

    a) Theo nh lut Kirchoff v in p vng ta c:

    8

  • uD

    R.

    IkQ

    u.

    a)Hnh 1-3

    E - u - u, = 0 hay E = Uo + ,y chnh l phcrtig trnh na ti mi chiu cci mch din dng i trn.Dng ng ti mt chiu thng qua hai im cl trn trc lung vi

    U|) = o v v trn trc honh vi Ip = 0.Ti p = 0 ta c E = 0 + IpR,

    Nn: D=-E lOV

    R 10'o= 10mA

    Ti I|J = 0 la c l = U|J + (OA).R,

    Up = E| -lO Vi) UdoI vi to tcmg ng:

    I[)0 = 9,25m A

    Upo = 0 ,78V

    b) in p ri trn ti R, s l:

  • u =I.R, =I,.R, =9,25.10-M0 =9,25V

    Hoc Ur, c th c tnh:

    Ur, = E -U do= 10-0,78 = 9,22V

    S khc nhau trong hai kt qu trn do sai s khi xc nh theo thi biu din c tuyn V-A i vi it trn hnh 1-3 v hnh 1 -4.

    Bi tp 1-6. Tnh ton lp li nh bi tp 1-5 vi R, = 2kQ.

    Bi gii

    a) T biu thc: E lOV

    R 2kQ= 5mA

    U^ = E = 10V

    ng ti mt chiu (R_) c dimg nh trn hnh 1-5 v ta c to im Q[Ido; UdoI tcmg ng:

    Ido = 4,6mA

    Udo = 0,7Vb) in p ri trn ti R, s l:

    =1 .R, =IdoJR, =4,6.10-' .2.10' =9,2V hoc

    = E -U do=10V-0,7V=9,3V

    7 ] Bi tp 1-7. Tnh ton lp li cho bi tp 1-5 bng cch tuyn tnh ho c tuyn Volt-Ampe cho trn hnh l-3b v it loi Si.

    Bi gii

    Vi vic tuyn tnh ho c tuyn V-A ca it trn ta v li c tuyn nh trn hnh 1-6.

    10

  • Dng ng ti mt chiu (R_) cho mch tng t nh trong cu a) ca bi tp 1-5 v c biu din trn hnh 1-6.ng ti mt chiu c tuyn V-A ti Q vi to tong ng.

    Ido = 9,25mAU do = 0,7V. Hnh 1-6

    ( 8 j Bi tp 1-8. Tnh ton lp li cho bi tp 1-6 bng cch tuyn tnh ho c tuyn V-A cho trn hnh l-3b v it loi Si.

    Bi gii

    Vi vic tuyn tnh ho c tuyn V-A ca it trn ta v li c tuyn nh trn hnh 1-7.

    Dng ng ti mt chiu (R_) cho mch tng t nh trong cu a) ca bi tp 1-6 v c biu din trn hnh 1-7.

    ng ti mt chiu (R_) ct c tuyn V-A ti Q. Vi to tng ng:

    Ido ~ 4,6rnA = 0,7V.

    Bi tp 1-9. Tnh ton lp li cho bi tp 1-5 bng cch l tng ho c tuyn V-A cho trn hnh l-3b v it loi Si.

    Bi gii

    Vi vic l tcmg ho c tuyn V-A ca it, ta c nhnh thun ca c tuyn trng vi trc tung (Ip), cn nhnh ngc trng vi trc honh (Ud) nh trn hnh 1-8.

    Hnh 1-7

    11

  • Dng dng li mt chicu (R_) cho mch tng t nh Irong cu a) ca bi lp 1-5.

    ng ti mt chiu ct c tuyn V-A ti im Q vi to tcyng ng:

    no = iOmAU,K, = OV.

    ng ti mt chiu (R_) c biu din nh trn hnh 1-8.

    Bi tp 1-10. Cho mch in dng it loi Si nh hnh i -9.

    Xc nh cc gi tr in p v dng in Uq. U|(, I|y

    Bi gii

    Bit rng it loi Si lm vic bnh thng ngng thng nm trong khong l 0.5V -r 1,25V. Chn ngng m viq cho it:

    U = 0,7V; E = 8V.

    in p ri trn in ir ti R s l:

    U, = E- Up = 8 -0 ,7 = 7,3V Hnh 1-9Dng in chy qua it I|) = 1,;, (dng

    qua ti R) s :

    Id = Iu = - ' = ^ = - ^ ^ = 3.32mA " ' R 2 ,2 .10 '

    Bi tp 1-11. Cho mch in dng it nh hnh 1-10. Xc nh inp ra trn ti v dng in Id qua cc it D, Dj.

    Bi gii

    Chn ngng in p thng cho hai it D| v D, lng ng.

    =0,7V di viitSi

    12

  • =0,3V i vi it Ge.

    in p ra trn ti s l:

    = 12-0,7-0,3= liv.Dng in qua cc it D|,

    Ip Dj Si D, Ge

    E

    .L +

    12V u5,6kQ

    ra

    v E s l:

    r r 11Hnh 1-10

    R 5,6.10l,96m A.

    (^1^ Bi tp 1-12. Cho mch in dng it nh hnh 1-11 Xc inh cc in p v dng in u, Up , Ij3.

    Bi gii

    D,Si D.Si 1 ki12V

    R-5,6kQ

    Hnh 1-11

    Id Uo,=OV I=I,,=I,=0A=I,

    u.rn 12V D. D2

    r :5,6kf

    T uR ra

    Hnh 1-12

    Do D| c phn cc thun, cn Dt c phn cc nghch, ta v li s tng ng ca mch vi gi thit c hai it u l tcmg nh trn hnh 1-12.

    Khi ; u = Id.R = Ir.R = OA.R = o vV it D, trng thi h mch nn in p ri trn n chnh l in p

    ngun E:

    U ,= E -I2V

    Nu theo nh lut Kirchoff ta cng s c kt qu nh trn.

    E -U D, =0

    u = E -U ,-U ^ = I2 -0 -0 = 1 2 V .D-, D, ra

    13

  • + u , - DSi

    E,=10VR 4,7kQ

    (^1^ Bi tp 1-13. Cho mch in dng it nh hnh 1-13

    Xc nh cc dng in v in p I, U|, 2,

    u

    , . 0 ^ 1VW^->

    + L

    R, 2,2kQ E ,^IO V

    R, I

    E3=-5V

    I +

    R, u .

    E , : 5V

    Hnh 1-14Hnh 1-13

    Qin in p ing cho it D loi Si 0,7V ta v li s trn nh hnh 1-14. Dng in I c tnh:

    , ^ E . E - U (1 0 .5 -0 ^ )R,+R2 (4,7+2,2)10^

    in p U|, 2 tng ng trn R|, R, s l:

    u , =IR, =2,07.10'\4,7.10^ =9,73V

    2 =IR2 =2,07.1012,2.10^ =4,55V

    in p ra s l:

    u = 2 - E, = 4,55 - 5 = -0,45V Du tr (-) trong kt qu biu th rng cc tnh ca in p ra (U) s c

    Bi gii

    Chn gi tr in p thng cho cc it D , loi Si 0,7V. S 1-15 c v li nh hnh 1-16.

    Dng in I c tnh

    RI = H ^ = ^ = i ^ = 2 8 , 1 8 m A

    R 0 ,3 3 .1 0 '

    14

  • ra

    Hnh 1-15 Hnh 1-16

    Nu chn D v D, ging nhau ta c dng qua chng s nh nhau v tnh c;

    I =I Q gD, D, ^

    in p ra chnh l in p thng ri trn it D| v D,

    U = 0 ,7V

    Bi tp 1-15. Cho mch in dng it nh hnh 1-17. Xc nh dngin I chy qua mch.

    Bi giai

    Di tc ng ca hai ngun in p E| v E. D| c phn cc thun, cn D c phn cc nghch, ta v i s tng ong nh hnh 1-18 di y:

    Si

    I R

    E|=20V 2,2kQ

    Si

    N 1D.D,

    ------ ------- i E,=4V +----- A

    R 2.2knE, -4 :^ 0 V

    - E2=4V

    Hnh 1-17

    Dng in I c tnh:Hnh 1-18

    R 2,2.10'

    15

  • E t l2V

    Bi tp 1-16. Cho mch in dng it nh hnh 1-19. Xc nh inp ra trn ti R.

    R

    4rO,3V

    u.2,2kQ

    ra

    Hnh 1-20

    Bi gii

    V D| v D, khc loi (D, - Si; D-, - Ge) nn khi c cp in p phn cc E it D-, (Ge) lun lun thng ngng 0,3V, cn it D| s lun lun kho do ngng thng ti thiu ca it loi Si l 0,7V.

    S tong ofng ca mch c v li nh trn hnh 1 -20.

    in p ra (U) trn ti R c tnh:U,, = E - u = 12-0 , 3= 11,7V.

    17 ) Bi tp 1-17. Cho mch in dng it,nh trn hnh 1-21. Xc nh dng in I I,, .Bi gii

    Chn ngng in p thng cho hai it D 2 loi Si bng 0,7V.

    Dng in I| c tnh:u . 0,7

    SiH >h

    D.

    R| 3,3kQ- aXat- i

    I

    E - i20V

    I,= D,R. 3,3.10

    3-=0,212mA

    d , Si

    h4-AAAr

    Theo nh lut Kirchoff v in p vng ta c:

    5,6kf

    Hnh 1-21

    - U ,+ E - U - U ,= 0

    16

  • Hay

    Do :

    Ur =E -U c -U =20-0,7-0,7= 18,6V

    , _ u 18,6I= -^ = 3 ,3 2 m A

    R, 5,6.10^

    Theo nh lut Kirchoff v dng in nt ta c;

    =1^- I ,=3,32-0,212 = 3,108mA

    Bi tp 1-18. Cho mch in dng it nh hnh 1-22 (cng lgic OR dng). Xc nh in p v dng in ra trn ti I, u.

    Bi gii

    V D , Dj u l it loi Si, nu chn ngng thng cho chng bng 0,7V th D s lun lun thng cn Dj lun lun b kho. Mch in c v li nh hnh 1-23.

    (1) * - i E.=10V

    Si DI

    (0)E, ov

    D,SiSD,

    ura

    +E *:r iov

    1

    t I '-0.7V - *-

    urara

    R ^ ik n

    Hnh 1-22

    in p ra s l:

    Hnh 1-23

    U = E -U d,= 10-0 ,7= 9 ,3V

    I =i2-=_iL=9 3mA. R 1.10^

    Bi tp 1-19. Cho mch in dng it nh hnh 1-24 (cng lgic AND dng). Xc nh dng in ra (I) v in p ra (U^) n ti R.

    Bi gii * Chn ngng thng bng 0,7V cho D| v D2, khi s 1-24 c v

    li nh hnh 1-25, tng ng vi thng, cn D, tt.

    2- 250BTKTINT.A 17

  • E - i r l O V

    0 , 7 V u

    u IraD2R ^ Ikn

    "^ElOV

    Hnh 1-25

    in p ra chnh l in p thng cho it D2 v bng Up . Vy ta c:

    =0,7V.

    Dng in qua ti R cng chnh l dng qua D2 v c tnh:E -U ,

    = l l ^ = 9 , 3 m A . R 1.10'

    Bi tp 1-20. Cho mch chnh lu dng it nh hnh 1-26.V dng in p ra n ti R v xc nh gi in p ra mt chiu

    sau chnh lu Ujc vi it D l tng.

    uV 2

    D

    R 2kQ

    Hnh 1-26

    Bi gii

    b)

    Vi mch in cho trn hnh 1-26 it D s dn in (thng) trong na chu k dng (+) ca tn hiu vo (t 4-T/2) cn trong na chu k m (-) ca tn hiu vo (t T/2^T) it D s b kho hon ton. Dng ca in p ra trn ti c biu din nh trn hnh l-27b, cn s tng ofng c biu din nh hnh l-27a.

    18 2- 250BTKTINT - B

  • +

    u

    +

    R S 2kQUde

    a) Hinh 1-27 b)

    Dien p ra mt chiu tren tai didc tnh:

    Ud, = 0,318U, = 0,318.20V = 6,36V

    1-21. Cho mach chinh lim dng di't nhuf trn hinh 1-28.

    Ve dang din p ra trn tai R va tnh gi tri din p ra mt chiu trn ti R vi di't D thirc t' loai Si

    Uv

    D

    R 2kQ

    a) Hinh 1-28

    Bi gii

    Vi di't D thuc (khdng 1; tucmg) ni trf ca di't khi phn cuc veri tiimg nfa chu ky ca tn hiu vo s c gi trj xc lp. Khi di't thng ni trd ca D rt b con khi D kho s tuofng ng rt ln. Vi vy dang din p ra diroc biu din nhir trn hinh 1 -29.

    Din p ra mt chiu trn ti R duoc tnh: = -0,318(U, - U )

    = -0,318(20-0,7) = -6,14V

    Hinh 1-29

    19

  • Nh vy so vi trng hp D l tcmg trong bi 1-20 in p ra gim0,22V tng ofng 3,5%.

    ( 2^ Bi tp 1-22. Tnh ton lp li bi 1-20 v 1-21 vi gi tr = 200Vv rt ra kt lun g?

    Bi gii

    i vi it D l tng ta c:u.,, = 0,318U^ = 0,318.200V = 63,6V

    i vi it D thc (khng l tng) ta c:

    U,, = 0,318(U,-Uo)= 0,318 (200-0,7) = 63,38V

    Kt lun: Khi in p vo c mc ln = 200V).

    i vi trng hp it thc, in p ra mt chiu gim 0,22V tng ng 0,3459% t hn 10 ln so vi kt qu trong bi 1-21 khi c mcb ( u l = 20V ).

    ( 2^ Bi 1-23. Cho mch chnh lu hai na chu k dig it nh trn hnh 1-30

    a) V dng sng sau chnh lu trn ti R,.

    b) Tnh gi tr in p ra mt chiu trn ti Uj,,.

    c) Tnh gi tr in p ngc t ln D v Dj.

    Bi gii

    a) y l mch chnh lu hai na chu k dng it. d dng nhn bit trng thi lm vic ca mch ta v li s tng ng khi cc it

    20

  • thng, kho vi tng 1/2 chu k ca tn hiu vo. V d: vi 1/2 chu k dng ca tn hiu vo (t O- T/2) s tng ng c biu din trn hnh 1-31.

    +

    a) b)

    ++

    R. .> > *''

  • Bi gi

    t ,(V)

    a) Hnh 1-32 b)

    5V

    U R U

    Gi thit it D l tng, d dng nhn thy D lun lun thng vi 1/2 chu k dng (+) ca in p vo. Mch in tng ng lc ny c v nh trn hnh 1-33.

    in p ra s l: = Uy + 5V vit D s thng cho n thi im Uy gim xung n -5V na chu k m. Sau khong thi gian it D s trng thi phn cc ngc, dng qua it v qua ti R lun bng khng, nn in p ra cng s bng khng (tng ng vi mc in p vo U y < -5V. Khi U y > -5V cng tcnigng trong khong na chu k m ca tn hiu vo, tc khi U v > -5V it D thng tr li v qu trnh s lp li nh phn tch trn. .

    Dng in p ra c biu din nh trn hnh 1-34:

    Hinh 1-33

    ' UJV)

    25^=20V +5V =25V

    5 / / 71-------- J-5

    2

    Hnh 1-34 b)

    ^2^ Bi tp 1-25. Cho mch in dng it nh hnh 1-35. V dng in p ra trn ti R.

