Κεφάλαιο 1-Γενικά1. Περίοδοι της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας :

Αρχαϊκή περίοδος (750-490 π.Χ.) Εμφάνιση της γραφής. Έπος (Όμηρος, Ησίοδος), λυρική ποίηση, φιλοσοφικός στοχασμός (προσωκρατική φιλοσοφία). Κέντρα: Ιωνία, Μεγάλη Ελλάδα (Κάτω Ιταλία, Σικελία).

Κλασική περίοδος (490-323 π.Χ.) Αττικό δράμα, ιστοριογραφία, φιλοσοφία (Σωκράτης, σοφιστές), ρητορική. Κέντρο: Αθήνα (νίκη κατά Περσών, δημοκρατία κλπ κλπ).

Ελληνιστική περίοδος (322-31 π.Χ.) Νέα Κωμωδία, επίγραμμα, μυθιστόρημα, νέο είδος ποίησης (εξεζητημένη κομψότητα, λογιότητα και ενίοτε εγκυκλοπαιδισμός, υπαινιγμοί), συστηματική καλλιέργεια επιστημών και γραμμάτων, φιλοσοφικές σχολές (ατομικιστική περίοδος), ελληνικός τρόπος ζωής. Κέντρο: Αλεξάνδρεια (Μουσείο)

Αυτοκρατορική περίοδος (30 π.Χ.-330 μ.Χ.) ισότητα ελληνικής-λατινικής, προσανατολισμός παιδείας στη ρητορική και φιλοσοφία, φιλολογία και γραμματική, ασιανισμός και αττικισμός, εμφάνιση χριστιανικής γραμματείας.

Όψιμη αρχαιότητα (330-μέσα 6 ο υ αι) Εκκλησιαστική ρητορεία και ιστορία, αφομοίωση στοιχείων ελληνικού πνεύματος στη χριστιανική θεολογία, υπομνηματισμός κλασικών φιλοσόφων

2. Η παράδοση των αρχαίων κειμένων διακρίνεται σε άμεση και έμμεση . Άμεση παράδοση ονομάζουμε την αυτούσια διάσωση του ίδιου του κειμένου, ενώ έμμεση παράδοση ονομάζουμε την παράθεση τμημάτων του μέσα σε ένα διαφορετικό έργο. Στην έμμεση παράδοση περιλαμβάνονται και οι μεταφράσεις στα λατινικά ή αραβικά κειμένων που έχουν χαθεί.Κεφάλαιο 2- Έπος

3. Ενδείξεις προϋπάρχουσας επικής ποιητικής παράδοσης : Η έμφυτη ανθρώπινη τάση για δημιουργία και μάλιστα έργων τέχνης Τόσο υψηλές καλλιτεχνικές δημιουργίες πρέπει να είχαν προδρόμους και να

προήλθαν από εξέλιξη και επεξεργασία. Έτσι, τα ομηρικά έπη δεν ήταν η αρχή αλλά το ώριμο καταστάλαγμα μιας μακράς εξέλιξης.

Η ύπαρξη μιας προομηρικής παράδοσης διαπιστώνεται από τα ίδια τα έπη μέσω αναφορών σε πρόσωπα που τραγουδούν παλαιά κλέη ανδρών, ο Τρωικός πόλεμος θεωρείται γνωστός και περιγράφονται μόνο 52 ημέρες προς το τέλος, οι βασικοί ήρωες θεωρούνται γνωστοί ενώ για άλλους, πιθανώς επινόησης του Ομήρου, αναφέρεται η γενεαλογία τους.

