2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ · хөдөлгөөн нь Хойд...

9
ÁÀÍÊÍÛ ÑÀËÁÀÐÛÍ ÌÝÐÃÝÆËÈÉÍ ÕÎËÁÎÎ 2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ 2017 îíû 3 äóãààð ñàðûí 10-íû ºäºð

Upload: others

Post on 19-Jan-2020

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ · хөдөлгөөн нь Хойд Америк болон Европын хөрөнгийн зах зээлд томоохон

ÁÀÍÊÍÛ ÑÀËÁÀÐÛÍ

ÌÝÐÃÝÆËÈÉÍ ÕÎËÁÎÎ

2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ

2017 îíû 3 äóãààð ñàðûí 10-íû ºäºð

Page 2: 2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ · хөдөлгөөн нь Хойд Америк болон Европын хөрөнгийн зах зээлд томоохон

1

ДЭЛХИЙН ЭДИЙН ЗАСАГ 2016 ОНД

2016 он дэлхийн эдийн засаг төдийгүй улс төр, гадаад харилцааны хувьд сорилтын жил болон өнгөрч

байна. Өнгөрсөн жилийн турш дэлхийн эдийн засаг ердөө 2.3 хувиар тэлсэн нь 2009 оны санхүүгийн

хямралын жилээс хойшхи хамгийн доод түвшиндээ хүрсэн үзүүлэлт юм. Гадаад худалдааны эргэлт 1.7

хувиар өсөхөөр хүлээгдэж байгаа нь мөн л 2009 оноос хойшхи хамгийн тааруу үзүүлэлт болохыг

Дэлхийн Худалдааны Байгууллагын тэргүүн онцолсон бөгөөд 2017 онд 1.8-3.1 хувийн хооронд өсөх

төлөвтэй байгаа талаар дурьджээ. Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт 2016 оны туршид 13 хувиар буурч

1.5 их наяд долларт хүрсний дотор Европ руу чиглэсэн хөрөнгө оруулалт хамгийн ихээр буюу 29

хувиар, Азийн хөгжиж буй орнууд болон Өмнөд Америкийг чиглэсэн хөрөнгө оруулалт 20 хувиар тус

тус буурсан байна.

Эдийн засгийн хэвлэл мэдээллийн салбартаа нэр хүнд бүхий “Эконимик Таймс” сэтгүүлээс 2016 оны

дэлхийн эдийн засагт нөлөөлсөн гол таван үйл явдлыг дараахь байдлаар онцолсон байна.

2016 оны 1-р сар. Шинэ оны ажлын эхний өдрүүдэд БНХАУ-ын томоохон хөрөнгийн

биржүүдийн индекс огцом уруудаж, хоёр ч удаа арилжааг зогсоох хүртэл арга хэмжээ авлаа.

Энэ үеэр компаниудын үнэлгээ даруй 18 хувиар буурч, юаны ханш 2011 оны 3 сараас хойрхи

хамгийн доод түвшиндээ хүрсэн байна. БНХАУ-ын хөрөнгийн зах зээл дэх энэхүү огцом

хөдөлгөөн нь Хойд Америк болон Европын хөрөнгийн зах зээлд томоохон савалгаа үүсгэж

амжсан юм.

2016 оны 1-р сар. Иран улс эдийн засгийн хоригоос чөлөөлөгдлөө. 2015 оны төгсгөлд

тэргүүлэх зургаан гүрэн болон Ираны хооронд явагдсан хэлэлцээрийн дүнд Иран улс цөмийн

зэвсгийн түүхий эдийн олборлолтоо хязгаарлах талаар зөвшилцөлд хүрлээ. Ингэснээр Иран

улс 2017 онд газрын тосны экспортын хэмжээгээ 10 тэрбум ам доллараар нэмэгдүүлэх

боломжтой болж байгаа. Мөн түүнчлэн Европын Холбооны зүгээс Ираны худалдаа,

тээвэрлэлт, даатгалын үйл ажиллагаанд тавих хязгаарлалтуудаа хүчингүй болгов. АНУ ч мөн

адил Ираны санхүүгийн салбартай холбоотой тавьсан хориг арга хэмжээгээ цуцалснаар Иран

улс гадаад улсуудад царцаад байсан 30 тэрбум ам долларын гадаад валютын нөөцөө татаж

авах боломж бүрдсэн юм.