    22

  • 20

    -10

    Uv(V) H ^U=5V

    u.u

    +

    R u

    t(s)

    ra

    a) Hinh 1-35

    Bi gii

    b)

    Gi thit it D l tng.' Trong khong thi gian t O--T/2 vi Uv = 20V it D thng hon ton, s in tng ng c v li nh trn hnh 1 -36 v in p ra s l:

    U,=25V =OV

    Hnh 1-36

    = Uv + u = 20 + 5 = 25V

    Trong khong thi gian t T/2 T T vi Uy = -lOV it D lun lun trng thi kho, s in tcfng cmg c v li nh trn hnh 1-37 v in p ra trn ti R lc s l:

    Hnh 1-37

    U , = Ir.R = O.R = ov

    Dng in p ra trn ti R c biu din nh trn hnh 1-38.

    Bi tp 1-26. Cho mch in dng it nh hnh 1-39 (mch hn bin song song).

    V dng in p ra trn ti R,.

    'U(V)

    25

    T0

    r t(s)

    2

    Hnh 1-38

    23

  • Bi gii

    Vi gi thit it D l tng, n s thng khi in p vo Uy ^ 4V, ngha l ton b 1/2 chu k m (-) ca in p vo v mt phn ca 1/2 chu k {+) dng ca in p vo vi Uv < 4V. S in tng ng c v li nh trn hnh 1-40 v ong khong thi gian in p ra lun lun bng ngun u = = 4V.

    RvwR ' +

    J-. t4V+

    Hnh 1-40

    Trong khong thi gian khi Uy > 4V, it lun lun trng thi kho nn in p ra trn ti s ln hn 4V v bng in p vo. S in tng ng c v li nh hnh 1-41.

    Dng in p ra c biu din nh n hnh 1-42 di y.

    ( 27^ Bi tp 1-27. Cho mch in dng it nh hnh 1-43. V dng in p ra khi dng it D loi silic vi Ud = 0,7V.

    vura

    4V

    Hnh 1-41

    Hnh 1-42

    24

  • RAAr

    D i : SiU.

    U--4VUra

    RAA/V-

    b)

    Bi gii

    Vi it thc, ngng thng cho trong u bi Uo = 0,7V mch in c v li nh hnh 1 -44.

    TTieo nh lut Kirchoff v in p vng ta c:

    U v + U d - U = 0

    hay Uv = U - U o = 4 - 0 ,7 = 3 ,3V

    Vi Uv > 3,3V it D lun lun trng thi kho nn in p ra s ng bng in p vo (U v).

    .U 'o ,7 V

    T u -iAv

    Hnh 1-44

    Hnh 1-45

    Vi in p vo Uv < 3 ,3V it trng thi thng hon ton nn in p ra s !:

    U,, = 4 - 0 ,7 = 3 ,3V

    Dng in p ra c biu din nh hnh 1-45.

    /2^) tp 1-28. Cho mch in dng it zener nh hnh 1-46 v c

    tuyn V-A ca zener nh trn hnh 1-47.

    a) Xc nh cc gi tr in p Ur, u dng in Iz qua zener v cng sut tiu tn trn zener Pz-

    b) Lp li tnh ton trong cu a, khi thay R, = 3kQ

    25

  • RAA/V-Ikn

    ^=16V U^=10V2

    Pz,a.=30mA

    l,2kQ '

    Hnh 1-46

    Bi gii

    a) thun tin cho vic tnh ton cc thng s ca mch ta v li s tong ng nh hnh 1-48.

    T hnh 1-48 ta c:

    u

    R L

    IkQ 1^16V u"" l,2kQ '

    U = U, = ^' R+R,

    RHnh 1-48

    16V.1,2.10- = 8,73V1.10 + 1,2.10

    in p = u, t ln zener bng 8,73V lun lun nh hn y = lOV nn zener lun lun trng thi kho v I7 = OA.

    in p st trn R s l:

    Ur = Uv - u, = 16 - 8,73 = 7,27V Cng sut tiu tn trn zener l:

    p = U2.Iz = U z .0 = 0W

    b) Vi R, = 3kQ.in p u trn s hnh 1-48 s l:

    U = - H ^ . R , = 4 5 ^ = , 2 VR + R, 1.10+3.10

    26

  • V in p t ln zener u = 12V > 2 = lOV nn zener s c m thng. S mch in c v li nh hnh 1-49.

    in p trn ti R, chnhbng in p \Jj v bng lOV I-------------- --------------* ------------------- 1 += U. = U,.

    16-10 = 6V

    I, = = = 3,33mA ' R. 3kQ Hnh 1-49

    I,u 6V

    6mA

    U^=50V

    V R IkQ

    . I, = 6 - 3,33 = 2,67mA

    = Uz.Iz = 10V.2,67mA = 26,7mW

    Thp hn tr cc i cho php = 30mW.

    Bi tp 1-29. Cho mch n p dng zener nh hnh 1-50.

    a) Xc nh khong gitr in tr ti R, v dng in qua ti R, sao cho in p ra trn n lun lun n nh U = 2 = 10V = U,. Hnh 1-50

    b) Xc nh cng sut tiu tn cc i trn zener.

    Bi gii

    a) Ta bit rng zener bt u thng khi in p ngc t ln n u >U2- (hnh 1-47 hay 1-48). Khi in tr ti cc tiu R, i c xc nh;

    - Iz.ax=32mA

    R = - ^u.,-u. 50-10250Q

    Ch : Khi dng qua zener cc tiu (l thuyt th = 0), dng qua ti tng ng c gi tr cc i Vi in p n nh trn ti u, = U2 th

    27

  • trong trng hp gi tr R, c xc nh chnh l R,j in p ra trn ti khng i u, = = const.

    in p ri trn in tr hn ch R s l:

    U r = U v - U z = 50- 10 = 40V

    I _ U r _ 4 0 V _ ^V L = ^ = - ^ = 4 0 m A" R IkO

    Dng in cc tiu trn ti s l:

    U = lR-I,n,ax = 4 0 -3 2 = 8mAin tr ti cc i s l:

    Ru 10T=1250f=l,25kD I.min 8-10( iY)in

    th biu din vng n p ca mch v trn hnh 1-51.

    f U,(V) t U,(V)

    250n l,25kn R, 0

    a) Hinh 1-51

    b) Cng sut tiu tn cc i trn zener s l; Pzmax = u , . = lOV . 32mA = 320mW

    b)

    z * *Zmax.030 ) Bi tp 1-30. Cho mch in dng it n p (zener) nh trn hnh 1-52.Xc nh khong bin i ca in p vo in p ra trn ti lun

    lun n nh v bng lOV = Uz-

    Bi gii

    Ta bit rng vi R, = const (c nh) in p thng cho zener bt u t > Uz t ln zener.

    T s ta c;' R + R. '

    28

  • U,R, + U ,.R = UvR,

    NnR.

    R Vmin

    Thay cc gi tr Uz, R, R, ta xc nh c c Uvmin l:

    __ j^a a . . _ r L

    220

    U y=? J,=20V ^ R.

    Hlnh 1-78

    38

  • Chong 2

    TRANSISTOR LNG cc V TRANSISTOR TRNG

    2.1. TM TT PHN L THUYT

    Transistor lftig cc (BJT) gm ba lp bn dn p v N ghp xen k nhau; tu thuc vo cc tip gip P-N m hnh thnh hai loi transistor: P-N-P (transistor thun) v N-P-N (transistor ngc) nh k hiu trong hnh 2-1.

    + cI

    B

    c.

    B -

    t

    T ransistor riguc T ransistor thuna) N-P-N b) P-N-P

    Hnh 2-1. K hiu hai loi transistor N-P-N v P-N-P

    Chiu ca dng in mt chiu chy qua transistor c ch trong hnhv trng vi chiu mi tn quy c cc emit.

    lm vic ch khuch i, in p ngun E c cp cho cc E-c tu thuc vo loi transistor c ch trong hnh 2-1. in p phn cc cho tip gip B-E phi lun l phn cc thun, tc l i vi transistor N-P-N cc haza phi dng so vi cc emit, ngc li, i vi transistor thun P-N-P cc B phi m hn so vi cc E.

    Trong c hai loi transistor, cc dng in u c th coi nh tp trung ti mt nt

    Ie + Ic + Ib = 0 hay Ie = Ic + Ib v Ig Ig, ic

    39

  • C ba cch mc s c bn ca transistor l emit chung (EC) baz chung (BC) v colecto chung (CC) cn c vo cc no c ly lm im chung cho c u vo v u ra.

    Trong cc s tra cu v thuyt minh thng cho cc thng s v c tuyn theo s mc EC hay BC.

    i vi s mc BC dng in vo l Ig, dng in ra l Ic, h s khuch i dng in tnh a c xc nh:

    a = = _ k _ < ih I c + I b

    thc t h s a vo khong (0,9 0,99).

    i vi ch xoay chiu, khi im lm vic thay i trn c tuyn

    ra, h s khuch ai dng xoay chiu a = trong A I e l bin thin

    dng in emit cn AIc l bin thin dng colect.

    - S mc emit chung (EC): dng in vo l dng Ig, dng in ra l dng Ic- H s khuch i dng in tnh c xc nh;

    tu thuc vo loi transistor p c gi tr t vi chc n hng trm ln. Ic v Ib l gi tr dng in ti im lm vic tnh.

    ch xoay chiu h s p c xc inh p = .AIb

    Nu bit h s khuch i a c th xc nh c h s p v ngc li:

    a = ^ v p = p + 1 " 1 - a

    Ngoi ra cn cc tham s khc nh in tr vo, in tr ra, h dn... Cc tham s ca trahsistor cng c th xc nh gn ng bng phng php th da vo c tuyn ca transistor.

    40

  • AI, Ib,

    in tri ra R = rcB = ^AI,

    transistor lng cc lm vic bnh thng ngoi in p cung cp E cho cc E v c cn mt in p phn cc mt chiu t vo Baz-Emit gi l thin p. in p ny dng thit lp ch mt chiu v im lm vic tnh.

    Thin p ban u UggQ s quyt nh dng in tnh, khuch i, mo.

    u Bo (0,2 4- 0,6) V i vi transistor Ge UggQ (0,5 4-1,0) V i vi transistor Si.

    C ba cch to thin p cho transistor.- To thin p bng dng baz (hnh 2.2a)TTiin p UggQ c xc nh

    Suy ra in tr R| cn thit

    E -U -BEOBO

    Trong : E l in p ngun;UgQ l thin p cn to ra;

    IgQ l dng baz xc nh theo UggQ trn c tuyn vo ca transistor.

    a) Hnh 2-2. To thin p dio transistor lng cc b)

    41

  • - To thin p bng phng php phn p (hnh 2-2b) Thin p UggQ = Ip.Ra- Suy ra

    D _ BEO

    trong Ip - dng phn p IR| +R 2

    Ip c chn bng (4 ^ 10)Igo

    Nu cho trc ggo xc nh c Igo trn c tuyn vo ca transistor.

    in tr R| xc nh t biu thc:

    BO E - Ip.R2 = E - UggQ

    E -USuy ra R, BEO p + l B O

    Trong trmg hp c in tr mc emit th trong cc cng thc trn phi tnh n st p mt chiu trn in tr .

    - Ch mt chiu v ng ti mt chiu.Xc nh im lm vic tnh 0; khi cung cp cho baz thin p ban u

    U beo . th s thit lp dng tnh v in p mt chiu EO To caim lm vic tnh o (Ico UcEo)- im o cng chnh l giao im cang ti mt chiu vi ng c tuyn ng vi dng Igo (hnh 2-3).

    a) b)Hnh 2-3. c tuyn vo (a) v c tuyn ra (b)

    42

  • - ng ti mt chiu l s ph thuc dng Ic vo in p ng vi

    in tr ti mt*chiu v c xc nh theo biu thc;

    u = E - Ic.R=

    Cch dng: Cho = 0 -> I,, = , xc inh c im B.

    Cho = 0 ^ u = UcE = E, xc nh c im A.

    Ni im A vi B c ng ti mt chiu.

    - ng ti xoay chiu R_, cng c xy dng trn c tuyn ra nhng i vi in tr ti xoay chiu, tc l khi c tn hiu vo, eng l ng thng v i qua im lm vic tnh o .

    Cch dng: T im U gQ trn trc honh, cng thm mt in p bng I(,qR_ , c im A'. K ng thng qua hai im o v A', c ng ti

    xoay chiu.E

    Cng c th xc nh dng !(, = c im B' trn trc tung, k

    ng qua B' v o cng nhn c ng ti xoay chiu.

    Trong cc bi tp p dng, c th s dng mt trong hai cch trn, tu tng trng hp c th.

    - Transistor trng (FET) l loi transistor c ch to da vo hiu ng trng, l iu khin dn in ca bn dn loi N hay p, nh mt in trng bn ngoi.

    C hai loi FET - l J-FET (iu khin bng tip xc P-N) v MOSPET l loi FET c cc ca cch ly bng lp xit. Hnh 2-4 l k hiu JFET knh N v knh p.

    GD D

    a) J-FET knh N b) J-FET knh pHnh 2-4. J-FET knh N v knh p

    43

  • s - l cc ngun D - cc mng G - cc ca.V phn cc cho cc ca ca J-FET lun l phn cc ngc nn in tr

    vo rt ln v dng in ly = Iq = 0; I = Ij.Dng Ij c iu khin bng in p t vo cc ca Uqs v c xc

    nh bng biu thc:

    uOSKtrong U gs l in p bt k t vo G-S;

    Ugsk l in p kho ng vi dng Iq = 0.Quan h gia Ijj v Uqs c din t bng c tuyn truyn t cn quan

    h Iq = f(Ds) vi cc tr s Uqs khc nhau c gi l h c tuyn ra. y l hai c tuyn c trimg cho FET, cn c vo , c th xc nh gn ng cc thng s ca FET-

    b)Hnh 2-5. c tuyn truyn t (a) v c tuyn ra (b) ca J-FET knh N

    H dn ca FET: g = hay mS (milisimen) chi r khi inAUqs V

    p t vo cc ca thay i IV th dng I thay i bao nhiu mA.MOSFET gm hai loi: MOSFET knh t sn v MOSFET knh

    cm ng.- MOSFET knh t sn; knh dn in loi N hay p hnh thnh ngay t

    khi ch to. c tuyn truyn t v c tuyn ra ch dn trong hnh 2-6a, b.

    44

  • b)

    Hnh 2-6. c tuyn truyn t (a) v c tuyn ra (b) ca MOSFET knh N t sn

    Cn c vo c tuyn truyn t v c tuyn ra c th xc nh gn ng cc thng s ca MOSFET.

    - MOSFET knh cm ng: ch khi t vo cc ca in p ngoi (knh N l in p dng), th knh dn in mi hnh thnh v mi c dng in chy qua (hnh 2-7).

    Phn cc cho FET.C hai phng php phn cc (to thin p) ph bin cho FET: to thin

    p t cp v dng phn p.

    b)Hnh 2-7. c tuyn truyn t (a) v c tuyn ra (b) ca MOSFET knh cm hg N

    Phcmg php t cp s dng ngay dng j) chy qua Rs to st p v dn qua in tr Rq t vo cc ca G (hnh 2-8a).

    45

  • V 1(3 = 0; Ip = Ij nn Urs = Id-Rs = Uqs; cc (+) t vo cc s v cc (-) t vo cc G.

    R - gi l in tr to thin p.Rq - l in tr dn thin p; Ro c tr s ln hng chc hoc trm kQ.

    R , = - ^

    Hnh 2-8. To thin p cho J-FET

    Hnh 2-8b l s to thin p bng phng php phn p.

    in p trn cc ca Q c xc nh

    G= ~ RaR.+Ra

    Uo l in p cc G so vi t.

    U gs = U o - U 3 = g - I oR s

    Mch phn p cho MOSFET knh N t sn cng tng t nh hnh 2- 8b. Ring i vi MOSFET knh cm ng, vic to thin p c khc vi J- FET, n c to thin p ging nh vi transistor lng cc N-P-N: c th dng phng php hi tip t cc D v cc G hay dng phcmg php phn p (hnh 2-9a, b).