4. Μυθολογικοί κύκλοι που προηγήθηκαν των ομηρικών επών :ΑργοναυτικάΑιτωλικός κύκλος: κυνήγι Καλυδωνίου κάπρου και του μύθου του ΜελεάγρουΘηβαϊκός κύκλος: πολιορκία Θήβας των Επτά επί Θήβας και άλωση της από τους επιγόνους τουςΤρωικός κύκλος: τα επεισόδια πριν την Ιλιάδα

5. Αναμνήσεις από τη μυκηναϊκή εποχή: η μνεία χάλκινων όπλων σε ευρεία χρήση και η χρήση λέξεων που δε χρησιμοποιούνται πλέον (φάσγανον, κασίγνητος). Στοιχεία 8 ο υ αι. π.Χ.: σιδερένια όπλα και εργαλεία, ταφικά έθιμα, διακόσμηση ασπίδας Αχιλλέα με ομόκεντρους κύκλους (γεωμετρικό μοτίβο), παρομοιώσεις. Τα στοιχεία αυτά πιστοποιούν την ύπαρξη 2 πολιτισμικών στρωμάτων, όπως και οι νεωτερισμοί στη διοίκηση (συμβούλιο των Γερόντων στο νησί των Φαιάκων, συνέλευση Ιθακίσιων από Τηλέμαχο, φάλαγκα και ενέδρα) και στην κοινωνική διαστρωμάτωση

6. Το θέμα της Ιλιάδας είναι η μήνις (θυμός) του Αχιλλέα και το περιεχόμενό της 52 ημέρες από το 10 ο έτος του τρωικού πολέμου. Η ονομασία του έπους δείχνει την πρόθεση του ποιητή να διηγηθεί όλα τα γεγονότα του πολέμου. Η ραψωδία Α ανοίγει με επίκληση στη Μούσα και αναγγέλλεται το κεντρικό θέμα η μήνις ενώ το πρώτο επεισόδιο αποτελεί ο λοιμός ( οι τίτλοι των Αλεξανδρινών σχολιαστών). Το έπος κλείνει με την εξαγορά του σώματος του Έκτορα από τον Πρίαμο και την ταφή του. Έτσι, ο πόλεμος, όπως παρουσιάζεται ξεκινά και τελειώνει με το θυμό του Αχιλλέα

που ικανοποιείται αλλά κυρίως από το Θάνατο του Έκτορα, ο οποίος σκοτώνοντας τον Πάτροκλο έγινε αιτία να επιστρέψει ο Αχιλλέας στη μάχη. Η Ιλιάδα είναι το έπος των πολεμικών συγκρούσεων.

7. Η Οδύσσεια είναι το μεταπολεμικό έπος που περιγράφει τη φάση του γυρισμού από τον πόλεμο, την επιστροφή στην πατρίδα πάλι μέσα από περιπέτειες, όχι πάντα πολεμικές αλλά με έναν τρόπο που δείχνει ότι τα βάσανα του ήρωα θα λάβουν τέλος. Μέχρι τότε θα αντιμετωπίσει πάλι κινδύνους αλλά και στην πατρίδα. Η Οδύσσεια είναι η περιπέτεια ανάμεσα στον εξωτικό μύθο και την πολιτική πραγματικότητα, ένας θαυμαστός συνδυασμός που εξισορροπεί τον εδώ κόσμο με τον κόσμο της φαντασίας.

8. Δομή και σύνθεση της ΟδύσσειαςΗ Οδύσσεια απαρτίζεται από δύο μεγάλους θεματικούς κύκλους: 1. Νόστος2. Ναυτικά παραμύθια, Φαίνεται επίδραση του κύκλου των Αργοναυτικών ή και

ανατολίτικες επιδράσεις, και τα χαρακτηριστικά:3. Σύνδεση της Οδύσσειας με τον Τρωικό κύκλο μέσω των διηγήσεων του Οδυσσέα,

τη Νέκυια και τις πληροφορίες για άλλους ήρωες4. Το ιωνικό πνεύμα

Όλα αυτά δίνουν έναν γενικότερο επικό χαρακτήρα από αυτόν της Ιλιάδας. Ραψωδίες α-δ: Τηλεμάχεια , η αναζήτηση του Οδυσσέα από τον Τηλέμαχο σε Πύλο και ΣπάρτηΝέκυια , η επίσκεψη του Οδυσσέα στον ΆδηΡαψωδίες ι-μ: Απόλογοι , οι περιπέτειες του Οδυσσέα Πηνελόπεια : όσα σχετίζονται με την Πηνελόπη και την πολιορκία της από τους μνηστήρεςΑπό τις θεματικές αυτές έχουν αναφερθεί στο προοίμιο μόνο οι Απόλογοι και υπονοήθηκε η μνηστηροφονία. Έτσι, η υπέρβαση των εξαγγελιών του προοιμίου οδηγεί στον προβληματισμό για τη διεύρυνση σε διάφορα στάδια με την προσθήκη και ολόκληρων κύκλων.