2016 оны 6-р сар. “БРИКСТ”. Британи улс Европын холбооны гишүүнчлэлээс гарсны дараа ам

долларын ханш еврогийн эсрэг огцом чангарсан нь АНУ-ын үйлдвэрлэлийн салбарт томоохон

цохилт боллоо. Энэхүү үйл явдал нь Европ руу чиглэх хөрөнгийн урсгалыг сааруулж,

Холбооны Нөөцийн Банкны үнэт цаасны эрэлтийг нэмэгдүүлэв.

2016 оны 11-р сар. АНУ-ын ерөнхийлөгчөөр Дональд Трамп сонгогдов. Тэрбээр өмнө нь АНУ-

ын байгуулсан худалдааны гэрээ хэлцлүүдийг цаг ямагт шүүмжилж ирсэн нэгэн бөгөөд эхний

ээлжинд Хойд Америкийн чөлөөт худалдааны гэрээнээс гарах магадлал тун өндөр болж

байна. Мөн тэрбээр сонгуулын сурталчилгааныхаа үеэр импортын татварыг нэмэгдүүлэх тэр

дундаа БНХАУ-с импортлох бараа бүтээгдэхүүнд 45 хүртэлх хувийн татвар тогтоох талаар

мэдэгдэл хийж байсан юм.

2016 оны 11-р сар. Нефть олборлогч ОПЕК-н гишүүн орнууд 2008 оноос анх удаа

нийлүүлэлтээ хязгаарлах талаар зөвшилцөлд хүрснээр өдрийн нийлүүлэлтийг 33 сая

баррельд хязгаарлахаар боллоо. ОХУ болон бусад нефть олборлогч ОПЕК-н гишүүн бус

орнууд ч энэхүү шийдвэрийг дэмжсэнээр түүхий эдийн биржүүд дээрхи хар алтны үнэ тэр

даруйдаа 5 хувиар өссөн байна.

Page 3: 2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ · хөдөлгөөн нь Хойд Америк болон Европын хөрөнгийн зах зээлд томоохон

2

МОНГОЛ УЛСЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ӨСӨЛТ

2016 онд Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт 1.0

хувьд хүрч саарсан нь 2009 оноос хойшхи

хамгийн доогуур үзүүлэлт болж байна. 2010-

2012 оны хооронд барилга болон худалдаа,

санхүүгийн салбарын оруулж ирсэн хувь нэмэр

эдийн засгийн өсөлтийн гол түлхүүр хүчин зүйл

болж байсан бол 2013-2015 онд уул уурхайн

салбарын өсөлт эдийн засгийн өсөлтөд голлох

хувь нэмэр оруулж иржээ. 2016 оны тухайд уул

уурхайн салбар үндсэндээ өсөлтгүй байсан бол

уул уурхайн бус салбарууд 1.1 хувиар өслөө.

2015 онд уул уурхайн бус салбарт 1.0 хувийн

уналт ажиглагдсаныг тооцвол 2016 оны уул

уурхайн бус салбарын үйлдвэрлэл 2014 оны

түвшиндээ эргэж очсоныг харуулж байна.

2016 онд Монгол Улсын ДНБ нэрлэсэн дүнгээр

23.9 их наяд төгрөг буюу 9.6 тэрбум ам

доллараар хэмжигдэж байгаа бөгөөд 2010 оны

зэрэгцүүлэх үнээр 16 их наяд төгрөгт хүрсэн

байна. Энэ нь өнгөрсөн оноос 154.6 тэрбум

төгрөгөөр өссөн үзүүлэлт бөгөөд тээвэр агуулах,

хөдөө аж ахуйн салбар хамтдаа 246.8 тэрбум

төгрөг буюу 8 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна.

Харин барилгын салбар 16 хувиар агшсанаар

нийт үйлдвэрлэлийг 93.3 тэрбум төгрөгөөр

бууруулах нөлөөг үзүүлжээ. Ингэснээр

барилгын салбарын үйлдвэрлэл сүүлийн 3 жил

дараалан буурч байгаа бөгөөд ДНБ-д эзлэх хувь

нь 2012 онд 5.0 хувь байсан бол 2016 онд 3.4

болтлоо буурсан байна. Орон сууцны эрэлт

буурах хандлага үргэлжилж, ОСҮИ жилийн

хугацаанд 7.2 пунктээр буурлаа. Худалдааны

салбарт 2016 онд мөн уналт ажиглагдсан

бөгөөд сүүлийн 2 жилийн хугацаанд нийт 11

хувиар агшсан дүнтэй байна.