    Trong s 2-9a DS = U gs (v dng l o = 0, qua Ro khng c dng chy qua)

    UdS E - Iq-Rq

    Suy ra Uq5 = E - Iq.R0.

    Trong s 2-9b, in p cc ca so vi t.

    46

  • +E

    RD

    u i-

    a) Hnh 2-9. To thin p cho MOSFET knh cm ng N b)

    U g = R| +R 2R

    ^GS ~ ^D' s ~E

    R, + R2

    in p Uds = E = = E - Id(Rs + Rd)

    2.2. PHN BI TP C LI GII

    ( 5^ Bi tp 2-1. Mt transistor N-P-N mc theo s BC c dng in L = Ig = 50mA; dng in Ic = 45mA.

    a) Xc nh h s khuch i dng mt chiu a.

    b) Nu mc transistor theo s emit chung (EC), hy tnh h s p.

    Bi gii

    a) H s khuch i dng mt chiu a

    I 49 a = -^ = = 0,98 Ie 50

    b) H s p tnh theo a

    > = = ............= 491 -a 1-0,98

    ( 5^ Bl tp 2-2. Mt transistor c dng tnh emit Ig = l,602mA; dng tnh baz Ig = 0,016mA; b qua dng in ngc.

    47

  • a) Xc nh dng tnh colect Ic-b) Tnh h s khuch i p, a.

    Bi gii

    Tnh dng tnh colect Ic

    = Ig - Ig = r,602 - 0,016 = l,586mA

    H s khuch ai a = = ^ = = 0,99Ie Ie 1,602

    H s khuch i p l _ I - I b _ 1,602-0,016I, IB 0^016

    Cng c th xc nh p theo cng thc:

    a 0,99

    99,125

    1 -a 1-0,99= 99

    59) Bi tp 2-3. Bit c tuyn vo v c tuyn ra ca transistor mc theo s emit chung EC nh hnh 2-10.Bng phng php th hy xc nh:a) H s khuch i p ti im lm vic A.b) in tr vo = BE-c) H s khuch i a nu mc theo s baz chung BC.d) Nu tn hiu vo Ig thay i, xc nh h s khuch i dng xoay chiu.

    - m A )

    40Ig=0,4iiA

    Ig=03mA

    i . .l3=0,2mA

    p=0,lmA

    0,2 0,4 0,50,6 0,8 Ugg(V) ce(V)

    a) b)Hnh 2-10. c tuyn vo (a) v ra (b) ca transistor

    48

  • Bi gii

    a) H s khuch i tnh ti im A.

    p = ^ = : l = 100BO 0,2 .10

    -3

    1..^ 0 ,70 -0 ,5 0,65 ^b) in tr vo R v = r, = ---- SS- = , = = 3 ,2 5 k QAL (0,3-0,1)10-' 0,2.10'

    _BE _

    B

    c) Nu mc theo s baz chung BC h s khuch i tnh a c xc nh

    a = i = ^ = 0 ,989 1 + p 1 0 0 + 1

    d) Khi dng in vo Ig thay i t 0,1 n 0,3mA, tm bin thin dng Ic tng ng trn c tuyh ra, tnh c h s khuch i p xoay chiu.

    /

    6 _ Ac _ ( 2 8 ,5 - 9 ,8 ) 1 0 -

    A L (0 ,3 -0 ,1 )1 0 '= 93,5

    (^6^ Bi 2-4. Cho mch khuch i dng transistor nh hnh 2-11

    Bit; R c = 5 k Q

    p = 5 0

    in tr vo Ry = gE = IkO in p vo Uy = UgE = 0,1Va) Xc nh dng in vo v dng in ra.

    b) Tmh h s khuch i in p ca transistor.

    Bi gii

    a) Dng in vo

    0,1

    Hnh 2-11

    = 10"" =0,lm A

    Dng in ra:

    I = I = p3 = 50.0,1 =5mA

    4- 250BTKTINT - A 49

  • in p ra:

    U , = = Ic-Rc = 5.10^5.10^ = 25Vb) H s khuch i in p

    . 0,1

    Bi tp 2-5. c tuyn vo v ra ca transistor c dng nh hnh 2-12.a) Hy xc nh h dn ca transistor ti im lm vic o.b) Nu bit in p BE thay i 0,2mV, in tr Rc = 4kQ. Hy xc nh in p ra.c) Tnh h s' khuch i in p.

    1^=4,2

    7 0,8 U,(V)

    Ic(mA)50 iA

    40|J.A

    U=3,Q. 30 A

    20|aA

    I=10HA

    U c e ( V )

    a) Hnh 2-12. c tuyn vo (a) v c tuyn ra (b) ca transistor b)

    Bi gii

    a) H dn ca transistor c xc nh bng phng php th

    s = _c_AUbb V

    s = A 2 L - =

  • c) H s khuch i in p

    K = H ^ = M = 48 u, 0,2

    (^6^ Bi tp 2-6. Transistor lng cc c c tuyn vo v ra mc theo s EC nh hnh 2-13. Cn c vo c tuyn hy xc nh gn ng cc thng s' sau:

    a) in tr vo tnh ti im o.b) in tr vo ng.

    c) H s khuch i dng in mt chiu p.

    d) H s khuch i dng xoay chiu.

    250200

    50

    BE(V)

    - I b(^A )40

    m A )250fxA

    /

    3025,

    200nA

    ISOuA

    f ! !

    ...

    15. , L . _ _ iQ A .

    --------- 5 / I=50jiA

    l U^V)

    a) b)Hnh 2-13. c tuyn vo (a) v ra (b) ca transistor lung cc

    Bi gii

    a) in tr vo tnh

    R = r , = 4 k Q'' Igo 150.10-

    b) in tr vo ng Rvd

    o _ - U be, _ 0 ,6 8 -0 ,5 2^ V a t ^ T TAI B Ib, - I b. (200- 100)10

    = l,6 k Q

    c) H s khuch i dng mt chiu p

    51

  • ~6

    I I50.10-*

    d) H s khuch i dng xoay chiu p_

    AI3

    AIb= I3 -Ib_ =(200-100)10-^ = 100.10

    Tm AIc tng ng trn c tuyn ra

    I =30mA; = 15mA

    AIc = (30-15).10l

    (200-100)10-"

    (6 ^ Bi tp 2-7. Oio mch in nh hnh 2-14. Nu bit dng Ico =5mA; h s p = 100; 5V;thin p Ubeo = 0,6V; E = lOV.

    a) V cc dng in mt chiu chy trong mch.

    b) Tnh in tr R ec) in p Uc so vi t.

    Bi gii

    a) Dng in mt chiu chy trong mch nh ch n trong hnh 2-14.

    Ie = Ic + Ib

    b) in tr to thin p R| c xc nh.

    Hnh 2-14

    R,E - U ^ E -U ^ o 10-0 ,6 9,4

    Ibo co q-3 5.10 *p 100

    188ka

    c) Tnh in tr R,

    52

  • I I 5.10-

    d) in p Uc so vi im mass chnh l in p UgQ

    U c = U ,,o = 5V

    @ Bi tp 2-8. Cho mch in nh hnh 2-14. Nu bit R, = 220k0; Rc = 2kQ; = 50; ggQ = 0,5V. Hy xc nh cc thng s tnh:dng Ig, Ic, Ie, in p Uceo

    Bi gii

    a) Xc nh dng Igo

    R, 220.10' 220.10'

    b) Dng Ico = l = 50.34, lK = 1,7mA

    c) Dng 1 0 = Ico + I b o = 1 >7 + 0,0342 = 1,7342mA.

    d) in p U go

    UeEo=E-Ico.Rc=10-l,7.10"'.2.10^=6,6V

    Bl tp 2-9. Mch in nh bi 2-7 nhng mc thm in tr Re emit v bit st p trn in tr ny l IV.

    a) Xc nh tr s' R|, Rc, Re-b) Xc nh in p Uc U so vi im mass ca my.

    Bi gii

    a) Xc nh Re

    U re = I e o - R e = 1 V

    _ IV IV 1Suy ra Rb = = = ^ ------- = 198Q

    Iro + 5 .10 '^ + ~ 10-^ 100

    - in tr R

    53

  • R _ _ E - ^ beo -U r , _ 1 0 -0 ,6 -1' I bo I bo 5.10-^

    168kQ

    - in tr Rc

    CO C ^ CEO ^R,

    800Q

    V. V.V.V/ IVJ.-

    Suyra: R , = =leo 5 .10-^

    b) in p Uc = E - IcoR c=10-5.10l800 = 6V

    h a y U c = U ,, /+ U ,^ =5 + l = 6V

    in p Ub = Uggo + R = 0,6 + 1,0 = 1,6V

    ( e ^ Bi tp 2-10. Cho mch in nh hnh 2-15. Bit R, = 300kQ; Rh = 2,7kQ; p = 100; 3,o =

    0,5V ;E= 12V.

    a) Xc nh cc tham s tnh.

    b) Nu mc R, = 2,7kQ hy tnh in tr ti xoay chiu.

    Bi gii

    a) Trc ht xc 'nh dng tnh baz I

    R+E

    R. R.

    Hnh 2-15

    BO '1 ' '-'BEO ' ^EO^'E BEO

    ( y I e o = I co + I b o = I b o + P I b o = 0 + P)Ibo)

    E -U .. 12 -0 ,5Suyra l30 = BEO _

    R, +(1 + P)Re 300.10"+(1 + 100).2 ,7.10^= 20A

    - Dng tnh 1^0 = lOOIgo = 100.20^iA = 2mA

    - Dng tnh 1^0 = Ic + Ibo = 2 + 0,02 = 2,020mA.

    - in p trn cc E, cc c v B so vi im mass:

    ra

    54

  • Ue = Ieo-Re = 2,02.10-^2,7.10" = 5,45V

    in p U c = E = 12Vin p Ub = Ue + = 5.45 + 0,5 = 5,95V

    b) Nu mc R, = 2,7kQ th in tr ti xoay chiu mch emit.

    R = R / /R = A = A Z : ^ = l , 3 5 k Q ' Re+R, 2,7 + 2 ,7

    Bi tp 2-11. Cho mch khuch i dng ansistor lng cc nh hnh 2-16a. Bit E = lOV; Rc = 5kQ; Re = 0,2R R, = 85kO; R , = 15kQ; = 4 V ; Ico c ; p = 50-

    a) Hy xc nh cc tham s tnh ca transistor.b) im lm vic tnh o v dng ng ti mt chiu.

    a)

    a) C th coi

    Suy ra:

    Hnh 2-16

    Bi gii

    EO ~

  • - Dng tnh baz IgQ:

    - Thin p

    Ur0 Ip-R ~ RE ~ -----------Rt ~^E0'^EBEO p 2 RE 2 EO E

    10-M0^=0,5V(15+ 85). 10

    b) To im lm vic tnh O: = lmA;UcE0 = 4 V . t) dng ngti mt chiu cn xc nh mt im na. T biu thc phng trnh ng ti mt chiu.

    U = E -I c .R cCho Ic = 0 u = E = lOV (im A trn trc honh) ni qua im A

    Bi gii

    - in tr ti xoay chiu R_.

    R. = R^//R ,= ^ = ^ = 2,5kQRc+R. 5 + 5

    - ng ng ti xoay chiu R_ cn xc nh mt im trn trc honh hay, trn trc tung ri ni vi im lm vic tnh o. T imcng thm mt on ng vi in p bng IcqR-

    IcoR_= 1012,5.10^ = 2,5V

    ta c im A' trn trc honh (hnh 2-16b).

    Ni im A' vi im o v ko di s c ng ti xoay chiu. Cng c th dng ng ti xoay chiu bng cch xc nh im B' trn trc tung

    E 10ng vi dng I = = r = 4mA, ri ni im B v o .

    & R_ 2,5.10'

    56

  • (m ) Bi tp 2-13. Cho mch in nh hnh 2-16a. Nu E = lOV; CEO = 4V ; Rg = 0,1 Rc, Ico=20mA; UgQ=0,7V, t c tuyn vo ca transistor ng vi UggQ = 0 ,7 V , tm c IgQ =0,2m A .

    a) Xc nh tr s cc in tr Rc, Re, Ri, R-> m bo c cc thng s trn.b) Xy dng ng ti mt chiu.

    Bi gii

    a) Xc nh tr s cc in tr T biu thc:

    E = CEO EO E * CEO( y c th coi I Q IgQ n gin cho vic tnh ton).

    Suy ra + R . = - - - ggg = = 300Q l 20 . 10

    Re 0,1 Rc = l,lR c ~ 3000

    M = 272,701,1

    Rg = 0 , lR c = 2 7 ,2 Q .

    - in tr Rj c xc nh theo biu thc:

    ~ ' BEO

    Suy ra

    ( y chn dng phn p Ip = 5 Io )

    R 0.7 + 20.10-.27,27..^ 5.1 5.0,2.10-

    - in tr R| c xc nh t biu thc: I

    Ri(Ip+ I^q) = E - IpR2 = E - UggQ- IgQRg

    " u r a r E - U o - I ^ R , _ 10 - 0,7 - 0,5 4 5 _ ,5 l" + I 6.0,2.10-

    57

  • b) xy dng ng ti mt chiu, ngoi im lm vic tnh o bit 0(20mA, 4V) cn xc nh mt im na.

    T phng trnh UcE = E - Ic(Rc + Re) nu cho UcE = 0 th

    E 10= 0,0333A = 33,3mA

    R. + Rg 300

    ta c im B trn trc tung, ni B vi o v ko di s c ng ti mt chiu (hnh 2-17).

    Hnh 2-17

    070) Bi tp 2-14. Bit c tuyn truyn t v c tuyn ra ca mt J-FET knh N nh hnh 2-18.

    a) Xc nh trn th dng b ho Ij5ss v in p kho U qsk-

    b) Tnh dng Iq ng vi cc gi tr Uos = OV; Uos = -2V; Uos = -4V vU g s = -6V.

    Bi gii

    T c tuyn truyn t Id = f ( G s ) hnh 2-18a, dng bo ho Ipss ng vi U q s = ov, Ij5ss = 15mA.

    in p kho U gsk ng vi Iq = 0 , trn th xc nh c Uqsk = -8V.

    b) Dng Ij3 ph thuc vo in p QS v c xc nh bi biu thc;

    58

  • a) b)Hnh 2-18. c tuyn truyn t (a) v c tuyn ra (b) ca J-FET knh N

    Id = Idss(1 - ^ ) 'U GSKUgs = 0 ^ Id = Idss = 15mA

    Uos = -2V-^ = 15 (1 - = 8,437mA.-0

    U gs = -4V ^ l o = 15 = 3,75mA.o

    Ucs = -6V ^ Id = 1 5 (1 - )' = 0,9375mA.

    ( 7 1 Bi tp 2-15. Cho mch in dng J-FET knh N nh hnh 2-19. c tuyn ca J-FET nh bi 2-14.

    Bit E = 15V; im lm vic tnh c chn ng vi Rd = IkQ.

    a) Xc nh tr s R.b) Xc nh thin p Uqsq .

    c) in p trn cc mng Up.Bi gii

    a) in tr Rs c xc nh theo biu thc:

    U

    R - - U q d k - 8V 21 2.15.10-^

    = 266Q

    +E

    H h -p -H i

    Hnh 2-19

    ra

    59

  • b) Thin p = R Jn = 266.7,5.10'" 2 VGSO S- D

    (y I t ,= % = ^ = 7,5mA) 2 2

    c) in p UqU d = E - I d. Rd = 15 -7 ,5 .1 0 ^ 1 0 ^ = 7 ,5V

    Bi tp 2-16. Cho mch to thin p cho J-FET knh N bng phng php phn p nh hnh 2-20. Bit: E = 15V; R, = 600kQ; R, = 150kQ; R = l,5kQ; Rs = IkQ; 5mA.

    a) Xc nh Uas-b) Dng cc mng Ip.c) in p trn cc mng Up.