9. Σύγκριση ανάμεσα σε Ιλιάδα και Οδύσσεια1.Η δημιουργία του ομηρικού έπους τοποθετείται σε εποχή μετακίνησης των λαών , είτε δεχτούμε τις πολεμικές συγκρούσεις είτε απλές μετακινήσεις πληθυσμών για αποικισμό και τις επακόλουθες συγκρούσεις. Επομένως, το πολεμικό γεγονός της σύγκρουσης είναι αναμφισβήτητο. Η Ιλιάδα είναι το έπος των πολεμικών συγκρούσεων, ενώ η Οδύσσεια είναι το μεταπολεμικό έπος. 2.Η Ιλιάδα έχει μια αρχαϊκή μορφή και παρουσιάζει απλούστερη σύνθεση, ενώ η Οδύσσεια έχει πιο περίπλοκη σύνθεση.3.Η Οδύσσεια καθρεφτίζει μια νεότερη εποχή και τον πολιτισμό της πόλης-κράτους που αρχίζει να δημιουργείται (συνέλευση των Φαιάκων, αίτημα Τηλεμάχου προς Ιθακίσιους κλπ).4.Η Οδύσσεια έχει συναιρέσει περισσότερα στοιχεία (από Τρωικό κύκλο) και περισσότερα μικρά έπη με διαφορετική θεματική και περιεχόμενο (π.χ. Τηλεμάχεια, Πηνελόπεια, Νέκυια κλπ)5.Η Οδύσσεια είναι η προσπάθεια να απεικονιστούν τα νεωτερικά χαρακτηριστικά μιας εποχής, ιδίως στον κοινωνικό και πολιτειακό τομέα.

10. Γλώσσα ομηρικών επών: Δεν ομιλήθηκε ποτέ και πουθενά, ήταν μια τεχνητή-φτιαχτή γλώσσα με στοιχεία ιωνικά-αιολικά-αττικά-αρκαδοκυπριακά, λογοτεχνική και σχηματίστηκε για το έπος και στη διαδικασία δημιουργίας του. Επιβλήθηκε στον ποιητή λόγω του μέτρου, αφού αναγκαζόταν να κάνει επιλογές τόσο στο λεξιλόγιο όσο και στους τύπους των λέξεων. Ανάμεσα στα γλωσσικά φαινόμενα ανήκει η ύπαρξη του δίγαμα F (το οποίο έχει εκλείψει στην κλασική εποχή, πλην της δωρικής διαλέκτου), η οποία πιστοποιείται σε περιπτώσεις χασμωδίας.

11. Ύφος ομηρικών επών: Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του ύφους είναι η χρήση τυπικών και στερεότυπων εκφράσεων και λέξεων των λογότυπων ( formulae) που επαναλαμβάνονται συχνά σε σταθερά μέρη του μέτρου ή σε όμοιες καταστάσεις: αρχή και τέλος διαλόγων, περιγραφές μάχης και ταξιδιών κ.ά. Κύριο ρόλο παίζουν οι

στερεότυποι στίχοι, που είναι η ολοκλήρωση της χρήση των στερεότυπων εκφράσεων. Χρησιμοποιήθηκαν σε ευρεία έκταση γιατί: α. βοηθούσαν στη διαμόρφωση του μέτρου, β) βοηθούσαν στην απομνημόνευση ή στον αυτοσχεδιασμό και αποτελούσαν με αυτό τον τρόπο γέφυρες ανάμεσα στο παραδοσιακά δοσμένο και στο καινούριο δημιούργημα του ποιητή. Επίσης, η γλώσσα έπαιξε ρόλο στο ύφος (υψηλό).