3.6

7.7 8.3

18.5 19.4

14.1

0.7

7.0

19.9

13.310.0

5.0

1.1

6.4

17.3

12.3 11.6

7.9

2.41.0

-15.0

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

-10.0

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Эдийн засгийн өсөлт %

Уул уурхай Уул уурхайн бус Нийт

15,847

+148.0

+98.8

+27.1

+13.4

+13.3

-93.3

-64.8

+12.1

16,002

ДНБ 2015 (2010 зэрэгцүүлэх)

Тээвэр, агуулах

Хөдөө аж ахуй

Уул уурхай

Санхүү, даатгал

Боловсрол

Барилга

Бөөний & жижиглэн худалдаа

Бусад

ДНБ 2016 (2010 зэрэгцүүлэх)

Эдийн засгийн салбаруудын нийт өсөлтөд оруулж буй хувь нэмэр

(тэрбум төгрөг)

Page 4: 2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ · хөдөлгөөн нь Хойд Америк болон Европын хөрөнгийн зах зээлд томоохон

3

ГАДААД СЕКТОР

-948

-4,695 -5,192 -4,816

-2,110 -1,172 -623

1,821

4,712

6,832

2,9491,639 904 605

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Төлбөрийн тэнцэл(сая ам. доллар)

Урсгал тэнцэл Хөрөнгө санхүүгийн тэнцэл Төлбөрийн тэнцэл

2016 онд Монгол улсын төсвийн нийт тэнцэл

18.2 сая ам долларын алдагдалтай гарсан

бөгөөд сүүлийн 3 жил дараалан төлбөрийн

тэнцлийн алдагдал буурсан үзүүлэлттэй гарч

байна. Хэдийгээр гадаадын шууд хөрөнгө

оруулалтын бууралттай холбоотой хөрөнгө

санхүүгийн дансны ашиг 2012 оноос хойш

тогтмол бууралттай байж ирсэн ч бараа

үйлчилгээний худалдааны дансны тэнцэл 2007

оноос хойш анх удаа эерэг дүнтэй гарсан нь

урсгал тэнцэл болон төлбөрийн тэнцэл

сайжрахад нөлөөллөө.

Хэдийгээр гадаад руу шилжүүлсэн импортын

төлбөрийн дүн өмнөх оноос 440 сая ам доллар

буюу 11.6 хувиар буурсан хэдий ч ам долларын

төгрөгтэй харьцах жилийн туршид 24.8 хувиар

өсч 2489.53 төгрөгт хүрснээр санхүүгийн жил

өндөрлөлөө. Ам долларын ханш огцом өссөн

шалтгааныг 2016 оны эхний хагасын төгсгөлд

хийсэн мөнгөний нийлүүлэлт болон ААН-үүдийн

гадаад руу хийсэн өндөр дүнтэй валютын

төлбөрүүдээс шалтгаалсан байх талтай хэмээн

зарим мэргэжлийн байгууллагууд дүгнэсэн.

2016 онд зэс болон нүүрсний үнэ сэргэх

хандлага ажиглагдсан нь гадаад секторын төлөв

байдлыг эергээр харах дохио боллоо. Өнгөрсөн

2 жил нийт экспортын орлогын 50 орчим

дангаар бүрдүүлж байсан зэсийн экспортын дүн

2016 онд 30 хувиар буурч нийт экспортын 32

хувийг бүрдүүлсэн байна. Энэ нь Оюутолгой

ордын зэс алтны агуулга буурсантай холбоотой

бөгөөд харин нүүрс болон алтны экспортын

орлого зэсийн экспортын бууралтыг нөхөж

чадлаа. 2016 онд Монгол улс 25.8 сая тонн нүүрс

экспортод гаргаснаар түүхэндээ хамгийн их

хэмжээний нүүрс экспортлосон жил болсон юм.

Ингэснээр нүүрсний экспортын орлого 75

хувиар өсч, нийт экспортын 20 хувийг дангаар

бүрдүүлжээ.