    Bi giia)

    GS R| +Rj (600 + 150)10

    E

    Hnh 2-20. Mch to thin p cho J-FET

    5.10"\10' = - 2 V

    ,R ,=15 150 = 3Vin p trn cc ca U f - _

    R ,+ R , " 600 + 150

    in p trn cc ngun Us = Q - U qs = 3 - (-2 ) = 5V. hay Us = Is.Rs = Id-Rs = 5.I0 M 0 = 5Vb) Xc nh li dng cc mng Ip

    I. = L = = = 5.10-'A = 5mA Rs 10'

    c) in p trn cc mng UpUd = E-Id.Rd= 15-5.10M,5.10^ = 7,5V

    in p U ds = Uo - U s = 7,5 - 5 = 2,5V.( t ) Bi tp 2-17. Cho mch in dng MOSFET knh t sn nh hnh

    2-21 a v c tuyn truyn t nh hnh 2-21b. Bit: E = 12V; Ro = 200kQ; u 3 , 5 V .

    a) Hy xc nh tr s in tr R| to thin p yu cu U qsq= -2V.

    b) Xc nh dng 1,30

    60

  • a) b)

    a) GSO

    Hnh 2-21. Mch in (a) v c tuyn truyn t (b)

    Bi gii

    = - U30 = -2 + 3,5 = 1,5V

    V dng lo = 0 nn c th vit

    Suy ra

    R .=

    R. =

    R, +R qR.

    URG

    G

    12 200Thay s: R, 200 = 1400k0 = 1,4MQ

    ' 1,5

    b) Dng 1^0 = 5mA ng vi Q5Q = -2V (xc nh trn th 2-2 Ib).

    ( 7^ Bi tp 2-18. Nh bi 2-17. Nu chn im lm vic ng vi U qsq = -2 V , dng IpQ = 5mA; in tr Rjj = l,2kQ.

    a) Hy xc nh in p Uq.b) Tnh in tr Rs.

    c) Khi in p vo thay i trong khong -2V 0,5V, hy xc nh bin in p ra v h s khuch i K.

    Bi gii

    a) in p Ud = E - IdqRo = 12 - 5.10M,2.10^ = 6V.

    b) in tr Rg.

    61

  • 3,5Ido 5.10-^

    = 7 0 0 0

    c) Khi in p vo U qs thay i trong phm vi -2V 0 ,5V, xc nh trn th 2-2 Ib dng Id thay i t 2,5mA n 6,25mA, nh vy bin thin dng Id t nh - nh

    AI = 6,25 - 2,5 = 3,75mA in p ra (nh - nh) s bin thin

    u = AId-Rd = 3,75.10-M,2.10^ = 4,5V H s khuch i in p

    1

    tp 2-19. Mt MC^PETkih t sn c c tuyi ttuyi t nh Hnh 2-22.

    a) Cn c vo c tuyn xc nh h n ti vng ngho GS = -2V v ti vng giu QS = +3V.

    b) Cho nhn xt.

    iD(mA)'

    15vng giu/ M

    107,55

    vng ngho i l '

    -4 -3 -2 -1 1 2 3 4 Uqs(V)

    Hnh 2-22

    Bi gii

    a) Ti vng ngho, theo th

    U g s = -2V -> Id = l,2mA Ugs = -IV Id = 2,5mA

    A U os=lV

    AIp = 2,5mA - l,2mA = l,3mA

    62

  • H dn g = -" - - = l,3^^^hay l,3mS (milisimen) AUqs V

    Ti vng giu Uos = +3V -> Id = lOmA

    Ugs = +4V Id = 15mAAl 15-10 _mA, _ H dn g = = = 5 hay 5mS

    AUGS 4 - 3

    b) Nhn xt: vng giu h dn ca MOSFET ln hn vng ngho.

    Bi tp 2-20. Cho mch in dng J FET knh N nh hnh 2-23. Bit Ro = 1,5MQ; Rs = 300Q; R =2,2kQ; R, = 15kQ; E = 15V.a) Xc nh in tt ti xoay chii R_.b) H dn ng ti Uqs = -2V.c) Tnh h s khuch i Ky.d) Tnh in p ra n.u Uv = 0,5V.

    B gii

    a) in tr ti xoay chiu R_

    b) H dn ti gc:

    m oGSK

    H dn ti im Ucs = -2V.

    U m mo 1 GSUGSK .

    = 5mS 1 -2-6

    = 3,33lA

    c) Tnh h s khuch i

    K = gR_ = 3,33.10-'. 1,92.10' = 6,393.

    63

  • d) Xc nh in p ra

    Uos = OV; U gs = +2,0V; Uos = -2,0V.

    Bi gii

    - Khi Uq5 = 0 > Ij) = Idss 15mA. -Khi

    Ucs = +2V ^ I ^ = I s3 1 u

    - Khi Uqs = -2V -> In = 15.10

    GSK

    -3

    = 15.10-3-6

    = 26,66mA

    -6= 6,6mA.

    Bi tp 2-22. Mt MOSFET knh N cm ng c c tuyn truyn t v mch in nh hnh 2-24.a) Hy xc nh bng phng php th h dn g ti im lm vic 0(8V, 7,5mA).

    b) Tnh tr s Rq.c) Tnh in p ra nu in p vo bin thin IV.

    .+15V

    a) Hinh 2-24 b)

    64

  • Bi gii

    a) Xc nh h dn g.

    gm = . ?:. ,2 ,5 i^ h a y 2 ,5 m sAUGS 8V -7Vb) in tr Ro

    = - p i . = J 5 _ 8 _ ^ chn R =.lkQI, -3DO 7,5.10

    (yUos = UGs = 8V vIc = 0).c) Xc nh U,, nu Uv = 1V.

    u = Ki .Uv = g.Ro.Uv = 2, 5. ^. 0M,0 = 2,5V

    ( t^ Bi tp 2-23. Cho mch in dng J-FET knh N nh hnh2-25. Bit;E = 12V; Rg = IMQ;

    c5q = 1,2V . in p trn Rs,Urs = 0,2E = 2,4V. H dn

    g = 5 . in tr cc mng

    ngun r = 200kQ.= 0, Ir, = 0, 1 ,200kQ = 20kn.

    a) Tnh in tr R.b) Tnh h s khuch i Ky.

    Bi gii

    a) Tnh R,R.

    Suy ra R. =E.R,

    ^RS

    R| +R q

    E

    = 10'12

    1

    vUks- U oso

    = 9MQ.

    -1

    b) H s khuch i Ku.

    Ku = m- Rd = 5.10 ^20.10^ = 100.

    5- 250BTKTNT-A 65

  • Chng 3

    CC MCH KHUCH I TN HIU B

    3.1. TM TT PHN L THUYT

    phn tch v tnh ton cc thng s k thut i vi b khuch i in t dng transistor lm vic ch tn hiu b thng da vo cc loi s tcmg ng.

    Transistor thng c biu din bng hai loi s tng ng:

    - Loi th nht gi l s tng cmg vt l hay s tofng cfng hnh T v cng c tn gi l s tng ng (The g transistor model).

    - Loi th hai c gi l s tng ong tham s' bao gm cc tham s tr khng, in dn hoc hn hp.

    C hai loi s tng ng ca transistor c th coi l khng ph thuc vo tn s n mt phm vi kh cao:

    - i vi cc loi transistor lng cc (BJT) khi tn s tn hiuf ,< ( 0 , l - f 0,5)f,.

    - i vi cc loi transistor hiu ng trng (FET) khi tn s tn hiuf ,< (1 0 ^ 150)MHz.

    phm vi tn s cao hn nhng s liu trn, khi s dng cc loi s tng ofng phi c la chn mt cch thch hp v khng c b qua nh hng ca cc t k sinh (Cj(;s) bn thn transistor n s truyn t tn hiu qua n.

    Vi mi kiu mc i vi transistor c ba h c tuyn Volt-Ampe quan trng: h c tuyn vo, h c tuyn ra v h c tuyn truyn t.

    C th xy dng ng ti mt chiu (R.) v ng ti xoay chiu (R_) trn cc h c tuyn c bn ca transistor v xc nh cc tham s mt chiu cng nh xoay chiu ca tng khuch i in t.

    6 6 5-250BTKTINT.B

  • Cc thng s k thut c bn i vi tng khuch i in t dng transistor bao gm; tr khng vo (Ry), tr khng ra (R a), cc h s khuch i in p ( K u ) dng in ( K ) , cng sut ( K p ) .

    H s khuch i nhiu tng ghp lin tip bng tch cc h s thnh phn.

    3.2. BI TP C LI GII

    ( 8 Bi tp 3-1. Cho tng khuch i dng BJT nh trn hnh 3-1.

    a) Xc nh r .

    b) Xc nh tr khng vo ca tng Ry.

    c) Xc nh tr khng ra ca tng (vi fo = oo)

    d) Xc nh h s khuch i in p Ku (vi Q = oo)

    e) Xc nh h s khuch i dng in K (vi Q = o)

    E .J 2VCO

    II uCj 10|iF

    p=100

    r=50kQ

    Hnh 3-1

    Bi gii

    Chn transistor T loi Si v thin p Uggo =0,7V

    a) Dng tnh IgQ s l:

    12V -0,7V ,Ibo = = 24,04^iA

    Rg 470kQ

    Dng tnh IgQ s l:

    1,0 =(1 + P)l30 = (l + 100)24,04.10-'A = 2,428mA

    in tr r, c xc nh:

    67

  • 1 0 2,428.10-'b) Tr khng vo c tnh:

    Ry Rb // TvTtrong Tvt - tr khng vo ca transistor

    fy = pr,= 100.10,71 = l,071kQ

    Ry = 470//1,071 = l,069kQ.c) Tr khng ra ca tng c tnh:

    R = Rc / / Q = Rc / / 0 = Rc = 3kQ .

    d) H s khuch i in p ca tng:

    r, 10,71

    e) V Rg > lOrvT = lOp.r, (470k0 > 10,71k0) nn K p =10 0

    Bi tp 3-2. Tnh ton lp li cho bi tp trn*hnh 3-1 vi Q = 50kQ.

    Bi gii

    Ta nhn thy cc thng s trong hai cu a, b s khng c g thay i nn;

    a) r,= 10,710b) Rv= l,071k ac) Tr khng ra ca tng c tnh:

    = Re // ro = 3 // 50 = 2,83k.

    d) H s khuch i in p ca tng.

    -264,24r. 10,71

    e) H s khuch i dng in KjY- _ P-Re-rp : 100 .470 .50 ^3

    (ro+R^XRg + r ) (50+ 3)(470 + 1,071)

    C th tnh K: theo biu thc khc:

    68

  • K , = - K > = 2 H 3 1 ) W 9 =94,163

    Bi tp 3-3. Cho tng khuch i dng transistor lng cc (BJT) nh trn hnh 3-2. Hy xc nh:

    R

    n , lO iF

    ^3 6,8kQ+E^22V

    56kn

    ^1

    T R

    R,

    uc'lOjiF

    X - p=90R

    >8,2kf n lORp th tr khng ra c th c tnh:

    R = R o//R o = RD = 2kQ

    e) Ku = -g^.Ro = -1,63mS.2 = -3,26.Khi b qua nh hng ca vi r lORp.Khi tnh n r th:

    Ku = -g,(Rc // ra // Rd) = -1,6ms( 1OMQ // 50kQ // 2kQ) = -3,21.

    ( 9^ Bi tp 3-16. Qo tng khuch i dng J-FET nh

    UoD 30V

    trn hnh 3-13. Hy xc nh in tr ti mt chiu Rp ca tng vd h s khuch i in p Ku = 10.

    Bi gii

    Vi Rs = O trn s hnh 3-13 ca u bi ta c u Q5 = o v v iu c ngha l:

    R

    II T

    Rg > lOMn Ip55 = 1 Oll A Up = -4V g, = 20tiS

    Hnh 3-13

    Ku = -gn,Rn. = -gm Rra = -gmCRo // r

  • Mt khc ta c:

    1 1rd= =g. 20 .10 -

    Khi : Rd // r, = Rd // 50kQ = 2kQ

    = 50kf

    RoSOkQR^+SOkQ

    RoSOkQ = 2(Rd + 50)kQ

    Vy Rj) = 2,08kQ v chn in tr R theo tiu chun s l Rjj = 2kQ.

    (% ) Bi tp 3-17. Cho mch khuch i dng J-FET nh trn hnh 3-14.

    Hy xc nh in tr Rj) v Rs vi Ku = 8 v Uqs_ = Up = - I V . Bit

    thm: Idss = lOmA; Up = -4V; gj = 20|J,S.

    DSS * mAU p = - 4 V

    Ga = 20 lS

    Hnh 3-14

    Bi gii

    T- ' _ 2Idss _ 2.10mATa c; - = 5mSU,

    v g = g ( l - ^ ^ ) = 5 m s ( l - ^ ) = 3,75mS

    mt khc: Ku = -g(RD // r

  • nn

    Rd // ra = Rd // = Ri, / / - ^ = Rd //50kQ = 2,13kQ gd 20|aS

    T ta xc nh c Ro = 2,2kQ (ng theo tiu chun).

    xc nh in tr Rs c th xut pht t biu thc;

    ' GSO ~ DO S

    DO Dss(uGSO \2 _Up

    = lOmA-4

    = 5,625mA

    Vy Rs = = 177,80IDO 5,625.10

    Chn theo bng in tr tiu chun Rs = 180Q.

    {^9^ Bi tp 3-18. Qio tng khuch i dng J-FET nh trn hnh 3-14 (xem s liu bi tp 3-17). Hy xc nh gi tr R|5, Rs khi khng c t Q.

    Bi gii

    Khi khng c t Cs trn mch, cc i lng tnh ton cho ch mt chiu ca tng khng c g thay i ngha l: QSO = - I V ; Ij3 = 5,625iiA;

    Rs = 180f! (nh trong bi 3-17).

    Biu thc tnh h s khuch i in p Kjj s l:

    m^D" l + Sn,Rs

    8 =- 3,75mS.Rj3

    l + 3,75.10"^180_ 3,75mS.Rp

    1+0,675

    t tnh c Rq s l:

    13 4R ^ = - - = 3,573kQ 3,75mS

    Chn in tr Rp theo tiu chun l Rp = 3,6kQ.

    82 6- 250BTKTINTL

  • ( 98 Bi tp 3-19. Cho b khuch i in t nh trn hnh 3-15. Hy xc nh K ; Ry; Rn.; u^; u vi U gso= -1 ,9V ; Ioo=2,8mA v R, = lOkQ.

    Ipss = lOmA; Up = -4V; T v T2 cng loi v c cng cc tham s.

    ra

    Hnh 3-15

    Bi gii

    m o_ _ 2.10mA

    m S m o ^ ^

    U

    u 4V = 5mS

    Up) = 5mS 1 -1>9

    4 J= 2,6mS

    Ku. = Ku, = = -Ri = -gRs = -2,6mS.2,4kQ =H s khuch i Ku s l:

    K ,=K ,,.K ^ ,^=(-6,2)(-6 ,2) = 38,4

    in p ra s l:

    u = Ky.Uv = 38,4. lOmV = 384mV

    Tr khng vo ca b khuch i l:

    Ry = Rg = R2 3,3MQTr khng ra ca b khuch i l;

    - 6,2

    83

  • R , = R5 = = 2,4kD.Khi mc ti R, = lOkQ, in p ra trn ti s l:

    u, = u =i^384mV = 310mV R+R, 2,4 + 10

    ( 9^ Bi tp 3-20. Cho b khuch i in t dng BJT nh trn hnh 3-16 vi Ub = 4,7V; Ue = 4V; Uc = i 1V; Ie = 4mA. Hy xc nh: K ; u; Rv; rI v u, khi mc ti R, = 1 OkO.