12. Τεχνική των ομηρικών επών (ΠΕΠΑΣΕΝΙ)1.Παρομοιώσεις, αποτελούν νεότερα στοιχεία στο έπος, ξεκινούν από κάτι γνωστό για να καταλήξουν στο νέο που θέλει να περιγράψει ο ποιητής, είναι τα μέρη όπου ο απρόσωπος ποιητής βγαίνει λίγο στο προσκήνιο 2.Επιβράδυνση, ο ποιητής δε βιάζεται να ολοκληρώσει τη διήγηση ενός γεγονότος και παρεμβάλει επεισόδια ή λόγους ακόμα και άσχετα3.Προαναγγελία, γεγονότων ή καταστάσεων που θα ακολουθήσουν4.Αναδρομή, διακοπή της διήγησης και επιστροφή στο παρελθόν5.Συμπίεση6.Ενσωμάτωση επεισοδίων, στοιχείων, διηγήσεων που δημιουργούν ένα δίχτυ γύρω από το θέμα7.Νεκρός χρόνος για ό,τι δε βρίσκεται στο προσκήνιο, δηλαδή παρουσίαση γεγονότων που συμβαίνουν παράλληλα σε διαφορετικούς χώρους, διακόπτοντας τη διήγηση του ενός και διηγούμενος το άλλο και συνεχίζοντας τη διήγηση από το σημείο όπου την άφησε.8.In medias res

13. Η ονομασία Κύκλος ή Κύκλια έπη είναι μια συνοπτική ονομασία που δόθηκε από τους αρχαίους γραμματικούς για τα έπη που δημιουργήθηκαν πέραν των ομηρικών και ησιόδειων επών. Ο Κύκλος περιγράφει γεγονότα που εντάσσονται πριν και μετά την Ιλιάδα κι έτσι μπορεί να γίνει δεκτό ότι κάποια από αυτά εξαρτώνταν και συμπλήρωναν τον Όμηρο. Τα Κύκλια έπη ομαδοποιήθηκαν κατά ομάδες και σχημάτισαν επιμέρους Κύκλους, ενώ μαζί με την Ιλιάδα και την Οδύσσεια αποτελούσαν έναν Κύκλο που ξεκινούσε με τη δημιουργία του κόσμου (Θεογονία, Ησίοδος) και ακολουθώντας μια χρονική σειρά έκλεινε με την επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη (Οδύσσεια, Ομήρου). Το κέντρο αναφοράς ήταν ο Τρωικός πόλεμος. Πολλά από αυτά χάθηκαν καθώς καλύφθηκαν θεματικά από άλλα νεότερα (π.χ. μια Τιτανομαχία από τη Θεογονεία του Ησιόδου) ή στοιχεία τους ενσωματώθηκαν σε νέες δημιουργίες (π.χ. πολλές διηγήσεις του Θηβαϊκού κύκλου πρέπει να χρησιμοποιήθηκαν σε αντίστοιχες τραγωδίες), αν και δε φαίνεται να ήταν της ποιότητας της Ιλιάδας και της Οδύσσειας φαίνεται να θεματικά την τραγωδία και τις εικαστικές τέχνες. Σώθηκαν μόνο κάποια ονόματα και περίπου 120 στίχοι και η χρονολόγηση τους είναι αβέβαιη, όπως οι δημιουργοί, η έκταση ή το ακριβές περιεχόμενό τους. Υπήρχαν βέβαια και έπη που βρίσκονταν έξω από τον Κύκλο ως ανεξάρτητα ( π.χ. Αργοναυτικά) και πρόκειται για τοπικά έπη.

14. Ο Τρωικός κύκλος τροφοδότησε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια και σύμφωνα με τον Πρόκλο (Χρηστομάθεια) περιελάμβανε ( ΚIΜΙΟΝΤ):Κύπρια έπη του Στασινού ή Ηγησία: Περιελάμβαναν γεγονότα πριν την Ιλιάδα (κρίση Πάρη, αρπαγή Ελένης, τα γεγονότα της Αυλίδας, τη θυσία της Ιφιγένειας) και διηγήσεις από τον Τρωικό πόλεμο που προηγούνταν των γεγονότων της Ιλιάδας.ΙλιάδαΣυνέχεια της Ιλιάδας ήταν η Α ιθιοπίς του Αρκτίνου: περιελάμβανε τα τελευταία κατορθώματα του Αχιλλέα, εναντίον της Πανθεσίλειας και του Μέμνονα, και το θάνατό του από τον Πάρη. Μ ικρή Ιλιάς του Λέσχη: περιέγραφε τα γεγονότα από το θάνατο του Έκτορα μέχρι την άλωση της Τροίας.Ιλίου πέρσις του Αρκτίνου: περιέγραφε την τελευταία νύχτα της Τροίας ΟδύσσειαΝόστοι: περιέγραφαν το ταξίδι της επιστροφής και την τύχη πρωταγωνιστών του Τρωικού πολέμου (Επιστροφή Μενελάου στη Σπάρτη μέσω Αιγύπτου, επιστροφή Αγαμέμνονα στις Μυκήνες και δολοφονία του κ.ά.)