1000

1500

2000

2500

3000

200

8

200

9

201

0

201

1

201

2

201

3

201

4

201

5

201

6

Ам. долларын төгрөгтэй харьцах ханш

2,9094,818 4,385 4,269

5,7744,669 4,917

3,200

6,598 6,738 6,3585,237

3,798 3,358-1,781 -2,354 -2,089

539 872 1,559

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Гадаад худалдааны тэнцэл(сая ам доллар)

Экспорт Импорт Тэнцэл

178 110 122 310 405 421 758771 969 839949

2,575 2,280 1,608882

2,2731,902 1,122

849556 973

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Гол нэрийн бүтээгдэхүүний экспорт(сая ам доллар)

Алт Зэс Нүүрс

Page 5: 2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ · хөдөлгөөн нь Хойд Америк болон Европын хөрөнгийн зах зээлд томоохон

4

МӨНГӨ, ЗЭЭЛ, ХҮҮ

2016 онд мөнгөний нийлүүлэлт 2.1 их наяд

төгрөгөөр нэмэгдсэний дотор төгрөгийн

хадгаламж ердөө 333 тэрбум төгрөгөөр

нэмэгджээ. Харин валютын харилцах болон

хадгаламж 1.3 их наяд төгрөгөөр нэмэгдсэн нь

мөнгөний нийлүүлэлтийн өсөлтийг голчлон

тайлбарлаж байна. Үүний 725 тэрбум төгрөг

нь ханшийн тэгшитгэлийн дүнд бий болсон

өсөлт юм. Банк санхүүгийн системд жилийн

эцсийн байдлаар 1.7 тэрбум ам долларын

валютын харилцах хадгаламж байршиж

байгаа нь өнгөрсөн онтой харьцуулахад 15

хувиар өссөн үзүүлэлт болж байна.

Банкны системийн нийт зээл төгрөгөөр

илэрхийлэгдсэн дүнгээр 704 тэрбум

төгрөгөөр өссөн боловч ханшийн нөлөөллийг

цэвэршүүлж тооцвол бодит өсөлт ердөө 2

хувь буюу 240 тэрбум төгрөг болж байна.

Харин чанаргүй зээлийн багц 1.0 их наяд

төгрөгт хүрч нийт зээлийн 8.5 хувьд хүртлээ

өслөө.

2016 он гарсаар бодлогын хүүнд 4 удаа

өөрчлөлт оруулсан нь 2009 оноос хойш анхны

тохиолдол байв. Тэр дундаа 8-р сард

бодлогын хүүг 4.5 нэгж хувиар өсгөж 15 хувьд

хүргэсэн нь МонголБанкны зүгээс валютын

захыг тогтворжуулахын тулд их хэмжээний

интервенц хийхээс зайлсхийж, төгрөгийн

уналтыг зогсоох бодлогын арга хэмжээ

байлаа. Инфляцийн түвшин жилийн эцэст 1.1

хувьтай гарсан мах, хүнсний ногоо, орон сууц

зэрэг ХҮИ-д жин дардаг бараа бүтээгдэхүүний

үнэ харьцангуй тогтвортой буюу буурсан

үзүүлэлттэй гарлаа.

2016 оны сүүлийн хагаст төгрөгийн

хадгаламжийн дундаж хүү бодлогын хүүнээс

доогуур түвшинд хадгалагдсан бөгөөд 2000

он гарсаар инфляци болон бодлогын хүүний

зөрүү хамгийн өндөр түвшиндээ хүрч байна.

13.0

8.9

14.011.9

11.0

1.9 1.1

11.0

12.3

13.3

10.5

12.013.0 14.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Инфляци & Бодлогын хүү (%)

Инфляци Бодлогын хүү

17.915.5

18.2 17.419.5 19.1 19.7

10.7 10.5 11.7 12.1 12.5 13.3 13.1

.0.0

5.0.0

10.0.0

15.0.0

20.0.0

25.0.0

.0.0

5.0.0

10.0.0

15.0.0

20.0.0

25.0.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Зээл, хадгаламжийн хүү (%)

Зээлийн хүү Хадгаламжийн хүү

4.76.4

7.6

9.510.6 10.0

12.1

2.02.9 3.5

4.9 5.4 5.4 5.8

.0.0

2.0.0

4.0.0

6.0.0

8.0.0

10.0.0

12.0.0

14.0.0

.0.0

2.0.0

4.0.0

6.0.0

8.0.0

10.0.0

12.0.0

14.0.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Мөнгөний нийлүүлэлт(их наяд төгрөг)