    R

    10)iF h -Uv c,

    15kQ

    25 iV R < 4 J ^

    :R,2,2ka * 5

    q 10nF P=20

    R7 > 2,2kO

    +E,,20V

    4,7kn1

    C ,1 0 |iF

    p=200

    ^620mF

    Hnh 3-16

    Bi gii

    Trc tin ta xc nh in tr Tg

    26mV 26= = 6,5Q

    H s khuch i n p tng 1:

    r. _ R _R c(//R 4//R 5//P-r.)* u, ~

    Te Te2,2kQ//(15kQ//4 ,7kQ//200.6,5Q

    y

    6,5QR,, = R 3 //(R ,//R ,//p .rJ

    = -102,3

    84

  • H s khuch i s l:

    . = _ ^ = _ ^ = _ ^ = _ 2 : ^ . _ 3 3 8 , 4 66,5

    Ku = Ku, = (-102,3){-338,46) = 34624

    u = Kij.Uv = 34624.25^iV = 0,866V Tr khng vo ca b khuch i l:

    Rv = R, // R, // pr, = 4,7kQ // 15kQ // 200.6,50 = 953.6Q Tr khng ra:

    Rc ^6 ~ 2 ,2kQ.Khi mc R, = lOkQ in p ra trn ti s l:

    u = ^ U = 1 ^ 0 .8 6 6 V = 0.71V

    > 2 ,4 k n ^3

    0 ,05^F

    4,7kQ 4 = .1 '5 100fxF

    Hnh 3-17

    Bi gii

    H s khuch i ca tng th nht:

    85

  • Ku. = //R v,) = -2,6mS(2,4kQ//953,6D) = -1,77

    H s khuch i K s l:

    K^^=KK = (-l,77 )(-338 ,46) = 599,1

    in p ra u = K^.Uv = 599 ,l.lm V = 0,6V

    Tr khng vo Rv = Rq = 3,3MQ

    Tr khng ra R,, = Rc = 2,2kQ = R5.

    (10^ Bi tp 3-22. Cho tng khuch i cascode nh trn hnh 3-18. Hy xc nh Ku ca tng vi = 4 ,9V ; U 3 = 10,8V ;

    !(, = Ic = 3,8mA = 1 = Ig; P| = p2 = 200; T = T2 = T (ging nhau).

    p, = p, = 200

    T, = T, = T

    (ging nhau)

    Hnh 3-18

    Bi gii

    26mV 263,8

    = 6,8Q

    86

  • Vy K =K ., .K = -2 6 5 .'

    ( 1 ^ Bi tp 3-23. Cho tng khuch i dng transistor Darlington nh n hnh 3-19. Hy xc nh h s khuch i dng in K|.

    Bi gii

    Ta c th v li s tng ng mch in nh trn hnh3-20 di y:

    _ Pd^b

    8000.3,3.103,3.10^+8000.390

    = 4112

    Hnh 3-20( 1 ^ Bi tp 3-24. Oio tng

    khuch i dng transistor Darlington nh trn hnh 3-21. Hy xc nh Rv; R; K|; Ku vi = 3kQ.

    87

  • Bi gii

    Ry = Rg // (r^ + p,p2.Rc) = 2MQ // (3kQ + 140.180.75Q) = 974kQ.

    K;=p.p2R 9 1 a6

    = 140.180( - t) = 3,7.10^Rg +Rv 2.10"+974.10^

    R = -!h _ = i i ^ = 0,12Q p,p2 140.180

    v K = - J M ^ = _ 1 ^ 1 * ^ = 0,9984, p,p2Rc+r 140.180.75+3000

    ( ^ Bi tp 3-25. Cho mch in dng J-FET nh trn hnh 3-22 (mch to ngun dng). Hy xc nh dng Id v u khi:

    a)RD=l,2kQ.

    b) Rd = 3,3kQ.Vd Idss = 4mA v Up = -3,5V.

    Bi gii

    T mch in cho khi Uqs = ov.Ij3 = I0SS 4m A.a) = E dd - IdRd = 18V - 4mA.l,2kQ = 13,2V.

    Edd18V

    R,

    u_

    Hnh 3-22

    88

  • b) u , , = Edo - IdR d = 18- 4 .3 ,3 = 4,8V .

    Bi tp 3-26. Cho mch in dng BJT

    nh trn hnh 3-23 (mch to ngun

    dng). Hy xc nh dng in I.

    Bi gii

    Chn transistor loi Si vi Ugg = 0,7V.R,Ta c: g =

    R, 4-R2

    5,1 (5,1 + 5,1)

    (_20) = -10V

    S.lkQ-

    +E^ -20VcC

    Hnh 3-23

    Ue = U 3 -U bh = -10-0 ,7 = -10,7V

    I = I , = l ^ = d Z z m = 4,65mA. R. 2

    (1^ Bi tp 3-27. Cho ngun dng

    dng transistor v zener nh trn

    hnh 3-24. Hy xc nh dng

    in I vi u , = 6,2V.2.2kn'

    Bi gii

    Chn transistor loi Si vi

    l,8kQ

    +E. -18V

    Ube = 0,7V.

    Ta c:Hinh 3-24

    R 1,8

    (1^ Bi tp 3-28. Cho mch in ng transistor nh trn hnh 3-25 (mch gomg dng). Hy xc nh dng in I.

    89

  • Bi gii

    Chn transistor T| v T2 cng loi Si. E - Tac: 1 = 1

    (12-0 ,7)1,1

    R

    = 10,27mA.

    108) Bi tp 3-29. Cho tng khuch i vi sai dng BJT nh trn hnh 3-26. Hy xc nh in p ra u. Vi = 20kQ; Pi = P2 = ^5.

    Bi gii

    Chn transistor T| v T, loi Si vi Ube = 0,7V.

    Ta c:E. - U

    h =BE

    R

    9 -0 ,7j = 193 iA

    = 96,5nA.

    43.10

    Dng colect; l 193|aA

    2 2

    T ta c Uc c tnh:

    Uc = Ecc - lRc = 9 - 96,5.10 ^47.10' = 4,5V. in tr c tnh;

    1-3

    Hnh 3-26

    96,5.10

    H s khuch i in p Ku s l;

    K = ^ = ^ = 87,4 2r 2.269

    90

  • u = Ku-Uv = 2.10187,4 = 1,I75V.

    (1^ Bi tp 3-30. Hy xc nh h s khuch i tn hiu ng pha ca tng khuch i vi sai dng transistor trn hnh 3-26.

    Bi gii

    T biu thc c bn tnh ton cho h s khuch i tn hiu ng phai vi tng vi sai ta xc nh c Kc nh di y:

    K PRc , 75.47 Uv r^+2(p + l)Rg 20 + (l + 75)2.43

    (1^ Bi tp 3-31. Hy xc nh Kc ca tng vi sai cho n hnh 3-27 di y:

    Vy u s l:

    T, &T p, = p2 = 75VTl VT IcC

    Tap3 = 75

    r3 = Re = 2 0 0 k

    Bi gii

    Transistor Tj kt hp vi cc linh kin mc trn mch to thnh mt ngun dng nhm nng cao tr khng mt chiu. Rg v v th khi thay cc gi tr vo biu thc tnh Kc ta c:

    K , = ------- = 24,7.1 0-' ry^+2(l + p)RE 11 + 2.76.200

    91

  • 3.3. BI TP

    0 Bi tp 3-32. Cho tng khuch i dng BJT mc EC nh trn hnh 3 28. Hy xc nh Rv; R; Ku, Kj

    a) vi Q = 40kQ

    b) vi Tq = 20kQ.

    :60

    Hinh 3-28

    ( 1 ^ Bi tp 3-33. Cho mch in dng transistor nh trn hnh 3-29. Hy

    xc nh E c c sao cho Ku = -200.

    ( ^ Bi tp 3-34. Cho tng khuch i ng transistor nh trn hnh 3-30.

    Hy xc nh r ; Ry; R; K ; K| vi:

    a) Tq = 50kQ

    b) ro = 25kQ.

    92

  • +E^16V

    R| :3,9kn

    I , I I - - - *u,q I^ F

    raP=100

    Hinh 3-30

    (1 ^ Bi tp 3-35, Cho tng khuch i dng BJT nh trn hnh 3-31. Hy ?CC c) Ku; K,

    +Ecc20V

    Hp=80r.=40kQ

    Hnh 3-31

    Bi tp 3-36. Cho mch in dng transistor nh trn hnh 3-32. Hy xc nh R v ; R; K ; K, v u,, khi Uy = ImV.

    93

  • ( l ^ Bi tp 3-37. Cho tng khuch i dng BJT nh trn hnh 3-33. Hy xc nh Ib; Ic; r ; R v, K^; K.

    (1^ Bi tp 3-38. Cho mch khuch i dng BJT nh trn hnh 3-34. Hy xc nh r ; Rv, Rra K|.

    T+6V -IOV a = 0,998R ^6,8kQ R ^ 4 ,7kn

    v Iv \ /l----*u

    R

    ra

    Hnh 3-34

    94

  • (b) Bi tp 3-39. Cho mch khuch i ng BJT nh trn hnh 3-35. Hy^ xc mh Ku; K,.

    +8V

    ra

    -5V

    Hnh 3-35

    Bi tp 3-40. Cho tng khuch i dng BJT nh trn.hnh 3-36. Hy xc nh r,; Rv; R,,; K; K;.

    t E.. 12V

    R. 220k

    ,-II-

    R,3.9kQ

    l . p=120

    R,r=40k

    Hinh3-36

    Bi tp 3-41. Cho tng khuch i dng BJT nh trn hnh 3-37. Vi r, = lo; p = 200; =-160; K = 19; To = )kn. Hy xc nh R K Ecc.

    R.

    u.-l-

    VSAr

    68kQ > 2,2kf

    ^+Ecc 18V

    Hnh 3-38

    Bi tp 3-43. Qio tng khu&h i dng BJT nh t-n hnh 3-39 vi h2| = -0 ,992;

    h =9,45Q ; h,, = 1 ^ ^ . h 22,, Y

    Hy xc nh Rv; R; K ; K ; a; p; r ; Tq.Bi tp 3-44. Cho tng

    y-R

    H l -10iF V /

    R ^l,2kQ

    T 4V

    lO iP 2,7kQ ^

    12V R.

    Hnh 3-39

    khuch i dng J-FET nh trn hnh 3-40. Hy xc nh Rv; R; Kjj vi Idss - lOmA; Up = -4V; = 40kQ.

    Edd18V

    Rol.SkQ

    Hnh 3-40

    96

  • ( ^ Bi tp 3>45. Cho tng khuch i dng J-FET nh trn hnh 3-41Hy xc nh Ry; R; Ku vi = 3000|iS v gd = 50|aS.

    ( ^ Bi tp 3-46. Hy xc nh Rv; R; Ku ca tng khuech i dng J- FET nh trn hnh 3-41 (xem bi 3-45) khi ngt t Cj ra khi mch.

    ( l ^ Bi tp 3-47. Cho tng khuch i dng J-FET nh trn hnh 3-42. Hyxc nh Rv; Rn,; u vi Uy = 20mV; loss = 12mA; Up = -3V; T = lOOkQ.

    ra

    Bi tp 3-48. Hy xc nh Rv; R; u ca tng khuch i dng J FET nh trn hnh 3-42 (xem bi' 3-47) khi ngt t C3 ra khi mch.

    @ Bi tp 3-49. Tnh ton lp li cho bi 3-47 khi thay r., = 20kQ.

    (1^ Bi tp 3-50. Tnh ton lp li cho bi 3-48 khi thay = 20kQ.

    7. 250BTKTINT.A 97

  • ^3^ Bi tp 3-51. Cho tng khuch i mc GC dng J-FET nh trn hnh 3-43.^ Hy xac nh Rv, R; u^; vi Uv = 0,lmV; Icss= 8mA; Up = -2,8V; = 40ka.

    ra

    Hinh 3-43Bi tp 3-52. Cho tng khuch i dng DMOSPET nh n hnh 3-44. Hy xc nh bit gj = 20pS; Uy = 2mV; I ss = 8mA; Up = -3V.

    41 *u

    Hh

    RG>10Mf

    Hnh 3-44(132) Bi tp 3-53. IO tng khu&h i dng D-MOSFET nh trn Knh 3-45. Hy

    xc nh Rv, R; Ky. Bit = 6kQ; Icss = 12mA; p= -3,5V; Edd = 22V.

    Eoo 22V

    ^ o i.sk n

    u.'ni

    Rq!lOMQ' R

    100 .Hnh 3-45

    98 7-250BTKTINT-B

  • (1 ^ Bi tp 3-54. Tnh ton lp li cho bi tp nh hnh 3-45 vi = 25kQ.

    ( 1 ^ Bi tp 3-55. Cho tng khuch i dng D-MOSPET nh trn hnh 3-46.Hy xc nh vi Uv = 4mV; gj = 35|0,S; g = 6000|J,S.

    Eoo_________t 'DD

    [ n91NK > 3

  • . E^d 20VR,

    R 22MD r-AAAr-

    \QkQ------- i H

    2ra

    Hinh 3-48

    ( Bi tp 3-60. Hy xc nh u ca tng khuch i dng E-MOSPET cho trn hnh 3-48. Bit: Uv = 4mV; Ut = 4V; 1 ^ = i ; = 4m A ;

    - U , 3 _ = U ; s = 7 V ; g , = 2 0 ^ i s .

    Bi tp 3-61. Oio tng khuch i dng E-MOSPET nh trn hnh 3-49.

    Hy xc nh u vi U v = 0,8mV; = 40kQ; T = 3V; k = 0,4.10 \

    Bi tp 3-62. Cho mch khuch i dng JFET nh trn hnh 3-50. Hy xc nh Rjj vi: Iqss = 8mA; U p = -2,5V; gd = 25fiS; Ku = 8.

    100

  • ra

    Bi tp 3-63. Cho tng khuch i dng JFET nh trn hnh 3- 51. Hy xc nh R v Rs- Vi

    Ku = l,

    Ic = 12mA; Up= -3V; = 40kQ.

    Bi tp 3-64. Cho bkhuch i gm hai tng nh trn hnh 3-52. Hy xc nh in p ra u. Vi I dss = 8mA; p = -4,5V.

    ra

    101

  • Bi tp 3-65. Cho b khuch i gm hai tng nh trn hnh 3-53. Hyxc nh h s khuch i K. VI Iss = 6mA, Up = -3V, = 150.

    ( ^ Bi tp 3-66. Hy xc nh Rv v R ca b khuch i cho n hnh 3-53.

    ( l ^ Bi tp 3-67. Cho tng khuch i Cascode nh trn hnh 3-54. Hy xc nh h s khuch i K v in p ra u. Vi Uy = lOmV, , = , = = 200

    102

  • ( l ^ Bi tp 3-68. Cho tng khuch i Darlington nh trn hnh 3-55. Hyxc nh K.

    ( ^ Bi tp 3-69. Cho tng khuch i Darlington nh trn hnh 3-56. Hy xc nh in p ra . Vi Pi = 160; P2 = 200.

    ra

    (1^ Bi tp 3-70. Cho mch in ng JFET nh trn hnh 3-57. Hy xc nh dng in I viIoss = 6mA;Up = -3V.

    R2 k i

    Hnh 3-57

    103

  • Bi tp 3-71. Hy xc nh dng in I cho mch in trn hnh 3-58 vi p = 100.

    4,3kR,

    -

  • Chng 4

    MCH KHUCH I CNG SUTm w

    4.1. TM TT PHN L THUYT

    Nhim v ca tng khuch i cng sut l a ra ti mt cng sut ln theo yu cu, c th t vi chc mW n hng trm hay hng ngn w . H s khuch i cng sut ng vai tr quan trng, cn h s khuch i in p ch l th yu.