Τηλεγονία του Ευγάμμωνα: Αποτελεί συνέχεια της Οδύσσειας και περιλαμβάνει τις περιπλανήσεις του Οδυσσέα κυρίως στη Θεσπρωτία μετά τη μνηστηροφονία προκειμένου να εξευμενίσει τον Ποσειδώνα. Στη Θεσπρωτία παντρεύεται τη βασίλισσα Καλλιδίκη και μετά το θάνατό της επιστρέφει στην Ιθάκη, όπου αναμετράται με τον Τηλέγονο, γιο του με την Κίρκη, ο οποίος τον σκοτώνει. Τελικά, ο Τηλέγονος παντρεύεται την Πηνελόπη και ο Τηλέμαχος την Κίρκη.

15. Έπη πέραν του Τρωικού κύκλου :Από την ιστορία των Θεών: Θεογονία και Τιτανομαχία, που επισκιάστηκαν από τη Θεογονία του ΗσιόδουΑπό το Θηβαϊκό κύκλο ΟΘΕ :

Οιδιπόδεια , περιγράφει τα του Οιδίποδα, αλλά μετά τις αποκαλύψεις αυτός δεν εγκαταλείπει τη Θήβα αλλά ξαναπαντρεύεταιΘηβαϊδα , εδώ ο Οιδίποδας φεύγει και ακολουθεί η σύγκρουση του Ετεοκλή με τον Πολυνείκη. Επηρέασε τον Αισχύλο (7 επί Θήβας) και τον Σοφοκλή (Αντιγόνη). Συνδέεται με την Αμφιαράου εξέλασις .Επίγονοι, πολιορκία της Θήβας από τα παιδιά των Επτά, οι οποίοι είχαν πολιορκήσει τη Θήβα επί Ετεοκλή.

Από τον κύκλο του Ηρακλή: Οιχαλίας άλωσις Ηράκλεια

16. Οι ομηρικοί ύμνοι (ύμνος είναι ένα εγκωμιαστικό τραγούδι σε ήρωα ή θεό, σε μορφή δακτυλικού εξαμέτρου ή σε ελεγειακά μέτρα) είναι ποιητικά δημιουργήματα ποικίλου περιεχομένου και έκτασης σε εξάμετρο που περιλαμβάνονται σε μια συλλογή. Πρόκειται για 31 ύμνους εκ των οποίων οι 4 (ΔΑΠΕΡΑ-Ύμνος εις Δήμητρα, εις Απόλλωνα, εις Ερμή, εις Αφροδίτη) έχουν έκαστος το μέγεθος περίπου μιας ραψωδίας της Οδύσσειας, ενώ από τους υπόλοιπους κάποιοι έχουν μόλις το μέγεθος σύντομου εγκωμίου. Χρονολογικά οι παλαιότεροι (650-400 π.Χ.) είναι οι ΔΑΠ, ενώ του Άρη ανάγεται στην ελληνιστική εποχή. Γενικά, οι εκτενέστεροι είναι παλαιότεροι και οι συντομότεροι νεότεροι. Γλωσσικά συγγενεύουν με τα ησιόδεια έπη και παρά τις ιστορικές μαρτυρίες (νίκη του Ησιόδου σε ταφικούς αγώνες και ύμνου Ησιόδου-Ομήρου στον Απόλλωνα), αποδόθηκαν στον Όμηρο ακολουθώντας την τακτική να αποδίδονται στον Όμηρο τα επικά τραγούδια προκειμένου να υπάρξει συνέχεια στην επική ποίηση και να συμπληρωθούν τα κενά ανάμεσα στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια. Οι ομηρικοί ύμνοι πολλές φορές χρησίμευαν ως προοίμια στους ραψωδούς.