M2 Төгрөгийн хадгаламж

3.2

5.66.9

10.712.4

11.6 12.3

11.5

5.84.2 5.3 5.0

7.5 8.5

.0.0

2.0.0

4.0.0

6.0.0

8.0.0

10.0.0

12.0.0

14.0.0

16.0.0

18.0.0

20.0.0

.0.0

2.0.0

4.0.0

6.0.0

8.0.0

10.0.0

12.0.0

14.0.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Зээлийн багц, багцын чанар

Зээл (их наяд төгрөг) Чанаргүй зээл (%)

Page 6: 2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ · хөдөлгөөн нь Хойд Америк болон Европын хөрөнгийн зах зээлд томоохон

5

УЛСЫН ТӨСӨВ

3.1

4.45.0

5.9 6.1 6.0 5.9

2.7

3.64.2

5.1 5.2 5.1 5.0

.0.0

1.0.0

2.0.0

3.0.0

4.0.0

5.0.0

6.0.0

7.0.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Төсвийн орлого(их наяд төгрөг)

төсвийн орлого татварын орлого

3.1

4.8

6.0 6.27.0 7.1

9.5

2.33.2

4.6 4.65.2

5.76.7

.0.0

1.0.0

2.0.0

3.0.0

4.0.0

5.0.0

6.0.0

7.0.0

8.0.0

9.0.0

10.0.0

.0.0

1.0.0

2.0.0

3.0.0

4.0.0

5.0.0

6.0.0

7.0.0

8.0.0

9.0.0

10.0.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Төсвийн зарлага(их наяд төгрөг)

төсвийн зардал урсгал зардал

42

-391 -1,076 -250 -886-1,161

-3,668

0.4-3.0

-6.4

-1.3-4.0 -5.0

-15.4

-30.0.0

-25.0.0

-20.0.0

-15.0.0

-10.0.0

-5.0.0

-

5.0.0

10.0.0

-4,000

-3,500

-3,000

-2,500

-2,000

-1,500

-1,000

-500

0

500

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Төсвийн тэнцэл(тэрбум төгрөг)

Төсвийн тэнцэл Төсвийн алдагдал/ДНБ %

Улсын төсвийн орлого болон түүний гол

бүрэлдэхүүн хэсэг болон татварын орлого

сүүлийн 2 жил дараалан буурлаа. 2016 оны

9-р сард хийсэн төсвийн тодотголоор

нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого

болон тусламжийн дүнг 1,670 тэрбум

төгрөгөөр бууруулж 5,347 тэрбум төгрөгөөр

баталсан бөгөөд орлогын төлөвлөгөө 9.4

хувиар давж биелсэн үзүүлэлттэй байна.

ХХОАТ, НДШ, НӨАТ-ын орлого төвлөрөлт

нэмэгдсэн хэдий ч ААНОАТ, Гаалийн албан

татварын орлого буурсан нь төсвийн орлого

буурахад голлон нөлөөлжээ.

2016 оны 9-р сард хийсэн төсвийн

тодотголоор нэгдсэн төсвийн нийт зарлага

болон санхүүжилтийн дүнг 1,735 тэрбум

төгрөгөөр нэмэгдүүлж 9,693 тэрбум

төгрөгөөр баталсан бөгөөд зарлагын

төлөвлөгөө 98.2 хувийн гүйцэтгэлтэй гарсан

байна. Нийт зарлагын гүйцэтгэл өмнөх оноос

2.4 их наяд төгрөгөөр өссөн нь зээл болон

зээлийн хүүгийн төлбөр, хөрөнгө

оруулалтын зардлын өсөлтөөр голчлон

тайлбарлагдаж байна. 2015 оноос өмнөх

онуудад татварын орлогоор урсгал бүрэн

буюу 90-с дээш хувьтай санхүүжүүлж ирсэн

бол 2016 онд төсвийн урсгал зардлын ердөө

75 хувийг татварын орлогоор санхүүжүүлсэн

дүнтэй байна.

2016 оны төсвийн тодотголоор нэгдсэн

тэнцвэржүүлсэн төсвийн алдагдлыг ДНБ-ий

18.2 хувьтай тэнцүү байхаар баталсан бол

гүйцэтгэлээр төсвийн алдагдал 3.7 их наяд

төгрөг буюу дотоодын нийт бүтээгдэхүүний

15.4 хувьтай тэнцүү байлаа. 2017 онд уг

үзүүлэлтийг 9.9 хувь, 2018 онд 7.5 хувь

болгон бууруулахаар хуульчилсан билээ.