    - Tng cng sut c th lm vic cc ch khc nhau; ch A, AB, B hay ch c , nhng khuch i cc tn hiu iu ha thng s dng hn c l ch A v AB (hay cn gi l ch B|).

    - y l tng khuch i tn hiu ln nn buc phi lm vic on cong ca c tuyn transistor nn s gy mo phi tuyn.

    - Tng cng sut c th mc theo s ofn hay s y ko, c th dng ngun cp in n cc hay ngun i xng c im gia trung ha.

    - Hiu sut ca tng cng sut quyt nh hiu sut ca my khuch i; vic nng cao hiu sut ngoi ngha tit kim nng lng cn lm gim cng sut tiu tn trn v transistor di dng nhit.

    - Cc tng khuch i cng sut c phn ra: tng cfn, tng y ko, tng c bin p ra, tng khng bin p ra...

    * Tng cig su t m c n ti in tr (hnh 4-1)

    Hnh 4-1. Tng cng sut mc n ti in tr

    khuch i cc dao ng iu ha tng ch lm vic ch A, trong transistor lm vic trong c hai na chu k tn hiu.

    105

  • Cng sut ra p = = Is 2 = -Hsm-" 2 2 2R

    Trong U, = U c B = |v I = I

    p_. , = H - k = i . = i l , Eramax 2 2 2 ^ 4 *

    Cng sut tiu th t ngun

    Po = Ico E

    Hiu sut cc i khi p -> p,ra max

    n = i = -|. 100% = 25% 4 I E

    Thc t hiu sut cn thp hn.

    in tr ti xoay chiu ti u c xc nh:

    C t.h . 2 K

    u im: tn hiu t b mo

    Nhc im: cng sut ra nh, hiu sut thp.

    * Tng cng sut mc n c bin p ra (hnh 4-2)Bin p ra c chc nng ngn mt chiu, dn tn hiu xoay chiu ra ti

    R ng thcri phi hp tr khng.

    iu kin phi hp tr khng

    Rra = R( = R(_ wTrong n = h s bin p;

    W2

    R - in ra ca tng khuch i;

    R, - in tr ti;R, - in tr ti quy v s cp bin p.

    T suy ra n =i

    R.R.

    106

  • Nu bin p ra l l tng th in tr ti xoay chiu mch ra

    u_ UI Ira - co

    a) Hinh 4-2. Tng cng sut mc n, c bin p ra

    - Cng sut ra cc i

    2 2

    b)

    ramax- Cng sut tiu th t ngun:

    Po = U,.I^ = I,E- Hiu sut cc i:

    =1 E.I

    Po 2 E.I^100% = 50%

    Trong thc t bin p lun c tn hao v tn ti in p d Udu nn hiu sut cn nh hn.

    Khi lm vic vi ti ti u bin in p cc i Uca, bng 2E Y ti mang tnh in khng nn xut hin sc in ng cm ng trong cun s cp bin p.

    * Tng cng sut m c theo s y ko c bin p ra (hnh 4-3)

    BA l bin p o pha;BA l bin p ra.Tng c th lm vic ch A hay ch B nhng thng l ch

    AB vi dng tnh I,.o (1 0 100) ^A.

    107

  • .

    ruyL

    r"TT~V i :u -v v -^ ^

    +E

    B T,AI Ba2

    a)

    Hnh 4-3. S cng sut (a) v c tuyn ra (b)

    in tr ti ca mi transistor (1/2 cun s cp l W| vng) c xc nh,

    w, w.

    R, = n'.R, Suy ra n = R n = -^R

    - Cng sut ra cc i mt nhnh

    p _ il r ; _ I.. UcB. _ I.n Eni max 2 2 2

    Dng in trung bnh trong mt chu k ca mt nhnh (1 transistor)

    1 I ...I n

    Dng tiu th t ngun E (c hai nhnh); = 2.n

    - Cng sut tiu th t ngun E:

    Po = I .E = -I,E n

    Hiu sut cc i ca tngp F.

    Imax

    71

    = -100%=78,5% 4

    108

  • Thc t bin p c tn hao v cEm < E nn hiu sut thp hn.Cng sut tiu tn trn colect ca mt transistor di dng nhit.

    P _ p I I

    2

    Suy ra p = -^ P wO,4Pcmax _2 r;iniaxnKt lun:

    - ch B hay AB khi Uy = 0 tng khng tiu th nng lng.- Ngn mch ti v h mch ti khi c tn hiu vo u rt nguy him

    cho transistor.* Tg cng sut y ko m c ni tip khng hin p ra (hnh 4-4)

    1R,

    R. c,

    11 1

    I I 'u.JL R.: ; R,

    Hnh 4-4

    mc ti trc tip khng qua bin p phi dng ngun i xng E c im gia trung ho, cc cc + v -E khng c ni vi v my. Transistor T|, Tt l hai nhnh ca tng cng sut, dng hai transistor khc loi dn in, u mc theo s ti emit nn khng khuch i c in p. Tng T, l tng kch cng sut v khuch i in p, ti xoay chiu l Rj; D| v D, lm nhim v to thin p v n nh nhit cho T| v T,.

    Tng thng lm vic ch AB. Cc tnh ton ca tng ny ging nh xt trn.

    * Tng cng sut m c theo s y ko ng t phn cch c>Trong trng hp khng c ngun i xng m ch c ngun n cc,

    mun mc ti trc tip, khng qua bin p th phi dng t phn cch Cp mc ni tip vi ti.

    T Cp c hai chc nng: ngn thnh phn dng mt chiu qua R, v lm ngun th cp cho T2 khi T| tt. T Cp s phng, np qua T|, T-, v R,.

    109

  • Tng Tj v cc linh kin hp thnh ging nh s dng ngun i xng.

    4.2. PHN BI TP C LI GII

    (1^ Bi tp 4-1. Cho mch khuch i cng sut nh hnh 4-5 a

    Bit: E =12V

    Rc = 20Q

    R, = 2kQ

    U be = 0,5V; p = 50

    Dng in vo c bin Iv = I b = 5mA.

    a) Xc nh im lm vic tnh 0 v ng ti mt chiu, xoay chiu.

    b) Xc nh dng Ic ng vi ly = 5mA.

    Bi gii

    a) Dng tnh Ibo c xc nh

    12-0 ,5

    Hnh 4-5a

    = 5,75mA

    I,(mA) R=R~1 \ 287,5

    ....V /V/ ..... x, ^6,25 U(V)Hnh 4-5b

    E -U e,o _____R, 2.10'

    Dng tnh colect

    Icx) = PIbo = 50.5,75 = 287,5mA

    - in ap U(^ = 12-IqqRc =12 - 287,5. lOMO = 12 - 5,75 = 6,25V

    im lm vic tnh o c to o (6.25V; 287,5mA).

    - v ng ti mt chiu v xoay G hiu ( y = R_ = Rc) cn xc nh thm mt im na ngoi im o . Bit phng trnh ng ti U,, = E-IcR c

    Cho Ic = 0 u = UcE = E = 12V. Ni im o vi im 12V trn trc honh ta c ng ti mt chiu.

    Trong trng hp ny v R = R. nn ng ti mt chiu v xoay chiu trng vi nhau.

    110

  • b) Khi dng in vo Ig bin thin 5mA th dng in ra s bin thin

    a) Hiu sut ca tng.

    b) Cng sut tiu tn trn colect ca transistor.

    Bi gii

    a) xc nh hiu sut, cn xc nh cng sut ra ti v cng sut tiu th._ ("250

    - Cng sut ra p = ^ R = .20 = 0,625W2 2

    - Cng sut tiu th t ngun

    Po = E.I, = 12.287,5.10' = 3,45W

    Hiu sut T = ^ ^ 1 0 0 % = 18,1 %' 3,45

    b) Cng sut tiu tn trn colect transistor

    Pc = Po - Pra = 3,45 - 0,625 = 2,825W

    (Q ) Bi tp 4-3. lp li bi 4-1.

    Nu gim bin dng tn hiu vo cn 3mA

    Hy xc nh:

    a) Cng sut ra.

    b) Hiu sut ca tng.

    c) Cng sut tiu tn trn colect.

    d) Cho nhn xt.

    Bi gii

    a) Xc nh cng sut ra

    - Dng in ra = Ig .p = 3.50 = 150mA15010"^y

    - Cng sut ra = -^ R . = ^ 20 = 0,225W

    111

  • - Cng sut tiu th, khng i

    P= L,,n= 12. 287,5 .10 ' = 3 ,45w

    b) liu su ca tn

    p . . 0 225n = 100% = - - - 100% - 6,52%

    K 3,45

    c) Cng su tiu tn trn colect P(.

    = p - = 3,45 - 0,225 = 3,225W

    d) Nhn xt:

    - Cns sut tiu th t ngun l c nh, khng ph thuc vo mc lnhiu vo, vl tng lm vic ch A.

    - Bin tn hiu vo gim th hiu sut gim v cng sut tiu tn P(~ tng ln.

    (1 ^ Bi tp 4-4. Cho mch khuch i cng sut c bin p ra nh hnh 4-2.

    Bit dng in tnh l|i = 3iiA; = 20; H = 12V; Un|,,) = 0.6V, bin dnt din vo |j, 4mA.

    St p trn R,v : R,.; = 1V; R, = 8Q; n = = 4 .

    a) Xc nh in tr R| v R,.

    b) Xc nh dim lrn vic tnh, ng ti mt chiu v xoay chiu.

    c) Xc dinh dng , v in p u ,.

    Bi gii

    a) Xc nh tr s in tr R| v R,

    - u, = u,,; + U,,o = 1.0 + 0,6 = 1 ,6V

    U,, - I,.R, R, - = % - V - so n' l , 4I 4 .5 .1 0 '

    - U |^ | = ( I , + I q ) R = E - U 2

    l, + I, 51., 5.5.10

    1 2

  • b) Xc nh im lm vic tnh

    Nu coi bin p l l tng th C E O = E = 12V

    Ico lo 20.50 = lOOmATo im lm vic tnh o (12V; lOOmA)

    in tr ti quy v s cp bin p

    R, = n-R, = 4 l8 = 128n

    T im trn trc honh c in p Uc0 = 12V cng thm mt on in p bng = 100.10'll28 = 12,8 V, c im B k ng thng qua B v o ta c ng ti xoay chiu.

    T th xc nh, ng vi dng In, bin thin 4mA.U c e . = 22V

    U c E . i n = U a . = 3 V

    Icmax= 180 mA

    Icmin = 2,0 tA.

    Bin dng cc i I180-2 = 89mA

    Bin in p ra cc i

    IU CEmax ^CEmn

    2 2 -3 = 9,5V

    8- 250BTKTINT-A 113

  • ( ^ B tp 4-5. lp li bi 4-4

    a) Xc nh cng sut ra ti.b) Xc nh cng sut tiu th.c) Xc nh hiu sut ca tng.d) Cng sut tiu tn trn transistor.

    B gii

    a) in p hiu dng trn cun s cp bin p:

    TI I 79 ' I = - ^ = = 6,74 V

    72 2y2 i S- Gi tr hiu ng in p bn th cp bin p tc l trn ti R,:

    U ,= U = A 7 4 = 1.685V

    - Cng sut ra ti:

    p = ^ = l ^ = 0 , 3 5 5 W R. 8

    b) Cng sut tiu th t ngun:

    Po = E.I, = 12V.100.10' = 1,2Wc) Hiu sut ca tng:

    p ___ 0 355T1 = -^100% = = 29,58%Po 1 ,2

    d) Cng sut tiu tn n v transistor Pc

    Pc = Po - Pra = 1,2 - 0,355 = 0,845W

    Bi tp 4-6. lp li bi 4-4. Nhng gim in tr ti xung cn 4 0 . Hy xc nh cng sut ra, hiu sut v cng sut tiu tn Pc-

    Bi gii

    a) Nu R = 4Q, th R, = n .R, = 4 .4 = 64Q, to im B trn trc honh by gi l 12V + 100.10164 = 18,4V. T th (hnh 4-6) ng vi Ib = 4mA so vi Igo ta xc nh c

    8 -250BTKTOINT - B

  • U., = U ce=18V

    . = c h m = U, = 3V

    Icmin = 2mA Q _ = 1 8 0 m A

    Bin in p ra khng mo

    n - UcB.a.-UcB.n_ 18-3CEm 2 2

    - in p hiu dng bn s cp bin p

    . = ^ = ^ = 5,32Vn/2 >/2

    - in p hiu dng bn th cp bin p

    - Cng sut ra

    1 5 32U ,= U ^ .- = ^ = 1,33V

    ' ""*4 4

    P , = ^ = !4 )! = o,442W " R 4

    Cng sut tiu th

    Po = I,.E = 100.10M 2 = 1,2Wp 0 442

    b) Hiu sut TI = ^ .100% = ^^^.100% = 36,83% Po 1 ,2c) Cng sut tiu tn

    Pc = Po-p = 1,2-0,442 = 0,758 w Kt lun: Khi in tr ti gim cng sut ra tng ln.

    ( 1 ^ Bi tp 4-7. Cho tng khuch i cng sut (KCS) mc cfn lm vic ch A nh hnh 4-7.

    Hy xc nh cng sut ra (P) hiu sut ca tng (i) vi bin dng20

    baz Ib = lOmA; p = 25; Ic(B) = ^ = = OOOmA20

    Ecc = ce(A) = 20V ; Ube = 0,7 V

    115

  • " E 20V

    o

    20Q

    + IcT(Si)

    a)

    Hnh 4-7

    Bi gii

    Ta im Q c xc nh theo phcttig trnh cmg ti mt chiu (R_)

    R, 1.10'

    = .Ibo = 25.19,3mA = 0,48 A

    Uceo = Ecc - IcoRc = 20 - 0,48. 20 = 10,4V

    - To hai im A v B trn trc honh v trc tung tofng ng s l: 20V v lOOOmA.

    - Bin dng ra (dng colect) s l:

    Icm = Ibm- = lOmA.25 = 250mA

    p = 2 5 0 ]0 2 20 = 0,625wm 2 ^ 2

    P o = E c c - I c o = 2 0 . 0 , 4 8 = 9 , 6 W

    ^ = ^ 1 0 0 % = ^ ^ 1 0 0 = 6 , 5 %

    Po 9 ,6

    ( l ^ Bi tp 4-8. Cho tng khuch i cng sut ghp bin p nh hn 4-8.

    116

  • u.

    Hy xc nh cng sut ra trn ti.E lO V

    R.l

    w,5 ^R. 8f

    X

    a)

    l _ = 2 2 5 m A

    AIc

    400-

    2oa-

    l . =25mA 1001-,

    T A )

    4m A

    12mA

    lOmA8m A

    6m A

    4mA2mA-j^ ^ H-- ^

    5 10 15 p o 25 U J V )

    Uc.,=18.3V

    b)

    Hnh 4-8

    w 3Vi cc s liu cho thm: Ibo = 6mA; I( = 4mA; n = = = 3

    W2 1

    Bi gii

    Dng ng ti mt chiu R_ nh trn hnh 4-8b, ta c c: = lOV

    I,,= 140mA

    in tr ti phn nh t th cp v s cp ca bin p l: R, = n .R, = 3 \s = 720

    Bin dng colect c xc nh:

    I =- = i =i39mA R , 72

    To im B trn trc tung s l:

    rc..x = Ico + I c . = 140+ 139 = 279mA Ni im Q v B ta s c ng ti xoay chiu R. ct trc honh ti

    im c ,, = 20V l im A .Trn hnh 4-8b vi bin dng = 4mA ng ti R ct cc ng

    c tuyn ra tomg ng vi = I| + Ibn, = 6 + 4 = lOmA

    v Ibi = Ib - b = 6 - 4 = 2mAr

    Khi ta c cc gi tr in p u v Ic tng ng

    117

  • Ui=l,7V Ui = 25mA u _ = 18,3V u , = 255mA

    nh trn hnh v 4-8b.Cng sut ra s l:

    p _ ^ cemax cemn ^ciTiax cmin8

    ( 1 8 , 3 - 1 , 7 ) ( 2 5 5 . 1 Q - ^ - 2 5 . 1 0 - ^ ) p

    8

    (15^ Bi tp 4-9. Cho tng khuch i cng sut nh hnh 4-8 da trn kt qu bi tp 4-8.Hy xc nh Pq; Pc v t|.