17. Δομή ύμνων : Επίκληση, ιδιότητες, καταγωγή Διεξοδικά πράξεις ή περιστατικά της ζωής του θεού Παραπομπή σε άλλους ύμνους για το Θεό.

18. Ύμνος εις Δήμητρα, 7 ο ς αι, διηγείται την ιστορία ης αρπαγής της Περσεφόνης από τον Άδη. Η ιστορία συνδέεται με τη μυστηριακή λατρεία της Ελευσίνας, όπου λατρεύονταν οι δύο θεές. Οι λεπτομέρειες εξηγούν έθιμα των ελευσίνιων μυστηρίων. Ο ύμνος αποτελεί θρησκευτικό μνημείο για την ίδρυση των Ελευσινίων και καταστατικό χάρτη της διοίκησής τους. Ο ύμνος πρέπει να γεννήθηκε στον τόπο της Ελευσίνας προτού η πόλη περάσει υπό την κυριαρχία της Αθήνας, για αυτό και η Αθήνα δεν αναφέρεται.

19. Ύμνος εις Απόλλωνα , 7ο ς αι. , διηγείται την περιπλάνηση της Λητούς και τη γέννηση του Απόλλωνα στη Δήλο όπου κατέληξε και την ίδρυση του μαντείου των Δελφών. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι στον ύμνο συνενώθηκαν δύο αρχικά αυτοτελείς ύμνοι που περιελάμβαναν το δηλιακό και το πυθικό μέρος αντίστοιχα. Η παράδοση τον αποδίδει στον Όμηρο (Αγών Ομήρου και Ησιόδου). Ο ίδιος ο ποιητής αναφέρεται στον εαυτό του (τυφλός ποιητής από τη Χίο).

20. Ο Ύμνος εις τον Ερμή, 6 ο ς αι., έχει ανάλαφρη και κωμική μορφή. Διηγείται τις περιπέτειες του Ερμή (κατασκευή λύρας από καύκαλο χελώνας, κλοπή βοδιών από Απόλλωνα κλπ). Θυμίζει κάπως την αρχαία κωμωδία.

21. Ο Ύμνος εις την Αφροδίτη, 6 ο ς αι., διηγείται την περιπέτεια της θεάς με τον Αγχίσης, ως τιμωρία από το Δία. Πρόκειται για το συντομότερο από τους 4 εκτενείς

ύμνους και τον απλούστερο από άποψη δομής. Γλωσσικά είναι ο ομηρικότερος από τους μεγάλους ύμνους (λογότυποι, ημιστίχια) αν και δείχνει και ησιόδεια επίδραση.

22. Ο Ησίοδος είναι ο ιδρυτής του διδακτικού έπους. Κοινά με Όμηρο: μέτρο (δακτυλικό εξάμετρο), επική γλώσσα, ραψωδική παράδοσηΔιαφορά με Όμηρο: ο Όμηρος χρησιμοποιεί απρόσωπη τριτοπρόσωπη διήγηση και εμφανίζεται λίγο μέσω των παρομοιώσεων, ενώ ο Ησίοδος χρησιμοποιεί πρώτο πρόσωπο, πάθος και δίνει βιογραφικά στοιχεία του (καταγωγή από Κύμη Αιολίδας, μετοίκηση σε Άσκρα Βοιωτίας και γέννηση του, Πέρσης αδελφός, κληρονομικές διαφορές κλπ). Καινοτομία Ησιόδου: απομακρύνεται από τον ομηρικό κώδικα αξιών και κινείται σε καθαρά αγροτικό πλαίσιο.