Page 7: 2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ · хөдөлгөөн нь Хойд Америк болон Европын хөрөнгийн зах зээлд томоохон

6

САНХҮҮГИЙН САЛБАР

4,1415,709

6,805

8,84010,091 9,548

11,466

66184

198 230

326

218176

0

100

200

300

400

500

600

700

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Банкны салбар(тэрбум төгрөг)

Харилцах хадгаламж Цэвэр ашиг

5.78.1

10.812.6

15.317.3

20.7

3.66.0 6.7

8.2 8.9 8.9

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016-III

Даатгалын салбар(тэрбум төгрөг)

Нийт хөрөнгө Хураамжийн орлого*

1,374

2,169

1,800 1,6701,443

1,2621,474

138.5

38.5

-15.2 -5.7 -6.6 -17.2 -5.5

-50.0.0

.0.0

50.0.0

100.0.0

150.0.0

200.0.0

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Хөрөнгийн зах зээл

Зах зээлийн үнэлгээ (тэрбум төг.) TOP 20 өөрчлөлт (%)

78119

158

224

303

391448

6.1

5.1 4.1 3.8 6.39.8

12.5

.0.0

5.0.0

10.0.0

15.0.0

20.0.0

25.0.0

30.0.0

35.0.0

40.0.0

45.0.0

50.0.0

.0.0

50.0.0

100.0.0

150.0.0

200.0.0

250.0.0

300.0.0

350.0.0

400.0.0

450.0.0

500.0.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016-III

ББСБ-ууд

Зээлийн багц, тэрбум төг. Чанаргүй зээл %

2016 он банкны салбарын хувьд зээлийн

өсөлт саарсан, активийн чанар муудсан

сорилтын жил болон өнгөрч байна. Банкны

салбарын нийт зээл бодитоор 2 орчим

хувиар өссөн бол нийт харилцах хадгаламж

ханшийн өсөлтийг цэвэршүүлсэн дүнгээр

12.4 хувиар өссөн байна. Үүний дотор

төгрөгийн хадгаламж 10 хувиар буюу 629

тэрбум төгрөгөөр өссөн нь хүүгийн

хуримтлалаар өссөн өсөлт байгаа бол

валютын харилцах хадгаламж 15.4 хувиар

буюу 225 сая ам доллараар өссөн байна.

Валютын хадгаламж өсөхийн зэрэгцээ

валютаар олгосон зээлийн үлдэгдэл

үргэлжлэн буурч байгаа нь банкуудын ашигт

ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлж байна. Мөн

түүнчлэн системийн чанаргүй зээлийн багц

1.0 их наяд төгрөгт хүрч өссөнөөр банкуудын

ашиг сүүлийн 2 жил дараалан буурсан

үзүүлэлттэй гарлаа.

Хөрөнгийн зах зээлийн ТOP 20 индекс

сүүлийн жилүүдэд байнга бууралттай гарч

байгаа бол нийт зах зээлийн үнэлгээ 2011

оноос хойш анх удаа өссөн үзүүлэлттэй

байна. Харин хувьцааны арилжаа 49.0

тэрбум төгрөгт хүрсэн нь 2015 оноос 60

хувиар өссөн үзүүлэлт юм.

Даатгалын салбарын нийт хөрөнгийн өсөлт

тогтмол 2-3 тэрбум төгрөгөөр хэмжигдэж

байгаа бол хураамжийн орлого өмнөх оны

түвшинд буюу 8.9 тэрбум төгрөг байна.

2016 онд ББСБ-уудын зээлийн өрийн

үлдэгдэл 14.4 хувиар өссөн боловч чанаргүй

зээлийн багцын үлдэгдэл 46 хувиар өсч нийт

зээлийн багцын 12.5 хувийг эзэлж байна.

ББСБ-уудын хувьд хэдийгээр зээлийн чанар

муудаж байгаа хэдий ч валют арилжаа, ханш

тэгшитгэлийн орлого өссөнөөр ашигт

ажиллагаа нь оны эхний 3-р улирлын

байдлаар 33.4 хувиар өсчээ.

*Хураамжийн орлого-Жил бүрийн эхний 3 улирлын нийлбэр

Page 8: 2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ · хөдөлгөөн нь Хойд Америк болон Европын хөрөнгийн зах зээлд томоохон

7

2017 ОНЫ ТӨЛӨВ1

1 2017-2019 оны макро эдийн засгийн тоон үзүүлэлтүүдийн төсөөллийг 2017 оны 2-р сард хийсэн Сангийн сайдын мэдэгдлээс авч ашиглав.