    Bi gii

    p = = 10V.140.10' = 1,4 wp = Po - p= 1,4 - 0,477 = 0,92 w

    p __ 0 47711 = - ^ 100% = 100% = 34,1%

    Po( i Bi tp 4-10. Cho b KCS lm vic ch B vi = 20V, ^ R, = 16Q, E = 30V.

    Hy xc nh Pq, Pr "n.

    Bi gii

    Vi bin in p ra 20V v ti 16Q ta ti c bin dng ti s l:

    I,m = U = ^ = ^ = U 5 A .lo

    Dng tiu th trung bnh l:

    I .b = % = - = r ( U 5 ) = 0,796A71 71

    Cng sut tiu th t ngun cung cp s l

    Po = Ecc.I,b = 30.0,796 = 23,9 w Cng sut ra ti l

    U i (20 f " 2R. 2.16

    118

  • Hiu sut ca tng l:

    TI = ^ 100% = 100% = 52,3%Po 23,9

    (l6^ Bi tp 4-11. Cho b KCS dng transistor lm vic ch B mc y ko nh hnh 4-9 (gi thit transistor l tng). Hy xc nh cng sut tiu tn Pc trn mi -ansistor, p, Po v . Vi Uv hiu dng (rms) l 12V = vnro-

    Bi gii

    Bin in p vo l:

    u., = >/2.U_ = n/2.12V = 17Vvm vrmsVi tng KCS l tng ta coing bng (khng c tn hao trn tip gip baz-emit).

    Cng sut ra s !:

    17p ^ = 36,125W2R. 2.4ra

    Bin dng ti l;

    U _ 17I. = l.n,= - ^ = J = 4.25A

    Dng trung bnh c tnh

    71Cng sut tiu th t ngun cung cp l:

    p,b = = 25.2,71 = 67,75W

    Cng sut tiu tn trn mi transistor l

    67,75-36,125 = 15,8W

    119

  • Hiu sut ] l:

    ^ 1 0 0 % = 1 0 0 % = 5 3 , 3 %

    tb 67,75

    162) Bi tp 4-12. Cho tng KCS lm vic ch A nh hnh 4-10. Hy xc nh dng tnh I(.o v cng sut tiu th t ngun cung cp Po-

    Bi gii

    E E cc ________ cc______" R _+R _ R ,+ R ,+ R ,

    +E,, 24V

    E=24W

    ~ X r r ^R , t 'jR ,8 n

    I - .

    Hnh 4-11

    U:

    E 24= = = 1,454A

    2R^+R^ 2.8+ 0,5

    ( y R _ = R,; R - = R , + R ,)

    Po = = 24.1,454 = 34,896 w

    (16^ Bi tp 4-13. Cho tng KCS nK hnh 4-11. Hy xc nh h s bin p n vi p = 9 w?

    Bi gii

    = 9W , t ta xc nh c bin in p ra trn ti , 2R,

    U,.=VP.2R, = 7 ^ = 12 V

    Vi gii thit r, = (bin p c cun s cp l tng) nn bin in p ra phn nh v s cp u ng bng u 0 v bng E.

    , = U = E,, = 24V

    u . 12

    120

  • ( ^ Bi tp 4-14. Qio tng KCS lm vic ch A nh hnh 4-11 (xenn bi tp 4-13). Hy xc nh cng sut tiu tn trn colectQa transistor T.

    Bi gii

    Ico =E E 24

    R. + R_ R',+0 n^R, 2\8

    Po = E,Ao = 24.0,75 = 18W

    Vy p, = Po - p = 18 - 9 = 9 W

    ( l ^ Bi tp 4-15. Cho mch khuch i cng sut nh hnh 4-12. Bit hai transistor l l tng = 0, I = o, E = 20V. Bin p ra l l tng,h s bin p n = 2.

    R, = 8Q; R2= lOOQ.

    a) Xc nh tr s in tr R| tng lm vic ch AB

    Y T /\ \ rVI U beo = 0 . 4 V .

    Hinh 4-12b) Tnh dng in cc i qua transistor.c) Tnh hiu sut ca tng.d) Cng sut tiu tn trn colect.

    Bi gii

    a) Thin p BEO c xc nh theo biu thc:

    Suy ra R, = - R, = - 00 = 4,9kfU ^ 0 4BEO ^Bin p l tng nn UgEo = E = 20V v dng tnh 10 = ( )m Ab) Dng colect cc i

    E E 20 , = T = , - - = = 1,25AR , n".R, 2-.8

    121

  • - Cng sut ra cc i

    __ CEm cmax __ 20.1,25 = 12,5W

    - Cng sut tiu th t ngun

    P=E.L = E .- .I = 20 .1,25 = ]5,92W " 71 3,14

    c) Hiu sut cc i ca tng:

    Tln,.,x = .100% = - ^ . 1 0 0 % = 78,5% p 15,92d) Cng sut tiu tn:

    = p - = 15,92 - 12,5 = 3,42 w

    Bi tp 4-16. lp li bi 4-15. Nu gi thit tng lm vic ch A vi thin p U g E o = 1,2V. Hy xc nh in tr R|.

    Bi gii

    ch A c ha transistor T| v T2 lm vic ng thi, thin p t voT, vT^l 1,2V

    R.U b e o = 1 , 2 V =

    R, +Rj.E

    Suy ra R, = l,566kQUbeo 1,2

    (1^ Bi tp 4-17. Cho tng khuch i cng sut nh hnh 4-13. Hai transistor T| v T2 c

    = 0,5V; I, = ImA. Tng lm vic ch AB. Cng sut , ra p, = 25 W; in tr ti R, = 8Q.

    a) Xc nh dng in cc i qua transistor.

    b) in p ngun cn thit.

    1 2 2

  • a) T biu thc = R, (ong l bin dng in ra mt nhiih)

    Bi gii

    Suy ra I, , - I,2P '2.25

    = 2,5A

    b) T biu thc (U, l bin in p ra cc i)2R,

    in p U,,, = u,. + U,, = ^P.2R, + ,, = V2 5 .2.8 + 0,5 = 20,5V

    in p ngun E = 2(P,,.2R, + ) = 2 (7 2 5 .2.8 + 0,5 ) = 41V

    E 20,5V.

    (1^ Bi tp 4-18. Qio mch khuch i cng sut nh hnh 4-14. Bit R, = 8Q;

    p, = 5 w. H s khuch i T, v % p = 50 UI = 0,5 V; Tng lm vic ch B| c Bg()| U BE02 = 0,2V

    a) Tnh dng cc i qua transistor.

    b ) in p U ceo-

    c) in p ngun cung cp.

    d) Cng sut ra cc i.

    Bi gii

    a) T biu thc p, , = -^ .R ,

    Suy ra dng cc i =V R. 8

    b) in p Uceo = /2P,,,R. + = ^ /5 I + 0,5 = 9,44V

    c) in p ngun cung cp

    E = 2 ( ^ 2 1 ^ + ) = 2 + 0 ,5 ) = 18,88 V

    123

  • d) Cng sut ra cc i ---- L- = 5Wrama* 2 .R 2.8

    (1^ Bi tp 4-19. lp li bi 4-18. Nu bit dng colect ca transistor T,

    Icx)3 == 1.5Iboi = l ,5Ig02 (Ibom Ibo-> dng tnh baz ca transistor T v Tj)a) Hy xc nh in tr Rj v in tr nhit R,.

    b) Xc nh cng sut tiu th.

    c) Xc nh hiu sut ca tng.

    Bi gii

    - Dng tnh qua transistor Tj

    leo, = 1,5I = 1 , 5 ^ = 1 ,3 - ! ^ = 33,5mAPmin

    a) in tr Rj c xc nh

    E= = = =281,8

    Ic o , Ic o . 2 I , 2.33,5.10'2 T I O T ' ' e i n -3*co

    - in tr nhit Rt

    2 UR = .- ....E. = = 1 ,9 Q 1 2 f

    Ico3 33,5.10

    b) Cng sut tiu th t ngun

    p. = -l ,..U c B 0 = r ^ l . ' 8 .9 ,4 4 = 7,095WK J ,1 4

    c) Hiu sut cc i ca tng

    2.0,2

    p 4 99 X] = l i = -Z1Z_. 100% = 70,33%Po 7,095

    ( l ^ Bi tp 4-20. bi lp li bi 4-18. Nu thay bng hai it ging nhau mc ni tip thun chiu. Gi s dng qua Tj bng 1,2 Igoi, Ibo->- Hy chn hai it; dng qua T 3 , in tr Rj.

    124

  • a) Xc nh dng qua Tj

    Ia>5 = 1 .2 1 , , = 1 . 2 - ! ^ = 1 . 2 ^ = 2 6 . 8 m A

    b) in tr R.,;

    U F. Q 44R = - 5 - = _ Z l!!_ = 352,20

    I, I, 26,8.10-

    c) in tr thun ca hai it

    = f e o i K|BEil. = _ _ M _ = 14,920C03

    Bi gii

    Ieo3 26,8.10

    Chn hai it hon ton ging nhau c in tr thun14 Q2

    R d . = R d 2 = - ^ = 7 , 4 6 0 .

    ( l ^ Bi tp 4-21. Cho mch khuch i cng sut nh hnh 4 - 1 3 . Bit

    E = 2 5 V

    R, = 4 Q

    Gi s in p vo c gi tr hiu dng l lOV.

    a) Tnh cng sut ra ti.

    b) Tnh cng sut tiu th t ngun.

    c) Tnh hiu sut ca tng.

    d) Tnh cng sut tiu tn trn mi transistor.

    Bi gii

    a) Gi tr bin ca in p vo

    U . = '/2 U ., = ^ y 2 .I0 = 1 4 ,lV

    T| v T, mc theo s ti emit nn in p ra coi nh bng in p vo

    U . < P ) = 1 4 , 1 V

    Cng sut ra ti

    125

  • C ^ ( H ) 1 ,2 4 ,8 5 W 2R, 2.4

    Bin dng in ti

    I = ^ = = 3 525A

    b) Xc nh cng sut tiu th t ngun

    - Dng trung bnh I,b trong c chu k

    Cng sut tiu th

    Po = I,b.E = 2,245.25 = 56,125 w

    c) Hiu sut ca tng

    p 24 85ri = ^ 100% = 100% = 44,17%

    p 56,25

    d) Cng sut tiu tn trn colect ca mi transistor

    p _p.-p _ 56.125-24.85 _ 2 2

    ( l ^ Bi tp 422. Mt tng khuch di khi cha c hi tip m c h s khuch i in p k(dB) = 40dB, v in p vo Uy = lOOmV. tng n nh v gim mo, a vo mch hi tip m in p c h s

    hi tip k(,t = .^ 200

    a) Tnh h s khuch i khi c hi tip.

    b) in p ra khi cha c hi tip v khi c hi tip.

    c) in p hi tip.

    Bi gii

    ) H s khuch i khi cha c hi tip kjB = 40 B. Suy ra K = 100

    - H s khuch i khi c hi tip m:

    126

  • = 100 ^

    ' + K-K. , + iooJ-200

    b) in p ra khi cha c hi tip

    u = K.v = 66,6.100.10-' = 6,66Vc) in p hi tip

    u = K -U = 10 = 0,05V = 50mV

    Bi tp 4-23. Mt tng khuch i cng sut sau khi lp rp o c tno phi tuyn l 6%.

    gim mo phi tuyn xung cn 1 % ngi ta mc vo mt mch hi tip m.

    a) Hy tnh su hi tip.

    b) Tnh h s khuch i khi c hi tip. Nu gi thit khi cha c hi p v = 0,5 V th u = lOV.

    Bi gii

    a) Tnh su hi tip g

    T biu tc y ' = ----------- , frong . mo phi tuyh khi cha c hi tip

    y: mo phi tuyn sau khi c hi tip m._____ Y 6

    Suy ra su hi tip g = 1 + KK,, = -L = = 6y' 1

    K.Kh, = 6-l = 5

    5

    bit K = ^ = = 20 ln0,5

    K = = 0,25 20

    b) H s khuch i khi c hi tip

    127

  • K' = K1 + K.K

    = ^ = 3,33ht 6

    ( ^ Bi tp 4-24. Cho mch khuch i dng J-FET c hi tip nh hnh 4-15.Bit: R, = 120kQ

    R2 = 30kQ

    R3 = 20kQ

    Rd = 20kf

    HdncaPET g = 5 mA

    a) Tnh h s khuch i khi cha c hi tip m.

    b) Tnh su hi tip g v K,,.

    c) Tnh h s khuch i khi c hi tip K. ,

    Bi gii

    y l mch hi tip m, khi cha tnh n hi tip {h R| v R,)

    a) H s khuch i

    K = g,.R. trong R_ l ti xoay chiu

    Ri+Rp 20 + 20

    K = 5. l0l l0" = 50

    b) H s hi tip Kh,

    30R| +Rj (120+30) 5

    1 su hi tip g = 1 + K.Kh, = 1+ 50 - = 11

    c) H s khuch i khi c hi tip m

    KK' =l + K.Kht

    . # = 4,54511

    128

  • ( l ^ Bi tp 4-25. gim mo phi tuyn cho tng khuch i cng sut t 5% xung cn 1% ngi ta a vo mch hi tip m qua phn p Rj, R,. Bit khi cha c hi tip K = 20dB.H yxcnhtrs R ,vR 2. -----

    Bi gii

    - K(dB) = 20dB. Suy ra K = 10

    a) Xc nh h s hi tip K|,1

    Bit y' =1 + K.K,,

    Hnh 4-16

    Kh.=1

    /y

    \- 1

    I - - > '

    _ 4K I y / " 1 0 U ; " 1 0

    b) in tr phn p hi tip

    Kh. =R - 4

    R, + R 2 10

    gii ra; R = 1,5R2 Nu chn = 20kQ th R| = 30kQ. ---------------------- - ---'I ---

    ( 1 ^ Bi tp 4-26. Mch khuch i thut ton khng o nh hnh 4-17.

    Bit h s khuch i ca bn thn b KTT Ko = 10; Rn = IMQ; R, = 20k2

    a)Tnh h s hi tipKh,.

    b) Tinh h s khuch i khi c hi tip.

    Bi gii

    a) H s hi tip

    K . = ^ = = 4 = 0.02ht RN 1.10" 50

    b) H s khuch i khi c hi tip m K1f)4

    K' = -----^ - = ----- --------- = 49,751 + K.K l + 10^0,02

    9- 250BTKTNT-A 129

  • Chng 5

    B KHUCH I THUT TONm

    5.1. TM TT PHN L THUYT

    B khuch i thut ton (KTT) l b khuch i mt chiu, c hai u vo mt u ra, h s khuch i rt ln, in p ra t l vi hiu in p vo, in tr vo rt ln v in tr ra rt nh.

    Hin nay hu nh ch s dng b KTT di dng IC. Hnh 5-la l k hiu b KTT.

    U. N

    p p -Ea) K hiu KTT

    ra

    Hnh 5-1

    Theo nh ngha u = Ko(Up- u,,) = KoU,

    trong : = Up - Un l sai lch in p u vo;

    Kq l h s khuch i ca bn thn b KTT.

    Nu N = 0 th = Kq Up in p ra ng pha vi in p vo v ca p c gi l ca vo thun, k hiu +.