23. Σχέσεις με την παράδοση και επιδράσεις: Επίδραση από την Ιλιάδα (την Οδύσσεια δεν πρέπει να τη γνώριζε) και όποια

άλλα έπη ήρθαν από την Ιωνία. Επίδραση από ανατολικούς μύθους, όπως δείχνει ο αποσπασματικός και

σωρευτικός χαρακτήρας της αφήγησής του: ξεκινά την αφήγησή του από το αυτόνομο Χάος και συνεχίζει με παρατακτικές και σε σειρά γεννήσεις για να καταλήξει στο Δία, μόνο για τον οποίο υπάρχει εξήγηση ότι πλέον εγκαθίσταται για πάντα μια λογική τάξη στον κόσμο (ομηρική επίδραση, μάλλον ξεκίνησε από το Δία και το 12θεο και κινήθηκε προς τα πίσω). Πάντως το μέγεθος του δανείου από την ανατολή και η επίδραση των ανατολικών στοιχείων δεν πρέπει νε υπερεκτιμηθούν, αφού τελικά ο Ησίοδος τα χρησιμοποιεί δημιουργικά και αφήνει την προσωπική του σφραγίδα.

24. Τα έργα του Ησιόδου είναι :Θεογονία, Έργα και Ημέραι, Ασπίς, Κατάλογος γυναικών ή Ηοίαι.

25. Η Θεογονία αποτελεί μια αφήγηση της δημιουργίας του κόσμου. Φαίνεται ότι αντικατέστησε παλαιότερη Θεογονία και Τιτανομαχία. Ξεκινά την αφήγησή του από το αυτόνομο Χάος και συνεχίζει με παρατακτικές και σε σειρά γεννήσεις για να καταλήξει στο Δία, μόνο για τον οποίο υπάρχει εξήγηση ότι πλέον εγκαθίσταται για πάντα μια λογική τάξη στον κόσμο (ομηρική επίδραση, μάλλον ξεκίνησε από το Δία και το 12θεο και κινήθηκε προς τα πίσω). 1-115: προοίμιο‘ ύμνος στις Μούσες και προαναγγελία θεμάτων116-506: το μύθο της δημιουργία των θεών με σταθμούς τους Ουρανό-Κρόνο-Δία, με τον οποίο ολοκληρώνεται η σειρά και επικρατεί η τάξη και η λογική.507-880: περιλαμβάνει την εδραίωση της κυριαρχίας του Δία881-1021: βασιλεία του Δία, μοίρασμα θεϊκών αξιωμάτων, δημιουργία γένους ηρώων (οι 2 τελευταίοι στίχοι γέφυρα για το Κατάλογος γυναικών)

26. Τα Έργα και Ημέραι περιλαμβάνει διδασκαλίες και συμβουλές και τα κύρια θέματά του είναι το «δίκαιο» και η «εργασία».1-10: προοίμιο11-341: μέσω των μύθων του Προμηθέα, της Πανδώρας και των πέντε γενεών προσπαθεί να επισημάνει στον αδερφό του Πέρση την ανάγκη της εργασίας. Ο μύθος των πέντε γενεών δείχνει την βιολογική και ηθική κατάπτωση από το χρυσό προς το σιδηρό γένος με σημείο ανάσχεσης την τέταρτη γενιά των ηρώων, αλλά και την αντίστροφη πορεία από τη λογική ανωριμότητα του χρυσού γένους στην πλήρη λογική του σιδηρού γένους, σημείο που δείχνει ελπίδα και εκφράζει την πολιτισμική πρόοδο342-764: περιέχει πρακτικές συμβουλές

27. Το έργο Ασπίς περιγράφει τον Ηρακλή ως υπερασπιστή της απολλώνειας τάξης και τη νίκη του στη σύγκρουση με Άρη και Κύκνο. Αποτελείται από μια Ήοια στην Αλκμήνη και το γιο της Ηρακλή και, το κυρίως μέρος, από περιγραφή της ασπίδας του Ηρακλή στην οποία περιγράφονται με μελανά χρώματα τα δεινά του πολέμου (κατά αναλογία της ομηρικής περιγραφής της ειρηνικής ασπίδας του Αχιλλέα)

28. Ο Κατάλογος γυναικών ή Ηοίαι έχει σωθεί σε αποσπάσματα τα οποία έχουν διευρυνθεί από τα παπυρικά ευρήματα. Ο πυρήνας του αποτελεί συνέχεια της Θεογονίας.