6.4

17.3

12.3 11.6

7.9

2.4 1.0

0.0 1.8

8.1

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

ЭДИЙН ЗАСГИЙН ӨСӨЛТ % 2017 оны 2-р сард Монгол Улсын Засгийн

Газар болон МонголБанк, ОУВС-ийн

төлөөлөгчид хамтарсан мэдэгдэл хийж

Монгол Улс ОУВС-ийн хөтөлбөрт хамрагдах

болсон талаар мэдэгдлээ. Ингэснээр эдийн

засгийн талаархи төсөөлөлд өөрчлөлт орж

ирэх хоёр жилийн хугацаанд нийтдээ 1.8

хувиар эдийн засаг өсөх төлөвтэй байгаа

талаар Сангийн яамнаас мэдээллээ. Мөн

түүнчлэн 2017 оны төсөвт тодотгол хийхээр

болж байгаа бөгөөд Засгийн Газрын зардал,

хөрөнгө оруулалтууд тодорхой хэмжээгээр

буурах нь тодорхой болж байна. Ирэх 2

жилийн хугацаанд төрийн албан хаагчдын

цалин нэмэгдэхгүй бөгөөд ХХОАТ болон бусад

татварууд нэмэгдэхээр байгаагаас өрхийн

орлого үргэлжлэн буурахаар байна.

Шатахууны онцгой албан татварын хувь

хэмжээг шат дараатайгаар анх байсан түвшинд

хүргэж өсгөх бөгөөд дэлхийн зах зээл дээрхи

нефтийн үнийн өсөлттэй холбоотой шатахууны

үнэ дахин нэмэгдэх магадлал өндөр.

Шатахууны үнэ болон түүнтэй холбоотой

бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлтөөс

шалтгаалан инфляцийн түвшин энэ оноос

хэлбэлзэх төлөвтэй байна. Банкуудын хувьд

мөнгөний хатуу бодлого, одоогийн активийн

чанар, эх үүсвэрийн хязгаарлагдмал өсөлтийн

хүрээнд зээлээ өсгөх боломж болон сонирхол

харьцангуй бага байх магадлалтай байна.

Өрхийн орлого буурах төлөвтэй байгаагийн

дээр эдийн засгийн идэвхижил улам сулрах

төлөвтэй байгаа тул хадгаламжийн өсөлт

доогуур түвшинд буюу өнгөрсөн 2 жилийн

өсөлтийн түвшинд байхаар таамаглаж байна.

Уул уурхайн гол түүхий эдийн үнэ 2016 оны

сүүлийн хагаст өсөх төлөв ажиглагдсан бөгөөд

ирэх 3 жилийн гадаад худалдааны тэнцлийг

ашигтай байхаар төсөөлсөн байна.

13.0

8.9

14.0

11.9 11.0

1.9 1.1

6.1 6.1 6.9

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

ИНФЛЯЦИ %

-292

-1,781

-2,354 -2,089

539 872

1,559 1,200

968 709

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

ГАДААД ХУДАЛДААНЫ ТЭНЦЭЛ(сая ам. доллар)

Page 9: 2016 ÎÍÛ ÌÀÊÐÎ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÎÉÌ · хөдөлгөөн нь Хойд Америк болон Европын хөрөнгийн зах зээлд томоохон

8

ЭХ СУРВАЛЖ:

Үндэсний Статистикийн Газрын статистик мэдээллийн нэгдсэн сан

Үндэсний Статистикийн Газар, Монгол Улсын нийгэм эдийн засгийн байдал, 2016 оны

жилийн эцсийн байдлаар

МонголБанкны Макро эдийн засгийн статистик мэдээллийн нэгдсэн сан

МонголБанк, Санхүүгийн тогтвортой байдлын тайлан №8

Арилжааны банкуудын нэгдсэн тайлан

Санхүүгийн Зохицуулах Хороо, Даатгалын зах зээлийн нэгдсэн тайлан

Санхүүгийн Зохицуулах Хороо, ББСБ-уудын зах зээлийн нэгдсэн тайлан

“World Economic Outlook, January 2017 Update” by IMF

www.worldbank.org

www.bbc.com

www.economictimes.com

www.iltod.gov.mn

www.frc.mn

www.mse.mn

www.dailynews.mn

www.mongolianeconomy.mn