    Nu Up = 0 th = - KqUn , in p ra lun ngc vi in p vo v ca N c gi l ca o v k hiu l (-).

    130 9- 250BTKTOJNT-B

  • Cc tham s c bn ca ICKTT

    Tham s L tng Thc- Tr khng vo Zv 00 Trm kQ

    - Tr khng ra z 0 Trm Q

    - H s khuch i Kq 00 lOUO^- Dng in vo Ip, Ifg 0 Trm nA

    * H s nn ng pha

    Nu Un = Up = # 0 (U . gi l in p ng pha), theo l thuytu = 0 , nhng trong thc t khc khng.

    u = Kc . - K,. gi l h s khuch i ng pha.

    H s nn ng pha (CMRR) l t s gia h s khuch i ca IC TT l trng Ko v h s khuch i ng pha

    CMRR = ^ ; CMRR(dB) = 201g ^ , dB.Kp K ,

    CMRR vo khong (70 100) dB.

    * c tuyn truyn t (hnh 5-lb) l quan h gia u v Uv = Up - Un u v Uv ch tuyn tnh trong mt khong hp, ngoi phm vi in p ra khng thay i v gi l in p bo ho. Khi cha c mch hi tip m bn ngoi, IC TT lm vic ch bo ho E.

    * Lch khng v h ch khng

    Nu thng s tnh hai ca vo p v N khng hon ton cn bng Ip v Z|, t Zn th khi Un = Up = 0 vn tn ti in p mt chiu Uo no Uo = IpZp-lN Zn

    in p ny c khuch i v u ra tn ti in p u ,0 0 gi lin p lch khng, bi vy phi c bin php u lun bng 0 khi Uy = 0 gi l mch b lch khng.

    V nguyn l, mch b lch khng c thc hin bng cch b vo u vo mt in p mt chiu c tr s ng bng Uq v c cc tnh ngc vi Q. Mch ny c th thc hin bng cch a in p vo ca p hay N hoc IC c sn cc chn mc mch b lch khng.

    * M ach khuch ai o

    131

  • in p cn khuch i c a n ca o N, cn Rn v R| l hai

    in tr hi tip mch ngoi (hnh 5-2).

    i vi IC TT l tng, h s khuch i khi c hi tip c xc nh

    K = ^ v in p ra u , = - ^ .Uv R, " R,

    Du (-) y c ngha l in p ra v vo lun ngc pha.

    b)

    Hnh 5-2. Cc sd khuch i thut ton c bn

    * B khuch i khng o

    in p cn khuch i c a vo ca thun p (hnh 5-2b).

    H s khuch i in p c xc nh theo biu thc:

    U,. = ( l + ^ ) U ,

    Nu gia Uy v in p ca p c mch phn p in tr th Up xc nh

    theo Uy qua mch phn p .

    * M ch cng v tr (hnh 5-3)

    Mch cng l mch thc hin hm u = A(U|+2+...+U).

    Trong U|, u , l cc in p vo.

    Tu theo s c th l mch cng o hay cng khng o.

    132

  • a) b)Hinh 5-3. Mch cng (a) v tr (b)

    Hnh 5-3a l mch cng o.

    in p ra c xc nh.

    K| Kj

    Mch tr (hnh 5-3b)

    C th gii mch in theo nhiu phng php khc nhau, nhng thun tin hon c l s dng phng php xp chng.

    U = ( l + ^ ) U p - ^ U ,K, K,

    = ( i + ^ )R| Rj + Rp

    * Mch vi phn v tch phn (hnh 5-4)

    Hnh 5-4a l mch vi phn dng IC TT

    R RR,

    R

    a) b)

    Hnh 5-4. Mch vi phn (a) v tch phn (b)

    133

  • in p ra mch vi phn (hnh 5-4a)

    U = - R C ^ = - x ^

    R.

    Hinh 5-5

    dt dt

    Hnh 5-4b l mch tch phn dng IC TT

    in p u ra mch tch phn (hnh 5-4b)

    u = - ^ '|u.(t)dt=-!-|u.dtK U 0 T 0

    Trong X = RC gi l hng s thi gian.

    5.2. PHN BI TP C LI GII

    @ Bi tp 5-1. Cho mch KTT nh hnh 5-5

    R , = lOkn

    R N = 500kQ

    R p = lOkn

    E= 12V

    Vit biu thc U,,.

    Tnh nu Uy = 0,2V v cho nhn xt.

    Bi gii

    a)U,. = - ^ U .

    b)U = . ^ U , = . ^ . 0,2 = - l 0V.K| lU

    in p ra -lOV ln hcfn E = -12V nn tn hiu ra nm trong vng tuyn tih, khng b mo.

    ( l ^ Bi tp 5-2. Hy tnh ton v thit k mch khuch i thut ton vi cc yu cu sau;

    a) in p ra ngc pha vi in p vo.

    b) Nu U, = 0,5V th u = 15V.in tr vo = 20k2.

    134

  • V in p ra ngc pha vi in p vo nn y l mch khuch i o, s mch in nh hnh 5-4. *

    H s khuch i: *

    Bi gii

    u . 0,5

    Mt khc

    K = - ^ = 30 suy ra Rn = 30R, R,

    V R, chnh l in tr vo R, = R, = 20kQ

    Suy ra Rn = 20kn .30 = 600kQ.

    179) Bi tp 5-3. Cho mch KTT nh hnh 5-6a

    rra

    R2^vl--/S/^

    -R

    1

    a)b)

    Hinh 5-6

    Bit R, = 20kQ

    Rn = 780k2

    R, = 20ka

    E = 15V

    a) Vit biu thc xc nh Ura-

    b) Tnh ,, nu bit u , = 0,30V.

    135

  • a) V in tr vo ca p rt ln nn c th coi nh khng c dng qua/ \ / \

    R2 nninp, = Up,U= 1 + u , = 1 + R, / R, J

    Bi gii

    / \

    U p =R , J

    pR , >\ 1 /

    b)TnhU: U = ( 1 + ^ ) . 0 , 3 = 1 2 V

    u = 12V < E = 15V, tn hiu khng b mo.

    Bi tp 5-4. Cho mch in nh hnh 5-6b BitRn = 500k2 R, = 20kQ

    = 20kn

    Rj = lo mR4 = 3 0 m

    = 400mV

    = SOOmV

    a) Xc nh biu thc u.b) Tnh tr s ca u.

    Bi gii

    *a) C th gii mch in trn theo cc phng php khc nhau, nhng tin hn c l dng phng php xp chng.

    - Nu ch tc ng =

    - Nu ch tc ng R, -> u =

    R + 1 R3//R4

    R1 y

    R ,+ (R J /R ,)

    R2//R.

    .u

    R ,+ (R J /R ,)u

    u = u, + u,= 11 + _ R.

    R 3/ /R , R 3//R , v , + - ---- *_ .Uv.' R ,+ (R ,//R .)^2 +CR3//R4)

    R3 //R4 = 7,5kfR3+R, 10 + 30

    136

  • R2//R4 =20.30

    R ,+ R , 20 + 30= 12k2

    b) Tnh tr s u: Thay s vo

    U = ( l . ^ ) 20 20 + 7,5 10 + 12

    = 9,906V

    (18^ Bi tp 5.5. Cho mch in nh hnh 5-7 y l mch g?Vit biu thc tnh u^.Tnh u nu bit:U, =0,15V 2= IV

    = 500R2, R , = 20kQ

    R 2 = 30k2, R p = 20kf

    Bi gii

    ra

    Hnh 5-7

    a) y l mch tr, thc hin thut ton u = AUy2 thit lp biu thc u, tin hon c l gii theo phng php xpchng- Nu ch tc ng ngun tn hiu u^, y l mch khuch i o

    RVI

    Nu ch tc ng tn hiu u^2 l mch khuch i thunR

    .UR, Rj + Rp

    V2

    in p ra: = u , , , + 2 =

    b) Thay s vo

    R I

    RRs+Rp

    UR

    V2R ,

    -.uVI

    . 1,0 - .0,15 = 6,65 V 20 20 + 30 20

    (1^ Bi tp 5-6. Thit k v tnh ton mch khuch i thut ton thc hin thut ton sau:

    137

  • Y = 2a -4b *Trong : Y l in p u ra;

    a v b l hai in p vo;4 v 2 l h s.

    Bi gai

    thc hin thut ton trn phi dng mch tr. S nh hnh 5-7.

    a) Xc nh biu thc in p ra

    Y = ( l+ : ^ )R R

    R, R, + R_ R,

    So snh biu thc v * suy ra

    (1+4^)R

    = 2

    RR,

    L = 4

    RR

    N 4. Suy ra Rn = 4R

    T>

    Thay = 4 vo: R.

    RR R

    ^ = 2 - (1 + 4)------ -R,+R^

    = 2

    R . + R .

    Nh vy thc hin thut ton trn phi chn:

    Rn = 4R| v R = 1,5 Rp.Nu R, = 20k n th Rn = 80ka

    Nu Rp = 20kQ th R2 = 30kn.

    (18^ Bi tp 5-7. Cho mch khuch i thut ton nh hnh 5-8

    a) Vit biu thc tnh h s khuch i K.

    138

  • b) Tnh tr s u nu bit: R, = lOkQ, R2 = 200k2

    R, = 20kQ, R4= 15k2 Rs= 150kO,E= 15V

    U, = 0,15V.

    Cho nhn xt

    Hnh 5-8

    Bi gii

    a) y c th coi nh hai tng khuch i mc k tip nhau, tng IC| c h s khuch i l K| tng IC| c h s khuch i l K.

    H s khuch i K c xc nh;

    UK =

    U= K , K ,

    Trong ; K| =(1 + )R,

    R R R,= Suyra:K = K,.K3 = ( l + 3 ( - ^ )R R, R,

    R, K

    b) Tnh Ura

    1 +200^

    2 0 j

    1 5 0

    1 5

    .0,15=-16,5V

    139

  • Nhn xt: V in p ngun -E = -15V trong khi = -16,5V, nhu v y in p ra b xn nh, nn b mo. in p ra tuyn tnh phi gim hay gim h s khuch i K.

    (1^ Bi tp 5-8. Xc nh phm vi iu chnh in p ra trong mch hnh 5-9 Bit: R| = 10k2

    Rn = 250ka R p = (0 -2 0 )k a

    U v = 0,2V

    Bi gii

    - Vit biu thc in p ra Hnh 5-9

    u = -R. .U.

    R,+Rp

    - in p ra s cc tiu khi chit p Rp = 02

    u = - | ^ u . = 0 , 2 = - 5 V

    - in p ra s cc i khi Rp = 20k

    R.u . = -

    R.+R..

    250,u = . _ ^ . 0,2 = - 1 ,66V10 + 20

    Nh vy in p ra s bin bin thin trong khong t -5V n -1,66Vkhi iu chnh chit p R p .

    (1^ Bi tp 5-9. Cho mch KTT nh hnh 5-10.

    Bit: R , = 15kO

    R = 250kQ R3 = 20k2

    R 4 = 470k0

    E = 9 V

    U, = 25mV

    ICTTl l tng

    140

  • a) Vit biu thc h s khuch i K.b) Tnh tr s u v cho nhn xt.

    Bi gii

    Dng in ti nt N

    I| = I j + I n v I n = 0 nn I, = I2

    Trong d l | =R

    U v - U , U^-U^ Suy ra: - ^ M

    R

    R R

    V N l im t o, nn N = Up = 0

    v cui cng = . Suy ra = - Uy *R , R j R ,

    Ti nt M: It +I 4 - Ij = 0

    Um , U . - U m H R. R. R

    R, R4

    Thay gi tr t * vo v gii ra ta c.

    1 1 1U = . R ,

    R. ^

    / \ 1 1 1 1

    1^2U.

    H s khuch i

    K =uu R

    RI 1 1

    Tnh in p ra:

    U = - ^ .4 7 0 '15

    1 1 +250 20 470

    25.10' l i v

    in p ra u,, = 11V > +E = 9V. Tn hiu ra b xn nh.

    141

  • ( l ^ Bi tp 5-10. Cho mch cng o nh hnh 5.11

    BitR, =20k2 R= 25ka

    R, = 30k2 ; = 500kf

    U ,=0 ,1V

    U, = 0,2V

    3 = 0,3V

    a) Vit biu thc u.b) Tnh u.

    u, .---V\Ar U.

    Ru ,

    +E

    -E

    Hnh 5-11

    U

    Bi gii

    a) y l mch cng vi ba in p vo U|, u, v u,; gii mch theo phcng php xp chng:

    R

    u=u,+u,+u,,,= - ^ . u , + ^ . 3 + ^ . U , R. ' R, R,

    500 , , 500 , , 500 , ,U, +^ U, +^ U,

    20 25

    b) Thay s vo

    ^500

    3025U,+20U,+ U,

    ' 30

    u = -500

    .0,1 + 20.0,2 + .0,3 20 30

    = -l l ,5V

    Bi tp 5-11. Cho mch in nh hnh 5-12

    a) Vit biu thc h s khuch i K.

    b) Xc nh tr s nu bit:

    142

  • Uv = 0,5VR, = 20kQ; R2 = 20kQ; Rj = 30kQ R4 = 250kQ; R, = lOkQ

    Hnh 5-12

    Bi gii

    a) H s khuch i K = Ki-K,trong K| = 1 y l mch lp in p u = ,

    K .= 1 + v K. =IRs ;

    11

    . R, >\ 5 yb) in p ra

    u,. = ( 1 + ^ ) -U. = (1 + .0,5 = 5,2VV _ _ 10 20 + 30= u + --- =TT--U. = U + -----)~r / r , + R 3 ' 10 2(

    (1^ Bi tp 5.12. Cho mch in nh hnh 5-13Bit Rn = 500k2R, =25k2 E = 1 2 Vin p bo ho lOVXc nh in p vo cc i m in

    p ra vn trong phm vi tuyn tnh.Xc nh u vi cc gi tr u = 0 ;

    u = 0,4V. Hnh 5-13

    Bi gii

    H s khuch ai;

    143

  • K = = . 5 5 = . 2 0 .R. 25

    U

    in p vo nh - nh Vp.p

    vp-p = H ^ = ^ = 0 ,5 VK 20

    u = i u = - ^ . U , = -20UR 25

    Tnh tr s u,v .ov ov

    +0,4V -8V

    -0,4V +8V

    Bi tp 5-13. Cho mch khuch i nh hnh 5-14

    U v R .vv\/w

    Hinh 5-14

    a) Vit biu thc I v u 2

    b) Tnh tr s u| v bit:

    U. = 0,5 V

    144

  • R, = Ra = 20k f; R3 = 3 0 k a ; R4 = 25kQ

    R3 = 500kQ ; Rg = 500kQ; R7 = 25kQ.

    Bi gii

    a) u, = K,.K2 , ; trong K, l h s khuch i ca IC,

    K2 l h s khuch i ca IC2

    ., = - ^R u = + M l . u

    R.R4

    b) Thay s ta c:

    U. = .0,5 = lOVR..R 20.25

    U, = . ( u M , . 0 , 5 = . , 0 . 5 V2 0 ' 25

    {1^ Bi tp 5-14. Cho mch khuch i thut ton nh hnh 5-15.

    Hnh 5-15

    a) Vit biu thc u.b) Xc nh tr s nu bit:R, = 20k2 ; R2 = 500ka , R3 = 25kf

    R4 = 2 0 k a ; Rs = 3 0 k a ; = 60ka

    , = 0 , 2 V ; 2 = 0,3V.

    10- 250BTKTINT.A 145

  • a) y l b khuch i c hai tng IC| v IC2 c hai in p vo.

    Trc ht xc nh in p Ural

    Bi gii

    ,= ,.

    y chnh l in p a vo ca o ca ICj. Gii mch in ICj:

    1 +i l l R3 . U,-

    R